96

تأليف: مهندس حسين چهرگانى كارشناسى ارشد مهندسى شيمى، شركت سيمان تهران

دكتر فريبا محسن زاده دكترى بهداشت محيط، هيئت علمى دانشگاه بوعلى سينا

همدان

ــود. اين امواج بر اثر تغييراتي كه در ــكل امواج صوتي منتشر مي ش شفشار هوا به وجود مي آيد، توليد مي شوند. صوت منتشره توسط جسم ــاختمان يا صوت ــره توسط س ــخت يا آواي پيكري يا صوت منتش ســت كه در درون يا بر روي سطح يك جسم سخت برخورد، صوتي اسمنتشر مي شود. اين صوت بر اثر ارتعاشات جسم مزبور ايجاد مي گردد و داراي فركانسي بيش از 15 هرتز است. در صورتيكه فركانس كمتر

باشد، به اين پديده ارتعاش يا نوسان مي گويند.ــر و صدا به عنوان صوت ناخواسته يا به صورت صوتي در تعريف س

كنترل آلودگي سر و صدا در صنعت سيمان

1- مقدمهــناخته شده در صنعت سيمان ــر و صدا از اولين آالينده هاي ش ســده در كارخانه ــه از تجهيزات مختلف نصب ش ــوب مي گردد ك محســيمان ايجاد مى گردد. البته به آن بايستى لرزش1 و ارتعاشات توليد ســتين اقدامات كنترل ــر و صدا جزء نخس را نيز اضافه نمود. كنترل س

آالينده ها در صنعت سيمان محسوب مى گردد. ــم ــات مكانيكي در يك جس ــت از ارتعاش ــا صدا عبارتس صوت يــره در هوا يا آواي هوايي، صوتي است كه به ــتيك. صوت منتش االس

پيش گفتار: آلودگى صدا در صنعت سـيمان از ديرباز مطرح و كاركنان بخش توليد و نگهدارى اين كارخانه ها در معرض فشـارها و عوارض ناشـى از آن قرارداشته اند كه در درازمدت منجر به صدمات جسمى و روانى بر آنان مى گرديد. بطوريكه افت شنوايى ناشى از كار در برخى از واحدهاى توليد سيمان، بطور متعددى در پرسنل شاغل مالحظه مى گردد. در اين مقاله ضمن بيان تعاريف و مبانى صدا و روش هاى عمومى كنترل آن، منابع توليد و انتشار سر و صدا در صنعت سيمان و چگونگى آن با جزئيات كامل بيان شـده اسـت؛ بطوريكه جدولى از سـطح فشار منابع توليد آلودگى صدا در كارخانه هاى سـيمان براى تجهيزات مختلف مورد استفاده در بخش هاى گوناگون اين صنعت ارائه شـده اسـت. در ادامه و در تشريح روش هاى كاهش صدا در صنعت سيمان، اقدامات عمومى و پايه اى مرتبط عنوان گرديده و به ويژگى هاى انتشـار صدا و نحوه طراحى كارخانه هاى سـيمان در اين خصوص اشاره شـده و تدابير و اقدامات توصيه شده براى صنعت سيمان با بيان جزئيات و روش هاى مربوطه براى تجهيزات اصلى اين صنعت و مسـائل سـاختمانى مرتبط بيان گرديده است. در ادامه مبحث كنترل انتشار صدا با بكارگيرى ساختمان هاى عايق صدا و نحوه طراحى و بكارگيرى آن در صنعت سـيمان تشـريح شـده و در انتهاى موضوع، به اسـتانداردهاى انتشـار صدا و حدود مجاز مواجهه و همچنين

اقدامات حفاظتى پيشنهادى پرداخته شده است.واژه هاي كليدى: صنعت سيمان، سر و صدا، آلودگى صدا، سطح صدا

1 - Noise

97

ــد. در حقيقت سر و صدا «صوت ــت مى باش مكان نابجا و زمان نادرسناخوشايند و نامطلوب» مى باشد، زيرا مزاحم گفت و شنود بوده و اگر ــنوائي را مختل مي نمايد؛ وگرنه ــد، دستگاه ش به قدر كافي بلند باشــر و ــتين تعريف س ــود. نخس حداقل مزاحم و آزاردهنده تلقي مي شــان ــته، متضمن اثرات نامطلوب آن بر انس صدا به عنوان صوت ناخواس

و محيط زيست از جمله زمين، ساختمان ها و حيوانات اهلي است.ــت كه از جسم مرتعش منشأ ــكلي از انرژي مكانيكي اس صوت شــاط3 ــري چرخه هاي تراكم2 و انبس ــپس از طريق يك س گرفته و ســم از گازها، مايعات و جامدات ــكيل دهندة مواد اع در مولكول هاي تشــاط مولكول هاي هوا در واحد انتقال پيدا مي كند. تعداد تراكم و انبســوم است. فركانس را معموالً بر حسب هرتز4 زمان به «فركانس» موســت. بايد دانست كه ــيكل در ثانيه اس بيان مي كنند كه همان تعداد س

گسترة شنوايي گوش انسان بين 16 تا 20000 هرتز تغيير مي كند.توان يا فشار صوت عبارتست از فشار اضافي (تحميل شده به فشار ــادي جو) كه بر اثر تراكم هواي حاصل از پخش صوت پديد مي آيد. عــر و صدا ــبي براي اندازه گيري س ــار صوت به دو دليل واحد مناس فشــود. نخست آنكه دامنة فشار صوتي توليد شده بسيار محسوب نمي شــب واحد ميكروبار (يك ميليونيم ــت، به طوريكه بر حس ــترده اس گســيع آن از 0/0002 تا 10000 تغيير ــار اتمسفر) و با محدودة وس فشمي كند. ثانياً واكنش اندام شنوائي انسان در برابر تغييرات فشار صوتي ــاس يك مقياس غيرخطي و ــكل يك تابع خطي نبوده و بر اس به شــر و صدا را توسط معياري ــان داده مي شود. بنابراين س لگاريتمي نشــار صوتي5 (SPL) اندازه مي گيرند كه عبارتست از ــوم به تراز فش موســار مرجع و بر حسب ــبت لگاريتمي فشار صوتي مورد نظر به فش نسدسي بل (dB) نشان داده مي شود. تراز فشار مرجع6 برابر با 0/0002

ميكروبار بوده و آستانة شنوائي انسان نيز تلقي مي گردد. ــي و ترازهاي ــارهاي مختلف صوت ــدول 1 خالصه اي از فش در جــت. ــده اس ــوط به آن همراه با نمونه هايي از منابع معين درج ش مربــود در صحبت معمولي افراد، فشار چنانچه در اين جدول ديده مي شصوتي برابر 0/2 ميكرو بار و SPL حدود dB 60 است. درحاليكه فشار ــي از عبور تريلي و كاميون در يك فاصلة 20 پايي حداقل صوتي ناشــوي عادي و SPL مربوطه ــار يعني ده برابر بزرگتر از گفتگ 2 ميكروبــي بل، يعني 20 دسي بل بيشتر است. بايد خاطر نشان ساخت 80 دسكه مقياس SPL، مقياسي لگاريتمي است و بنابراين مقادير مربوط به SPL ــد. براي مثال اگر ــتقيم و خطي افزايش نمي ياب SPL به طور مس

ــي بل با منبع ديگري كه SPL آن 72 دسي بل است يك منبع 70 دسجمع شود، SPL مربوط به تلفيق دو منبع هرگز 142 دسي بل نخواهد شد و نتيجة واقعي 74/1 دسي بل است. براي محاسبة تراز dB حاصله، ــت ابتدا عدد dB قرائت شده را به فشار صوتي تبديل نموده و الزم اس

ــار ديگري، نسبت حاصل را مجدداً به صورت پس از اضافه نمودن فشdB درآوريم.

