PENGENALAN

Ilmu tajwid dari segi bahasa ialah mengelokkan sesuatu atau mendatangkan sesuatu yang baik.

Sementara dari segi Istilah pula ialah sesuatu ilmu untuk mengetahui cara melafazkan huruf-

huruf Al-Quran dengan betul. Sesetengah ulamak mentakrifkan tajwid sebagai memberi huruf

akan haknya daripada sifat-sifat yang lazim baginya, serta keperluan dari segi hukum yang terbit

dari sifat-sifat tersebut1. Ini bermaksud menunaikan hak huruf dan apa yang sepatutnya bagi

sesuatu huruf Al-Quran seperti menunaikan apa yang sepatutnya bagi makhraj sesuatu huruf,

sifat-sifatnya (ciri-cirinya) dengungnya, panjangnya (mad), tebal atau tipisnya sebutan sesuatu

huruf dan lain-lain hal yang bersabit dengan ilmu tajwid. Ada yang mentakrifkan sebagail ilmu

yang menerangkan hukum-hukum serta kaedah-kaedah yang mesti diamalkan semasa membaca

Al-Quran dengan menepati apa yang diterima daripada Rasulullah s.a.w.

Al-Quran yang diwahyukan kepada Rasulullah s.a.w tidak dibaca dengan satu cara sahaja,

tetapi ia harus dibaca dengan beberapa cara mengikut riwayat Qiraat yang diambil dari

Rasulullah s.a.w. Ini kerana Rasulullah s.a.w membenarkan para sahabat membaca Al-Quran

mengikut Lahjah ( loghat /dialek) mereka sendiri, yang mana mereka semua adalah berbahasa

Arab sama seperti bahasa Al-Quran yang diturunkan. Maka wujudlah di kalangan para sahabat ,

pembacaan Al-Quran yang berbeza tetapi kesemuanya diakui sah oleh Rasulullah s.a.w melalui

hadis baginda yang berbunyi :

ح�ر�ف � أ �ع�ة� ب س� �ل�ى ا �ه�ى �ت ان �ى ح�ت �ي �ز�يد�ون و�ي �ز�يد�ه� ت س�

� أ ل� �ز� أ �م� ف�ل �ه� اج�ع�ت ف�ر� ح�ر�ف� ع�ل�ى � �ر�يا ب ج� �ى �ن أ ق�ر�� أ ل� ق�ا

Ertinya : “Jibril a.s membaca kepada aku Al-Quran dengan satu cara sahaja, maka aku

berulang-ulang meminta supaya ditambah bacaan lain, dan Jibril pun menambahnya

sehinggalah lengkap 7 perbezaan bacaan”

(Hadis ke 4607 Sahih al- Bukhari)

Maka kesinambungan di sini ialah Ilmu qiraat yang di ambil daripada bacaan yang disandarkan

kepada perawi ramai yang telah mengambil bacaan daripada Imam ‘Asim. Maka Imam ‘Asim

merupakan Imam yang terkenal di dalam bidang Qiraat.

1 Sa’udi, 1990, hl 121

1

BIODATA

Nama sebenarnya ialah Ibnu Abi Al-Najud Bin Bahdala Mawla Ibnu Huzaimah Bin Malik Bin

Nadar Al-Asadi. Ayahnya bernama Abdullah dan keturunannya ialah Abu Al-Najud manakala

ibunya pula bernama Bahdalah. Beliau lahir pada zaman pemerintahan Muawiyyah Bin Abu

Sufyan.Ada juga yang mengatakan nama sebenar ‘Asim ialah ‘Asim Ibnu Bahdalah. Imam

‘Asim Bin Abi Al-Najud Al-Kufi juga digelar sebagai Abu Bakar kerana beliau berketurunan

Arab asli daripada kabilah Bani Asad di Kufah dan salah seorang daripada Al-Qurra’ Al-Sab’ah.

