i n t ern e atio m n o a c l gene v e icrc
TRANSCRIPT
![Page 1: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/1.jpg)
ICRC
COM
âčTE
INTERNATIO
NAL
GENEVE
![Page 2: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/2.jpg)
12 AÄUSTOS 1949 TARÄ°HLÄ° CENEVRE SĂZLEĆMELERÄ°
VE EK PROTOKOLLERÄ°
YAYINA HAZIRLAYANLAR
Doç. Dr. Melike Batur YamanerDoç. Dr. A. Emre ĂktemAr. Gör. Bleda KurtdarcanAr. Gör. Mehmet C. Uzun
Galatasaray ĂniversitesiHukuk FakĂŒltesi Ăâșra€an Caddesi, No:36Ortaköy 34357 âčstanbul
International Committee of the Red Cross19 Avenue de la Paix1202 Geneva, SwitzerlandT + 41 22 734 60 01 F + 41 22 733 20 57www.icrc.org
![Page 3: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/3.jpg)
II
Galatasaray ĂniversitesiHukuk FakĂŒltesi Yayâșnlarâș : 42
ISBN 978 - 975 -8400 -31 - 7
Baskâș - Cilt : Yazâșn Basâșn Yayâșn Matbaacâșlâșk Trz.Tic.Ltd.fiti. (Sertifika No: 12028)Ăiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij âčfl Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/âčSTANBUL0212 565 01 22 - 0212 565 02 55
Kapak Tasarâșm : GĂŒlgonca Ăarpâșk
![Page 4: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/4.jpg)
ĂNSĂZ
Bu çalâșflma, insancâșl hukukun temel belgeleri olan 1949 Cenevre Söz-leflmeleri, bunlara Ek 1977 tarihli Protokoller ve 2005 tarihli 3. Protokol vebunlarâș izleyen bir terminoloji rehberinden oluflmaktadâșr.
1949 Sözleflmeleri, 12 A€ustos 1949 tarihinde imzalanmâșfl, 21 Ekim1950 tarihinde yĂŒrĂŒrlĂŒk kazanmâșfltâșr. âčflbu sözleflmeler TĂŒrkiye tarafâșndan10 fiubat 1954 tarihinde onaylanmâșfltâșr. 1977 Protokolleri, 8 Haziran 1977tarihinde imzalanâșp 7 Aralâșk 1978 tarihinde yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girmifltir. Bu çalâșfl-manâșn hazâșrlandâș€âș Temmuz 2009 itibariyle TĂŒrkiye Cumhuriyeti 1977Protokollerine taraf de€ildi.
III. Protokol ise 8 Aralâșk 2005 tarihinde imzalanmâșfl ve 14 Ocak 2007tarihinde yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girmifltir. TĂŒrkiye bu protokolĂŒ, kendisinin I. ve II.protokollere taraf olmadâș€âșnâș hatâșrlatan bir bildirim eflli€inde 7 Aralâșk 2006tarihinde imzalamâșfltâșr.
1949 Sözleflmeleri, 30 Ocak 1953 tarihli ve 8322 sayâșlâș Resmi Gaze-teâde ve DĂŒsturâda (3. Tertip, cilt 34, Ankara 1953, s. 183-356) yayâșnlananresmi çeviriye sadâșk kalâșnarak aktarâșlmâșfltâșr. 1940âlarâșn hukuki-siyasiTĂŒrkçesinden bile a€âșr, eskimifl Osmanlâșca terimler içeren bu resmi çeviri-nin, cĂŒmle yapâșsâș ve ifade biçimleri bakâșmâșndan gĂŒnĂŒmĂŒzde az rastlananbir ciddiyet ve titizlik sergiledi€ini de belirtmek gerekir. Ăalâșflmamâșzâșn so-nuna ekledi€imiz terminolojik rehber, esasen bu resmi çeviride yer alan es-kimifl terimleri aydâșnlatmaya ve gĂŒnĂŒmĂŒz okuyucusuna yardâșmcâș olmayayöneliktir. Rehberde, ilgili sözleflme maddelerine göndermeler yaparak, ba-zâș bulanâșk kelimelere iliflkin açâșklamalarda bulunmayâș gerekli gördĂŒk.
1977 Protokollerinin ve III. ProtokolâĂŒn çevirileri, bu çalâșflmayâș hazâșrla-yan grup tarafâșndan gerçeklefltirilmifltir. Ăeviride yer alan karmaflâșk ifade-lerin ve muhtemel hatalarâșn sorumlulu€u da flĂŒphesiz bu gruba aittir. Bu-nunla beraber iflaret etmek gerekir ki, 1977 Protokollerinin özgĂŒn metin-leri son derece karâșflâșk ve bulanâșktâșr. Bu problem, 1977 Protokollerinin ha-zâșrlâșk sĂŒrecine damgasâșnâș vuran siyasi gerilim ve bununla iliflkili olarak,protokol metinlerinin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ dĂŒnya devletlerinin âacelesiâ içinde benimse-nifli ile açâșklanabilir. 1949 Sözleflmeleri bakâșmâșndan nadiren görĂŒlen âčngi-lizce-Fransâșzca metin farklarâșna 1977 Protokollerinde flaflâșrtâșcâș bir sâșklâșkla
III
![Page 5: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/5.jpg)
rastlanmakta ve bu iki dildeki ifadeler bazen tamamen farklâș, hatta çeliflikanlamlara götĂŒrebilmektedirler. Bunlardan tespit edebildiklerimiz hakkâșn-da dipnotlarda uyarâșlarda bulunduk.
âčnsancâșl hukuk, 1990âlara kadar uluslararasâș hukukun gölgede kalmâșflve ihmale u€ramâșfl konularâșndan biriydi. Bu dönemde uluslararasâș cezamahkemelerinin kurulufluyla bafllayan sĂŒreç, insancâșl hukuku, uluslara-rasâș hukuk disiplini gibi baflka bilimsel disiplinlerin ve medyanâșn da gĂŒn-demine yerlefltirmifltir. Ne var ki, insancâșl hukuka yapâșlan göndermeler ço-€u zaman vahim hatalarla doludur. Bu alanâșn temel metinlerine ulaflmakbir zamanlar neredeyse imkĂąnsâșzdâș, gĂŒnĂŒmĂŒzde ise hĂąlĂą zordur. Bu çalâșfl-manâșn temel hedefi, gözlemlenen bofllu€un doldurulmasâșna katkâșda bu-lunmaktâșr.
Maalesef, silahlâș çatâșflmalarâșn tarihi, insanlâș€âșn tarihi kadar eskidir vegĂŒnĂŒmĂŒz ortamâșnda da bu çatâșflmalar, azalma de€il tâșrmanma e€ilimi gös-teriyorlar. Yine de bu çalâșflmanâșn, bir gĂŒn gereksiz bir metne dönĂŒflerekhukuk tarihinin tozlu raflarâșnda unutulmasâșnâș ĂŒmit etmek istiyoruz. OgĂŒn gelinceye kadar bu çalâșflmanâșn, hukukçular, silahlâș kuvvetler mensup-larâș, diplomatlar ve siyasetçiler kadar her branfltan bilim insanlarâș ve med-ya mensuplarâș için faydalâș olmasâș bizi mutlu edecektir. Aslâșnda sunulan bumetinler, savaflâșn fliddetini uluslararasâș hukukun nasâșl bir kurallar cende-resi içinde kavramaya u€rafltâș€âșnâș anlamak isteyen herkesin ilgisini çeke-bilir.
Ăalâșflmanâșn hazâșrlanmasâș ve yayâșnlanmasâșnda bizden desteklerini esir-gemeyen Uluslararasâș Kâșzâșlhaç Komitesiâne, Komiteânin Ankara temsilcisiPierre Ryterâe ve hukuk danâșflmanâș Av. Abdullah Kayaâya, Galatasaray Ăni-versitesi Hukuk FakĂŒltesiâne ve Beta Yayâșneviâne teflekkĂŒr etmeyi zevkli birborç biliyoruz.
Doç. Dr. Melike Batur YamanerGalatasaray Ăniversitesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalâș
Doç. Dr. Emre ĂktemGalatasaray Ăniversitesi Devletler Umumi Hukuku Anabilim Dalâș
Arafl.Gör. Bleda R. KurtdarcanGalatasaray Ăniversitesi Devletler Umumi Hukuku Anabilim Dalâș
Arafl.Gör. Mehmet C. UzunBahçeflehir Ăniversitesi Devletler Umumi Hukuku Anabilim Dalâș
IV
![Page 6: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/6.jpg)
âčçindekiler
Ănsöz ........................................................................................................................................III
Harp Halindeki Silahlâș Kuvvetlerin Hasta ve Yaralâșlarâșnâșn Vaziyetlerinin Islahâș Hakkâșnda Cenevre Sözleflmesi ....................1
Silahlâș Kuvvetlerin Denizdeki Hasta, Yaralâș ve Kazazedelerinin Vaziyetlerinin Islahâș Hakkâșnda Cenevre Sözleflmesi ..................25
Harp Esirlerine Yapâșlacak Mumale ile ilgili Cenevre Sözleflmesi ........49
Harp Zamanâșnda Sivillerin Korunmasâșna iliflkin Cenevre Sözleflmesi..............................................................................121
Ek Protokol I ..................................................................................179
Ek Protokol Iâin ekleri......................................................................251
Ek Protokol II..................................................................................265
Ek Protokol III ................................................................................277
Terminolojik Rehber........................................................................285
V
![Page 7: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/7.jpg)
VI
![Page 8: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/8.jpg)
HARP HALâčNDEKâč SâčLĂHLI KUVVETLERâčN HASTA VEYARALILARININ VAZâčYETLERâčNâčN ISLAHI HAKKINDA
CENEVRE SĂZLEfiMESâč*
(Cenevre, 12 A€ustos 1949)
Harp halindeki ordularda bulunan yaralâș ve hastalarâșn durumlarâș-nâșn âșslahâș hakkâșnda 27 Temmuz 1929 Cenevre Sözleflmesini gözden ge-çirmek için 21 Nisandan 12 A€ustos 1949âa kadar Cenevreâde toplanmâșflolan Diplomatik Konferansa katâșlan HĂŒkĂŒmetlerin, afla€âșda imzalarâș bu-lunan, yetkili temsilcileri flu hususlarda mutabâșk kalmâșfllardâșr.
FASIL I
GENEL HĂKĂMLER
Madde 1 - YĂŒksek Akit Taraflar iflbu Sözleflmeye her halikĂąrda riayet et-meyi ve ettirmeyi taahhĂŒt ederler.
Madde 2 - Sulh zamanâșnda yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecek olan hĂŒkĂŒmleri hariç, ifl-bu Sözleflme harp ilĂąnâșnda yahut iki veya mĂŒteaddit YĂŒksek AkitTaraf arasâșnda çâșkabilecek silĂąhlâș anlaflmazlâșk halinde, harp halibunlardan biri tarafâșndan tanâșnmasa dahi uygulanacaktâșr.
Sözleflme, aynâș zamanda, YĂŒksek Akit Taraflardan birinin toprak-larâșnâșn kâșsmen veya tamamen iflgali halinde, bu iflgal hiç bir aske-rĂź mukavemetle karflâșlanmasa dahi uygulanacaktâșr.
Anlaflmazlâșk halinde Devletlerden biri iflbu Sözleflmeye taraf teflkiletmiyorsa, buna taraf olan Devletler karflâșlâșklâș mĂŒnasebetlerindenSözleflmeye ba€lâș kalacaklardâșr. Bundan baflka bu Devletler, taraf
1
* Sözleflme, 21 Ocak 1953 gĂŒn ve 6020 sayâșlâș Kanunla onaylanmâșfltâșr. R.G.:30 Ocak1953, Sayâș:8322, DĂŒstur:III.Tertip, C.34
![Page 9: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/9.jpg)
olmayan Devletçe Sözleflme hĂŒkĂŒmleri kabul ve tatbik edildi€i tak-dirde, o Devlete karflâș Sözleflme ile ba€lâș olacaklardâșr.
Madde 3 - Milletlerarasâș mahiyette olmayan bir silĂąhlâș anlaflmazlâș€âșnYĂŒksek Akit Taraflardan birinin topraklarâș ĂŒzerinde çâșkmasâș halin-de, anlaflmazlâș€a taraf teflkil edenlerden her biri, en az olarak, afla-€âșdaki hĂŒkĂŒmleri uygulamakla mĂŒkellef olacaktâșr:
l. Muhasamata do€rudan do€ruya ifltirak etmeyen kimseler, si-lĂąhlarâșnâș terkedenler ve hastalâșk, yaralâșlâșk, mevkufluk veyaherhangi bir sebeple muharebe dâșflâș kalanlar, âșrk, renk, din veakide, cinsiyet, do€um ve servet veya buna benzer herhangibir kâșstasa dayanan ve aleyhte görĂŒlen hiç bir tefrik yapâșlma-dan insanĂź surette muamele göreceklerdir.
Bu sebeple, yukarâșda bahis konusu kimselere; afla€âșdaki mu-amelelerin yapâșlmasâș, nerede ve ne zaman olursa olsun,memnudur ve memnu kalacaktâșr:
a) Hayata, vĂŒcut bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne ve flahsa tecavĂŒz her nevi ka-til, sakatlanma, vahflice muamele, iflkence ve eziyet,
b) Rehine almak,
c) fiahâșslarâșn izzeti nefislerine tecavĂŒz, bilhassa hakaretamizve haysiyet kâșrâșcâș muameleler,
d) MedenĂź milletlerce elzem olarak tanâșnan adli teminatâș ha-iz nizami bir mahkeme tarafâșndan önceden bir yargâșlamaolmaksâșzâșn verilen mahkĂ»miyet kararlarâș ile idam cezala-râșnâșn infazâș.
2. Yaralâș ve hastalar toplanacak ve tedavi edilecektir.
Milletlerarasâș Kâșzâșlhaç Komitesi gibi tarafsâșz insani bir teflkilĂąt,anlaflmazlâșk halinde taraflara hizmetlerini arzedebilecektir.
Anlaflmazlâșk halindeki taraflar, bundan baflka; hususĂź anlafl-malar yolu ile iflbu Sözleflmenin di€er hĂŒkĂŒmlerinin tamamâșveya bir kâșsmâșnâș yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e getirmeye çalâșflacaklardâșr.
Yukardaki hĂŒkĂŒmlerin uygulanmasâș anlaflmazlâșk halinde bu-lunan taraflarâșn hukukĂź durumlarâș ĂŒzerinde bir tesir icra et-meyecektir.
Madde 4 - Tarafsâșz devletler topraklarâșna kabul veya enterne edilecek An-laflmazlâșk halindeki devletlerin silahlâș kuvvetlerine mensup yaralâș vehastalariyle Sa€lâșk ve DinĂź teflkilĂątlarâș ĂŒyelerine ve bulunacak ölĂŒle-rine iflbu Sözleflmenin hĂŒkĂŒmlerini kâșyas yoluyla uygulayacaklardâșr.
2
![Page 10: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/10.jpg)
Madde 5 - âčflbu Sözleflme, himaye altâșnda iken dĂŒflman eline dĂŒflen kim-selere, katĂź flekilde iadelerine kadar, uygulanacaktâșr.
Madde 6 - 10,15, 23, 28, 31, 36 ve 37 nci maddelerde bilhassa derpiflolunan Anlaflmalara ilĂąveten, YĂŒksek Akâșd Taraflar, ayrâșca halledil-mesini mĂŒnasip görecekleri bĂŒtĂŒn hususlarda, özel Anlaflmalaraktedebileceklerdir. Hiç bir Ăzel Anlaflma, yaralâș ve hastalarla Sa€-lâșk ve DinĂź TeflkilĂątlar Ăyelerinin iflbu Sözleflme ile tespit olunandurumlarâșna zarar getiremez ve bunlara Sözleflme ile verilen hakla-râș azaltamaz.
Yukarda bahis konusu edilen veya sonradan aktedilen Anlaflmalar-da sarahaten Ăąksine hĂŒkĂŒmler olmadâșkça veya AnlaflmazlâșktakiTaraflardan biri veya di€eri tarafâșndan kendileri için daha mĂŒsaittedbirler alâșnmadâșkça hastalar ve yaralâșlar, Sa€lâșk ve DinĂź TeflkilĂątĂŒyeleri bu Anlaflmalardan, Sözleflme hĂąklarâșnda uygulandâș€âș mĂŒd-detçe faydalanacaklardâșr.
Madde 7 - Yaralâșlar, hastalar ve Sa€lâșk ve DinĂź TeflkilĂąt ĂŒyeleri iflbu Söz-leflmenin ve icabâșnda 6 ncâș maddenin derpifl etti€i hususĂź Anlaflma-larâșn kendilerine sa€ladâș€âș haklardan kâșsmen veya tamamen hiç birzaman feragat edemezler.
Madde 8 - âčflbu Sözleflme, anlaflmazlâșk halinde bulunan taraflarâșn men-faatlerini korumakla mĂŒkellef hami devletlerin iflbirli€i ile ve bun-larâșn kontrolĂŒ altâșnda uygulanacaktâșr. Hami Devletler bu maksatladiplomasi ve konsolosluk memurlarâșndan maada, kendi uyrukla-râșndan veya baflka tarafsâșz Devletler uyruklarâșndan delegeler tĂąyinedebilirler. Bâșâș delegelerin tĂąyini için nezdinde vazife görecekler dev-letin muvafakati alâșnacaktâșr.
Anlaflmalâșk halindeki Taraflar hami Devletin temsilci veya delegele-rinin vazifesini mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar genifl ölĂ§ĂŒde kolaylafltâșra-caklardâșr.
Hami Devletlerin temsilci veya delegeleri iflbu Sözleflme ile tayinolunan vazifelerinin hudutlarâșnâș hiç bir suretle aflmayacaklar; bil-hassa, nezdinde vazife gördĂŒkleri Devletin mĂŒbrem emniyet zaru-retlerini dikkate alacaklardâșr. Bunlarâșn çalâșflmalarâș ancak Ăącil aske-rĂź zaruretlerde; istisnaĂź ve geçici olarak tahdit olunabilir.
Madde 9 - âčfl bu Sözleflmenin hĂŒkĂŒmleri, Milletlerarasâș Kâșzâșlhaç Komi-tesi veya herhangi bir tarafsâșz teflkilĂątâșn, anlaflmazlâșk halindekiTaraflarâșn muvafakatiyle yaralâș ve hastalar ile Sa€lâșk ve DinĂź Tefl-kilĂąt ĂŒyelerini korumak için giriflece€i insanĂź çalâșflmalara mani de-€ildir.
3
![Page 11: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/11.jpg)
Madde 10 - Akit Devletler; iflbu Sözleflme gere€ince hami devletlere dĂŒ-flen vazifeleri, bunlarâș tarafsâșzlâșk ve mĂŒessirlik bakâșmâșndan her tĂŒr-lĂŒ teminatâș haiz bir teflkilĂąta tevdi hususunda her zaman anlaflabi-leceklerdir.
Yaralâșlar ve hastalar, sa€lâșk ve din personeli ĂŒyeleri, herhangi se-beple, hami bir Devlet veya birinci fâșkrada bahis konusu edilen birteflkilatâșn himayesinden herhangi bir sebeple faydalanmazlar yahutartâșk faydalanamaz olurlarsa, bunlarâș elinde bulunduran Devletanlaflmazlâșk halindeki Devletler tarafâșndan iflbu sözleflme gere€incetayin olunan hami Devletlere ait vazifeleri deruhte eylemesini taraf-sâșz bir devlet veya böyle bir teflkilĂąttan talep edecektir.
Bu tarzda bir himaye sa€lanamadâș€âș takdirde, zilyed Devlet, iflbusözleflmenin hami Devletlere yĂŒkledi€i insanĂź vazifeleri ĂŒzerine al-masâș için Kâșzâșlhaç Milletlerarasâș Komitesi gibi bir insanĂź teflkilatamĂŒracaat edecek veya iflbu madde hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak kay-diyle, böyle bir teflkilĂątâșn yapaca€âș hizmet tekliflerini kabul eyleye-cektir.
Her tarafsâșz Devlet veya ilgili Devletçe davet olunan veya yukardaanâșlan maksatlarla hizmet teklifinde bulunan teflkilĂąt, iflbu Sözlefl-me ile korunan kimselerin tabi bulunduklarâș muharip Devlete kar-flâș mesuliyetlerini mĂŒdrik olarak çalâșflmalâș ve vazifesini lĂąyâșkiyle vetarafsâșzlâșkla yapabilecek bir durumda oldu€unu ispat için kĂąfi te-minat vermelidir.
AskerĂź hadiseler ve bilhassa topraklarâșnâșn tamamâș veya mĂŒhim birkâșsmâș iflgal edilmifl bulunmasâș dolayâșsiyle baflka bir Devlet veyaonun mĂŒttefikleri karflâșsâșnda, geçici olsa dahi, mĂŒzakere serbestli-€i tahdit edilmifl bulunan bir Devletin di€er Devletle aktedece€i hu-susĂź anlaflma yukardaki hĂŒkĂŒmlere aykâșrâș olamaz.
Bu sözleflmede âHami devletâ tĂąbiri, iflbu maddenin anlamâșna görehami devletin yerine kaim olan teflekkĂŒlleri de ifade etmektedir.
Madde 11 - Himaye olunan kimselerin menfaati icabâș olarak saydâșklarâșbĂŒtĂŒn hallerde ve hassaten iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmlerinin uygulan-masâș veya yorumlanmasâș hususunda muharip taraflar arasâșndaanlaflmazlâșk halinde, hami devletler anlaflmazlâș€âșn halli için tavas-sutta bulunacaklardâșr.
Bu maksatla, hami Devletlerin her biri, bir tarafâșn davetiyle veyakendili€inden, anlaflmazlâșk halindeki taraflardan temsilcilerinin vebilhassa yaralâș ve hastalara bakmakla mĂŒkellef makamlarâșn vesa€lâșk ve din personeli ĂŒyelerinin, muhtemelen tarafsâșz bir toprak-
4
![Page 12: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/12.jpg)
ta tĂąyin edilecek mĂŒnasip bir yerde toplanmalarâșnâș teklif edebilir.Anlaflmazlâșk halindeki taraflar kendilerine bu yolda yapâșlacak tek-liflere cevap vermeye mecbur olacaklardâșr.
Hami devletler, gerekirse, tarafsâșz bir devlete mensup veya KâșzâșlhaçMilletlerarasâș Komitesini temsil eden bir flahsiyetin bu toplantâșyakatâșlmasâșnâș anlaflmazlâșk halindeki Taraflarâșn tasvibine sunabilirler.
FASIL II
YARALILAR VE HASTALAR
Madde 12 - SilĂąhlâș kuvvetler mensuplarâș ve 13 ncĂŒ maddede sayâșlan di-€er flahâșslardan yaralâș veya hasta olanlar her halikĂąrda saygâș göre-cekler ve korunacaklardâșr.
Bunlar cinsiyet, âșrk, milliyet, din, siyasĂź akide veya buna benzerherhangi bir kâșstasa dayanan aleyhte hiç bir tefrike tĂąbi tutulmak-sâșzâșn, kendilerini elinde bulunduran Devlet tarafâșndan insaniyetlemuamele görecekler ve tedavi edileceklerdir. Bunlarâșn hayatlarâșnaveya flahâșslarâșna karflâș her nevi tecavĂŒz ve bu meyanda öldĂŒrĂŒlme-leri veya yok edilmeleri, iflkenceye mĂąruz bâșrakâșlmalarâș, ĂŒzerlerindebiyolojik tecrĂŒbeler yapâșlmasâș, kasten tâșbbĂź yardâșmdan veya ihti-mamdan mahrum edilmeleri veya bulaflâșcâș hastalâșk yahut enfeksi-yon tehlikesine bâșrakâșlmalarâș katiyen yasaktâșr.
Tedavi esnasâșnda ancak tâșbbĂź zaruret sebebiyle sâșra hususunda ter-cih yapâșlabilir.
Kadâșnlar, cinsiyetlerinin gerektirdi€i bĂŒtĂŒn hususi ihtimamlarlamuamele göreceklerdir.
Muhasima yaralâș ve hasta terketmeye mecbur olan bir muharip ta-raf askeri zaruretlerin mĂŒsaadesi nispetinde bunlarâșn bakâșmlarâșnayardâșm edecek sa€lâșk personel ve levazâșmâșnâșn bir kâșsmâșnâș da onlar-la beraber bâșrakacaktâșr.
Madde 13 - âčflbu Sözleflme afla€âșdaki sâșnâșflara mensup yaralâș ve hastala-ra uygulanacaktâșr:
1. Anlaflmazlâșk halinde bulunan tarafâșn silĂąhlâș kuvvetleri ile bukuvvetlere ba€lâș milis ve gönĂŒllĂŒ birliklerinin mensuplarâș,
2. TeflkilĂątlâș mukavemet hareketleri mensuplarâș da dahil olmakĂŒzere, muharip bir tarafa ba€lâș olup iflgal altâșnda da bulunsa,
5
![Page 13: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/13.jpg)
kendi topraklarâșnâșn dâșflâșnda veya içinde hareket eden di€ermilis ve gönĂŒllĂŒ birliklerinin mensuplarâș,
fiu kadar ki; teflkilĂątlâș mukavemet hareketleri de dahil, bumilli veya gönĂŒllĂŒ birliklerinin afla€âșdaki flartlarâș haiz olmala-râș gerektir;
a) Bafllarâșnda madunlarâșndan mesul bir flahâșs bulunmasâș,
b) Sabit ve uzaktan seçilir bir ayâșrt edici alĂąmete sahip olma-larâș,
c) Açâșkça silĂąh taflâșmalarâș,
d) Hareketlerinde harp, kanun ve Ăądetlerine uymalarâș.
3. âZilyedâ Devletçe tanâșnmayan bir hĂŒkĂŒmet veya makamaba€lâș olduklarâșnâș iddia eden muntazam silahlâș kuvvetlerinmensuplarâș,
4. Refakat ettikleri silĂąhlâș kuvvetlerin mĂŒsaadesini almâșfl bulun-mak flartiyle, askerĂź uçaklarâșn sivil mĂŒrettebatâș, harp muha-birleri, mĂŒtaahhitler, askerin istirahat esbabâșnâș temin ile mĂŒ-kellef çalâșflma birlik veya hizmetlerinin mensuplarâș gibi, silah-lâș kuvvetlere do€rudan do€ruya mensup olmamakla beraberbu kuvvetlere refakat eden flahâșslar,
5. Anlaflmazlâșk halindeki taraflarâșn Devletler hukukunun sairhĂŒkĂŒmlerine göre daha mĂŒsait muameleden faydalanmâșyanticaret filosu mĂŒrettebĂątâș (kaptanlar, pilotlar, çâșraklar dahil)ve sivil havacâșlâșk mĂŒrettebatâș mensuplarâș,
6. Açâșkça silĂąh taflâșmak ve harp kanun ve Ăądetlerine saygâș gös-termek flartiyle, muntazam silĂąhlâș kuvvet teflkiline vakit bu-lamadan dĂŒflmanâșn yaklaflmasâș ĂŒzerine istilĂą kuvvetleriyleçarpâșflmak ĂŒzere kendiliklerinden silĂąha sarâșlan iflgal edilme-mifl bir topra€âșn halkâș.
Madde 14 - Yukardaki madde hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak flartiyle, birmuharibin, muhasâșmâș eline dĂŒflen hasta ve yaralâșlarâș harp esiri sa-yâșlacak ve bunlar hakkâșnda Devletler Hukukunun harp esirlerinemĂŒteallik kaideleri tatbik olunacaktâșr.
Madde 15 - Muharip Devletler her zaman ve bilhassa bir mĂŒsademedensonra hasta ve yaralâșlarâș aramak, toplamak, ya€ma ve fena muame-leye karflâș himaye etmek, ölĂŒleri aramak ve bunlarâșn soyulmasâșnâșönlemek için, vakit geçirmeden mĂŒmkĂŒn olan tedbirleri alacaklar-dâșr. Ahval ve fleraitin mĂŒsait görĂŒndĂŒÂ€ĂŒ zamanlarda muharebe sa-
6
![Page 14: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/14.jpg)
hasâșnda bulunan yaralâșlarâșn kaldâșrâșlmasâș, nakli ve mĂŒbadelesi içinbir mĂŒtareke, atefl, kesme veya mevziĂź anlaflmalar yapâșlacaktâșr.
Keza muhasara edilmifl veya çevrilmifl bulunan bir bölgeden yaralâșve hastalarâșn tahliyesi, mĂŒbadelesi, bu bölgeye gönderilen sâșhhĂźmalzeme ve dinĂź ve sâșhhi personelin geçifli için muharip taraflararalarâșnda mevziĂź anlaflmalar akdedeceklerdir.
Madde 16 - Muharipler muhasâșm taraftan ellerine dĂŒflen hasta, yaralâșve ölĂŒlerin hĂŒviyetlerini tĂąyine yarayan bĂŒtĂŒn malĂ»matâș mĂŒmkĂŒnolan en kâșsa bir zamanda tespit edeceklerdir. Bu malĂ»mat mĂŒm-kĂŒn ise afla€âșdaki hususlarâș ihtiva edecektir:
a) Tabi olduklarâș devletin adâș,
b) MĂŒrettepleri veya sicil numaralarâș,
c) Soyadlarâș,
d) Ad veya adlarâș,
e) Do€um tarihleri,
f) HĂŒviyet cĂŒzdanâș veya plĂąkasâșnda mezkĂŒr di€er malĂ»mat,
g) Esir dĂŒflme veya ölĂŒm tarihi ve yeri,
h) Yaralara, hastalâș€a veya ölĂŒm sebeplerine mĂŒtedair malĂ»-mat.
Yukardaki malĂ»mat mĂŒmkĂŒn olan en kâșsa zamanda, harp esirleri-ne yapâșlacak muameleye mĂŒtedair 22 A€ustos 1949 tarihli Cenev-re Sözleflmesinin 122 nci maddesinde derpifl olunan istihbarat bĂŒ-rosuna tebli€ olunacaktâșr. Bu bĂŒro, alâșnan malumatâș, Harp Esirle-ri Merkez Ajansâș ve hami Devlet vasâștasiyle ilgililerin tabi olduklarâșDevlete bildirecektir.
Anlaflmazlâșk halindeki taraflar, ölĂŒm ilmĂŒhaberlerini veya usulĂŒneuygun olarak tasdikli ölĂŒ listelerini tespit ederek yukardaki fâșkra-da gösterilen yoldan birbirlerine ulafltâșracaklardâșr.
Muharip taraflar, ölĂŒlerin ĂŒzerinde bulunan çift hĂŒviyet plĂąkasâșnâșnyarâșsâșnâș, hakikĂź veya manevi kâșymeti olan bĂŒtĂŒn eflyayâș, paralarâș,ölĂŒlerin aileleri için ehemmiyetli görĂŒlen di€er vesikalarâș, vasiyet-nameleri toplayâșp aynâș bĂŒro vasâștasiyle yekdi€erlerine ulafltâșracak-lardâșr.
Gerek bu eflya ve gerekse teflhis edilemeyen di€er fleyler mĂŒhĂŒrlĂŒbir paket içinde ölmĂŒfl olan sahibinin hĂŒviyetini tespite yarayacaktafsilĂątâș muhtevĂź bir beyanname ve pakete ait tam bir mĂŒfredat cet-veliyle birlikte gönderilecektir.
7
![Page 15: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/15.jpg)
Madde 17 - âčhtilĂąf halindeki taraflar, ölĂŒmĂŒ tespit ve ölĂŒnĂŒn hĂŒviyeti-ni tĂąyin ederek bu hususlarda malĂ»mat verebilmek için, cesetleringömĂŒlmesinden veya yakâșlmasâșndan evvel dikkatli bir tâșbbĂź muaye-neye tabi olmasâșna itina edeceklerdir. ĂlĂŒler hal ve flartlar mĂŒsa-ade etti€i azami ölĂ§ĂŒde mĂŒnferiden tedfin veya ihrak edilecekler-dir.
Ăift hĂŒviyet plĂąkasâșnâșn yarâșsâș veya plĂąka tek ise oldu€u gibi cesetinĂŒstĂŒnde bâșrakâșlacaktâșr.
Cesetler yalnâșz mĂŒcbir sâșhhi sebepler veya ölĂŒnĂŒn mensubu bulun-du€u dinin icabatâș dolayâșsiyle ihrak edilebilir.
Yakâșlma takdirinde, tasdikli ölĂŒm listesi veya ölĂŒm ilmĂŒhaberi ĂŒze-rinde esbabâș hakkâșnda meflruhat verilerek zikir olunacaktâșr.
Anlaflmazlâșk halinde taraflar bundan baflka ölenlerin flerefli suret-te ve mĂŒmkĂŒn ise mensup bulunduklarâș dinin merasimiyle gömĂŒl-mesi ve mezarlarâșna hĂŒrmet edilmesi ve bunlarâșn mĂŒmkĂŒn oldu€utakdirde milliyetlerine göre bir araya toplatâșlmasâș ve tekrar buluna-bilecek flekilde iflaretlenmesi ve bakâșlmasâș hususlarâșna dikkat ede-cekler ve bu maksatla, muhasamatâșn baflâșnda resmĂź olarak bir me-zarlâșklar servisi kuracaklardâșr. Bu servis mezarlarâșn yerleri ne olur-sa olsun cesetlerin tekrar mezardan çâșkarâșlâșp teflhis ve icabâșndamemleketlerine sevkedilmelerini sa€layacaktâșr.
Bu hĂŒkĂŒmler mezarlâșklar servisi tarafâșndan, ilgili memleketin buhususta alaca€âș tedbire intizaren muhafaza edilen kĂŒller hakkâșndada tatbik olunacaktâșr.
Bu servisler ahval ve flerait mĂŒsait bulundu€u zaman ve en geç ola-rak muhasamatâșn sonunda, 6 ncâș maddenin 2 nci fâșkrasâșnda mez-kĂ»r istihbarat bĂŒrosu vasâștasâșyle kabirleri tarif eden ve tam yerle-rini gösteren listeleri ve medfun bulunan ölĂŒlere ait malumatâș ara-larâșnda teati eyleyeceklerdir.
Madde 18 - AskerĂź makam, hasta ve yaralâșlarâșn kendi murakabesi altâșn-da toplanmasâș ve hayâșrhahlâșkla tedavi olunmasâș hususunda halkâșnmerhamet ve gayretine baflvuracak ve bu suretle yardâșmda bulu-nanlarâș himaye edecek, kendilerine kolaylâșklar gösterecektir.
Muhasâșm taraf bölgeyi veya bunun kontrolĂŒnĂŒ tekrar eline geçirir-se bu flahâșslara aynâș himaye ve kolaylâșklarâș gösterecektir.
AskerĂź makam iflgal ve istilĂą edilen bölgelerde yardâșm cemiyetlerineve halka, hangi milletten olursa olsun hasta ve yaralâșlarâș toplamakve derhal tedavi etmek için gereken mĂŒsaadeyi verecektir.
8
![Page 16: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/16.jpg)
Sivil halk bu hasta ve yaralâșlara hĂŒrmet gösterecek ve bunlara hiçbir tecavĂŒzde bulunmayacaktâșr.
Hiç kimse hasta ve yaralâșlara ihtimam göstermifl bulundu€undaötĂŒrĂŒ tehdide maruz kalmayacak ve mahkĂ»m edilmeyecektir.
âčflbu maddehĂŒkĂŒmleri iflgal eden Devleti hasta ve yaralâșlara karflâșsâșhhĂź ve manevĂź sahada kendisine terettĂŒp eden vecibelerden muafkâșlmaz.
FASIL III
SIHHâčYE BâčRLâčKLERâč VE MĂESSESELERâč
Madde 19 - Sa€lâșk servisine ba€lâș sabit mĂŒesseseler ve seyyar sâșhhiyebirlikleri hiç bir surette tecavĂŒze maruz bâșrakâșlmayarak muharip-ler tarafâșndan hĂŒrmet görecek ve himaye olunacaklardâșr.
Bu mĂŒessese ve birlikler muhasâșm tarafâșn eline dĂŒflerlerse hasta veyaralâșlarâș için gereken ihtimam ve tedavi esir eden Devlet tarafâșn-dan sa€lanmadâșkça ifllerine devam edeceklerdir.
Yetkili makamlar; yukarda mezkĂ»r SâșhhĂź Birlik ve MĂŒesseselerin,mĂŒmkĂŒn mertebe, askerĂź hedeflere yapâșlmasâș muhtemel taarruz-lardan tehlikeye dĂŒflmeyecek yerlerde bulundurulmalarâșna dikkatedeceklerdir.
Madde 20 - Denizde bulunan silahlâș kuvvetler kazazede, hasta ve yara-lâșlarâșnâșn vaziyetlerinin âșslahâșna mĂŒtedair 22 A€ustos 1949 tarihliCenevre Sözleflmesiyle himaye edilen hastane gemilerine karadantaarruz yapâșlmayacaktâșr.
Madde 21 - Sa€lâșk servisine ba€lâș seyyar sâșhhiye birlik ve mĂŒesseseleriancak insanĂź vazifeleri haricinde dĂŒflmana zarar verecek efalde bu-lunmak maksadiyle kullanâșldâșklarâș takdirde himaye edilmeyecek-lerdir. Mahaza, bu himaye mĂŒnasip hallerde mĂąkul bir mĂŒhlet ileyapâșlan ve neticesiz kalan bir ihtardan sonra kesilecektir.
Madde 22 - Bir sâșhhiye birli€i ve mĂŒessesesini,19 ncu madde ile teminolunan himayeden mahrum edecek mahiyette görĂŒlmeyen husus-lar flunlardâșr:
l. Sâșhhiye birlik veya mĂŒesssesi personelinin silahlâș olmasâș vesilahlarâșnâș kendisinin veya hasta ve yaralâșlarâșnâș mĂŒdafaasâșiçin kullanmasâș,
9
![Page 17: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/17.jpg)
2. Silahlâș hastacâșlar bulunmadâș€âș takdirde, sâșhhiye birlik veyamĂŒsesesinin bir mĂŒfreze nöbetçiler veyahut bir muhafâșz kâșta-sâș tarafâșndan korunmasâș,
3. Sâșhhiye birlik veya mĂŒessesesinde hasta ve yaralâșlardan alâșn-mâșfl ve henĂŒz yetkili servise teslim edilmemifl olan mĂŒhimmatve portatif silahlarâșn bulunmasâș,
4. Sâșhhiye birlik veya mĂŒessesesinde buna ba€lâș olmayan vete-riner servisi malzemesi veya personelinin bulunmasâș,
5. Sâșhhiye birlik ve mĂŒesseseleri veya bunlarâșn personeli tara-fâșndan yapâșlan insanĂź hizmetlerin sivil yaralâș veya hastalarateflmili.
Madde 23 - Sözleflen taraflar sulh zamanâșnda ve anlaflmazlâșk halindekitaraflar da muhasamat baflladâșktan sonra kendi topraklarâșnda veihtiyaç varsa, iflgal edilen topraklarda hasta ve yaralâșlarâș savaflâșn te-sirlerinden vikĂąye için sa€lâșk mahal ve bölgeleri ihdas edebileceklerve bu mahal ve bölgeleri, bunlarâșn kurulufl ve idaresini sa€lamakve buralarda toplanan kimselere bakmakla mĂŒkellef personeli dekoruyacak surette teflkilĂątlandâșracaklardâșr.
Anlaflmazlâș€âșn baflâșnda veya anlaflmazlâșk devam ederken, ilgili ta-raflar ihdas edecekleri sa€lâșk mahal ve bölgelerinin tanâșnmasâș içinaralarâșnda anlaflmalar yapabileceklerdir.
âčlgili taraflar bu maksatla iflbu sözleflmeye ba€lâș anlaflma projesin-de derpifl olunan hĂŒkĂŒmleri zarurĂź gördĂŒkleri takdirde tadil ederekyĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e koyabileceklerdir.
Hami Devletler ve Milletlerarasâș Kâșzâșlhaç Komitesi, sâșhhĂź mahal vebölgelerin tamamâșnâș kolaylafltâșrmak için tavassutta bulunacaklardâșr.
FASIL IV
PERSONEL
Madde 24 - MĂŒnhasâșran hasta ve yaralâșlarâșn arafltâșrâșlmasâș, kaldâșrâșlmasâș,nakli, tedavisi veya hastalâșklarâșn önlenmesi ile vazifelendiren per-sonel, sâșhhiye birlik ve mĂŒesseseleri idaresi, personeli,silahlâș kuv-vetlere ba€lâș imam ve rahipler her zaman ve yerde himaye edilecekve saygâș göreceklerdir.
Madde 25 - âčcabâșnda hasta ve yaralâșlarâșn arafltâșrâșlmasâș, kaldâșrâșlmasâș,nakli veya tedavisi için yardâșmcâș teskereci veya hastabakâșcâș olarak
10
![Page 18: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/18.jpg)
kullanâșlmak ĂŒzere hususi surette talim ve terbiye görmĂŒfl olan as-kerler dĂŒflmanla temasa geldikleri veya esir dĂŒfltĂŒkleri sâșrada yu-kardaki vazifeleri görmekte iseler aynâș surette himaye edilecekler vehĂŒrmet göreceklerdir.
Madde 26 - HĂŒkĂŒmetleri tarafâșndan usulĂŒne göre tanâșnmâșfl ve yetkilen-dirilmifl olup, 24 ĂŒncĂŒ maddede derpifl edilen personelin gördĂŒÂ€ĂŒiflleri yapacak olan Milli Kâșzâșlhaç cemiyetleri ve di€er gönĂŒllĂŒ yar-dâșm cemiyetleri personeli askeri kanun ve nizamnamelere tabi bu-lunmak flartiyle 24 ĂŒncĂŒ maddede zikrolunan personel gibi mu-amele göreceklerdir.
Her YĂŒksek Akit Taraf; ordularâșnâșn resmi sa€lâșk servisine, kendimesuliyeti altâșnda, yardâșmda bulunacak olan cemiyetlerin isimleri-ni gerek sulh zamanâșnda, gerekse muhasamat esnasâșnda fakat her-halde bunlarâșn fiilen kullanâșlmasâșndan evvel di€er tarafa tebli€ ey-leyecektir.
Madde 27 - Bir bitaraf memlekette tanâșnan bir cemiyetin sâșhhi teflekkĂŒl-leri ve kendi personeli ile ihtilaf halindeki taraflardan birine yar-dâșmda bulunmak için evvel emirde hĂŒkĂŒmetinin muvafakatini veihtilaf halindeki tarafâșn da mĂŒsadesini istihsal eylemesi lazâșmdâșr.
Bu personel ve sâșhhi teflekkĂŒller yardâșmda bulunduklarâș tarafâșnkontrolu altâșnda çalâșflacaklardâșr.
Bitaraf Devlet hususudaki râșzasâșnâș yardâșmâș kabul eden Devletinhasmâșna tebli€ eyliyecektir.
Yardâșmâș kabul eden taraf bunu kullanmadan evvel keyfiyeti muha-sâșm tarafa bildirmeye mecburdur.
Bu yardâșm hiç bir surette ihtilafa mĂŒdahale mahiyetinde telakkiolunmayacaktâșr.
Birinci fâșkrada zikrolunan personeli teflkil eden kimseler mensupolduklarâș memleketten ayrâșlmadan evvel 40 ncâș maddede derpiflolunan hĂŒvviyet vesikalarâșnâș usulĂŒne göre tedarik etmifl buluna-caklardâșr.
Yardâșmâș kabul eden taraf bunu kullanmadan evvel keyfiyeti muha-sâșm tarafa bildirmeye mecburdur.
Bu yardâșm hiç bir surette ihtilĂąfa mĂŒdahale mahiyetinde telĂąkkiolunmayacaktâșr.
Birinci fâșkrada zikrolunan personeli teflkil eden kimseler mensup ol-duklarâș memleketten ayrâșlmada evvel 40 ncâș maddede derpifl olunanhĂŒviyet vesikalarâșnâș usulĂŒne göre tedarik etmifl bulunacaklardâșr.
11
![Page 19: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/19.jpg)
Madde 28 - 24 ve 26 ncâș maddelerde tĂąyin edilen personel muhasâșm ta-rafâșn eline dĂŒflerse ancak harp esirlerinin adedi, mĂąnevĂź ihtiyaçlarâșve sa€lâșk durumlarâșnâșn gerektirdi€i ölĂ§ĂŒde alâșkonabilecektir. Bu su-retle geri verilmiyen personel mensuplarâș harp esiri sayâșlmamaklaberaber harp esirlerinin görece€i muameleye dair olan 12 A€ustos1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin bĂŒtĂŒn hĂŒkĂŒmlerinden istifadeedeceklerdir. Bunlar eline dĂŒfltĂŒkleri Devletin askeri kanun ve ni-zamnamelerine göre yetkili servislerinin emrinde ve meslekĂź duygu-larâșna uygun olarak tercihan mensup bulunduklarâș silahlâș kuvvet-lerin harp esirlerine karflâș tâșbbĂź ve manevĂź hizmetlerini ifaya devamedecekler ve bu hizmetleri görĂŒrken afla€âșdaki kolaylâșklardan damĂŒstefit olacaklardâșr:
a) Kamp dâșflâșndaki hastanelerde veya hizmet kâștalarâșnda bu-lunan harp esirlerini muayyen zamanda ziyaret için ken-dilerine mĂŒsaade verilecektir. Personeli elinde tutan ma-kam, personel mensuplarâșna, bu ziyaretler için lĂŒzumlunakil vasâștalarâșnâș temin edecektir.
b) Her kampta, en yĂŒksek rĂŒtbede olan en kâșdemli askerĂź ta-bip, alâșkonan sâșhhĂź personelin faaliyetlerine mĂŒteallik hu-suslarda kamp askerĂź makamlarâșna karflâș sorumlu bulu-nacaktâșr.
Bunun için, anlaflmazlâșk halindeki taraflar muhasamatâșnbaflâșnda, sâșhhĂź personellerle 26 ncâș maddede mezkĂ»r cemi-yetler personeli rĂŒtbelerinin mukabilleri hakkâșnda anlafla-caklardâșr.
Kâșdemli tabip ve askeri imam ve rahipler vazifelerine mĂŒ-teallik, ifller için yetkili kamp makamlariyle do€rudan do€-ruya temasta bulunacaklardâșr.
Bu makamlar mezkĂ»r ifllere mĂŒteallik muhaberat için ge-reken kolaylâșklarâș göstereceklerdir.
c) Esir dĂŒflen sâșhhĂź personel kampâșn iç disiplinine tabi ol-makla beraber tâșbbĂź veya dinĂź vazifelerine aykâșrâș olan hiçbir iflte kullanâșlamayacaktâșr.
Muhasamat esnasâșnda, muharip taraflar esir dĂŒflen sâșhhipersonelinin mĂŒbadelesi hususunda anlaflacaklar ve bu-nun fleklini kararlafltâșracaklardâșr.
Yukarâșdaki hĂŒkĂŒmlerden hiç biri sâșhhĂź personeli esir eden DevletisâșhhĂź ve manevĂź bakâșmlardan harp esirleri hakkâșnda kendisine te-rettĂŒp eden vecibeleri ifadan vĂąreste kâșlmaz.
12
![Page 20: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/20.jpg)
Madde 29 - 25 nci maddede tayin olunan personel dĂŒflman eline dĂŒflĂŒn-ce harp esiri sayâșlacak ve ihtiyaç varsa sâșhhi ifllerde kullanâșlacaktâșr.
Madde 30 - 28 nci madde hĂŒkĂŒmlerine göre alâșkonulmasâș zarurĂź görĂŒl-meyen personel mensuplarâș askerĂź zaruretler mĂŒsaade etti€i ve birdönĂŒfl yolu açâșldâș€âș takdirde mensup olduklarâș memlekete iade olu-nacaklar; iade olununcaya kadar, harp esiri sayâșlmamakla beraber,harp esirlerinin görece€i muameleye mĂŒtedair 12 A€ustos 1949 ta-rihli Cenevre Sözleflmesinin bĂŒtĂŒn hĂŒkĂŒmlerinden istifade edecek-lerdir.
Bunlar muhasâșm tarafâșn idaresi altâșnda vazifelerini ifaya devamedecekler ve tercihan mensup olduklarâș muharip tarafâșn hasta veyaralâșlarâșna bakmaya memur edileceklerdir.
Hareket ederken kendilerine ait aletleri, menkul kâșymetleri ve flah-sĂź eflyayâș beraberlerinde götĂŒreceklerdir.
Madde 31 - 30 ncu maddede muhasâșm tarafa iadesi derpifl olunan per-sonelin seçilmesi siyasi fikir, din ve âșrk nazarâș itibara alâșnmayarak,ilgililerin sa€lâșk durumuna ve esir dĂŒflme tarihleri sâșrasâșna göre ic-ra olunacaktâșr.
Anlaflmazlâșk halindeki taraflar muhasamatâșn baflâșnda hususĂź an-laflmalarla, esir adedine göre alâșkonacak sâșhhĂź personel yĂŒzde nis-petini ve bunun kamplara tevziini tespit edebileceklerdir.
Madde 32 - 27 nci maddede tĂąyin olunan flahâșslar muhasâșm tarafâșn eli-ne dĂŒflĂŒnce alâșkonmayarak serbest bâșrakâșlacaklardâșr. HilĂąfâșna an-laflma bulunmadâșkça, bunlara askeri icaplarâșn mĂŒsait bulunmasâș-na göre, bir dönĂŒfl yolu açâșlâșr açâșlmaz kendi memleketlerine ve ol-madâș€âș takdirde hizmetinde bulunmufl olduklarâș tarafâșn topra€âșnaavdet etmek için gereken mĂŒsaade verilecektir.
Bunlar, iade olununcaya kadar; muhasâșm tarafâșn idaresi altâșndavazifelerini ifaye devam edecekler ve tercihan, hizmetinde bulun-mufl olduklarâș tarafâșn hasta ve yaralâșlarâșna bakmaya memur edile-ceklerdir. Hareket ederken, kendilerine ait aletleri, menkul kâșymet-leri, flahsi eflyayâș ve mĂŒmkĂŒn ise nakil vasâștalarâșnâș beraberlerindegötĂŒreceklerdir.
Anlaflmazlâșk halindeki taraflar bu personeli ellerinde bulundur-duklarâș zaman bunlara kendi ordularâșnâșzâș personeli gibi bakarakaynâș lojmanlarâș, tahsisatâș ve maafllarâș temin edeceklerdir.
âčlgililere verilecek gâșda, normal sa€lâșk durumlarâșnâș temin için mik-tar, kalite ve tenevvĂŒ bakâșmâșndan her vakit kĂąfi derecede olacak-tâșr.
13
![Page 21: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/21.jpg)
FASIL V
BâčNALAR VE MALZEME
Madde 33 - Silahlâș kuvvetlerin, muhasâșm tarafâșn eline dĂŒflen, sevyar sâșh-hi birliklerine ait malzeme, hasta ve yaralâșlara muhassas kalacak-tâșr.
Silahlâș kuvvetlerin sabit sâșhhĂź mĂŒesseselerine ait binalar, malzemeve depolar harp hukukuna tabi tutulacak ve fakat hasta ve yaralâș-lar için zarurĂź olduklarâș mĂŒddetçe ciheti tahsisleri de€ifltirilemeye-cektir. Maahaza, harp halindeki ordular komutanlarâș, Ăącil askerĂźzaruretler karflâșsâșnda, hasta ve yaralâșlarâșn refahâș için zarurĂź görĂŒlentedbirleri önceden almak flartiyle, mezkĂ»r malzeme, depo ve bina-larâș kullanabileceklerdir.
âčflbu madde ile derpifl olunan malzeme ve depolar kasten tahripolunmayacaktâșr.
Madde 34 - Sözleflmeden istifade etmesi kabul olunan yardâșm cemiyet-lerine ait menkul ve gayrimenkul mallar flahsâș mĂŒlkiyet sayâșlacak-tâșr.
Muhariplere harp kanun ve teamĂŒlleriyle tanâșmâșfl bulunan mĂŒsa-dere hakkâș yalnâșz Ăącil zaruretler karflâșsâșnda ve hasta ve yaralâșlarâșndurumu mĂŒemmen olmak flartiyle kullanâșlacaktâșr.
FASIL VI
SIHHĂ NAKLâčYAT
Madde 35 - Hasta ve yaralâș veya sâșhhĂź malzeme nakliyatâș seyyar sâșhhĂźbirlikler gibi saygâș ve himaye görecektir. Bu nakliyat veya taflâștlarmuhasâșm tarafâșn eline dĂŒfltĂŒÂ€ĂŒ takdirde, hasta ve yaralâșlarâșn duru-mu muhasâșm tarafça sa€lanmak flartiyle harp kanunlarâșna tabi tu-tulacaktâșr.
MĂŒsadere edilen bĂŒtĂŒn nakil vasâștalarâș ve sivil personel DevletlerHukuku umumĂź kaidelerine tabi tutulacaklardâșr.
Madde 36 - Sâșhhiye uçaklarâș, yani mĂŒnhasâșran hasta ve yaralâșlarâșn tah-liyesinde ve sâșhhĂź personel ve malzemenin nakliyesinde kullanâșlanuçaklar taarruz hedefi yapâșlmayacaklar ve ilgili muharipler arasâșn-da hususĂź surette tespit olunan gĂŒzergĂąhlarâș takiben muayyen sa-
14
![Page 22: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/22.jpg)
atlerde ve yĂŒkseklerde uçarlarken muharipler tarafâșndan saygâș gö-receklerdir.
Bu uçaklar alt, ĂŒst ve yan cephelerinde, milli alĂąmetlerinin yanâșn-da 38 nci madde ile derpifl olunan iflareti görĂŒlecek flekilde taflâșya-caklar, muhasamatâșn baflâșnda veya muhasamat esnasâșnda muha-ripler arasâșnda anlaflma ile tespit edilmifl olan di€er tanâștma vasâș-talarâș ve iflaretlerle mĂŒcehhez bulunacaklardâșr.
HilĂąfâșna anlaflma olmadâșkça, dĂŒflmanâșn ĂŒlkesi veya iflgal etti€i ara-zi ĂŒzerinden uçmak memnudur.
Sâșhhiye uçaklarâș inifl için yapâșlan her ihtara itaat etmek mecburiye-tindedirler. Uçak bu suretle indirildi€inde, kontrolden sonra içinde-kilerle tekrar uçabilecektir.
DĂŒflmanâșn ĂŒlkesine veya iflgal etti€i araziye kazaen inifl yapanuçaktaki hasta ve yaralâșlar uçak mĂŒrettebatiyle birlikte harp esiri,sayâșlacaklardâșr. Sâșhhiye personeli 24 ncĂŒ ve mĂŒtaakâșp maddelengöre muamele görecektir.
Madde 37 - âčkinci bent hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak flartiyle, anlaflmazlâșkhalindeki taraflarâșn sâșhhiye uçaklarâș bitaraf devletlerin ĂŒlkeleri ĂŒze-rinden uçabilecekler, zaruret halinde veya tevakkuf maksadiyle budevletlerin topraklarâșna ve karasularâșna da inebileceklerdir.
Bu uçaklar, topraklarâș ĂŒzerinden uçmak istedikleri bitaraf devletle-re bu hususta önceden ihbarda bulunacaklar, karaya veya denizeinifl için yapâșlan her ihtara itaat edeceklerdir.
Sâșhhiye uçaklarâș, anlaflmazlâșk halindeki taraflarla ilgili bitaraf dev-letler arasâșnda hususĂź surette kararlafltâșrâșlan gĂŒzergĂąhlarâș takibenmuayyen saatlerde ve yĂŒksekliklerde uçtuklarâș takdirde taarruzamaruz kalmayacaklardâșr.
Maahaza, bitaraf devletler, sâșhhiye uçaklarâșnâșn, ĂŒlkeleri ĂŒzerindeuçufl veya iniflleri için flerait veya takyidat vazedebileceklerdir. Buflerait veya takyidat anlaflmazlâșk halinde bulunan taraflara farksâșzsurette tatbik olunacaktâșr.
Bir sâșhhiye uça€âșndan, mahallĂź makamlarâșn râșzasiyle bitaraf bir ĂŒl-kede karaya indirilen yaralâș veya hastalar, bitaraf devletle anlaflmaz-lâșk halindeki taraflar arasâșnda hilĂąfâșna anlaflma bulunmadâșkça, dev-letler hukukuna göre gerektirdi€i takdirde yeniden savafla katâșlama-malarâșnâș teminen, bitaraf devlet tarafâșndan muhafaza edileceklerdir.
Bu takdirde hasta ve yaralâșlarâșn hastane ve enterneman masrafla-râș mensup bulunduklarâș devlet tarafâșndan deruhte olunacaktâșr.
15
![Page 23: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/23.jpg)
FASIL VII
ALĂMETâč FARâčKA
Madde 38 - âčsviçreâye karflâș saygâș eseri olmak ĂŒzere, federal hĂŒkĂŒmetmillĂź renklerinin akis ve tebdiliyle teflkil olunan beyaz zemin ĂŒze-rinde Kâșzâșlhaç arma alĂąmeti, ordulardaki sâșhhiye servislerinin ifla-ret ve alĂąmeti farikasâș olarak ipka edilmektedir.
Maahaza Kâșzâșlhaç yerine alĂąmeti farika olarak, beyaz zemin ĂŒzerin-de Kâșzâșlay veya Kâșzâșlaslan ve KâșzâșlgĂŒnefl kullanmakta bulunanmemleketlerin bu iflaretleri de iflbu sözleflme anlamâșnda aynen ka-bul edilmifllerdir.
Madde 39 - âčflbu alĂąmeti farika, yetkili askerĂź makamâșn kontrolĂŒ altâșn-da olmak ĂŒzere, bayrak ve pazâșbentlerle sâșhhiye servisine ait bil-cĂŒmle malzeme ĂŒzerinde bulunacaktâșr.
Madde 40 - 24, 26 ve 27 nci maddelerde derpifl edilmifl olunan personelmensuplarâș sol kollarâșnda, askerĂź makam tarafâșndan mĂ»ta, mĂŒhĂŒr-lĂŒ, alĂąmeti farikayâș hĂąmil ve rutubete karflâș mukavim bir pazâșbenttaflâșyacaklardâșr. Bu personel 16 ncâș madde ile derpifl olunan hĂŒvi-yet plĂąkasâșndan baflka ĂŒzerinde alĂąmeti farika bulunan hususĂź birhĂŒviyet vesikasâșnâș da hĂąmil olacaktâșr. Bu vesika rutubete karflâș mu-kavim ve cebe girebilecek ebatta olacaktâșr. âčlgilinin millĂź lisaniyletanzim edilecek olan bu vesikada, en az olarak; sicil numarasâș, rĂŒt-besi, do€um tarihi, isim ve soyadâș mukayyet bulunacaktâșr.
Bu vesikada, ilgilinin iflbu sözleflmeden hangi sâșfatla istifade hak-kâșnâș haiz bulundu€u tespit olunacaktâșr.
HĂŒviyet varakasâșnda ilgilinin foto€rafâșndan baflka imzasâș veya par-mak izleri veya her ikisi bulunacak ve askerĂź makamâșn so€uk dam-gasâș ile mĂŒhĂŒrlenmifl olacaktâșr.
HĂŒviyet varakasâș her orduda aynâș flekilde olarak ve mĂŒmkĂŒn oldu-€u kadar sözleflen devletler ordularâșnda da aynâș tipte tanzim kâșlâșna-caktâșr. âčtilĂąf halindeki taraflar iflbu sözleflmeye örnek olarak ekle-nen numuneden mĂŒlhem olabilirler. Bu devletler muhasamatâșn ba-flâșnda kullanacaklarâș hĂŒviyet varakasâș modelini yekdi€erlerine gön-dereceklerdir. Her hĂŒviyet varakasâș mĂŒmkĂŒn ise, en az iki nĂŒshaolarak tanzim kâșlâșnacak, bir nĂŒshasâș ilgili devletçe muhafaza oluna-caktâșr.
Yukarda mezkĂ»r personel hiç bir surette hĂŒviyet varakasâșndan,alĂąmetlerinden ve kolundaki pazâșbendi taflâșmak hakkâșndan mah-rum edilmeyecektir.
16
![Page 24: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/24.jpg)
Ziyaâș halinde hĂŒviyet varakasâșnâșn ikinci nĂŒshasâșnâș istihsal ve ifla-retlerin yenisini temin etmek hakkâșnâș haiz olacaktâșr.
Madde 41 - âčhtilĂąf halindeki taraflar, her tĂŒrlĂŒ tecĂąvĂŒz hareketi ihtima-lini önlemek maksadiyle, sâșhhĂź teflkil ve mĂŒesseseleri gösteren alĂą-meti farikayâș askerĂź icaplarâșn mĂŒsaadesi nispetinde dĂŒflman kara,hava ve deniz kuvvetleri tarafâșndan iyice görĂŒlebilecek flekle koy-mak için gerekli tedbirleri alacaklardâșr.
25 nci maddede zikrolunan personel, yalnâșz sâșhhiye hizmetlerinigörĂŒrken, askerĂź makam tarafâșndan verilmifl, mĂŒhĂŒrlĂŒ, ortasâșndaalĂąmeti farika bulunan kĂŒĂ§ĂŒk ebatta beyaz bir pazâșbent taflâșyacak-tâșr. Bu personelin taflâșyaca€âș askerĂź hĂŒviyet varakalarâșnda, ilgiliningördĂŒÂ€ĂŒ sa€lâșk ö€retimi, vazifesinin geçici mahiyeti ve kolunda pa-zâșbent taflâșmak hakkâș tasrih olunacaktâșr.
Madde 42 - Sözleflme ile alĂąmeti farika olarak kabul edilen bayrak, yĂąl-nâșz iflbu sözleflmenin saygâș gösterilmesini Ăąmir bulundu€u sâșhhiyeteflekkĂŒl ve mĂŒesseselerine ve ancak askerĂź makamâșn muvafakatiy-le çekilebilecektir.
Sabit sâșhhiye mĂŒesseselerinde oldu€u gibi seyyar sâșhhiye birlikle-rinde de bunlarâșn tabi olduklarâș muharip tarafâșn millĂź bayra€âș bu-lunabilecektir.
Maahaza, dĂŒflmanâșn eline dĂŒflen sâșhhiye birlikleri yalnâșz Sözleflmeile kabul edilen bayra€âș çekebileceklerdir.
Madde 43 - 27 nci maddede yazâșlâș flartlar dahilinde bir muharip tarafâșnhizmetinde çalâșflmasâșna mĂŒsaade olunan bitaraf memleket sâșhhiyebirlikleri, sözleflme ile kabul edilen bayrak ile birlikte, 42 nci mĂąd-de ile kendisine verilen salĂąhiyeti kullanan muharip tarafâșn da mil-lĂź bayra€âșnâș çekmeye mecburdurlar.
SalĂąhiyettar askerĂź makam tarafâșndan hilĂąfâșna emir verilmedikçebu birlikler muhasâșm tarafâșn eline dĂŒfltĂŒkleri takdirde dahi millĂźbayraklarâșnâș her vakit kullanabileceklerdir.
Madde 44 - Beyaz zemin ĂŒzerindeki Kâșzâșlhaç alĂąmeti ve âKâșzâșlhaçâ yahutâCenevre Hacâșâ kelimeleri bu maddenin mĂŒtaakip fâșkralarâșnda der-pifl edilen haller mĂŒstesna olmak ĂŒzere, gerek harp ve gerek sulhzamanlarâșnda ancak iflbu sözleflme ve benzeri meseleleri dĂŒzenle-yen di€er Milletlerarasâș Sözleflmelerle korunmufl olan sâșhhiye mĂŒ-essese ve birlikleriyle personel ve malzemeyi tĂąyin ve himaye içinkullanabilecektir. 38 nci maddenin 2 nci fâșkrasâșnda derpifl olunanalĂąmeti farikalarâș kullanan memleketler için de aynâș hĂŒkĂŒm tatbikolunacaktâșr.
17
![Page 25: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/25.jpg)
MillĂź Kâșzâșlhaç cemiyetleri ve 26. maddede derpifl olunan di€er cemi-yetler Sözleflmeden istifadeyi sa€layan alĂąmeti farikayâș ancak bu fâșk-ra hĂŒkĂŒmleri çerçevesi içinde kullanmak hakkâșnâș haiz olacaklardâșr.
Bundan baflka, MillĂź Kâșzâșlhaç cemiyetleri (Kâșzâșlay, Kâșzâșlaslan ile GĂŒ-nefl) Milletlerarasâș Kâșzâșlhaç Konferansâșnda tespit edilen prensiplereuygun olan faaliyetleri için sulh zamanâșnda millĂź mevzuata tevfikanKâșzâșlhaç iflaretini ve ismini kullanabileceklerdir.
Bu faaliyetlere harp zamanâșnda devam olundu€u takdirde, alĂąmetifarika Sözleflme himayesini sa€lamaya mĂątuf telĂąkki edilemeyeceksurette kullanâșlacak, kĂŒĂ§ĂŒk ebadda olacak ve pazâșbent ve çatâș ĂŒze-rine vazolunmayacaktâșr.
Milletlerarasâș Kâșzâșlhaç teflekkĂŒlleri ve bunlarâșn usulĂŒne göre ödev-lendirilmifl olan personelleri beyaz zemin ĂŒzerindeki Kâșzâșlhaç iflare-tini her zaman istimale mezun bulunacaklardâșr.
Hasta nakliye arabasâș (ambulans) olarak kullanâșlan vasâștalarâșn vesâșrf hasta veya yaralâșlarâșn bakâșmâșna mahsus imdat mahallerininyerini iflaretlemek için sulh zamanâșnda Kâșzâșlhaç (Kâșzâșlay, Kâșzâșlaslanile GĂŒnefl) MillĂź cemiyetlerinden birinin hususi mĂŒsaadesiyle vemillĂź mevzuata uygun bulunmak flartiyle Sözleflme alĂąmeti farika-sâș, istisnai olarak kullanâșlabilecektir.
FASIL VIII
SĂZLEfiMENâčN UYGULANMASI
Madde 45 - âčhtilĂąf halindeki Taraflar Baflkomutanlarâș vasâștasiyle yukar-daki maddelerin teferruatâș icrasiyle derpifl edilmemifl bulunan hu-suslarâșn iflbu Sözleflmenin umumĂź prensiplerine tevfikat uygulan-masâșnâș sa€layacaklardâșr.
Madde 46 - Sözleflme ile himaye edilen hasta ve yaralâșlara, personele,malzeme ve binalara karflâș misilleme tedbirlerinin alâșnmasâș mem-nudur.
Madde 47 - YĂŒksek Ăkid Taraflar sulh ve harp zamanlarâșnda iflbu Söz-leflme metninin mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar en genifl ölĂ§ĂŒde yayâșnlan-masâșnâș ve bilhassa Sözleflme prensiplerinin bĂŒtĂŒn halk tarafâșndanve hassaten muharip silĂąhlâș kuvvetlerle sa€lâșk ve din personelincebilinmesini sa€lamak ĂŒzere bu prensiplerin askerĂź ve mĂŒmkĂŒn isesivil ö€retim programlarâșna ithal edilmesini taahhĂŒt ederler.
Madde 48 - YĂŒksek Akid Taraflar âčsviçre Federal Konseyi vasâștasiyle ve
18
![Page 26: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/26.jpg)
harp esnasâșnda hami devletlerin delĂąletiyle iflbu Sözleflmenin res-mi tercĂŒmelerini ve bunun uygulanmasâșnâș sa€lamak ĂŒzere çâșkara-bilecekleri kanun ve nizamnameleri yekdi€erine ulafltâșracaklardâșr.
FASIL IX
SĂZLEfiME HâčLAFINA HAREKETLERLE SUâčâčSTâčMALLERâčN ZECâčRVE MENââč
Madde 49 - YĂŒksek Akâșd Taraflar afla€âșdaki maddede tarif olunan ve ifl-bu Sözleflmeyi vahim surette ihlĂąl eden bu suçlardan birini irtikĂąpetmifl veya irtikĂąp için emir veren kimselere tatbik olunacak cezaĂźmĂŒeyyideleri tespit eylemek ĂŒzere gereken kanunĂź tedbirleri alma-yâș taahhĂŒt ederler.
Her Akid Taraf bu a€âșr suçlardan birini irtikĂąptan veya bu husus-ta emir vermekten sanâșk kimseleri arafltâșracak ve bunlarâș tabiyetle-ri ne olursa olsun kendi mahkemelerine sevkeyleyecektir.
Her Akid Taraf, isterse, kendi mevzuatâșnda derpifl olunan flartlaragöre sanâșklarâș, bunlarâșn takip edilmesiyle ilgili olan ve aleyhlerindekĂąfi delĂąil elde etmifl bulunan di€er bir Akid Tarafa yargâșlanmakĂŒzere teslim edebilecektir.
Her Akid Taraf mĂŒtaakâșp maddede tarif olunan a€âșr suçlardan bafl-ka iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmlerine aykâșrâș fiil ve hareketleri durdurmakĂŒzere gereken tedbirleri alacaktâșr.
Sanâșklar her hal ve kĂąrda serbest mĂŒdafaa ve muhakeme usulleri;teminatâșndan istifade edeceklerdir. Bu teminat harp esirlerinin gö-rece€i muameleye mĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Söz-leflmesinin 105 nci ve mĂŒtaakip maddelerinde derpifl edilenlerdendun olmayacaktâșr.
Madde 50 - Yukardaki maddede derpifl olunan a€âșr suçlar Sözleflme ilehimaye edilen flahâșslara ve mallara karflâș irtikĂąp edilen afla€âșdaki fi-illerdir:
TaammĂŒden adam öldĂŒrme, iflkence veya biyolojik tecrĂŒbeler dahilgayriinsani muamele, kasdĂź olarak bĂŒyĂŒk âșstâșraplara sebebiyet ver-mek veya insan sâșhhatini veyahut vĂŒcut bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒnĂŒ a€âșr surettehaleldar etmek, mallarâșn, askerĂź zaruretlerin mĂązur göstermeyece-€i hallerde gayri meflru ve indĂź surette bĂŒyĂŒk ölĂ§ĂŒde tasarrufu vetahrip olunmasâș,
19
![Page 27: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/27.jpg)
Madde 51 - Hiç bir Akid Taraf yukardaki maddede derpifl olunan suçlardolayâșsiyle kendisine veya di€er bir Akid Tarafa terettĂŒp eden me-suliyetlerden kendisini veya di€er bir Akâșd Tarafâș tebriye edemez.
Madde 52 - Anlaflmazlâșk halindeki taraflardan birinin talebi ĂŒzerine,Sözleflmenin ihlĂąl olundu€u iddiasâș hakkâșnda taraflarca tespit olu-nan usule göre tahkikat yapâșlacaktâșr.
Tahkikat usulĂŒ hakkâșnda bir anlaflmaya varâșlmadâș€âș takdirde Ta-raflar takip edilecek usulĂŒ kararlafltâșracak olan hakemi seçmekhususunda anlaflacaklardâșr.
âčhlĂąl fiili tespit edilir edilmez anlaflmazlâșk halindeki Taraflar onamĂŒmkĂŒn olan sĂŒratle nihayet verip menine tevessĂŒl eyleyecekler-dir.
Madde 53 - âKâșzâșlhaç â veya âCenevre Haçâșâ alĂąmet veya ĂŒnvaniyle bu-nun, taklidi olan herhangi bir iflaret veya unvanâșn iflbu Sözleflmemucibince bunlarâș kullanmak hakkâșnâș haiz olanlar hariç olmakĂŒzere, cemiyet ve flirketlerle hususĂź veya umumĂź ticaret mĂŒessese-leri tarafâșndan kullanâșlmasâș, bununla takip edilen gaye ve hattĂąbunlarâșn kabul ve istimal tarihi ne olursa olsun, daima memnu bu-lunacaktâșr.
âčsviçre Federal renklerinin âčsviçreâye hĂŒrmeten berakis edilerek ka-bul edilmifl olmasâșndan ve âčsviçre armasâș ile Sözleflme alĂąmeti fari-kasâșnâșn birbirine karâșflabilmesinden dolayâș, âčsviçre Konfederasyonuarmasâșnâș veya bunu taklit eden herhangi iflaretin gerek bir fabrikaveya ticaret markasâș makamâșnda veya bu markalarâș teflkil eden un-surlar meyanâșnda ve gerek ticaret dĂŒrĂŒstlĂŒÂ€ĂŒne mugayir bir mak-sat tahtâșnda ve gerekse âčsviçrelilerin millĂź hislerini rencide edebile-cek flartlar dahilinde hususĂź flahâșslar veya cemiyetler tarafâșndan is-timalleri, her zaman menedilecektir.
Bununla beraber, 27 Temmuz 1929 tarihli Cenevre Sözleflmesinedahil bulunmayan YĂŒksek Akâșd Taraflar birinci fâșkrada mezkĂ»ralĂąmeti farikalarâș, unvanlarâș, marka veya iflaretleri eskidenberi kul-lananlara bu Sözleflmenin yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girdi€i tarihten itibaren bun-larâș terketmeleri için 3 senelik azamĂź bir mĂŒhlet verebileceklerdir.
Bu mĂŒhlet zarfâșnda mezkĂ»r iflaretleri kullanmak harp zamanâșndabu Sözleflme ile himayeyi mĂŒstelzim görĂŒlemeyecektir.
Bu maddenin birinci fâșkrasiyle tespit olunan memnuiyet eskiden-beri ihtimal edenlerin mĂŒktesep haklarâșna tesiri olmamak ĂŒzere 38nci maddenin 2 nci fâșkrasâșnda derpifl olunan alĂąmeti farikalara veunvanlara da flamil bulunacaktâșr.
20
![Page 28: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/28.jpg)
Madde 54 - Mevzuata halen kafi bulunmayan YĂŒksek Akid Taraflar 53ncĂŒ maddede derpifl olunan sĂŒistimalleri daima, önlemek, zecir vemenetmek için gereken tedbirleri alacaklardâșr.
NâčHAâč HĂKĂMLER
Madde 55 - âčflbu Sözleflme Fransâșzca ve âčngilizce olarak tanzim kâșlâșnmâșfl-tâșr. Her iki metin de aynâș derecede muteberdir.
âčsviçre Federal Konseyi Sözleflmenin Rus ve âčspanyol lisanlarâșnaresmĂź tercĂŒmesini sa€layacaktâșr.
Madde 56 - BugĂŒnkĂŒ tarihi taflâșyacak olan iflbu Sözleflme 21 Nisan1949âda Cenevreâde toplanan konferansta temsil edilen devletlerlebu konferansta temsil edilmeyip harp halindeki, ordularda hastave yaralâșlar durumlarâșnâșn âșslahâșna mĂŒtedair, 1864, 1906 veya 1929tarihli Cenevre Sözleflmelerine katâșlmâșfl olan devletler namâșna 12fiubat 1950 tarihine kadar imza edilebilecektir.
Madde 57 - âčflbu Sözleflme mĂŒmkĂŒn olan sĂŒratle tasdik olunacak veonanma belgeleri âBernâ de âčsviçre HĂŒkĂŒmetine tevdi olunacaktâșr.
Her tasdikname tevdiinde bir tutanak tanzim kâșlâșnacak ve bununtasdikli bir örne€i, âčsviçre Federal Konseyi vasâștasiyle, Sözleflmeyiimzalamâșfl veya buna iltihak etmifl devletlere gönderilecektir.
Madde 58 - âčflbu Sözleflme en az iki onama belgesinin tevdiinden altâș aysonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir.
BilĂąhare, her YĂŒksek Akâșd Taraf için onama belgesinin tevdiindenaltâș ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir.
Madde 59 - âčflbu Sözleflme YĂŒksek Akâșd Taraflar arasâșndaki mĂŒnasebet-lerde 22 A€ustos 1864, 6 Temmuz 1906 ve 27 Temmuz 1929 tarih-li sözleflmelerin yerine kaim olacaktâșr.
Madde 60 - Bu Sözleflme yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girdi€i tarihten itibaren; bunu im-zalamamâșfl olan her devletin iltihakâșna açâșk bulunacaktâșr.
Madde 61 - âčltihaklar tahriren âčsviçre Federal Konseyine tebli€ olunacakve bunlar tebligat tarihinden altâș ay sonra hĂŒkĂŒm ve tesir icra ede-cektir.
âčsviçre Federal Konseyi iltihak keyfiyetini Sözleflmeyi imzalamâșfl bu-lunan devletlere tebli€ eyleyecektir.
Madde 62 - 2 ve 3 ncĂŒ maddelerde derpifl olunan vaziyetler anlaflmaz-
21
![Page 29: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/29.jpg)
lâșk halindeki taraflarca, muhasamatâșn veya iflgalin bafllamasâșndanevvel veya sonra yapâșlan tasdik ve iltihaklar hakkâșnda derhal hĂŒ-kĂŒm ifade edeceklerdir.
Anlaflmazlâșk halindeki taraflarâșn tasdik veya iltihaklarâșna mĂŒtedairtebligat âčsviçre Federal Konseyine en sĂŒratli yoldan yapâșlacaktâșr.
Madde 63 - YĂŒksek Akid Taraflarâșn her biri iflbu Sözleflmeyi feshetmeksalĂąhiyetini haiz bulunacaktâșr. Fesih keyfiyeti yazâș ile âčsviçre Fede-ral Konseyine tebli€ olunacaktâșr. Maahaza, ihtilĂąf halindeki tarafçatebli€ olunan mefsuhiyet sulh akdolununcaya kadar ve her haldeiflbu Sözleflme ile himaye edilen flahâșslarâșn tahliye ve anavatanlarâș-na iadesi iflleri bitmeden evvel hiç bir hĂŒkĂŒm ifade etmiyecektir.
Fesih keyfiyeti yalnâșz fesheden devlet hakkâșnda muteber sayâșlacakanlaflmazlâșk halindeki taraflarâșn, milletler arasâșnda Ăąmme vicdanâș-nâșn icaplarâșna ve insanlâșk kanunlarâșna mĂŒstenit teamĂŒllere göretesbit olunan devletler hukuku prensipleri gere€ince yerine getir-mek mecburiyetinde bulunduklarâș vecibeler ĂŒzerinde hiç bir hĂŒ-kĂŒm ve tesir ifade etmeyecektir.
Madde 64 - âčsviçre Federal Konseyi iflbu Sözleflmeyi Birleflmifl MilletlerKĂątipli€ine tescil ettirecektir. âčsviçre Federal Konseyi iflbu Sözlefl-meye iltihak ve bunu tasdik veya fetih için kendisine yapâșlan tebli-gatâș da Birleflmifl Milletler KĂątipli€ine bildirecektir.
Yukardaki hususlarâș tasdikan afla€âșda imzalarâș bulunanlar salĂąhi-yetnamelerini tevdi ettikten sonra iflbu Sözleflmeyi imzalamâșfllardâșr.
12 A€ustos 1949 tarihinde Fransâșzca ve âčngilizce olarak tanzim kâș-lâșnan bu Sözleflmenin aslâș âčsviçre HĂŒkĂŒmeti arflivinde muhafazaolunacaktâșr. âčsviçre Federal Konseyi iflbu Sözleflmeyi imzalayan vebuna iltihak eden devletlere sözleflmenin birer tasdikli örne€ini tev-di eyleyecektir.
EK: I
SAâLIK BĂLGE VE MAHALLERâčNE MĂTALLâčK ANLAfiMA PROJESâč
Madde 1 - Sa€lâșk bölgeleri yalnâșz harp halindeki ordularda hasta ve ya-ralâșlar durumlarâșnâșn âșslahâșna mĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Ce-nevre Sözleflmesinin 23 ncĂŒ maddesinde mezkĂ»r flahâșslarla bu böl-ge ve mahallerin teflkilĂąt ve idaresinden sorumlu ve buralarda top-lanmâșfl bulunan kimselere bakmakla mĂŒkellef personele tahsis olu-nacaktâșr.
22
![Page 30: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/30.jpg)
Bununla beraber, daimĂź ikametgĂąhlarâș bu bölgeler dahilinde bulu-nan kimseler buralarda kalmak hakkâșna malik olacaklardâșr.
Madde 2 - Bir sa€lâșk bölgesinde, herhangi bir sâșfatla bulunan kimselerbu bölgenin içinde ve dâșflâșnda askerĂź harekĂąt veya harp malzemesiistihsaliyle do€rudan do€ruya alĂąkadar olan hiç bir ifli göremeye-ceklerdir.
Madde 3 - Bir sa€lâșk bölgesi ihdas eden Devlet bu bölgeye girmek veyaburada bulunmak hakkâșnâș haiz olmayan kimselerin buraya girme-lerini menetmek için bĂŒtĂŒn gerekli tedbirleri alacaktâșr.
Madde 4 - Sa€lâșk bölgeleri afla€âșdaki flartlarâș haiz bulunacaklardâșr:
a) Bu bölgeler bunlarâș ihdas eden Devlet tarafâșndan kontroledilen arazinin kĂŒĂ§ĂŒk bir kâșsmâșnâș teflkil edeceklerdir.
b) Buralarda oturan halkâșn sayâșsâș, bunlarâșn barâșndâșrabile-cekleri insan miktarâșndan az olacaktâșr.
c) Buralarda herhangi bir askerĂź hedef ile mĂŒhim endĂŒstri-yel veya idarĂź tesisat bulunmayacak ve bunlar bu gibi he-def ve tesisattan uzak olacaklardâșr.
d) Sa€lâșk bölgeleri, çok muhtemel olarak harbin sevk ve ida-resi için ehemmiyeti haiz olacak yerlerde ihdas olunmaya-caktâșr.
Madde 5 - Sa€lâșk bölgeleri afla€âșdaki flartlara tabi tutulacaklardâșr:
a) Bunlarâșn muvasala yollarâș ve nakil vasâștalarâș askerĂź malze-me ve personelin yer de€ifltirmelerinde transit olarak dahikullanâșlmayacaklardâșr.
b) Bunlar hiç bir suretle askerce mĂŒdafaa edilmeyeceklerdir.
Madde 6 - Sa€lâșk bölgelerinin hudut ve binalarâșna Kâșzâșlhaç (Kâșzâșlay, Kâș-zâșlaslan ile GĂŒnefl) konulacaktâșr. Bunlar gece hususi bir ziya terti-batiyle iflaretlendirilebileceklerdir.
Madde 7 - Sulh zamanâșnda veya muhasamatâșn baflâșnda her devlet kont-rolĂŒ altâșnda bulunan topraklarda tesis edilen sa€lâșk bölgelerininlistesini bĂŒtĂŒn Akid Devletre ulafltâșracak ve savafl esnasâșnda ihdasedilecek her yeni sa€lâșk bölgesini de Akâșd Devletlere bildirecektir.
Sa€lâșk bölgesi muhasam tarafa tebli€ edilir edilmez resmen kurul-mufl sayâșlacaktâșr.
fiayet muhasâșm taraf, bölgenin ihdasâșnda, iflbu Sözleflme ile derpiflolunan flartlardan birinin yerine getirilmedi€ini görĂŒrse bu bölgeyi
23
![Page 31: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/31.jpg)
kabul etmeyece€i hakkâșnda ilgili tarafa acele tebligatta bulunacakveyahut bölgenin tanâșnmasâșnâș 8 nci maddede derpifl olunan kont-rolĂŒn tesisine talik edebilecektir.
Madde 8 - Muhasâșm tarafça ihdas edilen bir veya birkaç sa€lâșk bölgesi-ni tanâșmâșfl olan devlet bu bölgelerin, iflbu Sözleflme ile derpifl olu-nan flartlarâș haiz olup olmadâșklarâșnâș tespit zâșmnâșnda, bunlarâșn birveya birçok hususĂź komisyonlar tarafâșndan kontrol edilmelerini ta-lep etmek hakkâșna malik bulunacaktâșr.
Bu maksatla hususi komisyon ĂŒyeleri muhtelif sa€lâșk bölgelerineher zaman serbestçe girebilecekler ve hatta buralarda daimi suret-te oturubileceklerdir.
Bu ĂŒyelere kontrol vazifelerini görebilmeleri için kolaylâșklar göste-rilecektir.
Madde 9 - HususĂź komisyon ĂŒyeleri iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmlerine aykâșrâșfiiller mĂŒflahede ederlerse keyfiyetten bölgenin tabi bulundu€u dev-leti derhal haberdar ederek bunun önlenmesi için azamĂź 5 gĂŒnlĂŒkbir mĂŒhlet tayin edecekler ve bu hususta bölgeyi tanâșnmâșfl bulunandevlete de malĂ»mat vereceklerdir.
E€er verilen mĂŒhletin hitamâșnda, bölgenin tabi bulundu€u devletkendisine yapâșlan ihtar ĂŒzerine gereken iflleme tevessĂŒl etmemiflbulunuyorsa, muhasâșm taraf bu bölge hakkâșnda Sözleflme ile ba€lâșbulunmadâș€âșnâș beyan edebilecektir.
Madde 10 - Bir veya birkaç sa€lâșk bölge ve mahallĂź ihdas eden devletlekendilerine tebligatta bulunulmufl olan muhasâșm taraflar 8 ve 9ncu maddelerde mezkĂ»r hususĂź komisyonlara dahil olabilecek kim-seleri tayin edecek veya bitaraf tarafâșndan tayin ettireceklerdir.
Madde 11 - Sa€lâșk bölgeleri hiç bir suretle taarruza u€ramayacak, ihti-lĂąfa dahil Taraflarca her zaman himaye edilecekler ve saygâș göre-ceklerdir.
Madde 12 - Bir arazi iflgal edildi€i takdirde orada bulunan sa€lâșk bölge-lerine saygâș göstermiye devam olunacak ve bunlar oldu€u gibi kul-lanâșlacaktâșr.
Bununla beraber iflgal eden devlet bu bölgelerde toplanmâșfl olankimselerin durumu sa€lamak flartiyle bölgelerin ciheti tahsisini de-€ifltirebilecektir.
Madde 13 - âčflbu Anlaflma devletler tarafâșndan sa€lâșk bölgelerinin yerinitutmak ĂŒzere ayrâșlan mahallere de tatbik olunacaktâșr.
24
![Page 32: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/32.jpg)
SâčLĂHLI KUVVETLERâčN DENâčZDEKâč HASTA, YARALI VEKAZAZEDELERâčNâčN VAZâčYETLERâčNâčN ISLAHI
HAKKINDA CENEVRE SĂZLEfiMESâč*
(Cenevre, 12 A€ustos 1949)
1906 Cenevre Sözleflmesi prensiplerinin deniz harbine intibak etti-rilmesi zâșmnâșnda 18 Ekim 1907 tarihli X ncu La Haye Sözleflmesinin ye-niden gözden geçirilmesi maksadiyle 21 Nisandan 12 A€ustos 1949âa ka-dar Cenevreâde toplanmâșfl olan siyasĂź konferansta temsil edilen hĂŒkĂŒ-metlerin afla€âșda imzalarâș bulunan murahhaslarâș, Ăątideki hususlarâș ka-rarlafltâșrmâșfllardâșr:
FASlL I
UMUMĂ HĂKĂMLER
Madde 1 - YĂŒksek Akid Taraflar, iflbu Sözleflmeye bilcĂŒmle hallerde ri-ayet etmeyi ve ettirmeyi taahhĂŒt ederler.
Madde 2 - Sulh zamanâșndan itibaren meriyete girmesi icabeden hĂŒkĂŒm-lerden maada, iflbu Sözleflme, iki veya daha ziyade YĂŒksek Akid Ta-raflar arasâșnda, harp hali bunlardan biri tarafâșndan kabul edilme-se dahi, ilĂąn edilmifl harp veya sair herhangi bir silĂąhlâș ihtilĂąf zu-huru halinde tatbik olunacaktâșr.
Sözleflme, YĂŒksek bir Akit Taraf topraklarâșnâșn bĂŒtĂŒnĂŒ veya bir kâșs-mâș iflgal edildi€i bilĂ»mum hallerde, bu iflgal hiç bir askeri mukave-metle karflâșlaflmasa dahi tatbik olunacaktâșr.
âčhtilĂąf halinde bulunan devletlerden biri iflbu Sözleflmeye taraf ola-rak dahil de€ilse, sözleflmeye taraf olarak dahil bulunan devletler
25
* Sözleflme, 21 Ocak 1953 gĂŒn ve 6020 sayâșlâș Kanunla onaylanmâșfltâșr. R.G.:30 Ocak1953, Sayâș:8322, DĂŒstur:III.Tertip, C.34
![Page 33: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/33.jpg)
karflâșlâșklâș mĂŒnasebetlerinde yine Sözleflme ile ba€lâș olacaklardâșr.Bundan maada, bir devlet Sözleflmesinin hĂŒkĂŒmlerini kabul ve tat-bik ederse, bu devlete karflâș Sözleflme hĂŒkĂŒmleriyle ba€lâș olacaklar-dâșr.
Madde 3 - Beynelmilel bir mahiyet arzetmeyen ve YĂŒksek Akid Taraflar-dan birinin ĂŒlkesinde zuhur eden silĂąhlâș bir ihtilĂąf halinde, ihtilĂąfakarâșflan taraflarâșn her biri en az afla€âșdaki hĂŒkĂŒmleri tatbik ile mĂŒ-kellef olacaktâșr:
1. SilĂąhlarâșnâș terkeden silĂąhlâș kuvvetler mensuplarâșyle hastalâșk,yaralanma, mevkufiyet dolayâșsiyle veya sair herhangi bir se-beple harp dâșflâș edilmifl bulunan flahâșslar da dahil olmak ĂŒze-re muhasamata do€rudan do€ruya ifltirak etmeyen flahâșslaraâșrk, renk, din veya Ăąkideye, cinsiyet nesep veya servete veyabunlara mĂŒmasil herhangi di€er bir kâșstasa dayanan aleyhtebir tefrik gözetilmeksizin bilĂ»mum hallerde insanca muame-le edilecektir.
Bu maksatla, yukarda zikredilen flahâșslara karflâș her zamanve her yerde:
a) Cana veya vĂŒcut bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne hĂąlel getiren taaddiler, ez-cĂŒmle bĂŒtĂŒn vekilleriyle katil, sakatlamalar, zalimanemuameleler; iflkence ve tĂązipler,
b) Rehineler alâșnâșlmasâș,
c) fiahâșslarâșn vakarâșna, taaddiler, ezcĂŒmle haysiyet kâșrâșcâș vetezlil edici muameleler,
d) UsulĂŒ dairesinde teflkil edilmifl ve medenĂź milletlerce el-zem olarak kabul edilmifl bulunan adlĂź teminatâș haiz birmahkemece evvel emirde bir hĂŒkĂŒmdar edilmeden mah-kĂ»miyet kararlarâș verilmesi ve bunlarâșn icra ve infazâș,
Memnudur ve memnu kalacaktâșr.
2. Yaralâșlar, hastalar ve deniz kazazedeleri toplanacak ve tedavialtâșna alâșnacaktâșr.
Beynelmilel Kâșzâșlhaç, Komitesi gibi beynelmilel insanĂź bir te-flekkĂŒl, ihtilĂąfa dair taraflara hizmetlerini arz ve teklif edebi-lecektir.
Di€er cihetten, ihtilĂąfa dahil taraflar iflbu Sözleflmedeki di€erhĂŒkĂŒmlerin tamamâșnâș veya bir kâșsmâșnâș hususĂź anlaflmalaryoluyle meriyet mevkiine koymaya gayret edeceklerdir.
26
![Page 34: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/34.jpg)
Yukarki hĂŒkĂŒmlerin tatbikâș keyfiyeti, ihtilĂąfa dahil taraflarâșnhukukĂź hallerine tesir etmeyecektir.
Madde 4 - âčhtilĂąfa dahil taraflarâșn kara ve deniz kuvvetleri arasâșnda harpharekĂątâș olmasâș halinde, iflbu Sözleflmeye hĂŒkĂŒmleri ancak gemile-re bindirilmifl kuvvetler hakkâșnda tatbik olunacaktâșr.
Karaya çâșkarâșlmâșfl kuvvetler, sefer halinde bulunan silĂąhlâș kuvvetlerarasâșndaki yaralâșlarla hastalarâșn vaziyetini islaha mĂŒtedair 12A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin hĂŒkĂŒmlerine derhaltabi olacaklardâșr.
Madde 5 - Bitaraf devletler iflbu Sözleflmenin hĂŒkĂŒmlerini, ihtilĂąfa dairtaraflarâșn silĂąhlâș kuvvetlerine mensup olup ĂŒlkelerine kabul ederekgöz altâșnda tutacaklarâș yaralâșlar, hastalar, deniz kazazedeleri, sâșhhi-ye memurlariyle dinĂź memurlar ve bulunup toplanan ölĂŒler hak-kâșnda mĂŒflabehet yoluyle tatbik edeceklerdir.
Madde 6 - 10,18, 31, 38, 39, 40, 43, ve 53 ncĂŒ maddelerden maada,YĂŒksek Akid Taraflar, ayrâșca bir hĂŒkmĂŒ ba€lanâșlmasâșnâș uygun, gö-recekleri her meseleye dair hususĂź anlaflmalar akdedebileceklerdir.Hiç bir hususi anlaflma, yaralâșlar, hastalar ve deniz kazazedeleri-nin, ne de sâșhhiye memurlariyle din memurlarâșn iflbu Anlaflma iletanzim edilmifl bulunan vaziyetlerine hĂąle getiremeyece€i gibi, Söz-leflmenin bunlara bahfletti€i haklarâș tahdit edemeyecektir.
Yaralâșlar, hasta ve deniz kazazedeleriyle sâșhhiye memurlarâș ve dinĂźmemurlar, haklarâșnda Sözleflme kabili tatbik kaldâș€âș mĂŒddetçe vemezkĂ»r anlaflmalarda veya mĂŒteakâșp anlaflmalarda hilĂąfâșna sarihhĂŒkĂŒmler olmadâșkça veyahut ihtilĂąfa dahil taraflardan biri veya di-€eri tarafâșndan haklarâșnda daha mĂŒsaadekĂąr tedbirler alâșnmadâșk-ça, bu anlaflmalardan istifadeye devam edeceklerdir.
Madde 7 - Yaralâșlar, hastalar, deniz kazazedeleri, sâșhhiye memurlariyledinĂź memurlar, iflbu Sözleflmenin ve icabâș halinde bundan evvelkimaddede zikri, geçen hususĂź anlaflmalarâșn kendilerine temin etti€ihaklarâșn bir kâșsmâșndan veya tamamâșndan hiç bir halde feragat ede-meyeceklerdir.
Madde 8 - âčflbu Sözleflme, ihtilĂąfa dahil taraflarâșn menfaatlerini koru-makla muvazzaf hami devletlerin iflbirli€iyle ve murakabesi altâșndatatbik olunacaktâșr. Bu maksatla, hami devletler, siyasĂź ve konsolos-luk memurlarâșndan baflka kendi tebaalarâș veya sair bitaraf devlet-lerin tebaalarâș arasâșndan murahhaslar tĂąyin edebileceklerdir. Bumurahhaslar, nezdinde, vazife görecekleri devletin tasvibine arzolu-nacaklardâșr.
27
![Page 35: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/35.jpg)
âčhtilĂąfa dahil taraflar, hami devletler mĂŒmessil veya murahhaslarâș-nâșn vazifesini en genifl ölĂ§ĂŒde kolaylafltâșracaklardâșr.
Hami devletler mĂŒmessil veya murahhaslarâș iflbu Sözleflme ile çizil-mifl vazifelerinin hududu hiç bir veçhile tecavĂŒz edemeyeceklerdir;bunlar, ezcĂŒmle nezdinde vazifelerini ifa ettikleri devletin mĂŒbrememniyet icaplarâșna riayet edeceklerdir. Faaliyetlerinin ancak mĂŒb-rem askeri zaruretler mĂŒlĂąhazasiyle, istisnaen ve muvakkaten tah-didi tecviz edilebilecektir.
Madde 9 - âčflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmleri, gerek Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komi-tesinin, gerek sair herhangi bitaraf insaniyetperver bir teflekkĂŒlĂŒn,ihtilĂąfa dahil alĂąkalâș taraflarâșn muvafakati lĂąhik olmak flartiyle ya-ralâșlarâșn hastalarâșn, deniz kazazedelerinin ve sâșhhiye memurlariyledinĂź memurlarâșn himayesi için ve bunlara yapâșlacak yardâșm zâșm-nâșnda giriflecekleri insanĂź, faaliyetlere mani de€ildir.
Madde 10 - YĂŒksek Akid Taraflar, hami devletlere iflbu Sözleflme muci-bince terettĂŒp eden vazifelerin bitaraflâșk ve mĂŒessir faaliyet bakâș-mâșndan her tĂŒrlĂŒ teminatâș arzeden bir teflekkĂŒle tevdii hususundaher zaman anlaflabileceklerdir.
fiayet bazâș yaralâșlar, hastalar ve deniz kazazedeleri veya sâșhhiye me-murlariyle dinĂź memurlar, hami bir devletin veya birinci fâșkra mu-cibince tĂąyin edilmifl bir teflekkĂŒlĂŒn faaliyetinden herhangi bir se-beple istifade etmezler veya artâșk istifade edemez olurlarsa, bunla-râș elinde tutan devlet ya bitaraf bir devletten, yahut bu gibi bir te-flekkĂŒlden, ihtilĂąfa dahil devletlerce gösterilen hami devletlere iflbuSözleflme mucibince terettĂŒp eden vazifeleri deruhte etmelerini is-teyecektir.
Bu suretle bir himaye temin edilmeyecek olursa, zikri geçen flahâșs-larâș elinde tutan devlet, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi gibi insani-yetperver bir teflekkĂŒlden iflbu sözleflme ile hami devletlere tevcihedilen insanĂź vazifeleri deruhte etmesini istemekle veyahut iflbumadde hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak kaydiyle, bu gibi bir teflekkĂŒlcearzedilecek hizmetleri kabul etmekle mĂŒkellef olacaktâșr.
Bu maksatla alĂąkalâș devlet tarafâșndan davet olunan veya hizmetle-rini teklif eden her bitaraf devlet veya teflekkĂŒl, faaliyeti sâșrasâșnda,ihtilĂąfa dahil olup iflbu Sözleflmenin himaye etti€i flahâșslarâșn tabibulunduklarâș, tarafa karflâș mesuliyetini mĂŒdrik olarak kalmakla vemevzuubahis vazifeleri deruhte ve bitaraflâșk dairesinde ifa etmekhususunda kĂąfi teminatâș vermekle mĂŒkellef olacaktâșr.
AskerĂź hadiseler dolayâșsiyle ve ezcĂŒmle ĂŒlkesinin tamamâș veya mĂŒ-
28
![Page 36: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/36.jpg)
him bir kâșsmâș iflgal edilmifl bulunmasâș halinde di€er devletlere ve-ya mĂŒttefiklerine karflâș birisinin mĂŒzakere serbestisi velev muvak-kat olarak mahdut bulunan devletler arasâșnda hususĂź anlaflma yo-liyle yukarâșki hĂŒkĂŒmlerden inhiraf edilemiyecektir.
âčflbu Sözleflmede hami devlet bahsi geçtikçe, bu tĂąbirden iflbu mad-deye göre o devletin yerine kaim olan teflekkĂŒl de kasdolunur.
Madde 11 - Himaye edilen flahâșslarâșn menfaatleri bakâșmâșndan fayda mĂŒ-lĂąhaza ettikleri bĂŒtĂŒn hallerde ve eczĂŒmle iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒm-lerinin tatbik veya tefsiri hususunda ihtilĂąfa dahil devletlerin an-laflmamasâș halinde, ihtilĂąfâșn halli gayesiyle hami devletler tavassutve delĂąlet edeceklerdir.
Bu maksatla hami devletlerden her biri, taraflardan birinin davetiĂŒzerine, veyahut kendi teflebbĂŒsĂŒ ile, ihtilĂąfa dahil taraflara, mĂŒ-messillerinin ve bilhassa yaralâșlarâșn, hastalarâșn, deniz kazazedele-rinin, sâșhhiye memurlariyle dinĂź memurlarâșn mukadderatâșndan me-sul makamlarâșn ledelicap mĂŒnasip görĂŒlecek bitaraf bir ĂŒlkedetoplanmalarâșnâș teklif edebileceklerdir. âčhtilĂąfa dahil taraflar, bumaksatla, kendilerine vĂąki olacak teklifleri terviç etmekle mĂŒkellefolacaklardâșr. âčcabâș halinde hami devletler, ihtilĂąfa dahil taraflara,bu toplantâșya davet edilmek ĂŒzere bitaraf bir devlete mensup birflahsiyeti veyahut Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesince gösterilecek birflahsiyeti, ihtilĂąfa dahil taraflarâșn tasvibine arzedebileceklerdir.
FASIL II
YARALILAR, HASTALAR VE DENâčZ KAZAZEDELERâč
Madde 12 - Denizde bulunacak silahlâș kuvvetler mensuplariyle bundansonraki maddede yazâșlâș sair kimselerden yaralanacak, hastalana-cak veya deniz kazasâșna u€rayacak olanlar, bĂŒtĂŒn hallerde hĂŒrmetve himayeye mazhar olacaklardâșr; flöyleki, deniz kazasâș tabiri, deni-ze mecburĂź inifl yapâșlmasâș ve denize dĂŒflme dahil olmak ĂŒzere vu-kubuldu€u ahval ve fleraite bakâșlmaksâșzâșn bilcĂŒmle deniz kazalarâș-na, flĂąmil olacaktâșr.
âčhtilĂąfa dahil olup bu kimseleri elinde tutan tarafça, kendilerinecinsiyet, âșrk, milliyet, din, siyasĂź içtihatlar veya bunlara mĂŒmasilherhangi bir kâșstasa dayanan, aleyhte bir tefrik gözetilmeksizin in-saniyet dairesinde muamele edilecek ve bakâșlacaktâșr. Canlarâșna veflahâșslarâșna her tĂŒrlĂŒ kasâșt ve bu cĂŒmleden olarak katil veya ifnaedilmeleri, kendilerine iflkence yapâșlmasâș, ĂŒzerinde biyolojik tecrĂŒ-
29
![Page 37: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/37.jpg)
beler icrasâș, tâșbbĂź yardâșmdan ve tedaviden kasten mahrum bâșrakâșl-malarâș veya bilhassa ihdas edilmifl hastalâșklarâșn sirayetine ve inta-na maruz bâșrakâșlmalarâș katiyen memnudur.
Tedavinin sâșrasâșnda ancak tâșbbĂź mĂŒstaceliyet sebepleriyle bir rĂŒĂ§-han yapâșlmasâșna caiz olur.
Kadâșnlar, cinsiyetlerinin icabettirdi€i bĂŒtĂŒn saygâșlarla muamele gö-receklerdir.
Madde 13 - âčflbu Sözleflme, afla€âșda yazâșlâș zĂŒmrelere dahil deniz kazaze-deleri, yaralâșlar ve hastalar hakkâșnda tatbik olunacaktâșr:
l. âčhtilĂąfa dahil bir Tarafâșn silĂąhlâș kuvvetleri mensuplariyle busilĂąhlâș kuvvetlere dahil milislerin ve gönĂŒllĂŒ birliklerininmensuplarâș.
2. TeflkilĂąt mukavemet hareketlerine ifltirak edenler de dahil ol-mak ĂŒzere, ihtilĂąfa dahil bir tarafa mensup olup, kendi ĂŒlke-leri iflgal altâșnda olsa dahi o ĂŒlkenin dâșflâșnda veya içinde faali-yette bulunan di€er milis mensuplariyle gönĂŒllĂŒ birliklerinmensuplarâș; flu kadar ki, mezkĂ»r teflkilĂątlâș mukavemet de da-hil olmak ĂŒzere bu milislerin veya gönĂŒllĂŒ birliklerinin afla€âș-daki flartlarâș haiz bulunmalarâș lĂązâșmdâșr:
a) Bafllarâșnda, madunlarâșndan mesul bir flahâșs bulunmasâș;
b) Sabit ve uzaktan seçilebilir bir alĂąmetleri bulunmasâș;
c) Açâșkça silĂąh taflâșmalarâș;
d) Hareketlerinde, harp kanunlariyle aletlerine riayet etmele-ri.
3. Kendilerini hĂŒkmĂŒnde tutan devletçe tanâșnmamâșfl bir hĂŒkĂŒ-met veya idareye tabiiyet iddiasâșnda bulunan muntazam si-lĂąhlâș kuvvetler mensuplarâș,
4. Refakat ettikleri silĂąhlâș kuvvetlerin mĂŒsaadesini almâșfl bulun-mak flartiyle, askerĂź, uçaklarâșn sivil mĂŒrettebatâș, harp muha-birleri, mĂŒteahhitler, askerin esbabâș istirahatâșnâș temine me-mur çalâșflma birlik veya hizmetlerinin mensuplarâș gibi, silĂąh-lâș kuvvetlere do€rudan do€ruya dahil olmamakla beraber bukuvvetlere refakat eden flahâșslar,
5. Kumandanlar, pilotlar ve namzetler dahil olmak ĂŒzere, ihtilĂą-fa dahil taraflarâșn devletler hukukunun sair hĂŒkĂŒmlerine gö-re daha mĂŒsaadekĂąr bir muameleden istifade etmeyen denizfilolarâș mĂŒrettebatâș ile sivil havacâșlâșk mĂŒrettebatâș mensuplarâș,
30
![Page 38: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/38.jpg)
6. Açâșkça silĂąh taflâșmak ve harp kanunlariyle adetlerine riayetetmek kaydiyle, dĂŒflmanâșn yaklaflmasâș ĂŒzerine muntazam si-lĂąhlâș kuvvetler halinde teflekkĂŒle vakit bulamadan istilĂą kuv-vetleriyle mĂŒcadele etmek ĂŒzere kendiliklerinden silĂąha sarâș-lan iflgal edilmemifl bir ĂŒlkenin ahalisi.
Madde 14 - Muharip bir tarafâșn her harp gemisi, yaralâșlarâșn ve hastala-râșn sâșhhĂź halleri bunlarâșn teslimine mĂŒsait olmak ve harp gemisin-de bunlarâșn kĂąfi derecede tedavilerini temin edecek tesisat bulun-mak kaydiyle, tabiiyetleri ne olursa olsun gerek askerĂź hastane ge-milerinde, yardâșm cemiyetleri veya eflhasa ait hastane gemilerinde,gerek ticaret gemilerinde, yatlarda ve deniz nakil vasâștalarâșnda bu-lunan yaralâșlarâșn, hastalarâșn ve deniz kazazederinin teslimini iste-yebileceklerdir.
Madde 15 - Bitaraf bir harp gemisine veya bitaraf bir askerĂź uça€a ya-ralâșlar, hastalar veya deniz kazazedeleri alâșnmasâș halinde, devletlerhukuku bunu amir bulunmakta ise bunlarâșn yeniden harp hare-ketlerine ifltirak ettirilmemeleri esbabâș istikmal edilecektir.
Madde 16 - 12 nci maddenin hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak kaydiyle, birmuharibin hasâșm eline dĂŒflen yaralâșlarâș, hastalarâș ve deniz kazaze-deleri harp esiri olacaklar ve haklarâșnda devletler hukukunun harpesirlerine mĂŒtedair kaideleri tatbik olunacaktâșr. Bunlarâșn ahval vefleraite göre muhafaza mâș, memleketin bir limanâșna, bitaraf bir li-mana mâș ve hatta hasmâșn bir limanâșna sevklerimi lĂązâșm gelece€inekarar vermek onlarâș ele geçirene terettĂŒp edecektir. Bu son halde,bu suretle memleketlerine iade edilen harp esirleri harbin deva-mâșnca hizmet edemeyeceklerdir.
Madde 17 - MahallĂź idarenin muvafakatiyle bitaraf bir limana çâșkarâșla-cak olan yaralâșlar, hastalar veya deniz kazazedeleri, bitaraf devlet-le muharip devletler arasâșnda hilĂąfâșna bir anlaflma olmadâșkça bita-raf devlet tarafâșndan, devletler hukuku icabatâșndan oldu€u takdir-de yeniden harp hareketlerine ifltirak edemeyecekleri bir surettemuhafaza olunacaklardâșr.
Hastane ve enternöman masraflarâș, yaralâșlarâșn, hastalarâșn veya de-niz kazazedelerinin mensup olduklarâș devlete ait olacaktâșr.
Madde 18 - Her muharebeden sonra, ihtilĂąfa dahil taraflar deniz kaza-zedelerinin, yaralâșlarâșn v,s hastalarâșn aranâșlâșp toplatâșlmalarâș, ya€-maya ve kötĂŒ muamelelere karflâș korunmalarâș, onlara lĂŒzumlu te-davinin temini, ölĂŒlerin arafltâșrâșlmasâș ve soyulmalarâșnâșn önlenebil-mesi için mĂŒmkĂŒn olan bĂŒtĂŒn tedbirleri gecikmeden alacaklardâșr.
31
![Page 39: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/39.jpg)
Ahval buna imkĂąn verdi€i her zaman, ihtilĂąfa dahil taraflar muha-saraya veya çember içine alâșnmâșfl bulunan bir bölgedeki yaralâșlarla,hastalarâșn deniz yolundan tahliyeleri ve sâșhhiye memurlariyle dinĂźmemurlarâșn ve sâșhhĂź levazâșmâșn mezkĂŒr bölgeye imrarâș için mahallĂźanlaflmalar akdedeceklerdir.
Madde 19 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, hasâșm taraftan ellerine dĂŒflen denizkazazelerinin, yaralâșlarâșn, hastalarâșn ve ölĂŒlerin teflhisine elverecekbilcĂŒmle unsurlarâș en kâșsa zamanda tescil ile mĂŒkellef olacaklardâșr.Bu malĂ»mat, mĂŒmkĂŒnse afla€âșdaki hususlarâș ihtiva edecektir:
a) Tabi bulunduklarâș devletin adâș;
b) MĂŒrettepleri veya sicil numaralarâș;
c) Soyadlarâș;
d) KĂŒĂ§ĂŒk isim veya isimleri;
e) Do€um tarihleri;
f) HĂŒviyet kartâșnda veya plĂąkasâșnda yazâșlâș sair malumat;
g) Esir alâșndâșklarâș veya öldĂŒkleri tarih ve mahal;
h) Yaralara, hastalâș€a veya ölĂŒm sebebine mĂŒtedair malĂ»-mat.
Yukarda zikredilen malĂ»mat, harp esirlerine yapâșlacak muameleyemĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin 122 ncimaddesinde derpifl edilen istihbarat bĂŒrosuna mĂŒmkĂŒn olan en kâș-sa zamanda yollanacak ve mezkĂ»r bĂŒro, hami devlet harp esirlerimerkez ajansâș vazâștasiyle bu harp esirlerinin tabi bulunduklarâș dev-lete bildirilecektir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, ölĂŒm ilmuhaberlerini veya usulen tasdikedilmifl ölĂŒ listelerini tespit ederek, bundan evvelki bentte gösteri-len yoldan birbirlerine bildireceklerdir. âčhtilĂąfa dahil taraflar, çifthĂŒviyet plĂąkasâșnâșn yarâșsâșnâș, yahut tek ise plakasâșnâșn kendisini, va-siyetnameleri, ölĂŒlerin ailesi bakâșmâșndan ehemmiyeti bulunan sairvesikalarâș, paralarâș ve alelĂ»mum ölĂŒlerin ĂŒstĂŒnde bulunup haddi-zatâșnda kâșymetli olan veya hissi bakâșmdan kâșymet arzeden bĂŒtĂŒneflyayâș toplayacaklar, yine aynâș bĂŒro delĂąletiyle birbirlerine gönde-receklerdir. Gerek bu eflya, gerek teflhis edilemeyen eflya, sahipleriolan mĂŒteveffanâșn hĂŒviyetini tespit için lĂŒzumlu bĂŒtĂŒn tefsilĂątâșmuhtevĂź bir beyanname ile paketin tam bir mĂŒfredat cetveli tefrikedilerek, mĂŒhĂŒrlĂŒ bir paket içinde yollanacaktâșr.
Madde 20 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, ahval ve fleraitin verdi€i bĂŒtĂŒn imkĂąn
32
![Page 40: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/40.jpg)
nispetinde ölĂŒlerin denize ilka edilmelerinen evvel, ölĂŒmĂŒn tespiti,hĂŒviyetin tayini ve bu hususta malumat verilebilmesi için cesetle-rin dikkatle ve kabilse tâșbbĂź muayeneden geçirilmesini temin ede-ceklerdir. fiayet çift bir hĂŒviyet plĂąkasâș kullanâșlmâșfl bulunuyorsa,bu plĂąkanâșn yarâșsâș ceset ĂŒzerinde kalacaktâșr.
ĂlĂŒlerin karaya çâșkarâșlmâșfl olmasâș halinde, seferdeki silahlâș kuvvet-lere mensup yaralâșlarla, hastalarâșn halini âșslaha matuf 12 A€ustos1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin hĂŒkĂŒmleri tatbik olunacaktâșr.
Madde 21 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, gerek yaralâșlarâșn, hastalarâșn ve denizkazazedelerinin gemilere kabul edilerek tedavileri, gerek ölĂŒlerintoplatâșlmasâș için, bitaraf ticaret gemileri, yatlar ve deniz nakil vasâș-talarâș sĂŒvarilerinin hamiyet ve merhametlerine mĂŒracaat edebile-ceklerdir.
