imipashi ya bafwa bushe kuti yamwafwa nelyo ukumucusha

32
Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha? Bushe ca Cine E ko Yaba?

Upload: others

Post on 29-Apr-2022

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashiya

BafwaBushe Kuti YamwafwaNelyo Ukumucusha?

Bushe ca CineE ko Yaba?

Page 2: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Ba Dauda abekala ku Sier-ra Leone batile, “Nakuliilemu mushi uunono uwa-ba mu citungu ca ku ka-

banga. Ilyo nali umwaice, abamu lupwa lwesu balelwila impa-nga na ba mu lupwa lumbi. Bo-nse baleti ni mpanga yabo. Pakupwisha ubu ubwafya baliti-le ing’anga. Ing’anga yapeeleumwaume umo icilola, no kumu-fimba insalu iyabuuta. Tapapiti-le inshita, ulya mwaume atende-ke ukututuma e lyo no kupiba.Ilyo aloleshe mu cilola apundileukuti: ‘Namona shikulubantualeisa! Afwele ifyabuuta. Mutalikabili mukote ne mfwi. Nako-ngama na pa kwenda.’

“Abo alemona ni bashikulubandi. Lyena alikalipe no kula-nda ati: ‘Nga mulemona kwatindebepa iseni muimwene!’ Kwe-na bonse fye twalitiinine uku-yamona. Lyena ing’anga yalimu-sanshile amenshi ya muti uoyayabikile mu nsupa pa kutialeke ukupunda.

“Bashikulu baebele umwaumeuwalelolesha mu cilola ukulandaati impanga yali ya lupwa lwe-su, kabili bamama bafwile uku-lalima muli iyi impanga ukwa-bula ukusakamana. Aba mulupwa lumbi balisumine ifyapi-ngwile bashikulu. E fyo no mu-landu wapwile.”

Page 3: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

AbasabankanyaPrinted by WatchTower Bible and Tract Society of South Africa NPC1 Robert Broom Drive East, Rangeview, Krugersdorp, 1739, R.S.A.Made in the Republic of South AfricaKapangilwe mu Republic of South Africa

Kano akatabo te kakushitisha. Tukabomfya mu mulimo wa kusambilishaabantu Baibolo mwi sonde lyonse, kabili ubupe bwa kuitemenwabulatwala pa ntanshi uyu mulimo.Nga mulefwaya ukupeela ubupe, kabiyeni pa www.jw.org.

Amalembo ayali muli ino magazini yafumine muli Baibolo—Amalembo ya Calo Cipya,kano fye nga nabalembapo ishina lya Baibolo imbi.Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha? Bushe ca Cine E ko Yaba?Spirits of the Dead—Can They Help You or HarmYou? Do They Really Exist?April 2017 PrintingCibemba (sp-CW)� 1991, 2005, 2017WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF PENNSYLVANIAAbasabankanya

Ifilimo4 Imipashi Tayatala Ayikalapo pa Calo no Kufwa7 Kwaliba Ifibumbwa fya Mipashi Ifingi8 Ifibumbwa fya Mipashi Fimo Fyapondoka11 Ifibanda Filepaya13 Ifibanda Filabepa Ukuti Abafwa Balatwalilila

Ukuba aba Mweo19 Ifibanda Fifwaya Abantu Balepondokela Lesa23 Mwilabombela Satana, Lelo Mulebombela Yehova28 Ifintu Fili no Kuwama30 Isonde Likaba Paradaise

Ifya musango uyu filacitika sana ku West Africa. Ngafilya fine caba ku ba ku West Africa, abantu abengi sanamu calo basumina ukuti abantu nga bafwa baya ku cifuloca mipashi uko bamona ifilecitika pa calo, kabili balikwa-ta amaka ya kucita ifyo balefwaya ku bantu. Bushe ifi ba-landa fya cine? Bushe abafwa baba fye ku cifulo cimbi?Nga ca kuti te fya cine, ni bani baifungushanya ukubakwati mipashi ya bafwa? Nacicindama sana ukuti twishi-be amasuko kuli aya mepusho pantu kuti kwalenga twai-saba no mweo wa muyayaya.

Page 4: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi e ko yaba. Mu cifuloca mipashi mwaliba imipa-shi yabipa e lyo ne iisuma.Bushe iyi imipashi bantu

abaikelepo pa calo no kufwa?Awe, te bantunse. Umuntu

nga afwa, taya ku cifulo ca mi-pashi nga fintu abantu abe-ngi batontonkanya. Twaishi-ba shani? Twalishiba pantu efyo Baibolo ilanda. Baibolo cita-bo umwaba icine icafuma kuliLesa wa cine eka, kabili ishi-na lyakwe ni Yehova. Yehova ewabumbile abantu, kanshi ali-shiba bwino ificitika nga bafwa.—Amalumbo 83:18; 2 Timote3:16.Baibolo itila Lesa abumbile

umuntu wa kubalilapo Adamu“ku lukungu lwa mu mushili.”(Ukutendeka 2:7) Lesa amubiki-le mu Paradaise, ibala ilyali muEdeni. Nga ca kuti Adamu alyu-mfwilile Lesa nga tafwile kabilinga epo aba na pali ino nshi-ta. Nomba ilyo Adamu atobe-le ifunde lya kwa Lesa ku mu-fulo fye, Lesa amwebele ukuti:“Ukabwelela ku mushili, pa-ntu e ko wafumine. Pantu ulilukungu, kabili ku lukungu eko ukabwelela.”—Ukutendeka3:19.

