index lectiontjm - uni-rostock.derosdok.uni-rostock.de/data/preview-puv/pdf/1864_ws_il.pdfnon quo...

I N D E X

L E C T I O N T J M ra

ACADEMIA ROSTOCHLENSI

S E M E S T R I H I B E R N O A . M D G G G L X I V — V

A D I E X V M . O C T O B R I S

PUBLICE PRIVATIMQUE HABENDARUM.

D E N E C Y O M A N T I A

DIALOGO LUCIANI GENUINO

F. V. FRITZSCHIÜS

P B A E F A T U S E S T .

L 1 T E R I 8 A D L E R I A N I S .

1 of 12Preview: Personal- u. Vorlesungsverzeichnisse, © Universitätsbibliothek Rostock 2010

Q u i multi nuper varía Odysseae carmina distinguere coeperunt, eorum nullus ita ut rei magnitudo exigebat Necyian pertractavit. Fuerunt tamen, qui ctiam hanc partem inchoarent, G . G . Nitzschius, A. Herrmannus, F . Lauer, H . Brausewettcr, novissime autem A. Kochlyus (De Odysseae Carmín. III p. 19 sqq.) et ita inchoarent, ut sic quoque operae pretium fecisse videantur. Nam plerique eorum id studuerunt, primum ut Necyian, quae gravius quam multi alii Odysseae loci interpolara est, hisce interpolationibus liberarent vulgataeque Necyian genuinam opponerent, quae ambitu multo breviore fuerat, turn ut omnem istam Necyian e reliquae Odysseae compage prorsus tollendam esse docerent, quorum hoc et ipsum multis facile probabitur. Nam (id quod e scholio Plautino et e scriptore graeco ap. Cramerum Anecd. Paris. I p. 12 didicimus) sparsam prius Homeri poesin Hipparchi jussu quatuor poetae coagmentarunt, unus nomine incerto, praeterea Zopyrus Heracleota, Orpheus Crotoniata et Onomacritus Atheniensis. Quorum duo priores ipsi quoque poetae Orphici fuerant, Onomacritus vero, de quo hominc multi multa (ut Lobeckius ín Aglaoph. p. 331 sqq.) dixerunt, non solum Orphica scripserat et diffinxerat, verum ctiam Homerum (velut in hac ipsa Necyia Od. X, G02—G04 versus tres, non tinum v. G04) et Musaeum certo interpolarat, idemque Dionyso orgia condiderat (judice Lobeckio in Agí . p. 692 sqq.), denique hoc inprimis egerat, ut Graecorum ánimos cultu deorum fanático et dirá superstitione impleret. Quumque certissimum sit totas adeo aliorum epicorum, non Homeri rhapsodias ab his quatuorviris et in Iliadem et Odysseam non sine fraude illatas esse: nihil prius nihil antiquius quiuu caeteri turn quo erat vel furore vel furoris simulatione Onomacritus habuisse videtur, quam ut mágica Circae pocula et Ul ix í s evocationem manium ad Homerum auctorem transferret summaque Homeri aucto-ritate magiae et psychomantiac ritus sanciret. Et profecto haec nefaria traus Onomacrito e voto sententiaque cessit usque co, ut Graeci Necyian ab ipso Homero scriptam esse rati quos dixi ritus suscipere non dubitarent. Ceterum Iliadem magorum artibus carere, Odysseam autem eísdem abundare jam veteres praeclare mirati sunt apud Plinium N . H . X X X , 1 § 2, qui Circae inprimis et inferum evocationi Iliadis silentium recte opposuit. Sed magicac vanítates quuni omnino in Persis ortae sunt a Zoroastre, ut Plinio 1.1. teste inter auctores convenit, tum neeyomantiam quoque a Persis primum allatam esse certissimi scriptores testantur, Varro ap. Augustinum De Civ. Dei VII, 35, StraboXVI, 2 p. 1106, A , Lucianus in Necyom. c. 6, ubi hunc magum et Zoroastris Siúfloyov fuisse dixit et nomen magi addidit Persicum. Hue Aeschylum adice, in cujus tragici Persis v. 631 sqq. a Persarum senum choro Darii umbra evocata est. Magiam igitur, quae proprie dicitur, ad Graecos antiquitus a Persis allatam esse certo constat ñeque id quidcni Lobeckius (in Aglaoph. p. 752) negavít . Quanquam certas magiae partes non adeo antiquas fuisse concedendum est. Ita Favorinus ap. A. Gellium N . A . XIV, 1. Chaldaeorum disciplinam tantae vetustatis esse negat, quantae earn ipsi videri velint, quae recte dicta esse Lobeckius (Agí. p. 426) judicavít . Sed quod ad neeyomantiam pertinct, haec quidem et Graecis jam paullo ante Onomacritum cognita erat et omnium consensione a Persis erat profecta. Ñ e q u e unam magices factionem Plinius ibidem ( X X X , 1 § 2 tin.) fuisse docet, sed plures, Persicam, Aegyptiacam, Cypriam, quae res similiter in neeyomantiam transferri recte potest.