2-كنترل آلودگي صوتىــري از انتقال صدا يا كاهش ــت از جلوگي عايق بندي صدا7 عبارتسصدا به وسيلة يك جداگر تيغه اي8 (مانند ديوار، سقف و …) كه در آن قسمت اعظم صدا به وسيلة تيغه منعكس مي شود. كاهش امواج صوتي به سبب اصطكاك و تبديل به حرارت بر اثر برخورد با اليه هاي جاذب ــور تعيين مالكي براي ــدا تعريف مي نمايند. به منظ ــدا را جذب ص صــكيل دهندة اتاق ها و ساختمان، ضريب ــط اجزاء تش جذب صدا توســده است. كاهش سطح صدا با استفاده از نصب جذب صدا9 تعريف شــيلة كنترل، مانند يك صداگير10 را افت مانع گذاري11 گويند. يك وســود. به اين صورت كه ــن افت با روش جايگزيني اندازه گيري مي ش ايــيلة كنترل ــيلة كنترل و يك بار بدون وس اندازه گيري يك بار با وس

صورت مي پذيرد.ــپرهاي صوتي يكي از عوامل مهم كاهندة سر و صدا مى باشند. ســپر صوتي همانند: ديوار، ساختمان، خاكريز، ــي يك س ميزان اثربخشــتگي به عواملي همچون ارتفاع مؤثر سپر فضاي درختكاري و … بس

نمونة منابع مولد سر و صدافشار صوتي

(μbar) SPL (dBA)

0/0002آستانة شنوائي

صفر0/00063

10

0/00220استوديوي صدا برداري

0/006330استوديوي پخش برنامه

0/0240اتاق بسيار ساكت

0/06350محل مسكوني

0/260گفتگوهاي معمولي

0/6370ترافيك خيابانها در فاصلة 100 پايي

1/0074عبور اتومبيل ها در فاصلة 20 پايي

2/0080عبور معمولي كاميون در فاصلة 20 پايي

6/390بزرگراه در فاصلة 20 پايي

63110موتور سيكلت هاي پر سر و صدا در فاصلة 20 پايي

200120سالنهاي موزيك پر سر و صدا

2000140موتور هواپيماي جت در سطح زمين و در فاصلة 20 پايي

جدول 1- فشار صوتي و منابع شناخته شده سر و صدا در تجربيات روزمرة بشر

4 - Hz5 - Sound Pressure Level6 - Reference Level7 - Sound insulation8 - Partition9 - Sound absorption coefficient10 - Sound attenuator11 - Insertion loss

2 - Compression3 - rare factions

98

ــت صدا و نحوة تركيب فركانس ــي، فاصله از منبع و نقطة درياف صوتــتي كه منبع صدا را به نقطة آن دارد. هر اندازه تفاوت طول خط راســه به علت مانع ــير واقعي صدا ك ــد و طول مس ــت وصل مي كن دريافــي ديوار صوتي بهتر خواهد ــده است بيشتر باشد، اثربخش منحرف شبود. با نصب سپرهاي صوتي مي توان مقدار كاهش صدا را در مجاورت ــاند. در فاصلة بيش از 200 ــي بل رس منبع آن به حدود 15 تا 20 دســد. هرچند ــي بل مي باش ــر، مقدار كاهش صدا عمًال حدود 10 دس مت

موانع صوتي بر فركانس هاي پائين صدا اثر كمتري دارند. ــم مي توانند با ــاي بلند و متراك ــوه و بوته زاره ــاي انب جنگل هــوند. ميزان كاهش ــطح آن ش ــدن و جذب صدا باعث تقليل س پراكن

سطح در چنين مناطقي به صورت رابطه زير مي باشد: Lw=0/013 F (dB)

ــد. درختان پراكنده ــب هرتز مي باش كه در آن F فركانس بر حسقابليت جذب صداي كمي دارند.

ــتين مقرارت جامع و فراگير براي كاهش انتشار سر و صدا از نخســت در قانون كنترل سر ــان را احاطه كرده اس منابع متعددي كه انســي از عوامل مهمي كه در ــال 1972 تدوين گرديد. يك ــدا در س و صــرار گرفت توجه به اين واقعيت ــتفاده ق تصويب قانون مزبور مورد اســر و صدا به ويژه در مناطق شهري خطر بود كه عدم كنترل صحيح ســر به دنبال دارد. هدف اساسي از ــالمت بش فزاينده اي براي رفاه و سكنترل سر و صدا، ايجاد يك محيط سالم و عاري از اصوات ناخواسته ــت كه نهايتاً سالمت و رفاه جسماني و رواني را به و ناخوشايندي اس

مخاطره مي اندازد.

3- منابع سر و صدا در كارخانه هاي سيمان در جدول 2 فهرستي از منابع اصلي سر و صدا در كارخانه هاي ــار صوت هر يك از آنها آمده است. مقدار واقعي ــيمان و سطح فش ســطح صدا به عواملى همچون: نوع، اندازه و ظرفيت ماشين، سرعت ســام مورد مصرف و ــار به وجود آمده، مواد خ ــين، افزايش فش كار ماشساير عواملي كه عمدتاً باعث انتشار صدا مي شوند، بستگى دارد. ارقام ــامل صداي واقعي تجهيزات و هم هرگونه صدائي كه جدول 2 هم ش

در ارتباط با آنها انتشار مي يابد، مي باشد.