Bushe aya amashiwi yalolamwi? Bushe ni kwisa Adamuaali ilyo bashilamubumba uku-fuma ku mushili? Tapali ukoaali. Taaliko fye. E ico ilyo Ye-hova aebele Adamu ukuti ‘aka-bwelela ku mushili,’ aloseshemu kuti aali no kufwa. Taileku cifulo ca mipashi. Ilyo Ada-mu afwile, alilekele ukubakona kabili. Ukufwa kukanabano mweo.

Imipashi Tayatala Ayikalapopa Calo no Kufwa

Adamu afumine ku mushilikabili eko abweleele

4 Imipashi ya Bafwa

Page 5: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Inga abantu bambi abafwa,bushe nabo balaleka ukubako?Baibolo itila:“Fyonse fibili [inama na ba-

ntu] fileya kumo kwine. Fyonsefibili fyafumine ku lukungu, nafyonse fibili fibwelela ku luku-ngu.”—Lukala Milandu 3:20.“Abafwa tabaishiba akantu

nangu kamo.”—Lukala Milandu9:5.“Ukutemwa kwabo no kupa-

ta kwabo no bufuba bwabobafwila kumo na fyo.”—LukalaMilandu 9:6.“Ku Nshiishi, uko uleya ta-

kwaba umulimo wa kubo-mba nangu kwelenganyanangu kwishiba nangu mano.”—Lukala Milandu 9:10.“[Umuntu] abwelela ku mu-

shili; Ubushiku bulya bwineamatontonkanyo yakwe yaloba.”—Amalumbo 146:4.

Aba mweo fyee bengacita ifi

Imipashi ya Bafwa 5

Page 6: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Bushe nacimukosela ukusu-mina ifyo aya amalembo yala-nda? Nga nacimukosela, tonto-nkanyeni pali ici: Ilingi line,umwaume e ufwaya indalamasha kubomfya mu lupwa. No-mba nga afwa, ulupwa lwa-kwe kuti lwatendeka ukucula.Limo abena mwakwe na banabakwe te kuti balekwata inda-lama sha kushitamo ifya kulyakabili nalimo abalwani bakwekuti balebacusha. Nomba yipu-sheni amuti: ‘Nga ca kuti uyuumwaume aba ku cifulo ca mi-pashi, cinshi ico ashitwalililaukusakamana ulupwa lwakwe?Cinshi ashibacingilila ku balwa-ni?’ Ni co ifyo Amalembo yala-nda fya cine. Ulya muntu ali-fwa kabili te kuti acite nangucimo.—Amalumbo 115:17.Bushe ici calola mu kuti aba-

fwa tabakatale ababa no mweona kabili? Iyo. Tukalanda li-mbi pa kubuuka kwa ba-fwa. Lelo calola mu kuti abantuabafwa tabeshiba ifyo muleci-ta. Te kuti bamumone, bomfweifyo mulelanda, nelyo ukumwe-ba ifili fyonse, kabili te kuti ba-mwaafwe nelyo ukucita ifyabi-pa kuli imwe. Kanshi tamufwileukulabatiina.—Lukala Milandu9:4; Esaya 26:14.

Abafwa te kuti bapeeleaba mweo ifya kulyanelyo ukubacingilila

6 Imipashi ya Bafwa

Page 7: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 7

Baibolo itila kwaliba ifibu-mbwa fya mipashi ifingi.Yehova na o wine mupashi.—Yohane 4:24; 2 Abena

Korinti 3:17, 18.Pa nshita imo Yehova aliko fye

eka. Lyena alitendeke ukupangaifibumbwa fya mipashi ifyo aleitaukuti bamalaika. Bamalaika bali-kwata sana amaka na mano uku-

cila abantu. Yehova apangile bama-laika abengi icine cine. Umubomfiwa kwa Lesa, Daniele alimweneiminshipendwa ya bamalaika mu ci-monwa.—Daniele 7:10; AbaHebere1:7.

Yehova abumbile bamalaika ilyoashilapanga isonde. (Yobo 38:4-7)Aba bamalaika tabatalile abekala pacalo e lyo bafwa no kuba bamalaika.

Kwaliba Ifibumbwafya Mipashi Ifingi

Yehova mupashi, kabilie wapangile ifibumbwafya mipashi fimbi

Page 8: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

8 Imipashi ya Bafwa

Ifibumbwa fya mipashi fyo-nse ifyo Yehova apangile fya-li ne cumfwila. Lyena malai-ka umo alipondweke. Uyu

malaika, ni Satana Kaseebanya.Satana alefwaya abantu balemu-pepa mu nshita ya kulapepa Ye-hova. Ifi e fyacitike:Mwi bala lya Edeni, mwa-

li imiti iingi iyaletwala ifisaboifisuma. Yehova aebele Adamuno mwina mwakwe Efa ukutibalelya kuli iyi imiti yonse. Nalyo line, kwali umuti umo uo Ye-hova abakeenye ukulyako. Abe-bele ukuti nga balya kuli uyuumuti, bakafwa.—Ukutendeka2:9, 16, 17.Bushiku bumo ilyo Efa ali

eka, insoka yalilandile nankwe.Kwena te nsoka yalelanda na-nkwe, lelo Satana Kaseebanyaewalelandila mu nsoka. Satanaaebele Efa ukuti nga alya icisaboca ku muti uo babakenye uku-lyako, akaba na mano kwati niLesa. Amwebele no kuti takafwe.Fyonse ifi fyali fya bufi. Ku cabulanda, Efa alisumiine ifyo Sa-tana amwebele kabili aliliile ici-sabo. Pa numa, alipeeleko Ada-mu na o aliliile.—Ukutendeka3:1-6.Kuli ili ilyashi lya cine tusa-

mbililako ukuti Satana ni cipo-

ndoka kabili wa bufi. AbepeeleEfa ukuti nga akaana ukumfwi-la Lesa takafwe. Lelo Efa alifwi-le, kabili na Adamu wine alifwi-le. Satana ena taafwile pali ilyanshita, lelo akafwa pantu ali-