Gerek bu davete icabet edecek, gerek yaralâșlarâș, hastalarâș ve denizkazazedelerini kendiliklerinden toplayacak olan her nevi gemiler,bu yardâșm iflinin ifasâș için hususĂź bir himayeye ve kolaylâșklara maz-har olacaklardâșr.
Bu gemiler, bu yolda bir nakil sebebiyle hiç bir veçhile zaptedileme-yeceklerdir; ancak, kendilerine hilĂąfâșna vaitlerde bulunulmadâșkça,bitaraflâș€âș ihlĂąl mahiyetindeki hareketlerinden dolayâș zaptedilmele-ri mĂŒmkĂŒn kalacaktâșr.
FASIL III
HASTANE GEMâčLERâč
Madde 22 - AskerĂź hastane gemilerine, yani, bilhassa ve mĂŒnhasâșran ya-ralâșlara, hastalara ve deniz kazazedelerine yardâșmda bulunmak vebunlarâș tedavi etmek maksadiyle infla veya teçhiz edilmifl olan ge-milere hiç bir halikĂąrda taarruz olunamayaca€âș gibi, bunlar mĂŒsa-dere de edilemeyecektir, fakat kullanâșlmalarâșndan on gĂŒn evvelisimleri ve vasâșflarâș ihtilĂąfa dahil taraflara tebli€ olunmak flartiylebunlar her zaman hĂŒrmet ve himayeye mazhar olacaklardâșr.
Tebli€de dercolunacak vasâșflar meyanâșnda, mĂŒseccel gayrisafi toni-lĂąto miktarâș, kâșçtan pruvaya kadar olan uzunluk ve direklerle ba-calarâșn sayâșlarâș gösterilecektir.
Madde 23 - Seferdeki silĂąhlâș kuvvetlere mensup yaralâșlarla hastalarâșnhalini âșslaha matuf 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesi da-
33
![Page 41: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/41.jpg)
iresinde himayeye mĂŒstahak olup sahilde mevcut bulunan tesisle-re denizden taarruz olunamayacak ve bunlar bombardâșmana tabitutulamayacaklardâșr.
Madde 24 - Kâșzâșlhaç millĂź cemiyetleri, resmen tanâșlmâșfl yardâșm cemiyet-leri veya hususĂź flahâșslar tarafâșndan kullanâșlan hastane gemileri,tabi olduklarâș muhasâșm taraf bunlarâș resmen tavzif etmifl ise ve teb-li€ keyfiyeti hakkâșndaki 22 nci madde hĂŒkĂŒmlerine riayet edilmiflise askerĂź hastane gemileri gibi himayeye mashar ve mĂŒsaderedenmuaf olacaklardâșr.
Bu gemiler, salĂąhiyetli makam tarafâșndan verilmifl ve teçhizleri ilehareketleri arasâșnda mezkĂ»r makamâșn murakabesine tabi tutul-mufl olduklarâșnâș natâșk bir vesikayâș hamil olmalâșdâșrlar.
Madde 25 - Kâșzâșlhaç MillĂź Cemiyetleri, resmen tanâșlmâșfl yardâșm cemiyet-leri veya bitaraf memleketlere mensup hususĂź flahâșslar tarafâșndankullanâșlan hastane gemileri, kendi hĂŒkĂŒmetlerinin önceden alâșn-mâșfl muvafakatiyle ihtilĂąfa dahil taraflardan birinin mĂŒsaadesiyle otarafâșn idaresine tevzi edilmifl olmak flartiyle ve tebli€ keyfiyetinemĂŒdair 22 nci madde hĂŒkĂŒmlerine riayet edilmifl bulunmak kay-diyle, askerĂź hastane gemileri gibi himayeye mazhar ve mĂŒsadere-den muaf olacaklardâșr.
Madde 26 - 22, 24 ve 25 nci maddelerde derpifl olunan himaye, harekĂątyerleri nereleri olursa olsun, her tonajdan hastane gemileriyle bun-larâșn tahlisiye sandallarâș hakkâșnda cari olacaktâșr. fiu kadar ki, aza-mĂź rahat ve emniyeti temin etmek ĂŒzere, ihtilĂąfa dahil, yaralâșlarâșn,hastalarâșn ve deniz kazazedelerinin uzun mesafelere ve açâșk deniz-de nakillerinde ancak gayri safi 2.000 tondan fazla su çeken hastagemileri kullanmaya gayret edeceklerdir.
Madde 27 - 22 ve 24 ncĂŒ maddelerde derpifl edilen aynâș flartlar dahilin-de, devlet veya resmen tanâșlmâșfl yardâșm emniyetleri tarafâșndan sa-hil tahlisiye ameliyelerinde kullanâșlan tekneler de harekĂąt zaruret-lerinin mĂŒsaadesi nispetinde hĂŒrmet ve hamiyeye mazhar olacak-lardâșr.
Bu deniz nakil vasâștalarâș tarafâșndan mĂŒnhasâșran insanĂź vazifeleri-nin ifaasâș için kullanâșlan sabit sahil tesisleri hakkâșnda da aynâș hĂŒ-kĂŒm imkĂąn nispetinde cari olacaktâșr.
Madde 28 - Harp gemileri ĂŒzerinde muharebe vukuu halinde revirlereimkĂąn nispetinde hĂŒrmet edilecek ve bunlar esirgenecektir. Bu re-virlerle malzemeleri harp kanunlarâșna tabi kalacaklarsa da, yaralâș-larla hastalara lĂŒzumlu olduklarâș mĂŒddetçe baflka cihetlere tahsis
34
![Page 42: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/42.jpg)
olunamayacaklardâșr. fiu kadar ki, bunlarâș eline geçirmifl olan ku-mandan, mĂŒbrem askeri zaruretler halinde ifllerinde tedavi görenyaralâșlarla hastalarâș evvel emirde emniyete alâșndâșktan sonra bunla-râș baflka cihetlere tahsis edebilecektir.
Madde 29 - DĂŒflman eline dĂŒflen bir limanda bulunan her hastane ge-misinin oradan çâșkarâșlmasâșna izin verilecektir.
Madde 30 - 22, 24, 25 ve 27 nci maddelerde yazâșlâș gemilerle deniz nakilvasâștalarâș, tabiiyet tetkik etmeksizin yaralâșlara, hastalara ve denizkazazedelerine yardâșmda bulunacaklardâșr.
YĂŒksek Akid Taraflar, bu gemilerle deniz nakil vasâștalarâșnâș hiç biraskerĂź maksatla kullanmamayâș taahhĂŒt ederler.
Bu gemilerle deniz nakil vasâștalarâș muhariplerin hiç bir veçhile ha-rekĂątâșnâș iflgal etmemekle mĂŒkelleftirler.
Muharebeden gerek evvel gerek sonra hareketlerinin muhatara vetehlikeleri kendilerine raci olacaktâșr.
Madde 31 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, 22, 24, 25 ve 27 nci maddelerde yazâș-lâș gemilerle deniz nakil vasâștalarâș ĂŒzerinde murakabe ve teftifl hak-kâșnâș haiz olacaklardâșr. MezkĂ»r taraflar, bu gemilerle deniz nakil va-sâștalarâșnâșn iflbirli€ini red, onlara uzaklaflmalarâșnâș ve muayyen birrota almalarâșnâș emir, telsiz ve sair muhabere vasâștalarâșnâșn istimali-ni tanzim edebilecekleri gibi ahvalin vahameti icabettirdi€i takdir-de onlarâș muayeneleri anâșndan itibaren en çok yedi gĂŒn mĂŒddetlealâșkoyabilirler.
âčhtilĂąfa dahil taraflar gemilere muvakkaten bir komiser koyabilir-ler;
Bu komiserin vazifesi bundan evvelki bent hĂŒkmĂŒnce verilmifl olanemirlerin infazâșn temine mĂŒnhasâșr olacaktâșr.
âčmkĂąn elverdi€i nispette, ihtilĂąfa dahil taraflar hastane gemilerininseyir defterine, verecekleri emirleri hastane gemisi sĂŒvarisinin an-layabilece€i bir dilde yazacaklardâșr.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, ya tek taraflâș olarak, yahut hususĂź bir anlafl-ma yoliyle, kendilerine ait bulunan hastane gemilerine iflbu Sözlefl-me hĂŒkĂŒmlerine sâșkâș sâșkâșya riayet olundu€unu tespit edecek bita-raf mĂŒflahitler bindirebileceklerdir.
Madde 32 - 22, 24, 25 ve 27 nci maddelerde yazâșlâș gemiler, bitaraf bir li-manda kalmalarâș bakâșmâșndan harp gemilerine mĂŒmasil sayâșlamaz-lar.
35
![Page 43: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/43.jpg)
Madde 33 - Hastane gemisi haline ifra€ olunmufl ticaret gemileri muha-samatâșn devamâș mĂŒddetince baflka bir cihete tahsis edilemeyecek-lerdir.
Madde 34 - Hastane gemileriyle gemi revirlerine hak olarak tanâșlan hi-maye, ancak bu himayeden istifade ile insanĂź vazifeler dâșflâșnda dĂŒfl-mana muzâșr olan fiiller ifllenmesi halinde zail olabilecektir. fiu ka-dar ki, ancak lĂŒzum görĂŒlecek bilĂ»mum hallerde kĂąfi bir mehil ve-rilerek bir ihtar yapâșlmasâș ve bu ihtara itibar olunmamasâș halindebu himaye zail olacaktâșr.
Bilhasa, hastane gemileri gerek telsizle, gerek sair vasâștalarla yapa-caklarâș muhabereler için flifre bulunduramaz ve kullanamazlar.
Madde 35 -
1. Hastane gemileri veya gemi reviri personelinin silĂąhlâș olmasâșveya intizamâșn muhafazasâș veya kendisinin veya yaralâșlariylehastalarâșnâșn mĂŒdafaasâș için silĂąh kullanmasâș,
2. Gemide mĂŒnhasâșran seyrĂŒseferi veya muvasalayâș teminemahsus cihazlarâșn mevcudiyeti,
3. Hastane gemilerinde veya gemi revirlerinde yaralâșlardan, has-talardan ve deniz kazazedelerinden alâșnmâșfl olup henĂŒz alĂą-kalâș servislere teslim edilmemifl taflâșnabilir silĂąhlar ve mĂŒhim-mat bulunmasâș,
4. Hastane gemileriyle revirlerinin veya personelinin insanĂź fa-aliyeti sivil yaralâș, hasta ve deniz kazazedelerine teflmil edil-mesi,
5. Hasta gemilerinin mutat olarak kendilerine lĂŒzumlu olanlarailĂąveten sâșrf sâșhhĂź vazifelere mĂŒrettep malzeme ve personel ta-flâșmasâș, hastane gemilerini veyĂą gemi revirlerini kendilerinehak olarak tanâșlan himayeden mahrum ettirecek birer sebepsayâșlamayacaktâșr.
FASIL IV
MEMURLAR
Madde 36 - Hastane gemilerinin dinĂź, tâșbbĂź personeli ile hastane perso-neli ve tayfalarâș, hĂŒrmet ve himayeye mazhar olacaklardâșr; bunlar,mezkĂ»r gemilerde yaralâșlar ve hastalar bulunsa da, bulunmasa da,
36
![Page 44: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/44.jpg)
gemilerin hizmetinde bulunduklarâș mĂŒddetçe esir alâșnamayacak-lardâșr.
Madde 37 - 12 ve 13 ncĂŒ maddelerde yazâșlâș flahâșslarâșn tâșbbĂź ve ruhanĂźhizmetlerine tahsis edilmifl olup dĂŒflman eline dĂŒflen dinĂź, tâșbbĂź me-murlarla hastane memurlarâș hĂŒrmet ve himayeye mazhar olacak-lardâșr; yaralâșlarâșn ve hastalarâșn tedavileri için lĂŒzum oldu€u mĂŒd-detçe bu memurlar vazifelerine devam edeceklerdir. Bundan sonra,mezkĂ»r memurlarâș elinde tutan baflkumandan, imkĂąn görĂŒr gör-mez kendilerini geri yollayacaktâșr. Memurlar gemiyi terkederlerkenflahsi mallarâș olan eflyayâș alâșp götĂŒrebileceklerdir.
fiu kadar ki, harp esirlerinin sâșhhĂź veya ruhanĂź ihtiyaçlarâș için bumemurlardan bir kâșsmâșnâș flayet alâșkoymak lĂązâșmgelirse, bunlarâș bi-ran evvel karaya çâșkarmak ĂŒzere icabeden bĂŒtĂŒn tedbirler alâșna-caktâșr.
Alâșkonulan memurlar karaya çâșkarâșldâșktan sonra, seferdeki silĂąhlâșkuvvetlere mensup yaralâșlarla hastalarâșn halini âșslaha matuf 12A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin hĂŒkĂŒmlerine tabi ola-caklardâșr.
FASIL V
SIHHâčYE NAKâčL VASITALARI
Madde 38 - Bu maksatla isticar edilmifl olan gemiler, seyahat flartlarâșhasâșm devlete bildirilmek ve onun tarafâșndan kabul edilmek kay-diyle, ancak silĂąhlâș kuvvetlere mensup yaralâșlarla hastalarâșn teda-visine veya hastalâșklarâșn önlenmesine mĂŒnhasâșran tahsis edilmiflmalzemenin nakline mezundurlar. Hasâșm devlet, bunlarâș muayeneetmek hakkâșnâș haiz olacak, fakat gemileri zapt ve taflâșnan malzeme-yi mĂŒsadere edemeyecektir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar arasâșnda mutabakat suretiyle, naklolunanmalzemenin murakabesi maksadiyle bu gemilere bitaraf mĂŒflahit-ler yerlefltirilebilecektir. Bu maksatla, malzemeye kolayca eriflilmekimkĂąnâș verilmelidir.
Madde 39 - Sâșhhiye hava taflâștlarâș, yani mĂŒnhasâșran yaralâșlarâșn, hasta-larâșn ve deniz kazazedelerinin tahliyesi ve sâșhhiye memurlariyle sâșh-hĂź levazâșmâșn naklinde kullanâșlan hava taflâștlarâș taarruza hedef ola-mayacaklĂąr ve ihtilĂąfa dahil alĂąkalâș taraflar arasâșnda sarahaten ka-rarlaflacak yĂŒksekliklerde, saatlerde ve gĂŒzergĂąhlarâș takiben yapa-
37
![Page 45: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/45.jpg)
caklarâș uçufllar esnasâșnda, ihtilĂąfa dahil taraflar bunlara iliflemeye-ceklerdir.
MezkĂ»r uçaklarâș, millĂź renklerinin yanâșbaflâșnda, alt, ĂŒst ve yan ta-raflarâșnda 41 nci maddede yazâșlâș alĂąmeti farikayâș görĂŒlecek surettetaflâșyacaklardâșr. Uçaklar, muhasamatâșn gerek bafllangâșcâșnda, gerekdevamâș sâșrasâșnda, ihtilĂąfa dahil taraflar arasâșnda bilmutabakatatespit edilecek baflkaca her tĂŒrlĂŒ iflaret veya teflhis vasâștasiyle teç-hiz olunacaklardâșr.
HilĂąfâșna bir mutabakat hĂąsâșl olmadâșkça, dĂŒflman ĂŒlkesi veya dĂŒfl-man iflgalinde bulunan ĂŒlkeler ĂŒzerinde uçmak yasak olacaktâșr.
Sâșhhiye uçaklarâș, karaya veya denize inmeleri zâșmnâșnda vĂąki olacakher ihtara itaat etmekle mĂŒkellef olacaklardâșr. Bu suretle karayaveya denize inmek zarureti hĂąsâșl oldu€u takdirde, uçak içinde bu-lunanlarla birlikte, yapâșlacak muayeneyi mĂŒtaakip tekrar uçabile-cektir.
DĂŒflman ĂŒlkesinde veya dĂŒflman iflgalinde bir ĂŒlkede karaya veyadenize ĂąrâșzĂź olarak inilmesi halinde, yaralâșlar, hastalar ve deniz ka-zazedeleri ile uçak mĂŒrettebatâș harp esiri olacaklardâșr. Sâșhhiye me-murlarâșna 36 ve 37 nci maddeler mucibince muamele edilecektir.
Madde 40 - âčkinci bent hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak kaydiyle, ihtilĂąfa da-hil taraflarâșn sâșhhiye uçaklarâș, bitaraf devletlerin ĂŒlkeleri ĂŒzerindeuçabilirler ve zaruret halinde veya u€ramak için orada karaya veyadenize inebilirler. Bu uçaklar, evvel emirde bitaraf devletlere ĂŒlke-lerinin ĂŒzerinden uçacaklarâșnâș ihbar ve kara veya denize inmelerizâșmnâșnda yapâșlacak her ihtara itaat etmekle mĂŒkellef olacaklardâșr.Uçaklar, ancak ihtilĂąfa dahil taraflarla alĂąkalâș bitaraf devletler ara-sâșnda sarahaten kararlaflacak yĂŒksekliklerde, saatlerde ve gĂŒzer-gĂąhlarâș takiben yapacaklarâș uçufllar esnasâșnda taarruzdan masunolacaklardâșr.
fiu kadar ki bitaraf devletler, kendi ĂŒlkeleri ĂŒzerinde sâșhhiye uçak-larâșnâșn uçmasâș veya buralara inmesi hususlarâșnda flartlar veya tak-yitler koyabileceklerdir. Ledelicap konulacak olan bu flartlar ve tak-yitler, ihtilĂąfa dahil bilcĂŒmle taraflar hakkâșnda seyyanen cari ola-caktâșr.
Bir sâșhhiye uça€âș tarafâșndan mahallĂź idarenin muvafakatiyle bitarafbir ĂŒlkede karaya çâșkarâșlan yaralâșlar, hastalar veya deniz kazazede-leri, bitaraf devlet ile ihtilĂąfa dahil taraflar arasâșnda ihtilĂąfâșna biranlaflma olmadâșkça, devletler hukuku icabettirdi€i takdirde bir da-ha harp harekĂątâșna ifltirak etmemeleri teminen bitaraf devletçe tu-
38
![Page 46: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/46.jpg)
tulacaklardâșr. Hastane ve enternöman masraflarâș, yaralâșlarâșn, has-talarâșn ve deniz kazazedelerinin mensup bulunduklarâș devlete aitolacaktâșr.
FASIL VI
ALĂMETâč FARâčKA
Madde 41 - SalĂąhiyetli askerĂź idarenin murakabesi altâșnda, bayraklar-da, sediyelerde ve sâșhhiye hizmetine ba€lâș bulunan bilcĂŒmle leva-zâșm ĂŒzerinde, beyaz zemin ĂŒzerinde Kâșzâșlhaç iflareti bulunacaktâșr.
fiu kadar ki, Kâșzâșlhaç yerine alĂąmeti farika olarak öteden beri beyazzemin ĂŒzerine Kâșzâșlay veya Kâșzâșlarslan ve GĂŒnefl kullanmakta bulu-nan memleketler hakkâșnda, iflbu Sözleflme medlĂ»lĂŒne göre mezkĂ»riflaretler de muteber olacaktâșr.
Madde 42 - 36 ve 37 nci maddelerde yazâșlâș memurlar, sol kola tespit edil-mifl olarak, askerĂź idarece verilmifl ve damgalanmâșfl, alĂąmeti farika-yâș muhtevi, rutubete mukabil bir kolba€âș taflâșyacaklardâșr.
Bu memurlar, 19 ncu maddede yazâșlâș hĂŒviyet plĂąkasâșndan maada,alĂąmeti farikayâș muhtevĂź hususĂź bir hĂŒviyet kartâș da taflâșyacaklardâșr.Bu kart, rutubete mukavim ve cebe sâș€acak ebatta olacaktâșr. Kart,alĂąkadarâșn millĂź dilinde yazâșlâș olacak, en az adâșnâș ve soyadâșnâș, do€umtarihini rĂŒtbesini ve sicil numarasâșnâș ihtiva edecektir. Kart,alĂąkada-râșn iflbu Sözleflme ile bahflolunan himayeye mĂŒstehak bulundu€u-nu tevsik edecektir. Kartta sahibinin foto€rafâș ve bundan baflka yamĂŒhĂŒrĂŒ, ya parmak izi, yahut bunlarâșn her ikisi bir arada buluna-caktâșr. Kart, askerĂź idarenin so€uk damgasâșnâș taflâșyacaktâșr.
HĂŒviyet kartâș her orduda yeknesak ve YĂŒksek Ăkid Taraflarâșn ordu-larâșnda mehmaemken aynâș tipte olacaktâșr. âčflbu Sözleflmeye misalolarak ba€lâș bulunan nĂŒmune, taraflarca örnek ittihaz olunabile-cektir. Taraflar, muhasarratâșn bafllangâșcâșnda, kullandâșklarâș modelibirbirlerine bildireceklerdir. Her hĂŒviyet kartâș, biri sahibinin devle-ti tarafâșndan muhafaza olunmak ĂŒzere mĂŒmkĂŒnse en az iki nĂŒshaolarak tanzim edilecektir.
Hiç bir halde, yukarda zikri geçen memurlar ve iflaretlerinden vehĂŒviyet kartlarâșndan ne de kolba€âșnâș taflâșmak hakkâșndan mahrumedilmeyeceklerdir. Memurlar, bunlarâș kaybetmeleri halinde, hĂŒviyetkartâșnâșn ikinci bir nĂŒshasâșnâș ve iflaretlerin yenilerini almak hakkâș-nâș haiz olacaklardâșr.
39
![Page 47: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/47.jpg)
Madde 43 - 22, 24, 25 ve 27 nci maddelerde yazâșlâș gemilerle deniz nakilvasâștalarâș, afla€âșdaki flekilde tefrik ve temyiz edileceklerdir:
a) BĂŒtĂŒn dâșfl satâșhlarâș beyaz olacaktâșr,
b) Gövdenin her iki yanâșna ve ufkĂź satâșhlara koyu kâșrmâșzâșrenkte havadan ve denizden daha iyi seçilmelerini teminedecek flekilde bir veya birkaç kâșzâșlhaç tersim edilecektir.
BilĂ»mum hastane gemileri millĂź bandâșralarâșnâș ve bundan baflka, fla-yet bitaraf bir devlete mensup iseler, ihtilĂąfa dahil olup idaresineverilmifl bulunduklarâș tarafâșn bandâșrasâșnâș çekmek suretiyle kendi-lerini tanâștacaklardâșr.
Hastane gemilerinin tahlisiye sandallariyle sahil tahlisiye sandalarave sâșhhiye hizmetinde kullanâșlan bilĂ»mum kĂŒĂ§ĂŒk tekneler, ĂŒzerineiyice seçilecek surette koyu kâșrmâșzâș ile kâșzâșlhaçlar resmedilmifl beyazrenge boyanacaklar ve hastane gemileri için yukarda derpifl edilmiflolan teflhis usulĂŒ alelĂ»mum bunlar hakkâșnda da cari olacaktâșr.
Yukarâșda zikri geçen ve haklarâș olan himayeden gerek gece ve gĂŒn-dĂŒz gerek görĂŒfl imkĂąnâșnâșn az oldu€u havalarda istifade etmek ar-zusunda bulunan gemilerle tekneler, ihtilĂąfa dahil olup elinde bu-lunduklarâș tarafâșn muvafakatini almak kaydiyle boyalarâșnâșn ve alĂą-meti farikalarâșnâșn kĂąfi derecede seçilebilmesi için lĂŒzumlu tedbirle-ri almakla, mĂŒkellef olacaklardâșr.
31 nci madde hĂŒkmĂŒne istinaden dĂŒflman tarafâșndan muvakkatentutulan hastane gemileri; ihtilĂąfa dahil olup hizmetinde bulunduk-larâș veya idaresini kabul etmifl olduklarâș tarafâșn bandâșrasâșnâș maynaetmekle mĂŒkellef odacaklardâșr.
Sahil tahlisiye sandallarâșna, flamil devletin muvafakatiyle iflga1 al-tâșndaki bir ĂŒstten faaliyete devam ettikleri takdirde, ĂŒstlerinden ay-râșldâșklarâșnda, ihtilĂąfa dahil alĂąkadar bilcĂŒmle taraflara önceden ha-ber verilmek kaydiyle kâșzâșlhaç bandâșrasiyle birlikte kendi millĂź ban-dâșralarâșnâș çekmek mĂŒsaadesi verilebilecektir.
âčflbu maddenin Kâșzâșlhaç iflaretine taallĂ»k eden bĂŒtĂŒn hĂŒkĂŒmleri,41 nci maddede zikri geçen sair iflaretler hakkâșnda da caridir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, iflbu maddede yazâșlâș gemilerle teknelerin tefl-hisini kolaylafltâșrmak ĂŒzere, istifade edebilecekleri en modern usul-leri kullanmak hususunda her zaman aralarâșnda bir anlaflmayavarmaya gayret edeceklerdir.
Madde 44 - 43 ncĂŒ maddede yazâșlâș alĂąmeti farikalar, beynelmilel baflkabir andlaflma veya ihtilĂąfa dahil alĂąkadar bĂŒtĂŒn taraflar arasâșnda
40
![Page 48: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/48.jpg)
mutabakat halleri mahfuz kalmak kaydiyle, gerek sulh zamanâșndagerek harp zamanâșnda ancak o maddede zikri geçen gemilerin tef-rik veya himayesi için kullanâșlabilecektir.
Madde 45 - YĂŒksek Akid Taraflardan mevzuatlarâș flimdiki halde bunakifayet etmeyenler, 43 ncĂŒ maddede yazâșlâș alĂąmeti farikalarâșn suis-timalini önlemek veya tenkil etmek gayesiyle lĂŒzumlu tedbirlerialacaklardâșr.
FASIL VII
SĂZLEfiMENâčN âčCRASI
Madde 46 - âčhtilĂąfa dahil her taraf baflkumandanlarâș delĂąletiyle bundanevvelki maddelerin teferruatiyle icrasâșna ve derpifl edilmemifl halle-rin icabâșna, iflbu Sözleflmenin umumĂź prensiplerine tevfikan teves-sĂŒl edecektir.
Madde 47 - Sözleflmenin himaye eyledi€i yaralâșlara, hastalara, deniz ka-zazedelerine, gemilere veya levazâșma kaflâș misilleme tedbirleri mem-nudur.
Madde 48 - YĂŒksek Akid Taraflar, iflbu Sözleflme prensiplerini halkâșnheyeti umumiyesine, bu arada hassaten muharip silĂąhlâș kuvvetle-re, sâșhhiye memurlarâșna, dinĂź memurlara tanâștmak maksadiyle ge-rek sulh zamanâșnda gerek harp zamanâșnda sözleflmenin metninikendi memleketlerinde imkĂąn elverdi€i kadar fazla neflir ve tamimetme€i ve bu cĂŒmleden olarak sözleflmeyi askerĂź ve mĂŒmkĂŒnse si-vil tedrisat programlarâșna geçirmeyi taahhĂŒt ederler.
Madde 49 - YĂŒksek Akid Taraflar âčsviçre Federal Meclisi vasâștasiyle vemuhasamat zamanâșnda hami devletler vasâștasiyle iflbu Sözleflme-nin resmĂź tercĂŒmelerini ve sözleflmenin tatbikâșnâș temin etmek ĂŒze-re kabul edecekleri kanun ve nizamnameleri birbirlerine tevdi ede-ceklerdir.
FASIL VIII
SUâčâčSTâčMALLERâčN VE âčHLĂL FâčâčLLERâčN TENKâčLâč
Madde 50 - YĂŒksek Akid Taraflar, iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmlerinden her-hangi birini a€âșr surette ihlĂąl eden ve bundan sonraki maddede ta-rif edilen fiilleri ilerleyen veya ilerlenmesini emreden flahâșslar hak-
41
![Page 49: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/49.jpg)
kâșnda tatbik olunacak mĂŒnasip ceza mĂŒeyyidelerinin tespiti zâșm-nâșnda lĂŒzumlu bĂŒtĂŒn teflrii tedbirleri almayâș taahhĂŒt eder.
Her YĂŒksek Akid Taraf, bu a€âșr ihlĂąl fiillerinden herhangi birini ifl-letmekten veya ifllenilmesini emretmekten maznun flahâșslarâș ara-makla ve tabiiyetleri ne olursa olsun bunlarâș kendi mahkemelerinevermekle mĂŒkellef olacaktâșr. Her Akid Taraf tercih ederse ve kendimevzuatâșnda derpifl olunan flartlara göre, takibat ile alĂąkalâș di€erbir Akid Taraf mezkĂŒr flahâșslar aleyhine kĂąfi itham sebepleri topla-mâșfl oldu€u takdirde bu flahâșslarâș muhakeme edilmek ĂŒzere o AkidTarafa teslim edebilecektir.
Her Akid Taraf, bundan sonraki maddede tarif edilen a€âșr ihlal fiil-lerinden gayri iflbu Sözleflmeye mugayir olan fiillere nihayet vermekĂŒzere lĂŒzumlu tedbirleri alacaktâșr.
BilĂ»mum hallerde, itham olunan flahâșslar harp esirlerine yapâșlacakmuameleye mĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesi-nin l05 nci ve mĂŒtaakip maddelerinde yazâșlâș olanlardan afla€âș olma-mak ĂŒzere muhakeme usulĂŒ ve mĂŒdafaa hĂŒrriyeti teminatâșndan is-tifade edeceklerdir.
Madde 51 - Bundan evvelki maddede yazâșlâș a€âșr ihlĂąller, Sözleflmenin hi-maye etti€i flahâșslara veya emvale karflâș ifllenmesi halinde afla€âșda-ki fiillerden herhangi birini tazammun edenlerdir: kasten adam öl-dĂŒrme, iflkence veya gayri insani muameleler, ezcĂŒmle biyolojiktecrĂŒbeler, kasten bĂŒyĂŒk âșstâșraplara sebep olmak keyfiyeti, vĂŒcutbĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne veya sâșhhate a€âșr tecavĂŒzler, askeri zaruret sebebiylemahzur olmayan gayri meflru ve keyfi olarak genifl ölĂ§ĂŒde emvaltahrip ve gasbâș.
Madde 52 - Hiç bir Akid Taraf, bundan evvelki maddede yazâșlâș ihlĂąl fiil-leri dolayâșsiyle kendisine veya di€er bir Akid Tarafa terettĂŒp edenmesuliyetlerden ne kendisini, ne di€er bir Akid Tarafâș tebriye ede-mez.
Madde 53 - âčhtilafa dahil bir tarafâșn talebi ĂŒzerine, Sözleflmenin ihlĂąlimahiyetinde oldu€u gibi iddia olunan her fiil hakkâșnda alĂąkalâș ta-raflarca tespit edilecek flekilde tahkikat açâșlacaktâșr.
Tahkikat usulĂŒ ĂŒzerinde bir mutabakat hasâșl olmamasâș halinde,taraflar bir hĂąkem intihabâșnda anlaflacaklar ve bu hakem takipolunacak usul hakkâșnda karar verecektir.
âčhlĂąl fiilinin tespitini mĂŒteakip, ihtilĂąfa dahil taraflar bu fiile niha-yet verecekler ve onu biran evvel tenkil edeceklerdir.
42
![Page 50: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/50.jpg)
NâčHAĂ HĂKĂMLER
Madde 54 - âčflbu Sözleflme Fransâșzca ve âčngilizce olarak tanzim edilmifl-tir. Her iki metin aynâș derecede muteberdir. âčsviçre Federal Meclisi,Sözleflmenin Rusça ve âčspanyolca resmĂź tercĂŒmelerini yaptâșracaktâșr.
Madde 55 - BugĂŒnĂŒn tarihini tanâșyacak olan iflbu Sözleflme, 21 Nisan1949âda Cenevreâde akdedilen konferansta temsil edilen devletlerle,bu konferansta temsil edilmemifl olup 1906 Cenevre Sözleflmesiprensiplerinin deniz harbine intibak ettirilmesine matuf 18 Ekim1907 tarihli X ncu La Haye Sözleflmesine veya seferdeki silĂąhlâș kuv-vetlere mensup yaralâșlarla hastalarâșn halini âșslaha matuf 1864,1906 veya 1929 tarihli Cenevre Sözleflmelerine ifltirak eden devlet-ler namâșna 12 fiubat 1950 tarihine kadar imza olunmak lĂązâșmdâșr.
Madde 56 - âčflbu Sözleflme imkĂąn hasâșl olur olmaz tasdik ve tasdik se-netleri Bernâe tevdii olunacaktâșr.
Her tasdik senedinin tevdiinde bir zabâșt barakasâș tanzim olunarakbunun musaddak bir sureti âčsviçre Federal Meclisi tarafâșndan Söz-leflmenin namlarâșna imzalanmâșfl veya iltihakâș tebli€ olunmufl bu-lundu€u bilĂ»mum devletlere tevdi olunacaktâșr.
Madde 57 - âčflbu Sözleflme, en az iki tasdik senedi tevdi olunduktan al-tâș ay sonra meriyete girecektir.
Onu mĂŒteakip, Sözleflme, YĂŒksek Akid Taraflarâșn her biri için o Ta-rafa ait tasdik senedinin tevdiinden altâș ay sonra meriyete girecek-tir.
Madde 58 - âčflbu Sözleflme, YĂŒksek Ăkid Taraflar arasâșndaki mĂŒnase-betlerde 1906 tarihli Cenevre Sözleflmesi prensiplerinin deniz har-bine intibak ettirilmesine mĂŒtedair 18 Ekim 1907 tarihli X ncu LaHaye Sözleflmesinin yerine kaim olmufltur.
Madde 59 - âčflbu Sözleflme, meriyete girdi€i tarihten itibaren, namlarâșnabu Sözleflmenin imzalanmamâșfl oldu€u her devletin iltihakâșna açâșkbulunacaktâșr.
Madde 60 - âčltihaklar, âčsviçre Federal Meclisine yaziyle tebli€ olunacakve mezkur meclisin eline vardâșklarâș tarihten altâș ay sonra muteberolacaklardâșr.
âčsviçre Federal Meclisi iltihak keyfiyetini, namlarâșna, Sözleflmeninimzalanmâșfl veya iltihak keyfiyetinin tebli€ edilmifl oldu€u bilĂ»mumdevletlere bildirilecektir.
43
![Page 51: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/51.jpg)
Madde 61 - 2 nci ve 3 ncĂŒ maddelerde derpifl edilen vaziyetler, ihtilĂąfadahil taraflarca muhasamatâșn veya iflgalin bafllangâșcâșndan evvel ve-ya hemen sonra tebli€ olunan tasdik senetlerinin veya tebli€ olu-nan iltihaklarâșnâșn derhal muteber olmasâșnâș mucip olacaktâșr. âčsviçreFederal Meclisi, ihtilĂąfa dahil taraflardan alâșnan tasdik veya iltihak-larâș en sĂŒratli yoldan tebli€ edecektir.
Madde 62 - YĂŒksek Akid Taraflardan her biri iflbu Sözleflmeyi feshet-mekte muhtar olacaktâșr.
Feshin ihbarâș keyfiyeti, âčsviçre Federal Meclisine, yazâșyla tebli€ olu-nacaktâșr. MezkĂ»r Meclis tebli€i bilĂ»mum YĂŒksek Akid TaraflarâșnhĂŒkĂŒmetlerine bildirecektir.
Feshin ihbarâș keyfiyeti âčsviçre Federal Meclisine tebli€ olunduktanbir sene sonra muteber olacaktâșr. fiu kadar ki, feshi ihbar eden dev-letin bir ihtilĂąfa karâșflmâșfl oldu€u bir sâșrada tebli€ olunan bir fesihihbarâș, sulh akdedildi€i mĂŒddetçe ve herhalde bu Sözleflmenin hi-maye etti€i flahâșslarâșn serbest bâșrakâșlmasâș ve yurtlarâșna iadesi mu-ameleleri ikmal edilmedi€i mĂŒddetçe hiç bir veçhile muteber olma-yacaktâșr.
Feshin ihbarâș keyfiyeti, yalnâșz feshi ihbar eden devlet hakkâșnda mu-teber olacaktâșr. Feshin ihbarâș, ihtilĂąfa dahil taraflarâșn medeni mil-letler arasâșnda mĂŒesses teamĂŒllere dayanan devletler hukukuprensiplerine, insaniyet kanunlarâșna ve amme vicdanâșnâșn emirleri-ne göre ifasâșyle mĂŒkellef kalacaklarâș vecibelere hiç bir veçhile tesiretmeyecektir.
Madde 63 - âčsviçre Federal Meclisi iflbu Sözleflmeyi Birleflmifl MilletlerSekreterli€ince tescil ettirilecektir.
âčsviçre Federal Meclisi, Birleflmifl Milletler Sekreterli€ini iflbu Söz-leflmeye mĂŒtaallik olarak alaca€âș bilcĂŒmle tasdik, iltihak, veya fe-sih ihbarlarâșndan haberdar edecektir.
Tasdikanlilmekal, afla€âșda imzasâș bulunanlar, her biri kendi salĂąhi-yetnamesini tevdi eyledikten sonra iflbu Sözleflmeyi imzalamâșfllar-dâșr.
Aslâș âčsviçre Konfederasyonu Evrak Mahsenine tevdi edilmek ĂŒzereCenevreâde 12 A€ustos 1949 tarihinde Fransâșz ve âčngiliz dilleriyletanzim olunmufltur. âčsviçre Federal Meclisi Sözleflmeyi imza edendevletlerin her birine ve Sözleflmeye iltihak edecek olan devletlere,Sözleflmenin musaddak birer suretini gönderecektir.
44
![Page 52: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/52.jpg)
Afganistan namâșna : M. Osman Amiri Arnavutluk Halk Cumhuriyeti 10 ncu maddehakkâșnda merbut itiraz kaydiyle namâșna : J. MaloArjantin namâșna : Merbut ihtiraz kaydiyle : GĂŒillermo A. SperoniBolivya namâșna : G. MedeirosBrezilya namâșna : Joao Pinto da Silva - General
Floriano de Lima BraynerBulgaristan Halk Cumhuriyeti namâșna : Merbut ihtiraz kaydiyle K. B. SvetlovKanada namâșna : Max H. WershofSeylĂąn namâșna : V. Coomaraswamyfiili namâșna : F. Cisternas OrtizĂin namâșna : Wu Nan- JuKolombiya namâșna : Rafael Rocha SclossKĂŒba namâșnaa : J. de La Luz LeonDanimarka namâșna : George Cohn - Paul Ispen - BaggeMâșsâșr namâșna : A. K. SavfatEkuador namâșna : Alex Gusteluâčspanya namâșna : Luis CalderonAmerika Birleflik Devletleri Leland Harisson-Raymundnamâșna : J. YingligHabeflistan namâșna : Gachaou ZellekeFinlandiya namâșna : Reinhold SvenoFransa namâșna : G. Cahen - Salvador - Jacguinot
Avusturalya namâșna:Tastik KaydiyleAvusturya namâșna : WilisannBelçika namâșna : Maurice BourquinByelorusya Sosyalist Cumhuriyetinamâșna : (Rusça bir ibare ve imza) Monako Prensli€i namâșna : M. LozeNikaragua namâșna:âčstizan kaydiyle : Lifschitz Norveç namâșna : Rolf Andersen Yeni ZelĂąnda namâșna : G. R. LakingPakistan namâșna : S. M. A. Faruki, M. G. - A. H. ShaikhParaguay namâșna : Conrad FehrHolanda namâșna : J. Boch de Rosenthal Peru namâșna : Gonzale Pizarro Filipin Cumhuriyeti namâșna : P. Sebastian
45
![Page 53: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/53.jpg)
Polonya namâșna : Merbut ihtirazi kayâștlarla: Julian Przybos
Portekiz namâșna : Merbut ihtirĂązi kayâștlarla: G. Caldeira Coelho
Romanya Halk Cumhuriyeti namâșna : Merbut ihtiraz kaydiyle :
I. DramgomirBĂŒyĂŒk Britanya ve fiimali âčrlanda Robert Craigie - H. A. StruttMĂŒttehit Kâșrallâș€âș adâșna : W. H. GardnerPapalâșk Makamâș namâșna : Philippe Bernardini El Salvador namâșna : R. A. Bustamenteâčsveç namâșna : Riksdagââșn tasvibiyle HaflmetlĂ» âčsveç Kâșralâșnâșn tasdikâș kaydiyle : Staffan SöderholmYunanistan namâșna : M. PesmazoglouGuatemala naznâșna : A. Dupont - WilleminMacaristan Halk Cumhuriyeti namâșna : Merbut âčhtiraz kayâștlariyle: Anna KaraHindistan namâșna : D. B. Desaiâčran namâșna : A. H. Meykadehâčrlanda Cumhuriyeti namâșna : Sean Mac Brideâčsrail namâșna : Merbut âčhtiraz Kaydiyle: M. Kahanyâčtalya namâșna : Giacinto Auiti - Ettro BaisrocchiLĂŒbnan namâșna : MikaouniLichtenstein namâșna : Comte F. WilczekLĂŒksamburg namâșna : J. SturmMeksika namâșna : Pedro de Alba - W. R. Castroâčsviçre namâșna : Max Petitpierre - Plinio Bolla,
Col Div Du Pasquier Ph. Zutter H. MeuliSuriye namâșna : Omar El Djabri - Aâ GennaouniĂekoslovakya namâșna : Merbut ihtirazi kayâștla : TauberTĂŒrkiye namâșna : Rana TarhanUkranya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti namâșna : (Rusça bir ibare ve imza)Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birli€i namâșna : (Rusça bir ibare ve imza)Uruguay namâșna : Conseiller Colonel , Hector J. BlancoVenezĂŒelĂą namâșna : A. Posse de RivasYugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti namâșna : Merbut ihtiraz kaydiyle: Milan Ristic
46
![Page 54: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/54.jpg)
47
âčflbu kartâș verenmemleket ve askeri
makamâșn adâș:
HĂVâčYET KARTI
Denizde bulunan silah-lâș kuvvetlere ba€lâș sâșhhâșve dini personel ĂŒyele-rine mahsus
Soyadâș :
Adâș :
Do€ul tarihi :
RĂŒtbe :
Sicil No. :
âčflbu kartâșn sahibi de-nizde bulunan silahlâșkuvvetlere mensup ya-ralâșlarâșn, hastalarâșn vedeniz kazazedelerininhalini âșslaha matuf 12A€ustos 1949 tarihliCenevre SözleflmesihĂŒkĂŒmlerine göre.............. sâșfatâșyle hi-maye görecektir.
Kartâșn tanzim tarihi
Kartâșn No.
Hamilin âčmza veya parmak foto€rafâș izi veya her ikisi
Kartâș veren askeri makamâșn so€uk mĂŒhĂŒrĂŒ
Di€er ayâșrdedici vasâșflar : ..................................................................................................................................................
Boy Göz Saç
![Page 55: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/55.jpg)
48
![Page 56: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/56.jpg)
HARP ESâčRLERâčNE YAPILACAK MUAMELE âčLE âčLGâčLâč CENEVRE SĂZLEfiMESâč*
(Cenevre, 12 A€ustos 1949)
27 Temmuz 1929âda akdolunan ve harp esirlerine yapâșlacak mu-ameleye mĂŒtedair olan Sözleflmeyi yeniden gözden geçirmek ĂŒzere 21Nisanâdan 14 A€ustos 1949âa kadar Cenevreâde toplanan siyasi konfe-ransta temsil edilen hĂŒkĂŒmlerin afla€âșdaki imzalarâș bulunan murahhas-larâș, Ăątideki hususlarâș kararlafltâșrmâșfllardâșr.
BAP I
UMUMâč HĂKĂMLER
Madde 1 - YĂŒksek Akid Taraflar, iflbu Sözleflmeye bilcĂŒmle hallerde ri-ayet etmeyi ve ettirmeyi taahhĂŒt ederler.
Madde 2 - Sulh zamanâșndan itibaren meriyete girmesi icabeden hĂŒkĂŒm-lerden maada, iflbu Sözleflme, iki veya daha zĂźyade YĂŒksek Ăkid Ta-raflar arasâșnda, harp hali bunlardan biri tarafâșndan kabul edilme-se dahi, ilĂąn edilmifl harp veya sair herhangi bir silahlâș ihtilaf zu-huru halinde tatbik olunacaktâșr.
Sözleflme, YĂŒksek bir Ăkid Taraf topraklarâșnâșn bĂŒtĂŒnĂŒ veya bir kâșs-mâș iflgal edildi€i bilumum hallerde, bu iflgal hiç bir askeri mukave-metle karflâșlaflmasa dahi tatbik olunacaktâșr.
âčhtilĂąf halinde bulunan devletlerden biri iflbu Sözleflmeye taraf ola-rak dahil de€ilse, Sözleflmeye taraf olarak dahil bulunan devletlerkarflâșlâșklâș mĂŒnasebetlerinde yine Sözleflme ile ba€lâș olacaklardâșr.Bundan maada, bir devlet Sözleflmesinin hĂŒkĂŒmlerini kabul ve tat-bik ederse, bu devlete karflâș Sözleflme hĂŒkĂŒmleriyle ba€lâș olacaklar-dâșr.
49
* Sözleflme, 21 Ocak 1953 gĂŒn ve 6020 sayâșlâș Kanunla onaylanmâșfltâșr. R.G.:30 Ocak1953, Sayâș:8322, DĂŒstur:III.Tertip, C.34
![Page 57: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/57.jpg)
Madde 3 - Beynelmilel bir mahiyet arzetmiyen ve YĂŒksek Ăkid Taraflar-dan birinin ĂŒlkesinde zuhur eden silahlâș bir ihtilĂąf halinde, ihtilĂąfakarâșflan taraflarâșn her biri en az afla€âșdaki hĂŒkĂŒmleri tatbik ile mĂŒ-kellef olacaktâșr:
l. Silahlarâșnâș terkeden silahlâș kuvvetler mensuplarâșyle hastalâșk,yaralanma mevkufiyet dolayâșsâșyle, veya sair herhangi bir se-beple harp dâșflâș edilmifl bulunan flahâșslar da dahil olmak ĂŒze-re muhasamata do€rudan do€ruya ifltirak etmiyen flahâșslara,âșrk, renk, din ve akideye, cinsiyet, nesep veya servete, veyabunlara mĂŒmasil herhangi di€er bir kâșstasa dayanan aleyhtebir tefrik gözetilmeksizin bilumum hallerde insanca muame-le edilecektir.
Bu maksatla, yukarda zikredilen flahâșslara karflâș her zamanve her yerde:
a) Cana veya vĂŒcut bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne halel getiren taaddiler, ez-cĂŒmle bĂŒtĂŒn flekilleriyle katil, sakatlamalar, zalimanemuameleler, iflkence ve tazipler;
b) Rehineler alâșnmasâș,
c) fiahâșslarâșn vakarâșna taaddiler ezcĂŒmle haysiyet kâșrâșcâș vetezlil edici muameleler,
d) UsulĂŒ dairesinde teflkil edilmifl ve medeni milletlerce el-zem olarak kabul edilmifl bulunan adli teminatâș haiz birmahkemece evvel emirde hĂŒkĂŒm âșsdar edilmeden mahku-miyet kararlarâș verilmesi ve bunlarâșn icra ve infazâș, mem-nudur ve memnu kalacaktâșr.
2. Yaralâșlar ve hastalar toplanacak ve tedavi altâșna alâșnacaktâșr.
Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi gibi beynelmilel insani bir teflekkĂŒl,ihtilĂąfa dahil taraflara hizmetlerini arz ve teklif edebilecektir.
Di€er cihetten ihtilafa dahil taraflar iflbu Sözleflmedeki di€er hĂŒ-kĂŒmlerin tamamâșnâș veya bir kâșsmâșnâș hususĂź anlaflmalar yoluyla me-riyet mevkiine koymaya gayret edeceklerdir.
Yukarâșdaki hĂŒkĂŒmlerin tatbiki keyfiyeti, ihtilafa dahil taraflarâșnhukuki hallerine tesir etmiyecektir.
Madde 4 - A. âčflbu Sözleflme medlĂŒlĂŒne göre, afla€âșdaki zĂŒmrelerden bi-rine dahil olup dĂŒflman hĂŒkmĂŒne dĂŒflen flahâșslar harp esiridirler:
1. âčhtilafa dahil bir tarafâșn silahlâș kuvvetleri mensuplarâșyle, busilahlâș kuvvetlere dahil milislerin ve gönĂŒllĂŒ birliklerininmensuplarâș,
50
![Page 58: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/58.jpg)
2. TeflkilĂątlâș mukavemet hareketlerine ifltirak edenler de dahilolmak ĂŒzere, ihtilafa dahil bir tarafa mensup olup, kendi ĂŒl-keleri iflgal altâșnda olsa dahi o ĂŒlkenin dâșflâșnda veya içinde fa-aliyette bulunan di€er milis mensuplarâșyla gönĂŒllĂŒ birliklermensuplarâș; flu kadar ki, mezkur teflkilĂątlâș mukavemet de da-hil olmak ĂŒzere bu milislerin veya gönĂŒllĂŒ birliklerinin afla€âș-daki flartlarâș haiz bulunmalarâș lazâșmdâșr:
a) Bafllarâșnda, madunlarâșndan mesul bir flahâșs bulunmasâș,
b) Sabit ve uzaktan seçilebilir bir alĂąmetleri bulunmasâș,
c) Açâșkça silah taflâșmalarâș,
d) Hareketlerinde, harp kanunlarâșyla adetlerine riayet etme-leri.
3. Kendilerinin hĂŒkmĂŒnde tutan devletçe tanâșnmamâșfl bir hĂŒkĂŒ-met veya idareye tabiiyet iddiasâșnda bulunan silahlâș kuvvet-ler mensuplarâș,
4. Refakat ettikleri silahlâș kuvvetlerin mĂŒsaadesini almâșfl bulun-mak ve bu maksatla bu kuvvetler kendilerine merbut numu-nesine uygun bir hĂŒviyet kartâș vermekle mĂŒkellef olmak flar-tâșyla, askerĂź uçaklarâșn sivil mĂŒrettebatâș, harp muhabirleri,mĂŒteahhitler, askerin esbabâș istirahatâșnâș temine memur ça-lâșflma birlik veya hizmetlerinin mensuplarâș gibi, silahlâș kuv-vetlere do€rudan do€ruya dahil olmamakla beraber bu kuv-vetleri takip eden flahâșslar,
5. Kumandanlar, pilotlar ve namzetler dahil olmak ĂŒzere, ihtila-fa dahil taraflarâșn devletler hukukunun sair hĂŒkĂŒmlerine gö-re mĂŒsaadekĂąr bir muameleden istifade etmiyen ticaret filo-larâș mĂŒrettebatiyle sivil havacâșlâșk mĂŒrettebatâș ,
6. Açâșkça silah taflâșmak ve harp kanunlarâșyle adetlerine riayetetmek kaydâșyle, dĂŒflmanâșn yaklaflmasâș ĂŒzerine muntazam si-lahlâș kuvvetler halinde teflekkĂŒle vakit bulamadan istilĂą kuv-vetleriyle mĂŒcadele etmek ĂŒzere kendiliklerinden silaha sarâș-lan iflgal edilmemifl bir ĂŒlkenin ahalisi,
B. Afla€âșdaki yazâșlâș olanlarda, iflbu Sözleflme ile harp esirlerine bah-solunan muameleden istifade edeceklerdir:
1. âčflgal altâșndaki memleketin silahlâș kuvvetlerine mensup bu-lunmalarâș hasabiyle flagil Devlet onlarâș bu mensubiyetlerin-den dolayâș iflgal etti€i ĂŒlkenin dâșflâșnda muhasemat devamederken bidayeten serbest bâșrakâșlmâșfl olsa dahi, bilfarz bu fla-
51
![Page 59: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/59.jpg)
hâșslarâșn mensup bulunduklarâș ve muharebeye katâșlmâșfl olansilahlâș kuvvetlere iltihat maksadâșyle bir teflebbĂŒse geçip buteflebbĂŒslerin akim kalmasâș ĂŒzerine veya enterne edilmelerigayesiyle yapâșlan bu ihtara riayet etmemeleri halinde onlarâșentere etmeye lĂŒzum görĂŒrse, iflgal altâșndaki memleketin si-lahlâș kuvvetlerine mensup olan veya evvelce mensup bulun-mufl olan flahâșslar.
2. âčflbu maddede sayâșlâș zĂŒmrelerden birine mensup olup, bita-raf veya gayrimuharip devletlerin kendi ĂŒlkelerine kabul et-mifl bulunduklarâș ve bu devletlerin kendilerine bahfletmeyimuvafâșk görecekleri her tĂŒrlĂŒ daha mĂŒsaadekar muamele-ler mahfuz kalmak ve 8 nci, 10 ncu, 15 nci maddeler ile 30ncu maddenin beflinci bendi ile 58 ila 67 (dahil) ve 92 ve 126ncâș maddeler hĂŒkĂŒmleri mĂŒstesna olmak kaydiyle, ihtilafadahil taraf ile bitaraf veya gayrimuharip Devlet arasâșnda si-yasi mĂŒnasebetler mevcut bulunmasâș halinde, Devletler Hu-kukuna, istinaden enterne etmekte mĂŒkellef olduklarâș fla-hâșslar; bu tĂŒrlĂŒ siyasĂź mĂŒnasebetler mevcut bulunmasâș ha-linde de, ihtilĂąfa dahil olup bu flahâșslarâșn mensup olduklarâștaraflar gerek teamĂŒl, gerek siyasĂź ve konsolosluk muahede-leri mucibince normal olarak bu Taraflarâșn ifa edecekleri va-zifelere halel gelmeksizin, iflbu Sözleflme ile hĂąmi devletlereterettĂŒp eden vazifeleri bu flahâșslar hakkâșnde ifaya mezunolacaklardâșr.
C. âčflbu madde, bu Sözleflmenin 33 ncĂŒ maddesinde derpifl olundu-€u veçhile tâșbbi ve dini memurlarâșn vaziyetini mahfuz tutar.
Madde 5 - âčflbu Sözleflme 4 ncĂŒ maddede yazâșlâș flahâșslar hakkâșnda bun-larâșn hemen dĂŒflman hĂŒkmĂŒne dĂŒflmelerinden itibaren kati suret-te serbest bâșrakâșlâșp yurtlarâșna iade olunmalarâșna kadar tatbik olu-nacaktâșr.
fiayet bir muhariplik fiili iflleyip, dĂŒflman hĂŒkmĂŒne dĂŒflen flahâșsla-râșn 4 ncĂŒ maddede sayâșlan zĂŒmrelerden birine mensubiyetleri hak-kâșnda flĂŒphe olursa, bu flahâșslar, vaziyetleri selĂąhiyetli bir mahke-mece tayin olununcaya kadar iflbu Sözleflmenin himayesine maz-har olurlar.
Madde 6 - YĂŒksek Akid Taraflar, 10, 23, 28, 33, 60, 65, 66, 67, 72, 73,75, 109, 110, 118, 119, 122 ve 132 nci maddelerde sarahaten der-pifl olunan anlaflmalar dâșflâșnda bilhassa tanzimini mĂŒnasip göre-cekleri sair bilcĂŒmle meseleler hakkâșnda di€er hususĂź anlaflmalarakdedilebileceklerdir. Hiçbir hususĂź anlaflma, esirlerin iflbu Sözlefl-
52
![Page 60: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/60.jpg)
me ile tanzim olunan vaziyetlerine halel getiremeyece€i gibi, Sözlefl-menin kendilerine bahfletti€i haklarâș da tahdit edemez.
Harp esirleri, Sözleflmenin haklarâșnda cari bulundu€u mĂŒddetçeve gerek yukarâșda yazâșlâș anlaflmalarda, gerek daha muahhar an-laflmalarda hilĂąfâșna sarahaten dercedilmifl hĂŒkĂŒmler olmadâșkçave keza ihtilafa dahil bir tarafça haklarâșnda daha mĂŒsaadekĂąrtedbirler alâșnmadâșkça, bu anlaflmalardan istifadeye devam ede-ceklerdir.
Madde 7 - Harp esirleri, iflbu sözleflmenin ve icabâș halinde bundan ev-velki maddede yazâșlâș hususi anlaflmalarâșn kendilerine temin etti€ihaklardan hiç bir halde kâșsmen veya tamamen feragat edemiyecek-lerdir.
Madde 8 - âčflbu sözleflme, ihtilafa dahil taraflarâșn menfaatlerini koru-makla muvazzaf bulunan hami devletlerin iflbirli€iyle ve murakabe-si altâșnda tatbik olunacaktâșr. Bu maksatla hami devletler, siyasi vekonsolosluk memurlarâșndan baflka kendi tebaalarâș veya sair bita-raf devletlerin tebaalarâș arasâșndan murahhaslar tayin edebilecek-lerdir. Bu murahhaslar, nezdinde vazife görecekleri devletin tasvi-bine arzolunacaklardâșr.
âčhtilafa dahil taraflar, hami devletler mĂŒmessil veya murahhaslarâș-nâșn vazifesini en genifl ölĂ§ĂŒde kolaylafltâșracaklardâșr.
Hami devlet mĂŒmessil veya murahhaslarâș iflbu sözleflme ile taay-yĂŒn eden vazifelerinin hududuna hiçbir veçhile tecĂŒvĂŒz edemiye-ceklerdir; bunlar, ezcĂŒmle nezdinde vazifelerini ifa ettikleri devletinmĂŒbrem emniyet icaplarâșna riayet edeceklerdir.
Madde 9 - âčflbu sözleflme hĂŒkĂŒmleri gerek Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komite-sinin, gerek sair herhangi bitaraf insaniyetperver bir teflekkĂŒlĂŒn,ihtilafa dahil alakalâș taraflarâșn muvafakatâș lahik olmak flartiyleharp esirlerinin himayesi için ve bunlara yapâșlacak yardâșm zâșmnâșn-da giriflecekleri faaliyetlere mani de€ildir.
Madde 10 - YĂŒksek Akid Taraflar, hami devletlere iflbu Sözleflme muci-bince terettĂŒp eden vazifelerin bitaraflâșk ve mĂŒessir faaliyet bakâș-mâșndan her tĂŒrlĂŒ teminatâș arzeden bir teflekkĂŒle tevdii hususundaher zaman anlaflabileceklerdir.
fiayet bazâș harp esirleri, hĂąmi bir devletin veya birinci fâșkra muci-bince tayin edilmifl ve teflekkĂŒlĂŒn faaliyetinden herhangi bir sebep-le istifade edemezler, veya artâșk istifade edemez olurlarsa, bunlarâșhĂŒkmĂŒnde tutan Devlet ya bitaraf bir devletten veyahut bu gibi birteflekkĂŒlden, ihtilĂąfa dahil devletlerce gösterilen hami devletlere ifl-
53
![Page 61: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/61.jpg)
bu Sözleflme mucibince terettĂŒp eden vazifeleri deruhde etmeleriniisteyecektir.
Bu suretle bir himaye temin edilemiyecek olursa, harp esirlerinielinde tutan Devlet, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi gibi insaniyet-perver bir teflekkĂŒlden iflbu Sözleflme ile hĂąmi devletlere teveccĂŒheden insani vazifeleri deruhde etmesini istemekte veyahut iflbumadde hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak kaydâșyle, bu gibi bir teflekkĂŒlcearzedilecek hizmetleri kabul etmekle mĂŒkellef olacaktâșr.
Bu maksatla alĂąkalâș Devlet tarafâșndan davet olunan veya hizmetle-rini teklif eden her bitaraf Devlet veya teflekkĂŒl, faaliyetleri sâșrasâșn-da, ihtilafa dahil olup iflbu Sözleflmenin himaye etti€i flahâșslarâșn ta-bi bulunduklarâș tarafa karflâș mesuliyetini mĂŒdrik olarak kalmaklave mevzuubahis vazifeleri deruhde ve bitaraflâșk dairesinde ifa et-mek hususunda kĂąfi teminatâș vermekle mĂŒkellef olacaktâșr.
AskerĂź hadiseler dolayâșsâșyle ve ezcĂŒmle ĂŒlkesinin tamamâș veya mĂŒ-him bir kâșsmâș iflgal edilmifl bulunmasâș halinde di€er devletlere veyamĂŒttefiklerine karflâș, birisinin mĂŒzakere serbestisi velevki muvak-kat olarak mahdut bulunan Devletler arasâșnda hususĂź anlaflma yo-lu ile yukarâșdaki hĂŒkĂŒmlerden inhiraf edilemiyecektir.
âčflbu Sözleflmede hami devlet bahsi geçtikçe, bu tabirden iflbu mad-deye göre o devletin yerine kaim olan teflekkĂŒl de kasdolunur.
Madde 11 - Himaye edilen flahâșslarâșn menfaati bakâșmâșndan fayda mĂŒlĂą-haza ettikleri bĂŒtĂŒn hallerde ve ezcĂŒmle iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmleri-nin tatbik veya tefsiri hususunda ihtilĂąfa dahil devletlerin anlafl-mamasâș halinde, ihtilĂąfâșn halli gayesiyle hĂąmi devletler tavassut vedelĂąlet edeceklerdir.
Bu maksatla hĂąmi devletlerden her biri, taraflardan birinin davetiĂŒzerine, veyahut kendi teflebbĂŒsĂŒ ile, ihtilĂąfa dahil taraflara, mĂŒ-messillerinin ve bilhassa harp esirlerinin mukadderatâșndan mesulmakamlarâșn ledelicap mĂŒnasip görĂŒlecek bitaraf bir ĂŒlkede toplan-malarâșnâș teklif edebilecektir. âčhtilĂąfa dahil taraflar, bu maksatlakendilerine vaki olacak teklitleri terviç etmekle mĂŒkellef olacaktâșr.âčcabâș halinde hami devletler ihtilĂąfa dahil taraflara, bu toplantâșyadavet edilmek ĂŒzere bitaraf bir Devlete mensup bir flahsiyeti veya-hut Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesince gösterilecek bir flahsiyeti, ih-tilĂąfa dahil taraflarâșn tasvibine arzedebileceklerdir.
54
![Page 62: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/62.jpg)
BAP II
HARP ESâčRLERâčNâčN UMUMâč HâčMAYESâč
Madde 12 - Harp esirleri dĂŒflman devletin hĂŒkmĂŒnde olup, fakat kendi-lerini esir eden fertlerin veya askerĂź birliklerin hĂŒkmĂŒnde de€ildirler.Bunlarâș elinde tutan Devlet, mevcudiyeti melhuz ferdi mesuliyetlerebakâșlmaksâșzâșn, haklarâșnda tatbik olunan muameleden mesuldĂŒrler.
Harp esirleri, kendilerini elinde tutan devletçe ancak Sözleflmeyedahil bir tarafa ve onlarâș elinde tutan devlet mevzubahis devletinSözleflmeyi tatbik etmek arzu ve iktidarâșnda bulundu€una kanaatgetirdikten sonra teslim olunabilirler. Esirlerin böylece teslim olun-malarâș halinde, Sözleflmenin tatbiki mesuliyeti kendisine mevdubulunduklarâș mĂŒddet içinde onlarâș kabul eden devlete terettĂŒp ede-cektir.
Bununla beraber, flayet bu Devlet mĂŒhim bir noktada iflbu Sözlefl-me hĂŒkĂŒmlerinin icrasâș hususundaki vecibelerini ifa eylemez ise,esirleri teslim eden Devlet, hĂąmi devletin bir tebli€i ĂŒzerinde, vazi-yetin âșslahâș zâșmnâșnda mĂŒessir tedbirler almakla veya harp esirleri-nin kendisine iadesini istemekle mĂŒkellef olacaktâșr. Bu talebin isâafâșmecburidir.
Madde 13 - Harp esirlerine her zaman insanca muamele edilmesi flart-tâșr. Bunlarâș elinde tutan devletin, hĂŒkmĂŒnde bulunan harp esirle-rinin ölĂŒmĂŒne mĂŒncer olacak veya sâșhhatini vahim surette tehlike-ye dĂŒflĂŒrecek her fiil veya ihmali memnudur ve iflbu Sözleflmenina€âșr bir ihlĂąli mahiyetinde sayâșlacaktâșr. Bilhassa hiçbir harp esiri,alĂąkalâș esirin tedavisi bakâșmâșndan lĂŒzumlu ve menfaati muktazasâșolmayan bir vĂŒcut sakatlanmasâșna veya ne neviden olursa olsunbir tâșbbi tecrĂŒbeye tabi tutulamâșyacaktâșr.
Keza harp esirleri her zaman ve ezcĂŒmle her tĂŒrlĂŒ fliddet veya sin-dirme hareketlerine ve umumun hakaret veya tecessĂŒsĂŒne karflâșkorunacaklardâșr.
Bunlara karflâș misilleme (reprisal) hareketleri memnudur.
Madde 14 - Bilumum hallerde flahâșslarâșna ve flereflerine saygâș gösteril-mesi harp esirlerinin haklarâș cĂŒmlesindedir.
Kadâșnlara, kadâșnlâș€a gösterilmesi icabeden bĂŒtĂŒn saygâș ile muame-le edilecek ve bunlar her halde en az erkeklere bahflolunan mĂŒsa-adekĂąr muameleden istifade edeceklerdir.
Harp esirleri, esir alâșndâșklarâș anda mevcut bulunan medenĂź ehliyet-lerini tam olarak muhafaza edeceklerdir. Onlarâș elinde tutan Dev-
55
![Page 63: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/63.jpg)
let, bu ehliyetin kullanâșlmasâș kendi ĂŒlkesinin içinde veya dâșflâșndaancak esaretin istilzam etti€i derecede takyit edebilecektir.
Madde 15 - Harp esirlerini elinde tutan Devlet iflbu sözleflmenin rĂŒtbe-ye ve cinsiyete mĂŒtallik hĂŒkĂŒmleri gözönĂŒnde tutulmak ve sâșhhihallerinin istilzam etti€i flekilde onlarâș meccanen tedavi ettirmeklemĂŒkellef olacaktâșr.
Madde 16 - âčflbu Sözleflmenin rĂŒtbe ve cinsiyete mĂŒtaallik hĂŒkĂŒmlerigözönĂŒnde tutulmak ve sâșhhi vaziyetleri, yafllarâș veya meslekĂź vasâșf-larâș dolayâșsâșyle harp esirlerine bahflolunmasâș melhuz her tĂŒrlĂŒ im-tiyazlâș muameleler mahfuz kalmak flartâșyle esirleri elinde tutanDevlet tarafâșndan âșrk, milliyet, din, siyasĂź ve sair içtihatlara ve mĂŒ-masil kâșstaslara dayanan aleyhte bir tefrik gözetilmeksizin bunlaramĂŒsavat dairesinde muamele olunacaktâșr.
BAP III
ESARET
KISIM I
ESARETâčN BAfiLANGICI
Madde 17 - Her harp esiri, bu hususta sorgusu yapâșldâș€âșnda, ancak so-yadâșnâș, adâșnâș, do€um tarihini, ve sicil numarasâșnâș veya olmadâș€âștakdirde, muadil bir bilgi vermekle mĂŒkellef olacaktâșr.
Harp esiri kendi arzusu ile bu kaideyi ihlal ederse, kendi rĂŒtbe ve-ya vaziyetindeki esirlere bahflolunan mĂŒsadelerin takyidi muhata-rasâșna maruz kalabilecektir.
âčhtilĂąfa dahil her taraf, kazasâș dairesinde bulunup harp esiri olma-sâș mĂŒmkĂŒn ve melhuz olan flahsa soyadâșnâș, adâșnâș, rĂŒtbesini, sicilnumarasâșnâș veya muadil malĂ»matâș ve do€um tarihini ihtiva edenbir hĂŒviyet kartâș vermekle mĂŒkellef olacaktâșr. Bu hĂŒviyet kartâș ay-râșca sahibinin imzasâșnâș veya parmak izini, veya her ikisini ve ihtilĂą-fa dahil taraflarâșn kendi silahlâș kuvvetlerine mensup flahâșslara dairilĂąvesini isteyebilecekleri sair her tĂŒrlĂŒ malĂ»matâș ihtiva edebilecek-tir. HĂŒviyet kartâș, imkĂąn elverdi€i nisbette 6,5X10 santimetre eba-dâșnda olacak ve iki nĂŒsha tanzim olunacaktâșr. Harp esiri bu kartâșher talep vukuunda ibraz ile mĂŒkellef olacak, fakat hiçbir haldekart kendisinden alâșnmayacaktâșr.
Harp esirlerine, kendilerinden ne tĂŒrlĂŒ olursa olsun malĂ»mat istih-
56
![Page 64: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/64.jpg)
sali için hiçbir maddĂź veya manevĂź iflkence ve hiçbir tazyik yapâșlmâș-yacaktâșr. Cevap vermekten imtina edecek esirler tehdit ve tahkiredilemeyecekleri gibi herhangi tatsâșz veya gayrimĂŒsait bir muame-leye maruz bâșrakâșlmayacaktâșr.
Bedeni veya zihni durumlarâș sebebiyle hĂŒviyetlerini bildirmektenaciz bulunan harp esirleri sâșhhiye idaresine tevdi olunacaklardâșr.Esirlerin hĂŒviyeti, bundan evvelki bent hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmakkaydiyle, mĂŒmkĂŒn olan her yoldan tesbit olunacaktâșr.
Harp esirlerinin sorgusu anladâșklarâș bir dil ile yapâșlacaktâșr.
Madde 18 - Silahlar, atlar, askerĂź teçhizat ve askeri vesikalar hariç ol-mak ĂŒzere bilĂ»mum zati eflya ve levazâșm ile madeni mi€ferler, gazmaskeleri ve flahâșslarâșnâș korumak maksadâșyle kendilerine verilmiflolan sair eflya kĂąmilen harp esirlerinin yanâșnda kalacaktâșr. Keza,yiyecek ve giyecek eflya ve levazâșmlarâș, resmĂź askerĂź teçhizatlarâșcĂŒmlesinden bulunsa dahi, yanlarâșnda kalacaktâșr.
Harp esirleri hiçbir zaman hĂŒviyet vesikasâșz bulunamâșyacaklardâșr.Kendilerini elinde tutan Devlet, hĂŒviyet vesikalarâș olmâșyanlara birhĂŒviyet vesikasâș verecektir.
RĂŒtbe ve TĂąbiiyet alĂąmetleri, niflanlar ve daha çok flahsi veya hissikâșymetli bulunan eflya harp esirlerinden alâșnamâșyacaktâșr.
Harp esirlerinin ĂŒzerlerinde olan paralar, ancak bir subayâșn emriy-le ve bu paralarâșn tutarâș ile sahibinin hĂŒviyeti ve eflkĂąli hususi birdeftere geçirildikten ve para sahibine makbuzu veren flahsâșn oku-naklâș adâș, rĂŒtbesi ve mensup oldu€u birlik yazâșlâș mufassal bir mak-buz verildikten sonra kendilerinden alâșnabilecektir. Esirleri elindetutan devletin parasâșyle olan, veyahut esirin talebi ĂŒzerine bu pa-raya tahvil edilen mebla€lar, 64 ncĂŒ madde mucibince esirin hesa-bâșna alacak kaydolunacaktâșr.
Esirleri elinde tutan Devlet harp esirlerinin kâșymetli eflyalarâșnâș an-cak emniyet sebepleriyle kendilerinden alabilecektir. Bu takdirdetatbik olunacak muamele usulĂŒ, paralar hakkâșndaki usulĂŒn aynâșolacaktâșr.
Gerek bu eflya, gerek harp esirlerini elinde tutan devletten gayri birdevletin parasiyle olup sahibi tarafâșndan tahvili istenilmemifl olanve esirlerden alâșnan mebla€lar, esirleri elinde tutan Devlet tarafâșn-dan muhafaza ve esaretten sonra esire ilk flekilleriyle iade oluna-caktâșr.
Madde 19 - Harp esirleri, esir alâșndâșklarâșndan sonra mĂŒmkĂŒn olan en
57
![Page 65: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/65.jpg)
kâșsa zamanda tehlikeden azade olacak kadar muharebe bölgesin-den uzak kamplara tahliye olunacaklardâșr.
Ancak yaralarâș veya hastalâșklarâș dolayâșsâșyle tahliyeleri orada kalma-larâșndan daha muhataralâș bulunan harp esirleri muvakkaten tehli-keli bir bölgede bâșrakâșlabileceklerdir.
Harp esirleri, bir muharebe bölgesinden tahliyelerine kadar lĂŒzum-suz yere tehlikeye maruz bâșrakâșlamâșyacaklardâșr.
Madde 20 - Harp esirlerinin tahliyesi daima insani bir surette ve kendi-lerini elinde tutan Devlet kâștalarâșnâșn bir yerden di€erine nakillerin-deki flartlara musavi flartlar dairesinde yapâșlacaktâșr.
Harp esirlerini elinde tutan Devlet, tahliye olunan esirlere kĂąfi mik-tarda içecek su, yiyecek, giyecek ve sâșhhi bakâșmlarâșnâș temin edecek-tir; mezkĂ»r Devlet, bunlarâșn tahliye sâșrasâșnda emniyetlerini teminiçin lĂŒzumlu bilcĂŒmle tedbirleri alacak ve tahliye edilen esirlerin biran evvel listesini tanzim edecektir.
fiayet tahliyeleri sâșrasâșnda harp esirlerinin transit kamplarâșndangeçmeleri icabediyorsa, bu kamplardaki ikĂąmetleri mĂŒmkĂŒn oldu-€u kadar kâșsa olacaktâșr.
KISIM II
HARP ESâčRLERâčNâčN ENTERNE EDâčLMELERâč
FASIL I
UMUMâč HĂKĂMLER
Madde 21 - Harp esirlerini elinde tutan Devlet bunlarâș enternömana ta-bi tutabilecektir. MezkĂ»r Devlet esirlere enterne bulunduklarâșkamptan muayyen bir hadden öteye uzaklaflmamak ve e€er bukamp çitlenmifl ise sâșnâșrlarâșnâș geçmemek mecburiyeti yĂŒkleyebilir.âčflbu Sözleflmenin ceza ve inzibat mĂŒeyyideleri hakkâșndaki hĂŒkĂŒm-leri mahfuz kalmak kaydiyle, bu esirler sâșhhatlerinin korunmasâșiçin böyle bir tedbirin lĂŒzumu sabit olmadâșkça kapatâșlamâșyacak vehapsolunamâșyacaklardâșr; her halde bu gibi bir vaziyet onu lĂŒzum-lu kâșlan ahvalin mĂŒddetinden fazla sĂŒremiyecektir.
Harp esirleri tabi olduklarâș devletin konularâș mĂŒsait oldu€u takdir-de, söz veya taahhĂŒt ĂŒzerine kâșsmen veya tamamen serbest bâșrakâș-labileceklerdir. Bu tedbir, ezcĂŒmle harp esirlerinin sâșhhatlerini isla-ha medar oldu€u takdirde alâșnacaktâșr. Hiçbir harp esiri söz veya ta-
58
![Page 66: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/66.jpg)
ahhĂŒt ĂŒzerine hĂŒrriyeti kabul etmeye mecbur tutulamâșyacaktâșr.
Muhasamatâșn bafllangâșcâșndan itibaren, ihtilafa dahil her taraf, ken-di tebasâșna söz veya taahhĂŒt ĂŒzerine hĂŒrriyeti kabul etmeye mĂŒsa-ade eden, veya bunu meneden kanun ve nizamnameleri mukabiltarafa tebli€ edecektir. Bu suretle tebli€ olunan kanun ve nizamna-meler mucibince söz veya taahhĂŒt ĂŒzerine serbest bâșrakâșlan esirler,gerek tabi olduklarâș Devlete, gerek kendilerini esir etmifl olan Dev-lete karflâș giriflmifl olduklarâș taahhĂŒtleri flerefleri ĂŒzerine titizce ifa-ya mecbur olacaklardâșr. Bu gibi hallerde esirlerin tabi olduklarâșDevlet, onlardan verdikleri söze veya taahhĂŒte aykâșrâș hiçbir hizmetistememek veya kabul etmemekle mĂŒkellef olacaktâșr.
Madde 22 - Harp esirleri ancak karada kaim ve sa€lâșk ve hijyen bakâș-mâșndan her tĂŒrlĂŒ teminatâș arzeden mĂŒesseselerde enterne edilebi-leceklerdir; esirler, kendi menfaatlerinin muhik gösterece€i hususĂźhaller dâșflâșnda, ceza mĂŒesseselerinde enterne edilemeyeceklerdir.
Gayrisâșhhi veya iklimi kendilerine muzâșr bölgelerde enterne edilenharp esirleri, imkĂąn hasâșl olur olmaz iklimi daha mĂŒsait bir yerenakledileceklerdir.
Esirleri elinde tutan devlet, onlarâș esir edildikleri sâșrasâșnda hizmetetmekte olduklarâș silahlâș kuvvetlere mensup harp esirlerinden ken-di muvafakatlarâș olmadan ayâșrmamak kaydâșyle tabiiyetlerini, dille-rini ve adetlerini gözönĂŒnde tutarak kamplarda veya kamp kâșsâșm-larâșnda toplâșyacaktâșr.
Madde 23 - Hiçbir harp esiri hiçbir zaman muharebe sahasâșnâșn (combatzone) atefline maruz kalabilece€i bir bölgeye gönderilemiyece€i veorada alâșkonulamâșyaca€âș gibi, bazâș nokta veya bölgeleri askerĂź ha-rekĂąttan masun tutmak için onun mevcudiyetinden istifade oluna-mâșyacaktâșr.
Harp esirlerinin aynen mahallĂź sivil ahali derecesinde hava bom-bardâșmanlarâșna ve sair harp tehlikelerine karflâș sâș€âșnaklarâș buluna-caktâșr; içlerinden karargĂąhlarâșnâșn bu tehlikelere karflâș korunmasâș-na ifltirak edecek olanlardan gayrisi tehlike iflareti verilir verilmez,mĂŒmkĂŒn olan sĂŒratle sâș€âșnaklarâșna gidebileceklerdir. Ahali lehinesair bilumum korunma tedbirleri onlar hakkâșnda da tatbik oluna-caktâșr.
Esirleri elinde tutan devletler, harp esiri kamplarâșnâșn co€rafi mev-kiileri hakkâșnda lĂŒzumlu her tĂŒrlĂŒ malĂ»matâș hami devletler delĂąle-tiyle birbirlerine vereceklerdir.
AskerĂź mĂŒlahazalar buna imkĂąn verildikçe, harp esiri kamplarâș
59
![Page 67: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/67.jpg)
gĂŒndĂŒz vakti havadan açâșkça seçilebilecek flekilde yerlefltirilmifl PGveya PW harfleriyle iflaret edilecektir; flu kadarki alakalâș devletlerarasâșnda baflka bir iflaret usulĂŒ de kararlafltâșrâșlabilecektir. Ancakharp esiri kamplarâș bu flekilde iflaret olunabilecektir.
Madde 24 - âčflbu kâșsâșmda yazâșlâș olanlara mĂŒmasil flartlar dahilinde da-imi mahiyette transit veya ayâșrma kamplarâș teflkil olunacak ve harpesirleri buralarda di€er kamplardaki cari olan muameleden istifadeedeceklerdir.
FASIL II
HARP ESâčRLERâčNâčN, âčSKĂN âčAfiE VE âčLBASI
Madde 25 - Harp esirlerinin iskĂąn flartlarâș, onlarâș elinde tutan devletinaynâș bölgeye yerlefltirilmifl askerinin iskĂąn flartlarâș derecesinde mĂŒ-sait olacaktâșr. Bu flartlar cĂŒmlesinden olarak esirlerin örf ve adet-leri gözetilecek ve hiçbir halde bu flartlar esirlerin sâșhhatine zararlâșolmayacaktâșr.
Bu cĂŒmleden olarak yukarâșki hĂŒkĂŒmler gerek satâșh mesahasâș mec-muu ve asgarĂź hava mikabâș, gerek tesisat ve yatak takâșmlarâș ve buarada ĂŒste örtĂŒlecek levazâșm bakâșmâșndan, harp esirlerinin yatak-haneleri hakkâșnda cari olacaktâșr.
Harp esirleri tarafâșndan mĂŒnferiden veya toplu olarak kullanâșlmakĂŒzere tahsis olunan binalar rutubetten tamamiyle Ăąri ve bilhassaakflam karanlâș€âșnâșn basmasâșyle âșflâșklarâșn söndĂŒrĂŒlmesi zamanlarâșarasâșnda kĂąfi derecede sâșcak ve aydâșnlâșk olacaktâșr. Yangâșn tehlikele-rine karflâș bĂŒtĂŒn tedbirler alâșnacaktâșr.
Erkek harp esirlerinin kadâșn harp esirleriyle birlikte yerlefltirilmifloldu€u kamplarda bunlara ayrâș ayrâș yatakhaneler tahsis olunacak-tâșr.
Madde 26 - GĂŒndelik esas yiyecek tayâșnâș, miktar, evsak ve tenevvĂŒ ba-kâșmlarâșndan harp esirlerini sâșhhatli bir halde bulundurmaya, vĂŒ-cut a€âșrlâș€âș kaybâșnâș ve gâșda noksanâș teflevvĂŒfllerini önlemeye kĂąfi ol-malâșdâșr. Esirlerin alâșflâșk olduklarâș gâșda tarzâș da nazarâș itibara alâșna-caktâșr.
Esirleri elinde tutan devlet, çalâșfltâșrâșlan esirlere kullanâșldâșklarâș iflinyapâșlmasâș için muktazi ilĂąve yiyecekleri verecektir.
Harp esirlerine kĂąfi miktarda içecek su temin edilecektir. TĂŒtĂŒniçilmesine mĂŒsaade edilecektir.
60
![Page 68: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/68.jpg)
Harp esirleri, yemeklerinin hazâșrlanmasâșna mĂŒmkĂŒn oldu€u nis-bette ifltirak ettirilecektir; bu maksatla mutfaklarda kullanâșlabile-ceklerdir. Kendilerine, yanlarâșnda mevcut bulunan erzakâș hazâșrla-mak imkĂąnlarâș da verilecektir.
Yemekhane olarak mĂŒnasip yerler ayrâșlacaktâșr.
âčafleye taĂąllĂ»k eden her tĂŒrlĂŒ toplu inzibat tedbirleri memnudur.
Madde 27 - Esirleri elinde tutan devlet tarafâșndan esirlerin bulundu€ubölgenin iklimi nazarâș itibara alâșnarak bunlara kĂąfi miktarda giye-cek, çamaflâșr ve ayakkabâș temin edilecektir. DĂŒflman ordularâșna aitolup esirleri Elde tutan devlet tarafâșndan zaptolunan ĂŒniformalarmemleketin iklimine uygun geldi€i takdirde harp esirlerinin ilba-sâșnda kullanâșlacaktâșr.
Esirleri elinde tutan devlet bu eflyanâșn muntazam surette yenilen-mesini ve tamirini temin edecektir. Bundan baflka, çalâșflan harpesirlerine ifl mahiyetinin zaruri kâșldâș€âș her yerde mĂŒnasip bir kâșya-fet (clothing) verilecektir.
Madde 28 - BilĂ»mum kamplardan harp esirlerinin, fiyatlarâș hiç bir hal-de mahallĂź piyasa rayiçlerini geçmemek ĂŒzere gâșda maddeleri, hergĂŒn kullanâșlan eflya, sabun ve tĂŒtĂŒn tedarik edebilecekleri kantin-ler kurulacaktâșr.
Kantinlerden hasâșl olacak kĂąrlar harp esirleri menfaatine kullanâșla-caktâșr; bu maksatla hususĂź bir sandâșk ihdas olunacaktâșr. Mutemetolan kimse bu kantin ile sandâș€âșn idaresine ifltirak etmek hakkâșnahaiz olacaktâșr.
Bir kampâșn ilgasâș zamanâșnda hususĂź sandâșkta mevcut olan matlupbakiyesi, sandâșktaki mevcudun tekevvĂŒnĂŒnde ifltiraki olan harpesirleriyle aynâș tĂąbiyette bulunan harp esirleri menfaatine sarfedil-mek ĂŒzere beynelmilel insaniyetperver bir teflekkĂŒle tevdi oluna-caktâșr. AlelĂ»mum herkesin yurduna iade edilmesi halinde bu kĂąr-lar, alĂąkalâș devletler arasâșnda hilĂąfâșna bir anlaflma olmadâșkça, harpesirlerini elinde tutan devlet tarafâșndan muhaza olunacaktâșr.
FASIL III
HIFZISIHHA VE TEDAVâč
Madde 29 - Harp esirlerini elinde tutan devlet, hastalâșk salgâșnlarâșnâș ön-lemek ĂŒzere kamplara temiz ve sâșhhi bir halde tutmak için icabe-den bĂŒtĂŒn tedbirleri almakla mĂŒkellef olacaktâșr.
61
![Page 69: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/69.jpg)
Harp esirleri tarafâșndan gece ve gĂŒndĂŒz kullanâșlmak ĂŒzere hâșfzâșsâșh-ha kaidelerine uygun ve daimi surette temiz tutulacak tesisat bu-lunacaktâșr. Kadâșn harp esirlerinin ikamet ettikleri kamplarda bulu-nan vĂŒcut temizlikleri ve çamaflâșrlarâșnâșn yâșkanmasâș için ayrâș tesisattemin olunacaktâșr.
Bundan baflka, kamplarda bulundurulacak olan banyo ve dufllarailaveten harp esirlerine her gĂŒnlĂŒk vĂŒcut temizli€i ve çamaflâșrlarâș-nâșn yâșkanmasâș için kafi miktarda su ve sabun verilecektir; bu mak-satla esirlere lĂŒzumlu tesisat, kolaylâșklar ve zaman bahflolunacak-tâșr.
Madde 30 - Her kampta harp esirlerinin lĂŒzumlu tedaviyi ve mĂŒnasipbir gâșda rejimini bulacaklarâș bir revir olacaktâșr. âčcabâș halinde, sariveya akli marazlara musap olan hastalar için tecrit mahalleri ayrâș-lacaktâșr.
A€âșr bir hastalâș€a duçar olan veya vaziyetleri hususi bir tedavi tar-zâșnâș, tâșbbi mĂŒdahaleyi, veya hastaneye yatâșrâșlmalarâșnâș istilzam edenharp esirleri, yakâșn bir istikbalde memleketlerine iadeleri derpiflolunsa dahi, tedavi edilmelerine elveriflli herhangi bir askeri veyasivil tâșbbi birli€e kabul olunacaklardâșr. MalĂŒllere ve bilhassa körle-re, yurtlarâșna iadeleri zamanâșna kadar sâșhhi bakâșm ve mĂŒmaresezâșmnâșnda hususi kolaylâșklar ibraz olunacaktâșr.
Harp esirleri, tabi bulunduklarâș devlete ve mĂŒmkĂŒnse kendileriyleaynâș millete mensup bir tâșbbi personel tarafâșndan tedavi olunacak-lardâșr.
Harp esirleri, kendilerini muayene ettirmek ĂŒzere tâșbbi makamlaraçâșkmaktan menolunamâșyacaklardâșr. Onlarâș elinde tutan makamlar,talep vukuunda, tedavi altâșna alâșnan her esire, yaralarâșnâșn veyahastalâș€âșn nevine yapâșlan tedavinin mahiyet ve mĂŒddetini gösterenresmi bir beyanname vereceklerdir. Bu beyannamenin bir sureti,harp esirleri merkez ajansâșna gönderilecektir.
Harp esirlerini sâșhhatli bir halde tutmak için lĂŒzumlu her tĂŒrlĂŒ ci-hazlarâșn ve bu arada difl protezleriyle sair protezlerin ve gözlĂŒklerinbedelleri dahil olmak ĂŒzere tedavi masraflarâș, esirlerin elinde tutandevlete ait olacaktâșr.
Madde 31 - Harp esirlerinin en az ayda bir defa tâșbbi teftiflleri yapâșlacak-tâșr. Bu teftifller cĂŒmlesinden olarak her esirin vĂŒcut a€âșrlâș€âș kontrolve kaydolunacaktâșr. Teftifllerin gayesi bilhassa umumĂź sâșhhat vebesleme vaziyetiyle temizlik vaziyetinin murakabesi, sarĂź hastalâșk-larâșn ve tahsisen veremin, sâștmanâșn ve zĂŒhrevi hastalâșklarâșn aranâș-
62
![Page 70: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/70.jpg)
lâșp meydana çâșkarâșlmasâș olacaktâșr. Bu maksatla, el altâșnda mevcuten tesirli metodlar ve meselĂą veremi hemen bafllangâșcâșnda meyda-na çâșkarmak ĂŒzere mikrofilm ĂŒzerine zaman zaman seri halinderadyografi usulĂŒ kullanâșlacaktâșr.
Madde 32 - Mensup olduklarâș silahlâș kuvvetlerin sâșhhiye hizmetlerineba€lâș olmamakla beraber hekim, diflçi, erkek veya kadâșn hastabakâș-câș olan harp esirleri, kendilerini elinde tutan Devlet tarafâșndan on-larla aynâș Devlete tĂąbi harp esirleri menfaatine tabi vazifelerini ifa-ya davet olunabileceklerdir. Bu takdirde bunlar harp esiri olmakladevam edecekler, fakat kendilerini elinde tutan Devletçe ifraz olu-nan personel ile aynâș muameleyi göreceklerdir. Bunlar, 49 ncumadde mucibince kendilerine tahmil edebilecek olan sair her tĂŒrlĂŒifllerden muaf tutulacaklardâșr.
FASIL IV
HARP ESâčRLERâčNE YARDIM âčĂâčN ALIKONULANTIBBâč VE DâčNâč PERSONEL
Madde 33 - Harp esirlerine yardâșmda bulunmak maksadiyle esirlerielinde tutan devletçe alâșkonulan sâșhhi ve dini personel mensuplarâșharp esiri sayâșlmâșyacaklardâșr. fiu kadar ki, bunlar, en az iflbu Söz-leflmenin bahsetti€i bĂŒtĂŒn menfaatlerden ve harp esirlerini tedavive bunlara dini yardâșmda bulunmalarâș için icabeden bĂŒtĂŒn kolay-lâșklardan istifade edeceklerdir.
MezkĂ»r personel mensuplarâș, esirleri elinde tutan devletin askerĂźkanun ve nizamnameleri çerçevesinde, salĂąhiyetli servislerin idare-si altâșnda ve mesleklerinin adabâșna uyarak, tercihan tabi, olduklarâșsilahlâș kuvvetlere mensup harp esirleri lehine tâșbbi ve ruhani vazife-lerinin ifasâș zâșmnâșnda afla€âșdaki kolaylâșklardan istifade edeceklerdir:
a) âčfl mĂŒfrezelerinde veya kamp dâșflâșndaki hastanelerde bulu-nan harp esirlerini zaman zaman ziyaret etmelerine mĂŒ-saade olunacaktâșr. Onlarâș elinde tutan devlet bu maksatlaemirlerine lĂŒzumlu nakil vasâștalarâșnâș tahsis edecektir.
b) Her kampta, en yĂŒksek rĂŒtbede en kâșdemli olan askerĂź he-kim, alâșkonulan sâșhhi personelin faaliyetleri hususundakampâșn askerĂź makamlarâșna karflâș mesul olacaktâșr. Bumaksatla, ihtilĂąfa dahil Taraflar, muhasamatâșn hemenbaçlangâșcâșndan itibaren, seferdeki silahlâș kuvvetlere men-sup yaralâșlarla hastalarâșn vaziyetini âșslaha matuf 12 A€us-tos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin 26 ncâș maddesin-
63
![Page 71: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/71.jpg)
de yazâșlâș cemiyetlerin personeli de dahil olmak ĂŒzere sâșhhipersonellerinin rĂŒtbeler muadeleti hakkâșnda anlaflacak-lardâșr. Vazifelerine taallĂ»k eden bĂŒtĂŒn meselelerde mez-kĂ»r hekim ve keza askerĂź rahipler, kampâșn salĂąhiyetli ma-kamlariyle do€rudan do€ruya temas etmek hakkâșnâș haizolacaklardâșr. Bu makamlar, bu meselelere taallĂ»k edenmuhaberat hususunda onlara her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklarâș göste-receklerdir.
c) Alâșkonulan personel, bulundu€u kampâșn askeri zapturap-tâșna tabi olmakla beraber, tâșbbi veya dini vazifeleri dâșflâșndahiç bir ifl görmeye mecbur edilemiyecektir.
Muhasamatâșn devamâș sâșrasâșnda, ihtilĂąfa dahil Taraflar, alâșkonulanpersonelin icabâșnda nöbet de€ifltirmesi hususunda anlaflacaklardâșr.
Yukarâșki hĂŒkĂŒmlerden hiçbiri, esirleri elinde tutan devleti, sâșhhi veruhani bakâșmlardan harp esirlerine karflâș kendisine terettĂŒp edenvecibelerden vĂąreste kâșlamaz.
FASIL V
DâčNâč, FâčKRâč VE BEDENâč FAALâčYETLFR
Madde 34 - Harp esirleri, askerĂź idarece tesbit olunan cari inzibat ted-birlerine riayet etmeleri flartiyle, mezheplerinin Ăąyinlerinde bulun-malarâș da dahil olmak ĂŒzere dinlerinin icabatâșnâș ifa hususunda ta-mamiyle muhtar bâșrakâșlacaklardâșr.
Dini ayinler için mĂŒnasip mahaller tahsis olunacaktâșr.
Madde 35 - DĂŒflman devletin eline dĂŒflmĂŒfl olup harp esirlerine yardâșm-da bulunmak ĂŒzere kalan veya alâșkonulan askerĂź rahiplerin esirlereruhani yardâșmda bulunmalarâșna ve dini vicdanlarâșna uyarak din-dafllarâș arasâșnda bu yardâșmâș serbestçe ifa etmelerine mĂŒsaade olu-nacaktâșr. AskerĂź rahipler, aynâș silahlâș kuvvetlere mensup olan, aynâșdili konuflan, veya aynâș dine mensup olan harp esirlerinin bulun-duklarâș muhtelif kamplarla ifl mĂŒfrezeleri arasâșnda taksim oluna-caklardâșr. Bunlar, kamplarâș dâșflâșndaki harp esirlerini ziyaret husu-sunda lĂązâșm gelen kolaylâșklardan ve bilhassa 33 ncĂŒ maddede yazâș-lâș nakil vasâștalarâșndan istifade edeceklerdir. AskerĂź rahipler sansĂŒrkaydâș mahfuz kalmak flartiyle, yeni vazifeleri cĂŒmlesinden bulunanifller hakkâșnda gerek mevkuf olduklarâș memleketin kilise makamla-riyle, gerek beynelmilel dini teflekkĂŒllerle muhabere serbestisindenistifade edeceklerdir. Bu maksatla gönderecekleri mektuplar vekartlar, 71 nci maddede yazâșlâș kontenjana inzimam edecektir.
64
![Page 72: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/72.jpg)
Madde 36 - Kendi ordularâșnda rahiplik etmemifl olmakla beraber birmezhebin rahibi olan harp esirleri, mezhepleri ne olursa olsun din-dafllarâș arasâșnda ruhani vazifelerini serbestçe ifa etmek mĂŒsaadesi-ni haiz olacaklardâșr. Bunlara, bu maksatla, esirleri elinde tutanDevlet tarafâșndan alâșkonulmufl askerĂź rahipler gibi muamele edile-cektir. Baflka hiçbir ifl görmeye mecbĂ»r edilemeyeceklerdir.
Madde 37 - Harp esirleri, alâșkonulmufl bir askerĂź rahibin veya mezhep-lerine mensup harp esiri bir rahibin yardâșmâșndan mahrum olmala-râș halinde ya onlarâșn mezhebine veya mĂŒflabih bir mezhebe men-sup bir rahip veyahut bu da olmaz ise ve dini bakâșmdan mĂŒmkĂŒnolursa, dini sâșfatâș olmâșyan ehliyetli bir kimse bu vazifeyi ifa etmekĂŒzere alĂąkalâș esirlerin talebi ĂŒzerine tayin olunacaktâșr. Esirleri elin-de tutan devletin tasvibine ba€lâș olan bu tayin, alĂąkalâș esirler cema-atinin mutabakatâș ve icabeden hallerde, aynâș mezhebe mensup ma-hallĂź dini makamâșn tasvibi ile olacaktâșr. Bu suretle tayin olunankimse, esirleri elinde tutan devletin askerĂź zapturapt ve emniyeti sâș-yaneten koydu€u bilumum nizamlara riayet etmekle mĂŒkellef ola-caktâșr.
Madde 38 - Esirleri elinde tutan devlet, her esirin ferdi temayĂŒllerine ri-ayet etmekle beraber, harp esirlerinin fikir, terbiye, e€lence ve sporfaaliyetlerini teflvik edecektir; mezkĂ»r devlet esirlere mĂŒnasip ma-haller ve lĂŒzumlu teçhizatâș tahsis ederek bu faaliyetlerin icrasâș içinicabeden tedbirleri alacaktâșr.
Harp esirlerine, sporlar ve oyunlar da dahil olmak ĂŒzere, bedenihareketlerde bulunmak ve açâșk havadan istifade etmek imkĂąnâș ve-rilecektir. Bu maksatla bilumum kamplarda kĂąfi miktarda açâșk sa-halar tahsis olunacaktâșr.
FASIL VI
DâčSâčPLâčN
Madde 39 - Her harp esirleri kampâș, esirleri elinde tutan devletin mun-tazam silahlâș kuvvetlerine mensup mesul bir subayâșn do€rudando€ruya idaresi altâșna verilecektir. Nezdinde iflbu Sözleflmenin met-ni bulunacak olan bu subay, Sözleflme hĂŒkĂŒmlerinin emri altâșnda-ki memurlarca bilinmesini temin edecek ve hĂŒkĂŒmetinin muraka-besi altâșnda Sözleflmenin tatbikatâșndan mesul olacaktâșr.
Madde 40 - RĂŒtbe ve tabiiyet iflaretleriyle niflanlarâșn taflâșnmasâșna mĂŒsa-ade olunacaktâșr.
65
![Page 73: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/73.jpg)
Madde 41 - Her kampta, iflbu Sözleflme ile eklerinin metni ve 6 ncâș mad-dede derpifl edilen bilcĂŒmle hususĂź anlaflmalarâșn muhtevasâș, harpesirlerinin dilinde yazâșlâș olarak bĂŒtĂŒn esirlerin okuyabilecekleri biryere asâșlacaktâșr. Bunlar, asâșlan metinlere ittâșla kesbedemiyecek va-ziyette olan esirlerin talebi ĂŒzerine kendilerine verilecektir.
Harp esirlerinin hareket tarzlarâșna mĂŒtĂąallik her tĂŒrlĂŒ nizamname-ler, emirler, ihtarlar ve neflriyat, esirlere anladâșklarâș bir dilde tebli€olunacaktâșr; bu vesikalar, yukarâșda derpifl olunan flartlar dahilindeasâșlmak suretiyle ilĂąn olunacak ve suretleri mutemede verilecektir.Esirlere flahsen hitap eden bilumum emir ve kumandalar da anla-yacaklarâș bir dilde verilecektir.
Madde 42 - Harp esirlerine ve bilhassa bunlardan firar eden veya firarteflebbĂŒsĂŒnde bulunanlara karflâș silah istimali, ancak ve daima ev-vel emirde icabâș hale göre ihtarlar yapâșlmasâșnâș mĂŒteakip en son ola-rak mĂŒracaat edilecek bir tedbir olacaktâșr.
FASIL VII
HARP ESâčRLERâčNâčN RĂTBELERâč
Madde 43 - Muhasematâșn hemen bafllamasâșndan itibaren ihtilĂąfa dahilTaraflar, muadil bulunan esirler arasâșnda muamele mĂŒsavatâșnâș te-min etmek ĂŒzere iflbu Sözleflmenin 4 ncĂŒ maddesinde zikri geçenbĂŒtĂŒn flahâșslarâșn unvan ve rĂŒtbelerini karflâșlâșklâș olarak birbirlerinetebli€ edeceklerdir; flayet sonradan unvan ve rĂŒtbeler ihdas edile-cek olursa, bunlar da aynâș suretle tebli€ olunacaktâșr.
Esirleri elinde tutan devlet, harp esirlerinin mazhar olacaklarâș vetabi bulunduklarâș devletçe kendisine usulen tebli€ edilecek olanrĂŒtbe terfilerini tanâșyacaktâșr.
Madde 44 - Harp esiri olan subaylarla mĂŒmasillerine, rĂŒtbe ve yafllarâș-na göre gösterilmesi gereken hĂŒrmetle muamele edilecektir.
Subay kamplarâșnâșn hizmetini temin etmek ĂŒzere, subaylarla mĂŒ-masillerinin rĂŒtbeleri gözönĂŒnde tutularak buralara aynâș silahlâșkuvvetlere mensup ve mĂŒmkĂŒn oldu€u nisbette aynâș dili konuflankĂąfi sayâșda esir askerler ifraz olunacaktâșr; bunlar, baflkaca hiçbir iflgörmeye mecbur tutulmayacaklardâșr.
Subay yemeklerinin kendileri tarafâșndan idare edilmesĂź hususundaher tĂŒrlĂŒ kolaylâșk gösterilecektir.
Madde 45 - Subaylardan gayrâș harp esirlerine, rĂŒtbelerine ve yafllarâșnagöre gösterilmesi gereken hĂŒrmetle muamele edilecektir.
66
![Page 74: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/74.jpg)
Esir yemeklerinin kendileri tarafâșndan idare edilmesi hususundaher tĂŒrlĂŒ kolaylâșk gösterilecektir.
FASIL VIII
HARP ESâčRLERâčNâčN BâčR KAMPA VARMALARINIMĂTEAKâčP NAKâčLLERâč
Madde 46 - Esirleri elinde tutan Devlet, harp esirlerinin nakline kararverirken bilhassa bunlarâșn memleketlerine iadelerine melhuz gĂŒĂ§-lĂŒkleri artâșrmamak ĂŒzere bizzat esirlerin menfaatlerini gözetlemek-le mĂŒkellef olacaktâșr.
Harp esirlerinin nakli daima insani bir flekilde ve esirleri elinde tu-tan Devlet askerlerinin istifade ettikleri flartlardan daha az mĂŒsaitolmâșyacak olan flartlar dahilinde yapâșlacaktâșr. Harp esirlerinin alâș-flâșk olduklarâș iklim flartlarâș daima hesaba katâșlacak ve nakil flartla-râș hiçbir halde sâșhhatlerine zararlâș olmâșyacaktâșr.
Esirleri elinde tutan Devlet nakil sâșrasâșnda harp esirlerine gerekbunlarâș sâșhhatli bir halde tutmaya yetecek kadar içme suyu ve yi-yecek, gerek lĂŒzumlu elbiseyi, barâșnacak yeri ve mĂŒdavatâș teminedecektir. MezkĂ»r Devlet, bilhassa denizden ve havadan seyahathalinde, nakil sâșrasâșnda emniyetleri için lĂŒzumlu her tĂŒrlĂŒ tedbir-leri alacak ve nakledilen esirlerin hareketten evvel tam listesinitanzim edecektir.
Madde 47 - Hasta veya yaralâș olan harp esirleri, iyileflmeleri seyahat yĂŒ-zĂŒnden muhataraya dĂŒflmek ihtimali oldu€u mĂŒddetçe ve emniyet-leri bakâșmâșndan mĂŒbrem bir zaruret olmadâșkça baflka yere nakle-dilemiyeceklerdir.
fiayet muharebe cephesi bir kampa yaklaflacak olursa, bu kampta-ki harp esirleri ancak nakiller kĂąfi emniyet flartlarâș dahilinde yapâș-labilirse veya nakillerine nazaran o yerde kalmalarâș kendileri içindaha bĂŒyĂŒk bir muhatara teflkil ederse baflka yere naklolunabile-ceklerdir.
Madde 48 - Baflka yere nakil halinde harp esirlerine hareket edeceklerive yeni posta adresleri resmen tebli€ olunacaktâșr; bu tebli€, a€âșrlâșk-larâșnâș hazâșrlamalarâșna ve ailelerine haber vermelerine imkĂąn bâșra-kacak kadar erken yapâșlacaktâșr.
Esirlerin flahsi eflyalarâșnâș, mektuplarâșnâș ve adreslerine gelmifl pa-ketleri alâșp götĂŒrmelerine mĂŒsaade olunacaktâșr; nakil flartlarâș böy-le bir tedbiri zararlâș kâșldâș€âș takdirde bu eflyanâșn a€âșrlâș€âș esirlerin ta-
67
![Page 75: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/75.jpg)
flâșyabilece€i makul bir miktar ile tahdit olunabilecek, fakat bu a€âșr-lâșk hiçbir halde 25 kiloyu geçmiyecektir.
Esirlerin eski kamplarâș adresine gönderilmifl bulunan mektuplar vepaketler kendilerine geciktirilmeden yollanacaktâșr. Kamp kuman-danâș, mutemed ile mutabâșk kalarak harp esirlerine ait mĂŒflterekmallarâșn ve iflbu maddenin ikinci bendi hĂŒkmĂŒne göre konulmufltahdit nakli dolayâșsâșyle esirlerin yanlarâșnda götĂŒremiyecekleri a€âșr-lâșklarâșn nakli için lĂŒzumlu tedbirleri alacaklar.
Nakil masraflarâș esirleri elinde tutan Devlete ait olacaktâșr.
KISIM III
HARP ESâčRLERâčNâčN ĂALIfiTIRILMASI
Madde 49 - Esirleri elinde tutan devlete sa€lam harp esirlerini, yafl, cin-siyet, rĂŒtbe ve bedeni kabiliyetlerini nazarâș itibare alarak ve bilhas-sa kendilerini bedenen ve ruhen sâșhhat halinde tutmak maksadâșy-le çalâșfltâșrabilecektir.
Harp esiri olan erbafllar, ancak nezaret iflleriyle mĂŒkellef tutulabi-leceklerdir. Bu ifllerle mĂŒkellef tutulmâșyanlar, kendilerine uygunbaflka bir ifl isteyebilecekler ve imkĂąn elverdi€i nisbette kendilerinebu ifl temin olunacaktâșr.
Subaylar ve mĂŒmasilleri kendilerine uygun bir ifl isterlerse, imkĂąnnisbetinde onlara bu ifl temin edilecektir. Bunlar hiçbir halde çalâșfl-makla mĂŒkellef tutulamâșyacaklardâșr.
Madde 50 - Harp esirleri, kamplarâșnâșn idaresi, tanzimi ve bakâșmâș hari-cinde ancak afla€âșdaki nevilerden ifllerde çalâșflmakla mĂŒkellef tutu-labileceklerdir.
a) Ziraat,
b) Maden, makine ve kimya sanayiinden, nafâșa ifllerinden,askerĂź mahiyette veya askerĂź maksatlara matuf olan infla-at ifllerinden gayri istihsal, istihraç veya imĂąl sanayii,
c) Askeri mahiyette veya askeri maksatlara matuf olmâșyannakliye ve levazâșm iflleri
d) Ticaret ve sanat faaliyetleri;
e) Ev hizmetleri,
f) AskerĂź mahiyette veya askerĂź maksatlara matuf olmâșyanamme hizmetleri.
68
![Page 76: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/76.jpg)
Yukarâșdaki hĂŒkĂŒmlerin ihlĂąli halinde harp esirleri, 78 nci maddemucibince flikĂąyet haklarâșnâș kullanmâșya mezun olacaklardâșr.
Madde 51 - Harp esirleri, bilhassa barâșnacak yer, yiyecek, giyecek vemalzeme bakâșmlarâșndan mĂŒsait çalâșflma flartlarâșndan istifade ede-ceklerdir; bu flartlar, esirleri elinde tutan Devlet tebasâșndan olupmĂŒmasil ifllerde çalâșfltâșrâșlan kimselere bahflolunmufl flartlardanafla€âș olmâșyacaktâșr; iklim flartlarâș da nazarâș itibara alâșnacaktâșr.
Harp esirlerini elinde tutan ve bunlarâș iflte kullanan devlet, bu esir-lerin çalâșfltâșklarâș bölgelerde sĂąyin himayesine mĂŒteallik millĂź ka-nunlarâșn ve bilhassa iflçi emniyeti hakkâșndaki nizamnamelerin tat-bikini temin edecektir.
Harp esirleri, yapacaklarâș iflle mĂŒtenasip ve kendilerini elinde tutandevlet tebasâș için derpifl olunanlara mĂŒmasil bir talim ve terbiye ileve korunma vasâștalarâșyle teçhiz olunacaktâșr. 52 nci madde hĂŒkĂŒm-leri mahfuz kalmak kaydâșyle, harp esirleri sivil iflçiler için melhuzbulunan normal muhataralara maruz bâșrakâșlabileceklerdir.
Ăalâșflma flartlarâș hiçbir halde inzibati tedbirlerle daha zahmetli birhale ifra€ olunamâșyacaktâșr.
Madde 52 - Hiçbir harp esiri gönĂŒllĂŒ olmadâșkça gayrisâșhhi veya tehlike-li ifllerde kullanâșlamâșyacaktâșr.
Hiçbir harp esiri, esirleri elinde tutan devletin silahlâș kuvvetlerimensuplarâșndan biri için haysiyet kâșrâșcâș sayâșlabilecek olan bir ifltekullanâșlamâșyacaktâșr.
Mayâșnlarâșn veya bunlara mĂŒmasil sair cihazlarâșn kaldâșrâșlmasâș teh-likeli ifl sayâșlacaktâșr.
Madde 53 - Harp esirlerinin gidifl ve dönĂŒfl zamanâș da dahil olmak ĂŒze-re gĂŒndelik çalâșflma mĂŒddetleri haddinden aflâșrâș olmâșyacak ve hiç-bir halde esirleri tutan devletin tebaasâșndan olup o bölgede aynâș ifl-te kullanâșlan sivil iflçiler hakkâșnda kabul edilmifl mĂŒddeti geçemi-yecektir.
GĂŒndelik iflin ortasâșnda harp esirlerine en az bir saatlik istirahatverilmesi mecburi olacaktâșr; esirleri elinde tutan devletin iflçilerineverilen istirahat mĂŒddeti daha uzun ise, esirlerin istirahat mĂŒdde-ti de o kadar olacaktâșr. Esirlere her hafta tercihan pazar gĂŒnĂŒ, ve-yahut asâșl memleketlerinde cari olan tatil gĂŒnĂŒnde fasâșlasâșz yirmidört saatlik bir istirahat de verilecektir. Bundan maade, bir seneçalâșflmâșfl olan esir ard arda sekiz gĂŒnlĂŒk bir istirahatten istifadeedecek ve bu mĂŒddet zarfâșnda kendisine ifl ĂŒcreti ödenecektir.
69
![Page 77: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/77.jpg)
Parça baflâșna ĂŒcret gibi çalâșflma usuller tatbik edilmekte ise, çalâșfl-ma mĂŒddeti bu sebeple aflâșrâș derecede uzatâșlmâșyacaktâșr.
Madde 54 - Harp esirlerine verilecek ifl ĂŒcreti iflbu Sözleflmenin 62 ncimaddesi hĂŒkĂŒmlerine tevfikan tesbit edilecektir.
âčfl kazasâșna u€rayan, veyahut ifl sâșrasâșnda veya ifl neticesinde birhastalâș€a tutulan harp esirleri, vaziyetlerinin istilzam etti€i her tĂŒr-lĂŒ tedaviyi göreceklerdir. Bundan maada, esirleri elinde tutan Dev-let bu gibilere tabi olduklarâș devlet nezdinde haklarâșnâș ihkaka me-dar olacak bir tâșbbi tasdikname verecek ve bu tasdiknamenin ikin-ci bir nĂŒshasâșnâș 123 ncĂŒ maddede yazâșlâș Harp Esirleri Merkez Ajan-sâșna yollâșyacaktâșr.
Madde 55 - Harp esirlerinin çalâșflma kabiliyetleri en az ayda bir defa ol-mak ĂŒzere zaman zaman yapâșlacak tâșbbi muayenelerle kontrol edi-lecektir. Bu muayenelerde bilhassa harp esirlerinden istenecek iflinmahiyeti nazarâș itibara alâșnacaktâșr.
fiayet bir harp esiri kendini çalâșflamâșyacak bir halde telĂąkki ederse,bulundu€u kampâșn tâșbbi makamlarâșna çâșkmasâșna mĂŒsaade oluna-caktâșr; hekimler, kanaatlerince çalâșflamâșyacak halde bulunan esir-lerin iflten muaf tutulmasâșnâș tavsiye edebileceklerdir.
Madde 56 - âčfl MĂŒfrezelerinin teflkilĂąt ve idaresi harp esirleri kamplarâș-nâșn teflkilĂąt ve idaresine mĂŒmasil olacaktâșr.
Her ifl mĂŒfrezesi bir harp esirleri kampâșnâșn murakabesi altâșna veri-lerek idarece ona tabi olmakta devam edecektir. AskerĂź makamlar-la mezkĂ»r kampâșn kumandanâș, hĂŒkĂŒmetlerinin murakabesi altâșn-da olmak ĂŒzere iflbu sözleflme hĂŒkĂŒmlerine ifl mĂŒfrezesinde riayetedilmesinden mesul olacaklardâșr.