Non quo magni référât, utrum mortuorum manes, ut plerumque accidit, in lias terras evocentur, an magns ut in Luciani Necyomantia vivus ad inferos descendat et inde salvus revertatnr. Sed tamen ut in re nugatoria, quum mendacium mcndacio, glaucomate glaucoma tegi oporteret, ritus et caerimoniae magnopere diversa fuerunt. Namlilixi in Od./.', 32 sqq. sanguine victimarum ita opus fuit, ut tamen oves mactaret, quarum cruorem umbra bauriret Tiresiae. At alii barbara et immaiii consuetiidine retenta in hoc divinandi genere tarn focdi fuerunt tamque sanguinolenti, ut pueros oceiderent, quorum extis ad sacra sua abutercntur. Vide exempli causa Ciceronem in P. Vatinium c. G : ,quum inferorum animas elicere, quuni puerorum extis deos manes mactare soleas'. Et Plinius quidem (N. H. XXX, 1 § 3) DCLVII démuni anno urbis scnatus consulttim dicit factum esse, ne homo immolaretur palamque in illud tempos sacram fuisse prodigiosam celebrationem. Sed ne postea quidem magi isti puerorum vitae semper pepercerunt, ut ex Horatio, Juvenali, Lucano, Heliodoro, Ammiano Marcellino aliisque intelligi potest. Jam Pytbagorac liber gravi philosopho dignns KttTÚfictots « V uàov (de quo vide Lobeckium in Aglaoph. p. 944), in quo libro Homeri etHesiodi animas crueiari viderai „ùv&' ùv tínov moi {reûv" speciose ab criticis Hieronymo Rhodio tributus est. Turn dc Orphei libro Kctrúactois its iidov omnino varia traduntur. Clemens cuim Alex. Strom. I p. 333 ed. Sylb. hunc librum ab aliis Prodico Samio et ab Epigene Cercopi Pytbagoreo adsignatum esse tradit, (et de Cercope antea Cicero De Nat. D. I, 38 idem fere prodidit) Suidas autem s. 'Opyíée ab aliis Herodico (Prodico) Perinthio, ab aliis Orpheo Camarinaeo. In hac dissensionc certe cautuni est, ne quis ab hoc Cercope ad antiquum ilium epicum, Cercopem .Milésima aberret atque buic vol Orphei librum KccTctâaaig vel adeo Homeri Necyian tributam fuisse fingat. Et quamvis Orphicus Cercops Pytbagoreus fuisse dicatur, tamen ne hoc quidem fieri posse videtur, ut buic Cercopi Pythagorae KarâSctaii, qui liber nihil habuerat generis Orphici, iniputetur. Nam alioqui Pythagoras postea non minus quam mythicus istc Orpheus in praestigiatorem atque in magum transformatus est, de qua re et Lucianus in Alex, c. 4 dixit et Lobcckius in Aglaoph. p. 235 sqq. pluribus cxposuit. Hinc nonnulli auctore Varrone ap. Augustin. De Civ. Dei VII, 35 necromantia Pythagoran usum fuisse commémorant, hinc unus alterve psychomantis in Pythagoreorum numero habetur. Quodsi de isto Orphei libro Kctiàâceots hariolari necesse est, commode saltern finxeris, perOrplieum ibi (sicut ap. Ovidium in Metam. X, 51 sqq.) Eurydicen uxorem ab inferís paene reductam fuisse. Itaquc neuter neque Pythagoras neque Orpheus in suo ,Descensu' ab Homérica Necyia suspensi fuisse vidcntur, ad quam eandem se more suo partim Vergilius adcommo-davit (Aeneid. VI, 237 sqq.), ubi Aeneas Sibyllae monitu descendit ad inferos Anchisemque patrem consulit. Tragic! autem, dum jocum incolumi gravitate tentant, interdum ad earn rem descensu ad inferos rebusque magicis usi sunt, siquidem et Aeschyli Kioxy ejusdemque 2tov<fos àçanhyg et Sophoclis 'HouxXyg htl 2'«<r«pw draniata fuerunt satyrica. Quid, quod Aristophanes ipsam Homeri Necyian ridere videtur in Avibus v. 1553 sqq. loco difficili, quern ad Arist. Thesmoph. p. 315 expediré conatus sum. Contra 'I'lyctywyot Aescliyli, in quibus Homeri Necyian secutus erat, baud dubie tragoedia fuerat, sicut ad Arist. Ran. v. 12GG p. 381 demonstravi. Sciebam jam turn fuisse, qui ^vyayiiyovs ob unicum hunc versuni (ap. scbol. ad Odyss. /', 134): ,6v&w as nh'^ei vyavog ydwnctaiv' temeré pro dramate haberet satyrico. At quum in hoc genere choros semper fere ipsi satyri canerent, inPsyehagogis chorus e lacus Averni accolis, qui i/n^o/iáirf/g erant, constiterat. Res ex eo versu intelligitur, quern chorus ipse cecinerat Mercurium internum (TOP vjvyttyviyóv) quasi proavum suum venerans, ap. Arist. Ran. v. 126G: ¡Eofiñv niv ugôyavov río/tev ytvos oi neçi ).i[ivav,1 cum quo 1. conferrc licet Aeschyleum Pers. v. 628—682, in quo et ipso chorus psychomantia utitur. In Psyehagogis primum (uti Valckenarius in Diatrib. p. 286, c vidit) Tiresias Ulixi mortis genus ab Telegono filio imminentis praedi-cebat. Deinde (ut jam olim 1. 1. p. 381 judicavi) Psycbagogos veri simile est horribilem quandam Aeschyli tragoediam fuisse Acheronta moventis nee valde absiinilem eis quae exstant Eumenidibus. Sed ut haec tragoedia Athenis data erat, ita plurimis annis post régnante jam Ptolemaeo Lagi f. id est non ante a. 306 (01.118, 3) Nicias pictor patriae suae Athenis (lieu nimium piis!) nobilem tabulam donavit, necyomanteam Homeri, de qua


pietura vide Plinium N . H . X X X V cap. XI § 132, Antipatruni Antliol. IX, 792 et Plutarchum Non Posse s. v. s. Epic. c. 11 collato Silligio Catal. Artif. p. 297. Tamen non ita multo