Tahun kelahiran beliau tidak dapat di pastikan tetapi beliau wafat pada tahun 127 Hijrah (745

Masihi) di Kufah .2

Beliau telah mangambil ilmu Qiraat daripada dua orang sahabat iaitu Ani Ramthah Rifa’ah Al-

Tamimi dan Al-Harith Bin Hassan Al-Bakri. Imam ‘Asim maenjadi tabi’in kerana Abi Ramthah

telah mengambil riwayat daripada al-Imam Ahmad Bin Hanbal manakala Al-Harith pula

mengambil riwayat daripada Abi Ubaid Al-Qasim Bin Salam. Beliau juga adalah seorang

Tabi’in yang hampir degan para sahabat dan dapat bertemu ramai sahabat semasa hayatnya.

Beliau bersuara lunak dan merdu apabila membaca Al-Quran. Para ulama’ mengakui

keahliannya dan mengakumi kehebatannya dalam bidang Al-Quran dan Qiraat.3Beliau juga

seorang pakar rujuk tertinggi ilmu Qiraat di Kufah pada zamannya. Beliau mengambil ilmu

Qiraat dari para sahabat Rasulullah S.W.T. Imam ‘Asim juga adalah imam Qiraat yang berjaya

menggabungkan kelancaran bacaan Al-Quran, ketepatan sebutan dan sekaligus tajwidnya.

Bersambung sanad (salasilah) bacaan Al-Qurannya kepada Rasulullah s.a.w hanya diselangi oleh

dua orang perantaraan sahaja sepertimana gambarajah di bawah :

2 Ammar Fadzil. Anatomi Al-Quran. hl 1103 Ilmu Tajwid. Surur Shihabuddin AN-Nadawi. hl 13-14

2

RASULULLAH S.A.W

Rajah 1 : Kedudukan Imam ‘Asim bersambung sanad dengan Rasulullah s.a.w

SEJARAH PERKEMBANGAN ILMU TAJWID SERTA METODE

PENGAMBILANNYA

Ilmu tajwid telah berkembang bermula sejak zaman Rasulullah s.a.w. lagi. Menurut Imam

Bukhari, hadis dari Hasruq menerusi Aishah dan Fatimah yang berkata Nabi Muhammad s.a.w.

telah menceritakan kepada aku dengan katanya :

كان يعارضني( اب يدارسني )بالقرآن في كل سنة مرة .فعارضني العام مرتين وال اراه حضر اجلي

ان جبريل

(Hadis Riwayat Imam Bukhari)

Maksudnya: “Sesungguhnya Jibril telah mengutuskan Al-Quran kepada-Ku (untuk bertadarus

dan semakan) pada setiap tahun sekali. Maka pada tahun ini dibentangkan kepada aku dua kali,

maka tidaklah aku terfikir melainkan ajal telah hampir4”

Rasulullah s.a.w. telah memperdengarkan bacaan Al-Quran dihadapan Jibril dari awal hingga

akhir dengan bacaan yang elok, betul sebutan huruf dan makhrajnya untuk dijadikan contoh

kepada umatnya. Rasulullah s.a.w. juga telah menerima wahyu dari Jibril dengan bertajwid. Pada

masa yang sama Rasulullah s.a.w. pula akan mengajarkan setiap hukum bagi mengekalkan

bentuk dan sifat bacaan kepada guru-guru Al-Quran dalam kalangan umatnya Sheikh

Muhammad Al-Husayni turut menyatakan bahawa sifat-sifat bacaan ini adalah diambil oleh

orang-orang yang kemudian iaitu kelompok salaf (golongan umat terdahulu). Selepas itu ia

kemudiannya telah diambil oleh para khalaf (golongan umat kebelakang). Malah, rupa dan

4 Abdullah Al-Qari Saleh,. Kursus Qari dan Qariah, hl 24

3

ALI BIN ABI TALIB ABDULLAH IBNU MAS’UD

Abu Abdul Rahman As-Sulami Abu Abdul Rahman As-Sulami

bentuk bacaan pula telah diambil oleh ramai para sahabat antaranya terdiri daripada Abu

Hurairah, Ibn Abbas, Abdullah Bin al-Saib.