Ifibumbwa fya MipashiFimo Fyapondoka

Efa apondokeele Lesa ilyoSatana alandile nankweukubomfya insoka

Page 9: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 9

bembwike. Pali ino nshita, ali-twalilila ukulufya abantu. Tale-ka ukubepa ubufi kabili alalengaabantu baletoba amafunde yakwa Lesa.—Yohane 8:44.

Bamalaika na Bambi BapondokaMu kuya kwa nshita, bama-

laika na bambi balipondweke.Aba bamalaika bamwene abana-kashi abayemba pa calo kabilibalefwaya ukulaala nabo. E icobalishile pa calo no kufwala imi-bili ya baume. Lyena, balyupileabanakashi. Ukucita ifi kwalikutoba amafunde ya kwa Lesa.—Ukutendeka 6:1, 2; Yuda 6.Ici calengele abantu balecula

sana. Abanakashi abo aba bama-laika baupile bafyele abana ama-paka. Aya amapaka yalitemenwesana ukucita ubunkalwe. E icomu kuya kwa nshita, pa calopali sana ubunkalwe ica kuti Ye-hova apingwilepo ukonaula aba-ntu ababipa ukubomfya ilyeshiilikalamba. Abantu abapuswikefye ku Lyeshi ni Noa no lupwalwakwe.—Ukutendeka 6:4, 11;7:23.Bamalaika babipa bena taba-

fwile kabili balibwelelemo ku ci-fulo ca mipashi. Na lyo line, Lesatabalekelepo fye. Tabasuminisheukubwelela mu lupwa lwakweulwa bamalaika ba cishinka.Na kabili, Yehova tabasuminisheukulafwala imibili ya bantu, ka-bili mu kuya kwa nshita, baka-fwa ilyo Lesa akaleta ubupingu-shi.—2 Petro 2:4; Yuda 6.

Bamalaika babipa balishilepano isonde mu kucitaubulalelale na banakashi

Page 10: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

10 Imipashi ya Bafwa

Satana Bamutamfya ku MuuluMu kutendeka kwa myaka

ya ba 1900, kwali inkondo kumuulu. Ibuuku lya mu Baiboloilya Ukusokolola litila: “Awekwabuukile inkondo mu muulu:Mikaele [Yesu Kristu] na bama-laika bakwe [aba cishinka] ba-lwile ne cing’wena [Satana], ici-ng’wena na bamalaika ba ciko[ababipa] na fyo fyalwile na bolelo tafyacimfishe iyo, kabili ta-fyakwete apa kwikala ku muu-lu. E fyo icing’wena cikalambacapooselwe pa nshi, icisoka capa kutendeka, iciitwa Kasee-banya kabili Satana, icilufya abapano isonde bonse; capooselwe pesonde, na bamalaika ba ciko ba-pooselwe pamo na co.”Finshi fyakonkelepo? Baibolo

itila: “E ico, sansamukeni, mwemyulu na mwe baikalamo!” Ba-malaika ba cishinka balisekelelepantu Satana na bamalaika ba-bipa balibatamfishe ku muulu.Inga ku bantu pe sonde, cali nokuba shani? Baibolo itila: “No-mba cabipila imwe mwe sonde nabemba, pantu Satana Kaseeba-nya naikila pali imwe, ali ne ci-pyu icikalamba, pa kwishibaukuti ali fye ne nshita inono.”—Ukusokolola 12:7-9, 12.Satana ne fibanda fyakwe ba-

lalufya abantu kabili balalengaabantu pa calo ukulacula. Ababamalaika babipa babeta ukutiifibanda. Aba bamalaika balwaniba kwa Lesa, kabili bonse fyebabifi. Satana ne fibanda fyakwe balibatamfishe ku muulu

Page 11: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 11

Satana ne fibanda fyakwebankalwe icine cine. Kale,Satana alipeye ifitekwa nababomfi ba kwa Yobo uwali

ne cishinka. Lyena aipeye aba-na ba kwa Yobo 10 ukubomfya“umwela ukalamba” uwaonawileing’anda iyo balimo. Pa numa,Satana “ailelwalika Yobo ifiputeifyabipisha ukutampila ku nya-ntilo ya lukasa lwakwe no kufi-ka pa kati ka mutwe.”—Yobo1:7-19; 2:7.Ilyo Yesu aali pano calo, ifiba-

nda fyalilengele abantu bamoukuba bacibulu e lyo bambi uku-pofula. (Mateo 9:32, 33; 12:22)Na kabili, fyalecusha umwaumeumo kabili fyalemulenga ukulai-tetaula na mabwe. (Marko 5:5)Ifibanda fyalelenga no mulume-ndo ukulapunda, fyalemuponyapa nshi no “kumufulansha nganshi.”—Luka 9:42.Na pali ino ine inshita, Satana