Kamp kumandanâș, kampâșna tabi ifl mĂŒfrezelerinin gĂŒnĂŒ gĂŒnĂŒnebir listesini tutacak ve bunu hĂąmi devletin, beynelmilel Kâșzâșlhaç ko-mitesinin veya harp esirlerine yardâșmda bulunan sair teflekkĂŒllerinkampâș ziyaret eden murahhaslarâșna bildirecektir.
Madde 57 - Hususi eflhas hesabâșna çalâșflan harp esirlerine yapâșlacakmuamele, bu flahâșslar esirlerin muhafaza ve himayesini kendi me-suliyetleri altâșnda temin etseler dahi en az iflbu maddede derpifledilen muameleye mĂŒsavi olacaktâșr; esirleri elinde tutan Devlet, as-kerĂź makamlar ve bu esirlerin mensup bulunduklarâș kamp kuman-danâș, bu esirlerin bakâșmâș, tedavisi ve ifl ĂŒcretlerinin ödenmesi me-suliyetini tamamen deruhte edeceklerdir.
Bu harp esirleri, ba€lâș bulunduklarâș kamplarâșn mutemetleriyle te-mas halinde kalmak hakkâșna haiz olacaklardâșr.
70
![Page 78: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/78.jpg)
KISIM IV
HARP ESâčRLERâčNâčN MALâč KAYNAKLARI
Madde 58 - Esirleri elinde tutan devlet, muhasamatâșn hemen bafllama-sâșndan itibaren ve bu hususta hĂąmi devletle bir mutabakata varâșn-caya kadar, harp esirlerinin yanlarâșnda nakit olarak veya mĂŒmasâșlbir flekilde bulundurabilecekleri azami mebla€âș tesbit edebilecektir.Meflru olarak veya mĂŒmasâșl bir flekilde bulundurabilecekleri azamimebla€âș tesbit edebilecektir. Meflru olarak tasarruflarâșnda olup el-lerinden alâșnan veya tevkif edilen her fazla mebla€ ve kendileri ta-rafâșndan tevdi olunan paralar hesaplarâșna geçirilecek ve onlarâșn râș-zasâș olmaksâșzâșn baflka bir paraya tahvil olunamâșyacaktâșr.
Harp esirleri, kamp dâșflâșnda bedelini nakden ödemek suretiyle em-tia ve hizmetler mubayaasâșna mezun kâșlâșndâșklarâș takdirde, bu tedi-yeler ya bizzat esirler tarafâșndan yapâșlacak, yahut kamp idaresinceifa olunarak alĂąkalâș esirlerin hesaplarâș zimmetine geçirilecektir.Esirleri elinde tutan devlet bu hususta icabeden hĂŒkĂŒmleri âșsdaredecektir.
Madde 59 - Harp esirlerinden, esir edildikleri sâșrada 18 nci madde mu-cibince alâșnan ve esirleri elinde tutan devletin parasâșyle olan meb-la€lar, iflbu kâșsâșm 64 ncĂŒ maddesi hĂŒkĂŒmlerine tevfikan esirlerdenher birinin hesabâș matlubuna geçirilecektir.
Harp esirlerinden aynâș sâșrada alâșnan baflka paralarâșn esirleri elindetutan Devletin parasâșna tahvilinden hasâșl olan mebla€lar da mez-kĂ»r hesabâșn matlubuna geçirilecektir.
Madde 60 - Esirleri elinde tutan devlet bilumum harp esirlerine afla€âș-da yazâșlâș mebla€larâșn mezkĂ»r devlet parasâșna tahvili suretiyle tesbitolunacak miktarda aylâșk bir maafl avansâș ödiyecektir:
Sâșnâșf I - Ăavufltan afla€âș rĂŒtbede esirler: Sekiz âčsviçre Frangâș,
Sâșnâșf II - Ăavufllarla sair erbafllar veya muadil rĂŒtbedeki esirler:Oniki âčsviçre frangâș,
Sâșnâșf III - YĂŒzbaflâș rĂŒtbesine kadar subaylar veya muadil rĂŒtbeler-deki esirler: Elli âčsviçre frangâș,
Sâșnâșf IV - Binbaflâșlar, yarbaylar, albaylar veya muadil rĂŒtbedekiesirler: Altmâșfl âčsviçre frangâș,
Sâșnâșf V - Generaller veya muadili rĂŒtbedeki esirler: Yetmiflbefl âčsviç-re frangâș.
fiu kadarki, ihtilafa dahil alakalâș taraflar, yukarâșda sayâșlan muhte-
71
![Page 79: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/79.jpg)
lif sâșnâșflara dahil harp esirlerine verilmesi icabeden avanslarâșnâș hu-susi anlaflmalarla tadil edebileceklerdir.
Bundan maada, yukarâșdaki birinci bentte derpifl edilen mebla€laresirleri elinde tutan devletin silahlâș kuvvetler mensuplarâșna verilenmaafla nazaran fazla yĂŒksek oldu€u takdirde, veyahut di€er her-hangi bir sebeple bu mebla€larâșn ödenmesi o devleti ciddi bir sâșkâșn-tâșya sokacak olursa, mezkĂ»r devlet bu mebla€larâșn tadili zâșmnâșndaharp esirlerinin mensup oldu€u devletle hususi bir anlaflma akdo-lununcaya kadar:
a) Birinci bentte yazâșlâș mebla€larâș harp esirlerinin hesaplarâșmatlubuna geçirmekte devam edecek,
b) Maafl avanslarâșndan ifraz edilerek harp esirleri tarafâșndankullanâșlmak ĂŒzere bunlarâșn emrine verilen mebla€larâș mu-vakkaten makul bir miktar ile tahdit edebilecektir; ancakI nci sâșnâșfa dahil harp esirleri için bu mebla€lar hiç bir za-man esirleri elinde tutan devletin kendi silahlâș kuvvetlerimensuplarâșna ödedi€i mebla€lardan afla€âș olmâșyacaktâșr.
Bu yolda yapâșlacak olan bir tahdidin sebepleri vakit geçirilmedenhĂąmi devlete bildirilecektir.
Madde 61 - Esirleri elinde tutan devlet, esirlerin tabi olduklarâș devlet ta-rafâșndan maafl ilĂąvesi olarak gönderilebilecek olan mebla€larâș, bumebla€lar aynâș sâșnâșftan bulunan her esir için mĂŒsavi olmak ve odevlete mensup o sâșnâșftan bĂŒtĂŒn esirlere seyyanen ödenmek ve 64ncĂŒ madde hĂŒkĂŒmlerine tefvikan imkĂąn hasâșl olur olmaz esirlerinflahsi hesaplarâșna yatâșrâșlmak flartâșyle kabul olunacaktâșr. Bu maaflilĂąveleri, esirleri elinde tutan devleti iflbu Sözleflme mucibince ken-disine terettĂŒp eden vecibelerin hiçbirinden vareste kâșlmâșyacaktâșr.
Madde 62 - Harp esirleri kendilerini elinde tutan makamlardan, mikta-râș mezkĂ»r makamlarca tesbit edilecek ve fakat hiçbir zaman tambir ifl gĂŒnĂŒ baflâșna 1/4 âčsviçre frangâșndan afla€âș olmâșyacak Ăądilanebir çalâșflma ĂŒcretini do€rudan do€ruya alacaklardâșr. Esirleri elindetutan devlet gerek esirlere, gerek hĂąmi devlet vasâștasiyle esirlerintabi olduklarâș devlete, tesbit etmifl oldu€u gĂŒndelik çalâșflma ĂŒcreti-ni bildirecektir.
Esirleri elinde tutan makamlar tarafâșndan gerek kamplarâșn idaresi-ne, dahili tertibatâșna veya bakâșmâșna taallĂ»ku bulunan vazifelere ve-ya sanat ifllerine devamlâș olarak ayrâșlan esirlere, gerek arkadafllarâșhizmetinde ruhani veya tâșbbi vazifeler ifasâșyle mĂŒkellef tutulan esir-lere dahi bir çalâșflma ĂŒcreti verilecektir.
72
![Page 80: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/80.jpg)
Mutemedin, yardâșmcâșlarâșnâșn ve icabâș halinde mĂŒflavirlerinin çalâșfl-ma ĂŒcretleri kantin kĂąrlarâș sandâș€âșndan verilecektir. Bu ĂŒcretlerinmutemet tarafâșndan tesbit ve kamp kumandanâș tarafâșndan tasvipedilecektir. Böyle bir sandâșk mevcut de€ilse, esirleri elinde tutandevlet bu gibi esirlere adilĂąne bir çalâșflma ĂŒcreti verecektir.
Madde 63 - Harp esirleri namlarâșna flahsen veya topluca olarak yollana-cak paralarâș almaya mezun olacaklardâșr.
Her harp esiri, bundan sonraki maddede yazâșlâș oldu€u veçhile he-sabâșndaki matlup bakiyesine esirleri elinde tutan devletin tesbitetti€i hadler dahilinde tasarruf edecek ve mezkĂ»r devlet istenilentediyeleri yapacaktâșr. Esirleri elinde tutan devletin zaruri görece€imali veya nakdi takyidat mahfuz kalmak kaydiyle, harp esirleri ya-bancâș memleketlere para yollamaya mezun olacaklardâșr. Bu tak-dirde, esirleri elinde tutan devlet, esirlerin bakmakla mĂŒkellef bu-lunduklarâș kimselere para göndermelerini bilhassa kolaylafltâșra-caktâșr.
Her halikĂąrda harp esirleri, tĂąbi bulunduklarâș devlet muvafakat et-ti€i takdirde, flu usul dairesinde memleketlerine para gönderebile-ceklerdir: Esirleri elinde tutan devlet, hĂąmi devlet vasâștasiyle esir-lerin tĂąbi bulundu€u devlete, tediyenin amiri ile mĂŒteneffii ve esir-leri elinde tutan devletin parasiyle ifade edilmifl olarak ödenecekmiktar hakkâșnda lĂŒzumlu bilcĂŒmle malĂ»matâș havi bir ihbarnamegönderecektir; bu ihbarnamede alakalâș esirin imzasâș ve bunu tas-dikan kamp kumandanâșnâșn imzasâș bulunacaktâșr. Esirleri elinde tu-tan devlet bu mebla€âș esirin hesabâșna zimmet kaydedecektir; busuretle zimmet kaydetti€i mebla€larâș, esirlerin tĂąbi olduklarâș devle-tin matlubuna geçirecektir.
Esirleri elinde tutan devletin yukarâșdaki talimatâșn tatbiki zâșmnâșndaiflbu Sözleflmeye ba€lâș V numaralâș lĂąhikadaki Numune Nizamname-si mĂŒnderecatâșna mĂŒracaatâș faydalâș olacaktâșr.
Madde 64 - Esirleri elinde tutan devlet her harp esiri için en az afla€âșda-ki malĂ»matâș ihtiva edecek bir hesap tutacaktâșr:
l. Maafl avansâș, çalâșflma ĂŒcreti olarak, veya baflka bir nam ileesirin alaca€âș olan veya kendisine ödenen mebla€lar; esirlerielinde tutan devletin parasâș olarak esirden alâșnan mebla€lar;esirden alâșnmâșfl olup talebi ĂŒzerine mezkĂ»r devletin parasâșnatahvil edilmifl olan mebla€lar,
2. Esire nakden veya buna MĂŒmasil bir flekilde verilmifl olanmebla€lar; onun hesabâșna ve talebi ĂŒzerine yapâșlan tediyeler;
73
![Page 81: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/81.jpg)
bundan evvelki maddenin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bendi mucibince yollananmebla€lar.
Madde 65 - Bir harp esirinin hesabâșna geçirilen her kaydâșn yanâșnda ken-disinin veyahut namâșna hareket eden mutemedin imzasâș veya pa-rafâș konulacaktâșr.
Harp esirlerine, hesaplarâșnâș görmeleri ve bir suretini almalarâș hu-susunda her zaman kĂąfi kolaylâșklar gösterilecektir. Hesap, kampâșziyaret edecek olan hĂąmi devlet mĂŒmesilleri tarafâșndan da tetkikolunabilecektir.
Harp esirlerinin bir kamptan di€erine nakilleri halinde, flahsi he-saplarâș arkalarâșndan gönderilecektir. Esirlerin bir devletten di€eri-ne nakilleri halinde kendilerine ait olup esirleri elinde tutan devle-tin parasâșyle muharrer olmayan mebla€lar arkalarâșndan gönderile-cektir. Hesaplarâșnâșn matlubunda kalacak olan di€er bĂŒtĂŒn mebla€-lar için kendilerine bir tasdikname verilecektir.
âčhtilĂąfa dahil alĂąkalâș devletler, harp esirlerinin hesap hulasalarâșnâșmuayyen fasâșlalarla ve hĂąmi devlet vasâștasiyle birbirlerine yollamakhususunda anlaflabileceklerdir.
Madde 66 - Harp esirinin esaret hali tahliye veya memlekete iade sure-tiyle hitam buldukta, esirleri elinde tutan devlet ona esareti sonun-da alaca€âș olan matlup bakiyesini gösteren ve mezkĂŒr devletin sa-lĂąhiyetli bir subayâș tarafâșndan imzalanmâșfl bir beyanname tevdiedecektir. Di€er taraftan esirleri elinde tutan devlet esirlerin tĂąbi ol-duklarâș devlete hĂąmi devlet vasâștasâșyle esaret halleri memlekete ia-de, tahliye, firar, ölĂŒm ve sair bir suretle nihayet bulan esirlere aither tĂŒrlĂŒ malĂ»matâș ihtiva eden ve ezcĂŒmle bunlarâșn hesaplarâșnda-ki matlup bakiyelerini gösteren listeler gönderecektir. Bu listelerinher yapra€âș esirleri elinde tutan devletin salĂąhiyetli bir mĂŒmessilitarafâșndan tasdik olunacaktâșr.
AlĂąkalâș devletler yukarâșda yazâșlâș hĂŒkĂŒmlerin hepsini veya bir kâșsmâș-nâș hususi bir anlaflma ile tadil edebilecektir.
Esirin tabi bulundu€u devlet, esirleri elinde tutan devletin esaretsonunda borçlu kaldâș€âș matlup bakiyesinin esire tesviyesinden me-sul olacaktâșr.
Madde 67 - 60 ncâș madde mucibince harp esirlerine ödenmifl olan ma-afl avanslarâș esirlerin tĂąbi olduklarâș devlet namâșna verilmifl sayâșla-caktâșr. Gerek bu maafl avanslarâș, gerek mezkĂ»r devlet tarafâșndan63 ncĂŒ maddenin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bendiyle 68 nci madde mucibince ifaedilmifl olan bilumum tediyeler, muhasamatâșn sonunda alĂąkalâșdevletler arasâșnda bir tesviye flekline ba€lanacaktâșr.
74
![Page 82: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/82.jpg)
Madde 68 - Ăalâșflmadan ileri gelmifl bir kaza veya sair bir malĂ»liyettendolayâș bir harp esiri tarafâșndan vaki olacak her tazminat talebi, hĂą-mi devlet vasâștasâșyle esirin tĂąbi bulundu€u devlete ulafltâșrâșlacaktâșr.Esirleri elinde tutan devlet, 54 ncĂŒ madde hĂŒkĂŒmlerine tevfikanher halde harp esirine yaranâșn veya malĂ»liyetin mahiyetini, vuku-buldu€u ahval ve fleraiti ve esirin gördĂŒÂ€ĂŒ tâșbbi mualece ve hasta-ne tedavisine ait malĂ»matâș muhtevi bir beyanname verecektir. Bubeyanname esirleri elinde tutan devletin mesul bir subayâș tarafâșn-dan imzalanacak ve tâșbbi mahiyetteki malĂ»matâșn do€rulu€u sâșhhi-ye hizmetine mensup bir tabip tarafâșndan tasdik olunacaktâșr.
Esirleri elinde tutan devlet esirlerin tĂąbi bulunduklarâș devlete, birharp esirinin 18 nci madde mucibince elinden alâșnan ve memleke-tine iadesi sâșrasâșnda kendisine geri verilmemifl olan zati eflya, paraveya kâșymetli eflya hakkâșnda yapaca€âș her tĂŒrlĂŒ tazminat talebi ilekeza esirin kendisini elinde tutan devletin veya bu devlete mensupbir memurun hatasâșna atfeyledi€i bir zarar hakkâșnda yapaca€âș hertĂŒrlĂŒ tazminat talebini de bildirecektir. Maamafih esirleri elinde tu-tan devlet masrafâș kendisine ait olmak ĂŒzere esirin esaret mĂŒddetiiçinde muhtaç olaca€âș zati eflyanâșn yerine yenilerini verecektir. Herhalde, esirleri elinde tutan devlet, esire, mezkĂ»r eflyanâșn, paralarâșnve kâșymetli cflyanâșn kendisine geri verilmemesi sebeplerine diar me-sul subay tarafâșndan imzalanmâșfl ve lĂŒzumlu bĂŒtĂŒn malĂ»matâșmuhtevi bir beyanname verecektir. Bu beyannamenin bir ikincinĂŒshasâș esirin tĂąbi oldu€u devlete 123 ncĂŒ maddede yazâșlâș HarpEsirleri Merkez Ajansâș delĂąletiyle gönderilecektir.
KISIM V
HARP ESâčRLERâčNâčN HARâčĂLE MĂNASEBETLERâč
Madde 69 - Esirleri elinde tutan devlet esirleri ele geçirir geçirmez onlarave hĂąmi devlet delĂąletiyle tĂąbi bulunduklarâș devlete, iflbu kâșsâșmda ya-zâșlâș hĂŒkĂŒmlerin icrasâș zâșmnâșnda derpifl olunan tedbirleri bildirecek-tir; keza, mezkĂ»r tedbirlerde yapâșlan her tadili de tebli€ edecektir.
Madde 70 - Her harp esirine, esir alâșnmasâșnâș hemen mĂŒtaakip veyahuten geç bir kampa varmasâșndan bir hafta sonra, bu kamp bir tran-sit kampâș olsa dahi ve keza hastalâșk veya bir tahaffuzhaneye veyadi€er bir kampa nakil halinde bir taraftan do€rudan do€ruya esirinailesine, di€er taraftan 123 ncĂŒ maddede yazâșlâș harp esirleri mer-kez ajansâșna mĂŒmkĂŒnse iflbu Sözleflmeye ba€lâș numunesine göretanzim edilmifl ve onlarâș esirin esaretinden, adresinden ve sâșhhi va-ziyetinden haberdar edecek bir kart göndermek imkĂąnâș bahfloluna-
75
![Page 83: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/83.jpg)
caktâșr. Bu gibi kartlar mĂŒmkĂŒn olan bĂŒtĂŒn sĂŒratle yollanacak vehiçbir veçhile geciktirilemiyecektir.
Madde 71 - Harp esirleri mektup ve kart göndermeye ve almaya mezunolacaklardâșr. fiayet esirleri elinde tutan devlet bu muhabereyi tah-dide lĂŒzum görecek olursa, bu takdirde mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar ifl-bu Sözleflmeye ba€lâș numunelerine göre tanzim edilmifl olarak enaz ayda bir mektup ile dört kart (70 nci maddede yazâșlâș kartlar sa-yâșlmaksâșzâșn) gönderilmesine mĂŒsaade edecektir. Bunun dâșflâșndatahditler konulmasâș, ancak esirleri elinde tutan devletin lĂŒzumlusansĂŒrĂŒ yaptâșrmak için kĂąfi sayâșda selĂąhiyetli mĂŒtercimler bul-makta gĂŒĂ§lĂŒk çekmesi sebebiyle hĂąmi devletin bu tahditleri bizzatesirlerin menfaatine uygun görmesi halinde caiz olacaktâșr. Esirleregönderilen mektuplarâșn tahdidine lĂŒzum görĂŒlecek olursa bu ka-rar, ledelicap esirleri elinde tutan devletin talebi ĂŒzerine ancak esir-lerin tĂąbi bulunduklarâș devletçe verilebilecektir. Bu gibi mektuplarve kartlar, esirleri elinde tutan devlet emrinde mevcut en sĂŒratli va-sâștalarla ulafltâșrâșlacaktâșr; bu mektuplar ve kartlar inzibati sebepler-den dolayâș ne geciktirilebilecek, ne de alâșkonulabilecektir.
Uzun zamandan beri ailelerinden haber alamayan, yahut haber al-mak veya alalĂąde yollardan haber almak imkĂąnâșndan mahrum olanharp esirleri ile; ailelerinden uzun bir mesafe ile ayrâșlmâșfl bulunan-lar, ĂŒcreti esirleri elinde tutan devlet nezdindeki hesaplarâș zimme-tine geçirilmek veya emirlerinde mevcut paradan ödenmek ĂŒzeretelgraflar göndermeye mezun olacaklardâșr.
UmumĂź kaide olarak harp esirlerinin mektuplarâș ana dilleriyle ya-zâșlmâșfl olacaktâșr. âčhtilĂąfa dahil devletler, baflka dillerle muhabereedilmesine mĂŒsaade edebileceklerdir.
Harp esirlerinin mektuplarâșnâș ihtiva edecek olan torbalar itina ilemĂŒhĂŒrlenerek muhteviyatâșnâș açâșkca gösterecek surette yaftalana-cak ve gidecekleri yer postaneleri adresine yollanacaktâșr.
Madde 72 - Harp esirleri, posta ile veya sair vasâștalarla, ezcĂŒmle gâșdamaddeleri giyecek, ilùçlar, dini, mĂŒtalĂąa veya e€lence ihtiyaçlarâșnâștatmin edecek maddeleri ve bu arada, kitap, ibadet eflyasâș, fennĂź le-vazâșm, imtihan formĂŒlleri, musiki aletleri, spor takâșmlarâș, veyahutharp esirlerine tahsillerine devam veya gĂŒzel bir sanat icra etmekimkĂąnâșnâș verecek levazâșm ihtiva eden, flahfli veya topluca gönderil-mifl paketler almaya mezun olacaklardâșr.
Bu gibi mĂŒraselĂąt, esirleri elinde tutan devleti iflbu Sözleflme mu-cibince kendisine terettĂŒp eden vecibelerden hiçbir veçhile vĂąrestekâșlmâșyacaktâșr.
76
![Page 84: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/84.jpg)
Bu mĂŒraselĂątâșn tĂąbi tutulabilece€i yegĂąne kayâștlar, bizzat harp esir-lerinin menfaati icabâș olarak hĂąmi devletin teklif edece€i veyahutBeynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesinin veya harp esirlerine yardâșmda bu-lunan di€er bir teflekkĂŒlĂŒn, mĂŒnakale ve muvasala vasâștalarâșnâșnfevkĂąlade yĂŒklĂŒ bulunmasâș hesabâșyle kendi mĂŒraselĂątlarâșna koya-caklarâș takyitlerdir.
fiahsi veya topluca olarak gönderilen paketlerin sevkine taallĂŒkeden flekiller icabâș halinde alĂąkalâș devletler arasâșnda hususi anlafl-malarla kararlafltâșrâșlacak ve mezkĂ»r devletler harp esirlerine yar-dâșm olarak gönderilen yardâșmlarâșn da€âștâșlmasâșnâș hiçbir halde gecik-tiremiyeceklerdir. Giyecek ve yiyecek paketleri kitap ihtiva edemi-yecektir; tâșbbi levazâșm alelĂ»mum topluca paketler halinde yollana-caktâșr.
Madde 73 - Topluca yollanan yardâșmlarâșn tesellĂŒm ve tevzii flekillerihakkâșnda alĂąkalâș devletler arasâșnda hususi anlaflmalar bulunma-masâș halinde, topluca yardâșmlara mĂŒtaallik olup iflbu Sözleflmeyeba€lâș bulunan nizamnameler tatbik olunacaktâșr.
Yukarda bahsi geçen hususi anlaflmalar, harp esirlerine toplucagönderilmifl bulunan yardâșmlarâș tesellĂŒm etmek, da€âștmak ve harpesirlerinin nefâine olarak kullanmak hususunda mutemetlerin haizbulunduklarâș hakkâș hiçbir halde takyit edemiyecektir.
Keza bu gibi anlaflmalar hami devletin, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komi-tesinin, veya harp esirlerine yardâșmda bulunan ve topluca yollananpaketlerin ulafltâșrâșlmasâșna memur edilen bir teflekkĂŒlĂŒn, bunlarâșngönderildikleri kimselere da€âștâșlmasâșnâș murakĂąbe etmek hususun-daki haklarâșnâș da takyit edemiyeceklerdir.
Madde 74 - Harp esirlerine yardâșm olarak yapâșlan bĂŒtĂŒn mĂŒrasalĂąt bi-lumum ithal, gĂŒmrĂŒk ve sair resimlerinden muaf olacaktâșr.
Gerek do€rudan do€ruya, gerek 122 nci maddede yazâșlâș istihbaratbĂŒrolarâș ve 123 ncĂŒ maddede yazâșlâș Harp Esirleri Merkez Ajansa de-lĂąletiyle harp esirleri namâșna posta ile yollanan veya harp esirleri-nin gönderdikleri mektuplar, yardâșmlar ve mĂŒsaade ile yollananpara havaleleri gerek mahreç ve mevrit memleketlerinde, gerek ara-daki memleketlerde bilumum posta ĂŒcretlerinden muaf olacaklar-dâșr.
Harp esirlerine yollanan ve a€âșrlâșklarâșndan dolayâș, yahut baflka birsebeple posta yolu ile nakline imkĂąn bulunmâșyan yardâșmlarâșn na-kil masrafâș, esirleri elinde tutan devleti hĂąkimiyetinde bulunan bĂŒ-tĂŒn ĂŒlkelerde mezkĂ»r devlete ait olacaktâșr. Sözleflmeye taraf olan
77
![Page 85: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/85.jpg)
di€er devletlerden her biri kendi ĂŒlkesi dahilindeki nakil masrafla-râșnâș deruhte edecektir.
AlĂąkalâș devletler arasâșnda hususi anlaflmalar mevcut olmamasâș ha-linde, yukarâșda yazâșlâș muafiyetlerden istifade etmiyen bu mĂŒraselĂą-tâșn nakil masraflarâș gönderene ait olacaktâșr.
YĂŒksek Akid Taraflar, harp esirlerine gönderilen ve bunlarâșn gön-derdikleri telgraflarâșn ĂŒcretlerini mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar indirmeyegayret edeceklerdir.
Madde 75 - AskerĂź harekĂąt alĂąkalâș devletleri 70, 71, 72 ve 77 nci mad-delerde yazâșlâș mĂŒrasalĂątâșn naklini temin hususunda kendilerinedĂŒflen vecibeleri ifadan menetti€i takdirde, alĂąkalâș hĂąmi devletler,Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi veya ihtilĂąfa dahil memleketlerce ka-bul edilen di€er herhangi bir teflekkĂŒl ve eflyanâșn mĂŒnasip vasâșta-larla (vagon, kamyon, gemi, uçak, ilĂąh) naklini temine teflebbĂŒsedebileceklerdir. Bu maksatla YĂŒksek Akid Taraflar, onlara bu va-sâștalarâș tedarik etmeye ve ezcĂŒmle icabeden serbest seyir varakala-râș vermek suretiyle bu nakil vasâștalarâșnâșn seyrĂŒseferine mĂŒsaadeetmeye çalâșflacaklardâșr.
Bu nakil vasâștalarâș:
a) 123 ncĂŒ maddede yazâșlâș Merkez âčstihbarat Ajansâș ile 122nci maddede yazâșlâș millĂź bĂŒrolar arasâșnda teati edilen mek-tuplarâșn, listelerin ve raporlarâșn,
b) Harp esirlerine ait olarak hĂąmi devletlerin, Beynelmilel Kâș-zâșlhaç Komitesinin ve harp esirlerine yardâșmda bulunandi€er herhangi bir teflekkĂŒlĂŒn gerek kendi murahhaslarâșy-le, gerek ihtilĂąfa dahil taraflarla teati edecekleri mektupla-râșn ve raporlarâșn; ulafltâșrâșlmasâș için de kullanâșlabilecektir.
âčflbu hĂŒkĂŒmler ihtilĂąfa dahil her tarafâșn, tercih eylemesi halinde,baflka tĂŒrlĂŒ nakliyat ve teflkilĂątâș vĂŒcuda getirmek veya kararlafla-cak flartlar dairesinde serbest seyir varakalarâș vermek hakkâșnâș hiç-bir veçhile tahdit etmiyecektir.
Hususi anlaflmalar mevcut olmamasâș halinde bu gibi nakil vasâșta-larâșnâșn kullanâșlmasâșndan tevellĂŒt edecek masraflar, tebaalarâș buhizmetlerden istifade eden ihtilĂąfa dahil taraflara nisbet ĂŒzere te-rettĂŒp edecektir.
Madde 76 - Harp esirlerine gönderilen ve bunlarâșn gönderdikleri mek-tuplar mĂŒmkĂŒn olan en kâșsa zamanda sansĂŒrden geçirilecektir. BusansĂŒr ancak mektuplarâș gönderen ve alan devletlerce ve her biritarafindan ancak bir defa yapâșlacaktâșr.
78
![Page 86: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/86.jpg)
Harp esirlerine yollanan paketlerin muayenesi bunlarâșn ihtiva et-tikleri gâșda maddelerini bozulmaya mĂąruz bâșrakâșlacak flekilde yapâșl-mayacak ve paketin muhtevasâș bir yazâș veya matbua olmadâșkça bumuayene paketin gönderildi€i flahsâșn veya onun usulen tevkil etmifloldu€u bir arkadaflâșn huzurunda yapâșlacaktâșr. Esirlere flahsen veyatoplu olarak yollanan paketlerin kendilerine teslimi, sansĂŒr gĂŒĂ§-lĂŒkleri bahanesiyle geciktirilemiyecektir.
âčhtilafa dahil taraflarâșn askerĂź veya siyasĂź sebeplerle koyacaklarâșher tĂŒrlĂŒ muhabere yasa€âș ancak muvakkat olacak ve mĂŒmkĂŒn ol-du€u kadar kâșsa sĂŒrecektir.
Madde 77 - Esirleri ellerinde tutan devletler harp esirlerine gönderilenveya onlarâșn gönderdikleri senetlerin, evrak ve vesikalarâșn ve bil-hassa vekĂąletname veya vasiyetnamelerin hĂąmi devlet veya 123ncĂŒ maddede yazâșlâș Harp Esirleri Merkez Ajansâș vasâștasâșyle ulafltâș-râșlmasâș için her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklarâș göstereceklerdir.
Herhalde, esirleri ellerinde tutan devletler bunlara mezkĂ»r vesika-larâșn tanzimini kolaylafltâșracaklardâșr; bilhassa, esirlerin bir hukuk-çuya danâșflmalarâșna mĂŒsaade edecekler ve imzalarâșnâșn tevsiki içinicabeden tedbirleri alacaklardâșr.
79
![Page 87: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/87.jpg)
KISIM VI
HARP ESâčRLERâčNâčN RESMâč MAKAMLARLA MĂNASEBETLERâč
FASIL I
HARP ESâčRLERâčNâčN ESARET fiARTLARI HAKKINDAKâčfiâčKAYETLERâč
Madde 78 - Harp esirleri, elinde bulunduklarâș askerĂź makamlara, tĂąbitutulduklarâș esaret flartlarâș hakkâșnda dilediklerini bildirmek hakkâș-nâș haiz olacaklardâșr.
Keza harp esirleri ya mutemet vasâștasâșyle, yahut lĂŒzum görĂŒlĂŒrsedo€rudan do€ruya hĂąmi devletlerin mĂŒmessillerine mĂŒracaat ede-rek esaret flartlarâș hususunda flikayetlerini mucip olan noktalarâșanlatmak hakkâșnâș kayâștsâșz olarak haizdirler.
Bu dilek ve flikĂąyetler tahdit edilemiyece€i gibi, 71 nci maddede ya-zâșlâș muhabere kontenjanâșna dahil de sayâșlamâșyacaktâșr. MezkĂ»r dilekve flikĂąyetler derhal yerine ulafltâșrâșlacaktâșr. Bunlar esassâșz oldukla-râș anlaflâșlsa dahi hiçbir cezayâș istilzam etmiyecektir.
Mutemetler, kamplardaki vaziyet ve harp esirlerinin ihtiyacâș hak-kâșnda hĂąmi devletlere zaman zaman raporlar gönderebilecekler-dir.
FASILA II
HARP ESâčRLERâčNâčN MĂMESSâčLLERâč
Madde 79 - Subaylarâșn bulunduklarâș yerler mĂŒstesna olmak ĂŒzere harpesirlerinin bulunduklarâș bilumum mahallerde esirler kendileriniaskerĂź makamlar, hĂąmi devletler, Beynelmilel Kâșzâșlhaç ve kendileri-ne yardâșm etmesi melhuz sair her teflekkĂŒl nezdinde temsil etmekĂŒzere her altâș ayda bir ve mĂŒnhal vukuu hallerinde, serbestçe vegizli reyle mutemetler seçeceklerdir. Bu mutemetlerin tekrar seçil-meleri caiz olacaktâșr.
Subaylarâșn ve mĂŒmasillerinin bulunduklarâș kamplarda, veyamuhtelif kamplarda, en yĂŒksek rĂŒtbede en kâșdemli olan harp esi-ri mutemet olarak tanâșlacaktâșr. Subay kamplarâșnda, bu muteme-de subaylarca seçilmifl mĂŒtaaddit mĂŒflavirler yardâșm edecekler-dir; muhtelif kamplarda mutemedin yardâșmcâșlarâș subaylardangayri harp esirlerinden olmak ĂŒzere subaylar tarafâșndan seçile-ceklerdir.
80
![Page 88: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/88.jpg)
Harp esirleri çalâșflma kamplarâșnda kampâșn harp esirlerine terettĂŒpeden idari vazifelerini görmek ĂŒzere aynâș tabiyetten olan harp esirisubaylar konulacaktâșr. Bundan maada, bu subaylar iflbu madde-nin birinci bendi hĂŒkĂŒmleri mucibince mutemetliklere seçilecekler-dir. Bu takdirde mutemedin yardâșmcâșlarâș subaylardan gayri harpesirleri arasâșndan seçileceklerdir.
Seçilen her mutemedin vazifeye bafllamazdan evvel esirleri elindetutan devletçe kabul edilmesi flarttâșr. fiayet esirleri elinde tutandevlet esaret arkadafllarâș tarafâșndan seçilmifl bir harp esirini kabul-den imtina edecek olursa, bu imtinanâșn sebeplerinĂź hĂąmi devletebildirmekle mĂŒkellef olacaktâșr.
Her halde mutemet, temsil etti€i harp esirleriyle aynâș tabiiyete, di-le ve Ăądetlere sahip olacaktâșr. Bu surette, tabiiyetlerine, dillerine ve-ya adetlerine göre bir kampâșn muhtelif kâșsâșmlarâșna ayrâșlmâșfl bulu-nan harp esirleri için yukarâșdaki bendin hĂŒkĂŒmlerine göre her kâșs-mâșn kendi mutemedi bulunacaktâșr.
Madde 80 - Mutemetler harp esirlerinin bedeni, manevi ve fikri rahatla-râș sebeplerini istikmal edeceklerdir.
Bilhassa esirler kendi aralarâșnda bir yardâșmlaflma sistemi teflkilinekarar verecek olurlarsa, mutemetlere iflbu Sözleflmenin sair hĂŒ-kĂŒmleriyle tevdi olunan hususi vazifelerden ayrâș olarak bu teflkilĂątda onlarâșn selĂąhiyetleri cĂŒmlesinden olacaktâșr.
Mutemetler, mahza vazifelerinden dolayâș, harp esirlerinin iflliyecek-leri suçlardan mesul olmâșyacaklardâșr.
Madde 81 - Mutemetlerin çalâșfltâșrâșlmalarâș vazifelerinin ifasâșnâș gĂŒĂ§lefltirdi-€i takdirde hiçbir ifl görmekle mĂŒkellef tutulamâșyacaklardâșr.
Mutemetler kendilerine lĂŒzumlu olan yardâșmcâșlarâș esirler arasâșn-dan tayin edebileceklerdir. Mutemetlere her tĂŒrlĂŒ maddi kolaylâșk-lar ve bu cĂŒmleden olarak vazifelerinin ifasâș için bazâș hallerde (ça-lâșflma mĂŒfrezelerinin ziyareti, yardâșm olarak gelmifl eflyanâșn tesellĂŒ-mĂŒ, ilĂąh), lĂŒzumlu olan hareket serbestisi bahflolunacaktâșr.
Mutemetler harp esirlerinin enterne bulunduklarâș binalarâș ziyaretemezun olacaklar ve harp esirleri mutemetlerle serbestçe istiflare et-mek hakkâșnâș haiz olacaklardâșr.
Harp esirlerine, esirleri elinde tutan makamlarla, hĂąmi devletle,Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesiyle ve bunlarâșn murahhaslariyle,muhtelif tâșbbi komisyonlarla ve keza harp esirlerine yardâșmda bu-lunacak teflekkĂŒllerle posta ve telgraf muhaberesinde bulunmalarâș
81
![Page 89: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/89.jpg)
hususunda her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklar gösterilecektir. Ăalâșflma mĂŒfreze-lerinin mutemetleri, esas kampâșn mutemediyle muhabereleri husu-sunda aynâș kolaylâșklara mazhar olacaklardâșr. Bu gibi muhaberelertahdit olunamâșyaca€âș gibi 71 nci maddede yazâșlâș kontenjana da da-hil sayâșlmâșyacaktâșr.
Hiçbir mutemet halefini cari ifllere alâșfltâșrabilmesi için lĂŒzumlu kĂą-fi bir zaman geçmeden baflka bir yere naklolunamâșyacaktâșr.
Azil halinde, bu azlin sebebi hĂąmi devlete bildirilecektir.
FASIL III
CEZAâč VE âčNZâčBATI MĂEYYâčDELER
I - Umumi HĂŒkĂŒmler
Madde 82 - Harp esirleri, esirleri elinde tutan devletin silahlâș kuvvetle-rinde cari bulunan kanun, nizamname ve umumi emirlere tabi ola-caklardâșr. Esirleri elinde tutan devlet bu kanun, nizamname veyaumumi emirlere karflâș bir suç iflliyen her harp esiri hakkâșnda adliveya inzibati tedbirler almak salĂąhiyetini haiz olacaktâșr. fiu kadar-ki; iflbu fasâșl hĂŒkĂŒmlerine mugayir hiçbir tatbikat icrasâș veya mĂŒ-eyyide tatbiki caiz olmâșyacaktâșr.
fiayet esirleri elinde tutan devletin kanun, nizamname veya umu-mi emirleri bir harp esiri tarafâșndan ifllenmifl olan fiilleri cezayâșmĂŒstelzim addeder ve fakat bu fiiller esirleri elinde tutan devletinsilahlâș kuvvetlerine mensup bir kimse tarafâșndan ifllendi€i takdirdecezayâș mĂŒstelzim de€ilse, bu fiillerden dolayâș ancak inzibati mĂŒey-yideler tatbik olunabilir.
Madde 83 - Bir harp esiri tarafâșndan ifllenmifl suçun inzibati bir cezayâșmâș, yoksa adli bir cezayâș mâș mĂŒstelzim olaca€âș kararlafltâșrâșlâșrken,esirleri elinde tutan devlet meselenin takdiri hususunda alĂąkalâșmakamlarâșn son derece mĂŒsamahakĂąr davranmalarâșna ve imkĂąnelverdikçe adlĂź takibattan ziyade inzibati tedbirlere mĂŒracaat etme-lerine dikkat edecektir.
Madde 84 - Esirleri elinde tutan devletin kanunĂź mevzuatâș, harp esirihakkâșnda takibatâș gerektiren suçtan dolayâș o devlet silahlâș kuvvet-lerine mensup bir kimsenin sivil mahkemelerce muhakemesine sa-rahaten mĂŒsaade etmedikçe, bir harp esiri ancak askerĂź mahkeme-ler tarafâșndan muhakeme edilebilecektir.
82
![Page 90: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/90.jpg)
Hiçbir halde bir harp esiri, umumiyetle kabul edilmifl olan esas is-tiklĂąl ve bitaraflâșk teminatâșnâș haiz bulunmâșyan ve bilhassa muha-keme usulĂŒ bakâșmâșndan 105 nci maddede derpifl olunan mĂŒdafaahak ve imkĂąnlarâșnâș temin etmiyen herhangi bir mahkemeye veril-miyecektir.
Madde 85 - Kendilerini elinde tutan devletin kanuni mevzuatâșna göreesir alâșnmalarâșndan mĂŒkaddem ifllemifl olduklarâș fiillerden dolayâșhaklarâșnda takibat yapâșlan harp esirleri mahkum edilseler dahi ifl-bu Sözleflmenin bahfletti€i menfaatleri muhafaza edeceklerdir.
Madde 86 - Bir harp esiri aynâș fiil veya suç maddesinden dolayâș ancakbir kere cezalandâșrâșlabilir.
Madde 87 - Harp esirleri, esirleri elinde tutan devletin askerĂź makamla-râș ve mahkemeleri tarafâșndan mezkĂ»r devletin silahlâș kuvvetlerimensuplarâș hakkâșnda derpifl olunan cezalardan gayri cezalaraçarptâșrâșlmâșyacaklardâșr.
Esirleri elinde tutan devletin mahkemeleri veya makamlarâș cezayâștayin ederlerken, sanâș€âșn esirleri elinde tutan devlet tebasâșndan bu-lunmamasâș hasabiyle hiçbir sadakat vazifesiyle mĂŒkellef olmadâș€âșve ihtiyarâșnda olmayan ahval ve fleriat neticesinde o devletin elinedĂŒflmĂŒfl oldu€u hususlarâșnâș en genifl ölĂ§ĂŒde nazarâș itibara alacak-lardâșr. MezkĂ»r mahkemeler ve makamlar, esire isnat olunan suçiçin mĂŒrettep cezayâș serbestçe hafifletmek ve bu itibarla o cezanâșnasgarisini tatbik etmek hususlarâșnda muhtar olacaklardâșr.
MĂŒnferit fiillerden dolayâș topluca ceza tertibi, her tĂŒrlĂŒ bedeni ce-zalar, gĂŒn âșflâș€âș ile aydâșnlatâșlmayan mahallerde hapis ve alelĂ»mumiflkence ve eziyetin her flekli memnudur.
Bundan maada, hiçbir harp esiri, esirleri elinde tutan devletçe rĂŒt-besinden mahrum edilemiyece€i gibi, bu rĂŒtbenin iflaretlerini taflâș-maktan da menedilemez.
Madde 88 - âčnzibati veya adlĂź bir ceza çekmekte bulunan harp esiri su-baylar, gedikliler veya erler, esirleri elinde tutan devlet silahlâș kuv-vetlerinin aynâș cezayâș gören muadil rĂŒtbelerdeki mensuplarâș hak-kâșnda tatbik olunan muameleden daha a€âșr bir muameleye tabi tu-tulamâșyacaklardâșr.
Kadâșn harp esirleri, esirleri elinde tutan devlet silahlâș kuvvetlerinemensup olup mĂŒmasil bir suçtan dolayâș ceza gören kadâșnlardandaha a€âșr bir cezaya mahkĂ»m edilemiyecekler veya cezalarâșnâș çe-kerken onlardan daha a€âșr bir muameleye duçar edilemiyecekler-dir.
83
![Page 91: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/91.jpg)
Hiçbir halde kadâșn harp esirleri, esirleri elinde tutan devlet silahlâșkuvvetlerine mensup olup mĂŒmasil bir suçtan dolayâș ceza gören birerkekten daha a€âșr bir cezaya mahkĂ»m edilemiyecekler veya ceza-larâșnâș çekerken o erkekten daha a€âșr bir muameleye duçar edilemi-yeceklerdir.
Harp esirleri; çarpâșlmâșfl olduklarâș inzibati veya adli cezalarâș çektik-ten sonra di€er esirlerden farklâș bir muameleye tabi tutulamâșyacak-lardâșr.
II - âčnzibati MĂŒeyyideler
Madde 89 - Harp esirlerine tatbiki caiz cezalar flunlar olacaktâșr:
1. Otuz gĂŒnlĂŒk bir devreyi geçmemek ĂŒzere, 60 ncâș ve 62 ncimaddelerde yazâșlâș maafl avansâșnâșn ve çalâșflma ĂŒcretinin yĂŒzdeellisine kadar para cezasâș,
2. âčflbu Sözleflmede derpifl edilen muameleden fazla olarak bah-sedilen mĂŒsaadelerin kaldâșrâșlmasâș,
3. GĂŒnde iki saati geçmemek ĂŒzere angaryalar,
4. Mevkufiyet.
fiu kadar ki, 3 numaralâș bentte yazâșlâș ceza subaylar hakkâșnda tat-bik olunamâșyacaktâșr.
Hiçbir halde inzibati cezalar gayri insani, hoyratça veya harp esir-lerinin sâșhhatâș için tehlikeli olmâșyacaktâșr.
Madde 90 - Tek bir cezanâșn mĂŒddeti hiçbir zaman 30 gĂŒnĂŒ geçmiyecek-tir. âčnzibati bir kabahatin ifllenmesi halinde, duruflmadan ve kara-râșn verilmesinden evvel geçmifl bulunan mevkufiyet mĂŒddeti hĂŒk-medilen cezadan indirilecektir.
Hakkâșnda karar verildi€i sâșrada harp esiri inzibati cezayâș mĂŒstelzimbirçok fiillerden mesul olsa, bu fiiller arasâșnda irtibat bulunsun bu-lunmasâșn, yukarâșda yazâșlâș otuz gĂŒnlĂŒk azami mĂŒddet tecavĂŒz edi-lemiyecektir.
âčnzibati bir karar ile o kararâșn infazâș arasâșnda bir aydan fazla za-man geçmiyecektir.
Bir harp esirinin yeni bir inzibati cezaya çarpâșlmasâș halinde, ceza-lardan birinin mĂŒddeti on gĂŒn veya daha fazla ise, iki cezanâșn in-fazâș arasâșnda en az ĂŒĂ§ gĂŒnlĂŒk bir fasâșla geçecektir.
Madde 91 - Bir harp esirinin, firarâș flu hallerde muvafakiyete ermifl sa-yâșlacaktâșr:
84
![Page 92: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/92.jpg)
1. Tabi oldu€u devletin veya mĂŒttefik bir devletin silahlâș kuvvet-lerine iltihak edince,
2. Esirleri elinde tutan devletin veya onunla mĂŒttefik bulunanbir devletin hĂŒkmĂŒ altâșndaki ĂŒlkeyi terkedince,
3. Tabi oldu€u devletin bandâșrasâșnâș veyahut esirleri elinde tutandevletin karasularâșnda olmakla beraber onun emri altâșndabulunmâșyan ve mĂŒttefik bir devletin bandâșrasâșnâș taflâșyan birgemiye iltihak edince.
âčflbu maddenin medlĂŒlĂŒne göre firarda muvaffak olmufl bulunanharp esirleri yeniden esir alâșndâșklarâș takdirde, evvelki firarlarâșndandolayâș hiçbir cezaya duçar edilmiyeceklerdir.
Madde 92 - Firara teflebbĂŒs ederek, 91 nci madde medlĂŒlĂŒne göre bu fi-rarâșnda muvaffak olamadan, yeniden ele geçirilen bir harp esiri, te-kerrĂŒr halinde dahi bu fiilden dolayâș ancak inzibati bir cezaya çar-pâșlabilecektir.
Tekrar ele geçirilen harp esiri, imkĂąn hasâșl olur olmaz selĂąhiyetliaskerĂź makamlara teslim olunacaktâșr.
Muvaffakiyetle neticelenmemifl bir firar neticesinde cezaya çarpâș-lan harp esirleri, 88 nci maddenin dördĂŒncĂŒ bendi hĂŒkĂŒmlerinebakâșlmaksâșzâșn hususi nezaret altâșna alâșnabileceklerdir; flu kadar kibu nezaret flekli onlarâșn sâșhhatine halel getirmiyecek, bir harp esir-leri kampâșnda icra olunacak ve iflbu Sözleflme ile harp esirlerinebahflolunmufl olan teminattan hiçbirinin refâi mahiyetine olmâșya-caktâșr.
Madde 93 - Firar veyahut firar teflebbĂŒsĂŒ, tekerrĂŒr etmifl olsa dahi,harp esirinin firarâș veya firar teflebbĂŒsĂŒ sâșrasâșnda iflledi€i bir suç-tan dolayâș mahkemelere sevki halinde esbabâș mĂŒfleddideden sayâșl-mâșyacaktâșr.
83 ncĂŒ madde mazmununa tevfikan; Ăąmme emvaline karflâș iflleni-len suçlar, zenginleflmek kasdâșna matuf olmâșyan sirkat, sahte ev-rak tanzim ve istimali ve sivil elbise giyilmesi gibi, flahâșslar aleyhi-ne fliddet istimaliyle mĂŒterafik olmâșyan ve mahza firarlarâșnâș kolay-lafltâșrmak gayesi ile harp esirleri tarafâșndan ifllenilmifl olan suçlarancak inzibati cezalarâș mĂŒstelzim olacaktâșr.
Bir firar veya firar teflebbĂŒsĂŒnde elbirli€i etmifl olan harp esirleribu maddeden dolayâș ancak inzibati bir cezaya çarpâșlabileceklerdir.
Madde 94 - Firar etmifl bir harp esiri tekrar ele geçirildi€i takdirde ve fla-yet daha evvel firarâș keyfiyeti tebli€ edilmifl bulunuyorsa, yeniden
85
![Page 93: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/93.jpg)
tutuldu€unda mensup oldu€u devlete 122 nci maddede yazâșlâș flekil-ler dahilinde bildirilecektir.
Madde 95 - âčnzibati kabahatlardan sanâșk bulunan harp esirleri, esirlerielinde tutan devletin silahlâș kuvvetleri mensuplarâș hakkâșnda bu gi-bi suçlardan dolayâș aynâș muamele tatbik olunmadâșkça, veyahutkamp dahilinde nizam ve inzibat bakâșmlarâșndan zaruret hasâșl olma-dâșkça, karar verilinceye kadar mevkuf tutulamâșyacaklardâșr.
BilĂ»mum harp esirleri için inzibati kabahatlar halinde mevkufiyetmĂŒddeti mutlak asgarĂź hadde indirilecek ve hiçbir zaman dört gĂŒ-nĂŒ geçmiyecektir.
âčnzibati kabahatlerden dolayâș mevkuf bulunan harp esirleri hakkâșn-da iflbu faslâșn 97 nci ve 98 nci maddeleri hĂŒkĂŒmleri cari olacaktâșr.
Madde 96 - âčnzibat aleyhine kabahat teflkil eden vakâșalar derhal tahkikolunacaktâșr.
Mahkemelerin ve mafevk askerĂź makamlarâșn salĂąhiyetlerine halelgelmemek kaydâșyle, inzibati cezalar ancak kamp kumandanâș bu-lunmasâș hasabiyle inzibati salĂąhiyetlerle mĂŒcehhez bulunan birsubay, veyahut onun yerine kaim olan veya kendisine inzibati sa-lĂąhiyetler teffiz etmifl oldu€u mesul bir subay tarafâșndan hĂŒkmolu-nabilir.
Herhangi bir inzibati ceza hĂŒkmolunamazdan evvel, itham olunanharp esirine kendisine isnat olunan fiiller tasrihan bildirilecektir.Harp esirine, fiil ve hareketini izah ve kendini mĂŒdafaa etmek im-kĂąnâș verilecektir. Harp esiri flahitler dinletmeye ve icabâșnda ehliyet-li bir tercĂŒmanâșn hizmetlerinden istifadeye mazun olacaktâșr. Karar,harp esirine ve mutemede tebli€ olunacaktâșr.
Kamp kumandanâș hĂŒkmolunan inzibati cezalarâșn bir defterini tut-makla mĂŒkellef olacaktâșr; bu defter hĂąmi devlet mĂŒmessillerinintetkikine açâșk bulunduracaktâșr.
Madde 97 - Harp esirleri, inzibati cezalarâșnâș çekmek ĂŒzere hiçbir haldeceza mĂŒesseselerine (hapishaneler, cezaevleri, sĂŒrgĂŒn yerleri, ilĂąh)naklolunamâșyacaklardâșr.
âčnzibati cezalarâșn infaz olunacaklarâș bilĂ»mum binalar 25 nci mad-dede yazâșlâș sâșhhi flartlara uygun olacaktâșr. Cezaya çarpâșlan harpesirlerine 29 ncu madde mucibince kendilerini temiz tutmak imkĂą-nâș verilecektir.
Subaylar ve mumasilleri, gedikliler ve erlerle aynâș binalarda mev-kuf tutulamâșyacaklardâșr.
86
![Page 94: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/94.jpg)
âčnzibati bir cezayâș çekmekte olan kadâșn harp esirleri erkeklerdenayrâș binalarda mevkuf tutulacaklar ve do€rudan do€ruya kadâșnla-râșn nezareti altâșnda bulundurulacaklardâșr.
Madde 98 - Bir inzibati cezadan dolayâș mevkuf bulunan harp esiri, bumevkufiyetleri bizzatihi iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmlerinin tatbikatâșnâșimkĂąnsâșz kâșlmadâș€âș nisbette mezkĂ»r hĂŒkĂŒmlerden istifadeye devamedeceklerdir. fiu kadar ki, harp esirleri hiçbir halde 78 nci ve 126ncâș maddelerde yazâșlâș menfaatlerden mahrum edilemiyeceklerdir.
âčnzibati bir cezaya çarpâșlan harp esirlerinin her gĂŒn en az iki saatmĂŒddetle bedeni hareketler yapmalarâșna, açâșk havada kalmalarâșnaizin verilecektir.
Harp esirleri, vaki olacak talepleri ĂŒzerine gĂŒnlĂŒk tâșbbi muayeneyeçâșkmaya mezun olacaklardâșr; sâșhhi vaziyetlerinin istilzam etti€i te-daviyi görecek ve icabâș halinde, kamp revirine veya bir hastaneyekaldâșrâșlacaktâșr.
Harp esirleri, okuyup yazmaya ve mektup alâșp yollamaya mezunolacaklardâșr. Ancak buna mukabil, gelen paketlerle para havalele-rinin kendilerine yalnâșz cezalarâșnâșn hitamâșnda teslimi caiz olacak-tâșr; bu paket ve havaleler o zamana kadar mutemede tevdi oluna-cak ve mutemet bu gibi paketlerde bulunan kolay bozulur erzakâșrevire teslim edecektir.
III - Adli Takibat
Madde 99 - Fiilin ifllenmesi gĂŒnĂŒnde gerek harp esirlerini elinde tutandevletin meriyette bulunan kanuni mevzuatâșna, gerek cari bulunanbeynelmilel hukuka nazaran sarahaten memnu olmâșyan bir fiildendolayâș hiçbir harp esiri tatbikata ve mahkĂ»miyete u€ratâșlmâșyacak-tâșr.
Kendisine isnat olunan fiili ifllemifl oldu€unu itiraf ettirmek maksa-dâșyla hiçbir harp esirine maddĂź ve manevĂź baskâș yapâșlamâșyacaktâșr.
Hiçbir harp esiri, mĂŒdafaasâșnâș yapmak imkĂąnâșnâș bulamadan ve eh-liyet bir mĂŒdafinin yardâșmâșndan istifade edemeden mahkum edile-miyecektir.
Madde 100 - Harp esirleri ve hĂąmi devletler, esirleri elinde tutan devle-tin kanuni mevzuatâșna göre ölĂŒm cezasâșnâș istilzam eden suçlardanbir an evvel haberdar edileceklerdir.
Sonradan, esirlerin tabi olduklarâș devletin muvaffakati lĂąhik olma-dâșkça hiçbir suç için ölĂŒm cezasâș tayin olunamâșyacaktâșr.
87
![Page 95: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/95.jpg)
Bir harp esiri hakkâșnda, 87 nci maddenin ikinci bendi mucibinceonun esirleri elinde tutan devlet tebasâșndan bulunmamasâș hasa-biyle hiçbir sadakat vazifesiyle mĂŒkellef olmadâș€âș ve ihtiyarâșnda ol-mâșyan ahval ve fleriat neticesinden o devletin eline dĂŒflmĂŒfl oldu€unoktalar ĂŒzerine mahkemenin bilhassa dikkati çekilmedikçe ölĂŒmcezasâș hĂŒkmolunamâșyacaktâșr.
Madde 101 - Bir harp esiri hakkâșnda ölĂŒm cezasâș hĂŒkmolundu€u tak-dirde, 107 nci maddede yazâșlâș mufassal tebligatâșn hĂąmi devletingösterilen adresine varmasâș anâșndan itibaren en az altâș aylâșk birmĂŒhlet geçmeden hĂŒkĂŒm infaz olunamâșyacaktâșr.
Madde 102 - Bir harp esiri hakkâșnda sĂądâșr olmufl hĂŒkĂŒm, ancak esirle-ri elinde tutan devletin silahlâș kuvvetlerine mensup kimseleri mu-hakemeye selĂąhiyetli olan aynâș mahkemeler tarafâșndan ve onlarhakkâșnda tatbik olunan aynâș muhakeme usulĂŒne tevfikan verilmiflise ve bundan maada, iflbu fasâșl hĂŒkĂŒmlerine riayet edilmifl ise mu-teber olacaktâșr.
Madde 103 - Bir harp esiri hakkâșnda açâșlan her adlĂź tahkikat, ahvalinmĂŒsaadesi nisbetinde sĂŒratle ve davanâșn bir an evvel görĂŒlmesineimkĂąn verecek surette idare olunacaktâșr. Esirleri elinde tutan dev-letin silahlâș kuvvetlerine mensup kimseler hakkâșnda mĂŒmasil suç-lardan dolayâș aynâș tedbir kabili tatbik olmadâșkça, yahut millĂź emni-yetin yĂŒksek menfaatleri muktezasâșndan bulunmadâșkça, hiçbirharp esiri ihtiyaten mevkuf tutulamâșyacaktâșr. Bu ihtiyati mevkufi-yet hiçbir halde ĂŒĂ§ aydan fazla devam edemiyecektir.
Bir harp esirinin ihtiyati mevkufiyet mĂŒddeti mahkum olaca€âș hĂŒr-riyetten mahrumiyet cezasâșnâșn mĂŒddetinden indirilecektir; di€ertaraftan bu mevkufiyet mĂŒddeti cezanâșn takdirinde hesaba katâșla-caktir.
Harp esirleri, ihtiyati mevkufiyetleri devamâșnca iflbu faslâșn 97 ve 98nci maddeleri hĂŒkĂŒmlerinden istifadeye devam edeceklerdir.
Madde 104 - Esirleri elinde tutan devlet, bir harp esiri hakkâșnda adli ta-kibat icrasâșna karar verdi€i bĂŒtĂŒn hallerde hĂąmi devlete mĂŒmkĂŒnoldu€u kadar erken ve en az muhakemenin bafllamasâșndan ĂŒĂ§ haf-ta evvel keyfiyeti tebli€ edecektir. Bu ĂŒĂ§ haftalâșk mĂŒhlet ancak teb-li€in hĂąmi devlete, mezkĂ»r devlet tarafâșndan esirleri elinde tutandevlete evvelinden gösterilmifl olan adrese varmasâș anâșndan itiba-ren yĂŒrĂŒmeye bafllâșyacaktâșr.
Bu tebli€ afla€âșdaki hususlarâș ihtiva edecektir:
l. Harp esirinin adâș, soyadâș, rĂŒtbesi, sicil numarasâș, do€um ta-rihi ve icabâșnda mesle€i,
88
![Page 96: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/96.jpg)
2. Enterne veya mevkuf bulundu€u mahal,
3. Kendisine isnat olunan suç maddesi veya maddeleriyle, bun-lar hakkâșnda tatbik olunacak kanuni hĂŒkĂŒmler,
4. Davayâș görecek olan mahkeme ile, muhakemenin bafllâșyaca€âștarih ve mahal.
Esirleri elinde tutan devlet, harp esirinin mutemedine aynâș tebli€-de bulunacaktâșr.
fiayet muhakemenin bafllamasâș sâșrasâșnda hĂąmi devletin harp esiri-nin ve alakalâș mutemedinin yukarda yazâșlâș tebli€ muhakemeninbafllamasâșndan en az ĂŒĂ§ hafta evvel aldâșklarâș ispat edilemez ise, otakdirde muhakeme cereyan edemiyecek ve tehir edilecektir.
Madde 105 - Harp esiri, esir arkadafllarâșndan birinin yardâșmâșndan isti-fade etmek, seçece€i ehliyetli bir avukat tarafâșndan mĂŒdafaa edil-mek, flahitler ikĂąme ve lĂŒzum görĂŒrse selĂąhiyetli bir tercĂŒmanâșnhizmetlerine mĂŒracaat etmek hakkâșnâș haiz olacaktâșr. Harp esirlerimuhakemeden evvel hĂąmi devlet tarafâșndan bu haklardan zama-nâșnda haberdar edilecektir.
Harp esiri bir mĂŒdafi seçmemifl ise, hĂąmi devlet ona bir mĂŒdafi te-darik edecektir; hĂąmi devlete bunun için bir hafta mĂŒhlet verile-cektir. HĂąmi devletin talebi ĂŒzerine, esirleri elinde tutan devlet onamĂŒdafayâș yapmaya ehil olan kimselerin bir listesini verecektir. Neharp esirinin, nede hĂąmi devletin bir mĂŒdafi intihap etmemifl olma-larâș halinde, esirleri elinde tutan devlet sanâș€âșn mĂŒdafasâș için reâsenbir ehliyetli avukat tayin edecektir.
Sanâș€âșn mĂŒdafasâș için mĂŒdafi muhakemenin bafllamasâșndan evvelen az iki haftalâșk bir mĂŒhlet verilecek ve icabeden kolaylâșklar ibrazolunacaktâșr; bu cĂŒmleden olmak ĂŒzere mĂŒdafi sanâș€âș serbestçe zi-yaret edebilecek ve onunla flahitsiz görĂŒflebilecektir. MĂŒdafi, harpesirleri de bu arada dahil olmak ĂŒzere, bilcĂŒmle mĂŒdafaa flahitle-riyle görĂŒflebilecektir. MĂŒdafi, istinaf ve temyiz talebi mĂŒhletleri in-kâșza edinceye kadar bu kolaylâșklardan istifade edecektir.
Sanâșk olan harp esirine, muhakemenin bafllamasâșndan oldukçauzun bir mĂŒddet evvel gerek iddianame, gerek esirleri elinde tutandevletin ordularâșnda cari bulunan kanunlar mucibince sanâșklaraumumiyetle tebli€i mĂ»tat olan vesikalar anladâș€âș bir dilde tebli€olunacaktâșr. Aynâș tebli€ aynâș flartlar dahilinde mĂŒdafia da yapâșla-caktâșr.
HĂąmi devletin mĂŒmessilleri, devletin emniyeti, muktazasâșndan ola-
89
![Page 97: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/97.jpg)
rak duruflmanâșn istisnaen gizli yapâșlmasâș icabetmedikçe, duruflma-da hazâșr bulunmak hakkâșnâș haiz olacaklardâșr; duruflmanâșn, gizli ya-pâșlmasâș halinde esirleri elinde tutan devlet hĂąmi devleti keyfiyettenhaberdar edecektir.
Madde 106 - Her harp esiri, esirleri elinde tutan devletin silahlâș kuvvet-lerine mensup kimselere aynâș flartlar dahilinde, hakkâșnda sadâșrolan her karar aleyhine istinaf, temyiz ve tashihi karar talebindebulunabilir. Harp esiri gerek itiraz haklarâșndan, gerek bu haklarâșnkullanâșlmasâș için muayyen olan mehillerden haberdar edilecektir.
Madde 107 - Bir harp esiri hakkâșnda sĂądâșr olan her hĂŒkĂŒm, esirin isti-naf, temyiz veya tashihi karar talebinde bulunmak hakkâșnâș haizolup olmadâș€âșnâș da gösterecek muhtasar bir tebli€ fleklinde hĂąmidevlete bildirecektir. Bu tebli€, alĂąkalâș mutemede de yapâșlacaktâșr.HĂŒkĂŒm, harp esirinin vecahâșnda verilmemifl ise, mezkĂ»r tebli€ onada anladâș€âș bir dilde yapâșlacaktâșr. Bundan maada, esirleri elinde tu-tan devlet, harp esirinin itiraz haklarâșnâș kullanâșp kullanmamakhakkâșndaki kararâș derhal hĂąmi devlete bildirecektir.
Di€er taraftan, mahkumiyet katiyet kesbetti€i ve ölĂŒm cezasâș halin-de, karar bidayeten verilmifl oldu€u takdirde, esirleri elinde tutandevlet bir an evvel hĂąmi devlete:
1. HĂŒkmĂŒn tam metnini,
2. Bilhassa tahkikat ile duruflmanâșn itham ve mĂŒdafaa unsur-larâșnâș tebarĂŒz ettiren muhtasar bir fezlekesini,
3. âčcabâș halinde cezanâșn çekilece€i mĂŒesseseyi ihtiva eden muh-tasar bir tebli€ gönderecektir.
Bundan evvelki bentlerde yazâșlâș tebli€ler hĂąmi devletçe, onun esir-leri elinde tutan devlete daha evvel bildirmifl olaca€âș adrese yapâșla-caktâșr.
Madde 108 - Usulen kabili infaz olmufl kararlar mucibince harp esirle-ri aleyhine hĂŒkmolunan cezalar, esirleri elinde tutan devletin silah-lâș kuvvetleri mensuplarâșyla aynâș mĂŒesseselerde ve aynâș flartlar da-iresinde çekilecektir. Bu flartlar her halĂ»kĂąrda hâșfzâșssâșha ve insani-yet icaplarâșna uygun olacaktâșr.
Hakkâșnda bu gibi ceza hĂŒkmolunmufl olan bir kadâșn harp esiri ay-râș bir binaya yerlefltirilecek ve kadâșnlarâșn nezaretine verilecektir.
Her halde, hĂŒrriyetten mahrumiyeti mĂŒstelzim bir cezaya mahkumedilen harp esirleri iflbu Sözleflmenin 78 ve 126 ncâș maddeleri hĂŒ-kĂŒmlerinden istifadeye devam edeceklerdir. Bundan maada, bu gi-
90
![Page 98: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/98.jpg)
bi harp esirleri mektup alâșp göndermeye, ayda en az bir yardâșm pa-keti almaya muntazaman açâșk havada vĂŒcutlarâșnâș hareket ettirme-ye mezun olacaklardâșr; bu gibiler, sâșhhi vaziyetlerinin gerektirdi€itedaviyi, arzu edecekleri ruhani yardâșmâș göreceklerdir. Bunlara ve-rilecek olan cezalar 87 nci maddenin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bendi hĂŒkĂŒmlerineuygun olacaktâșr.
BAP IV
ESARETâčN HâčTAMI
KISIM I
MEMLEKETE âčADE VE BâčTARAF MEMLEKETLERDEHASTANELERE YATIRILMA
Madde 109 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, iflbu maddenin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bendi hĂŒ-kĂŒmleri mahfuz kalmak kaydâșyle, a€âșr hasta ve a€âșr yaralâș harpesirlerini nakledebilecek bir hale getirdikten sonra, ne sayâșya nederĂŒtbeye bakmaksâșzâșn bundan sonraki maddenin birinci fâșkrasâșnatevfikan memleketlerine iade etmekle mĂŒkellef olacaklardâșr.
Muhasamatâșn devamâș mĂŒddetince ihtilĂąfa dahil taraflar, alĂąkalâș bi-taraf devletin iflbirli€iyle, bundan sonraki maddenin ikinci bendin-de yazâșlâș yaralâș ve hasta esirlerin bitaraf bir memlekette hastaneyeyatâșrâșlmasâș için lĂŒzumlu teflkilĂątâș kurmaya gayret edeceklerdir; ih-tilĂąfa dahil taraflar, bundan maada, uzun mĂŒddet esaret çekmiflbulunan sa€lam harp esirlerinin do€ruca memleketlerine iadeolunmalarâș veyahut bitaraf bir memlekette enterne edilmeleri içinanlaflmalar da akdedilebileceklerdir.
âčflbu maddenin birinci bendi hĂŒkĂŒmlerine göre memlekete iadesiderpifl olunan hiçbir harp esiri muhasamat esnasâșnda arzusu hilĂą-fâșna memleketine iade olunamâșyacaktâșr.
Madde 110 -
1. fiifa bulmâșyacak derecede yaralâș ve hasta olup, zihni ve bede-ni kabiliyetleri haylice azalmâșfl görĂŒnenler,
2. Tâșbbi tahminlere nazaran bir sene mĂŒddet içinde iyileflmesi;melhuz olmayâșp vaziyetleri tedaviye istilzam eden ve zihni vebedeni kabiliyetleri haylice azalmâșfl görĂŒnenler,
3. Zihni ve bedeni kabiliyetleri haylâșca ve devamlâș surette azal-mâșfl görĂŒnenler; do€ruca memleketlerine iade olunurlar.
91
![Page 99: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/99.jpg)
l. Yaranâșn tarihini veya hastalâș€âșn bafllangâșcâșnâș takibeden seneiçinde flifa bulmasâș beklenebilen yaralâș ve hastalar, bitaraf birmemlekette tedavi edilirlerse daha emin ve çabuk iyileflecek-leri tahmin olunursa,
2. Tâșbbi tahminlere nazaran, esarette tutulmalarâș zihni veya be-deni sâșhhatleri için a€âșr bir tehlike teflkil eden, fakat bitarafbir memlekette hastaneye yatâșrâșlmalarâș kendilerini bu tehlike-den kurtarmasâș melhuz olan harp esirleri bitaraf bir memle-kette hastaneye yatâșrâșlacaklardâșr.
Bitaraf bir memlekette hastaneye yatâșrâșlmâșfl harp esirlerinin gerekmemleketlerine iade edilmeleri için haiz bulunmalarâș icabedenflartlar, gerek flahsĂź vaziyetleri, alĂąkalâș taraflar arasâșnda anlaflma iletesbit olunacaktâșr. Umumiyetle, bitaraf bir memlekette hastaneyeyatâșrâșlmâșfl olup afla€âșdaki zĂŒmrelere dahil bulunan harp esirlerimemleketlerine iade olunacaklardâșr.
1. Sâșhhi halleri do€ruca memlekete iade flartlarâșnâș tahakkuk et-tiren bir surette a€âșrlaflmâșfl olanlar,
2. Zihni ve bedeni kabiliyetleri tedaviden sonra dahi hayliceazalmâșfl olarak kalanlar.
Do€ruca memlekete iadeyi veya bitaraf bir memlekette hastaneyeyatâșrâșlmayâș mĂŒstelzim malĂ»liyet veya hastalâșk hallerinin tayini hu-susunda, ihtilafa dahil alĂąkalâș taraflar arasâșnda hususĂź anlaflmalarmevcut olmadâș€âș takdirde bu haller, yaralâș ve hasta harp esirlerinindo€ruca memleketlerine iadeleri veya bitaraf bir memlekette hasta-neye yatâșrâșlmalarâș hakkâșndaki numune anlaflmanâșn ve muhtelif tâșb-bi komisyonlara ait olup iflbu sözleflmeye ba€lâș bulunan nizamna-menin ihtiva ettikleri prensiplere göre tesbit olunacaktâșr.
Madde 111 - Esirleri elinde tutan devlet, esirlerin tabi olduklarâș devletve bu ikisinin kabul edecekleri bitaraf bir devlet, harp esirlerininmuhasamata nihayet verilinceye kadar mezkĂ»r bitaraf devlet ĂŒlke-sinde enterne edilmelerine imkĂąn verecek anlaflmalar akdine gay-ret edeceklerdir.
Madde 112 - Muhasamatâșn hemen bafllamasâșndan itibaren, hasta ve ya-ralâș harp esirlerini muayene etmek ve bunlar hakkâșnda faydalâș hertĂŒrlĂŒ tedbirleri almak ĂŒzere muhtelit tâșbbi komisyonlar tayin olu-nacaktâșr. Bu komisyonlarâșn tayini, vazifeleri ve çalâșflma tarzlarâș ifl-bu sözleflmeye ba€lâș nizamname hĂŒkĂŒmlerine uygun olacaktâșr.
Maamafih, esirleri elinde tutan devlet tâșbbi makamlarâșnâșn mĂŒtalĂą-asâșna göre a€âșr yaralâș ve a€âșr hasta olduklarâș aflikĂąr bulunan esir-
92
![Page 100: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/100.jpg)
ler, muhtelit bir tâșbbi komisyon tarafâșndan muayenelerine mahalkalmaksâșzâșn memleketlerine iade olunabileceklerdir.
Madde 113 - Esirleri elinde tutan Devletin tâșbbi makamlarâș tarafâșndantayin olunanlardan maada, afla€âșda sayâșlan zĂŒmrelere dahil yaralâșve hasta harp esirleri bundan evvelki maddede yazâșlâș muhtelit tâșb-bi komisyonlara muayene edilmek ĂŒzere çâșkmakta muhtar olacak-lardâșr:
1. Kendi memleketlerinden olan, yahut ihtilĂąfa dahil olup tabibulunduklarâș devletle mĂŒttefik bir devletin tebaasâșndan olanve kampta vazife gören bir hakem tarafâșndan teklif edilen ya-ralâșlar ve hastalar,
2. Mutemetleri tarafâșndan teklif olunan yaralâșlar ve hastalar,
3. Tabi bulunduklarâș devletçe, yahut bu devletçe tanâșnmâșfl olupesirlere yardâșmda bulunan bir teflekkĂŒl tarafâșndan teklif olu-nan yaralâșlar ve hastalar.
Yukarâșdaki zĂŒmrelerden birine mensup olmâșyan harp esirleri bunara€men muhtelit tâșbbi komisyonlara muayene edilmek ĂŒzere çâșka-bilecekler, fakat ancak mezkĂŒr zĂŒmrelerden sonra muayene oluna-bileceklerdir.
Muhtelit tâșbbĂź komisyonun muayenesine çâșkan harp esirlerininmemleketinden olan hekim ile bunlarâșn mutemetleri bu muayene-de hazâșr bulunmaya mezun olacaklardâșr.
Madde 114 - Kendi kendilerini kasden yaralamâșfl olanlar hariç olmakĂŒzere, kazaya u€rayan harp esirleri memleketlerine iade olunmakve icabâș halinde bitaraf bir memlekette hastaneye yatâșrâșlmak bakâș-mâșndan iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmlerinden istifade edeceklerdir.
Madde 115 - Memleketine iade edilmek veya bitaraf memlekette hasta-neye yatâșrâșlmak için derpifl olunan flartlarâș haiz olup inzibati bir ce-zaya çarpâșlmâșfl bulunan hiçbir harp esiri, cezasâșnâș çekmedi€i ilerisĂŒrĂŒlerek alâșkonulamâșyacaktâșr.
Memleketlerine iadeleri veya bitaraf bir memlekette hastaneye alâșn-malarâș mukarrer olup adlĂź takibata, yahut mahkumiyete u€ramâșflbulunan harp esirleri, kendilerini elinde tutan devlet muvafakat et-ti€i takdirde muhakemenin hitamâșndan veya cezanâșn infazâșndanevvel bu tedbirlerden istifade edebileceklerdir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, muhakemenin sonuna veya cezanâșn infazâșnakadar alâșkonulacak olanlarâșn isimlerini birbirlerine bildirecekler-dir.
93
![Page 101: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/101.jpg)
Madde 116 - Harp esirlerinin memleketlerine iade veya bitaraf bir mem-lekete nakilleri masraflarâș, esirleri elinde tutan devletin hududun-dan itibaren bu esirlerin tĂąbi olduklarâș devlete terettĂŒp edecektir.
Madde 117 - Memleketine iade olunan hiçbir kimse fiili bir askeri hiz-mette kullanâșlamâșyacaktâșr.
KISIM II
MUHASAMATIN HâčTAMINDA HARP ESâčRLERâčNâčN TAHLâčYEYE VE MEMLEKETLERâčNE âčADELERâč
Madde 118 - Harp esirleri faal muhasamatâșn hitamindan sonra vakit ge-çirilmeden tahliye ve memleketlerine iade olunacaklardâșr.
âčhtilĂąfa dahil taraflar arasâșnda muhasamata nihayet vermek içinakdolunmufl bir anlaflmada bu yolda bir hĂŒkĂŒm bulunmamasâș ha-linde veya böyle bir anlaflma mevcut de€ilse, esirleri elinde tutandevletlerden her biri esirlerin memleketlerine iadeleri zâșmnâșndabundan evvelki bentte ifade olunan prensibe uygun bir plan hazâșr-layarak derhal tatbik edecektir.
Her iki halde de kabul edilmifl olan tedbirler harp esirlerine tebli€olunacaktâșr.
Harp esirlerinin memleketlerine iadeleri masraflarâș her halde esir-leri elinde tutan devletle esirlerin tĂąbi olduklarâș devlet arasâșndamunsifane taksim olunacaktâșr. Bu maksatla, bu taksim keyfiyetin-de afla€âșdaki prensiplere riayet olunacaktâșr:
a) MezkĂ»r iki devletin hemhudut olmalarâș halinde, esirlerintabi bulunduklarâș devlet onlarâș elinde tutan devletin hu-dudundan itibaren memleketlerine iadeleri masraflarâșnâșderuhte edecektir,
b) âčki devletin hemhudut olmamasâș halinde, esirleri elindetutan devlet kendi ĂŒlkesi ĂŒzerinden hududuna veya esir-lerin tĂąbi olduklarâș memlekete en yakâșn bulunan tahmil li-manâșna kadar harp esirlerinin nakli masraflarâșnâș deruhteedecektir. Esirlerin memleketlerine iadesinden mĂŒtevellitolan bakiye masraflara gelince alakalâș taraflar bunlarâșnkendi aralarâșnda munsifane taksimi hususunda anlafla-caklardâșr. Bu gibi bir anlaflmanâșn akdi, harp esirlerininmemleketlerine iadelerinde hiçbir veçhile en cĂŒzi bir ge-cikme için mazeret teflkil edemeyecektir.
Madde 119 - Esirlerin memleketlerine iadeleri, harp esirlerinin nakli
94
![Page 102: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/102.jpg)
hususunda iflbu sözleflmenin 46 ilĂą 48 nci (48 nci dahil) maddele-rinde yazâșlâș bulunan flartlar dairesinde ve 118 nci madde hĂŒkĂŒm-leriyle afla€âșdaki hĂŒkĂŒmler gözönĂŒnde tutularak yapâșlacaktâșr.
Esirlerin memleketlerine iadeleri sâșrasâșnda, 18 nci madde hĂŒkĂŒm-leri mucibince kendilerinden evvelce alâșnmâșfl bulunan kâșymetli efl-ya ile, esirleri elinde tutan devletin parasâșna tahvil edilmifl olan ya-bancâș paralarâș onlara geri verilecektir. Her hangi sebepten olursaolsun harp esirlerine memleketlerine iadeleri esasâșnda geri verilme-mifl olan kâșymetli eflya ile yabancâș paralarâș, 122 nci maddede yazâșlâșistihbarat bĂŒrosuna tevdi olunacaktâșr.
Harp esirleri zati eflyalarâșnâș, muhabere evraklarâșnâș ve adreslerinegelmifl olan paketleri beraberinde götĂŒrmeye mezun olacaklardâșr;esirlerin memleketlerine iadelerinde cari bulunan ahval ve fleriaticabettirdi€i takdirde, bu eflyanâșn a€âșrlâș€âș esirin makul olarak taflâș-yabilece€i miktarda tahdit olunabilecektir; her halde, her esir en azyirmibefl kilo götĂŒrmeye mezun olacaktâșr.
Memleketine iade olunan esirin sair zati eflyasâș, onu elinde tutmuflolan devletçe muhafaza olunacaktâșr; mezkĂ»r devlet, esirin tabi ol-du€u devletle eflyanâșn nakli flekillerini ve bu nakilden mĂŒtevellitmasraflarâșn tediye sĂŒretini tayin edecek bir anlaflma akteder etmezbu eflyayâș esire ulafltâșracaktâșr.
Bir cinayet veya ceza hukuku suçundan dolayâș haklarâșnda ceza ta-kibatâș yapâșlmakta bulunan harp esirleri, takibatâșn sonuna kadar veicabâș halinde, ceza mĂŒddetinin ikmaline kadar alâșkonulabilecekler-dir. Aynâș hĂŒkĂŒm, bir cinayetten veya ceza hukuku suçundan mah-kĂ»m edilmifl olanlar hakkâșnda da cari olacaktâșr.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, takibatâșn sonuna veya cezanâșn infazâșna kadaralâșkonulacak olan harp esirlerinin isimlerini birbirlerine bildirecek-lerdir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, da€âșlmâșfl olan harp esirlerini aramak ve bun-larâșn en kâșsa zamanda memleketlerine iadelerini temin etmek ĂŒze-re komisyonlar kurulmasâș hususunda anlaflacaklardâșr.
KISIM III
HARP ESâčRLERâčNâčN ĂLĂMĂ
Madde 120 - Harp esirlerinin vasiyetnameleri, kendi memleketlerininkanuni mevzuatâșna göre bu vasiyetnamelerin muteber olmasâș içinaranâșlan flartlarâș yerine getirecek surette tanzim olunacaktâșr; mez-
95
![Page 103: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/103.jpg)
kĂ»r memleket, esirleri elinde tutan devlete bu flartlarâș bildirmekĂŒzere lazâșm gelen tedbirleri alacaktâșr. Harp esirlerinin talebi ĂŒzeri-ne ve her halde ölĂŒmlerinden sonra, vasiyetname derhal hĂąmi dev-lete gönderilecek ve musaddak bir sureti Merkez âčstihbarat Ajansâș-na tevdi olunacaktâșr.
Esarette ölmĂŒfl olan bilcĂŒmle harp esirlerinin iflbu sözleflmeye ba€-lâș numunesine uygun ölĂŒm ilmuhaberleri veyahut mesul bir subaytarafâșndan tasdik edilmifl listeleri, 122 nci madde mucibince kurul-mufl olan harp esirleri istihbarat bĂŒrosuna en kâșsa zamanda gön-derilecektir. 17 nci maddenin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bendinde sayâșlan hĂŒviyetemĂŒtaallik malĂŒmat, ölĂŒmĂŒn mahal ve tarihi, ölĂŒmĂŒn sebebi, definmahal ve tarihi ile, mezarâșn teflhisi için lĂŒzumlu bilcĂŒmle malĂ»matmezkĂ»r ilmuhaber veya listelerde gösterilecektir.
ĂlĂŒnĂŒn gömĂŒlmesinden veya yakâșlmasâșndan evvel, ölĂŒm sebebinintesbitine, bir rapor tanzimine ve icabâș halinde, mĂŒteveffanâșn hĂŒvi-yetini tayine medar olmak ĂŒzere cesedin tâșbbĂź bir muayenesi yapâș-lacaktâșr.
Esirleri elinde tutan devletin resmĂź makamlarâș; esarette vefat edenharp esirlerinin flerefle ve imkĂąnâș varsa mensup olduklarâș dinin me-rasimiyle defnedilmelerine, mezarlarâșna hĂŒrmet edilmesine, mĂŒna-sip bir flekilde bakâșlmasâșna ve her zaman yeri bulunacak suretteiflaretlenmesine itina edeceklerdir. âčmkĂąn elverdikçe, aynâș devletemensup olan mĂŒteveffa harp esirleri aynâș yerde defnolunacaklardâșr.
Ălen harp esirleri, mĂŒflterek bir mezar yapâșlmasâșnâș zaruri kâșlanmĂŒcbir bir sebep olmadâșkça ayrâș ayrâș defnolunacaklardâșr. Cesetlerancak mĂŒcbir sâșhhi sebeplerin ilcasiyle veya mĂŒteveffanâșn dini ica-batâșndan olursa veyahut kendisi bu yolda bir arzu ifade etmifl bu-lunursa yakâșlabilecektir. Cesedin yakâșlmasâș halinde keyfiyet, sebep-leriyle birlikte vefat ilmuhaberinde zikredilecektir.
Mezarlarâșn daima yeri bulunabilmesi için; tedfin ifline ve mezarlarataalluk eden bilcĂŒmle malĂ»mat, esirleri elinde tutan devletin kura-ca€âș bir Mezarlar Servisi tarafâșndan kaydolunacaktâșr. Mezarlarâșnlisteleriyle gerek mezarlâșklarda, gerek sair yerlerde defnedilmifl olanharp esirlerine ait malĂ»mat, esirlerin tabi olduklarâș devlete, bildiri-lecektir. Bu mezarlara bakmak ve sonradan vukubulacak her cesetnaklini kaydetmek, ĂŒlkeye hakim bulunan devlet bu sözleflmeye ta-raf olarak dahil ise o devlete terettĂŒp edecektir. âčflbu hĂŒkĂŒmler, esi-rin asâșl memleketi bu hususta almak istedi€i kati tedbirleri bildirin-ceye kadar mezarlar servisi tarafâșndan muhafaza edilecek olan kĂŒl-ler hakkâșnda da caridir.
96
![Page 104: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/104.jpg)
Madde 121 - Bir harp esirinin, bir nöbetçi veya di€er bir harp esiri ve-yahut sair bir kimse tarafâșndan sebebiyet verilen veya sebebiyet ve-rildi€inden flĂŒphe edilen ölĂŒmĂŒnĂŒn veya yaralanmasâșnâșn veya se-bebi bilinmeyen her ölĂŒmĂŒn hemen akabinde, esirleri elinde tutandevlet tarafâșndan derhal resmi tahkikata tevessĂŒl edilecektir.
HĂąmi devlete bu hususta derhal bir tebli€ yapâșlacaktâșr. fiahitlerinve ezcĂŒmle harp esirlerinin ifadeleri alâșnacak ve ifadeleri muhtevibir rapor mezkĂ»r devlete gönderilecektir.
fiayet tahkikat neticesinde bir veya birkaç kiflinin suçlu olduklarâșanlaflâșlâșrsa, esirleri elinde tutan devlet mesul veya mesuller hak-kâșnda adli takibat yapâșlmasâș zâșmnâșnda bilcĂŒmle tedbirleri alacak-tâșr.
BAP V
âčSTâčHBARAT BĂROSU VE HARP ESâčRLERâčNE YARDIMCEMâčYETLERâč
Madde 122 - Muhasamatâșn hemen bafllangâșcâșnda ve bilcĂŒmle iflgal hal-lerinde, ihtilĂąfa dahil bulunan taraflardan her biri kendi hĂŒkmĂŒ al-tâșnda bulunan harp esirlerine dair resmĂź bir istihbarat bĂŒrosu ku-racaktâșr; 4 ncĂŒ maddede yazâșlâș zĂŒmrelerden birine mensup flahâșs-larâș ĂŒlkelerine kabul eden bitaraf veya muhasamat dâșflâș devletler buflahâșslar hakkâșnda aynâș suretle hareket edeceklerdir. Alakadar dev-let, istihbarat bĂŒrosunun gere€i gibi iflleyebilmesi için lĂŒzumlu bi-na, levazâșm ve memurlarla mĂŒcehhez olmasâșna dikkat edecektir.MezkĂ»r devlet, iflbu sözleflmenin harp esirlerinin çalâșfltâșrâșlmasâș hak-kâșndaki kâșsmâșnda mĂŒnderiç bulunan flartlara riayet ederek bu bĂŒ-roda harp esirleri kullanmakta serbest olacaktâșr.
MĂŒmkĂŒn olan en kâșsa zamanda, ihtilĂąfa dahil devletlerden her biri4 ncĂŒ maddede yazâșlâș zĂŒmrelere mensup olan ve eline dĂŒflen herdĂŒflman flahâșs hakkâșnda, bundan evvelki maddenin dördĂŒncĂŒ, be-flinci ve altâșncâș bentlerinde zikri geçen malĂ»matâș kendi istihbaratbĂŒrosuna verecektir. Bu zĂŒmrelerden birine mensup flahâșslarâș ĂŒl-kelerine kabul eden bitaraf veya muhasamat dâșflâș devletler de buflahâșslar hakkâșnda aynâș surette hareket edeceklerdir.
BĂŒro bir taraftan hĂąmi devletler, di€er taraftan 123 ncĂŒ maddedeyazâșlâș Merkez Ajansâș delĂąletiyle alĂąkalâș devletlere bu malumatâș ace-le ve sĂŒratli vasâștalarla ulafltâșracaktâșr.
Bu malĂ»mat, alĂąkalâș ailelerin sĂŒratle haberdar edilmelerine imkĂąnvermelidir. 17 nci madde hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak kaydâșyle, is-
97
![Page 105: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/105.jpg)
tihbarat bĂŒrosunun elinde mevcut olduklarâș nisbette her harp esi-rinin adâșnâș, soyadâșnâș rĂŒtbesini, sicil numarasâșnâș, do€um yeri ile tamtarihini, tabi oldu€u devleti, babasâșnâșn ve anasâșnâșn isimlerini, ha-berdar edebilecek olan flahsâșn ismi ile adresini ve esire mektupla-râșn yollanaca€âș adresi ihtiva edecektir.
âčstihbarat bĂŒrosu, muhtelif selĂąhiyetli dairelerden nakillere, tahli-yelere, memlekete iade keyfiyetine, firarlara, hastanelere yatâșrâșlma-ya, vefata ait malĂ»matâș alarak bunlarâș yukarki ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bentte yazâș-lâș flekilde yollayacaktâșr.
Keza, a€âșr hasta veya yaralâș harp esirlerinin sâșhhi vaziyetlerine ta-allĂŒk eden malĂ»matda muntazaman ve mĂŒmkĂŒnse her hafta gön-derilecektir.
âčstihbarat bĂŒrosu, esarette vefat edenler dahil olmak ĂŒzere harpesirlerine ait olarak kendisine gönderilen bilumum suallere de ce-vap vermekle mĂŒkellef olacaktâșr; bĂŒro, kendisine sorulan ve elindemevcut olmâșyan malĂ»matâș edinmek ĂŒzere icabeden soruflturmalar-da da bulunacaktâșr.
BĂŒro tarafâșndan yapâșlan bilcĂŒmle tebligat bir imza veya mĂŒhĂŒrletevsik olunacaktâșr.
Bundan maada istihbarat bĂŒrosu, esirleri elinde tutan devletin pa-rasâșyle onlardan gayri mebla€lar ve yakâșn akraba için ehemmiyetarzeden vesikalar da dahil olmak ĂŒzere, memleketlerinde iadeleri,tahliyeleri, firarlarâș veya vefatlarâș esnasâșnda harp esirleri tarafâșndanterkedilmifl olan bilcĂŒmle zatĂź eflyalarâș toplayâșp alĂąkalâș devletleregöndermekle mĂŒkellef olacaktâșr. Bu eflya bĂŒro tarafâșndan mĂŒhĂŒr-lenmifl paketler içinde gönderilecektir. Bu paketlere, eflyanâșn aitbulundu€u flahâșslarâșn hĂŒviyetini sarahatle tesbit eden beyanname-lerle paket muhteviyatâșnâșn tam bir listesi tefrik edilecektir. MezkĂ»rharp esirlerinin di€er zatĂź eflyalarâș, ihtilĂąfa dahil alĂąkalâș taraflararasâșnda kararlaflacak tertip ĂŒzere geri gönderilecektir.
Madde 123 - Bitaraf bir memlekete, bir Merkez âčstihbarat Ajansâș ihdasolunacaktâșr. Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi lĂŒzum görĂŒrse, alĂąkalâșdevletlere böyle bir Ajansâșn kurulmasâșnâș teklif edecektir.
Bu Ajans harp esirlerine dair resmĂź veya hususĂź yollardan elde ede-bilece€i bilĂ»mum malumatâș bir yerde temerkĂŒz ettirmekle mĂŒkellefolacak; bunlarâș esirlerin asâșl memleketlerine veya tabi olduklarâșdevlete mĂŒmkĂŒn olan bĂŒtĂŒn sĂŒratle gönderecektir. âčhtilĂąfa dahiltaraflar bu mĂŒraselĂątin temini hususunda ona her tĂŒrlĂŒ kolaylâșk-larâș göstereceklerdir.
YĂŒksek Ăkid Taraflar, ve bilhassa tebaalarâș Merkez Ajansâșnâșn hiz-
98
![Page 106: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/106.jpg)
metlerinden istifade edenler, Ajansâșn muhtaç olaca€âș mali mĂŒzaha-reti göstermeye davet olunurlar.
âčflbu hĂŒkĂŒmler, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesinin ve 125 nci mad-dede zikredilen yardâșm cemiyetlerinin insani faaliyetini tahdit ediciolarak tefsir edilmiyecektir.
Madde 124 - Merkez âčstihbarat Ajansâș ile MillĂź âčstihbarat BĂŒrolarâș gerekposta ĂŒcretleri muafiyetinden, gerek 74 ncĂŒ maddede yazâșlâș bil-cĂŒmle muafiyetlerden ve imkĂąn elverdi€i nisbette telgraf ĂŒcreti mu-afiyetinden veya hiç de€ilse bu ĂŒcretten mĂŒhim tenzilĂąttan istifadeedeceklerdir.
Madde 125 - Esirleri ellerinde tutan devletler, kendi emniyetlerini sa€-lamak veya sair makul ihtiyaçlarâșnâș karflâșlamak ĂŒzere lĂŒzum göre-cekleri tedbirler mahfuz kalmak kaydâșyle, harp esirlerine yardâșmdabulunan dini teflkilĂątlara, yardâșm cemiyetlerine ve sair bilĂ»mum te-flekkĂŒllere hĂŒsnĂŒ kabul göstereceklerdir. MezkĂ»r devletler bunlarave onlarâșn usulden selĂąhiyettar kâșlâșnmâșfl bulunan murahhaslarâșnaesirleri ziyaret etmek, onlara yardâșm tevziatâșnda bulunmak, din,terbiye ve e€lenceye mĂŒteallik hususta veya esirlerin, kamp dahi-linde bofl vakitlerini tanzime yarâșyan her menfleden levazâșmâș da€âșt-mak ĂŒzere icabeden her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklarâș göstereceklerdir. Yukar-da zikri geçen cemiyet veya teflekkĂŒller gerek esirleri elinde tutandevletin ĂŒlkesinde, gerek baflka bir memlekette kurulabilecekleryahut da beynelmilel bir mahiyeti haiz olacaklardâșr.
Esirleri elinde tutan devlet, murahaslarâș kendi ĂŒlkesinde ve mura-kabesi altâșnda faaliyetlerini icraya mezun olacak cemiyet ve teflek-kĂŒllerin sayâșsâșnâș tahdit edebilecektir; flu kadar ki, bu gibi bir tahdi-din bilĂ»mum harp esirlerine mĂŒessir ve kĂąfi bir yardâșmda bulun-masâșna mani olmasâș flarttâșr.
Bu sahada Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesinin hususĂź vaziyeti her va-kit tanâșlacak ve hĂŒrmet görecektir.
Harp esirlerine yardâșm eflyasâș ve yukarda yazâșlâș maksatlarla yardâșmveya malzeme verilirken veya hiç olmazsa kâșsa mĂŒddet içinde, ge-len her parti eflyaya ait olmak ĂŒzere esirlerin mutemedi tarafâșndanmakbuzlar imzalanarak eflyayâș yollamâșfl olan yardâșm cemiyetine ve-ya teflekkĂŒle gönderilecektir. Esirlerin muhafazasâșna memur idarĂźmakamlara da aynâș zamanda bu sevkiyata ait makbuzlar verilecek-tir.
99
![Page 107: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/107.jpg)
BAP VI
ANLAfiMANIN âčCRASI
KISIM I
GENEL HĂKĂMLER
Madde 126 - HĂąmi devletlerin mĂŒmessilleri veya murahhaslarâș harpesirlerinin bulunduklarâș bilĂ»mum yerlere ve ezcĂŒmle enterne ol-duklarâș, mevkuf tutulduklarâș ve çalâșfltâșrâșldâșklarâș yerlere gitmeye me-zun olacaklardâșr; Bunlar, esirlerin kullandâșklarâș bilĂ»mum binalaragirebileceklerdir. Keza mezkĂ»r mĂŒmessiller ve murahhaslar nakle-dilen esirlerin hareket, geçit ve muvasalat noktalarâșna da gitmeyemezun olacaklardâșr. Esirlerle ve bilhassa esirlerin mutemetleriyleflahitsiz olarak ve icabederse bir tercĂŒman vasâștasâșyle görĂŒlebile-ceklerdir.
Ziyaret etmek istedikleri yerleri seçmek hususunda hĂąmi devletle-rin mĂŒmessil ve murahhaslarâșna tam bir serbesti bâșrakâșlacaktâșr; buziyaretlerin mĂŒddeti ve sayâșsâș tahdit edilmiyecektir. MezkĂ»r ziyaret-ler ancak mĂŒcbir askerĂź zaruretler sebebiyle ve yalnâșz istisnai vemuvakkat olmak ĂŒzere men olunabilecektir.
Ziyaret edilecek esirleri elinde tutan devlet ile bu esirlerin tabi ol-duklarâș devlet, icabâș halinde bu esirlerin vatandafllarâșna da ziyaret-lere ifltirak etmek mĂŒsaadesi verilmesi hususunda anlaflabilecek-lerdir.
Madde 127 - YĂŒksek Akid Taraflar her biri kendi memleketinde, gereksulh, gerekse harp zamanâșnda, iflbu sözleflmenin metnini mĂŒmkĂŒnoldu€u kadar fazla neflir ve tamim etmeyi ve bu cĂŒmleden olmakĂŒzere iflbu sözleflme prensiplerinin bilcĂŒmle silahlâș kuvvetleri veahalisi tarafâșndan bilinmesi için metninin askerĂź ve mĂŒmkĂŒnse si-vil tedrisat programlarâșna sokmayâș taahhĂŒt ederler.
Harp zamanâșnda esirleri dolayâșsâșyle mesuliyetler deruhte eden as-kerĂź ve sair makamlar, Sözleflmenin metnini yanlarâșnda bulundur-mak ve hĂŒkĂŒmlerini bilhassa iyi bilmekle mĂŒkellef olacaklardâșr.
Madde 128 - YĂŒksek Akid Taraflar, iflbu Sözleflmenin resmĂź tercĂŒmele-rini ve sözleflmenin tatbikini temin için kabul edecekleri kanun venizamnameleri âčsviçre Federal Meclisi vasâștasiyle ve muhasemat sâș-rasâșnda, hĂąmi devletler vasâștasâșyle birbirlerine tebli€ edeceklerdir.
Madde 129 - YĂŒksek Akid Taraflar, bundan sonraki maddede tarif olun-du€u veçhile iflbu Sözleflmeyi a€âșr surette ihlĂąl edici fiillerden biri-
100
![Page 108: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/108.jpg)
ni iflliyen veya ifllemesini emreden flahâșslar hakkâșnda tatbik oluna-cak ceza mĂŒeyyidelerinin tespiti zâșmnâșnda icabeden her tĂŒrlĂŒ teflritedbirleri almayâș taahhĂŒt ederler.
Akid Taraflardan her biri mezkĂ»r ihlĂąl fiillerinden birini ifllemektenveya ifllenmesini emretmekten sanâșk flahâșslarâș aramakla ve tĂąbiyet-leri ne olursa olsun bunlarâș kendi mahkemelerine vermekle mĂŒkel-lef olacaktâșr. Keza her Akid Taraf, bu gibi flahâșslar aleyhine kĂąfi ka-rineler elde etmek kaydâșyle, tercih ederse ve kendi kanuni mevzu-atâșnda derpifl olunan flartlara göre takibatta alĂąkalâș bulunan di€erbir devlete muhakeme edilmek ĂŒzere teslim edebilir.
Her Akid Taraf, bundan sonraki maddede tarif edilen a€âșr ihlĂąl fiil-lerinden gayri iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmleri aleyhindeki hareketleridurdurup tenkil etmek ĂŒzere icabeden tedbirleri alacaktâșr.
Her halde, itham edilen flahslar iflbu Sözleflmenin 105 nci ve mĂŒ-teakip maddelerinde derpifl edilenlerden afla€âș olmamak ĂŒzere mu-hakeme usulĂŒ ve serbest mĂŒdafaa teminatâșndan istifade edecekler-dir.
Madde 130 - Bundan evvelki maddede kastedilen a€âșr ihlĂąl fiilleri, iflbuSözleflmenin himaye etti€i flahâșslara ve emvale karflâș ifllenmifl olma-larâș halinde afla€âșdaki unsurlardan herhangi birini ihtiva edenler-dir. Kasten adam öldĂŒrme biyolojik tecrĂŒbeler de dahil olmak ĂŒze-re iflkence ve gayri insani muameleler, kasden bĂŒyĂŒk âșstâșraplara se-bebiyet verilmesi veyahut vĂŒcut bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne veya sâșhhate a€âșr te-cavĂŒzlerde bulunmasâș, bir harp esirinin dĂŒflman devlet silahlâș kuv-vetlerinde hizmete icbar olunmasâș veya onun iflbu sözleflme hĂŒ-kĂŒmleri dairesinde usulĂŒne uygun olarak ve bitaraf surette muha-keme edilmek hakkâșndan mahrum edilmesi.
Madde 131 - Hiç bir Akid Taraf, bundan evvelki maddede yazâșlâș a€âșr ih-lĂąl fiillerinden dolayâș kendisine ve di€er bir Ăkid Tarafa teveccĂŒheden mesuliyetlerden ne kendini, ne di€er bir Akid Tarafâș tebriyeedemez.
Madde 132 - âčhtilĂąfa dahil bir tarafâșn talebi ĂŒzerine, Sözleflmeyi ihlĂąlmahiyetinde olarak ileri sĂŒrĂŒlen her fiil hakkâșnda alĂąkalâș taraflararasâșnda tesbit edilecek flekiller dahilinde bir tahkikat açâșlacaktâșr.
Tahkikat usulĂŒ hakkâșnda bir mutabakata varâșlmamasâș halinde, Ta-raflar, takip edilecek usul hakkâșnda karar verecek bir hakem inti-habi hususunda anlaflacaklardâșr.
âčhtilĂąf fiili bir kere tesbit olunduktan sonra, ihtilĂąfa dahil taraflarona mĂŒmkĂŒn olan sĂŒratle nihayet verip tenkiline geçeceklerdir.
101
![Page 109: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/109.jpg)
KISIM II
NâčHAâč HĂKĂMLER
Madde 133 - âčflbu Sözleflme Fransâșzca ve âčngilizce olarak tanzim kâșlâșn-mâșfltâșr. Her iki metin aynâș derecede muteberdir.
âčsviçre Federal Meclisi, Sözleflmenin Rusça ve âčspanyolca resmĂź ter-cĂŒmelerini yaptâșracaktâșr.
Madde 134 - âčflbu Sözleflme, YĂŒksek Ăkid Taraflar arasâșndaki mĂŒnase-betler hususunda 27 Temmuz 1929 tarihli Sözleflme yerine kaimolacaktâșr.
Madde 135 - Kara harbi kanun ve adetlerine mĂŒteallik gerek 29 Temuz1899 gerek 18 Ekim 1907 tarihli La Haye Sözleflmesiyle ba€lâș bu-lunup iflbu Sözleflmeye ifltirak eden devletler arasâșndaki mĂŒnase-betlerde, bu sözleflme yukarda zikri geçen La Haye Sözleflmelerinemerbut Nizamnamenin II nci faslâșnâș tamamlâșyacaktâșr.
Madde 136 - BugĂŒnkĂŒ tarihi taflâșyacak olan iflbu Sözleflme, gerek Ce-nevreâde 21 Nisan 1949 tarihinde açâșlan konferansta temsil edilendevletler, gerek 27 Temmuz 1929 Sözleflmesine ifltirak eden vemezkĂ»r konferansta temsil edilmeyen devletler namâșna 12 fiubattarihine kadar imzalanabilecektir.
Madde 137 - âčflbu Sözleflme imkĂąn elverir vermez tasdik edilecek ve tas-dik senetleri Berneâde tevdi olunacaktâșr.
Her tasdik senedinin tevdiine dair bir zabâștname tanzim olunacakve Sözleflmenin namlarâșna imza veya iltihakâșn tebli€ olundu€u bil-cĂŒmle devletlere âčsviçre Federal Meclisi tarafâșndan bu zabâștname-nin birer sureti verilecektir.
Madde 138 - âčflbu Sözleflme, en az iki tasdik senedinin tevdiinden altâș aysonra meriyete girecektir.
MĂŒteakâșben, Sözleflme YĂŒksek Ăkid Taraflardan her biri için o ta-rafa ait tasdik senedinin tevdiinden altâș ay sonra meriyete girecek-tir.
Madde 139 - âčflbu Sözleflme, Meriyete girmesi tarihinden itibaren, namâș-na Sözleflmenin imzalanmâșfl olmadâș€âș her devletin iltihakâșna açâșkbulunacaktâșr.
Madde 140 - âčltihaklar âčsviçre Federal Meclisine yazâș ile tebli€ olunacakve onun eline vardâșklarâș tarihten altâș ay sonra hĂŒkĂŒmleri yĂŒrĂŒrlĂŒk-te olma€a (take effect) bafllâșyacaktâșr.
âčsviçre Federal Meclisi iltihaklarâș, namlarâșna Sözleflmenin imza ve-
102
![Page 110: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/110.jpg)
ya iltihakâșn tebli€ edilmifl oldu€u bilumum memleketlere bildire-cektir.
Madde 141 - 2 nci ve 3 ncĂŒ maddelerde derpiç olunan vaziyetler, mu-hasamatâșn veya iflgalin bafllangâșcâșndan evvel veya sonra taraflarcatevdi edilmifl tasdikler ve tebli€ olunmufl iltihaklarâșn derhal meriye-tini mucip olacaktâșr. âčhtilĂąfa dahil taraflardan alâșnmâșfl tasdik veyailtihaklar âčsviçre Federal Meclisince en sĂŒratli yoldan tebli€ edile-cektir.
Madde 142 - YĂŒksek Akid Taraflardan her biri, iflbu Sözleflmeyi feshet-mekte muhtar olacaktâșr.
Feshin ihbarâș keyfiyeti âčsviçre Federal Meclisine yazâș ile tebli€ olu-nacaktâșr. MezkĂ»r tebli€i bilumum YĂŒksek Akid taraflarâșn hĂŒkĂŒmle-rine bildirecektir.
Feshin ihbarâș, âčsviçre Federal Meclisine tebli€inden bir sene sonramuteber olacaktâșr; flu kadarki, feshi ihbar eden devletin bir ihtilĂą-fa karâșflmâșfl bulundu€u bir sâșrada tebli€ olunan ihbar, sulh akdedil-medi€i ve her halde iflbu Sözleflmenin himaye etti€i flahâșslarâșn ser-best bâșrakâșlmalarâș ve memleketlerine iade edilmeleri ameliyeleri ik-mal olunmadâș€âș mĂŒddetçe muteber olmâșyacaktâșr.
Feshin ihbarâș, ancak bu ihbarda bulunan devlet hakkâșnda muteberolacaktâșr. Feshi ihbar keyfiyeti, ihtilĂąfa dahil devletlerin medenimilletler arasâșnda mĂŒesses teamĂŒllerden, insanlâșk kanunlarâșndanve amme vicdanâș icabatâșndan do€an beynelmilel hukuk prensiple-rine göre ifasiyle mĂŒkellef olarak kalacaklarâș vecibelere tesir etme-yecektir.
Madde 143 - âčsviçre Federal Meclisi, iflbu Sözleflmeyi Birleflmifl MilletlerSekreterli€ine tescil ettirecektir. âčsviçre Federal Meclisi iflbu Sözlefl-meye mĂŒtedair olarak alaca€âș tasdiklerden, iltihaklardan ve fesihihbarlarâșndan keza Birleflmifl Milletler Sekreterli€ini haberdar ede-cektir.
Tasdikanlilmekal, salĂąhiyetnamelerini tevdi etmifl olan ve afla€âșdaimzasâș bulunanlar iflbu Sözleflmeyi imzalamâșfllardâșr.
Cenevreâde 12 A€ustos 1949 tarihinde, aslâș âčsviçre Konfederasyo-nunun Mahzeni Evrakâșna tevdi edilmek ĂŒzere, Fransâșzca ve âčngiliz-ce olarak tanzim edilmiflir. âčsviçre Federal Meclisi, imza eden dev-letlere ve Sözleflmeye iltihak edecek devletlere, Sözleflmenin mu-saddak bir suretini tevdi edecektir.
103
![Page 111: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/111.jpg)
LAHâčKA I
YARALI VE HASTA HARP ESâčRLERâčNâčN DOâRUDAN DOâRUYAMEMLEKETLERâčNE âčADE EDâčLMELERâč VEYA BâčTARAF BâčR
MEMLEKETTE HASTANEYE YATIRILMALARI HAKKINDAANLAfiMA NUMUNESâč
(110 ncu maddeye bakâșlmasâș)
I - DOâRUDAN DOâRUYA MEMLEKETE âčADE VEYA HASTANEYEYATIRILMAYA MĂTEALLâčK PRENSâčPLER
A. DOâRUDAN DOâRUYA MEMLEKETE âčADE
fiunlar do€rudan do€ruya memleketlerine iade olunurlar:
l. Hariçten fliddetli bir darbe (trauma) neticesi olarak flu malĂ»liyet-lere duçar olan bilĂ»mum harp esirleri: MalĂ»liyet en az bir el ve-ya bir aya€âșn kaybedilmesi fleklinde, yahut bir el veya bir aya€âșnkaybedilmesine muadil olmasâș flartâșyle, bir uzvun kaybedilmesifelç, oynak yerleri vesaire melĂ»liyetleri.
Daha genifl bir tefsire halel getirmemek ĂŒzere, afla€âșdaki haller bir elveya bir aya€âșn kaybedilmifl olmasâșna muadil sayâșlacaktâșr:
a) Elin, bĂŒtĂŒn parmaklarâșnâș veya bir el baflparma€iyle flahadetparma€âșnâșn kaybedilmesi; aya€âșn, veya bĂŒtĂŒn ayak parmak-larâșnâșn tarak kemiklerinin kaybedilmesi.
b) Mafsal iltisakâș, kemik nescinin ziyaâș, yara kapanmasâș netice-sinde bir elin bĂŒyĂŒk oynaklarâșndan birinin ve bir elin bĂŒtĂŒnparmak oynaklarâșnâșn vazifesini tatil eden daralmalar.
c) Uzun kemiklerde yalancâș oynak teflekkĂŒlĂŒ (pseudarthrose).
d) Ăatlaktan vesair bir kazadan ileri gelerek faaliyetin ve yĂŒktaflâșma kabiliyetinin a€âșr derecede azalmasâșnâș intaç eden bi-çimsizlikler.
2. MeselĂą afla€âșdaki vaziyetlerde oldu€u gibi, tedaviye ra€men ya-ralanmayâș takip eden sene içinde iyileflmeleri ihtimallerini ber-taraf edecek kadar halleri mĂŒzminleflmifl bulunan bilĂ»mumharp esirleri;
a) Muhtelit tâșbbi komisyonca yapâșlan muayenede vahim teflev-vĂŒfller mĂŒflahade edilmemifl olsa dahi, kalbe mermi isabeti.
104
![Page 112: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/112.jpg)
b) Muhtelit tâșbbĂź komisyonlarca yapâșlan muayenede mahallĂźveya umumĂź aksĂŒlĂąmel mĂŒflahade edilmese dahi, beyindeveya akci€erde maden kâșrâșntâșsâș.
c) Yaralanmayâș takip eden sene içinde flifa bulaca€âș tahminedilmiyen veya bir mafsal iltisakâșna, yahut bir el veya aya-€âșn kaybedilmesine muadil sair tagayyĂŒrlere mĂŒncer olmasâșmelhuz görĂŒlen kemik ili€i iltihabâș (osteomyelite).
d) BĂŒyĂŒk mafsallarda delici ve irinli yara.
e) Kemik nescinin ziyaâș veya yerinden oynamasâș ile mĂŒterafikkafatasâș yarasâș.
f) Nesiç kaybâș ve uzvi tagayyĂŒr ile mĂŒterafik yĂŒz yanâșklarâș,
g) Murdarilik yarasâș.
h) Avakâșbâș bir el veya bir aya€âșn kaybâșna muadil olup iyileflme-si için yaralanmadan sonra bir sene istiyen çevre sinirleritagayyĂŒrleri; meselĂą bazu veya kuyruksokumu örgĂŒsĂŒ, sinirörgĂŒsĂŒ, orta veya siyatik sinir yarasâș, yukarâș ve ön kol sinir-lerinin veya incik kemi€i ile kasaba kemi€i sinirlerinin mem-zucen yaralanmasâș; kasâșlma veya vahim âneurotrophiqueâteflevvĂŒfller olmadâșkça yukarâș kol, ön kol, incik kemi€i ve ka-saba kemi€i sinirlerinin mĂŒnferiden yaralanmâșfl olmasâșmemlekete iade için sebep teflkil etmez.
i) TebevvĂŒl cihazâșnâșn, uzviyet vazifesini tatil edecek kadar a€âșryaralanmasâș.