Di samping itu individu yang terdiri dari golongan tabiin pula ialah Abdullah Bin ‘Iyasy Bin Abi

Rabiah, Abdullah bin Habib, Abu Abd al-Rahman Al-Salmi dan Abu al-Aliyah al-Riyah serta

ramai lagi. Walau bagaimanapun, individu yang mula-mula sekali membukukan ilmu tajwid

ialah Imam al-‘Azim Abu Abid Qasim Bin Sulam pada kurun ke-3 Hijrah. Terdapat pendapat

lain ada menyatakan orang yang mula-mula membukukan ilmu ini ialah Hafs Bin Umar al-Dur5.

ILMU TAJWID IMAM ASIM BERKEMBANG DI MALAYSIA

Di Malaysia sejarah perkembangan ilmu tajwid adalah selari dengan sejarah perkembangan

Islam. Menurut pendapat ahli sejarah, Islam mula bertapak di Malaysia pada abad ke-15 dengan

kemunculan Melaka sebagai pusat perdagangan yang penting di Asia Tenggara. Para pedagang

termasuklah pedagang Arab telah datang ke Melaka untuk berdagang.

Di samping berdagang, mereka juga cuba menyebarkan Islam. Berdasarkan Sejarah Melayu pula,

Raja Melaka yang pertama iaitu Parameswara telah diislamkan oleh Sheikh Abdul Aziz dari

Mekah pada tahun 1414 yang kemudiannya telah berkahwin dengan puteri Islam dari Pasai.

Menerusi perkembangan Islam ini para mubaligh dari Arab telah mengajar Al-Quran dan perihal

yang berkaitan dengan sunnah Nabi s.a.w. Di dalam pengajaran al-Quran, ilmu tajwid telah

diberi penekanan yang serius agar pembacaan umat Islam betul dan mengikut apa yang telah

diajarkan oleh Rasulullah s.a.w. Usaha-usaha ini telah diteruskan di madrasah-madrasah dan

rumah-rumah tok imam yang dijalankan oleh para mubaligh dari negeri Arab. Mereka

menjalankan pengajian Al-Quran secara bersemuka bertujuan supaya mereka yang diajar dapat

membaca Al-Quran secara bertajwid. Bermula dari perlaksanaan yang dilakukan inilah, ilmu

tajwid telah berkembang di Malaysia. Setelah beberapa lama keadaan ini berterusan, maka

lahirlah pula para mubaligh yang terdiri daripada anak-anak tempatan Melaka.

Mereka merupakan golongan yang meneruskan perjuangan menyebarkan Islam dan pembacaan

Al-Quran bertajwid kepada peduduk-penduduk tempatan dan negeri-negeri lain yang berdekatan.

5 Abdullah al-Qari Salleh, Kursus Qari dan Qaria, hl 27

4

Konsep dakwah yang disarankan oleh Islam turut mempengaruhi faktor penyebaran Islam (Al-

Quran dan Syariat Islam). Setiap individu Islam bertanggungjawab untuk menyampaikan ajaran

Islam kepada orang lain dan memperluaskannya di Malaysia. Mengikut sejarah perkembangan

ilmu tajwid, penyusun ilmu tajwid yang pertama dalam bahasa Melayu adalah seorang ulama

yang bernama Muhammad Salih bin Ibnu Mu’ti bin Syeikh Muhammad Salih al-Kalantani.

