hs1910

การพฒนาระบบการดแลโรคหด

เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำเภอ (CUP)

และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำบล

สถาบนพฒนาสขภาพอาเซยน

การพฒนาระบบการดแลโรคหด

เครอขายหนวยบรการ

ปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP)

และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภม

ระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

ISBN: 978-974-299-176-0

พมพครงท 1 ธนวาคม2554

ทปรกษา

พญ.สพตราศรวณชชากร สำานกงานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน

สถาบนพฒนาสขภาพอาเซยน

มหาวทยาลยมหดล

บรรณาธการวชาการ

รศ.นพ.วชราบญสวสด ภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน

ผเชยวชาญและผใหคำาแนะนำาตนฉบบ

นพ.สรเกยรตอาชานานภาพ ภาควชาเวชศาสตรชมชนคณะแพทยศาสตร

โรงพยาบาลรามาธบดมหาวทยาลยมหดล

นพ.คณตสรณสมฤทธเดชขจร สถาบนวจยระบบสาธารณสข

ทมวชาการพฒนาคมอ

1.รศ.นพ.วชราบญสวสด ภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน

2.นพ.ชาญชยจนทรวรชยกล ผอำานวยการโรงพยาบาลยางตลาด

อำาเภอยางตลาดจงหวดกาฬสนธ

3.คณทศนยญาณะ สำานกงานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน

4.คณพฤกษาบกบญ สำานกงานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน

5.คณผการตนฤทธศรบญ สำานกงานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน

6.คณรตนศรศระพาณชยกล นกเขยนอสระ

ทมพฒนาคมอ และผใหขอมลในระดบพนท

1.ผศ.ภญ.สณเลศสนอดม คณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

2.ภญ.ฌานสโมสร โรงพยาบาลศรนครนทรมหาวทยาลยขอนแกน

3.คณอไรวรรณแซอย โรงพยาบาลศรนครนทรมหาวทยาลยขอนแกน

4.คณแสงเดอนศภอดร พยาบาลวชาชพโรงพยาบาลยางตลาด


5.คณเพลนพศวรรณทอง โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลโคกศร


6.คณองนศรโยไว สำานกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

7.นพ.สมพงษจนทรโอวาทผอำานวยการโรงพยาบาลแกดำาอำาเภอแกดำา

จงหวดมหาสารคาม

8.นพ.รฐพลบตตะโยธ โรงพยาบาลแกดำาอำาเภอแกดำา


9.ภญ.กลลดาภบาลจอมมโรงพยาบาลแกดำาอำาเภอแกดำาจงหวดมหาสารคาม

10.คณสนรตนสงหคำา พยาบาลวชาชพโรงพยาบาลแกดำาอำาเภอแกดำา


11.คณสภาพรสโพธ พยาบาลวชาชพโรงพยาบาลแกดำาอำาเภอแกดำา


12.คณมะลวนพมพวชย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพหนองแสงอำาเภอแกดำา


13.คณนวรตนบญนาน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลหนองแสง

อำาเภอแกดำาจงหวดมหาสารคาม

14.คณลภสรดาจอยนแสงโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลหนองแสง

อำาเภอแกดำาจงหวดมหาสารคาม

15.คณเกษรวงศมณ สำานกงานสาธารณสขอำาเภอหลมสก

จงหวดเพชรบรณ

16.คณกรวรรณจนทพมนพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลหลมสก

จงหวดเพชรบรณ

17.ภญ.นรศราบญมารมณโรงพยาบาลหลมสกจงหวดเพชรบรณ

18.คณสธากานตเชาวด พยาบาลวชาชพโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ตำาบลนำากออำาเภอหลมสกจงหวดเพชรบรณ

19.นายขจรศกดพรหมมาสาพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ตำาบลนำากออำาเภอหลมสกจงหวดเพชรบรณ

20.นางสภาณโสมาลา พยาบาลวชาชพโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ตำาบลหนองบวตำาบลสกหลงอำาเภอหลมสก

จงหวดเพชรบรณ จดพมพและเผยแพร

สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)

สำานกงานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน(สพช.)

สถาบนพฒนาสขภาพอาเซยนมหาวทยาลยมหดล

โครงการสนบสนนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

ประสานงาน วรรณพรบญเรองสถาบนวจยระบบสาธารณสข

สรตฉตรไชยากฤษกระทรวงสาธารณสข

ภาพถาย รตนศรศระพาณชยกล

ภาพประกอบโดยสำาเรงนาทรพย

พมพท บรษทบเลตนจำากด

สถาบนวจยระบบสาธารณสข

ชน4อาคารสขภาพแหงชาตกระทรวงสาธารณสข

ถ.ตวานนทต.ตลาดขวญอ.เมองจ.นนทบร11000

โทรศพท0-2832-9200

http://hsri.or.th

สำานกงานโครงการสนบสนนนโยบายโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

โทรศพท0-2590-2348

http://hph.moph.go.th

กระทรวงสาธารณสขรบนโยบายจากรฐบาลเมอปพ.ศ.2552

ใหปรบปรงระบบบรการสขภาพของภาครฐทกระดบใหไดมาตรฐาน

โดยยกระดบสถานอนามยเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลเนองจาก

เปนนโยบายทมผลตอคณภาพชวตของประชาชนโดยตรงสำานกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)จงไดสนบสนนงบประมาณ

ในการขบเคลอนนโยบายโดยผานโครงการแผนงานการสนบสนนกลไก

การบรหารจดการเพอการพฒนาระบบบรการปฐมภม: โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพตำาบล

การขบเคลอนนโยบายมกลวธดำาเนนการหลายทางการสงเคราะห

และพฒนาชดความรหรอคมอการปฏบตงานเปนวธการหนงในปทผานมา

จงไดผลตคมอจำานวน5เลมไดแกการจดการระบบการดแลผปวย

โรคเรอรง(กรณเบาหวานและความดนโลหตสง)แนวทางการดแลรกษา

ภาวะซมเศราและผมความเสยงตอการฆาตวตายแนวทางการดแลสขภาพ

วยรนประสบการณการทำางานสรางเสรมสขภาพคนพการและแนวปฏบต

ในการบรการผสงอายซงไดแจกจายใหหนวยงานทเกยวของอยางทวถงไป

แลวนนหนงสอการพฒนาระบบการดแลโรคหดเครอขายหนวยบรการ

ปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

เปนชดความรตอเนองจากเดมซงสอดคลองกบนโยบายของรฐบาล

เขยนโดยผปฏบตงานจากประสบการณตรงและสงเคราะหเปนความรท

ปฏบตไดจรงและเปนกำาลงใจใหกบผปฏบตงานในการพฒนาคณภาพ

การทำางานอยางตอเนองปรบปรงการทำางานใหเปลยนไปจากเดม

ปรบเปลยนบทบาทหนาทใหเปนผจดการสขภาพแทนทใหบรการเพยง

อยางเดยวประชาชนดแลสขภาพของตนเองนอกจากนยงเปนไปตามหลก

การขนพนฐานของการมสทธในการเขาถงการบรการสขภาพของประชาชน

อกดวย

คำานำา

นายกรฐมนตรนางสาวยงลกษณ ชนวตร ไดแถลงนโยบาย

ตอรฐสภาในวนองคารท23สงหาคม2554มนโยบายสงคมและ

คณภาพชวตขอ4.3.1วาดวยการลงทนดานบรการสขภาพทใหความสำาคญ

ตอ“การพฒนาสถานบรการปฐมภมในเขตเมองและชนบททสมบรณแบบ

ทวประเทศ”นอกจากนนายวทยา บรณศร รฐมนตรวาการกระทรวง

สาธารณสขยงไดเนนยำาความสำาคญของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

และศนยสขภาพชมชนเมองโดยสนบสนนใหมการดแลเดกสตรผสงอาย

ผพการเนนการใหการบรการเชงรกสงเสรมสขภาพปรบลดพฤตกรรมเสยง

เนนการมสวนรวมของชมชนสงเหลานเปนสทธขนพนฐานเบองตนของ

ประชาชนและในระยะยาวจะพฒนาใหคณภาพชวตของประชาชนดขน

อยางยงยน

คมอเลมนจะเปนประโยชนตอการปฏบตงานของเจาหนาทใน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล/ศนยสขภาพชมชนเมองตลอดจน

ผเกยวของเปนอยางมากความสำาเรจของการดำาเนนงานจดทำาคมอเกดขน

จากความรวมมอของหนวยงานตางๆของกระทรวงสาธารณสขทงสวนกลาง

และสวนภมภาคสถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)สำานกงาน

หลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)และสำานกงานคณะกรรมการสทธ

มนษยชนแหงชาตดงนนสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

(สสส.)โดยสำานกงานโครงการสนบสนนนโยบายโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ตำาบลจงขอขอบคณไวณโอกาสน

นายแพทยชชย ศภวงศ

ผจดการโครงการสนบสนนนโยบายรพ.สต.(สสส.)

รองประธานคณะกรรมการอำานวยการรพ.สต.และอสม.

เลขาธการคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

คำานำา

ทามกลางสถานการณสขภาพทปรบเปลยนเปนภาวะโรคเรอรง

เพมขนอนเนองจากสงคมไทยปรบเปนสงคมผสงอายและสงแวดลอม

ทเปลยนไปมผลกระทบตอสขภาพมากขนโรคหดเปนปรากฏการณหนง

ของภาวะสขภาพทมผลกระทบมาจากสภาพแวดลอมทางกายภาพและ

ทางสงคมโรคหดเปนภาวะสขภาพทตองการการดแลทงระยะเฉยบพลน

และตอเนองเปนภาวะเรอรงดงนนจงตองการผดแลสขภาพทมความเขาใจ

ทง“โรค”และ“คน”อยางผสมผสานตอเนองอนเปนคณลกษณะเดนของ

หนวยบรการปฐมภมหนวยบรการใกลบานใกลใจหรอทยกระดบใหมเปน

“โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล”จดเดนของการทำางานในหนวยบรการ

สขภาพปฐมภมคอเปนจดบรการดานแรกเขาถงงายดแลอยางผสมผสาน

ทงในดานการรกษาการสงเสรมและการปองกนโรคอกทงทำาหนาท

ประสานสงตอไปยงหนวยบรการอนทมความซบซอนทางการแพทยมากกวา

หรอสงตอไปรบบรการดานอนทเกยวของตลอดจนทำาหนาทชวยเหลอ

และเสรมศกยภาพใหแกผปวยและครอบครวในการดแลตนเองได

อยางเหมาะสมสอดคลองกบวถชวตและยงมบทบาทประสานรวมมอกบ

ชมชนทองถนในการจดการกบปญหาหรอผลกระทบตอสขภาพ

ผปวยโรคหด เปนโรคหนงทมความจำาเปนตองการบรการใน

ลกษณะดงกลาวขางตนการดแลผปวยโรคหดอยางมประสทธภาพถอวา

เปนความทาทายใหมตอคณภาพการจดบรการของหนวยบรการปฐมภม

รวมทงการประสานบรการทเชอมโยงระหวางหนวยบรการใกลบานกบ

โรงพยาบาลและการผสมผสานระหวางการรกษากบการปองกนโรค

หนงสอเลมนเปนผลผลตหนงของการทำางานโดยคณะทำางาน

พฒนาเอกสารวชาการทจะชวยใหคนทำางานโรคหดในระบบบรการและ

ผสนใจเหนความสำาคญตระหนกถงปญหาและรวมกนสนบสนนการปองกน

และการดแลแกไขปญหาโรคหดในพนทโดยเฉพาะอยางยงหนงสอเลมน

ยงเปนสวนหนงของการเผยแพรองคความรทเกยวของซงครอบคลมเนอหา

เรองสถานการณโรคหดในประเทศบทบาทของภาคสวนตางๆในการดำาเนน

งานรวมกนโดยไดรบความรวมมอจากผเขยนทงทมาจากหนวยงานสถาบน

การศกษาองคกรวชาการและหนวยงานปฎบตในพนทเปนอยางด

สดทายนหวงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนกบผสนใจใน

การพฒนาระบบการดแลโรคหดใหมคณภาพและประสทธภาพตอไป

แพทยหญงสพตรา ศรวณชชากร

ผอำานวยการสำานกงานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน

สถาบนพฒนาสขภาพอาเซยนมหาวทยาลยมหดล

สถาบนวจยระบบสาธารณสข(สวรส.)ใหความสำาคญกบการวจย

และพฒนาระบบบรการปฐมภมโดยเปนแผนงานวจยหนงทใหการสนบสนน

มาอยางตอเนองมสถาบนวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน(สพช.)

เปนกลไกสำาคญเมอรฐบาลมนโยบายในการยกฐานะสถานอนามยเปน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพ.สต.)สวรส.และเครอขายฯ

ไดสนบสนนดานวชาการในการพฒนาและดำาเนนการตามนโยบายดงกลาว

อยางเตมทโดยเนนการพฒนากำาลงคนและระบบการจดบรการเปนประเดน

สำาคญเนองจากเปนปจจยชขาดคณภาพบรการทจะสรางความยอมรบ

ของประชาชนตอรพ.สต.ในทสด

เอกสารฉบบนจดทำาขนโดยทมนกวชาการสาขาตางๆ เพอ

สนบสนนการดำาเนนงานตามนโยบายดงกลาวโดยมการสรปบทเรยน

และกรณตวอยาง(goodpractice)การจดบรการสำาหรบปญหาสขภาพ

ทพบบอยในชมชนทงนคาดหวงวาบคลากรทปฏบตงานท รพ.สต.

จะสามารถใชในการศกษาหาความรดวยตนเองและพฒนาทกษะใน

การดแลสขภาพของชมชนไดอกทางหนงควบคไปกบการพฒนาศกยภาพ

บคลากรทกระทรวงสาธารณสขกำาลงเรงดำาเนนงาน

ขอขอบคณสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

(สสส.)ทใหความสำาคญในการสนบสนนการผลตเอกสารฉบบนขอขอบคณ

ความทมเทเสยสละของนกวชาการทเกยวของทกทานจนทำาใหไดผลงานท

มคณภาพชนนและสดทายขอขอบคณบคลากรรพ.สต.ทกทานทจะไดม

สวนชวยกนพฒนาสขภาวะของประชาชนในชมชนใหดขนตามนโยบายของ

รฐบาล

นายแพทยพงษพสทธ จงอดมสข

ผอำานวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข

คำานยม

สถานการณโรคหดในประเทศไทยรนแรงขนทกป

คนไทยปวยเปนโรคหดกวา 3 ลานคน

ขณะททวโลกมผปวยทงหมด300ลานคน

และทนาวตกกงวลคอ

“ประเทศไทยมจำานวนผปวย

เขาหองฉกเฉนของโรงพยาบาล

จากอาการของโรคหด

มากกวาปละ 1 ลานครง”

รพ.สต. คอหนวยบรการสขภาพปฐมภม

ทอยใกลชดประชาชนมากทสดสามารถดแลคนไขไดอยางเปนองครวม

โดยดแลตงแตกอนปวย-หลงปวยรวมทงดในทกๆมตของชวต

อกทงยงสงเสรมใหผปวยมศกยภาพการดแลตนเอง

สงเสรมใหครอบครวและชมชนรวมกนดแลผปวย

รวมไปถงสรางสงแวดลอมใหเหมาะสม

เพอปองกนและควบคมโรคหดไมใหมอาการรนแรง

รพ.สต. จงถอเปนกำาลงสำาคญ

ในการลดภาวะ “จบหด” ของผปวย ลดการรบการรกษา

ทโรงพยาบาล และยกระดบคณภาพชวต

ของผปวยและครอบครวได

สารบญ

ทำาความรจกกบ “โรคหด” ภยเงยบทไมควรมองขาม

y สถานการณโรคหดในประเทศไทย

y ปจจยททำาใหเกดโรคหด

y กลไกการเกดโรคหด

y อาการอยางไรทเขาขายเปน“โรคหด”

y ความแตกตางของอาการหอบในโรคหดและโรคอนๆ

y จะรไดอยางไรวาอาการหอบทเกดขน เกดจากโรคหดหรอ

โรคหวใจ?

y อาการของผปวยโรคหดทตองการความชวยเหลอดวนมาก

y จะรไดอยางไรวาเปนโรคหด

y เรองนารสำาหรบการดแลผปวยโรคหด

| ความเขาใจทคาดเคลอนเกยวกบโรคหด(FQA)

| ผปวยโรคหดชนดเรอรงควรใชยาสเตยรอยดชนดสด

เพอควบคมอาการอยางตอเนอง

y “โรคหด”สามารถรกษาเพอควบคมอาการใหเปนปกตได

y สามแนวทางหลกรกษาโรคหด

y โรคหดในเดก

| เดกทปวยเปนโรคหดมอาการแตกตางจากผใหญทปวย

เปนโรคหดอยางไร?

| ความรนแรงของโรคหดในเดก

| เครองพยากรณการจบหด

17บทท 1

| ยารกษาโรคหดในเดก

| ยาสดเปนรปแบบของยาทดทสดในการรกษาโรคหดในเดก

| การใชยาบรรเทาอาการจบหด

| สงทเดกปวยเปนโรคหดควรหลกเลยง

| ขอควรปฏบตเมอเดกมอาการหอบ

| การออกกำาลงกายในเดกทปวยเปนโรคหด

| อาหารทควรหลกเลยงในเดกทเปนโรคหด

| ควนบหรกบเดกทเปนโรคหด

| วธการดแลลกหลานเปนโรคหดสำาหรบผปกครอง

| กรณศกษาโรคหดในเดก:กรณนองกบแกลม

Easy Asthma Clinic และแนวทางการจดการโรคหด

สำาหรบ CUP

y EasyAsthmaClinic:ปจจยสำาคญในการจดการโรคหดใน

ชมชน

y ทำาความรจกกบEasyAsthmaClinicคลนคโรคหดใกลบาน

ใกลใจ

y จะจดตงEasyAsthmaClinicในระดบรพช.ตองเรมตน

อยางไร

y บทบาทหนาทของทมสหวชาชพของEasyAsthmaClinic

ในระดบรพช.

y การดำาเนนงานภายในEasyAsthmaClinic

y สแนวทางการสรางระบบเครอขายการดแลโรคหดระดบCUP

y ตวอยางงานR2RการทำางานAsthmaของรพช.

ป2551–2552

บทท 2 83

บทท 3

บทท 4

แนวทางการพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหดสำาหรบ รพ.สต.

y การพฒนา3องคประกอบหลกในการดแลผปวยโรคหด

ในชมชนโดยรพ.สต.

1.ทมดแลโรคหดในเครอขายบรการปฐมภม2.การจดบรการEasyAsthmaClinic/คลนคโรคหด

ในรพ.สต.

3.การจดกจกรรมการดแลตอเนองและการทำากจกรรมสงเสรมสขภาพผปวยโรคหด

ภาคผนวก

y สอเรยนรและแหลงขอมลเพมเตม

y Websiteเผยแพรความรในการดแลโรคหด

y เอกสารอางอง

y เวบไซตอางอง

111

145

บทท 1

ทำาความรจกกบ

“โรคหด” ภยเงยบ

ทไมควรมองขาม

ทผานมา

มความเขาใจวา“โรคหดรกษาไมหาย”

เพราะคดวาเปนโรคทเกดจากความผดปกตของกลามเนอหลอดลม

ทโตขนและหดตวมากกวาปกต

แตการศกษาวจยในปจจบนพบวา

“โรคหด” สามารถควบคมใหผปวย

ใชชวตเปนปกตได

เพราะเปนโรคทเกดจากการอกเสบของหลอดลม

จนหลอดลมไวตอสงกระตนผดปกต

ดงนนหากมการใหยาลดการอกเสบของหลอดลมอยางเหมาะสม

และรกษาแตเนนๆกอนทจะเปนเรอรง

กสามารถกลบคนสสภาพปกตได

การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

สถานการณโรคหดในประเทศไทย

ปจจบนคนทวโลกปวยเปนโรคหดมากกวา300ลานคนขณะท

คนไทยปวยเปนโรคหดมากถง3ลานรายพบวาเดก10-12%และผใหญ

6.9%เปนโรคหดจากขอมลของกระทรวงสาธารณสขพบมผปวยทเขารบ

การรกษาในโรงพยาบาลเนองจากโรคหดเพมขนทกปโดยในปพ.ศ.2538

มผปวยโรคหดเขารบการรกษาในโรงพยาบาลกวา66,679รายและเพม

เปน102,273รายในปพ.ศ.2552

“ป พ.ศ. 2540 มผเสยชวตดวยโรคหด จำ�นวน 806 ร�ย

ป พ.ศ. 2546 มผเสยชวตเพมขนเปน 1,697 ร�ย”

โรคหดยงเปนโรคทมผลกระทบตอผปวยและระบบสาธารณสข

คอนขางสงเพราะเปนโรคเรอรงทำาใหคณภาพชวตของผปวยลดลงตาม

ความรนแรงของโรคทเพมขนจากการสำารวจพบผปวยโรคหดมากกวาครง

ไมสามารถทำากจกรรมตางๆไดเชนคนปกตทวไป

บทท

1

19การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

คนจำานวนมากยงเรยก “โรคหด”

เปน “โรคหดหอบ” ซงไมถกตอง

เนองจาก หอบเปนอาการของโรคหด

คนเปนโรคหดไมจำาเปนตองมอาการหอบเสมอไป

เราจงควรเรยกชอนใหถกตองวา

“โรคหด”

แตความเขาใจผดเกยวกบโรคหดยงมอยมากทผานมาคนทวไป

มกเขาใจวาโรคหดไมหายเนองจากเปนโรคทเกดจากความผดปกตของ

กลามเนอหลอดลมทโตขนและหดตวมากกวาปกตแตการศกษาวจย

ในปจจบนพบวา “โรคหด” สามารถควบคมใหผปวยใชชวตเปนปกตได

เพราะเปนโรคทเกดจากการอกเสบของหลอดลมจนหลอดลมไวตอ

สงกระตนผดปกตดงนนหากมการใหยาลดการอกเสบของหลอดลม

อยางเหมาะสมและรกษาแตเนนๆกอนทจะเปนเรอรงโรคหดกสามารถ

ควบคมได

ปจจยททำาใหเกดโรคหด

ปจจยททำาใหเกดโรคหดจำาแนกได2ปจจยคอปจจยภายในจาก

ตวผปวยและปจจยภายนอกจากสงแวดลอม

20 ทำาความรจกกบ “โรคหด” ภยเงยบทไมควรมองขาม การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

โรคหด

ไมใชโรคตดตอ แตเปนโรคทเกดจากการถายทอด

ทางพนธกรรม หรอ จากการสมผส

สารเคม มลพษ หรอสารกอภมแพเปนเวลานาน

ปจจยภายในจากผปวย

y กรรมพนธ เชอวาเกดจากความผดปกตของพนธกรรมทควบคม

การตอบสนองของระบบภมคมกนกอใหเกดการตอบสนอง

ผดปกตตอสารกอภมแพหรอสารสอการอกเสบ

y ภาวะผดปกตภมแพเรอรงอนๆเกดจากภาวะทหลอดลมมการ

ตอบสนองไวตอสงกระตนหรอสารกอภมแพผดปกตเชนภมแพ

ทางจมกลมพษภมแพทางตาเปนตนผปวยอาจไมทราบวา

เปนโรคภมแพอนรวมดวยเพราะไมไดสงเกตจนกวาจะกระทบตอ

การดำาเนนชวตประจำาวนหรอมอาการเรอรงเชนจามคดจมก

มนำามก เสมหะไหลลงคอหลงตนนอนตอนเชาหลงสมผส

สารกระตนหรอสารระคายเคองโดยเฉพาะบหร

ปจจยจากสงแวดลอม

y สารกอภมแพหรอสงกระตนภายในและภายนอกบานจะทำาให

ผปวยมอาการมากขนหรออาการกำาเรบใหมแมจะทเลาลงแลว

หรอควบคมใหสงบลงไดเชนฝนบานไรฝนขนสตวจากสตวเลยง

ในบานโดยเฉพาะขนแมวขนสนขขนเปดขนไกขนนกแมลงสาบ

เชอราทอบชนละอองเกสรดอกไมวชพช

บทท

1


โรคหด

เปนโรคทเกดจากการอกเสบเรอรงของหลอดลม

สงผลใหหลอดลมมปฏกรยาตอบสนองไวตอสงกระตน

สารกอภมแพสารระคายเคอง

และสงแวดลอมทไมเหมาะสม

ผปวยมอาการไอ หายใจลำาบาก หายใจมเสยงวด

ทเรยกวา “จบหด” บางครงหลอดลมหดมากจนผปวย

ขาดอากาศหายใจและอาจเสยชวตได

y มลภาวะในอากาศทงทเปนมลพษภายในและภายนอกบานเชน

เขมาควนควนไฟจากการปรงอาหารแกสหงตมควนทอไอเสย

รถยนตอากาศเปนพษกลนฉนกลนอบกลนเหมนฝนผงจาก

โรงงานอตสาหกรรมถานหนหมอกควนจากโรงงานเสนใย

สงเคราะหพรมวสดตกแตงบาน

y สารระคายเคองเชนควนบหรนำาหอมสเปรยสพนสทาบาน

ทนเนอรนำายาหรอสารเคมแกสควนธปควนเทยนละอองยาฆา

แมลงฝนกอสรางฝนหน


แผนภาพ 1 กลไกการเกดโรคหด

ปจจยและสงกระตนสารกอภมแพ/มลภาวะในอากาศ/สารระคายเคอง

หลอดลม

อกเสบ

อาการ:ไอหอบหายใจมเสยงวด

หลอดลมไวผดปกต

สมรรถภาพปอดตำากวาปกต

กลไกการเกดโรคหด

สาเหตของโรคหดยงไมทราบแนชดแตพบวาหลอดลมของผปวย

โรคหดมการอกเสบไวตอสงกระตนผดปกตการอกเสบนอาจเกดจาก

การสมผสสารภมแพ เชนขนสนขขนแมวไรฝนละอองเกสรดอกไม

เนองจากหลอดลมผปวยโรคหดไวตอสงกระตนเมอเจอสงกระตนจงจะ

หดตวสงผลใหผปวยไอหายใจลำาบากและหายใจมเสยงวดซงเรยกวา

“จบหด”นอกจากนการอกเสบของหลอดลมทเกดเปนเวลานานอาจทำาให

เกดการเปลยนแปลงของหลอดลมทำาใหผนงหลอดลมหนาอยางถาวร

ทเรยกวาairwayremodelingสงผลทำาใหสมรรถภาพปอดคนไขโรคหด

ตำากวาปกตและหลอดลมไวตอสงกระตนอยางถาวร

บทท

1


อาการอยางไรเขาขายเปน “โรคหด” ?

