hijs- en hefmiddelen - sdu bw.pdf · arbo informa tie inhoudsopgave 1 inleiding 11 1.1 regelgeving:...

11
HIJS- EN HEFMIDDELEN VEILIG WERKEN IN HET VERTICAAL TRANSPORT ARBO INFORMATIE ARBEIDSMIDDELEN EN MACHINEVEILIGHEID Auteur: Vereniging Verticaal Transport 7 e editie, 2012 17

Upload: trinhdung

Post on 26-Feb-2019

221 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

hijs- en hefmiddelenVEIlIg wErkEn In hEt VErtIcAAl trAnsport

ARBOinfORmAt ie

Arbeidsmiddelen en mAchineveiligheid

Auteur: Vereniging Verticaal transport7e editie, 2012

17

AI_17_2012.indd 3 14-06-12 16:13

Page 2: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

colofon

De reeks Arbo-informatie wordt begeleid door een redactieadviesraad die

bestaat uit nEn, tno en ncvB.

De afzonderlijke delen verschijnen in boekvorm en online als onderdeel van

de praktijkinformatie in Arbozone. Abonnees ontvangen herziene en nieuwe

delen van de reeks Arbo-Informatie direct bij verschijnen.

Vanwege de aard van de uitgave, gaat sdu uit van een zakelijke overeen-

komst; deze overeenkomst valt onder het algemene verbintenissenrecht.

tekst: Vereniging Verticaal transport

Meelezer: stichting toezicht certificatie Verticaal transport (tcVt)

Figuren: Vereniging Verticaal transport

peter Blok/hollandse hoogte (foto omslag)

Vormgeving: sD communicatie

Zevende herziene druk

IsBn 978 90 12 57641 3

© sdu Uitgevers bv, 2012

© Eerste druk, sdu Uitgevers bv, 1997

bestellingen:

sdu klantenservice

postbus 20014

2500 EA Den haag

telefoon (070) 378 98 80

fax (070) 378 97 83

e-mail [email protected]

sdu Uitgevers zorgt met een selecte groep deskundige auteurs voor een

hoge kwaliteit van de inhoud van de reeks Arbo-Informatie. Daarnaast zorgt

sdu Uitgevers, met de redactieadviesraad en meelezers, voor een deskundige

beoordeling van de inhoud.

Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten

aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten

berusten bij sdu Uitgevers bv.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag

niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati-

seerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze,

hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere

manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave

is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet dient men de daarvoor

wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de stichting reprorecht

(postbus 3051, 2130 kB hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen

van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compi-

latiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de stichting

pro (stichting publicatie- en reproductierechten organisatie, postbus 3060,

2130 kB hoofddorp, www.stichting-pro.nl). Voor het overnemen van een ge-

deelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men

zich te wenden tot de uitgever.

hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed,

kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet

worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever des-

wege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende

fouten en onvolledigheden.

All rights reserved. no part of this publication may be reproduced, stored in

a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic,

mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher’s

prior consent.

while every effort has been made to ensure the reliability of the information

presented in this publication, sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy

of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions

or their consequences.

AI_17_2012.indd 4 14-06-12 16:13

Page 3: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

ARBOinfORmAt ie

inhoUdsoPgAve

1 Inleiding 111.1 regelgeving: waarom en voor wie? 111.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

1.2.1 Machinerichtlijn 121.2.2 richtlijn Arbeidsmiddelen 121.2.3 richtlijn betreffende de Veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk 121.2.4 Arbobesluit 121.2.5 Arboregeling 131.2.6 Arbobeleidsregels 131.2.7 warenwetbesluit machines 131.2.8 warenwetregeling machines 13

1.3 stichting toezicht certificatie Verticaal transport (tcVt) 131.4 wijzigingen ten opzichte van de vorige druk 14

2 Hijs- en hefmiddelen: een introductie 152.1 overzicht van deze uitgave 152.2 hijs- en hefmiddelen als arbeidsmiddelen 16

2.2.1 hijswerktuigen 162.2.2 hefwerktuigen 162.2.3 werktuigen om personen te hijsen en te heffen 162.2.4 hijs- en hefgereedschappen 16