Walaupun asal-usulnya tidak diketahui tetapi berdasarkan gelaran diakhirnya iaitu al-Kalantani

berkemungkinan beliau berasal dari Kelantan. Melalui bukunya yang bertajuk Mir ‘atul Quran fi

Tashili Ma’rifat Ahkamit Tajwid lil Mulkill Wahhab yang dihasilkan pada tahun 1193 Hijrah

bersamaan 1779 Masihi adalah tarikh terawal mengenai ilmu tajwid yang ditulis dalam Bahasa

Melayu. Beliau juga telah mengambil kitab tafsir Bahasa Melayu Turjumanul Mustafid, karya

Abdul Rauf Bin Ali al-Fansuri yang merupakan terjemahan dan tafsir Al-Quran yang pertama

dalam Bahasa Melayu. Buku ilmu tajwid karya Ibnu Syeikh Abdul Mu’ti ini telah disalin semula

oleh Tuan Guru Haji Mahmud Bin Muhammad Yusuf Terengganu bermula pada tahun 1235

Hijrah (1819 Masihi) dan disiapkan ada tahun 1265 Hijrah (1848 Masihi). Tempoh untuk

menyiapkan proses ini telah mengambil masa selama 42 tahun

Terdapat juga beberapa orang ulama dari kerajaan Sambas, Indonesia yang telah menulis ilmu

tajwid dalam versi Melayu, antaranya ialah Haji Khairuddin Ibnu Haji Qamaruddin Sambas.

Beliau telah menulis beberapa buah buku termasuklah buku tentang ilmu tajwid tetapi tidak

dinyatakan tarikhnya. Kandungannya membincangkan ilmu tajwid secara lengkap untuk

peringkat asas (Koleksi tulisan Allayarham Wan Mohd Shaghir Abdullah, internet 5 May 2008 -

Isnin). Seorang lagi Ulama Sambas yang menulis tajwid ialah Haji Mohd Yasin Bin Al-Haji

Muhammad Sa’ad Sambas di mana buku tajwid yang ditemui di karang oleh beliau ialah Ilmu

Tajwid. Buku ini diselesaikan di Mekah pada waktu Dhuha, hari Sabtu bersamaan 20 Syawal

1285 Hijrah. Kandungannya menjelaskan tentang ilmu Tajwid al-Quran. Pada bahagian awal

ditulis dalam Bahasa Arab yang diberi makna dalam bahasa Melayu. Bahagian kedua semuanya

menggunakan Bahasa Melayu. Manuskrip ini diperolehi di Pontianak, Kalimantan Barat. Ia

pernah dimiliki oleh salah seorang keturunan Kerabat Diraja Kerajaan Pontianak pada 11

Rabiulawal 1423 Hijrah hari Jumaat bersamaan 24 Mei 2002 Masihi.

Pembacaan Al-Quran di Malaysia pada masa sekarang adalah mengikut Rasm Uthmani yang

telah ditulis dan dibukukan semasa pemerintahan Saidina Othman bin Affan r.a. Sementara

5

bacaannya adalah mengikut riwayat Hafs bin Sulaiman melalui Asy-Syatibiyyah dan ia diambil

dari Qiraat Imam ‘Asim. Imam ‘Asim merupakan seorang pelopor mazhab Qiraat yang tujuh

daripada sepuluh. Nama beliau ialah ‘Asim Bin Abi An-Najud Al-Asadi Al-Kufi, Syeikh Qurra’

di Kufah selepas Abu Abd Rahman As-Sulami. Beliau adalah salah seorang tabiin yang hampir

dengan para sahabat dan sempat bertemu dengan para sahabat semasa hayatnya. Beliau juga

seorang yang fasih serta mahir dalam bacaan Al-Quran, memiliki suara yang lunak, dan sedap

didengari. Apabila beliau membaca Al-Quran, beliau dikatakan sebagai manusia yang paling

baik suaranya. Imam ‘Asim telah meninggal dunia pada peghujung tahun 127 Hijrah dan

dikebumikan di Kufah. Beliau mempunyai dua orang anak murid yang paling masyhur iaitu Abu

