Hvað þarf til...?

Hvað þarf til...?

Svið: Verksvið, starfssvið, fræðasvið

• Hverjir eru hæfileikar mannsins?

Heilinn

Hvað er greind?

Er greind meðfædd og óumbreytanleg eða er hún

breytanleg?

Hefðbundin skilgreining á greind • Greind er ein eining• Fólk fæðist með ákveðna greind• Það er erfitt að breyta greind –

hún er í genunum ef svo má segja

• Sálfræðingar segja þér hversu greind(ur) þú ert með því að leggja fyrir þig greindarpróf.

Greindarvísitalagreindaraldur deilt með lífaldri sinnum 100

• GV =

LAX 100

GA

Alfred Binet 1857- 1911

Nokkrir nútíma heimspekingar...fullyrða að að greind einstaklings sé ákveðin stærð (magn) sem ekki sé hægt að auka. Við verðum að mótmæla þessu og bregðast við þessari hrottalegu bölsýni....Með æfingu, þjálfun og framar öllu aðferðum getum við aukið athygli okkar, minni, dómgreind og í orðsins fyllstu merkingu orðið greindari en við vorum áður. (Binet, 1909/1973, bls. 105 – 106)

Terman (1877-1956 )

• það er oft gefið í skyn að einstaklingur sem á erfitt með að höndla sértæka hugsun en er leikinn í að beita verkfærum eða góður í hafnarbolta sé ekki endilega minna greindur en sá sem leysir stærðfræðijöfnur, býr yfir miklum orðaforða eða yrkir ljóð. Ályktunin er að þessir tveir einstaklingar séu ólíkir að því leyti að þeir búa yfir ólíkum gerðum greindar, en hvorug er æðri eða betri en hin. (Terman. 1921, bls. 128)

Fjölgreindakenningin

• Howard Gardner

• Frames of Mind (1983)

• Multiple intelligences (1993)

• Intelligence Reframed (1999)

• Multiple Intelligences: New Horizons (2006)

Bækur eftir Gardner• The Quest for Mind (1973)• The Arts and Human

Development (1973)• The Shattered Mind (1975)• Developmental Psychology

(1978)• Artful Scribbles (1980)• Art, Mind and Brain (1982)• Frames of Mind (1983)• The Mind´s New Science

(1985)• To Open Minds (1989)• The Unschooled Mind

(1991)• Creating Minds (1993)• Leading Minds (1995)• Intelligence: Multiple

Perspectives (1996)

• Extraordinary Minds (1997)

• The Disciplined Mind (1999)

• Intelligence Reframed (1999)

• Good work (2001)• Making Good (2004)• Changing Minds

(2006)

Greindir

• Maðurinn býr yfir líf- sálfræðilegum hæfileikum til að leysa mál eða skapa afurðir sem eru metnar innan eins eða fleiri menningarsamfélags

• Greind er ekki ein eining heldur margar. Maðurinn býr yfir mörgum greindum.

• Fjölgreindakenning – ekki fjölgreindarkenning

Mælikvarði um hvað kallast greind• Staðsetning í heilanum og

einangrun við heilaskaða• Vitnisburður ofvita (idiots

savants), afburðagreinds fólks og annarra álíkra frávikshópa

• Þroskaferli greindar og skilgreinanlegur hámarksárangur

Mælikvarði um hvað kallast greind• Þróunarsaga og sögulegt

samhengi• Sálfræðilegar mælingar• Stuðningur frá

tilraunasálarfræði• Greining á kjarnastarfsemi• Tákn og táknkerfi

Lykilatriði

• Hver einstaklingur býr yfir öllum greindunum

• Flestir geta þróað hverja greind á viðhlítandi getustig

• Greindirnar starfa saman á flókinn hátt

• Það er hægt að vera greindur á mismunandi hátt á hverju sviði

Skoðun Gardners

• FG-kenningin skiptir máli fyrir menntun og skóla en hún er hvorki grundvallarforsenda né markmið í sjálfu sér.

• Kenning um að maðurinn búi yfir mörgum greindum og að greindasnið einstaklinga séu mismunandi getur haft margar og andstæðar kennsluaðferðir í för með sér.

Skoðun Gardners

• Kenning mín styrkir þá hugmynd að einstaklingar búi yfir fjölbreytilegum hæfileikum sem komi samfélaginu til góða; að ein mæling (próf) sé óhentug aðferð til að ákvarða hvaða nemendur útskrifast, fái inngöngu í framhalds- og háskóla o.sfrv.;

• Að mikilvægt námsefni megi kynna á margvíslegan hátt þannig að margar greindir séu örvaðar og námið styrkt.

Inngönguleiðir

viðfangsefni

Inngönguleiðir

• Frásagnir. Inngangurinn felst í því að nota sögu eða sögur sem lýsa viðfangsefninu á líflegan og skapandi hátt.

• Rök- og mælanleiki. Þessi inngangur beinist að tölulegum hliðum viðfangsefnisins og/eða afleiðslu, t.d. „ef – þá“ rökhendu.