ne fibanda fyakwe balitwalilila

Ifibanda Filepaya

Kale, ifibandafyalelwalika abantu e lyono kulafulansha bambi

Page 12: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

12 Imipashi ya Bafwa

ukwipaya abantu. Na kuba,ukutula apo babatamfisha kumuulu, balicila napo ukucitaifyabipa. Ificitika mu calo fila-nga fye ukuti balitwalilila uku-cusha abantu. Balalenga bamoukulwala. Bambi balabacushaubushiku, balabafufya utulo ne-lyo ukubalenga baleloota ifilootoifibi. Abantu bambi balabacendaubushiku, bambi balabepaya elyo bambi nabo balabapenya ne-lyo ukubalenga baikulika.Ba Lintina abekala ku Suri-

name, balandile ukuti icibandanelyo ici mupashi calebacushasana pa myaka 18 kabili calipe-ye balupwa wabo 16. Ba Lintinabaliimwena ukuti “ifibanda fya-litemwa sana ukucusha abantumpaka fye bafwa.”Na lyo line, Yehova alikwata

amaka ya kucingilila ababomfibakwe kuli Satana.—Amapinda18:10.

Muno nshiku, ifibandafilalenga abantu bamoukuba abankalwe, bambifilabacusha ubushiku,e lyo bambi filabalengabaleloota ifilooto ifibi

Page 13: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 13

Baibolo itila Satana ‘alalu-fya aba pano isonde bo-nse.’ (Ukusokolola 12:9)Satana ne fibanda fyakwe

tabafwaya twasumina ifyo Iceboca kwa Lesa Baibolo cilanda. Ba-lalenga abantu basumina ukutiabafwa balatwalilila ukuba abamweo ku cifulo ca mipashi. Na-tulande pa fyo bacita.

Imipepele ya BufiAba mu filonganino fya ma-

pepo ifingi basambilisha ukutiumuntu onse nga afwa, umubilifye e ufwa, lelo umweo wakweulaya ku cifulo ca mipashi. Ba-sambilisha ukuti umweo te kutiufwe.Nomba ifi te fyo Icebo ca kwa

Lesa cisambilisha. Baibolo ilandaukuti umweo e muntu wine, tecintu icaba mu muntu. Ku cakumwenako, ilyo Baibolo ilandapa fyo Adamu abumbilwe, itila:“Yehova Lesa abumbile umuntuku lukungu lwa mu mushili ka-bili apuutile mu myona yakweumupu wa bumi, no yo muntuaishileba uwa mweo.” (Ukute-ndeka 2:7) Kanshi Adamu taba-mupeele umweo, lelo aali mweo.Inama nasho balashita ukuti

imyeo.—Ukutendeka 1:20, 21,24, 30.

Ifibanda Filabepa Ukuti AbafwaBalatwalilila Ukuba aba Mweo

Based in part on photos producedby IRIS-EXPORTMEXICHROMEAbantu, inama, isabi,

ne fyuni fyonse myeo

Page 14: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

14 Imipashi ya Bafwa

Apo ishiwi ilyo bapilibula muBaibolo ukuti “umweo” lilo-sha ku muntu umwine, tatufwileukupapa nga twamona yalandaukuti imyeo ilafwa. Baibolo itila:“Umweo uwabifya e ukafwa”

—Esekiel 18:4. Diocese ofMbalaAmalembo yambi nayo yalanga

ukuti umweo kuti waonaulwa(Ukutendeka 17:14), kuti wa-fwa ku lupanga (Yoshua 10:37),kuti wapwilila (Yobo 7:15), kabi-li kuti wanwena (Yona 2:5). Ka-nshi umweo ulafwa.Nga mwabelenga Baibolo yo-

nse, tamwakasangemo amashiwiya kuti “umweo taufwa.” Umweowa muntu te mupashi. Baibo-lo taisambilisha ukuti umweotaufwa. Satana ne fibanda fya-kwe e basambilisha ukuti umweotaufwa. Yehova alipata ifisambi-lisho fya bufi fyonse ifyo abamu filonganino fya mapepo basa-mbilisha.—Amapinda 6:16-19;1 Timote 4:1, 2.

Abalanda Ukuti Balalanshanyana AbafwaInshila na imbi iyo Satana

alufishamo abantu, kubomfya

Baibolo ilanda ukutiumweo ulafwa

Page 15: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 15

abantu abalanda ukuti balala-nshanya na bafwa. Abantu abe-ngi, ukubikako fye na balandaukuti balalanshanya na bafwa,balanda ukuti amashiwi bomfwayafuma ku mipashi ya bafwa.Lelo Baibolo ilanda ukuti, taku-li umuntu uwingalanshanya naabafwa.—Lukala Milandu 9:5,6, 10.Nomba bushe aya amashiwi

yafuma kwisa? Yafuma ku fi-banda! Ifibanda filamona ifyoumuntu aali ilyo ashilafwa, eico fileshiba ifyo alelanda, ifyoalemoneka, ifyo alecita, ne fyoaishibe. Kanshi te kuti cafyeifibanda ukupashanya abafwa.—1 Samwele 28:3-19.