3 ไอเรอรงเปนๆหายๆ

3 หายใจออกมเสยงวด

3 ตนกลางคนหรอเชาตรเพราะไอหรอหายใจลำาบาก

3 ไอหายใจลำาบากบางฤดกาลของปเชนฤดฝนปลายฝนตนหนาว

ฤดหนาวเปนตน

3 ไอหลงเปนไขหวด

3 ไอหายใจลำาบากหอบเหนอยแนนหนาอกอดอดบรเวณลำาคอ

หายใจลำาบากหลงสมผสสารกระตนสารเคมอาหารยาบางชนด

เชนแอสไพรนหรอสมผสสารกอภมแพเชนฝนบานควนธป

กลนยากนยง ละอองเกสรดอกไม มลพษควนบหร หรอ

หลงเปนหวดตดเชอทางเดนหายใจ

3 ไอมากหรอหอบเหนอยหลงออกกำาลงกาย

3 มอาการหอบหดรวมกบอาการภมแพอนๆเชนภมแพจมกภมแพ

ทางตาและภมแพผวหนงอาการและความถของอาการจะรนแรง

แตกตางกน ในแตละบคคลสภาพสงแวดลอมครอบครว

การทำางานแบบแผนการดำาเนนชวตและสภาวะรางกายจตใจ

อารมณ


ความแตกตางของอาการหอบในโรคหดและโรคอนๆ

อาการหอบคออาการหายใจลำาบากมกมอาการหายใจเรวรวมดวยผปวยทมอาการหอบสงเกตไดจากการหายใจเรวขนซโครงบานออกทรวงอกยกสงขณะหายใจเขาชองทอยระหวางซโครงและเหนอซโครงบมลงจมกมกบานถาหอบเหนอยมากอาจมอาการอนรวมเชนหายใจเสยงดง

สาเหตของการหอบอาจเกดจากโรคจากระบบตางๆ ไดแกy โรคระบบหายใจเชนโรคปอดอกเสบปอดบวมนำาในรายทปอดอกเสบจะมไขรวมดวย

y โรคหลอดลมอกเสบเรอรงและโรคถงลมปอดโปงพองสวนใหญเกดจากการสบบหรเรอรงทำาใหมอาการไอหายใจมเสยงวดมเสมหะและมอาการหอบเหนอย เมอเปนมานานหรอเมอโรคกำาเรบเวลาเปนไขหวดหรอมการตดเชออนๆ

y โรคระบบหวใจและหลอดเลอดเชนหวใจลมเหลวจากภาวะตางๆโรคหวใจเกอบทกชนดถาเปนมากหรอกลามเนอหวใจออนเปลยทำางานไมไหวจะเกดอาการหอบเหนอยเพราะเลอดไปคงในปอดจนปอดบวมนำาสวนใหญคนทเปนโรคหวใจและเคยหวใจลมเหลวมาแลวจะรวาอะไรเปนสาเหตททำาใหเกดอาการหอบเหนอยทงทโรคหวใจยงเปนเทาเดมสาเหตเหลานนไดแกออกกำาลงมากเกนไปกนอาหารมากเกนไปโดยเฉพาะอาหารเคมนอนไมหลบหรอขาดการพกผอนเปนไขหวดหรอไขจากการตดเชออนๆเครยดกงวลรนแรง

บทท

1


y โรคระบบสมองเชนโรคสมองอกเสบเสนเลอดในสมองแตกหรอ

ตบตนกทำาใหหอบเหนอยไดแตผปวยจะมอาการทางสมองอนๆ

ชดเจนเชนอมพาตอมพฤกษชกสบสนหมดสต

y โรคระบบตอมไรทอและเมตาโบลค เชนภาวะเลอดเปนกรด

เบาหวานอยางรนแรงหรอทเรยกวาโรคเบาหวานเปนพษจากการ

ควบคมโรคเบาหวานไมดทำาใหเกดของเสยและกรดคงในรางกาย

จงหอบเหนอยถงขนหมดสต

y โรคคอพอกเปนพษผปวยทเปนมากจะเกดอาการหอบเหนอย

เมอมอาการหอบเหนอยอาการอนๆของโรคคอพอกเปนพษ

มกปรากฏใหเหนชดเจนเชนผอมลงมากชพจรเตนเรวผวหนง

เนยนละเอยดกวาคนอนในเพศและวยเดยวกนตาดและอาจตา

โปนมอสนหงดหงดงาย

y โรคระบบไตเชนภาวะไตวายถาเปนมากจะทำาใหเกดการคงของ

เกลอและนำาในรางกายถานำาและเกลอคงเทาจะบวมหนาจะบวม

และปอดจะบวมนำาจนหอบเหนอยไดโรคไตยงทำาใหของเสยคง

ในรางกายเมอของเสยคงมากๆเลอดจะเปนกรดตองหายใจเรว

และลก


จะรไดอยางไรวา

อาการหอบทเกดขนเกดจากโรคหดหรอโรคหวใจ ?

อาการหอบของผเปนโรคหดมกเกดจากสงกระตนตอไปน

1.สารกอภมแพเชนขนสนขขนแมวไรฝนละอองเกสรดอกไม

2.การสมผสความรอนหรอเยนเชนการรบประทานไอศกรมหรอ

เขาหองแอร

3.การออกกำาลงกาย

4.อารมณทแปรปรวนเชนหวเราะมากโมโหมาก

5.การสมผสหมอกควน

6.ไขหวดหรอการตดเชอในระบบทางเดนหายใจสวนบน

7.การรบประทานยาบางตวเชนยากลมแอสไพรน

ยาลดความดนกลมbeta-blockerเชนโพรพาโนลอล

(propanolol)อะทโนลอล(atenolol)

อาการหอบของผเปนโรคหวใจจะหอบขณะออกกำาลงกาย

แตหากอาการแยลงการขยบรางกายเพยงเลกนอยกอาจทำาใหหอบแลวทสด

แมอยเฉยๆกอาจหอบไดไมเพยงเทานนผปวยอาจตองตนมาหอบตอน

กลางคนสวนมากเมอนอนหลบไปแลว3–4ชวโมงจะตองตนลกมานง

หายใจแรงๆหลายครงเนองจากแนนอดอดในหนาอกจงคอยนอนหลบ

ตอไดอาการนอาจเกดจากนำาทวมปอดจากหวใจลมเหลวนอกจากนผปวย

หวใจวายมอาการขาบวมเวลานอนจงตองนอนหมอนสง

บทท

1


อาการของผปวยโรคหด

ทตองการความชวยเหลอดวน

3 มอาการเหนอยออนเพลย

3 เรมเขยวรอบปาก

3 ผทตองสดยาขยายหลอดลมบอยกวาทก3-4ชวโมง

3 ไมสามารถพดเปนประโยค

3 มเสยงหายใจวดเพยงเลกนอยแตมอาการออนเพลยมากหายใจ

ลำาบาก

3 เรมซม(บางรายเอะอะโวยวายคลายคนจะจมนำา)

3 สำาหรบเดกเลกหรอทารกจะไมคอยดดนมรองเสยงเบาหายใจแรง

และเรวผวหนงซดหรอเลบสคลำา


ผปวยโรคหดจะมหลอดลมไวตอสงกระตนผดปกต

เวลาเจอสงกระตนหลอดลมจะหดตว

ทำาใหหลอดลมตบผปวยโรคหดจงมอาการไอหอบ

หายใจลำาบากหรอหายใจมเสยงวด

ถาหลอดลมไมตบมากนกอาการเหลาน

อาจทเลาหายไปไดเอง

แตถาหลอดลมตบมากผปวยจะมอาการมากจนทำางานปกตไมไหว

ตองมารบการรกษาทโรงพยาบาล หรอหองฉกเฉน

บางครงหลอดลมตบมาก ผปวยอาจหายใจไมได

อาจขาดอากาศหายใจ ทำาใหเสยชวตได

เรามกไมทราบวาโรคหดทำาใหเสยชวตได

เพราะผปวยสวนมากจะไดรบการรกษากอนเสยชวต

บทท

1


จะรไดอยางไรวาเปนโรคหด

เราจะสงสยวาผปวยเปนโรคหดเมอผปวยมอาการไอหอบหายใจ

มเสยงวดเปนๆหายๆหรอมอาการไอเรอรง โดยเฉพาะถาไอเวลา

กลางคนตองสงสยวาอาจเปนโรคหดไดหรอมอาการไอเรอรงหลงจาก

เปนไขหวดโดยปกตคนเปนไขหวดมกจะหายไอภายใน1สปดาหถาหลง

เปนหวดแลว2-3สปดาหยงไอไมหายไอเสมหะไมมากสขาวและ

ไอกลางคนกอาจเปนโรคหดได

การวนจฉยวาเปนโรคหดจะทำาอยางไร ?

การวนจฉยโรคหดสามารถทำาไดดวยการซกประวตทมอาการทเขา

ไดรวมกบการตรวจวนจฉยเพมเตมคอ

การตรวจสมรรถภาพปอด(spirometry)การตรวจสมรรถภาพปอด

เปนการตรวจททำาไดไมยากและไมเจบตวโดยใหผปวยเปาลมแรงๆ

เขาไปในเครองตรวจสมรรถภาพปอด(spirometer) เครองจะวด

ปรมาตรและความเรวของลมทเปาออกปรมาตรของลมทเปาออกได

ในวนาทแรกเรยกวาForcedExpiratoryVolumein1second

(FEV1)มหนวยเปนลตรปรมาตรของลมทเปาออกไดทงหมดเรยกวา

ForcedVitalCapacity(FVC)มหนวยเปนลตรโดยปกตลมทเปาออก

มามากกวา70%ของลมทงหมดทเปาออกจะออกมาในวนาทแรก

นนคอFEV1/FVC>70%ถาหลอดลมตบความเรวของลมท

เปาออกจะลดลงFEV1และFEV1/FVCนอยกวา70%ถาพบ


มการอดกลนทางเดนหายใจคอมคาFEV1ตำาและFEV1/

FVC<70%แลวใหผปวยพนยาขยายหลอดลมFEV1ดขนมากกวา

เดม12%สามารถใหการวนจฉยวาเปนโรคหดไดการตรวจสมรรถภาพ

ปอดจะบอกไดวาผปวยมหลอดลมตบมากนอยเพยงใดคนไขโรคหด

ควรไดรบการตรวจสมรรถภาพปอดทกคนเพอวนจฉยวาเปนโรคหด

จรงหรอไมรนแรงระดบไหนนอกจากนการตรวจสมรรถภาพปอด

ยงใชในการตดตามผลของการรกษาวา ดขนมากนอยเพยงไร

หลงการรกษาแลวสมรรถภาพปอดกลบมาเปนปกตหรอยง

1.วธการตรวจสมรรถภาพปอดแบบงายๆทผปวยสามารถทำาเองได

ทบานรพ.สต.และโรงพยาบาลทไมมspirometerคอการใชเครองวด

ความเรวสงสดของลม (peak flow meter) ทชวยผปวยประเมน

ความรนแรงของโรคหดไดราคาประมาณ800บาทวธใชไมยาก

ผปวยเพยงสดลมใหเตมปอดแลวเปาออกใหแรงทสดคาทวดไดจะเปน

คาความเรวสงสดของลมทเปาออกได(peakexpiratoryflowrate

หรอPEFR)หนวยเปนลตร/นาทถาหลอดลมตบคาทไดจะตำา

ถาหลอดลมไมตบคาทไดจะสงและหลงพนยาขยายหลอดลมแลว

หากPEFRดขนมากกวา20%กวนจฉยวาเปนโรคหดได

บทท

1


Q :

A :

2.การวดความผนผวนของคา PEFR (peak flow variability) โดยใช

เครองวดความเรวลมสงสด(peakflowmeter)โดยใหผปวยวดคา

PEFRเชาและเยนเปนเวลา2สปดาหแลวคำานวณคาความผนผวน

คาความผนผวน=(PEFRสงสด–PEFRตำาสด)X100

½(PEFRสงสด+PEFRตำาสด)

ในคนปกตหลอดลมไมคอยหดขยายมากนกดงนนความผนผวน

จงนอยกวา20%แตหลอดลมผปวยโรคหดจะหดขยายอยเรอยทำาให

คาความผนผวนของPEFRมากกวา20%ดงนนถาวดความผนผวน

ของPEFRไดมากกวา20%กถอวาเปนโรคหดการวดความผนผวน

ของคาPEFRสามารถวดไดอกวธคอใหผปวยวดคาPEFRเชา

และเยนเปนเวลา2สปดาห แลวดคาPEFRทตำาสดคดเปน

กเปอรเซนตของคาPEFRทดสดวธนจะคำานวณงายกวาวธแรก

เรองนารสำาหรบการดแลผปวยโรคหด

ความเขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบโรคหด

จรงหรอไมวา โรคหดรกษาไมหาย

แพทยมกบอกวาโรคหดรกษาไมหายขาดแตสามารถควบคมได

โดยปจจบนเมอเราใชยาพนสเตยรอยดเปนเวลานานจนโรคสงบ

และหยดยาไดผปวยกจะบอกวาหายหอบแลวแตแพทยจะบอก

วาโรคสงบ


Q :

A :

Q :

A :

Q :

A :

Q :

A :

Q :

A :

เปนโรคหด ทำาไมหอบบอย

โรคหดจะมการอกเสบในหลอดลมจนหลอดลมไวตอสงกระตน

ดงนนเมอเจอสงกระตนเชนอากาศเปลยนแปลงหลอดลมจะ

หดตวทำาใหผปวยมอาการไอหายใจลำาบากและมเสยงวดเรยกวา

จบหด

โรคหดเปนโรคทางพนธกรรมหรอไม

โรคหดเปนโรคทางพนธกรรมถาพอแมเปนโรคหดลกกมโอกาส

เปนโรคหดมากกวาคนปกตนอกจากพนธกรรมสงแวดลอมหรอ

การตดเชอในระบบทางเดนหายใจทำาใหเกดโรคหดไดเชนกน

จรงหรอไมวาผปวยโรคหดตองนอนโรงพยาบาลทกครง

ถาไดรบการรกษาทดผปวยโรคหดไมควรมการหอบรนแรงจนตอง

เขารบการรกษาในโรงพยาบาลการทผปวยมการหอบรนแรง

มกแสดงวาผปวยโรคหดไมไดรบการรกษาทเหมาะสม

ควรจะสงตวผปวยเมอไร

ควรสงเมอคดวาไมใชหรอไมแนใจเพอยนยนการวนจฉย

จะเลอกใชยาเมดหรอยาสดพนในการรกษาโรคหด

ยาทใชในรกษาโรคหดมทงยากนและยาพนยาพนเปนยาทดทสด

ในการรกษาโรคหดเพราะใชขนาดทตำากวายากนทำาใหมอาการ

ขางเคยงตำากวาและไดผลดกวายากน

บทท

1


จรงหรอไมวาสเตยรอยดชนดพน เปนยาอนตราย ทำาใหเกดโทษ

และมผลขางเคยงสง

ยาพนสเตยรอยดเปนยาทปลอดภยเพราะขนาดทใชนอยกวา

ชนดกนมากโดยทวไปถาใชในขนาดทแนะนำาแทบไมมอาการ

ขางเคยงบางรายงานพบวาการใชยาพนสเตยรอยดหลายปจะ

ทำาใหเดกเตยกวากลมทไมใชประมาณ1เซนตเมตรอยางไรกด

บางการศกษาไมพบความแตกตางระหวางการใชและไมใชการใช

จะทำาใหสมรรถภาพปอดดกวาและการเขารบการรกษาใน

โรงพยาบาลนอยกวา

ผปวยหยดยาพนสเตยรอยดไดเมอไหร (ตองใชยานานเพยงใด

หยดยาไดหรอไม)

เมอควบคมโรคไดอยางนอยหนงปสามารถลดยาและหยดยาได

มวธควบคมและลดการจบหดไดอยางไร

การควบคมโรคหดทำาไดโดยการใหยาลดการอกเสบของหลอดลม

ยาทดทสดไดแกยาพนสเตยรอยดเมอการอกเสบลดลงหลอดลม

กจะไมไวตอสงกระตนผปวยกจะไมหอบ

ถาไมมอาการแลว จำาเปนตองใชยาหรอไม

เมอใหการรกษาไดไมนานผปวยจะมอาการดขน โดยทวไป

หลงรกษานาน1-3เดอนอาการอาจหายไปแตยงหยดยาไมได

เพราะหลอดลมยงอกเสบและไวตอสงกระตน โดยทวไปกวา

หลอดลมจะหายไวตอสงกระตนตองใชเวลารกษา6เดอนขนไป


Q :

A :

Q :

A :

ผปวยจะไดรบการปรบขนาดยาเมอไหร

เมอควบคมโรคได เราสามารถปรบลดยาไดทก3 -6เดอน

แตในการประเมนอยาลมดทงอาการและการวดpeakflow

ดวยเสมอถาลดยาลงแลวอาการมากขนหรอpeakflowเปาได

นอยลงกตองเพมขนาดกลบคน

ผปวยโรคหด ทมา ER ดวยอาการจบหด ระหวางการใชยาพน

ขยายหลอดลม กบการฉดยาขยายหลอดลม อยางไหนไดผลด

กวากน

การใหยาพนขยายหลอดลมโดยวธnebulizerเปนวธทดทสด

เพราะไดผลดและปลอดภยอาการขางเคยงตำากวาการฉดยาขยาย

หลอดลม

ผปวยโรคหดควรใชยาสเตยรอยดชนดสด เพอควบคมอาการอยาง

ตอเนอง

อาการอกเสบของหลอดลมในโรคหดเปนการอกเสบตอเนองจาก

กระบวนการแพ(ซงแตกตางจากการอกเสบเนองจากการตดเชอ)เนอเยอ

ของหลอดลมถกทำาลายอยางตอเนองหากมการทำาลายเนอเยอของ

หลอดลมอยางตอเนองเปนเวลานานผลเสยเกดกบการทำางานของปอด

ทำาใหการหายใจในภาวะปกตยากลำาบากผปวยมอาการจบหดบอยขน

บทท

1


ขอควรระวง

นอกจากยาสเตยรอยดชนดสดยงมยาสเตยรอยดชนดเมดและ

ชนดฉดซงไดผลดใกลเคยงกบยาชนดสดแตมผลขางเคยงทอาจกอใหเกด

อนตรายตอผปวยถามการใชตดตอเกน7วนเนองจากตวยาจะไปกด

การทำางานของตอมหมวกไตทำาใหตวบวมรางกายจะมการสะสมนำา

มากกวาปกต

นอกจากนหวใจยงทำางานหนกขนความดนเลอดสงขนภมคมกน

ของรางกายยงถกกดหากใชยานตดตอกนมากเกนไปจะเกดการตดเชอตางๆ

ไดงายอาจทำาใหเปนโรคจตชอคและตายได

ดงนนควรใชยาสเตยรอยดชนดเมดเมอจำาเปนภายใตการดแลของ

แพทยเทานน

ผปวยทมอาการหดเรอรงจำาเปนตองไดรบยาตานการอกเสบคอ

ยาสเตยรอยด(steroids)ซงสามารถลดอาการจดหดไดดปลอดภยและ

ประหยดเพราะมฤทธตานการอกเสบลดการทำาลายเนอเยอและเมอใช

อยางตอเนองจะสงผลตอการรกษาเพราะตวยาสามารถเดนทางเขาสปอด

ไดโดยตรงและปลอดภยไมกระจายไปทวรางกายเหมอนกบยาชนดเมด

ดงนนผปวยโรคหดเรอรงจงควรใชยาสเตยรอยดชนดสดอยาง

ตอเนองและสมำาเสมอแมไมมอาการจบหด เพอควบคมอาการและ

ลดการอกเสบของหลอดลม


“โรคหด” สามารถรกษาเพอควบคมอาการใหเปนปกตได

หลกการรกษาโรคหด

ในอดตมกมการใชยาขยายหลอดลมรกษาผปวยเวลาจบหดทำาให

อาการดขนชวคราวซงเปนเพยงแคการรกษาอาการไมไดรกษาการอกเสบ

ของหลอดลมอนเปนสาเหตสำาคญของโรคหดโรคหดจงไมดขนและมกม

อาการมากขนเรอยๆตามระยะเวลาทเปนหด

แตปจจบนเราทราบวาการอกเสบเปนสาเหตของหลอดลมไวตอ

สงกระตนเราจงใหยาลดการอกเสบของหลอดลมเมอหลอดลมอกเสบ

ลดลงหรอหายไปหลอดลมกจะไมไวตอสงกระตนและเวลาเจอสงกระตน

กจะไมหอบดงนนเมอใชยาลดการอกเสบเปนเวลานานโรคหดสามารถ

ควบคมใหมอาการสงบลง

เปาหมายของการรกษาโรคหด คอ การควบคมโรคหดใหได

กลาวคอ ผปวยโรคหดจะตอง

3 มอาการนอยหรอไมมอาการ

3 มโรคกำาเรบนอยครง

3 ไมหอบมากจนตองไปหองฉกเฉน

3 ใชยาขยายหลอดลมนอยมากหรอไมตองใชเลย

3 ทำากจกรรมตางๆรวมทงออกกำาลงกายไดปกต

3 มสมรรถภาพปอดปกต

3 ไมมอาการขางเคยงจากยา

บทท

1


หากมการใชยาเปนประจำาและหลกเลยงมลภาวะจนอาการดขน

แลวผปวยหยดยาการหยดยาจะทำาใหมอาการเฉยบพลนไดงาย อาจตอง

เพมปรมาณยาในครงตอไปของการรกษา ทงยงสงผลไปยงญาตผปวย

ในเรองของการขาดงานเพอมาดแลผปวยในโรงพยาบาลและเรอง

ผลกระทบทางดานความรสกซงเปนเรองทสำาคญมากดงนนการลดปรมาณ

ยาลงในแตละครง ควรอยภายใตคำาแนะนำาจากแพทยเทานน

3 แนวทางหลก รกษาโรคหด

1. หลกเลยงสงกระตน

2. ใชอปกรณและยารกษา

3. ตดตามการรกษาอยางสมำาเสมอ

3 แนวทางหลก รกษาโรคหด

1. หลกเลยงสงกระตน

ปจจยและสงกระตนททำาใหเกดอาการหอบกำาเรบในโรคหด

3 การตดเชอในระบบทางเดนหายใจเชนไขหวดไซนสอกเสบ

เจบคอสงเกตไดจากมไขเจบคอเสมหะเปลยนสเปนสเหลองหรอ

เขยวสาเหตดงกลาวจะทำาใหอาการของโรคหดกำาเรบรนแรงได

แมจะรกษาอยางถกตองและสมำาเสมอ


3 อาหารและยาบางชนดเชนถวอาหารทะเลไวนยาแอสไพรน

ยาแกปวดบางชนดยาหยอดตาบางชนด

3 ความอวนไขมนทเกนจะทำาใหควบคมโรคหดไดยาก

3 สารผสมอาหาร เชนสผสมอาหารสารกนบดเครองปรงรสผงชรส

3 สภาวะทางกายภาพการเปลยนแปลงของอากาศและอณหภม

เชนอากาศรอนจดเยนจดฝนตกอากาศแหงอบอาวอบชน

3 การเปลยนแปลงของอารมณ เชนหวเราะรองไหความเครยด

วตกกงวลกลวโศกเศราเสยใจโกรธตนเตนตกใจสภาวะ

ทางอารมณดงกลาวทำาใหหลอดลมหดเกรงการควบคมสภาวะ

อารมณจะทำาใหควบคมโรคหดไดดยงขน

3 สาเหตอนๆ เชนการออกกำาลงกายมากเกนไปทำางานหกโหม

อดนอนพกผอนไมเพยงพอและแพอาหาร

3 โรครวมทพบไดบอยและทำาใหควบคมอาการหดไดไมด ไดแก

โรคภมแพของโพรงจมกโรคไซนสอกเสบเรอรงโรคกรดไหลยอน

ถาโรครวมดงกลาวไมไดรบการดแลรกษาหรอควบคมใหด

พรอมกบการรกษาและควบคมปจจยกระตนตางๆทเกยวของ

โรคหดจะกำาเรบควบคมไมไดหรอมอาการรนแรงเพมมากขน

บทท

1


2. ใชอปกรณ และยารกษา

2.1 อปกรณ

Peak flow meter

Peakflowmeterเปนเครองมอสำาคญทชวยวดสมรรถภาพปอด

ดวยวธงายๆเพยงสดลมใหเตมปอดแลวเปาออกผานเครองใหแรงทสดคาท

วดไดเปนคาความเรวสงสดของลมทเปาออกถาหลอดลมตบคาทไดจะนอย

ถาหลอดลมไมตบคาทไดจะมากวธนชวยประเมนความรนเแรงของ

โรคหดได

การประเมนโดยใช Peak flow meter

ตองบนทกคาทมากทสดจากการเปาทงหมด3ครงเพอนำาไป

คำานวณหาคา%predictionจากตารางคามาตรฐาน

ภาพท1Perkflowmeterชวยวดสมรรถภาพปอด


วธใช Peak flow meter

1. เลอนเขมชลงมาทเลข0

2.ยนถายนไมไดกใหนงตวตรง

(ผปวยควรอยในทาเดยวกนทกครงทเปา)