4- كاهش سر و صدا

4-1- اقدامات اساسيــود، عناصر ــناخته ش ــكل صدايي ش هرگاه ماهيت و مقدار شــه روش زير به ترتيب ــت مي آيند. س ضروري برنامة كنترل صدا به دس

سطح فشار صدا (dBA)فاصلة اندازه گيري (m)منبع صدا

115-1100ماشين هاي مته ضربه اي معادن (پنوماتيكى)

100-190ماشينهاي مته گردان معادن (پنوماتيكى)

95-785خاكبردارهاي كابلي (ديزلي)- اكسكاويتور

90-775خاكبرداري كابلي (برقي)- اكسكاويتورخاكبرداري هاي هيدروليك (ديزلي)-

اكسكاويتور790-100

105-785لودرهاي چرخدار، لودرهاي زنجيري

105-785بولدوزرها، ريپرها

95-785كاميون هاي سنگين

110-1100سنگ شكن هاي چكشيــه اي ضرب ــكن هاي سنگ شــه اي ضرب ــياب هاي آس ــارى)، (فش

185-100

115-1100آسياب هاي لوله اي يا گلوله اي

105-190آسيابهاي غلطكي

105-190محركه هاي آسياب

115-195سرندها

105-480خنك كن هاي سياره اي (ساتاليت)

90-180خنك كن هاي گردان (دوار)

100-110سيستم هاي احتراق كوره (هود كوره)

95-185سيستم محركه كورة دوار

100-195واحدهاي كاهش فشار گاز

95-185لوله هاي گاز طبيعي

125-195فن ها: هواكش ها و دمنده ها

120-1100دمنده هاي پيستوني گردان

110-195كمپرسورهاي پيستوني رفت و برگشتىكمپرسورهاي گردان، كمپرسورهاي پيچي

120-1100(اسكرو)

95-185پمپ هاي آب

95-180سيستم محركه نقاله ها

95-185باالبرهاي سطلي (با ديواره هاي آهنى)

80-165نقاله هاي تسمه اي الستيكي

100-185نقاله هاي ارتعاشي يا فيدرهاى لرزان

110-185مجاري ريزش يا سقوط مواد (شوت ها)

105-190نقاط انتقال تسمه نقاله ها

85-175ماشين هاي بسته بندي

90-180پاكت چين هاي خودكار

90-780وسايل حمل مواد فله

90-780ليفتراك ها (ديزلي)

75-760ليفتراك ها (برقي - گازي)

جدول 2- سطح فشار منابع صدا در كارخانه هاي سيمان

99

اولويت مطرح مي باشد:ــد تجهيزات كم صدا يا ــه اي با خري 1- حل موضوع به صورت ريش

تغيير فرآيند يا شيوه هاي عملياتيــتفاده از موانع ــري روش هاي كنترل صدا از قبيل اس 2- به كارگي

صوتي يا صدا خفه كن در طول مسير صدا3- در صورتي كه نتوان به يكي از دو روش فوق عمل كرد، بايد به

حفاظت از اشخاص اقدام نمود.

ــامل اقداماتي براي حذف يا تغيير علل ايجاد كنترل اوليه صدا شــت. هرگاه اين اقدامات ــار و انتقال صدا اس صدا و كاهش ميزان انتشمؤثر واقع نشوند بايستي به كنترل ثانويه صدا مبادرت ورزيد كه هدف ــت. نكاتي چند ــدن آن اس از آن كاهش صدا يا جلوگيري از پخش ش

جهت كنترل صدا عبارتست از:ــار صدا را به ــي انتخاب كنيد كه انتش ــين آالت و روش هاي - ماش

حداقل مي رسانند.ــتفاده كنيد كه منابع صدا را ــي كارخانه از تدابيري اس - در طراح

نسبت به نقاط دريافت در مناسب ترين محل قرار دهند. - اصل تمركز مراكز صدا را رعايت نمائيد.

ــروع كنيد - براي كاهش صدا در صورت امكان از منبع صدايي شكه تعيين كنندة سطح صدا در نقطة دريافت مورد نظر است.

ــي از صدا را كه داراي ــي، تك تن ها و آن مؤلفه هاي ــاي آن - صداهفركانس باال هستند را كاهش دهيد.

ــي) بايد ــپرهاي صوت ــدا (مانند س ــه ص ــرل ثانوي ــايل كنت - وسحتي المقدور در نزديكي منبع صدا تعبيه شوند.

ــگيري هاي مربوط به ــات كنترل صدا را با اقدامات و پيش - اقدامايمني، پاكيزگي هوا، عايق بندي حرارتي، ارتعاش گيري و غيره تركيب

نمائيد.ــب ــر و صداي صنعتي و غيره در ش - از اقدام به فعاليت هاي پر س

بپرهيزيد. ــاي عملياتي ضروري ــات فوق پاره اي از نيازه ــان با اقدام - همزم

كارخانه را نيز بايد برآورده ساخت.

ــبب ــه اقدامات كنترل صدا نبايد س ــت ك ــه الزم به ذكر اس البتــده و از انجام عمليات ــوزي، سانحه) ش ايجاد حادثه (انفجار، آتش ســين آالت ممانعت به عمل ــي به ماش بهره برداري، نگهداري و دسترســن مانعى در برابر پراكندگي حرارت و تخلية گاز ايجاد آورد و همچني

نمايد.

4-2- اهميت كنترل صدا هنگام طراحي كارخانهــيمان كه ــرا در كارخانه هاي س ــن اقدامات الزم االج ــي تري اساس

تاكنون به ميزان كافي مورد آزمايش قرار گرفته اند، عبارتند از:ــكوني در ــاخت نواحي جديد مس ــگام برنامه ريزي جهت س - هنــعه ــيمان و همچنين در برنامه هاي توس ــة س ــاورت يك كارخان مجــيمان به منزلة يك مولد صداي منطقه اي و محلي، اهميت كارخانة س

احتمالي در نظر گرفته شود. - ماشين آالت يا ساير تأسيسات پر سر و صدا حتي المقدور به دور

از محل هاي سكونت همجوار نصب شوند. ــاختمان هاي مختلف (مانند تأسيسات سيلو كه - با استفاده از ســده اند) اقدام به ايجاد سپرهاي ــكل يك سد يكپارچه ساخته ش به ش

صوتي شود. - ماشين آالت پر سر و صدا در ساختمان هاي بسته نصب شوند. - از نصب ماشين آالت پر سر و صدا در نقاط مرتفع پرهيز شود.

- تعداد در و پنجره ها و تهوية ساختمان ها به حداقل برسد. مدخل ساختمان هاي مزبور حتي االمكان روبروي مناطق مسكوني نباشد. در ــاختمان ها نيز مدنظر قرار ــاير س ــن حالت انعكاس صدا از ديوار س اي

گيرد. ــت محيطي كاركنان بهره برداري، اتاق هاي ــايش زيس - براي آس

كنترل به اندازة كافي در مقابل صدا عايق باشند.

4-3- تدابير و اقدامات الزم براي ماشين آالت4-3-1- كاهش انتشار صدا توسط ساختمان

به منظور كاهش انتشار صدا توسط ساختار بنا، موارد زير الزم است مدنظر قرار گيرد:

- ماشين آالت از پي ساختمان جدا گردد. براي اين كار از اتصاالتي كه ميان آنها با مواد ضدارتعاش پرشده اند، استفاده مي گردد و به نحوي

نصب مي شوند كه هيچگونه مواد زائد در آنها وارد نشود. - استفاده از قطعات انعطاف پذير مانند بالشتك يا واشر الستيكي،

گردگير الستيكي و قطعات پالستيكي

ــكل 1- آسياب هاى گلوله اى مورد استفاده براى سايش مواد خام و سيمان يكى شاز منابع عمده سر و صدا در صنعت سيمان محسوب مى گردد

100

ــوند و ــه باعث انتقال صدا مي ش ــب پل هائي ك ــاب در نص - اجتنتكيه گاههاي فنري كه اجزاي آنها از جنس ورق فلزي است.