Amalyashi ya BufiSatana alabomfya na malyashi

ya bufi pa bafwa pa kuti abantubalemona ukuti abafwa balatwa-lilila ukuba aba mweo. Aya ama-lyashi yalalenga abantu balamo-na kwati ifyo Baibolo ilanda fyabufi.—2 Timote 4:4.Mu Africa mwaliba amalyashi

ya bufi ayengi ayo balanda pa

Ifibanda e ficita kwatimipashi ya bafwa

Page 16: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

16 Imipashi ya Bafwa

bantu abo bamwene kwati batu-ntulu pa numa ya mfwa yabo.Ilingi line, aba bantu bamonekelaukutali na uko baleikala ilyo ba-shilafwa. Nomba yipusheni amu-ti: ‘Bushe umuntu nga alikweteamaka ya kubuuka ku bafwa,kuti ayabuukila ukutali no kwa-ba balupwa lwakwe ne fibusa?’Nalimo uyo muntu bamwene

apalene fye no muntu uwafwa.Ku ca kumwenako, ilyo Abe-na Kristu babili balebila imbilansuma mu mushi umo, balimwe-ne shikulubantu alebakonka pamaawala ayengi. Ilyo bamwipwi-she ico alebakonkela, basangileukutila alemona kwati umo pali

bena aali ni ndume nankweuwafwile kale. Kwena ifyo uyushikulubantu aletontonkanyafyali fya bufi, lelo tasumiineukuti uo amwene te ndume na-nkwe. Nomba tontonkanyeni palyashi aileshimikila ifibusa nabena mupalamano bakwe.

Ifimonwa, Ifilooto na MashiwiTatuletwishika ukuti mwa-

lyumfwapo fimo ifyo abantubamona, ukumfwa nelyo uku-loota ifilenga balamona kwatiimipashi ya bafwa e ko yaba.Ifintu fya musango uyu fila-tiinya abantu abo ficitikila.Ba Marein abaleikala ku West

Abantu bamo balandaukuti balimonapoababwela ku bafwa

Page 17: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 17

Africa, baleumfwa ishiwi lya ba-nakulu lilebeta ubushiku. BaMarein baletiina ica kuti balepu-nda no kubuusha abantu bonsemu ng’anda. Mu kuya kwa nshi-ta, balipenene.Nomba nga ca kuti abafwa ba-

latwalilila ukuba aba mweo, bu-she kuti balatiinya abantu abobatemwa? Awe. Ifibanda e file-nga ifya musango uyu filecitika.Inga ifyebo ifyo batila fifuma

ku bafwa lelo ifyafwa no kusa-nsamusha aba mweo, bushe nafyo fyalibipa? Ku ca kumwena-ko, ilyo ba Gbassay abekala kuSierra Leone balwele, balilooteleicilooto umo bamwene bawishiabafwa. Babebele ukuya ku mutiumo, ukusabako ibula, no kulya-bikila mu menshi e lyo balenwayalya menshi. Babebele ukuti ta-balingile ukulanda no uuli onseilyo bashilacita ifi. Balicitile ifyobabebele kabili balipolele.Abanakashi na bambi batile,

abena mwabo balimonekeele kulibena ubushiku pa numa ya ku-fwa. Batile balimoneke bwinokabili balifwele ifya kufwala ifi-suma.Amashiwi ya musango uyu ne

fimonwa fimoneka kwati fyalibafye bwino kabili filaafwa abantu,nomba bushe fifuma kuli Lesa?Awe, te ko fifuma. Yehova ni

Ifibanda filabomfya ifilooto,ifimonwa, na mashiwi

ku kulufya abantu

Page 18: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

18 Imipashi ya Bafwa

“Lesa wa cishinka.” (Amalumbo31:5) Te kuti atubeleleke nelyoukutubepa. Ifibanda e fingacitafye ifi.Nomba bushe kwaliba ifiba-

nda ifisuma? Takwaba. Nangu cakuti ifibanda limo ficita kwatifileyafwa abantu, ifibanda fyefyonse fyalibipa. Ilyo Satana Ka-seebanya alandile na Efa, aleci-ta kwati alefwaya ukumwafwa.(Ukutendeka 3:1) Nomba finshifyacitike ilyo Efa aumfwilile nokucita ifyo Satana amwebele?Alifwile.Abantu ababipa balitemwa

sana ukucita kwati balefwayaukwafwa umuntu pa kuti bamu-bepe nelyo ukumwibila. Ipinda

limo litila: “Ameno mafupa.” Elyo Icebo ca kwa Lesa na co citi-la: “Satana umwine alaifungu-shanya kwati ni malaika wa lu-buuto.”—2 Abena Korinti 11:14.Pali ino nshita, Lesa talanda

na bantu pano calo ukubomfyaifilooto, ifimonwa, nelyo amashi-wi ayafuma ku cifulo ca mi-pashi. Alanda na bantu uku-bomfya Baibolo iilenga umuntuukuba “uwaipangasha icine cineukubomba umulimo onse uusu-ma.”—2 Timote 3:17.Apo Yehova alitutemwa, ala-

tusoka ku micenjelo ya kwa Sa-tana Kaseebanya. Alishiba ukutiifibanda balwani ababipa icinecine.