3. MeselĂą afla€âșdaki vaziyetlerde oldu€u gibi, tedaviye ra€men has-talâș€âșn bafllangâșcâșndan sonraki sene içinde iyileflmesi ihtimalinibertaraf edecek kadar halleri mĂŒzminleflmifl bulunan bilĂ»mumharp esirleri:
a) Hangi uzuvda olursa olsun, tâșhbi tahminlere göre bitaraf birmemlekete tedavi ile iyileflmesi veya hiç olmazsa haylice dĂŒ-zelmesi artâșk mĂŒmkĂŒn görĂŒnmiyen faal (evoluTif) verem,
b) Sâșzâșntâșlâș zatĂŒlcemb,
c) Menflei verem olmâșyarak, iyileflmiyece€i tahmin edilen tenef-fĂŒs cihazâșnâșn a€âșr arâșzalarâș: MeselĂą Vahim akci€er intifahâș(bronflitle mĂŒterafik olan ve olmâșyan) mĂŒzmin astma*[1] esa-rette bir seneden fazla sĂŒren mĂŒzmin bronflit*, hava borusugenifllemesi*, ilĂąh,
d) Kan deveranâșnâșn a€âșr mĂŒzmin hastalâșklarâș. MeselĂą: Muhtelit
105
![Page 113: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/113.jpg)
tâșbbi Komisyonca yapâșlacak muayenede bâșâș alametlerin hiç-biri mĂŒflahade edilmese dahi, kalb dessame ve adalesinin*
esaret sâșrasâșnda deveran sektesi alametleri göstermifl olanarâșzalarâș, kalb zarfâș ve damarlarâș arâșzalarâș (Buerger hastalâș€âș,bĂŒyĂŒk damarlar anevrizmalarâș), ilĂąh.
e) Hazâșm uzuvlarâșnâșn a€âșr mĂŒzmin hastalâșklarâș; meselĂą: Mideveya onikiparmak barsa€âș ĂŒlseri; esaret sâșrasâșnda midedeyapâșlmâșfl cerrahi mĂŒdahale neticesi; bir seneden fazla sĂŒrenve umumĂź ahvale vahim surette tesir eden mĂŒzmin mide, in-ce veya kalâșn barsak iltihaplarâș, karaci€er teflemmĂŒĂŒ (cirr-hose) , mĂŒzmin safra kesesi iltihabâș* ilĂąh,
f) TenasĂŒl ve tebevvĂŒl cihazlarâșnâșn a€âșr mĂŒzmin arâșzalarâș; me-selĂą mĂŒteakip teflevvĂŒfllerle mĂŒterafik mĂŒzmin böbrek has-talâșklarâș; veremli bir böbre€in çâșkarâșlmasâș, mĂŒzmin huveyzaveya mĂŒzmin mesane iltihabi, böbrek su toplamasâș (Hydro-nephrose) veya cerehat toplamasâș (Pynephrose), a€âșr mĂŒz-min kadâșn hastalâșklarâș, bitaraf bir memlekette hastaneye ya-tâșrâșlmasâș imkĂąnsâșz oldu€u takdirde gebelik ve do€um arâșza-larâș, ilĂąh,
g) Merkez ve muhit cĂŒmlei asabiyesinin a€âșr mĂŒzmin hastalâșk-larâș ve meselĂą bir mĂŒtehassâșs tarafâșndan usulen mĂŒflahadeve tesbit edilen, a€âșr histerya, vahim esaret psikozu gibi ba-riz psikozlar ve psikonevrozlar, mĂŒtehassâșs hekim tarafâșn-dan usulen mĂŒflahede ve tesbit olunan her sara* beyin ar-teryosklerozu, bir seneden fazla sĂŒren mĂŒzmin nefrit ilĂąh,
h) Zihni veya bedeni kabiliyetin kĂŒlliyetli azalmasâșyle, vĂŒcuta€âșrlâș€âșnâșn dĂŒflmesiyle ve umumĂź halsizlikle mĂŒterafik ola-rak nevrovejetatif cĂŒmlenin a€âșr ve mĂŒzmin hastalâșklarâș,
i) âčki gözĂŒn körlĂŒÂ€ĂŒ, yahut di€er gözĂŒn görme kabiliyeti göz-lĂŒk kullanâșlmasâșna ra€men az oldu€u halde bir gözĂŒn kör-lĂŒÂ€ĂŒ, hiç olmazsa bir gözĂŒn görme kabiliyeti tashih edilip1/2 ye çâșkarâșlamâșyacak kadar azalmasâș* , di€er a€âșr göz arâș-zalarâș, meselĂą; gloukoma, iritis, klorozdit, trahom, ilĂąh,
k) Ăteki kulak alĂąlede konuflmayâș bir metreden artâșk duymadâș-€âș halde bir tarafâșn tam sa€âșrlâș€âș gibi, iflitme teflevvĂŒflleri*,ilĂąh.
106
* Muhtelif Tâșbbi Komisyonun kararâș, en ziyade kamp hekimleriyle harp esirinin vatan-dafllarâș olan hekimlerin mĂŒflahadelerine, yahut esirleri elinde tutan devlet mĂŒtehassâșshekimlerinin muayenesine istinat edecektir.
![Page 114: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/114.jpg)
l) A€âșr metebolizma hastalâșklarâș; meselĂą; ensĂŒlin tedavisine lĂŒ-zum gösteren flekerli fleker hastalâș€âș ilĂąh.
m) DahilĂź ifraz guddelerinin a€âșr teflevvĂŒflleri; meselĂą: Thyreoto-xicose; hypothyreose, addison hastalâș€âș, Simmonds kafleksi-si, tetanya, ilĂąh.
n) Kan yapâșcâș cĂŒmlenin (hematopietique) a€âșr ve mĂŒzmin has-talâșklarâș.
o) A€âșr mĂŒzmin zehirlenmeler; meselĂą: Kurflun, civa zehirlen-meleri; morfin kokain, alkol iptilalarâș, gazlarla ve flualarlazehirlenmeler, ilĂąh.
p) âčradi hareket uzuvlarâșnâșn bariz vazife teflevvĂŒflleriyle mĂŒte-rafik mĂŒzmin arâșzalarâș: MeselĂą; fiekil tagayyĂŒrĂŒne mĂŒncerolan mafsal iltihaplarâș (arthrose), birinci ve ikinci dereceler-de faal mĂŒzmin poliatrit, vavim seriri manzaralâș romatizma,ilĂąh.
r) Tedavisi netice vermeyen a€âșr mĂŒzmin cilt hastalâșklarâș,
s) Her habis neoplasma.
fl) Bafllangâșcâșndan bir sene sonra da direnen a€âșr mĂŒzmin in-tani hastalâșklar; meselĂą; Bariz uzvi tagayyĂŒrlerle mĂŒterafiksâștma, bĂŒyĂŒk teflevvĂŒfllerle mĂŒterafik basilli ve amipli dizan-teri, tedavisi netice vermiyen ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ derecede ahfla frengi-si, cĂŒzzam, ilĂąh.
t) Vahim vitamin mahrumiyetleri veya vahim gâșdasâșzlâșk.
B. BâčTARAF BâčR MEMLEKETTE HASTANEYE YATIRILMA
fiunlar bitaraf bir memlekette hastaneye yatâșrâșlmak ĂŒzere ayrâșlabile-ceklerdir:
1. Esarette flifa bulmalarâș melhuz olmayan ve fakat bitaraf birmemlekette hastaneye yatâșrâșlmalarâș takdirinde hallerin bariz iyi-leflmesi muhtemel olan bilĂ»mum harp esirleri.
2. Esaretten evvel iyileflmifl bulunan birinci derecede verem hariçolmak ĂŒzere, musap olan uzuv hangisi olursa olsun veremin herflekline tutulmufl olup bitaraf bir memlekette tedavileri flifa bul-malarâșna veya hiç de€ilse haylâșca iyileflmelerine mĂŒncer olmasâșmuhtemel görĂŒnen harp esirleri.
3. Tedavisi esarette yapâșlmasâșna kâșyasen bitaraf bir memleketteaçâșkça daha iyi neticeler vermesi melhuz ise, teneffĂŒs, deveran,
107
![Page 115: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/115.jpg)
hazim, sinir, hĂąvas, tenasĂŒl ve tebevvĂŒl, cilt, iradi hareket, ilĂąh,cihazlarâșnâșn tedavisini istilzam eden her tĂŒrlĂŒ arâșzalara duçar ol-mufl harp esirleri.
4. Esarette iken veremden gayri bir böbrek arâșzasâșndan dolayâș böb-re€i kesilip çâșkarâșlmâșfl bulunan veya iyileflme yoluna girmifl ya-hut mahfi halde kemik ili€i iltihabâșna, veya enĂŒsilin tedavisiniistilzam etmiyen flekerli fleker hastalâș€âșna duçar olan harp esir-leri, ilĂąh.
5. Harbden veya esaret halinden ileri gelen nevrozlara duçar olmuflhĂąrp esirleri, bitaraf bir memlekette ĂŒĂ§ ay hastaneye yatâșrâșlmayâșmĂŒteakip iyileflmeyen, veyahut bir mĂŒddet geçtikten sonra ba-râșz surette kati flifa yoluna girmemifl olan harp nevrozu vakala-râș memlekete iade olunurlar.
6. Bitaraf bir memlekette iyileflmeleri ihtimalleri bilhassa varit gö-rĂŒnen mĂŒzmin zehirlenmeler (gazlarla, madenlerle, flibihkalevi-lerle zehirlenmeler, ilĂąh).
7. Gebe olan her harp esiri kadâșn ile anne olan esirler, emzikteki vekĂŒĂ§ĂŒk yafltaki çocuklarâșyle.
fiunlar bitaraf bir memlekette hastaneye yatâșrâșlmayacaklâșrdâșr
1. Usulen mĂŒflahade ve tesbit edilmifl bilumum psikoz vakalarâș.
2. Uzva ve uzvun vazifelerine taallĂ»ku olup iyileflmez telĂąkki edilenbilcĂŒmle asabi arâșzalar.
3. Verem hariç olmak ĂŒzere, sirayet devresindeki bilumum bulaflâșkhastalâșklar.
II - UmumĂź MĂŒlĂąhazalar
1. Yukarâșda tesbit edilen flartlar, umumĂź olarak, mĂŒmkĂŒn oldu€ukadar genifl bir dĂŒflĂŒnce ile tefsir ve tatbik olunmalâșdâșr.
Gerek harbin veya esaretin tevlit etti€i sinir ve ruh hastalâș€âș halleri,gerek her derecedeki verem, bilhassa bu genifl dĂŒflĂŒnceden istifadeettirilmelidir. Birer birer mĂŒtalĂąa edilince memlekete iadeyi mĂŒstel-zim görĂŒlmiyecek olan mĂŒteaddit yaralar almâșfl harp esirleri, aynâșdĂŒflĂŒnce ile ve yaralarâșn çoklu€undan ileri gelen ruhi sadme hesabakatâșlmak suretiyle muayene olunacaktâșr.
2. Do€ruca memlekete iade olunmak hakkâșnâș mĂŒnakaflasâșz bahfle-den bilĂ»mum haller (bir uzvun kesilmesi, tam körlĂŒk veya sa€âșr-lâșk, açâșk akci€er veremi, akâșl hastalâș€âș, habis neoplasma, ilĂąh),bir an evvel kamp hekimleri tarafâșndan, yahut esirleri elinde tu-
108
![Page 116: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/116.jpg)
tan devletin tayin etti€i askerĂź hekimler komisyonlarâșnca muaye-ne ve memleketlerine iade olunacaklardâșr.
3. Harbden mukaddem a€âșrlaflmamâșfl bulunan yaralarla tekrar as-kerĂź hizmete alâșnmaya mani teflkil etmemifl olan harp yaralarâș,do€rudan do€ruya memlekete iade olunmak hakkâșnâș vermiye-cektir.
4. âčflbu hĂŒkĂŒmler, ihtilĂąfa dahil bilĂ»mum devletlerde aynâș surettctefsir ve tatbik olunacaktâșr. AlĂąkalâș devletler ve makamlar, muh-telit tâșbbi komisyonlara vazifelerinin ifasâș zâșmnâșnda lĂązâșmgelenbĂŒtĂŒn kolaylâșklarâș göstereceklerdir.
5. Yukarda 1 iflaretli bentte zikredilen misaller ancak numune ma-hiyetinde birer vaka teflkil ederler. Bu hĂŒkĂŒmlere tamamen uy-mâșyan vakalar iflbu Sözleflmenin 110 ncu maddesi hĂŒkĂŒmleri-nin ruhu ve bu Anlaflmanâșn ihtiva etti€i prensipler dahilindemĂŒtalĂąa ve muhakeme olunacaktâșr.
LAHâčKA II
MUHTELâčT TIBBâč KOMâčSYONLAR HAKKINDA NâčZAMNAME
(112 nci Maddeye Bakâșlmasâș)
Madde 1 - Sözleflmenin 112 nci maddesinde derpifl olunan muhtelit tâșb-bi komisyonlar, ikisi bitaraf bir memleketten ve ĂŒĂ§ĂŒncĂŒsĂŒ esirlerielinde tutan devletçe tayin olunmak ĂŒzere ĂŒĂ§ azadan terekkĂŒp ede-ceklerdir. Bitaraf azalardan biri riyaset edecektir.
Madde 2 - âčki bitaraf aza, esirleri elinde tutan devletin talebi ĂŒzerine, hĂą-mi devletle anlaflacak olan Beynelmilel Kâșzâșlhaç tarafâșndan tayinolunacaklardâșr. Bunlar ya kendi memleketlerinde, ya di€er bitarafbir memlekette, yahut da esirleri elinde tutan devletin ĂŒlkesindeikamet edebileceklerdir.
Madde 3 - Bitaraf azalarâșn tayini, ihtilafa dahil alĂąkalâș taraflarâșn muva-fakatâșna iktiran edecektir. MezkĂ»r taraflar muvafakatlerini Beynel-milel Kâșzâșlhaç Komitesine ve hĂąmi devlete tebli€ edeceklerdir. Butebli€ ĂŒzerine azalar fiilen tayin olunmufl sayâșlacaklardâșr.
Madde 4 - âčcabâș halinde asâșl azalarâșn yerine geçmek ĂŒzere kĂąfi sayâșda ye-dek azalar da tayin olunacaktâșr. Bu tayin, asâșl azalarâșn tayini ile ay-nâș zamanda yahut hiç de€ilse mĂŒmkĂŒn olan en kâșsa zamanda ya-pâșlacaktâșr.
109
![Page 117: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/117.jpg)
Madde 5 - fiayet herhangi bir sebepten dolayâș Beynelmilel Kâșzâșlhaç Ko-mitesi bitaraf azalarâșn tayinine tevessĂŒl edemiyecek olursa, bu ta-yine hĂąmi devlet tevessĂŒl edecektir.
Madde 6 - âčmkĂąn elverdi€i nisbette, bitaraf iki azadan biri cerrah, di€e-ri hekim olacaktâșr.
Madde 7 - Bitaraf azalar, ihtilafa dahil taraflardan tamamiyle mĂŒstakilbulunacaklar ve mezkĂ»r taraflar onlara vazifelerinin ifasâș için lĂŒ-zumlu her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklarâș göstermekle mĂŒkellef olacaklardâșr.
Madde 8 - Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi, iflbu Nizamnamenin 2 nci ve 4ncĂŒ maddelerinde derpifl olunan tayinleri yaparken, esirleri elindetutan devletle anlaflarak alĂąkadarlarâșn hizmet flartlarâșnâș kararlafltâș-racaktâșr.
Madde 9 - Bitaraf azalar hakkâșnda muvafakat alâșnâșr alâșnmaz ve her hal-de muvafakat tarihinden itibaren ĂŒĂ§ ay içinde, muhtelit tâșbbi ko-misyonlar mĂŒmkĂŒn olan sĂŒratle çalâșflmalarâșna bafllâșyacaklardâșr.
Madde 10 - Muhtelit tâșbbi komisyonlar sözleflmenin 113 ncĂŒ maddesin-de yazâșlâș bilcĂŒmle harp esirlerini muayene edeceklerdir Komisyon-lar, memlekete iadeyi, memlekete iadeden istisnayâș veya daha son-raki bir muayeneye terki teklif edeceklerdir. Kararlarâș ekseriyetlealâșnacaktâșr.
Madde 11 - Muayeneyi takip eden ay içinde, her vaka hakkâșnda komis-yonca alâșnmâșfl olan karar esirleri elinde tutan devlete, hĂąmi devleteve Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesine bildirilecektir. Muhtelit TâșbbiKomisyon, muayeneden geçen her harp esiri de hakkâșnda alâșnankarardan haberdar edecek ve memleketlerine iadelerini teklif etmifloldu€u esirlere iflbu Sözleflmeye ba€lâș numunesine uygun birer tas-dikname verecektir.
Madde 12 - Esirleri elinde tutan devlet, Muhtelit Tâșbbi Komisyon karar-larâșndan usulĂŒ dairesinde haberdar edilmesinden itibaren ĂŒĂ§ ayiçinde bu kararlarâș icra ile mĂŒkellef olacaktâșr.
Madde 13 - Bir Muhtelit Tâșbbi Komisyonun faaliyetine lĂŒzum görĂŒlen birmemlekette bitaraf hiçbir hekim bulunmadâș€âș ve di€er bir memle-kette mukim bitaraf hekimler tayinine herhangi bir sebeple imkĂąnolamadâș€âș takdirde, esirleri elinde tutan devlet, hĂąmi devletle mu-tabakat halinde hareket ederek, iflbu Nizamnamenin l, 2, 3, 4, 5 ve8 nci maddeleri hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak kaydiyle bir MuhtelitTâșbbi Komisyonla aynâș vazifeleri deruhte edecek olan bir tâșbbi ko-misyon teflkil edecektir.
110
![Page 118: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/118.jpg)
Madde 14 - Muhtelit tâșbbi komisyonlar daimi surette vazife görecekler veher kampâș altâș ayâș geçmiyecek fasâșlalarla ziyaret edeceklerdir.
LAHâčKA III
HARP ESâčRLERâčNE YAPILACAK TOPLU YARDIMLAR HAKKINDANâčZAMNAME
(73 ncĂŒ Maddeye Bakâșlmasâș)
Madde 1 - Mutemetler, kendilerine mevdu toplu yardâșm sevkiyatâșnâș, has-tanelerde veya hapishanelerde veya sair ceza mĂŒesseselerinde bu-lunan esirler de dahil olmak ĂŒzere, idareten kendi kamplarâșna ba€-lâș bulunan bilĂ»mum esirlere da€âștmaya mezun olacaklardâșr.
Madde 2 - Toplu yardâșm sevkiyatâșnâșn tevzii, yardâșmlarâș hibe eden kimse-lerin talimatâșna göre ve mutemetlerce tesbit edilen plan mucibinceyapâșlacaktâșr; fiu kadar ki, tâșbbi yardâșmlarâșn tevzii tercihan baflhe-kimlerle anlaflarak yapâșlacak ve baflhekimler hastalarâșnâșn ihtiyacâșemretti€i nisbette hastane ve revirlerde mezkĂ»r talimattan inhirafedebileceklerdir. Böylece tesbit olunan hadler çerçevesinde bu tev-zi daima adilane bir flekilde yapâșlacaktâșr.
Madde 3 - Alâșnan emtianâșn gerek evsafâșnâș, gerek miktarâșnâș tahkim ede-bilmek ve bu hususta hibede bulunmufl olan kimselere mufassalraporlar verebilmek ĂŒzere, mutemetlerle muavinleri bu sevkiyatâșnkamplarâșna yakâșn muvasalat noktalarâșna gitmeye mezun olacaklar-dâșr.
Madde 4 - Mutemetlere, toplu gelen yardâșmlarâșn, kendi kamplarâșnâșn bi-lĂ»mum tali kâșsâșmlarâșyle mĂŒlhakatâșnda talimatlarâșna uygun suretteyapâșlâșp yapâșlmadâș€âșnâș tahkik edebilmeleri için lĂŒzumlu her tĂŒrlĂŒ ko-laylâșklar gösterilecektir.
Madde 5 - Mutemetler, yardâșmlarâș hibe eden kimselere verilmek ĂŒzere vetoplu yardâșmlara ait olarak (tevzi, ihtiyaçlar, miktarlar, ilĂąh) sualvarakalarâș doldurmaya ve bu varakalarâș çalâșflma mĂŒfrezeleri mute-metlerine veya revir ve hastanelerin baflhekimlerine doldurtmayamezun olacaklardâșr. Bu sual varakalarâș usulen doldurulduktansonra vakit geçirilmeksizin hibe sahiplerine ulafltâșrâșlacaktâșr.
Madde 6 - Mutemetler, kamplarâșnda bulunan esirlere toplu yardâșmlarâșnmuntazaman da€âștâșlmasâșnâș temin etmek ve icabâș halinde ceste ces-te yeni esirler gelmesinden mĂŒtevellit ihtiyaçlarâș karflâșlamak ĂŒzere,toplu yardâșmlardan kafi miktĂąrda ihtiyatlar tesis ve muhafaza et-
111
![Page 119: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/119.jpg)
meye mezun olacaklardâșr. Bu maksatla mutemetler emrine mĂŒna-sip ambarlar verilecektir; her ambarâșn, birinin anahtarlarâș mute-medin, di€erinkiler kamp kumandanâșnâșn yanâșnda olmak ĂŒzere ikikilidi bulunacaktâșr.
Madde 7 - Topluca elbise gönderilmifl olmasâș halinde, her harp esiri enaz tam bir takâșm elbiseye sahip olacaktâșr. Bir harp esirinin bir ta-kâșmdan fazla elbisesi oldu€u takdirde, mutemet, en az pay almâșflesirlerin ihtiyacâșnâș tatmin için bu yolda hareket etmek icabederse,en çok takâșmlarâș olanlardan fazla elbiseleri ve birden ziyade olanbazâș eflyalarâș geri almaya mezun olacaktâșr.
fiu kadar ki, çamaflâșrâș, çoraplarâș veya ayakkabâșsâș olmayan bir esirebunlarâș baflka tĂŒrlĂŒ temin etmek imkĂąnsâșzlâș€âș olmadâșkça mutemetbu gibi eflyadan ikinci bir takâșmâș geri alamâșyacaktâșr.
Madde 8 - YĂŒksek Akid Taraflar ve bilhassa esirleri elinde tutan devlet-ler, imkĂąn elverdi€i kadar ve ahalinin iadesine mĂŒteallik nizamatmahfuz kalmak kaydâșyle, harp esirlerine topluca yardâșmlar da€âștâșl-mak ĂŒzere ĂŒlkelerinde her tĂŒrlĂŒ mĂŒbayaalar yapâșlmasâșna mĂŒsadeedecekler; bu maksatla yapâșlacak nakli nukut ve sair mali, teknikve idarĂź tedbirleri de aynâș suretle kolaylafltâșracaklardâșr.
Madde 9 - Yukardaki hĂŒkĂŒmler, esirlerin gerek bir kampa varmazdanevvel veya nakilleri sâșrasâșnda topluca yardâșm almak haklarâșna, ge-rek hĂąmi devlet, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi ve harp esirlerineyardâșm eden ve bunlarâșn yardâșmlarâș ulafltâșrmakla mĂŒkellef olan sa-ir teflekkĂŒller mĂŒmessillerinin mĂŒnasip görecekleri her vasâșta ilebu yardâșmlarâș gönderildikleri kimselere yetifltirmek haklarâșna maniolmâșyacaktâșr.
112
![Page 120: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/120.jpg)
LAHâčKA IV
A. HĂVâčYET KARTI
(4 ncĂŒ Maddeye Bakâșlmasâș)
............................................................................................................................................
âčHTAR: Bu kart biri beynelmilel kullanâșlan dillerden olmak ĂŒzere tercihan ĂŒĂ§ dilden tanzimedilmelidir. Noktalâș hat boyunca bĂŒkĂŒlecek olan bu kartâșn hakiki ebadâș 13x10 santimet-redir.
113
(Bu kartâș veren memleket veya makamâșn adâș)Silahlâș Kuvvetleri Takip Eden fiahâșslara Mahsus HĂŒviyet Kartâș
Soyadâș.................................................................
Hamilinin Adâș.................................................................
Foto€rafâș Do€um tarihi ve yeri.................................................................
Silahlâș Kuvvetleri ne sâșfatla takip etti€i
Kartâșn tanzim tarihi Kart hamilinin imzasâș................................................................. ............................................
Boyu A€âșrlâș€âș Gözleri Saçlarâș
Dini ............
Sol Kartâș verenfiahadet
makamâșn mĂŒhĂŒrĂŒ
Parma€âș
Kan Tipi .....
âčHTAR
âčflbu hĂŒviyet kartâș do€rudan do€ruya silahlâșkuvvetlere mensup olmayâșp bu kuvvetle-ri.....sâșfatiyle takip eden flahâșslara verilir. Kart,verildi€i flahâșs tarafâșndan taflâșnacaktâșr. Karthamili harp esiri olarak tutulursa, bu kartâș flah-sâșnâș teflhis edebil-meleri için kendisini tutanmakamlara kendili€inden teslim edecektir.
![Page 121: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/121.jpg)
B. TUTULMA KARTI
(70 nci maddeye bakâșlmasâș)
1. YĂŒz tarafâș
2. Arka tarafâș
âčHTAR:Bu varaka iki, ĂŒĂ§ dilde ve bu arada esirin ana diliyle ve esiri elinde tutan devletindiliyle tanzim olunacaktâșr. Hakiki ebadâș: 15x10,5 santimetredir.
114
Harp esirleri postasâș Posta ĂŒcreti alâșnmaz
MĂŒhimdir.
Bu kart her harp esiri tarafâșndan he-men nelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi tutul-masâșnâș mĂŒteakip ve bir hastaneye veyadi€er bir kampa naklinden dolayâș adreside€ifltikçe doldurulacaktâșr.
Bu kart, esirin ailesine göndermeyemezun oldu€u hususi karttan ayrâșdâșr.
Okunaklâș bĂŒyĂŒk harflerle yazâșlmasâș 1. Esirin tabi oldu€u devlet.........
2. Soyadâș 3. Adâș (Tam olarak) 4. Babasâșnâșn adâș
......................................................................................................................
5. Do€um tarihi................... 6. Do€um yeri....................................................
7. RĂŒtbesi......................................................................................................
8. Sicil numarasâș............................................................................................
9. Ailesinin adresi .........................................................................................
* 10. Esir edildi€i tarih: (yahut)
nereden geldi€i (...........numaralâș kamp, hastane, ilh.).................................
* 11. a) Sâșhhattedir - b) Yaralâș de€ildir - c) âčyileflmifltir - d) Nekahat halindedir
- e) Hastadâșr - f) Hafif yaralâșdâșr - g) A€âșr yaralâșdâșr.
12. fiimdiki adresim: Esir numarasâș
Kampâșn adâș
13. Tarih 14. âčmza
* LĂŒzumsuz yerin çizilmesi - Bu malumaa hiçbir fley ilave edilmemesi- Arkadaki
izahata bakâșlmasâș.
Harp esirleri Merkez Ajansâș Beynelmi-lel Kâșzâșlhaç Komitesi
CENEVREâčSVâčĂRE
Bu kart, esirin ailesine göndermeyemezun oldu€u hususi karttan ayrâșdâșr.
![Page 122: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/122.jpg)
C. MUHABERE KARTI VE MEKTUBU
(71 nci Maddeye Bakâșlmasâș)
1. Kart1. YĂŒz tarafâș
2. Arka tarafâș
âčHTAR: Bu varaka ĂŒĂ§ dilde ve bu arada esirin ana diliyle ve esiri elinde tutan devletin di-liyle tanzim olunacaktâșr. Hakiki ebadâș: 15x10 santimetredir.
115
Har esiri muhaberesi Posta ĂŒcreti alâșnmaz
POSTA KARTI Gidece€i kimse.....................................
............................................................
Gönderen: ............................................................
Adâș ve Soyadâș Gidece€i Yer
............................................................ ............................................................
Do€um tarihi ve yeri Soka€âș.................................................
............................................................ ...........................................................
Kampâșn adâș Memleketi...........................................
............................................................ Vilayeti................................................
Mahreç memleketi
............................................................
Tarih:
.......................................................................................................................................
Yalnâșz çizgiler ĂŒzerine ve pek okunaklâș yazâșlacaktâșr.
![Page 123: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/123.jpg)
Ă. MUHABERE KARTI VE MEKTUBU
(71 nci Maddeye Bakâșlmasâș)
2. Mektup
âčHTAR: Bu numune iki, ĂŒĂ§ dilde bu arada harp esirinin ana diliyle esirleri elinde tutan dev-letin diliyle tanzim olunmalâșdâșr. Varaka, noktalâș hat boyunca bĂŒkĂŒlĂŒr, yukarâș kâșsmâș (+) ifla-retlerinden mĂŒrekkep yerde bir yarâș€âșn içine girer, ondan sonra bir mektup gibi görĂŒnĂŒr.Daha evvelki kartpostalâșn (Lahika IV, CI) arkasâș gibi çizgili olan arka kâșsmâș harp esirininyazaca€âș mektuba mahsus olup takriben 250 kelime alâșr. Varakanâșn hakiki ebadâș açâșlâșnca29x15 santimetredir.
116
Harp esiri muhaberesi
Posta ĂŒcreti alâșnmaz
Gidece€i yer .................................................................................
Gidece€i kimse .................................................................................
Sokak .................................................................................
Memleket .................................................................................
Vilayet .................................................................................
++++++++++++++
Gönderen ...........................................................................
Adâș ve soyadâș ...........................................................................
Do€um tarihi ve yeri ...........................................................................
Harp esiri No. ...........................................................................
Kampâșn adâș ...........................................................................
Postaya verildi€i memleket ...........................................................................
![Page 124: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/124.jpg)
D. ĂLĂM âčHBARNAMESâč
(120 nci Maddeye Bakâșlmasâș)
Bu numune iki, ĂŒĂ§ dille ve bu arada esirin ana diliyle esiri elinde tutan devletin diliyletanzim olunmalâșdâșr. Varakanâșn hakiki ebadâș: 21x30 santimetredir.
117
ĂlĂŒm ihbarnamesi
(Salahiyetli makam adâș) Esirin tabi oldu€u devlet...
Adâș ve soyadâș ............................................
Babasâșnâșn adâș ............................................
Do€um tarihi ve yeri ............................................
ĂlĂŒm tarihi ve yeri ............................................
RĂŒtbesi ve sicil numarasâș(hĂŒviyet plakasâșndaki yazâș)
Ailesinin adresi
Nerede ve ne zaman esir alâșndâș€âș
ĂlĂŒm sebebi ve flekli
Medfun oldu€u yer
Mezar iflaretli midir ve sonradan aile tarafâșndan bulunabilir mi?
Tereke eflyasâș esirleri elinde tutan devletçe muhafaza
mâș edilmifltir, yoksa bu ölĂŒm ihbarnamesiyle aynâș zamanda gönderilmifl midir?
Eflya gönderilmifl ise, hangi vasâșta ile gönderilmifltir?
MĂŒteveffanâșn hastalâș€âșnda veya son nefesinde yanâșn-da bulunmufl olan kimse (hekim, hastabakâșcâș, bir dinadamâș, harp esiri arkadafl) son demler veya definhakkâșnda bazâș tafsilat verebilir mi?
Tarih, salahiyetli makamâșn âčki flahidin imzalarâș ve
mĂŒhĂŒrĂŒ ve imzasâș adresleri
......................................... ........................................
![Page 125: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/125.jpg)
E. MEMLEKETE âčADE TASDâčKNAMESâč
(Lahika II, madde 11 e bakâșlmasâș)
Tarih :
Kamp :
Hastane :
Soyadâș :
Adâș :
Do€um tarihi :
Sicil Numarasâș :
RĂŒtbesi :
Esirin numarasâș :
Yara-hastalâșk :
Komisyon kararâș :
Muhtelit Tâșbbi Komisyon Reisi
A = Do€rudan do€ruya memleketine iadeB = Bitaraf bir memlekette hastaneye yatâșrâșlmaNC = Gelecek komisyonda bir daha muayene
118
![Page 126: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/126.jpg)
LAHâčKA VHARP ESâčRELERâč TARAFINDAN MEMLEKETLERâčNE GĂNDERâčLEN
PARA HAVALELERâčNE AâčT NâčZAMNAME NUMUNESâč
(63 ncĂŒ maddeye bakâșlmasâș)
1. 63 ncĂŒ maddenin 3 ncĂŒ bendinde zikredilen ihbarname fluhususlarâș ihtiva edecektir:a) 17 nci maddede yazâșlâș sicil numarasâșyle, parayâș yolloyan
harp esirinin rĂŒtbesi, adâș ve soyadâș,b) Asâșl memlekette parayâș alacak kimsenin adâș ve adresi,c) Esirleri elinde tutan devletin parasâș olarak ifade edilen
mebla€.2. Bu ihbarname harp esiri tarafâșndan imzalanacaktâșr. Harp esi-
ri yazâș bilmiyorsa bir flahit tarafâșndan tevsik edilecek bir ifla-ret koyacaktâșr. âčhbarnameyi mutemet de imzalayacaktâșr.
3. Kamp kumandanâș bu ihbarnameye, harp esirinin hesabâșnagözĂŒken alacak bakiyesinin ödenecek paradan az olmadâș€âșnâștevsik eden bir tasdikname ekliyecektir.
4. Bu gibi ihbarnameler listeler fleklinde yapâșlabilecektir. Bu lis-telerin her bir yapra€âș mutemet tarafâșndan tevsik ve kampkumandanâș tarafâșndan aslâșna uygun oldu€u tasdik edilecek-tir.
119
![Page 127: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/127.jpg)
120
![Page 128: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/128.jpg)
HARP ZAMANINDA SâčVâčLLERâčN KORUNMASINA âčLâčfiKâčNCENEVRE SĂZLEfiMESâč*
(Cenevre, 12 A€ustos 1949)
Sivil flahâșslarâșn harp zamanlarâșnda himayesi için bir Sözleflme tan-zim etmek ĂŒzere 21 Nisan 1949 dan 12 A€ustos 1949âa kadar Cenev-reâde toplanmâșfl olan diplomatik konferansta temsil edilen hĂŒkĂŒmetlerinafla€âșda imzalarâș bulunan salĂąhiyetli murahhaslarâș Ăątideki hususlardamutabâșk kalmâșfllardâșr:
BAP I
UMUMI HĂKĂMLER
Madde 1 - YĂŒksek Akid Taraflar iflbu Sözleflmeye bĂŒtĂŒn ahvalde riayetetmeyi ve ettirmeyi taahhĂŒt ederler.
Madde 2 - âčflbu Sözleflme, daha sulh zamanâșnda meriyete girmesi lĂązâșm-gelen hĂŒkĂŒmlerden maada, YĂŒksek Akid Taraflardan ikisi veya bir-ço€u arasâșnda ilĂąn edilmifl bir harp veya tahaddĂŒs etmifl di€er her-hangi bir silahlâș ihtilĂąf takdirinde harp hali bunlardan biri tarafâșn-dan tanâșnmasa dahi, vacibĂŒttatbik olacaktâșr.
Sözleflme, YĂŒksek Akid Taraflardan birine ait topra€âșn tamamenveya kâșsmen iflgali hallerinde de, bu iflgal hiçbir askerĂź mukavemet-le karflâșlaflmasa dahi tatbik edilecektir.
âčhtilĂąf halinde bulunacak devletlerden biri iflbu Sözleflmeye dahilolmasa da, dahil olan devletler kendi aralarâșndaki karflâșlâșklâș mĂŒna-sebetlerde Sözleflme ile ba€lâș olacaklardâșr. Bundan maada, mezkĂ»rdevlet de Sözleflme hĂŒkĂŒmlerini kabul ve tatbik ederse, ona karflâșda Sözleflme ile ba€lâș olacaklardâșr.
Madde 3 - YĂŒksek Akit Taraflardan birinin topra€âșnda çâșkacak fakatbeynelmilel bir mahiyet arz etmeyecek olan silahlâș bir ihtilĂąf takdi-
121
* Sözleflme, 21 Ocak 1953 gĂŒn ve 6020 sayâșlâș Kanunla onaylanmâșfltâșr. R.G.:30 Ocak1953, Sayâș:8322, DĂŒstur:III.Tertip, C.34
![Page 129: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/129.jpg)
rinde ihtilĂąf halinde bulunacak taraflardan her biri hiç de€ilse afla-€âșdaki hĂŒkĂŒmleri tatbik etmekle mĂŒkellef bulunacaktâșr:
1. Silahlarâșnâș teslim eden silahlâș kuvvetler mensuplarâșyla hasta-lâșk, mecburiyet, mevkufiyet dolayâșsâșyla veya di€er herhangibir sebeple harp dâșflâș olan kimseler de dahil olmak ĂŒzere, mu-hasamata do€rudan do€ruya ifltirak etmeyen flahâșslara, bil-cĂŒmle ahvalde, âșrk, renk, din veya itikat, cinsiyet, do€um,servet veya bunlara mĂŒmasil di€er herhangi bir kâșstasa daya-nan gayrimĂŒsait fark gözetilmeksizin, insani muamele yapâș-lacaktâșr:
Bu bapta, yukarâșda zikredilen flahâșslara karflâș her ne zaman her ne-rede olursa olsun, flu muamelelerde bulunmak memnudur:
a) Hayatta veya beden bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne kasâștlar, bilhassa herflekilde katil, tadili uzuv, zulĂŒm, azap ve iflkenceler,
b) Rehine almalar,
c) fiahâșslarâșn haysiyet ve flerefine tecavĂŒzler, bilhassa tehzilve terzil edici muameleler,
d) Nizami flekilde teessĂŒs etmifl bir mahkeme tarafâșndan vemedeni milletlerce zarurĂź addedilen adli teminat altâșndaverilmifl hĂŒkĂŒmlere dayanmayan mahkĂ»miyetler ve idam-lar.
2. Yaralâș ve hastalar toplanacak ve tedavi olunacaktâșr.
Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi gibi bitaraf insani bir teflkilĂąt, ihtilĂą-fa dahil Taraflara hizmetlerini arz ve teklif edebilecektir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, iflbu Sözleflmenin di€er hĂŒkĂŒmlerini de ta-mamen veya kâșsmen hususĂź anlaflmalarla meriyete koymaya çalâș-flacaklardâșr.
Yukarâșki hĂŒkĂŒmlerin tatbiki, ihtilĂąfa dahil Taraflarâșn hukukĂź statĂŒ-lerine tesir etmiyecektir.
Madde 4 - Bir ihtilĂąf veya iflgal halinde, ihtilĂąfa dahil bir tarafâșn iflgaldevletinin her ne zaman ve her ne tarzda olursa olsun, eline dĂŒflenve onlarâșn tabiyetinde olmâșyan flahâșslar iflbu Sözleflmenin himayesialtâșndadâșr.
âčflbu Sözleflme, onunla ba€lâș olmâșyan bir devletin tebaalarâșnâș hima-ye etmez. Muharip bir devletin topraklarâșnda bulunan bitaraf birdevlet tebaalarâșyla muharip ortak bir devletin tebaalarâș, eline dĂŒfl-tĂŒkleri devlet nezdinde kendi devletlerinin normal siyasĂź bir mĂŒme-
122
![Page 130: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/130.jpg)
silli€i bulundu€u mĂŒddetçe, himaye görecek flahâșslar olarak telĂąk-ki edilemezler.
Mamafih, II nci bap hĂŒkĂŒmlerinin bu hususta daha genifl bir tat-bik sahasâș vardâșr ve bu cihet 13 ncĂŒ madde de tayin edilmifltir.
Sefer halindeki silahlâș kuvvetlere mensup yaralâș ve hastalarâșn vazi-yetini âșslaha matuf 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesi ve-ya denizlerdeki silahlâș kuvvetlere mensup yaralâș, hasta ve kazaza-delerin vaziyetini âșslaha matuf 12 A€ustos 1949 tarihli CenevreSözleflmesi, yahut da harp esirlerine yapâșlacak muameleye mĂŒte-dair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleçmesi ile himaye edilenflahâșslar, iflbu Sözleflme medlulĂŒnce himaye edilecek flahâșslar cĂŒm-lesinden telĂąkki edilemezler.
Madde 5 - fiayet, ihtilĂąfa dahil bir Taraf kendi topra€âșnda, iflbu Sözlefl-me ile himaye gören bir flahsâșn ferdi olarak devlet emniyetine zararverecek faaliyette bulundu€undan haklâș olarak flĂŒphe etmek içinciddi sebeplere malik olursa veya bu faaliyette bulundu€u sabitolursa bu flahâșs, tatbik edildi€i takdirde devletin emniyetine zarargetirecek olan iflbu sözleflmenin bahfletti€i hak ve imtiyazlar ĂŒze-rinde hiçbir iddiada bulunamaz.
fiayet, iflgal altâșndaki bir toprakta, Sözleflme ile himaye gören birflahâșs casuslukta veya sabotajcâșlâșkta yahut iflgal devletinin emniye-tine zarar getirecek faaliyette bulundu€undan dolayâș kendisindenbilhakkâșn flĂŒphe edilerek tevkif edilirse mezkĂ»r flahâșs, iflbu Sözlefl-mede derpifl edilen muhabere hakkâșndan, askeri emniyet mutlakazaruri kâșldâș€âș takdirde, mahrum bâșrakâșlabilir.
Maamafih, bu hallerin her birinde, yukarâșki bentlerde zikredilenflahâșslara insani muamele yapâșlacak ve bunlar, adli takibat takdi-rinde, iflbu Sözleflmede derpifl edildi€i ĂŒzere,nizami ve adilane birmuhakemeye olan haklarâșndan mahrum bâșrakâșlmayacaklardâșr. Ke-za bunlar, sâșrasâșna göre, devletin veya iflgal devletinin emniyetleribakâșmâșndan kabil oldu€u kadar kâșsa bir zamanda, iflbu sözleflmemedlulĂŒnce himaye görecek flahâșslarâșn hak ve imtiyazlarâșndan fay-dalanacaklardâșr.
Madde 6 - âčflbu Sözleflme, ikinci maddede zikrolunan ihtilĂąf veya iflgalindaha bidayetinde vecibĂŒttatbik olacaktâșr.
âčhtilĂąfa dahil taraflarâșn topraklarâșnda sözleflmenin tatbiki askerĂźharekĂątâșn umumĂź hitamâșnda sona erecektir.
âčflgal altâșndaki topraklarda ise, sözleflmenin tatbiki askeri harekĂą-tâșn umumĂź hitamâșndan bir sene sonra nihayet bulacaktâșr. Bunun-
123
![Page 131: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/131.jpg)
la beraber, iflgal devleti mevzuubahis topraklarda hĂŒkĂŒmet vazife-sini görĂŒyorsa, iflgalin devamâș mĂŒddetince sözleflmenin flu madde-leriyle ba€lâș olacaktâșr:1 den 12 ye kadar, 27, 29 dan 34 e kadar, 47,49, 51, 52, 53, 59, 61 den 77 ye kadar ve 143.
Himaye edilen ve serbest bâșrakâșlmalarâș, vatanlarâșna iadeleri veya is-kĂąnlarâș bu mĂŒhletlerden sonra vukubulacak flahâșslar, bu arada ifl-bu sözleflme hĂŒkĂŒmlerinden istifade de devam edeceklerdir.
Madde 7 - YĂŒksek Akid Taraflar, 11, 14, 15, 17, 36, 108; 109, 132, 133ve 149 ncu maddelerde tahsisen derpifl edilen anlaflmalar dâșflâșnda,ayrâșca hallini muvafâșk görebilecekleri her hangi bir mesele hakkâșn-da di€er hususĂź anlaflmalar da yapabilirler. Hiçbir hususĂź anlaflma,himaye gören flahâșslarâșn iflbu sözleflme ile taayyĂŒn eden vaziyetiniihlĂąl edemiyece€i gibi bu sözleflmenin onlara bahfleyledi€i haklarâșda takyit ve tahdit edemez.
Himaye gören flahâșslar, iflbu sözleflme kendi haklarâșndan vacibĂŒt-tatbik oldu€u mĂŒddetçe mezkĂ»r anlaflmalarâșn veya mĂŒteakip an-laflmalarâșn tahsisen ihtiva edecekleri istisnai hĂŒkĂŒmler hariç ol-mak ĂŒzere bu anlaflmalardan ve keza ihtilĂąfa dahil taraflardan bi-ri veya di€erinin alaca€âș daha mĂŒsait tedbirlerden istifadeye devamedeceklerdir.
Madde 8 - Himaye gören flahâșslar, iflbu sözleflmenin ve icabâș halde yu-karki maddede iflaret olunan hususi anlaflmalarâșn kendilerine te-min eyledi€i haklardan ne kâșsmen ne de tamamen hiçbir suretle fe-ragat edemezler.
Madde 9 - âčflbu sözleflme, ihtilĂąfa dahil taraflarâșn menfaatlerini himaye-ye memur devletlerin muzaharet ile ve onlarâșn kontrolĂŒ altâșnda tat-bik edilecektir. Bu hususta, hami devletler, siyasĂź veya konsoloslukpersonelleri dâșflâșnda kendi tebaalarâș veya di€er bitaraf devletlerin te-baalarâș arasâșndan da murahhaslar tayin edebilirler. Bu murahhas-lar hakkâșnda, nezdinde ifayâș vazife edecekleri devletten istimzaçtabulunulacaktâșr.
âčhtilafa dahil taraflar, hami devletler mĂŒmessillerinin veya murah-haslarâșnâșn vazifesini mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar genifl surette kolaylafl-tâșracaklardâșr.
Hami devletlerin mĂŒmessilleri veya murahhaslarâș, iflbu sözleflmedegösterildi€i ĂŒzere vaziĂźelerinin hududuna hiçbir veçhile tecavĂŒzedemeyeceklerdir. Bu mĂŒmessiller veyĂą murahhaslar, nezdinde ifa-yâș vazife ettikleri devletin zaruri emniyet icaplarâșnâș bilhassa gözönĂŒnde bulunduracaklardâșr.
124
![Page 132: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/132.jpg)
Madde 10 - âčflbu sözleflme hĂŒkĂŒmleri, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesininve keza bitaraf di€er her hangi bir insani teflekkĂŒlĂŒn, ihtilĂąfa dahilalĂąkalâș taraflarâșn muvaffakiyetiyle, sivil flahâșslarâș himaye ve bunla-ra yardâșm için giriflecekleri insani faaliyetlere bir mani teflkil etmez.
Madde 11 - YĂŒksek Ăkit Taraflar, iflbu sözleflme mucibince hami devlet-lere terettĂŒp eden vazifeleri, her tĂŒrlĂŒ bitaraflâșk ve mĂŒessir çalâșflmateminatâșnâș haiz bir teflkilĂąta tevdi hususunda her vakit aralarâșndaanlaflabilirler.
fiayet himaye gören flahâșslar, her ne sebebe mebni olursa olsun, ha-mi bir devletin veya birinci bent ahkĂąmâșna tayin olunan bir teflekkĂŒ-lĂŒn faaliyetinden istifade etmiyorlarsa veya artâșk istifade edemiyor-larsa, zilyed devlet, ihtilĂąfa dahil taraflarâșn gösterdikleri hami devlet-lere iflbu sözleflme mucibince terettĂŒp eden vazifelerin ifasâșnâș bitarafbir devletten veya mĂŒmasil bir teflekkĂŒlden talep edeceklerdir.
E€er himaye bu suretle temin edilmezse, bu flahâșslarâș elinde bulun-duran devlet, hami devlete iflbu sözleflme mucibince terettĂŒp edeninsani vazifeleri deruhte etmesini Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi gi-bi bir insani teflekkĂŒlden talep edecek veya bu madde hĂŒkĂŒmlerimahfuz kalmak ĂŒzere, böyle bir teflekkĂŒlden sĂądâșr olacak hizmettekliflerini kabul eyleyecektir.
AlĂąkadar devlet tarafâșndan davet olunan veya bu alĂąkadar devleteyukarda mezkĂ»r gayeler için arzâș hizmette bulunan her teflekkĂŒl ve-ya herhangi bitaraf bir devlet, faaliyeti esnasâșnda, iflbu sözleflmeninhimaye etti€i flahâșslarâșn mensup olduklarâș ihtilĂąfa dahil tarafa karflâșmesuliyetini mĂŒdrik kalacak ve mevzubahis vazifeyi deruhteye ve ta-rafsâșzlâșkla ifaya muktedir oldu€una dair kĂąfi teminat verecektir.
Bir devletin, muvakkaten olsun, di€erine veya onun mĂŒttefiklerinekarflâș askerĂź hadiselerden, bilhassa topraklarâșnâșn tamamâș veya bĂŒ-yĂŒk bir kâșsmâș iflgal edilmifl olmasâșndan dolayâș mĂŒzakere serbestisitahdit edilmifl olursa, bu iki devlet arasâșnda hususĂź bir anlaflma ileyukarâș ki hĂŒkĂŒmler hilĂąfâșnda hareket olunamaz.
âčflbu sözleflmede mezkĂ»r hĂąmi devlet tabiri aynâș zamanda yine iflbusözleflme medlulĂŒnce hĂąmi devletin yerine kaim olacak teflekkĂŒlle-ri de ihtiva etmektedir.
âčflbu maddenin hĂŒkĂŒmleri, iflgal altâșndaki topraklarda veya normalsiyasĂź mĂŒmessillikten mahrum olarak bir muharip devlet toprakla-râșnda bulunan bitaraf devlet tebaalarâșnda da flamil olacak ve onla-râșn vaziyetine intibak ettirilecek uygulanacaktâșr.
Madde 12 - Hami devletler, himaye gören flahâșslarâșn menfaatleri icabâș lĂŒ-
125
![Page 133: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/133.jpg)
zum gördĂŒkleri bĂŒtĂŒn hallerde, bilhassa iflbu sözleflme hĂŒkĂŒmleri-nin tatbiki veya tefsiri hususunda, ihtilĂąfa dahil taraflar arasâșndabir anlaflmazlâșk olursa bunu halletmek ĂŒzere, tavassut ve yardâșm-da bulunacaklardâșr.
Bu hususta, hĂąmi devletlerden her biri, ihtilĂąfa dahil taraflara, mĂŒ-messillerinin ve bilhassa himaye gören flahâșslarâșn ifline bakmayamemur selĂąhiyetli makam mĂŒmessillerinin iyi seçilecek muhteme-len bitaraf bir toprakta toplanmalarâșnâș, taraflardan birinin talebiĂŒzerine veya kendili€inden teklif edebilir. âčhtilĂąfa dahil taraflar buyolda kendilerine yapâșlacak teklifleri neticelendirmekle mĂŒkellefolacaklardâșr. HĂąmi devletler, icabâșnda, bu toplantâșya ifltirak etmekĂŒzere, bitaraf bir devlete mensup bir flahsâș veya Beynelmilel Kâșzâșl-haç Komitesince murahhas olarak tayin olunacak bir flahsiyeti ih-tilĂąfa dahil taraflarâșn tasvibine arz edebilirler.
BAP II
HARBâčN BAZI TESâčRLERâčNE KARfiI HALKINUMUMâč HâčMAYESâč
Madde 13 - âčflbu bap hĂŒkĂŒmleri, bilhassa, âșrk, milliyet, din veya siyasĂźkanaat itibariyle aleyhte hiçbir fark gözetilmeksizin ihtilĂąfa dahilmemleketler halkâșnâșn heyeti umumiyesini istihdaf etmektedir.
Madde 14 - Daha sulh zamanâșnda, YĂŒksek Akit Taraftar ve muhasamatbaflladâșktan sonra ihtilĂąfa dahil taraflar kendi topraklarâșnda ve lĂŒ-zumu halinde, iflgal altâșndaki topraklarda yaralâș ve hastalarâș, ma-lĂ»lleri, yafllâș kimseleri on befl yaflâșndan afla€âș çocuklarâș, gebe kadâșn-larâș ve yedi yaflâșndan kĂŒĂ§ĂŒk çocuklarâșn annelerini harbin tesirlerin-den masum bulunduracak tarzda sâșhhat ve emniyet mâșntâșkalarâș vemevkileri kurabilirler.
Bir ihtilĂąf bafllar bafllamaz ve devamâș mĂŒddetince alakadar taraflar,böylece tesis ettikleri mâșntâșka ve mevkilerin tanâșnmasâș için aralarâșn-da anlaflmalar akdedebilirler, bu hususta lĂŒzumlu görecekleri mel-huz tadilĂątâș yaparak iflbu sözleflmeye mĂŒzeyyel anlaflma projesindederpifl olunan hĂŒkĂŒmleri meriâyete koyabilirler.
HĂąmi devletler ve Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi, bu sâșhhat ve em-niyet mâșntâșkalarâșnâșn ve mevkilerinin tesisini ve tanâșnmasâșnâș kolay-lafltâșrmak için yardâșmda bulunmaya davet edilirler.
Madde 15 - âčhtilĂąfa dahil herhangi bir taraf, muharebelerin cereyan et-ti€i yerlerde afla€âșdaki flahâșslarâș hiçbir fark gözetilmeksizin harp
126
![Page 134: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/134.jpg)
tehlikelerinden masun bulundurmak ĂŒzere, bitaraflafltâșrâșlmâșfl mâșn-tâșkalar ihdasâșnâș gerek bitaraf bir devlet veya bir insani teflekkĂŒl va-sâștalarâșyla muhasâșm tarafa teklif edebilirler.
a) Muharip veya gayrimuharip yaralâșlar ve hastalar,
b) Muhasamata ifltirak etmeyen ve bu mâșntâșkalarda ikĂąmet-leri mĂŒddetince askerĂź mahiyette hiçbir ifl görmeyen sivilflahâșslar.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, derpifl edilen bitaraf mâșntâșkanâșn co€rafĂź vazi-yeti, idaresi, iaflesi ve kontrolĂŒ hususlarâșnda anlaflâșr anlaflmaz,bunlarâșn mĂŒmessilleri yazâșlâș bir anlaflma tanzim ederek imzalaya-caklardâșr. Bu anlaflma, mevzubahis mâșntâșka bitaraflâș€âșnâșn ne za-man bafllayaca€âșnâș ve devam mĂŒddetini tespit edecektir.
Madde 16 - Yaralâșlar ve hastalar, malĂ»ller ve gebe kadâșnlar hususĂź birhimayeye ve saygâșya mazhar olacaklardâșr.
Askeri icaplarâșn mĂŒsaadesi nispetinde, ihtilĂąfa dahil herhangi birtaraf, ölĂŒlerin veya yaralâșlarâșn arafltâșrâșlmasâș, kazazedelere ve vahimtehlikeye maruz di€er flahâșslara yardâșm edilmesi ve binalarâșn ya€-malara ve fena muamelelere karflâș himaye olunmasâș için alâșnan ted-birleri terviç ve iltizam edecektir.
Madde 17 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, muhasara edilmifl veya çevrilmifl birmâșntâșkadan yaralâșlarâșn, hastalarâșn, malĂ»llerin, ihtiyarlarâșn, çocuk-larâșn ve lo€usa kadâșnlarâșn tahliyesi ve bu mâșntâșkalara her dindenruhani mĂŒmessillerin, sâșhhiye memurlarâșnâșn ve malzemesinin ser-bestçe mĂŒruru için mahallĂź anlaflmalar akdine gayret sarf edecek-lerdir.
Madde 18 - Yaralâșlarâș, hastalarâș, malĂ»lleri ve lo€usa kadâșnlarâș tedavi içinteflkil edilen sivil hastaneler, hiçbir veçhile taarruza u€rayamazlar.âčhtilĂąfa dahil taraflar her zaman bu hastanelere riayet ve bunlarâșhimaye edeceklerdir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, bĂŒtĂŒn sivil hastanelere, sivil hastane mahi-yetlerini tevsik eden, ve iflgal ettikleri binalarâșn,19 ncu madde med-lulĂŒnce onlarâș himayeden mahrum bâșrakan maksatlarla kullanâșl-madâșklarâșnâș tespit eden bir vesika vereceklerdir.
Sivil hastaneler, Devlet tarafâșndan mĂŒsaade olunursa, seferi silah-lâș kuvvetlere mensup yaralâș ve hastalarâșn vaziyetini islaha mĂŒteda-ir 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin 38 nci maddesin-de derpifl edilen alĂąmeti farika ile belirtilecektir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, melhuz herhangi bir tecavĂŒz hareketini ber-
127
![Page 135: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/135.jpg)
taraf etmek ĂŒzere, sivil hastaneleri belirten iflaretlerin dĂŒflmanâșnkara, hava ve deniz kuvvetlerince açâșkça görĂŒlebilmesini teminen,askerĂź icaplarâșn mĂŒsaadesi nisbetinde, lĂŒzumlu tedbirleri alacak-lardâșr.
Askeri hedeflerin yakâșnlâș€âș hastaneler için tehlike teflkil edece€in-den hastanelerin bu gibi hedeflerden imkĂąn nispetinde uzakta bu-lunmasâșna itina gösterilmesi muvafâșk olur.
Madde 19 - Hastanelere karflâș gösterilmesi lĂązâșm gelen himaye, insanivazifeler haricinde ve dĂŒflmana zararlâș hareketlerde bulunmak içinkullanâșldâșklarâș takdirde, sakâșt olur. Bununla beraber bu himayemĂŒnasip görĂŒlecek bilcĂŒmle ahvalde, makul bir mĂŒhlet tesbit edenve neticesiz kalan bir ihtardan sonra sĂąkâșt olacaktâșr.
Bu hastanelerde, yaralâș veya hasta askerlerin tedavi edilmeleri ve-ya bu askerlerden alâșnan ve henĂŒz alĂąkalâș makamlara tevdi edilme-mifl olan portatif silahlarâșn ve cephanelerin bulunmasâș, zararlâș birhareket olarak telĂąkki edilmeyecektir.
Madde 20 - Sivil yaralâșlarâșn ve hastalarâșn, malĂ»llerin ve lo€usa kadâșnla-râșn arafltâșrâșlmasâșna, kaldâșrâșlmasâșna, naklolunmasâșna ve tedavi edil-mesine memur edilenler de dahil olmak ĂŒzere, usulĂŒ dairesinde vemĂŒnhasâșran sivil hastanelerin ifllemesine veya idaresine memurpersonel, riayete mazhar olacak ve himaye edilecektir.
âčflgal altâșndaki topraklarda ve askerĂź harekĂąt mâșntâșkalarâșnda bupersonel, hĂąmilinin sâșfatâșnâș gösteren ve mesul makamâșn mĂŒhrĂŒnĂŒtaflâșyan foto€raflâș bir hĂŒviyet varakasâșyle ve keza ifayâș vazife halin-de sol kolda taflâșnan ve rutubete karflâș mukavim, damgalâș bir pazâș-bent ile kendini tanâștacaktâșr. Bu pazâșbent Devlet tarafâșndan verile-cek ve seferi silahlâș kuvvetlere mensup yaralâșlarâșn ve hastalarâșn va-ziyetini islaha mĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflme-sinin 38 nci maddesinde derpifl olunan Ăąlameti havi olacaktâșr.
Sivil hastanelerin ifllemesine veya idaresine memur di€er herhangibir personel de bu vazifelerin ifasâșnda, riayet ve himaye görecek vebu personelin yukarda derpifl edildi€i ĂŒzere ve iflbu maddede mu-harrer flartlar altâșnda pazâșbent taflâșmaya hakkâș olacaktâșr. Ve hĂŒviyetkù€âșdâșnda uhdesine terettĂŒp eden vazifeler zikredilecektir.
Her sivil hastanenin mĂŒdĂŒriyeti, kendi personelinin muntazam birlistesini, selĂąhiyetli millĂź veya iflgal makamlarâșnâșn her an emrineamade bulunduracaktâșr.
Madde 21 - Kara taflâșt kafileleri ve hastane trenleriyle ve denizde bu nak-liyata tahsis olunan gemilerle icra olunan sivil yaralâș ve hasta, ma-
128
![Page 136: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/136.jpg)
lĂ»l ve lo€usa kadâșn nakliyatâș,18 nci maddede derpifl edilen hasta-neler misillĂ» riayet ve himaye görecek ve seferi silahlâș kuvvetleremensup yaralâș ve hastalarâșn vaziyetini âșslaha mĂŒtedair 12 A€ustos1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin 38 nci maddesinde derpifl olu-nan alĂąmeti farika ile belirtilecektir.
Madde 22 - Munhasâșran sivil yaralâș ve hastalarâșn, malĂ»llerin ve lo€usakadâșnlarâșn veya sâșhhiye memurlarâșnâșn ve malzemesinin naklinetahsis edilen uçaklar, ihtilĂąfa dahil alĂąkalâș tarĂąflar arasâșnda mĂŒfl-tereken takarrĂŒr ettirilecek irtifalarda, saatlerde ve yollarda uçtuk-larâș takdirde taarruza u€ramayacaklar, riayet göreceklerdir.
Bu uçaklar, seferi silahlâș kuvvetlere mensup yaralâș ve hastalarâșn va-ziyetlerini islaha mĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözlefl-mesinin 38 nci maddesinde derpifl edilen alĂąmeti farika ile belirti-lecektir.
HilĂąfâșnda bir anlaflma olmadâș€âș takdirde, dĂŒflman topraklarâș veyadĂŒflman iflgalindeki topraklar ĂŒzerinden uçmak yasaktâșr.
Bu uçaklar, bilcĂŒmle inme emrine itaat edeceklerdir. Bu suretlecebren vaki olacak inifllerde, uçak ve içindekiler, muhtemel muaye-neden sonra, uçufllarâșna devam edebileceklerdir.
Madde 23 - YĂŒksek Akit Taraflardan her biri, di€er Akit Tarafâșn, dĂŒfl-man dahi olsa, mĂŒnhasâșran sivil halkâșna mahsus her tĂŒrlĂŒ ilùç, vesâșhhi malzeme sevkiyatâșnâșn ve keza dini levazâșmâșn serbestçe geçme-sine mĂŒsaade edecektir.
YĂŒksek Akit Taraflardan her biri keza on befl yaflâșndan afla€âș çocuk-lara, gebe ve lo€usa kadâșnlara zaruri olan yiyecek, giyecek ve kuv-vet verici maddelerin de serbestçe geçmesine mĂŒsaade eyleyecektir.
Yukarâș ki bentte zikrolunan sevkiyatâș serbestçe geçirmek hususun-da herhangi bir Akit Tarafa terettĂŒp eden mecburiyet, mezkĂŒr ta-rafâșn:
a) Sevkiyatâșn tahsis edildi€i hususlardan gayri hususlardakullanâșlaca€âșndan,
b) Murakabenin tesirli olmamasâș ihtimalinden,
c) DĂŒflmanâșn, aksi halde, vermek veya imal etmek, mecburi-yetinde kalaca€âș eflyanâșn yerine bunlarâș ikame ederek ve-ya bu gibi eflyanâșn imaline tahsis edece€i maddeleri veyahizmetleri bu suretle serbest bâșrakarak, kendi askerĂź gay-retleri veya ekonomisi u€runda mezkĂ»r sevkiyattan barizbir flekilde faydalanaca€âșndan,
129
![Page 137: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/137.jpg)
fiĂŒphelenmesi için ciddi hiçbir sebep olmadâș€âșna itminan hasâșl et-mesine ba€lâșdâșr.
âčflbu maddenin birinci bendinde gösterilen sevkiyatâșn mĂŒrurunamĂŒsaade eden devlet, bu sevkiyatâșn mĂŒteneffilere tevziinin mahal-linde hĂąmi devletlerin kontrolĂŒ altâșnda yapâșlmasâșnâș flart koflabilir.
Bu sevkiyat mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar çabuk yapâșlacak ve bunlarâșnserbestçe geçifline mĂŒsaade eden devletin, hangi teknik flartlar al-tâșnda bu sevkiyatta mĂŒsaade edece€ini tesbite hakkâș olacaktâșr.
Madde 24 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, harp yĂŒzĂŒnden öksĂŒz kalan veya ai-lelerinden ayrâș dĂŒflen onbefl yaflâșndan kĂŒĂ§ĂŒk çocuklarâșn baflâșbofl bâș-rakâșlmamasâș ve her tĂŒrlĂŒ ahval ve fleriat altâșnda bakâșmlarâșnâșn, ta-lim ve terbiyelerinin ve kendi dinlerinde ibadetle bulunmalarâșnâș ko-laylafltâșrâșlmasâș için icabeden tedbirleri alacaklardâșr. Bunlarâșn talimve terbiyeleri, mĂŒmkĂŒn olursa, aynâș harsi ananelere sahip flahâșsla-ra tevdi olunacaktâșr.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, bu çocuklarâșn ihtilĂąf devam etti€i mĂŒddetçe bi-taraf bir memlekete kabulĂŒnĂŒ; flayet mevcut ise hĂąmi devletin mu-vĂąffakiyetiyle ve birinci bentte zikredilen prensiplere riayet edilece€ihususunda teminata malik olurlarsa, terviç ve iltizam edeceklerdir.
Bundan baflka, ihtilĂąfa dahil tĂąraflar, on iki yaflâșndan afla€âș çocuk-larâșn bir hĂŒviyet plakasâș veya di€er herhangi bir surette teflhis edi-lebilmeleri için icabeden tedbirleri almaya gayret edeceklerdir.
Madde 25 - âčhtilĂąfa dahil bir tarafâșn topraklarâșnda veya onun iflgali al-tâșndaki topraklarda bulunan her flahâșs, ailesi efradâșna, her neredebulunursa bulunsunlar, mĂŒnhasâșran ailevi mahiyette haberler ve-rebilir ve alabilir. Bu muhabere, sĂŒratle ve gayrimuhik hiç bir teeh-hĂŒre u€ramaksâșzâșn temin olunur.
fiayet ahval ve fleriat dolayâșsâșyle aile muhaberatâșnâșn teatisi alelĂądeposta yoluyla gĂŒĂ§leflir veya imkĂąnsâșz olursa, ihtilĂąfa dahil alĂąkalâștaraflar. 140 ncâș maddede derpifl olunan Merkez Ajansâș gibi bitarafbir mutavassâșta mĂŒracaat ederek, taahhĂŒtlerini bilhassa MillĂź Kâșzâșl-haç Cemiyetinin (Kâșzâșlay, Kâșzâșlarslan ve GĂŒnefl) mĂŒzaheretiyle en iyiflartlar altâșnda ifa etmek vasâștalarâșnâș onunla birlikte tayin edecek-lerdir.
fiayet ihtilĂąfa dahil taraflar, aile muhaberelerini tahdide lĂŒzum gö-rĂŒrlerse, olsa olsa, serbestçe seçilecek 25 kelimeyi ihtiva eden tip-formĂŒllerin kullanâșlmasâșnâș ve bunlardan ayda bir tane gönderilme-sini mecburi kâșlabilirler.
130
![Page 138: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/138.jpg)
Madde 26 - âčhtilĂąfa dahil her taraf, harp yĂŒzĂŒnden da€âșlan aile efradâș-nâșn birbiriyle temas etmek ve mĂŒmkĂŒnse birleflmek için yapacak-larâș arafltâșrmalarâș kolaylafltâșracak ve bilhassa bu ifle vakfâșnefs edenteflekkĂŒllerin kendilerince tanâșnmâșfl olmalarâș ve aldâș€âș emniyet ted-birlerine riayet etmeleri flartâșyle giriflecekleri hareketleri terviç ve il-tizam edecektir.
BAP III
HâčMAYE GĂREN fiAHISLARIN STATĂSĂ VE ONLARAYAPILACAK MUAMELE
KISIM I
âčHTâčLĂFA DAHâčL TARAFLARIN TOPRAKLARINA VE âčfiGALALTINDAKâč TOPRAKLARA MĂTAALLâčK MĂfiTEREK HĂKĂMLER
Madde 27 - Her tĂŒrlĂŒ ahval ve fleriat altâșnda; flahâșslarâșna, namuslĂąrâșna,aile haklarâșna, dini akidelerine ve ibadetlerine, itiyat, örf ve adetle-rine saygâș gösterilmesi himaye edilen flahâșslarâșn hakkâșdâșr. Bunlarher zaman insani muameleye tabi tutulacaklar ve bilhassa fliddetveya tehdit hareketlerine, hakarete veya halkâșn tecessĂŒsĂŒne karflâșhimaye olunacaklardâșr.
Kadâșnlar namuslarâșna taarruz, ve bilhassa âșrzlarâșna tecavĂŒz, fuhflaicbar ve her tĂŒrlĂŒ mĂŒstehcen hareketlere maruz kalmaktan vikayeolunacaklardâșr.
Himaye gören flahâșslar, sâșhhi vaziyetlerine, yafllarâșna ve cinsiyetle-rine mĂŒteallik hĂŒkĂŒmler de nazara alâșnarak, kendilerini hĂŒkmĂŒ al-tâșnda bulunduran ihtilĂąfa dahil tarafça; bilhassa âșrk, din veya siya-si kanaat itibariyle, gayrimĂŒsait hiçbir fark gözetilmeksizin aynâș iti-nalâș muameleye tabi tutulacaklardâșr.
Maahaza, ihtilĂąfa dahil taraflar, himaye gören flahâșslara karflâș har-bin icabettirdi€i kontrol ve emniyet tedbirlerini alabilirler.
Madde 28 - Himaye gören hiçbir flahâșs, bazâș noktalarâș veya bazâș bölgele-ri orada bulundurulmak suretiyle askerĂź hareketlerden masun tut-mak gayesiyle kullanâșlamaz.
Madde 29 - HĂŒkmĂŒ altâșnda, himaye gören flahâșslar bulunan ihtilĂąfa da-hil bir devlet, kendi memurlarâșnâșn mezkĂ»r flahâșslara yapacaklarâșmuameleden, bu memurlara flahsen terettĂŒp edecek mesuliyetlerbaki kalmak ĂŒzere, mesuldĂŒr.
131
![Page 139: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/139.jpg)
Madde 30 - Himaye gören flahâșslar, hĂąmi devletlere, Beynelmilel KâșzâșlhaçKomitesince, bulunduklarâș memleketin MillĂź Kâșzâșlhaç cemiyetine(Kâșzâșlay, Kâșzâșlarslan ve GĂŒnefl) ve keza kendilerine yardâșm edebile-cek her teflekkĂŒle mĂŒracaat hususunda her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklara maz-har olacaklardâșr.
Bu muhtelif teflekkĂŒller, askerlik ve emniyet icaplarâșnâșn çizdi€i hu-dut dahilinde selĂąhiyetli makamlardan her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklarâș göre-ceklerdir.
Zilyed devletler veya iflgal devletleri, 143 ncĂŒ maddede derpifl olun-du€u ĂŒzere hĂąmi devletlerin ve Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi mu-rahhaslarâșnâșn ziyaretinden maada, maksadâș himaye gören flahâșsla-ra maddĂź veya ruhani yardâșmda bulunmak olan di€er mĂŒessesattemsilcilerinin de bunlara yapmak istiyecekleri ziyaretleri mĂŒmkĂŒnmertebe kolaylafltâșracaklardâșr.
Madde 31 - Himaye gören flahâșslara karflâș, bilhassa kendilerinden veyabaflkalarâșndan malĂ»mat almak için; maddĂź veya manevĂź hiçbir ce-bir kullanâșlamaz.
Madde 32 - YĂŒksek Akit Taraflar, ellerinde bulundurduklarâș himaye gö-ren flahâșslarâșn bedeni âșstâșraplarâșnâș veya imhalarâșnâș mucip olacak hertĂŒrlĂŒ tedbirden kendilerini sarahaten menederler. Bu memnuniyetyalnâșz cinayeti, iflkenceyi, bedeni cezalarâș, tatili uzuv ve himaye gö-ren bir flahsâșn tâșbbi tedavisinin icap ettirmedi€i tâșbbi veya ilmĂź tec-rĂŒbelere tabi tutulmasâșnâș de€il, aynâș zamanda mĂŒlki veya askerĂźmemurlarâșn eseri olsun, di€eri bilcĂŒmle fena muameleleride isdih-daf eder.
Madde 33 - Himaye gören hiçbir flahâșs, bizzat ifllemedi€i bir cĂŒrĂŒmdendolayâș tecziye edilemez. Kollektif cezalarâșn tatbiki keza di€er bil-cĂŒmle tehdit ve tedhifl tedbirlerinin ittihazâș memnudur.
Ya€ma memnudur.
Himaye gören flahâșslara ve mallarâșna karflâș misilleme (reprisal) ted-birleri memnudur.
Madde 34 - Rehine almak yasaktâșr.
KISIM II
âčHTâčLAFA DAHâčL BâčR TARAFIN TOPRAKLARINDA BULUNANYABANCILAR
Madde 35 - Himaye gören bir flahâșs, bir ihtilĂąfâșn bidayetinde veya deva-mâș esasâșnda bulundu€u topra€âș terketmek isterse devletin millĂź
132
![Page 140: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/140.jpg)
menfaatlerine mugayir olmadâș€âș takdirde mezkĂ»r flahsâșn bunu yap-maya hakkâș olacaktâșr.
Topra€âș terketmek hususunda böyle bir flahsâșn yapaca€âș talep ĂŒze-rine nizami flekilde karar verilecek ve bu karar mĂŒmkĂŒn mertebesĂŒratle ittihaz olunacaktâșr. Himaye gören ve bulundu€u topra€âș ter-ketmek mĂŒsaadesini istihsal eden bir flahâșs, seyahatâșna lĂŒzumluolan parayi yanâșna alabilecek ve makul miktarda giyecek ve zati efl-yayâș da beraberinde götĂŒrebilecektir.
Topra€âș terketmek mĂŒsaadesini istihsal edemiyen flahâșslar, zilyeddevlet tarafâșndan bu hususta ihdas edilmifl bir mahkeme veya selĂą-hiyetli idarĂź heyet marifetiyle en kâșsa bir zamanda bu ret keyfiyetininyeni bir tetkike tabi tutulmasâșnâș temin etmek hakkâșnâș haiz olacaktâșr.
Böyle bir talep vukuunda hĂąmi devlet mĂŒmessilleri, emniyet sebep-leri mani olmadâș€âș veya alĂąkalâșlar buna itiraz etmedi€i takdirde,mezkĂ»r topra€âș terketmek talebinde bulunan flahâșslara bu mĂŒsa-adenin verilmesinin reddi sebeplerinin ve en kâșsa bir zamanda da,aynâș vaziyette bulunan bĂŒtĂŒn di€er flahâșslarâșn isimlerinin bildiril-mesini elde edebileceklerdir.
Madde 36 - Yukarâșdaki madde mucibince mĂŒsaade olunan azimetler,memnuniyet verici emniyet, hâșfzâșsâșhha, sâșhhat ve iafle flartlarâș altâșn-da, vukubulacaktâșr. Zilyed devletin topra€âșndan çâșkâșldâș€âș andan iti-baren tahassĂŒl edecek bilcĂŒmle masraflar gidilecek memlekete vebitaraf bir memlekette ikamet halinde de, mĂŒteneffin tabi bulundu-€u devlete ait olacaktâșr. Bu yer de€ifltirmelerin tatbik flekilleri, icapederse, alĂąkadar devletler arasâșnda hususĂź anlaflmalarla tesbit edi-lecektir.
âčhtilĂąfa dahil taraflarca, dĂŒflman eline dĂŒflen tebaalarâșnâșn mĂŒbade-lesi ve vatanlarâșna iadesi hakkâșnda akdedilmifl olabilecek hususĂźanlaflmalar mahfuz kalacaktâșr.
Madde 37 - âčhtiyaten mevkuf bulunan veya hĂŒrriyetten mahrum edicibir cezayâș çekmekte olan mazharâș himaye flahâșslara, mevkufiyetlerisâșrasâșnda insani muamele yapâșlacaktâșr.
Bu flahâșslar, tahliye edilir edilmez, bulunduklarâș topra€âș yukarâșkimaddeler mucibince terketmeyi talep edebilirler.
Madde 38 - Himaye gören flahâșslarâșn vaziyeti, iflbu sözleflme ve bilhassa27 ve 41 nci maddeler mucibince alâșnabilecek tedbirler hariç olmakĂŒzere, esas itibariyle sulh zamanâșnda ecnebilere yapâșlan muamele-ye mĂŒteallik hĂŒkĂŒmlere tabi olmakta devam edecektir: Herhaldebunlara afla€âșdaki haklar verilecektir:
133
![Page 141: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/141.jpg)
1. Kendilerine gönderilecek ferdi veya kollektif yardâșmlarâș alabi-leceklerdir.
2. Sâșhhi vaziyetleri icap ettirirse, alĂąkalâș devlet tebĂąalarâș nisbe-tinde tâșbbi tedavi görecekler ve hastaneye yatâșrâșlacaklardâșr.
3. Kendi dinlerinde ibadette bulunabilecekler ve kendi dinadamlarâșnâșn ruhani muzaheretine mazhar olabileceklerdir.
4. fiayet harp tehlikelerine bilhassa maruz bir, mâșntâșkada ika-met ediyorlarsa, alĂąkĂąlâș devletin tebaalarâș nisbetinde baflkabir mâșntâșkaya gitmelerine mĂŒsaade edilecektir.
5. Onbefl yaflâșndan kĂŒĂ§ĂŒk çocuklar, gebe kadâșnlar ve yedi ya-flâșndan afla€âș çocuklarâșn anneleri, alĂąkalâș devletin tebaalarâșnisbetinde, her tĂŒrlĂŒ rĂŒĂ§hanlâș muameleden istifade edecek-lerdir.
Madde 39 - Himaye gören flahâșslar, geçim faaliyetlerini hĂąrp yĂŒzĂŒndenkaybederlerse, paralâș bir ifl bulabilecekler ve bu hususta, emniyetmĂŒlĂąhazalarâș ve 40 ncâș madde hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmĂąk ĂŒzere,topraklarâșndĂą bulunduklarâș devletin tebaalarâșyle aynâș istifadeleremazhar olacaklardâșr.
E€er ihtilĂąfa dahil bir taraf himaye gören flahsâș, geçimini temin et-mek imkĂąnâșndan mahrum bâșrakacak kontrol tedbirlerine tabi tu-tarsa ve bilhassa bu flahâșs emniyet sebepleri dolayâșsâșyle makul flart-lar altâșnda ĂŒcretli bir ifl bulamazsa, ihtilĂąfa dahil mezkĂ»r tarĂąfonun ve bakâșmâș ona ait olan flahâșslarâșn ihtiyaçlarâșnâș temin edecek-tir. Himaye gören flahâșslara, bĂŒtĂŒn ahvalde, kendi menfle memle-ketleri himaye eden devletler veya 30 ncu maddede zikrolunan ha-yâșr cemiyetleri para yardâșmâșnda bulunabileceklerdir.
Madde 40 - Himaye gören flahâșslar, topra€âșnda bulunduklarâș ihtilafa da-hil taraf tebaalarâșyle ancak aynâș nisbette çalâșflmaya mecbur edilebi-lirler.
fiayet himaye gören flahâșslar dĂŒflman tabiiyetinde iseler, askerĂź ha-rekĂątâșn sevk ve idaresiyle do€rudan do€ruya mĂŒnasebeti olmayanve ancak insanlarâșn iaflesini, ibatesini, giyimini naklini ve sâșhhati-ni temin için normal olarak lĂŒzumlu olan ifllerde çalâșflmaya mecburtutulabilirler.
Yukarâș ki hĂŒkĂŒmlerin ihlĂąli takdirinde himaye gören flahâșslarâșn 30ncu madde mucibince flikĂąyet haklarâșnâș kullanmalarâșna mĂŒsaadeolunacaktâșr.
Madde 41 - Himaye gören flahâșslarâș elinde bulunduran devlet, iflbu söz-
134
![Page 142: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/142.jpg)
leflmede zikrolunan kontrol tedbirlerini kĂąfi görmezse tevessĂŒl ede-bilece€i en a€âșr kontrol tedbirleri ancak 42 nci ve 43 ncĂŒ maddele-rin hĂŒkĂŒmlerine tevfikan mecburi ikĂąmete tabi tutmak veya enter-ne etmek olabilir.
Zilyed devlet, verdi€i mecburi ikĂąmet kararâș ĂŒzerine mutat ikamet-gĂąhâșnâș terketmek zorunda kalan flahâșslara 39 ncu maddenin ikincibendi hĂŒkĂŒmlerini tatbik ederken, enternelere yapâșlacak muamele-ye mĂŒteallik kaidelere (âčflbu Sözleflmenin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bapâșnâșn dördĂŒn-cĂŒ kâșsmâș) mĂŒmkĂŒn mertebe sâșhhatle tevfiki hareket edecektir.
Madde 42 - Himaye gören flahâșslarâșn enterne edilmeleri veya mecburiikĂąmete tabi tutulmalarâș ancak hĂŒkmĂŒ altâșnda bulunduklarâș devle-tin emniyeti, katiyyen zaruri kâșldâș€âș takdirde emrolunabilir.
fiayet bir flahâșs, hĂąmi devletin mĂŒmessilleri vasâștasiyle, kendili€in-den enterne edilmek talebinde bulunursa ve bizzat kendi vaziyetibunu lĂŒzumlu kâșlarsa, hĂŒkmĂŒnde bulunduklarâș devlet bu talebiisâaf edecektir.
Madde 43 - Enterne edilen veya mecburi ikamete tabi tutulan her hima-ye gören flahâșs zilyed devlet tarafâșndan, bu maksat için mĂŒhdesmahkeme veya selĂąhiyetli idari heyetin mezkur kararâș en kâșsa mĂŒd-det içinde yeniden tetkik etmesini temin etmek hakkâșnâș haiz ola-caktâșr. fiayet enternöman veya mecburi ikamet idame ettirilirse,alakalâș mahkeme veya idari heyet muayyen zamanlardan ve en azsenede iki defa bu flahsâșn vaziyetini tetkik edecek ve ahval ve fleri-at mĂŒsaade etti€i takdirde mezkĂ»r kararâș o flahâșs lehine tadil ede-cektir.
AlĂąkali himaye gören flahâșslar muhalefet etmedikleri takdirde, zil-yed devlet enterne edilenlerin ve mecburi ikamete tabi tutulanlarâșnisimleriyle bunlardan tahliye olunanlarâșn isimlerini, mĂŒmkĂŒn mer-tebe sĂŒratle, hĂąmi devletin âșttâșlaâșna arzedecektir. Aynâș flartlar altâșn-da, iflbu maddenin birinci bendinde zikrolunan mahkemelerin ve-ya idari heyetlerin kararlarâș da, mĂŒmkĂŒn mertebe sĂŒratle, hĂąmidevlete bildirilecektir.
Madde 44 - âčflbu sözleflmede derpifl olunan kontrol tedbirlerini alâșrken,zilyet devlet fiilen hiçbir hĂŒkĂŒmetin himayesinden istifade etmeyenmĂŒltecilere, mĂŒnhasâșran hukukĂź bakâșmdan bir dĂŒflman devlet te-baasâș olduklarâș esasâșna dayanarak, yabancâș dĂŒflman muamelesiyapmâșyacaktâșr.
Madde 45 - Himaye gören flahâșslar, sözleflmeye dahil bulunmayan birdevlete nakledilemezler.
135
![Page 143: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/143.jpg)
Bu hĂŒkĂŒm, himaye gören flahâșslarâșn, muhasamat sona erdiktensonra vatanlarâșna iade edilmelerine veya ikamet ettikleri memleke-te dönmelerine mani de€ildir.
Himaye gören flahâșslar, zilyed devlet tarafâșndan iflbu sözleflmeye da-hil bir devlete ancak bu devletin sözleflmeyi tatbik arzusunda ve ik-tidarâșnda oldu€una itminan hasâșl olursa nakledilebileceklerdir. Hi-maye gören flahâșslar bu suretle nakledildikleri zaman, sözleflmenintatbiki mesuliyeti bunlarâș almayâș kabul eden devlete terettĂŒp ede-cektir ve kendisine emanet edildikleri mĂŒddetçe bu mesuliyet de-vam eyleyecektir. Mahaza, mezkĂ»r devlet ehemmiyetli her hangi birnoktada sözleflme hĂŒkĂŒmlerini tatbik etmeyecek olursa, himayegören flahâșslarâș nakletmifl olan devlet, hĂąmi devletin tebligatâș ĂŒzeri-ne, vaziyeti âșslah için mĂŒessir tedbirler alacak veya himaye görenflahâșslarâșn kendisine iadesini isteyecektir. Bu talep yerine getirile-cektir.
Himaye gören bir flahâșs, siyasĂź veya dini akidelerinden dolayâș zulmeu€ramaktan korkabilece€i bir memlekete hiç bir veçhile nakloluna-maz.
âčflbu madde hĂŒkĂŒmleri, adi cĂŒrĂŒmlerden maznun himaye gören fla-hâșslarâșn muhasamat bafllamadan evvel akdedilmifl olan iadei mĂŒc-rimin muahedeleri mucibince iade edilmelerine bir mani teflkil et-mez.
Madde 46 - Himaye gören flahâșslara karflâș alâșnmâșfl olan tahdidi tedbirler,flayet daha önce kaldâșrâșlmamâșfl ise, muhasamat sonunda mĂŒmkĂŒnmertebe sĂŒrâatle nihayete erecektir.
Himaye gören flahâșslarâșn mallarâșna konulan tahdidi tedbirler de,zilyed devletin kanunlarâșna tevfikan muhasamat sonunda mĂŒm-kĂŒn mertebe sĂŒratle hitama erecektir.
KISIM III
âčfiGAL EDâčLEN TOPRAKLAR
Madde 47 - âčflgal altâșndaki bir toprakta mukim himaye gören flahâșslar,yine mevzuubahis topraklarâșn iflgali ĂŒzerine mĂŒessesatta veya hĂŒ-kĂŒmette vuku bulacak herhangi bir de€ifliklik yĂŒzĂŒnden, ne iflgaledilen toprak makamlarâșyla iflgal eden devlet arasâșnda addoluna-cak bir anlaflma ile, ne de iflgal edilen topra€âșn flamil devletçe kâșs-men veya tamamen ilhakâș dolayâșsâșyla, hiçbir veçhile ve her ne su-retle olursa olsun iflbu sözleflmenin bahfletti€i istifalerden mahrumbâșrakâșlamazlar.
136
![Page 144: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/144.jpg)
Madde 48 - Topra€âș iflgal edilen devletin tebaasâș olmâșyan mazharâș hima-ye flahâșslar, 35 nci maddede derpifl olunan flartlar altâșnda bu top-ra€âș terketmek hakkâșndan istifade edebilirler ve bu baptaki karar-lar, mezkĂ»r madde mucibince iflgal devleti tarafâșndan tesis oluna-cak usul dairesinde, ittihaz edilir.
Madde 49 - Himaye gören flahâșslarâșn, iflgali altâșndaki topraklardan flagildevletin kendi topraklarâșna veya iflgal edilmifl olsun olmasâșn baflkabir devletin topraklarâșna ferdi olarak veya kitle halinde cebren na-killeri veya tehcirleri, her ne sebeple olursa olsun, yasaktâșr.
Mamafih, flamil devlet, halkâșn emniyeti veya mĂŒcbir askerĂź sebep-ler icap ettirirse, muayyen bir iflgal mâșntâșkasâșnâșn kâșsmen veya ta-mamen tahliyesine tevessĂŒl edebilir. Tahliyeler, himaye gören fla-hâșslarâșn buna maddeten imkĂąn olmadâș€âș haller mĂŒstesna ancak ifl-gal altâșndaki topraklarda yer de€ifltirmelerini intaç edebilir. Bu su-retle tahliye edilen halk, bu mâșntâșkada muhasamat sona erer ermeztekrar yerlerine iade olunacaktâșr.
fiamil devlet, bu tahliye ve nakillere tevessĂŒl ederken, himaye gö-ren flahâșslarâșn imkĂąn nispetinde mĂŒnasip tesisata kabul edilmele-rini, yer de€ifltirmelerin memnuniyeti mucip sâșhhat, hâșfzâșsâșhha, em-niyet ve iafle flartlarâș altâșnda vukubulmasâșnâș ve aynâș aile efradâșnâșnbirbirlerinden ayrâșlmamalarâșnâș temin edecek surette hareket eyle-yecektir.
HĂąmi devlet; nakillerden ve tahliyelerden, vuku bulur bulmaz, ha-berdar edilecektir.
fiamil devlet, halkâșn emniyeti ve mĂŒcbir askeri sebepler zaruri kâșl-madâșkça, himaye edilen flahâșslar harp tehlikelerine bilhassa maruzmâșntâșkalarda alâșkoyamaz.
fiamil devlet, iflgal etti€i topraklara bizzat kendi halkâșnâșn bir kâșsmâș-nâș tehcir veya nakledemez.
Madde 50 - fiamil devlet, çocuklarâșn bakâșmâșna ve talim ve terbiyesinetahsis olunan mĂŒesseselerin iyi ifllemesini millĂź ve mahallĂź makam-larâșn muavenetiyle kolaylafltâșracaktâșr.
fiamil devlet, çocuklarâșn teflhisini ve neseplerinin kaydâșnâș kolaylafl-tâșracak bilcĂŒmle tedbirleri alacaktâșr. fiamil devlet bu çocuklarâșnflahsi statĂŒlerini hiçbir veçhile de€ifltirmeyece€i gibi bunlarâș kendi-ne ba€lâș teflekkĂŒllere veya teflkilĂąta da ithal edemeyecektir.
fiayet mahallĂź mĂŒesseseler vazifelerini göremiyorlar ise, flamil dev-let öksĂŒz veya harp dolayâșsâșyla ebeveynlerinden ayrâș dĂŒflen çocuk-
137
![Page 145: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/145.jpg)
larâșn, onlara bakacak yakâșn bir akraba veya dost bulunmazsa, ba-kâșmlarâșnâș ve talim terbiyelerini temin etmek için lĂŒzumlu tedbirlerialacaktâșr.
136 ncâș madde mucibince kurulacak bĂŒronun hususĂź bir flubesi,hĂŒviyeti kati olarak bilinmeyen çocuklarâș teflhis etmekle tavzif kâșlâș-nacaktâșr. Bu çocuklarâșn ana ve babalarâșna veya sair yakâșn akraba-larâșna mĂŒteallik elde edilecek malĂ»mat daima kaydolunacaktâșr.
fiamil devlet, on befl yaflâșndan afla€âș çocuklar, gebe kadâșnlar ve ye-di yaflâșndan afla€âș çocuklarâșn anneleri lehine iafle, tâșbbi mĂŒdavaatve harbin tesirlerinden vikaye hususunda iflgalden evvel alâșnmâșflolabilecek rĂŒĂ§han tedbirlerinin tatbikatâșna engel olmayacaktâșr.
Madde 51 - fiamil devlet, himaye gören flahâșslarâș bizzat kendi silahlâș veyayardâșmcâș kuvvetlerinde hizmet etmeye mecbur tutamaz. GönĂŒllĂŒkaydâșriflâș isdihdaf eden her tĂŒrlĂŒ tazyik veya propaganda memnudur.
fiamil devlet, himaye gören flahâșslarâș ancak on sekiz yaflâșndan yu-karâș olurlarsa, çalâșflmaya mecbur edebilir. Bu hususta ancak iflgalkuvvetlerinin ihtiyacâșna ve amme hizmetlerine, iflgal altâșndakimemleket halkâșnâșn iaflesine, ibatesine, giyimine, mĂŒnakalĂątâșna ve-ya sâșhhatine lĂŒzumlu ifller mevzuu bahis olabilir. Himaye gören fla-hâșslar, kendilerini askerĂź hareketlere ifltirak zorunda bâșrakacak hiçbir ifli yapmaya mecbur tutulamazlar. Himaye gören flahâșslar flamildevlet tarafâșndan, bir ifli zorla gördĂŒkleri tesisatâșn emniyetini kuv-vet istimaliyle temine mecbur kâșlâșnacaktâșr.
âčfl, ancak mevzuu bahis flahâșslarâșn bulunduklarâș iflgal altâșndakitopraklarâșnda görĂŒlĂŒr. âčfle davet olunan her flahâșs imkĂąn nispetin-de, kendi mutat çalâșflma muhitinde bâșrakâșlacaktâșr. âčstenilen ifle mu-kabil adilane bir ĂŒcret verilecek ve bu ifl iflçilerin bedeni ve fikri ka-biliyetleriyle mĂŒtenasip olacaktâșr. Ăalâșflma flartlarâș ve koruma ted-birleri, bilhassa ĂŒcret, mesai saatleri, teçhizat, o ifl için yetifltirilmiflolma ve ifl kazalarâșyla meslek hastalâșklarâșnâșn tazmini hususlarâșndaiflgal altâșndaki memlekette merâi mevzuat, iflbu maddede mevzuubahis olan ifllere tabi tutulan mahzarâș himaye flahâșslar hakkâșnda davacibĂŒttatbik olacaktâșr.
Her halĂŒkĂąrda, iflçilerin çalâșflmaya mecbur tutulmalarâș askeri veyayarâș askerĂź mahiyette bir iflçi seferberli€ine asla mĂŒncer olamaz.
Madde 52 - Hiçbir mukavele, anlaflma veya nizamname her iflçinin, gö-nĂŒllĂŒ olsun olmasâșn, nerede bulunursa bulunsun, hĂąmi devletinmĂŒmessillerine mĂŒracaat ederek bu devletin mĂŒdahalesini istemekhakkâșnâș ihlĂąl edemez.
138
![Page 146: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/146.jpg)
âčflgal altâșndaki memleket iflçilerinin iflsiz kalmalarâșnâș veya çalâșflmaimkĂąnlarâșnâșn tahdidini intaç ederek bunlarâș flamil devlet hesabâșnaçalâșflmaya mecbur eyleyecek her tĂŒrlĂŒ tedbir memnudur.
Madde 53 - Ferden veya mĂŒfltereken hususĂź flahâșslara, devlete veya am-me topluluklarâșna, içtimai teflekkĂŒllere veya kooperatiflere ait men-kul ve gayrimenkul mallarâșn imhasâș, askerĂź harekĂąt bu imhayâș katâiolarak zaruri kâșldâș€âș haller mĂŒstesna, yasaktâșr.
Madde 54 - fiamil devletin, iflgal altâșndaki topraklarda, vicdani mĂŒlaha-zalarla vazife ifasâșndan imtina ettikleri için memurlarâșn ve hakim-lerin statĂŒsĂŒnĂŒ de€ifltirmesi veya bunlar hakkâșnda zecri veya her-hangi terkibi bir tedbir almasâș yasaktâșr.
Bu yasak, 51 nci maddenin ikinci bendinin tatbikâșna bir mani tefl-kil etmez. Ve Ăąmme hizmetlerinde bulunan memurlarâș vazifelerin-den uzaklafltâșrmak hususunda flamil devletin haiz oldu€u salĂąhiye-ti ihlal edemez.
Madde 55 - fiamil devlet, halka lĂŒzumlu olan iafle maddeleriyle tâșbbimaddeleri elinden geldi€i nispette temin etmekle mĂŒkelleftir. Bil-hassa iflgal altâșndaki topraklarâșn kaynaklarâș yetmedi€i takdirde yi-yecek ve tâșbbi malzeme ile lĂŒzumlu sair bilcĂŒmle eflyayâș ithal ede-cektir.
fiamil devlet, iflgal altâșndaki topraklarda bulunan yiyecek ve tâșbbimadde veya malzemeyi ancak iflgal makamlarâș ve iflgal kuvvetleriiçin mĂŒsadere edebilir. fiamil devlet sivil halkâșn ihtiyaçlarâșnâș gözönĂŒnde tutacaktâșr. Beynelmilel di€er mukavelelerin hĂŒkĂŒmleri ba-ki kalmak ĂŒzere, flamil devlet her hangi bir mĂŒsaderenin hakiki de-€erinde tazmin edilmesi için izabeden tedbirleri alacaktâșr.
Hami devletler, askerĂź zaruretlerin icabettirdi€i muvakkat tahditlermahfuz kalmak ĂŒzere, iflgal altâșndaki topraklarda iafle ve mualecevaziyetini her zaman bilĂąmania tetkik edebileceklerdir.
Madde 56 - fiagil devlet, iflgali altâșndaki topraklarda bulunan tâșp mĂŒes-seselerini, servislerini ve hastaneleri ve keza halkâșn sâșhhatini ve hâșf-zâșsâșhhasâșnâș, bilhassa sĂąri hastalâșklara ve salgâșnlara karflâș koruyucuve önleyici tedbirler almak ve tatbik etmek suretiyle, elinden geldi-€i derecede, temin ve idame ile mĂŒkelleftir. Her sâșnâșftan tâșp perso-neline vazifesini yapmak mĂŒsaadesi verilecektir.
âčflgal altâșndaki topraklarda yeni hastaneler kurulur ve iflgal edilendevletin selĂąhiyetli teflekkĂŒlleri bu hastanelerde vazife halinde bu-lunmazsa, iflgal makamlarâș 18 nci maddede derpifl edilen tanâșmakeyfiyetine icabâșnda tevessĂŒl edeceklerdir. MĂŒmasil ahvalde, iflgal
139
![Page 147: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/147.jpg)
makamlarâș 20 nci ve 21 nci maddeler mucibince hastanelerin venakliye arabalarâșnâșn personelini de tanâșyacaklardâșr.
Sâșhhi ve hâșfzâșsâșhha tedbirlerini alâșrken ve keza bunlarâș meriyete ko-yarken flamil devlet, iflgali altâșndaki toprakta bulunan halkâșn ma-nevi ve ahlĂąki ihtiyaçlarâșnâș nazarâș itibara alacaktâșr.
Madde 57 - fiamil devlet, ancak acil zaruret halinde askerĂź yaralâșlarâș vehastalarâș tedavi etmek ĂŒzere ve hastanede yatan flahâșslarâșn tedavi-sini temin ve sivil halkâșn ihtiyaçlarâșnâș karflâșlamak hususunda mĂŒ-nasip tedbirleri zamanâșnda almak flartâșyle sivil hastanelere, o damuvakkaten, el koyabilir.
Sivil hastanelerin malzemesine ve depolarâșna, sivil halkâșn, ihtiyaç-larâș için lĂŒzumlu olduklarâș mĂŒddetçe el konulamaz.
Madde 58 - fiamil devlet, ruhbanâșn kendi dindafllarâșna ruhani mĂŒzahe-rette bulunmasâșna mĂŒsaade edecektir.
fiamil devlet, dini ihtiyaçlara lĂŒzumlu olan kitap ve eflyanâșn gönde-rilmesini de kabul edecek ve bunlarâșn iflgal altâșndaki toprakta tev-ziini kolaylafltâșracaktâșr.
Madde 59 - âčflgal altâșndaki toprak halkâș veya bu halkâșn bir kâșsmâș kĂąfi de-recede iafle edilemiyorsa, flamil devlet bu halk lehine yapâșlacak yar-dâșm hareketlerini kabul eyleyecek ve elinden geldi€i nispette kolay-lafltâșracaktâșr.
Gerek devletler gerek Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi gibi bir tarafsâșzinsani teflekkĂŒl tarafâșndan tevessĂŒl olunabilecek bu hareketler, bil-hassa yiyecek, tâșbbi maddeler ve giyecek sevkiyatâșndan ibaret ola-caktâșr.
BĂŒtĂŒn Akid Devletler, bu sevkiyatâșn serbestçe mĂŒruruna mĂŒsaadeedecekler ve himayesini temin eyleyeceklerdir.
Maamafih, muhasâșm bir tarafâșn iflgalinde bulunan bir topra€a gön-derilen sevkiyatâșn serbestçe mĂŒruruna mĂŒsaade eden bir devlet,bu sevkiyatâș muayeneye, sevkiyatâșn zamanlarâșnâș ve takip edece€iyollarâș tanzime ve flamil devletin istifadesinde kullanâșlmayarakmuhtaç halkâșn yardâșmlarâșna tahsis olunaca€âșna dair hĂąmi devlet-ten kĂąfi derecede teminat almak hakkâșnâș haiz olacaktâșr.
Madde 60 - Yardâșm gönderilmesi, 55, 56 ve 59 ncu maddelerin tahmiletti€i mesuliyetlerden flamil devleti kurtaramaz. fiamil devlet yapâș-lan sevkiyatâș muhassas oldu€u hedeften, iflgal altâșndaki toprak hal-kâșnâșn menfati icabâș olarak bu hĂąmi devletin muvafakatiyle acil za-ruret hali mĂŒstesna, hiçbir veçhile çeviremez.
140
![Page 148: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/148.jpg)
Madde 61 - Yukarâșki maddelerde zikrolundu€u ĂŒzere gönderilen yar-dâșmlarâșn tevzii hĂąmi devletin mĂŒzaheretiyle ve kontrolĂŒ altâșnda ya-pâșlâșr. Bu vazife; flamil devlet ile hĂąmi devlet arasâșnda akdolunacakbir anlaflma mucibince bitaraf bir devlete, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Ko-mitesine veya bitaraf di€er her hangi bir insani teflekkĂŒle devredi-lebilir.
Bu yardâșm sevkiyatâșndan iflgal altâșndaki topraklarda hiçbir vergiveya resim alâșnmaz. Böyle bir vergi veya resim alâșnmasâș mezkurtopraklarâșn ekonomisi için lĂŒzumlu oldu€u haller mĂŒstesnadâșr. fia-mil devlet bu yardâșmlarâșn sĂŒratle tevziini kolaylafltâșracaktâșr.
BĂŒtĂŒn Akid Taraflar, iflgal altâșnda, bulunan topraklardaki muhas-sas bu yardâșm sevkiyatâșnâșn transit olarak geçmesine mĂŒsaade et-meye ve parasâșz nakline ceht ve gayret eyleyeceklerdir.
Madde 62 - Zaruri emniyet mĂŒlĂąhazalarâș mahfuz kalmak flartiyle, iflgalaltâșnda bulunan topraklardaki himaye gören flahâșslar kendilerinegönderilecek ferdi yardâșmlarâș alabileceklerdir.
Madde 63 - fiamil devletin mĂŒcbir emniyet mĂŒlĂąhazalariyle istisnai ola-rak koyaca€âș muvakkat tedbirler mahfuz kalmak flartâșyle:
a) Tanâșnmâșfl olan MillĂź Kâșzâșlhaç Cemiyetleri (Kâșzâșlay ve Kâșzâșlas-lan ve GĂŒnefl), Beynelmilel Kâșzâșlhaç konferanslarâșnca tayinolundu€u ĂŒzere Kâșzâșlhaç esaslarâșna uygun olarak faaliyet-lerine devam edeceklerdir. Di€er yardâșm cemiyetleri demĂŒmasil flartlar dahilinde, insanĂź faaliyetlerine devamedebilmelidirler.
b) fiamil devlet, bu cemiyetlerin personelinde ve bĂŒnyesindeyukarda zikredilen faaliyetlerine zarar verecek hiçbir de€i-flikli€i talep edemez.
Aynâș prensipler, esaslâș menafii umumiye hizmetlerinin idamesi,yardâșmlarâșn tevzii ve tahlisiye ameliyelerinin tertibi suretiyle sivilhalkâșn yaflama flartlarâșnâșn temini için mevcut veya ihdas olunacakgayri askerĂź mahiyetteki hususi teflekkĂŒllerin faaliyetine ve perso-neline de vacĂŒbĂŒttatbiktir.
Madde 64 - âčflgal altâșndaki topraklarâșn Ceza Kanunu, flamil devletin em-niyetine karflâș bir tehlike teflkil etti€i veya iflbu Sözleflmenin tatbi-katâșna engel oldu€u nispette ilga edildi€i veya talik olundu€u hal-ler mĂŒstesna olmak ĂŒzere, meriyette kalacaktâșr. Bu mĂŒlĂąhaza veadaletin fiilen idaresini temin zarureti mahfuz kalmak ĂŒzere, iflgalaltâșndaki topraklarâșn mahkemeleri, mezkĂ»r kanunda derpifl edilenbilcĂŒmle cĂŒrĂŒmler hususunda ifllemeye devam edecektir.
141
![Page 149: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/149.jpg)
Maamafih flagil devlet, iflgali altâșndaki toprak ahalisini, iflbu sözlefl-meden kendi uhdesine terettĂŒp eden vecibeleri yerine getirmek vemezkĂ»r topraklarâșn muntazam idaresiyle birlikte gerek flamil devle-tin gerek iflgal kuvvetleri veya idaresi mensuplarâșnâșn ve bu devlet ta-rafâșndan kullanâșlan mĂŒesseselerin ve muvasala yollarâșnâșn emniyeti-ni temin etmek için lĂŒzumlu olan tedbirlere tabi tutulabileceklerdir.
Madde 65 - fiamil devlet tarafâșndan âșsdar olunacak cezai tedbirler, an-cak halkâșn dilinde neflir ve onun âșttâșlaâșna götĂŒrĂŒldĂŒkten sonra me-riyete girecektir. Bu tedbirler, makabline flĂąmil olamaz.
Madde 66 - fiamil devlet, 64 ncĂŒ maddenin ikinci bendi mucibince âșs-dar edece€i cezai mevzuatâșn ihlĂąli takdirinde maznunlarâș gayri si-yasĂź ve nizami flekilde teessĂŒs etmifl kendi askerĂź mahkemelerinetevdi edebilir. Ancak, bu askerĂź mahkemelerin, bu iflgal altâșndakitopraklarda bulunmasâș flarttâșr. âčstinaf mahkemeleri de tercihan ifl-gal altâșndaki memlekette bulunacaktâșr.
Madde 67 - Mahkemeler, ancak cĂŒrĂŒmden mukaddem merâi bulunan veumumĂź hukuk esaslarâșna, bilhassa cezalarâșn nisbiyeti prensibi ba-kâșmâșndan uygun olan kanunĂź mevzuatâș tatbik edebilirler. Mahke-meler, maznunun flamil devlet tebaasâșndan olmadâș€âșnâș nazarâș itiba-ra alacaktâșr.
Madde 68 - Himaye gören bir flahâșs, mĂŒnhasâșran flamil devlete zarar ver-mek maksadâșyla bir cĂŒrĂŒm ifller ve bu cĂŒrĂŒm de iflgal kuvvetleri ve-ya idaresi mensuplarâșnâșn hayatâșna veya beden bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne do-kunmaz, ciddi bir kollektif tehlike ihdas etmez ve iflgal kuvvetleriveya idaresinin mallarâșnâș veya onlarâșn kullandâșklarâș tesisatâș vahimsurette izrar etmezse, mezkĂ»r flahâșs enterne edilme veya hafif ha-pis cezasâșna çarpâșlâșr. fiu kadar varki, bu enternömanâșn veya hapsinmĂŒddeti ifllenen cĂŒrĂŒmle mĂŒtenasip olacaktâșr. Bundan baflka, bugibi cĂŒrĂŒmler için enterne edilme veya hapis cezasâș himaye görenflahâșslar hakkâșnda hĂŒrriyeti selbeden yegĂąne tedbir olacaktâșr. âčfl busözleflmenin 66 ncâș maddesinde derpifl olunan mahkemeler, hapiscezasâșnâș aynâș mĂŒddetle enterne etme tedbirine serbestçe tahvil ede-bilirler.
fiamil devlet tarafâșndan 64 ncĂŒ ve 65 nci maddeler mucibince isdarolunan cezai mevzuat, himaye gören flahâșslar hakkâșnda ölĂŒm ceza-sâșnâș, ancak casusluktan, flamil devletin askerĂź tesislerine karflâș va-him sabotaj hareketlerinden veya bir flahsâșn veya mĂŒteaddit flahâșs-larâșn ölĂŒmĂŒne sebep olan kasdi cĂŒrĂŒmlerden dolayâș ve iflgal edilentopraklarda iflgal bafllamadan evvel merâi kanunlarda bu gibi hare-ketler için ölĂŒm cezasâș mevcut olmak flartâșyle, derpifl edebilir.
142
![Page 150: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/150.jpg)
Himaye gören bir flahâșs hakkâșnda ölĂŒm cezasâș ancak, maznununflamil devlet tebaasâșndan olmamak itibariyle ona hiçbir sadakat va-zifesiyle ba€lâș olmadâș€âș hususuna mahkemenin bilhassa nazarâș dik-kati celbedilmifl olmasâș kaydâșyle verilebilir.
CĂŒrĂŒm sâșrasâșnda en az on sekiz yaflâșnda bulunmâșyan mazharâș hi-maye bir flahâșs hakkâșnda hiçbir suretle ölĂŒm cezasâș verilemez.
Madde 69 - BilcĂŒmle ahvalde, himĂąye gören maznun bir flahâșs hakkâșn-da verilecek her tĂŒrlĂŒ hapis cezasâșndan ihtiyati mevkufiyet mĂŒdde-ti tenzil olunacak
Madde 70 - Harb kanunlarâșna ve örf ve adetlerine mugayir hareketlermĂŒstesna olmak ĂŒzere, himĂąye gören flahâșslar iflgalden evvel veyaiflgalin muvakkaten inkâștaa u€ramasâș sâșrasâșnda yaptâșklarâș hareket-lerden veya izhar ettikleri fikirlerden dolayâș flamil devlet tarafâșndantevkif, takip ve mahkĂ»m edilemezler.
âčflgal edilen topra€a muhasamat bafllamadan evvel iltica etmifl olanflamil devlet tebaalarâș evvel ifllenilmifl olup topra€âș iflgal edilen dev-letin hukuki mevzuatâș sulh zamanâșnda iadeyi muhik kâșlan adi cĂŒ-rĂŒmlerden dolayâș, tevkif ve takip ve mahkĂ»m edilebilirler veya iflgalaltâșndaki topraktan götĂŒrĂŒlebilirler.
Madde 71 - fiamil devletin selĂąhiyetli mahkemeleri, nizami bir muhake-me cereyan etmeden, hiçbir mahkumiyet kararâș veremezler.
fiamil devletçe takibata, u€râșyacak her maznun, kendi aleyhindetesbit olunan ittiham unsurlarâșndan bĂŒtĂŒn teferruatâșyle, anlâșyabi-lece€i bir lisanla yazâșlâș olarak bilateehhĂŒr haberdar edilecektir vedavasâș kabil oldu€u kadar sĂŒratle, rĂŒyet olunacaktâșr.
fiayet ittiham unsurlarâș, ölĂŒm cezasâșna veya iki sene ve daha fazlahapis cezasâșna mahkumiyeti intaç edecek mahiyette olursa, hamidevlet himaye gören flahâșslar hakkâșnda flamil devletçe tevessĂŒl olu-nacak her takipten haberdar edilecektir. Hami devlet, her an davasafhasâș hakkâșnda malumat alabilir. Bundan baflka hami devletingerek bu davalar hakkâșnda gerek himaye gören flahâșslar aleyhindeflamil devlet tarafâșndan tevessĂŒl olunan di€er herhangi bir takiphakkâșnda, kendi iste€i ĂŒzerine, her tĂŒrlĂŒ malĂ»matâș almaya hakkâșolacaktâșr.
âčflbu maddenin ikinci bendinde derpifl olundu€u ĂŒzere hami devle-te vukubulacak tebligat, derhal yapâșlacak ve herhalde ilk celse ta-rihinden ĂŒĂ§ hafta evvel mezkĂ»r devlete varmâșfl olacaktâșr.
Muhakemenin açâșlâșflâșnda, iflbu madde hĂŒkĂŒmlerine tamamâșyla ri-
143
![Page 151: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/151.jpg)
ayet olundu€u âșspat edilemezse, muhakeme cereyan edemez. Teb-ligat bilhassa afla€âșdaki hususlarâș ihtiva edecektir:
a) Maznunun hĂŒviyeti,
b) âčkamet veya mevkufiyet yeri,
c) âčtham unsurunun veya unsurlarâșnâșn tasrihen beyanâș (it-hamâșn dayandâș€âș cezai mevzuat zikrolunacaktâșr),
d) Davayâș hangi mahkemenin rĂŒyet edece€i,
e) âčlk celsenin yeri ve tarihi.
Madde 72 - Her maznun, kendi mĂŒdafasâș için lĂŒzumlu olan delilleri ib-raz etmek hakkâșnâș haiz olacak ve bilhassa flahitler ikame edebile-cektir. Her maznunun, bizzat intihap edece€i ehliyetli bir mĂŒdafitarafâșndan mĂŒzaheret görmeye hakkâș olacaktâșr. Bu mĂŒdĂąfi onu ser-bestçe ziyaret edebilecek ve mĂŒdafaasâșnâș hazâșrlamak için lĂŒzumluolan kolaylâșklarâș görecektir.
fiayet maznun bir mĂŒdafi intihap etmemifl olursa, hami devlet onabir mĂŒdafi temin edecektir. E€er maznun a€âșr bir ithama muhatapolacaksa ve hami bir devlet ve mevcut olmazsa, flamil devlet, maz-nunun muvafakati flartâșyla, ona bir mĂŒdafi temin eyleyecektir.
Her maznuna, kendi arzusuyla feragat etmedi€i takdirde, gerek is-tintakta gerek mahkemede bir tercĂŒman mĂŒzaheret edecektir. Hermaznun, her zaman tercĂŒmanâș reddedebilecek ve yerine baflka bi-rinin ikamesini isteyebilecektir.
Madde 73 - Her mahkĂ»m, mahkeme tarafâșndan tatbik edilen mevzuat-ta derpifl olunan temyiz yollarâșna gitmek hakkâșnâș haiz olacaktâșr.MahkĂ»m, malik oldu€u temyiz haklarâșndan ve bunlarâș kullanmakiçin icabeden mĂŒhletlerden tamamiyle haberdar edilecektir.