- استفاده از قطعات فنري براي كاهش انتقال صداهايي كه داراي فركانس پايين هستند.

- انعطاف پذير ساختن سطوح روكار براي جلوگيري از پخش صدا بوسيلة اين سطوح

ــذب صداي باالئي ــه داراي خاصيت ج ــتفاده از مصالحي ك - اسهستند.

- استفاده از روكار جاذب صدا

4-3-2- طراحي ماشين آالت بي صدا و دقت در ساخت آنهابراي اين منظور به طور نمونه موارد زير مي تواند قابل توجه باشد: ــطح خارجي قطعاتي از ــاخت و پرداخت س - دقت كامل هنگام سماشين آالت كه با تكيه به يكديگر به گردش درمي آيند تا ماشين آالت

بدون صدا كار كنند (همانند دنده و پينيون). - قطعات گردان به دقت تراز شوند.

ــتفاده ــب صدا مانند اس ــال نيرو از طريق عايق بندي مناس - انتقــل كوپلينگ هاى ــيال12 (مث ــر يا اتصاالت س ــاالت انعطاف پذي از اتص

هيدروليكى) انجام پذيرد.- استفاده از چرخ دنده هاي مورب كه نسبت قطر گامشان به تعداد

دنده ها كوچك است.ــد كه از هر جفت چرخ دنده، ــب چرخ دنده ها به گونه اي باش - تركي

يك چرخ از موادي با خاصيت صداگير ساخته شده باشد. - ياتاقان هاي بي صدا با حداقل لقي مورد استفاده قرار گيرند (براي ــاي ضداصطكاك صداي ــاي تخت معموالً از ياتاقان ه مثال ياتاقان ه

كمتري توليد مي كنند).- قطعات لق محكم شوند.

ــده صداي كمتري ــاي ريختگي از پايه هاي جوش داده ش - پايه هتوليد مي كنند.

- ديواره هايي كه از جنس ورق فلزي اند داراي پشت بند13 باشند. - چرخ دنده ها كامًال با يكديگر تنظيم شوند.

- چرخ لنگرها14 و پولي هاي15 تسمه اي بدون سوراخ باشند (وجود سوراخ باعث زوزه كشيدن دستگاه مي شود)

ــب تجهيزات ــرايط نامناس الزم به ذكر ايت كه در برخى موارد شــت ــر و صداى قابل مالحظه اى مى گردد كه الزم اس ــبب ايجاد س ســا تعويض نمود. بطور مثال ــن فرصت اقدام به تعمير، ترميم ي در اوليــبب ايجاد زوزه و ــى و عدم تنظيم چرخ دنده هاى گيربكس س خوردگ

صداى ناهنجار شده و ممكن است تا كيلومترها شنيده شود.

ـ موتورهاي برقي:1- موتورهاي دور پائين مناسب تر هستند.

ــتم خنك كنندة آبي ــت موتورهاي بزرگ داراي سيس 2- بهتر اسباشند نه هوائي.

ــت از موتورهاي برقي چهار قطبي يا از موتورهايي كه 3- بهتر اسداراي سرعت متغير هستند، مستقيماً استفاده شود.

4- موتورهاي كم صدا انتخاب شوند. ــكل پره هاي فن ها يكنواخت نباشد يا از نوع خميده به عقب 5- ش

استفاده شود. 6- در صورت لزوم حفاظ موتور به سيستم تهوية بي صدا مجهز شود.

ـ موتورهاي احتراق داخلي (مانند موتور ماشين آالت حفاري):1- كاهش صداي اگزوز اين موتورها با استفاده از صدا خفه كن هاي16

بزرگ كه منعكس كننده و جاذب صدا هستند، صورت مي گيرد. 2- تجهيز حفاظ موتور به سيستم تهويه اي كه داراي صدا خفه كن ــتر مواد ــمت ورودي و خروجي بوده و مجهز به مجاري با آس در قس

جاذب صدا باشد.

ـ فن ها 1- فاصلة بين پره ها كم و سرعت دوران فن قابل كنترل باشد. 2- تغيير فركانس اصلي با انتخاب درست سرعت و تعداد پره ها

3- ديواره هاي حفاظ فن عايق بندي صدا شوند. 4- استقرار كل فن و موتور آن در درون يك محفظه

ــوده و ــن ب ــدا خفه ك ــي داراي ص ــاري ورودي و خروج 5- مجتكيه گاههاي17 آنها ضد ارتعاش باشند.

ـ كمپرسورها و پمپ ها1- تكيه گاههاي ضدارتعاش در اتاقك هاي عايق صدا (اكوستيك)

قرار گيرند. 2- جداسازي ماشين آالت توسط جداگرهاي تيغه اي يا حفاظ هاي

مجزا از يكديگرــز دهانه هاي ورودي و خروجي تهوية هوا با صداگيرهاي 3- تجهي

پنجره اي18 ــار ــي لوله هاي تحت فش ــاي ورودي و خروج ــدا خفه كن ه 4- صكمپرسورها داراي اتصاالت قابل انبساط صداگير و ديواره هاي ورودي

عايق صدا باشند.5- تجهيز لوله هاي كاهش فشار19 به صدا خفه كن

6- عايق بندي بيشتر لوله هاي هواي تحت فشار براي رفع صدا هاي مزاحم

7- قرار دادن كمپرسورها در حفاظ هاي قابل حمل 12 - fluid coupling13 - Rip14 - Fly weel15 - Pulley16 - Silencer17 - mounting18 - Louvre19 - pressure release pipeline

101

ـ سنگ شكن ها:1- سنگ شكن ها در ساختمان هاي بسته و عايق صدا و پائين تر از

سطح زمين نصب شوند. ــاختمان هاي مزبور حتي االمكان روبروي 2- جوانب غيرمحصور س

محل هاي سكونت ساكنين اطراف نباشند. 3- چون سنگ مورد نياز سنگ شكن ها به درون قيف هاي ورودي ــتري هاى ويژه يا ــود، اين قيف ها مى توانند مجهز به آس ريخته مي شالستيكي باشند و يا ترجيحاً با يك الية دائم بالشتكي20 شكل از مواد

پوشيده شوند21. 4- متصديان كنترل دستگاهها داراي كابين هاي عايق صدا باشند.