Bakar Syu’bah bin Abbas dan Abu Umar Hafs bin Sulaiman bin al-Mughirah al-Asadi. Mereka

berdua telah menjadi periwayatan pembacaan Al-Quran para penduduk Islam di Malaysia. Oleh

kerana Hafs telah melahirkan ramai anak-anak murid, maka bacaan riwayat Hafs ini telah

tersebar luas ke seluruh negara Islam terutamanya negara-negara di Asia Tenggara. Setelah

kewafatan Imam Hafs pada tahun 180 Hijrah, telah wujud pelbagai aliran bacaan Al-Quran

seperti aliran Asy-Syaitibiah dan aliran Al-Jazariah. Di Malaysia, metode pembacaan Al-Quran

adalah mengikut Rasm Uthmani dengan kaedah bacaan mengikut riwayat Hafs melalui aliran

Asy-Syatibiah. Bacaan Al-Quran berdasarkan aliran ini merupakan kaedah yang utama yang

diamalkan oleh sebahagian besar umat Islam sehingga kini termasuklah di Malaysia.

BACAAN IMAM ‘ASIM BIN AN-NAJJUD AL-ASADI AL-KUFI

Dari segi bacaan beliau adalah Imam Qiraat yang berjaya menggabungkan kelancaran bacaan Al-

Quran ,ketetapan sebutan dan sekaligus tajwidnya. Beliau juga terkenal dengan bacaan Hamsh

dan Madd serta cara pembacaan yang serius. Beliau kaya dengan ilmu Qiraat dan pelbagai

sumber teruji.

Imam ‘Asim salah seorang ulama’ Qiraat yang menggantikan kedudukan guru dan syeikhnya

Abu Abdurrahman As-Sulami. Beliau mempunyai hadis yang terkenal dalam Musnad Al-Imam

Ahmad Bin Hambal. Imam ‘Asim selalu mengajar murid-murid yang hadir pada setiap majlis-

majlis qiraat di setiap tempat. Bahkan, sebahagian mereka yang hadir dalam majlis-majlis qiraat

adalah mereka yang sangat terkenal seperti gurunya sendiri iaitu Abu Abdurrahman As-Sulami.

6

Diriwayatkan dari Abdullah Bin Ahmad Bin Hambal:

“Aku pernah bertanya bapaku: Qiraat manakah yang lebih kamu sukai? Jawab Imam Ahmad

(w:241H): Qiraat penduduk Madinah. Jika tiada, maka Qiraat Imam ‘Asim”.

Sistem pembelajaran qiraat oleh Imam ‘Asim ini merujuk kepada murid-muridnya. Mereka lulus

berkat tangannya, sehingga mereka menakluki segala penjuru wilayah dengan qiraat yang diajar

oleh Imam ‘Asim. Antara anak-anak murid Imam ‘Asim yang terkenal ialah Hafsh Bin Sulaiman

Al-Dauri dan Abu Bakar Bin Iyyasy.

LATAR BELAKANG GURU DAN ANAK MURID IMAM ‘ASIM

LATAR BELAKANG GURU-GURU IMAM ‘ASIM

Imam ‘Asim merupakan salah seorang Imam Qiraat Tujuh ataupun Qiraat sepuluh dan qiraatnya

dipanggil ‘Qiraat ‘Asim’. Imam ‘Asim menerima bacaan dari tiga orang guru. Pertamanya ialah

Abu ‘Abdurrahman ‘Abdullah Bin Habib As-Sulami dan keduanya Abu Maryam Zirr bin

Hubaisy dan yang ketiga Abi Amr Asy-Syaibani6. Mereka ini mengambil bacaan dari Abdullah

bin Mas‘ud r.a. Abu ‘AbdurRahman ‘Abdullah Bin Habib As-Sulami dan Abu Maryam Zirr Bin

Hubaisy juga mengambil bacaan dari Sayyidina Uthman dan Sayyidina Ali r.a. Manakala Abu

‘AbdurRahman ‘Abdullah Bin Habib As-Sulami berguru lagi dengan Zayd Bin Thabit dan Ubay

Bin Ka‘ab r.a.