• Fagurfræði. Inngangurinn leiðir að listrænni túlkun eða hliðum á viðfangsefninu.

• Tilraunir, áþreifanleg verkefni. Nú fá nemendur tækifæri til að handleika efnislega hluti og gera ýmsar tilraunir.

Inngönguleiðir

• Samskipti. Að vinna og læra með öðrum.

• Tilvistar- grundvallaratriði. Inngangurinn leiðir að grundvallar- og heimspekilegum spurningum um eðli viðfangsefnisins.

Inngönguleiðir

Gardner telur að þessar inngönguleiðirstyrki greindirnar og bendir á að þar sem hver nemandi hefur sinn greindaprófíl leiti hver nemandi sinnar inngönguleiðar.

Gardner, 1991. Gardner, 1999, Kornhaber o.fl. 2004).

Nemandi

Námskrá:

Læsi/ námsgreinar

Hlutverk fullorðinna

Færni og starfsgreinar

Námsaðstæður:

Skóli eða annað

Námskrá grunnskóla

• Íslenska• Upplýsinga- og

tæknimennt• Náttúrufræði• Samfélagsgreina

r• Heimilisfræði• Listgreinar• Íþróttir – líkams-

og heilsurækt

• Stærðfræði• Erlend

tungumál• Lífsleikni • Kristin Fræði,

siðfræði, trúarbragðafræði

Fjölgreindir

• Málgreind• Tónlistargreind• Rök- og

stærðfræðigreind

• Rýmisgreind• Líkams- og

hreyfigreind• Samskiptagreind

• Sjálfsþekkingargreind

• Umhverfisgreind

Málgreind

Rök- og stærðfræðigreind

Rýmisgreind

HreyfigreindTónlistargreind

Samskiptagreind

Sjálfsþekkingargreind

Umhverfisgreind

Heimild: ThomasArmstrong. 1944. Multiple Intelligences in the Classroom. Bls 39.

Sebrahestur er svartur og hvítur. Hann er grasæta og lifir í Afríku.

Howard Gardner 1999

• Menntun felst í því að efla skilning á

• Hinum eðlisfræðilega heimi• Hinum líffræðilega heimi• Heimi mannsins• Heimi afurða mannsins• Heimi sjálfsins

Þekking og þekkingarleit

Heimur eðlisfræðinnar

Heimur mannsins

Heimur líffræðinnar

Heimur afurða mannsinsHeimur sjálfsins

Efnisheimurinn

• Eðlisfræði• Efnafræði• Jarðfræði• Eðlisræn

landsfræði• Stjörnufræði

Heimur líffræðinnar

• Líffræði• Grasafræði• Dýrafræði• Dýralandafræði• Vistfræði

Heimur mannsins

• Mannfræði• Félagsfræði• Saga• Bókmenntir• Tungumál• Málvísi• Trúarbrögð

Heimur afurða mannsins

• Listir• Fornleifafræði• Arkitektúr• Verkfræði• Hagfræði

Heimur sjálfsins

• Sálarfræði• Félagssálfræði• Heimspeki• Siðfræði• Bókmenntir• Lífsleikni

Þekking og þekkingarleit

Hinn eðlisræni heimur

Hinn líffræðilegi heimur

Heimur mannsins

Heimur afurða mannsins

Heimur sjálfsins

Heimur sjálfsins

SUMIT

Project SUMIT (Schools Using Multiple Intelligence Theory) is supported by the Geraldine R. Dodge Foundation and the Schwab Foundation for Learning.

• http://pzweb.harvard.edu/SUMIT/

Project Sumit

• Rannsóknarhópur um skóla sem nota fjölgreindakenninguna

• Rannsóknin stóð í þrjú ár og náði til 41 skóla

• Tillögur og ábendingar - áttaviti

• Samræmd próf• Agamál• Foreldrasamstarf• Nemendur með sérþarfir

Samræmd próf

Agamál

Foreldrasamstarf

Nemendur með námsörðugleika

Málgreind

• Lykilfærni málgreindar– að skynja eða mynda talað eða ritað

mál– skýr tjáskipti og skilningur– næmi fyrir hárfínni merkingu í máli

• Undirfærni: að beita máli – á tjáningarríkan hátt, segja frá, segja

sögur– á lýsandi hátt, í kennslu, í skýrslugerð – á skáldlegan hátt, í orðaleikjum

Málgreind

• Dagleg notkun málgreindar• lesa dagblöð• skrifa bréf• sækja fundi• Málgreind er EKKI

– að vera tvítyngdur (getur þó falið í sér hæfni til að læra erlent mál).

– að vera skrafhreifinn, hafa gaman af að tala.

Rök- og stærðfræðigreind• Lykilfærni rök- og

stærðfræðigreindar– að nota og meta óhlutstæð tengsl– að nota tölur og rökhugsun

• Undirfærni: – talnarök (útreikningur, áætlun,

magnmæling)– rökleg lausnaleit (beina athygli að

heildarformgerð og tengslum, draga röklegar ályktanir)

Rök- og stærðfræðigreind• Dagleg notkun rök- og

stærðfræðigreindar– lesa áætlun strætisvagna– leysa ráðgátur– sjá um heimilisbókhaldið

• Rök- og stærðfræðigreind er EKKI– eingöngu bundin tölum.