ـ آسياب ها: حفاظ هاي صداگير آسياب مانع دفع حرارت مي شوند ــكل و نامطلوب مي سازند. همچنين ــي را مش و در نتيجه عمل بازرســتري يا پشتي الستيكي قرار ــتري بدون پيچ كه روي آس صفحات آســش نمي دهند. بنابراين يك ــار صدا را كاه دارند، به اندازة كافي انتشــت از قرار دادن كل ــوالً رضايت بخش عبارتس ــل متداول و معم راه حــياب، موتور، ــياب همراه با تمامي منابع توليد صدا (آس دپارتمان آســره) و همچنين اتاق كنترل و ــپراتور، نقاله ها، الواتورها، فيلتر و غي س

ساير دستگاه هاي تهويه در يك ساختمان بسته و عايق

ـ خنك كن هاي سياره اي كه بايستي به وسايل زير مجهز باشند:ــا مجاري تهويه دار يا حفاظ هاي ثابت با 1- ديوارهاي عايق صدا ب

دستگاه تهوية هواــر و صداي خنك كن 2- حفاظ هاي متحرك كه روي قطعات پر ســتم ــورت عدم وجود يك سيس ــورد در ص ــده اند. در اين م ــب ش نصــردن لوله ها، در صورت لزوم به نصب ــدة آبي براي خنك ك خنك كنن

فن هاي خنك كننده اقدام شود. ــي قرار دادن تمامي كوره و خنك كن سياره اي در 3- راه حل اساســت. اين ــاختماني عايق صدا با هواكش و لوله هاي خروجي هوا اس س

لوله ها بايد مجهز به صدا خفه كن باشند.

ـ خنك كن هاي مشبك (گريت):1- حفاظ فن ها، عايق صدا باشند.

ــته ــواي هواكش ها، صدا خفه كن داش ــاي خروجي ه 2- دهانه هباشند.

3- در محل ورودي هواي خنك به فن ها، صدا خفه كن نصب شود.ــوند و هواي خنك از ــطح زمين نصب ش ــا پائين تر از س 4- فن ه

دهانه اي مجهز به صدا خفه كن هاي پنجره اي وارد شود.

ـ فن هاي هواي اوليه بايستي در حفاظ هاي عايق صدا قرار گيرند و مجاري ورود هوا به صداگير مجهز شوند.

ــده باشد. ــتي هوابندي ش ـ اتاق احتراق كوره حتي االمكان بايســكل ــمت خروجي از رينگ حلقوي ش براي هوابندي درز انتهاي قســود. فن هاي نزديك كوره و سكوي احتراق (مانند مناسب استفاده ش

فن هاي هواي اوليه)، عايق صدا گردند.

ــاي عايق صدا يا ــتي در اتاقك ه ـ پمپ هـاي سـوخت كوره بايســاي عايق صدا قرار گيرند و دهانة محل عبور لوله ها و مجاري حفاظ ه

كنترل از اتاقك ها يا حفاظ هاي فوق الذكر عايق بندي شوند.

ـ ايستگاههاي كاهش فشار گاز و خطوط لوله:1- ساختمان اين ايستگاهها و حفاظ ها عايق صدا باشند.

ــش عايق صدا كشيده شود و صداگيرهايي در 2- دور لوله ها پوشلوله ها نصب شود.

3- شيرها داراي پوشش عايق صدا باشند.

ـ سيسـتم محركه كـورة دوار داراي ديواره ها يا حفاظ هاي عايق ــاوم در برابر حرارت ــتري هاي جاذب صدا و مق ــند كه با آس صدا باشــتي مجهز به تهوية ــده اند و بايس ــيده ش كوره (در صورت لزوم) پوش

اضافي باشند.

ـ وسايل جابجا كردن مواد (نقاله ها و الواتورها):1- سيستم محركه در درون حفاظ هاي عايق صدا قرار گيرند.

2- كانال يا ديوارة الواتورها بتني باشد. 3- از الواتورها تسمه اي (الستيكي) با سرعت پائين استفاده شود. ــر و صدا در درون حفاظ ــاي زنجيري يا نقاله هاي پرس 4- نقاله ه

قرار گيرند.

در مورد نوارهاى نقاله تسمه اي نكات زير رعايت شود:1- سرعت تسمه بهتر است پائين باشد (كمتر از 1/5 متر بر ثانيه)

2- غلتك ها به خوبي تراز شوند.3- پاك كن هاي تسمه بطور مؤثر عمل كنند.

4- از ياتاقان هاي كم صدا استفاده شود. 5- تمامي تسمه در يك مجرا يا تونل بسته قرار گيرد.

ــتيكي استفاده ــتكي الس 6- براي هرزگردها از تكيه گاههاي بالششود تا مانع انتقال صدا از طريق ساختمان شوند.

ــود، زيرا غلتك هاي با ــتفاده ش ــاي با قطر بزرگ اس 7- از غلتك هپوشش الستيكي در جلوگيري از صدا چندان مؤثر نيستند.

ــاختمان ها (مانند ــمه اي به درون س 8- نقاط ورودي نقاله هاي تسساختمان آسياب) در مقابل خروج صدا كامًال درزگيري شوند.

ــود. اين قفل ــاخته ش ــزوم يك قفل ضد صدا س ــورت ل 9- در صمي تواند شامل يك تونل چند متري از ورق هاي فلزي باشد كه داراي

پوششي از نوع آستري صداگير هستند. 20 - cushioning 21 - استفاده از بستر مواد در داكت ها، شوت ها و نقاط ريزش مواد روش مناسبى براى كنترل سر و صدا و همچنين خوردگى و سايش اين مواضع مى باشد كه توصيه مى گردد با پلكانى كردن يا تعبيه زوايد يا نبشى

كشى به گونه اى كه مانع از جريان عادى مواد نشود، بستر مرده اى از مواد در اينگونه نقاط ايجاد نمائيم.

102

ـ سرندها:1- صفحة سرند الستيكي يا پالستيكي باشد.

2- بهتر است به جاي سرند هاي گردان از سرندهاي تخت استفاده شود.

ــرندها در درون حفاظ هايي كه داراي مدخل 3- در صورت لزوم سو دهانه هاي بازديد هستند، كامًال محصور شوند.

ـ ماشين آالت سيار:ــاى مربوطه ــراق داخلي به روش ه ــداي موتور احت ــرل ص 1- كنت

صورت گيرد. 2- پمپ هاي هيدروليك در درون حفاظ قرار گيرند.

ــتگاهها بطور مجزا، مجهز به ــك رانندگان يا متصديان دس 3- اتاقعايق صدا و داراي تكيه گاههاي ضد ارتعاش باشند.

4- تهوية كامل ماشين ها ضروري است. ــتري هاي ــي با آس ــف اتاق كاميون هاي كمپرس ــا و ك 5- ديوارهــوند تا هنگام بارگيري صداي ناشي از برخورد ــتيكي پوشانده ش الس

سنگ يا ساير مواد با اتاق كاهش يابد.