âčflbu kâșsâșmda derpifl olunan ceza muhakeme usulleri, buna imtisa-len, temyize de tatbik edilecektir. flayet mahkemece tatbik olunankanunda temyiz imkĂąnlarâș derpifl edilmiyorsa., maznunun, flagildevletin selĂąhiyetli makamâșna muhakeme ve mahkumiyet aleyhin-de mĂŒracaata hakkâș olacaktâșr.
Madde 74 - Hami devlet mĂŒmesilleri, himaye gören bir flahsâș muhake-me eden her mahkemede, flagil devletin emniyeti nefâine olarak is-tisnaen gizli cereyan etmesi halleri hariç, hazâșr bulunmak hakkâșnamalik olacaktâșr. Bu takdirde flagil devlet hami devlete keyfiyeti bil-direcektir. Muhakemenin mahallini ve bafllayaca€âș tarihi mĂŒbeyyinbir ihbarname hami devlete gönderilecektir.
144
![Page 152: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/152.jpg)
ĂlĂŒm cezasâșnâș veya iki sene ve daha fazla hapis cezasâșnâș mutazam-mâșn mahkeme kararlarâș, kabil oldu€u kadar sĂŒratle ve esbabâș izaholunarak hami devlete tebli€ edilecektir. Bu kararlar, 71 nci mad-de mucibince yapâșlan tebligatâșn beyanâșnâș ve hĂŒrriyeti selbeden bircezayâș tazammun eden hĂŒkĂŒmler hakkâșnda da bu cezanâșn çekile-ce€i yerin beyanâșnâș ihtiva edecektir. Di€er kararlar mahkeme zabâșt-larâșna geçirilecek ve hami devlet mĂŒmessilleri tarafâșndan tetkik olu-nabilecektir. ĂlĂŒm cezasâșna veya iki sene ve daha fazla mĂŒddetlehĂŒrriyeti selbeden bir cezaya mahkumiyet takdirinde temyiz mĂŒh-letleri ancak mahkeme kararâș hami devletin eline vasâșl oldu€u an-dan itibaren bafllâșyacaktâșr.
Madde 75 - âčdama mahkĂ»m edilen flahâșslar hiç bir suretle af talebindebulunmak hakkâșndan mahrum edilemezler.
Hiç bir ölĂŒm cezasâș, bu mahkĂ»miyeti teyit eden kati hĂŒkĂŒm veya aftalebini reddeden karar hami devletin eline vasâșl oldu€u andan iti-baren en az altâș aylâșk bir mĂŒddet munkazi olmadan, infaz edilemez.
Bu altâș aylâșk mĂŒhlet musarrah bazâș ahvalde, flagil devletin veya si-lahlâș kuvvetlerinin emniyetinin teflkilĂątâș bir tehdide maruz bulun-du€u vahim ve nazik ahval ve fleraitten anlaflâșldâș€âș takdirde kâșsaltâș-labilir. Bu mĂŒhlet kâșsaltâșlmasâș hami devlete ihbar olunacak ve budevlet, selĂąhiyetli iflgal makamlarâș nezdinde mezkĂŒr idam kararla-râș hakkâșnda zamanâșnda teflebbĂŒslerde bulunmak imkĂąnâșna malikolacaktar,
Madde 76 - Himaye gören maznun flahâșslar, iflgal altâșndaki memlekettemevkuf tutulacaklar ve mahkĂ»m olduklarâș takdirde de cezalarâșnâșorada çekeceklerdir. MĂŒmkĂŒn olursa di€er mevkuflardan ayrâș bu-lundurulacaklar ve hiç de€ilse iflgal altâșndaki memleketin cezaevle-ri rejimine tekabĂŒl edecek ve onlarâș sâșhhatli bir vaziyette tutmayakifayet edecek bir iafle hâșfzâșsâșhha rejimine tabi olacaklardâșr.
Sâșhhi vaziyetlerinin icab ettirdi€i tâșbbi tedavi altâșna alâșnacaklardâșr.
Keza isteyebilecekleri, ruhani yardâșmâș görmelerine mĂŒsaade oluna-caktâșr.
Kadâșnlar, ayrâș mahallerde ikamet ettirilecekler ve do€rudan do€ru-ya kadâșnlarâșn nezareti altâșna, konulacaklardâșr.
Esirler için derpifl edilmifl olan hususi rejim gözönĂŒnde bulundu-rulacaktâșr.
Himaye gören mevkuf flahâșslar, 143 ncĂŒ madde mucibince hamidevlet mĂŒmessilleriyle Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi mĂŒmessilleri-nin ziyaretini kabul etmek hakkâșnâș haiz olacaklaxdâșr.
145
![Page 153: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/153.jpg)
Bundan baflka, ayda hiç de€ilse bir adet yardâșm paketi haklarâș ola-caktâșr.
Madde 77 - âčflgal altâșndaki topraklarda bulunan maznun veya mahke-melerce mahkĂ»m, himaye gören flahâșslar, iflgal sonunda, kurtarâșlantoprak makamlarâșna dosyalarâșyla birlikte teslim edileceklerdir.
Madde 78 - fiayet flagil devlet, himaye gören flahâșslar hakkâșnda, mĂŒcbiremniyet sebeplerine mebni tedbirler almaya lĂŒzum görĂŒrse, bunla-râș nihayet mecburi ikamete memur ve enterne edebilir.
Mecburi ikamete veya enterne edilmeye mĂŒteallik kararlar, iflbusözleflme hĂŒkĂŒmleri mucibince flagil devletçe tesbit olunacak mun-tazam bir usule tevfikan verilecektir. Bu usul alĂąkadarlarâșn, temyizhakkâșnâș derpifl edecektir. Bu temyiz en kâșsa bir mĂŒddet zarfâșnda,intaç edilecektir. fiayet kararlar tasdik olunursa, mezkĂŒr devlet ta-rafâșndan teflkil olunacak selĂąhiyetli bir teflekkĂŒl vasâștasâșyle muayendevrelerde, kabilse altâș ayda bir yeniden tetkik olunacaktâșr.
Mecburi ikamete tabi tutulan ve bu suretle ikametgĂąhlarâșnâș terkemecbur olan mazharâș himaye flahâșslar, bilakaydĂŒflart iflbu sözlefl-menin 39 ncu maddesi hĂŒkĂŒmlerinden istifade edeceklerdir.
KISIM IV
ENTERNELERE TATBâčK OLUNACAK MUAMELEYE MĂTEALLâčKKAâčDELER
FASIL I
UMUMâč HĂKĂMLER
Madde 79 - âčhtilĂąfa dahil taraflar, himaye gören flahâșslarâș ancak 41 nci,.42 nci, 43 ncĂŒ, 68 nci ve 78 nci maddelerin hĂŒkĂŒmleri dahlinde en-terne edebilirler.
Madde 80 - Enterneler bĂŒtĂŒn medenĂź ehliyetlerini muhafaza edeceklerve bundan mĂŒtevellit haklarâșnâș, enterne vaziyetleriyle kabil telif ol-du€u nispette kullanacaklardâșr.
Madde 81 - Himaye gören flahâșslarâș enterne edecek ihtilĂąfa dahil taraf-lar, onlarâșn bakâșmâșnâș bilĂą ĂŒcret temin etmek ve keza sâșhhĂź vaziyet-lerinin icabettirdi€i tâșbbĂź tedaviye tevessĂŒl eylemekle mĂŒkelleftirler.
Bu masraflarâșn tahsili zâșmnâșnda, enternelerin tahsisatmdan, yev-miyelerinden veya alacaklarâșndan hiçbir tevkifat yapâșlmayacaktâșr.
Zilyet devlet, enternelere ba€lâș flahâșslarâșn, da bakâșmâșnâș, kĂąfi geçim
146
![Page 154: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/154.jpg)
vasâștalarâșna malik olmadâșklarâș veya bizzat hayatlarâșnâș kazanmayamuktedir bulunmadâșklarâș takdirde temin, eyleyecektir.
Madde 82 - Zilyet devlet, enterneleri kabil oldu€u derecede milliyetleri,dilleri ve örf ve adetleri itibarâș ile gruplandâșracaktâșr. Aynâș memleke-tin tebaalarâș olan enterneler, mĂŒnhasâșran dilleri baflka oldu€u içinbirbirlerinden ayrâșlmayacaklardâșr.
Aynâș ailenin efradâș ve bilhassa ebeveyn ve çocuklar, enterne edil-dikleri mĂŒddetçe, aynâș enternöman yerinde toplanacaklardâșr. An-cak ifl ihtiyaçlarâș, sâșhhĂź sebepler veya iflbu kâșsmâșn IX ncu faslâșndaderpifl olunan hĂŒkĂŒmlerin tatbiki muvakkat bir ayrâșlâș€âș lĂŒzumlukâșldâș€âș haller bundan mĂŒstesnadâșr. Enterneler, ebeveyn nezareti dâș-flâșnda serbest bâșrakâșlan. çocuklarâșn kendileriyle birlikte enterneedilmesini talep edebilirler.
Aynâș ailenin efrĂądâș, her tĂŒrlĂŒ imkĂąn nispetinde, aynâș yerlerde top-lanacaklar ve di€er enternelerden ayrâș olarak ibate edileceklerdir.Kendilerine aile hayatâș yaflayabilmeleri için lĂŒzumlu olan kolaylâșk-lar gösterilecektir.
FASIL II
ENTERNĂMAN YERLERâč
Madde 83 - Zilyet devlet, enternöman yerlerini harp tehlikelerine bilhas-sa maruz mahallere koyamaz.
Zilyet devlet, enternöman yerlerinin co€rafi mevkileri hakkâșnda fay-dalâș bilcĂŒmle malumatâș hami devlet vasâștasâșyla dĂŒflman devletlerebildirecektir.
AskerĂź mĂŒlahazalar imkĂąn verdikçe, enterne kamplarâș, gĂŒndĂŒz ha-vadan bariz bir flekilde görĂŒlecek tarzda konulmufl (IC) harfleriylebelirtilecektir. Mamafih, alĂąkadar devletler di€er bir iflaret vasâștasâșhususunda mutabâșk kalabilirler. Bir enterne kampâșndan baflka hiçbir yer bu suretle iflaretlendirilemez.
Madde 84 - Enterneler, harp esirlerinden ve di€er bir sebeple hĂŒrriyet-ten mahrum edilmifl olan flahâșslardan ayrâș olarak ibate ve idare olu-nacaklardâșr.
Madde 85 - Zilyet devlet, himaye gören flahâșslarâșn enterne edilmelerininbidayetinden itibaren bilcĂŒmle hâșfzâșsâșhha ve sâșhhat teminatâșnâș haizve fliddetli iklim flartlarâșna ve harbin tesislerine karflâș mĂŒessir birhimaye temin eyliyen binalarda veya konaklarda yerlefltirilecektir.Daimi enternöman yerleri hiçbir halde gayrisâșhhi veya iklimi enter-
147
![Page 155: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/155.jpg)
neler için zararlâș olabilecek mâșntâșkalarda kurulamaz. Himaye görenflahâșslar, gayri sâșhhĂź veya iklimi sâșhhat için muzâșr bir mâșntâșkadamuvakkaten enterne edildikleri bĂŒtĂŒn hallerde, bu tehlikelerdenendifleye mahal olmayan yerlere ahval ve fleraitin imkĂąn verdi€i su-retle naklolunacaklardâșr.
Binalar, tamamâșyla rutubetten masun bulunacak ve bilhĂąssa gecebastâșktan sonra âșflâșklar söndĂŒrĂŒlĂŒnceye kadar kĂąfi derecede âșsâștâșl-mâșfl ve tenvir edilmifl olacaktâșr. Yatâș yerleri kĂąfi derecede genifl vehavadar olacak, enterneler mĂŒnasip yatak takâșmlarâșna ve kĂąfi mik-tarda örtĂŒye malik bulunacaklardâșr. Bu hususta iklim ve enterne-lerin yaflâș, cinsiyeti ve sâșhhi vaziyetleri göz önĂŒnde bulundurula-caktâșr.
Enterneler, gece ve gĂŒndĂŒz hâșfzâșsâșhha icaplarâșna uygun ve daima te-miz halde tutulacak sâșhhĂź tesisata sahip olacaklardâșr. Enternelere,vĂŒcut temizliklerinin hergĂŒnkĂŒ bakâșmâș ve çamaflâșrlarâșnâșn yâșkanma-sâș için kĂąfi miktarda su ve sabun verilecektir. Bu hususta lĂŒzumlutesisat ve kolaylâșklar temin olunacaktâșr. Bundan baflka enterneler,dufl ve banyo tesislerine de malik olacaklardâșr. Enternelere hâșfzâșsâșh-ha bakâșmâș ve temizlik iflleri için icabeden zaman verilecektir.
âčstisnaĂź ve muvakkat bir tedbir mahiyetinde olarak, enterne kadâșn-larâș aynâș aile gurubuna, mensup olmadâșklarâș halde erkeklerle aynâșenternöman yerine koymak icabederse, onlara ayrâș yatacak yerlerve sâșhhĂź tesisat temini mecburidir.
Madde 86 - Zilyed devlet, enternelerin emrine mezhepleri her ne olursaolsun, elveriflli ibadet mahalleri verecektir.
Madde 87 - Enternelerin sabun ve tĂŒtĂŒn de dahil olmak ĂŒzere, refahla-râșnâș ve flahsi konforlarâșnâș artâșracak mahiyette olan gâșda maddeleri-ni ve kullanâșlacak eflyayâș, mahallĂź ticaret fiyatlarâșnâș hiçbir veçhileaflmayacak fiyatlarla tedarik edebilmelerine imkĂąn vermek için bĂŒ-tĂŒn enternöman yerlerinde, flayet mĂŒmasil di€er kolaylâșklara malikbulunmuyorlarsa kantinler tesis olunacaktâșr.
Kantinlerin kĂąrâș, her enternöman yerinde ihdas ve alĂąkadar enter-nöman yerinde bulunan enterneler nefâine idare edilecek olan hu-susi yardâșm fonuna yatâșrâșlacaktâșr.102 nci maddede derpifl olunanenterneler komitesi, kantinlerin tedvirine ve bu fonun idaresine ne-zaret etmek hakkâșnâș haiz olacaktâșr.
Bir enternöman yeri la€vedildi€i zaman, yardâșm fonunun alacakbakiyesi aynâș milliyette enternelere tahsis edilmifl olan di€er bir en-ternöman yerinin yardâșm fonuna naklolunacak veya böyle bir yer
148
![Page 156: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/156.jpg)
mevcut de€ilse, zilyed devlet nezdinde geri kalan di€er bĂŒtĂŒn enter-nelerin nefâine olarak idare edilecek merkezi bir yardâșm fonuna ya-tâșrâșlacaktâșr.
Madde 88 - Hava bombardâșmanlarâșna ve sair harp tehlikelerine maruzbĂŒtĂŒn enternöman yerlerinde lĂŒzumlu himayeyi temin için mĂŒna-sip ve kĂąfi sayâșda sâș€âșnaklar tesis olunacaktâșr. AlĂąrm halinde, ken-di konaklarâșnâșn himayesine ifltirak edecek olanlar mĂŒstesna olmakĂŒzere, enterneler kabil oldu€u kadar sĂŒratle bu sâș€âșnaklara gidebi-leceklerdir. Halk hakkâșnda ittihaz olunacak bilcĂŒmle himaye ted-birleri bunlara da tatbik edilecektir.
Enternöman yerlerinde yangâșn tehlikelerine karflâș da kĂąfi ihtiyattedbirleri alâșnacaktâșr.
FASIL III
âčAfiE VE âčLBAS
Madde 89 - Enternelere normal bir sâșhhat muvazenesi temin etmek vegâșdasâșzlâșktan tevellĂŒt edecek teflevvĂŒfllere mani olmak için enterne-lerin gĂŒnlĂŒk iafle tayâșnlarâș miktarâș, vasâșf ve tenevvĂŒ itibariyle kĂąfiderecede olacaktâșr. Keza enternelerin alâșflâșk olduklan rejim de naza-râș itibara alâșnacaktâșr.
Bundan baflka enternelere, malik olabilecekleri munzam yiyecekle-ri bizzat hazâșrlamak vasâștalarâș da verilecektir.
Enternelere kĂąfi miktarda içecek su temin olunacaktâșr. BunlarâșntĂŒtĂŒn içmelerine mĂŒsaade edilecektir.
âčflçiler, gördĂŒkleri iflim mahiyetiyle mĂŒtenasip munzam gâșda ala-caklardâșr.
Gebe ve lo€usa kadâșnlar ve on befl yaflâșndan kĂŒĂ§ĂŒk çocuklar fizyo-lojik ihtiyaçlarâșyle mĂŒtenasip munzam gâșda alacaklardâșr.
Madde 90 - Enternelere, tevkif edildikleri sâșrada beraberinde elbise,ayakkabâș ve yedek çamaflâșr almalarâș ve lĂŒzumu halinde, bunlarâșsonralarâș da tedarik etmeleri için her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklar gösterilecek-tir. Enterneler iklimin icabettirdi€i derecede elbiseyi malik de€iller-se ve bunlarâș tedarik edemezlerse, zilyed devlet bu elbiseleri onlaraparasâșz verecektir.
Zilyed devletin enternelere verece€i elbiseleri ve enternelerin elbise-lerine haricen koyabilece€i iflaretler ne terzil edici mahiyette ne degĂŒlĂŒnç olacaktâșr.
149
![Page 157: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/157.jpg)
âčflçilere, iflin mahiyeti icabettirdi€i her yerde, mĂŒnasip koruma el-biseleri de dahil olmak ĂŒzere, ifl kâșyafetleri temin edilecektir.
FASIL IV
HIFSISIHHA VE TIBBâč TEDAVâč
Madde 91 - Her enternöman yerinde, ehliyetli bir doktorun idaresinde,mĂŒnasip bir revir bulunacak ve enterneler burada muhtaç olabile-cekleri tedaviyi görecekler ve muvafâșk bir gâșda alacaklardâșr. SĂąri ve-ya akli hastalâșklara u€rayanlar için tecrit mahalleri tahsis edilecek-tir.
Lo€usa kadâșnlar ve a€âșr bir hastalâș€a tutulan veya vaziyetleri husu-si bir tedaviyi, cerrahi bir mĂŒdahaleyi veyĂą hastaneye kaldâșrâșlmayâșicabettiren enterneler, bunlarâș tedaviye elveriflli bilcĂŒmle mĂŒesse-selere kabul olunacaklar ve halkâșn heyeti umumiyesine gösterilenihtimamdan daha afla€âș olmâșyan bir tedavi göreceklerdir.
Enterneler tercihan kendi milliyetlerine mensup bir tâșbbi personeltarafâșn tedavi olunacaklardâșr.
Enterneler, muayene olmak ĂŒzere tâșbbĂź makamlarâșn önĂŒne çâșkmak-tan men olunamayacaklardâșr. Zilyed devletin tâșbbĂź makamlarâș teda-vi altâșna alâșnan herhangi bir enterneye, talebi ĂŒzerine, hastalâș€âșnâșnveya yaralarâșnâșn mahiyeti, tedavinin mĂŒddeti ve yapâșlan mĂŒdavatâșgösterir resmĂź bir vesika vereceklerdir. Bu vesikanâșn bir sureti 140ncâș maddede derpifl olunan Merkez Ajansâșna gönderilecektir.
Enternelerin sâșhhatli bir vaziyette kalmalarâș için yapâșlan lĂŒzumlutedavi ve verilen aletler, bilhassa difl ve saire protezleri ve gözlĂŒkleronlara meccanen temin olunacaktâșr.
Madde 92 - Enternelerin sâșhhâș teftiflleri en az ayda bir defa yapâșlacaktâșr.Bu teftifllerin hedefi bilhassa umumĂź sâșhhat ve gâșda vaziyetiyle te-mizlik vaziyetlerini kontrol etmek ve sari hastalâșklarâș, bilhassa ve-remi, zĂŒhrevi hastalâșklarâș ve sâștmayâș meydana çâșkarmaktâșr. Bu tef-tifller bilhassa her enternenin tartâșlmasâș ve senede en az bir defa ra-dioskopik muayenesini ihtiva edecektir.
FASIL V
DâčNâč, FâčKRâč VE BEDENâč FAALâčYETLER
Madde 93 - Enterneler, zilyed makamlar tarafâșndan tayin olunacak mu-tat inzibati tedbirlere riayet etmek flartâșyle, kendi mezheplerinin
150
![Page 158: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/158.jpg)
ayinlerine ifltirak de dahil olmak ĂŒzere, dinlerinin vecibelerini yeri-ne getirmekte tamamâșyle serbest bâșrakâșlacaktâșr.
Bir dinin rahibi olan enterneler, dindafllarâș arasâșnda rahipli€i tama-mâșyle ifaya mezun kâșlâșnacaklardâșr. Bu hususta, zilyed devlet rahip-lerin aynâș dili konuflan ve aynâș dine sĂąlik olan enternelerin yerlefl-tirildikleri enternöman kamplarâș arasâșnda adilĂąne bir tarzda taksimedilmelerine itina gösterilecektir. fiayet rahipler kĂąfi miktarda de€il-seler, zilyed devlet bir enternöman yerinden di€erine gitmeleri içinicabeden kolaylâșklarâș gösterecek, bilhassa nakil vasâștalarâș verecek-tir ve hastanelerde yatan enterneleri ziyaret etmelerine mĂŒsaadeolunacaktâșr. Bu dinin rahipleri, ruhani vazifeleri hususunda zilyeddevletin dini makamlarâșyle ve imkĂąn nisbetinde, kendi mezhepleri-ne ait beynelmilel dini teflkilĂątla muhabere serbestisinden istifadeedeceklerdir. Bu muhabere, 107 nci maddede zikrolunan kontenja-na dahil addedilmeyecektir, fakat 112 nci maddenin hĂŒkĂŒmlerinetabi tutulacaktâșr.
fiayet enterneler kendi dinlerinin bir rahibinin yardâșmlarâșna maz-har olmazlarsa veya bu rahipler kĂąfi sayâșda bulunmazlarsa, aynâșmezhebin mahallĂź dini makamâș, zilyed devletle mutabâșk olarak, yaenternelerin sĂąlâșk bulunduklarâș mezhebin bir rahibini yahut da,mezkĂ»r din itibariyle imkĂąn varsa, mĂŒflabih bir mezhebin rahibiniveya ehliyetli bir lĂąiki tayin edebilecektir. Bu lĂąik memur, deruhdeetti€i vazifeye muzaf bĂŒtĂŒn hususlardan istifade edecektir. Bu su-retle tayin olunacak flahâșslar, zilyed devletin koydu€u bilcĂŒmle ni-zamata, inzibat ve emniyetin nefâine olarak, riayet edeceklerdir.
Madde 94 - Zilyed devlet, enternelerin fikir, terbiye, vakit geçirme vespor faaliyetlerini bunlara ifltirak edip etmemekte kendilerini ser-best bâșrakmakla beraber, teflçi edecektir. Bunlarâșn ifasâșnâș teminenmĂŒmkĂŒn olan her tedbiri alacak ve bilhasa mĂŒnasip mahaller tah-sis edecektir.
Enternelerin tahsillerine devam etmelerine ve yeni tahsillere koyul-malarâșna imkĂąn vermek ĂŒzere kendilerine mĂŒmkĂŒn olan her tĂŒrlĂŒkolaylâșk gösterilecektir. Ăocuklarâșn ve gençlerin talim ve terbiyeleritemin olunacaktâșr. Bunlar enternöman yerlerinin gerek içinde, ge-rek dâșflâșnda mekteplere devam edebileceklerdir.
Enterneler bedeni hareketlerde bulunmak, sporlara ve açâșk havaoyunlarâșna ifltirak etmek imkĂąnâșna malik olacaklardâșr .BĂŒtĂŒn en-ternöman yerlerinde, bu husus için serbest sahalar tahsis edile-cektir. Ăocuklara ve gençlere hususi yerler tahsis olunacaktâșr.
151
![Page 159: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/159.jpg)
Madde 95 - Zilyed devlet, enterneleri ancak kendileri arzu ederlerse ifl-çi olarak kullanabilir. Her halde, bazâșlarâș enterne edilmemifl bir hi-maye gören flahsa tahmil edildi€i takdirde iflbu Sözleflmenin 40 ncâșveya 51 nci maddelerini ihlĂąl edecek olan içlerde ve keza tehzil veterzil edici mahiyetteki ifllerde kullanmak yasaktâșr.
Altâș haftalâșk bir çalâșflma devresinden sonra enterneler sekiz gĂŒn ev-velden haber vermek flartâșyle her zaman çalâșflmaktan vazgeçebilir-ler.
Bu hĂŒkĂŒmler, zilyed devletin enterne doktorlarâș, diflçileri ve di€ersâșhhiye personeli azasâșnâș beraber ikamet ettikleri enterneler lehineolarak mesleklerini ifaya mecbur tutmak, enterneleri enternömanyerinin idare ve bakâșm iflleriyle tavzif etmek, bu flahâșslarâș mutfak vedi€er ev ifllerinde kullanmak ve nihayet enterneleri hava bombardâș-manlarâșna ve harpden mĂŒtevellit di€er tehlikelere karflâș korumayamatuf içlerde istihdam etmek hususlarâșndaki hakkâșna bir halel ge-tiremez. Mamafih hiç bir enterne, idare doktoru tarafâșndan bede-nen kabiliyetsizli€i beyan olunan iflleri ifaya mecbur tutulamaz.
Zilyed devlet, bĂŒtĂŒn çalâșflma flartlarâșna, tâșbbi mĂŒdavata, ĂŒcretlerinve ifl kazalarâșyle meslekĂź hastalâșklar tazminatâșnâșn tediyesine mĂŒte-allik mesuliyetleri tamamiyle deruhde edecektir. Ăalâșflma flartlarâș veifl kazalariyle meslekĂź hastalâșklar tazminatâș millĂź kanunlara ve örfve adete uygun olacaktâșr ve hiçbir veçhile aynâș mâșntâșkada aynâș ma-hiyetteki ifle tatbik edilenden afla€âș olmayacaktâșr. Ăcretler, zilyeddevlete enterneler ve icabâș halde zilyed devletten gayri ifl verenlerarasâșnda mutabâșk kalâșnarak ve zilyed devleti enterneye maccanenbakmak ve keza ona sâșhhĂź vaziyetinin lĂŒzumlu kâșldâș€âș tâșbbĂź mĂŒda-vatâș meccanen temin eylemek hususundaki mĂŒkellefiyeti gözönĂŒn-de bulundurularak, adilane bir tarzda tayin olunacaktâșr. ĂĂ§ĂŒncĂŒbentte istihdaf olunan ifllerde devamlâș olarak istihdam edilen enter-neler, zilyed devletten ĂądilĂąne bir ĂŒcret alacaklardâșr; çalâșflma flart-larâș ve ifl kazalarâșyle meslek hastalâșklarâș tazminatâș aynâș mâșntâșkadaaynâș mahiyetteki ifller için tatbik olunandan afla€âș olmayacaktâșr.
Madde 96 - Her iç mĂŒfrezesi bir enternöman yerine ba€lâș olacaktâșr. Zil-yed devletin selĂąhiyetli makamlarâș ve bu enternöman yerinin ku-mandanâș, ifl mĂŒfrezelerinde iflbu Sözleflme hĂŒkĂŒmlerine riayet edil-mesinden mesul olacaktâșr. Kumandan, kendine tabi ifl mĂŒfrezeleri-nin muntazam bir listesini tutacak ve enternöman yerlerini ziyaretedecek olan hami devletin, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesinin veyadi€er insani teflkilĂątâșn murahhaslarâșna tevdi edecektir.
152
![Page 160: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/160.jpg)
FASIL VI
fiAHSI MĂLKâčYET VE MALâč MENABâč
Madde 97 - Enternelerin zati eflyalarâșnâș muhafaza etmelerine mĂŒsaadeolunacaktâșr. Ăzerlerinde bulunan paralar, çekler, esham, ilah, kezakâșymetli eflya ancak mevzu usuller dairesinde ellerinden alâșnabile-cektir. Kendilerine bunlar için tefsilĂątlâș bir makbuz verilecektir.
Paralar, 98 nci maddede derpifl olundu€u ĂŒzere, her enterneye aithesabâșn matlubuna kaydolunacaktâșr. Bu paralar baflka bir parayatahvil edilemez. Me€er ki sahibinin enterne edildi€i topraklarâșn ka-nunu bunu zaruri kâșlsâșn veya bizzat enterne buna muvafakat eyle-sin.
Bilhassa flahsi veya hâșssi kâșymeti olan eflya enternelerden alâșna-maz. Enterneler, tahliye edildiklern veya vatanlarâșna iade olunduk-larâș vakit, 98 nci madde mucibince tutulacak hesaplarâșnâșn matlu-bunda bulunan bakiyeyi nakden alacaklarâș gibi zilyed devletin,merâi kanunlarâșna göre, alâșkoymasâș icabeden eflya ve kâșymetler ha-riç olmak ĂŒzere, enterne edilmeleri sâșrasâșnda kendilerinden ahnanbilcĂŒmle eflyayâș, paralarâș, çekleri, eshamâș vesaireyi de geri alacak-lardâșr. Enterneye ait bir mal bu kanunlar sebebiyle alâșkonulacakolursa alĂąkadara tefsilĂątlâș bir tasdikname verilecektir.
Enternelerin elinde bulunacak aile vesikalarâș ve hĂŒviyet varakalarâșancak makbuz mukabilinde kendilerinden alâșnabilir. Hiçbir zamanenterneler hĂŒviyet varakasâșz bulunmayacaklardâșr. E€er hĂŒviyet va-rakalarâș yoksa kendilerine zilyed makamlar tarafâșndan tanzim edi-len ve enternömanâșn sonuna kadar hĂŒviyet varakasâșnâșn yerini tu-tacak olan hususi vesikalar verilecektir.
Enterneler, mubayaat yapabilmek için, ĂŒzerlerinde nakit veya mu-bayaa bonolarâș olarak bir miktar para bulundurulabileceklerdir.
Madde 98 - Enterneler, yiyecek ve tĂŒtĂŒn, tuvalet levazâșmâș gibi eflya mu-bayaa edebilmek için muntazaman tahsisat alacaklardâșr. Bu tahsi-sat, kredi veya mubayaa bonolarâș tarzâșnda olabilir.
Bundan maada, enterneler, tebaasâș bulunduklarâș devletten, hamidevletten, kendilerine yardâșm edebilen herhangi bir teflekkĂŒlden ve-ya ailelerinden para alabilecekleri gibi, zilyed devletin kanunlarâșmucibince mallarâșnâșn gelirlerini de alabilirler, Menfle devletinin tah-sis etti€i para miktarlarâș her sâșnâșf enterneler için (mĂąlĂŒl, hasta, ge-be kadâșn ilĂąh.) aynâș olacak ve mezkĂ»r devlet tarafâșdan iflbu sözlefl-menin 27 nci maddesinde menedilen fark gözetmeye mĂŒstenit bir
153
![Page 161: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/161.jpg)
tesbit yapâșlamayaca€âș gibi zilyed devlet tarafâșndan da böyle bir esa-sa istinaden tevzi edilemeyecektir.
Zilyed devlet, her enterne için muntazam bir hesap tutacak ve buhesabâșn matlubuna iflbu maddede zikrolunan tahsisatla, enterne-nin kazandâș€âș ĂŒcretler ve kendisine yapâșlan, para irsalĂątâș kaydolu-nacaktâșr. Keza, kendisinden alâșnan ve enternenin bulundu€u top-raklarda merâi kanunlar mucibince serbest bâșrakâșlabilecek olan pa-ralar da bu matluba geçirilecektir. Ailesine veya iktisaden kendisi-ne ba€lâș flahâșslara para göndermesi için enterneye, alĂąkadar top-raklarda meri kanunlarla telifi kabil olan her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklar gös-terilecektir. Enterne, zilyed devletin tesbit etti€i hadler dahilinde,flahsĂź masraflarâș için lĂŒzumlu olan parayâș bu hesaptan çekebilecek-tir. Enterneye, hesabâșnâș incelemek ve hĂŒlasalar almak hususunda.her zaman makul kolaylâșklar gösterilecektir. Bu hesap, talep ĂŒzeri-ne, hami devlete Bildirilecek ve enterne baflka bir yere naklolunur-sa, onu takip edecektir.
FASIL VII
âčDARE VE âčNZâčBAT
Madde 99 - Her enternöman yeri, zilyed devletin muntazam askerĂź kuv-vetleri arasâșndan veya muntazam sivil idari kadrosundan seçilmiflmesul bflr subay veyĂą memurun idaresi altâșna konulacaktâșr. Enter-nöman yerinin subay veya memurun idaresi altâșna konulacaktâșr.Enternöman yerinin kumandanâș olan subay veya memurun elindeiflbu sözleflmenin kendi mensup oldu€u memleketin resmĂź dilindeveya resmĂź dillerinden birinde yazâșlmâșfl metni bulunacak ve kendi-si bu mukavelenin tatbikatâșndan mesul olacaktâșr. Nezarete memurpersonele gerek iflbu sözleflme hĂŒkĂŒmleri, gerek sözleflmenin tatbi-kini istihdaf eden nizamnameler ö€retilecektir.
âčflbu sözleflmenin ve yine iflbu sözleflme mucibince akdedilmifl olanhususi anlaflmalarâșn enternelerce anlaflâșlacak bir lisanla yazâșlmâșflmetinleri enternöman yerlerine asâșlacak veya enterneler komitesi-nin elinde bulunacaktâșr.
Nizamnameler, emirler, ihtarlar ve her tĂŒrlĂŒ ihbarlar enternelerinanladâșklarâș lisanda kendilerine tebli€ olunacak ve enternöman yer-lerini içine aslacaktâșr.
Enternelere verilecek ferdi bĂŒtĂŒn emirler ve kumandanlar keza,kendilerinin anlâșyabilecekleri bir lisanda verilecektir.
Madde 100 - Enternöman yerlerindeki inzibat insanlâșk prensipleriyle
154
![Page 162: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/162.jpg)
kabili telif olacak ve hiçbir halde enternelerin sâșhhatine muzâșr yor-gunluklarâș veya maddĂź veya mĂąnevĂź ezalarâșnâș mucip olmâșyacaktâșr.Teflhis için damga vurulmasâș veya bedeni alĂąmetler ve iflaretler ko-nulmasâș memnudur.
Bilhassa ayakta. uzun bekletmeler veya yoklamalar ceza mahiye-tindeki beden talimleri, askerĂź manevra, talimleri ve yiyecek tahdit-leri yasaktâșr.
Madde 101 - Enterneler, ellerinde bulunduklarâș makamlara, kendileri-nin tabi tutulduklarâș rejim hakkâșnda istida vermek hakkâșnâș haizolacaklardâșr.
Enterneler, enternöman rejimi hususunda flikĂąyetlerini mucipnoktalarâș, bildirmek ĂŒzere, lĂŒzum görĂŒrlerse, gerek enterneler ko-mitesi vasâștasâșyle gerek do€rudan do€ruya hami devlet mĂŒmessille-rine keza bilĂątahdit mĂŒracaat hakkâșnâș haiz olacaktâșr.
Bu istida ve flikĂąyetler mĂŒstacelen ve de€ifltirilmeden sevkoluna-caktâșr. Bu flikĂąyetler, esassâșz olduklarâș anlaflâșlsa bile, hiçbir cezayâșistilzam etmiyeceklerdir.
Enterneler Komitesi, hami devlet mĂŒmessillerine enternöman yer-lerindeki vaziyet ve enternelerin ihtiyaçlarâș hakkâșnda muayyen za-manlarda muntazaman raporlar gönderebilirler.
Madde 102 - Her enternöman yerinde enterneler, zilyed devlet makam-larâș, hami devletler, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi ve yardâșmda bu-lunan di€er herhangi bir teflekkĂŒl nezdinde kendilerini temsil et-mek ĂŒzere, her altâș ayda bir serbestçe ve gizli rey ile bir komiteyeaza seçeceklerdir. Bu komitenin azalarâș tekrar intihap olunabilir.
Seçilen enterneler, zilyed makam bu intihabâș tasdik ettikten sonravazifeye bafllâșyacaklardâșr. Red veya azil halinde sebepleri alĂąkadarhami devletlere bildirilecektir.
Madde 103 - Enterne komiteleri, enternelerin bedeni, ruh ve fikrĂź vazi-yetlerinin iyili€ine hadim olacaklardâșr.
Bilhassa, enterneler kendi aralarâșnda karflâșlâșklâș bir yardâșm sistemiteflkil etmek isterlerse, bu teflkilĂąt iflbu sözleflme ile tevdi olunanhususi vazifelerden ayrâșca, mezkĂŒr komitelerin selĂąhiyeti cĂŒmle-sinden olacaktâșr.
Madde 104 - Enterne komiteleri azalarâșna, vazifelerini gĂŒĂ§lefltirecekolursa, baflka bir ifl tahmil edilemeyecektir.
Komite azalarâș, enterneler arasâșndan kendilerine lĂŒzumlu olan yar-dâșmcâșlarâș tayin edebilirler. Komite azalarâșna, vazifelerinin ifasâș için
155
![Page 163: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/163.jpg)
lĂŒzumlu bilcĂŒmle kolaylâșklar ve bilhassa bazâș hareket serbestlikle-ri bahflolunacaktâșr. (âčfl mĂŒfrezelerini ziyaretler, eflyanâșn tesellĂŒmĂŒ,ilĂąh.)
Komite azalarâșna, zilyed makamlarla, hĂąmi devletlerle, BeynelmilelKâșzâșlhaç komitesiyle ve mĂŒmessilleriyle ve enternelere yardâșmdabulunacak teflekkĂŒllerle olan posta ve telgraf muhaberatâșnda kezabĂŒtĂŒn kolaylâșklar gösterilecektir. MĂŒfrezelerde bulunacak komiteazalarâș, esas enternöman yeri komiteleriyle olan muhaberelerindeaynâș kolaylâșklardan istifade edeceklerdir. Bu muhabereler ne tahditolunacak ne de 107 nci maddede zikredilen kontenjana dahil addo-lunacaktâșr.
Komitenin hiçbir azasâș, cari iflleri halefine göstermek için lĂŒzumluolan makul zaman kendisine verilmeksizin, baflka bir yere naklolu-namaz.
FASIL VIII
HARâčĂLE MĂNASEBETLER
Madde 105 - Zilyed devletler, himaye gören flahâșslarâș enterne eder etmez,iflbu fasâșl hĂŒkĂŒmlerinin icrasâș için derpifl olunan tedbirleri hemkendilerine, hem tabi olduklarâș devlete hem de hĂąmi devlete bildi-receklerdir; Zilyed devletler keza, bu tedbirlerde yapacaklarâș de€i-fliklikleri de bildireceklerdir.
Madde 106 - Her enterneye, enterne edilir edilmez veya bir enternömanyerine geldikten en geç bir hafta sonra ve keza bir hastalâșk halindeveya di€er bir enternöman yerine veya hastaneye nakledildi€i tak-dirde bir taraftan ailesine ve di€er taraftan 140 ncâș maddede derpiflolunan Merkez Ajansâșna, kabil olursa, iflbu sözleflmeye mĂŒzeyyelnumuneye göre tanzim edilmifl bir enternöman kartâș göndererekenterne edildi€inden, adresinden ve sâșhhi vaziyetinden haberdar et-mek imkĂąn verilecektir. MezkĂ»r kartlar mĂŒmkĂŒn olan azami sĂŒrat-le sevkedilecek ve hiçbir suretle tehir olunamayacaktâșr.
Madde 107 - Enternelerin mektup ve kart göndermelerine ve almalarâș-na mĂŒsaade edilecektir. fiayet zilyed devlet, enternenin gönderece-€i mektup ve kart adedini tahdit etmeye lĂŒzum görĂŒrse bu adet, ay-da iki mektup ve dört karttan afla€âș olmâșyacaktâșr. Bu mektup vekartlar kabil oldu€u nispette, iflbu sözleflmeye mĂŒzeyyel numune-lere göre tanzim edilecektir.
Enternelere gönderilen muhaberata tahditler konulmak lĂązâșm gelir-se, bu tahditler ancak menfle devleti tarafâșndan, icabâșnda zilyed
156
![Page 164: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/164.jpg)
devletin talebi ĂŒzerine isdar olunabilir. Bu mektuplar ve kartlarmakul bir mĂŒhlet zarfâșnda nakledilecektir. âčnzibatâș sebepler dolayâș-siyle ne tehir edilebilir ne de alâșkonulabilir.
Ailelerinden uzun mĂŒddet haber alamayan veya alĂąlade tarikle al-mak veya vermek imkĂąnâșna malik bulunmayan enternelerin ve ke-za ailelerinden fevkalĂąde uzakta olanlarâșn, ellerinde ne cins paravarsa; o para ile bedelini ödemek suretiyle, telgraflar göndermeleri-ne mĂŒsaade edilecektir. Bunlar, kabul edilecek mĂŒstacel hallerdede böyle bir tedbirden istifade edeceklerdir.
Umumi kaide olarak, enternelerin muhaberatâș kendi ana dillerindeyazâșlmâșfl olacaktâșr. ihtilĂąfa dahil taraflar baflka dillerde de muhabe-re yapâșlmasâșna mĂŒsaade edeceklerdir.
Madde 108 - Enternelerin, posta veya di€er herhangi bir vasâșta ile bil-hassa yiyecek maddeleri, elbise, ilùç ve keza din, tahsil ve vakit ge-çirme ihtiyaçlarâșnâș karflâșlamaya matuf kitap ve eflya ihtiva eden fer-di veya kollektif irsalĂątâș almalarâșna mĂŒsaade olunacaktâșr. Bu irsa-lat, zilyed devleti iflbu sözleflme mucibince uhdesine terettĂŒp edenvecibelerden ibra edemez.
Bu irsalatâșn miktarâșnâș askerĂź sebepler dolayâșsâșyle tahdit etmek lĂŒ-zumu hasâșl olursa, bu irsalĂątâș yapmâșya memur hĂąmi devlet, Beynel-milel Kâșzâșlhaç Komitesi veya enternelere yardâșmda bulunan di€erherhangi bir teflekkĂŒl keyfiyetten usulĂŒ dairesinde haberdar edebi-leceklerdir.
Ferdi veya kollektif irsalĂątâșn sevki tarzlarâș, icabâșnda alĂąkadar dev-letler arasâșnda hususi anlaflmalara mevzu teflkil edecektir. AlĂąka-dar devletler, yardâșm irsalĂątâșnâșn enterneler tarafâșndan alâșnmasâșnâșhiçbir halde tehire u€ratamazlar. Yiyecek ve giyecek irsalĂąti, kitĂąpihtiva etmeyecektir. Tâșbbi yardâșmlar, umumiyet itibariyle kollektifpaketler içinde gönderilecektir.
Madde 109 - âčhtilĂąfa dahil taraflar arasâșnda, kollektif yardâșm irsalĂątinâșngerek ahzâșna gerek tevzĂŒne mĂŒteallik usuller hakkâșnda hususĂź an-laflmalar mevcut de€ilse, kollektif irsalĂąt hususunda iflbu sözlefl-meye mĂŒzeyyel nizamname tatbik edilecektir.
Yukarâșda derpifl olunan hususĂź anlaflmalar, enterne komitelerininenternelere ait yardâșm irsalĂątâșnâș tesellĂŒm etmek, tevziine tevessĂŒleylemek ve bunlarâș mĂŒrselĂŒnileyhler nefâine olarak kullanmak hu-susundaki haklarâșnâș hiçbir veçhile takyid edemiyecektir.
Mezkur anlaflmalar keza, bu kolektif irsalĂątâș sevk etmeye memurhĂąmi devlet, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi veya enternelere yar-
157
![Page 165: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/165.jpg)
dâșmda bulunan di€er herhangi bir teflekkĂŒl mĂŒmessillerinin, bu ir-salĂątâșn mĂŒrselĂŒnileyhlerine tevziini kontrol etmek haklarâșnâș da tak-yid edemez.
Madde 110 - Enternelere ait bilcĂŒmle yardâșm irsalĂątâș bilĂ»mum ithal,gĂŒmrĂŒk, ilĂąh resimlerinden muaf olacaktâșr.
Baflka memleketlerden posta ile gerek do€rudan do€ruya gerek136 ncâș maddede derpifl olunan istihbarat bĂŒrolarâș ve 140 ncâșmaddede derpifl edilen Merkez Ajansâș vasâștasiyle enternelere yapâș-lacak ve enternelerin yapacaklarâș bilcĂŒmle irsalĂąt, posta paketlerive para irsalĂątâș da dahil olmak ĂŒzere, gerek menfle ve mĂŒrselĂŒni-leyh memleketlerde gerek mutavassâșt memleketlerde her tĂŒrlĂŒposta resminden muaf tutulacaktâșr. Bu hususta bilhassĂą, kamp-larda veya sivil hapishanelerde mevkuf tutulan dĂŒflman tabiiyetin-deki siviller lehine 1947 DĂŒnya, Posta Mukavelesinde ve DĂŒnyaPosta âčttihadâș Anlaflmalarâșnda derpifl olunan muafiyetler iflbu söz-leflme rejimi altâșnda enterne edilmifl mazhari himaye di€er flahâșs-lara da teflmil olunacaktâșr. Bu anlaflmalara ifltirak etmemifl olanmemleketler, aynâș flartlar altâșnda derpifl edilen muafiyetleri bahflet-mekle mĂŒkelleftir.
Enternelere gönderilen fakat a€âșrlâșklarâșndan veya di€er herhangibir sebepten dolayâș posta ile sevkedilmiyen yardâșm irsalĂątâșnâșn nakilmasraflarâș, kontrolĂŒ altâșnda bulunan bilcĂŒmle topraklarda zilyeddevlete ait olacaktâșr. Mukaveleye dahil di€er devletler kendi toprak-larâșndaki nakil masraflarâșnâș deruhte edeceklerdir.
Bu irsalĂątâșn naklinden mĂŒtevellit olup da yukardaki bentler muci-bince karflâșlanmâșyan masraflar mĂŒrsile terettĂŒp edecektir.
YĂŒksek Akid Taraflar, enternelerin gönderdikleri veya enterneleregönderilen telgraflara ait telgraf ĂŒcretlerini kabil oldu€u kadar in-dirmeye çalâșflacaklardâșr.
Madde 111 - AskerĂź hareketler 106, 107, 108 ve 113 ncĂŒ maddelerdederpifl edilen irsalĂątâșn nakli hususunda alĂąkadar devletlerin uhde-lerine terettĂŒp eden vecibeyi ifa etmelerine mani olursa, alĂąkadarhĂąmi devletler; Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesi veya ihtilĂąfa dahil ta-raflarca kabul edilmifl di€er herhangi bir teflekkĂŒl, bu irsalĂątâșn mĂŒ-nasip vasâștalarla (vagon, kamyon, vapur veya uçak ilĂąh.) sevkini te-mine teflebbĂŒs edebileceklerdir. Bu hususta YĂŒksek Akid Taraflar;mezkĂŒr nakil vasâștalarâșnâș temin etmeye çalâșflacaklar ve bilhassa lĂŒ-zumlu serbest geçifl vesikalarâș vermek suretiyle bu nakil vasâștalarâș-nâșn seyrĂŒseferine mĂŒsaade edeceklerdir.
158
![Page 166: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/166.jpg)
Bu nakil vasâștalarâș keza:
a) 140 ncâș maddede derpifl olunan MerkezĂź âčstihbarat Ajansâșile 136 ncâș maddede derpifl olunan millĂź bĂŒrolar arasâșndateati olunacak muhaberatâșn, listelerin ve raporlarâșn,
b) HĂąmi devletin, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesinin veya en-ternelere yardâșmda bulunan di€er herhangi bir teflekkĂŒlĂŒ-nĂŒn enterneler hakkâșnda gerek bizzat kendi murahhasla-râșyle gerek ihtilĂąfa dahil taraflarla teati edecekleri muha-berat ve raporlarâșn
sevkinde de kullanâșlabilecektir.
âčflbu hĂŒkĂŒmler, ihtilĂąfa dahil herhangi bir tarafâșn, tercih ederse,baflka nakliyat tertip etmek ve mutabâșk kalâșnacak flartIar altâșndaserbest geçifl vesikalar vermek hususundaki hakkâșnâș hiçbir veçhiletahdit ve takyit edemez.
MezkĂ»r nakil vasâștalarâșnâșn istimalinden tevellĂŒt edecek masraflar,irsalĂątâșn ehemmiyeti ile mĂŒtenasip olarak, bu hizmetlerden teba-alarâș istifade eden ihtilĂąfa dahil taraflara ait olacaktâșr.
Madde 112 - Enternelere gönderilen ve enternelerin gönderdikleri mu-haberatâșn sansĂŒrĂŒ kabil oldu€u kadar en kâșsa bir zamanda yapâșla-caktâșr.
Enternelere gönderilen irsalĂątâșn muayenesi, ihtiva ettikleri istihkakmaddelerinin muhafazasâșnâș ihlĂąl edecek flartlar altâșnda yapâșlmâșya-cak ve mĂŒrselĂŒnileyhin veya mĂŒrselĂŒnileyh tarafâșndan tevkil edilenbir arkadaflâșnâșn muvacehesinde vukubulacaktâșr. Ferdi veya kollek-tif irsalĂątâșn enternelere tevdii sansĂŒr mĂŒflkĂŒlatâș bahanesiyle tehiredilemez.
âčhtilĂąfa dahil taraflarâșn, askerĂź veya siyasĂź sebeplerle koyacaklarâșmuhabere memnuniyeti ancak muvakkat mahiyette olacak ve ka-bil oldu€u kadar kâșsa bir mĂŒddete inhisar edecektir:
Madde 113 - Zilyed devletler, enternelere gönderilen veya enternelerdençâșkan bilcĂŒmle vasiyetname, vekĂąletname veya sair her tĂŒrlĂŒ vesa-ikin hĂąmi devlet veya 140 ncâș maddede derpifl olunan Merkez Ajan-sâș vasâștasâșyle veya icabeden di€er vasâștalarla sevk ve irsali husu-sunda, makul bĂŒtĂŒn kolaylâșklarâș temin eyliyeceklerdir.
Herhalde zilyed devletler, enternelere bu vesaikin usulĂŒne tevfikantanzim ve tasdiki iflini kolaylafltâșracaklardâșr; bilhassa enternelerinbir hukukçu ile istiflarede bulunmalarâșna mĂŒsaade edeceklerdir.
Madde 114 - Zilyed devlet, enternelere, mallarâșnâș idare edebilmeleri için,meri enternöman rejimi ve kanunlar ile telifi kabil bilcĂŒmle kolay-
159
![Page 167: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/167.jpg)
lâșklĂąrâș göstereceklerdir. Zilyed devlet bu hususta enternelerin mĂŒs-tacel hallerde ve flartlar imkĂąn veriyorsa. enternöman yerinden çâșk-malarâșna mĂŒsaade edecektir.
Madde 115 - Bir enterne, herhangi bir mahkemede, ne olursa olsun da-hili dava edilirse, zilyed devlet, alĂąkadarâșn talebi ĂŒzerine, mahke-meyi mevkufiyetinden hĂąberdar edecek ve davasâșnâșn hazâșrlâș€âș ve rĂŒ-yeti veya mahkemece verilecek herhangi bir kararâșn infazâș hususla-râșnda, enterne edilmesinden dolayâș hiçbir zarara u€ramamasâș içinkanunun çevresini dahilinde icabeden bilcĂŒmle tedbirlerin alâșnma-sâșna itina edecektir.
Madde 116 - Her enterne, baflta yakâșnlarâșnâșn ziyaretleri olmak ĂŒzere,muntazam fasâșlalarla ve kabil oldu€u kadar sâșk ziyaretler kabul et-meye mezun kâșlâșnacaktâșr.
MĂŒstacel hallerde ve imkĂąn nisbetinde, bilhassa bir akrabanâșn ve-fatâș veya hastalâș€âș halinde enterneye ailesi nezdine gitmek mĂŒsa-adesi verilecektir.
FASIL IX
CEZAâč VE âčNZâčBATâč MĂEYYâčDELER
Madde 117 - âčflbu fasâșl hĂŒkĂŒmleri mahfuz kalmak ĂŒzere, enterne edilmesâșrasâșnda suç iflliyecek enterneler hakkâșnda ĂŒzerinde bulunduklarâștopraklarda meri kanunlarâșn tatbikatâșna devam olunacaktâșr.
Enterne edilmemifl flahâșslar tarafâșndan ifllendi€i takdirde mĂŒcazatâșmucip görĂŒlmedi€i halde, enterneler tarafâșndan ifllendi€i zamankanunlar, nizamnameler veya umumi emirler mucibince cezayâșmĂŒstelzim addedilen hareketler, ancak inzibati mĂŒeyyideleri intaçedebilir.
Bir enterne, aynâș vakadan ve aynâș ittiham unsurundan dolayâș an-cak bir defa tecziye olunabilir.
Madde 118 - Mahkemeler veya makamlar, cezayâș tayin ederken, maznu-nun zilyed devlet tebaasâș olmadâș€âșnâș en genifl imkĂąn nispetinde na-zarâș itibara alacaklardâșr. MezkĂ»r mahkeme veya makamlar, enter-nenin maznun bulundu€u suç için derpifl olunan cezayâș hafiflet-mekte serbest olacaklar bu hususta, bu suç için asgarĂź cezaya ri-ayet etmekle mĂŒkellef bulunmâșyacaklardâșr.
GĂŒn âșflâș€âș almâșyan yerlere hapis ve umumiyet itibariyle her flekildeceza ve cefa memnudur.
160
![Page 168: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/168.jpg)
Ceza gören enterneler, kendilerine verilen inzibati veya adlĂź cezala-râș çektikten sonra, di€er enternelerden baflka tĂŒrlĂŒ muameleye ta-bi tutulamâșyacaklardâșr.
Bir enternenin duçar olaca€âș ihtiyati mevkufiyetin mĂŒddeti, kendi-sine hĂŒrriyeti selbedici mahiyette verilecek her tĂŒrlĂŒ inzibat veyaadlĂź cezalardan indirilecektir.
Enterne komiteleri, vekilleri bulunduklarâș enternelere karflâș teves-sĂŒl olunacak her tĂŒrlĂŒ adlĂź tatbikattan ve bunlarâșn neticelerindenhaberdar edilecektir.
Madde 119 - Enternelere tatbik olunacak inzibati cezalar flunlardâșr:
l. 95 nci maddede derpifl olunan ĂŒcretin yĂŒzde ellisine kadar veotuz gĂŒnĂŒ aflmâșyacak bir devre için para cezasâș.
2. âčflbu sözleflmede derpifl edilen ĂŒcrete zamimeten temin olu-nan istifadelerin ilgasâș.
3. GĂŒnde iki saati aflmâșyan ve enternöman yerinin bakâșmâșnâș is-tihdaf eden angaryalar.
4. Mevkufiyetler.
Hiç bir halde inzibati cezalar gayri insani, dĂŒrĂŒst veya enternelerinsâșhhati için tehlikeli mahiyette olamaz. âčnzibati cezalar, enternele-rin yaflâșnâș, cinsiyetlerini ve sâșhhi vaziyetlerini gözönĂŒnde bulundu-racaklardâșr.
Aynâș cezanâșn mĂŒddeti, bir enterne kendi hakkâșnda karar verilirken,birbiriyle mĂŒnasebettar olsun olmasâșn inzibaten mĂŒteaddit vaka-lardan mesul olsa dahi, devamlâș surette azami otuz gĂŒnĂŒ asla te-cavĂŒz edemez.
Madde 120 - Firar eden ve tekrar yakalanan ve firara teflebbĂŒs eden en-terneler, bu hareketlerinden dolayâș, tekerrĂŒr vaki olsa dahi, ancakinzibati ceza görebilirler.
118 nci maddenin ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ bendi hilĂąfina olarak, firardan veya fira-ra teflebbĂŒsten dolayâș ceza gören enterneler hususĂź bir nezaret re-jimine tabi tutulabilirler. fiu flartla ki bu rejim sâșhhi vaziyetlerini ih-lĂąl etmiyecek bir enternöman yerinde çekilecek ve iflbu sözleflme ilekendilerine verilen teminattan hiçbirinin ilgasâșnâș tazammun etmi-yecektir.
Bir firarda veya firara teflebbĂŒste iflbirli€i yapmâșfl olan enterneler,bu yĂŒzden ancak inzibati cezaya u€rayabilirler.
Madde 121 - Bir enterne, firar esnasâșnda iflledi€i suçtan dolayâș mahke-
161
![Page 169: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/169.jpg)
meye verilirse, firar veya firara teflebbĂŒs hadisesi, mĂŒkerrer dahiolsa, esbabâș mĂŒfleddededen addedilemiyecektir.
âčhtilĂąfa dahil taraflar, bir enterne tarafâșndan ifllenen suçun, bilhas-sa firar veya firara teflebbĂŒsle alĂąkalâș hadiselerde, inzibati olarakmâș yoksa adlĂź olarak mâș tecziyesi icabetti€ini takdir ederken, selĂą-hiyetli makamlarâșn mĂŒsamaha göstermelerine itina eyleyeceklerdir.
Madde 122 - âčnzibata aykâșrâș bir suç teflkil eden vakâșalar derhal tahkika-ta mevzu teflkil edecektir. Bilhassa firar veya firara teflebbĂŒs husu-sunda böyle olacak ve yakalanan enterne kabil oldu€u kadar kâșsabir zamanda selĂąhiyetli makamlara teslim edilecektir.
BilcĂŒmle enterneler için, inzibati suçlarda ihtiyati mevkufiyet asga-rĂź hadde indirilecek ve 14 gĂŒnĂŒ tecavĂŒz eylemeyecektir. BĂŒtĂŒn hal-lerde, ihtiyati mevkufiyet mĂŒddeti, kendisine hĂŒrriyeti selbedicimahiyette verilecek cezadan tenzil olunacaktâșr.
124 ncĂŒ ve 125 nci maddelerin hĂŒkĂŒmleri, inzibati suçtan dolayâșihtiyaten mevkuf tutulan enternelere tatbik edilecektir.
Madde 123 - Mahkemelerin ve ĂŒst makamlarâșn selĂąhiyetine halel gel-meksizin, inzibati cezalara, ancak enternöman yerinin kumandanâșveya inzibati selĂąhiyetini kullanmâșya tevkil etti€i mesul bir subayveya memur tarafâșndan hĂŒkmolunur.
Inzibati bir cezaya hĂŒkmolunmadan evvel maznun enterne, kendi-sine isnat olunan suçlardan sarahatle haberdar edilecektir Enter-neye hattâș hareketini muhik göstermek, kendisini mĂŒdafaa etmek,flahitler dinletmek ve lĂŒzumu halinde ehliyetli bir tercĂŒmanâșn mĂŒ-zaharetine mĂŒracaat eylemek mĂŒsaadesi verilecektir. Karar, maz-nunun ve enterneler komitesinin bir azasâș muvacehesinde tefhimolunacaktâșr.
âčnzibati kararla bu kararâșn icrasâș arasâșnda bir aydan fazla bir mĂŒd-det geçmiyecektir.
Bir enterne inzibati yeni bir cezaya u€rarsa, cezalardan birininmĂŒddeti on gĂŒn veya daha fazla oldu€u takdirde, cezalardan her-birinin infazâș en az ĂŒĂ§ gĂŒnlĂŒk bir fasâșla ile ayrâșlacaktâșr.
Enternöman yerinin kumandanâș, verilecek inzibati cezalarâșn birdefterini tutacak ve bu defter hĂąmi devlet mĂŒmessillerinin emrineamade tutulacaktâșr.
Madde 124 - Hiçbir halde enterneler, inzibati cezalar çekmek için cezamĂŒesseselerine (Hapishane, âșslahane, kĂŒrek cezasâș çekilen yerler,ilĂąh.) nakledilemezler.
162
![Page 170: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/170.jpg)
âčnzibati cezalarâșn çekilece€i mahaller, hâșfzâșsâșhha icaplarâșna uygunolacak ve bilhassa kĂąfi yatak malzemesini muhtevi olacaktâșr; teczi-ye edilen enternelerin temiz bir halde bulunabilmelerine imkĂąn ve-rilecektir.
Enterne edilen ve inzibati bir ceza çekmekte olan kadâșnlar, erkek-lerinkinden ayrâș mahallerde mevkuf tutulacak ve do€rudan do€ru-ya kadâșnlarâșn nezareti altâșna konulacaklardâșr.
Madde 125 - âčnzibaten tecziye edilen enternelerin her gĂŒn idman yap-malarâșna ve en az iki saat açâșk havada kalmalarâșna mĂŒsaade olu-nacaktâșr.
Bu enternelere, kendi talepleri ĂŒzerine, gĂŒnlĂŒk tâșbbi muayeneyegitmeleri için mĂŒsaade verilecektir; enterneler, sâșhhi vaziyetlerininicapettirdi€i tedaviyi görecekler ve lĂŒzumu halinde, enternöman ye-rinin revirine veya bir hastaneye sevkolunacaklardâșr.
Bu enternelerin okuyup yazmalarâșna ve keza mektup göndermele-rine ve almalarâșna mĂŒsaade edilecektir. Buna mukabil, paketler vegönderilen paralar onlara ancak cezanâșn hitamâșnda verilebilir. Bu-na intizaren, paketler ve paralar enterneler komitesine emanet edi-lecek ve komite de bu paketlerde bulunan Ă§ĂŒrĂŒyebilecek istihlĂąkmaddelerini revire tevdi eyliyecektir.
âčnzibaten tecziye edilen hiçbir enterne 107 nci ve 143 madde hĂŒ-kĂŒmlerinden istifade eylemekten mahrum edilemez.
Madde 126 - 71 ilĂą 76 ncâș (dahil) maddeler, zilyed devletin millĂź toprak-lardaki enternelere karflâș giriflilen tatbikatta da, kâșyas yolu ile tat-bik olunacaktâșr.
FASIL X
ENTERNELERâčN NAKLâč
Madde 127 - Enternelerin nakli daima insani bir tarzda yapâșlacaktâșr.Umumi kaide olarak buna flimendiferle veya di€er nakil vasâștalariy-le tevessĂŒl olunacak ve en az zilyed devlete ait asker kâștalarâșnâșn yerde€ifltirmelerinde istifade ettikleri flartlar altâșnda vukubulacaktâșr.fiayet istisnaen nakiller yaya olarak yapâșlacaksa, ancak enternele-rin bedeni vaziyetleri buna mĂŒsait oldu€u takdirde vukubulacak veonlara hiçbir halde fazla yorgunluklar tahmil etmiyecektir.
Zilyed devlet, enternelere nakilleri sâșrĂąsâșnda sâșhhatlerini idame içiniçecek su ve kĂąfi miktarda, vasâșfta ve nevide gâșda verece€i gibi, mĂŒ-nasip elbise ve sâș€âșnak ve lĂŒzumlu tâșbbi mĂŒdavatâșda temin eyliye-
163
![Page 171: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/171.jpg)
cektir. Zilyed devlet, enternelerin nakilleri esnasâșnda emniyetlerinisa€lamak için bilcĂŒmle faydalâș ihtiyat tedbirlerini alacak ve nakle-dilen enternelerin hareketten evvel tam bir listesini tanzim edecek-tir.
Hasta, yaralâș veya malĂ»l enterneler ve keza lo€usa kadâșnlar seya-hat yĂŒzĂŒnden sâșhhatleri muhtel olabilece€i mĂŒddetçe nakledilmi-yeceklerdir; me€er ki emniyetleri buna mutlak surette icabettirsin.
Harp cephesi bir enternöman yerine yaklafltâș€âș takdirde, enternelerancak nakilleri kĂąfi emniyet flartlarâș altâșnda yapâșlabilirse veya ol-duklarâș yer de kalmalarâș nakledilmelerinden daha fazla tehlikeyimucip olacaksa, nakledileceklerdir.
Zilyed devlet, enternelerin nakline karar verirken, bilhassa vatan-larâșna iade veya ikametgĂąhlarâșna avdet gĂŒĂ§lĂŒklerini arttâșrmamakbakâșmâșndan menfaatlerini gözönĂŒnde bulunduracaktâșr.
Madde 128 - Bir nakil halinde, enterneler resmen hareketlerinden ve ye-ni posta adreslerinden haberdar edileceklerdir; bu haber onlara za-ti eflyalarâșnâș ihzar ve ailelerine keyfiyeti bildirebilmeleri için zama-nâșnda verilecektir.
Enternelerin flahsĂź eflyalarâșnâș, muhaberatâșnâș ve adreslerine gelenpaketleri beraberinde götĂŒrmelerine mĂŒsaade edilecektir. Nakilflartlarâș icabettirdi€i takdirde bu zati eflyanâșn a€âșrlâș€âș azaltâșlabilirsede hiç bir halde enterne baflâșna yirmi befl kilodan afla€âș indirilemez.
Enternelerin eski enternöman yerlerine gönderilecek muhaberat vepaketler derhal kendilerine irsal olunacaktâșr.
Enternöman yerinin kumandanâș, enterneler komitesiyle anlaflarak,enternelerin kollektif mallarâșnâșn ve iflbu maddenin ikinci bendi mu-cibince vaki olacak tahdit sebebiyle beraberinde götĂŒremediklerizati eflyanâșn naklini temin için lĂŒzumlu tedbirleri alacaktâșr.
FASIL XI
VEFAT
Madde 129 - Enterneler vasiyetnamelerini mesul makamlara tevdi ede-bilirler. Bu makamlar vasiyetnameleri muhafaza edeceklerdir. En-ternelerin vefatâș halinde bu vasiyetnameler enterneler tarafâșndangösterilen flahâșslara sĂŒratle irsal olunacaktâșr.
Her enternenin vefatâș bir doktor tarafâșndan tesbit edilecek ve vefa-tâșn sebeplerini ve hangi flartlar altâșnda vukubuldu€unu mĂŒflâir birrapor tanzim edilecektir.
164
![Page 172: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/172.jpg)
UsulĂŒne tevfikan tescil edilmifl resmĂź bir ölĂŒm ilmuhaberi enternö-man yerinin bulundu€u topraklarda meri nizamata göre tanzimolunacak ve bunun musaddak bir sureti hĂąmi devlete ve keza 140ncâș maddede derpifl edilen Merkez Ajansâșna sĂŒratle gönderilecek-tir.
Madde 130 - Zilyed makamlar, esarette bulunurken vefat eden enterne-lerin flerefli bir surette ve mĂŒmkĂŒnse mensup olduklarâș dinin me-rasimiyle gömĂŒlmelerine, mezarlarâșna hĂŒrmet edilmesine, bu me-zarlarâșn mĂŒnasip bir flekilde muhafazasâșna ve daima bulunabilecekbir tarzda iflaretlendirilmesine itina edeceklerdir.
Vefat eden enterneler; kollektif bir mezarâș zaruri kâșlan haller mĂŒs-tesna olmak ĂŒzere, ayrâș ayrâș gömĂŒleceklerdir. Cesetler ancak mĂŒc-bir hâșfzâșsâșhha sabepleriyle veya mĂŒteveffanâșn dini icabâș olarak ya-hut da böyle bir arzu izhar etmiflse yakâșlabilir. Ceset yakâșldâș€âș tak-dirde bu keyfiyet, enternelerin ölĂŒm ilmuhaberlerine sebepleri gös-terilerek kaydolunacaktâșr. KĂŒller, zilyed makamlar tarafâșndan itinaile muhafaza olunacak ve mĂŒteveffanâșn yakâșn akrabalarâșna, flayetböyle bir talepte bulunurlarsa, kabil oldu€u kadar sĂŒratle tevdi edi-lecektir.
Zilyed devlet, vefat eden enternelere ait mezarlarâșn listelerini men-sup olduklarâș devletlere, ahval ve fleriat mĂŒsaade eder etmez ve engeç muhasamatâșn hitamâșnda, 136 ncâș maddede derpifl edilen istih-barat bĂŒrolarâșnâșn vasâștasâșyle isal edecektir. Vefat eden enternelerinteflhis ve mezar yerlerinin sâșhhatle tayin edilebilmesi için lĂŒzumluizahat bu listelerde verilecektir.
Madde 131 - Bir enternenin bir nöbetçi veya di€er enterne veya baflkaherhangi bir flahâșs tarafâșndan öldĂŒrĂŒlmesi veya a€âșr surette yara-lanmasâș veya bunun böyle oldu€undan flĂŒphe edilmesi halinde vekeza sebebi bilinmiyen her vefat hadisesi vukuunda, zilyed devletiderhal resmĂź tahkikat açacaktâșr.
Bu hususta, hĂąmi devlete derhal tebligatta bulunulacaktâșr. Her fla-hidin ifadesi alâșnacak, bu ifadeleri ihtiva eden bir rapor hazâșrlana-rak mezkĂ»r devlete tevdi olunacaktâșr.
fiayet tahkikat neticesinde bir veya mĂŒteaddit flahâșslarâșn mĂŒcrimi-yeti sabit olursa zilyed devlet mesul veya mesuller hakkâșnda adlitakibat yapâșlmasâș için bilcĂŒmle tedbirleri alacaktâșr.
165
![Page 173: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/173.jpg)
FASIL XII
TAHLâčYE, VATANA âčADE VE BâčTARAF MEMLEKETEHASTANEYE YATIRILMA
Madde 132 - Herhangi enterne bir flahâșs, enterne edilmeyi mucip olansebepler zail olur olmaz, zilyed devlet tarafâșndan tahliye olunacak-tâșr.
Bundan maada, ihtilĂąfa dahil taraflar, bazâș zayâșf enternelerin ve bil-hassa çocuklarâșn, gebe kadâșnlarâșn ve sĂŒt çocuklarâșyle annelerininve kĂŒĂ§ĂŒk yaflta çocuklarâșn, yaralâșlarâșn ve hastalarâșn veya uzunmĂŒddet esarette kalmâșfl enternelerin tahliyesi, vatanlarâșna iadesi,ikametgĂąhlarâșna avdeti veya bitaraf bir memlekette hastaneye yatâș-râșlmasâș için muhasamat esnasâșnda anlaflmalar akdine çalâșflacaklar-dâșr.
Madde 133 - Enterne edilme, muhasamatâșn sonunda kabil oldu€u ka-dar sĂŒratle nihayet bulacaktâșr
Maahaza âčhtilĂąfa dahil bir tarafâșn topraklarâșnda, mĂŒnhasâșran inzi-bati olmâșyan bir cezayâș mĂŒstelzim suçlardan dolayâș cezai takibat al-tâșnda bulunan enterneler, tatbikatâșn sonuna kadar ve icabâșnda ce-za bitinceye kadar alâșkonulabileceklerdir. Keza, önce hĂŒrriyetimĂŒnselip bir cezaya u€ramâșfl olanlar da aynâș muameleye tabi tutu-labileceklerdir.
Muhasamatâșn veya iflgalin hitamâșnda, da€âșlmâșfl olan enterneleriaramak ĂŒzere, alĂąkalâș devletlerle zilyed devlet arasâșnda bir anlaflmayapâșlarak komisyonlar kurulacĂąktâșr.
Madde 134 - YĂŒksek Akid Taraflar, muhasamatâșn veya iflgalin hitamâșn-da, bĂŒtĂŒn enternelerin en son ikametgĂąhlarâșna avdetlerini temineveya vatanlarâșna iadelerini teshile gayret edeceklerdir.
Madde 135 - Zilyed devlet, serbest bâșrakâșlacak enternelerin, enterneedildikleri zaman ikamet etmekte olduklarâș yerlere avdet masrafla-râșnâș veya seyahatleri sâșrasâșnda veya açâșk denizde yakalanmâșfllarsaseyahatlerini ikmal etmelerine veya hareket noktalarâșna dönmeleri-ne imkĂąn vermek için lĂŒzumlu masraflarâș deruhte edecektir.
fiayet zilyed devlet, nizami ikametgĂąhâș evvelce kendi topraklarâșndaolan tahliye edilmifl bir enternenin o topraklarda ikametine mĂŒsa-ade etmezse, bu enternenin vatanâșna iadesi masraflarâșnâș tediye ey-liyecektir. Maamafih enterne, kendi mesuliyeti altâșnda veya tabi bu-lundu€u hĂŒkĂŒmete mutavaat için memleketine dönmeyi tercihederse, zilyed devlet bu masraflarâș kendi topra€âș haricinde ödeme-
166
![Page 174: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/174.jpg)
ye mecbur de€ildir. Zilyed devlet, bizzat iste€iyle enterne olan birenternenin vatanâșna dönmesi masraflarâșnâș da ödemeye mecbur ol-mayacaktâșr.
E€er enterneler 45 nci madde mucibince nakledilirlerse, onlarâșnakleden devletle kabul eden devlet her birine bu masraflardan dĂŒ-flen hisse ĂŒzerinde anlaflacaklardâșr.
Bu hĂŒkĂŒmler, ihtilĂąfa dahil taraflar arasâșnda dĂŒflman elinde bula-nan tebaalarâșnâșn mĂŒbadelesi ve vatanlarâșna iadesi hakkâșnda akdo-lunabilecek hususĂź anlaflmalarâș ihlĂąl edemez.
KISIM V
âčSTâčHBARAT BĂROLARI VE MERKEZ AJANSI
Madde 136 - Bir ihtilĂąfâșn daha bidayetinde ve bilcĂŒmle iflgal hallerinde,ihtilĂąfa dahil taraflardan her biri, elinde bulundurdu€u himaye gö-ren flahâșslar hakkâșnda malĂ»mat alâșp vermeye memur resmĂź bir bĂŒ-ro tesis edecektir.
âčhtilĂąfa dahil taraflardan her biri, yakalanalâș iki haftadan fazlaolan, mecburi ikamete memur edilen veya enterne olunan her maz-harâș himaye flahâșs aleyhinde aldâș€âș tedbirlere dair mezkĂ»r istihba-rat bĂŒrosuna en kâșsa zamanda malumat verecektir. Bundan ma-ada, zilyed devlet, bu himaye gören flahâșslarâșn nakil, tahliye, vatan-larâșna iade, firar, hastaneye yatâșrâșlma, do€urma ve vefat gibi vazi-yetlerinde vukubulacak de€ifliklikler hakkâșnda da mezkĂ»r bĂŒroyasĂŒratle malĂ»mat verilmesiyle ilgili servislerini vazifelendirecektir.
Madde 137 - MillĂź istihbarat bĂŒrosu, himaye gören flahâșslar hakkâșndakimalĂ»matâș, bu flahâșslarâșn tabi olduklarâș devlete ve topraklarâșnda ika-metgĂąhlarâșnâșn bulundu€u memlekete bir taraftan hĂąmi devletler vedi€er taraftan 140 ncâș maddede derpifl edilen Merkez Ajansâș vasâșta-siyle mĂŒstacelen ve en seri vasâștalarla isal edecektir. BĂŒrolar keza,himaye gören flahâșslar hakkâșnda kendilerinden yapâșlacak bilcĂŒmletaleplere cevap vereceklerdir.
âčstihbarat bĂŒrolarâș, verilmesinin alĂąkalâș flahâșs veya ailesi için zarar-lâș olabilece€i haller mĂŒstesna olmak ĂŒzere, himaye gören flahâșslaraait malĂ»matâș göndereceklerdir. Bu takdirde dahi, mezkĂ»r malĂ»ma-tâș Merkez Ajansâșna vermemezlik edemiyeceklerdir. Merkez Ajansâș,ahval ve fleriatten haberdar edilmifl bulunaca€âșndan,140 ncâș mad-dede gösterilen lĂŒzumlu ihtiyat tedbirlerini alacaktâșr. Bir bĂŒro tara-fâșndan yapâșlacak tahriri tebligat bir imza veya mĂŒhĂŒr ile tasdikedilmifl olacaktâșr:
167
![Page 175: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/175.jpg)
Madde 138 - MillĂź istihbarat bĂŒrosu tarafâșndan alâșnan ve verilen malĂ»-mat, himaye gören flahsâșn sâșhhatle teflhisini ve ailesine sĂŒratle ha-ber verilmesini mĂŒmkĂŒn kâșlacak tarzda olacaktâșr. Bu malĂ»mat, herflahâșs için en az soyadâșnâș, kendi adâșnâș, do€um yerini ve tam olaraktarihini, milliyetini, son ikametgĂąhâșnâș, alĂąmeti fĂąrikalarâșnâș, babaadâșnâș ve annenin soyadâșnâș, mezkĂ»r flahâșs hakkâșnda alâșnan tedbirle-rin tarihini ve mahiyetini ve keza bu tedbirlerin alâșndâș€âș yeri, mu-haberatâșn kendisine hangi adrese gönderebilece€ini ve keyfiyetenhaberdar edilmesi lĂązâșmgelen flahsâșn adâș ve adresini ihtiva edecek-tir.
Keza, hasta veya a€âșr yaralâș enternelerin sâșhhi vaziyetleri hakkâșndamuntazaman ve kabilse her hafta malĂŒmat verilecektir,
Madde 139 - MillĂź istihbarat bĂŒrosu bundan maada, 136 ncâș maddedeistihdaf olunan mazharâș himaye flahâșslarâșn bilhassa vatanlarâșna ia-de, tahliye, firar veya vefatlarâș sâșrasâșnda bâșraktâșklarâș kâșymetli zatieflyayâș toplamak ve do€rudan do€ruya ve icabâș halinde MerkezAjansâș vasâștasâșyle alakadarlara göndermekle de muvazzaf olacaktâșr.Bu eflya, bĂŒro tarafâșndan mĂŒhĂŒrlenmifl paketler içinde gönderile-cektir; paketlere, eflyanâșn ait oldu€u flahâșslarâșn hĂŒviyetlerini sara-hatle tesbit eden vesikalar ve keza paketin tam bir mĂŒfredat cetve-li ilsak olunacaktâșr. BĂŒtĂŒn bu neviden eflyanâșn ahzâș ve irsali tafsi-lĂątlâș olarak defterlere kaydedilecektir.
Madde 140 - Himaye gören flahâșslar ve bilhassa enterneler için bir bita-raf memlekette, Merkez âčstihbarat Ajans tesis edilecektir. Beynel-milel Kâșzâșlhaç Komitesi, lĂŒzum görĂŒrse, alĂąkalâș devletlere, bu ajan-sâșn teflkilini teklif edecektir. Bu ajans harp esirlerine yapâșlacak mu-ameleye mĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmesinin123 ncĂŒ maddesinde derpifl edilenin aynâș olabilir.
Merkez ajansâș ResmĂź veya hususĂź yollarla, elde edebilece€i 136 ncâșmaddede derpifl edilen mahiyetteki bĂŒtĂŒn malĂ»matâș temerkĂŒz et-tirmeye memur kâșlâșnacaktâșr. MezkĂ»r ajans bu malĂ»matâș, verilmesi-nin alĂąkalâș flahâșslar veya aileleri için zararlâș olabilece€i haller mĂŒs-tesna olmak ĂŒzere, alĂąkalâș flahâșslarâșn menfle memleketine veya ika-met ettikleri memlekete kabil oldu€u kadar sĂŒratle isal edecektir.Bu irsalĂątâș yapmak için, ihtilĂąfa dahil taraflardan makul her tĂŒrlĂŒkolaylâșklarâș görecektir.
YĂŒksek Akid Taraflar ve bilhassa Merkez Ajansâșnâșn hizmetlerindetebaasâș mĂŒstefit olan devletler mezkĂ»r ajansa muhtaç olabilece€imali mĂŒzaharette bulunmaya davet edilir.
Yukarâșki hĂŒkĂŒmler, Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesinin ve 142 nci
168
![Page 176: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/176.jpg)
maddede zikrolunan yardâșm cemiyetlerinin insani faaliyetlerinitakyit edici mahiyette bir tefsire u€ramâșyacaktâșr.
Madde 141 - MillĂź istihbarat bĂŒrolarâș ve Merkez âčstihbarat Ajansâș, bil-cĂŒmle posta muafiyetinden ve keza 110 ncu maddede derpifl olu-nan muafiyetlerden ve kabil oldu€u nispette, telgraf muafiyetindenve hiç de€ilse ehemmiyetli surette tenzilĂątâșndan istifade edecektir.
BAB IV
SĂZLEfiMENâčN âčCRASI
KISIM I
UMUMâč HĂKĂMLER
Madde 142 - Zilyed devletler, kendi emniyetlerini teminat altâșna almakveya makul di€er her tĂŒrlĂŒ icaplarâș karflâșlamak için zaruri gördĂŒk-leri tedbirler mahfuz kalmak ĂŒzere, dinĂź teflekkĂŒllere, yardâșm cemi-yetlerine ve himaye gören flahâșslara yardâșmda bulunacak di€er her-hangi bir teflekkĂŒle en iyi hĂŒsnĂŒkabulĂŒ göstereceklerdir. Bunlarave usulĂŒ veçhile tayin edilmifl murahhaslarâșna himaye gören flahâșs-larâș ziyaret, yardâșmlarâș tevzi menbaâș ne olursa olsun talim ve terbi-yeye, vakit geçirmeye veya dine mĂŒteallik malzemeyi keza tevzi, ve-ya enternöman yerleri içinde e€lenceler tertip etmek için icabedenbilcĂŒmle kolaylâșklarâș göstereceklerdir. Yukarda zikrolunan cemiyet-ler ve teflekkĂŒller, gerek zilyed devletin topra€âșnda gerek di€er birmemlekette teessĂŒs edebilecekleri gibi beynelmilel bir mahiyeti dehaiz olabilirler.
Zilyed devlet, kendi topraklarâșnda ve kendi kontrolu altâșnda, mu-rahhaslarâșnâșn faaliyette bulunmalarâșna mĂŒsaade edece€i cemiyet-lerin ve teflekkĂŒllerin adedini tahdit edebilir; flu flartla ki böyle birtahdit himaye gören bĂŒtĂŒn flahâșslara mĂŒessir ve kĂąfi yardâșmda bu-lunulmasâșna mani olmasâșn.
Beynelminel Kâșzâșlhaç Komitesinin bu sahadaki hususĂź vaziyeti herzaman. tanâșnacak ve saygâș görecektir.
Madde 143 - HĂąmi devletlerin mĂŒmessilleri veya murahhaslarâș, himayegören flahâșslarâșn bulundu€u her yere ve bilhassa enternöman, mev-kufiyet ve iç yerlerine gitmeye mezun olacaklardâșr.
Bunlar, himaye gören flahâșslarca kullanâșlan bĂŒtĂŒn mahallere gire-bilecekler ve onlarla, flahitsiz ve icabediyorsa bir tercĂŒman delĂąle-tiyle görĂŒflebileceklerdir.
169
![Page 177: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/177.jpg)
Bu ziyaretler, ancak mĂŒcbir askerĂź zaruretler dolayâșsâșyle ve yalnâșzistisnai ve muvakkat mahiyette olarak yasak edilebilir. Ziyaretlerinsâșklâș€âș ve devamâș tahdit olunamaz.
HĂąmi devletlerin mĂŒmessilleri veya murahhaslarâș, ziyaret edecekle-ri yerlerin intihabâșnda tamamâșyla serbest bâșrakâșlacaktâșr. Zilyed ve-ya flagil devletlere, hĂąmi devlet ve icabâș halde ziyaret edilecek flahâșs-larâșn menfle devleti, bu ziyaretlere enternelerin vatandafllarâșnâșn daifltirak etmesi için aralarâșnda anlaflabilirler.
Beynelmilel Kâșzâșlhaç Komitesinin murahhaslarâș, aynâș imtiyazlardanistifade edeceklerdir. Bu murahhaslarâșn tayini, icrayâș faaliyet ede-cekleri topraklar hangi devletin idaresi altâșnda bulunuyorsa, o dev-letin tasvibine arzolunacaktâșr.
Madde 144 - YĂŒksek Akid Taraflar, iflbu sözleflme esaslarâșnâșn bĂŒtĂŒnhalkça bilinmesini teminen, sözleflme metnini sulh zamanâșnda veharp zamanâșnda kabil oldu€u kadar genifl bir surette yaymayâș vebilhassa bunun ö€retimini askerĂź ve mĂŒmkĂŒnse sivil tedrisat prog-ramlarâșna ithal etmeyi taahhĂŒt eylerler.
Sivil ve askerĂź makamlarla zabâșta makamlarâș veya harp zamanâșnda,himaye gören flahâșslara karflâș mesuliyetler deruhte edecek olan di-€er makamlar, sözleflme metnini ellerinde bulunduracaklar ve hĂŒ-kĂŒmlerinden bilhassa malĂ»mattar olacaklardâșr.
Madde 145 - YĂŒksek Akid Taraflar, iflbu sözleflmenin resmĂź tercĂŒmele-rini ve keza sözleflmenin tatbikini teminen kabul edecekleri kanun-larâș ve nizamnameleri âčsviçre Federal Meclisi vasâștasâșyle ve muha-samat esnasâșnda da hĂąmi devletler vasâștasâșyle birbirlerine tebli€edeceklerdir.
Madde 146 - YĂŒksek Akid Taraflar, afla€âșdaki maddede tayin edilen ifl-bu sözleflmeyi vahim surette ihlĂąl eden hareketlerden birini irtikĂąpeyleyen veya irtikĂąp etmek emrini veren flahâșslara tatbik olunacakmĂŒnasip cezai mĂŒeyyideleri tesbit için lĂŒzumlu bilcĂŒmle teflrii ted-birleri almayâș taahhĂŒt ederler.
Her Akid Taraf, bu vahim ihlĂąl hareketlerinden birini irtikĂąp etmekveya irtikĂąp etmek emrini vermekle maznun flahâșslarâș aramayamecburdur ve bunlarâș, milliyetleri ne olursa olsun, bizzat kendimahkemesine sevkedecektir. Akid Taraflardan her biri, flayet tercihederse ve bizzat kendi mevzuatâșnda derpifl edilen flartlara göre, buflahâșslarâș takibatla alĂąkadar di€er Akid bir tarafa da berayâș muha-keme teslim edebilir. Yeterki, bu Akid Taraf mezkĂ»r flahâșslar aley-hinde kĂąfi cĂŒrĂŒm delĂąiline malik bulunsun.
170
![Page 178: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/178.jpg)
Her Akid Taraf, afla€âșdaki maddede derpifl olunan vahim ihlĂąl ha-reketlerinden maada iflbu sözleflme hĂŒkĂŒmlerine muhalif di€er ha-reketleri durdurmak için de icabeden tedbirleri alacaktâșr.
BilcĂŒmle ahvalde maznunlar, harp esirlerine yapâșlacak muameleyemĂŒtedair 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre sözleflmesinin 105 nci vemĂŒteakip maddelerinde derpifl edilenlerden afla€âș olmamak ĂŒzeremuhakeme usulĂŒ ve mĂŒdafaa serbestisi teminatâșndan istifade ede-ceklerdir.
Madde 147 - Yukardaki maddede isdihdaf olunan vahim ihlĂąl hareket-leri, sözleflme ile himaye edilen flahâșslara ve bu flahâșslarâșn mallarâș-na karflâș irtikĂąp edildi€i takdirde, afla€âșdaki hareketlerden biridir;kasden adam öldĂŒrmek, biyolojik tecrĂŒbeler de dahil olmak ĂŒzereiflkence ve gayriinsani muameâeler, kasden azap vermek veya bedenbĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒnĂŒ veya sâșhhati vahim surette ihlĂąl etmek, gayri kanunitehcir veya nakil, gayrikanuni tevkif, himaye gören bir flahsâș dĂŒfl-man devletin silahlâș kuvvetlerinde hizmet görmeye mecbur etmekveya iflbu sözleflme hĂŒkĂŒmleri mucibince nizamen ve bitarafanemuhakeme edilmek hakkâșndan mahrum eylemek, rehine almak,askerĂź icaplarâșn haklâș kâșlmadâș€âș, gayrimeflru ve keyfi bĂŒyĂŒk ölĂ§ĂŒdemal tahribatâș ve mal tesahĂŒbĂŒ.
Madde 148 - Hiçbir Akid Taraf, yukarâșki maddede derpifl edilen ihlĂąl edi-ci hareketlerden dolayâș bizzat kendisine veya Ăkid Taraflardan di-€er birine terettĂŒp edecek mesuliyetten ne kendi kendini ne di€erbir Akid Tarafâș tebriye edemez.
Madde 149 - âčhtilĂąfa dahil taraflardan birinin talebi ĂŒzerine, sözleflme-nin ihlĂąl edildi€ine dair yapâșlacak her iddia hususunda, alakalâș ta-raflar arasâșnda tesbit olunacak usul dairesinde tahkikat açâșlacak-tâșr.
fiayet tahkikatta takip olunacak usul hakkâșnda ihtilĂąf hasâșl olmaz-sa, taraflar takip edilecek usulĂŒ kararlafltâșrmak ĂŒzere bir hakemintihabâșnda anlaflacaklardâșr.
âčhlĂąl keyfiyeti bir kere tesbit edildikte, ihtilĂąfa dahil taraflar bunabir nihayet verip mĂŒmkĂŒn olan sĂŒratle tenkiline geçeceklerdir.
KISIM II
NâčHAâč HĂKUMLER
Madde 150 - âčflbu Sözleflme Fransâșzca ve âčngilizce olarak tanzim edilmifl-tir. Her iki metin de aynâș derecede muteberdir.
171
![Page 179: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/179.jpg)
âčsviçre Federal Meclisi Sözleflmenin Rusça ve âčspanyolca resmĂź ter-cĂŒmelerini yaptâșracaktâșr.
Madde 151 - BugĂŒnkĂŒ tarihi taflâșyacak olan iflbu sözleflme, Cenevreâde21 Nisan 1949 da açâșlan konferansta temsil edilen devletler adâșna12 fiubat 1950âye kadar imzalanabilir.
Madde 152 - âčflbu sözleflme kabul oldu€u kadar sĂŒratle tasdik edilecekve musaddak suretler Berneâe tevdi olunacaktâșr.
Her musaddak suretin teviinde bir zabâșt tutulacak ve âčsviçre Fede-ral Meclisi, bu zaptâșn aslâșna mutabâșk suretini, adlarâșna sözleflmeimzalamâșfl olan veya iltihaklarâș tebli€ edilmifl bulunan bĂŒtĂŒn dev-letlere tevdi eyliyecektir.
Madde 153 - âčflbu sözleflme, en az iki musaddak suretin teviinden altâșay sonra meriyete girecektir.
MĂŒteakiben her YĂŒksek Akid Taraf için kendine ait musaddak su-retin tevdiinden altâș ay sonra meriyete girecektir.
Madde 154 - Kara harbinin kanunlarâșna ve örf adetlerine mĂŒtedair. 29Temmuz 1899 tarihli olsun 18 Ekim 1907 tarihli olsun, La HayeMukavelesiyle ba€lâș bulunan ve iflbu sözleflmeye ifltirak eden dev-letler arasâșndaki mĂŒnasebetlerle iflbu Sözleflme mezkĂ»r La Hayemukavelelerine mĂŒzeyyel Nizamnamenin II nci ve III ncĂŒ kâșsâșmlarâș-nâș itmam edecektir.
Madde 155 - âčflbu Sözleflme, meriyete girdi€i tarihten itibaren, adâșna,imzalanmadâș€âș devletlerin iltihakâșna açâșk bulunacaktâșr.
Madde 156 - âčltihaklar tahriri olarak âčsviçre Federal Meclisine bildirecekve mezkĂ»r Meclisin eline vardâșktan altâș ay sonra muteber olacaktâșr.
âčsviçre Federal Meclisi bu iltihaklarâș, adlarâșna mukavele imzalan-mâșfl olan veya iltihaklarâș bildirilmifl bulunan bĂŒtĂŒn devletlere ibla€edecektir.
Madde 157 - 2 nci ve ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ maddelerde derpifl olunan vaziyetler, ihti-lĂąfa dahil taraflarâșn muhasamat veya iflgal bafllamadan evvel veyasonra tevdi edecekleri tasdiknameleri ve tebli€ eyleyecekleri iltihak-larâș derhal muteber kâșlacaktâșr. âčhtilĂąfa dahil taraflardan gelecektasdiknamelere veya iltihaklara mĂŒtedair tebligat âčsviçre FederalMeclisi tarafâșndan en seri vasâșta ile yapâșlacaktâșr.
Madde 158 - YĂŒksek Ăkid Taraflardan her biri iflbu sözleflmeyi feshede-bilir. Fesih, âčsviçre Federal Meclisine tahriri olarak bildirilecektir.âčsviçre Federal Meclisi, bu ihbarâș bĂŒtĂŒn YĂŒksek Aid Taraflarâșn hĂŒ-kĂŒmetlerine ibla€ edecektir.
172
![Page 180: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/180.jpg)
Fesih, âčsviçre Federal Meclisine bildirildikten bir sene sonra mute-ber olacaktâșr. Ancak, fesheden devlet bu feshi bir ihtilĂąfa dahil, bu-lundu€u esnada yaparsa, sulh akdedilmedikçe ve her halde, iflbusözleflme ile himaye gören flĂąhâșslarâșn serbest bâșrakâșlmasâș, vatanla-râșna iadesi ve iskĂąnlarâș tamamlanmadâșkça, fesih muteber olmâșya-caktâșr.
Feshin, sadece fesheden devlet için hĂŒkmĂŒ olabilir. Medeni millet-ler arasâșnda mĂŒesses teamĂŒllerden, befleriyet kanunlarâșndan veamme vicdanâșnâșn icaplarâșndan olan devletler hukuku kaideleri mu-cibince, ihtilĂąfa dahil taraflarâșn ifaya devam etmekle mĂŒkellef ol-duklarâș vecibeler ĂŒzerinde hiçbir tesiri olamaz.
Madde 159 - âčsviçre Federal Meclisi, iflbu sözleflmeyi Birleflmifl MilletlerSekreterli€ine tescil ettirecektir. âčsviçre Federal Meclisi, iflbu sözlefl-me hakkâșnda alabilece€i bilcĂŒmle tasdikleri iltihaklarâș ve fesihleride Birleflmifl Milletler Sekreterli€ine bildirecektir.
Tasdikanlilmakal, afla€âșda imzalarâș bulunan selĂąhiyetnamelerinitevdi ederek iflbu sözleflmeyi imzalamâșfllardâșr.
Cenevreâde 12 A€ustos 1949 da Fransâșzca ve âčngilizce olarak tan-zim edilmifltir. Aslâș âčsviçre Konfederasyonu Hazine evrakâșna vazolu-nacaktâșr. âčsviçre Federal Meclisi, sözleflmenin musaddak bir sure-tini mĂŒmzi devletlerden her birine ve keza sözleflmeye iltihak ede-cek devletlere gönderecektir.
ZEYâčL I
SAâLIK VE EMNâčYET MINTIKALARI VE MAHALLERâčNEMĂTEALLâčK ANLAfiMA PROJESâč
Madde 1 - Sa€lâșk ve emniyet bölgeleri mĂŒnhasâșran, seferi silahlâș kuvvet-lere mensup yaralâșlarâșn ve hastalarâșn vaziyetini âșslaha mĂŒteallik 12A€ustos 1949 tarihli Cenevre sözleflmesinin 23 ncĂŒ maddesinde veharp zamanâșnda sivil flahâșslarâșn himayesine mĂŒtedair 12 A€ustos1949 tarihli Cenevre sözleflmesinin 14 ncĂŒ maddesinde zikrolunanflahâșslarla buralarda temerkĂŒz ettirilecek flahâșslarâșn tedavisine me-mur personele tahsis olunacaktâșr.
Maamafih, daimi ikametgĂąhlarâș bu bölgelerin içinde bulunan fla-hâșslar buralarda ikamet etmek hakkâșnâș haiz olacaktâșr.
Madde 2 - Her ne sâșfatla olursa olsun, bir sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkasâșn-da bulunan flahâșslar, ne bu mâșntâșkanâșn içinde ne de dâșflâșnda askerĂźharekĂątla veya harp malzemesi istihsali ile do€rudan do€ruya alĂą-kadar hiçbir iflle meflgul olmâșyacaktâșr.
173
![Page 181: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/181.jpg)
Madde 3 - Bir sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkasâș ihdas eden devlet bu mâșntâș-kaya girmek veya orada bulunmak hakkâșnâș haiz olmayan bilcĂŒmleflahâșslarâșn bu mâșntâșkaya girmelerini menetmek için mĂŒnasip bĂŒtĂŒntedbirleri alacaktâșr.
Madde 4 - Sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkalarâș afla€âșdaki flartlarâș haiz olacak-tâșr:
a) âčhdas ve eden devletin kontrolĂŒ altâșndaki topraklarâșn an-cak pek cĂŒzi bir kâșsmâșnâș teflkil edecektir.
b) âčstiab kabiliyetlerine nispetle pek az meskĂ»n olacaktâșr.
c) Her tĂŒrlĂŒ askerĂź hedeften ve ehemmiyetli sâșnai veya idaritesisattan uzak ve mahrum bulunacaktâșr.
d) Harbin sevk ve idaresinde kuvvetli bir ihtimalle ehemmi-yetli olabilecek sahalarda bulunmayacaktâșr.
Madde 5 - Sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkalarâș afla€âșdaki mecburiyetlere tabitutulacaktâșr:
a) Bu bölgelerde bulunabilecek mĂŒnakale yollarâș ve nakil va-sâștalarâș basit bir transit için olsa da, askerĂź personelin ve-ya malzemenin sevkinde kullanâșlmâșyacaktâșr.
b) Bu noktalar hiçbir halde askerce mĂŒdafaa edilmiyecektir.
Madde 6 - Sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkalarâș, beyaz zemin ĂŒzerine kâșrmâșzâș i€-ri fleritlerle gösterilecektir. Bu fleritler mâșntâșkanâșn çevresine ve bina-larâșn ĂŒstĂŒne konulacaktâșr.
MĂŒnhasâșran yaralâșlara ve hastalara tahsis olunan bu mâșntâșkalar,beyaz zemin ĂŒzerine Kâșzâșlhaçla da (kâșzâșlay, kâșzâșlarslan ve gĂŒnefl)gösterilebilir.
Bu mâșntâșkalar, geceleri mĂŒnasip tenviratla gösterilebilir.
Madde 7 - Daha sulh zamanâșnda veya muhasamat bafllayâșnca, her dev-let kendi kontrolu altâșnda bulunan topraktaki sa€lâșk ve emniyetmâșntâșkalarâșnâșn listesini bĂŒtĂŒn YĂŒksek Akid taraflara bildirecektir.Muhasamat sâșrasâșnda ihdas edilecek her yeni mâșntâșkadan da bun-larâș haberdar edecektir.
Muhasâșm taraf yukarda zikredilen tebligatâș alâșr almaz, mâșntâșka ni-zamen teessĂŒs etmifl olacaktâșr.
Maamafih, flayet muhasâșm taraf iflbu anlaflma ile konulan bir flar-tâșn sarahaten yerine getirilmedi€i mĂŒtalĂąasâșnda bulunursa, retkeyfiyetini mâșntâșkanâșn tabi bulundu€u tarafa mĂŒstacelen tebli€ et-
174
![Page 182: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/182.jpg)
mek suretiyle bu mâșntâșkayâș tanâșmaktan imtina edebilece€i gibi ta-nâșmayâș 8 nci maddede derpifl olunan kontrolĂŒn tesisine de mĂŒte-vakkâșf tutabilir.
Madde 8 - Muhasâșm tarafça, ihdas olunan bir veya mĂŒteaddit sa€lâșk veemniyet mâșntâșkalarâșnâș tanâșmâșfl olan her devletin, iflbu anlaflmadazikredilen flartlarâșn ve vecibelerin mezkĂ»r mâșntâșkalarda yerine geti-rilip getirilmedi€ini bir veya mĂŒteaddit komisyonlarâșn kontrol etme-sini istemek hakkâșdâșr.
Bu hususta, hususi komisyonlarâșn azasâș her zaman muhtelif mâșn-tâșkalara serbestçe girebilecekler ve hatta daimi olarak orada ikametedebileceklerdir. Kontrol vazifelerini ifa edebilmeleri için kendileri-ne her tĂŒrlĂŒ kolaylâșklar gösterilecektir.
Madde 9 - Hususi komisyonlar, iflbu anlaflma hĂŒkĂŒmlerine aykâșrâș telĂąk-ki edebilecekleri vakâșalar mĂŒflahede ettikleri takdirde, mâșntâșkalarâș-nâșn tabi oldu€u devlete keyfiyeti derhal bildirecekler ve bunu dĂŒ-zeltmesi için kendisine azami befl gĂŒnlĂŒk bir mĂŒhlet vereceklerdir.Mâșntâșkayâș tanâșmâșfl olan devleti de keyfiyetten haberdar edecekler-dir.
fiayet, bu mĂŒhletin hitamâșnda, mâșntâșkanâșn tabi bulundu€u devletkendisine yapâșlan ihtarâș nazarâș itibara almamâșfl olursa, muhasâșmtaraf, mezkĂ»r mâșntâșka hakkâșnda iflbu anlaflma ile ba€lâș bulunmadâș-€âșnâș beyan edebilir.
Madde 10 - Bir veya mĂŒteaddit sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkalarâș tesis etmiflolan devletle bu mâșntâșkalarâșn mevcudiyeti kendilerine tebli€ edilmiflolan devletler, 8 nci ve 9 ncu maddede zikrolunan hususi komis-yonlara dahil olabilecek flahâșslarâș bizzat tayin edebilecekleri gibi hĂą-mi devletlere veya di€er bitaraf devletlere de tayin ettirebilirler.
Madde 11 - Sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkalarâș hiçbir halde, ihtilĂąfa dahil ta-raflarâșn taarruzuna u€rayamaz. âčhtilĂąfa dahil, taraflar bu mâșntâșka-lara her zaman riayet edeceklerdir.
Madde 12 - Bir toprak iflgal edildi€i takdirde, orada bulunan sa€lâșk veemniyet mâșntâșkalarâș, aym suretle kullanâșlmaya ve riayet görmeyedevam edeceklerdir.
Maahaza, flagil devlet, bu mâșntâșkalarâșn ciheti tahsisini, oralara ka-bul edilmifl olan flahâșslarâșn vaziyetini temin ettikten sonra, de€iflti-rebilir.
Madde 13 - âčflbu Anlaflma, devletlerin sa€lâșk ve emniyet mâșntâșkalarâșyleaynâș gayeye tahsis edecekleri mahallere de tatbik olunacaktâșr.
175
![Page 183: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/183.jpg)
ZEYâčL II
SâčVâčL ENTERNELERE KOLLEKTâčF YARDIMLARAMĂTEALLâčK NâčZAMNAME PROJESâč
Madde 1 - Enterne komitelerinin, tevzi ile mĂŒkellef olduklarâș kollektifyardâșm irsalĂątâșnâș idareten kendi enternöman yerlerine ba€lâș bĂŒtĂŒnenternelere ve keza hastanelerde veya hapishanelerde veya sair ce-za mĂŒesseselerinde bulunan enternelere tevzi etmelerine mĂŒsaadeolunacaktâșr.
Madde 2 - Kollektif yardâșm irsalĂątâșnâșn tevzii, bu yardâșmda bulunan tali-matâș mucibince ve enterne komitelerince tanzim olunan plana tev-fikan yapâșlacaktâșr; maamafih, tâșbbi yardâșmlarâșn tevzii, tercihan has-tane sertabipleriyle mutabâșk olarak yapâșlacak ve bu sertabipler,hastanelerde ve tahaffuzhanelerde, hastalarâșn ihtiyaçlarâș lĂŒzumgösterdi€i nispette, mezkĂ»r talimattan inhiraf edebileceklerdir. Busuretle tayin olunan çerçeve dahilinde, bu tevziat daima adilane birtarzda icra olunacaktâșr.
Madde 3 - Alâșnan eflyanâșn vasfâșnâș ve miktarâșnâș muayene etmek ve yar-dâșmda bulunanlar için mufassal raporlar tanzim eylemek ĂŒzere,enterne komitelerinin azasâș kollektif yardâșm irsalĂątâșnâșn gelece€i en-ternöman yerlerine yakâșn garlara veya di€er muvasalat mahalleri-ne gitmeye mezun olacaklardâșr.
Madde 4 - Enterne komiteleri, kollektif yardâșmlarâșn kendi enternömanyerlerinin tali ve mĂŒlhak kâșsâșmlarâșnda talimatlarâș mucibince yapâșlâșpyapâșlmadâș€âșnâș muayene için icap eden kolaylâșklarâș göreceklerdir.
Madde 5 - Enterne komiteleri, yardâșmda bulunanlara gönderilecek olanve kollektif yardâșmlara (tevzii, ihtiyaç, miktarlar ilĂąn.) mĂŒteallik bu-lunan formĂŒlleri veya sual varakalarâșnâș doldurmaya ve keza ifl mĂŒf-rezelerindeki enterne komiteleri azasâșna veya tahaffuzhane ve has-tane sertabiplerine doldurtmaya mezun kâșlâșnacaklardâșr. UsulĂŒ veç-hile doldurulacak olan bu formĂŒller ve sual varakalarâș yardimdabulunanlara bilĂąmĂŒhlet irsal olunacaktâșr.
Madde 6 - Enterne komiteleri, kendi enternöman yerlerindeki enterne-ler kollektif yardâșmlarâșn muntazaman tevziini temin etmek ve yenienterne kontenjanlarâșnâșn gelmesiyle hasâșl olacak melhuz ihtiyaçla-râș karflâșlamak ĂŒzere kĂąfi miktarda kollektif yardâșm ihtiyatlarâș teflkilve muhafaza etmeye mezun olacaklardâșr. Bu hususta mĂŒnasip ant-repolara malik olacaklardâșr. Her antrepoda iki kilit bulunacak biri-
176
![Page 184: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/184.jpg)
nin anahtarâș enterneler komitesinde, di€erinin anahtarlarâș da en-ternöman yerinin kumandanâșnda bulunacaktâșr.
Madde 7 - YĂŒksek Akid Taraflar ve bilhassa zilyed devletler, imkĂąn nis-petinde ve halkâșn iaflesine mĂŒteallik nizamla mahfuz kalmak ĂŒze-re, enternelere kollektif tevziatta bulunulmak ĂŒzere kendi toprak-larâșnda yapâșlacak bilĂ»mum mubayaata mĂŒsaade edeceklerdir. Ke-za, bu mubayaalar için yapâșlacak para nakillerini ve sair malĂź, tek-nik ve idarĂź tedbirleri kolaylafltâșracaklardâșr.
Madde 8 - Yukardaki hĂŒkĂŒmler, enternelerin bir enternöman yerinemuvasalatlarâșndan evvel veya nakil sâșrasâșnda kollektif yardâșmlar al-mak ve keza hĂąmi devlet mĂŒmessilleriyle Beynelmilel Kâșzâșlhaç Ko-mitesi veya enternelere yardâșmda bulunan ve bu yardâșmlarâș gön-dermeye memur edilen di€er her hangi bir insani teflekkĂŒl mĂŒmes-sillerinin mezkĂ»r kollektif yardâșmlarâș mĂŒnasip görecekleri di€er herhangi bir vasâșta ile mĂŒrselĂŒnileyhlerine tevzi etmek hususundakihaklarâșnâș nezedemez.
ZEYâčL IIII. Enternöman Kartâș
1. Kartâșn ön tarafâș
NâčHAâč SENET
Harp halinde bulunan ordulardaki yaralâșlarla hastalarâșn vaziyetleri-nin âșslahâșna mĂŒtedair 27 Temmuz 1929 tarihli Cenevre sözleflmesi pren-siplerinin Deniz Harbine intibak ettirilmesine matuf 18 Ekim 1907 ta-rihli X ncu La Haye sözleflmesini,
27 Temmuz 1929 tarihinde Cenevreâde akdolunan ve harp esirlerineyapâșlacak muameleye mĂŒtedair olan sözleflmeyi gözden geçirmek ve
Sivil flahâșslarâșn harp zamanâșnda korunmasâșna matuf bir sözleflmehazâșrlamak ĂŒzere toplantâșya ça€râșlan diplomatik konferansâșn nihai sene-di.
Harp halinde bulunan ordulardaki yaralâș ve hastalarâșn vaziyetlerininâșslahâș hakkâșndaki 27 Temmuz 1929 tarihli Cenevre sözleflmesini,
6 Temmuz 1906 tarihli Cenevre sözleflmesi prensiplerinin Deniz
177
Sivil enterneler servisi Posta Ăcretinden muaftâșr
POSTA KARTI
![Page 185: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/185.jpg)
Harbine intibak ettirilmesine matuf 18 Ekim 1907 tarihli X ncu La Ha-ye sözleflmesini,
27 Temmuz 1929 tarihli Cenevreâde akdolunan ve harp esirlerine ya-pâșlacak muameleye mĂŒtedair olan sözleflmeyi,
Gözden geçirmek ve Sivil flahâșslarâșn harp zamanâșnda korunmasâșna matuf bir sözleflme,Hazâșrlamak ĂŒzere âčsviçre Federal Meclisi tarafâșndan toplantâșya ça€-
râșlan konferans,Stockholmâde toplanmâșfl olan XVII nci Milletlerarasâș Kâșzâșlhaç Konfe-
ransâș tarafâșndan tetkik ve tasvip olunan dört sözleflme tasarâșsâșnâș esas it-tihaz ederek, 21 Nisanâdan 12 A€ustos 1949 tarihine kadar CenevreâdemĂŒzakerelerde bulunmufltur.
Konferans; afla€âșda gösterilen sözleflmenin metinlerini kararlafltâșr-mâșfltâșr:
I. Harp halindeki silahlâș kuvvetlerin hasta ve yaralâșlarâșn vaziyetleri-nin âșslahâș hakkâșnda Cenevre Sözleflmesi,
II. Denizde bulunan silahlâș kuvvetlere mensup yaralâșlarâșn hastalarâșnve deniz kazazadelerinin vaziyetini âșslaha matuf Cenevre sözleflmesi,
III. Harp esirlerine yapâșlacak muamele hakkâșnda Cenevre sözleflme-si,
VI. Harp zamanâșnda sivillerin korunmasâșna mĂŒtedair Cenevre söz-leflmesi.
Metinleri Fransâșzca ve âčngilizce olarak tesbit edilen ve bu sözleflme-ler iflbu senede eklenmifltir. Bu sözleflmelerin âčspanyolca ve Rusça ter-cĂŒmeleri âčsviçre Federal Meclisince yaptâșrâșlacaktâșr.
Konferans, keza bu senede rapdolunan 11 karar kabul edilmifltir. Tasdikanlilmakal hĂŒkĂŒmetlerince usulĂŒ dairesinde selĂąhiyet veril-
mifl olan afla€âșdaki vaziĂŒlimzalar, iflbu nihai senedi imzalamâșfllardâșr.Aslâș ve merbut vesikalarâș âčsviçre Federasyonu evrak mahzenine kon-
mak ĂŒzere,12 A€ustos 1949 tarihinde, Cenevreâde Fransâșzca ve âčngilizceolarak tanzim edilmifltir.
178
![Page 186: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/186.jpg)
2 AâUSTOS 1949 TARâčHLâč CENEVRE SĂZLEfiMELERâčNE EK ULUSLARARASI SâčLAHLI ĂATIfiMALARIN MAâDURLARININ
KORUNMASINA âčLâčfiKâčN PROTOKOL (1. PROTOKOL)
GâčRâčfi
YĂŒksel Akit Taraflar,
Halklar arasâșnda barâșflâșn hĂŒkĂŒm sĂŒrmesi konusundaki samimi di-leklerini beyan ederek,
Birleflmifl Milletler fiartâșâna uygun olarak her devletin uluslararasâșiliflkilerinde herhangi bir devletin egemenli€ine, ĂŒlke bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne ya dasiyasi ba€âșmsâșzlâș€âșna karflâș ya da Birleflmifl Milletler amaçlarâșyla ba€dafl-mayan herhangi baflka bir flekilde kuvvet kullanmaktan ya da kuvvetkullanma tehdidine baflvurmaktan kaçâșnma yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒ bulundu€u-nu hatâșrlatarak,
Bununla beraber, silahlâș çatâșflma ma€durlarâșnâș koruma hĂŒkĂŒmlerinigelifltirmenin ve teyid etmenin ve bunlarâșn uygulanmasâșnâș gĂŒĂ§lendirme-yi amaçlayan tedbirleri tamamlamanâșn gereklili€ine inanarak,
âčflbu Protokoldeki ya da 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflme-lerindeki hiç bir hususun Birleflmifl Milletler Kurulufl fiartâș ile ba€dafl-mayan herhangi bir saldâșrâș eylemini ya da kuvvet kullanâșmâșnâș meflru kâș-lacak ya da bunlarâșn yapâșlmasâșna izin verecek biçimde yorumlanamaya-ca€âșna dair kanaatlerini ifade ederek,
Dahasâș, 12 A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmeleriânin ve iflbuProtokolâĂŒn hĂŒkĂŒmlerinin her flart altâșnda, silahlâș çatâșflmanâșn niteli€ineya da kökenine dayalâș ya da çatâșflma Taraflarâșnâșn benimsedikleri ya daonlara atfedilen nedenlere dayalâș hiç bir olumsuz1 ayrâșm gözetilmeksizinherkes için tam olarak uygulanmasâș gerekti€ini teyit ederek,
Afla€âșdaki hususlar ĂŒzerinde uzlaflmaya varmâșfllardâșr:
179
1 âčng.adverse, Fr. dĂ©favorable
![Page 187: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/187.jpg)
KISIM I
GENEL HĂKĂMLER
Madde 1 - Genel ilkeler ve uygulama alanâș
1. YĂŒksek Akit Taraflar her flartta iflbu Protokole saygâș göstermeyive saygâș gösterilmesini sa€lamayâș taahhĂŒt ederler.