Tónlistargreind

• Lykilfærni í tónlistargreind– að skynja og skilja mynstur hljóða– að skapa og tjá merkingu hljóða

• Undirfærni– að skynja tónlist– að framleiða tónlist– að semja tónlist /nótnaskrift

Tónlistargreind

• Dagleg notkun tónlistargreindar– hlusta á tónlist– syngja í kór– leika á hljóðfæri– greina á milli mismunandi hljóða í

bílnum

• Tónlistargreind er EKKI– örvuð með því að leika

bakgrunnstónlist.

Rýmisgreind

• Lykilfærni rýmisgreindar– skynja og umbreyta sjónrænum eða þrívíðum

upplýsingum– endurskapa myndir úr minninu

• Undirfærni– skoða og skilja orsakatengsl eða hagnýt

tengsl – nota rúmfræðilegar upplýsingar til stýra í

rýminu– næm skynjun eða athugun á hinu sjónræna

og listum– búa til sjónræn gögn eða listaverk

Rýmisgreind

• Dagleg notkun rýmisgreindar– rata í ókunnri borg– vísa til vegar/ fylgja leiðbeiningum– tefla

• Rýmisgreind er EKKI– bundin við hið sjónræna (blint fólk

getur búið yfir sterkri rýmisgreind).

Líkams- og hreyfigreind

• Lykilfærni líkams- og hreyfigreindar– líkamleg færni til að skapa afurðir eða

leysa mál– færni í að stjórna líkamanum eða

einstökum líkamshlutum.

• Undirfærni– hreyfingar í íþróttum– skapandi hreyfingar, þ.á m. við tónlist– líkamsstjórn og góðar fínhreyfingar– skipuleggja og semja hreyfingar (semja

listdans)

Líkams- og hreyfigreind

• Dagleg notkun líkams- og hreyfigreindar– Boltaleikir– standa og halda jafnvæi í strætisvagni á

ferð– Hjóla– lagfæra eitthvað smágert eða fíngert.

• Líkams- og hreyfigreind er EKKI– alltaf það sem órólegt barn eða barn með

mikla hreyfiþörf sýnir– óskipuleg orkulosun í líkamsrækt.

Samskiptagreind

• Lykilfærni samskiptagreindar– næmi fyrir tilfinningum, viðhorfum, skapi

og fyrirætlan annarra– að nota þann skilning til að eiga góð og

árangursrík samskipti við aðra– að færa sér samskiptahæfni í nyt til að ná

eigin markmiðum• Undirfærni

– gegna mismunandi félagslegum hlutverkum (s.s. leiðtogi, vinur, foreldri)

– ígrunda félagslegar aðstæður á gagnrýninn hátt

– taka virkan þátt (s.s. í stjórnmálum, sem ráðgjafi, kennari)

Samskiptagreind

• Dagleg notkun samskiptagreindar– eiga í viðskiptum– biðja um eða gefa leiðbeiningar– samskipti við samstarfsfólk– vera foreldri

• Samskiptagreind er EKKI– að vilja helst vinna með öðrum– að vera vel liðinn– að vera kurteis og fágaður í framkomu– að vera siðferðilegur eða manneskjulegur.

Sjálfsþekkingargreind • Lykilfærni sjálfsþekkingargreindar

– gerir einstaklingum fært að þekkja sjálfa sig– að nota sjálfsþekkingu þegar taka þarf

ákvarðanir– að þekkja og greina eigin tilfinningar, skap

og fyrirætlanir og sjá fyrir eigin viðbrögð við því sem getur gerst í framtíðinni.

• Undirfærni– sjálfsskilningur, hæfni til að íhuga sjálfan

sig á greinandi hátt– sýna þann skilning á fjölbreyttan hátt, s.s. í

ljóðum, málun, söng o.s.frv.– nota sjálfsskilning sinn vel, í eigin þágu og

samfélagsins

Sjálfsþekkingargreind

• Dagleg notkun sjálfsþekkingargreindar– mat á starfi eða starfsferli– trúariðkun– sálræn meðferð

• Sjálfsþekkingargreind er EKKI– að kjósa að vinna einn eða í

einangrun.

Umhverfisgreind

• Lykilfærni umhverfisgreindar– að skilja náttúruna og starfa í henni á

árangursríkan hátt– að greina á milli, flokka og nota sérkenni

umhverfisins– að flokka og aðgreina manngerða hluti

• Undirfærni– að athuga af gaumgæfni– þekkja mynstur og flokka fyrirbæri– nýta þekkingu á náttúrunni til að leysa

mál

Umhverfisgreind

• Dagleg notkun á umhverfisgreind– Matreiðsla– Garðyrkja– að flokka og raða hljómdiskum eða

öðru safni

• Umhverfisgreind er EKKI– bundin við hinn ytri heim.

– (Viens og Kallenbach, 2004)