Söst necyomantiae non tarn usus intermissus quam auctoritas et dignitas imminuta est. »uum enim ab cultu deorum ad quaestum et lucellum, ab snnctitate vatum ad magorum

fraudulentiam res redisset: psycbomantia sensim inrisui et ludibrio esse coepit. Adde quod post annum urbis 657 propter illud quod supra dixi senatus consultum ne magi quidem pueronun extis amplius uti et sibi constare potucrunt, sed a pueris immolandis ad sacra Necyiae Homericae rediré coacti sunt, id quod in Luciani Necyomantia factum videmus. Quam arete autem illo tempore cum magorum arribus necromantia conjuneta fuerit, inprimis imperatorum exempla ostendunt, uti Neronis, qui umbrarum inferorumque colloquiis mire deditus erat teste praeter alios Plinio N . H . X X X , 2 § 14, ut postea Caracallae, qui circa annum 216 p. C. n. insano necyiae studio mortem sibi adceleravit, ut est apud Herodianum Hist. IV, 12 et Xipbilinum ex Dione C. 77, 15. Sed jam ultimis reip. temporibus plures viri magicae dediti memorantur, qui in psychomantia nc puerorum quidem sanguini pepercerint, ut is quem supra dixi Vatinius, ut P. Nigidius, prae caetcris autem Appius is, de quo vide Ciceronem in Quaestt. Tuse. I, 16 § 37 et De Divinat. I, 58 § 132, in quo Appio magna quaedam mit pictas et major etiam Appietas. Venio nunc ad eos, qui necromantiam reprehenderunt, id quod a patribus ebristianis luculentissime gravissimeque factum videmus, ut ab Lactantio Instit. Divin. H , 16 init: ,necromantia et ars mágica et quidquid praeterea malorum exercent bomines vel palam vel occulte'. Quod ad gentiles adtinet, C. Plinius H . N . X X X , 1 init. magorum artes ad unam omnes exsecratus est. Ab necromantia vero maxima pars bominum tunc ita longo abhorruit, ut vel ei qui alia divinandi genera probassent, psyebomantiam nominatim exciperent. Ita apud Marcum fratrem (De Divinat. I, 58 § 132) Quint us Cicero, cupidus ille uivinationis patronus tamen non se psychomantia agnoscere palam testatus est. Ac de Luciani aetate idem valere vel ideo credibile est, quod Marcus Antoninus magorum artes et incantamenta valde oderat, quam rem ipse Diogneto refert aeeeptam (De Rebus Suis I, 6 init.): imperatoris autem sui tarn boni praesertim studia cives vulgo sequuntur. Quis eadem fere aetate magis super8titiosus fuit Artemidoro? Hic tamen necyomantiam diserte totam improbavit Oneir. II, 69 p. 161 ed. Hercher: öaa yág «>- Xiyioat — vexvonavrsts, rpsvaij narra xai avv-nooTcna yoi) voui&iv' xai yáp ai riyyai ammv tiai rotawat xai avrt]e ftiv iiavrtxrjs ovdk

ipso Marco pnilosophum Artemidoro similem, L . Apulejum, cujus se uefendentis liber ,de magia' adhuc superest, magia e publice a misa turn esse nescit? Eodemque tempore Celsus xará náyiov libros scripserat praeclaros, qui et ab Luciano in Alexandro c. 21 valde laudati sunt et ab S. Hippolyto in Refut. Onni. Haer. IV, 34 init. partim excerpti. Ceterum quod ad mág icas artes in his ad psyehomantiam attinet, apud gentiles magia et saepe vetita est et eadem semper retenta. Quo minus mirari licet, necyomantiam inrisam esse ab scriptoribus etiam satyricis, de quibtts nunc dicetur. Primum Sopatri, qui parodus fuit, Nixvtav Suidas s. 2(¡maTQo$ xioiitxós attulit ex Athenaeo versuum ipsorum memori IV p. 160, c: ¡T&axog 'Otivooevg, rovnt rf¡ q>axt] HVQOV, | náceme &UQoei, dvnt,' e quibus verbis recteCasau-bonus conclusit, Sopatri Necyian in eodem quo Homericam argumento versatam esse. Etenim vixvia apud Sopatrum et Menippum ut vulgo ,Homeri necyomantiam' signiticat, etsi hanc voceni s eñores scriptores ponunt etiam plane pro quavis necyomantia (non solum Homérica) , ut Herodianus Hist. IV, 12: iiaywv IOVS uolmovs CyTtjoavTi vtxvia re ygijoa-fiivip — . Turn Menippi cynici Nixvta ab Diogene L . VI, 8 § 101 memoratur, quem librum Lucianus in nostro dialogo ,Mtvmnos »/ Nexvouavrela' judico Casaubono (De Satyr. Poes. p. 206 ed. Ramb.) imitatus est. Certe et hic ab Luciano praeter alios philosophi quoque ridentur et ab Menippo philosophi perpetuo rideri solebant, uti non solum Diogenes 1. 1. paullo ante tradidit, sed imitado Varronis e ,Saturis Menippeis' clare demonstrat. Ac ne hoc quidem fieri potest, ut Menippi Ntxvia Luciano Diá logos Mor-tuorum scribenti exemplo merit: in quorum nullo neque in eis quidem qui Menippi cynici personam habent, psyehomantiam invenías. Attamen Casaubonus 1. 1. non uno nomine errasse censendus est. Primum enim quod ab Menippo cynico saturas esse scriptas

Quis sub


negavit: hodie nemo dubitat quin nihil aliud Menippus scripserit nisi saturas. Deinde Menippus Casaubono videtur non composites ab semet ipso versus, sed plane ut Lucianus alíenos, Homeri potissimum et Euripidis parodiae causa scriptis suis intexuisse. At Lucianus bac una de causa, quod ipse poeta non esset intra parodias substitit, libenter ille suos quoque versus si posset inserturus. Nam in Bis Accusato c. 33 de se tanquam Menippi imitatore bis verbis utitur: xgáaiv riva izacáaoHov x¿xgatuat /.ai oi're ireÇôg eint ovt irii •tmv tuTtiviv ßtätjxa, quae optime in satyricum suos versus inserentem, sed in meras Luciani parodias parum apte conveniunt. Itaque nullus dubito quin Menippus cynicus praeter parodias, quibus eum et ipsis usum fuisse non nego, etiam suos versus inseruerit, prorsus ut maxime quidem Varro in reliquiis saturarum ,Meiiippearum', tum etiam Petronius suis in saturis lacere consueverunt. Quae res ut du Iii tateme exemta sit, tacit idoneus auctor male ille quidem Casaubono spretus, M. Valerius Probus in VI a" 1 Vergili Eclogam p. 14 ed. Kei l : ,Varro, qui est Menippeus non a magistro, cujus aetas longe praecesserat nominates, sed a societate ingenii, q u o d is q u o q u e o m n í g e n o c a r m i n e s á t i r a s suas e x p o l i v e r a t . '