2. Bu ProtokolĂŒn ile ya da di€er uluslararasâș anlaflmalarâșn kapsa-mâșna girmeyen durumlarda, siviller ve muharipler, yerleflik te-amĂŒller, insaniyet ilkeleri ve kamu vicdanâșnâșn gereklerindenkaynaklanan uluslararasâș hukuk ilkelerinin koruma ve hĂŒkmĂŒaltâșnda kalâșr.
3. Savafl ma€durlarâșnâșn korunmasâș hakkâșndaki 12 A€ustos 1949tarihli Cenevre Sözleflmelerini tamamlayan bu Protokol, Sözlefl-melerin mĂŒflterek 2. Maddeâsinde öngörĂŒlen durumlarda uygu-lanacaktâșr.
4. Ănceki fâșkrada sözĂŒ edilen durumlara, Birleflmifl Milletler fiar-tâșânda ve Birleflmifl Milletler fiartâș uyarâșnca Devletler ArasâșndaDostane âčliflkiler ve âčflbirli€i Hakkâșndaki Uluslararasâș Hukuk âčl-keleri Bildirgesiânde hĂŒkĂŒm altâșna alâșnan kendi kaderini tayinhakkâșnâș kullanan halklarâșn, sömĂŒrgeci tahakkĂŒme, yabancâșlarâșniflgaline ve âșrkçâș rejimlere karflâș mĂŒcadele etti€i silahlâș çatâșflmalarda dahildir.
Madde 2 - Tanâșmlar
Bu ProtokolĂŒn amaçlarâș bakâșmâșndan;
a) âBirinci Sözleflmeâ, ââčkinci Sözleflmeâ, âĂĂ§ĂŒncĂŒ Sözleflmeâ veâDördĂŒncĂŒâ Sözleflmeâ ifadeleri sâșrasâșyla, 12 A€ustos 1949tarihli Savafl Alanâșndaki Silahlâș Kuvvetlerde Yaralâș ve Hasta-larâșn Durumlarâșnâșn âčyilefltirilmesi Hakkâșndaki Cenevre Söz-leflmesiâni; 12 A€ustos 1949 tarihli Hasta, Yaralâș ve DenizKazazedesi olan Denizdeki Silahlâș Kuvvetler Ăyelerinin Du-rumlarâșnâșn âčyilefltirilmesi Hakkâșndaki Cenevre Sözleflme-siâni, 12 A€ustos 1949 tarihli Savafl Esirlerine YapâșlacakMuamele ile âčlgili Cenevre Sözleflmesiâni; 12 A€ustos 1949tarihli Savafl Zamanâșnda Sivil Kiflilerin Korunmasâș ile âčlgiliCenevre Sözleflmesiâni kastetmekte olup; âSözleflmelerâ ifa-desi savafl ma€durlarâșnâșn korunmasâș için 12 A€ustos 1949tarihinde hazâșrlanan dört Cenevre Sözleflmesi anlamâșna gel-mektedir.
180
![Page 188: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/188.jpg)
b) âSilahlâș Ăatâșflmalar için uygulanabilir uluslararasâș hukukkurallarâșâ, Ăatâșflma Taraflarâșnâșn Taraf oldu€u2 uluslararasâșanlaflmalarda belirtilen silahlâș çatâșflmalar için uygulanabilirkurallarâș ve silahlâș çatâșflmalarda uygulanabilir olan genel ka-bul görmĂŒfl uluslararasâș hukuk ilkeleri ve kurallarâș anlamâș-na gelmektedir.
c) âKoruyucu GĂŒĂ§â, çatâșflmanâșn Taraflardan biri tarafâșndan ta-yin ve hasâșm Tarafça kabul edilen ve bu Protokol ile Konvan-siyonlar çerçevesinde Koruyucu GĂŒĂ§ için belirlenen ifllevleriyerine getirmeye râșza göstermifl olan, Ăatâșflmaya Taraf olma-yan tarafsâșz bir Devlet ya da baflka bir devlet anlamâșna gel-mektedir.
d) âVekilâ3 5. maddeâe uyarâșnca bir Koruyucu GĂŒcĂŒn yerine ha-reket eden bir örgĂŒt anlamâșna gelmektedir.
Madde 3 - Uygulamanâșn bafllangâșcâș ve bitimi
Her zaman uygulanabilir nitelikte hĂŒkĂŒmlere halel gelmeksizin:
a) Sözleflmeler ve bu Protokol, bu Protokolâe ait Madde 1âde be-lirtilen herhangi bir durumun bafllangâșcâșndan itibaren uy-gulanacaktâșr.
b) Sözleflmelerin ve bu ProtokolâĂŒn uygulanmasâș, çatâșflmanâșntaraflarâșnâșn ĂŒlkesinde askeri operasyonlarâșn genel olarak bi-timiyle beraber ve çatâșflmanâșn iflgal altâșndaki ĂŒlke parçalarâș4
ĂŒzerinde olmasâș durumunda, iflgalin sona ermesi ile berabersona erer; ancak her iki durumda da, nihai olarak salâșveril-meleri, vatanlarâșna iade edilmeleri ya da yeniden iskĂąnlarâșdaha sonra gerçekleflecek olan kifliler bu hĂŒkmĂŒn istisnasâș-nâș olufltururlar. Bu kifliler nihai olarak salâșverilmeleri, va-tanlarâșna iadeleri ya da yeniden iskĂąnlarâș gerçekleflinceyekadar Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn ilgili hĂŒkĂŒmlerindenyararlanmaya devam ederler.
Madde 4 - Ăatâșflmanâșn taraflarâșnâșn hukuki statĂŒsĂŒ
Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn uygulanmasâș ve bu belgelerdeöngörĂŒlen anlaflmalarâșn akdedilmesi, çatâșflma taraflarâșnâșn hu-kuki statĂŒleri ĂŒzerinde etki do€urmayacaktâșr. Ne bir ĂŒlke parça-
181
2 Fr. çatâșflma Taraflarâșnâșn katâșldâș€âș.3 âčng. Substitute, Fr. Substitut.4 âčng. Territories, Fr. Territoires.
![Page 189: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/189.jpg)
sâșnâșn5 iflgal edilmesi ne de Sözleflmelerin ve bu protokolĂŒn uy-gulanmasâș söz konusu ĂŒlke parçasâșnâșn hukuki statĂŒsĂŒnĂŒ etki-lemeyecektir.
Madde 5- Koruyucu GĂŒĂ§lerin ve Vekillerinin Tayini
1. Ăatâșflmanâșn bafllamasâșndan itibaren, di€er usullerin yanâș sâșraafla€âșdaki fâșkralar uyarâșnca koruyucu gĂŒĂ§lerin tayin ve kabulĂŒifllemleri dĂąhil olmak ĂŒzere, bu ProtokolĂŒn ve Sözleflmelerin de-netimini6 ve uygulanmasâșnâș Koruyucu GĂŒĂ§ler sistemini uygula-mak yoluyla sa€lamak, çatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn görevidir. Koru-yucu gĂŒĂ§ler çatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn menfaatlerini korumaklayĂŒkĂŒmlĂŒdĂŒr.
2. Madde 1âde belirtilen bir durumun bafllangâșcâșndan itibaren, ça-tâșflmanâșn her bir Tarafâș, hiç bir gecikme olmaksâșzâșn, Sözleflmele-rin ve bu ProtokolĂŒn uygulanmasâș amacâș ile bir Koruyucu GĂŒĂ§tayin edecek ve aynâș flekilde hiç bir gecikme olmaksâșzâșn ve aynâșamaçla, hasâșm Tarafââșn tayin etmifl oldu€u ve ardâșndan kendisi-nin bu sâșfatla kabul etti€i Koruyucu GĂŒĂ§âĂŒn faaliyetine izin ve-recektir.
3. E€er Madde 1âde belirtilen bir durumun bafllangâșcâșndan itibarenbir Koruyucu GĂŒĂ§ tayin ya da kabul edilmemiflse, UluslararasâșKâșzâșl Haç Komitesi, herhangi bir di€er tarafsâșz insani örgĂŒtĂŒn ay-nâș flekilde davranma hakkâșna halel gelmeksizin, çatâșflma tarafla-râșnâșn râșza gösterece€i bir Koruyucu GĂŒcĂŒn gecikme olmaksâșzâșntayin edilmesi ile ilgili olarak dostane teflebbĂŒste bulunmayâș ça-tâșflma Taraflarâșna teklif edecektir. Bu amaçla, Kâșzâșl Haç Komitesi,di€er usullerin yanâș sâșra, her bir Taraftan, söz konusu Tarafâșnhasâșm Taraf ile olan iliflkilerinde kendi adâșna Koruyucu GĂŒĂ§ ola-rak hareket etmesini kabul edebilece€i en az befl Devletin yer al-dâș€âș bir liste sunmasâșnâș ve her bir hasâșm Taraftan ilk Tarafâșn Ko-ruyucu GĂŒcĂŒ olarak kabul edebilece€i en az befl devletin yer al-dâș€âș bir liste sunmasâșnâș isteyebilir; bu listeler talebin ulaflmasâșnâșizleyen iki hafta içinde Komiteye iletilecektir; Komite bu listelerikarflâșlafltâșracak ve her iki listede de adâș geçen herhangi bir öneri-len Devletâin râșzasâșnâș talep edecektir.
4. Yukarâșda belirtilenlere ra€men, bir Koruyucu GĂŒĂ§ mevcut de€il-se, çatâșflmanâșn taraflarâș hiç bir gecikme olmaksâșzâșn, Uluslarara-sâș Kâșzâșl Haç Komitesiânin ya da tarafsâșzlâșk ve etkilili€e iliflkin bĂŒ-
182
5 âčng. Territory, Fr. Territoire. 6 âčng. Supervision, (denetim, gözetim) (Fr. Respect (saygâș âgörmesini-)
![Page 190: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/190.jpg)
tĂŒn gĂŒvenceleri sunan herhangi bir di€er örgĂŒtĂŒn, söz konusuTaraflara gere€i gibi danâșfltâșktan sonra ve bu danâșflmalarâșn so-nuçlarâșnâș da göz önĂŒnde bulundurarak yapabilece€i, vekil sâșfa-tâșyla hareket etme teklifini kabul edeceklerdir. Böyle bir vekilinifllevlerini yerine getirmesi çatâșflma Taraflarâșnâșn râșzasâșna tabidir;vekilin Sözleflmeler ve iflbu Protokol uyarâșnca görevlerini7 yerinegetirmek için yapaca€âș ifllemleri kolaylafltâșrmak için çatâșflmanâșnTaraflarâș her tĂŒrlĂŒ çabayâș göstereceklerdir.
5. Madde 4 uyarâșnca, Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn uygulanma-sâș amacâșyla Koruyucu GĂŒĂ§lerin tayin ve kabul edilmesi, çatâșflmaTaraflarâșnâșn ya da iflgal edilen ĂŒlke parçalarâș8 da dĂąhil olmakĂŒzere herhangi bir ĂŒlke parçasâșnâșn hukuki statĂŒsĂŒ ĂŒzerinde et-ki do€urmayacaktâșr.
6. Ăatâșflma Taraflarâș arasâșndaki diplomatik iliflkilerin sĂŒrdĂŒrĂŒlme-si ya da diplomatik iliflkilere iliflkin uluslararasâș hukuk kuralla-râș uyarâșnca bir Tarafâșn ve vatandafllarâșnâșn menfaatlerinin korun-masâșnâșn bir ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ Devlete emanet edilmesi, Sözleflmelerin vebu protokolĂŒn uygulanmasâș amacâș ile Koruyucu GĂŒĂ§lerin tayinedilmesine engel teflkil etmez.
7. Bundan sonra iflbu Protokolde Koruyucu GĂŒĂ§ ifadesi kullanâșldâș-€âșnda, bu kavram aynâș zamanda vekili de kapsayacaktâșr.
Madde 6 - Nitelikli Kifliler
1. YĂŒksek Akit Taraflar, barâșfl zamanâșnda da, ulusal Kâșzâșl Haç (Kâș-zâșl Ay, Kâșzâșl Aslan ve GĂŒnefl) Derneklerinin yardâșmâșyla, Sözlefl-melerin ve bu protokolĂŒn uygulanmasâșnâș, özellikle de KoruyucuGĂŒĂ§lerin faaliyetlerini kolaylafltâșrmak amacâșyla nitelikli personele€itmek için çaba gösterecektir.
2. Bu personelin ifle alâșnmasâș ve e€itilmesi ulusal yetki alanâșna gi-rer.
3. Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesi, böylece e€itilmifl kiflilerin yer al-dâș€âș, YĂŒksek Akit Taraflarca oluflturulmufl ve bu amaçla Komi-teye iletilmifl olan listeleri YĂŒksek Akit Taraflarâșn kullanâșmâșnahazâșr bulunduracaktâșr.
4. Bu personelin ulusal ĂŒlke9 dâșflâșnda çalâșfltâșrâșlmasâșnâș dĂŒzenleyen
183
7 âčng. Tasks (görev, ödev, vazife) Fr. Mission (misyon) Bu cĂŒmlenin âčngilizce ve Fransâșz-ca metinleri arasâșnda farklâșlâșklar vardâșr.
8 âčng. Territory, Fr. Territoire.9 âčng. National territory, Fr. Territoire national.
![Page 191: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/191.jpg)
flartlar, her bir durumda, ilgili Taraflar arasâșnda yapâșlacak özelanlaflmalara konu olacaktâșr.
Madde 7 - Toplantâșlar
âčflbu ProtokolĂŒn tevdi mercii, söz konusu Taraflarâșn bir ya dabirkaçâșnâșn talebi ve söz konusu Taraflarâșn ço€unlu€unun onayâșĂŒzerine, Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn uygulanmasâșna iliflkingenel sorunlarâș ele almak ĂŒzere YĂŒksek Akit taraflar arasâșndabir toplantâș dĂŒzenleyecektir.
KISIM II
YARALILAR, HASTALAR VE DENâčZ KAZAZEDELERâč
BĂLĂM I
GENEL KORUMA
Madde 8- Terminoloji
Bu ProtokolĂŒn amaçlarâș bakâșmâșndan:
a) âYaralâșlarâ ve âHastalarâ; travma, hastalâșk ya da di€er be-densel ya da akli rahatsâșzlâșklar ya da sakatlâșklar nedeniyle,tâșbbi yardâșm ya da bakâșma muhtaç olan ve herhangi bir mu-hasamat eyleminden kaçâșnan asker ya da siviller anlamâșnagelir. Bu terimler aynâș zamanda do€um olaylarâșnâș, yeni do€-mufl bebekleri ve sakatlar ile hamile kadâșnlar gibi acil tâșbbiyardâșma ya da bakâșma ihtiyaç duyabilecek ve herhangi birmuhasamat eyleminden kaçâșnan di€er kiflileri de kapsa-maktadâșr;
b) âDeniz Kazazedeleriâ kendilerini taflâșyan hava aracâș ya da ge-miyi ya da kendilerini etkileyen bir talihsizli€in10 sonucuolarak denizde ya da di€er sularda tehlikede11 olan asker yada sivil kifliler anlamâșna gelmektedir. Bu kifliler, muhasamateylemlerinde bulunmaktan kaçâșnmalarâș flartâșyla, Sözleflme-ler veya iflbu Protokol çerçevesinde bir baflka statĂŒ iktisapedene kadar kurtarâșlmalarâș sâșrasâșnda deniz kazazedesi sayâșl-maya devam edeceklerdir;
184
10 âčng. Misfortune Fr. Infortune. Her iki dilde de bu kavram, soyut olarak talihsizlik vemutsuzluk kavramlarâșnâș ve aynâș zamanda bu nitelikte bir olayâș ifade etmektedir.
11 âčng. In peril (tehlikede) Fr. Dans une situation pĂ©rilleuse (tehlikeli bir durumda)
![Page 192: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/192.jpg)
c) âSâșhhi12 Personelâ çatâșflma Taraflarâșndan biri tarafâșndan,alt-fâșkra (e) de sayâșlan sâșhhi amaçlar için ya da sâșhhi birim-lerin idaresi için ya da sâșhhi nakliyelerin yĂŒrĂŒtĂŒlmesi ve ida-resi için mĂŒnhasâșran görevlendirilen kifliler anlamâșna gel-mektedir. Bu görevlendirmeler sĂŒrekli ya da geçici olabilir.Bu terim afla€âșdaki unsurlarâș kapsar:
i) Birinci ve âčkinci Sözleflmelerde belirtilen ve sivil savun-ma örgĂŒtlerinde görevlendirilenler kifliler dahil olmakĂŒzere çatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin sivil ya da aske-ri sâșhhi personeli,
ii) Bir çatâșflma tarafâșnca usulĂŒnce tanâșnmâșfl ve yetkilendi-rilmifl olan ulusal Kâșzâșl Haç (Kâșzâșlay, Kâșzâșl Aslan ve GĂŒ-nefl) Dernekleri ve di€er ulusal gönĂŒllĂŒ yardâșm dernek-lerinin sâșhhi personeli,
iii) 9. maddenin 2. fâșkrasâșnda belirtilen sâșhhi nakil birim yada araçlarâșnâșn sâșhhi personeli;
d) âDini personelâ, tabur papazlarâș13 gibi, mĂŒnhasâșran dini ifl-levlerini yerine getiren ve;
i) Bir çatâșflma Tarafâșna ait Silahlâș Kuvvetlere,
ii) Bir çatâșflma Tarafâșna ait sâșhhi birimlere ya da sâșhhi nak-liye birimlerine,
iii) Madde 9, fâșkra 2âde açâșklanan sâșhhi birimler ve sâșhhinakliye birimlerine,
iv) Bir çatâșflma Tarafâșna ait sivil savunma örgĂŒtlerine ba€lâșolan asker ya da sivil kifliler anlamâșna gelmektedir.
Dini personelin bu birimlere ba€lanmasâș sĂŒrekli ya da geçi-ci olabilir, bent (11)âde öngörĂŒlen ilgili hĂŒkĂŒmler bu perso-nele de uygulanâșr.
e) âsâșhhi birimlerâ, yaralâș, hasta ve deniz kazazedelerinin aran-masâș, toplanmasâș, nakledilmesi, teflhis ve tedavi edilmesi -ilk yardâșm mĂŒdahalesi de dĂąhil olmak ĂŒzere- ya da hastalâșk-larâșn önlenmesi gibi sâșhhi amaçlar için örgĂŒtlenmifl askeriya da sivil kurulufllar ve di€er birimler anlamâșna gelmekte-dir. Ărnek vermek gerekirse bu terim, hastaneler ve di€er
185
12 âčng. Medical, Fr. sanitaire.13 âčng. Chaplain, Fr. AumĂŽnier. Askeri ba€lamda, tabur ya da alay papazâș anlamâșna gel-
mektedir.
![Page 193: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/193.jpg)
benzeri birimleri, kan nakli merkezlerini, önleyici tâșp mer-kezlerini ve enstitĂŒlerini, sâșhhi malzeme merkezlerini ve bugibi birimlerin sâșhhi depolarâșnâș ve ecza depolarâșnâș da kapsar.Sâșhhi birimler sabit ya da seyyar, sĂŒrekli ya da geçici olabi-lir.
f) âSâșhhi Nakliyeâ, Sözleflmeler ve bu Protokol tarafâșndan koru-nan yaralâș, hasta, deniz kazazedesi, sâșhhi personel, dini per-sonel, ya da sâșhhi malzemenin14 kara, su ya da hava yoluy-la taflâșnmasâș anlamâșna gelmektedir.
g) âSâșhhi nakliye birimleriâ, mĂŒnhasâșran sâșhhi nakliye ifllerinetahsis edilmifl olan ve bir çatâșflma Tarafâșnâșn yetkili merciinindenetimi altâșnda bulunan askeri ya da sivil her tĂŒrlĂŒ nakli-ye aracâș anlamâșna gelmektedir.
h) âSâșhhi araçlarâ karadan nakliyat yapan her tĂŒrlĂŒ sâșhhi araçanlamâșna gelmektedir.
i) âSâșhhi gemi ve teknelerâ, su yoluyla nakliyat yapan her tĂŒr-lĂŒ sâșhhi araç anlamâșna gelmektedir.
j) âSâșhhi hava araçlarâșâ, hava yoluyla nakliyat yapan her tĂŒrlĂŒsâșhhi araç anlamâșna gelmektedir.
k) âSĂŒrekli sâșhhi personelâ, âsĂŒrekli sâșhhi birimlerâ ve âsĂŒreklisâșhhi nakliye birimleriââ belirsiz bir sĂŒre için mĂŒnhasâșransâșhhi amaçlara tahsis edilmifl olanlarâș ifade etmektedir. âGe-çici sâșhhi personelâ âgeçici sâșhhi birimlerâ ve âgeçici sâșhhinakliye birimleriâ, sâșnâșrlâș sĂŒreler için, bu sĂŒrelerin tamamâșboyunca mĂŒnhasâșran sâșhhi amaçlara tahsis edilmifl olanlarâșifade etmektedir. Baflka bir flekilde nitelendirilmedikleri sĂŒ-rece, âsâșhhi personelâ, âsâșhhi birimlerâ ve âsâșhhi nakliye bi-rimleriâ terimleri hem geçici hem de sĂŒrekli kategorileri kap-sayacaktâșr.15
l) âAyâșrt edici iflaretâ, sâșhhi birimlerin ve nakliye birimlerinin,ya da sâșhhi ve dini personelin, donanâșmâșn ya da malzemele-rin16 korunmasâș için beyaz zemin ĂŒzerine yerlefltirilmifl KâșzâșlHaç, Kâșzâșlay ya da Kâșzâșl Aslan ve GĂŒneflâin ayâșrt edici iflareti-ni kastetmektedir.17
186
14 âčng. Equipment Fr. MatĂ©riel. Fransâșzca kelime sadece malzemeyi ifade ederken âčngiliz-ce kelime daha genifl anlamda donanâșmâș da kapsamaktadâșr.
15 âčngilizce ve Fransâșzca metinler farklâș formĂŒle edilmifltir.16 âčng. Equipment and supplies, Fr. MatĂ©riel (sadece malzemeyi ifade eder) 17 Ayrâșca Kâșzâșl Kristalle ilgili olarak bkz. III noâlu Ek Protokol
![Page 194: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/194.jpg)
m) âAyâșrt edici sinyalâ mĂŒnhasâșran sâșhhi birimlerin ya da nak-liye birimlerinin teflhis edilmesi için bu Protokole ait Ek 1BölĂŒm IIIâde belirtilen sinyal ya da mesajlar anlamâșna gel-mektedir.
Madde 9 - Uygulama alanâș
1. Yaralâș, hasta ve deniz kazazedelerinin durumlarâșnâșn iyilefltiril-mesini amaçlayan bu Kâșsâșm, âșrk, renk, cinsiyet, dil, din, inanç yada siyasi ya da di€er görĂŒfller, ulusal ya da sosyal köken, servet,do€um ya da di€er statĂŒler ya da benzer di€er ölĂ§ĂŒtlere dayananolumsuz ayrâșmlar yapâșlmaksâșzâșn, Madde 1âde sözĂŒ edilen bir du-rumdan etkilenen herkese uygulanacaktâșr.
2. âčlk Sözleflmeânin 27. ve 32. Maddelerinde yer alan ilgili hĂŒkĂŒm-ler, insancâșl amaçlar do€rultusunda, bir çatâșflma Tarafâșnâșn kul-lanâșmâșna sunulmufl olan sĂŒrekli sâșhhi birimlere (âčkinci Sözlefl-meânin 25. Maddesinin uygulandâș€âș gemi hastaneleri dâșflâșnda) vebunlarâșn personeline de,
a) Ăatâșflmaya Taraf olmayan bir tarafsâșz ya da di€er Devlet ta-rafâșndan,
b) Bu Devletin tanâșnmâșfl ve yetkilendirilmifl bir yardâșm derne€itarafâșndan,
c) Tarafsâșz ve insani nitelikte bir uluslararasâș örgĂŒt tarafâșndanuygulanacaktâșr.
Madde 10 - Koruma ve bakâșm
1. Hangi tarafa mensup olursa olsun, tĂŒm yaralâșlar, hastalar ve de-niz kazazedeleri saygâș görecek ve korunacaktâșr.
2. Her flart altâșnda, bu kiflilere insanca muamele edilecek ve bu ki-fliler imkĂąnlar ölĂ§ĂŒsĂŒnde18 ve mĂŒmkĂŒn olan en kâșsa zamanda,durumlarâșnâșn gerektirdi€i tâșbbi bakâșm ve ilgiyi görecektir. Bu ki-fliler arasâșnda, tâșbbi ölĂ§ĂŒtlere dayanan ayrâșmlar dâșflâșnda hiçbirayrâșm gözetilmeyecektir.
Madde 11 - Kiflilerin korunmasâș
1. Hasâșm tarafâșn elinde bulunan ya da Madde 1âde sözĂŒ edilen birdurumun sonucu olarak enterne19 edilmifl, gözaltâșna alâșnmâșfl ya
187
18 âčng. To the fullest extent practicable, Fr. Dans toute la mesure du possible. Her iki ifa-de de imkĂąnlarâșn son raddeye kadar zorlanmasâș gereklili€ini ifade etmektedirler.
19 âčng. Interned, Fr. internĂ©es.
![Page 195: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/195.jpg)
da baflka bir flekilde özgĂŒrlĂŒÂ€ĂŒnden mahrum bâșrakâșlmâșfl kiflile-rin beden ve ruh sa€lâșklarâș ve bĂŒtĂŒnlĂŒkleri herhangi bir haksâșzeylem ya da ihmal nedeniyle tehlikeye maruz bâșrakâșlmayacaktâșr.Dolayâșsâșyla, bu Maddeâde tanâșmlanan kiflilerin, ilgili kiflinin sa€-lâșk durumunun gerektirmedi€i ve prosedĂŒrĂŒ uygulayan Tarafâșnvatandaflâș olup da hiç bir flekilde özgĂŒrlĂŒÂ€ĂŒnden mahrum bâșra-kâșlmamâșfl olan kiflilere, benzer tâșbbi koflullarda uygulanacakolan ve genel olarak kabul görmĂŒfl tâșbbi standartlarla ba€dafl-mayan tâșbbi prosedĂŒrlere tabi tutulmasâș yasaklanmâșfltâșr.
2. Bu kifliler ĂŒzerinde, kendi râșzalarâș ile olsa dahi;
a) Bedensel sakatlamalar20,
b) Tâșbbi ya da bilimsel deneyler,
c) Transplantasyon amacâșyla doku ya da organ alma operas-yonlarâș gerçeklefltirmek,
bu operasyonlarâșn 1. fâșkrada öngörĂŒlen koflullarca haklâș kâșlâșndâș-€âș haller dâșflâșnda, özellikle yasaklanmâșfltâșr.
3. Söz konusu ba€âșfllarâșn gönĂŒllĂŒ olmasâș ve baskâș veya ikna tedbir-lerinden kaynaklanmamasâș ve genel kabul görmĂŒfl tâșbbi stan-dartlara ve hem verici hem de alâșcâșnâșn yararâșnâș gözeten denetim-lere uygun flartlar çerçevesinde, sadece tedavi amacâș gĂŒtmesikofluluyla, kan nakli için kan ba€âșflâș ya da aflâșlama için deri ba-€âșflâș yapâșlmasâș hallerinde fâșkra 2 (c) de belirtilen yasaklara istis-nalar getirilebilir.
4. Ba€lâș oldu€u Taraf dâșflâșndaki, ya fâșkra 1 ve 2âde öngörĂŒlen ya-saklarâș ihlal eden ya da fâșkra 3âte öngörĂŒlen flartlara saygâș gös-termeyen bir Tarafâșn elinde bulunan herhangi bir kiflinin bedenve ruh sa€lâș€âșnâș ya da bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒnĂŒ vahim bir flekilde tehlikeyesokan her tĂŒrlĂŒ iradi eylem ya da ihmal iflbu ProtokolĂŒn vahimihlalini oluflturacaktâșr.
5. Fâșkra 1â de tanâșmlanan kifliler herhangi bir cerrahi operasyonureddetme hakkâșna sahiptir. Red halinde, sâșhhi personel buamaçla hazâșrlanmâșfl ve hasta tarafâșndan imzalanmâșfl ya da onay-lanmâșfl bir yazâșlâș beyan temin etmeye çalâșflmalâșdâșr.
6. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan her biri, söz konusu ba€âșflâșn bu Tara-fâșn sorumlulu€u altâșnda gerçeklefltirilmesi durumunda, fâșkra1âde belirtilen kifliler tarafâșndan yapâșlan tĂŒm aflâșlama amaçlâș de-ri ya da kan nakli amaçlâș kan ba€âșfllarâș için bir tâșbbi kayâșt21 tu-
188
20 âčng/Fr. Mutilations. Kelime, bir organâșn sakatlanmasâșnâș ya da koparâșlmasâșnâș ifade et-mektedir.
21 âčng. Record, Fr. Dossier.
![Page 196: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/196.jpg)
tacaktâșr. Buna ilaveten, çatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn her biri, Madde1âde belirtilen bir durumun sonucu olarak enterne edilmifl, gözaltâșna alâșnmâșfl ya da baflka bir flekilde özgĂŒrlĂŒÂ€ĂŒnden mahrumbâșrakâșlmâșfl kifliler ile ilgili olarak yĂŒrĂŒtĂŒlen tĂŒm tâșbbi prosedĂŒr-lerin22 bir kaydâșnâș23 tutmak için çaba göstermek durumunda-dâșr. Bu kayâștlar her zaman Koruyucu GĂŒĂ§âĂŒn teftifli için hazâșr tu-tulmalâșdâșr.
Madde 12 - Sâșhhi birimlerin korunmasâș
1. Sâșhhi birimler her zaman saygâș görmeli ve korunmalâș ve saldâșrâș-ya hedef olmamalâșdâșr.
2. Fâșkra I, afla€âșdaki flartlarâș yerine getirdikleri ölĂ§ĂŒde sivil sâșhhi bi-rimlere de uygulanacaktâșr:
a) Ăatâșflmanâșn Taraflardan birine ait olmak,
b) Ăatâșflmanâșn Taraflardan birinin yetkili makamâș tarafâșndantanâșnmâșfl ve yetkilendirilmifl olmak; ya da
c) Bu protokolĂŒn Madde 9, fâșkra 2 sine ya da 1. SözleflmeâninMadde 27 sine uygun olarak yetkilendirilmifl olmak.
3. Ăatâșflmanâșn taraflarâș sabit sâșhhi birimlerinin konumlarâșnâș birbir-lerine tebli€ etmeye davet edilir. Bu tĂŒr tebligatâșn yoklu€u, Ta-raflardan hiç birini, fâșkra 1 de belirtilen hĂŒkĂŒmlere uyma yĂŒ-kĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒnden muaf tutmaz.
4. Hiçbir koflul altâșnda, sâșhhi birimler, askeri hedefleri saldâșrâșdankoruyacak kalkan olarak kullanâșlmaya çalâșflâșlamaz. MĂŒmkĂŒnolan hallerde, çatâșflmanâșn Taraflarâș, sâșhhi birimlerin, askeri he-deflere yönelik saldâșrâșlarâșn sâșhhi birimlerin gĂŒvenli€ini tehlikeyeatmayaca€âș bir flekilde konufllandâșrâșlmasâșnâș sa€layacaklardâșr.
Madde 13 - Sivil sâșhhi birimlerin korunmasâșnâșn sona ermesi
1. Sivil sâșhhi birimlerin gerektirdi€i koruma, bu birimler, insani ifl-levleri dâșflâșnda, dĂŒflmanâșn zararâșna olan eylemler gerçeklefltir-mek için kullanâșlmadâșklarâș sĂŒrece sona ermeyecektir. Ancak sözkonusu koruma sadece, gerekti€i hallerde makul bir sĂŒre tespiteden bir uyarâșnâșn sonuçsuz kalmasâșnâșn ardâșndan sona erebilir.
2. Afla€âșdaki eylemler dĂŒflmana zarar verici nitelikte sayâșlmayacak-tâșr:
189
22 âčng. Procedure (prosedĂŒr, sĂŒreç, muamele) Fr. Acte (ifllem, eylem) 23 âčng. Record, Fr. Dossier.
![Page 197: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/197.jpg)
a) Birim personelinin kendilerini ya da sorumlu olduklarâș ya-ralâș ve hastalarâș savunmak için hafif bireysel silahlarla do-natâșlmâșfl olmasâș.
b) Birimin bir gözcĂŒ, ya da nöbetçiler ya da bir muhafâșz takâș-mâș24 tarafâșndan korunmasâș.
c) Birimde yaralâș ve hastalardan alâșnan ve henĂŒz yetkili yerle-re teslim edilmemifl kĂŒĂ§ĂŒk silah ve cephanelerin bulunma-sâș.
d) Birimde tâșbbi sebeplerden dolayâș Silahlâș Kuvvetler mensup-larâșnâșn ya da di€er muhariplerin bulunmasâș.
Madde 14 -Sivil sâșhhi birimlere el konulmasâșna25 getirilen sâșnâșrlamalar
1. âčflgal GĂŒcĂŒ, iflgal altâșndaki bölgelerde sivil nĂŒfusun tâșbbi ihtiyaç-larâșnâșn karflâșlanmasâșnâșn sĂŒrdĂŒrĂŒlmesini sa€lama görevine sa-hiptir.
2. Dolayâșsâșyla iflgal GĂŒcĂŒ, sivil sâșhhi birimlere, bu birimlere ait do-nanâșma, malzemeye26 ya da personele, bu kaynaklar sivil halkauygun tâșbbi hizmet sa€lamak için ya da hal-i hazâșrda tedavi al-tâșnda olan yaralâș ya da hastalarâșn devam eden tâșbbi bakâșmlarâșiçin gerekli oldu€u sĂŒrece el koyamaz.
3. Fâșkra 2 de verilen genel kuralâșn gözetilmeye devam edilmesi flar-tâșyla, âčflgal GĂŒcĂŒ, yukarâșda sözĂŒ edilen kaynaklara, afla€âșdakiözel koflullara tabi olmak ĂŒzere el koyabilir:
a) Kaynaklar, savafl esirlerinin ya da âčflgal GĂŒcĂŒnĂŒn silahlâșkuvvetlerinin yaralâș ya da hasta mensuplarâșna acil ve uyguntâșbbi tedavi sa€lanmasâș için gerekli olmalâșdâșr;
b) El koyma, bu zorunlulu€un mevcut oldu€u sĂŒreyi aflmama-lâșdâșr;
ve
c) Sivil halkâșn ve el koyma eyleminden etkilenen tedavi altâșn-
190
24 âčng. Escort, Fr. Escorte.25 âčng. Requisition, Fr. RĂ©quisition. âčdare hukuku terminolojisinde tam karflâșlâș€âș âistim-
valâdir. Savafl zamanâș yapâșlan elkoyma ifllemlerine eski hukuk dilinde tekalif-i harbiyeya da harp teklifi denirdi.
26 âčng. Their equipment, their matĂ©riel or services of their personel; Fr. Leur Ă©quipment,leur matĂ©riel ou leur personel. âčngilizce metinde malzeme kelimesi, Fransâșzca imla veitalikle yazâșlmâșfltâșr. âčngilizce metin, personelin hizmetlerine el konulmasâșndan, Fransâșz-ca metin ise personelin flahâșslarâșna (ifl gördĂŒrmek ĂŒzere) el konulmasâșndan söz etmek-tedir.
![Page 198: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/198.jpg)
daki hasta ve yaralâșlarâșn tâșbbi ihtiyaçlarâșnâșn karflâșlanmayadevam etmesini sa€lamak için acil önlemler27 alâșnmâșfl olma-lâșdâșr.
Madde 15 - Sivil sâșhhi ve dini personelin korunmasâș
1. Sivil sâșhhi personel saygâș görecek ve korunacaktâșr.
2. Gereklilik halinde, muharebe etkinlikleri nedeniyle sivil sâșhhihizmetlerin bozulup da€âșldâș€âș bir alandaki sivil sâșhhi personelemĂŒmkĂŒn olan her tĂŒrlĂŒ yardâșm sa€lanacaktâșr.
3. âčflgal GĂŒcĂŒ iflgal edilen topraklardaki sivil sâșhhi personele, in-sancâșl ifllevlerini en iyi flekilde yerine getirmesini sa€lamak içinher tĂŒrlĂŒ yardâșmâș sa€layacaktâșr. âčflgal GĂŒcĂŒ, bu ifllevlerin yerinegetirilmesi sâșrasâșnda bu personelden, tâșbbi nedenler dâșflâșnda,herhangi bir kiflinin tedavisine öncelik vermesini isteyemez. Bupersonel, insancâșl misyonlarâș ile ba€daflmayan görevleri yerinegetirmeye mecbur edilemeyecektir.
4. Ăatâșflmanâșn ilgili Tarafâșnca gerekli addedilen denetim ve gĂŒven-lik önlemleri saklâș kalmak ĂŒzere, sivil sâșhhi personel, hizmetleri-nin zaruri oldu€u bĂŒtĂŒn yerlere girifl hakkâșna sahip olacaktâșr.
5. Sivil dini personel saygâș görecek ve korunacaktâșr. Sözleflmelerinve iflbu ProtokolĂŒn sâșhhi personelin korunmasâș ve teflhisine ilifl-kin hĂŒkĂŒmleri dini personele de aynâș flekilde uygulanâșr.
Madde 16 - Genel olarak tâșbbi misyonun28 korunmasâș
1. Söz konusu faaliyetlerin flartlarâșna ve bunlardan faydalanan ki-flilerin kim olduklarâșna bakâșlmaksâșzâșn, hiç kimse, tâșp deontoloji-si29 ile ba€daflan tâșbbi nitelikte faaliyetler gerçeklefltirdi€i içincezalandâșrâșlamaz.
2. Tâșbbi nitelikte faaliyetlerde bulunan kifliler, tâșbbi deontoloji30
kurallarâșna ya da yaralâș ve hastalarâșn yararâșna31 oluflturulmufldi€er tâșp kurallarâșna ya da Sözleflmelerin veya iflbu ProtokolĂŒnhĂŒkĂŒmlerine ters dĂŒflen eylemler gerçeklefltirmeye ya da iflleryapmaya ya da bu kural ve hĂŒkĂŒmlerce yapâșlmasâș gereken iflle-
191
27 âčng. arrangements, Fr. dispositions28 âčng. Medical duties, Fr. Mission mĂ©dicale29 âčng. Medical ethics, Fr. DĂ©ontologie.30 âčng. Medical ethics, Fr. DĂ©ontologie.31 âčng. âŠdesigned for the benefit of wounded and sick ⊠Fr. ..qui protĂšgent les blessĂ©s
et les maladesâŠâ (yaralâș ve hastalarâș koruyan).
![Page 199: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/199.jpg)
ri yapmaktan ya da eylemleri gerçeklefltirmekten kaçâșnmayazorlanmayacaktâșr.
3. Tâșbbi faaliyetlerde bulunan hiç kimse, hasâșm Tarafa ya da ken-di Tarafâșna mensup bir kifliye, kendi Tarafâșnâșn kanunlarâșnâșn ge-rekli kâșldâș€âș haller dâșflâșnda, bakâșmâș altâșnda bulunan ya da bulun-mufl olan yaralâș ve hastalar ile ilgili bilgi vermeye, söz konusu ki-flinin kanaatince bu bilgiler ilgili hastalar ya da aileleri için za-rar do€urabilirse, zorlanmayacaktâșr. Ancak, bulaflâșcâș hastalâșkla-râșn zorunlu beyan ve tebli€ini dĂŒzenleyen tĂŒzĂŒk ve yönetmelik-lere uyulacaktâșr.
Madde 17 - Sivil halkâșn ve yardâșm kurulufllarâșnâșn rolĂŒ
1. Sivil halk, hasâșm Tarafa mensup olsalar bile; yaralâșlara, hasta-lara ve deniz kazazedelerine saygâș gösterecek, bu kiflilere karflâșhiç bir flekilde fliddet eylemleri gerçeklefltirmeyecektir. Sivil halkve ulusal Kâșzâșl Haç (Kâșzâșlay, Kâșzâșl Aslan ve GĂŒnefl) gibi yardâșm ku-rulufllarâșnâșn, istila ya da iflgal altâșndaki bölgelerde bile, yaralâș,hasta ve deniz kazazedelerini toplamasâșna ve bakâșm altâșna alma-sâșna, bunlarâș kendi giriflimleriyle yapacak olsalar dahi, izin veri-lecektir. Bu tĂŒr insani eylemler nedeniyle kimse zarar ya da ko-vuflturmaya u€rayamaz, itham edilemez ve cezalandâșrâșlamaz.
2. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș yaralâș, hasta ve deniz kazazedelerinin top-lanmasâș ve bakâșm altâșna alâșnmasâș ve ölĂŒlerin aranmasâș ve yerle-rinin rapor edilmesi32 için sivil halka ve birinci fâșkrada belirtilenyardâșm kurulufllarâșna ça€râșda bulunabilir; bu ça€râșya cevap ve-renlere Taraflarca hem koruma hem de gerekli kolaylâșklar33 sa€-lanacaktâșr. E€er hasâșm Taraf bölgenin denetimini kazanâșr ya dabölgeyi geri alâșrsa, bu Taraf da gerekli olduklarâș sĂŒrece aynâș ko-ruma ve kolaylâșklarâș sa€layacaktâșr.
Madde 18 - Teflhis etme
1. Her bir Taraf sâșhhi ve dini personelin ve sâșhhi birimlerin ve nak-liye araçlarâșnâșn teflhis edilebilir olmasâșnâș sa€lamak için çaba gös-termelidir.
2. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn her biri ayrâșca, ayâșrd edici iflaret veayâșrd edici sinyal kullanan sâșhhi birimlerin ve nakliye araçlarâș-
192
32 âčng. Report. Fr. Rendre compte (bildirmek, açâșklamak) 33 âčng. Facilities Fr. FacilitĂ©s. Kelime, âčngilizcede hem kolaylâșk, hem de imkĂąn, vasâșta, te-
sis gibi anlamlara gelmektedir. Fransâșzcada ise sadece kolaylâș€âș ifade etmektedir.
![Page 200: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/200.jpg)
nâșn da teflhisini mĂŒmkĂŒn kâșlacak yöntem ve usulleri benimse-mek ve uygulamak için çaba gösterecektir.
3. âčflgal edilen bölgelerde ve muharebenin cereyan etti€i ya da ce-reyan etmesinin muhtemel oldu€u bölgelerde sivil sâșhhi personelve sivil dini personel, genel kural olarak,34 ayâșrd edici iflaret ileve statĂŒlerini belgeleyen bir kimlik kartâș ile kendilerini tanâșnabi-lir kâșlacaklardâșr.35
4. Yetkili makamâșn râșzasâș ile sâșhhi birimler ve nakil araçlarâș ayâșrdedici iflaret ile iflaretlenecektir. âčflbu protokolĂŒn Madde 22âsindesözĂŒ edilen gemi ve tekneler, âčkinci Sözleflmeânin hĂŒkĂŒmlerineuygun olarak iflaretlenecektir.
5. Ayâșrd edici iflarete ilaveten, çatâșflmanâșn Taraflarâșndan biri, iflbuProtokolĂŒn I. Ekâinin III. BölĂŒmĂŒnde öngörĂŒldĂŒÂ€ĂŒ ĂŒzere, sâșhhibirimlerin ve nakliye araçlarâșnâșn teflhis edilebilmesini sa€lamakamacâșyla ayâșrd edici sinyallerin kullanâșmâș için izin ve yetki vere-bilir. âčstisnai olarak, söz konusu BölĂŒmĂŒn kapsamâșna giren özeldurumlarda, sâșhhi nakliye araçlarâș, ayâșrd edici iflareti amblemisergilemeksizin ayâșrd edici sinyal kullanabilir.
6. 1 ilĂą 5. fâșkralarâșnda öngörĂŒlen hĂŒkĂŒmlerin uygulanmasâș, iflbuProtokolĂŒn I. Ekiânin I ilĂą III.BölĂŒmlerine tĂąbidir. Ekin III. BölĂŒ-mĂŒnde tanâșmlanan ve mĂŒnhasâșran sâșhhi birimlerin ve nakilaraçlarâșnâșn kullanâșmâșna tahsis edilen sinyaller, söz konusu bö-lĂŒmde belirtilen istisnalar dâșflâșnda, ancak bu bölĂŒmde tanâșmla-nan sâșhhi birimlerin ve nakil araçlarâșnâșn teflhisini sa€lamakamacâșyla kullanâșlabilecektir.
7. âčflbu maddenin hĂŒkĂŒmleri, ayâșrd edici iflaretin barâșfl zamanâșndakullanâșmâșnâșn, Birinci Sözleflmeânin 44. maddesinde belirtilendendaha genifl bir alana teflmil edilmesine izin vermez.
8. Sözleflmelerin ve iflbu protokolĂŒn, ayâșrd edici iflaretin kullanâșmâș-nâșn denetimine ve bu kullanâșmâșn suistimalinin önlenmesi ve ko-vuflturulmasâșna iliflkin hĂŒkĂŒmleri ayâșrd edici sinyallere de uygu-lanâșr.
Madde 19 -Tarafsâșz devletler ve çatâșflmaya taraf olmayan di€er devletler
Tarafsâșz Devletler ve çatâșflmaya taraf olmayan di€er Devletler, buProtokolĂŒn ilgili hĂŒkĂŒmlerini, kendi ĂŒlkelerinde kabul ya da en-terne edilmifl olan ve iflbu Kâșsâșm tarafâșndan korunan kiflilere ve
193
34 âGenel kural olarakâ ifadesi âčngilizce metinde yoktur. 35 âčng.: âtanâșnabilir olmalâșdâșrlarâ.
![Page 201: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/201.jpg)
toplayabildikleri, bu çatâșflmanâșn Taraflarâșna ait ölĂŒlere uygula-yacaklardâșr.
Madde 20 - Misilleme36 Yasa€âș
âčflbu Kâșsâșm tarafâșndan korunan kifli ve mallara37 karflâș misille-mede bulunmak yasaklanmâșfltâșr.
BĂLĂM II
SIHHâč NAKLâčYAT
Madde 21 - Sâșhhi nakliye araçlarâș38
Tâșbbi araçlar, Sözleflmelerin ve iflbu ProtokolĂŒn seyyar tâșbbi bi-rimler için öngördĂŒÂ€ĂŒ flekilde korunacak ve saygâș görecektir.
Madde 22 - Hastane gemileri ve sahil kurtarma tekneleri
1. Söz konusu gemiler, sandallar ve tekneler, âčkinci Sözleflmeânin13. maddesinde belirtilen kategorilerden hiçbirine girmeyen ya-ralâș, hasta ve deniz kazazedelerini nakletseler bile, Sözleflmele-rin:
a) âčkinci Sözleflmenin 22, 24, 25 ve 27. maddelerinde belirtilengemilere,
b) Bunlara ait cankurtaran sandallarâș ve kĂŒĂ§ĂŒk kayâșklara,39
c) Bunlarâșn personel ve mĂŒrettebatâșna, ve
d) bu taflâștlarda bulunan yaralâș, hasta ve deniz kazazedelerine,
iliflkin hĂŒkĂŒmleri uygulanacaktâșr. Ancak bu siviller mensububulunmadâșklarâș bir tarafa teslim edilemeyecekleri gibi denizdetutuklanmalarâș40 da söz konusu olmayacaktâșr. E€er bu kifliler,çatâșflmanâșn, kendi mensup olduklarâș Tarafâș dâșflâșnda bir tarafâșnâșn
194
36 âčng. Reprisals, Fr. ReprĂ©sailles. Aslâșnda, uluslararasâș hukuk dilinde tam karflâșlâș€âș âza-rarla karflâșlâșkâ olmakla beraber uygulamada misilleme terimi daha yaygâșn kullanâșl-maktadâșr.
37 âčng. Objects (nesneler) Fr. Biens (mallar).38 âčng. Vehicules, Fr. VĂ©hicules.39 âčng. their lifeboats and small craft. Fr. leurs canots de sauvetage et leurs embarcati-
ons.40 âčng. subject toâŠcapture Fr. CapturĂ©s. Kasdedilen, ceza hukuku anlamâșnda tutuklama
olmayâșp, fiilen ele geçirmek, tutsak almaktâșr.
![Page 202: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/202.jpg)
elinde41 iseler, DördĂŒncĂŒ Sözleflme ve iflbu ProtokolĂŒn koruma-sâșndan yararlanâșrlar.
2. âčkinci Sözleflmeânin 25. maddesinde tanâșmlanan gemilere Söz-leflmelerin sa€ladâș€âș koruma, her iki durum bakâșmâșndan da sözkonusu maddede belirtilen flartlarâș yerine gelmesi kaydâșyla;
a) Tarafsâșz bir Devlet ya da çatâșflmaya taraf olmayan baflka birDevlet ya da
b) âčnsani nitelikte tarafsâșz bir uluslararasâș örgĂŒt tarafâșndan,
insani amaçlarla taraflarâșndan birinin kullanâșmâșna tahsis edilenhastane gemilerini kapsar.
3. âčkinci Sözleflmeânin 27. maddesinde tanâșmlanan kĂŒĂ§ĂŒk tekne-ler,42 bu Madde tarafâșndan öngörĂŒlen tebli€in yapâșlmamasâș du-rumunda bile korunacaktâșr. Bununla beraber, çatâșflmanâșn Ta-raflarâș bu teknelere iliflkin olup da bunlarâșn teflhisini ve dahakolay tanâșnmasâșnâș sa€layacak her tĂŒrlĂŒ unsur43 hakkâșnda bir-birlerini bilgilendirmeye davet edilir.
Madde 23 - Di€er sâșhhi gemiler ve tekneler
1. âčflbu ProtokolĂŒn 22. maddesinde ve âčkinci Sözleflmenin 38. mad-desinde belirtilenlerden baflka sâșhhi gemiler ve tekneler, denizdeolsun, di€er sularda olsun, aynen Sözleflmelerin ve iflbu Proto-kolĂŒn seyyar sâșhhi birimler için öngördĂŒÂ€ĂŒ flekilde saygâș görecekve korunacaktâșr. Bu koruma, bunlarâșn sâșhhi gemi ya da tekneolarak teflhis edilebilmeleri ve tanâșnabilmeleri durumunda an-cak etkili olabilece€i için, bu tĂŒr deniz araçlarâș ayâșrd edici iflaretile iflaretlenmeli, mĂŒmkĂŒn oldu€unca âčkinci Sözleflmenin 43.maddesinin 2. fâșkrasâș hĂŒkĂŒmlerine uymalâșdâșr.
2. 1. fâșkrada belirtilen gemiler ve tekneler savafl hukukuna44 tabikalacaklardâșr. YĂŒzeyde seyreden ve söz konusu emri uygulatmaimkan ve yetkisine sahip olan herhangi bir savafl gemisi, bunla-ra durmalarâșnâș, uzaklaflmalarâșnâș ya da belli bir rotayâș takip et-melerini emredebilir ve söz konusu gemi ve tekneler, bu tĂŒremirlere itaat edeceklerdir. Bu gemi ve tekneler, ĂŒzerlerinde bu-lunan yaralâș, hasta ya da deniz kazazedeleri tarafâșndan ihtiyaçduyulduklarâș sĂŒrece, sâșhhi misyonlarâșndan baflka bir flekildesaptâșrâșlamazlar.
195
41 âčng. in the power of. Fr. au pouvoir de.. 42 âčng. Small craft Fr. Embarcations43 âčng. any details (her tĂŒrlĂŒ ayrâșntâș) Fr. tout Ă©lĂ©ment (her tĂŒrlĂŒ unsur)44 âčng. laws of war. Fr. droit de la guerre.
![Page 203: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/203.jpg)
3. 1. fâșkrada de belirtilen koruma ancak âčkinci Sözleflmenin 34. ve35. maddelerinde belirtilen flartlar altâșnda sona erer. 2. fâșkrayaye uygun olarak verilen bir emre itaati açâșkça reddetmek, âčkinciSözleflmenin 34. maddesi uyarâșnca dĂŒflmana zararlâș bir eylemoluflturur.
4. Bir çatâșflma Tarafâș, yola çâșkâșflâșndan mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar önce,sâșhhi gemi ya da teknenin adâșnâș, özelliklerini,45 tahmini yola çâș-kâșfl zamanâșnâș, rotasâșnâș ve tahmini hâșzâșnâș, özellikle 2000 gros ton-dan bĂŒyĂŒk deniz araçlarâș söz konusu ise, herhangi bir hasâșmTarafa tebli€ edebilir ve bu gemi ya da teknelerin teflhisini ve ta-nâșnmasâșnâș kolaylafltâșracak di€er bĂŒtĂŒn bilgileri iletebilir. HasâșmTaraf bu bilgileri tebellĂŒÂ€ etti€ini bildirecektir.
5. âčkinci Sözleflmeânin 37. maddesinin hĂŒkĂŒmleri, bu tĂŒr gemi veteknelerde bulunan sâșhhi ve dini personele uygulanâșr.
6. âčkinci Sözleflmeânin ilgili46 hĂŒkĂŒmleri, âčkinci Sözleflmenin 13.maddesinde ve iflbu ProtokolĂŒn 44. Maddesinde belirtilen kate-gorilere giren ve bu tĂŒr sâșhhi gemi ve teknelerde bulunan yara-lâș, hasta ve deniz kazazedelerine uygulanâșr. âčkinci Sözleflmeânin13. maddesinde belirtilen kategorilerden hiç birine girmeyen ya-ralâș, hasta ve deniz kazazedesi siviller, denizde, mensubu olma-dâșklarâș bir tarafa teslim edilemezler ya da bulunduklarâș bu tĂŒrgemi ya da tekneleri terke zorlanamazlar; bununla beraber, e€erbu kifliler mensubu olmadâșklarâș bir çatâșflma Tarafâșnâșn eline dĂŒ-flecek olurlarsa, bunlara DördĂŒncĂŒ Sözleflme ve iflbu Protokoluygulanâșr.
Madde 24 - Sâșhhi hava taflâștlarâșnâșn korunmasâș
Sâșhhi hava taflâștlarâș, iflbu Kâșsâșm hĂŒkĂŒmleri uyarâșnca saygâș göre-cek ve korunacaklardâșr.
Madde 25 - Hasâșm bir tarafâșn hĂąkimiyeti altâșnda olmayan bölgelerdeki sâșhhi hava taflâștlarâș
Dost gĂŒĂ§lerin bilfiil hakimiyeti altâșnda bulunan kara alanlarâșn-da ya da hasâșm bir tarafâșn bilfiil hakimiyeti altâșnda bulunmayandeniz alanlarâșnda ve bunlarâșn hava sahalarâșnda, çatâșflmanâșn Ta-raflarâșndan birine ait olan sâșhhi hava taflâștlarâșnâșn saygâș görmesive korunmasâș, hasâșm bir Taraf ile herhangi bir anlaflma yapâșlma-sâșna ba€lâș de€ildir. Bununla beraber, bu alanlarda sâșhhi hava ta-
196
45 âčng. description (tasvir, tanâșm, tarif) Fr. caractĂ©ristiques (özellikler)46 Fr. pertinentes (ilgili, iliflkin) kelimesi âčngilizce metinde yoktur.
![Page 204: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/204.jpg)
flâștlarâșnâș kullanan bir çatâșflma Tarafâș, özellikle bu hava taflâștlarâș-nâșn kendilerini karflâș Tarafâșn karadan havaya atefllenen silahsistemlerinin menzili içine sokan uçufllar yapmasâș durumunda,gĂŒvenliklerini takviye etmek amacâșyla, 29. maddede öngörĂŒldĂŒ-Â€ĂŒ ĂŒzere hasâșm Tarafa tebli€lerde bulunabilir47.
Madde 26 - Temas bölgelerindeki ya da benzeri bölgelerdeki sâșhhi hava taflâștlarâș
1. Dost gĂŒĂ§lerin bilfiil hakimiyeti altâșnda bulunan temas bölgesialanlarâșnda ve hiçbir gĂŒcĂŒn açâșk bir biçimde hakimiyeti altâșndabulunmayan bölgelerde ve bunlarâșn hava sahalarâșnda sâșhhi ha-va taflâștlarâșnâșn korunmasâș ancak, 29. maddede öngörĂŒldĂŒÂ€ĂŒĂŒzere çatâșflan taraflarâșnâșn yetkili askeri otoriteleri arasâșnda önce-den bir anlaflma akdedilmifl olmasâș durumunda tam olarak et-kili olabilir. Böyle bir anlaflmanâșn yoklu€u halinde ise sâșhhi ha-va taflâștlarâș muhtemel riskleri göze alarak ifl görebilirler; bunun-la beraber, sâșhhi hava taflâștlarâșna, bu sâșfatla tanâșndâșktan sonra,saygâș gösterilmesi gerekmektedir.
2. âTemas bölgesiâ ifadesi, karflâșt gĂŒĂ§lerin ileri unsurlarâșnâșn birbir-leriyle temas içinde olduklarâș, özellikle karadan do€rudan ate-fle48 maruz kaldâșklarâș herhangi bir kara alanâș anlamâșna gelmek-tedir.
Madde 27 - Hasâșm Bir Tarafâșn Denetimi Altâșndaki AlanlardakiSâșhhi Hava Taflâștlarâș
1. Bir çatâșflma Tarafâșna ait sâșhhi hava taflâștlarâș, karflâș Tarafâșn bilfiilhakimiyeti altâșnda bulunan kara ya da deniz alanlarâșnâșn ĂŒzerin-de uçarken, bu tĂŒr uçufllar için hasâșm Tarafâșn yetkili makamâșnönceden râșzasâșnâș49 almâșfl olmak flartâșyla, korunmaya devam ede-cektir,.
2. 1. fâșkrada öngörĂŒlen râșzanâșn yoklu€u halinde, ya da seyir hatasâșveya uçufl gĂŒvenli€ini etkileyen bir acil durum sonucu söz konu-su râșza bildiriminin hĂŒkĂŒmlerini ihlal ederek, hasâșm Tarafâșn bil-fiil hĂąkimiyeti altâșndaki bir alanâșn ĂŒzerinde uçan bir sâșhhi havataflâștâș, teflhis edilmesini sa€lamak ve hasâșm Tarafâș durumdan ha-berdar etmek için her tĂŒrlĂŒ çabayâș gösterecektir. Bu sâșhhi taflâșthasâșm Tarafça tanâșnâșr tanâșnmaz, söz konusu Taraf, taflâșta karflâș
197
47 âčng. 29. maddede öngörĂŒldĂŒÂ€ĂŒ gibi tebli€de bulunabilir Fr. 29. maddede öngörĂŒlentebli€lerde bulunabilir.
48 âčng. Fire (atefl) Fr. tirs (atâșfllar).49 âčng. Agreement. Fr. Accord.
![Page 205: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/205.jpg)
bir saldâșrâș bafllatmadan önce 30. maddenin 1. fâșkrasâșnda belirti-len karaya ya da denize inifl yapma emrini vermek ya da kendimenfaatlerini korumak ĂŒzere baflka tedbirler almak için ve heriki halde de, söz konusu hava taflâștâșna saldâșrâș bafllatmadan ön-ce, emirlere itaat etme zamanâș bâșrakmak için bĂŒtĂŒn makul ça-balarâș gösterecektir.
Madde 28 - Sâșhhi hava taflâștlarâșnâșn kullanâșmâșna50 getirilen kâșsâștlamalar
1. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn, hasâșm bir Taraf ĂŒzerinde askeri avan-taj sa€lamaya çalâșflmak için kendilerine ait sâșhhi hava taflâștlarâș-nâș kullanmasâș yasaktâșr. Sâșhhi hava taflâștlarâșnâșn varlâș€âș, askeri he-defleri saldâșrâșdan muaf tutma amacâș gĂŒden bir giriflimde kulla-nâșlmayacaktâșr.
2. Sâșhhi hava taflâștlarâș, askeri istihbarat verilerinin51 toplanmasâș veiletilmesi için kullanâșlmayacaktâșr ve bu amaçlara yönelik her-hangi bir donanâșm52 nakletmeyecektir. Hava taflâștlarâșnâșn, 8.maddenin (f) alt-fâșkrasâșnda verilen tanâșm kapsamâșna girmeyenkifli ya da kargolarâș nakletmeleri yasaktâșr. Bu taflâștlarda iflgalci-lere ait flahsi eflyanâșn ya da mĂŒnhasâșran seyrĂŒsefer, iletiflim yada teflhisi kolaylafltâșrmaya yönelik53 malzemenin taflâșnmasâș ya-sak sayâșlmaz.
3. Sâșhhi hava taflâștlarâș, içerilerinde bulunan yaralâș, hasta ve denizkazazedelerinden alâșnan ve henĂŒz yetkili birime teslim edilme-mifl olan kĂŒĂ§ĂŒk çaplâș silah54 ve cephane dâșflâșnda ve bu taflâștlar-da bulunan Sâșhhi personelin kendini ve bakâșmâșndan sorumlu ol-du€u yaralâș, hasta ve kazazedeleri savunmasâșnâș sa€lamak içingerekli olan hafif bireysel silahlar dâșflâșnda herhangi bir silah ta-flâșmayacaktâșr.
4. Sâșhhi hava taflâștlarâș, 26. ve 27. maddelerde belirtilen uçufllarâșgerçeklefltirirken, hasâșm Taraf ile önceden yapâșlmâșfl bir anlaflmaile aksi kararlafltâșrâșlmadâșkça, yaralâș, hasta ve deniz kazazedeleri-ni aramak için kullanâșlmayacaktâșr.
198
50 âčng. Operations Fr. Emploi. âčngilizce (ço€ul) kelime daha teknik, Fransâșzca (tekil) keli-me ise daha genel bir anlam taflâșmaktadâșr.
51 âčng. intelligence data (istihbarat verileri) Fr. renseignement de caractĂšre militaire (as-keri nitelikte istihbarat)
52 âčng. Equipment Fr. MatĂ©riel. Fransâșzca kelime sadece malzemeyi ifade ederken âčngiliz-ce kelime daha genifl anlamda donanâșm ve levazâșmâș da kapsamaktadâșr.
53 âčng. Equipment Fr. MatĂ©riel. 54 âčng. Small arms, Fr. Les armes portatives
![Page 206: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/206.jpg)
Madde 29 - Sâșhhi hava taflâștlarâșna iliflkin tebligat ve anlaflmalar
1. 25. uyarâșnca yapâșlacak tebligat ya da 26., 27., 28., (4. fâșkra) yada 31. maddeler uyarâșnca önceden yapâșlacak anlaflmalar için yö-neltilecek talepler, öngörĂŒlen/teklif edilen55 sâșhhi hava taflâștâș sa-yâșsâșnâș, bunlarâșn uçufl planlarâșnâș ve teflhis edilme araçlarâșnâș be-lirtmelidir; bunlar, her bir uçuflun 28. Madde hĂŒkĂŒmlerine uy-gun olarak gerçeklefltirilece€ini ifade eder biçimde yorumlana-caktâșr.56
2. 25. Madde uyarâșnca bir tebli€ alan Taraf, derhal tebellĂŒÂ€ bildiri-minde bulunacaktâșr.
3. 26., 27., 28., (4. fâșkra) ya da 31. maddeler uyarâșnca önceden biranlaflma yapâșlmasâș talebi kendisine ulaflan bir Taraf, talepte bu-lunan Tarafa
a) Talebin kabul edildi€ini;
b) Talebin reddedildi€i; ya da
c) Taleple ilgili makul alternatif teklifleri57 mĂŒmkĂŒn olan enhâșzlâș flekilde tebli€ edecektir. Bu Taraf, söz konusu dönem-de, bu alanda baflka uçufllarâșn yasaklanmasâșnâș ya da sâșnâșr-landâșrâșlmasâșnâș da teklif edebilir. E€er talepte bulunan Tarafkarflâș-teklifleri kabul ederse, kabulĂŒnĂŒ di€er Tarafa tebli€edecektir.
4. Taraflar tebligatlarâșn ve hâșzla yapâșlmasâșnâș ve anlaflmalarâșn hâșzlaakdedilmesini sa€lamak için gerekli önlemleri alacaktâșr.
5. Taraflar aynâș zamanda, bu tebligat ve anlaflmalarâșn özĂŒne iliflkinbilgilerin ilgili askeri birimlere hâșzla da€âștâșlmasâș için gerekli ted-birleri alacaklardâșr ve bu birimlere söz konusu sâșhhi hava taflâșt-larâș tarafâșndan kullanâșlacak olan teflhis araçlarâș ile ilgili talimatvereceklerdir.
Madde 30 - Sâșhhi hava taflâștlarâșnâșn yere inmesi ve teftifli
1. Karflâș Tarafâșn bilfiil hakimiyeti altâșndaki alanlar ĂŒzerinde, ya dahiçbir gĂŒcĂŒn açâșk bir flekilde hakimiyet altâșnda bulunmayanalanlar ĂŒzerinde uçan sâșhhi hava taflâștlarâșna, afla€âșdaki fâșkralar-da öngörĂŒlen teftifle izin vermeleri için, hangisi uygun ise,58 ka-
199
55 âčng. proposed (teklif edilen) Fr. prĂ©vu (öngörĂŒlen)56 âčng. shall be understood (anlaflâșlacaktâșr) Fr. seront interprĂ©tĂ©es (yorumlanacaktâșr).57 âčng. âReasonable alternative proposalsâ (makul alternatif teklifler) Fr. âune propositi-
on raisonnableâ (makul bir teklif)58 âčng. âAs appropriateâ (hangisi uygun ise) Fr. âselon le casâ (duruma göre)
![Page 207: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/207.jpg)
raya ya da denize inme emri verilebilir. Sâșhhi hava taflâștlarâș buemirlere uymak zorundadâșr.
2. E€er bir sâșhhi hava taflâștâș, aldâș€âș emir ĂŒzerine ya da baflka neden-lerden dolayâș karaya ya da denize inerse, sadece 3. ve 4. fâșkra-larda belirtilen hususlarâșn tespiti için teftifle tabi tutulabilir. ButĂŒr teftifller gecikmeksizin bafllatâșlmalâș ve hâșzlâș bir flekilde ta-mamlanmalâșdâșr. Teftifli yapan Taraf, bu ifllem teftifl için zorunluolmadâșkça, yaralâș ve hastalarâșn uçaktan indirilmesini talep et-meyecektir. Söz konusu Taraf, her halĂŒkarda, yaralâș ve hastala-râșn durumunun teftifl ya da uçaktan indirme iflleminden olum-suz etkilenmemesine özen gösterecektir.59
3. E€er teftifl sonucunda uça€âșn:
a) 8. maddenin (j) bendi anlamâșnda bir sâșhhi hava taflâștâș oldu-€u,
b) 28. Maddede belirtilen flartlarâș ihlal etmedi€i ve
c) önceden yapâșlmâșfl bir anlaflmanâșn gerekli oldu€u yerlerde,bu anlaflma olmaksâșzâșn ya da bu anlaflmayâș ihlal ederek uç-madâș€âș,
ortaya çâșkarsa uça€âșn, hasâșm Tarafa ya da tarafsâșz bir devlete yada çatâșflmaya taraf olmayan baflka bir Devlete mensup olan için-dekilerle beraber, gecikme olmaksâșzâșn uçufla devam etmesineizin verilecektir.
4. E€er teftifl sonucunda uça€âșn:
a) 8. maddenin (j) bendi anlamâșnda bir sâșhhi hava taflâștâș olma-dâș€âș,
b) Madde 28 de belirtilen flartlarâș ihlal etti€i ve
c) Ănceden yapâșlmâșfl bir anlaflmanâșn gerekli oldu€u yerlerde,bu anlaflma olmaksâșzâșn ya da bu anlaflmayâș ihlal ederek uç-tu€u,
ortaya çâșkarsa, uça€a el konabilir. âčçindekilerin hepsi, Sözleflme-lerin ve iflbu ProtokolĂŒn ilgili hĂŒkĂŒmlerine uygun muamele gö-receklerdir. El konulan hava taflâștâșnâșn sĂŒrekli tâșbbĂź hava taflâștâșolarak tahsis edilmifl olmasâș halinde, bundan böyle sadece sâșh-hi hava taflâștâș olarak kullanâșlabilir.
200
59 âčng. âThat Party shall in any event ensureâŠâ ââŠetkilenmemesini sa€layacaktâșrâ
![Page 208: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/208.jpg)
Madde 31 - Tarafsâșz devletler ya da çatâșflmaya taraf olmayandi€er devletler
1. Ănceden akdedilmifl bir anlaflmayla öngörĂŒlen durumlar dâșflâșn-da, sâșhhi hava taflâștlarâș tarafsâșz bir Devletin ya da çatâșflmaya Ta-raf olmayan baflka bir Devletin ĂŒlkesi ĂŒzerinde uçamaz ve top-raklarâșna inemez. Ancak, böyle bir anlaflmanâșn mevcudiyeti ha-linde, bu uçaklar uçufllarâș sĂŒresince ve ayrâșca sâșnâșrlar içindenyapâșlan kâșsa sĂŒreli inifller60 sâșrasâșnda saygâș göreceklerdir. Bu-nunla beraber, bu hava taflâștlarâș, durumuna göre karaya ya dasuya inmeleri için yapâșlan ça€râșlara uyacaktâșr.
2. Bir anlaflma olmaksâșzâșn ya da mevcut bir anlaflmanâșn hĂŒkĂŒmle-rinin ihlali halinde, bir sâșhhi hava taflâștâș, seyir hatalarâș ya dauçufl gĂŒvenli€ini etkileyen bir acil durum nedeniyle, tarafsâșz birDevletin ya da çatâșflmaya taraf olmayan baflka bir Devletin ĂŒlke-si ĂŒzerinde uçtu€u takdirde, uçuflunu tebli€ etmek ve kendiniteflhis ettirmek için her tĂŒrlĂŒ çabayâș gösterecektir. Söz konusuDevlet bu sâșhhi hava taflâștâșnâș bu sâșfatla tanâșr tanâșmaz, 30. mad-denin 1. fâșkrasâșnda belirtilen karaya ya da suya inifl yapmasâșemrini vermek için ya da kendi menfaatlerini korumak ve her ikihalde de, hava taflâștâșna karflâș bir saldâșrâș bafllatmadan önce emir-lere uyma zamanâș vermek için her tĂŒrlĂŒ makul çabayâș göstere-cektir.
3. E€er bir sâșhhi hava taflâștâș, bir anlaflma uyarâșnca ya da 2. fâșkradabelirtilen flartlar çerçevesinde, verilen bir emirden ya da baflkagerekçelerden dolayâș tarafsâșz bir Devletin ya da çatâșflmaya Tarafolmayan baflka bir Devletin ĂŒlkesinde karaya ya da suya inifl ya-parsa, sâșhhi bir hava taflâștâș olup olmadâș€âșnâșn saptanmasâș ama-câșyla teftifle tabi tutulacaktâșr.61 Teftifl, gecikme olmaksâșzâșn bafl-latâșlacak ve hâșzlâș bir flekilde tamamlanacaktâșr. Teftifli yapan Ta-raf, bu ifllem teftifl için zorunlu olmadâșkça, yaralâș ve hastalarâșnuçaktan indirilmesini talep etmeyecektir. Teftifli yapan Taraf,her halĂŒkarda, yaralâș ve hastalarâșn durumunun teftifl ya dauçaktan indirme iflleminden olumsuz etkilenmemesine özengösterecektir. E€er teftifl sonucunda taflâștâșn gerçekten bir sâșhhihava taflâștâș oldu€u ortaya çâșkarsa, uça€âșn, silahlâș çatâșflmalardauygulanan uluslararasâș hukuk kurallarâș uyarâșnca göz altâșnaalâșnmasâș gereken kifliler dâșflâșnda kalan içindeki kiflilerle beraberuçufla devam etmelerine izin verilecektir ve bunun için gerekli
201
60 Fr. âescale Ă©ventuellesâ âmuhtemel inifller.â61 Fr. Tutulabilir
![Page 209: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/209.jpg)
kolaylâșklar sa€lanacaktâșr. E€er teftifl sonucunda taflâștâșn bir sâșhhihava taflâștâș olmadâș€âș ortaya çâșkarsa, taflâșta el konulacaktâșr veiçindekiler 4. fâșkra uyarâșnca muamele göreceklerdir.
4. Geçici indirmeler dâșflâșnda, tarafsâșz bir Devletin ya da çatâșflmayaTaraf olmayan baflka bir Devletin ĂŒlkesi ĂŒzerindeki yerel ma-kamlarâșn râșzasâș ile bir sâșhhi hava taflâștâșndan indirilen yaralâș, has-ta ve deniz kazazedeleri, bu Devletle çatâșflmanâșn Taraflarâș ara-sâșnda baflka yönde bir karar alâșnmadâșkça, silahlâș çatâșflmalardauygulanan uluslararasâș hukuk kurallarâșnâșn gerektirdi€i haller-de, Devlet tarafâșndan, yeniden muhasamata katâșlamayacaklarâșbir flekilde göz altâșnda tutulacaklardâșr. Hastanedeki tedavilerininve enterne edilmelerinin masraflarâș bu kiflilerin mensubu olduk-larâș Devletçe ĂŒstlenilecektir.
5. Tarafsâșz Devletler ya da çatâșflmaya Taraf olmayan baflka Devlet-ler, sâșhhi hava taflâștlarâșnâșn ĂŒlkeleri ĂŒzerinden uçufluna ya da ilifl-kin muhtemel flartlarâș ve sâșnâșrlamalarâș, çatâșflmanâșn bĂŒtĂŒn taraf-larâșna eflit flekilde uygulayacaklardâșr.
BĂLĂM III
KAYIP VE ĂLĂ KâčfiâčLER
Madde 32 - Genel ilke
âčflbu BölĂŒmĂŒn uygulanmasâșnda, yĂŒksek Ăąkit Taraflarâșn, çatâșfl-manâșn Taraflarâșnâșn ve Sözleflmeler ile iflbu Protokolde belirtilenuluslararasâș insani örgĂŒtlerin faaliyetlerini, öncelikli olarak, ai-lelerin yakâșnlarâșnâșn akâșbetini bilme hakkâș yönlendirir.
Madde 33 - Kayâșp kifliler
1. Koflullar elverdi€i anda ve en geç etkin muhasamatâșn sona er-mesinden itibaren, çatâșflmanâșn her bir Tarafâș, kayboldu€u hasâșmbir Tarafça rapor edilen62 bildirilen kiflileri arayacaktâșr. Söz ko-nusu hasâșm Taraf, bu aramalarâș kolaylafltâșrmak için söz konusukiflilere iliflkin tĂŒm faydalâș63 bilgileri iletecektir.
2. Yukarâșdaki fâșkra uyarâșnca bilgilerin toplanmasâșnâș kolaylafltâșrmakiçin, çatâșflmanâșn her bir tarafâș, Sözleflmeler ve iflbu Protokol uya-
202
62 âčng. reported Fr. signalĂ©e63 âčng. âčlgili, anlamlâș
![Page 210: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/210.jpg)
râșnca daha elveriflli bir muameleden yararlanamayan kiflilerle il-gili olarak:
a) Muhasamat ya da iflgal nedeniyle iki haftadan fazla bir sĂŒ-re boyunca gözaltâșnda tutulan, hapsedilen ya da tutsak ka-lan veya gözaltâș döneminde ölen kiflilerle ilgili olarak Dör-dĂŒncĂŒ Sözleflmeânin 138. Maddesinde belirtilen bilgilerikaydedecek;
b) bu kifliler muhasamat ya da iflgalin sonucunda baflka koflul-lar altâșnda ölmĂŒfllerse, bunlarâșn hakkâșnda bilgi toplanmasâșnâșve kaydedilmesini imkĂąnlar ölĂ§ĂŒsĂŒnde kolaylafltâșracak ve ge-rekirse gerçeklefltirecektir.
3. 1. Fâșkra uyarâșnca kayâșp oldu€u rapor edilen kiflilerle ilgili bilgi-ler ve bu bilgilere yönelik talepler ya do€rudan ya da KoruyucuGĂŒĂ§âĂŒn veya Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesine ba€lâș Merkezi Ta-kip BĂŒrosu64 ya da ulusal Kâșzâșl Haç (Kâșzâșlay, Kâșzâșl Aslan ve GĂŒ-nefl) derneklerinin aracâșlâș€âș ile iletilecektir. Bilgilerin Uluslarara-sâș Kâșzâșl Haç Komitesi ve ona ba€lâș Merkezi Takip BĂŒrosu aracâșlâș-€âș ile iletilmedi€i hallerde, çatâșflmanâșn her bir Tarafâș söz konusubilgilerin Merkezi Takip BĂŒrosuna da ulafltâșrâșlmasâșnâș sa€lamalâș-dâșr.
4. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș, muharebe alanlarâșnda ölĂŒlerin ekiplercearanmasâș, teflhis edilmesi ve kaldâșrâșlmasâșnâș sa€layacak hĂŒkĂŒm-ler ĂŒzerinde uzlaflmaya gayret edeceklerdir; bu hĂŒkĂŒmler, gere-kirse, söz konusu ekiplerin hasâșm tarafâșn denetimi altâșndaki böl-gelerde görev yaptâșklarâș sâșrada hasâșm tarafâșn personelinin kendi-lerine efllik etmelerini öngörebilir. Bu ekiplerin personeli mĂŒn-hasâșran bu görevleri yerine getirirken saygâș görecek ve koruna-caktâșr.
Madde 34 - Ălen kiflilerin kalâșntâșlarâș
1. Söz konusu kalâșntâșlar ya da mezar(lâșk)larâșn65, Sözleflmeler ve ifl-bu Protokol uyarâșnca daha elveriflli bir muameleye tabi olmadâșk-larâș durumlarda, iflgale ya da iflgal ve muhasamatâșn sonucu ola-rak gözaltâșna alâșnmaya ba€lâș sebeplerden dolayâș ölmĂŒfl olan kifli-ler ile muhasamat sonucu öldĂŒkleri ĂŒlkenin vatandaflâș olmayankiflilerin kalâșntâșlarâșna saygâș gösterilecek ve bĂŒtĂŒn bu kiflilerinmezar(lâșk) alanlarâș, DördĂŒncĂŒ Sözleflmeânin 130. maddesindeöngörĂŒldĂŒÂ€ĂŒ ĂŒzere saygâș ve bakâșm görecek ve iflaretlenecektir.
203
64 âčng. Central Tracing Agency, Fr. Agence centrale de recherche65 âčng. Gravesites Fr. sĂ©pultures
![Page 211: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/211.jpg)
2. Koflullar ve hasâșm Taraflar arasâșndaki iliflkiler izin verir vermez,mezarlarâșn ve duruma göre, muhasamat sebebiyle ölen kiflilerinkalâșntâșlarâșnâșn bulundu€u yerlerin sâșnâșrlarâș içerisinde yer aldâș€âșYĂŒksek Akit Taraflar:
a) Ălenlerin yakâșnlarâș ve resmi mezarlâșk kayâșt hizmetlerindengelen temsilcilerin mezarlâș€a giriflini kolaylafltâșrmak ve butĂŒr girifllere iliflkin pratik dĂŒzenlemeler koymak;
b) Bu tĂŒr mezar(lâșk)larâșn sĂŒrekli koruma ve bakâșmâșnâș sa€la-mak;
c) Ălenlerin kalâșntâșlarâșnâșn ve kiflisel eflyalarâșnâșn anavatanlarâșn-ca ya da yakâșn akrabalarâșnca66 talebi ĂŒzerine, bu ĂŒlke kar-flâș çâșkmadâș€âș sĂŒrece, kiflinin anavatanâșna iadesini kolaylafl-tâșrmak.
amacâșyla anlaflmalar yapacaklardâșr
3. 2. fâșkranâșn (b) ya da (c) bentlerinde öngörĂŒlen anlaflmalarâșn ya-pâșlmamasâș ve ölĂŒ kiflilerin anavatanlarâșnâșn bu mezar alanlarâșnâșnbakâșmâșnâș masraflarâșyla beraber ĂŒstlenmeye istekli olmamasâș ha-linde, mezar alanlarâș ĂŒlkesinde bulunan YĂŒksek Akit Taraf, ölĂŒ-lerin kalâșntâșlarâșnâșn ana vatana iadesini kolaylafltâșrmayâș teklifedebilir. Böyle bir teklif, yapâșldâș€âș tarihten befl yâșl sonra hala ka-bul edilmemiflse, ilgili yĂŒksek Ăąkit taraf, ölĂŒlerin ana vatanâșnagerekli uyarâș ve tebligatta bulunduktan sonra, kendi mevzuatâș-nâșn mezarlâșklar ve mezarlar için öngördĂŒÂ€ĂŒ hĂŒkĂŒmleri uygula-yabilir.
4. âčflbu Maddede sözĂŒ edilen mezar alanlarâș ĂŒlkesi içinde yer alanyĂŒksek Ăąkit taraf, sadece afla€âșdaki hallerde kalâșntâșlarâș mezar-dan çâșkarmaya izinlidir:
a) 2. (c) ve 3. fâșkralarda tanâșmlanan flartlar altâșnda, veya
b) Mezardan çâșkartma iflleminin, sâșhhi ve soruflturma amaçlâșzorunluluk halleri dahil olmak ĂŒzere, kamusal gerekçelerlezorunlu hale gelmesi durumunda; ki bu tĂŒr durumlardayĂŒksek Ăąkit taraf her halĂŒkarda ölĂŒ kiflilerin kalâșntâșlarâșnasaygâș ile muamele edecek ve yeni defin için öngörĂŒlen yerhakkâșnda ayrâșntâșlar vererek, mezardan çâșkartmak niyetihakkâșnda anavatanâș haberdar edecektir.
204
66 Fr. aile tarafâșndan
![Page 212: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/212.jpg)
KISIM III
SAVAfi ARAĂLARI VE YĂNTEMLERâč, SAVAfiANLAR VE SAVAfiESâčRLERâč
BĂLĂM I
SAVAfi ARAĂLARI VE YĂNTEMLERâč
Madde 35 - Temel kurallar
1. Herhangi bir silahlâș çatâșflmada, çatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn savaflyöntemleri veya savafl araçlarâș seçme hakkâș sâșnâșrsâșz de€ildir.
2. Gere€inden a€âșr yaralanmaya veya gereksiz acâș çekilmesine67
yol açar nitelikte silah, mermi, malzeme ile savafl yöntemlerininkullanâșlmasâș yasaktâșr.
3. Do€al çevreye, genifl alanda etkili, kalâșcâș ve ciddi hasar vermesiamaçlanan, ya da verece€i tahmin edilen savafl yöntemlerini vearaçlarâșnâș kullanmak yasaktâșr.
Madde 36 - Yeni silahlar
Bir YĂŒksek Akit Taraf, yeni bir silahâșn, savafl aracâșnâșn ya da yön-teminin ĂŒzerinde çalâșflmalar yapmasâș, gelifltirmesi, elde etmesiya da benimsemesi durumunda bunun kullanâșmâșnâșn iflbu Proto-kol ya da ilgili YĂŒksek Akit Tarafâș ba€layan herhangi bir ulusla-rarasâș hukuk kuralâșyla her koflulda ya da bazâș hallerde yasaklâșolup olmadâș€âșnâș belirlemek yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒ altâșndadâșr.
Madde 37 - Hainli€in yasaklanmasâș
1. Hainlik yoluyla bir dĂŒflmanâș öldĂŒrmek, yaralamak ya da esir al-mak yasaktâșr. DĂŒflmanâșn gĂŒvenini, daha sonra bu gĂŒvene68 iha-net etmeyi planlayarak kazanmayâș amaçlayan ve silahlâș çatâșflma-larda uygulanan uluslararasâș hukuk kurallarâș çerçevesinde dĂŒfl-manâșn kendisini bu kurallarca korundu€una ya da bu kuralla-ra uymak zorunda oldu€una inanmasâșnâș sa€layan hareketlerhainli€i teflkil edecektir. Afla€âșdaki hareketler hainli€e örnek ola-rak verilmifltir:
205
67 Fransâșzca metinde sadece gereksiz acâș ifadesi geçmektedir. âčng. of a nature to causesuperfluous injury or unnecessary suffering; Fr. De nature Ă causer des maux superf-lus.
68 Fransâșzca metinde iyi niyet (bonne foi) olarak geçmektedir.
![Page 213: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/213.jpg)
a) Bir ateflkes ya da teslim bayra€âș altâșnda mĂŒzakere yapâșyor-mufl gibi görĂŒnmek.
b) Yaralardan ya da hastalâșktan dolayâș takatsiz ve çaresizmiflgibi görĂŒnmek.
c) Sivil, muharip olmayan statĂŒdeymifl gibi davranmak ve
d) Birleflmifl Milletlerin ya da çatâșflmaya Taraf olmayan tarafsâșzya da baflka bir devletin iflaretlerini, amblemlerini ya da ĂŒni-formalarâșnâș kullanarak kendini koruma altâșndaki bir statĂŒ-ye sahipmifl gibi göstermek.
2. Savafl hileleri69 yasaklanmamâșfltâșr. Savafl hileleri, bir dĂŒflmanâșyanlâșfl yöne sevk etmeyi amaçlayan ya da ihtiyatsâșzca hareket et-meye teflvik eden, ancak silahlâș çatâșflmalar için geçerli olan hiçbir uluslararasâș hukuk kuralâșnâș çi€nemeyen ve bu hukuk kural-larâș çerçevesindeki koruma ile ilgili olarak dĂŒflmanâșn gĂŒveninikazanmayâș amaçlamadâș€âș için hainlik teflkil etmeyen hareketler-dir. Savafl hilelerine örnek olarak flunlar verilebilir: Kamuflajkullanâșmâș, sahte hedef70, sahte operasyonlar ve yanlâșfl bilgilen-dirme.
Madde 38 - Tanâșnan amblemler
1. Kâșzâșl Haçâșn, Kâșzâșl Ayâșn ya da Kâșzâșl Aslan ve GĂŒneflin ayâșrt ediciamblemlerinin ya da Konvansiyonlarla ya da bu Protokol ile ön-görĂŒlen di€er amblemlerin, sembollerin ya da sinyallerin uygun-suz bir flekilde kullanâșlmasâș yasaktâșr. Bir silahlâș çatâșflmada kastiolarak di€er uluslararasâș tanâșnmâșfl koruyucu amblemlerin, sem-bollerin ya da sinyallerin, ateflkes bayra€âșnâșn ve kĂŒltĂŒrel varlâșk-larâșn koruyucu ambleminin de dahil olmak ĂŒzere, kasten ve su-iistimal edici flekilde kullanâșmâș ayrâșca yasaklanmâșfltâșr.
2. Birleflmifl Milletlerin ayâșrt edici ambleminin, iflbu ĂrgĂŒtten ge-rekli izin alâșnmadâșkça, kullanâșlmasâș yasaktâșr.
Madde 39 - Milliyet amblemleri
1. Bir silahlâș çatâșflmada, tarafsâșz ya da çatâșflmaya taraf olmayan di-€er devletlerin bayraklarâșnâș ya da askeri amblemlerini, niflanla-râșnâș ya da ĂŒniformalarâșnâș kullanmak yasaktâșr.
206
69 âčng. Ruse of war, Fr, Les ruses de guerre. Savafl hileleri literatĂŒrde Strategem olarakda adlandâșrâșlmaktadâșr.
70 âčng. Decoy, Fr. Leurre
![Page 214: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/214.jpg)
2. Karflâș Taraflara ait bayraklarâșn ya da askeri amblemlerin, niflan-larâșn ya da ĂŒniformalarâșn, saldâșrâșya bafllarken ya da askeri ope-rasyonlar için kalkan görevi görmek, yarar sa€lamak, bunlarâșkorumak ya da bunlara engel olmak amacâșyla kullanâșlmasâș ya-saktâșr.
3. Bu maddedeki ya da madde 37 paragraf 1 (d)âdeki hiç bir fley,casusluk ya da denizdeki silahlâș çatâșflmalarda bayrak kullanâșmâș-na iliflkin genel kabul görmĂŒfl mevcut uluslararasâș hukuk kural-larâșnâș etkilemeyecektir.
Madde 40 - Hayat ba€âșfllama71
Hiç kimsenin hayatta kalmayaca€âșna yönelik emir vermek, bu-nunla bir dĂŒflmanâș tehdit etmek ve bu yöntemle savafl yapmakyasaktâșr.
Madde 41 - Savafl dâșflâș kalmâșfl dĂŒflmanâșn korunmasâș
1. Savafl dâșflâș oldu€u anlaflâșlan ya da mevcut koflullar altâșnda öyleoldu€unun kabul edilmesi gereken bir kifli saldâșrâș hedefi yapâșl-mayacaktâșr.
2. E€er afla€âșdaki koflullarâș sa€lâșyorsa kifli savafl dâșflâșdâșr:
a) Bir karflâș Tarafâșn eline geçmiflse,
b) Teslim olma niyetini açâșkça ifade ediyorsa ya da
c) Bilinçsiz hale getirilmifl ya da aldâș€âș yaralardan ya da hasta-lâșktan dolayâș hareket edemez hale gelmiflse ve buna ba€lâșolarak kendini savunmaktan acizse.
Ancak bu durumlarâșn hepsinde de söz konusu kiflinin her tĂŒrlĂŒdĂŒflmanca hareketten kaçâșnmasâș ve kaçma girifliminde bulun-mamasâș flarttâșr.
3. Savafl esiri olarak korumaya tabi olan kifliler, ĂŒĂ§ĂŒncĂŒ Konvansi-yonun Kâșsâșm III BölĂŒm Iâinde belirtilen flekilde tahliye edilmele-rini önleyen sâșra dâșflâș savafl koflullarâș altâșnda bir Karflâș Tarafâșn eli-ne dĂŒfltĂŒÂ€ĂŒ zaman salâșverileceklerdir ve bu kiflilerin gĂŒvenli€inisa€lamak için faydalâș72 her tĂŒrlĂŒ önlem alâșnacaktâșr.
207
71 âčng. Quarter, Fr. Quartier72 âčng. Feasible, Fr. Utile
![Page 215: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/215.jpg)
Madde 42 - Uçakta bulunanlar
1. Bir tehlike anâșnda paraflĂŒtle uçaktan atlayan hiç bir kimse afla-€âșya inifli sâșrasâșnda saldâșrâș hedefi yapâșlmayacaktâșr.
2. Tehlike içindeyken paraflĂŒtle uçaktan atlayan bir kifliye, bir kar-flâș Tarafça kontrol edilen topraklara ulaflmasâș ĂŒzerine e€er dĂŒfl-manca bir harekette bulundu€u açâșk de€ilse, saldâșrâș hedefi ya-pâșlmadan önce teslim olma fâșrsatâș verilmelidir.
3. Hava indirme birlikleri bu madde ile korunmaz.
BĂLĂM II
MUHARâčPLER VE SAVAfi ESâčRLERâč
Madde 43 - Silahlâș kuvvetler
1. Ăatâșflmanâșn bir Tarafâșnâșn Silahlâș Kuvvetleri, iflbu Taraf karflâș Ta-rafça tanâșnmayan bir hĂŒkĂŒmet ya da otorite tarafâșndan temsilediliyor olsa bile astlarâșnâșn davranâșfllarâșndan iflbu Tarafa karflâșsorumlu bir komutanlâș€âșn emri altâșnda bulunan bĂŒtĂŒn organizesilahlâș kuvvetlerden, gruplardan ve birimlerden oluflur. Bu si-lahlâș kuvvetler, silahlâș çatâșflmalarda uygulanan uluslararasâș hu-kuk kurallarâșna uyulmasâșnâș sa€layacak bir iç disiplin sisteminetabi olacaktâșr.
2. Ăatâșflmanâșn bir Tarafâșnâșn silahlâș kuvvetlerine mensup olanlar(ĂĂ§ĂŒncĂŒ Sözleflmeânin 33. maddesince kapsanan tâșbbi personelve dini personel dâșflâșnda) muhariplerdir, bir baflka deyifl ile do€-rudan muhasamata katâșlma hakkâșna sahiptirler.
3. Ne zaman çatâșflmanâșn bir Tarafâș, silahlâș kuvvetlerinin bĂŒnyesineyarâș askeri73 bir örgĂŒt ya da silahlâș kolluk gĂŒcĂŒ dahil ederse ça-tâșflmanâșn di€er Taraflarâșna bu konuda bildirimde bulunacaktâșr.
Madde 44 - Muharipler ve savafl esirleri
1. Madde 43âte tanâșmlanan ve bir karflâș Tarafâșn eline dĂŒflen her-hangi bir muharip savafl esiri olacaktâșr.
2. TĂŒm muharipler silahlâș çatâșflmalarda geçerli olan uluslararasâșhukuk kurallarâșna uymak zorunda olmasâșna ra€men, bu kural-larâșn ihlali, afla€âșda paragraf 3 ve 4âde belirtilen durumlar dâșflâșn-da, bir muharibi muharip olma hakkâșndan ya da e€er dĂŒflman
208
73 âčng. Paramilitary agency, Fr., Organisation paramilitaire
![Page 216: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/216.jpg)
eline geçerse, savafl esiri olma hakkâșndan mahrum etmeyecek-tir.
3. Sivil halkâșn muhasamatâșn getirdi€i etkilerden korunmasâșnâș art-tâșrmak için, muharipler saldâșrâșya girerken ya da bir saldâșrâș hazâșr-lâș€âș mahiyetindeki bir askeri operasyondayken kendilerini sivilhalktan ayâșrt etmek zorundadâșr. Ancak silahlâș çatâșflmalarda, mu-hasamatâșn do€asâș gere€i silahlâș bir muharibin kendini halktanayâșrt ettiremeyece€i durumlar olabilece€ini kabul ederek, bu gi-bi kifliler afla€âșdaki durumlarda silahâșnâș görĂŒnĂŒr bir flekilde ta-flâșmasâș flartâșyla muharip statĂŒlerini koruyacaktâșr:
a) Her bir askeri angajman sâșrasâșnda,
b) DĂŒflmanca görĂŒnĂŒr konumda oldu€u ve katâșlaca€âș bir saldâș-râșnâșn bafllatâșlmasâș öncesinde araziye yayâșlma sâșrasâșnda,
bu paragrafâșn gerekleriyle uyum içinde olan hareketler Madde37, paragraf 1 (c) çerçevesinde hainlik olarak sayâșlmayacaktâșr.
4. Paragraf 3âĂŒn ikinci cĂŒmlesinde belirtilen gerekleri yerine getire-mez flekilde bir karflâș Tarafâșn eline dĂŒflen bir muharip, savafl esi-ri olma hakkâșnâș kaybedecektir, ancak bu kiflilere her açâșdanĂĂ§ĂŒncĂŒ Konvansiyon ile ve bu Protokol ile savafl esirlerine tanâș-nanlarla eflit olacak flekilde korumalar sa€lanacaktâșr. Bu koru-malar, söz konusu kiflilerin yapmâșfl olduklarâș suçlardan dolayâșyargâșlandâș€âș ve cezalandâșrâșldâș€âș durumlarda ĂĂ§ĂŒncĂŒ Konvansi-yon tarafâșndan savafl esirlerine uygulananlara muadil koruma-larâș içermektedir.
5. Bir saldâșrâșda ya da bir saldâșrâșya hazâșrlâșk mahiyetindeki bir aske-ri operasyonda yer almazken bir karflâș Tarafâșn eline dĂŒflen mu-haripler, önceki faaliyetleri sebebiyle muharip ve savafl esiri ol-ma haklarâșndan yoksun kalmayacaktâșr.
6. Bu Madde hiç bir kiflinin ĂĂ§ĂŒncĂŒ Sözleflmenin 4. maddesi uya-râșnca savafl esiri olma hakkâșnâș etkilemeyecektir.
7. Bu Madde, çatâșflmanâșn bir Tarafâșnâșn dĂŒzenli, ĂŒniformalâș silahlâșbirimlerine tahsis edilen muharipler tarafâșndan ĂŒniformanâșn gi-yilmesiyle ilgili olarak Devletlerin genel olarak kabul ettikleri uy-gulamalarâș de€ifltirmeyi amaçlamamaktadâșr.
8. Birinci ve âčkinci Sözleflmelerin 13.Maddesinde sözĂŒ edilen kiflikategorilerine ek olarak, çatâșflmanâșn bir Tarafâșnâșn silahlâș kuvvet-lerinin tĂŒm mensuplarâș, bu ProtokolĂŒn Madde 43âĂŒnde tanâșm-landâș€âș gibi, yaralâș ya da hasta olmalarâș durumunda yukarâșda
209
![Page 217: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/217.jpg)
anâșlan Sözleflmelerin korumasâș altâșna; denizlerde ya da di€er su-larda gemi kazazedesi olmalarâș durumunda ise âčkinci Sözleflmeçerçevesinde koruma altâșna alâșnacaktâșr.
Madde 45 - Muhasamatta yer almâșfl olan kiflilerin korunmasâș
1. Muhasamatta yer alan ve karflâș Tarafâșn eline dĂŒflen bir kifli sa-vafl esiri farz edilecektir ve bu nedenle, kiflinin savafl esiri statĂŒ-sĂŒne sahip oldu€unu iddia etmesi ya da kendisine böyle bir sta-tĂŒ verilmifl gibi görĂŒnmesi ya da ba€âșmlâș oldu€u Tarafça onu alâș-koyan GĂŒĂ§ ya da Koruyucu GĂŒce söz konusu kifli adâșna bu sta-tĂŒyĂŒ talep etmesi durumunda ĂĂ§ĂŒncĂŒ Konvansiyon ile koruna-caktâșr. Söz konusu kiflinin savafl esiri statĂŒsĂŒne sahip olup ol-madâș€âș konusunda kuflkular olmasâș durumunda, kifli bu statĂŒ-ye sahip olmaya devam edecektir ve bu nedenle de bu statĂŒ yet-kili bir mahkeme tarafâșndan belirlenene kadar kifli bu Protokolve ĂĂ§ĂŒncĂŒ Sözleflme uyarâșnca korunacaktâșr.
2. E€er bir karflâș Tarafâșn eline dĂŒflen kifli savafl esiri olarak tutul-muyorsa ve bu Tarafça muhasamattan kaynaklanan suçlar içinyargâșlanacak ise, kifli adli mahkemede savafl esiri statĂŒsĂŒne sa-hip oldu€unu iddia etme ve bu iddiayâș yargâșsal bir karar altâșnaalma hakkâșna sahiptir. Geçerli prosedĂŒrler çerçevesinde mĂŒm-kĂŒn olan yerlerde, bu karara ba€lama suça iliflkin davadan ön-ce gerçekleflecektir. Koruyucu GĂŒcĂŒn temsilcileri, duruflmalarâșnDevlet gĂŒvenli€i yĂŒzĂŒnden kapalâș oturumda yapâșlmasâș gibi istis-nai bir durum haricinde, bu konunun karara ba€landâș€âș durufl-malara katâșlabileceklerdir. Böyle bir durumda, alâșkoyucu gĂŒĂ§Koruyucu GĂŒce uygun flekilde bilgi verecektir bulunacaktâșr.
3. Muhasamatta yer almâșfl olan ve savafl esiri statĂŒsĂŒ ne sahip ol-mayan ve DördĂŒncĂŒ Sözleflmeye uygun olarak daha iyi bir mu-ameleden yararlanmayan kifliler her zaman için bu ProtokolĂŒnMadde 75âi uyarâșnca korunma hakkâșna sahip olacaklardâșr. âčflgaledilmifl topraklarda bulunan bu tĂŒr kifliler, casus olarak tutul-madâșklarâș sĂŒrece, DördĂŒncĂŒ Sözleflme Madde 5âe ra€men, bukonvansiyonca dĂŒzenlenen haberleflme haklarâșna da ayrâșca sa-hip olacaktâșr.
Madde 46 - Casuslar
1. Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn di€er hĂŒkĂŒmlerine bakâșlmaksâș-zâșn, çatâșflmanâșn bir Tarafâșna ait silahlâș kuvvetlere mensup olanve casusluk yaparken karflâș Tarafâșn eline dĂŒflen kifliler savafl esi-
210
![Page 218: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/218.jpg)
ri statĂŒsĂŒ kazanma hakkâșna sahip olmayacaktâșr ve bir casus gi-bi muamele görebilir.
2. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin silahlâș kuvvetlerine mensupolan ve söz konusu Taraf adâșna karflâș Tarafça kontrol edilen sâș-nâșrlar içerisinde bilgi toplayan ya da bilgi toplama giriflimindebulunan kifliler, bunlarâș yaparken mensubu bulundu€u silahlâșkuvvetlerin ĂŒniformasâșnâș giymifl olduklarâș takdirde casusluk ya-pâșyor sayâșlmayacaktâșr.
3. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin silahlâș kuvvetlerine mensupolan ve bir dĂŒflman Tarafça iflgal edilen sâșnâșrlar içerisinde ika-met eden ve ba€lâș oldu€u Taraf adâșna söz konusu topraklar içe-risinde askeri de€ere sahip bilgi toplayan ya da toplama girifli-minde bulunan kifliler bu faaliyetleri gerçe€i yansâștmayan baha-neler göstererek ya da kasten gizlilik içinde yapmadâș€âș sĂŒrececasusluk faaliyetinde bulunuyor sayâșlmayacaktâșr. Bununla bir-likte, bu flekilde ikamet eden kifli casusluk yaparken yakalan-mamasâș halinde savafl esiri statĂŒsĂŒ kazanma hakkâșnâș kaybetme-yecek ve bir casus olarak muamele görmeyecektir.
4. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin silahlâș kuvvetlerine mensupolan ve bir karflâș Tarafça kontrol edilen topraklarda ikamet et-meyen ve bu topraklarda casusluk yapmâșfl olan kifliler sadecemensubu oldu€u silahlâș kuvvetlere tekrar katâșlmadan önce ya-kalanmâșfl olmasâș durumunda bir casus olarak muamele göre-cek ve savafl esiri statĂŒsĂŒne sahip olma haklarâșnâș kaybedecek-lerdir.
Madde 47 - Paralâș askerler
1. Bir paralâș asker muharip ya da savafl esiri olma hakkâșna sahipolmayacaktâșr.
2. Afla€âșdaki tanâșmlara uyan kifliler paralâș askerdir:
a) Ălke içinde ya da yurt dâșflâșnda, silahlâș bir çatâșflmada savafl-mak ĂŒzere silahlâș hizmete kaydedilmifl;
b) Muhasamata do€rudan katâșlmâșfl olan;
c) Esasen özel kazanç arzusu ile muhasamatta yer almak iste-mifl olan ve aslâșnda, çatâșflmanâșn bir Tarafâșnca ya da Tarafadâșna, iflbu Tarafâșn, silahlâș kuvvetlerindeki benzer rĂŒtbe vegörevler için muhariplere ön gördĂŒÂ€ĂŒ veya ödedi€i miktarâșnoldukça ĂŒstĂŒnde maddi karflâșlâșk alaca€âș vaat edilen;
d) Ne Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin vatandaflâș olan ne de
211
![Page 219: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/219.jpg)
çatâșflmanâșn bir Tarafâșnca kontrol edilen topraklar ĂŒzerindeikamet eden;
e) Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin silahlâș kuvvetlerine men-sup olmayan;ve
f) Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan olmayan bir Devlet tarafâșndan ifl-bu devletin silahlâș kuvvetlerinin bir mensubu olarak resmigörevle gönderilmemifl olanlar.
KISIM IV
SâčVâčL HALK
BĂLĂM I
MUHASAMATIN ETKâčLERâčNE KARfiI GENEL KORUMA
ALT BĂLĂM I
TEMEL UYGULAMA KURALI VE UYGULAMA ALANI
Madde 48 - Temel kural
Sivil halkâșn ve sivil nitelikte mallarâșn74 saygâș görmesini ve ko-runmasâșnâș sa€lamak için, çatâșflmanâșn Taraflarâș daima, sivil halkile muharipleri, sivil mallar ile askeri hedefleri birbirinden ayâșrtetmeli ve buna uygun olarak operasyonlarâșnâș sadece askerĂź he-deflere yöneltmelidirler.
Madde 49 - Saldâșrâșlarâșn tanâșmâș ve uygulama kapsamâș
1. âSaldâșrâșlarâ hĂŒcum ya da savunma nitelikli olan ve dĂŒflmanakarflâș yöneltilen fliddet eylemleri anlamâșna gelmektedir.
2. Bu ProtokolĂŒn saldâșrâșlarla ilgili olan hĂŒkĂŒmleri, çatâșflmanâșn birTarafâșna ait olan ama dĂŒflman Tarafâșn kontrolĂŒ altâșnda bulunanulusal topraklar da dahil olmak ĂŒzere, hangi topraklar ĂŒzerindegerçeklefltirilirse gerçeklefltirilsin, tĂŒm saldâșrâșlara uygulanacak-tâșr.
3. Bu bölĂŒmĂŒn hĂŒkĂŒmleri, karadaki sivil halkâș, bireysel olarak si-villeri ya da sivil nitelikte mallarâș etkileyebilecek kara, hava yada deniz savafllarâș için geçerlidir. Bunun yanâș sâșra bu hĂŒkĂŒmlerdenizden ya da havadan kara ĂŒzerindeki hedeflere gelebilecek
212
74 âčng. Civilian objects, Fransâșzca Biens de caractĂšre civil
![Page 220: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/220.jpg)
olan tĂŒm saldâșrâșlar için geçerlidir, ancak denizde ya da havadagerçekleflen silahlâș çatâșflmalar için uygulanan uluslararasâș hu-kuk kurallarâșnâș baflka bir flekilde etkilemez.
4. Bu bölĂŒmde yer alan hĂŒkĂŒmler, DördĂŒncĂŒ Sözleflmede, özellik-lede söz konusu Sözleflmenin Kâșsâșm IIâsinde ve YĂŒksek Akit Ta-raflarâș ba€layan di€er uluslararasâș anlaflmalarda mevcut olaninsanĂź koruma ile ilgili kurallara ve savaflâșn etkilerine karflâș sivil-lerin ve sivil mallarâșn karadaki, denizdeki ya da havadaki muha-samatâșn etkilerinden korunmasâș ile ilgili di€er uluslararasâș hu-kuk kurallarâșna ek niteli€indedir.
ALTBĂLĂM II
SâčVâčLLER VE SâčVâčL HALK
Madde 50 - Sivillerin ve sivil halkâșn tanâșmâș
1. Sivil, ĂĂ§ĂŒncĂŒ Sözleflmenin Madde 4 (A) (1), (2), (3) ve (6)âsâșnda vebu ProtokolĂŒn Madde 43âĂŒnde sözĂŒ edilen kifli kategorilerinegirmeyen kiflilerdir. Bir kiflinin sivil olup olmadâș€âș konusundakuflkular olmasâș durumunda, söz konusu kifli sivil sayâșlacaktâșr.
2. Sivil halk, sivil olan tĂŒm kiflilerden oluflur.
3. Sivil halkâșn içinde sivil tanâșmâșna uymayan kiflilerin bulunmasâș,halkâșn sivil niteli€ini bozmaz.
Madde 51- Sivil halkâșn korunmasâș
1. Sivil halk ve bireysel olarak siviller, askeri operasyonlardan do-€an tehlikelere karflâș genel bir korumadan yararlanacaklardâșr.Bu korumanâșn ifllerlik kazanmasâș için, di€er uygulanabilir ulus-lararasâș hukuk kurallarâșna ek olan afla€âșdaki kurallarâșn her ko-flulda gözlenmesi gerekmektedir.
2. Sivil halk ve bireysel olarak siviller saldâșrâșnâșn hedefi olmayacak-tâșr. Esas amacâș sivil halk arasâșnda terör yaymak olan fliddet ha-reketleri ya da tehditleri yasaktâșr.
3. Siviller, muhasamatta do€rudan yer almadâșklarâș sĂŒrece bu bö-lĂŒm ile sa€lanan korumadan yararlanacaklardâșr.
4. Ayrâșm gözetmeksizin yapâșlan saldâșrâșlar yasaktâșr. Ayrâșm gözet-meksizin yapâșlan saldâșrâșlar flunlardâșr:
a) Belirli bir askeri hedefe yöneltilmemifl saldâșrâșlar;
213
![Page 221: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/221.jpg)
b) Belirli bir askeri hedefe yönlendirilemeyen savafl yöntemlerive araçlarâșnâșn kullanâșldâș€âș saldâșrâșlar; ya da
c) Bâșraktâșklarâș etkiler bu Protokolce öngörĂŒldĂŒÂ€ĂŒ flekilde sâșnâșr-landâșrâșlamayan savafl yöntemlerinin ve araçlarâșnâșn kullanâșl-dâș€âș saldâșrâșlar;
ve netice olarak, böyle her bir durumda, hiç bir ayrâșm gözetmek-sizin askeri hedefleri ve sivilleri ve sivil mallarâș vurma özelli€inesahip yöntemlerin kullanâșldâș€âș saldâșrâșlardâșr.
5. Afla€âșdaki saldâșrâș tipleri bunlarla sâșnâșrlâș olmaksâșzâșn ayrâșm gözet-meyen saldâșrâșlar olarak kabul edilmektedir:
a) Bir flehir, kasaba ya da benzer flekilde sivil kiflilerin ya da si-vil nitelikli mallarâșn yo€un bulundu€u bir alanda bulunanancak, birbirlerinden açâșk flekilde ayrâș bulunan ve ba€âșmsâșzbir miktar askeri hedefi tek bir askeri hedef gibi kabul eden,yöntem ya da kullanâșlan araç fark etmeksizin bombardâșmanfleklinde yapâșlan saldâșrâșlar;
b) Elde edilmesi beklenen somut ve do€rudan askeri avantajakâșyasla aflâșrâș olarak kabul edilecek miktarda sivil halkta in-san hayatâșnâșn kaybâșna, yaralanmalara ve sivil niteliktekimallara zarar verilmesine ya da bu kayâșp ve zararlarâșn hep-sinin birlikte oluflmasâșna arâșzi flekilde sebep olmasâș beklene-bilecek saldâșrâșlar;
6. Misillemeler yoluyla sivil halka ya da sivillere karflâș saldâșrâșlar ya-saklanmâșfltâșr.
7. Sivil halkâșn ya da bireysel olarak sivillerin varlâș€âș ya da hareke-ti, belli noktalarâș askeri operasyonlardan muaf tutmak için, özel-likle de askeri hedefleri saldâșrâșlara karflâș korumak, askeri ope-rasyonlara yarar sa€lamak veya engel olmak için yapâșlacak giri-flimlerde kullanâșlmayacaktâșr. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș, sivil halkâșnya da bireysel olarak sivillerin hareketini, askeri hedeflere ya daaskeri operasyonlara karflâș yapâșlacak saldâșrâșlara karflâș kalkanolarak kullanmak amacâșyla yönetmeyecektir.
8. Bu yasaklarâșn herhangi birinin ihlali, çatâșflan Taraflarâș Madde57âde belirtilen koruyucu önlemlerin alâșnmasâș yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒ dedahil olmak ĂŒzere, sivil halk ve sivillerle ilgili yasal zorunluluk-larâșndan kurtarmayacaktâșr.
214
![Page 222: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/222.jpg)
ALTBĂLĂM III
SâčVâčL NâčTELâčKTE MALLAR75
Madde 52 - Sivil nitelikte mallarâșn genel korunmasâș
1. Sivil nitelikte mallar saldâșrâș ya da misillemelere hedef olmaya-caktâșr. Sivil nitelikte mallar, afla€âșda paragraf 2âde açâșklandâș€âșĂŒzere, askeri hedef olmayan tĂŒm mallardâșr.
2. Saldâșrâșlar sadece askeri hedeflerle sâșnâșrlâș olacaktâșr. Mallar sözkonusu oldu€unda askeri hedefler, do€alarâș, konumlarâș, amaç-larâș ya da kullanâșmlarâș gere€i askeri eylemlere etkin bir katkâșdabulunan ve tamamen ya da kâșsmen yok edilmesi, ele geçirilmesiya da etkisiz hale getirilmesi durumunda, mevcut koflullar altâșn-da, kesin bir askeri avantaj sa€layan objelerle sâșnâșrlâșdâșr.
3. âčbadet yeri, ev ya da di€er ikamet yerleri ya da okullar gibi nor-malde sivil amaçlara tahsis edilmifl olan bir malâșn, askeri hare-kĂąta etkin bir katkâșda bulunmak için kullanâșlâșp kullanâșlmadâș€âș-na dair kuflkular olmasâș durumunda, söz konusu hedef buamaçlarla kullanâșlmamâșfl sayâșlacaktâșr.
Madde 53 - KĂŒltĂŒrel mallarâșn ve âčbadet yerlerinin korunmasâș
Silahlâș Ăatâșflma Halinde KĂŒltĂŒrel Mallarâșn Korunmasâș Hakkâșnda-ki 14 Mayâșs 1954 tarihli Lahey Sözleflmesinin ve di€er ilgili ulus-lararasâș kaynaklarâșn hĂŒkĂŒmlerine halel gelmemek ĂŒzere afla€âș-dakiler yasaklanmâșfltâșr:
a) âčnsanlarâșn kĂŒltĂŒrel ve ruhani miraslarâșnâș oluflturan tarihianâștlar, sanat eserleri ya da ibadet yerlerine karflâș yöneltilenmuhasamat eylemleri gerçeklefltirmek,
b) Bu mallarâș askeri çalâșflmalarâșn desteklenmesi için kullan-mak,
c) Bu tĂŒr mallarâș misilleme hedefi haline getirmek.