ـ ماشين هاي مته زني (مته زني معادن در هنگام استخراج)ــورهاي مورد ــزات هيدروليك مانند كمپرس ــا و تجهي 1- موتوره

استفاده در كارگاههاي مربوطه در حفاظ هاي عايق صدا قرار گيرند.ــش هاي صداگير و صدا ــي به پوش ــي هواي مته چكش 2- خروج

خفه كن مجهز شود. 3- اتاقك هاي كنترل اين ماشين ها عايق صدا باشند.

ـ جلوگيري از صداي حاصل از برخورد:1- كاهش ارتفاع سقوط مواد فله جهت كاستن از شدت برخورد

2- استفاده از مواد ساختماني داراي خواص صداگيري خوب مانند الستيك و پالستيك

3- ديوارها غير قابل انعطاف (ارتعاش ناپذير) باشند4- احتراز از برخورد عمودي

ــخت مورد ــا و مجاري عمودي كه براي تخلية مواد س 5- كانال هاستفاده قرار مي گيرند، بر حسب مورد، داراي آسترهاي ضدخوردگي ــترهاي الستيكي يا پالستيكي باشند، به نحوي كه براي كمك به يا آس

حركت، هيچگونه ضربه اي نياز نباشد. ــود مواد مورد نقل و انتقال در نقاط انتقال در قيف ها و غيره 6- خنوعي بالشتك به وجود آورند. به طور مثال در كانالهاي ريزش با پله اي

كردن كانال اين كار ميسر مي گردد.

ـ كاهش صداي جريان تند22 در لوله ها و غيره:ــعاع كم و از تغييرات ناگهاني سطح مقطع 1- از پيچ هاي تند با ش

در خطوط لوله و مجاري اجتناب شود.

ــرعت محيطي پره هاي فن ها و روتور موتورهاي برقي پائين 2- سباشد.

ــاط فوق بحراني23 مثًال ناشي از افت فشار ــبت هاي انبس 3- از نسشيرهاي كنترل احتراز شود.

ـ لوله هاي خروج گاز و دودكش هاي بلند:ــوند كه داراي تيغه هاي ــمت هايي از ساختمان نصب ش 1- در قسعايق صدا است. ليكن در اين حالت بايد امكان انعكاس صدا از سطح

ديوارهاي مجاور نيز مد نظر قرار گيرند. 2- نصب صداگيرهايي كه با كثيف شدن خاصيت خود را از دست

ندهند و يا به راحتي قابل پاك شدن باشند. ــادي به گونه اي ــاي بلند و دودكش هاي ع ــك دودكش ه 3- كالهــكل كالهك هاي عايق صدا ــوند كه در صورت امكان به ش طراحي ش

عمل كنند.

- حفاظ ماشين آالت:1- ديوارة حفاظ هاي عايق صدا داراي صفحات (پانل هاي) سنگين

ولي انعطاف پذير باشد.2- روية داخلي اين صفحات بايد با مواد عايق صدا پوشيده باشد. ــراي تعمير و ــردن صفحات ب ــكان پياده ك ــل، ام ــة كام 3- تهويدسترسي آسان به ماشين آالت و يا امكان مشاهدة تمامي قسمت هاي

آن ضروري است. ــاي گاز داغ در درون حفاظ هاي عايق صدا ــه هواكش ه 4- چنانچــند، جدارة خارجي آنها در مقابل حرارت عايق بندي ــته باش قرار داش

شود.

4-4- ساختمان هاي عايق صداميزان كاهش صدا (افت انتقال) براي مصالح ساختماني مختلف كه در ساخت ديوار و سقف ساختمان ها براى فركانس هاي 100 تا 3150 ــت. البته اين شاخص ها تابعي ــده اس هرتز در جداول مربوطه ارائه شــتند. همچنين شاخص هاي ــطح هس از وزن مصالح مزبور در واحد ســتفاده مشخص ــاس نوع مورد اس كاهش صدا براي در و پنجره بر اســتفاده از اطالعات مزبور مى توان نسبت به طراحى و شده است. با اســاختمان هاى كنترل كننده سر و صداى ماشين آالت اقدام ساخت س

نمود.

4-5- تهوية ساختمان هاــرل صدا به صورت محصور ــاختمان هائي كه به منظور كنت تمام سساخته مي شوند، اگر ماشين آالت نصب شده مولد حرارت باشند، بايد ــوند. مقدار حرارتي كه حتماً به تجهيزات ويژه تهويه كننده مجهز شــود، برابر با اختالف ــيلة هواي تهويه از ساختمان خارج ش بايد به وس22 - Rushing noise23 - Super critical ratio

103

ــده ــد معادل حرارتي نيروي برق جذب ش ــده (مانن حرارت توليد شتوسط موتورهاي محرك) و حرارت انتقال يافته توسط ساير واسطه ها ــاختمان خارج ــياب كه از س ــي محصول آس ــد محتوي حرارت (ماننــتن دماي قسمت فوقاني ساختمان ــود) مي باشد. براي نگهداش مي شزير 40 درجة سانتيگراد در تابستان، رقم راهنما براي ساختمان هايي با ابعاد متداول امروزي، برابر است با تقريباً 2/8 تا 5/5 متر مكعب در ــتم محركه نصب شده همراه با 5 تا 15 ازاي هر كيلو وات توان سيسبار تعويض هوا در ساعت. سه سيستم خنك كنندة زير مي توانند براي

ساختمان هاي آسياب به طور مؤثري عمل نمايند:

4-5-1- تهوية طبيعي با هواكش هاي سقفي ــتم تهويه اى كه شماتيك آن در شكل 2 نشان داده شده در سيســرعت مجاز هواي خروجي حداكثر 1 تا 2 متر ــت، در صورتيكه س اســد، بايد سطح مقطع دهانه هاي خروج هوا كامًال بزرگ در درثانيه باشــر و صداي خروجي از اين دهانه ها را مي توان با ــود. س نظر گرفته شنصب صداگيرهاي پيچ در پيچ24 به اندازة 20 تا 40 دسي بل كاهش

داد.

4-5-2- تهوية مصنوعي دمشي25در اين سيستم، تهويه توسط دمنده هايي صورت مي گيرد كه هواي ــار از طريق كانال هائي وارد آسياب مي كنند (شكل 3). خنك را با فشــده صعود مي كند و از ــتند. هواي گرم ش دمنده ها داراي صداگير هســتند، در ــق دهانه هاي خروجي كه آنها نيز مجهز به صداگير هس طري

هواي آزاد پخش مي شود.

4-5-3- تهوية مصنوعي مكشي26ــوري27 انجام ــط هواكش هايي مح ــه توس ــتم تهوي در اين سيســقف تعبيه شده اند و در قسمت خروجي داراي مي گيرد كه بر روي ســتند (شكل 4). هواي خنك از ميان تعدادي مجاري وارد صداگير هســاختمان مي شود كه در سطوح پائين ديوار باز شده اند. اين مجاري س

نيز داراي صداگير مى باشند.