Aliquot saeculis post Menippum Lucianus eo dialogo cui Mivmnog i¡ Nexvofiavreia nomen est psychoniantiam facetissime perstrinxit. Hunc librum ab Luciano scriptum esse vel ipsa dictio certissime ostendit, qua Lucianus et is solus neque praeter eum ullus alius seriptor usus est: quam rem eis certe quicunque elocutionis Lucianeae usum callent, in oculos incurrere debuisse crederes. 'Punt quod ad ipsum libri argumentum pertinet, omnes sententiae, joca omnia et dicta Luciani ingenium planissime referunt. Quodsi alius libellas qui vulgo inter Lucianeos fertur ,IIeçi TI]Ç aorooloyiys' vel ideo Luciani esse ncquit, quod in eo astrologia strenue defensa est: sequiturNecyomantiam etiam propterea Luciano dignam esse, primum quod e genere est satyrico et secundum Casaubonum ex ipso ducta Menippo, tum quod magorum artes traducuntur, quas ipsas quum alibi saepe turn maxime in Philopseude Lucianus inrisit, denique quod forma quoque hujus saturae Luciani ingenio unice respondet. Nam praeterquam quod primaria in hoc dialogo sicut in aliis Lucianeis persona est Menippi, qui ut vivus vidensque solebat hie philosophos quoque castigat: Menippus ut in suisipsius saturis hie primum versibus utitur ex Euripide et Homero detortis. Neque illud omittendum est, Necyomantiam ab his ipsis parodiis exordiri, uti prorsus aliae Luciani saturae, ,Piscator' et ,Jupiter Tragoedus' exordiuntur. Jam quo anno Necyomantiam Lucianus ediderit, ex c. 10 perspicuum est, ubi de recens mortuorum umbris haec exstant: rçanfiatiat de návreg ¿ntnXeov — ex rtvog nolipiov nagórreg. Bellum enim dicit Parthicum, quod qunm per quadríennium a. 162—165 gestern sit: sequitur Necyomantiam anno 163 vel 164 P. C. N . scriptam esse. Et hoc quidem Solanus infitiari ausus non est, qui: ,si, inquit, Lucianeus sit hie dialogus, scrip-turn oportuit anno C. 163/ Nempe paullo ante Necyomantiam hos duo d iá logos : JEixbveg et 'Tirio twv tixónov, paullo post autem hunc librum sane egregium: Tlmg Sel 'anogiav ovyygárpeiv Lucianus noster edidit. Qui quum in dialogo ffixoveg ab Vero impe-ratore gratiam inire frustra studuisset, mox Necyomantia edita in potentes (c. 17 collate c. 13) acerbe invectus est. Nunc aliud idque prope certum temporis indicium ipse ex-ponam. Psychomantis magus in Necyomantia utpote aequalis (vivís autem nominatim inludere per leges non licebat), falso nomine et eo Pérsico ille quidem ,Mid-go@agCávt¡g' dicitur, sed idem describitur clarissime. Atqui eum magum, qui in Philopseude non magis nominatur sed describitur tantum, scholiastes ad Philops. c. 12 init. praeclare vidit dictum esse J u l i a n u m : quem majorem fuisse Julianum patrem îninoris item magi post Lobeckium in Aglaoph. p. 100 ego ad Philops. c. 12 p. 113 et inprimis c. 16 p. 118 certo demonstravi. Hic igitur Julianus pater in Philopseude et ,Babylonius' dicitur et ,Chaldaeus' c. 11: avâça BaävXuviov rmv Xakôuîwv — f¡xev b BaßuXwvtog et partim ibidem c. 12 fin. Nempe ut filius cognomen habuit o &eovgyôg, ita pater Julianus cog-nomine dictes est ô XaXôaîog, de qua re conter Suidan s. lovhavog b XaXâatog <pdo-oorpog et quae alia ad Philops. c. 16 p. 118 ego collegi. Nunc vide mihi et cum Philopseude compara haec Necyomantiae c. 6: eSoÇev èg Baßvlüva iX&ôvra ôetj&i]vai rivog TÛV ftâyiav — éretvov ev&v BaßvXwvog. èkd-wv ai ovyyiyvouai rtvt zwv XaWaiiav —,