3.หายใจเขาใหลกทสด

4.อมปากกระบอกของเครองปดปากใหสนทเปาลม

ออกจากปอดใหแรงและเรวทสด

5.ดวาเขมชเลอนไปตรงเลขใดใหจดไว

6.ทำาซำาตอนท1-5อก2ครง(ทงหมด3ครง)

7.บนทกคาทมากทสด

8.นำาไปเทยบกบคามาตรฐานทคำานวนได(predictedvalue)

วาเปนกเปอรเซนตของคามาตรฐาน

ภาพท2การเปาPeakflowmeterใหถกตองรวมทงตำาแหนงแสดงคา

บทท

1


ถงออกซเจน พรอมชด oxygen mask

จำาเปนอยางยงในการบรการผปวยกรณจบหด(กรณมหดแตไมม

ยาหรอไมสามารถใชยาได)ซงชวยไดเรวโดยไมตองไปรบบรการท

โรงพยาบาล

ภาพท3ถงออกซเจนพรอมชดoxygenmask


เครองพนละอองยาหรอเนบไลเซอร (nebulizer)

เครองมอทเปลยนยาในสภาพของเหลวเปนละอองฝอยโดย

ใชออกซเจนหรออากาศผานเขาไปภายในกระเปาะยาใชในบางกรณเชน

ในหองฉกเฉนสำาหรบผปวยทมอาการหอบรนแรง

ภาพท4เครองพนละอองยา

บทท

1


2.2 ยารกษาโรคหด

ยารกษาโรคหดแบงเปน 2 ชนด คอ

1. ยาควบคมโรค (controler)

เปนยาทใชประจำาอยางสมำาเสมอเพอควบคมโรคไดแกbeta-2

ยาพนสเตยรอยด,ยาขยายหลอดลมชนดออกฤทธยาว(long-acting

agonistหรอLABA),ทโอไฟลน (theophylline)และยาตานตวรบ

ลวโคไทรรน(antileukotrienes)ยาลดการอกเสบของหลอดลมทสำาคญ

ไดแกยาพนสเตยรอยดจะตองใชทกวนเปนเวลานานเพอลดการอกเสบ

ของหลอดลมเมอหลอดลมอกเสบดขนหลอดลมจะไมไวตอสงกระตน

อาการหอบกจะหายไปในทสดยาพนสเตยรอยดเปนยาปลอดภยเพราะ

ขนาดยาทใชตำามากไมเหมอนยาสเตยรอยดชนดกนซงมโทษมากโทษของ

ยาพนสเตยรอยดทอาจพบไดคอเสยงแหบและมฝาขาวในปากจากเชอรา

ภาพท5ยาและอปกรณสำาหรบใชบรรเทาอาการหอบและรกษาโรคหด


ปองกนไดโดยบวนปากทกครงหลงพนยาในกรณพนสเตยรอยดแลวควบคม

โรคหดไมไดกอาจตองใชยาอนควบคมรวมดวย

ภาพท6ยาพนสเตยรอยด

ภาพท7ฝาขาวในปากจากเชอราเนองจากไมบวนปาก

และกลวคอหลงพนยาสเตยรอยด

บทท

1


2. ยาขยายหลอดลม หรอยาบรรเทาอาการ

(bronchodilator or reliever)

ทสาคญคอยาพนขยายหลอดลมเบตาอะโกนสต (beta -2

agonist)เชนเวนโทลน(ventolin)บรคานล(bricanyl)เมบตน(meptin)

ยาพนเหลานจะใชเฉพาะเวลามอาการหอบเพอบรรเทาอาการเทานน

อาการขางเคยงของยากลมนคอใจสนมอสน

รจกกบหลากหลายตวยารกษาโรคหดเรอรง

ยาขยายหลอดลมชนดออกฤทธนานเชนซลมเทอรอล(salmeterol)

เปนยาอกชนดทนำามาใชควบคมอาการหดนยมใชเสรมรวมกบยา

สเตยรอยดชนดสดจะใชเมอใชยาสดสเตยรอยดในขนาดปกตแลวควบคม

อาการหดไมไดพบวาไดผลดเชนเดยวกบการเพมขนาดยาสดสเตยรอยด

ยาทโอฟลลนเปนยาอกชนดทควบคมอาการไดดมทงรปยาเมด

ยาชนดออกฤทธเรวและยานำาเชอมราคาไมแพงแตไมนยมใชในเดกเพราะ

มขอเสยตรงทความเขมขนของยาในเลอดมขนาดใกลเคยงขนาดความ

เขมขนในขนาดทเกดพษตอหวใจและสมองจงไมคอยนยมใชเทากบยา

สเตยรอยดและยาขยายหลอดลมชนดออกฤทธนานนอกจากนผปวยทเปน

โรคหวใจหรอแพกาแฟไมควรใชยาทโอฟลลนเพราะยาจะกระตนการเตน

ของหวใจทำาใหหวใจเตนเรวและใจสนได


ยาตานตวรบลวโคไทรอน เปนยาใหมทไดผลดพอควรในการ

ควบคมโรคหดมชนดเมดแตราคาคอนขางสงจงนยมเกบไวใชเปนทางเลอก

สดทายเมอใชยาอนไมไดผล

ผปวยโรคหดชนดเรอรงควรใชยาชนดควบคมอาการ(controller)

อยางตอเนองสมำาเสมอไมวามอาการจบหดหรอไมยาสดเปนยาทดทสด

ออกฤทธไดโดยตรงรวดเรวตรงเปาประหยดปลอดภยการเลอกใชยา

หรอปรบขนาดยาในเดกโรคหดควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรไมควรปรบ

เปลยนยาดวยตนเองเพราะอาจเกดอนตรายไดถาไดรบยาไมเหมาะสม

ภาพท8ยารกษาโรคหดและการสดทถกวธ

บทท

1


ยาทใชในการรกษาโรคหดมทงยากนยาฉดยาสด(ยาพน)

ยาสดเปนยาทด เพราะเปนยาใชเฉพาะท จงไดผลด

และมอาการขางเคยงนอยกวายากน

เนองจากปรมาณทใชมขนาดตำามากปจจบน

การรกษาโรคหดจงนยมใชยาชนดสดพนเปนหลก

อปกรณสาหรบการสดยาแบงออกเปน 3 ประเภท

1.เครองพนยาแบบpressurisedmetered-dose

inhaler(PMDI)

2.เครองพนยาแบบผงdrypowderinhaler(DPI)

การใชยารกษาโรคหด

การรกษาโรคหดจะใชยาสด(หรอยาพน)เปนหลกเพราะไดผล

ดกวาและมอาการขางเคยงตำากวายาชนดรบประทานแตในทางปฏบตมก

พบปญหามากกวายารบประทานเพราะวธการสดคอนขางยงยากหากใช

ยาไมถกตองยาจะเขาไปไมถงหลอดลมทำาใหการรกษาไมไดผลและ

เปนการสนเปลองยานอกจากนการบรหารยาสดกมหลายรปแบบแตละวธ

มขอดขอเสยแตกตางกนไปแพทยตองเขาใจเรองการบรหารยาสดทดและ

เหมาะสมกบผปวยโดยตองสอนผปวยสดยาอยางถกวธดวย


อปกรณสำาหรบการสดยา

แบงออกเปน2ประเภท

1. เครองพนสดยาแบบ pressurised metered-dose

inhaler (PMDI)

ตวยาถกบรรจในหลอดยาดวยความดนสงเมอกดเครองพนยา

ตวยาจะถกขบออกมาจากหลอดยาดวยความเรวสงในปรมาณทกำาหนด

จงเปนทมาของชอpressurisedmetered-doseinhaler(PMDI)สารทใช

ในการขบเคลอนยาเดมทใชchlorofluorolcarbon(CFC)แตเนองจากสาร

CFCมผลตอภาวะเรอนกระจกเลยถกระงบใหเลกผลตและเปลยนมาใช

สารทไมใชCFCแทนเมอตวยาถกขบออกมาผปวยกสดเอาละอองยาเขาไป

ภาพท9เครองพนสดยา

บทท

1


ขนตอนการใชยาพน PMDI

1.จบกระบอกยาในแนวตงถอดฝาครอบเขยาในแนวดงแรงๆใหยา

เขากน(ประมาณ3-4ครง)

2.หายใจออกทางปาก

3.ปากกระบอกยาหางจากปาก1-2นวหรออมปากกระบอกยาใหสนท

4.กดยา1ครงพรอมหายใจเขาทางปากชาๆลกๆทนทเพอใหยาเขาไป

ตามลมหายใจ

5.เอาเครองออกจากปากแลวกลนลมหายใจไวประมาณ10วนาท

6.การพนยาครงตอไปใหเวนระยะอยางนอยครงนาทแลวจงเรมทำาตาม

ขอ1-5อกครง

7.พนยาเสรจใหบวนปากกลวคอดวยนำาทกครงจากนนเชดปากกระบอก

ใหสะอาดปดฝาครอบไวดงเดมหามนำากระบอกยาแชนำา

8.การตรวจสอบทำาไดโดยกดเครองจะพบวาไมมละอองยาออกมาจาก

เครองเมอถอดเอากระบอกยาแชนำากระบอกยาจะลอยไมจมนำา


กดเครองพนยาและสดยาเขาชาๆ

หยดการหายใจและกลนนงสดลมหายใจเขาเตมท

สดลมหายใจออกปรกต

5วนาท 10วนาท

แผนภาพ 2 วธการสดยาจาก metered dose inhaler ทถกตอง

การใชยาพน PMDI ใหเกดประสทธผล1.ควรกดยาพนPMDIกอนแลวเรมสดหายใจเขาจะชวยใหละอองยา

เขาสหลอดลมและปอดไดมาก2.วธการสดยาควรสดหายใจเขาชาๆจะทำาใหละอองยากระจายเขา

สหลอดลมสวนลางไดมากขนเพราะถาสดหายใจเรวกระแสลมทหายใจเขาจะไมราบเรยบทำาใหยาตกตะกอนในหลอดลมสวนตนไมลงสหลอดลมสวนลางได

3.เมอสดแลวตองกลนหายใจการกลนหายใจควรกลนหายใจหลงจากสดยาประมาณ10วนาทเพอใหละอองยาทลอยอยตกลงสหลอดลมสวนลางตามแรงโนมถวงมากขนหากไมกลนหายใจและหายใจออกทนทหลงสดยาจะทำาใหละอองยาออกมา

โดยปกตการพนยาสดสเตยรอยดดวยวธนปรมาณยาจะเขาสปอดประมาณ10%สวนทเหลอจะตกคางในปากเกดปญหาเชอราในปากดงนนในกรณทใชยาสดสเตยรอยดผปวยบวนปากดวยทกครง

บทท

1


ขอดของ PMDI

1.ราคาถก

2.พกตดตวสะดวก

ขอเสยของ PMDI

1.ใชยากมความซบซอนพอควรมากกวาครงหนงของผปวย

ไมสามารถใชPMDIไดถกตองโดยสดยาไดสอดคลองกบ

การกดยาเฉพาะอยางยงผสงอายและเดก

2.ระคายเคองทำาใหเกดอาการไอเวลาพนยา

การใชยาพนชนดPMDIสามารถใชรวมกบกระบอกตอ(spaceror

holdingchamber)ซงเปนอปกรณทใชตอระหวางปากกระบอกยาพนชนด

PMDIกบปากของผปวยทำาใหการใชยาพนสดไดผลดยงขนโดยใชในกรณ

ตอไปน

3 กรณใชยาพนสเตยรอยดขนาดสงเพอลดอาการขางเคยง เชน

เชอราในปากเสยงแหบ

3 กรณไมสามารถสดหายใจใหสอดคลองกบการกดPMDI

3 กรณตองการขนาดยาbeta-2agonistขนาดสงเชนเมอแทน

การใชเครองพนละอองยา(nebulizer)


กระบอกตอ(spacer/holdingchamber)มหลายรปแบบตงแต

ขนาดเลกขนาดใหญ(ขนาดประมาณ750ลบ.ซม.)บางชนดมลนเปดปด

ทางเดยวในดานทตอกบปากผปวยลนจะเปดเมอผปวยพนสดหายใจเขา

และปดเมอหายใจออกยาทพนออกมาจงไมกระจายออกจากกระบอกตอ

ลกษณะของกระบอกตอขนอยกบบรษททผลตจงมความหลากหลาย

ภาพท11กระบอกตอทมลกษณะหลากหลาย

ภาพท10ลกษณะการใชยาสดทมกระบอกตอ

บทท

1


ประโยชนของกระบอกตอ

1.ผปวยสามารถสดยาจากกระบอกตอไดโดยตรง ไมตองอาศย

ความสอดคลองระหวางการกดเครองPMDIกบการสดหายใจเขา

ใชกบผปวยเดกเลกและผสงอายได

2.ลดการตกคางของยาในปากทำาใหลดผลขางเคยงเชนเชอราในปาก

หรอปากแหง

3.ละอองยาซงถกพนออกมาอยในกระบอกตอจะระเหยจนมขนาดเลก

ลงกอนจะถกสดหายใจเขาไปขนาดละอองยาเหลานจงกระจายไป

ตกคางทหลอดลมสวนปลายไดมากขน

4.ลดอาการไอทเกดจากaerosolparticleกระทบบรเวณเพดานออน

ของปาก

ขนตอนการใช PMDI รวมกบกระบอกตอ

1. เขยาเครองพนยาPMDI4-5ครง

2.ตอเครองPMDIเขากบกระบอกตอถอใหเครองPMDIตงตรง

3.หายใจออกธรรมดาจนสดกดเครองพนยาจากPMDI1ครงแลวอม

mouthpieceของกระบอกตอ

4.หายใจเขาจากหลอดตอชาๆจนสดใชเวลาในการหายใจประมาณ

3-5วนาทแลวกลนหายใจ10วนาท

5.ทำาซำาขนตอนท4อก1ครง(กดเครองพนยา1ครงใหสดหายใจเขา

จากหลอดตอ2ครง)


6.ถาจะพนยาซำาควรรอประมาณ1นาทแลวกดเครองพนยาซำา

ครงท2

7.กรณใชยาสดพนสเตยรอยดใหบวนปากกลวคอดวยนำาสะอาดหลง

พนยาทกครง

8.การทำาความสะอาดกระบอกตอ(spacer)ใหทำาตามความเหมาะสม

ไมตองทำาทกครงทพนยาโดยลางดวยนำาสะอาดแลวปลอยทงไวให

แหงหรอใชผาเชดใหแหง

ภาพท12วธการสดยาของเดกโรคหดโดยมกระบอกตอ

บทท

1


1. เครองสดยาแบบผง dry powder inhaler (DPI)

เพอลดปญหาการสดยาทไมสอดคลองกบการกดยาในรปแบบ

PMDIและลดปญหาการใชสารขบเคลอนCFCททำาลายชนโอโซนใน

บรรยากาศจงไดมการพฒนายาในรปผงdrypowder inhaler(DPI)

เพอใหผปวยสดเอาผงยาเขาไปในหลอดลมไดโดยตรง

ตวอยางของยาทเปนDPI ไดแก turbuhaler, accuhaler,

handihaler

ภาพท13เครองสดยาแบบผงdrypowderinhaler(DPI)

แบบaccuhalerและturbuhaler


ขนตอนการใชยา DPI

1.เปดอปกรณบรรจยา

2.หายใจออกตามปกต

3.ใชรมฝปากอมmouthpieceแลวสดหายใจเขาอยางแรงและเรว

ไมตองกลนหายใจหลงสดหายใจเขา

หมายเหต *ควรบวนปากทกครงหลงใชยา

ขอดของ DPI

1.ใชไดงายไมตองอาศยความสอดคลองระหวางการกดเครองพนยากบ

การสดหายใจเขา

2.ไมตองใชสารchlorofluorocarbon(CFC)เปนตวขบดน

3.ไมตองกลนหายใจหลงจากสดยาเพราะผงยาจะดดซมทนทเมอสมผส

เยอบผนงทางเดนหายใจ

ขอเสยของ DPI

1.ราคาแพงกวาPMDI

2.ตองสดหายใจเขาดวยอตราเรวทมากกวาPMDIบางครงผปวยสงอาย

อาจจะไมมแรงสดพอ

3.มโอกาสทยาจะตกคางในชองปากไดมากเหมอนPMDI

4.ถาเกบยาในทมความชนสงผงยาจะจบเปนกอนมากขนกระจายเขาไป

ในปอดไดนอยลง

รปแบบเครองสดยาแบบผง dry powder inhaler (DPI)

1.Turbuhaler

2.Accuhaler

บทท

1


Turbuhaler

Turbuhaler เปนอปกรณซงม reservoirสำาหรบบรรจผงยา

ประมาณ100-200dosesการกระจายของยาไปสปอดหลงการบรหาร

ยาอยทประมาณรอยละ17-30

1. คลายเกลยวและเปดฝา จบขวด

turbuhalerใหอยในแนวตงโดยใหฐาน

ทใชจบอยดานลาง

2. เตรยมยาใหพรอมจะใชสด1dose

โดยบดฐานหลอดยาไปดานขวาใหสด

(ทวนเขมนาฬกา)แลวบดกลบมา

ดานซายใหสด (ตามเขมนาฬกา)

จะไดยนเสยงดง“คลก”แสดงวายา

พรอมจะสดตามตำาแหนง

3. หายใจออกทางปากใหมากทสดกอน

อมmouthpieceของ turbuhaler

ระวงอยาพนลมหายใจเขาไปในเครอง


4. อมสวนทเปนmouthpieceของturbuhalerใหสนทแลวสดลม

หายใจเขาทางปากใหแรงและลกจากนนกลนหายใจไวอยางนอย

10วนาท(หามหายใจออกขณะทปากยงอมmouthpieceของ

turbuhalerอย)

5. เอาขวด turbuhalerออกจากปากคอยๆผอนลมหายใจออก

ทำาความสะอาดหลอดดวยผาแหงสะอาดแลวปดฝาครอบใหสนท

โดยไมตองหมนฐานหลอดยากลบ

6. การตรวจสอบยาถาพบแถบสแดง

ปรากฏทดานบนของชองทแสดง

จำานวนขนาดยาแสดงวายงมยา

เหลอใชอกเพยง20ครงและ

ถ าแถบส แดง เล อนลงมาอย

ส วนลางจนเตมชองแสดงว า

ยาหมด แมว า เขย าขวดแลว

จะไดยนเสยงกตามภาพท14เครองสดยาแบบ

ผงturbuhalerและวธการใช

บทท

1


Accuhaler

Accuhalerเปนอปกรณบรหารยาแบบmultidoseunitบรรจ

ยาได60dosesผลของการใชยาใกลเคยงกบการใชturbuhaler

1. การเปด:เปดเครองaccuhalerโดยใชมอขางหนงจบทตวเครองดานนอกไวแลวใชนวหวแมมอของมออกดานวางทรองดนนวหวแมมอในทศทางออกจากตวไปจนสด

2. การเลอน:ถอเครองไวโดยใหดานปากกระบอกหนเขาหาตวดนแกนเลอนออกไปจนสดจนไดยนเสยง“คลก“ขณะนเครองaccuhalerพรอมใชงานแลว

3. การสด:ถอเครองaccuhalerใหหางจากปากไวกอนแลวหายใจออกใหสด(โปรดระลกไวเสมอวาอยาพนลมหายใจเขาไปในเครองaccuhaler)โดยใหสวนปากกระบอกทาบกบรมฝปากสดลมหายใจเขาทางปากผานทางเครองใหเรวและแรงทสดอยาหายใจเขาทางจมกจากนนเอาเครอง accuhaler ออกจากปาก