ــن دهانه هايي كه به ــي هوا و همچني ــاي ورودي و خروج دهانه هــد داراي آنچنان ــوند، باي ــات و تيغه هاي جداگر مياني باز مي ش طبقــند كه تهوية كامل محوطة آسياب، ماشين آالت ابعاد و موقعيتي باشــمت هاي مولد حرارت به خوبي ميسر باشد. هنگام محرك و ساير قســبة ظرفيت هواكش ها و ــاد دهانه هاي ورود هوا و يا محاس ــن ابع تعييــط ــياب توس ــت كه مقدار هواي خروجي از آس دمنده ها ضروري اسسيستم غبارگير و هر هواي خنك كنندة ديگري كه احتماالً مورد نياز محرك آسياب است در محاسبه منظور شود. ورودي ها و خروجي هاي

شكل 2- تهوية طبيعي با هواكش هاي سقفي در دپارتمان آسياب1- خروجي هوا (پيچ در پيچ)

A-B2- مقطع3- ورودي هوا (پيچ در پيچ)

شكل 3- تهوية مصنوعي در دپارتمان آسياب كه توسط دمش فن صورت مى گيرد 1- خروجي هوا از ميان يك صداگير

A-B 2- مقطع 3- ورودي هوا از ميان يك صداگير

شكل 4- تهوية مصنوعي در دپارتمان آسياب كه توسط مكش فن صورت مى گيرد

24 - Labyrinth25 - Forced-draught artificial ventilation26 - Induced draught artificial ventilation 27 - Axial-flow fan

104

ــاختمان و همچنين دهانه هاي ورودي و خروجي هواكش ها هواي ســب مجهز ساخت. تجربه نشان و دمنده ها را بايد با صداگيرهاي مناسداده است كه براي تخلية هواي گرم ساختمان، استفاده از هواكش هاي داراي بادگير28 كه باعث مكش بيشتر دهانة خروجي مي شوند، بسيار

رضايت بخش مي باشد.

5- سر و صدا در محيط كارــاني كه مدتي طوالني در معرض سر و صداي بيش از حد قرار كســيب مي شود. بر طبق مقررات ــان دچار آس مي گيرند، قدرت شنوائيشــدرال، كارفرمايان صنعتي ــنوائي در آلمان ف جلوگيري از صدمات شموظفند اقداماتي جهت كنترل سر و صداي محيط كار كاركنان خود ــطح صدا از dBA 85 تجاوز كند، كارفرما بايد بعمل آورند. چنانچه ســخصي (مانند گوشي ضد صدا) در اختيار كاركنان وسائل حفاظت شــتر از آن برسد، ــطح صدا از dBA 90 و بيش قرار دهد. در صورتيكه ســتفاده از اين وسائلند. در مناطق پر سر و صدا كه كاركنان ملزم به اسسطح صدا از dBA 90 (سطح صداي متوسط در هر نوبت كار) بيشتر

است، نصب عالئم ويژه اجباري است. كار ــط محي ــه ب ــوط مرب ــي قانون ــررات مق 15 ــادة م در

ــطح صداي پايه (Verordung Uber Arbeits Station 1975 ) حداكثر سبه قرار زير تعيين شده است:

55 dBA ـ براي كارهاي عمدتاً فكري: ـ براي كارهاي دفتري ساده يا عمدتاً بدني و فعاليت هاي مشابه:

70 dBA 85 dBA ـ براي ساير فعاليت ها:

55 dBA ــطح صدا در محل هاى استراحت و كمك هاي اوليه از سنبايد تجاوز كند. هرگونه صداي خارج از ساختمان نيز بايد علي االصول

در محاسبة سطح صدا مورد توجه قرار گيرد.

5-1- استاندارد سطح صداتعيين معيارها يا استانداردهايى براى حدود مجاز صدا در صنعت، ــد؛ چراكه مشخص شده است ــاليان زيادى است كه مطرح مى باش ســنوايى و اندام مربوط به كه مواجهه بيش از حد با صدا براي حس شــيب وارده نيز به مقدار انرژى ــعت آس ــت. ميزان و وس آن زيان آور اســال 1969 حد مواجهه يا حد ــده بستگى دارد. در س صداى جذب شآستانه مجاز برابر dBA 90 براى 8 ساعت كار تعيين شد كه بعدها در

ــورها از جمله ايران اين ميزان به dBA 85 كاهش يافت. برخى از كشمطالعات بعدى نشان داد كه در صورت كاهش زمان مواجهه، افزايش

ــن كاهش زمان و افزايش ــار صدا زيان آور نخواهد بود. اي تراز فشتراز فشار بر اساس نصف شدن زمان مواجهه از يك سو و افزايش تراز ــار صدا به ميزان dBA 5 از سوى ديگر است. استاندارد سطح صدا فش

در هواي آزاد ايران مطابق جدول 3 مي باشد.

شب (10 شب تا 7 صبح)روز (7 صبح تا 10 شب)

dB65 dB 75منطقة صنعتي

dB60 dB 70منطقة مسكوني - صنعتي

جدول 3- استاندارد سطح صدا در هواي آزاد ايران

ميزان تراز فشار صدا (dBA)زمان مواجهه روزانه

1682 ساعت

885 ساعت

488 ساعت

291 ساعت

194 ساعت

3097 دقيقه

15100 دقيقه

HIGCA جدول 4- زمان مواجهه با صدا بر اساس استاندارد ايران و

ميزان تراز فشار صدا (dBA)تعداد ضربه

1160

10150

100140

1000130

10000120

جدول 5- حدود مواجهه با صداى ضربه اى در يك نوبت

** تذكر 1: مواجهه كارگر براى صداى مداوم و كوبه اى حداكثر dBA 140 است.ــى بل در مقياس A اســت كه دستگاه ــار صوت بر حســب دس ** تذكر 2: تراز فشــت اندازه گيرى در ــتاندارد ANSI(SI-4-1983) قابلي ــتى طبق اس ــنج بايس ترازس

سرعت پائين و شبكه A را داشته باشد.