Satana aebele Efa ukutitakafwe. Efa alisumineifyo bamwebele, leloalifwile

Page 19: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 19

Cinshi Satana ne fibandafyakwe babombela sana namaka pa kuti fye balufyeabantu? Ni co bafwaya na

ifwe twapondokela Lesa nga fi-ntu bamupondokela. Bafwayatulebapepa. Bafwaya tulemonakwati ifyo babepa fya cine kabi-li bafwaya tulecita ifyo Yehovaapata. Ifingi ifyo Yehova apataifyo bafwaya tulecita, ni filyaabantu bacita umo nga afwa.Tulomfwa sana ububi nga

umuntu uo twatemwa afwa, ka-bili tacabipa ukuloosha. Yesu‘aliponeshe ifilamba’ ilyo cibusawakwe Lasaro afwile.—Yohane11:35.Kwaliba intambi ishingi kabili

ishapusanapusana isho abantubakonka mu calo fye conse ngaca kuti umuntu afwa. Ukulinga-na ne fyo Baibolo ilanda, te sho-nse intambi ishabipa. Nomba shi-mo shalibipa pantu shafuma kufisambilisho fya kuti abafwa ba-laba aba mweo kabili balamonaifilecitika pa calo. Intambi pamonga ukulinda icitumbi, ukuloo-sha ukwacila mu cipimo, no ku-bomfya indalama ishingi sana pacililo shafuma ku cisambilishoca kutiina ukukalifya abafwa.Nomba apo abafwa “tabaishibaakantu nangu kamo,” abakonka

Ifibanda Fifwaya AbantuBalepondokela Lesa

Intambi shimo shafuma ku cisambilisho ca kutiabafwa balatumona

Page 20: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

20 Imipashi ya Bafwa

ishi intambi balalenga calamone-ka kwati ifyo Satana alanda fyacine.—Lukala Milandu 9:5.Intambi shimbi shafuma ku ci-

sambilisho ca kuti abafwa bala-kabila ubwafwilisho ukufumaku ba mweo kabili kuti bacitaifyabipa ku ba mweo nga ca kutitabalebafwa. Mu fyalo fimo, ku-laba imitebeto no kutuula amala-mbo nga papita inshiku 40 nelyoumwaka umo ukutula apo umu-ntu afwilile. Icilenga balecita ififyonse kufwaya ukwafwilishauwafwa ukuya ku cifulo ca mi-pashi. Ulutambi lumbi lwa ku-peela uwafwa ifya kulya ne fyakunwa.Ishi intambi shalibipa pa-

ntu shilalenga calamoneka kwatiifyo Satana alanda pa bafwa fyacine. Bushe Yehova kuti atemwanga tulekonka intambi ishafumaku fisambilisho fya fibanda? Tekuti atemwe.—2 Abena Korinti6:14-18.Ababomfi ba kwa Yehova ta-

bacitako ifili fyonse ifilenga ca-lamoneka kwati ifyo Satana ala-nda fya cine. Lelo babika amanoku kwafwa no kusansamu-sha aba mweo. Balishiba ukutila

Intambi shimbi shafuma ku cisambilisho ca kuti abafwabalakabila ubwafwilisho ukufuma kuli ifwe

Page 21: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 21

umuntu nga afwa, ni Yehova fyeeka e wingamubuusha.—Yobo14:14, 15.

Lesa Alipata Ukupupa ImipashiAbantu bamo balalanshanya

ne fibanda abene nelyo ukubo-mfya abantu bambi. Ukucita ifibakwita ukuti ukupupa imipa-shi. Ubuloshi, ukusobela ifya kuntanshi, nelyo ukulanda na ba-fwa, kupupa imipashi.Baibolo yalikanya ukucita ifi

fyonse, itila: “Ekasangwa muliimwe onse . . . onse uubukaimbuko, uucita ifinjelengwe ne-lyo onse uusobela ifya ku ntanshinelyo ing’anga, nelyo uulowa ne-lyo uwipusha ku umfwana nemipashi nelyo ku waishibishaifya kusobela nelyo onse uwipu-sha ku bafwa. Pantu onse uucitaifi fintu wa bunani kuli Yehova.”—Amalango 18:10-12.Cinshi Yehova atusokela sana

pali ifi fintu?

Lesa alipata ifi ifintuifyabipa. Afwayatulemupepa fye eka.—Ukufuma 20:5

Page 22: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

22 Imipashi ya Bafwa

Icalenga Yehova aletusoka pakupupa imipashi ukwa misangoyonse, ni co afwaya ifintu fi-letuwamina. Alitemwa abantukabili alabasakamana e lyo ali-shiba ukuti umuntu nga ate-ndeka ukumfwana ne fibandaalakwata amafya.Bamo abo ifi fyacitikiilepo ni

ba Nilda aba ku Brazil abaliing’anga. Ifibanda fyalebacushasana. Batile: “Nalikwete imipa-shi . . . kabili eyalenjeba ifyakucita. Inshita shimo nshalei-shiba icili conse kabili balembi-

ka umo basungila amashilu. Ifi-banda fyalencusha sana ica kutinalitampile ukufulungana. Nali-tampile ukubomfya imiti ikola,ukunwa ubwalwa, e lyo no ku-peepa sana. Ifibanda fyalincushi-she pa myaka iingi.”Mu kuya kwa nshita, Yehova

ne Nte shakwe balyafwile ba Ni-lda ukuleka ukumfwana ne fiba-nda kabili pali ino nshita balibane nsansa kabili balekala bwino.Batile: “Ndekoselesha bonse uku-kanaumfwanapo ne mipashi [ya-bipa] nangu fye muku umo.”

Abapupa imipashiilingi line balacula.Kuti baleka ukwikalamu ng’anda yabo, balekaukuba no buntungwa, e lyolimo no kufwa balafwa

Page 23: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 23

Ifwe bonse twalikwata insa-mbu sha kusalapo uo twa-kulabombela, nampo nga niYehova nelyo ni Satana ne

fibanda fyakwe. Te kuti tubo-mbele bonse babili. Kuti cawamasana nga twasalapo ukulabo-mbela Yehova.