4. การปด:ปดเครองaccuhalerโดย

วางนวหวแมมอลงบนรองแลวเลอน

กลบเขาหาตวจนสดเครองถกปดจะ

มเสยงดง “คลก”ตวแกนจะเลอน

กลบตำาแหนงเดมและจะถกตงเครอง

ใหมโดยอตโนมต เพอพรอมใชงาน

ครงตอไป

5. การตรวจสอบยา ดานบนของเครองจะมชองบอกตวเลขใหทราบวา

มยาเหลออยสำาหรบใชไดอกกครงโดยตวเลขจะลดลงเรอยๆตาม

จำานวนครงของการใชยาจาก60,59,58,........ไปเรอยๆจนถง

เลข5-0ตวเลขจะปรากฏเปนสแดงเพอเตอนวายาใกลหมดแลว

ขอควรปฏบตภายหลงการใชยาสดทมตวยาสเตยรอยด

ผปวยตองกลวคอดวยนำาทกครงทสดยาชนดน เพอชะลาง

ยาสเตยรอยดทอาจตกคางตามปากและลำาคอทงนเพราะแมยาสเตยรอยด

มฤทธตานการอกเสบไดดแตถามการใชตดตอกนนานๆยาจะกดภมคมกน

ของรางกายดงนนถามการสดยานอยางตอเนองและมยาตกคางอยใน

ชองปากและลำาคออวยวะบรเวณนจะมภมคมกนตำาลงอาจเกดการตดเชอ

ไดงายตวอยางการตดเชอทเกดจากการใชยานนานๆและไมมการกลวคอ

หลงการใชยาคอการตดเชอราแคนดดาททำาใหเกดฝาขาวในชองปากและ

ลำาคอ

ภาพท15วธการใชเครอง

สดยาแบบผงaccuhaler

บทท

1


เภสชกรมบทบาทสำาคญตอการรกษาโรคหด

เพราะการใหคำาแนะนำาผปวยเรองการใชยาสด ยาพนอยางถกวธ

คอ ขนตอนสำาคญทจะตองลงรายละเอยด

อยางรอบคอบเพอตรวจสอบความเขาใจของผปวยในการใชยา

และเพอใหเกดประสทธภาพทด

ในการรกษาและควบคมอาการของโรคหด

3. ตดตามการรกษากบแพทยหรอเจาหนาททใหการดแลอยางสมำาเสมอ

เพอใหแพทยประเมนการควบคมโรคและปรบเปลยนการรกษาให

เหมาะสมรวมทงดอาการขางเคยงตางๆทเกดจากการรกษา

ภาพท16เภสชกรใหคำาแนะนำาผปวยเพอตรวจสอบความเขาใจเกยวกบการใชยาและการปฏบตตว

ภาพท17การตรวจรางกายผปวยทตองทำาทกครง


การปฏบตตวของผปวยโรคหด

การตดตามดแลรกษาทงในหนวยบรการและทบานจำาเปนตองให

ผปวยโรคหดสามารถดแลตนเองดงตอไปน

3 อยากนสดดมหายใจหรอสมผสสงทรหรอสงสยวาทำาใหแพ

พยายามหลกเลยงตลอดเวลา

3 พกผอนนอนหลบใหเพยงพออยาตรากตรำางานหรอออกกำาลงกาย

เกนควร

3 อยาปลอยอารมณใหหงดหงดฉนเฉยวกงวลหรอเสยใจจนเกนไป

ควรวางใจเปนกลาง

3 หามกนยาจำาพวกฮอรโมนเชนสเตยรอยดหรอเพรดนโซโลน

เพราะอาจเกดโรคแทรกรายแรงภายหลงหลกเลยงการใชยา

แอสไพรนยาตานอกเสบทไมใชสเตยรอยดและยาลดความดน

กลมปดกนเบตาเพราะอาจกระตนใหอาการหอบกำาเรบเวลาพบ

แพทยดวยโรคอนควรแจงใหแพทยทราบวาเปนโรคหดเพอจะได

หลกเลยงการสงใชยาเหลานนอกจากนควรหลกเลยงการใชยา

ระงบการไอและยาแกแพ เพราะจะทำาใหเสมหะขบออกยาก

มอาการหอบกำาเรบได

3 อยาใชยาชดหรอยาลกกลอนดวยตนเอง ยาเหลาน มกม

สเตยรอยดผสมแมวาอาจใชไดผลแตตองใชเปนประจำาจงอาจเกด

ผลขางเคยงของยาชนดนไดหากจะซอยาใชเองควรปรกษาแพทย

หรอเภสชกรใหแนใจ

บทท

1


3 หามใชยาสดพนขยายหลอดลมเกนจำานวนครงทแพทยกำาหนด

ถาสดหลายครงไมไดผลควรใหแพทยตรวจรกษา

3 อยาหลงเชอผแอบอางวามยารกษาโรคหดใหหายขาดไดโดยไมได

ตรวจสอบวาแพอะไรยาบางประเภทอาจทำาใหอาการหอบหดหาย

ไดชวคราวแตมโทษภายหลง

3 อยาปลอยใหเปนไขหวดหรอหลอดลมอกเสบโดยไมรกษาจะทำาให

หอบหดรนแรงขน

3 งดสบบหร

3 อยาปลอยใหทองผกเปนประจำาควรกนผกและผลไมมาก

3 ไมควรอยในทแออดอบชนมกลนควนเปนเวลานานเกนควร

3 อยาออกกำาลงกายใหเหนอยเกนไปถามประวตเคยหอบเวลาออก

กำาลงกายควรใชยาสดกอนออกกำาลงกาย15 -30นาท

เพอปองกนอาการหอบกำาเรบ

3 ดมนำาอนมากๆเพอใหความอบอนแกรางกายและใหรางกายได

รบนำาเพยงพอซงจะชวยใหเสมหะขบออกไดงาย

3 หดหายใจเขาออกลกๆเปนประจำา(โดยการเปาลมออกทางปาก

ใหลมในปอดออกใหมากทสด)จะทำาใหรสกปลอดโปรงสดชนอาจ

ชวยใหอาการดขนได

3 ควรกลบไปพบแพทยกอนนดถามลกษณะขอใดขอหนงตอไปน

-เปนไขเปนหวดหรอไอมาก

-หอบมากหรอใชยารกษาโรคหดแลวไมทเลา

- ขาดยาในรายทแพทยแนะนำาใหใชยาประจำา


การประเมนปญหาและใหการดแลแบบองครวมดวยเทคนค

การใหคำาปรกษาแบบสน หรอ BATHE technique

BATHE technique คอ ก�รเนนใช “คำ�ถ�มปล�ยเปด”

เพยงไมกคำ�ถ�ม แตทำ�ใหผปวยมโอก�สไดพดในสงทตนตองก�รจะ

สอส�รกบผใหบรก�ร และเปดโอก�สใหผใหบรก�รไดรบรขอมลต�งๆ ท

แสดงใหเหนคว�มรคว�มเข�ใจ ทศนคต และบรบทวถชวตของผปวยอย�ง

แทจรง

เทคนคนจะทำาใหผใหบรการประเมนปญหาทผปวยใหความสนใจ

ไดรวดเรวไมทำาใหผใหบรการมวพดคยถงปญหาทผปวยไมสนใจทจะแกไข

หรอเหนวาไมจำาเปนตองทำาในตอนนและเปดโอกาสใหผใหบรการให

คำาแนะนำาปรกษาทจำาเพาะกบบรบทของตวผปวย เพอปรบเปลยน

พฤตกรรมแกไขหรอปรบตวกบปญหาอยางมประสทธภาพ

ผจะนำาเทคนคนไปใชจำาเปนตองมทกษะการฟงทดและมทศนคต

ทเปดกวางรบฟงขอมลตางๆจากตวผปวยโดยไมตดสนดวยความคดความ

เขาใจของผใหบรการเอง

BATHEtechniqueสามารถใชไดทงหนวยบรการและระหวาง

เยยมบานหรอกจกรรมในชมชนไดทงนตองฝกฝนการนำาแนวคดมาประยกต

ในการปฏบตจรงจงจะไดผลด

บทท

1


BATHE ตวอยางคำาถาม/คำาพดทใช

B = Backgroundทำาความเขาใจเกยวกบชวตความเปนอย

สถานการณของโรคในปจจบน

“ในชวงนอาการโรคหดเปนอยางไร

กำาเรบบอยเพยงใด”

“อาการของโรคหดทเปนในขณะนกระทบ

กบชวตประจำาวนหรอการทำางาน

หรอไมอยางไร”

“ตอนนยาทใหสามารถควบคมอาการ

โรคหดไดดเพยงพอหรอไม”

“คณมปญหาในการใชยาโรคหด

หรอไมอยางไร”

“คณคดวาคณมความรความเขาใจ

เรองการรกษาหรอปองกนโรคหด

เพยงพอทจะดแลตนเองไดหรอยง”

A = Affect ถามถงความรสกตอปญหาทเกดขน

หรอสถานการณของโรคในปจจบน

เพอทำาความเขาใจผปวยในเชงลก

“คณรสกอยางไรกบอาการโรคหดทเปน

ในขณะน(ตวอยางเชนเบอหนายทอแท)

“ชวงนทควบคมอาการไดดขนไมเกด

อาการบอยคณรสกอยางไรบาง”

T = Troubleถามถงปญหาหรอความกงวลใจทสำาคญ

ทสดในมมมองของผปวยซงอาจเกยว

หรอไมเกยวกบโรคหดกไดผใหบรการ

สามารถใหความชวยเหลอไดตรง

ความตองการของผปวยในระยะเวลา

อนสน

“คณคดวาอปสรรคของการควบคมอาการ

ของโรคหดทสำาคญทสดในตอนนคออะไร”

“ปญหาหรอขอสงสยเกยวกบการรกษา

ทคณอยากใหหมออธบายในตอนน

คออะไร”

BATHE technique สามารถทำาไดโดยใชคำาถามเพอสำารวจขอมล

ตามลำาดบ ดงน


BATHE ตวอยางคำาถาม/คำาพดทใช

H = Handlingการจดการกบปญหาปกตผปวยจดการ

แกไขปญหาดวยตวเองมาแลวคำาถามน

จะทำาใหผบรการเหนประเดนทควรจะ

เสรมเพมเตมศกยภาพของผปวยอยาง

เจาะจงและรวดเรว

“ตอนนคณดแลตวเองเพอปองกนไมให

โรคกำาเรบบอยๆอยางไรบาง”

“วธการปฏบตตวและใชยาทไดแนะนำามอะไร

ททำาตามแลวมปญหาบางหรอไมอยางไร”

E = Empathyการพดคยอยางสนๆในครงนอาจยง

ไมชวยแกไขปญหาหรออาจประเมนวา

ผปวยยงไมตระหนกทจะแกไขปญหา

สงทผใหบรการทำาไดเพอรกษาความ

สมพนธทดกบผปวยคอการแสดงความ

เหนอกเหนใจและเขาใจในสภาพปญหา

หรอความกงวลของผปวยโดยในตอน

ทายผใหบรการสามารถเสนอทางเลอก

ในการแกไขปญหาหรอแนวปฏบต

กวางๆใหผปวยนำาไปพจารณาครนคด

ดวยตวเองกอนจะสนสดการพดคย

“คณอาจมความลำาบากในการปรบตวกบการ

ใชยารกษาหรอการฝกใชยาพนใหถกตอง

แตการใชยาถกตองจะทำาใหการรกษาไดผลด”

“แมคณจะกงวลวาโรคหดรกษาไมหาย

แตการปฏบตตามคำาแนะนำาและการใชยา

อยางถกตองจะชวยใหคณควบคมไมให

โรครนแรงหรอกระทบกจวตรประจำาวนได”

“ชวงนทโรคหดกำาเรบบอยคงทำาใหคณ

เบอหนายทอแทและประกอบอาชพ

การงานไมไดเชนเดมคงเปนสงทนากงวล

สำาหรบคณแตการรกษายงมอกหลายแบบ

การปรบเปลยนการรกษาและการรวมมอ

กบหมอในการดแลตนเองดแลสภาพ

แวดลอมทบานใหเหมาะสมจะทำาให

ควบคมโรคไดดขน”

ตารางท1แสดงตวอยางของคำาถามทอาจใชภายใตBATHEtechnique

หมายเหต:ตารางดงกลาวเปนตวอยางการใชคำาถามและสอสารภายใตเทคนคBATHEอยางไรกตามตองใหความสำาคญกบการสรางสมพนธภาพระหวางผใหบรการและผปวย/ครอบครวตลอดจนทาทและการใชคำาพดทเหมาะสมดวย

บทท

1


แนวทางประเมนผปวยโรคหดขณะเยยมบาน ดวยเครองมอ

INHOMESSS

การเยยมบานผปวยโรคหดควรประเมนผปวยเชงลกเพอประโยชน

ในการปรบเปลยนวธการดแลรกษาใหเหมาะสมกบสภาพปญหาทแทจรง

ของผปวยโดยมเครองมอชวยจำาสำาหรบประเมนปญหาผปวยไดครบถวน

รอบดานทมตวยอวาINHOMESSSดงน

I = Immobility ประเมนวาผปวยทำากจกรรมไดมากนอยเพยงใด

1.กจวตรประจำาวนพนฐานเชนลกจากทนอนอาบนำา เขาหองนำา

แตงตวเองกนเองไดขบถายสะดวกกลนไดหรอไม

2.กจวตรอนๆทใชแรงมากขนเชนงานบานจายตลาดทำาอาหาร

N = Nutritionประเมนวาผปวยมภาวะโภชนาการอยางไรอาหารโปรด

วธการเตรยมอาหารปรมาณอาหารทกนวธการกนอาหารนสยการกน

H = Housingประเมนสภาพบานมลกษณะอยางไร

1.ภายในบานเชนแออดโปรงสบายสะอาด

2.รอบบานเชนมบรเวณหรอไมรอบบานเปนอยางไรรวรอบขอบชด

หรอทะลถงเพอนบาน

3.เพอนบานเปนใครลกษณะอยางไรความสมพนธกบผปวยและ

ครอบครวเปนอยางไร


O = Other pepleประเมนวาบทบาทหนาทของสมาชกในบานเปนอยางไร

มผลตอผปวยหรอไมอยางไรสมาชกในบานปวยเปนอะไรหรอมความเสยง

ดานสขภาพอะไร

M = Medicationประเมนวาผปวยกนยาอะไรบางกนอยางไรถกตอง

หรอไมมวธจดยาแตละมอมยาอนอะไรอกบางทนอกเหนอจากแพทย

ประจำาตวสงเชนยาสมนไพรอาหารเสรมยาหมอยาพระ

E = Examinationประเมนสภาพผปวยดวยการตรวจรางกายทจำาเปน

S = Safetyประเมนสภาพความปลอดภยในบานเพอชวยใหผปวยและ

ญาตปรบสภาพภายในบานทอาจกออนตรายตอสขภาพ

S = Spiritual healthประเมนความเชอคานยมประเพณการนบถอ

ศาสนาพธกรรมทเกยวของกบการบำาบดรกษาความเจบปวยของผปวยและ

ครอบครวประเมนความคดภาวะจตใจและอารมณรวมทงขจดความเครยด

S = Serviceประเมนอปสรรคในการเขาถงบรการทางการแพทยและ

การดแลสขภาพทงทบานและโรงพยาบาลมสทธการรกษาใดหรอมบรการ

อนใดรวมทงบรการทอยนอกเหนอเรองสขภาพในละแวกบานทผปวยและ

ญาตสามารถใชบรการไดอก

บทท

1


โรคหด

ถารกษาถกวธ อาการดขนแนนอน

แตถาอาการไมดขน ผปวยอาจไมไดปวย

เปนโรคหด ตองหาสาเหตใหม

ภาพท18เจาหนาทแนะนำาและตรวจสอบเรองการใชยาอยางถกตองขณะเยยมบาน


โรคหดในเดก

การเจบปวยดวยโรคหดสงผลตอการใชชวตของเดกๆเปนอยาง

มากเดกทมอาการของโรคหดมากหรอบอยจะมปญหาอารมณจตใจ

การเรยนและการดำารงชวตประจำาวนโรคหอบหดเปนโรคเรอรงททำาให

ผปวยเดกขาดเรยนไดมากทสดเดกจะมความเครยดกงวลโกรธเสยใจ

นอยใจอารมณเหลานอาจกระตนอาการหอบใหกำาเรบได

นอกจากน เดกทปวยเปนโรคหดมกทำาอะไรไมไดเชนเดกอนๆ

เนองจากมขอจำากดเรองโรคจงอาจขาดความมนใจในตนเองเดกทเปน

โรคหดจงควรไดรบการดแลรกษาอยางเหมาะสมตอเนองจากแพทยและ

ทมงานทดแลประจำารวมถงผปกครอง

ภาพท19การพนยาดวยmaskในผปวยโรคหดเดก

บทท

1


เดกทปวยเปนโรคหดมอาการแตกตางจากผใหญทปวยเปนโรคหดอยางไร

เดกทปวยเปนโรคหดดวยอาการหวดไอมเสมหะถาไอมากขน

เรอยๆมกมเสยงวดๆในชวงหายใจออกเมอรางกายขาดออกซเจนมากขน

เดกจะหอบมากขนปากซดเขยวใจสนบางครงการเกรงตวของหลอดลม

จะเกดไมมากทำาใหมอาการไมมากแตจะเปนอยเรอยๆ

เดกบางคนไออยางเดยวและมกอาเจยนรวมอาการไอจะดขน

หลงจากไดอาเจยนเอาเสมหะเหนยวๆออก

ใหสงเกตวาการไอของเดกเลกๆเชนไอแหงๆอาจเปนอาการ

แสดงของโรคหดไดคนทวไปมกเขาใจวาตองมเสยงวดจงจะเปนโรคหด

ความรนแรงของโรคหดในเดก

ขนเลกนอย -เรมไอและ/หรอมเสยงวดแตยงเลนซนไดตาม

ปกตและกนอาหารไดตามปกตนอนปกต(ไมถกรบกวนโดยอาการไอ)