6

quo 1. minime (ut Hemsterhusio visum est) magi Persae et clialdaei Assyrii male confusi sunt. Immo etiam in Necyomantia Julianus pater, qui magus cognomen liabuit ó A'«A-d'aiog sive ó Badvlúvio?, uniee describitur. Hie Julianus pater jam turn senex luit, ut e Necyomant. c. 6: nohi fttv ii;v xbfn,v apparet. Atqui Julianus pater eo ipso anno 103, quo Necyomantia scripta est, certissime senex fuit, siquidem Suidas s. 'lovhavbs Julianum prions filium sub Marco Antonino vixisse perspicue tradidit. Ceterum idem cognomen est ó XaXdaios et ó Badvlmnos- Nam ,Babylonii' (qui vulgo astrologi et genetldiaci dicuntur velut ab Cic. De Divinat. I, 11) § 30) plerumque eidem ,Chaldaei' adpellantur, ut ab Lucretio De Rer. Nat. V, 727 (de Beroso): ,Babylonica Chaldacum doctrina', raro utrique magi, Babylonii et Clialdaei paullum inter se difterre traduntur ut ab Hippolyto Refut. Onin. Haer. X , 1 p. 494 ed. Sclmeidew. Quodsi in Necyomantia Juliano majori (c. 0: aocpm árógi xctl %re(miolw xi;v riyvip) inlusum est, sequitur Necyo-mantiam Dialogis Mortuonun valde esse dissimilem: in quomm dialogomm mil ID aut Julianus ridetur aut alius Juliano duce ad inferos descendit. Quod supcrest, neque in scholiis vulgatis neque in codd., qui exstant plurimi, litera ulla invenitur, ex qua de Luciano Necyomantiae scriptore dubitatum esse conicias. Primus autem (ad Necyom. c. 1) nescio quid odiosi scrupuli Solanus injecit, qui ,ob multa critico illo naso non satis digna' ita addubitavit, ut hoc opusculum, si genuinuni sit, ab juniore Luciano composituni vellet. Ita idem Solanus id Luciani esse nunc negat nunc parum constanter autirmat: quod si modo constat ipsius esse Luciani, quanta laude dignum sit, novae curae est quae-rere et ab nostro proposito alienae. At Solanus dum laudabilia reprehendit, Lucianum non sensit ncgligentiam suam ipsum fateri c. 19: ná/inoXv ánen).ctvi;&i¡r TOÍI lóyov. Contra in eo, quod hie unice agendum erat, ut hunc Hbrum ab Luciano abjudicandum esse doceret, ubique Solanus dormitavit et halucinatus est, Luciani ille Nexvonavreiar in ipsius Menippi JSixviuv ausus transformare: quasi ut Lucianus Menippi, ita etiam Menip-pus Luciani esse imitator potuerit. Sed Solanuni quuni Henisterhusius optime ille quidem Lucianum agnoscens erroris convicerit: miror fuisse, qui erranti Solano quani Henisterliusio errorem refutanti adsentiri mallent, velut Belinus et Schmieder, cujus verba hace sunt: ,11011 humeri to dubitarunt, utnim hie liber genuinus sit necne.' Nam Wielandius qui (Vol. II. p. 357 sqq.) et ipse dubitavit, et qui Luciano Necyomantiam ereptam voluit Lehmannus ut opiniones suas defendisse viderentur, aliquid tamen ipsi adjeccrunt. Quan-quain Lehmanni ipsius additamenta, quae vel scriptura falsa vel mala explicatio vel alius error progenuit, non modo refutatione sed ne mentione quidem digna esse censeo. Nam quod Lehmannus contendit, scriptorem idem paene eadem via in bac Necyomantia et in lcaromenippo secutum esse et utriusque hujus libelli eandem prorsus esse naturam, ean-dem faeiem: id et ab Wielandio adsumptum et ne vere quidem judicatum est. Immo per totum Icaromenippum soli ridentur philosophi: at in Necyomantia (ut de ipsa psycho-mantia taceam) primo loco divites et potentes et secundum bos deinuni philosophi tradu-cuntur. Deinde cum Wielandio Lehmannus Tiresiam vatem c. 21 utile praeceptum dedisse, non praedixisse futura miratur, oblitus uterque vel Horati Sermon. II, 5, 2 sqq. Wielandius autem, qui (II. p. 358) Luciani ingenium in Necyomantia non ille quidem ubique sed tamen saepenuuiero desideravit, nimium male (ibidem p. 300) opinatus est psyebomantiam in hoc libello dilaudari, quae potius hie lepidissime derisa est. Sed Wielandius ratiunculis suis ipse mérito diffisus Necyomantiam, utrum Lucianea sit necne, ad extreman in medio reliquit. Eninivero Solanus, Wielandius et Lehmannus banc saturam in potentes divitesque potissimum scriptam esse usque eo obliti sunt, ut potentium insec-tatione (c. 17) offenderentur et Philippuni e rege sutorem veteramentarium indigne ferrent. Quanto melius Henisterhusius judieavit se compertnm non habere, an Philippo tarn vile opificium certa quadani ratione tribuatur, scholiastae tamen conjecturam non ineptamesse neque abhorrentem. Equidem jam in adnotatione ad h. 1. demonstravi, quae c. 17 insunt ea ipsius Luciani ingenio esse dignissima. Turn Hemsterbusius ad e. 14 Solano de frigore orationis nescio quo querenti optinie se opposuit: frigide enim aut languide in Necyomantia nihil oninino dictum esse scito. Quum igitur Necyomantia certo sit Luciani, tempus est quaerere, ecquaenam res mirificam istam dubitationem de vero Necyomantiae scriptore


pepererit. Nempe Lucianas omnino semet ipse exscribit suaqae nimis crebro repetit et eadem l'cre ubique inculcat. Quae repetirlo quum in IL Tullio Cicerone ad scribendi genus

Eertineat, ad argumentum in Q. Horati Flacci odis, perpetuis quibusdam querelis de rerum umanarum vanitate: eadem in Luciano multo patet latins. Qui in tot saturis nunc in