Yehova MusumaNga fintu tumwene mu fipa-

ndwa fifumineko, ifibanda fya-litemwa sana ukucusha abantuno kubabepa. Yehova ena te fyoaba. Alitemwa abantu kwati nifilya wishi atemwa abana ba-kwe. E upeela “ica bupe conseicisuma no bupe bonse ubwa-pwililika.” (Yakobo 1:17) Tapaliifisuma ifyo akaana ukupeelaabantu bakwe, nangu ca kutilaukucita ifi kuti kwalenga aipu-sula.—Abena Efese 2:4-7.Tontonkanyeni pa fintu ifyo

Yesu Umwana wa kwa Lesa aci-tile ilyo ali pano calo. Alilengelebacibulu ukulanda, kabili ali-shibwile amenso ya mpofu.Alyundepe aba fibashi na bale-mana. Alifumishe ifibanda mubantu kabili alyundepe amalwe-le ya musango onse. Na kabili,Yesu alibomfeshe amaka Lesaamupeele pa kubuusha abafwa.

Mwilabombela Satana, Lelo Mulebombela Yehova

Yesu, Umwana wa kwa Lesa alilangile ifyoatemwa abantu ilyo aleundapa abalwele

Page 24: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

24 Imipashi ya Bafwa

—Mateo 9:32-35; 15:30, 31;Luka 7:11-15.Lesa tabepa, lelo lyonse ala-

landa icishinka. Tabala abepapouuli onse.—Impendwa 23:19.

Mwilaumfwana ne FibandaNga filya tandabube ekata lu-

nshi, ifibanda na fyo filekataabantu abengi mu fiteyo. Fyali-lenga abengi ukulatiina abafwane fibanda, ukulasakamanaukutila kuti babatiipa nelyoukubalowa. Kabili fyalilengabasumina mu ntambi sha kwaSatana na mu fisambilisho fya-kwe ifya bufi. Tapali nangucimo pali ifi ifiteyo umo ababo-mfi ba kwa Lesa bekatwa.Yehova alikwata sana amaka

ukucila Satana. E ico akalamu-cingilila ku fibanda nga mule-

mubombela. (Yakobo 4:7) Tapalinangu umo uwingamulowa. Kuca kumwenako, ku Nigeria,ing’anga shitatu isha makasana shalefwaya ukulowa Nteumo pa kuti shimwipaye ilyoakeene ukufuma mu musumba.Ilyo ubwanga bwafililwe uku-bomba, ing’anga imo yalyu-mfwile umwenso kabili yailekuli Nte no kulomba ubwelelo.Nga ca kuti ifibanda fyaisa

mu kumucusha, mufwile uku-pepa kuli Yehova no kumulu-mbula mwi shina, kabili na oakamucingilila. (Amapinda18:10) Nomba pa kuti Yehovaalemucingilila, mufwile ukule-ka ukubomfya icili conse ico ba-bomfya pa kupupa imipashi ne-lyo ukupepa ifibanda. Ifi fine efyo ababomfi ba kwa Lesa aba-

Abena Efese balyoceleifitabo fyonse ifyobalebomfya pa kupupaimipashi

Page 25: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 25

leikala mu musumba wa kaleuwa Efese bacitile. Balilongani-ke ifitabo fyonse ifyo balebo-mfya pa kumfwana ne fibandano kufyoca. (Imilimo 19:19, 20)Ababomfi ba kwa Lesa munonshiku nabo bafwile ukucitacimo cine. Kanshi mufwile uku-poosa fyonse ifyo mumfwanina-mo ne fibanda pamo nga ubwa-nga, impinga nelyo ifyo bafwalapa kuicingilila, ifishimba, ifilu-bi, ifitabo umwaba ifya mipashie lyo ne fintu fye fyonse ifyomwingomfwaninamo ne fibanda.

Muleya mu kulongana kwa BenaKristu.—AbaHebere 10:24, 25

Mulesambilila Baibolo.—Yohane 17:3

Page 26: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Muleshimikilako bambi ifyo musambililamu Baibolo.—Mateo 24:14

Mufwile ukubatishiwa.—Imilimo 2:41

Mulepepa kuli Yehova.—Abena Filipi 4:6, 7

26 Imipashi ya Bafwa

Page 27: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 27

Mufwile Ukuba muKupepa kwa CineNga mulefwaya ukulenga

Lesa ukuba ne nsansa, tamu-fwile fye ukufuma mu kupepakwa bufi no kuleka ukucitaifyabipa. Mufwile ukukosa mukupepa kwa cine. Baibolo yali-tweba ifyo tufwile ukulacita:

Mulelongana ne Ntesha kwa YehovaSatana ne fibanda fyakwe

balikwata abantu babo abacitano kusambilisha ifyabipa. Yeho-va na o wine alikwata abantubakwe. Abantu bakwe ni Ntesha kwa Yehova. (Esaya 43:10)Mwi sonde lyonse balicila pali 8milioni. Bonse balesha na makayabo yonse ukulacita ifisuma nokulasambilisha abantu icine.Mu fyalo ifingi kuti mwabasa-nga pa Ng’anda ya Bufumu, ka-bili nga mwayapo, bakamupoke-lela ne nsansa.Umulimo bakwata wa kwa-

fwa abantu bambi ukulabombe-la Lesa. BakalamusambilishaBaibolo pa ng’anda pa mwenupa kuti mukeshibe ifyo mufwileukulapepa Yehova. Tamufwileukubalipila. Icilenga Inte shakwa Yehova balesambilisha aba-ntu icine ni co balibatemwa ka-bili balitemwa na Yehova Lesa.