ขนปานกลาง-ตนกลางคนบอยๆวงเลนซนไมคอยไดขณะเลน

มกไอหรอมเสยงวด

ขนรนแรง-กระสบกระสายจนนอนไมไดเลนซนไมไดเหนอยหอบ

จนพดหรอกนอาหารไมไดหรอรอบรมฝปากเปนสเขยว


เครองพยากรณการจบหด

ในเดกทเปนโรคหดชนดเรอรงและ/หรอรนแรงมากอาจตองม

เครองมอชวยตดตามพยากรณการจบหดไดแกpeakflowmeterซงเปน

เครองวดการตบตนของทางเดนหายใจทงายและสะดวกสามารถตรวจและ

ลงบนทกระดบการตบตนของหลอดลมไดดวยตนเองทบาน

เครองนจะชวยตดตามประสทธภาพการทำางานของปอดหรอ

การตบตนของหลอดลมไดเปนอยางดเชนเดยวกบเครองวดระดบนำาตาล

ในเลอดผปวยเบาหวานหรอเครองวดความดนเลอดในผปวยความดนเลอดสง

ผปวยทมการจบหดบอยๆควรมเครองนไวทดสอบเปนประจำาจะชวย

พยากรณความรนแรงของโรคหดและปรบขนาดยาตามความเหมาะสมและ

สอดคลองกบแผนการรกษาของแพทยจะชวยควบคมอาการจบหดไดเปน

อยางด

ภาพท20การใชpeakflowmeterในผปวยหดเดก

บทท

1


ยารกษาโรคหดในเดก

ยารกษาโรคหดในเดกจะคลายกบทใชในผใหญคอมย�ขย�ย

หลอดลม (reliever) ย�ลดก�รบวม และก�รอกเสบของหลอดลม

(steroid) และย�ปองกน (preventer)แตจะมขอแตกตางเลกนอยในเรอง

ของรปแบบยา

ยาสดเปนรปแบบของยาทดทสดในการรกษาโรคหดในเดก

ยาทมประสทธภาพสงและปลอดภยทสดสำาหรบเดกคอยาใน

รปแบบของยาสด(inhaler)เปนรปแบบเฉพาะทออกฤทธโดยตรงทปอด

เพราะเมอใชยานผปวยจะตองสดเขาทางปากและหายใจลกๆเพอใหยา

เดนทางตามลมหายใจจากในชองปากเขาสหลอดลมภายในปอดซงเปน

ตำาแหนงทมการตบตวและการอกเสบของหลอดลมจงจะออกฤทธได

อยางดมประสทธภาพ

ยาสดจงเปนยาทออกฤทธไดผลดและรวดเรวเพราะตวยาเดนทาง

จากปากเขาสปอดโดยตรงและใชขนาดนอยกวายาชนดกนจงมความ

ปลอดภยมากกวายานบางคนเรยกวายาพนหรอยาสดพนเพราะในการ

ใชยาจะตองพนยาออกจากอปกรณใหยาแลวจงสดเขาทางเดนหายใจ

แตปจจบนนยมเรยกยาสดแทนคำาวายาพน


กรณทเดกเขาโรงเรยนแลว

ผปกครองจะตองแจงใหคณครประจำาชน

หรอครพเลยงรบทราบ เพอใหสามารถชวยเหลอเดกได

ถกตองและทนทวงท เมอเดกมอาการจบหดทโรงเรยน

เพราะเดกไมสามารถชวยตวเองไดอยางมประสทธภาพ

นอกจากนยงมยารปแบบอนๆทใชรกษาโรคหดในเดกเชนนำายา

เชอมยาเมดยาแคปซลยาฉดอาการทสำาคญของโรคหดม2อาการหลก

คอการตบแคบลงของหลอดลมและการอกเสบของหลอดลมการรกษาจง

ใหความสำาคญตออาการทงสองนเปนหลก

การใชยาบรรเทาอาการจบหด

กรณทจบหดเดกจะตองไดรบยาขยายหลอดลมอยางเรงดวนทสด

เพอบรรเทาอาการจบหดเดกโตจะตองพกยาขยายหลอดลมชนดสดและ

ใชทนทอยางถกวธเมอมอาการเดกเลกจะตองมผปกครองคอยดแลสงเกต

อ�ก�รและใหย�กลมนเมอเรมมอ�ก�รเชนกน

บทท

1


การใชยาสดในเดกจำาเปนจะตองใชควบคกบการใชกระบอกตอ

(spacer)เพราะเดกเลกจะหายใจเอายาผานหลอดลมเขาไปไดดขนspacer

ชวยใหยาพนสามารถไปถงหลอดลมไดดยาไมตกคางทคอหรอกระพงแกม

ภาพท22วธการใชยาสดและกระบอกตอในเดก

ภาพท21ผปวยหดเดกและยาสดประจำาตว


แตถาเดกมอาการมากควรใชเครองพนละอองยาnebulizerเพอ

รกษาอาการจะไดผลดกวาการใชยาสด

สงทเดกปวยเปนโรคหดควรหลกเลยง

3 ควนบหร เปนทอนตรายตอปอดทกำาลงเจรญเตบโตของเดกและ

เปนตวกระตนใหเกดอาการหอบหดได

3 ตวไรฝน มกอาศยอยตามเตยงนอนหมอนพรมเฟอรนเจอร

บนวมจงควรนำาไปตากหรอผงแดดบอยๆไมควรมตกตามขนใน

หองนอนไมใชพรมในหองนอนควรเชดฝนทกวนใชผาชนดพเศษ

ทมคณสมบตปองกนตวไรฝนคลมทนอนและหมอนซกผาปทนอน

ปลอกหมอนดวยนำาอณหภม60องศาเซลเซยลสปดาหละ1ครง

ใชทนอนจากใยสงเคราะหหรอฟองนำาไมนำาสตวเลยงเขาหองนอน

3 ละอองเกสรในบางฤด ควรหลกเลยงในบางฤดและอาจเพม

ปรมาณของยาปองกนโรคหด

ภาพท23ผปวยหดเดกและmaskประจำาตวเพอสดละอองยา

บทท

1


3 สตวเลยง ไมควรเลยงสนขแมวในบานเพราะเดกหอบหดบางคน

จะแพขนสตวอาจรวมถงนก

3 เชอรา ทชนมกมเชอราควรใหอากาศถายเทไดสะดวก

3 การออกกำาลงกายถาควบคมโรคหดไดดจะไมมปญหาในการ

ออกกำาลงกายหรอวงเลนเดกควรมกจกรรมนตามปกต

3 อากาศเยน เดกบางคนเมอเจออากาศเยนมกไอหรอหายใจ

มเสยงวดการใชยาขยายหลอดลม1ครงกอนเขาหองเยนๆ

จะชวยได

ขอควรปฏบตเมอเดกมอาการหอบ

1.ถามอาการหอบหรอเหนอยชวงทกำาลงวงเลนใหหยดพกทนท

2.สงบสตอารมณอยากลวหรอตกใจจนเกนไป

3.หายใจเขาปกตและหายใจออกทางปากโดยคอยๆเปาลมจากปอด

ออกทละนอยใหนานและมากทสดเทาทจะทำาไดหอปากขณะเปาลม

หายใจออกดวยกได

4.พนยาหรอกนยาแกหอบตามแพทยสง

5.ดมนำาอนมากๆ

6.ถายงไมหายหอบใหรบพบแพทย

การออกกำาลงกายในเดกทปวยเปนโรคหด

เดกทเปนโรคหดสามารถออกกำาลงกายไดตามปกตในชวงทไมม

อาการหอบไมควรงดเวนและควรสนบสนนใหมการออกกำาลงกายสมำาเสมอ

รางกายจะไดแขงแรงอาการหอบจะไดลดลงโดยควรอยภายใตการดแลและ

แนะนำาจากแพทยในผปวยเดกหรอผใหญบางรายแพทยอาจพจารณาให


หากเดกมอาการแพนมววตงแตแรกเกด

และมพนธกรรมโรคหดรวมดวยการใหนมแมเปนทางออกทดทสด

เพราะนมแมคอโปรตนธรรมชาตทดทสด

ควรใหตงแตแรกเกดถง6เดอนเพอปองกนโรคภมแพ

แตถาแมเปนหอบหดแลวตองใหนมลก

แนะนำาใหหลกเลยง

เพราะอาจเกดผลกระทบตอเดกได

ใชยาสดเพอปองกนการจบหดทเกดจากการออกกำาลงกายโดยสดกอนออก

กำาลงกายอยางนอย5-15นาทจะชวยปองกนและทำาใหผปวยมความ

มนใจในการออกกำาลงกายมากขน

อาหารทควรหลกเลยงในเดกทเปนโรคหด

ไมมความจำาเปนตองงดอาหารบางอยางเวนเสยแตวาอาหารนน

กระตนใหเกดอาการหอบเชนผปวยทแพอาหารจำาพวกนมไขอาหารทะเล

หรอถวผปกครองควรสงเกตไวเสมอมรายงานวาสารอาหารหรออาหารท

มการผสมหรอชบสารถนอมอาหารกลมไนไทรตหรอสารกนบดสผสม

อาหารบางชนดรวมทงสารซลไฟดทมกพบในอาหารพวกขนมอบกรอบ

ผลไมกวนหรอตากแหงอาจเปนสาเหตใหมการจบหดไดดงนนถาสงเกตวา

หลงจากรบประทานอาหารเหลานแลวมอาการจบหดเปนประจำาควรงด

เวนอาหารเหลาน

บทท

1


ควนบหรกบเดกทเปนโรคหด

การสมผสควนบหรไมวาทางตรงโดยการสบเองหรอการสมผส

ทางออมโดยการสดดมควนบหรจากการสบของผอนจะทำาใหเดกทเปน

โรคภมแพหรอโรคหดมอาการรนแรงมากขนไดนอกจากนพบวาหากเดกม

การสมผสควนบหรระยะหนงอตราเสยงตอการเกดภาวะภมแพจะมสงกวา

เดกทไมมประวตการสมผสควนบหรดงนนหากมผสบบหรภายในบาน

ควรงดสบบหรและควรปองกนเดกมใหสมผสควนบหรทงโดยทางตรงและ

ทางออม เชนหลกเลยงการเขาไปในอาคารทมผสบบหรมากๆ เชน

โรงภาพยนตรภตตาคารหรอรานอาหารผทมหนาทดแลเดกหรอผใกลชด

ทอาศยอยในบานเดยวกบผปวยควรงดสบบหรและไมควรสบในหองทมเดก

อยดวยอยางเดดขาด

วธดแลลกหลานเปนโรคหด สำาหรบผปกครอง

ตองสงเกตอาการอยางใกลชดอยาใหเดกแชนำาเลนนำาเพราะ

จะทำาใหเปนหวดงายซงจะทำาใหหายใจลำาบาก เวลามเสมหะมากๆ

ตองพยายามอยาใหกลนลงคอใหเดกคายออกมาใหไดเพราะเดกเอาออก

ไมเปนตองพยายามชวยเขาใหเดกนอนควำาหนาเอามอไลหลงใหเสมหะ

ออกมาถาไมออกเดกจะเหนอยพอแมตองคอยสงเกตอยาใหพเลยงดแล

พเลยงไมรวาลกของเราเปนอะไรเชนหลงกนสาหรายมาหลายวนแลวเกด

ผนทผวหนงตองเลกกนเปลยนอาหารและอยากนอาหารซำาๆเดกเลก

สามารถเลนกฬาอะไรกไดไมวาจะวงวายนำาขจกรยานแตอยาใหถงกบ

หอบพอเหนอยกหยดพกการออกกำาลงกายของทกเพศทกวยจะชวยสราง

ภมตานทานใหแกรางกาย


เดกทเปนโรคหดจะมอาการนอยลงเมออายมากขน

พออายยางเขา 8 - 9 ขวบ ประมาณ 50%

จะไมมอาการหรอมอาการนอยมาก

แตในเดกทแพมากๆ

หรอมประวตครอบครวเปนโรคภมแพ

โอกาสหายจะนอยลง

เดกทยงคงมอาการหอบหดจนถงอาย 14 ป

มแนวโนมเปนโรคหดเรอรงในอนาคต

บทท

1


กรณศกษาโรคหดในเดก

กรณนองกบแกลม

นองกบแกลมอาย5ขวบปวยเปนโรคหดตงแตอาย9 เดอน

ดวยอาการจบหดรพ.สต.ตองสงตอไปเขารบการรกษาทรพช.บอยๆและแมวา

ระยะหลงจะมการควบคมอาการไดดขนแตผปกครองกตองพานองไปพบคณ

หมอทรพช.เปนประจำาทกเดอน

ปจจบนนองกบแกลมมกมอาการหอบเวลาอากาศเปลยนแปลงหรอ

มฝนตกบอยๆจงตองใชยาพนสเตยรอยดเปนประจำาเพอลดการอกเสบของ

หลอดลมเมอหลอดลมไมอกเสบหลอดลมจะไมไวนองกบแกลมตองพกยาพน

ไปโรงเรยนดวยเพอใชในยามฉกเฉนซงนองจะรดวาควรจะใชยาพนเมอไร

แตหากมอาการมากคณครกจะโทรฯแจงใหผปกครองทราบ

หากอยทบานแลวมอาการหอบนองกจะบอกใหผปกครองทราบวา

“แมพนยาใหหนอยแกลมเหนอย”แตถามอาการผดปกตมากผปกครองจะพา

นองไปพบพยาบาลทรพ.สต.เพอพนยาดวยเครองnebulizer

สำาหรบผปกครองการดแลเดกทปวยดวยโรคหดจะมความยงยากตรง

ความซกซนของเดกๆทมกวงเลนไปทวอยางไมกลวเหนอยบางครงกชอบออก

ไปวงเลนทามกลางสายฝนปรอยๆทำาใหอาการหอบกำาเรบไดผปกครองจงควร

ดแลอยางใกลชดสวนประเดนการดมนำาเยนหรอรบประทานไอศกรมเดกสามารถ

ทำาไดผปกครองไมควรหาม

82 ทำาความรจกกบ “โรคหด” ภยเงยบทไมควรมองขาม

บทท 2

Easy Asthma

Clinic และแนวทาง

การจดการโรคหด

สำาหรบ CUP

CUP

สำาคญตอการการจดการปญหาโรคหดในชมชนอยางไร

CUPเปนแมขายสำาคญในการบรหาร

และจดการโรคหดทงเครอขาย

เปนแมแบบในการจดตงEasyAsthmaClinic

หรอคลนกโรคหดแบบงายทไดมาตรฐานในรพ.สต.

เปนผสนบสนนแนวคดอปกรณเวชภณฑและยา

ใหกบรพ.สต.เพอตอสกบโรคหด

เปนศนยกลางการประสานความรวมมอของทกฝาย

เปนผนำาการสรางสรรคกจกรรมสงเสรมสขภาพ

เพอสกบโรคหดในชมชนและเปนผเรมตนเพอนำาไปส

Asthma Admit Zero ในพนท

84 Easy Asthma Clinic และแนวทางการจดการโรคหดสำาหรบ CUP การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

Easy Asthma Clinic:

ปจจยสำาคญในการจดการโรคหดในชมชน

ปญหาเรองการเขาถงยาของโรคหดสงผลตอจำานวนผเสยชวตไดมาก

การเขาไปดแลผปวยโดยเรมตนทการใชยา

และเขาไปชวยเหลอผปวยโรคหดทยงไมไดรบยา

ใหไดรบการรกษาอยางถกตอง

จงเปนภารกจหลกสำาคญทCUPจะตองทำาเพอแกไขปญหา

“โรคหด”ไมใหกลายเปนโรคเรอรงททำาลายสขภาพ

และชวตของประชาชนมากไปกวาน

โครงก�รพฒน�ระบบก�รใหบรก�ร

ผปวยโรคหดต�มรปแบบโปรแกรม Easy Asthma Clinic

สำ�หรบหนวยบรก�รในระบบหลกประกนสขภ�พแหงช�ต

คอ เครองมอหนงทจะชวยสนบสนนให CUP

เดนหน�จดตง Easy Asthma Clinic

ซงเปนปจจยสำ�คญในก�รแกไขปญห�

ไดอย�งมประสทธภ�พและประสทธผลยงขน

บทท

2


ทำาความรจกกบ Easy Asthma Clinic

คลนกโรคหด ใกลบาน ใกลใจ

EasyAsthmaClinicเกดขนจากโครงการเครอขายEasyAsthma

ClinicNetworkกอตงขนเมอวนท3มนาคมพ.ศ.2547โดยรศ.นพ.

วชราบญสวสดโรงพยาบาลศรนครนทรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลย

ขอนแกนและประธานโครงการเครอขายคลนกโรคหดและCOPDม

วตถประสงคเพอชวยใหโรงพยาบาลเลกๆในชมชนใหการรกษาโรคหดทได

มาตรฐานระดบสากลคอมการประเมนโรคโดยการประเมนสมรรถภาพ

ปอดอยางงายการใชยาพนรกษาการใหความรผปวยและสอนการพนยา

ทำาใหผปวยโรคหดมคณภาพชวตดขนจนสามารถลดอตราการเขารบ

การรกษาทหองฉกเฉนและการเขานอนรกษาในโรงพยาบาลดวยภาวะหอบ

รนแรงไดผปวยทวประเทศสามารถมาเขารบการรกษาทเปนมาตรฐานสากล

ในโรงพยาบาลใกลบาน ไมตองลำาบากเดนทางเขามาพบแพทยใน

โรงพยาบาลขนาดใหญทอยหางไกล

EasyAsthmaClinicมทมสหวชาชพประกอบดวยแพทย

พยาบาลเภสชกรทำางานรวมกนโดยทมสหวชาชพจะไดรบการอบรม

เพอใหเขาใจแนวทางการรกษาโรคหดทถกตองดวยการทำางานประสานกน

เปนทมการซกประวตผปวยอยางเปนระบบการตรวจรางกายรวมกบการ

ประเมนสมรรถภาพปอดและใหการรกษาตามแนวทางการรกษาโรค

ไดอยางถกตองกระบวนการรกษาดงกลาวจะทำาใหการรกษาโรคหด

ของไทยไดมาตรฐานสากลและมคณภาพตามทGINAGuidelineกำาหนด


การจดตงEasyAsthmaClinicจงเปนวธการหนงทจะชวยให

การรกษาตามGINAguidelineเปนไปไดอยางมประสทธภาพมากขนและ

ดวยการจดระบบทดแพทยจะใชเวลาในการดแลผปวยนอยลงทงยงเปนการ

เพมบทบาทใหพยาบาลและเภสชกรในการดแลและใหความรเรองยาท

จำาเปนในการรกษาผปวยชวยใหเกดการแกปญหาและดแลรกษาผปวยได

อยางมประสทธภาพทงในแงของความคมของคาใชจายในการรกษาโรคและ

การเพมคณภาพชวตใหกบผปวย

ผลทคาดวาจะไดรบจากการจดตง Easy Asthma Clinic

1.การรกษาโรคหดไดมาตรฐานระดบโลก

2.ผปวยโรคหดมคณภาพชวตทดขนไมตองทกขทรมานกบอาการ

หอบและไมตองหอบรนแรงจนตองเขารบการรกษาทหองฉกเฉน

หรอนอนรบการรกษาทโรงพยาบาล

3.ความรวมมอกนของทมแพทยพยาบาลและเภสชกรทำาให

การรกษามคณภาพสง

4.การบนทกขอมลการรกษาอยางเปนระบบซงจะเปนประโยชนตอ

ผปวยและระบบการสาธารณสขของประเทศไทยในอนาคต

บทท

2


การจดตง Easy Asthma Clinic ในระดบ

รพช. ตองเรมตนอยางไร

การจดตง Easy Asthma Clinic หรอคลนกโรคหดแบบงาย

มขนตอนดำาเนนการดงตอไปน

1. เชงการบรหารจดการ

-มคำาสงแตงตงคณะกรรมการดำาเนนงาน

EasyAsthmaClinic

-สงทมผดำาเนนงานEasyAsthmaClinicเขารบการอบรม

-จดหาอปกรณเครองมอในการประเมนสมรรถภาพของปอด

(peakflow)

-จดหาอปกรณในการพนยาเดก

-จดสถานทใหบรการเปนสดสวน(onestopservice)

-มการจดเกบขอมลตามโปรแกรมEasyAsthmaClinic

2. กจกรรมดำาเนนงาน

-จดตงEasyAsthmaClinicโดยทมสหวชาชพ

ประกอบดวยแพทยเภสชกรพยาบาล

นกกายภาพบำาบดทผานการอบรม

-ใหบรการโดยกำาหนดวนตามบรบททเหมาะสมของรพช.นนๆ

-กำาหนดการรกษาตามมาตรฐานGINAguideline

-มflowchartของการดำาเนนงานทชดเจน


ภาพท24คลนคโรคหดทเปนสวนหนงของผปวยนอกแตแยกสดสวนพนทชดเจน

-มการตดตามเยยมบานโดยทมสหวชาชพในผปวยทมปญหา

เชนนอนโรงพยาบาลบอย

-มการจดทำาconferencecaseกอนและหลงออกเยยมบาน

-มการทบทวนcaseททรดลงและตองสงตอ

เชนภาวะหายใจลมเหลวใสทอชวยหายใจ

-มการจดเกบขอมลถกตองครบถวนตามโปรแกรม

EasyAsthmaClinic

บทท

2


เภสชกร -เปนทปรกษาดานวชาการสอนความรเรองโรคหด

-ตรวจ/วนจฉย/รกษาผปวยโรคหด

-ใหความร/คำาแนะนำาผปวยโรคหดและญาต

-ควบคมกำากบตดตามแกไขปญหาอปสรรค

รวมกบทม

-เยยมบาน

เภสชกร -ใหความร/แนะนำายา/ยาพนแกผปวยและญาต

-สอนการพนยาทถกวธแกผปวยหรอญาต

และเจาหนาท


-สรปปญหาขอเสนอแนะหาแนวทางแกไข

รวมกบทม

งานผปวยนอก -ใหบรการผปวยโรคหด

-จดทำาทะเบยน/สมดประจำาตวผปวยทมารบบรการ

-พยาบาลสอนความรเกยวกบโรคหดใหกบผปวย

และญาต

-สอนการเปาpeakflowใหกบผปวย

กอนพบแพทย

-จดกจกรรมกลม/แลกเปลยนเรยนร

ผปวยหรอญาต

-สอนการบนทกสมดประจำาตวผปวยหรอญาต

-บนทกขอมลในโปรแกรมEasyAsthmaClinic

-สรปขอมลทกเดอน/เสนอผบรหารทก3เดอน


บทบาทหนาทของทมสหวชาชพในแตละสวนงานของ

Easy Asthma Clinic


งานอบตเหตฉกเฉน -ใหบรการผปวยโรคหดนอกเวลาราชการ

-ลงทะเบยนผปวยโรคหดรายใหมทมารบบรการ

-พยาบาลสอนความรเกยวกบโรคหดใหแกผปวย

และญาต

-สอนการเปาpeakflowผปวยโรคหด

(นอกเวลาราชการ)กอนพบแพทย

-บนทกขอมลในโปรแกรม

EasyAsthmaClinicทหองฉกเฉน


-รวมนำาเสนอปญหาอปสรรคและหาทางแกไข

งานผปวยใน -ใหบรการผปวยโรคหดทนอนในโรงพยาบาล

-ลงทะเบยนผปวยโรคหดรายใหมทมารบบรการ

-พยาบาลสอนความรเกยวกบโรคหดใหกบผปวย

และญาต

-พยาบาลสอนเปาpeakflowใหกบผปวย

-บนทกขอมลในโปรแกรม

EasyAsthmaClinicในชวงadmission


-รวมนำาเสนอปญหาอปสรรคและหาทางแกไข

บทท

2


อาการทวไปปกต

วดสมรรถภาพปอดประเมนAsthmaControlซกประวตแรกรบในรายใหม

ใหคำาแนะนำารายกลมจดกลมแลกเปลยนเรยนร

แพทยใหการรกษาตามGINAguideline

ใหคำาแนะนำารายบคคลนดตรวจตดตาม

เภสชกรประเมนและสอนการใชยาพน รบยากลบบาน

ผรบบรการยนบตร/คนประวต

คดกรอง/ซกประวต/วดvitalsigns

อาการทวไปผดปกตเชนหอบเหนอย

ERใหการชวยเหลอเบองตนเชนพนยาOnO

2

ประเมนO2Sat

ดขน ไมดขน

Admit Refer

แผนภาพท 3 การดำาเนนงานภายใน Easy Asthma Clinic


4 แนวทางในการสรางระบบเครอขายโรคหด ระดบ CUP

1.การสรางทมงานเครอขายการดแลผปวยโรคหดเพอรองรบการดแล

ผปวยโรคหดอยางเปนระบบ

2.การจดระบบเครอขายโรคหดในรพช.

3.การจดระบบเครอขายโรคหดในรพ.สต.

4.การจดระบบเครอขายโรคหดในชมชน

4 แนวทางการสรางระบบเครอขาย

การดแลโรคหดระดบ CUP

1. การสรางทมงานเครอขายดแลผปวยโรคหด เพอรองรบการดแล

ผปวยโรคหดอยางเปนระบบ

การสรางทมงานตองมการสรางทงภายในและภายนอกโรงพยาบาล

เพอใหเกดการทำางานอยางเปนระบบและครอบคลมในการดแลผปวย

ทมงานภายในโรงพยาบาลประกอบดวยทมสหสาขาวชาชพจาก

แตละหนวยงานยอยทเกยวของ ไดแกหองบตรผปวยนอกฉกเฉน

ผปวยในหองยาชนสตรรงสกายภาพบำาบดโภชนากรคลนกเลกบหร/

สขภาพจตงานเวชปฏบตครอบครวและหนวยเยยมบานตอเนองทงนอาจ

เชอมโยงกบหนวยทตองรวมดแลผปวยกรณพเศษเชนหองฝากครรภ

หองคลอดหองผาตด

บทท

2


รพ.สต.

เดยว

สสอ.

อสม.

รพ.สต.

เครอขาย

รพช.

อบต.หนวยกชพ

ชมชน(EMS)

ผนำา

เครอขาย

และชมชน

ทมงานภายนอกโรงพยาบาลไดแกรพ.สต.สสอ.อสม.อปท.

หนวยกชพระดบชมชนผนำาชมชนและสมาชกในชมชนตลอดจนเครอขาย

กลมผปวยและผดแลซงอาจมบทบาททงในหนวยบรการและในชมชน

แผนภาพท 4 ภาคเครอขาย การดแลผปวยโรคหดในชมชน


2. การจดระบบเครอขายโรคหดในโรงพยาบาลชมชน

การจดระบบเครอขายโรคหดในโรงพยาบาลชมชนมรปแบบ

ดงตอไปน

ระบบบรการ One - Stop Service ใน Easy Asthma Clinic

ระบบการดแลแบบone-stopserviceในEasyAsthmaClinic

โดยทมแพทยพยาบาลและเภสชกรนนมขอดคอผปวยจะไดรบการ

แกปญหาสขภาพอยางตอเนองจากทมทรจกผปวยและปญหาของผปวย

แตละรายเปนอยางดแตมขอเสยคอบคลากรอนไมรปญหาสขภาพ

และแนวทางการดแลรกษาผปวยโรคหดในคลนกจงตองจดระบบเครอขาย

การดแลผปวยโรคหดในโรงพยาบาลชมชนใหมการดแลรวมกนเปนสหสาขา

วชาชพโดย

| เกบรวบรวมขอมลผปวยอยางเปนระบบและนำามาหาสาเหตของ

ปญหาทแทจรง

| ทบทวนปญหาการดแลรวมกนในทมงานทรวมดแลผปวย

| ทบทวนคมอมาตรฐานการดแลผปวยโรคหด(GINAguideline)

| กำาหนดระบบการดแลรกษาโดยทมสหสาขาวชาชพ

| จดทำาแนวทางเวชปฏบตทใชเปนคมอในการดแลรกษาผปวย

สำาหรบหนวยทเกยวของเชนOPD,ER,IPDเพอใหทมนำาไป

ปฏบตไดถกตอง

| จดทำาระบบเวชระเบยนเฉพาะโรคหดเพอใหทมสงตอขอมลปญหา

สขภาพของผปวยไดอยางตอเนอง

บทท

2


| ทำาระบบฐานขอมลเพอประเมนตดตามสภาพความรนแรงของ

ผปวยในภาพรวม

| ประเมนผลการดำาเนนงานอยางตอเนอง

| จดทำาโครงการเพอแกไขปญหาสขภาพของผปวยโรคหดรวมกบ

ชมชน

| กระตนใหผปวยและญาตตระหนกถงความสำาคญในการดแล

สขภาพโดยจดตงกลมเพอนชวยเพอน

| ขยายผลลงสเครอขายระดบรพ.สต.และชมชนเพอใหการดแล

อยางตอเนอง

| สงตอขอมลเปนโปรแกรมสำาเรจไปยงระบบรายงานกลางของ

สปสช.เพอบรหารจดการและประเมนผลภาพรวมของทกหนวย

บรการ


ผปวยโรคหด

ใหการรกษาตามแนวทางการดแลผปวยโรคหดทหองฉกเฉนพรอมขน

ทะเบยนเขาคลนกโรคหด

แผนกผปวยนอก แผนกผปวยใน แผนกผปวยฉกเฉน

แพทยและพยาบาลใหการดแลรกษาพรอมขนทะเบยนเขาคลนกโรคหด

สงผปวยเขาคลนกโรคหด

ใหการดแลดงตอไปน

พยาบาลซกประวตและประเมนความรนแรงตรวจอตราความเรวสงสดของลมท เปาอากาศขณะหายใจออกอยางเตมทแรงและเรว,ใหความรการปฏบตตว

แพทย ใหการตรวจรกษาและปรบยาตามแนวทางเวชปฏบตทใชเปนคมอในการดแลรกษาผปวย

เภสชกรใหความรเรองการใชยาและการพนยา

กรณผปวยขาดนดหรอมปญหาในการควบคมอาการจะปรกษาทมเยยมบาน

เพอตดตามดสภาพความเปนอยของผปวยและใหคำาแนะนำาทเหมาะสม

หมายเหต: ผปวยทมารบการรกษาทกคนจะไดรบการรกษาดวยcorticosteroidinhaler,beta2-agonistinhalerและlongactingbronchodilatorชนดรบประทานหลงจากนนจะตดตามผปวยโดยการประเมนความรนแรงของอาการ,วดpeakflowถาความรนแรงของอาการลดลงPEFมากกวา80%นานกวา3เดอนตดตอกนจงพจารณาลดยา

แผนภาพท 5 ระบบการดแลผปวยในภาพรวม

บทท

2


กรณผปวยมโรครวมสงตรวจLab/X-Ray

พบแพทยตรวจ+ใหการรกษาGINAGuideline

3เปาpeakflow3ประเมนสมรรถภาพปอด3จำาแนกระดบความรนแรง

ใหคำาแนะนำา+นดตดตามการรกษา

กจกรรมรายใหม1.Appendix12.Appendix23.สมดประจำาตว4.หาคาPEFR5.OPDCard

กจกรรมรายเกา1.Appendix22.สมดประจำาตว3.OPDCard

ผปวยกดรบบตรคว/ทำาบตร/เชกสทธบตร

เภสชกรประเมนการพนยา,ผลขางเคยงการใชยา,ใหคำาแนะนำาการใชยา,ปญหาเกยวกบการใชยาอนๆ

ชงนำาหนก/วดสวนสง/ประเมนสญญาณชพ

เขากจกรรมฟนฟดวยทาบรหารปอดพลงลมปราณโดยกายภาพบำาบด

ซกประวต1.Daytimesymptoms2.Nighttimesymptoms3.Bronchodilatorused4.ERvisits5.Admissiontimes6.ความสามารถในการปฏบตกจวตรประจำาวน7.การขาดยา+จำานวนยาทเหลอ8.ประวตสบบหร

แผนภาพท 6 ระบบการใหบรการผปวยนอก


Asthma Call Center (อาจอยท ER / OPD หรอสวนทมผรบผดชอบ

ทชดเจน)

•ตดตามผปวยขาดนด/สอบถามอาการ/การขาดยา/ปญหาทพบ/ใหคำาแนะนำา/นดตดตามการรกษา

•ตดตามรายทควบคมอาการไดสอบถามอาการ/ปญหาทพบ/ความเพยงพอของยา/ใหคำาแนะนำา/นดตดตามการรกษา

ประสาน home health careเยยมบานรายทพบปญหา

(รพช. + รพ.สต.)