philosophos nunc in rbetoras nunc in divites potentesque nunc in deos gentilium scriptis easdem ubique rationes iterat, eodem dicendi genere utitur, easdem metaphoras, compa-rationes, imagines, postremo saepe etiam eadem verba de eadem re semel et iterum non dubitat repetere. Hoc adeo partim negligentia quadam accidit, quod Lucianus quum diu scribendo victum quaercre coactus esset, tarn multa scripsit cdiditque (yfyganTut ainih ¿insiga, Suidas s. Aovxiavös), partim minore cruditionis doctrinaeque copia, quod vir natione Syrus }>rimum vitae potius prodesse quam Uteris voluit atquc ex ICto et causídico aliquamdiu rhetor, e rhetore rursuru cxstitit satyricus neque semper operam literis graecis navare potuit. Has igitur repetitiones, praeclarum quoddam ccrtae cmendationis instru-mcntum omncs tere editores neglcxerunt, Solanus tarnen in sola lere Necyomantia re fortuita admoiiitus non neglexit. Nam in editionibus (in codicibus partim non item) Mor-tuorum Dialogi et Necyomantia, in quibus partim eadem repetita esse baud sane mirum est, continuo ordine sc cxcipiunt. Hinc ita scripsit Solanus ad Necyom. 1: ,Ut demus non fugissc eum in Dialogis Mortuorum jam saepius dicta repetere', errand ille lue etiam in eo, quod Dialogos Mortuorum post Necyomantiam demum ab Luciano scriptos esse non vidit. Ex bis sequitur, repetitiones illas in omnes omnino Luciani saturas cadere, ita ut ob banc quidem causam aut plcrique etiam alii libri aut ne Necyomantia quidem ab Luciano abjudicari debcat. Atqui hoc ipso argumento ab repetitionibus dueto Solanus et Lehmannus si non solo, at uno omnium máxime nituntur eodemque mire abuti videas etiam Wielandium, cui uni tamen (II. p. 357 et p. 3G0) repetitiones illae partim in mentem redierunt. At hoc quidem argumentum non dico nullum esse, hoc dico vim habere plane contrariam. Quum enim Lucianus hiscc repetitionibus ubique utatur, certe Necyomantiam ipsins Luciani esse etiam ex eo sequitur, (mod ab Necyomantia perpetuae illae repetitiones non absunt. Hoc unus ac praeter caeteros Hcmsterhusius eximie vidit, qui ita scripserit ad c. 2 fin.: similiter, ut Lucianum agnoscas, in Tim. § 13' et utSolani opinionem de scriptore Necyomantiae ignoto refutaret, plures etiam repetitiones memoravit, ut ad c. 3 init: ,iisdem paenc verbis leguntur in Charon, c. 2.' Quae quum itasint, nihil certius esse potest, quam Necyomantiam ab ipso profectam esse Luciano. Quem librum qui aliis tribuere ausi sunt Solanus, Wielandins et Lehmannus non modo non id quod ipsi voluerant, sed contrarium vel inviti demonstrarunt et hoc unum exemplo suo docuerunt, quae via in tali tamquc impedita quaestionc omnibus longe fugienda sit. Sciens autem alios quosdam omitto, qui ab Solano decepti de Necyomantiae scriptore et ipsi verbo dubitarunt, veluti G. Wetzlarum (De aetate et vita Luc. p. 2G). Non possum tamen, quin de Fr. Jacobsio, viro egregio, corollarii loco aliquid adiciam. Qui (in Append, ad Porson. Advers. p. 288 a. 1814) et dialogum mortuorum X X u m Necyomantiae argumento ut putat similem Luciano minime (lignum esse ait sed ex ejus laciniis ab imitatore compositum, ñeque diálogos mortuorum XXVI. XXVII. XXVIH hujus scriptoris esse, non magis ac Necyomantiam. Quodsi sola repetitione ofl'ensus est, debuit aut sicuti Solanus fecit nimm Necyomantiam aut unum dialogum mort. X X ab Luciano abjudicare, non utrumque: quo facto ille Luciano ne ea quidem quae semel diceret rcliquit. Tum de imitatoribus Luciani ne Din-dorfius quidem nuper (ad Lucían, vol. I p. IX) satis recte statuit. Primus autem Solanus (ad Necyom. c. 1) multo ante Wielandium (T. II p. 331) et ante Lehmannum (ad Nec. c. 1 init.) ,imitatorem' nescio quem Luciani exstitisse finxit, qui eis Necyomantiam con-scripsísse videtur. Postea is qui Wielandium diserte nominat, C. B. Hasíus (in Notices et Extraits vol. 9 p. 128 a. 1813) ab imitatoribus Luciani opera adulterina dicit profecía esse, ut ,Halcyonem'. At tantum abest, ut opera ista imitatoribus deberi possint,. ut Lucianeis sint dissimillima, velut ille ipse 'Ahtvttv, in quo dialogo res Luciano invisa, metamorphoses defensae sunt. Uno anno post imitator iste Luciani ab Solano procrearas, eductus ab Hasio jam conjectore Jacobsio adeo se virum praestitit, ut ipse et Necyomantiam et quatuor alios diálogos procreare posset. Nuper vero ,Toxaris' eodem modo-


8

liatus est, nempe ab ,imitatore' Luciani, si modo Js. Guttentagium (,De subdito — Toxaride' p. 35 sqq.) solum audias. At enim veros Luciani imitatores novimus potissimum Byzan-tinos, qui ad lianc causam minime pertinent. Quis cnim potest esse tarn aversus a vero tamquc praeceps, ut Necyomantiam saeculo XII vel XIV demum scriptam esse opinetur ? Ac de Byzantinis Xecyomantiae ipsius imitatoribus, qui partim adbuc exstant, Hasius ipse disseruit (1. 1. p. 1 3 1 — ¿ 4 0 ) , quorum unus saec. XII dialogum nomine /Iiitagiviv' scripsit, quern dialogum Hasius integrum edidit, alius (Mazarius?) saec. X V dialogum barbamm, cujus argumentum Hasius exposuit: ,/Jic'doyos rexgixóg' t u i ^ / i m Managt (sic) tv ädov' et sic porro, de alio prorsus tacere praestat. Attamen alia Hasius addere et ea meliora potuit, velut Theodori Prodromi ,Biwv Ilgñaiv', qui dialogus e Lueianeo ejusdem nominis dialogo expressus erat, ut ad Vit. Auct. c. 1 diximus. Itaque Theodorain Prodronmm aliosquc Byzantinos sane adparet Lncianum uaviter imitatos esse. Et ab eisdem viris scboliorum Lucianeorum partem meliorem profectam esse confirmo: quam rem ñeque alii ñeque Cobetus (in Varr. Lcct. p. 212) auimadverterunt.