BIOGRAFI ABU ‘ABDURRAHMAN ‘ABDULLAH BIN HABIB AS-SULAMI

Nama guru beliau yang pertama ialah Abu ‘Abdurrahman Abdullah Bin Habib Bin Rabi’ah As-

Sulami Al-Dharir. Nama sebenar beliau ialah Muhammad Ibnu Husain Ibnu Muhammad Ibnu

Musa Al-Azdi. Beliau juga digelar Abu Abdurrahman As-Sulami. Beliau dilahirkan pada tahun

325 Hijrah dan berasal dari Kufah. Antara keistimewaan Abu Abdurrahman As-Sulami ialah

beliau seorang yang pakar hadis, merupakan guru kepada para sufi, pakar dalam bidang sejarah

serta merupakan seorang syeikh thariqah yang dianugerahi penguasaan dalam berbagai ilmu

hakikat dan perjalanan tasawuf. Abu ‘Abdurrahman As-Sulami wafat pada zaman Al-Hajjaj iaitu

6 Achmad Toha Husein Al-Mujahid, Ilmu Tajwid(Pegangan Para Pengajar Al-Quran dan Aktivis Dakwah), hl 13

7

tahun bulan Sya'ban 412 Hijrah (1012 M)7. Beliau menghafal Al-Quran dari Ali Bin Abi Talib.

Ali Bin Abi Talib ialah sahabat Nabi Muhammad s.a.w dan menantu baginda dari anak

perempuan baginda iaitu Fatimah dan merupakan khalifah Islam yang keempat.

Beliau juga terkenal sebagai pakar hadis dan sejarah dan terdapat beberapa karya yang masyhur

daripada beliau adalah Thabaqat Al-Sufiyya, Al-Arbain Fi Al-Hadis, Darajatul Muamalah, Al-

Futuwwa, Sunnah Al-Sufiyya dan banyak lagi. Tetapi yang paling mendapat perhatian para

ulama’ ialah Thabaqat Al-Sufiyya8.

BIOGRAFI ABU MARYAM ZIRR BIN HUBAISY

Nama guru beliau yang seterusnya ialah Zirr Bin Hubaisy Bin Hubasyah Bin Aus. Beliau digelar

dengan gelaran Abu Maryam dan berasal dari Kufah . beliau wafat pada tahun 81 Hijrah. Beliau

menghafal Al-Quran dari Abdullah Bin Mas’ud. Abdullah Bin Mas’ud merupakan sahabat nabi

dan menghafal Al-Quran dari nabi sendiri. Selain itu, beliau menghafal Al-Quran dari Uthman

Bin Affan yang merupakan sahabat nabi serta khalifah islam yang ketiga. Zirr Bin Hubaisy juga

menghafal Al-Quran dari Ali Bin Abi Talib iaitu sahabat dan menantu baginda dari anak

perempuan baginda yang bernama Fatimah. Ali Bin Abi Talib juga merupakan khalifah islam

yang keempat.

LATAR BELAKANG ANAK-ANAK MURID IMAM ‘ASIM

Imam ‘Asim mempunyai dua orang perawi yang terkenal iaitu Imam Hafs dan Imam Syubah.

Terdapat beberapa orang lagi anak murid Imam ‘Asim seperti Sahl Bin Syu’aib, Syaiban Bin

Muawiyah, Abu Al-Munzir Salam Bin Sulaiman dan banyak lagi. Imam Hafs dan Imam Syubah

ini berjaya meluaskan ilmu qiraat yang diajar oleh Imam ‘Asim.