ประเมนผลการปฏบตงาน

สงพบแพทยยนยนการวนจฉยและการรกษา

สอนการปองกนการเกดภาวะแทรกซอน

ในผปวยโรคหด เพอลดอตราการนอนโรงพยาบาล

การใหสขศกษา

ระบบการประสานงาน

จดระบบการดแลรกษา

ระบบการสงตอ

อบรมพฒนาศกยภาพการดแลรกษาผปวย

โรคหดแกเจาหนาท รพ.สต.

งานดแลผปวย

โรคหด

แบบบรณาการ

ระบบหนวยตดตามการดแลตอเนอง

แผนภาพท 7 ระบบหนวยตดตามการดแลตอเนอง

แผนภาพท 8 ระบบการดแลผปวยโรคหดแบบบรณาการ

บทท

2


รพช. แกดำา ใสใจ ดแล ใหบรการตามมาตรฐาน

เพอวางรากฐานความศรทธา - เชอมนใหกบประชาชน

EasyAsthmaClinicรพ.แกดำาจ.มหาสารคามใหความสำาคญ

เรองการเชคความถของผปวยทมาเขารบบรการทหองฉกเฉนเปนอยางมาก

โดยมการเชความผปวยเขารบบรการซำาภายในวนเดยวกนหรอรบบรการนอก

เวลาราชการหรอไมหากมตองรายงานใหแพทยทราบทกครงและตองทบทวน

การดแลรกษาผปวยโดยจะมguidelineใหพยาบาลไดปฏบตตามเชนเมอม

การดมยาในภาวะฉกเฉนตองมการประเมนซำาถาประเมนซำาแลวอาการดขน

กจายยาและใหผปวยกลบบานไดถาประเมนซำาแลวอาการไมดขนตองรายงาน

ใหแพทยทราบเพอใหแพทยประเมนตอไป

“เร�ตองเซตระบบตรงน เร�ตองเรมตนทเร�ใหด กอนจะไปลงท

รพ.สต. เพร�ะหม�ยถงก�รสร�งศรทธ� ใหผปวยเข�ใจโรค เข�ใจก�รรกษ�และ

ก�รดแลตนเอง เพร�ะโรคหดสำ�คญม�กในเรองคว�มรวมมอในก�รรกษ� โดย

เฉพ�ะอย�งยง ก�รใชย�ทถกตองตอเนองเพอใหเกดประสทธผลในก�รรกษ�

โรครวมกบก�รปรบสภ�พแวดลอมทเหม�ะสมของตนเอง” นพ.สมพงษ

จนทรโอวาท ผอำานวยการโรงพยาบาลแกดำาจ.สมทรสาครกลาว

กรณศกษาการพฒนาระบบ

บรการใน รพ.แกดำา

จ.มหาสารคาม


กรณศกษา บทบาทของเภสชกรในคลนกโรคหด

รพ.หลมสก จ.เพชรบรณ

บทบาทของเภสชกรตองานบรการผปวยหดในคลนกโรคหด

รพ.หลมสก จ.เพชรบรณ

1.วดสมรรถภาพปอด(การเปาpeakflowmeter)

2.ซกประวตคนไขคำานวณคาเปอรเซนตทไดลงในแบบประเมน

3.จายยาและสอนการใชยาพนใหผปวย

การสอนผปวยเรองการใชยาพน

1.กรณผปวยเกาจะทดสอบความจำาและตรวจสอบความเขาใจเรองขน

ตอนการพนยาโดยใหผปวยพนยาใหดเพอตรวจเชควาทผานมาผปวย

พนยาถกตองหรอไม

2.กรณผปวยใหมจะสอนวธพนยาทกขนตอนใหกบผปวยและประเมนซำา

จนกวาคนไขพนยาไดถกวธขนตอนนใชเวลาคอนขางนานเนองจาก

ผปวยสวนใหญไมเขาใจวธพนเภสชกรจงตองสอนและทบทวนหลาย

ครงจนกวาผปวยจะเขาใจและจดจำาขนตอนการพนยาไดอยางแมนยำา

บทท

2


ปญหาการใชยาผดวธทพบบอย

y ผปวยกดยา2ครงแลวสดทเดยว(PMDI)

y ผปวยไมบวนปาก/กลวคอหลงใชยาสเตยรอยด

y ผปวยพนberodualทกวน(โดยไมมอาการ)

y ผปวยกดยาseretideซำากนไปมาหลายครง/เจาะยาไปหลายเมดแลว

สดครงเดยว

y บางครงผปวยใสฟนปลอมแตไมทราบวาตองถอดกอนทจะใชยาสด

ปจจยททำาใหผปวยพนยาผดวธ

ผปวยสงอายสวนใหญอานหนงสอไมได ไม เขาใจขนตอน

การพนยาและในวนทมาพบแพทยญาตไมไดมารวมรบฟงการสอนวธ

การพนยาดวยทำาใหผปวยไมสามารถจดจำาวธการพนยาทถกตอง

ผปวยบางรายอานหนงสอออกแตขาดความใสใจในการศกษา

รายละเอยดการใชยาดวยตนเองจากการอานฉลากวธการพนยาทแนบมา

กบยาจงแกปญหาโดยการพนยาแบบผดๆแลวคดวาเปนการพนยาท

ถกตอง


3. การจดระบบเครอขายในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

1.คดเลอกรพ.สต.ทมความพรอมในการจดตงคลนกโรคหด(รสภาพ

สถานการณปญหาพนทบคลากรทสนใจและพรอมจะพฒนาระบบ

การดแลทเชอมกบบรบทพนท)

2.ฝกอบรมทมงานเพอพฒนาศกยภาพในการดแลผปวยโรคหด

3.จดทำาแนวทางเวชปฏบตทใชเปนคมอในการดแลรกษาผปวยและ

ปรบใหเหมาะสมกบระบบการดแลผปวยในระดบตำาบลและจดระบบ

ชองทางการใหคำาปรกษา โดยอาจใชวธใหคำาปรกษาโดยแพทย

ผานทางโทรศพท

4.วางระบบการดำาเนนงานดานขอมลผปวยทมาตามนดโดยพยาบาล

เวชปฏบต/พยาบาลวชาชพหรอทมงานทผานการอบรมเกยวกบ

การดแลผปวยโดยเรมทการซกประวตตามแบบฟอรมAppendix1

รายใหมและAppendix2รายเกาตรวจวดสมรรถภาพปอดดวย

peakflowmeterใหคำาแนะนำาคนหาปญหาลงบนทกเวชระเบยน

เฉพาะโรคหดและโรคปอดอดกนเรอรงทำาการรกษาและปรบยาตาม

GINAguideline(แนวทางเวชปฏบตทใชเปนคมอในการดแลรกษา

ผปวยของพนท)ใหคำาแนะนำาสอนและประเมนการสดยาทถกวธเพอ

ใหการรกษาไปถงเปาหมายรวมทงการนดหมายเพอตดตามการรกษา

ตอเนองและเกบรวบรวมขอมลสงตอโรงพยาบาลเพอการดแลรกษา

ตอเนองกรณทมทมแพทยเภสชกรและพยาบาลมาเสรมบทบาทงาน

บรการทรพ.สต.กอาจปรบระบบงานภายในรพ.สต.ไดตามเหมาะสม

ทงน เพอใหเกดการเรยนรรวมกนของทมงานรพ.สต.และคำานงถง

บรณาการระบบบรการผปวยเรอรงโรคอนๆในพนทรวมดวย

บทท

2


กรณศกษาบทบาทของ CUP

ในการสนบสนน รพ.สต.

CUP ยางตลาด สรางทมสหวชาชพ รพ.สต. เสรมความแขงแกรง

เพอตอกรโรคหดในชมชน

CUPยางตลาดจ.กาฬสนธสนบสนนทมสหวชาชพใหกบรพ.สต.

โคกศรโดยปจจบนรพ.สต.โคกศรมแพทยประจำา1-2คนพยาบาลวชาชพ

4คนนกวชาการสาธารณสข2คนเภสชกร1คนทนตภบาล1คนใหบรการ

ผปวยบคลากรทกคนมสวนรวมรบรและทำาความเขาใจถงแนวทางการปฏบตและ

เปาหมายของการทำางานเรองโรคหดกอนทจะมอบหมายหนาทใหพยาบาล

1คนเปนผรบผดชอบในการดแลผปวยโรคหดอยางตอเนองตลอดจนตดตามผล

การดำาเนนงานโดยรวมทงหมดทเกยวของการคดเลอกผรบผดชอบงานแตละงาน

จะเปนไปดวยความสมครใจ

5.การจดการระบบปรกษาและสงตอทงไป-กลบของรพ.สต.(ชองทาง

การสอสาร2ทาง)

6.กำาหนดโครงการเพอแกไขปญหาปญหาสขภาพของผปวยโรคหด

โดยรวมกบชมชนในพนทรวมกบกลมผปวยและผดแลในครอบครว

7.เปนแกนนำาในการกำาหนดแนวทางการดแลและกำาหนดกจกรรม

สงเสรมสขภาพใหเหมาะกบปญหาทพบรวมกบอาสาสมครสาธารณสข

ประจำาหมบานและผนำาชมชน

8.ออกเยยมบานคนหาและแกไขปญหาเมอเกนความสามารถสงตอ

ผปวยและญาตมายงโรงพยาบาลชมชน

9.ประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนองเพอหาชองทางในการพฒนา


กรณศกษาบทบาทของ CUP

ในการสนบสนน รพ.สต.

CUP แกดำา หนน รพ.สต. สมาตรฐานใหม ในการดแลผปวยโรคหด

ต.แกดำา จ.มหาสารคาม

“เราไดมการจดการอบรมใหกบรพ.สต.เพอใหเขาไดรบรขอบเขตทเขา

จะตองทำาและในอนาคตเรากจะสนบสนนเรองยาพนใหกบทางรพ.สต.เพราะ

ตอนนเขามถงออกซเจนแลวสวนเรองการจายยาในขณะนเรายงจายยาท

รพ.แตในอนาคตคงจะลงไปจายยาในCPUไดถาPCUมความพรอมเพราะ

ตอนนทกCPUกมพยาบาลประจำาอยแลวเราจะวางฐานการพฒนาแกนนำา

จตอาสาใหเขามาดแลผปวยโรคเรอรงดวยแตวาอนนจะทำาในเฟสตอไป”

นพ.สมพงษ จนทรโอวาท

ผอำานวยการโรงพยาบาลแกดำาจ.มหาสารคาม

บทท

2


4. การจดระบบเครอขายผปวย อสม. และชมชน

เปาหมายในการจดระบบเครอขายในชมชนเพอการดแลตอเนอง

ปองกนปญหาในชมชนและการจดการระบบEMSในชมชนโดยใช

กระบวนการจดการดแลเครอขายผปวยในชมชนดงน

4.1สำารวจขอมลและสถานการณผปวยโรคหดในแตละชมชนชแจง

ปญหาใหผนำาชมชนและชมชนรบทราบ

4.2คนหาแกนนำาเครอขายโรคหดในชมชนโดยกลมผปวยและอสม.

4.3ผปวยและชมชนรวมกำาหนดบทบาทหนาทใหแกนนำาเครอขาย

ชมชน

4.4แกนนำากำาหนดการนดประชมแลกเปลยนเรยนรประสบการณ

และปญหาสขภาพกบผปวยโรคหดในชมชนรวมกนกำาหนดกจกรรม

สงเสรมสขภาพและจดกจกรรมใหสอดคลองกบปญหาทพบ

4.5กลมผปวยจดกลมมตรภาพบำาบด (self -helpgroup)

แลกเปลยนเรยนรประสบการณแนวทางการปฏบตตวใหอาการดขนและ

เปนกำาลงใจใหกนในการลดละเลกบหรใหสำาเรจโดยมพยาบาลหรอ

แกนนำาชมชนหรอกลมผดแลรวมจดกจกรรมและถอดบทเรยนดวย

4.6องคการบรหารสวนตำาบล(อบต.)หรอองคกรปกครองสวน

ทองถนระดบอนๆรวมจดกจกรรมสงเสรมสขภาพผปวยโรคหดในชมชน

และรวมสนบสนนแหลงทนและจดกจกรรมทสนบสนนการลดปจจยเสยง

และการสงเสรมสขภาพ


4.7ฝกทกษะหนวยกชพระดบตำาบล(EMS)ใหสามารถประเมน

และดแลผปวยโรคหดเบองตนสงขอมลผปวยและเคลอนยายผปวย

มาโรงพยาบาลอยางปลอดภยเมอผปวยมภาวะหอบเฉยบพลนในชมชน

4.8แกนนำาเครอขายสงขอมลปญหามายงโรงพยาบาลและออก

เยยมบานในชมชนเพอรวมกบโรงพยาบาลในการคนหาปญหาและรวมแกไข

ปญหาพรอมสงตอขอมลใหสถานอนามยและสงตอมายงโรงพยาบาล

เปนลำาดบ

4.9ทมแกนนำาเครอขายโรคหดทงโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ตำาบลแกนนำาอาสาสมครชมชนผนำาชมชนเจาหนาทองคกรปกครองสวน

ทองถนหนวยกชพระดบตำาบลแกนนำาเครอขายโรคหดในชมชนรวมเวท

ประชาคมแลกเปลยนเรยนรปญหาและแนวทางการดแลผปวยรวมกบ

ทมโรงพยาบาลเปนระยะ

บทท

2


กรณศกษาบทบาทของ CUP ในการสนบสนนชมชน

CUP ยางตลาด หนนองคกรชมชนตำาบลบวบาน

นำารองปลอดบหร เพอสขภาวะทดของผปวยโรคหด

CUPยางตลาดจ.กาฬสนธสรางเครอขายโรคหดโดยมตนแบบอยท

ต.บวบานซงเปนตำาบลใหความรวมมอในการจดการและแกไขปญหาโรคหด

เปนอยางดจนกระทงมการตอยอดสการสรางเครอขายโรคหดต.บวบานมการ

ทำากจกรรมสรางสรรคคอการทำาตำาบลปลอดบหรซงเกดขนจากการคนหาปญหา

จนกระทงไดขอสรปแนวทางในการขบเคลอนเรองโรคหดในชมชน

โดยเรมตนจากการทำาประชาคมเพอเลอกผนำาเครอขายโรคหดทำาหนาท

เปนแกนนำาในการแกไขปญหาโรคหดในชมชนพรอมทงขบเคลอนโครงการปลอด

บหรใหเกดผลทเปนรปธรรมโดยมCUPยางตลาดคอยกระตนใหผนำาชาวบาน

และเครอขายชมชนรวมกนคดคนและสรางสรรควธการดแลชมชนใหหลดพนจาก

สงกระตนโรคหดผนำาเครอขายเปนผประสานงานกบทาง รพ.สต.จาก

กระบวนการสรางเครอขายโรคหดของCUPยางตลาดนชมชนจงไดเรยนรปญหา

และรวมหาทางแกอยางสามคคและมเปาหมายทเปนรปธรรมชดเจนอนจะนำาไป

สการแกไขปญหาทยงยนตอไปในอนาคต


เรอง เนอหา/ประเดนการทำางาน แหลงขอมล

การประเมนแนะนำาและ

ตดตามการใชยาสดพน

ขยายหลอดลมในผปวย

โรคหดและโรคปอดอดกน

เรอรงทมารบบรการ

เปนการประเมนและแนะนำาวธการ

ใชยาพนขยายหลอดลมสำาหรบ

ผปวย

(งานR2Rป2551)

รพ.ปาแดด

จงหวดเชยงราย

(เจษฎาเครอศร)

ประสทธผลของการทำา

คลนกโรคหด

เปนรปแบบการจดบรการคลนก

โรคหดโดยทำางานเปนทมสหสาขา

วชาชพ(modelการดำาเนนการ)


รพ.ดานชาง

(ละเอยดนาคใหม)

การฝงไหมลดการหอบใน

ผปวยหอบหด

เปนนวตกรรมการรกษาผปวยหอบ

หดโดยวธการฝงไหมเยบแผล

แบบละลายไดบรเวณกลางหลง

(แพทยทางเลอก)


รพ.ยางชมนอย

จงหวดศรสะเกษ

(ชำานาญสมรมตร)

ผลลพธของการจดตง

คลนกโรคหดแบบงาย

เปนรปแบบการจดบรการคลนก

โรคหดแบบงาย เปนการพฒนา

ระบบการใหบรการตามแนว

มาตรฐานเพอลดอตราการเขารบ

การรกษาท โ รงพยาบาลและ

ลดอตราการมาหองฉกเฉน


รพ.บานไผ

จงหวดขอนแกน

(อารยดวงด)

ตวอยางงานวจยจากงานประจำา (R2R) ประเดนโรคหด

ป 2551 – 2552

บทท

2


เรอง เนอหา/ประเดนการทำางาน แหลงขอมล

คณภาพคลนกโรคหอบหด เปนการประเมนผลการรกษา

โรคหดตามมาตรฐาน GINA

guideline2006เนนการควบคม

โรคหอบหด


รพ.กนทรารมย

จงหวดศรสะเกษ

(อดลยโบจรส

กลมงานบรการ

ทางการแพทย)

ประสทธผลของยาสดพน

seretideในผปวยโรคหด

เปนการวจยเชงทดลองเพอหา

ประสทธผลของยาสดพนseretide

ในผปวยโรคหด(คณภาพความ

คมทน)


รพ.ปราสาท

จงหวดสรนทร

(กมลรตนวจารณไพบลย,

วฒพงษโลเจรญรตน)

การบรบาลทางเภสชกรรม

ในผปวยโรคหอบหด

โรงพยาบาลบรรมย

เปนนวตกรรมการสงเสรมการใช

ยารกษาโรคหอบหดโดยบทบาท

ของเภสชกร


รพ.บรรมย

จงหวดบรรมย

(ชตมารงอรามศลป)

การพฒนาระบบการดแล

ผปวยโรคหอบหดในผใหญ

โรงพยาบาล50พรรณา

มหาวชราลงกรณ

จงหวดอบลราชธาน

เปนการออกแบบระบบบรการ

เพอพฒนาระบบการดแลผปวย

โรคหดในผใหญ


(พรทพยแกงสงห,

พรทพยเจยมบญศร)

110 Easy Asthma Clinic และแนวทางการจดการโรคหดสำาหรบ CUP

บทท 3

แนวทาง

การพฒนาระบบ

การดแลผปวยโรคหด

สำาหรบ รพ.สต.

รพ.สต.ถอเปนหนวยสำาคญทตองทำางานเชงรกและรบในการคลาย

ปมปญหาโรคหดในชมชนเพอลดปรมาณผปวยโรคหดทตองเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลและเพอควบคมอาการของผปวยใหสามารถใชชวตอยางม

ความสขเหมอนเชนคนปกต

การจดตงคลนกโรคหดใหมทวถง และการพฒนาคลนกโรคหด

ใหไดมาตรฐาน จงนบเปนเสนทางสำาคญสจดมงหมายทวางไว

112 แนวทางการพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหดสำาหรบ รพ.สต. การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

การพฒนา 3 องคประกอบหลก

ในการดแลผปวยโรคหดในชมชน โดย รพ.สต.

การพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหดใน รพ.สต. จำาเปนตอง

พฒนา 3 องคประกอบหลกดงตอไปน

3. องคประกอบหลกในการดแลผปวยโรคหดในชมชน โดย รพ.สต.

1.ทมดแลโรคหดในเครอขายบรการปฐมภม

2.การจดบรการEasyAsthmaClinic/คลนกโรคหดในรพ.สต.

3.การจดกจกรรมการดแลตอเนองและกจกรรมสงเสรมสขภาพ

ภายนอกหนวยบรการ

1. ทมดแลโรคหดในเครอขายบรการปฐมภม

ในการทำางานเปนทมของเครอขายบรการปฐมภมเพอใหบรการ

ผปวยโรคหดในชมชนโรงพยาบาลแมขายถอเปนแกนนำาหลกในการนำาพา

ทมไปสเปาหมายโดยการใหการสนบสนนรพ.สต.อยางรอบดานไมวาจะ

เปนการสนบสนนกำาลงคนอปกรณเวชภณฑยาและการอบรมใหความร

ความเขาใจเรองการดแลผปวยอยางถกวธและไดมาตรฐานรวมไปถงการ

ใหแนวทางเรองการบรหารจดการคลนกโรคหดใหไดคณภาพมาตรฐานสากล

ตามทตงเปาไว

บทท

3


ขณะททมดแลผปวยโรคหดในรพ.สต.กถอเปนกำาลงหลกสำาคญ

ในการทำางานสขภาพทงเชงรกและเชงรบในระดบพนทไมวาจะเปนการ

รกษาการสงเสรมสขภาพการปองกนโรคและฟนฟสภาพและการปองกน

ปจจยเสยงดวยการทำากจกรรมในลกษณะตางๆนอกจากนยงตองดแลชวต

ของผปวยและครอบครวในทกๆมตดวย

แตการทำางานจะสำาเรจลลวงไมไดหากขาดความรวมมอของคน

ในชมชนไมวาจะเปนผนำาชมชนอปท.อสม.ฯลฯ

ดงนนทมงานในทกระดบไมวาจะเปนทมงานจากโรงพยาบาล

แมขายทมงานของรพ.สต.เครอขายทอยใกลบานใกลใจประชาชนและ

ทมงานชมชนทกทมลวนมความสำาคญตอกระบวนการดแลผปวยโรคหด

อยางเชอมโยงและบรณาการทงสนทงนเพอเปาหมายใหญคอการสราง

สขภาวะทดใหกบผปวยโรคหดในชมชนโดยการดแลและควบคมอาการของ

โรคหดใหสงบและชวยใหผปวยดำาเนนชวตอยางมปกตสขเชนคนทวไปทม

สขภาพด


ทม รพช.

-แพทย

-พยาบาล(มบทบาทหลก)

-เภสชกร

-หนวยงานทเกยวของ

ประกอบดวยOPD

IPDERกายภาพ

รงสชนสตรโภชนากร

ทม รพ.สต.-พยาบาลวชาชพ/เวชปฏบตครอบครวและทมงานทผานการอบรมอาจมทมสหสาขาวชาชพผรบผดชอบจากโรงพยาบาลแมขายรวมบรการในบางเวลาหรอเตมเวลา(แพทยประจำาโซน/พยาบาลเวชปฏบต/เภสชกรกายภาพบำาบด)

ทมชมชน- อสม.- อบต.- กชพระดบตำาบล- ผนำาชมชน- แกนนำาเครอขายผปวย

สาระเกยวกบการอบรมเจาหนาท รพ.สต. (1 วน)

เรมตนดวยการสมครทางinternet(http://eac2.dbregistry.com)

เพอเขาเปนสมาชกเครอขายEasyAsthma&COPDClinicNetworkกบ

ภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกนจากนนจะไดรบ

การอบรมหลกสตรเพอพฒนาระบบการดแลผปวยหดดงตอไปน

1. อบรมหลกสตรEACguidelineimplication

2. อบรมหลกสตรPediatricAsthmaManagementinEAC

3. อบรมโปรแกรมDatabaseManagement

4. อบรมAsthmaWorkshopเพอใหรเทคนคการเปาpeakflowmeter,

การแปลผล,การสอนวธสดยาพน

แผนภาพท 9 ทมงานคณภาพเครอขายบรการปฐมภม

เพอการดแลผปวยโรคหดในชมชน

บทท

3


2. การจดบรการ Easy Asthma

Clinic / คลนกโรคหด ใน รพ.สต.

หลกการการจดตง Easy Asthma Clinic ใน รพ.สต.