2.3 transporthouders als arbeidsmiddelen 172.4 De last 17

2.4.1 Een machine(deel) als last 172.4.2 Andersoortige last (geen machine(deel)) 18

2.5 Zelfgemaakte hijs- en hefmiddelen 182.6 hijs- of hefmiddelen met verwisselbare uitrustingsstukken 192.7 Meerdere hijs- of hefmiddelen samenstellen 192.8 hijs- of hefgereedschappen voor zware toepassingen 192.9 Aanpassing ‘oude hijs- en hefmiddelen’ aan de richtlijn 19

3 Hijs- en hefmiddelen aanschaffen en gebruiken 213.1 Inleiding 213.2 Aanschaf 213.3 Eisenpakket 213.4 Uitvoering van de risico-inventarisatie en -evaluatie (rI&E) 213.5 opdracht tot levering 223.6 ontvangst van het hijs- of hefmiddel, voor ingebruikneming 22

3.6.1 waar moeten hijs- en hefmiddelen aan voldoen? 223.6.2 Eisen voor gebruikte hijs- en hefmiddelen 233.6.3 Eisen voor transporthouders 233.6.4 Machineonderdelen 23

3.7 Een hijs- of hefmiddel gebruiken 243.7.1 gebruiksaanwijzing van het hijs- of hefmiddel 243.7.2 opleiding en instructie voor de bediening 24

17

AI_17_2012.indd 5 14-06-12 16:13

Page 4: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

3.7.3 controle, inspectie en keuring 253.7.4 onderhoud van het hijs- of hefmiddel 253.7.5 geschiktheid voor beoogde gebruik 25

3.8 huur, lease of bruikleen van een hijs- of hefmiddel 25

4 Wettelijk voorgeschreven opleidingen 274.1 wetgeving over voorlichting, onderricht en deskundigheid 274.2 wanneer is iemand voldoende opgeleid? 274.3 wettelijk vereiste certificaten 284.4 certificatieschema’s van de stichting tcVt 294.5 Medische keuring 29

5 Controle, inspectie en keuringen 315.1 Verschillende benamingen voor inspectie en keuring 315.2 controle 325.3 Inspectie 325.4 keuring 335.5 De frequentie van inspecties en keuringen 335.6 keuring van hijskranen 33

5.6.1 Inleiding 335.6.2 kraanboek 335.6.3 opstellingskeuring 335.6.4 keuring 335.6.5 tijdelijke hijskranen 35

5.7 keuring van hefwerktuigen 355.8 keuring van een hoogwerker 355.9 keuring van een werkbak 355.10 Inspectie en keuring van hijs- en hefgereedschappen 36

5.10.1 Inleiding 365.10.2 Inspectie en keuring van hijs- en hefgereedschappen 365.10.3 Markering van hijs- en hefgereedschappen 38

5.11 Inspectie en keuring van transporthouders 395.12 Inspectie en keuring van hijsvoorzieningen aan de last 395.13 onderhoud van hijs- en hefmiddelen en transporthouders 395.14 Documenten bij arbeidsmiddelen 39

6 Specifieke bepalingen 416.1 gebruiksfactor of gebruikscoëfficiënt 416.2 Belastingsbegrenzing 416.3 werklast 416.4 gebruiksaanwijzing voor hijs- en hefmiddelen 426.5 gebruiksaanwijzing voor transporthouders 426.6 Machineonderdelen in hijs- en hefwerktuigen 43

6.6.1 hijskabels en -kettingen 436.6.2 kabelslot/wigklemmen 446.6.3 kraanhaken 446.6.4 Meerdere lieren 456.6.5 loopkatten 45

AI_17_2012.indd 6 14-06-12 16:13

Page 5: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

INleIdINg 7

ARBOinfORmAt ie

6.7 hijswerktuigen in vaste opstelling 456.7.1 ondersteuning/ophanging 456.7.2 kraanbanen 456.7.3 Bovenloopkranen 456.7.4 torenkranen 466.7.5 havenkranen 466.7.6 takels en lieren 46