Madde 54- Sivil halkâșn yaflamâșnâș sĂŒrdĂŒrebilmesi için vazgeçilmezolan mallarâșn korunmasâș
1. Bir savafl yöntemi olarak sivilleri aç bâșrakmak yasaktâșr.
2. Sivilleri aç bâșrakmak, sivillerin taflâșnmasâșna neden olmak ya da
215
75 âčng. Civilian objects, Fr. Bien de caractĂšre civil
![Page 223: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/223.jpg)
baflka bir dĂŒflĂŒnceyle ya da baflka hangi amaçla olursa olsun,taflâșdâșklarâș yaflamsal de€er yĂŒzĂŒnden dĂŒflman Taraf ya da sivilhalkâș bunlardan mahrum bâșrakmak amacâșyla, yiyecek maddele-ri ve yiyecek maddelerinin ĂŒretimi için tahsis edilen tarâșm alan-larâș, tarâșm ĂŒrĂŒnleri, sĂŒrĂŒ hayvanlarâș, içme suyu tesisleri ve de-polarâș ve sulama kanallarâș gibi halkâșn yaflamâșnâș sĂŒrdĂŒrmesi içinvazgeçilmez olan mallara saldâșrmak, bunlarâș yok etmek, ortadankaldâșrmak ya da kullanâșlamaz hale getirmek yasaktâșr.
3. Paragraf 2âde yer alan yasaklar, dĂŒflman Tarafça afla€âșdakiamaçlar do€rultusunda kullanâșlan mallar için geçerli de€ildir.
a) Sadece silahlâș kuvvetlerinin mensuplarâș için esaslâș ve ya-flamsal önemi haiz bir kaynak76 ise ya da
b) Esaslâș ve yaflamsal önemi haiz bir kaynak olarak de€ilse de,do€rudan askeri hareketin desteklenmesi için kullanâșlanmallar. Ancak bu durumlarâșn hiç birinde, de söz konusumallara karflâș, sivil halkâș yetersiz yiyecek ya da içecekle bâș-rakmasâș ve böylece halkâșn açlâșk çekmesine ya da taflâșnmayazorlanmasâșna neden olmasâș beklenen eylemlerde bulunul-mayacaktâșr.
4. Bu mallar misillemeler için hedef haline getirilmeyecektir.
5. Ulusal sâșnâșrlarâșn istilaya karflâș savunulmasâș sâșrasâșnda Ăatâșflma-nâșn Taraflarâșnâșn yaflamsal ihtiyaçlarâș oldu€u kabul edilerek, ça-tâșflan bir Taraf kendi kontrolĂŒ altâșndaki sâșnâșrlar içerisinde, zo-runlu askeri gereklilikler nedeniyle ihtiyaç duyulan yerlerde pa-ragraf 2âde yer alan yasaklara ayrâșk hĂŒkĂŒm77 getirebilir.
Madde 55 - Do€al çevrenin korunmasâș
1. Muharebe sâșrasâșnda do€al çevre, kalâșcâș, yaygâșn, ciddi zararlarakarflâș korunacaktâșr. Bu koruma, do€al çevreye zarar getirmesi veböylece halkâșn sa€lâș€âșnâș ya da yaflamâșnâș devam ettirmesini tehli-keye sokmasâș beklenen ve bu amaçla gelifltirilmifl savafl araçla-râșnâșn ve yöntemlerinin kullanâșlmasâș yasa€âșnâș içermektedir.
2. Misilleme yoluyla do€al çevreye saldâșrâșda bulunmak yasaktâșr.
216
76 âčng. Sustenance, Fr. Subsistance 77 âčng. Derogations, Fr. DĂ©rogations
![Page 224: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/224.jpg)
Madde 56- Tehlikeli unsurlarâș barâșndâșran yapâș ve tesislerin korunmasâș78
1. Barajlar, su kanallarâș ve nĂŒkleer elektrik ĂŒretim tesisleri gibitehlike arz eden unsurlar barâșndâșran yapâșlar ya da tesisler, birsaldâșrâșnâșn, buralardaki tehlikeli unsurlarâșn salâșverilmesine vesonuç olarak, sivil halk arasâșnda ciddi kayâșplara neden olaca€âșdurumlarda, askeri hedef teflkil etseler dahi saldâșrâșya hedef ol-mayacaktâșr. Bu yapâș ya da tesislerin yakâșnâșnda yer alan di€er as-keri hedefler, söz konusu saldâșrâșnâșn yapâș ve tesislerdeki tehlikeliunsurlarâșn salâșverilmesine ve sonuç olarak sivil halk arasâșndaciddi kayâșplarâșn yaflanmasâșna neden olabilece€i durumlarda,saldâșrâș hedefi yapâșlmayacaklardâșr.
2. Paragraf 1âde yer verilen saldâșrâșlara karflâș özel koruma, afla€âșda-ki durumlarda ortadan kalkacaktâșr:
a) Baraj ya da su kanallarâș için, sadece bunlarâșn normal ifllev-lerinin dâșflâșnda, askeri operasyonlara dĂŒzenli olarak, önemlive do€rudan bir flekilde desteklenmesi için kullanâșlmalarâș veyapâșlacak saldâșrâșlarâșn bu deste€i ortadan kaldâșrmanâșn tek çâș-kar yolu olmasâș durumunda,
b) NĂŒkleer gĂŒĂ§lĂŒ elektrik ĂŒretim santralleri için, sadece askerioperasyonlarâș dĂŒzenli, önemli ve do€rudan bir flekilde des-teklemek için elektrik gĂŒcĂŒ ĂŒretmesi ve yapâșlacak saldâșrâșnâșnbu deste€i ortadan kaldâșrmanâșn tek çâșkar yolu olmasâș duru-munda,
c) Bu yapâș ve tesislerin yakâșnâșna yerlefltirilmifl bulunan di€eraskeri hedefler için, sadece askeri operasyonlarâșn dĂŒzenli,önem arz eden ve do€rudan bir flekilde desteklenmesi içinkullanâșlmalarâș ve yapâșlacak saldâșrâșnâșn bu deste€i ortadankaldâșrmanâșn tek çâșkar yolu olmasâș durumunda.
3. Her durumda da, sivil halk ve sivil bireyler, Madde 57âde yer ve-rilen ihtiyati tedbirlere saygâș gösterilmesi de dahil olmak ĂŒzere,uluslararasâș hukuk tarafâșndan kendilerine sa€lanan tĂŒm koru-madan yararlanma haklarâșnâș muhafaza edeceklerdir. E€er koru-ma ortadan kalkarsa ve paragraf 1âde sözĂŒ edilen yapâș, tesis yada askeri hedeflerden herhangi biri saldâșrâșya u€rarsa, tehlikeliunsurlarâșn salâșnmasâșnâș önlemek için mĂŒmkĂŒn olan her tĂŒrlĂŒtedbir alâșnacaktâșr.
217
78 âčng. Protection of works and installations containing dangerous forces, Fr. Protectiondes ouvrages et installations contenant des forces dangereuses
![Page 225: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/225.jpg)
4. Paragraf 1âe sözĂŒ edilen yapâș, tesis ya da askeri hedeflerin hiçbi-risi misilleme hedefi yapâșlamaz.
5. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș, paragraf 1âde sözĂŒ edilen yapâș ya da tesis-lerin yakâșnâșna askeri hedeflerin yerlefltirilmesinden kaçâșnmakiçin çaba gösterecektir. Buna ra€men, sadece yapâșlarâș ve tesisle-ri saldâșrâșlardan koruma amacâșyla yerlefltirilmifl olan tesislere izinverilecektir ve söz konusu tesisler, korunan yapâș ya da tesise ya-pâșlacak saldâșrâșlara cevap vermek için gerekli olan savunmaamaçlâș hareketler dâșflâșnda savafl hallerinde kullanâșlmamalarâș vesilahlanmalarâșnâșn sadece korunan yapâș ya da tesislere karflâș ger-çeklefltirilen dĂŒflmanca saldâșrâșlarâș geri pĂŒskĂŒrtmek için yeterlisilahlarla sâșnâșrlanmâșfl olmasâș kofluluyla, saldâșrâș hedefi yapâșlma-yacaktâșr.
6. YĂŒksek Akit Taraflar ve Ăatâșflmanâșn Taraflarâș, tehlikeli unsurlariçeren hedefler için ek koruma sa€lamak için, kendi aralarâșndabaflka anlaflmalar yapmaya ça€âșrâșlâșr.
7. Bu madde ile korunan hedeflerin tanâșnmasâșnâș kolaylafltâșrmakiçin, çatâșflma Taraflarâș bunlarâș bu ProtokolĂŒn Ek 1âinde Madde16 altâșnda79 belirtildi€i gibi, aynâș eksen ĂŒzerine yerlefltirilmifl ĂŒĂ§parlak turuncu halkadan oluflan özel bir sembol ile iflaretleyebi-lir. Bu iflaretin olmamasâș çatâșflmanâșn hiç bir Tarafâșnâș bu Maddeçerçevesindeki yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒklerinden kurtarmaz.
ALTBĂLĂM IV
âčHTâčYATâč TEDBâčRLER
Madde 57- Saldâșrâșlarda alâșnan önlemler
1. Askeri operasyonlarâșn yĂŒrĂŒtĂŒlmesinde, sivil halkâș, sivilleri ve si-vil mallarâș hedef dâșflâș tutmak için sĂŒrekli özen gösterilecektir.
2. Saldâșrâșlarla ilgili olarak afla€âșdaki önlemler alâșnacaktâșr:
a) Bir saldâșrâș planâș yapan ya da bir saldâșrâș yapmaya karar ve-ren kifliler:
i) Saldâșrâșlacak hedeflerin siviller ya da sivil mallar olmadâș-€âșnâș ve özel korumaya tabi olmadâș€âșnâș, sadece Madde 52paragraf 2âde verilen tanâșm çerçevesinde askeri hedefleroldu€unu ve bu Protokol hĂŒkĂŒmlerince bu yerlere sal-
218
79 De€ifltirilmifl ek madde 17
![Page 226: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/226.jpg)
dâșrmanâșn yasak olmadâș€âșnâș do€rulamak için yapâșlabile-cek her fleyi yapmalâșdâșr.
ii) Arâșzi flekilde sivil can kaybâș olmasâșnâș, sivillerin yaralan-masâșnâș ve sivil mallara zarar verilmesini engellemek veher halĂŒkarda bunlarâș en aza indirmek amacâșyla, saldâș-râș araçlarâșnâș ve yöntemlerini seçerken mĂŒmkĂŒn olantĂŒm önlemleri almalâșdâșr.
iii) Elde edilmesi beklenen somut ve do€rudan askeri avan-taja kâșyasla aflâșrâș olarak kabul edilecek miktarda sivilhalkta insan hayatâșnâșn kaybâșna, yaralanmalara ve sivilnitelikteki mallara zarar verilmesine ya da bu kayâșp vezararlarâșn hepsinin birlikte oluflmasâșna arâșzi flekilde se-bep olmasâș beklenebilecek saldâșrâșlara karar vermektenkaçâșnmalâșdâșr.
b) Bir saldâșrâș, hedefin askeri bir hedef olmadâș€âșnâșn ya da özelkorumaya tabi oldu€unun ya da yapâșlacak saldâșrâș ile ondanelde edilmesi beklenen somut ve do€rudan askeri avantajakâșyasla aflâșrâș olarak kabul edilecek miktarda sivil halkta in-san hayatâșnâșn kaybâșna, yaralanmalara ve sivil niteliktekimallara zarar verilmesine ya da bu kayâșp ve zararlarâșn hep-sinin birlikte oluflmasâșna arâșzi flekilde sebep olaca€âșnâșn açâșk-lâșk kazanmasâș durumunda durdurulacak ya da askâșya alâș-nacaktâșr.
c) Koflullarâșn izin vermedi€i durumlar dâșflâșnda, sivil halkâș etki-leyebilecek saldâșrâșlar için etkin bir önceden uyarâș80 yapâșlma-lâșdâșr.
3. Benzer bir askeri avantaj elde etmek için olasâș bir kaç askeri he-def arasâșnda seçim yaparken, seçilecek olan hedef, ona saldâșrâșl-masâș halinde sivil yaflamâș ve sivil mallarâș en az tehlikeye atmasâșbeklenen hedef olmalâșdâșr.
4. Denizde ya da havada yĂŒrĂŒtĂŒlen askeri operasyonlar sâșrasâșnda,çatâșflmanâșn Taraflarâșndan her biri, silahlâș çatâșflmada uygulana-cak uluslararasâș hukuk kurallarâș çerçevesindeki hak ve yĂŒkĂŒm-lĂŒlĂŒklerine uygun olarak, sivil can kayâșplarâșnâș ve sivil objelereverilen zararâș önlemek için tĂŒm makul önlemleri alacaktâșr.
5. Bu maddenin hiç bir hĂŒkmĂŒ, sivil halka, sivillere ya da sivil mal-lara karflâș saldâșrâș dĂŒzenleme yetkisi veren maddeler olarak anla-flâșlmamalâșdâșr.
219
80 Fr, ...un avertissement doit ĂȘtre donnĂ© en temps utile et par des moyens efficaces
![Page 227: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/227.jpg)
Madde 58 - Saldâșrâșlarâșn etkilerine karflâș alâșnacak önlemler
Ăatâșflmanâșn Taraflarâș, mĂŒmkĂŒn olan en genifl kapsamda:
a) DördĂŒncĂŒ Sözleflmede yer alan Madde 49âa halel getirmek-sizin kontrolleri altâșndaki sivil halkâș, sivil bireyleri ve sivilmallarâș askeri hedeflerin yakâșnâșndan uzaklafltâșrmak için ça-ba gösterecektir.
b) Yo€un nĂŒfuslu alanlara ya da bu alanlarâșn yakâșnlarâșna as-keri hedefler yerlefltirmekten kaçâșnacaktâșr.
c) Kontrolleri altâșndaki sivil haklâș, sivil bireyleri ve sivil objele-ri askeri operasyonlardan kaynaklanan tehlikelerden koru-mak için gerekli di€er önlemleri alacaktâșr.
BĂLĂM V
ĂZEL KORUMA ALTINDAKâč MEVKâč VE ALANLAR81
Madde 59- Savunulmayan mevkiler
1. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn hangi araçlarla olursa olsun, savunul-mayan alanlara saldâșrmasâș yasaktâșr.
2. Ăatâșflmanâșn bir Tarafâșnâșn yetkili otoriteleri, silahlâș kuvvetlerin te-masta oldu€u ve bir karflâș Tarafâșn iflgaline açâșk bir bölgede ya daburaya yakâșn bir yerde bulunan bir yerleflim alanâșnâș savunulma-yan mevki ilan edebilir. Böyle bir mevki afla€âșdaki koflullarâș sa€-lamalâșdâșr:
a) TĂŒm muharipler, taflâșnabilir silahlar ve taflâșnabilir askeriekipman82 boflaltâșlacaktâșr,
b) Sabit askeri yapâș ya da tesisler muhasamat amacâșyla kulla-nâșlmayacaktâșr,
c) Yetkili otoriteler ya da halk tarafâșndan muhasamat faaliyet-lerinde bulunulmayacaktâșr ve
d) Askeri operasyonlarâș destekleyen hiç bir etkinlik gerçeklefl-tirilmeyecektir.
3. Bu alanda, Konvansiyonlar ve bu Protokol çerçevesinde özel ko-ruma altâșnda olan kiflilerin ve tek amacâș kamu dĂŒzenini sa€la-
220
81 âčng. Localities and zones, Fr. LocalitĂ©s et zones82 âčng. Equipment, Fr. MatĂ©riel
![Page 228: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/228.jpg)
mak olan polis gĂŒĂ§lerinin bulunmasâș, paragraf 2âde belirtilen ko-flullara ters dĂŒflmez.
4. Paragraf 2 kapsamâșnda yapâșlan ilan karflâș Tarafa hitaben olacakve mĂŒmkĂŒn olan en açâșk ve net flekilde, savunulmayan alanla-râșn sâșnâșrlarâșnâș olabildi€ince açâșk biçimde tanâșmlayacak ve belirle-yecektir. âčlanâșn yapâșldâș€âș Ăatâșflmanâșn Tarafâș iflbu ilanâș aldâș€âșnâș te-yit edecektir ve paragraf 2âde belirtilen flartlarâșn gerçekten tamolarak yerine getirilmifl olmasâș durumunda, söz konusu alanasavunulmayan alan muamelesi yapacaktâșr. Aksi halde iflbu Ta-raf derhal ilanâș yapan Tarafâș bilgilendirecektir Paragraf 2âde be-lirtilen koflullar yerine getirilmemifl olsa dahi, söz konusu alanbu ProtokolĂŒn di€er hĂŒkĂŒmleri ve silahlâș çatâșflmada geçerli olandi€er uluslararasâș hukuk kurallarâș tarafâșndan sa€lanan koruma-dan yararlanmaya devam edecektir.
5. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș paragraf 2âde belirtilen koflullarâș sa€lamâș-yor olsa dahi, savunulmayan mevkilerin oluflturulmasâș konu-sunda anlaflabilirler. Yapâșlacak anlaflma, mĂŒmkĂŒn olan en açâșkve net flekilde, savunulmayan mevkiinin sâșnâșrlarâșnâș tanâșmlaya-cak ve belirleyecektir; gerekli görĂŒlen durumlarda denetim yön-temleri de anlaflma ile belirlenebilir.
6. Böyle bir anlaflmanâșn kapsamâșna giren bir mevkiinin kontrolĂŒ-nĂŒ elinde tutan Taraf, bu mevkiyi, mĂŒmkĂŒn olan en belirgin bi-çimde, di€er Taraf ile ĂŒzerinde anlaflacaklarâș özel sembollerle, ifl-bu sembolleri net olarak görĂŒlebilecekleri yerlere, özellikle de il-gili mevkiinin çevresine, sâșnâșrlarâșna ve ana yollara yerlefltirmeksuretiyle iflaretleyecektir.
7. Bir alan paragraf 2âde ya da paragraf 5âte sözĂŒ edilen anlaflma-da belirtilen flartlarâș yerine getirmedi€i anda savunulmayan alanstatĂŒsĂŒnĂŒ kaybeder. Böyle bir durumda, alan bu ProtokolĂŒn di-€er hĂŒkĂŒmleri ve silahlâș çatâșflmalar için geçerli di€er uluslarara-sâș hukuk kurallarâș tarafâșndan sa€lanan korumadan yararlanma-ya devam edecektir.
Madde 60- Askerden arâșndâșrâșlmâșfl83 bölge
1. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn askeri operasyonlarâșnâș, anlaflmayla as-kerden arâșndâșrâșlmâșfl bölge statĂŒsĂŒnĂŒ kabul ettikleri bölgelereyaymasâș, bu durum iflbu anlaflmanâșn flartlarâșna ters dĂŒfltĂŒÂ€ĂŒsĂŒrece yasaktâșr.
221
83 âčng. Demilitarized, Fr. DĂ©militarisĂ©e
![Page 229: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/229.jpg)
2. Anlaflma sarih bir anlaflma olacaktâșr, yazâșlâș ya da sözlĂŒ olarak,do€rudan ya da bir Koruyucu GĂŒĂ§ ya da herhangi bir tarafsâșz in-sani örgĂŒt aracâșlâș€âș ile yapâșlabilir; anlaflma karflâșlâșklâș ve birbiriy-le uyumlu beyanlardan oluflacaktâșr. Anlaflma barâșfl zamanâșndaya da muhasamatâșn bafllamasâșndan sonra sonuçlanabilir vemĂŒmkĂŒn olan en net ve açâșk biçimde askerden arâșndâșrâșlmâșfl böl-genin sâșnâșrlarâșnâș tanâșmlayacak ve belirleyecektir; gerekli görĂŒl-dĂŒÂ€ĂŒ takdirde denetim yöntemleri de anlaflma ile belirlenebilir.
3. Böyle bir anlaflmanâșn konusu normalde afla€âșdaki koflullarâș kar-flâșlayan herhangi bir bölge olacaktâșr:
a) BĂŒtĂŒn muharipler, taflâșnabilir silahlar ve taflâșnabilir askeriekipman84 da dahil olmak ĂŒzere, tahliye edilmifl olmalâșdâșr,
b) Sabit askeri yapâș ve tesisler muhasamat amacâșyla kullanâșl-mayacaktâșr,
c) Yetkili otoriteler ya da halk tarafâșndan muhasamat faaliyet-leri gerçeklefltirilmeyecektir ve
d) Askeri amaçlarla ile ba€lantâșlâș etkinlikler durdurulmufl ola-caktâșr.
Ăatâșflmanâșn taraflarâș alt paragraf (d)âde belirtilen koflullarla ilifl-kin yapâșlacak yorumlar ve askerden arâșndâșrâșlmâșfl bölgeye parag-raf 4âte belirtilenler dâșflâșnda girifl izni verilecek olan kifliler ĂŒze-rinde anlaflmaya varacaktâșr.
4. Bu bölgede, Sözleflmeler ve bu Protokol çerçevesinde özel koru-ma altâșnda olan kiflilerin ve tek amacâș kamu dĂŒzenini sa€lamakolan polis gĂŒĂ§lerinin bulunmasâș, paragraf 3âde belirtilen koflul-lara ters dĂŒflmez
5. Böyle bir bölgenin kontrolĂŒnĂŒ elinde tutan Taraf bölgeyi mĂŒm-kĂŒn olan en belirgin biçimde, di€er Taraf ile ĂŒzerinde anlaflacak-larâș özel sembollerle, iflbu sembolleri net olarak görĂŒlebilecekle-ri yerlere, özellikle de ilgili alanâșn çevresine, sâșnâșrlarâșna ve anayollara yerlefltirmek suretiyle iflaretleyecektir.
6. Ăarpâșflma askerden arâșndâșrâșlmâșfl bir bölgenin yakâșnâșna gelirse veĂatâșflmanâșn Taraflarâș bu yönde anlaflâșrlarsa, iflbu bölge askerioperasyonlarla iliflkili amaçlar do€rultusunda kullanamaz ve tektaraflâș olarak statĂŒsĂŒ kaldâșrâșlamaz.
7. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin paragraf 3 ya da paragraf 6
222
84 Bkz dipnot 16
![Page 230: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/230.jpg)
hĂŒkĂŒmlerinden birini somut olarak ihlal etmesi durumunda, di-€er Taraf bölgeye askerden arâșndâșrâșlmâșfl bölge statĂŒsĂŒ veren an-laflma kapsamâșndaki yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒklerinden kurtulmufl sayâșlacak-tâșr. Böyle bir durumunda, bölge statĂŒsĂŒnĂŒ kaybedecektir ancakbu ProtokolĂŒn di€er hĂŒkĂŒmleri ve silahlâș çatâșflmada uygulanandi€er uluslararasâș hukuk kurallarâș tarafâșndan sa€lanan koruma-dan yararlanmaya devam edecektir.
BĂLĂM VI
SâčVâčL SAVUNMA85
Madde 61 - Tanâșmlar ve kapsam
Bu protokolĂŒn amacâș do€rultusunda:
a) Sivil Savunma, afla€âșda belirtilen insani görevlerin tamamâș-nâșn ya da bir kâșsmâșnâșn, sivil nĂŒfusu tehlikelere karflâș koru-mak ve muhasamatâșn ya da bunun, felaketlerin do€rudanyarattâș€âș etkilerden kurtulmasâșna yardâșmcâș olmak ve hayat-ta kalmasâș için gerekli koflullarâș sa€lamak için yerine getiril-mesi anlamâșna gelmektedir. Bu görevler:
i) Uyarâș;
ii) Tahliye;
iii) Barâșnaklarâșn86 idare edilmesi;
iv) Karartma tedbirlerinin idare edilmesi;
v) Kurtarma çalâșflmalarâș;
vi) âčlk yardâșm ve dini destek de dahil olmak ĂŒzere çeflitli tâșb-bi hizmetler;
vii) Yangâșn söndĂŒrme;
viii) Tehlike bölgelerinin tespit edilmesi ve iflaretlenmesi;
ix) Bölgenin tehlikeli ve zararlâș maddelerden arâșndâșrâșlmasâșve benzer koruyucu tedbirlerin alâșnmasâș;
223
85 âčng.Civilian defense, Fr. Protection civile.86 âčngilizce metin ile Fransâșzca metinde farklâșlâșklar bulunmaktadâșr. âčngilizce metin Shel-
ter, Fransâșzca metin ise Abris kelimesini kullanmakta; âčngilizce metin sivil savunma-nâșn barâșnaklarâșn idaresi görevinden söz ederken, Fransâșzca metin barâșnaklarâșn hazâșr-lanmasâș ve organizasyonu görevinden (mise Ă disposition et organisation dâabris) bah-setmektedir.
![Page 231: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/231.jpg)
x) Acil sâș€âșnma yerlerinin ve malzemenin temin edilmesi;
xi) Acil durum altâșndaki bölgelerde dĂŒzenin yeniden kurul-masâș ve korunmasâș için acil yardâșmda bulunmak;
xii) Vazgeçilmez nitelikteki kamu altyapâș hizmetlerinin87
acilen onarâșlmasâș;
xiii) ĂlĂŒlerin acilen defnedilmesi;
xiv) Halkâșn yaflamâșnâș idamesi için gereken temel mallarâșnkorunmasâșna yardâșmcâș olmak;
xvi) Planlama ve örgĂŒtleme de dahil olmak ĂŒzere ancak sa-dece bunlarla sâșnâșrlâș kalmayan yukarâșda belirtilen görev-lerden herhangi birini yerine getirmek için gerekli ta-mamlayâșcâș etkinlikler.
b) âSivil Savunma ĂrgĂŒtleriâ, Ăatâșflmanâșn Taraflarâșnâșn yetkiotoritelerince alt paragraf (a) altâșnda belirtilen görevlerin yĂŒ-rĂŒtĂŒlmesi amacâșyla örgĂŒtlenen ya da yetki verilen ve sadecebu hizmetleri yĂŒrĂŒtmek ĂŒzere görevlendirilen ve bu göreveba€lâș olan kurulufllar ve di€er birimleri ifade etmektedir.
c) âSivil Savunma ĂrgĂŒtlerinin Personeliâ Ăatâșflmanâșn Tarafla-râșndan birisinin mĂŒnhasâșran alt paragraf (a)âda sözĂŒ geçenifllerin yĂŒrĂŒtĂŒlmesi için tayin etti€i kiflileri ve söz konusuTarafâșn yetkili kiflilerince, mĂŒnhasâșran bu bahsi geçen faali-yetleri ifa eden örgĂŒtlerin idaresinden sorumlu olarak ata-nan kiflileri de kapsamaktadâșr.
d) Sivil Savunma ĂrgĂŒtlerinin Malzemesi bu örgĂŒtlerce alt pa-ragraf (a) kapsamâșnda adâș geçen faaliyetlerin yĂŒrĂŒtĂŒlmesiiçin kullanâșlan ekipman, malzeme ve ulaflâșm araçlarâș anla-mâșna gelmektedir.
Madde 62 - Genel koruma
1. Sivillerden oluflan sivil savunma örgĂŒtleri88 ve personeline buProtokol hĂŒkĂŒmleri do€rultusunda, özellikle de bu bölĂŒm hĂŒ-kĂŒmleri çerçevesinde saygâș gösterilecek ve bu kifliler korunacak-tâșr. Kaçâșnâșlmaz askeri zorunluluklarâșn oldu€u durumlar dâșflâșnda,bu kiflilere sivil savunma görevlerini yerine getirme hakkâș vardâșr.
2. Paragraf 1âdeki hĂŒkĂŒmler aynâș flekilde, sivillerden oluflan sivil
224
87 âčng. Public utilities, Fr. Services dâutilitĂ© publique.88 âčng. Civilian civil defence organizations, Fr.Les organismes civils de protection civile.
![Page 232: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/232.jpg)
savunma örgĂŒtĂŒ ĂŒyesi olmadâș€âș halde yetkili kiflilerden gelen ta-leplere binaen ve onlarâșn denetiminde sivil savunma görevleriniyĂŒrĂŒten siviller için de geçerli olacaktâșr.
3. Sivil savunma amaçlâș kullanâșlan binalar ve malzemeler ve sivilnĂŒfus için temin edilen sâș€âșnaklar Madde 52 kapsamâșna girmek-tedir. Sivil savunma amaçlâș kullanâșlan mallara zarar verilmeme-lidir ve bu objeler ait olduklarâș taraf dâșflâșnda hiç kimse tarafâșn-dan kendi kullanâșm amaçlarâș dâșflâșnda baflka bir amaç için kulla-nâșlmamalâșdâșr.
Madde 63 - âčflgal altâșndaki topraklarda sivil savunma
1. âčflgal altâșndaki topraklarda, sivillerden oluflan sivil savunma ör-gĂŒtleri yetkililerden görevlerini yĂŒrĂŒtmeleri için gerekli olanak-larâș alacaklardâșr. Hiçbir koflulda, personelleri bu görevlerin uy-gun bir biçimde yerine getirilmesine mĂŒdahale edecek etkinlik-lerde bulunulmaya zorlanamaz. âčflgalci GĂŒĂ§ bu tĂŒr örgĂŒtlerinyapâșsâșnâș ya da personelini görevin etkin bir biçimde yerine geti-rilmesini tehlikeye atacak flekilde de€ifltirmeyecektir. Bu örgĂŒt-ler söz konusu gĂŒcĂŒn vatandafllarâșna ya da çâșkarlarâșna öncelikvermekle yĂŒkĂŒmlĂŒ de€ildir.
2. âčflgalci GĂŒĂ§, sivillerden oluflan sivil savunma örgĂŒtlerini görevle-rini sivil halkâșn çâșkarlarâșna ters dĂŒflecek flekilde yapmalarâș içinzorlamayacak, bunlarâșn ĂŒzerinde baskâș kurmayacak ya da böy-le davranmalarâșna neden olmayacaktâșr.
3. âčflgalci gĂŒĂ§ gĂŒvenlik amacâșyla sivil savunma personelini silahsâșz-landâșrabilir.
4. âčflgalci gĂŒĂ§, sivil halka zararlâș olacaksa, sivil savunma örgĂŒtleri-ne ait ya da sivil savunma örgĂŒtleri tarafâșndan kullanâșlan binaya da malzemeleri uygun kullanâșmâșndan baflka amaçlarla kul-lanmayacak, bunlara el koyamayacaktâșr.
5. Paragraf 4âteki genel kuralâșn dikkate alâșnmasâș kofluluyla, âčflgalciGĂŒĂ§ afla€âșdaki özel koflullarda bu kaynaklara el koyabilir ya dabaflka amaçlarla kullanabilir:
a) Binalarâșn ve malzemelerin sivil halkâșn baflka ihtiyaçlarâșnâșkarflâșlamak için gerekli olmasâș durumunda ve
b) El koyma ya da baflka amaca tahsis etme durumunun sa-dece bunu gerekli kâșlan koflullar var oldu€u sĂŒrece sĂŒrmesihalinde.
6. âčflgalci GĂŒĂ§, sivil halkâșn kullanâșmâșna sunulmufl ya da bu halkâșn
225
![Page 233: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/233.jpg)
ihtiyaç duydu€u sâș€âșnaklara el koymayacaktâșr ve baflka amaçla-ra tahsis etmeyecektir.
Madde 64 - Ăatâșflmanâșn taraflarâș ve uluslararasâș koordinasyon örgĂŒtlerimensubu olmayan tarafsâșz ve di€er devletlere aitsivillerden oluflan sivil savunma örgĂŒtleri
1. Madde 62, 63, 65 ve 66, Madde 61 kapsamâșnda adâș geçen sivilsavunma görevlerinin çatâșflmanâșn taraflarâșna ait topraklarda yĂŒ-rĂŒtĂŒlmesi için çatâșflmanâșn tarafâș olmayan tarafsâșz ve di€er Dev-letlerin sivillerden oluflan sivil savunma örgĂŒtlerinin personelive mallarâș için de geçerli olacaktâșr. âčlgili taraflardan her birinemĂŒmkĂŒn olan en kâșsa zamanda yardâșm bildirisinde bulunula-caktâșr. Hiçbir koflulda bu faaliyetler çatâșflmaya mĂŒdahale olarakgörĂŒlemez. Ancak bu faaliyetler, çatâșflmanâșn ilgili taraflarâșnâșn gĂŒ-venli€ini göz önĂŒnde bulundurarak yĂŒrĂŒtĂŒlmelidir.
2. Paragraf 1âde belirtilen yardâșmâș alan Ăatâșflmanâșn Taraflarâș ve buyardâșmâș veren YĂŒksek Akit Taraflar, uygun oldu€u durumlardabu tĂŒr sivil savunma etkinliklerinin uluslararasâș koordinasyo-nunu kolaylafltâșrmalâșdâșrlar. Bu tĂŒr durumlarda, ilgili uluslarara-sâș örgĂŒtler bu BölĂŒmĂŒn hĂŒkĂŒmlerinde kapsama alâșnmâșfltâșr.
3. âčflgal altâșndaki topraklarda, âčflgalci GĂŒĂ§ sadece sivil savunma gö-revlerinin kendi kaynaklarâșndan ya da iflgal altâșndaki toprakla-râșn kaynaklarâșndan uygun bir flekilde yĂŒrĂŒtĂŒlmesini sa€ladâș€âștakdirde uluslararasâș koordinasyon örgĂŒtleri ya da çatâșflmanâșntarafâș olmayan di€er tarafsâșz Devletlerin sivil sivil savunma ör-gĂŒtlerinin etkinliklerini kabul etmeme ya da sâșnâșrlandâșrma hak-kâșna sahiptir.
Madde 65 - Korumanâșn durdurulmasâș
1. Sivillerden oluflan sivil savunma örgĂŒtlerinin, personelinin, bi-nalarâșnâșn, sâș€âșnaklarâș ve malzemelerinin sahip oldu€u korunmahakkâș; kendi görevlerinin dâșflâșna çâșkarak dĂŒflmana zarar verecekdavranâșfllarda bulunmadâșklarâș ya da bu amaçla kullanâșlmadâșkla-râș sĂŒrece dĂŒflmeyecektir. Ancak, uygun oldu€u zaman makul birsĂŒre sâșnâșrâș konarak bir uyarâș yapâșlâșr ve iflbu uyarâș dikkate alâșn-mazsa, koruma kaldâșrâșlabilir.
2. Afla€âșdakiler dĂŒflmana zarar veren davranâșfllar olarak kabul edil-meyecektir.
a) Sivil savunma görevlerinin askeri yetkililerin kontrolĂŒ ya dayönetiminde yĂŒrĂŒtĂŒlmesi;
226
![Page 234: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/234.jpg)
b) Sivillerden oluflan sivil savunma örgĂŒtĂŒ personelinin sivilsavunma görevlerinin yĂŒrĂŒtĂŒlmesi sâșrasâșnda askeri perso-nelle iflbirli€i yapmasâș ya da bazâș askeri personelin siviller-den oluflan sivil savunma örgĂŒtlerine ba€lâș olmasâș;
c) Sivil savunma görevlerinin elde olmayan nedenlerden dolayâșasker ma€durlarâșn özellikle de savaflamaz durumda olan ki-flilerin çâșkarlarâș do€rultusunda yĂŒrĂŒtĂŒlmesi.
3. Sivillerden oluflan sivil savunma personelinin dĂŒzeni sa€lamakya da nefsi mĂŒdafaa amacâșyla ĂŒzerinde hafif kiflisel silahlar ta-flâșmasâș da aynâș flekilde dĂŒflmana zarar veren eylem89 sâșnâșfâșna gir-meyecektir. Ancak, karada savaflâșn yer aldâș€âș ya da muhtemel ol-du€u bölgelerde, çatâșflma Taraflarâș sivil savunma personeli ilesavaflçâșlar arasâșnda ayrâșm yapabilmek için bu silahlarâșn yarâș oto-matik tabancalar ve toplu tabancalar ile sâșnâșrlandâșrâșlmasâș içingerekli tedbirleri alabilir. Sivil savunma personeli bu bölgelerdebaflka hafif silah taflâșmalarâșna ra€men kendilerinin sivil savun-ma personeli olarak tanâșndâșklarâș anda saygâș görecek ve koruna-caklardâșr.
4. Askeri hudutlarda sivillerden oluflan sivil sivil savunma örgĂŒtle-rinin oluflturulmasâș ve burada zorunlu hizmet yapâșlmasâș bu per-soneli iflbu bölĂŒmde verilen korumadan mahrum bâșrakmaya-caktâșr.
Madde 66- Teflhis
1. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan her biri kendi sivil savunma örgĂŒtle-rinin, sivil savunma personelinin, binalarâșnâșn ve malzemelerininsivil savunma görevlerini yĂŒrĂŒtmeleri sâșrasâșnda teflhis edilebilirolmasâșnâș sa€lamak için özen gösterecektir. Sivil halk için teminedilen sâș€âșnaklar aynâș flekilde teflhis edilebilir olmalâșdâșr.
2. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan her biri aynâș flekilde ĂŒzerinde ayâșrtedici uluslararasâș sivil savunma sembolĂŒ bulunan sivil savunmapersoneli, binalarâș ve malzemeleri ile birlikte sivil sâș€âșnaklarâș ta-nâșmalarâșnâș sa€layacak yöntem ve prosedĂŒrleri benimsemek veuygulamak için çaba sarf edecektir.
3. âčflgal altâșndaki topraklarda ve savaflâșn devam etti€i veya muhte-mel oldu€u bölgelerde, sivillerden oluflan sivil savunma perso-nelinin kimli€i ayâșrt edici uluslararasâș sivil savunma iflareti vestatĂŒlerini belgeleyen bir kimlik kartâș ile belirtilmelidir.
227
89 âčng. An act harmful to the enemy, Fransâșzca Acte nuisible Ă lâennemie.
![Page 235: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/235.jpg)
4. Ayâșrt edici uluslararasâș sivil savunma sembolĂŒ sivil savunma ör-gĂŒtlerinin, personelinin, binalarâșnâșn ve malzemelerinin ve sivilsâș€âșnaklarâșnâșn korunmasâșnda kullanâșldâș€âș zaman portakal rengifon ĂŒzerine mavi bir eflkenar ĂŒĂ§gen fleklindedir.
5. Bu ayâșrt edici sembole ek olarak, çatâșflma Taraflarâș sivil savun-ma elemanlarâșnâș teflhis etme amaçlâș olarak ayâșrt edici sinyallerinkullanâșlmasâș yolunda da anlaflmaya varabilir.
6. Paragraf Iâden 4âe kadar olan hĂŒkĂŒmlerin uygulanmasâș iflbu Pro-tokolĂŒn Ek 1 BölĂŒm Vâine tabidir.
7. Barâșfl zamanâșnda, paragraf 4âte açâșklanan iflaret yetkili ulusalkurumlarâșn râșzasâș ile sivil savunma elemanlarâșnâș teflhis etmeamaçlâș kullanâșlabilir.
8. YĂŒksek Akit Devletler ve çatâșflan Taraflar, ayâșrt edici uluslarara-sâș sivil savunma iflaretinin sergilenmesini denetlemek ve bununkötĂŒye kullanâșlmasâșnâș engellemek için gerekli tedbirleri alacak-tâșr.
9. Sivil savunma tâșbbi ve dini personelinin, tâșbbi birimlerinin, tâșbbinakliye birimlerinin tanâșnmasâș Madde 18 hĂŒkĂŒmlerine tabidir.
Madde 67- Sivil savunma örgĂŒtlerinde görevli silahlâș kuvvetlerve askeri birim ĂŒyeleri
1. Sivil savunma örgĂŒtlerinde görevli silahlâș kuvvetler ve askeri bi-rim ĂŒyeleri afla€âșdaki koflullar yerine getirilmek kofluluyla saygâșgörecek ve korunacaklardâșr:
a) Bu tĂŒr personel ve birimlerin sadece Madde 61âde geçen ifl-leri yerine getirmekle kalâșcâș olarak görevlendirilmesi ve bugörevlere tahsis edilmesi,
b) Böyle bir görev verilmifl personelin çatâșflma sâșrasâșnda baflkaherhangi bir askeri görevde bulunmamasâș,
c) Bu personelin açâșk ve net bir flekilde görĂŒlebilecek bĂŒyĂŒk-lĂŒkte olan ayâșrt edici uluslararasâș sivil savunma iflaretini ta-flâșyarak silahlâș kuvvetlerin di€er ĂŒyelerinden açâșk bir flekildeayâșrt edilebilmesi ve bu personelin iflbu ProtokolĂŒn Ek I bö-lĂŒm Vâde belirtilen statĂŒlerini belgeleyici kimlik kartâș taflâș-masâș durumunda,
d) Bu personel ve bu birimlerin dĂŒzeni korumak ya da nefsimĂŒdafaa amacâșyla sadece hafif kiflisel silahlar taflâșmasâș du-
228
![Page 236: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/236.jpg)
rumunda Madde 65 paragraf 3âin hĂŒkĂŒmleri aynâș flekildebu durumda da geçerli olacaktâșr,
e) Bu personelin do€rudan muhasamata katâșlmamasâș, sivil sa-vunma görevlerinin dâșflâșna çâșkarak karflâș Tarafa yönelik za-rar verici faaliyetlerde 90 bulunmamasâș ya da bu tĂŒr etkin-likler için kullanâșlmamasâș,
f) Bu personel ve bu birimler sivil savunma görevlerini sadeceTaraflarâșnâșn ulusal topraklarâșnda91 yĂŒrĂŒtĂŒr.
Yukarâșda (e) maddesinde ifade edilen koflullarâșn yukarâșdaki (a)ve (b)âde öngörĂŒlen koflullara ba€lâș silahlâș kuvvetler ĂŒyelerincedikkate alâșnmamasâș kesinlikle yasaktâșr.
2. Sivil savunma örgĂŒtlerinde hizmet veren askeri personel, karflâșTarafâșn eline geçerse savafl esiri olacaktâșr. âčflgal altâșndaki toprak-larda, sadece bu topraklardaki sivil halkâșn çâșkarlarâș do€rultusun-da olmak kofluluyla gerekli görĂŒldĂŒÂ€ĂŒ durumlarda, sivil savun-ma görevlerinde kullanâșlabilirler, ancak, söz konusu görev tehli-ke arz ediyorsa bu görev için gönĂŒllĂŒ olmalarâș gerekmektedir.
3. Sivil savunma örgĂŒtlerine tahsis edilmifl askeri birimlerin bina-larâș, temel ekipmanâș ve nakliye birimleri açâșk bir flekilde ayâșrtedici uluslararasâș sivil savunma sembolĂŒ ile iflaretlenecektir. Buayâșrt edici sembol gereken bĂŒyĂŒklĂŒkte olacaktâșr.
4. Askeri birimlerin kalâșcâș olarak sivil savunma örgĂŒtlerine tahsisedilen ve sadece sivil savunma görevlerinin yĂŒrĂŒtĂŒlmesi için ay-râșlmâșfl malzeme ve binalar karflâș Tarafâșn eline geçti€i takdirde, sa-vafl hukukuna tabi olacaktâșr. Sivil savunma görevlerinin yĂŒrĂŒtĂŒl-mesi için gerekli olduklarâș sĂŒrece, e€er daha önceden sivil nĂŒfu-sun ihtiyaçlarâșnâșn temin edilmesi konusunda dĂŒzenlemeler yapâșl-mamâșflsa ve zorunlu askeri ihtiyaç halinin söz konusu olmadâș€âșmĂŒddetçe, sivil savunma amaçlarâșndan alâșkonulmayacaklardâșr.
BĂLĂM II
SâčVâčL NĂFUS LEHâčNE YARDIM
Madde 68- Uygulama alanâș
âčflbu Kâșsmâșn hĂŒkĂŒmleri bu Protokolde tanâșmlandâș€âș flekilde ve
229
90 âčng. An act harmful to the enemy, Fr. Acte nuisible Ă lâennemie.91 âčng. Territory, Fr. territoire.
![Page 237: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/237.jpg)
Madde 23, 55, 59, 60, 61 ve 62 ve DördĂŒncĂŒ Sözleflmenin ilgilihĂŒkĂŒmlerine ek olarak sivil nĂŒfus için geçerli olacaktâșr.
Madde 69- âčflgal altâșndaki topraklardaki temel ihtiyaçlar
1. Gâșda maddeleri ve tâșbbi malzeme ile ilgili DördĂŒncĂŒ SözleflmeninMadde 55âinde belirtilen görevlere ek olarak, âčflgalci gĂŒĂ§ imkan-larâș dahilinde mĂŒmkĂŒn olan en iyi flekilde ve herhangi bir men-fi ayâșrâșm gözetmeksizin, iflgal altâșndaki topraklarâșn halkâșnâșn ha-yatta kalabilesi için elzem olan her tĂŒrlĂŒ giysi, yatak, barâșnak vedi€er malzemeyi ve dini ibadet için gerekli eflyayâș temin edecek-tir.
2. âčflgal altâșndaki topraklarda sivil halkâșn yararâșna yapâșlacak yar-dâșm etkinlikleri DördĂŒncĂŒ Sözleflmenin 59, 60, 61, 62, 108, 109,110 ve 11âinci Maddeleri ve bu ProtokolĂŒn 71. Maddesi hĂŒkmĂŒaltâșnda bulunmaktadâșr ve gecikme olmaksâșzâșn uygulanacaktâșr.
Madde 70- Yardâșm faaliyetleri
1. Ăatâșflmanâșn Taraflarâșndan birinin kontrolĂŒ altâșnda bulunan, ifl-gal altâșndaki topraklar dâșflâșnda kalan bir topraktaki sivil halkaMadde 69âda belirtilen malzemeler sa€lanmaz ise, yapâșsâș gere€iinsani ve tarafsâșz olan ve herhangi olumsuz bir ayâșrâșm gözetmek-sizin yapâșlan yardâșm etkinlikleri, yardâșm faaliyetleri ile ilgili Ta-raflarâșn anlaflmasâșna tabi olarak yĂŒrĂŒtĂŒlecektir. Bu tĂŒr yardâșmteklifleri silahlâș çatâșflmaya mĂŒdahale ya da dostane olmayandavranâșfllar olarak algâșlanmayacaktâșr. Yardâșm malzemelerininda€âștâșmâșnda, çocuklar, do€um bekleyen anneler, do€um vakala-râș ve emziren anneler gibi DördĂŒncĂŒ Konvansiyon hĂŒkĂŒmleri yada bu Protokol altâșnda ayrâșcalâșklâș muamele ya da özel korumakapsamâșna alman kiflilere öncelik tanâșnacaktâșr.
2. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș ve her bir YĂŒksek Akit Taraf bu kâșsâșmdakihĂŒkĂŒmlere uygun olarak her tĂŒrlĂŒ yardâșm malzemesine, ekip-mana ve personele, yardâșm karflâș tarafâșn sivil halkâșna gönderili-yor olsa bile hâșzlâș ve engelsiz bir flekilde geçifl verilmesine izin ve-recek ve geçifli kolaylafltâșracaktâșr.
3. Paragraf 2âye uygun olarak Yardâșm Malzemelerinin, ekipmanâșnâșnve personelinin geçifline izin veren çatâșflma Taraflarâș ve her birYĂŒksek Akit Taraf:
a) Geçifl izni verildi€i takdirde arama da dahil olmak ĂŒzere tek-nik dĂŒzenlemeleri öngörme hakkâșna sahip olacaktâșr;
230
![Page 238: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/238.jpg)
b) Bu izni yardâșm da€âștâșmâșnâșn bir Koruyucu GĂŒcĂŒn yerel dene-timinin altâșnda yapâșlmasâș kofluluyla verebilir;
c) Hiç bir koflulda, yardâșm malzemelerini amaçlarâș dâșflâșnda kul-lanâșma saptâșramaz ve ilgili sivil halkâșn çâșkarlarâș do€rultu-sunda acil gereklilik olmadâș€âș sĂŒrece yerlerine ulafltâșrâșlmasâș-nâș geciktiremez;
4. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș yardâșm malzemelerini koruyacak ve hâșzlâșbir flekilde da€âștâșlmalarâșnâș kolaylafltâșracaktâșr.
5. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș ve ilgili her bir YĂŒksek Akit Taraf paragraf1âde belirtilen yardâșm faaliyetlerinin uluslararasâș koordinasyo-nunu etkin bir flekilde kolaylafltâșracaktâșr.
Madde 71 - Yardâșm faaliyetlerine katâșlan personel
1. Gerekli görĂŒldĂŒÂ€ĂŒ durumlarda, yardâșm personeli özellikle yar-dâșm malzemelerinin taflâșnmasâș ve da€âștâșlmasâș gibi durumlardaherhangi bir yardâșm faaliyetine destek verebilir; bu personelinkatâșlâșmâș faaliyetlerin ĂŒlkesinde gerçekleflti€i Tarafâșn onayâșna ta-bidir.
2. Bu personel saygâș görecek ve korunacaktâșr.
3. Yardâșm malzemesi alan her Taraf elveriflli oldu€u ölĂ§ĂŒde, parag-raf 1âde ifade edilen yardâșm personeline görevlerini yĂŒrĂŒtme sâș-rasâșnda yardâșmda bulunacaktâșr. Sadece zorunlu askeri gerekli-liklerde, yardâșm personelinin faaliyetlerini sâșnâșrlandâșrâșlabilir yada hareketleri geçici olarak kâșsâștlandâșrâșlabilir.
4. Hiç bir koflul altâșnda, yardâșm personeli bu Protokol hĂŒkĂŒmlerialtâșndaki flartlarâș aflamaz. Ăzellikle de, hareketlerini yĂŒrĂŒttĂŒkle-ri topraklarâșn sahibi olan Tarafâșn gĂŒvenlik flartlarâșnâș dikkate ala-caklardâșr. Bu flartlarâș yerine getirmeyen personelin görevine sonverilebilir.
231
![Page 239: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/239.jpg)
BĂLĂM III
ĂATIfiMAYA TARAFLARDAN BâčRâčNâčN GĂCĂ ALTINDAKâč KâčfiâčLERâčNMUAMELESâč
ALT BĂLĂM I
UYGULAMA ALANI VE Kâčfiâč VE MALLARIN KORUNMASI
Madde 72 - Uygulama alanâș
Bu kâșsmâșn hĂŒkĂŒmleri DördĂŒncĂŒ Sözleflmeâde, özellikle I. ve III.BölĂŒmlerde yeralan92, çatâșflmaya Taraflardan birinin gĂŒcĂŒ altâșn-da bulunan sivillerin ve sivil mallarâșn insan korunmasâșna iliflkinkurallarâș ve uluslararasâș silahlâș çatâșflmalar sâșrasâșnda temel insanhaklarâșnâșn korunmasâșna iliflkin di€er uygulanabilir uluslararasâșhukuk kurallarâșnâș tamamlamaktadâșr93.
Madde 73 - MĂŒlteciler ve vatansâșzlar
DĂŒflmanlâșklar bafllamadan önce ilgili Taraflarâșn kabul etti€i ko-nuya iliflkin uluslararasâș belgelerle ya da sâș€âșnâșlan veya ikametedilen Devletin ulusal yasalarâș altâșnda vatansâșz veya mĂŒlteciolarak kabul edilen kifliler DördĂŒncĂŒ Sözleflmeânin I. ve III. Bö-lĂŒmleri anlamâșnda, her flartta ve herhangi bir aleyhte ayâșrâșm gö-zetilmeksizin94, korunan kifli olacaklardâșr.
Madde 74 - Da€âșlmâșfl ailelerin birlefltirilmesi
YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar silahlâș çatâșflma sonu-cu da€âșlmâșfl ailelerin birlefltirilmesini95 mĂŒmkĂŒn olan herflekildekolaylafltâșracak ve Sözleflmelerin ve özellikle bu ProtokolâĂŒn hĂŒ-kĂŒmlerine uygun ve ilgili gĂŒvenlik dĂŒzenlemeleriyle uyumlu fa-aliyetlere giriflen insancâșl örgĂŒtlerin çalâșflmalarâșnâș teflvik edecek-lerdir.
Madde 75 - Temel gĂŒvenceler
1. Bu ProtokolâĂŒn 1. Maddesinde öngörĂŒlen durumlardan biri ta-
232
92 âčng. Contained (Yer alan), Fr. Ă©noncĂ© (sayâșlan). 93 âčng. Are additional (ektir), Fr.94 âčng. Adverse Distinction (Aleyhte ayâșrâșm), Fr. Distinction Ă caractĂšre dĂ©favorable
(olumsuz nitelikte ayâșrâșm). 95 âčng. Reunion (yeniden birlefltirme), Fr. ise regroupement.
![Page 240: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/240.jpg)
rafâșndan etkilendikleri ölĂ§ĂŒde, çatâșflmaya Taraflardan biriningĂŒcĂŒ altâșnda bulunan ve Sözleflmeler veya bu Protokol altâșndadaha olumlu muameleden yararlanmayan kiflilere her flart altâșn-da insanca davranâșlacak ve âșrk, renk, cinsiyet, dil, din veyainanç, siyasi veya di€er görĂŒfller, ulusal ya da sosyal köken, var-lâșk, do€um veya di€er statĂŒler96, ya da baflka benzer kriterler-den ötĂŒrĂŒ aleyhte ayâșrâșma tabi tutulmadan asgari olarak buMadde tarafâșndan sa€lanan korumadan yararlanacaklardâșr. BĂŒ-tĂŒn Taraflar, bu kiflilerin kiflili€ine, onuruna, inançlarâșna ve di-ni ibadetlerine saygâș gösterecektir.
2. Afla€âșda yer alan fiiller, her yerde ve her zaman, ister sivil isteraskeri yetkililer tarafâșndan gerçeklefltirilsin yasaktâșr ve yasakkalacaktâșr:
a) Kiflilerin yaflamâșna, sa€lâș€âșna, ya da fiziksel veya zihinselsa€lâș€âșna yönelik fliddet, özellikle:
i) Adam ĂldĂŒrme;
ii) Fiziksel veya zihinsel, Her tĂŒr iflkence;
iii) Bedeni cezalar ve
iv) Sakatlamalar;
b) Baflta kĂŒĂ§ĂŒk dĂŒflĂŒrĂŒcĂŒ ve afla€âșlayâșcâș muamele, zorla fuhuflve her tĂŒr ahlaksâșz saldâșrâș olmak ĂŒzere97, kifliler onura yö-nelik her tĂŒr zulĂŒm98;
c) Rehin alâșnmasâș,;
d) Toplu infaz ve
e) Yukarâșdaki fiileri iflleme tehdidi.
3. Silahlâș çatâșflmaya iliflkin fiilerden dolayâș tutuklanan, alâșkonulanya da gözaltâșna alâșnan99 herkifli, anladâș€âș dilde, derhal bu tedbir-
233
96 âčng. Status (StatĂŒ), Fr. Situation (Durum). 97 âčng. Indecent assault (Ahlaksâșz saldâșrâș), Fr. Attentat Ă la pudeur (Ahlaka saldâșrâș). 98 âčng. Outrages (ZulĂŒm), Fr. Atteintes (zarar). 99 âčng. Arrested, Fr. arrĂȘtĂ©: Burada kiflinin polis kuvvetlerinin denetiminde tutuldu€u ve
yargâș sĂŒrecinden önceki zaman dilimi anlamak gerekir. âčng. Detained, Fr. dĂ©tenu: Ge-nel anlamda bu ifadeden mahkumiyet kararâș öncesinde bir hapishanede veya ço€un-lukla di€er ceza infaz kurumlarâșnda kiflinin özgĂŒrlĂŒÂ€ĂŒnĂŒn sâșnâșrlanmasâș anlaflâșlmakta-dâșr. âčng. Interned, Fr. internĂ©: Genel olarak bu ifadeden hakkâșnda kesin bir suç isna-dâș olmamakla birlikte tedbirin uygulandâș€âș kiflinin özgĂŒrlĂŒÂ€ĂŒnĂŒn idari bir kararla sâș-nâșrlandâșrâșlmasâș anlaflâșlâșr. Bu ifadeler birbirlerine yakâșndâșr ve her biri özgĂŒrlĂŒÂ€ĂŒnĂŒnfarklâș flekilde sâșnâșrlandâșrâșlmasâșnâș konu etmektedir. Bu ifadeleri kâșsmi olarak insan hak-larâș bulmaktayâșz. Bu ifadelerden sadece enterne edilme daha ziyade silahlâș çatâșflma sĂŒ-
![Page 241: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/241.jpg)
lerin neden alâșndâș€âșna dair gerekçeler hakkâșnda bilgilendirile-cektir. Ceza gerektiren suçlara iliflkin tutuklamalar ve alâșkonul-ma durumlarâș haricinde, bu kifliler tutuklanmalarâș, alâșkonulma-larâș ve gözaltâșna alâșnmalarâșnâș gerektiren flartlar ortadan kalkarkalmaz ve en az gecikmeyle serbest bâșrakâșlacaktâșr.
4. Afla€âșdaki gĂŒvenceleri içeren, genel olarak kabul görmĂŒfl ola€anyargâș usullerine uyan100, usulĂŒne uygun olarak kurulmufl taraf-sâșz bir mahkeme tarafâșndan önceden verilmifl bir karar olmadâșkçasilahlâș çatâșflmaya iliflkin ceza gerektiren bir suçtan dolayâș suçlubulunan bir kifli hakkâșnda hĂŒkĂŒm verilmez ve ceza infaz edilemez:
a) âčzlenen usul sanâș€âșn gecikmeksizin kendisine isnat edilensuçlar hakkâșnda bilgilendirilmesini sa€layacak ve sanâș€a da-va öncesinde ve dava sâșrasâșnda savunmasâș için gerekli hertĂŒr haklarâș ve araçlarâș sa€layacaktâșr;
b) Hiç kimse bireysel cezai sorumlulu€a dayanmadâșkça birsuçtan dolayâș hĂŒkĂŒm giymeyecektir101;
c) Hiç kimse ifllendi€i sâșrada tabi oldu€u ulusal veya uluslara-rasâș hukuk tarafâșndan suç oluflturmayan bir fiil veya ihmal-den dolayâș suçlanmayacak veya hĂŒkĂŒm giymeyecek; keza ifl-lendi€i sâșrada geçerli olan cezadan daha a€âșr bir cezayaçarptâșrâșlmayacaktâșr; bir suçun ifllenmesinden sonra, yasa-nâșn daha hafif bir ceza öngörmesi durumunda, fail bundanistifade edecektir;
d) Kendisine suç isnat edilen herkes hukuka uygun flekildesuçu kanâștlanana kadar masum sayâșlacaktâșr;
e) Kendisine suç isnat edilen herkesin davada hazâșr bulunmahakkâș vardâșr;
f) Hiç kimse kendi aleyhinde tanâșklâșk yapmaya ya da suç itira-fâșna zorlanamaz;
g) Suç isnat edilen herkes aleyhindeki tanâșklarâș sorgulama ve-ya sorgulatma ve aleyhindeki tanâșklarla aynâș flartlar altâșndaleyhinde tanâșklâșk yapacaklarâșn katâșlâșmâșnâș ve sorgulanmalarâș-nâș sa€lama hakkâșna sahip olacaktâșr;
h) Hiç kimse, önceden aynâș hukuk ve yargâșlama usulĂŒ altâșnda
234
reçlerinde gĂŒndeme gelen bir kavramdâșr. Bknz. Commentaire des Protocoles Addition-nels du 8 Juin 1977 aux Conventions de GenĂšve du 12 AoĂ»t 1949, ComitĂ© Internati-onale de la ComitĂ© Rouge, Martinus Nijhoff Publishers, GenĂšve, 1986, par. 3061-3064.
100 âčng. Respectingâ (Saygâșlâș), Fr. se conforme (Uyumlu).101 âčng. Convicted (HĂŒkĂŒm giymek, Fr. puni (Cezalandâșrâșlmak).
![Page 242: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/242.jpg)
beraat ya da mahkumiyet yönĂŒnde kesin hĂŒkĂŒm bulunanbir suça iliflkin olarak aynâș Taraf tarafâșndan yargâșlanmaya-cak veya cezalandâșrâșlmayacaktâșr;
i) Bir suçtan dolayâș kovuflturulan102 herhangi bir kiflinin hĂŒk-mĂŒn aleniyeti hakkâș vardâșr;
j) HĂŒkĂŒm giyen kifli mahkĂ»miyeti anâșnda yargâșsal ve di€er ka-nun yollarâș ve de bunlarâșn kullanâșlabilece€i sĂŒreler hakkâșn-da bilgilendirilecektir.
5. Silahlâș çatâșflmaya iliflkin sebeplerden ötĂŒrĂŒ hĂŒrriyeti sâșnâșrlandâș-râșlmâșfl kadâșnlar erkeklerinkinden farklâș yerlerde tutulacaklardâșr.Do€rudan kadâșnlarâșn denetimi altâșnda olacaklardâșr. Bununla be-raber, ailelerin gözaltâșna alâșndâș€âș103 veya alâșkonuldu€u durum-larda, mĂŒmkĂŒn oldu€u mĂŒddetçe, aynâș yerde tutulacak ve biraile birimi olarak yerlefltirileceklerdir104.
6. Silahlâș çatâșflmaya iliflkin sebeplerden ötĂŒrĂŒ tutuklanan, gözaltâș-na alâșnan ya da alâșkonulan kifliler, çatâșflma sona erdikten sonrabile, tahliye edilinceye, kendi ĂŒlkelerine geri gönderilinceye veyayeniden yerlefltirilinceye kadar iflbu Madde altâșnda öngörĂŒlenkorumadan yararlanacaklardâșr.
7. Savafl suçu veya insanlâș€a karflâș suç isnat edilen kiflilerin kovufl-turulmasâș ve yargâșlanmasâș hakkâșnda herhangi bir flĂŒpheye yerbâșrakmamak için afla€âșdaki ilkeler uygulanacaktâșr:
a) Bu tĂŒr suçlarâșn isnat edildi€i kifliler uygulanabilir uluslara-rasâș hukuk kurallarâșna uygun bir kovuflturma ve dava ama-câșyla sevk edilmeli ve
b) Sözleflmeler veya bu Protokol uyarâșnca daha olumlu bir mu-ameleden yararlanmayan kiflilere, isnat edilen suçlarâșn Söz-leflmelerin ve bu ProtokolĂŒn a€âșr ihlalini oluflturup olufltur-madâș€âșndan ba€âșmsâșz bir flekilde, bu Madde altâșndaki mu-amele uygulanacaktâșr.
8. Bu Maddenin hiçbir hĂŒkmĂŒ, birinci fâșkra tarafâșndan kapsanankiflilere iliflkin olarak uluslararasâș hukukun uygulanabilir ku-rallarâș altâșnda daha genifl koruma sa€layan daha lehte hĂŒkĂŒm-leri, sâșnâșrlayâșcâș veya daraltâșcâș flekilde yorumlanamaz.
235
102 âčng. Prosecute (Kovuflturulan), Fr. AccusĂ©e (Suçlanan). 103 Fr. ArrĂȘtĂ©es, dĂ©tenues ou interĂ©es ( Tutuklandâș€âș, gözaltâșna alâșndâș€âș veya alâșkonuldu-
€u). âčngilizce metinde âTutuklamaâ geçmiyor. Ayrâșca bknz. supra dipnot 8. 104 âčng. Accomadated as Family Units (aile birimi olarak sayâșlacaklardâșr), Fr. LâunitĂ© de ces
Familles sera prĂ©servĂ© (bu ailelerin birli€i korunacaktâșr).
![Page 243: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/243.jpg)
ALTBĂLĂM II
KADIN VE ĂOCUKLARIN LEHâčNE TEDBâčRLER
Madde 76 - Kadâșnlarâșn korunmasâș:
1. Kadâșnlar özel saygâșya konu olacak ve özellikle âșrza tecavĂŒz, zor-la fuhufl ve di€er her tĂŒr ahlak dâșflâș saldâșrâșya karflâș korunacak-tâșr.
2. Silahlâș çatâșflmaya iliflkin olarak tutuklanan, gözaltâșna alâșnan ya-da alâșkonulan hamile kadâșnlarâșn veya kendisine ba€âșmlâș çocuk-larâș bulunan annelerin durumlarâș azami105 öncelikle de€erlendi-rilecektir.
3. Ăatâșflmaya taraflar, mĂŒmkĂŒn oldu€u azami ölĂ§ĂŒde, çatâșflmayailiflkin bir suç sebebiyle hamile kadâșnlar veya kendisine ba€âșmlâșçocuklarâș olan kadâșnlar hakkâșnda ölĂŒm cezasâșna hĂŒkmetmektençekinmeye gayret edeceklerdir. Bu niteli€e haiz kadâșnlar hakkâșn-da bu tĂŒr suçlara yönelik ölĂŒm cezasâș icra edilmeyecektir.
Madde 77 â Ăocuklarâșn korunmasâș
1. Ăocuklar özel saygâșya konu olacak ve her tĂŒr ahlak dâșflâș saldâșrâș-dan korunacaktâșr. Ăatâșflmaya Taraflar, yafllarâșndan veya di€ersebeplerden dolayâș gerek duyduklarâș bakâșm ve yardâșmâș kendile-rine sa€layacaklardâșr.
2. Ăatâșflmaya taraflar, onbefl yaflâșna ulaflmamâșfl olan çocuklarâșndĂŒflmanca davranâșfllara do€rudan katâșlmamalarâșna yönelikmĂŒmkĂŒn olan tĂŒm önlemleri alacak ve özellikle askeri kuvvetle-re alâșnmasâșndan kaçâșnacaklardâșr. Onbefl yaflâșnâș geçmifl olmaklabirlikte onsekiz yaflâșnâș doldurmamâșfl kiflilerin askere alâșnmasâșnailiflkin olarak Ăatâșflmaya taraflar önceli€i en yafllâșlara vermeyeözen göstereceklerdir.
3. âčkinci fâșkranâșn hĂŒkĂŒmlerine ra€men, istisnai durumlarda106,onbefl yaflâșna ulaflmamâșfl çocuklar dĂŒflmanca davranâșfllara do€-rudan katâșlâșr ve karflâș Tarafâșn gĂŒcĂŒ altâșna girerlerse, savafl esiriolsun olmasâșn, bu Madde tarafâșndan getirilen özel korumadanyararlanmaya devam edeceklerdir.
4. Silahlâș çatâșflmaya iliflkin sebeplerden ötĂŒrĂŒ tutuklanmalarâș, gö-
236
105 âčng. utmost (azami), Fr. absolue (mutlak). 106 âčng. ilk iki ifade arasâșnda virgĂŒl kullanâșlmâșflken, fransâșzca metnin tercĂŒmesi âčkinci fâșk-
ranâșn hĂŒkĂŒmlerine ra€men ve istisnai durumlarda fleklinde yapâșlmalâșdâșr.
![Page 244: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/244.jpg)
zaltâșna alâșnmalarâș ya da alâșkonulmalarâș halinde107, 75. Madde-nin 5. paragrafâș uyarâșnca ailelerin aile birimi olarak yerlefltiril-mesi108 durumu haricinde, çocuklar yetiflkinlerin kaldâș€âș yerler-den farklâș yerlerde tutulacaklardâșr.
5. Silahlâș çatâșflmaya iliflkin bir suçtan dolayâș verilen idam cezasâșsuçun ifllendi€i sâșrada onsekiz yaflâșnâș doldurmamâșfl kifliler hak-kâșnda infaz edilmeyecektir.
Madde 78 - Ăocuklarâșn Tahliyesi
1. Ăatâșflmaya taraflardan hiçbiri, çocuklarâșn sa€lâșklarâșyla ya da tâșb-bi bakâșmlarâșyla ya da, iflgal altâșndaki topraklar hariç, gĂŒvenlik-leriyle ilgili zorlayâșcâș nedenlerin gerekli kâșldâș€âș geçici tahliye du-rumlarâș söz konusu olmadâșkça, kendi uyru€undaki çocuklar dâș-flâșnda, çocuklarâș yabancâș bir ĂŒlkeye tahliye edemeyecektir. Ebe-veyn veya kanuni vasilerinin bulunabildi€i durumlarda bu nite-likteki bir tahliye için yazâșlâș râșzalarâș gerekir. Bu kiflilere ulaflâșla-mazsa, bu tĂŒr bir tahliye için kanun veya teamĂŒl uyarâșnca ço-cuklarâșn bakâșmâșndan sorumlu kiflilerin yazâșlâș râșzasâș gerekmekte-dir. Bu tĂŒr her tahliye, ilgili taraflarâșn, özellikle, tahliyeyi dĂŒzen-leyen taraf, çocuklarâș kabul eden taraf ve vatandaflâș tahliye edi-len tarafâșn anlaflmasâșyla koruyucu gĂŒĂ§ tarafâșndan denetlenecek-tir.
Her durumda, çatâșflmaya bĂŒtĂŒn Taraflar tahliyeyi tehlikeye dĂŒ-flĂŒrmekten sakâșnmak için uygulamada mĂŒmkĂŒn olan her tĂŒrönlemi alacaklardâșr.
2. 1. fâșkra uyarâșnca bir tahliye gerçeklefltirildi€inde, ebeveynlerinindiledi€i dini ve ahlaki e€itim de dĂąhil olmak ĂŒzere, tahliye edilenher çocu€un e€itimi mĂŒmkĂŒn olan en kesintisiz flekilde sa€lana-caktâșr.
3. Bu Madde uyarâșnca tahliye edilen çocuklarâșn ailelerine ve ĂŒlke-lerine dönĂŒflĂŒnĂŒn kolaylafltâșrâșlmasâș için tahliyeyi dĂŒzenleyen Ta-raf ve, uygun olmasâș durumunda, kabul eden ĂŒlkenin yetkilileriher çocu€a, Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesiânin Merkezi âčzlemeAjansâșâna yollayacaklarâș, foto€raflâș bir kart dĂŒzenleyecekt,r. BĂŒ-tĂŒn kartlar, mĂŒmkĂŒn oldu€u ölĂ§ĂŒde, ve çocuk için zarar tehdi-di içermedi€i mĂŒddetçe afla€âșdaki bilgileri içerecektir:
a) Ăocu€un soyadâș/soyadlarâș;
237
107 Bknz. supra dipnot 8. 108 Bknz md 75/5 deki açâșklamalar.
![Page 245: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/245.jpg)
b) Ăocu€un ilk adâș/adlarâș;
c) Ăocu€un cinsiyeti;
d) Do€um yeri ve do€um tarihi (veya tarih bilinmiyorsa tahmi-ni yaflâș);
e) Babanâșn adâș ve soyadâș;
f) Annenin tam adâș ve kâșzlâșk soyadâș;
g) Ăocu€un akrabalarâș;
h) Ăocu€un vatandafllâș€âș;
i) Ăocu€un anadili ve konufltu€u di€er diller;
j) Ăocu€un ailesinin adresi;
k) Ăocu€a verilmifl tĂŒm kimlik numaralarâș;
l) Ăocu€un sa€lâșk durumu;
m) Ăocu€un kan grubu;
n) Ayâșrt edici herhangi bir özellik;
o) Ăocu€un bulundu€u tarih ve yer;
p) Ăocu€un ĂŒlkesini terk etti€i tarih ve yer;
q) Varsa çocu€un dini;
r) Ăocu€u kabul eden devletteki gĂŒncel adresi;
s) Ăocuk dönĂŒfl öncesi ölĂŒrse ölĂŒmĂŒn tarihi, yeri ve flartlarâș vegömĂŒldĂŒÂ€ĂŒ yer.
ALT BĂLĂM III
GAZETECâčLER
Madde 79. Gazetecilerin korunmasâș için tedbirler
1. Silahlâș çatâșflma bölgelerinde tehlikeli profesyonel görevlerde bu-lunan gazeteciler 50. Maddenin 1. fâșkrasâș anlamâșnda sivil kabuledilecektir.
2. Sivil statĂŒlerine zarar verecek bir eyleme giriflmedikleri sĂŒreceve ĂĂ§ĂŒncĂŒ Sözleflmenin 4 A(4) Maddesince öngörĂŒlen silahlâșkuvvetlere akredite edilmifl savafl gazetecilerinin haklarâșna halelgelmeksizin Sözleflmeler ve bu Protokol altâșnda bu kapsamdakorunacaklardâșr.
238
![Page 246: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/246.jpg)
3. Bu Protokole Ek IIâde yer alan modele benzer bir kimlik kartâședinebilirler. Bu kart vatandaflâș oldu€u veya ikamet etti€i veyakendisini çalâșfltâșran basâșn organâșnâșn109 bulundu€u ĂŒlkenin hĂŒ-kĂŒmeti tarafâșndan dĂŒzenlenecek ve gazeteci olarak statĂŒsĂŒnĂŒbelgeleyecektir.
KISIM V
SĂZLEfiMELERâčN VE BU PROTOKOLĂN âčCRASI
BĂLĂM I
GENEL HĂKĂMLER
Madde 80. âčcra tedbirleri
1. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar Sözleflmeler ve buProtokol altâșnda do€an yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒklerini yerine getirmek içingereken tedbirleri en kâșsa sĂŒrede alacaklardâșr.
2. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar Sözleflmelere ve buProtokole uyulmasâșnâș sa€lamak amacâșyla emir ve talimat vere-ceklerdir ve icralarâșnâș denetleyeceklerdir.
Madde 81 - Kâșzâșl Haç ve di€er insancâșl kurulufllarâșn faaliyetleri
1. Ăatâșflmaya Taraflar kendi imkĂąnlarâș dĂąhilinde, çatâșflmalarâșnma€durlarâșna gereken koruma ve yardâșmâș sa€lamak amacâșylaSözleflmeler ve iflbu Protokol tarafâșndan kendisine yĂŒklenen ifl-levi yerine getirmeye yönelik nitelikteki bĂŒtĂŒn kolaylâșklarâș Ulus-lararasâș Kâșzâșl Haç Komitesiâne sa€layacaklardâșr. Uluslararasâș Kâș-zâșl Haç Komitesi, ilgili çatâșflmaya Taraflarâșn râșzasâșna ba€lâș olarak,ma€durlar lehine di€er tĂŒm insancâșl faaliyetleri gerçeklefltirebi-lir.
2. Ăatâșflmaya Taraflar kendi ilgili Kâșzâșl Haç ĂrgĂŒtlerine (Kâșzâșlay, Kâș-zâșl Aslan ve GĂŒnefl), Sözleflmelerin ve iflbu ProtokolĂŒn hĂŒkĂŒmle-ri ve Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Konferanslarâș tarafâșndan belirlenenKâșzâșl Haçâșn temel ilkeleriyle uyumlu flekilde çatâșflmanâșn ma€dur-larâș yararâșna insancâșl faaliyetlerini yerine getirebilmeleri için ge-reken kolaylâșklarâș sa€layacaktâșr.
239
109 âčng. news medium (basâșn araçlarâș), Fra. agence ou lâorgane de presse (ajans veya ba-sâșn organâș).
![Page 247: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/247.jpg)
3. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar Kâșzâșl Haç ĂrgĂŒtleri-nin (Kâșzâșlay, Kâșzâșl Aslan ve GĂŒnefl) ve Kâșzâșl Haç ĂrgĂŒtleri Birli-€iânin, Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn hĂŒkĂŒmleri ve Uluslarara-sâș Kâșzâșl Haç Konferanslarâș tarafâșndan belirlenen Kâșzâșl Haçâșn temelilkeleriyle uyumlu flekilde çatâșflma ma€durlarâșna ulafltâșrdâș€âș yar-dâșmâș mĂŒmkĂŒn olan her flekilde kolaylafltâșracaktâșr.
4. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar, Sözleflmelerde ve buProtokolde bahsi geçen ve karflâșlâșklâș Taraflarca izin verilen veSözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn hĂŒkĂŒmlerine uygun flekilde in-sani faaliyetlerini yĂŒrĂŒten insani örgĂŒtlere paragraf 2 ve 3âtebahsi geçenlere benzer kolaylâșklarâș mĂŒmkĂŒn oldu€u ölĂ§ĂŒde sa€-layacaklardâșr.
Madde 82 - Askeri kuvvetlerde hukuk danâșflmanlarâș
YĂŒksek Akit Taraflar bĂŒtĂŒn zamanlarda ve çatâșflmaya Taraflarsilahlâș çatâșflma esnasâșnda gerekti€inde, uygun kademelerdekiaskeri komutanlara, Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn uygulan-masâș ve bu konuda askeri kuvvetlere verilmesi gereken uygune€itim hakkâșnda danâșflmanlâșk yapmasâș için hukuk danâșflmanla-râșnâșn hazâșr bulunmasâșnâș sa€layacaklardâșr.
Madde 83 - Yayma110
1. YĂŒksek Akit Taraflar, silahlâș çatâșflma zamanâșnda oldu€u gibi ba-râșfl zamanâșnda da, Sözleflmeleri ve bu ProtokolĂŒ kendi ĂŒlkelerin-de duyurmayâș ve, özellikle, bu belgelerin askeri kuvvetler ve si-vil halk tarafâșndan bilinebilmesi için, askeri e€itim programlarâș-na dĂąhil etmeyi ve sivil halk tarafâșndan çalâșflâșlmasâșnâș teflvik et-meyi yĂŒklenirler.
2. Silahlâș çatâșflma zamanâșnda Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn uy-gulanmasâș konusunda sorumluluk yĂŒklenecek askeri veya sivilotoriteler bunlar hakkâșnda tam bilgi sahibi olacaktâșr.
Madde 84 - Uygulama kurallarâș
YĂŒksek Akit Taraflar, tevdii edilen ve gerekli oldu€u ölĂ§ĂŒde, Ko-ruyucu GĂŒĂ§ler aracâșlâș€âșyla en kâșsa sĂŒrede bu ProtokolĂŒn resmitercĂŒmesini, uygulamasâșnâș temin etmek için kabul edebilecek-leri kanunlar ve dĂŒzenlemelerle birlikte birbirlerine iletecekler-dir.
240
110 âčng. Dissemination Fr. Diffusion.
![Page 248: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/248.jpg)
BĂLĂM II
SĂZLEfiMELERâčN VE BU PROTOKOLĂN âčHLALâčNâčN BASTIRILMASI
Madde 85 - Bu protokolĂŒn ihlallerinin bastâșrâșlmasâș
1. âčfl bu kâșsâșmla tamamlanan Sözleflmelerin ihlallerin ve a€âșr ihlal-lerin engellenmesi hakkâșndaki hĂŒkĂŒmleri bu ProtokolĂŒn ihlalle-rinin ve a€âșr ihlallerinin bastâșrâșlmasâș için uygulanacaktâșr.
2. Sözleflmelerde a€âșr ihlal olarak tanâșmlanan fiiller, e€er bu Proto-kolĂŒn 44, 45 ve 73. Maddelerinde korunan karflâș tarafâșn yetkisialtâșndaki kiflilere, ya da bu Protokol tarafâșndan korunan karflâștarafâșn yaralâș, hasta ve deniz kazazedelerine karflâș, ya da karflâștarafâșn denetiminde olup bu Protokol tarafâșndan korunan tâșbbiveya dini personel, tâșbbi ĂŒniteler veya tâșbbi nakliye araçlarâșnakarflâș yapâșlmâșflsa bu ProtokolĂŒn a€âșr ihlallerini olufltururlar.
3. Madde 11âde yer alan a€âșr ihlallerin tanâșmâșna ek olarak, afla€âș-daki fiiller iradi olarak ve bu ProtokolĂŒn ilgili111 hĂŒkĂŒmlerini ih-lal eder flekilde ve ölĂŒme veya vĂŒcut bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒne zarara sebe-biyet verecek flekilde ifllendi€inde, bu ProtokolĂŒn a€âșr ihlallerisayâșlacaktâșr.
a) Sivil halkâșn veya bireylerin saldâșrâșnâșn hedefi haline getir-mek112;
b) 57. Maddenin 2 (a) (iii) paragrafâșnda tanâșmlandâș€âș ĂŒzere, aflâș-râș can kaybâșna, sivillerin yaralanmasâșna veya sivil mallarâșnzarar görmesine sebebiyet verece€ini bilerek sivil halkâș veyasivil mallarâș etkileyen ayâșrâșm gözetmeyen saldâșrâșya girifl-mek;113
c) 57. Maddenin 2 (a) (iii) paragrafâșnda tanâșmlandâș€âș ĂŒzere, aflâș-râș can kaybâșna, sivillerin yaralanmasâșna ya da sivil mallarâșnzarar almasâșna sebebiyet verece€ini bilerek tehlikeli madde-ler içeren çalâșflmalara veya tesislere saldâșrâșya giriflmek114;
d) Savunmasâșz meskenleri ve askerden arâșndâșrâșlmâșfl bölgelerisaldâșrâșnâșn hedefi haline getirmek;
241
111 âčng. relevant ( ilgili) Fr. pertinente (önemli). 112 âčng. object of attack, Fr. soumettre Ă une attaque. Farklâș anlamlarda. 113 âčngilizce ve fransâșzce metinde âexcessifsâ kelimesinin kullanâșmâș farklâș yerlerde, anlam
kaymasâș yaratabilir. 114 âčngilizce ve fransâșzce metinde âexcessifsâ kelimesinin kullanâșmâș farklâș yerlerde, anlam
kaymasâș yaratabilir.
![Page 249: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/249.jpg)
e) Savafl dâșflâș kaldâș€âș bilenen bir kifliyi saldâșrâșnâșn hedefi halinegetirmek;
f) Sözleflmeler ve bu Protokol tarafâșndan tanâșnâșn ayâșrt edici kâș-zâșl haç, Kâșzâșlay veya kâșzâșl aslan ve gĂŒnefl veya di€er koruyu-cu iflaretlerin Madde 37ânin ihlali içerisinde hileli kullanâșmâș;
4. Yukarâșdaki paragraflarda ve Sözleflmelerde yer alan a€âșr ihlal ta-nâșmlarâșna ek olarak, Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn ihlalini tefl-kil eden afla€âșdakiler kasten ifllendiklerinde bu ProtokolĂŒn a€âșrihlali olarak görĂŒlecektir;
a) DördĂŒncĂŒ Sözleflme Madde 49âun ihlali içerisinde, âčflgalciGĂŒcĂŒn iflgal etti€i topra€a kendi sivil halkâșn belirli bir bölĂŒ-mĂŒnĂŒ aktarmasâș veya iflgal altâșndaki topraktaki halkâșn hep-sini ya da bir kâșsmâșnâș bu toprak içerisinde veya bu topra€âșndâșflarâșsâșna aktarmasâș ya da sâșnâșr dâșflâș etmesi.
b) Savafl esirlerinin veya sivillerin ĂŒlkelerine geri gönderilme-sinde haksâșz gecikme;
c) Irksal ayâșrâșmcâșlâș€a dayalâș, kiflisel onura saldâșrâș teflkil edenApartheid ve di€er insanlâșk dâșflâș ve afla€âșlayâșcâș uygulamalar;
d) Halkâșn kĂŒltĂŒrel ve ruhani mirasâșnâș teflkil eden ve, örnek ola-rak yetkili bir uluslararasâș örgĂŒt çerçevesinde, özel dĂŒzenle-me ile özel koruma verimli açâșkça tanâșnan tarihi abideler,sanat eserleri veya ibadet yerlerini saldâșrâșnâșn hedefi halinegetirmek suretiyle, karflâș tarafâșn Madde 53 (b) bendini ihlaletti€ine dair delil olmadâș€âș ve açâșkça ilgili tarihi abideler, sa-nat eserleri ve ibadet yerleri askeri hedeflerin yakâșn civarâșn-da bulunmadâș€âș durumlarda, aflâșrâș tahribata115 yol açmak;
e) Sözleflmeler tarafâșndan korunan veya bu Maddenin ikincifâșkrasâșnda belirtilen bir kifliyi adil yargâșlanma hakkâșndanmahrum bâșrakma.
5. Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn uygulanmasâșna herhangi bir ha-lel getirmeden, bu belgelerin a€âșr ihlali savafl suçu olarak görĂŒ-lecektir.
Madde 86 - Harekete geçmeme
1. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya taraflar, harekete geçme yĂŒ-kĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒ olmasâșna ra€men hareketsiz kalâșnmasâșndan kaynak-
242
115 âčngilizce metinde extensive Fransâșzca metinde une grande Ă©chelle.
![Page 250: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/250.jpg)
lanan Sözleflmelerin ve bu ProtokolâĂŒn a€âșr ihlallerini bastâșrmave di€er bĂŒtĂŒn ihlalleri engellenmeye yönelik her tĂŒr tedbiri ala-caklardâșr.
2. Sözleflmelerin veya bu ProtokolĂŒn bir ihlalinin ast tarafâșndangerçeklefltirilmifl olmasâș ĂŒstlerinin cezai ve disiplin sorumlu€u-nu ortadan kaldâșrmaz, özellikle e€er, biliyorlardâșysa, veya zama-nâșn flartlarâșna göre böyle bir ihlali iflledi€ine veya iflleyece€inedair kanâșya varmaya yönelik ellerinde bilgi vardâșysa ve bunakarflâșlâșk ihlalin engellenmesi veya bastâșrâșlmasâșna yönelik bĂŒtĂŒnmĂŒmkĂŒn önlemleri almadâșlarsa.
Madde 87 - Komutanlarâșn görevleri
1. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar yönetimleri altâșnda-ki silahlâș kuvvetler ve denetimleri altâșndaki di€er kiflilere iliflkinolarak askeri komutanlarâș Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn ihlal-lerini engellemeleri ve, gerekli oldu€u yerde, bastâșrmalarâș ve yet-kili otoritelere bildirmeleri ile görevlendireceklerdir.
2. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar, ihlalleri engellemekve bastâșrmak amacâșya, sorumluluk seviyelerine ba€lâș olarak, ko-mutanlarâș emirleri altâșndaki silahlâș kuvvetler ĂŒyelerini Sözleflme-ler ve bu Protokol altâșndaki yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒkleri hakkâșnda bilgilen-dirmeleri yönĂŒnde zorunlu tutacaklardâșr.
3. YĂŒksek Akit Taraflar ve çatâșflmaya Taraflar, Sözleflmeleri veyabu ProtokolĂŒ ihlal edecek veya ihlal eden emri altâșndakilerdenveya denetimi altâșndaki di€er kiflilerden haberdar olan komutan-larâș, Sözleflmelerin veya bu ProtokolĂŒn bu tĂŒr ihlallerini engelle-mek için gerekli giriflimde bulunmasâșnâș ve uygun oldu€u yerde,ihlalcilere karflâș disiplin veya cezai ifllemlere giriflmesini zorunlututacaktâșr.
Madde 88 - Ceza alanâșnda adli yardâșm adli yardâșm
1. YĂŒksek Akit Taraflar Sözleflmelerin veya bu ProtokolĂŒn a€âșr ih-lallerine iliflkin olarak yĂŒrĂŒtĂŒlen ceza usulleriyle ba€lantâșlâș ola-rak birbirlerine en genifl ölĂ§ĂŒde yardâșm edeceklerdir.
2. Sözleflmeler tarafâșndan ve bu ProtokolĂŒn 85. Maddesi paragraf1âde ortaya konan hak ve yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒklere tabi olarak, flartlar el-verdi€i zaman, YĂŒksek Akit Taraflar suçlularâșn iadesi konusun-da iflbirli€i gerçeklefltirecektir. âčddia edilen suçun gerçekleflti€iĂŒlkenin Devletinin talebini gereken derecede dikkate alacaklar-dâșr.
243
![Page 251: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/251.jpg)
3. Her durumda talep edilen YĂŒksek Akit Tarafâșn hukuku uygula-nacaktâșr. Yine de, yukarâșdaki paragraflarda yer alan hĂŒkĂŒmlerikili veya çok taraflâș nitelikte olan ve adli konularda karflâșlâșklâșyardâșmâș tamamen veya kâșsmen dĂŒzenleyen veya dĂŒzenleyecekolan di€er herhangi bir andlaflmanâșn hĂŒkĂŒmlerinden do€an yĂŒ-kĂŒmlĂŒlĂŒkleri etkilemeyecektir.
Madde 89 - âčflbirli€i
Sözleflmelerin veya bu ProtokolĂŒn a€âșr ihlalleri durumunda YĂŒk-sek Akit Taraflar birlikte veya bireysel olarak Birleflmifl Milletlerfiartâșna uyumlu flekilde Birleflmifl Milletler ile iflbirli€i gerçeklefl-tirmeyi yĂŒkĂŒmlenirler.
Madde 90 - Uluslararasâș olgu toplama komisyonu
1.
a) YĂŒksek ahlaki de€ere ve tarafsâșzlâș€âș tanâșnan on befl ĂŒyedenoluflan bir Uluslararasâș Olgu Toplama Komisyonu (Bundanitibaren âKomisyonâ) kurulacaktâșr.
b) Yirminin ĂŒzerinde YĂŒksek Akit Tarafâșn paragraf 2âye uygunolarak Komisyonun yetkisini kabul etme konusunda an-laflmasâșyla birlikte ve bundan itibaren befler yâșllâșk arayla,tevdii edilen, Komisyonun ĂŒyelerinin seçilmesi amacâșyla buYĂŒksek Akit Taraflarâșn temsilcilerinin bir araya gelece€i birtoplantâș dĂŒzenleyecektir. Toplantâșda Her YĂŒksek Akit Tara-fâșn bir aday gösterebilece€i listeden temsilciler KomisyonĂŒyelerini gizli oyla seçeceklerdir.
c) Komisyon ĂŒyeleri flahsi kapasiteleri içerisinde faaliyet göste-recek ve bir sonraki toplantâșda yeni ĂŒyeler seçilinceye kadargörevde kalacaklardâșr.
d) Seçim sâșrasâșnda YĂŒksek Akit Taraflar Komisyona seçilecekkiflilerin gerekli niteliklere haiz olmalarâșnâș ve Komisyonunbir bĂŒtĂŒn olarak eflit co€rafi da€âșlâșmâșn sa€lanmasâșnâș teminedeceklerdir.
e) Beklenmedik flekilde yer boflalmasâș halinde, Komisyonunkendisi bofllu€u yukarâșdaki bentlerdeki hĂŒkĂŒmlere gerekliözeni göstererek dolduracaktâșr.
f) Tevdii edilen Komisyonun ifllevlerinin yerine getirilmesi içingereken idari kolaylâșklarâș temin edecektir.
244
![Page 252: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/252.jpg)
2.
a) YĂŒksek Akit Taraflar ProtokolĂŒ imzalama, onaylama ya daProtokole katâșlma sâșrasâșnda veya herhangi bir sonraki vakit-te, aynâș yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒ kabul eden herhangi bir di€er YĂŒksekAkit Tarafa iliflkin olarak, bu madde altâșnda izin verildi€iĂŒzere, Komisyonunun di€er Tarafâșn iddialarâșnâș inceleme yet-kisini herhangi bir özel anlaflmaya ihtiyaç duymadan ipsofacto tanâșdâș€âșnâș beyan edebilir.
b) Yukarâșda atfedilen beyanlar, kopyalarâșnâș di€er YĂŒksek AkitTaraflara iletecek olan Tevdii edilene iletilir.
c) Komisyonun yetkileri flunlardâșr:
i) Sözleflmeler ve bu Protokolde tanâșmlandâș€âș flekliyle her-hangi bir a€âșr ihlal iddiasâșnâșn veya Sözleflmelerin veyabu ProtokolĂŒn di€er ciddi ihlallerin olgularâșnâș sorufltur-mak;
ii) Dostane giriflimleri yoluyla, Sözleflmelere ve bu Protoko-le saygâș tutumunun yeniden sa€lanmasâșnâș kolaylafltâșr-mak.
d) Komisyon di€er durumlarda, bir çatâșflmaya Taraf talebi kar-flâșsâșnda soruflturmayâș ancak ilgili di€er Taraf veya Taraflarâșnrâșzasâș ile açacaktâșr.
e) Bu paragrafâșn yukarâșdaki hĂŒkĂŒmlerine uygun olarak, Birin-ci Sözleflmenin 52. Maddesi, âčkinci Sözleflmenin 53. Madde-si, ĂĂ§ĂŒncĂŒ Sözleflmenin 149. Maddesi ve DördĂŒncĂŒ Sözlefl-menin 149. Maddesi herhangi bir Sözleflmelerin ihlali iddi-asâșna uygulanmaya devam edecek ve bu ProtokolĂŒn ihlaliiddiasâșnâș kapsayacak flekilde geniflleyecektir.
3.
a) ilgili Taraflar aksi flekilde kararlafltâșrmadâșkça, bĂŒtĂŒn sorufl-turmalar afla€âșda belirtilen flekilde oluflturulacak yedi ĂŒye-den oluflan bir Daire yĂŒrĂŒtĂŒlecektir:
i) Ăatâșflmaya Taraflara danâșflâșldâșktan sonra, KomisyonBaflkanâș tarafâșndan eflit co€rafi alanlarâșn temsili teme-linde, çatâșflmaya Taraf vatandaflâș olmayan befl KomisyonĂŒyesi;
ii) Ăatâșflmaya Taraflarâșn vatandaflâș olmayan, her Tarafâșnbirini atadâș€âș iki ad hoc ĂŒye.
245
![Page 253: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/253.jpg)
b) Bir soruflturma talebinin alâșnmasâș ĂŒzerine Komisyon Baflka-nâș bir Dairenin oluflturulmasâș yönĂŒnde uygun bir zaman sâș-nâșrâș belirleyecektir. Bu sĂŒre zarfâșnda herhangi bir ad hoc ĂŒyeatanmamâșflsa, Baflkan Komisyon ĂŒyeli€inin tamamlanmasâșiçin gereken ek Komisyon ĂŒye veya ĂŒyelerini atayacaktâșr.
4.
a) Soruflturma yĂŒrĂŒtmek için Paragraf 3 uyarâșnca kurulan Da-ire çatâșflmaya Taraflarâș kendisine yardâșm etmeye ve kanâștla-râș ortaya koymaya davet eder. Daire uygun gördĂŒÂ€ĂŒ herhan-gi baflka bir kanâșt arayabilir ve durum hakkâșnda yerinde birinceleme yĂŒrĂŒtebilir.
b) BĂŒtĂŒn kanâștlar Taraflara açâșk olacaktâșr ve Taraflar Komis-yon önĂŒnde kanâștlar hakkâșnda yorumda bulunma hakkâșnasahip olacaktâșr.
c) Her Taraf bu kanâștlara itiraz etme hakkâșna sahip olacaktâșr.
5.
a) Komisyon Taraflara, uygun görebilece€i tavsiyelerle birlikte,Dairenin buldu€u olgulara iliflkin bir rapor sunacaktâșr.
b) Dairenin olgusal ve tarafsâșz bulgulara yetecek derecede ka-nâșt toplayamamasâș halinde Komisyon toplamanâșn gerçeklefl-tirilememesinin gerekçelerini açâșklayacaktâșr.
c) BĂŒtĂŒn Ăatâșflmaya taraflar Komisyondan talep etmedi€imĂŒddetçe Komisyon bulgularâșnâș kamuya duyurmayacaktâșr.
6. Komisyon baflkanlâș€âș ve Daire baflkanlâș€âșna iliflkin kurallar dĂąhilolmak ĂŒzere Komisyon bĂŒtĂŒn kurallarâșnâș kendisi oluflturacaktâșr.Bu kurallar Komisyon Baflkanâșnâșn bĂŒtĂŒn zamanlarda görevleri-nin yerine getirilmesini ve soruflturma durumunda bu görevle-rin çatâșflmaya Taraflardan birinin vatandaflâș olmayan biri tara-fâșndan yerine getirildi€ini temin edecektir.
7. Komisyonun idari harcamalarâș paragraf 2 uyarâșnca beyanda bu-lunan YĂŒksek Akit Taraflarâșn katkâșlarâș ve gönĂŒllĂŒ katkâșlar yoluy-la giderilecektir. Soruflturma talep eden çatâșflma Tarafâș veya Ta-raflarâș Daire tarafâșndan yapâșlan harcamalarâș avans olarak suna-cak ve Daire harcamalarâșnâșn yĂŒzde ellisine kadarâș iddialarâșn he-defi Taraf veya Taraflar tarafâșndan geri ödenecektir. Daire huzu-runda karflâș iddialarâșn yer almasâș durumunda her taraf gerekliharcamalarâșn yĂŒzde ellisini avans olarak ileri sĂŒrecektir.
246
![Page 254: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/254.jpg)
Madde 91 - Sorumluluk
Sözleflmelerin ve bu ProtokolĂŒn hĂŒkĂŒmlerini ihlal eden çatâșflma-ya Taraf, durum gerektirirse, tazminatla sorumlu olacaktâșr. Si-lahlâș kuvvetlerinin bir parçasâșnâș oluflturan bĂŒtĂŒn kifliler tarafâșn-dan ifllenen fiillerden sorumlu olacaktâșr.
KISIM VI
SON HĂKĂMLER
Madde 92 - âčmza
Bu Protokol Son Senedin imzalanmasâșndan itibaren altâș ay son-ra Sözleflmelere Taraflarâșn imzasâșna açâșk olacaktâșr ve on iki ay-lâșk bir sĂŒre açâșk kalacaktâșr.
Madde 93 - Onaylama
Bu Protokol en kâșsa sĂŒrede onaylanacaktâșr. Onaylama belgeleriSözleflmelerin tevdii edileni olan âčsviçre Federal Konseyiâne ileti-lecektir.
Madde 94 - Katâșlma
Bu Protokol imzalamayan Sözleflmelere Taraflarâșn hepsinin ka-tâșlâșmâșna açâșk olacaktâșr. Katâșlâșm araçlarâș tevdii edilene iletilecek-tir.
Madde 95 - YĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girme
1. Bu Protokol iki onay veya katâșlâșm belgesinin tevdi edilmesindenitibaren altâș ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir.
2. Bundan sonra bu ProtokolĂŒ onaylayan veya bu Protokole katâș-lan Sözleflmelere Taraf için, bu Tarafâșn onay veya katâșlâșm belge-lerini tevdi etmesinden itibaren altâș ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecek-tir.
Madde 96 - Bu protokolĂŒn yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girmesi ĂŒzerine andlaflma iliflkileri
1. Sözleflmelere Taraflar aynâș zamanda bu Protokole taraf oldukla-râșnda, Sözleflmeler bu Protokol tarafâșndan eklenmifl flekliyle uy-gulanacaktâșr.
247
![Page 255: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/255.jpg)
2. Ăatâșflmaya taraflardan biri bu Protokol tarafâșndan ba€lanmadâș€âșdurumda, Protokol Taraflarâș karflâșlâșklâș iliflkilerinde ba€lâș kalmayadevam edecektir. Ayrâșca bu Protokol ile ba€lâș olmayan bĂŒtĂŒn ta-raflara iliflkin bu Protokolle ba€lâș olacaklardâșr, flayet ba€lâș olma-yan bu taraflar buradaki hĂŒkĂŒmleri kabul etsin ve uygulasâșn.
3. YĂŒksek Akit Taraflardan birine karflâș Madde 1 paragraf 4âte bah-si geçen tĂŒrdeki bir silahlâș çatâșflmaya giriflen bir halkâș temsileden otorite ilgili çatâșflmaya iliflkin olarak Sözleflmeleri ve buProtokolĂŒ uygulamayâș tevdi edilene yöneltilen tek taraflâș bir be-yanname ile kabullenebilir. Bu tĂŒrdeki bir beyanname, tevdiiedilene teslim edilmesiyle birlikte, ilgili çatâșflmaya iliflkin flu so-nuçlarâș do€urur:
a) Sözleflmeler ve bu Protokol bir çatâșflma Tarafâș olarak bahsigeçen otorite için anâșnda etkili flekilde yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girer;
b) Bahsi geçen otorite Sözleflmelere ve bu Protokole taraf YĂŒk-sek Akit Tarafça ĂŒstlenilen hak ve yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒklerin aynâșsâș-nâș ĂŒstlenir; ve
c) Sözleflmeler ve bu Protokol çatâșflmanâșn bĂŒtĂŒn Taraflarâșnâșeflit derecede ba€layâșcâșdâșr.
Madde 97 - De€ifliklikler
1. Herhangi bir YĂŒksek Akit Taraf bu Protokole de€ifliklik teklifedebilir. Teklif edilen de€ifliklik metni, bĂŒtĂŒn YĂŒksek Akit Taraf-lar ve Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesine danâșfltâșktan sonra teklifedilen de€iflikli€e iliflkin bir konferansâșn toplanmasâș konusundakarar verecek olan tevdii edilene iletilecektir.
2. Tevdii edilen bu konferansa, bu ProtokolĂŒ imzalamâșfl olsun ol-masâșn, bĂŒtĂŒn YĂŒksek Akit Taraflara ek olarak Sözleflmelere Ta-raflarâș da davet edecektir.
Madde 98 - Ek Iâin gözden geçirilmesi
1. Bu ProtokolĂŒn yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girmesinden dört yâșlâș geçmemek kay-dâșyla, ve bundan sonra dörder yâșldan uzun olmayan aralâșklarlaUluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesi bu Protokole Ek Iâe iliflkin YĂŒk-sek Akit Taraflara danâșflacak ve gerekli görĂŒrse Ek Iâin gözdengeçirmesi ve istenebilecek nitelikteki de€ifliklikler sunmasâș içinbir teknik uzmanlar toplantâșsâș teklif edebilir. Bu tĂŒr bir toplantâșteklifinin YĂŒksek Akit Taraflara iletilmesinden altâș ay içerisindeĂŒĂ§te biri karflâș çâșkmazsa Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesi toplan-
248
![Page 256: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/256.jpg)
tâșyâș, uygun uluslararasâș örgĂŒtlerin gözlemcilerini ça€âșrarak, ger-çeklefltirecektir. Bu tĂŒr bir toplantâș Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komi-tesi tarafâșndan YĂŒksek Akit Taraflarâșn ĂŒĂ§te birinin talebi ĂŒzeri-ne de dĂŒzenlenecektir.
2. Teknik uzmanlarâșn toplantâșsâș sonrasâșnda Uluslararasâș Kâșzâșl HaçKomitesi veya YĂŒksek Akit Taraflarâșn ĂŒĂ§te biri tarafâșnda talepedilirse tevdii edilen önerilen de€ifliklikleri dikkate almak ĂŒzereYĂŒksek Akit Taraflar ve Sözleflmelere Taraflar konferansâșnâș top-layacaktâșr.
3. Ek Iâe de€ifliklikler bu tĂŒrde bir konferansta mevcut ve oy kulla-nan YĂŒksek Akit Taraflarâșn ĂŒĂ§te iki ço€unlu€uyla kabul edilebilir.
4. Tevdii edilen bu tĂŒr herhangi bir de€iflikli€i YĂŒksek Akit Taraf-lara ve Sözleflmelere Taraflara iletecektir. De€ifliklik iletildiktenbir yâșlsonunda kabul edilmifl sayâșlacaktâșr, me€erki bu sĂŒre zarfâșiçerisinde tevdii edilene YĂŒksek Akit Taraflarâșn ĂŒĂ§te birinden da-ha azâș olmamak ĂŒzere de€iflikli€i kabul etmeme beyanâșnda bu-lunsun.
5. 4. Paragrafa uygun olarak kabul edilen bir de€ifliklik, ilgili pa-ragrafa uygun flekilde kabul etmeme beyanâș yapanlar haricinde-ki di€er bĂŒtĂŒn YĂŒksek Akit Taraflar için kabulĂŒnden ĂŒĂ§ ay son-ra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir. Bu tĂŒr bir beyanda bulunan herhangibir Taraf diledi€i zaman geri çekebilir ve de€ifliklik bu Taraf içino andan itibaren ĂŒĂ§ ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girer.
6. Tevdii edilen bĂŒtĂŒn YĂŒksek Akit Taraflara ve Sözleflmelere Ta-raflara herhangi bir de€iflikli€in yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girmesini, onunlaba€lâș Taraflarâș, her Tarafa iliflkin olarak yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girme tarihle-rini, paragraf 4âe uygun olarak yapâșlan kabul etmeme beyanlarâș-nâș ve bu tĂŒr beyanlarâșn çekilmesini haber verecektir.
Madde 99 - Ăekilme
1. YĂŒksek Akit Taraflardan biri bu Protokolden çekilirse, bu çekil-me, çekilme belgesinin tesliminden bir yâșl sonra etki do€uracak-tâșr. Ancak, e€er, bir yâșllâșk sĂŒre içerisinde Taraf Madde 1 de bahsigeçen durumlardan birine giriflirse, çekilme silahlâș çatâșflmanâșn yada iflgalin sona ermesinden ve hiçbir flekilde Sözleflmeler ve buProtokol tarafâșndan korunan kiflilerin kesin iadesi veya yenidenyerlefltirilmesine ba€lâș ifllemlerden önce etki do€urmayacaktâșr.
2. Ăekilme YĂŒksek Akit Taraflara bunu iletecek olan tevdii edileneyazâșlâș flekilde bildirilecektir.
249
![Page 257: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/257.jpg)
3. Ăekilme sadece çekilen taraf açâșsâșndan etki do€uracaktâșr.
4. Paragraf 1 altâșndaki herhangi bir çekilme bu Protokol altâșnda çe-kilmenin etkin hale gelmesinden önce çekilen Tarafâșn fiillerineba€lâș olarak silahlâș çatâșflma sebebiyle ortaya çâșkmâșfl yĂŒkĂŒmlĂŒ-lĂŒkler ĂŒzerinde etki do€urmayacaktâșr.
Madde 100 - Bildirimler
Tevdii edilen YĂŒksek Akit Taraflar ile imzalamâșfl olsun olma-sâșn Sözleflmelere Taraflarâș afla€âșdaki konularda bilgilendire-cektir:
a) Bu Protokole eklenen imzalar ve onay belgelerinin teslimi veMadde 93 ve 94 uyarâșnca katâșlâșm;
b) Madde 95 uyarâșnca bu ProtokolĂŒn yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girme tarihi;
c) Madde 84, 90 ve 97 uyarâșnca alâșnan bildirilen ve beyanna-meler;
d) En hâșzlâș flekilde iletilecek olan Madde 96 paragraf (3) uyarâșn-ca alâșnan Beyannameler;
e) Madde 99 uyarâșnca çekilmeler.
Madde 101 - Kayâșt
1. Birleflmifl Milletler fiartâșnâșn 102. Maddesine uygun olarak, buProtokol yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girdikten sonra tevdii edilen tarafâșndan Bir-leflmifl Milletler Sekreterli€ine kayâșt ve yayâșn için iletilecektir.
2. Tevdii edilen ayrâșca aldâș€âș onaylamalar, katâșlâșmlar ve çekilmelerhakkâșnda Birleflmifl Milletler Sekreterli€ini bilgilendirecektir.
Madde 102 - Asli Metinler
Arapça, Ăince, âčngilizce, Fransâșzca, Rusça ve âčspanyolca metin-lerin eflit derecede muteber oldu€u bu ProtokolĂŒn aslâș, Sözlefl-melere Taraflarâșn hepsine uygun tescilli kopyalarâșnâș iletecekolan tevdii edilene iletilecektir.
250
![Page 258: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/258.jpg)
EK I
TEfiHâčSE âčLâčfiKâčN TĂZĂK
Madde 1. Genel hĂŒkĂŒmler
1. Bu Ekâteki teflhise iliflkin kurallar, Cenevre Sözleflmeleriânin veProtokolâĂŒn ilgili hĂŒkĂŒmlerine ifllerlik kazandâșrâșrlar; bu kuralla-râșn amacâș, Cenevre Sözleflmeleriânin ve ProtokolâĂŒn korudu€upersonelin, malzemenin, birliklerin, nakil araçlarâșnâșn ve tesisle-rin teflhisini kolaylafltâșrmaktâșr.
2. Bu kurallar, kendi bafllarâșna, korunma hakkâș ihdas etmezler. Buhak, Sözleflmelerin ve ProtokolâĂŒn ilgili hĂŒkĂŒmlerine tĂąbidir.
3. Cenevre Sözleflmeleriânin ve ProtokolâĂŒn ilgili hĂŒkĂŒmleri saklâșkalmak ĂŒzere yetkili makamlar, ayâșrt edici iflaret ve sinyallerinkullanâșmâșnâș, konufllandâșrâșlmasâșnâș ve aydâșnlatâșlmasâș ile bunlarâșntespit edilmesi imkĂąnlarâșnâș1 her zaman dĂŒzenleyebilirler.
4. YĂŒkse Ăkit Taraflar ve özellikle çatâșflmanâșn Taraflarâș, teflhis im-kĂąnlarâșnâș iyilefltiren ve bu alandaki teknolojik evrimden tama-men yararlanâșlmasâșnâș sa€layan sinyalleri, ilave veya de€iflik araçya da sistemleri her zaman kararlafltâșrabilirler.
BâčRâčNCâč BĂLĂM-KâčMLâčK KARTLARI
Madde 2. Sâșhhi ve dini, sivil ve sĂŒrekli personelin kimlik kartâș
1. ProtokolâĂŒn 18. maddesinin 3. fâșkrasâșnda öngörĂŒlen sâșhhi ve di-ni, sivil ve sĂŒrekli personelin kimlik kartâș:a) Ayâșrt edici iflareti taflâșmalâș ve cebe konulabilecek boyutlarda
olmalâșdâșr;b) Olabildi€ince dayanâșklâș bir maddeden yapâșlmalâșdâșr;c) Ulusal ya da resmi dilde ve ayrâșca, yerinde görĂŒlĂŒyorsa, ilgi-
li bölgenin yerel dilinde yazâșlmalâșdâșr;d) Kart sahibini ismini ve do€um tarihi (bu tarih yoksa, kartâșn
verildi€i andaki yaflâș) ile, e€er varsa, kayâșt numarasâșnâș gös-termelidir;
e) Kart sahibinin, Sözleflmelerin ve ProtokolâĂŒn korumasâșndanyararlanmaya ne sâșfatla hakkâș bulundu€unu göstermelidir;
251
1 Fr. âla possibilitĂ© de les dĂ©tecterâ. âčng. âdetectabilityâ
![Page 259: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/259.jpg)
f) Kart sahibinin foto€rafâș ile imzasâșnâș, ya da baflparma€âșnâșnizini ya da her ikisini ihtiva etmelidir;
g) Yetkili makamâșn mĂŒhĂŒr ve imzasâșnâș ihtiva etmelidir;h) Kartâșn verildi€i tarihi ve sĂŒresinin doldu€u tarihi ihtiva et-
melidir;i) MĂŒmkĂŒn oldu€u ölĂ§ĂŒde, kartâșn arkasâșnda, kart sahibinin
kan grubunu göstermelidir.
2. Kimlik kartâș, her bir yĂŒksek Ăkit tarafâșn bĂŒtĂŒn ĂŒlkesinde yekne-sak olmalâș ve mĂŒmkĂŒn oldu€u ölĂ§ĂŒde, çatâșflmanâșn bĂŒtĂŒn taraf-larâș için aynâș tipte olmalâșdâșr. Ăatâșflmanâșn taraflarâș, 1. figĂŒrde gös-terilen tek dildeki modelden esinlenebilirler. Muhasamatâșn ba-flâșnda çatâșflmanâșn taraflarâș, e€er kullandâșklarâș kart 1. figĂŒrdekimodelden farklâș ise kimlik kartâșnâșn birer numunesini birbirlerineiletmek zorundadâșrlar. Kimlik kartâș, mĂŒmkĂŒnse iki nĂŒsha halin-de oluflturulacak; bunlardan biri, kartâș veren ve verdi€i kartlarâșndenetimini yapmasâș gereken makam tarafâșndan saklanacaktâșr
3. Sâșhhi ve dini, sivil ve sĂŒrekli personel, kimlik kartâșndan hiçbirsurette mahrum bâșrakâșlamaz. Kartâșn kaybâș halinde, kart sahibibir kopyasâșnâș elde etme hakkâșna sahiptir.
Madde 3. Sâșhhi ve dini, sivil ve geçici personelin kimlik kartâș
1. Sâșhhi ve dini, sivil ve geçici personelin kimlik kartâș, mĂŒmkĂŒnse,iflbu TĂŒzĂŒkâĂŒn 2. maddesinde öngörĂŒlen kartâșn aynâș olmalâșdâșr.Ăatâșflmanâșn taraflarâș, flekil 1âde gösterilen tek dildeki modeldenesinlenebilirler.
2. Sâșhhi ve dini, sivil ve geçici personele, iflbu TĂŒzĂŒkâĂŒn 2. madde-sinde tasvir edilen kartla ayniyet gösteren kimlik kartlarâș veril-mesine flartlar engel oluyorsa, söz konusu personel, yetkili ma-kam tarafâșndan imzalanan ve verildi€i kiflinin geçici personelolarak tayin edildi€ini tasdik eden ve mĂŒmkĂŒnse bu tayinin sĂŒ-resi ile kart sahibinin ayâșrt edici iflaret taflâșma hakkâșnâș gösterenbir sertifika alabilir. Bu sertifika, belge sahibinin isim ve do€umtarihini (bu tarih yoksa, kartâșn verildi€i andaki yaflâș) belge sahi-binin görevini e€er varsa, kayâșt numarasâșnâș göstermelidir. Serti-fika, belge sahibinin foto€rafâș ile imzasâșnâș, veya baflparma€âșnâșnizini ya da her ikisini ihtiva etmelidir.