การจดตงคลนกโรคหดแบบงาย(EasyAsthmaClinic)เปนวธ

การหนงซงจะทำาใหการรกษาตามguidelineเปนไปไดอยางมประสทธภาพ

มากขน หลกการมดงน

1.ตองทำางายแพทยเวชปฏบตทวไปในรพท.หรอรพช.ทวประเทศ

สามารถปฏบตได

2.ตองมการจดระบบทดแพทยใชเวลานอยลงในการดแลผปวย

3.ตองเพมบทบาทของพยาบาลและเภสชกรในการรวมดแลผปวยและ

ใหความรเรองโรคหดและแนวทางการรกษาโรคความรเรองยาและวธ

การใชยาพนชนดตางๆจะชวยใหการดแลรกษาผปวยมประสทธภาพ

มากขน ลดปญหาการไมใชยาตามแพทยสง


ขนตอนการทำางานของคลนกโรคหดแบบงาย

1.ทกคนตองพบพยาบาลกอนเพอลงทะเบยนและประเมนการควบคม

โรคหดโดยใชแบบสอบถามงายๆและใหผปวยเปาpeakflowmeter

เพอวดความเรวสงสดทผปวยเปาได

2. เมอประเมนเสรจพยาบาลกสงผปวยเขาพบแพทยแพทยจะให

การรกษาตามแนวทางการรกษาทดดแปลงใหงายขนกลาวคอไมตอง

จำาแนกผปวยตามความรนแรงซงยากแกการจดจำาแตประเมนวาผปวย

ควบคมโรคหดไดหรอยง (คำาวาควบคมไดหมายความวาผปวยตองไมม

อาการทงกลางวนและกลางคนตองไมใชยาขยายหลอดลมตองไมไป

หองฉกเฉนและpeakflowเกน 80%ของคามาตรฐาน)ถาผปวยยง

ควบคมโรคไมได แพทยกจะใหยารกษาเปนใหยาพนสเตยรอยด

ขนาดปานกลาง (500-1000 μg)ไปกอนถาครงหนาผปวยยงไม

สามารถควบคมโรคไดกเพมยาเขาไปยาทจะใหเพมมเพยง 3 ตวคอ

long-actingbeta-2agonist,theophylline และanti-leukot-

riene ถาควบคมโรคไดกคอยๆลดยาลง

3. เมอสงการรกษาเสรจแพทยกสงผปวยพบเภสชกรเพอใหความรเรอง

โรคหดและการรกษาโรคพรอมสอนวธใชยาพน

4.ขอมลผปวยจะถกบนทกในฐานขอมลรวมผานเวบไซต

(http://eac2.dbregistry.com)

บทท

3


พยาบาล

-ซกประวต

Appendix1

Appendix2

-ตรวจสมรรถภาพปอด

เปาpeakflowmeter

-นดและใหคำาแนะนำา

แพทย

-ตรวจรกษาปรบยาตาม

GINAguideline

-ใหสเตยรอยดสดทกราย

เภสชกร

-ประเมนการสดยา

-ซกประวตปญหาเกยวกบ

การใชยา

-จายยาใหตรงวนนด

-สอน,แนะนำาการใชยาสด,

การปฏบตตวเพอปองกน

ผลขางเคยงของยาสด,

การจดสภาพแวดลอม

อยางเหมาะสม

y ขนตอนการดแล Easy Asthma Clinic / คลนกโรคหดแบบงาย

ในเครอขายบรการปฐมภม

เรมตนจากพยาบาลเวชปฏบตซกประวตตามแบบฟอรมAppendix

1(รายใหม)และAppendix2(รายเกา)จากนนตรวจวดสมรรถภาพปอด

ดวยpeakflowmeterใหคำาแนะนำาคนหาปญหาลงบนทกเวชระเบยน

เฉพาะโรคหดและปอดอดกนเรอรงสงพบแพทยเพอตรวจรกษาปรบยา

ตามGINAguidelineและใหคำาแนะนำาสงพบเภสชกรเพอสอนและประเมน

การสดยาทถกวธแลวสงกลบไปทพยาบาลเพอนดตรวจครงตอไปและ

เกบรวบรวมขอมลสงตอโรงพยาบาลชมชนเพอการดแลรกษาตอเนอง

แผนภาพท 10 กรณมแพทย


y แนวทางการวนจฉยสำาหรบ รพ.สต.

การวนจฉยโรคหดสามารถทำาไดดวยการซกประวตจากอาการทพบ

รวมกบการตรวจวนจฉยเพมเตม

วธการวนจฉยโดยการซกประวตโดยซกถามผปวยในประเดนดง

ตอไปนผปวยมอาการไออดอดหายใจไมอมหายใจเสยงวดและมอาการ

หอบหรอไมหากมอาการหอบความรนแรงของการหอบขนาดไหนจำานวน

ครงของการหอบทงกลางวนและกลางคนเทาไรเคยไปหองฉกเฉนหรอนอน

รกษาอาการจบหดทรพ.หรอไม

ประเมนโดยพยาบาล /

เจาหนาทสาธารณสข

ทผานการอบรม

พนฐานเรองหด

-ซกประวต

Appendix1

Appendix2

-ตรวจสมรรถภาพปอด

เปาpeakflowmeter

-นดและใหคำาแนะนำา

การตรวจรกษาโดยพยาบาล / เจาหนาทสาธารณสขทผานการอบรมพนฐานเรองหด (ภายใตการปรกษาและ

ดลพนจของแพทย)-ตรวจรกษาปรบยาตามGINAguidelineโดย+ไมหอบตอกน3เดอน/PEFR>80%ลดยาสดสเตยรอยดลง-ยงมอาการหอบกลางคน>2–3ครง/สปดาหPEFR<80%เพมจำานวนpuffหรอเพมขนาดยาสดสเตยรอยด-ผปวยคมอาการไมไดสงโรงพยาบาลชมชนเพอพบแพทย

การจายยาและ

ใหคำาแนะนำาโดยพยาบาล

/ เจาหนาทสาธารณสข

ทผานการอบรมพนฐาน

เรองหด

-ประเมนการสดยา

-ซกประวตประเมนปจจย

สงกระตนและปญหา

เกยวกบการใชยาจายยา

ใหตรงวนนด

-สอนการใชยาสด,

การปฏบตตวเพอปองกน

ผลขางเคยงจากการใช

ยาสด,การจดสภาพ

แวดลอมเหมาะสม

แผนภาพท 11 กรณไมมแพทย / ทมสหวชาชพ

บทท

3


วธการตรวจสมรรถภาพปอดแบบงาย ตรวจไดทรพ.สต.(ทม

อปกรณ)หรอทรพช.โดยใชเครองpeakflowmeterประเมนความรนแรง

ของโรคหด

การจำาแนกระดบความรนแรงของโรคหดแบงเปน4ระดบคอ

1) มอาการนานๆ ครง หอบกลางวนนอยกวาสปดาหละ1ครง

หอบกลางคนนอยกวา2ครงตอเดอนมการจบหดชวงสนๆทำางานไดปกต

เวลาทไมมหอบ

2) มระดบความรนแรงนอยหอบกลางวนอยางนอยสปดาหละ

1ครงแตนอยกวา1ครงตอวนหอบกลางคนอยางนอย2ครงตอเดอน

เวลาจบหดอาจมผลตอการทำากจกรรมและการนอนหลบ

3) มระดบความรนแรงปานกลาง หอบกลางวนทกวนหอบ

กลางคนมากกวา1ครงตอสปดาหเวลาจบหดมผลตอการทำากจกรรมและ

การนอนหลบเปนอาการหอบทคอนขางอนตรายพอควร

4) มระดบความรนแรงมากหอบตลอดเวลาไมวาจะทำากจกรรมใด

มอาการทงกลางวนและกลางคนไมสามารถทำาอะไรไดเปนระดบทคอนขาง

อนตรายหากประมาทอาจเสยชวตได

ประเมนสภาวะของผปวยโรคหดดวยคำาถามงายๆ 4 ขอ

1.ในชวง 4 สปดาหทผานมาคณมอาการไอหายใจไมอมหรอหายใจ

มเสยงดงวด ในชวงกลางวนบางหรอไม

2.ในชวง 4 สปดาหทผานมาคณตองลกขนมาไอหายใจฝดและแนน

หนาอกหายใจมเสยงวดในชวงกลางคนบางหรอไม


3.ในชวง 4 สปดาหทผานมา คณใชยาบรรเทาอาการหอบ (ยาขยาย

หลอดลม)บางหรอไม

4.ในชวง 2 เดอนทผานมา คณเคยหอบมากจนตองไปรบการรกษา

ทหองฉกเฉนหรอตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบางหรอไม

แบบบนทกและโปรแกรมทเกยวของ

แบบบนทกสำาหรบการดำาเนนงานโรคหดในรพ.สต.ม3สวนหลก

ดงตอไปน

1. Appendix1คดกรองประวต

2. Appendix2แบบประเมนผลการรกษา

3. Appendix3OPDCard

ภาพท25เจาหนาทพยาบาลประเมนและตรวจรางกาย

บทท

3


Appendix 1 คดกรองประวต

Appendix 1 ขอมลประวตผปวยเมอเรมการศกษา (first visit) โรงพยาบาล.........................................................

1)HN……………………..................………เลขทบตรประชาชน……………………..................………AsthmaNo……………………..................

2)ชอ……………………..................………...........................................นามสกล………..….…………..................….…….....................................

3)เพศM)ชายF)หญง

4)ทอย………..........................................................................................……………………………………………………………………………………..……

……………………………………………………….....................................................................……..เบอรโทรศพท……………………..................………

5)อาย......................ปนำาหนก......................กก.สวนสง......................ซ.ม.

6)วน/เดอน/ปเกด00/00/007)เรมหอบอาย......................ปหอบมานาน.......................ป

8)รกษาโรคหดทโรงพยาบาลนมากปแลว………………….ป

9)ในระยะเวลา12เดอนทผานมาคณเคยนอนรกษาในโรงพยาบาลดวยอาการหอบมากหรอไม

0)ไมเคย1)เคย......................ครง(ทงหมดกคน......................)

10)ในระยะเวลา12เดอนทผานมาคณเคยหอบมากจนตองไปพนยาฉดยาทหองฉกเฉนหรอไม

0)ไมเคย1)เคย......................ครง

11)การรกษาในปจจบน

*B2agonistinhaler 0No0Yes……………………..................

*B2agonistTab 0No0Yes……………………..................

*Theophylline 0No0Yes……………………..................

*Steroidinhaler 0No0Yes……………………..................

*Oralsteroid 0No0Yes……………………..................

*B2+Ipratropiuminhaler 0No0Yes……………………..................

*B2+ICSinhaler 0No0Yes……………………..................

*ICS+LABA 0No0Yes……………………..................

*Anti-Leukotriene 0No0Yes……………………..................

12)เคยตรวจสมรรถภาพปอดมากอนหรอไม0)ไมเคย1)เคย

13)คณเคยสบบหรหรอเปลา0)ไมเคย1)เคย

(ไมเคยหมายความวาสบนอยกวา1มวนตอวนเปนเวลา1ปหรอสบนอยกวา20ซอง)

ถาเคย1.ปจจบนนคณยงสบบหรอย0)ไมใช1)ใช

2.คณเรมสบบหรเมออายเทาไหร……………………..ป

3.ถาคณหยดสบบหรแลวคณหยดสบเมออายเทาไหร……………………..ป

4.โดยเฉลยคณสบบหรกมวนตอวน…………....…..มวน/วน

14)วนทสมภาษณวน/เดอน/ป0000000015)ในชวงหนงปทผานมานคณเคยไปรกษาโรคหดทโรงพยาบาลใดบางนอก

จากโรงพยาบาลน……………………………………........................................................................


Appendix 2 แบบประเมนผลการรกษา

Appendix2 ASTHMA / COPD แบบประเมนผลการรกษาโรงพยาบาล…………………………………………………………………………………………………….....................................................................……….วนท……………......……….HN……………......……….AsthmaNo……………......……….PredictedPEFR……………......……….L/minนาหนก…………………..สวนสง……………………..1. ในชวง 4 สปดาหทผานมาคณมอาการไอหายใจไมอมหรอหายใจมเสยงดงวดในชวงกลางวนหรอไม 0)ไมม1)มอาการนอยกวา1ครง/สปดาห2)มอาการมากกวาหรอเทากบ1ครง/สปดาห3)มอาการทกวน4)มอาการเกอบตลอดเวลาทำาใหมปญหากบการทำากจวตรประจำาวน2.ในชวง 4 สปดาหทผานมาคณตองลกขนมาไอหายใจฝดแนนหนาอกหายใจมเสยงวดในชวงกลางคนหรอไม 0)ไมม1)มนอยกวาหรอเทากบ2ครง/เดอน2)มมากกวา2ครง/เดอน3)มมากกวา1ครง/สปดาห4)มเกอบทกวน3. ในชวง 4 สปดาหทผานมาคณใชยาบรรเทาอาการหอบ(ยาขยายหลอดลม)บางหรอไม 0)ไมม1)ใชนอยกวา1ครง/สปดาห2)ใชเกอบทกวน3)ใชทกวน4)ใชมากกวา 4ครง/วนตดตอกนตงแต2วนขนไป4. ในชวง 4 สปดาหทผานมาคณเคยหอบมากจนตองไปรบการรกษาทหองฉกเฉนหรอคลนกบางหรอไม 0)ไมเคย1)เคย(จานวน………………...ครง)5.ในชวง4สปดาหทผานมาคณเคยหอบมากจนตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบางหรอไม 0)ไมเคย1)เคย(จานวน………………..ครง)ทโรงพยาบาล…………………………6.คณมผลขางเคยงจากการใชยาหรอไม 0)ไมม1)เชอราในปาก2)เสยงแหบ3)อนๆโปรดระบ………………….7.PREPEFR…………...L/minPredictedPEF…………...L/min%Predicted…………...POSTPEFR…………...L/min……...……...%PredictedFVC…………...LPredictedFVC…………...L%Predicted…………...FVC…………...L…………...%PredictedFEV1………….LPredictedPEV1………...L%Predicted………..FEV1…………...L…………...%PredictedPD20…………..8.ยาทผปวยใชในขณะนและขนาดทใช(ในชวง4สปดาหทผานมา)1.…………………………………………………………………………………………………..2.…………………………………………………………………………………………………..3.…………………………………………………………………………………………………..4.…………………………………………………………………………………………………..9.ยาทแพทยสงใหใหม1.…………………………………………………………………………………………………….2.…………………………………………………………………………………………………….3.…………………………………………………………………………………………………….4.…………………………………………………………………………………………………….10.วนนดพบแพทยครงตอไปวนท……………………...เดอน………………………..….พ.ศ…………………….. หนา1/2

บทท

3


Appendix2 ASTHMA / COPD แบบประเมนผลการรกษา

โรงพยาบาล…………………………………………………………………………………………………….....................................................................……….

11.ปจจบนคณสบบหรหรอไม0)ไม1)ใช

12..(สำาหรบผปวยCOPD)คณมเสมหะเหลองหลงจากพบแพทยครงทแลวหรอไม0)ไมใช1)ใช…

13..(สำาหรบผปวยCOPD)ขณะนอาการเหนอยหอบของคณเปนอยางไรบาง

()คณไมสามารถเดนไดเนองจากสาเหตอน

0)ไมมอาการเหนอยเพยงแครสกหายใจหอบขณะออกกำาลงกายอยางหนกเทานน

1)หายใจหอบเมอเดนอยางเรงรบบนพนราบหรอเมอเดนขนทสงชน

2)เดนบนพนราบไดชากวาคนอนทอยในวนเดยวกนเพราะหายใจหอบหรอตองหยดเพอหายใจเมอเดน

ปกตบนพนราบ

3)ตองหยดเพอหายใจหลงจากเดนไดประมาณ100เมตรหรอหลงจากเดนไดสกพกบนพนราบ

4)หายใจหอบมากเกนกวาทจะออกจากบานหรอหอบมากขณะแตงตวหรอเปลยนเครองแตงตว

14.(สำาหรบผปวยCOPD)SIXminutewalkเดนได……………………….เมตร

0บทบาทของเภสชกร

15ไดสอนผปวยเรองความรเกยวกบโรคหด 0ไมใช0ใช

16ไดสอนการพนยาแกผปวย 0ไมใช0ใช

17ไดตรวจสอบวาผปวยพนยาไดถกตอง 0ไมใช0ใช

18ใหเภสชกรประเมนดวาผปวยใชยาตามแพทยสงกเปอรเซนต(0-100%)000%

19ไดสอนผปวยเรองโทษของบหรและการเลก(กรณทสบบหร)0ไมใช0ใช

หนา2/2


APPENDIX 3 OPD Card

(Appendix3)OPDCardEasyAsthmaclinic

โรงพยาบาล...............................................................................................

ชอนามสกล.............................................................................................

HNAsthmaNo....................................................................................

PredictedPEFR..................................................................................L/min

Date

Day sym

pto

ms

Nig

ht sym

pto

ms

Bro

nchodilato

r used

Unschedule Clinic/E

R

visit

Adm

issio

n

Advers

e effect

PEFR (L

/min

, %

)

Pre

vio

us treatm

ent New

หมายเหต:แบบบนทกทง3ลกษณะใชไดทงในโรงพยาบาลและรพ.สต.โดยมหมายเลขบตรประจำาตว13หลกเปนตวเชอมโยงในการบนทกในโปรแกรมเพอการจดการและใชประโยชนจากระบบขอมลและเพอตดตามประเมนผลการใหบรการการวางแผนและการบรหารจดการทเกยวของ

บทท

3


นอกจากน ยงมการพฒนาการจดเกบขอมลผปวยโดยอาศย

เทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยดวยการจดเกบขอมลออนไลน(http://

eac2.dbregistry.com)แตละโรงพยาบาลสามารถลงบนทกขอมลออนไลน

ไดเองทำาใหนำาขอมลมาประเมนผลและตดตามผปวยไดอยางมประสทธภาพ

อกทงยงทำาใหมฐานขอมลผปวยโรคหดของประเทศไทยทใหญทสดดวย

y ยาและเครองมอสำาคญในการรกษาผปวยโรคหด ท รพ.สต.

ควรม

1. ยา

รพ.สต.ควรมยาภายใตการสนบสนนของแพทยหรอพยาบาลท

ดแลคลนกโรคหดในรพ.แมขายทง3ประเภทดงนยาขยายหลอดลม

(reliever:bronchodilator)ยาลดการบวมและการอกเสบของหลอดลม

(steroid)และยาปองกน(preventer)

อยางไรกตามในรพ.สต.ทวไปยาทใชรกษาโรคหดมกมเพยงยา

ในบญชยาหลกซงเปนยาsalbutamolชนดกนเทานนรพ.แมขายทตองการ

สนบสนนใหเกดระบบการดแลผปวยโรคหดในรพ.สต.จงจำาเปนตองเพม

รายการยาและพฒนาระบบสนบสนนตางๆทเกยวของเพอใหเกดการดแล

ทครบวงจร


คณยายคำาพอาย65ปปวยเปนโรคหดนานกวา30ประยะ

แรกๆคณยายไมกลาไปหาหมอทรพ.ทำาใหอาการหอบทรดหนกตองนอน

พกรกษาตวทรพ.บอยระยะหลงคณยายดแลตวเองดขนเพราะไมอยาก

นอนรพ.ลกหลานกดแลคณยายเปนอยางดเกบกวาดทำาความสะอาดบาน

ไมใหมฝนและไมใหคณยายทำางานบานหรองานครวเลยเพอหลกเลยงสง

กระตนทจะทำาใหคณยายเกดอาการหอบ

กระนนคณยายกยงเกดอาการหอบอยบางเนองจากสภาพอากาศ

ทต.นำากออ.หลมสกมความชนสงและมกมการตากยาสบซงมกลนฉน

สงผลกระทบตอสขภาพของคณยายทำาใหการสดยาพนแบบพกพา

ไมสามารถแกไขอาการไดแมแตการไปรบการพนยาดวยเครองnebulizer

ทรพ.สต.นำากอถง3ครงอาการกยงไมดขน

พยาบาลเวชปฏบตประจำารพ.สต.นำากอจงตดตอคณหมอท

รพ.หลมสกผานระบบออนไลนเพอปรกษาเรองการปรบยาจนกระทงได

รบคำาสงใหฉดยาบรรเทาอาการหอบคณยายจงมอาการดขน

กรณศกษา

การรกษาผปวยโรคหด รพ.สต.

นำากอ อ.หลมสก จ.เพชรบรณ

กรณคณยายคำาพ

บทท

3


ขจรศกดพรหมสาพยาบาลเวชปฏบตประจำารพ.สต.นำากอ

เลาวาทรพ.สต.นำากอมยาฉดบรรเทาอาการหอบใหกบผปวยแตตองได

รบคำาสงจากแพทยกอนจงจะฉดไดหากฉดยาแลวอาการไมดขนรพ.สต.ก

จะสงตอผปวยไปยงรพ.หลมสก

(หมายเหต: ยาฉดขยายหลอดลมอาจมอาการขางเคยงมากกวา

ยาพน nebulizer ดงนนควรแนะนำาใหใชยาพนดกวา นอกจากน หากได

ยาควบคมคอยาพนสเตยรอยด หรอ สเตยรอยดรวมกบ LABA ผปวยควร

จะควบคมโรคไดโดยไมตองพน nebulizer)

กรณของคณยายคำาพ ยงมเรองตองระมดระวงอกเรองคอ

ยาแกปวดaspirinและNSAIDทจะทำาใหอาการหอบกำาเรบและอาจทำาให

เสยชวตดงนนเมอคณยายมอาการปวดหลงเจาหนาทรพ.สต.จงตองหลก

เลยงการใหยาแกปวดและใชวธทำากายภาพบำาบดแทนผลการรกษาทผาน

มาเปนทนาพงพอใจเนองจากคณยายหายจากอาการปวดหลงดวยการทำา

กายภาพเพยง5ครงจากทวางแผนไว10ครงโดยไมตองเสยงกบอาการ

หอบกำาเรบจากการรบประทานยาแกปวด


2. Nebulizer

Nebulizerเปนเครองมอชวยผปวยทมอาการจบหดนบเปนอปกรณ

จำาเปนสำาหรบทกรพ.สต.


รพช.สนบสนนยาและอปกรณ

สำาหรบ รพ.สต. เครอขาย

กรณ รพ.หลมสก จ.เพชรบรณ

รพ.หลมสกอ.หลมสกจ.เพชรบรณไดใหการสนบสนนยาและ

อปกรณชวยเหลอผปวยโรคหดในรพ.สต.เครอขายโดยมการจดซอเครอง

nebulizerใหทกรพ.สต.เพอใหบรการผปวยทมอาการจบหดในเบองตน

นอกจากนยงมการสนบสนนยาตามบญชยาหลกแหงชาตและ

เชอมโยงสงตอยาใหแกผปวยทตองรบยาตอเนอง เจาหนาท รพ.สต.

เครอขายจะเปนผมารบยาทรพ.หลมสกโดยผปวยไมตองลำาบากเดนทาง

มารบยาดวยตวเอง

บทท

3


3. Peak flow meter

Peakflowmeterเปนเครองมอททกรพ.สต.ควรมเพราะการ

ตรวจวดสมรรถภาพปอดผปวยทกครงทมารบบรการคอขนตอนสำาคญท

จะชวยประเมนความรนแรงของโรคหดได


การพฒนาระบบบรการใน CUP

กรณ รพช. ยางตลาด: นวตกรรมปากเปา

พคโฟลวกระดาษ สะอาด ปลอดภย เปนสวนตว

ทEasyAsthmaClinicรพช.ยางตลาดจ.กาฬสนธมการจดการเรองอปกรณโรคหดดวยนวตกรรมทชวยสรางความเปนสวนตวสะอาดและปลอดภยใหกบผปวยทเรยกวา“ปากเปาพคโฟลวแบบกระดาษ”

เนองจากการจดซอปากเปาพคโฟลวแบบพลาสตกในแผนภาพตองใชงบประมาณสงรพช.ยางตลาดจงไดปรบเปลยนวสดในการทำาปากเปาพคโฟลวมาเปนกระดาษแขงเพอตอบโจทยการใชงานและประหยดงบประมาณของโรงพยาบาลโดยไดสงผลตและนำามาแจกจายใหกบผปวยโรคหดทกรายเพอใชในการเปาทกครงทมาเขารบบรการทEasyAsthmaClinicปากเปาพคโฟลวแบบกระดาษสรางความพงพอใจใหกบผปวยเปนอยางมาก

ปากเปากระดาษ Peakflowmeterทยงไมตอปากเปา


เปาหมายของการรกษาโรคหดผปวยโรคหดทกคนทไดรบการ

รกษาทถกตองควรจะควบคมโรคไดคอไมมอาการหอบไมตองไปพบแพทย

ฉกเฉนไมตองใชยาขยายหลอดลมมสมรรถภาพปอดปกตทำากจกรรม

ตางๆไดเหมอนคนปกตไมมอาการขางเคยงจากการใชยาแตหากยงไม

ควบคมอาการของโรคหดไมได ควรเพมการรกษาดงแผนผงตอไปน

บทท

3


แผนภาพท 12 แนวทางการรกษาผปวยโรคหด สำาหรบ รพ.สต.