6.8 hijswerktuigen in mobiele opstelling 476.8.1 Autokranen 476.8.2 ruwterreinkranen 476.8.3 weg-terreinkranen 476.8.4 rupskranen 476.8.5 Mobiele torenkranen 476.8.6 Autolaadkranen 476.8.7 Multifunctionele werktuigen met hijsfunctie 48

6.9 hefwerktuigen 486.9.1 Dommekracht 486.9.2 hydraulische vijzels 486.9.3 heftrucks en verreikers 486.9.4 Multifunctionele werktuigen als hefwerktuig 496.9.5 laad- en losklep en laad- en lossystemen aan vrachtauto’s 496.9.6 hoogwerkers 50

7 Hijs- en hefgereedschappen 537.1 hijsgereedschappen 53

7.1.1 staalkabels 537.1.2 kettingen 557.1.3 hijsbanden 597.1.4 Belastingsfactoren voor kettingen, staalkabels en banden 607.1.5 sluitingen 637.1.6 haken 647.1.7 oogbouten, oogmoeren en hijssleutels 657.1.8 tangen en klemmen 667.1.9 platenklemmen 667.1.10 stenen-, blokken en vloerklemmen 667.1.11 grijpers 677.1.12 hijsmagneten 677.1.13 Vacuüm hijsgereedschap 687.1.14 c-haken 687.1.15 pallethaken 687.1.16 touw 697.1.17 Uithouders 697.1.18 hijsbalken of -jukken 697.1.19 klap-, kantel- en stortbakken en afvalcontainers (transporthouders) 707.1.20 hijsgereedschappen voor eenmalig gebruik (one way) 707.1.21 Flexibele stortgoedhouders 707.1.22 Bijzondere (zelfgemaakte) gereedschappen 72

17

AI_17_2012.indd 7 14-06-12 16:13

Page 6: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

7.2 Afkeuren van hijs- en hefgereedschappen en transporthouders 727.2.1 scheiding aanbrengen tussen goed- en afgekeurd 727.2.2 levensduur van hijs- en hefgereedschappen 72

7.3 hijsgereedschappen voor sleep-, sjor- en bergingswerkzaamheden 737.3.1 sjormiddelen 747.3.2 spanschroeven 75

8 Veilig werken met hijs- en hefwerktuigen 778.1 organisatie van hijsen en heffen 77

8.1.1 Eigen werk, uitbesteding, werken in regie en aangenomen werk 778.1.2 rI&E en V&g-plan 778.1.3 planning van de uitvoering 778.1.4 toezicht 778.1.5 sleutelbeheer 778.1.6 werkgebied en verkeersregels 788.1.7 Uitstoot van gassen 788.1.8 Achterlaten werktuig 78

8.2 communicatie 788.2.1 hand- en armseinen 788.2.2 werken met portofoon 788.2.3 Mobiele telefoon 80

8.3 persoonlijke beschermingsmiddelen 808.3.1 Algemeen 808.3.2 werken op hoogte 80

8.4 De last 818.4.1 Algemeen 818.4.2 Zwaartepunt van de last 818.4.3 Bouwproducten 838.4.4 Machines (of delen ervan) 838.4.5 last zonder hijsvoorzieningen 848.4.6 transporthouders 848.4.7 hijsen of heffen van (zee)containers 848.4.8 hijsen van houtachtige bouwelementen 848.4.9 hijsen van gasflessen 858.4.10 werken met asbest 85

8.5 opstellen van machines 858.5.1 stabiliteit hijs- en hefwerktuigen 858.5.2 klemgevaar 868.5.3 signalering obstakels 868.5.4 Afzetten werkgebied 868.5.5 Meerdere machines in elkaars werkbereik 868.5.6 werken in de nabijheid van spoor- en/of hoogspanningsleidingen 87

8.6 Aandachtspunten voor het vast- en losmaken van de last 878.7 Aandachtspunten voor de start van werkzaamheden 888.8 Bedienen 888.9 hijsen en heffen van personen 89

8.9.1 hoogwerkers en gondels 898.9.2 werkbakken hangende aan een kraan of bevestigd op een hefwerktuig 898.9.3 Aanlijnen in hoogwerkers 90