BIOGRAFI IMAM HAFS

Imam Hafs adalah perawi Qiraat Imam ‘Asim yang terkemuka. Nama sebenar beliau ialah

Hafsbin Sulaiman Bin Al-Mughirah Abu Daud Al-Asadi Al-Kufi. Beliau lebih terkenal dengan

gelaran Abu Umar. Dilahirkan di Kufah pada tahun 90 Hijrah dan wafat pada tahun 180

Hijrah.Imam Hafs telah mengambil bacaan Al-Quran secara terus daripada gurunya iaitu Imam

7 http://tasawufislam.blogspot.com/2009/05/abu-abdul-rahman-al-sulami.html8 http://tasawufislam.blogspot.com/2009/05/abu-abdul-rahman-al-sulami.html

8

‘Asim secara talaqqi dan musyafahah9. Beliau amat terkenal dengan ketelitian dan ketepatan

bacaan dan hafalan Al-Qurannya. Ini telah menjadikan riwayat bacaannya sangat masyhur dan

diiktiraf oleh para ulama dan Qurra’ pada zamannya.

Selain itu, beliau merupakan periwayat daripada Imam ’Asim yang paling alim. Beliau juga

pernah tinggal di Kota Baghdad dan Mekah sekaligus menjadi Muqri’ yang terkenal. Beliau telah

meriwayatkan satu bacaan baris fathah daripada Imam ‘Asim. Antara murid Imam Hafs yang

meriwayatkan bacaannya ini ialah ‘Abid Bin As-Sobah, ‘Amru Bin As-Sobah, Husain Bin

Muhammad Al-Mazuri, Fudail Bin Yahya10. Bersambung sanad (salasilah) bacaan Al-Qurannya

kepada Rasulullah s.a.w melalui gurunya iaitu Imam ‘Asim adalah seperti berikut :

Dari sini jelas terbukti bahawa sesuatu bacaan itu mestilah mempunyai sandaran yang sah

datangnya daripada Rasulullah s.a.w. Walaupun terdapat perbezaan bacaan, tetapi apa yang lebih

penting perbezaan itu mestilah mempunyai sandaran yang sah dan kuat dalam pengambilannya.

Hafs adalah murid Imam ‘Asim yang paling banyak mengetahui bacaan-bacaan Imam ‘Asim

kerana beliau telah berulangkali bertalaqqi dengan gurunya itu, jika dibandingkan dengan rakan

seperguruannya yang lain. Beliau mengatasi rakan-rakannya dari segi kemantapan sebutan huruf.

Oleh kerana berulang-ulangkali bertalaqqi dengan Imam Asim, maka wujud selepas kewafatan

beliau Toriq (aliran bacaan) Imam Hafs bin Sulaiman yang berbagai-bagai, seperti aliran

Asy-Syatibiah dan aliran Al-Jazariah. Kesemua aliran yang dikembangkan oleh murid-murid

beliau sesudah kewafatannya itu mempunyai sandaran yang sah dan berkesinambungan tanpa

terputus hingga ke Rasulullah S.A.W.

BIOGRAFI IMAM SYUBAH

9 Manhaj Qiraat 10. Haji Mohd Nazri Bin Abdullah. hl 12110 Manhaj Qiraat 10. Haji Mohd Nazri Bin Abdullah. hl 121

9

HAFS ASIM AS-SULAMI ALI RASULULLAH S.A.W

Nama sebenar Imam Syubah ialah Syu’bah Bin ‘Ayyasy Bin Salim Al-Asady Al-Kufi. Beliau

lahir pada tahun 95 Hijrah dan dikenali sebagai Imam Kabir, ‘Alim, dan rujukan Ahli Sunnah.

Imam Syu’bah meninggal dunia pada tahun 193 Hijrah ketika berumur lebih kurang 93 tahun

Selain itu, beliau juga merupakan imam besar dan ulama’ dalam kalangan Ahli Sunnah di Kufah.

Beliau telah khatam Al-Quran sebanyak 18 ribu kali dan bertalaqqi dengan Imam ‘Asim

sebanyak 3 kali khatam11. Imam ‘Asim mengajar beliau dengan kekerasan dan ketegasan. Di

sepanjang kehidupan beliau hanyalah mengajar Al-Quran, kecuali 7 tahun terakhir sebelum

beliau meninggal dunia. Beliau pernah berkata, “mempelajari ilmu adalah senang, tetapi beramal

dan berdakwah dengannya kerana Allah adalah sukar”.