Vos nunc volo, Commilitoncs. Modo in hac urbe antiqua, florente, Mega-politanis percara praesente Principe Carissimo Ipso, praesente Conjuge Prin-cipis Excelsa jucundissimi dies, tanquam testes quidam verae humanitatis ac nuitui amoris transacti sunt, cujus temporis inemoriam ex animis nostris nulla delebit oblivio. Quod restat, Deum Ü. M. pie precamur, ut bos animorum sensus Íntimos cum magno bono patriae universae esse jubeat sempiternos, ñeque amoris illíus mutui vincula aut lente dissolvi aut violente discindi unquam patiatur. Prointle etiam posthac ita nos geremus, quasi Princeps Ipse praesens nobis intersit, et quoniam nihil agere mens humana non potest, nostrum negotium agemus animumque ad literas revocabimus, quarum Princeps Ipse fautor semper fuit eritque. Quo facto ex his qui modo effluxerunt diebus diutinos fructus percipiemus bonis illis artibus unice intenti, quas ut percolamus cultasque ad usum vitae traducamus, máxime quidem nostra ipsorum, tum etiam Principis Optimi communisque patriae interest. Dabam in Academia Rostochiensi Nonis Sextilibus a. MDCCCLXIV.


9

I N D E X L E C T I O N U M .

In ordine theologico. D. Otto Carsten Krabbe, P. P. O., h. t. Rector, 1) privatim ternis

diebus, Lunae, Martis et Mercurii, h. IX encyclopaediam et methodolo-giam thcologicam tradet; 2) privatim quiñis diebus h. X et binis diebus, Jovis et Veneris, h. IX theologiam dogmaticam docebit; 3) publice in Seminara sodalitio homileticas sodalium exercitationes die Saturni h. IX et h. X moderabitur.

D. Fridericus Adolphus Philippi, P. P. 0., Ii. t. Decanus, 1) privatim Evangelium Joannis interpretabitur quinquies p. h. hora III; 2) privatim Pauli Apostoli epístolas minores explicabit quinquies p. h. hora IV; 3) publice conversatorium theologicum moderabitur binis horis definiendis.

D. Joannes Bach mann, P. P. 0., 1) privatim Introductionem in V. Ti libros canónicos tradet, quinquies p. h. hora XII; 2) privatim Jesajae vaticinia explicabit, quiñis p. h. scholis hora XI; 3) privatissime sed gratis lectiones Mischnicas instituet, duce Geigero (£ebr* unb Mefebud) ¿ur ©prarbe ber SfJitfcbna, iöreSlau 1845), binis scholis definiendis.

D. Augustus Guilielmus Dieckhoff, P. P. 0., 1) privatim historiae ecclesiasticae partem secundam quinquies per hebd. h. VIII—LX; 2) privatim historiam dogmatum quinquies h. XII—I; 3) publice catecheticas exercitationes in Seminario homiletico-catechetico moderabitur.

In ordine jurídico. D. Otto Mejer, P. P. 0., 1) jus publicum germanicum quinquies p. h.

docebit h. XI; encyclopaediam juris quinquies h. c. D. Hermannus Augustus Schwanert, P. P. 0., 1) Institutiones juris

Romani tradet quiñis p. Ii. scholis h. XI; 2) jus hereditarium docebit quiñis scholis h. XII; 3) collegium quod vocant practicum civile instituet die Saturni h. III—V vel aliis horis commodis.

D. Victor de Meibom, P. P. 0., h. t. Decanus, 1) jus privatum Germanicum quiñis p. Ii. scholis h. X tradet; 2) jus feudale ter p. hebd. h. IV et 3) introductionem in jus privatum Mecklenburgicum trinis p. h. scholis h. IV profitebitur.


10

D. Hugo Boehlau, P.P. 0., 1) historians juris et imperii Germanici tradet quin-quies p. h. h. X I ; 2) theoriam processus criminalis exponet juris Meck-lenburgici habita ratione quinquies p. b. h. XII.

D. Theodorus Muther, P. P. 0., 1) pandectas juris Romani tradet duodenis per hebd. scholis h. X — X I I ; 2) relatorium quod vocant insti-tuet d. Saturn, h. XII; 3) exercitationes exegeticas moderabitur hh. cc.

In ordine medico. D. Carolus Strempel. P. P. 0., Academiae Senior, adversa valetudine

impeditus lectiones non indicit. D. Her mann us Stannius, P. P. O., adversa valetudine impeditus lec

tiones non habebit. D. Carolus Bergmann, P. P. 0., tradet: 1) anatomes c. h. partem primam;

2) physiologiara; 3) exercitationes anatómicas assistente Dr. Schulze diriget.

D. Theodorus Thierfelder, P. P. 0., h. t. Decanus, 1) publice ency-clopaediam et methodologiam medicinae binis p. h. horis; 2) anatomen pathologicam binis p. h. horis; 3) pathologiam et therapiam specialem senis diebus docebit; 4) exercitationes practicas in clínico et policlinico medico senis diebus moderabitur.

D. Gustavus Simon, P. P. 0., docebit: 1) chirurgiae partem alteram; 2) ophthalmologiae partem; 3) exercitationes practicas in clínico chirur-gico et ophthalmiatrico moderabitur.

D. Franciscus Winckel, P. P. 0., docebit: 1) gynaecologiae partem alteram (mulierum morbos) quaternis horis p. h.; 2) publice: puerperarum morbos binis horis p. h.; 3) medicinam forensem ternis horis p. h. tradet; 4) in clínico obstetricio exercitationes practicas quotidie moderabitur.

D. Theodorus Ackermann, P.P. E. , tradet: 1) pathologiam et therapiam generalem quiñis p. h. horis, Ii. III; 2) capita selecta pathologiae et diagnostices demonstratioiiibus et exercitationibus in instituto pathologico illustranda quaternis horis.