อาการดขนคอยๆปรบ

ลดยาบรรเทาอาการ

ทงนอาจใชเวลาเปนป

ในการรกษา

รพ.สต.สงตอรพช.กรณไมแนใจการวนจฉย/รกษาหรอควบคมโรคไมได

สเตยรอยดมเพยง3ตวไดแก

LABA (long -actingb2-

agonist),theophylline,anti-

l e u ko t r i e n e ยาต ว ท ใ ห

ประสทธภาพดทสดคอ LABA

ยาตวทถกทสด คอ theophyl-

line)

หากอาการดขนใหลดยาลง

(อาจใชเวลาเปนป)

ยาขยายหลอดลม(บรรเทาอาการ)

รกษาsteroid500mg/day

รพช.

วนจฉยแลว หากมอาการหดจบ

อาการไมดขน

ยาขยายหลอดลม(บรรเทาอาการ)

รกษาsteroid500mg/day


3. การจดกจกรรมการดแลตอเนองและการทำากจกรรม

สงเสรมสขภาพผปวยโรคหด

บรการเยยมบาน ประเมนปญหา คนหาสาเหต เยยวยากาย - ใจ

การเยยมบานเปนการดแลตอเนองทมประสทธภาพเพราะทำาให

ผใหบรการเหนสภาพทแทจรงทงวถชวตและปญหาซงเปนบรบทของผปวย

และยงเปนการสรางความสมพนธทดอกดวยการเยยมบานผปวยโรคหด

ควรจดทำาเกณฑคดเลอกผปวยทจะเยยมอาจจำาเปนตองเยยมเฉพาะผปวย

ทมปญหาในการควบคมอาการของโรคและยงไมทราบสาเหตแนชดวาทำาไม

จงควบคมอาการไมได

จดประสงคในการเยยมดแลผปวยโรคหดทบาน

3 ตดตามเยยมบานเพอประเมนและใหการดแลเปนองครวมเปนการ

ประเมนเชงลกจะไดขอเทจจรงทชดเจนกวาการพดคยทศนย

สขภาพชมชนโดยนอกจากจะไดขอมลจากการพดคยสอบถามตว

ผปวยญาตและเพอนบานใกลชดแลวยงสงเกตสภาพแวดลอม

ในและนอกบานความเปนอยทแทจรงของผปวยทำาใหผใหบรการ

คนพบปญหาทแทจรงและหาวธแกไขปญหาทเหมาะสมประเดน

ทตองเนนการในการเยยมบานไดแก

บทท

3


-สภาพชวตความเปนอยสมรรถภาพในการทำางาน

-ประเมนการใชยาพนวาถกตองหรอไมการใชยาอนๆทผปวย

อาจไมไดบอกหรอนำาไปใหดตอนไปสถานบรการตรวจ

รกษา

-ประเมนสภาพแวดลอมในบานและรอบบานทอาจเปน

ปจจยกระตนอาการหอบหด

-ประเมนศกยภาพของครอบครวในการดแลผปวย

3 เยยมบานเพอตดตามการรกษาอยางตอเนองกรณผปวยขาดนด

เปนการใหบรการเชงรกเพอกระตนใหผปวยตระหนกถงการดแล

รกษาตนเองอยางตอเนอง

การเยยมบานผปวยตองจดทำาเกณฑเพอกำาหนดแผนการเยยม

บานในผปวยแตละรายเนองจากความถหรอความจำาเปนในการเยยมบาน

ของผปวยแตละรายไมเหมอนกนและยงขนกบภาระงานของเจาหนาท


คายโรคหดเดกโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวร

เมอวนท23เม.ย.2554ทผานมามลนธสายธารพระพรรวมกบ

คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวรไดรวมกนจดคายเดก

โรคหดครงท4ภายในงานมกจกรรมมากมายใหเดกๆไดทำารวมกนอยาง

สนกสนานโดยสอดแทรกความรเรองโรคหดผานกจกรรมICanDoหนทำาได

ซงเปนกจกรรมทใหเดกๆระบายสรปการตนตางๆเกบเปนทระลกกจกรรม

BlessingMeทเชญชวนนองๆมาอวยพรตนเองดวยการทำาการดอวยพรตนเอง

และกจกรรมการออกกำาลงกายสำาหรบเดกผชายดวยเจาหนาทโรงพยาบาล

มหาวทยาลยนเรศวร

บนเวทมเพลงไพเราะจากพๆ ตวการตนตอนรบเดกๆอกทงละครแสน

สนกเพอสรางความเพลดเพลนใหกบเดกนอกจากนในชวงบายยงมกจกรรม

กฬาสโดยมฐานกฬา4ฐานใหเดกๆทำากจกรรมรวมกนคอ

1. ฐานสขศกษา มการแขงขนปอกเปลอกสมของเดกๆระหวางท

คณพอหรอคณแมเลนฮลาฮปจนกวาลกจะปอกเสรจ

2. ฐานวดสมรรถภาพปอดมการแขงขนpeakflowmeterโดยเดก

วงผลดกนมาเปา

3. ฐานแขงขนชกกะเยอกบตวกระตน

4. ฐานขนตอนและการใชเครองพนยาเดกๆจะตองวงเกบRoute

Checkตามจดตางๆทกำาหนดไว

ขอมลจาก:http://hope-hop.blogspot.com/2011/06/2554.html

ตวอยางกจกรรมสรางสรรค สงเสรมสขภาพ ตานโรคหด

บทท

3


กจกรรมการเพมประสทธภาพการดแลผปวยโรคหด

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

กจกรรมสงเสรมสขภาพผปวยและครอบครว

y จดกจกรรมdaycampภมแพและหอบหดสำาหรบผปวยเดกและ

ครอบครวโดยสอนเดกและผปกครองเกยวกบโรคการพนยาการหลก

เลยงสงกระตนวธปฏบตตวเมออาการกำาเรบนอกจากนยงสงเสรมให

มการประกวดผลงานของเดกอกดวย

y จดตงชมรมผปวยโรคหดโดยโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

เพอชวยเหลอและใหขอมลความรเรองโรคแกสมาชก

y จดใหมศนยhotlineสำาหรบผปวย

y จดทำาบตรประจำาตวสำาหรบผปวยโรคหดและแผนการดตนเอง

เมออาการกำาเรบ

การพฒนาบคลากร

y จดทำาแนวปฏบตในการดแลผปวยทมอาการหดกำาเรบไวทหนวยตรวจ

ผปวยนอกและหองฉกเฉน

y จดอบรมบคลากรทางการแพทยทเกยวของทกป

y จดอบรมและใหความรบคลากรทางการแพทยภายในจงหวดและ

ใกลเคยง

y จดใหมระบบการดแลผปวยทนอนโรงพยาบาลโดยเมอผปวยนอน

โรงพยาบาลจะจดasthmacareteamไปใหความรเรองโรคการหลก

เลยงสงกระตนและการพนยาแกผปวย

y สำารวจการนอนโรงพยาบาลซำาดวยโรคหดทก6เดอน

y จดใหมระบบการแนะนำาวธการใชยาและการดแลตนเองในผปวยOPD

(คลนกใหคำาปรกษาเรองยา)

y จดการอบรมสำาหรบพยาบาลทวประเทศเรองTotalAsthmaCare

ForNurse


การสงเสรมสขภาพชมชน

y จดทำาวารสารโรคหดเพอเผยแพรขอมลขาวสารรวมทงวธปฏบตตน

ใหหางไกลจากโรคทก3เดอน

y จดมมแหงการเรยนรโรคภมแพและหอบหดทOPDและหอผปวยเดก

y ใหความรกบหญงตงครรภเพอปกปองโรคภมแพและหอบหดแกเดก

ในครรภ

y สงเสรมและสนบสนนการเลยงลกดวยนมแมเพอปองกนโรคภมแพ

y จดอบรมใหความรผปกครองเกยวกบโรคภมแพทศนยดแลเดกกอน

วยเรยนโดยมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ตวอยางการสรางนวตกรรม

y จดทำาบานตวอยางเปนบานไรฝนและบานไรฝนเพอใหผปวยไดเปรยบ

เทยบและมองเหนวธการจดสงแวดลอมทชดเจน

ขอมลจาก:http://www.med.tu.ac.th/Web20/link_page/link_2/

link_2_2_3/2_2_3_1.html

บทท

3


“วนหดโลก” โรงพยาบาลสมทรสาคร

เนองดวยสปดาหแรกของเดอนพฤษภาคมทกำาหนดใหเปน“วนหดโลก”

ดงนนเพอการรณรงคใหประชาชนไดรบความรทเหมาะสมเกยวกบโรคหด

กลมงานอายรกรรมโรงพยาบาลสมทรสาครจงไดรวมกนจดงาน“วนหดโลก”

ขนในวนท4พฤษภาคม2553ณลานเอนกประสงคอาคารแมชน1โรงพยาบาล

สมทรสาครโดยมกจกรรมทนาสนใจแบงเปนฐานตางๆดงตอไปน

ฐานท 1ตรวจสขภาพวดความดนโดยพพยาบาลอายรกรรมผนารก

ฐานท 2สาธตการใชยาพนขยายหลอดลมโดยเภสชกรและนกศกษา

ฐานท 3ทดสอบแรงสดดวยpeakflowmeter

ฐานท 4ชมความรตอบคำาถามจากบอรดนทรรศการ

นอกจากนยงมการสมภาษณผปวยหอบหดทควบคมอาการไดดเพอเปน

กรณศกษาและยงมการเลนเกมทดสอบแรงสดดวยการเปากบแลวตอบคำาถาม

เพอรบของรางวลอกดวย

ขอมลจาก:http://pharmasakhon.org/news/1317/


การจดตง “ชมรมพยาบาลโรคหด” จงหวดมหาสารคาม

โดย สำานกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

สถานบรการระดบอำาเภอ(CUP)ในเขตจงหวดมหาสารคามมทงหมด12CUPมการจดตงEasyAsthmaClinicทกแหงคดเปนรอยละ100บางCUPมการดำาเนนงานEACมากวา4-5ปเกดงานวจยและนวตกรรมหลากหลายบางCUPเพงเรมดำาเนนการยงตองศกษาขอคำาแนะนำาจากทมอยมาก

จะเหนไดวาการพฒนายงเปนไปในรปแบบตางคนตางทำาตามศกยภาพและบรบทของพนทหากมรปแบบทชดเจนความกาวหนาใกลเคยงการจดทำาโครงการระดบจงหวดจะทำาไดงายนอกจากนการขบเคลอนแบบชมรมจะทำาใหการประสานงานและการขอคำาปรกษาชแนะชองทางแกปญหาในกลมสมาชกเปนไปไดงายและเปนกนเอง

หลงจากมกจกรรมชมรมรวมกนเปนประจำาการพฒนาไปพรอมๆกนดวยความมนคงตอเนองและมคณภาพสำานกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคามและพยาบาลทรบผดชอบงานโรคหดในโรงพยาบาลในสำานกงานสาธารณสขอำาเภอในCPUและรพ.สต.จงจดตงชมรมพยาบาลโรคหดจงหวดมหาสารคามขนโดยมวตถประสงคดงน1.เพอเปนรปแบบหนงของการควบคมโรคหด2.เพอสรางเครอขายขบเคลอนEACในรปแบบชมรมสำาหรบจดทำาและ

ดำาเนนโครงการรวมกน3.เพอสรางความสามคคเปนอนหนงอนเดยวกนในหมคณะพยาบาลโรคหด

โครงการ/กจกรรมทคาดวาจะดำาเนนการตอเนอง1. ประชมคณะกรรมการโรคหดระดบจงหวด2. คณะกรรมกรรมตดสนผลงานในการจดเวทแลกเปลยนเรยนรและมอบรางวล

ผลการดำาเนนงานการจดตง/พฒนาEasyAsthmaClinicของรพช.และเครอขายรพ.สต.

3. เขารวมทมนเทศการจดตง/พฒนาEasyAsthmaClinicระดบอำาเภอ4. เขยนโครงการและเขารวมกจกรรมทมในแผนงาน

บทท

3


สาระสำาคญของโครงการ Asthma Buddy

โดย สำานกงานสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

แนวคดและการดำาเนนงาน

1.ใหตำาแหนงใหรางวลใหความสำาคญยกยองบคคลเครอขายจตอาสา

และมอบภารกจใหดแลกนเอง เนองจากเปนบคคลทไดรบความรจาก

ทมสหวชาชพเรองการดแลจนสามารถนำาไปปฏบตไดอยางประสบผลสำาเรจ

มประสบการณตรงทสามารถถายทอดความรสเพอนรวมโรคไดเปนอยางด

2.เปดโอกาสใหคนปวยและคนเคยปวยมาเจอกนแลวจบคใหดแลกนไมใช

เฉพาะในหองเรยน1-3วนแตใหเปนเวลา6เดอน-1ปอาจดวยการ

โทรศพทการไปมาหาสการปฐมพยาบาลเมออยในชวงจบหด

3.จดเวทแลกเปลยนเรยนรประสบการณคAsthmaBuddyทประสบผล

สำาเรจมอบตำาแหนงและรางวลเพมเมอผลงานเปนทประจกษและขยาย

เครอขายเพม

4.ถาไมมผเคยปวยในพนทใหคนปวยจบคกบหมอชมชนหรออสม.

5.ตดปายบอกตำาแหนงหลงคาเรอนเมอโครงการนเปนทรจก

6.ทำาควบคกบการพฒนาEACในรพ.คณภาพ(ดแลทงกลมปกตกลมเสยง

กลมปวย)

7.จดทำาหลกสตรอบรมใหครอบคลมโดยทมนเทศงานและทมMissAsthma

8.สสจ.มสวนรวมในการมอบนโยบายประชาสมพนธสรางขวญกำาลงใจ


การจดการประกวดการจดการความรระดบจงหวด

โดยสาธารณสขจงหวดมหาสารคาม

การประกวดจดขนเพอสรรหาAsthmaClinicModelระดบ

จงหวดกระบวนการจดงานเนนความสนกสนานผอนคลายแตแฝงความร

และการแลกเปลยนเรยนรผนำาเสนอจะจบสลากหาผโชคดมาในงานดวยวธ

ตางๆ(เชนผโชคดตองกมดใตโตะผโชคดตองใสสทผกเนคไทผโชคดตอง

อยรอรบรางวลหลงจบงาน)เปนการกระตนใหผรวมงานมแรงจงใจในการ

อยรวมจนงานเลก

ความสนกสนานอกรปแบบคอการใหผรวมประชมมสวนรวมใน

การลงคะแนนคดเลอกpopularvoteใหกบผนำาเสนอผลงานดเดน

เกณฑการใหคะแนน

เนนความพรอมของทมลลาการนำาเสนอนวตกรรมทไมคาดคด

ของขวญของรางวลมเปนกำาลงใจใหทกCUPมากนอยแลวแตจะจดงบได

รางวลทเขาประกวดม4รางวล

รางวลท1เงนรางวล5,000บาท



popularvote1รางวล

บทท

3


รางวลทไดรบ

-เกยรตบตรสำาหรบCUPดเดนดานตางๆ(ไดทกCUP)

-เกยรตบตรสำาหรบผนำาเสนอ

-เกยรตบตรสำาหรบผชนะการประกวดรางวลท1-3

-เกยรตบตรสำาหรบpopularvote

การมอบรางวลจะมอบใหแกผโชคดทมารวมงานกอน(หลงรบ

รางวลแลวใหยนรอ)ตอมาจะมอบเกยรตบตรใหผนำาเสนอเกยรตบตร

popularvoteและเกยรตบตรผชนะการประกวดรางวลท1-3ตามลำาดบ


จดตงและพฒนาบรการ ประสานงานแบบองครวม ใหทกคนมสวนรวม

รวมทมพยาบาล ประสานทมแพทย contactสหวชาชพ

ไมเรงรบเพราะจะเอาคณภาพ เรยนเพอทราบผบรหาร อำานวยการตามทขอ

สานตอจนาไกดไลน ไมมกงายการวนจฉย แตถาใชเรวไวจดกลม

ชมนมขนทะเบยนผปวย(โรคหด) จนหรอรวยรกนวนเยยมบาน ตอตานre-admit

เขาประชดทขาดนด เรงรดการใชยา ตรงตามเวลาดวยsteroid

ลำาบากหนอยวธพน สอนคนตอคนโดยเภสช เรองการปฏบตโดยพยาบาล

ปอดบรหารโดย กายภาพบำาบด เรงรดขยายเครอขาย

สรางเฟรนชายสรพ.สต. ตดตอครผสอน จดประชมบคลากร

มขนตอนคนหา วางแผนเวลาเชงรก ดแลทกขสขโดยอสม.

เขาเกงพอในชมชน คนตอคนจบค ดแลพปา(นวตกรรม)

แอสมาบดด ถาทำาไดทกอยางน ตวบงชทลดลง

เปนเสนตรงไมวอกแวก คอasthma attackและuncontrol

ไมมคนre-admitt เลกคดเรองเตยงเสรม กลายมาเปนตวเพม

คอcompliance และtotalControl เราทกคนภมใจ

กาวไปอยางมนคง ตรงตามนโยบาย ไมมตายดวยasthma

บอกลาเรองadmit ถาชวยกนพชต มสทธasthmaadmitzero

(แนนอน)

นคอหนทางส(asthma)admitzero มหาสารคาม

(กลอนโดย: น.ส.องน ศรโยไว นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ สสจ. มหาสารคาม

ผประสานงานการพฒนาระบบการดแลโรคหด จ.มหาสารคาม)

เสนทางความสำาเรจของการดแลผปวยโรคหด จงหวดมหาสารคาม

สอเรยนรและแหลงขอมลเพมเตม

บทท

3


บทท 4

ภาคผนวก

การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

สอเรยนร และแหลงขอมลเพมเตม

ท ชอเรอง ผแตง ปทพมพ

1 บำาบดโรคภมแพและหอบหด

เพอสขภาพทดตลอดไป

กนตดนทรทร 2552

2 คมอ:การดแลนกเรยนโรคหดใน

โรงเรยนสำาหรบครและพยาบาล

ประจำาโรงเรยน

พรศรศรอษฎาพรและคณะ

(คณะพยาบาลศาสตร

มหาวทยาลยมหดล)

2552

3 คณะกรรมการปรบปรงแนวทาง

การวนจฉยและรกษาโรคหด

พ.ศ.2551

สำานกงานหลกประกนสขภาพ

แหงชาต

2552

4 โรคภมแพ สรนนทบญยะลพรรณ,

เฉลมชยบญยะลพรรณ

2551

5 หลกการใชยาและการดแลผปวย

โรคหด=Principleofpharmaco-

therapyandmanagement in

asthmaticpatients

อรรถการนาคำา 2551

6 แนวปฏบตบรการสาธารณสข:

การดแลผปวยโรคหด

สำานกงานหลกประกนสขภาพ

แหงชาต.

2551

7 โรคหอบหด-ภมแพ เรยบเรยบโดย

กองบรรณาธการใกลหมอ

2550

8 ตำาราโรคระบบการหายใจ นธพฒนเจยรกล

(สมาคมอรเวชช

แหงประเทศไทย)

2550



9 โรคหด(asthma) นธพฒนเจยรกล 2550

10 รจกหอบหดและการดแลปองกน อรพรรณประยรเวชพงษ 2550

11 คมอโรคหอบหดภมแพ นพพรศภพพฒน,

เออมพรสกลแกว

2550

12 การดแลผปวยเดกโรคหด แพทยหญงชลรตน

ดเรกวฒนชย

2549

13 โรคหด(asthma) วชราบญสวสด

(มลนธโรคหดแหงประเทศไทย)

2549

14 คมอหอบหด–ภมแพ:ใกลหมอ ขนษฐาลนเผ,

เออมพรสกลแกว,

อรสรวงบตรนาค

2548

15 แนวทางการวนจฉยและรกษาโรค

หดในประเทศไทย:สำาหรบผปวย

ผใหญพ.ศ.2547

สมาคมอรเวชช

แหงประเทศไทย

2547

16 แนวทางการวนจฉยและรกษา

โรคหดในประเทศไทย:

สำาหรบผปวยผใหญพ.ศ.2547

สมาคมอรเวชช

แหงประเทศไทย

2547

148 การพฒนาระบบการดแลโรคหด เครอขายหนวยบรการปฐมภมระดบอำาเภอ (CUP) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล


17 โรคหด=asthma สรเกยรตอาชานานภาพ 2546

18 การรกษาโรคหอบหดในเดก นวลอนงควศษฏสนทร

(ภาควชากมารเวชศาสตร

คณะแพทยศาสตรศรราช

พยาบาลมหาวทยาลยมหดล)

2545


หดในประเทศไทย(สำาหรบผปวย

ผใหญฉบบปรบปรง)

สมาคมอรเวชชแหงประเทศไทย 2540


ปอดอดกนเรอรงในประเทศไทย

สมาคมอรเวชชแหงประเทศไทย 2539

21 แนวทางการรกษาโรคหด

ในประเทศไทย

คณะกรรมการผเชยวชาญจาก

สมาคมอรเวชชแหงประเทศไทย

2537

22 โรคหด=asthma วชราบญสวสดมลนธโรคหด

แหงประเทศไทย.กรงเทพฯ

2534

23 คมอการดแลตนเอง

สำาหรบผปวยโรคหด

คลนกโรคหด

โรงพยาบาลพนมไพร


Website เผยแพรความรในการดแลโรคหด

ลำาดบ องคกร website

1 รายละเอยดของการรกษาโรคหด

จากGINAGuideline

http://www.ginasthma.com

2 รายละเอยดEasyAsthmaClinic http://eac2.dbregistry.com/

3 มลนธโรคหดแหงประเทศไทย http://www.asthma.or.th/

4 สภาองคกรโรคหดแหงประเทศไทย http://www.tac.or.th/main.php


บรรณานกรม

1. วชราบญสวสด.โรคหด(Asthma).In:นธพฒนเจยรกล,ed.ตำารา

โรคระบบการหายใจ.กรงเทพฯ:หางหนสวนจำากดภาพพมพ,2550;

444-455

2. วชราบญสวสด.คลนคโรคหดแบบงายๆ(EasyAsthmaClinic).In:

วชระจามจรรกษ,สนนทาสวรรคปญญาเลศ,eds.5thBGH

Annualacademicmeeting:Fromthebasic to the top in

Medicine.กรงเทพฯ:หางหนสวนจำากดส.รงทพยออฟเซท,2548;

83-87

3. ชาญชยจนทรวรชยกล.ผลลพธของการจดคลนคโรคหดอยางงายใน

โรงพยาบาลยางตลาดจงหวดกาฬสนธ.ศรนครนทรเวชสาร2550;

22:449-458

4. สณเลศสนอดม,วชราบญสวสด,ฌานสโมสร.การจดการปญหาท

เกยวของกบการใชยาโดยเภสชกรในคลนคโรคหดอยางงายโรงพยาบาล

ศรนครนทรจงหวดขอนแกน(Pharmacist’sInterventiononManaging

DrugRelatedProblemsinEasyAsthmaClinic,Srinagarind

Hospital).วารสารเภสชศาสตรอสาน2551;4:13-23


5. พรทพยเจยมบญศร,พรทพยแกวสงห,แสงเพชรโคตรภทร,etal.

ผลการดแลรกษาผปวยโรคหอบหดของผใหญในโรงพยาบาล50

พรรษามหาวชราลงกรณ.ศรนครนทรเวชสาร2010;25:265-271

6. KanchitChermchitrphong,KookwanSawadpanich,Jinjutha

Klaiwong,etal.Improvementofstandardtreatmentofasthma

atManjakireeHospital.KhonKaenMedicalJournal2007;

31:231-240

7. AreeDuangdee.OutcomesofanEasyAsthmaClinic,Banphai

Hospital,KhonKaenProvince.JournalofHealthSystem

Research2007;1:45-50

8. รกษพงศเวยงเจรญ.ปจจยทเกยวของกบการรกษาโรคหดในคลนก

โรคหดโรงพยาบาลพหลพลพยหเสนา.วารสารการแพทยโรงพยาบาล

อดรธาน2553;18:53-61


แหลงขอมลเพมเตมจากเวบไซต

http://eac2.dbregistry.com/mdbtemplate/mytemplate/template.

php?component=view_article&qid=9

http://www.medicthai.com/admin/news_detail.php?id=5069

http://med.md.kku.ac.th/mdbtemplate/mytemplate/template.


http://www.student.chula.ac.th/~50370545/rkran.htm

http://www.ozonicinter.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=3

1554&Ntype=2

http://qsnich-pediatrics.com/node/89

http://www.doctor.or.th/node/1067






http://www.ram-hosp.co.th/books/4asthma.htm

http://www.medicthai.com/news/news_detail.php?id=2282

http://med.md.kku.ac.th/mdbtemplate/mytemplate/template.


154

hs1910

Documents