Rajah 1 : Sanad (salasilah) ilmu pembacaan Al-Quran

11 Manhaj Qiraat 10. Haji Mohd Nazri Bin Abdullah. hl 120

10

PENUTUP

Ilmu Qiraat merupakan salah satu ilmu yang berhubung kait yang ada hubungan dengan Al-

Quran yang sewajarnya menjadi perhatian yang serius kepada masyarakat masa kini. Sebagai

contoh ilmu dalam bidang tajwid yang kurang mendapat sambutan daripada generasi sekarang, ia

hendaklah sentiasa dipelajari, dijaga dan disuburkan melalui pusat-pusat pengajian yang

mengajarkannya.

Melalui pembelajaran ilmu qiraat ini, kita dapat mengetahui dan mempelajari sejarah tokoh-

tokoh yang masyhur dalam bidang ini antaranya ialah Imam Qurra’. Setelah beberapa abad

berlalu, ilmu qiraat ini ini semakin berkembang dengan kelahiran tokoh-tokoh dalam bidang ini

antaranya ialah Imam ‘Asim Bin Abi Al-Najud Al-Kufi. Imam ‘Asim mempelajari ilmu qiraat

Al-Quran daripada Abu Abdul Rahman Abdullah Bin Habib Al-Sulami, Abu Maryam Zirr bin

Hubaisy dan Abi Amr Asy-Syaibani. Seterusnya, ilmu ini diperkembangkan lagi oleh kedua

orang anak muridnya yang masyhur antaranya ialah Imam Hafs dan Imam Syu’bah. Bacaan dari

Imam Hafs sangat terkenal sehingga ke hari ini.

Oleh itu, mempelajari ilmu tajwid ini amat penting kerana usaha untuk meluaskan penyebaran

ilmu ini kepada masyarakat di luar sana. Kepentingan mempelajari ilmu tajwid dapat

mengelakkan kesalahan dalam bacaan ayat al-Quran dan dapat menyebut huruf dengan tepat

mengikut sifat dan makhrajnya. Malah dapat menjamin kesahan dan kebenaran makna sesuatu

ayat yang dibaca berdasarkan hukum-hukum bacaan yang terdapat di dalam ilmu tajwid.

Akhir sekali, semoga pembelajaran ilmu tajwid ini dapat diperluaskan lagi kepada masyarakat di

luar sana.

RUJUKAN

11

1. Ammar Fadzil(2007). Anatomi Al-Quran. Batu Caves, Selangor. Pts Publications &

Distributors Sdn.Bhd.

2. Achmad Toha Husein Al-Mujahid(2013). Ilmu Tajwid Pegangan Para Pengajar Al-Quran

dan Aktivis Dakwah. Jakarta. Team Darus Sunnah.

3. Hepi Andi Bastoni(2006). 101 Kisah Tabi’in. Jakarta. Pustaka Al-Kautsar.

4. Surur Shahbudin Bin Hassan(2004). Ilmu Tajwid. Batu Caves Kuala Lumpur. Pustaka

Salam Sdn. Bhd.

5. Sabri Mohamad & Mohd Faizulamri Mohd Saad(2010). Dinamika Ilmu Qira’at

Qur’aniyyah. UKM Bangi, Selangor. Jabatan Pengajian Al-Quran dan As-Sunnah.

6. Abdullah Qari Bin Haji Salleh(1988). Kursus Qari dan Qariah. Kota Bharu, Kelantan.

Pustaka Aman Press Sdn. Bhd.

7. Haji Mohd Nazri Bin Abdullah (2010). Manhaj Qiraat 10. Kuala Lumpur. Pustaka Salam

Sdn.Bhd.

LAMPIRAN

12

Ini merupakan antara buku yang kami gunakan sebagai rujukan bagi tugasan kami .

13