252
![Page 260: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/260.jpg)
Ăn YĂŒz
253
(bu belgeyi veren devletin ve otoriteni adâș için öngörĂŒlen alan)
Personel içinKâčMLâčK KARTI
Geçici sivil sâșhhi personel içinSĂŒrekli Sivil Dini personel için
Adâș Soyadâș Do€um tarihi (ya da yaflâș)Kayâșt numarasâș (muhtemel)âčflbu kartâșn sahibiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ....sâșfatâșna istinaden 12A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmeleri ve uluslararasâș silahlâș çatâșflmalarâșnma€durlarâșnâșn korunmasâșna yönelik 12 a€ustos 1949 tarihli CenevreSözleflmelerine ek protokolce korunmaktadâșr.
Verilifl tarihiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ Belge NumarasâșâŠâŠâŠâŠ
Belgeyi DĂŒzenleyen Makamâșn âčmzasâș
Belgenin son geçerlilik tarihiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
![Page 261: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/261.jpg)
Arka YĂŒz
fiekil 1 Kimlik kartâș örne€i (format: 74mm x 105 mm)
254
Boy ...................âŠâŠ Göz RengiâŠâŠâŠâŠâŠâŠ........ Saç RengiâŠâŠâŠâŠ
Di€er ayâșrt edici iflaretler ya da bilgiler: âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ..
âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ.âŠ
âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ...................................................................
.............................................................................................................................
BELGE SAHâčBâčNâčN FOTOâRAFI
DamgaBelge sahibinin imzasâș ya da bafl parmak izi
ya da her ikisi birden
![Page 262: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/262.jpg)
âčKâčNCâč BĂLĂM- AYIRT EDâčCâč âčfiARET
Madde 4. fiekil
Ayâșrt edici iflaret, (beyaz ĂŒzerine kâșrmâșzâș renkte) flartlarâșn haklâșgösterdi€i ölĂ§ĂŒde bĂŒyĂŒk olmalâșdâșr. YĂŒksek Ăkit taraflar, flekil ba-kâșmâșndan, flekil 2âde yer alan haçtan, hilalden ya da aslan-ve-gĂŒ-neflten2 esinlenebilirler.
fiekil 2 Beyaz zemin ĂŒzerine kâșrmâșzâș renkte ayâșrt edici iflaretler
Madde 5. Kullanâșm
1. Ayâșrt edici iflaret, mĂŒmkĂŒn oldu€u ölĂ§ĂŒde, bayraklar ve dĂŒz yĂŒ-zeyler ĂŒzerine ya da arazinin flekline uygun olan herhangi bir bi-çimde, mĂŒmkĂŒn olan her yönden ve mĂŒmkĂŒn oldu€u kadaruzaktan, özellikle havadan görĂŒlebilecek flekilde, ilifltirilir.
2. âčflaret, geceleyin ya da görĂŒfl flartlarâșnâșn elveriflsiz oldu€u ortam-larda aydâșnlatâșlabilir ya da âșflâșklandâșrâșlabilir.
3. âčflaret, teknik tespit araçlarâș vasâștasâșyla tanâșnmasâșnâș sa€layacakmalzemeden de yapâșlabilir. Kâșrmâșz bölĂŒm, özellikle kâșzâșlaltâș görĂŒflekipmanâșyla teflhisini kolaylafltâșrmak amacâșyla siyah renkten birilk kat ĂŒzerine boyanmalâșdâșr.
4. Muharebe alanâșnda görevlerini ifa eden sa€lâșk personeli ve dinipersonel, mĂŒmkĂŒn oldu€unca ayâșrt edici iflaret taflâșyan bafllâșk vekâșyafetle donatâșlmalâșdâșr.
ĂĂĂNCĂ BĂLĂM-AYIRT EDâčCâč SâčNYALLER
Madde 6. Kullanâșm
1. Bu bölĂŒmde sözĂŒ edilen tĂŒm ayâșrt edici sinyaller sâșhhi birimlerve nakil araçlarâș tarafâșndan kullanâșlabilir.
2. Sadece sâșhhi birimlerin ve nakil araçlarâșnâșn kullanâșmâșna sunu-lan bu ayâșrt edici sinyaller, âșflâșklâș sinyal dâșflâșnda, baflka amaçlar-la kullanâșlamazlar (bkz. Afla€âșda 3. fâșkra)
255
2 1980âden beri hiçbir devlet aslan ve gĂŒnefl amblemini kullanmamaktadâșr.
![Page 263: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/263.jpg)
3. Ăatâșflmaya taraflarâșn arasâșnda mavi çakan lambalarâșn kullanâș-mâșnâș sâșhhi taflâșt, gemi ve teknelerin kullanâșmâșna hasreden özelbir anlaflmanâșn bulunmamasâș halinde, bu sinyallerin baflka ta-flâșt, gemi ve tekneler tarafâșndan kullanâșlmasâș yasak de€ildir.
4. Vakit darlâș€âș ya da özellikleri nedeniyle ayâșrt edici iflaretle iflaret-lenmemifl olan geçici sâșhhi hava taflâștlarâș bu BölĂŒmde izin veri-len ayâșrt edici sinyalleri kullanabilirler.
Madde 7. Iflâșklâș Sinyal
1. Uluslararasâș Sivil Havacâșlâșk ĂrgĂŒtĂŒnĂŒn (OACI), Doc. 9051, sey-rĂŒsefere elverifllili€e iliflkin teknik kâșlavuzunda tanâșmlanan fle-kilde mavi âșflâșk çakan bir lambadan oluflan âșflâșklâș sinyal, kimlik-lerini belirtmek amacâșyla sâșhhi hava taflâștlarâșnâșn kullanâșmâș içinöngörĂŒlmĂŒfltĂŒr. Mavi âșflâș€âș kullanan sâșhhi hava taflâștlarâș lambayâș,iflbu sinyalin mĂŒmkĂŒn oldu€unca çok yönden görĂŒlebilir olma-sâșnâș sa€layacak flekilde teflhir etmelidir.
2. Uluslararasâș Denizcilik ĂrgĂŒtĂŒnĂŒn (OMI) Uluslararasâș âčflaretlerkodunun XIV. BölĂŒmĂŒn 4. paragrafâșnâșn hĂŒkĂŒmlerine uygun ola-rak 1949 Cenevre Sözleflmeleri ve Protokol tarafâșndan korunantekneler tĂŒm ufuktan görĂŒlebilir olan bir ya da birçok mavi lam-ba kullanmalâșdâșr.
3. Sâșhhi taflâștlar mĂŒmkĂŒn oldu€unca uzaktan görĂŒlebilir olan birya da birçok mavi âșflâșk çakan lamba kullanmalâșdâșr. Baflka renk-lerde lamba kullanan YĂŒksek Akit Taraflar ve özellikle çatâșflma-ya Taraflar bunu bildirmelidirler.
4. Tavsiye edilen mavi renk, renkserli€i Uluslararasâș AydâșnlatmaKomisyonunun renkser diyagramâșnâșn afla€âșdaki denklem tara-fâșndan tanâșmlanan sâșnâșrlarâș içinde bulunuyorsa elde edilir:
yeflillerin sâșnâșrâș y=0,065+0,805x;
beyazlarâșn sâșnâșrâș y=0,400-x;
morlarâșn sâșnâșrâș x=0,133+0,600y.
Mavi âșflâș€âșn çakâșflâș için tavsiye edilen frekansâș dakikada 60-100 çakâșfltâșr.
Madde 8. Radyo sinyali
1. Radyo sinyali, Uluslararasâș TelekomĂŒnikasyon Birli€inin (UIT)TĂŒzĂŒÂ€ĂŒânde (RR 40 ve N40 maddeleri) maddeler tanâșmlandâș€âșflekliyle, acil durum sinyali ve ayâșrt edici sinyalden oluflur.
256
![Page 264: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/264.jpg)
2. 1. fâșkrada belirtilen acil durum sinyalleri ve ayâșrt edici sinyalleritakiben radyo mesajâș, bu amaçla Radyo KomĂŒnikasyon TĂŒzĂŒ-Â€ĂŒânde öngörĂŒlmĂŒfl bir ya da birçok frekans ĂŒzerinden uygunaralâșklarla, âčngilizce yayâșn yapar ve sâșhhi nakliyata iliflkin afla-€âșdaki unsurlarâș içerir:
a) ça€râș kodu ya da tanâșna di€er teflhis yöntemleri,
b) pozisyon;
c) sayâș ve tip;
d) seçilen gĂŒzergĂąh;
e) duruma göre seyir sĂŒresi ve öngörĂŒlen kalkâșfl ve varâșfl saat-leri;
f) uçufl yĂŒksekli€i, acil durumlar için açâșk tutulan radyo-elektrik frekanslarâș3, kullanâșlan diller, ikincil gözetleme ra-dar sistemlerinin mod ve kodlarâș gibi di€er tĂŒm bilgiler.
3. 1. ve 2. fâșkralardaki ve ProtokolĂŒn 22,23 ve 25-31. maddelerin-de belirtilen iletiflimlerin kolaylafltâșrâșlmasâș için YĂŒksek Akit Ta-raflar, bir çatâșflmaya Taraflar ya da çatâșflmanâșn bir Tarafâș, ortakbir anlaflmayla ya da mĂŒnferit olarak, Uluslararasâș TelekomĂŒni-kasyon Sözleflmesine ek Radyo KomĂŒnikasyon TĂŒzĂŒÂ€ĂŒânde yeralan frekans bantlarâș da€âșlâșm tablosuna uygun olarak bu ileti-flimler için seçti€i ulusal frekanslarâș tanâșmlayabilir ve yayâșnlaya-bilir. Bu frekanslarâșn, birradyo komĂŒnikasyon idari dĂŒnya Kon-feransâș tarafâșndan kabul edilen prosedĂŒre uygun olarak, Ulusla-rarasâș telekomĂŒnikasyon Birli€ine bildirilmesi zorunludur.
Madde 9. Elektronik yöntemlerle teflhis
1. âčkincil gözetleme radar sistemi (iGRS), 7 Aralâșk 1944 tarihli vedĂŒzenli flekilde gĂŒncellenen, Uluslararasâș Sivil Havacâșlâș€a yöne-lik Chikago konvansiyonâunun 10 noâlu ekinde belirtildi€i ĂŒzere,sâșhhi hava taflâștâșnâș teflhifl etmek ve rotasâșnâș takip etmek için kul-lanâșlabilir. MĂŒnhasâșran sâșhhi hava taflâștlarâșna ayrâșlan âčGRS mo-du ve kodu tek taraflâș olarak ya da ortak bir mutabakata daya-narak YĂŒksek Akit taraflarca, çatâșflmanâșn taraflarâșnca ya da ça-tâșflmanâșn bir tarafâșnca, Uluslararasâș Sivil Havacâșlâșk ĂrgĂŒtĂŒânĂŒntavsiye edece€i usullere uygun olarak belirlenmelidir.
2. Korunan sâșhhi nakliye gemilerinin teflhis edilmek ve yerlerinintespit edilmesi amacâșyla standart hava radarâșnâșn ya da denizarama kurtarma radarâșnâșn transponderââșnâș kullanabilir.
257
3 âčng. Guarded radio frequencies, Fr. FrĂ©quence radio-Ă©lectrique de veilles
![Page 265: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/265.jpg)
Korunan sâșhhi nakliye gemilerinin, örnek olarak 3/A modunda,radar transponderlerinden kod göndererek, ĂŒzerlerinde âčGRSbulunan di€er deniz ve hava araçlarâș tarafâșndan teflhis edilebilirolmalâșdâșr.
Sâșhhi nakliye gemilerinin radar trasnponderinden gönderilenkod yetkili bir merci tarafâșndan iflbu taflâșta ait olarak belirlenme-li ve çatâșflmanâșn taraflarâșna iletilmelidir.
3. Sâșhhi nakliye gemilerinin, uygun su altâș akustik sinyallerininemisyonu aracâșlâș€âșyla denizlatâșlar tarafâșndan teflhis edilmesimĂŒmkĂŒn olmalâșdâșr.
Su altâș akustik sinyalleri, uygun bir akustik frekans ĂŒzerinden(örnek olarak 5 kHz) yayâșnlanan, mors kodunda YYY grubunu vebunu takip edecek flekilde geminin ça€râș kodunu (ya da sâșhhinakliye gemilerinin teflhisini sa€layacaksa baflka bilinen her-hangi bir yöntemini) içermelidir.
Yukarâșdaki su altâș akustik teflhis iflaretini kullanmak isteyenĂatâșflan Taraflar bu durumu mĂŒmkĂŒn oldu€u anda ilgili Taraf-lara iletecekler ve hastane gemilerinin kullanâșmâșnâș bildirdiklerianda kullanâșlan frekansâș do€rulayacaklardâșr.
4. Ăatâșflmanâșn Taraflarâș özel bir anlaflma ile kendi aralarâșnda kul-lanâșlmak ĂŒzere sâșhhi araçlarâșn, gemilerin ve hava taflâștlarâșnâșnteflhisi için benzer bir elektronik sistemi benimseyebilirler.
DĂRDĂNCĂ BĂLĂM - âčLETâčfiâčM
Madde 10. Radyo iletiflim
1. ProtokolâĂŒn 22,23. âcĂŒ maddeleri ile 25âten 31.âni maddeye kadarolan dĂŒzenlemelerinde öngörĂŒlenlere uygun olarak uygulamayageçirilen usullerin tatbikinde acil durum sinyali ve 8. maddedeöngörĂŒlen ayâșrt edici sinyal, sâșhhi birimlerin ve sâșhhi taflâșmaaraçlarâșnâșn radyo iletifliminin baflâșnda kullanâșlabilir.
2. Kendilerine Uluslararasâș TelekomĂŒnikasyon Birli€inin Radyoiletiflim tĂŒzĂŒÂ€ĂŒnĂŒn 40 ve N 40 maddelerinde atâșfta bulunulanSâșhhi nakliye gemileri, aynâș zamanda kendi iletiflimleri için ifl-bu tĂŒzĂŒÂ€ĂŒn 37, N 37 ve 59. maddelerine uygun olarak uyduiletiflim sistemlerini de kullanabilirler.
Madde 11. Uluslararasâș kodlarâșn kullanâșmâș
Sâșhhi birimler ve sâșhhi nakliye araçlarâș, Uluslararasâș TelekomĂŒ-
258
![Page 266: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/266.jpg)
nikasyon Birli€ince, Uluslararasâș Sivil Havacâșlâșk ĂrgĂŒtĂŒ ve Ulus-lararasâș Denizcilik ĂrgĂŒtĂŒânce belirlenen kod ve sinyalleri kulla-nabilirler. Böyle bir durumda iflbu sinyal ve kodlar bahsi geçenörgĂŒtlerin kurallarâș, uygulamalarâș ve usulleri dairesince kullanâș-lacaktâșr.
Madde 12. Di€er iletiflim yöntemleri
âčkili bir radyo iletifliminin mĂŒmkĂŒn olmadâș€âș durumlarda, Ulusla-rarasâș Denizcilik ĂrgĂŒtĂŒânĂŒn kabul etti€i Uluslararasâș âčflaretlerKoduânca ya da Uluslararasâș Sivil Havacâșlâș€a dair 7 Aralâșk 1944tarihli Chikago Konvansiyonuânun ilgili ekâince kabul edilen vedĂŒzenli olarak gĂŒncellenen sinyaller kullanâșlabilir.
Madde 13. Uçufl planlarâș
ProtokolĂŒn 29. maddesinde öngörĂŒlen uçufl planlarâșna iliflkinanlaflma ve bilgilendirmeler, mĂŒmkĂŒn oldu€u oranda Uluslara-rasâș Sivil Havacâșlâșk ĂrgĂŒtĂŒânce öngörĂŒlen usullere uygun olarakyapâșlacaktâșr.
Madde 14. Sâșhhi hava araçlarâșnâșn önlenmesine dair sinyal ve iflaretler
Bir önleme uça€âș, protokolĂŒn 30 ve 31. maddelerine uygun ola-rak uçufl halinde olan bir sâșhhi hava aracâșnâș teflhis etmek için yada onu yere indirmeyi sa€lamak amacyla kullanâșlâșyorsa, ifl bu ikihava aracâșnca Uluslararasâș Sivil Havacâșlâș€a dair 7 Aralâșk 1944tarihli Chikago Konvansiyonuânun ilgili 2 noâlu Ekâince belirle-nen ve dĂŒzenli olarak gĂŒncellenen, önlemeye yönelik standartradyo ve görsel usuller kullanâșlacaktâșr.
BEfiâčNCâč BĂLĂM - SâčVâčL SAVUNMA
Madde 15. Kimlik kartâș
1. ProtokolâĂŒn 66. maddesinin 3. paragrafâșnda belirtilen sivil sa-vunma personelinin kimlik kartâș bu TĂŒzĂŒÂ€ĂŒn2. maddesinin ilgi-li hĂŒkĂŒmlerince dĂŒzenlenmektedir.
2. Sivil savunma personelinin kimlik kartâș flekil 3âte gösterilen mo-dele uygun olabilecektir.
3. E€er sivil savunma personeline kiflisel hafif silah taflâșma yetkisiverilmiflse kimlik kartlarâșn bu hususu belirtilecektir.
259
![Page 267: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/267.jpg)
ĂN YĂZ
260
(Bu belgeyi veren devletin ve makamâșn adâș için öngörĂŒlen alan)
sivil savunma personeli içinKâčMLâčK KARTI
Adâș SoyadâșâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
Do€um tarihi (ya da yaflâș)âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
Kayâșt numarasâș (muhtemel)âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
âčflbu kartâșn sahibiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ....sâșfatâșna istinaden 12
A€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmeleri ve uluslararasâș silahlâș çatâșflmalarâșn
ma€durlarâșnâșn korunmasâșna yönelik 12 a€ustos 1949 tarihli Cenevre
Sözleflmelerine ek protokolce korunmaktadâșr.
Verilifl tarihiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ Belge NumarasâșâŠâŠ
Belgeyi DĂŒzenleyen Makamâșn âčmzasâș
Belgenin son geçerlilik tarihiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ.
![Page 268: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/268.jpg)
ARKA YĂZ
fiekil 3: Sivil savunma personeli için kimlik kartâș örne€i (format 74mm x105 mm)
261
BoyâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ. Göz RengiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ Saç RengiâŠâŠâŠâŠ..
Di€er ayâșrt edici iflaretler ya da bilgilerâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ...
âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ.âŠ
âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ...................................................................
.............................................................................................................................
BELGE SAHâčBâčNâčN FOTOâRAFI
DamgaBelge sahibinin imzasâș ya da bafl parmak izi
ya da her ikisi birden
![Page 269: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/269.jpg)
Madde 16. Uluslararasâș ayâșrt edici iflaret
1. ProtokolâĂŒn 66. maddesinin 4. paragrafâșnda dĂŒzenlendi€i flekliy-le sivil savunmanâșn uluslararasâș ayâșrt edici iflareti, turuncu ze-min ĂŒzerine mavi renkli eflkenar bir ĂŒĂ§gendir. Hemen afla€âșdaki4. numaralâș flekilde gösterilmifltir.
fiekil 4: Turuncu zemin ĂŒzerine mavi ĂŒĂ§gen
2. Afla€âșdaki unsurlar tavsiye edilir:
a) E€er mavi ĂŒĂ§gen, bir bayrak, pazâș bandâș ya da yelek ĂŒzerin-de bulunuyorsa, iflbu bayrak, pazâș bandâș ya da yele€in tu-runcu zemini oluflturmasâș;
b) Ăçgenin köflelerinden birinin dĂŒfley dĂŒzlemde yukarâș do€rudönĂŒk olmasâș;
c) Ăçgenin hiçbir kösesinin turuncu zeminin kenarlarâșna de€-memesi.
3. Uluslararasâș ayâșrt edici iflaret flartlarâșn haklâș gösterdi€i ölĂ§ĂŒdebir bĂŒyĂŒklĂŒkte olmalâșdâșr. âčflaret, mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar mĂŒm-kĂŒn olan her yönden ve mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar uzaktan görĂŒle-bilen bayraklar ya da dĂŒz yĂŒzeyler ĂŒzerine ilifltirilmelidir. Yetki-li merciinin talimatlarâș saklâș kalmak ĂŒzere, sivil savunma perso-neli, mĂŒmkĂŒn oldu€u oranda uluslararasâș ayâșrt edici amblemtaflâșyan bafllâșk ve kâșyafetlerle donatâșlmalâșdâșr. âčflaret, geceleyin yada görĂŒfl flartlarâșnâșn elveriflsiz oldu€u ortamlarda aydâșnlatâșlabilirya da âșflâșklandâșrâșlabilir; aynâș flekilde iflaret, teknik tespit araçlarâșvasâștasâșyla tanâșnmasâșnâș sa€layacak malzemeden de yapâșlabilir.
ALTINCI BĂLĂM - TEHLâčKELâč UNSURLARI BARINDIRAN YAPI VETESâčSLER4
Madde 17. Uluslararasâș özel iflaret
1. ProtokolĂŒn 56. maddesinin 7. paragrafâșnda öngörĂŒldĂŒÂ€ĂŒ flekliyletehlikeli unsurlarâș barâșndâșran yapâș ve tesisleri için uluslararasâș
262
4 âčng. Works and installations containing dangerous forces, Fr. Ouvrages et installationscontenant des forces dangereuses
![Page 270: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/270.jpg)
özel iflaret, afla€âșdaki 5 noâlu flekle uygun olarak aynâș bĂŒyĂŒklĂŒkteve aynâș aks ĂŒzerine yerlefltirilmifl ve aralarâșndaki mesafe bir çem-berin yarâșçapâșna eflit olan 3 adet açâșk turuncu çemberden oluflur.
2. âčflaret flartlarâșn haklâș gösterdi€i ölĂ§ĂŒde bir bĂŒyĂŒklĂŒkte olmalâșdâșr.âčflaret, bĂŒyĂŒk bir yĂŒzeye ilifltirildi€inde flartlarâșn haklâș gösterdi€iölĂ§ĂŒde birden çok kere kullanâșlmalâșdâșr. âčflaret, mĂŒmkĂŒn oldu€ukadar mĂŒmkĂŒn olan her yönden ve mĂŒmkĂŒn oldu€u kadaruzaktan görĂŒlebilecek flekilde bayraklar ya da dĂŒz yĂŒzeyler ĂŒze-rine ilifltirilmelidir.
3. Bir bayrak ĂŒzerinde, iflaretin dâșfl sâșnâșrlarâș ve bayra€âșn buna enyakâșn kenarâș arasâșndaki mesafe çemberlerin yarâșçapâș kadar ola-caktâșr. Bayrak dikdörtgen fleklinde ve beyaz fonda olacaktâșr.
4. âčflaret, geceleyin ya da görĂŒfl flartlarâșnâșn elveriflsiz oldu€u ortam-larda aydâșnlatâșlabilir ya da âșflâșklandâșrâșlabilir; aynâș flekilde iflaret,teknik tespit araçlarâș vasâștasâșyla tanâșnmasâșnâș sa€layacak mal-zemeden de yapâșlabilir.
fiekil 5: Tehlikeli gĂŒĂ§leri tutan istihkĂąm ve tesisler için uluslararasâșözel iflaret
EK 2
TEHLâčKELâč GĂREVLERDEKâč GAZETECâčNâčN KâčMLâčK KARTI
ĂN YĂZĂ
263
DUYURU
âčflbu kimlik kartâș silahlâș çatâșflma bölgesindetehlikeli görev icra eden gazetecilere verilir.Bu kartâș taflâșyan kiflinin, 12 a€ustos 1949 ta-rihli Cenevre Sözleflmeleriânin ve I noâlu ekprotokolâĂŒn hĂŒkĂŒmleri uyarâșnca sivil olarakmuamele görmeye hakkâș vardâșr. Bu kartâșn sa-hibi kartâș her daim yanâșnda taflâșmalâșdâșr. E€erbu kifli tutuklanâșrsa, tanâșnmasâș amacâșyla iflbukartâș yetkili merciye verecektir.
(Kartâș veren devletin adâș)
TEHLâčKELâč GĂREVDEKâčGAZETECâč âčĂâčN KâčMLâčK KARTI
![Page 271: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/271.jpg)
ARKA YĂZ
264
Belgeyi veren ( yetkili mercii)âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
Kart sahibinin foto€rafâș
YerâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
TarihâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
(Kartâș veren resmi
merciinin mĂŒhĂŒrĂŒ)
Kart sahibinin imzasâș
SoyadâșâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
AdâșâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ..
Do€um yeri ve tarihi âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ..
âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ. Muhabiri
Mesleki sâșnâșfâș âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
Geçerlilik sĂŒresiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
BoyâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ ...
Göz rengiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ..
KiloâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ........
Saç rengiâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ..
Kan grubuâŠâŠâŠâŠ............
RhâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ..
Dini (iste€e
ba€lâș)âŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠâŠ
Parmak izi (iste€e ba€lâș)
Sol iflaret Sa€ iflaret parma€âș parma€âș
Teflhisi sa€layacak özel iflaretler
![Page 272: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/272.jpg)
(2) NO.LU PROTOKOL
12 AâUSTOS 1949 TARâčHLâč CENEVRESĂZLEfiMELERâčNE EK
ULUSLARARASI OLMAYAN SâčLAHLI ĂATIfiMAMAâDURLARININ KORUNMASINA âčLâčfiKâčN
(8 HAZâčRAN 1977)
GâčRâčfi
YĂŒksek Akit Taraflar
12 A€ustos 1949 Cenevre Sözleflmelerinin ortak 3. Maddesinde ka-bul edilen insancâșl ilkelerin uluslararasâș nitelikte olmayan silahlâș çatâșfl-ma durumunda insana karflâș saygâșnâșn temelini oluflturdu€unu hatâșrla-tarak,
Aynâș zamanda insan haklarâșna iliflkin uluslararasâș belgelerinin insa-na temel bir koruma sunduklarâșnâș hatâșrlatarak,
Bu tĂŒr silahlâș çatâșflma ma€durlarâșnâșn daha iyi korunma altâșna alâșn-masâșnâș sa€lama gere€ini vurgulayarak,
YĂŒrĂŒrlĂŒkteki hukuk tarafâșndan öngörĂŒlmeyen durumlarda, insanâșninsanlâșk ilkelerinin korumasâș ve kamu vicdanâșnâșn emirleri altâșnda kal-maya devam etti€ini hatâșrlatarak,
Afla€âșdaki hususlar ĂŒzerinde anlaflmaya varmâșfltâșr:
265
![Page 273: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/273.jpg)
KISIM I
PROTOKOLĂN KAPSAMI
Madde 1- Maddi Uygulama Alanâș
1. 12 A€ustos 1949 Cenevre Sözleflmelerinin ortak 3. Maddesini,mevcut uygulama koflullarâșnâș de€ifltirmeden, gelifltiren ve ta-mamlayan iflbu Protokol 12 A€ustos 1949 Cenevre Sözleflmele-rine Ek Uluslararasâș Silahlâș Ăatâșflma Ma€durlarâșnâșn Korunmasâș-na âčliflkin ProtokolĂŒn (1. Protokol) 1. Maddesince kapsanmayanve bir YĂŒksek Akit tarafâșn ĂŒlkesinde kendi silahlâș kuvvetleriylemuhalif silahlâș kuvvetler veya sorumlu komuta altâșnda olan, de-vamlâșlâșk arz eden ve planlâș askeri operasyonlar yapmalarâșna vebu ProtokolĂŒ uygulamalarâșna imkan verecek flekilde bu YĂŒksekAkit tarafâșn ĂŒlkesinin ait bir kâșsmâș ĂŒzerinde kontrolĂŒ elinde bu-lunduran di€er örgĂŒtlĂŒ silahlâș gruplar arasâșnda cereyan edentĂŒm silahlâș çatâșflmalarda uygulanâșr.
2. âčflbu Protokol, silahlâș çatâșflma olarak kabul edilmeyen, ayaklan-ma, mĂŒnferit ve dĂŒzensiz fliddet eylemleri ve benzer niteliktekidi€er eylemler gibi iç gerginlik ve iç karâșflâșklâșk durumlarâșnda uy-gulanmaz.
Madde 2- Kiflisel Uygulama Alanâș
1. Bu Protokol âșrk , renk, cinsiyet, dil, din ya da inanç, siyasi ya dabaflka tĂŒrlĂŒ dĂŒflĂŒnce, ulusal ya da sosyal köken, varlâșk, do€umveya di€er bir durum116 ya da di€er tĂŒm benzer kriterler ĂŒzeri-ne kurulu (bundan böyle aleyhte ayrâșmlar olarak adlandâșrâșlacakolan) ayrâșmlar gözetilmeksizin 1. maddede tanâșmlanan silahlâșçatâșflmadan etkilenen bĂŒtĂŒn kiflilere uygulanâșr.
2. Silahlâș çatâșflmanâșn sonunda, bu silahlâș çatâșflmayla ilgili nedenler-den dolayâș özgĂŒrlĂŒklerinden yoksun bâșrakâșlmâșfl ya da özgĂŒrlĂŒk-leri kâșsâștlanmâșfl tĂŒm kifliler ve çatâșflmadan sonra aynâș nedenler-le özgĂŒrlĂŒklerinden yoksun bâșrakâșlan ya da özgĂŒrlĂŒkleri kâșsâștlan-mâșfl olanlar bu özgĂŒrlĂŒk mahrumiyeti ya da kâșsâștlamasâș sonaerene dek 5. ve 6. maddelerin korumasâșndan yararlanacaklar-dâșr.
Madde 3- MĂŒdahale Etmeme
1. Bu ProtokolĂŒn hiçbir hĂŒkmĂŒ bir devletin egemenli€ini ya da
266
116 âčngilizce metinde statute
![Page 274: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/274.jpg)
tĂŒm meflru yollarla hĂŒkĂŒmetin kamu dĂŒzenini korumak ya dasa€lamak117 ya da Devletin milli birli€ini ve toprak bĂŒtĂŒnlĂŒÂ€ĂŒ-nĂŒ savunma sorumlulu€unu etkilemek amacâșyla kullanâșlmaya-caktâșr.
2. Bu Protokolde yer alan hiçbir hĂŒkĂŒm her ne sebeple olursa ol-sun ĂŒlkesinde silahlâș çatâșflma cereyan eden YĂŒksek Akit Tarafâșniç yada dâșfl ifllerine veya silahlâș çatâșflmaya do€rudan ya da dolay-lâș mĂŒdahale etmeyi haklâș göstermek için kullanâșlamaz.
KISIM II
âčNSANâč MUAMELE
Madde 4- Temel GĂŒvenceler
1. ĂzgĂŒrlĂŒkleri sâșnâșrlandâșrâșlmâșfl olsun olmasâșn, muhasamata do€-rudan katâșlmayan yada katâșlmaya son veren tĂŒm kiflilerin kifli-liklerine, flereflerine, kanaatlarâșna ve dini ibadetlerine saygâș gös-terilmesini isteme haklarâș vardâșr. Her tĂŒrlĂŒ durumda herhangibir aleyhte ayrâșm gözetilmeksizin her tĂŒrlĂŒ yerde insanca mu-amele göreceklerdir. Kimsenin hayatta kalmamasâș emrinin veril-mesi yasaktâșr.
2. Yukarâșdaki hĂŒkĂŒmlerin genel niteli€ine halel gelmeksizin 1. fâșk-rada belirtilen kiflilere karflâș yapâșlan afla€âșdaki davranâșfllar herzaman ve her yerde kesinlikle yasaktâșr:
a) Kiflilerin canâșna, sa€lâș€âșna fizik ya da manevi varlâș€âșna karflâșfliddet, baflta cinayet ve iflkence gibi acâșmasâșz muameleler,sakatlama ya da her hangi bir bedensel ceza tĂŒrĂŒ olmakĂŒzere;
b) Toplu cezalandâșrmalar;
c) Rehine alâșnmasâș;
d) Terörist eylemler;
e) Kiflinin onuruna yönelik saldâșrâșlar, özellikle afla€âșlayâșcâș vekĂŒĂ§ĂŒk dĂŒflĂŒrĂŒcĂŒ muameleler, tecavĂŒz, fuhfla zorlama ve çe-flitli hayasâșz saldâșrâș biçimleri118;
f) Kölelik ve her tĂŒrlĂŒ köle ticareti;
267
117 âčng. reestablish, Fr. rĂ©tablir.118 âčng. indecent assault, Fr. attantat Ă la pudeur.
![Page 275: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/275.jpg)
g) Ya€malama;
h) Yukarâșdaki eylemlerden herhangi birinin yapâșlaca€âșna dairtehditte bulunma.
3. Ăocuklara gerek duyduklarâș yardâșm ve bakâșm sa€lanacaktâșrözellikle de:
a) Dini ve ahlaki e€itim dahil olmak ĂŒzere, ebeveynlerinin yada ebeveynlerinin olmadâș€âș durumlarda bakâșmlarâșndan so-rumlu kiflilerin istekleri do€rultusunda e€itim alacaklardâșr;
b) Geçici olarak birbirinden ayrâșlmâșfl ailelerin birlefltirilmesinikolaylafltâșrmak için gerekli tĂŒm uygun tedbirler alâșnacak-tâșr;
c) HenĂŒz on befl yaflâșnâș doldurmamâșfl çocuklar silahlâș kuvvet-lerce veya silahlâș gruplarca silah altâșna alâșnmayacak ve mu-hasamata katâșlmalarâșna izin verilmeyecektir;
d) Bu maddenin on befl yaflâșn altâșnda çocuklara getirdi€i özelkoruma alt paragraf c hĂŒkĂŒmlerine ra€men do€rudan dĂŒfl-manca davranâșfllara katâșlmalarâș ve yakalanmalarâș durumun-da kendilerine uygulanacaktâșr;
e) Gerekli görĂŒldĂŒÂ€ĂŒ ve mĂŒmkĂŒn olan her durumda ebeveyn-lerinin ya da bakâșmlarâșndan yasa veya gelenekler uyarâșncabirinci dereceden sorumlu olan kiflilerin râșzasâș olmasâș koflu-luyla çocuklarâș geçici olarak dĂŒflmanlâșklarâșn sĂŒrdĂŒÂ€ĂŒ bölge-lerden alarak ĂŒlke içinde daha gĂŒvenli bir bölgeye götĂŒrmekve gĂŒvenliklerinden ve selametlerinden119 sorumlu bir kifli-nin refakatinde olmalarâș için tedbirler alâșnacaktâșr.
Madde 5- ĂzgĂŒrlĂŒkleri sâșnâșrlandâșrâșlan kifliler120
1. 4. madde hĂŒkĂŒmlerine ek olarak, ister enterne edilmifl ister tu-tuklu121 olsunlar silahlâș çatâșflmayla ilgili nedenlerden dolayâș öz-gĂŒrlĂŒkleri kâșsâștlanan kifliler açâșsâșndan afla€âșdaki hĂŒkĂŒmlere say-gâș gösterilecektir;
268
119 âčng. well-being, Fr. bien-ĂȘtre.120 Madde bafllâș€âș ProtokolĂŒn Fransâșzca ve âčspanyolca metinlerinde farklâșdâșr: Personnes
privĂ©s de libertĂ© Personas privadas de libertad. ProtokolĂŒn yorumunda da belirtildi€igibi âčngilizce metindeki persons whose liberty has been restricted ifadesi daha açâșkla-yâșcâșdâșr.
121 Maddenin Fransâșzca metninde kullanâșlan dĂ©tention (âčng. detention) kelimesi TĂŒrkçeâyetutukluluk olarak çevirilebilir. Bununla birlikte ProtokolĂŒn Yorumunda da belirtildi€igibi.
![Page 276: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/276.jpg)
a) Yaralâșlar ve hastalar 7. maddeye uygun olarak muamele gö-receklerdir;
b) Bu paragrafta sözĂŒ edilen kiflilere yerel sivil halkla aynâș öl-Ă§ĂŒde gâșda malzemeleri ve içme suyu temin edilecek ve bu ki-fliler sa€lâșk ve hijyen gĂŒvencelerinden ve iklim koflullarâșnâșnzorluklarâșna ve silahlâș çatâșflmanâșn tehlikelerine karflâș koru-madan yararlanacaklardâșr;
c) Bireysel ya da toplu yardâșm almalarâșna izin verilecektir;
d) Dini ibadetlerini yerine getirebilecekler ve talepleri ĂŒzerineve uygun görĂŒldĂŒÂ€ĂŒ durumda, dini ifllevleri yerine getiren,ordu rahipleri gibi, kiflilerden manevi yardâșm alabilecekler-dir;
e) E€er çalâșflmak zorunda kalâșrlarsa, yerel sivil halka tanâșnançalâșflma koflullarâșndan ve benzer gĂŒvencelerden yararlana-caklardâșr.
2. 1. fâșkrada belirtilen kiflilerin enterne edilmesinden ya da alâșko-yulmasâșndan sorumlu kifliler imkanlarâș ölĂ§ĂŒsĂŒnde bu kiflilerle il-gili afla€âșdaki hĂŒkĂŒmlere saygâș göstereceklerdir:
a) Bir aileye mensup kadâșn ve erkeklerin bir arada yerlefltiril-di€i durumlar dâșflâșnda, kadâșnlar erkeklerinkinden ayrâș yerle-re yerlefltirilecek ve hemcinslerinin yakâșn gözetiminde ola-caklardâșr;
b) 1. fâșkrada belirtilen kiflilere mektup ve kart yollama ve almaizni verilecektir, bunlarâșn sayâșsâș yetkili kurumlarca gerekligörĂŒldĂŒÂ€ĂŒ durumlarda sâșnâșrlandâșrâșlabilir;
c) Enterne edilme ve tutukluluk yerleri çatâșflma bölgesine ya-kâșn yerlerde bulunmayacaktâșr. 1. fâșkrada belirtilen kifliler,enterne edildikleri ya da tutuklu bulunduklarâș yerlerin si-lahlâș çatâșflmadan kaynaklanan tehlikelere özellikle maruzkalmasâș durumunda, tahliyelerinin uygun gĂŒvenlik koflulla-râșnda yĂŒrĂŒtĂŒlebilmesi durumunda tahliye edilecektir;
d) Tâșbbi muayeneden yararlanabileceklerdir;
e) Fiziksel ve manevi sa€lâșklarâș ve bĂŒtĂŒnlĂŒkleri haksâșz herhan-gi bir davranâșfl ya da ihmalden dolayâș tehlikeye atâșlmayacak-tâșr. Buna uygun olarak, bu maddede belirtilen kiflileri, sa€-lâșk durumlarâșnâșn gerektirmedi€i ve genel olarak kabul edilentâșbbi normlar ile tutarlâș olmayan herhangi bir tâșbbi prosedĂŒ-re ve benzer tâșbbi koflular altâșnda özgĂŒr kiflilere uygulanan
269
![Page 277: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/277.jpg)
standartlarla uyuflmayan muamelelere maruz bâșrakmak ya-saktâșr.
3. 1. fâșkranâșn kapsamâșna alâșnmayan ancak özgĂŒrlĂŒkleri yine de birflekilde silahlâș çatâșflma ile ilgili nedenlerden dolayâș sâșnâșrlandâșrâșl-mâșfl kifliler 4. madde ve bu maddenin paragraf 1 (a), (c) ve (d) ile2 (b)âsine uygun olarak insanca muamele göreceklerdir.
4. ĂzgĂŒrlĂŒklerinden mahrum bâșrakâșlmâșfl kiflilerin serbest bâșrakâșl-masâșna karar verilmesi halinde, bu kararâș veren kifliler tarafâșn-dan gĂŒvenliklerinin sa€lanmasâș için gerekli önlemleri alâșnacak-tâșr.
Madde 6- Cezai takibat
1. âčflbu madde silahlâș çatâșflma ile ilgili suçlarâșn ko€uflturulmasâșnave bastâșrâșlmasâșna122 uygulanâșr.
2. Ba€âșmsâșzlâșk ve tarafsâșzlâșk temel gĂŒvencelerini sunan bir mahke-mece önceden verilmifl bir karar olmaksâșzâșn, bir suçtan dolayâș,suçlu bulunan kimseye hĂŒkĂŒm verilmeyecek ve cezasâș infazedilmeyecektir.
Ăzellikle:
a) ProsedĂŒr sanâș€âșn kendisine atfedilen suçun ayrâșntâșlarâș ko-nusunda gecikme olmaksâșzâșn haberdar edilmesini sa€lama-lâș ve sanâș€a yargâșlanmasâș öncesinde ve yargâșlanmasâș sâșrasâșn-da savunmasâș için gerekli bĂŒtĂŒn haklarâș ve araçlarâș sa€la-malâșdâșr.
b) Hiç kimse bireysel cezai sorumluluk durumlarâș dâșflâșnda birsuçtan dolayâș mahkum edilemez,
c) Hiç kimse suçun ifllendi€i tarihte ulusal ya da uluslar arasâșhukuk uyarâșnca bir suç unsuru oluflturmayan hareketlerin-den ve ihmallerinden dolayâș suçlu tutulamaz. Aynâș flekildesuçun ifllendi€i tarihteki yasalarâșn belirledi€i cezadan dahaa€âșr bir cezaya çarptâșrâșlamaz. Suçun ifllenmesinden sonrakibir tarihte yasalar gere€i daha hafif bir ceza getirilirse, suç-lu bundan yararlanacaktâșr123,
d) Kendisine suç isnat edilen herkes suçu hukuka uygun fle-kilde kanâștlanâșncaya kadar suçsuzdur,
270
122 âčngilizce metin punishment123 âčngilizce metinde sadece âunder the lawâ ifadesi kullanâșlarak ulusal/uluslararasâș hu-
kuk ayâșrâșmâș yapâșlmamaktadâșr.
![Page 278: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/278.jpg)
e) Kendisine suç isnat edilen herkes yargâșlama sâșrasâșnda du-ruflmada hazâșr bulunma hakkâșna sahiptir,
f) Hiç kimse kendi aleyhine tanâșklâșk etmeye ya da suçlu oldu-€unu itiraf etmeye zorlanamaz.
3. Mahkum edilen herkes, mahkumiyet anâșnda yargâșsal ve di€ertemyiz yollarâșndan ve bunlarâșn kullanâșlmasâșna iliflkin sĂŒrelerdenhaberdar edilecektir.
4. Suçun ifllendi€i tarihte on sekiz yaflâșn altâșnda olan kiflilere ölĂŒmcezasâș verilmeyecek ve hamile kadâșnlarla kĂŒĂ§ĂŒk çocuk anneleri-ne bu ceza uygulanmayacaktâșr.
5. Muhasamatâșn son bulmasâș durumunda, yetkililer silahlâș çatâșfl-maya katâșlan kiflileri ya da silahlâș çatâșflmayla ilgili nedenlerdenötĂŒrĂŒ ister enterne edilmek ister tutuklanmak suretiyle özgĂŒr-lĂŒklerinden mahrum bâșrakâșlmâșfl kiflileri mĂŒmkĂŒn olan en geniflaf kapsamâșna almak için çaba göstereceklerdir.
KISIM III
YARALILAR, HASTALAR VE DENâčZKAZAZEDELERâč
Madde 7- Koruma ve bakâșm
1. Silahlâș çatâșflmada yer almâșfl olsun olmasâșn bĂŒtĂŒn yaralâșlar, has-talar ve deniz kazazedelerine saygâș gösterilecek ve bunlar koru-ma altâșna alâșnacaktâșr.
2. Bu kifliler her koflulda insanca muamele görecek ve imkanlar el-verdi€ince mĂŒmkĂŒn olan en kâșsa sĂŒrede durumlarâșnâșn gerektir-di€i tâșbbi bakâșm altâșna alâșnacaktâșr. Bu kifliler arasâșnda tâșbbi kri-terler dâșflâșnda hiçbir flekilde ayâșrâșm yapâșlmayacaktâșr.
Madde 8- Arama
Koflullarâșn elverdi€i her durumda ve özellikle de bir çarpâșflma-dan sonra, gecikme olmaksâșzâșn yaralâșlarâș, hastalarâș ve deniz ka-zazedelerini aramak ve toplamak, bunlarâș kötĂŒ muameleden veya€macâșlâșktan korumak, uygun bir flekilde bakâșlmalarâșnâș sa€la-mak ve ölĂŒleri aramak, soyulmalarâșnâș önlemek ve usule uygunflekilde defnedilmelerini sa€lamak için mĂŒmkĂŒn olan her tĂŒrlĂŒĂ¶nlem alâșnacaktâșr.
271
![Page 279: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/279.jpg)
Madde 9- Tâșbbi ve dini personelin korunmasâș
1. Tâșbbi ve dini personele saygâș gösterilecek ve bu kifliler koruna-caktâșr. Görevlerini yerine getirmeleri için mĂŒmkĂŒn olan her tĂŒr-lĂŒ yardâșmâș alacaklar ve insani görevleri ile uyum sa€lamayan gö-revler yĂŒrĂŒtmeye zorlanmayacaklardâșr.
2. Görevlerinin yerine getirilmesi sâșrasâșnda, tâșbbi personelden tâșbbinedenler dâșflâșnda herhangi bir kifliye öncelik tanâșmasâș istenme-yecektir.
Madde 10- Tâșbbi görevlilerin genel olarak korunmasâș
1. Hiç kimse, bu faaliyetten yararlanan kifli her kim olursa olsun,tâșbbi eti€e uygun tâșbbi etkinlikler yĂŒrĂŒttĂŒÂ€ĂŒ için hiçbir koflul al-tâșnda cezalandâșrâșlmayacaktâșr.
2. Tâșbbi nitelikli faaliyetlerde bulunan kifliler tâșbbi ahlak kurallarâș-na veya yaralâș ve hastalarâș koruyan di€er tâșbbi kurallara ya dabu Protokol hĂŒkĂŒmlerine ters dĂŒflecek davranâșfllarda bulunma-ya ve de bu kurallar veya hĂŒkĂŒmleri yerine getirmekten kaçâșn-maya zorlanamaz.
3. Tâșbbi nitelikli faaliyetlerde bulunan kiflilerin, bakâșmlarâș altâșnda-ki yaralâșlar ve hastalarla ilgili edindikleri bilgilere iliflkin mesle-ki yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒklerine, ulusal mevzuata halel gelmeksizin, saygâșgösterilecektir.
4. Ulusal mevzuata halel gelmeksizin124, tâșbbi nitelikli faaliyetlerdebulunan hiç kimse, tedavi etmifl ya da etmekte oldu€u yaralâș vehastalarla ilgili bilgi vermeyi reddetti€i ya da bilgi vermekten ka-çâșndâș€âș için cezalandâșrâșlmayacaktâșr.
Madde 11- Tâșbbi125 birimlerin ve tâșbbi nakliye araçlarâșnâșnkorunmasâș:
1. Tâșbbi birimlere ve tâșbbi nakliye araçlarâșna saygâș gösterilecek vebunlar her zaman korunacaktâșr ve saldâșrâș hedefi olmayacaktâșr.
2. Tâșbbi birimlere ve tâșbbi nakliye araçlarâșna sa€lanan koruma, sa-dece kendi insancâșl görevleri dâșflâșnda dĂŒflmanca eylemlerde bu-lunulmak için kullanâșlmasâș durumunda sona erebilir. Ancak ko-ruma, koflullarâșn elverdi€i durumda makul bir sĂŒre sâșnâșrâș koyanbir uyarâșnâșn yapâșlmasâș ve bu sĂŒre sonunda uyarâșnâșn dikkatealâșnmamasâș durumunda kaldâșrâșlacaktâșr.
272
124 âčngilizce metin subject to.125 âčngilizce metinde medical, Fransâșzca metinde sanitaire.
![Page 280: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/280.jpg)
Madde 12- Ayâșrt edici iflaret
âčlgili yetkili kurumun kontrolĂŒ altâșnda, beyaz bir zemin ĂŒstĂŒndekâșzâșl haç, kâșzâșlay ya da kâșzâșl aslan ve gĂŒneflin ayâșrt edici iflaretleritâșbbi ve dini personel, tâșbbi birimler ve tâșbbi nakliye araçlarâș tara-fâșndan sergilenecektir. Bu iflarete her koflulda saygâș gösterilecek-tir. Bu iflaret istismar edici126 bir flekilde kullanâșlmayacaktâșr.
KISIM IV
SâčVâčL HALK
Madde 13- Sivil halkâșn korunmasâș
1. Sivil halk ve sivil kifliler askeri operasyonlardan kaynaklanantehlikelere karflâș genel korumadan yararlanâșr. Bu korumayâș et-kin kâșlabilmek için her koflulda afla€âșdaki kurallar dikkate alâșna-caktâșr.
2. Ne sivil halk ne de sivil kifliler saldâșrâș hedefi olmayacaktâșr. Birin-cil amacâș sivil halk arasâșnda dehflet yaymak olan fliddet hareket-leri ya da tehdidi kesinlikle yasaktâșr.
3. Siviller, do€rudan dĂŒflmanlâșklara katâșldâșklarâș sĂŒre dâșflâșnda bubölĂŒmde sa€lanan korumadan yararlanâșrlar.
Madde 14- Sivil halkâșn hayatta kalmasâș için vazgeçilmez olan malzemenin korunmasâș:
Sivilleri aç bâșrakmayâș çatâșflma yöntemi olarak kullanmak yasak-tâșr. Bu nedenle, gâșda maddeleri, gâșda maddelerinin yetifltirildi€itarâșm alanlarâș, ekinler, hayvanlar, içme suyu tesisleri ve depola-râș ve sulama tesisleri gibi sivil halkâșn hayatta kalmasâș için vaz-geçilmez olan mallara saldâșrmak, bunlarâș yok etmek, yerindenkaldâșrmak ve kullanâșlamaz hale getirmek yasaktâșr.
Madde 15- Tehlikeli gĂŒĂ§ler içeren yapâșlarâșn ve tesislerin korunmasâș
Baflta baraj, su kanallarâș ve elektrik enerjisi ĂŒreten nĂŒkleerenerji santralleri gibi tehlikeli gĂŒĂ§ler içeren yapâșlar ya da tesis-ler saldâșrâș tehlikeli maddelerin açâș€a çâșkmasâșna ve bunun sonu-cunda sivil halk arasâșnda ciddi kayâșplara yol açacaksa, askerihedef teflkil etse bile saldâșrâș hedefi olmayacaktâșr.
273
126 âčngilizce metin improperly
![Page 281: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/281.jpg)
Madde 16- KĂŒltĂŒrel varlâșklarâșn ve ibadet yerlerinin korunmasâș
Silahlâș Ăatâșflma durumunda kĂŒltĂŒrel Mallarâșn Korunmasâș için14 Mayâșs 1954 tarihli Lahey Sözleflmesinin hĂŒkĂŒmleri saklâș kal-mak ĂŒzere, halklarâșn kĂŒltĂŒrel ve manevi miraslarâșnâș oluflturantarihi anâștlara, sanat eserlerine ya da ibadet yerlerine karflâș her-hangi bir dĂŒflmanca davranâșflta bulunmak ve bu yapâșlarâș askeriçabalarâș127 desteklemek için kullanmak yasaktâșr.
Madde 17- Sivillerin zorunlu yer de€ifltirmelerinin yasaklanmasâș
1. Sivillerin gĂŒvenli€i ya da zorunlu askeri nedenlerin gerekli kâșl-masâș hali dâșflâșnda, sivil çatâșflmaya dayalâș nedenlerden ötĂŒrĂŒ hal-kâșn zorunlu yer de€ifltirmesi emri verilmeyecektir. Bu tĂŒr bir yerde€ifltirmenin gerçeklefltirilmesi gerekirse, sivil halkâșn uygun sâș-€âșnak, hijyen, sa€lâșk, gĂŒvenlik ve beslenme koflullarâșnda a€âșrlan-masâș için gerekli bĂŒtĂŒn önlemler alâșnacaktâșr.
2. Siviller kendi topraklarâșnâș çatâșflmayla ilgili nedenlerden ötĂŒrĂŒterk etmeye zorlanmayacaktâșr.
Madde 18- Yardâșm örgĂŒtleri ve yardâșm eylemleri
1. YĂŒksek Akit Taraflarâșn topraklarâșnda bulunan Kâșzâșl Haç, (Kâșzâș-lay, Kâșrmâșzâș Aslan ve GĂŒnefl) gibi yardâșm örgĂŒtleri çatâșflma ma€-durlarâș ile ilgili olarak geleneksel ifllevlerini yerine getirmek ĂŒze-re hizmetlerini sunabilirler. Sivil halk kendi giriflimiyle bile olsayararlâșlarâș hastalarâș ve deniz kazazedelerini toplama ve bu kifli-lere bakma teklifinde bulunabilir.
2. Sivil halk hayatta kalmasâș için gerekli olan gâșda malzemeleri vetâșbbi malzemeler gibi malzemenin yoklu€undan dolayâș zorlukla-ra maruz kalâșyorsa, tamamen insani amaçlâș ve tarafsâșz olarak veherhangi bir aleyhte ayrâșm gözetmeyen yardâșm hareketleri ilgiliYĂŒksek Akit Devletin râșzasâș ile bafllatâșlacaktâșr.
KISIM V
SON BĂLĂMLER
Madde 19- ProtokolĂŒn duyurulmasâș
âčflbu Protokol mĂŒmkĂŒn oldu€u kadar yaygâșn bir flekilde duyuru-lacaktâșr.
274
127 âčng. Military efforts, Fr. Efforts militaires.
![Page 282: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/282.jpg)
Madde 20- âčmza
âčflbu Protokol Nihai senedin imzalanmasâșndan altâș ay sonra Söz-leflmelerin Taraflarâșnâșn imzasâșna açâșlacaktâșr ve on iki aylâșk sĂŒreboyunca imzaya açâșk tutulacaktâșr.
Madde 21- Onaylama
âčflbu Protokol mĂŒmkĂŒn olan en kâșsa zamanda onaylanacaktâșr.Onay belgeleri Sözleflmelerin tevdi mercii olan âčsviçre FederalKonseyine teslim edilecektir.
Madde 22- Katâșlma
âčflbu Protokol imzalamayan Sözleflmelere Taraflarâșn tĂŒmĂŒnĂŒnkatâșlâșmâșna açâșk olacaktâșr. Katâșlâșm belgeleri tevdi merciine teslimedilecektir.
Madde 23- YĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girme
1. âčflbu Protokol iki adet onay ve katâșlâșm belgesinin tevdi edilmesin-den altâș ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir.
2. âčflbu ProtokolĂŒ sonradan onaylayan ya da katâșlan Sözleflme Ta-raflarâșndan her birisi için, Protokol onay ya da katâșlâșm belgesi-nin tevdiinden altâș ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir.
Madde 24- De€ifliklikler
1. YĂŒksek Akit Taraflardan her birisi iflbu Protokole de€ifliklik ya-pâșlmasâșnâș teklif edebilir. Teklif edilen herhangi bir de€iflikli€inmetni, YĂŒksek Akit Taraflara ve Uluslararasâș Kâșzâșl Haç ĂrgĂŒtĂŒ-ne danâșfltâșktan sonra teklif edilen de€iflikliklerin incelenmesiiçin, bir toplantâș yapâșlâșp yapâșlmamasâșna karar verecek olan tevdimerciine iletilecektir.
2. Tevdi merci bu konferansa iflbu Protokolde imzasâș olsun olma-sâșn bĂŒtĂŒn YĂŒksek Akit Taraflarla birlikte Sözleflmelere Taraflarâșdavet edecektir.
Madde 25-Ăekilme
1. YĂŒksek Akit Devletlerden birinin iflbu Protokolden çekilmesi du-rumunda, çekilme ifllemi fesih belgesinin alâșnmasâșndan itibarenaltâș ay geçmeden etki do€urmayacaktâșr. Ancak altâș ayâșn bitimin-de, Protokolden çekilen Taraf 1. maddede belirtilen durumday-
275
![Page 283: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/283.jpg)
sa, çekilme ifllemi silahlâș çatâșflma sona erene kadar yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€egirmeyecektir. Ăatâșflma ile ilgili nedenlerden dolayâș özgĂŒrlĂŒkle-rinden mahrum bâșrakâșlmâșfl kifliler serbest bâșrakâșlâșncaya kadar ifl-bu Protokol hĂŒkĂŒmlerinden yararlanmaya devam edeceklerdir.
2. Ăekilme ifllemi, tĂŒm YĂŒksek Akit Taraflarâș bu fesihten haberdaredecek tevdi merciine yazâșlâș olarak tebli€ edilecektir.
Madde 26- Bildirimler
Tevdi merci YĂŒksek Akit Devletlerle birlikte iflbu ProtokolĂŒ im-zalamâșfl olsun olmasâșn Sözleflmelere Taraflarâș afla€âșdaki konular-da bilgilendirecektir:
a) âčflbu ProtokolĂŒn altâșnda yer alan imzalar ve 21. ve 22. maddeleruyarâșnca teslim edilen onaylama ve kabul belgeleri,
b) âčflbu ProtokolĂŒn 23. madde uyarâșnca yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girece€i tarih ve
c) 24. madde uyarâșnca alâșnan bildiriler ve beyanlar.
Madde 27- Kayâșt
1. âčflbu Protokol yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girmesinden sonra, tevdi merci tarafâșn-dan Birleflmifl Milletler fiartâșnâșn 102. maddesi uyarâșnca kayde-dilmek ve yayâșnlanmak ĂŒzere Birleflmifl Milletler Sekreterli€ineiletilecektir.
2. Tevdi mercii aynâș flekilde Birleflmifl Milletler Genel Sekreterli€i-ni, bu Protokolle ilgili kendisine ulaflan bĂŒtĂŒn onaylardan, ka-bullerden ve çekilmelerden haberdar edecektir.128
Madde 28- Orijinal metinler
Arapça, Ăince, âčngilizce, Fransâșzca, Rusça ve âčspanyolca metin-leri de aynâș flekilde orijinal olan bu ProtokolĂŒn aslâș, Sözleflmele-rin tĂŒm taraflarâșna tasdikli kopyalarâșnâș iletecek olan tevdi mer-ciine teslim edilecektir.
276
128 Fransâșzca metinde sadece onay ve kabuller olarak geçmektedir.
![Page 284: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/284.jpg)
12 AâUSTOS 1949 TARâčHLâč CENEVREKONVANSâčYONLARIâNA EK VE âčLAVE BâčR AYIRT EDâčCâč
AMBLEME âčLâčfiKâčN PROTOKOL
(PROTOKOL III),
(8 ARALIK 2005)
YĂŒksek akit taraflar,
12 a€ustos 1949 tarihli Cenevre Sözleflmeleriânin ayâșrt edici iflaretle-re yönelik hĂŒkĂŒmlerini (özellikle de I noâlu sözleflmenin 26., 38., 42 ve44. maddelerini) ve, ilgili hallerde 8 haziran 1977 tarihli ek protokollerinhĂŒkĂŒmlerini (özellike de I noâlu ProtokolĂŒn 18. ve 38. maddeleri ile IInoâlu protokolĂŒn 12. maddesini) teyid ederek;
Yukarâșda bahsi geçen hĂŒkĂŒmleri, bunlarâșn koruyucu de€erini ve ev-rensel niteli€ini gĂŒĂ§lendirmek amacâșyla tamamlanmasâșnâș arzu ederek,
âčflbu protokolĂŒn, YĂŒksek Akit taraflarâșn, Cenevre Sözleflmeleri ve, il-gili hallerde onlarâșn ek protokollerinin kendilerine yĂŒkledikleri yĂŒkĂŒm-lĂŒlĂŒklere uygun olarak kullandâșklarâș amblemleri kullanmaya devam et-mek hakkâșna halel getirmeyece€ini belirterek;
Cenevre Sözleflmeleri ve ek Protokollerince korunan kifli ve mallarasaygâș gösterme yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒnĂŒn uluslararasâș hukuktan kaynaklandâș€âș-nâș ve ayâșrt edici amblem, iflaret ve sinyallere ba€lâș olmadâș€âșnâș hatâșrlata-rak;
Ayâșrt edici iflaretlerin dini, etnik, âșrksal, bölgesel ya da siyasi bir an-lam taflâșmamasâș gerekti€inin vurgulayarak;
I noâlâșu Cenevre Sözleflmesiânin 44. maddesince ortaya konan ayâșrtedici iflaretlerin koruyucu kullanâșmâș ve bildirici kullanâșmâș ayrâșmâșnâș hatâșr-latarak;
Di€er bir devletin ĂŒlkesi ĂŒzerinde faaliyet gösteren Ulusal dernekle-rin, faaliyetleri sâșrasâșnda kullanmayâș planladâșklarâș amblemlerin bu faali-
277
![Page 285: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/285.jpg)
yetlerin vuku buldu€u ĂŒlkede oldu€u kadar transit geçilen ĂŒlkede dekullanâșlabilir oldu€u konusunda emin olmalarâș gerekti€ini de ayrâșca ha-tâșrlatarak;
Mevcut olan ayâșrt edici iflaretlerin kullanâșmâșnâșn bazâș devlet ve Ulusalderneklere sâșkâșntâșlar yaratabilece€inin farkâșnda olarak;
Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesi, Uluslararasâș Kâșzâșl Haç ve Kâșzâșl AyDernekleri Federasyonu ve Kâșzâșl Haç ve Kâșzâșl Ay Uluslararasâș Hareke-tiânin halihazâșrda kullandâșklarâș ad ve ayâșrt edici iflaretleri korumak konu-sundaki karalâșlâș€âșnâșn farkâșnda olarak;
Afla€âșdaki hĂŒkĂŒmler ĂŒzerinde anlaflmaya varmâșfllardâșr:
Madde 1. Bu protokole saygâș gösterilmesi ve protokolĂŒn yĂŒrĂŒrlĂŒk alanâș
1. YĂŒksek akit taraflar her durumda iflbu protokole saygâș göster-meyi ve saygâș gösterilmesini sa€lamayâș taahhĂŒt ederler.
2. âčflbu protokol, 12 A€ustos 1949 tarihli 4 Cenevre Sözleflmesinin(bundan sonra Cenevre Sözleflmeleri), ilgili hallerde bu konvan-siyonlara ek 8 Haziran 199 tarihli, Kâșzâșl Haç, Kâșzâșl Ay ve Kâșzâșl As-lan ve GĂŒneflin ayâșrt edici iflaretlerine iliflkin 2 protokolĂŒn (bun-dan sonra 1977 tarihli ek protokoller) dĂŒzenlemelerini teyit ederve tamamlar. [âčflbu protokolĂŒn hĂŒkĂŒmleri yukarâșda bahsi geçenprotokoller ve sözleflmelerdeki dĂŒzenlemelerde] atâșf yapâșlan aynâșflartlar dahilinde uygulanâșr.
Madde 2. Ayâșrt edici iflaretler
1. âčflbu protokol, Cenevre Sözleflmelerinde öngörĂŒlenlere ilavetenve aynâș amaçlarla ek bir ayâșrt edici iflaret tanâșmlanâșfltâșr. TĂŒmayâșrt edici iflaretler aynâș statĂŒdedir.
2. Beyaz zemin ĂŒzerine, çerçevesi kâșrmâșzâș renk olan ve tek köflesiĂŒzerinde yĂŒkselen bir kareden mĂŒteflekkil iflbu ek ayâșrt ediciiflaret, bu protokolĂŒn ekindeki illĂŒstrasyonla gösterilmifltir. Buprotokolde iflbu ayâșrt edici iflarete â 3. ProtokolĂŒn amblemiâ ola-rak atâșf yapâșlmaktadâșr.
3. 3. ProtokolĂŒn ambleminin, kullanâșmâșna ve bu iflarete saygâș gös-terilmesine iliflkin flartlar, Cenevre Sözleflmelerince ve ilgili hal-lerde de 1977 tarihli ek protokollerce dĂŒzenlenen flartlarla aynâș-dâșr.
4. YĂŒksek Akit taraflarâșn silahlâș kuvvetlerinin sa€lâșk hizmetleri vedini personeli, hali hazâșrdaki amblemlerine halel gelmeksizin, ifl-bu maddenin 1. Paragrafâșnda belirtilen her ayâșrt edici iflareti,
278
![Page 286: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/286.jpg)
e€er bu kullanâșm onlarâșn korunmasâșnâș artâșracak ise, geçici ola-rak kullanabilecektir.
Madde 3. 3. ProtokolĂŒn ambleminin bildirim amacâșyla kullanâșmâș
1. 3. ProtokolĂŒn amblemini kullanmaya karar veren YĂŒksek akittaraflarâșn ulusal dernekleri, konuya iliflkin ulusal mevzuata uy-gun olarak bu amblemi kullanacaklarâșnda, bildirim amacâșyla ifl-bu ambleme afla€âșdaki unsurlarâș eklemeyi seçebilirler:
a) Cenevre Konvansiyonlarâșnca tanâșnan bir ayâșrt edici iflaret yada bu amblemlerin bir kombinasyonunu, ya da
b) YĂŒksek akit taraflardan birinin etkin olarak kullandâș€âș ve di-€er yĂŒksek akit taraflara ile Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesi-ne bu protokolĂŒn kabulĂŒnden önce depoziter aracâșlâș€âșyla ile-tilmifl olan baflka bir amblemi.
Ekleme iflbu protokolĂŒn ekinde gösterilen illĂŒstrasyona uygunolarak gerçeklefltirilmelidir.
2. 3. ProtokolĂŒn ambleminin içine, bu maddenin 1. Paragrafâșnauygun olarak baflka bir amblem eklemek isteyen bir ulusal der-nek, ulusal yasalara aykâșrâș olamayacak flekilde, bu amblemikendi devlet ĂŒlkesinde bu amblemin adlandâșrâșlmasâșnâș kullanabi-lir ve bu amblemi göndere çekebilir.
3. Ulusal dernekler, ulusal yasalara uygun olarak ve istisnai du-rumlarda, çalâșflmalarâșnâș kolaylafltâșrmak amacâșyla iflbu protoko-lĂŒn 2. Maddesinde belirtilen ayâșrt edici iflareti geçici olarak kul-lanabilir.
4. âčflbu madde, Cenevre Sözleflmelerinde ve bu protokolde tanâșnanayâșrt edici iflaretlerin hukuki statĂŒsĂŒnĂŒ etkilemez. Aynâș flekildebu maddenin 1. Paragrafâșna uygun olarak bildirim amacâșyla da-hil edilen herhangi bir amblemin hukuki statĂŒsĂŒnĂŒ de etkile-mez.
Madde 4. Uluslararasâș Kâșzâșl Haç Komitesi ve Uluslararasâș Kâșzâșl Haç ve Kâșzâșl Ay ĂrgĂŒtleri Federasyonu
Uluslar arasâș Kâșzâșl Haç Komitesi ve Uluslararasâș Kâșzâșl Haç ve Kâș-zâșl Ay ĂrgĂŒtleri Federasyonu ve bunlarâșn yetkili personeli, istis-nai durumlarda ve ifllerini kolaylafltâșrmak amacâșyla iflbu proto-kolĂŒn 2. Maddesinde belirtilen ayâșrt edici iflareti kullanabilir.
279
![Page 287: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/287.jpg)
Madde 5. Birleflmifl Milletler korumasâș altâșna verilen misyonlar
Birleflmifl Milletlerin korumasâș altâșnda yapâșlan operasyonlarakatâșlan sa€lâșk hizmetleri ve dini personel, katâșlan devletlerinonayâșnâș alarak birinci ve ikinci maddelerde belirtilen ayâșrt ediciiflaretleri kullanabilir.
Madde 6. KötĂŒye kullanâșmâșn yasaklanmasâș ve cezalandâșrâșlmasâș
1. Cenevre Sözleflmelerinin ve ilgili hallerde 1977 tarihli Ek pro-tokollerinin ayâșrt edici iflaretlerin kötĂŒye kullanâșmâșnâșn yasak-lanmasâș ve cezalandâșrâșlmasâșna iliflkin dĂŒzenlemeleri her flekil-de aynen 3. ProtokolĂŒn amblemine de uygulanacaktâșr. Ăzellik-le YĂŒksek Akit taraflar her zaman, birinci ve ikinci maddedebelirtilen ayâșrt edici iflaretlerin ve bunlarâșn adlandâșrâșlmasâșnâșnhaince ve taklit amacâșyla kullanâșmâș da içerecek flekilde kötĂŒyekullanâșmâșnâș engellemek ve cezalandâșrmak için her tĂŒrlĂŒ tedbirialacaktâșr.
2. Bu maddenin 1. Paragrafâșna ra€men, YĂŒksek Akit Taraflar 3.ProtokolĂŒn amblemini ya da bunu taklit eden herhangi bir ifla-reti önceden beri kullananlara, bu kullanâșmlarâșnâș sĂŒrdĂŒrme ko-nusunda izin verebilir. Yeter ki, silahlâș çatâșflma zamanâșnda bukullanâșm Cenevre Sözleflmelerinin ve ilgili hallerde 1977 tarihliek protokollerinin sa€ladâș€âș korumayâș sa€lamak amacâșyla yapâșl-masâșn ve bu kullanâșma izin veren haklarâșn elde edilmesi iflbuprotokolĂŒn kabulĂŒnden önce vuku bulmufl olsun.
Madde 7. Da€âștâșm
YĂŒksek Akit taraflar barâșfl zamanâșnda oldu€u gibi silahlâș çatâșfl-ma zamanâșnda da kendi ĂŒlkelerinde iflbu protokolĂŒ olabildi€in-ce genifl çapta da€âștâșmâșnâș yapmayâș ve bu belgenin silahlâș kuv-vetler ve sivil halk tarafâșndan tanâșnmasâșnâș sa€lamak amacâșyla,özellikle askeri e€itim programlarâșna iflbu protokolĂŒn incelen-mesini eklemeyi ve sivil halk tarafâșndan da bu protokolĂŒn ince-lenmesini teflvik etmeyi yĂŒklenirler.
Madde 8. âčmza
âčflbu protokol Cenevre Sözleflmelerinin taraflarâșnâșn imzasâșna ka-bul edildi€i gĂŒn açâșlacak ve 12 ay boyunca imzaya açâșk kalacak-tâșr.
280
![Page 288: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/288.jpg)
Madde 9. Onay
âčflbu protokol en kâșsa sĂŒrede onaylanacaktâșr. Onaylama belgele-ri Cenevre Sözleflmelerinin ve ek protokollerin depoziteri olan âčs-viçre Federal Konseyiâne tevdi edilecektir.
Madde 10. Katâșlâșm
âčflbu protokol, CenevreSözleflmelerinânin bu protokolĂŒ imzala-mayan tĂŒm taraflarâșnâșn katâșlâșmâșna açâșk olacaktâșr. Katâșlâșm belge-leri depozitere teslim edilecektir.
Madde 11.YĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girifl
1. âčflbu protokol iki onay ya da katâșlâșm belgesinin depositere tesli-minden 6 ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir.
2. Daha ileriki bir tarihte bunu onaylayan ya da buna katâșlan Ce-nevre Sözleflmelerinin her bir taraf devleti için iflbu protokol, butaraf devletin onay ya da katâșlâșm belgesini depozitere tevdi etme-sinden 6 ay sonra yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girecektir.
Madde 12. âčflbu protokolĂŒn yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girmesinden sonra akdi iliflkiler
1. Cenevre Sözleflmelerinin taraflarâș bu protokole de taraf oldukla-râș takdirde, Konvansiyonlar iflbu protokolle tamamlandâșklarâș ha-liyle uygulanacaktâșr.
2. Ăatâșflmanâșn taraflarâșndan birinin bu protokolle ba€lâș olmadâș€âștakdirde iflbu protokole taraf olan devletler karflâșlâșklâș iliflkilerin-de bununla ba€lâș kalmayâș sĂŒrdĂŒreceklerdir. Ayrâșca bu devletler,iflbu protokole taraf olmayan devlet bu protokolĂŒ kabul eder vehĂŒkĂŒmlerini uygularsa bu devlete karflâș da iflbu protokolle ba€-lâș olacaklardâșr.
Madde 13. De€iflikliler
1. Her YĂŒksek akit taraf iflbu protokole de€ifliklik yapâșlmasâșnâș tek-lif edebilir. Her de€ifliklik teklifi metni depozitere tevdi edilecek-tir. Depoziter tĂŒm yĂŒksek akit taraflarla, Uluslar arasâș Kâșzâșl HaçKomitesiyle, Uluslararasâș Kâșzâșl Haç ve Kâșzâșl Ay örgĂŒtleri federas-yonuâyla konu hakkâșnda görĂŒfltĂŒkten sonra teklif edilen de€iflik-lik ya da de€iflikliklerin incelenmesi için bir konferans toplan-masâșna gerek olup olmadâș€âșna karar verecektir.
2. Depoziter bu konferansa tĂŒm yĂŒksek akit taraflarâș oldu€u ka-
281
![Page 289: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/289.jpg)
dar, iflbu protokolĂŒ imzalayan ya da imzalamayan Cenevre Kon-vansiyonlarâșna taraf tĂŒm devletleri ça€âșracaktâșr.
Madde 14. Ăekilme
1. Bir yĂŒksek akit taraf iflbu protokolden çekildi€i takdirde, çekil-me etkilerini çekilme belgesinin ele geçmesinden bir yâșl sonraso€uracaktâșr. Bununla beraber bu bir senelik sĂŒrenin dolmasâșanâșnda çekilen devlet bir silahlâș çatâșflma ya da iflgal durumundabulunuyorsa, çekilme iflleminin etkisi iflbu durum sona erince-ye kadar askâșda kalacaktâșr.
2. Ăekilme yazâșlâș olarak depozitere bildirilecek; o da bu bildirimdentĂŒm taraf devletleri haberdar edecektir.
3. Ăekilme sadece çekilen taraf için etki do€uracaktâșr.
4. 1. Paragrafta altâșnda dĂŒzenlenen çekilme, çekilen devletin bir si-lahlâș çatâșflma ya da iflgal nedeninden do€an ve iflbu protokoldenkaynaklanan ve çekilme ifllerlik kazanmadan önce yaptâș€âș ey-lemlere yönelik hiçbir yĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒÂ€ĂŒnĂŒ etkilemeyecektir.
Madde 15. Bildirim
1. Depoziter, YĂŒksek akit taraflarâș ve Cenevre Sözleflmelerinin ta-raflarâșnâș iflbu protokolĂŒ imzalamâșfl olsun ya da olmasâșn afla€âșda-ki konular hakkâșna bilgilendirecektir.
a) Bu protokole atâșlan imzalar ve madde 8,9,10 altâșnda onay vekatâșlma belgeleri;
b) 11. Maddede öngörĂŒlen protokolĂŒn yĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girifl tarihini,iflbu tarihten 11 gĂŒn önce;
c) 13. Madde kapsamâșnda alâșnan bildirimleri;
d) 14. Madde kapsamâșnda alâșnan çekilmeleri.
Madde 16. Kayâșt
1. YĂŒrĂŒrlĂŒÂ€e girdikten sonra, iflbu protokol, Birleflmifl Milletlerfiartâșânâșn 102. Maddesi uyarâșnca kayâșt altâșna alâșnmak ve yayâșm-lanmak amacâșyla depoziter tarafâșndan Birleflmifl Milletler Sekre-teli€iâne iletilecektir.
2. Depoziter aynâș zamanda Birleflmifl Milletler Sekreterli€ini iflbuprotokole iliflkin tĂŒm onaylamalardan, katâșlâșmlardan ve çekilme-lerden haberdar edecektir.
282
![Page 290: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/290.jpg)
Madde 17. Resmi metin
âčflbu protokolĂŒn orijinali ki âčngilizce, Arapça, Ăince, âčspanyolca,Fransâșzca ve Rusça metinlerin hepsi aynâș flekilde resmidir, depo-zitere tevdi edilecektir. Depoziter, Cenevre KonvansiyonlarâșânâșntĂŒm taraflarâșna iflbu protokolĂŒn sertifikalâș gerçek birer kopyasâș-nâș iletecektir.
EK
3. ProtokolĂŒn Amblemi
(ProtokolĂŒn 2. Maddesi, 2 paragrafâș ve 3. Maddesi, 1. Paragrafâș)
Birinci madde- Ayâșrt edici iflaret
Madde 2. ProtokolĂŒn ambleminin bildirim amacâșyla kullanâșmâș
283
![Page 291: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/291.jpg)
284
![Page 292: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/292.jpg)
TERMâčNOLOJâč
GENEL UYARI: Kelimelerin klasik anlamlarâș de€il, 1949 Sözleflmele-rinde ve daha sonra kullanâșldâșklarâș anlam verilmifltir. Kelimelerin âčngilizceve Fransâșzca karflâșlâșklarâș da, bu dillerdeki en do€ru karflâșlâșklarâș de€il, Ce-nevre Sözleflmelerinin özgĂŒn metinlerinde yer alan terimlerdir.
AdilĂąne: Adalete uygun, hakçaAhkĂąm: HĂŒkĂŒmlerAhfla: Ba€âșrsaklar/iç organlar.Ahval: Durumlar, hĂąller, Ahz: TutmaĂkid(e): Sözleflmeci, akdedenAkim: SonuçsuzAksĂŒlamel: Tepki AlĂąkadar: âčlgiliAlelumum: GenelĂri (âŠâden) : âŠâsiz, ⊠olmaksâșzâșn.Ăti: GelecekĂtideki: Gelecekteki veya (metin içinde) afla€âșdakiAvakâșp: Akâșbetler, sonuçlarAvdet: Geri dönmeĂzĂąde: ...âden uzak, kurtulmufl, korunmufl.Azil: Görevden almaBahfletmek: SunmakBertaraf etmek: Ortadan kaldâșrmak, gidermekBeynelmilel: UluslararasâșBidayet: Bafllama, bafllangâșçBidayeten: BafllangâșçtaBilĂąkaydĂŒflart: Kayâștsâșz ve flartsâșz olarakBilamania: engel, zorluk olmaksâșzâșnBilĂątahdit: Sâșnâșrlama olmaksâșzâșnBilateehhĂŒr: Gecikmeden, gecikme olmaksâșzâșnBilcĂŒmle: Hep, bĂŒtĂŒn, toptanBilfarz: âŠvarsayâșmâș halindeBilhassa: ĂzellikleBilumum: BĂŒtĂŒn, tĂŒmBitaraf: Tarafsâșz, yansâșz âčng. Neutral, Fr. NeutreCaiz: izin verilmifl
285
![Page 293: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/293.jpg)
CĂąri: Geçerli, uygulanabilirCehit: GayretCereyan (etmek) : Gerçekleflmek, sĂŒrmekCeste ceste: Azar azarCihet: Yön, tarafCinayet: Sözleflmelerin çevirisinde bazen âcĂŒrĂŒmâ yerine kullanâșlmâșfltâșr.DelĂąlet: Rehberlik, yol gösterme, yardâșmcâș olmaDelĂąlet eden: âčflaret eden, rehberlik edenDerpifl etmek: Ăngörmek, göz önĂŒnde tutmakDeruhte etmek: ĂŒstlenmek, yĂŒrĂŒtmek, ĂŒzerine almakDessame: KapakçâșkDeveran: DönĂŒp dolaflma.Duçar etmek: U€ratmak, maruz bâșrakmakDuçar: U€ramâșfl, yakalanmâșfl, tutulmuflEbad: BoyutlarEfrat: Bireyler, fertlerElzem: Ăok lĂŒzumlu, zorunluEmtia: Metalar, mallarEmval: MallarEnterne etmek: Belli bir bölge ya da kampta gözaltâșnda tutmak. Fransâșzca
âinternerâ fiilinden TĂŒrkçeâye geçmifl ve hukuk diline yerleflmifltirEnternöman âčng.: (internement) Enterne etmek (Fr. interner) fiilinden tĂŒ-
reyen isimEsbabâș istirahat: Dinlenme için gerekli olan fleylerEsbab:âș mĂŒfleddide: a€âșrlatâșcâș sebeplerEflhas: fiahâșslar, kiflilerEvsaf: Nitelik(ler)Evvelemirde: âčlk önce EzcĂŒmle: âĂzellikleâ ile âörnek olarakâ arasâșnda bir anlama sahiptir. Fasâșla: AralâșkFasâșlasâșz: Aralâșksâșz, kesintisizFerĂągat: Vaz geçmeFezleke: Bir soruflturma ya da yargâșlama zabtâșnâșn özetiFirar: Kaçâșfl Gayri mĂŒsait: ElveriflsizGayrimuhik: Haklâș olmayan, haksâșz GayrimĂŒsait: Uygun olmayanGayrisâșhhĂź: Sa€lâș€a aykâșrâș, sa€lâșklâș olmayanHabis: KötĂŒcĂŒlHalel getirmek: Zarar vermek, engellemek, aykâșrâșlâșk oluflturmakHĂąmi: koruyucuHĂąmi: Koruyucu âčng. Protecting Fr. Protecteur, protectrice.Hamiyet: Milli onur ve haysiyetHarekĂąt: Belli bir amaç gözetilerek bir askerĂź birli€e yaptâșrâșlan manevra,
çarpâșflma, çevirme, kovalama vb. ifller, operasyon
286
![Page 294: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/294.jpg)
Hars: KĂŒltĂŒrHavas: DuyumlarHĂąvi:âčçinde bulunduran, içeren, kapsayanHaysiyet: Saygâșnlâșk, itibar, onurHemhudut: SâșnâșrdaflHibe etmek: Ba€âșfllamakHilaf(âșna): Aksi yöndeHilĂąf: Aykâșrâș, karflâșt, tersHimaye: KorumaHitam: Sona erme, bitimHuveyza: SözlĂŒk anlamâș: âčshal, 1949/III. Sözleflme/1. Lahika,I.A 3/f.ânin
resmi çevirisinde âpyĂ©lite chroniqueâ karflâșlâș€âș olarak âmĂŒzmin huvey-za iltihabâșâ ifadesinin yer almasâșndan bu terimin böbrek içi anlamâșndakullanâșldâș€âș anlaflâșlmaktadâșr
HĂŒsnĂŒkabul: âčyi karflâșlamaHĂŒviyet varakasâș: KimlikIsdar etmek: (bir kararâșn) çâșkmasâșIslah: DĂŒzeltme, iyilefltirmeIttâșla: Bilgi edinmeIzrar: Zarar vermeâčafle: Besle(n)meâčbate: Barâșn(dâșr)maâčbla€: Ulafltâșrma, erifltirmeâčbraz (etmek): Göstermek, sunmakâčcap / Askeri âčcap: Gereklilik, Askeri Gereklilik âčcbar etmek: Zorlamakâčdame etmek: SĂŒrdĂŒrmekâčfna etmek: Yok etmek, tĂŒketmekâčfra€: Baflka bir fleye çevirme âčfraz etmek: Ayâșrmakâčhdas etmek: Oluflturmak, kurmakâčhdas: Kurmaâčhkak: Hakkâș yerine getirmeâčhtar: Uyarâșâčhtilaf: 1949 Sözleflmelerinin resmi çevirisinde çatâșflma ( âčng. Conflict, Fr.
Conflit) anlamâșnda kullanâșlmâșfltâșr. GĂŒnĂŒmĂŒzde ihtilaf kelimesi silahlâșde€il, hukuki ve siyasi çatâșflmalarâș ifade edecek biçimde kullanâșlmak-tadâșr.
âčhtimam: Ăzenâčhtiva etmek: âčçermek, kapsamakâčhtiyar: Seçme yetkisi, hakkâșâčjyen: Fr. âHygiĂšneâden, sa€lâș€âșn korunmasâș ve buna iliflkin tedbirler Hâșfzâșs-
sâșhha: Sa€lâșk bilgisi, hijyen âčktiran: YakâșnlaflmaâčlĂąh. : Ve di€erleri, ve baflkalarâș
287
![Page 295: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/295.jpg)
âčlbas: Giyin(dir)meâčlca: Zorlama, zorunda bâșrakmaâčlhak: Katmak, bir ĂŒlke parçasâșnâș egemenli€i altâșna almakâčlmĂŒhaber: Bir kiflinin halini, medeni durumunu vs. gösteren resmi belgeâčltihak etmek: Katâșlmakâčltihak: Katâșlmaâčltisak: Bitiflme, yapâșflma 1949/ III. Sözleflme/Lahika 1. m.1. b. âčltizam: Hazine malâș bir gelir kayna€âșnâșn belli bir ĂŒcret karflâșlâș€âșnda kiflile-
re satâșlmasâș yöntemiâčmrar. Geçir(il)meâčmtina etmek: Kaçâșnmak, reddetmekâčmtisalen: Uyarak, ba€lâș olarakâčnhiraf: Kuraldan sapma âčng. Derogation Fr. DĂ©rogationâčnkâșza: Tamam olma, sona ermeâčnsaniyetperver: âčnsancâșl âčng. Humanitarian fr. Humanitaireâčntaç etmek: Sonuç vermek, sonuçlandâșrmakâčntan: Mikroplu hastalâșkâčntani: Mikrobik.âčntibak: Uyma, uygun gelmeâčntifah: Kabarma, fliflmeâčntihap (etmek): Seçmekâčntihap: Seçimâčnzimam etmek: Katâșlmak, eklenmekâčrsalĂąt: GönderilerâčrtikĂąp: Suç ifllemeâčskĂąn: Bir yere yerlefl(tir)me, barâșn(dâșr)maâčsnat: Dayatma, dayandâșrmaâčstihdaf: Hedef almaâčstihraç: Bir madde çâșkarma iflleri (âčng-Fr. Extraction)âčstihsal: Elde etmeâčstihsal: Ăretim âčstiklĂąl: Ba€âșmsâșzlâșkâčstikmal: âčkmal etme, tamamlama, katkâșda bulunma âčstilzam etmek: gerektirmekâčstilzam: gerektirme, gerekmeâčstimal: Kullanâșm, kullanmaâčstimzaç: Birinin mizacâșnâș yoklama, ne dĂŒflĂŒndĂŒÂ€ĂŒnĂŒ ö€renmeye çalâșflmaâčstinaf (mahkemesi): âčlk derece mahkemesi ile Yargâștay arasâșnda yer alan
Mahkeme/âčng. Court of Appeals, Fr. Court dâappel.âčstintak: Sorguâčfltirak etmek: Katâșlmakâčfltirak: Ortaklâșkâčtham: Suçlamaâčtiyat: Alâșflkanlâșkâčtmam: Bitirme, Tamamlama
288
![Page 296: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/296.jpg)
âčtminan: emin olma, inanma, gĂŒvenme, kesin bilgi sahibi olmaâčttihaz: Sayma, tutmaKabahat: Hafif suçKabil-i infaz: infaz edilebilir, uygulanabilirKabil: Olabilir, mĂŒmkĂŒnKĂąfi: YeterliKaide: KuralKaim olmak: yerine geçmekKĂąin: Bulunan, olanKeyfiyet: DurumLĂąhik olmak: eklenmekLĂąhik: eklenen Ledelhace: gereklilik halindeLedelicap: icabâș halindeLevazâșm: Gerekli olan fleyler, 1949 Sözleflmelerinde gerek askeri, gerekse
genel anlamâșnda kullanâșlmaktadâșrMaada: âŠâden baflka, âŠ.in dâșflâșndaMaahaza: Bununla beraber, böyle ikenMĂądun: AstMĂąfevk: ĂstMahdut: Sâșnâșrlâș, sâșnâșrlanmâșflMahfuz: Saklâș, Saklanmâșfl, korunmuflMahiyet: Nitelik, özellikMahreç: Ăâșkâșfl yeriMahza: Sadece, yalnâșzcaMakabline flamil: Ănceyi kapsayan, geriye yĂŒrĂŒyen Malik: SahipMĂąluliyet: sakatlâșk, hastalâșk âčng. Disability Fr. InvaliditĂ©MalĂ»l: SakatMalĂ»mat: BilgiMamafih: Bununla birlikteMasun: Korunaklâș, korunan, ba€âșflâșkMatlup: Talep edilen, istenilen veya (ticari anlamda) alacak.MĂątuf: âŠâe yönelikMazhar olmak: âŠâden yararlanma, âŠâin kapsamâșna ya da uygulama alanâș-
na girme, âŠâe ulaflmakMaznun: SanâșkMebla€: Para tutarâș Mebni: Bina olunmufl, yapâșlmâșfl, âŠâye dayanan, âŠâden dolayâș, ötĂŒrĂŒMeccanen: Parasâșz olarak, bedavaMecmu: toplamMedar olmak: Yardâșmcâș olmak, faydasâș dokunmakMedfun: GömĂŒlmĂŒflMedlul: Hakkâșnda delil getirilen, gösterilen fley, bir kelimeden anlaflâșlan fleyMehil: (bir hukuki ifllem için tanâșnan) sĂŒre
289
![Page 297: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/297.jpg)
Mehmaemken: MĂŒmkĂŒn oldu€u kadar, olabildi€inceMelhuz: MĂŒlahaza elden, dĂŒflĂŒnĂŒlen, dikkate alâșnan Memnu: YasakMemur: GörevliMemzucen: Karâșflmâșfl, karâșflâșk olarak MenĂąbi: KaynaklarMenafi: YararlarMerbut: ba€lâș, ba€lanmâșflMeriyet: YĂŒrĂŒrlĂŒkMesaha: ĂlĂ§ĂŒmMesul: SorumluMevdu: Emanet edilmiflMevkuf: TutukluMevkufiyet: TutuklulukMevrit: Varâșlacak yer Mevzuubahis: Söz konusu MezkĂ»r: Zikredilen, anâșlan, belirtilen, adâș geçenMezun: âčzinli Mâșntâșka: BölgeMikĂąb: KĂŒpMisilleme: (âčng. Reprisals, Fr. ReprĂ©sailles) Aslâșnda, yabancâș dillerdeki bu
kavramâșn TĂŒrkçe uluslararasâș hukuk dilinde tam karflâșlâș€âș âzararlakarflâșlâșkâ olmakla beraber uygulamada misilleme terimi daha yaygâșnkullanâșlmaktadâșr
MisillĂ»: GibiMuahede: (Uluslararasâș) andlaflmaMuahede: AndlaflmaMuahhar: Sonraya bâșrakâșlmâșfl, sonrakiMualece: âčlaçla tedavi Muavenet: YardâșmMubayaa: Satâșn almaMucibince: Uyarâșnca, gere€inceMucip: gereken, gerektirenMufassal: AyrâșntâșlâșMugayir: AykâșrâșMuhaberat: Haberleflme için yapâșlan yazâșflmaMuhabere: haberleflmeMuhakeme: YargâșlamaMuharebe: Savafltaki çarpâșflmalarâșn herbiri Muharip: SavaflanMuharrer: YazâșlâșMuhasamat: âčng. Hostilities, Fr. HostilitĂ©s. Ăatâșflmanâșn taraflarâș arasâșnda
gerçekleflen dĂŒflmanca eylemler bĂŒtĂŒnĂŒ. Bu kelime ile ilgili ayrâșntâșlâșaçâșklama terminolojik rehberin sonuna eklenmifltir.
Muhasara: Kuflatma
290
![Page 298: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/298.jpg)
Muhasâșm: Birbirine dĂŒflman olanlardan her biriMuhassas: Birine ayrâșlmâșflMuhatara: Tehlike, riskMuhik: Haklâș, yerindeMuhit: Ăevre, periferi(k)Muhtar: Ăzerk, serbestMuhtasar: Kâșsaltâșlmâșfl, özetMuhtelit: Karma, karâșflâșkMuhtevi: âčçeren, kapsayanMuhteviyat: Bir fleyin içindekiler, kapsadâșklarâșMukaddem: Daha önce, önceden Mukadderat: alâșn yazâșsâș, âŠâin baflâșna gelenlerMukavele: SözleflmeMukavemet: Direnme, direniflMukim: âčkamet edenMuktedir: âčktidarlâș, gĂŒcĂŒ yetenMukteza: Gerekli, gereken fleyMuktezi: gerek(tir)en, gerekli olanMunkazi: âčnkâșza eden, sona ermifl, bitmifl, sona ermiflMunsifane: âčnsaflâșlâșkla (Sözleflmelerin çevirisinde bazen âhakkaniyete uy-
gun flekildeâ anlamâșnda kullanâșlmâșfltâșr)Muntazaman: DĂŒzenli olarak Murahhas: Temsilci, delege (âčng. Delegate, Fr. DĂ©lĂ©guĂ©)Murakabe: DenetimMurdarilik: OmurilikMusaddak: Tasdik edilmifl, onaylanmâșflMusap: Hastalâș€a yakalanmâșflMutabâșk kalmak: Uyuflmak, anlaflmakMutat: Alâșflâșlagelmifl, ola€anMutat: AlâșflâșlmâșflMutavaat: âčtaat etmeMutavassâșt: AracâșMuteber: geçerliMutemet: GĂŒvenilir kifli Muvacehe: YĂŒzleflmeMuvaffak: BaflarâșlâșMuvaffakiyet: BaflarâșMuvafâșk: Uygun, yerindeMuvakkat: Geçici, sĂŒreliMuvasala(t): Vasâșl olma, ulaflma, varma, yetiflmeMuvasala: Bir yere ulaflma, varmaMuvazzaf: GörevliMuzaharet: Yardâșm etme, destek olma, korumaMuzâșr: ZararlâșMĂŒbeyyen: Açâșkça bildirilmifl, meydana çâșkmâșfl
291
![Page 299: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/299.jpg)
MĂŒbrem: Kaçâșnâșlmaz, vazgeçilmez, buyurucu (âčng. Imperative, Fr. ImpĂ©ra-tif)
MĂŒcehhez: DonanmâșflMĂŒcrimin: Suç ifllemifl kiflilerMĂŒdafi: Savunucu, savunan MĂŒdavat: Tâșbbi bakâșmMĂŒdrik: âčdrak etmifl, anlamâșflMĂŒesses: Yerleflik, kuruluMĂŒessesat: Kurumlar, kurulufllarMĂŒessir: Etkili, sonuçluMĂŒeyyide: YaptâșrâșmMĂŒfreze: TĂŒrlĂŒ askerĂź görev ve hizmetlerin yapâșlmasâș amacâșyla kĂŒĂ§ĂŒk bir-
liklerden, belli bir kurulufla ba€lâș kalmadan geçici olarak oluflturulangrup (âčng. Detachment Fr. dĂ©tachement)
MĂŒhlet: Bir iflin yapâșlmasâș için verilen zaman, bir ifli belli bir zaman için ge-ri bâșrakma
MĂŒkavim: Dayanâșklâș, baflkaldâșranMĂŒkellef: YĂŒkĂŒmlĂŒMĂŒlahaza etmek: dikkate almak, dĂŒflĂŒnmekMĂŒlahaza: Kanaat, dĂŒflĂŒnceMĂŒmasil: Benzer, benzeyenMĂŒmessil: Temsilci. (âčng. Representative, Fr. ReprĂ©sentant)MĂŒnakalĂąt: Nakil, ulafltâșrma iflleriMĂŒnakale: Taflâșma, ulafltâșrma, aktarmaMĂŒnasebettar: âčliflkili, ilgiliMĂŒncer olmak: âŠile sonuçlanmak, ⊠sonuçlanma e€ilimi göstermek, âŠâe
sebep olmak, sonucuna götĂŒrmekMĂŒnderiç: Bir fleyin içine konulmufl, eklenmiflMĂŒnferiden. Tek baflâșna, yalnâșzca, flahsi olarakMĂŒnferit: BireyselMĂŒrĂąselat: Mektuplaflmalar, haberleflmelerMĂŒrettep: Tertip olunmufl, dizilmifl ya da bir fley için ayrâșlmâșflMĂŒrselĂŒn ileyh: Kendisine gönderilenMĂŒrur: Geçme, geçip gitme, sona ermeMĂŒsaadekĂąr: ElveriflliMĂŒsadere: El koymaMĂŒsamahakĂąr: HoflgörĂŒlĂŒMĂŒsavat: EflitlikMĂŒsavi: EflitMĂŒstacel: AceleMĂŒstaceliyet: Acil olma hali, ivedilikMĂŒstakil: Ba€âșmsâșzMĂŒstefit: YararlananMĂŒstelzim: GerektirenMĂŒteaddit: Ăok sayâșda
292
![Page 300: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/300.jpg)
MĂŒteakiben: Ardâșndan, daha sonraMĂŒteallik: âčliflkinMĂŒtedair: ⊠ile ilgili, âŠ ĂŒzerine, âŠâe ait, MĂŒtenasip: Orantâșlâș, uyumluMĂŒteneffi: Yararlanan. 1949/III/m. 63: âčng. Beneficiary. Fr. bĂ©nĂ©ficiaire, MĂŒterafik: Beraber bulunan, karâșflmâșflMĂŒtercim: ĂevirmenMĂŒteveffa: ĂlmĂŒfl, vefat etmifl kifliMĂŒtevellit: Meydana gelmifl, ileri gelmiflMĂŒzaheret: Yardâșm etmeMĂŒzakere: GörĂŒflme, pazarlâșk etmeMĂŒzeyyel: âčlaveliMĂŒzmin: Uzun sĂŒreli, kalâșcâș, sĂŒre€en, kronik.Nafâșa: Bayâșndâșrlâșk iflleriNamzet: Aday, (âčng. Apprentice, Fr. Apprenti)Natâșk: Beyan eden, bildiren, söyleyen Nazar-âș itibara almak: Göz önĂŒnde tutmak, dikkate almakNefâi: Ăâșkar ile ilgili, faydacâșNefâine: Ăâșkarâșna, menfaatineNesep: Soy, do€um bakâșmâșndan kökenNesiç: DokuNeflir: YayâșnlamaNezaret: GözetimNihayet vermek: Sona erdirmekNizamname: DĂŒzenlemeNukut: Nakitler, nakit paralarNumune: ĂrnekParaf: Sadece bafl harflerle atâșlan kâșsa imzaPazâșbent: Belli bir amaçla kola geçirilen enli kuflak, kolçakRĂąci: Geri dönen, ilgisi olan, iliflkinRef: kaldâșrma, ortadan kaldâșrmaRefakat etmek: Efllik etmek, (âčng. To accompany, Fr. Accompagner)Resim: Bazâș fleylerden alâșnan vergi ya da harçRey: OyRiyaset: BaflkanlâșkRĂŒĂ§han: Ăncelik, ĂŒstĂŒnlĂŒkRĂŒyet: GörmeSĂądâșr: Ăâșkan, görĂŒnenSadme: TravmaSalĂąhiyet: YetkiSalahiyetname: (andlaflmayâș imzalamak için) Yetki belgesi âčng. Full powers,
Fr. Pleins pouvoirsSarahat: AçâșklâșkSarahaten: Açâșk biçimde, açâșkçaSĂąri: Bulaflâșcâș (hastalâșk)
293
![Page 301: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/301.jpg)
Satâșh: YĂŒzeySatâșh mesahasâș: YĂŒzölĂ§ĂŒmĂŒSĂąy: âčfl, çalâșflmaSelbetmek: Zorla almak, kapmakSeriri: Klinik (sâșfat olarak) Seyyanen: Eflit olarak Sâșyanet: Koru(n)maSirayet etmek: Sâșçramak, bulaflmak, yayâșlmakSirkat: HâșrsâșzlâșkSual: SorufiĂągil: âčflgalci, iflgal eden, (âčng. Occupant, Fr. Occupant)fiamil: Kapsayan, içine alan, çevreleyenfierait: fiartlar, koflullarfiibihkalevi: Alkaloidfiua: Iflâșn Taaddi: Ăteye geçme, saldâșrâș Taarruz: SaldâșrâșTaayyĂŒn etmek: Meydana çâșkma; belli, belirgin olmakTĂąbiiyet: Ba€lâșlâșk, (âčng. Allegiance)TĂąbir: Deyim, terim, ifĂądeTadil etmek: De€ifltirmek TafsilĂąt: Ayrâșntâșlar, ayrâșntâșlâș açâșklama ve anlatmalarTagayyĂŒr: De€iflim, baflkalaflâșmTahaddĂŒs etmek: Ortaya, meydana çâșkmaTahaffuzhane: Bulaflâșcâș hastalâșklarâșn tecrit ve tedavisine özgĂŒ sa€lâșk kuru-
luflu. 1949/III. Sözleflme/m. 70. âčngilizce metinde âhospitalâ (hastane)Fransâșzca metinde ise âlazaretâ (karantina yeri) kelimeleri geçmektedir.
Tahakkuk etmek: GerçekleflmekTahassĂŒl: Sonuç olarak ortaya çâșkmaTahdit: SâșnâșrlamaTahdit etmek: SâșnâșrlamakTahkik (etmek): SoruflturmakTahlisiye: CankurtaranTahmil: YĂŒkleme, gemiye bin(dir)me Tahsisat: ĂdenekTahvil etmek: Ăevirmek, dönĂŒfl(tĂŒr)mekTakibat: KovuflturmaTakyit: Sâșnâșrlama, kayâșt altâșna alma, kâșsâștlama, ba€lâș kâșlmaTĂąli: âčkincilTamim: Genelge, sirkĂŒler (yoluyla yayma) Tanzim: DĂŒzenlemeTasdikanlilmekal: Söylenenler uyarâșnca, söyleneni onaylar biçimde, 1949/
III/143. madde âčng. In witness whereof Fr. En fois de quoi, Tasdikname: Onay belgesiTasrihan: açâșkça, açâșktan açâș€a
294
![Page 302: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/302.jpg)
Tasrih: Belirtme, açâșklâș€a kavuflturmaTasvip: Onaylama, uygun görme.Tatbik: UygulamaTavassut: Araya girme, aracâșlâșk, arabuluculuk Tavzif : Açâșklama, açâșkça anlatmaTazip: Azap verme, eziyet etme. (Fr. Supplice)Teati: Birbirine verme, de€ifl tokufl etme Tebaa: UyrukTebevvĂŒl: âčflemeTebriye. Aklama, temize çâșkarma TecavĂŒz etmek: aflmak, ileri gitmekTecessĂŒs: Merak, yoklama, arafltâșrma, gözetlemeTecziye: CezalandâșrmaTedfin: (ölĂŒyĂŒ) gömmeTediye: Ădeme Tedrisat: Ă€retimTedvir: Ăevirme, DöndĂŒr(ĂŒl)meTeehhĂŒr: GecikmeTefrik: AyrâșmTefsir: YorumTefviz: yetki vermeTehcir: Göç ettirmeTehir: ErtelemeTehzil: Zayâșflatma; alaya alma, alay etmeTekevvĂŒn: Oluflma, oluflumTelĂąkki: Anlayâșfl, görĂŒfl, Kabul etme, saymaTemerkĂŒz: Bir yerde topla(n)maTemin etmek: Sa€lamakTenasĂŒl: ĂremeTenevvĂŒ: ĂeflitlilikTenkil: Ărnek olacak ceza verme Tenvir: Iflâșklandâșrma, aydâșnlatmaTenzil: âčndirimTenzilĂąt: âčndirimlerTercihan: öncelikli olarakTereke: Miras bâșrakandan kalan fleylerTerekkĂŒp etmek: OluflmakTerettĂŒp: Sâșralanma, ait olma, bir iflin gerekmesi, bir iflin bir kifliye dĂŒflme-
siTerfik etmek: Yanâșna katmak, eklemekTerkip: Birden çok fleyi bir araya getirerek karâșflâșk bir fley oluflturma; bir-
leflim, sentez, kompozisyon Terviç: (bir dĂŒflĂŒnceyi, teklifi) tutma, destekleme, de€er ve itibarâșnâș arttâșr-
maTerzil: Rezil etme, KĂŒĂ§ĂŒk dĂŒflĂŒrme
295
![Page 303: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/303.jpg)
TesellĂŒm: teslim almaTesviye: Ădeme, borcun kapatâșlmasâșTeflçi: YĂŒreklendirmeTeflekkĂŒl: Oluflum, Kurulma, ĂrgĂŒtTeflemmĂŒ: Mumlaflma (Karaci€erden bahisle: Siroz)TeflevvĂŒfl: Karâșflâșklâșk (Sözleflmelerde bazen rahatsâșzlâșk anlamâșnda kullanâșl-
mâșfltâșr)Tetkik: âčncelemeTevdi etmek: Vermek, bâșrakmak, emanet etmekTeveccĂŒh etmek: yönelmek, ĂŒstĂŒne dĂŒflmekTevellĂŒt etmek: âŠâden do€mak, kaynaklanmakTevessĂŒl etmek: Bafllamak, giriflmekTevfikan: Uyarâșnca, uygun olarakTevlit etmek: Do€urmak, meydana getirmekTevsik: Belgelemek ya da bir belge ya da imzayâș do€rulamakTevzi: Da€âștma, da€âștâșmTevziat: Da€âștâșmlarTezlil edici: Afla€âșlayâșcâș âčng. Degrading, Fr. DĂ©gradantUhde: SorumlulukVacibĂŒttatbik: Uygulanmasâș gerekli olanVait: Kurala uymaya zorlamak için yâșldâșrmaVakar: Onur, saygâșnlâșk âčng. Dignity, Fr. DignitĂ©Vakfâșnefs: Kendini adamak Varaka: Yazâșlâș kù€âștVĂąreste: âŠâden kurtulmufl VĂąreste kâșlmak: âŠâden kurtarmak, muaf tut-
mak Vazife: GörevVecibe: YĂŒkĂŒmlĂŒlĂŒkVelev: Olsa da, hatta, bileVesika: BelgeVikaye: KorumaYafta: EtiketZapturapt: Disiplin Zaruri: ZorunluZati: Kendine özgĂŒ, kifliye özgĂŒZatĂŒlcenb: Akci€er zarâș iltihabâșZecir: Zorlama, zorla yaptâșrma; önleme ve yasaklamaZecri: ZorlayâșcâșZâșmnâșnda: Dolayâșsâșyla, ba€lamâșndaZilyet: Elinde bulunduranZuhur etmek: Ortaya çâșkmak, belirmekZĂŒhrevi: Cinsel (yolla bulaflan hastalâșk) ZĂŒmre: Grup, kategori
296
![Page 304: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/304.jpg)
Muhasamat kelimesi hakkâșnda özel açâșklama:
Muhasamat (âčng. Hostilities, Fr. HostilitĂ©s): Bu kavram UâčH Sözlefl-melerinde sâșkça kullanâșlmâșfl olmasâșna ra€men, hiçbir Sözleflmede tanâșmâșyapâșlmamâșfltâșr. Aynâș flekilde 1949 ve 1974-1977 Diplomatik Konferansla-râșnda da kavrama iliflkin bir tanâșm yer almamaktadâșr. Yine de Sözleflme-lerin hazâșrlâșk çalâșflmalarâș kavramâșn içeri€ine iliflkin bir fikir vermektedir.
1974-1977 Diplomatik Konferansâș sâșrasâșnda pek çok delege, 51.madde kapsamâșnda çatâșflma teriminin savafl hazâșrlâșklarâșnâș ve savafltandönĂŒflĂŒ de içerdi€ini ileri sĂŒrmĂŒfltĂŒr. Benzer yaklaflâșmlar 44. maddedeyer alan âsaldâșrâș bafllamadan önceki askeri eylemlerâ terimi için de geçer-lidir. Sözleflmenin yorumuna göre, hostilitĂ© kavramâș sadece sivilin silahkullandâș€âș sĂŒreyi de€il, aynâș zamanda örne€in silahâș yalnâșzca taflâșdâș€âș yada hiç silah kullanmadan dĂŒflmanca hareketler yaptâș€âș sĂŒreyi de kapsa-maktadâșr.1
Bu kavram bazen silahlâș çatâșflma (conflit armĂ©) kavramâșyla efl anlam-lâș olarak kullanâșlmâșfl olmasâșna karflâșlâșk ço€unlukla, âsavaflan tarafça si-lahlâș çatâșflma sâșrasâșnda gerçeklefltirilen saldâșrâș (offensive) ve savunma(defensive) eylemlerini ve askeri operasyonlarâșâ kapsamaktadâșr.2 Bu du-rumda çatâșflma kavramâșnâșn 3 özelli€inin bulundu€u dĂŒflĂŒnĂŒlebilir:-ey-lem içsel olarak uluslararasâș ya da uluslararasâș olmayan bir çatâșflma ileilgili olmalâș, eylem savaflanlardan biri veya bir kaçâș tarafâșndan gerçeklefl-tirilmeli, eylemin gĂŒĂ§ kullanâșmâșnâș içermesi, bir baflka deyiflle fliddet ey-lemi olmasâș.3 Bununla birlikte, gönĂŒllĂŒ canlâș kalkanlarâșn durumu gözönĂŒne alâșndâș€âșnda dĂŒflmanca hareketlerin her zaman mutlaka fliddet ey-lemi içeren bir gĂŒĂ§ kullanâșmâșnâș gerekli kâșlmadâș€âș anlaflâșlmaktadâșr.
Bu konuda önemli bir çalâșflma çalâșflma merkezi Laheyâde bulunanTMC Asser EnstitĂŒsĂŒ tarafâșndan yapâșlmâșfltâșr. UâčHâun önde gelen akade-misyenlerinin, sivil toplum örgĂŒtleri temsilcilerinin, askeri yetkililerin ka-tâșldâșklarâș bu toplantâșlar özellikle gĂŒnĂŒmĂŒz silahlâș çatâșflmalarâșnda sivillerinçatâșflmalara do€rudan katâșlmalarâșyla ortaya çâșkan sorunlara cevap bulmaamacâșnâș gĂŒtmektedir. Bu çalâșflmada uzmanlarâșn genel kanâșsâș bu kavra-mâșn silahlâș çatâșflma, saldâșrâș, askeri operasyon, devletin gĂŒvenli€ine karflâșdĂŒflmanca eylemler, dĂŒflmanca eylem, zararlâș eylem gibi kavramlardanayrâșlmasâș yönĂŒndedir. Pek çok eylem çatâșflma seviyesine ulaflmadan dadevletin gĂŒvenli€ine karflâș dĂŒflmanca eylem olarak nitelendirilebilir.4
297
1 Commentaire des Protocols, par.19432 Jean-François Quéguiner, Working Paper, Direct participation in hostilities under In-
ternational humanitarian law, november 2003, s.2, http://www.ihlresearch.org/ihl/pdfs/briefing3297.pdf
3 Loc. Cit. - ibid4 Third Expert Meeting on the Notion of Direct participation in Hostilities, Geneva, 23-
25 October 2005, Summary Report, s.18
![Page 305: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/305.jpg)
Pek çok uzman bu terimler arasâșnda hiyerarflik bir sâșralama yapâșl-masâș gerekti€i görĂŒflĂŒndedir. Genel olarak kabul gören sâșralamaya göreen genifl kapsamlâș terim silahlâș çatâșflmadâșr. Bu terimi dĂŒflmanca hareket-ler izlemektedir. ĂĂ§ĂŒncĂŒ sâșrada askeri hareket ve son sâșrada da saldâșrâșyer almaktadâșr.5
Bazâș uzmanlar, do€rudan katâșlmanâșn sonucunun a€âșrlâșna dikkat çe-kerek-sivil korumasâșnâșn kalkmasâș- dĂŒflmanca hareketler kavramâșnâșn daryorumlanmasâș gerekti€ini savunmaktadâșrlar. Bu uzmanlara göre sadecesavaflma, savaflmaya hazâșrlâșk hareketleri ve karflâș tarafa yakâșn tehditoluflturan di€er davranâșfllar muhasamat/dĂŒflmanca hareketler olarakde€erlendirilmelidir.
Aksi yönde dĂŒflĂŒnen uzmanlar ise, Sözleflme metninin zorunlu ola-rak dar yorumu gerekli kâșlmadâș€âș görĂŒflĂŒndedirler. Bu uzmanlara göremuhasamat/dĂŒflmanca hareketler dĂŒflmanâșn savaflâș kazanmasâș için ha-yati faaliyetler olarak kabul edilen lojistik ve bilgi toplama faaliyetlerinide kapsamaktadâșr.
Sonuç olarak çalâșflmada dĂŒflmanca hareket kavramâșnâșn tanâșmâș için3 farklâș öneri de bulunulmufltur.
1. öneri: DĂŒflmanâșn askeri hedefe ulaflmasâșnâș olumsuz yönde etki-leyen ya da olumsuz yönde etkilemeyi hedef alan tĂŒm eylemler.6
2. öneri: Silahlâș çatâșflmada dĂŒflmana karflâș yöneltilen tĂŒm eylemler.Bu öneri askeri eylemin ne oldu€u açâșk olmadâș€âș için itirazlarlakarflâșlaflmâșfltâșr.7
3. öneri: Bu tanâșm muhasamatâșn daha çok taktiksel bir durum ol-masâș ĂŒzerinde durmaktadâșr. DĂŒflmanca hareketlerin dar yoru-muyla dĂŒflmanca hareketler bölgesini oluflturan co€rafi unsurubirlefltiren bir yorum önermektedir.8
298
5 Ibid., ss.18-19.6 Ibid., s.22.7 Ibid., s.23.8 Ibid., s.24.
![Page 306: I N T ERN E ATIO M N O A C L GENE V E ICRC](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022012016/615ae2b2e47b247e0b35a1ef/html5/thumbnails/306.jpg)
ICRC
COM
âčTE
INTERNATIO
NAL
GENEVE