28 - Wind baffle

105

5-2- اقدامات حفاظتيعالوه بر اقدامات عمومي و پايه در خصوص استفادة از ماشين آالت ــى مرتبط همانند قرار دادن ــطح صداى پائين و اقدامات حفاظت با ســاد تغييراتي در ــق صدا، مي توان با ايج ــزات در حفاظ هاي عاي تجهيــرايط كار به موفقيت هايي در كاهش صداهاي مزاحم و ــازمان و ش ســت يافت. هدف نخستين بايد به حداقل رساندن تعداد افراد مضر دســر و صدا انجام ــد كه در محيطي بسيار پر س ــاغل در وظايفي باش شــر احتماالً مؤثر ــن هدف انجام اقدامات زي ــد. براي نيل به اي مي گيرن

خواهد بود:ــمت هاي پر سر و صدا ــان در قس - فعاليت هاي جانبي كه انجامشــداري قطعات قابل تعويض، ــي ندارد، مانند تميز كردن و نگه ضرورتــي توليد و غيره به ــته بندي، كارهاي مقدماتي و تداركات عمليات بس

قسمت هاي آرام منتقل شوند.ــين آالت ــر و صدا در محل هائى جدا از اتاق ماش - تجهيزات پر س

كم صدا نصب شوند. ــي افزايش ــدا را به طور قابل توجه ــطح ص ــين آالتي كه س - ماش

مي دهند در حفاظ هاي ويژة عايق صدا قرار گيرند. - ماشين آالتي كه از نظر پخش صدا عايق بندي شده يا در حفاظ

قرار گرفته اند، توسط يك سيستم كنترل از راه دور، كنترل شوند. ــداي فراوان قرار ــر و ص ــول مدتي كه كاركنان در معرض س - طــض كاركنان با فواصل زماني ــد، كاهش يابد. اين كار با تعوي مي گيرنــر است. به عبارت ديگر كار در شرايط پر سر و صدا به طور معين ميســه كار در محيط هاي كم صدا يعني محيط هايي منظم جاي خود را ب

كه داراي سطح صدايي كمتر از dBA 75 هستند، بدهد.

ــازه مي دهد از انجام فعاليت هاي ــي فرآيند اج - تا جائيكه مهندســب خودداري شود. به عالوه در و ــر و صدا در ساعات عصر و ش پر سپنجرة ساختمان هاي ماشين آالت و تجهيزات پر سر و صدا، در ساعات مزبور حتي االمكان بسته باشد، تا ميزان انتشار صدا كاهش يابد. ضمناً چنانچه روشن كردن ماشين آالت سر و صداي فراواني توليد مي كند،

بايد از چنين كاري در اين ساعات اجتناب ورزيد.

5-3- حفاظت شخصي در مقابل سر و صداحفاظت شخصي شامل رعايت موارد زير است:

- اختصاص اتاقك عايق صدا به متصديان و ناظران دستگاهها. اين ــطح صدا را 20 تا 30 دسي بل كاهش دهند و محل ها بايد بتوانند سسيستم تهويه مناسب نيز برايشان در نظر گرفته شود. بهتر است اين اتاقك هاي عايق صدا قابل پياده و سوار شدن باشند تا بتوان آنها را در

صورت لزوم به هر مكاني حمل و مجدداً نصب كرد. ــب تيغه هاي جداگر يا نيمه حفاظ ها كه تنها محل كار مورد - نصنظر را محفوظ مي دارند. اينگونه اقدامات مي تواند سطح صدا را كمتر

از 15 دسي بل كاهش دهد. ــخصي گوش همانند: پالك گوش29 ، ــتفاده از حفاظ هاي ش - اس

گوشي پارچه اي، انواع ديگر گوشي، كاله عايق صدا و …

5-4- مقادير اندازه گيرى شده در كارخانه سيمانــطح صدا در چند واحد توليد ــط مقادير اندازه گيرى شده س متوســد. برخى از مقادير باالتر از حدود ــرح جدول 5 مى باش ــيمان به ش ســت ــند كه الزم اس ــت كاركنان در بخش مربوطه مى باش ــاز فعالي مجــاده اى مانند ــتفاده از ابزار س ــات كنترلى الزم صورت گيرد. اس اقدامــى بل مى شود. ــبب كاهش 30 تا 40 دس ــتيكى گوش س پالك پالسهمچنين احداث اتاقك هايى جهت حضور و كار پرسنل موجب كاهش حداقل 20 دسى بل مى گردد. بطوريكه با احداث محلى براى استقرار ــنگ يك واحد توليد سيمان ــياب س ــنل بهره بردار محلى در آس پرســطح مواجهه با صدا از متوسط dBA 88 به dBA 61 كاهش يافت. ســاده ــيمان از روش ها و ابزارهاى س ــاغلين صنعت س ــتفاده ش فلذا اســبب كنترل اثرات زيان بار سر و صدا و كاهش سطح مواجهه مزبور ســكل 5 نيز بكارگيرى ــتاندارد مى گردد. در ش ــه پايين تر از حدود اس بــن كلينكر يك ــاى دور باالى خنك ك ــب در فن ه صداگيرهاى مناسواحد توليد سيمان مالحظه مى گردد كه سبب كاهش سطح انتشار از

حدود dBA 90 با dBA 79 شده است.

سازمان يا كشور توصيه كننده يا بكارگيرنده

قاعده نصف شدن (dBA) زمان مواجهه

تراز فشار صوت مجاز براى 8 ساعت كار

روزانه و 40 ساعت كار (dBA)هفتگى

NIOSH390

OSHA590

ISO390 و BOHS و كشورهاى اروپايى و بلوك شرق

ACGIH385 و كميته فنى بهداشت حرفه اى ايران

115 dBA 1- حد سقفى

140 dBA 2- حد سقفى

جدول 6- استانداردهاى مهم مواجهه با صدا در محيط كار

29 - Ear plug

106

منابع1- حسـين چهرگانـى، «مهندسـى محيـط زيسـت در صنعـت

سيمان»، انتشارات حاذق-فن آورى صنعتى انرژى، سال 13832- محمود شريعت، «ارزيابي اثرات زيست محيطي يك پروژه»،

دانشكدة بهداشت دانشگاه تهران 3- Labahn/Kolhaas, «Cement Engineering Handbook»,

BAUVERLAG GMBH

4- « مجموعـه قوانين و مقررات حفاظت محيط زيسـت ايران»، سازمان حفاظت محيط زيست، 1379

5- H. V. Fuchs, » Sound absorbers for heavily fouling

exhaust gas system «, ZKG, No. 7/1993, pp: E185-E191

6- « دايره المعارف ايمني و بهداشـت كار»، منتشـر شده توسط سـازمان بين المللي كار، سازمان انتشـارات وزارت فرهنگ و ارشاد

اسالمي، پائيز 1380 7- مجيد عباسپور، «مهندسـي محيط زيست»، مركز انتشارات

علمي دانشگاه آزاد اسالمي، زمستان 13778- پوي، روو و چبانو گالس، «مهندسـي محيط زيست»، ترجمة محمد علي كي نژاد و سيروس ابراهيمي، انتشارات دانشگاه صنعتي

سهند، 13789- اتـو البان و برنارد كلهاوس، «راهنماي مهندسـي سـيمان»،

ترجمة گروه مترجمان، شركت سيمان سپاهان، سال 1367

سطح صدا (dBA)دپارتمان مورد اندازه گيرى

91معدن، حين كار واگن دريل

87آسياب سنگ

70سالن اختالط مواد

88آسياب مواد خام

86كوره

89آسياب سيمان

81بارگيرى فله

79بارگيرى پاكتى

82پاكت سازى

89سالن تعميرات و نوسازى

جدول 7- متوسط مقادير اندازه گيرى شده در چند واحد توليد سيمان

شكل 5- استفاده از صداگير در كاهش انتشار صدا در فن هاى خنك كن كلينكر