Inte sha kwa Yehovabakamwafwa ukulabombela Lesa

Page 28: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

28 Imipashi ya Bafwa

Nomba line fye, Satanane fibanda fyakwe balino kuleka ukubepa aba-ntu. Yehova alibatamfya

kale ku muulu. (Ukusokolola12:9) Kabili nomba line ali nokukanda Satana ne fibanda fya-kwe. Umutumwa Yohane ali-mwene icimonwa icafumine kuliLesa. Atile: “Kabili namwenemalaika aleika mu muulu ali namakii ya pa cilindi icabulaimpela no munyololo uukalambamu minwe yakwe. Kabili aiketeicing’wena, icisoka ca pa kute-ndeka, e kutila Kaseebanya ka-bili Satana, no kucikaka imya-ka 1,000. Kabili acipoosele mucilindi icabula impela no kwisa-lapo no kukomenena pa muuluwa ciko, pa kuti cilufya na ka-bili inko mpaka imyaka 1,000ikapwe.” (Ukusokolola 20:1-3)Pa numa ya ifi, Lesa akonaulaSatana ne fibanda fyakwe.—Ukusokolola 20:10.Lesa akonaula na bantu aba-

cita ifyabipa.—Amalumbo 37:9,10; Luka 13:5.

Ifintu Fili no Kuwama

Nomba line, Satana ne fibandafyakwe tabakakwate amaka

ya kulufya abantu

Page 29: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 29

Abafwa Bakaba abaMweo na Kabili!Pa numa yakonaula Satana

ne fibanda fyakwe, Yehova aka-paala abantu icine cine. Mufwi-le muleibukisha ukuti Baiboloitila abafwa balaleka ukubako.Yesu alingenye imfwa ku kulaa-la utulo ukwabula ukuloota.(Yohane 11:11-14) Icalengelealinganye imfwa ku tulo ni coalishibe ukuti abafwa bakabuu-

shiwa. Atile: ‘Inshita ileisa ilyobonse ababa mu nshiishi . . . ba-kafumamo.’—Yohane 5:28, 29;Linganyeniko Imilimo 24:15.Ilyo abafwa bakabuushiwa,

bakalaikala pano pene pe sonde.Mu nshita ya kulaumfwa ama-lyashi pa bantu abafwile, tuka-laumfwa amalyashi ya nsansapa bantu ababuushiwe. Tukala-ba sana ne nsansa ukusengelaabakalabuuka.

Abafwa bakaba aba mweona kabili pe sonde

Page 30: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Yehova akafumyapo fyonseifyabipa ifyo Satana aci-ta. Yehova alilenga Yesuukuba Imfumu pe sonde

lyonse. Ilyo Yesu akalateka iso-nde, akalilenga ukuba paradai-se.—Daniele 7:13, 14; Luka23:43.

Yehova alilaya ifi fintu:IFYA KULYA FIKAFULA:

“Isonde likamesha ifilimwa fyaliko; Lesa, Lesa wesu, akatu-paala.” “Ingano shikafula nganshi pano isonde; Pa muulu wampili shikafula icine cine.”—Amalumbo 67:6; 72:16.

INKONDO IKAPWA: “Iseni,moneni imilimo ya kwa Yehova,Ifyo acita ifipesha amano panoisonde. Alelenga inkondo uku-pwa ukufika ku mpela sha panoisonde.”—Amalumbo 46:8, 9.

TAKWAKABE ABANTUABACITA IFYABIPA: “Pantuincitatubi shikaloba . . . Pashalafye panono no mubifi takabepo;Awe ukalolekesha apo aali, nokusanga talipo.”—Amalumbo37:9, 10.

IsondeLikabaParadaise

Page 31: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

Imipashi ya Bafwa 31

TAKWAKABE UKULWALA,UKULOOSHA NELYO UKUFWA:“Pali iyo nshita amenso ya mpo-fu yakamona, na matwi ya ba-nkomamatwi yakakomonwa.Pali iyo nshita uwalemanaamolu akacilauka nge nsebula,kabili ululimi lwa kwa cibululukaula akapundu.”—Esaya35:5, 6.

“Na Lesa umwine akabapamo na bo. Kabili akafuuta ifi-lamba fyonse ku menso yabo, nemfwa tayakabeko na kabili, ta-kwakabe no kuloosha nanguukuteta nangu ukukalipwa nakabili. Ifya ntanshi nafiya.”—Ukusokolola 21:3, 4.

Yehova tabepa nga filya Sa-tana ne fibanda fyakwe babepa.Fyonse ifyo alaya fifwile ukuci-tika. (Luka 1:36, 37) Yehova ali-mutemwa kabili afwaya ukutimukekale muli Paradaise iyoakaleta. Kanshi kuti mwaebaInte sha kwa Yehova nga mule-fwaya ukusambilila icine icabamu Cebo ca kwa Lesa. Nga mu-lebomfya ifyo bakalamusambili-sha mu bumi bwenu, mukabaabantungwa ku fisambilisho fyabufi, ku mipashi yabipa kabilimukeshiba icine. Mu kuya kwanshita, mukalubuka na ku lube-mbu ne mfwa, nga filya Yesualandile ukuti: “Mukeshiba ici-ne, ne cine cikamulenga ukubaabantungwa.”—Yohane 8:32.

Page 32: Imipashi ya Bafwa Bushe Kuti Yamwafwa Nelyo Ukumucusha

sp-C

W A

f1

71

01

0

Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi, kuti mwalanshanya neNte sha kwa Yehova nelyo kuti mwaya pa www.jw.org/bem.

s