D. Joannes S ch roed er lectiones non indicit. D. Franciscus Eilhardus Schulze docebit anatomen microscopicam cum

exercitationibus microscopicis conjunetam quaternis p. h. horis.


11

In online philosophico. D. Franciscus Volcmarus Fritzsche, P. P. 0., privatim: 1) birds die-

bus h. XI Aeschyli Persas interpretabitur; 2) binis diebus b. XI Cicero-nis Veninas (Act. I, Act. II 1 et 4.) explicabit; 3) binis diebus h. XI de arte Graccomm métrica privatissime disseret et 4) tends diebus h. II Luciani diálogos selectos expone! Horis consuetis Seminarii philologici exercitationes moderari perget, in quo Aristophanis Nubes atque Vergili Aeneidos Lib. secundus tractabuntur.

D. Joannes Rocper, P. P. 0., b. t. Decanus, privatim docebit: 1) zoolo-giam generalem, demonstrationibus in Museo académico illustraudam, senis diebus h. XI; 2) plantas cryptogamicas explicabit diebus Martis et Veneris h. X ; publice repetitorium de re herbaria offert die Jovis h. X.

D. Eduardus Danielus Henricus Becker, P. P. 0., privatim 1) quin-quies p. h. culturam silvarum docebit h. IX; 2) de praedio rite administrando exponet quiñis diebus h. III.

D. Ludovicus Bachmann, P. P. 0., privatim: 1) ter p. h. Euripidis Bacchas, et 2) ter p. h. Theocriti Idyllia et Epigrammata interpretabitur; 3) privatissime, quater p.h. selecta capita Archaeologiae graecae pertractabit.

D. Hermannus Karsten, P. P. 0., docebit: 1) publice: astronomiam populärem bis p. h.; privatim: 2) calculum differentialcm, quater p. h.; 3) miueralogiam, quater p. h.; privatissima offert collegia de qualibet ma-theseos vel physices parte.

D. Franciscus Schulze, P. P. 0., 1) chemiam organicam docebit, sexies p. h. horis definiendis; 2) physices partem alteram, de cal oris, electricitatis et magnetismi viribus docebit et experimentis illustrabit, quaternis horis definiendis; 3) exercitationes chemicas moderabitur, vel quotidie horis idoneis, vel die Saturni h. VIII—XII et II—VI.

D. Carolus Bartsch, P. P. 0., 1) publice Shakespearii tragoediam Romeo et Julia inscriptam interpretabitur bis p. h.; 2) privatim historiam lite-rarum germanicamm inde a saeculo XVI tradet quaternis p. h. scholis; 3) Seminarii philologici teutonici exercitationes moderari perget.

D. Georgius Voigt, P. P. 0., privatim: 1) Magnae Britanniae historiam politicam tradet quiñis p. h. scholis; 2) historiam Imperatorum a Carolo Magno usque ad Maximiliani I. exitum docebit quater p. h. Publice 3) exercitationibus historiéis fontes medii aevi explicabit.

D. Hermannus Roesler, P. P. 0., quiuis diebus p. h. tractabit: 1) oecono-miam publicam; 2) disciplinan! publicam horis suo tempore definiendis.

D. Fridericus Francke, P. P. E. , 1) publice quaternis diebus anthropo-logiam psychicam s. psychologiam praecipiet; 2) ternis diebus philoso-phiam historiae generis humani designabit. Privatim 3) ethicam s. doctrinam morum philosophicam exponet, quiñis diebus; 4) historiam philosophiae recentioris enarrabit, itidem quiuis diebus.


12

D. Georgius Nicolaus Busch, P. P. E. , privatim interpretabitur 1) qua-ternis diebus h. III—IV Aeschyli Prometheum; 2) quaternis diebus h. IV—V Ciceronis de Oratore libros tres; 3) binis diebus h. III—IV de particulis graecis disseret. Praeterea exercitationes societatis philologicae privatae moderari perget.

D. Eduardus Schmidt, P. P. E. , adversa valetudine impeditus lectiones nullas habebit.

D. CarolusWeinholtz, privatim 1) organoidealismi institutiones ex syste-mate suo (Lipsiae 1856) docebit; 2) de lógica antiqua, nova et novis-sima disseret compárate libro suo: „^te S93iffcnfd)aft8*StBcgc" (Sftoftorf 1840. 1843.)

D. Julius Robert 1) privatim quater p. h. de lingua Gallica Scholas practicas habebit; 2) privatim historiam liter arum francogallicarum saeculi XIX» docebit ter p. h.; 3) virorum literatorum qui nunc florent imagines depinget publice bis p. h.

D. Ferdinandus de Roda in Seminara sodalitio can tum liturgicum in usum theologorum publice docebit quater p. h.

D. Salomo Gustavus Ludovicus Cohen 1) Scholas practicas veterinarias habebit in eorum usum qui agriculturae student; 2) de solea equo-rum férrea additis demonstrationibus practicis exponet; 3) de equi specie externa, aetatis notis, eibo et curatione additis demonstrationibus practicis disseret.

D. E . John de cura agri horis definiendis tractabit.

Bibliotheca Académica diebus et horis lege constitutis patebit, Museum autem die Lunae h. II—IV commilitonibus nostris aliisque aperietur. Peregrinas linguas ut Anglicam discendi occasio data est. Sunt etiam magistri, qui alias artes liberales publice profiteantur.

Summo academiae magistratu hoc tempore fungitur O. 0. Krabbe, Th. D.

Praesidet ordini Theologorum F. A . Philippi, T h . D . Jurisconsultorum V. de Meibom, J . U . D. Medicorum T h . Thierfelder, M. D . Philosophorum J. Roeper, Ph. et M. D .


index lectiontjm - uni-rostock.derosdok.uni-rostock.de/data/preview-puv/pdf/1864_ws_il.pdfnon quo...

Documents