AI_17_2012.indd 8 14-06-12 16:13

Page 7: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

INleIdINg 9

8.9.4 Aanlijnen in werkbakken 908.10 hijsen met meerdere kranen 908.11 Milieu 918.12 hijsplan 91

9 Gebruik van hoogwerkers 939.1 opleiding, inspectie, controle en onderhoud 93

9.1.1 opleiding voor hoogwerkers 939.1.2 Inspectie en keuring van hoogwerkers 949.1.3 controle van hoogwerkers 949.1.4 onderhoud van hoogwerkers 94

9.2 werken met hoogwerkers 959.2.1 lees de gebruiksaanwijzing 959.2.2 let op de ondergrond 959.2.3 tijdens het werk 959.2.4 controleer de omgeving 969.2.5 Veilig werken 969.2.6 Informeer en controleer 97

10 Wet- en regelgeving 9910.1 Inleiding 9910.2 Arbocatalogus Verticaal transport 9910.3 Arbeidsomstandighedenbesluit 10010.4 warenwetbesluit machines 10010.5 warenwetregeling machines 10110.6 relevante EU-richtlijnen 101

11 Normen 103

Bijlage 1 Definities 108

Bijlage 2 Tekst ‘Directive 2006/42/EC Classification of equipment used for lifting loads with lifting machinery’ 112

Bijlage 3 RI&E algemeen Verticaal Transport 115

Bijlage 4 Arbocatalogus Verticaal Transport 119

Bijlage 5 Overzicht schema’s TCVT 120

Bijlage 6 Verklaring van overeenstemming 121

Adressenlijst 122

Trefwoordenregister 124

ARBOinfORmAt ie17

AI_17_2012.indd 9 14-06-12 16:13

Page 8: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

11

wettelijke eisen

1 inleiding

1.1 regelgeving: wAArom en voor wie?

we gebruiken hijs- en hefmiddelen om lasten verticaal te verplaatsen. Dit verticaal verplaatsen gebeurt altijd onder invloed van de zwaartekracht. het gevaar dat de last tijdens het verticale transport onverwacht valt, is vanwege de zwaartekracht altijd aanwezig. Dit vallen kan veroorzaakt worden door:• defecten aan hijs- en hefmiddelen;• verkeerd gebruik van hijs- en hefmiddelen;• onvoldoende capaciteit van hijs- en hefmiddelen;• uitbreken van de last of delen van de last;• instabiliteit van de last tijdens het verplaatsen;• instabiliteit van de dragende delen (ondergrond/kraanbaan e.d.);• weersinvloeden.om te voorkomen dat een of meer van deze gebeurtenissen plaatsvinden, heeft de wetgever, vanuit er-varingen uit het verleden, een aantal wettelijke eisen opgesteld. na de Europese eenwording zijn deze nationale wettelijke eisen aangevuld met Europese.

De Europese regelgeving schrijft voor dat hijs- en hefmiddelen voorzien worden van een gebruiksaan-wijzing. Fabrikanten en leveranciers van hijs- en hefmiddelen zijn verantwoordelijk voor een volledige en correcte gebruiksaanwijzing en de gebruikers moeten deze gebruiksaanwijzing correct opvolgen wanneer ze gebruikmaken van het hijs- en hefmiddel.

Voor keuring van hijs- en hefmiddelen hebben de branches een aantal certificatieschema’s samenge-steld die voldoen aan de wet. centraal hierin staat de tcVt (stichting toezicht certificatie Verticaal transport). Voor het keuren van mobiele kranen en torenkranen is een wettelijk keuringsregime opgesteld. Voor opleidingen zijn voor mobiele kranen en torenkranen, werkzaam in de bouw, wettelijke persoonscertifi-caten van toepassing.

De basis tot veilig werken met hijs- en hefmiddelen ligt in de keuze van het hijs- en hefmiddel. probeer van tevoren in te schatten wat de risico’s van de werkzaamheden zijn en neem maatregelen om deze risico’s te minimaliseren. De keuze van het hijs- of hefmiddel volgt hieruit. In deze uitgave vindt u praktische informatie over de keuze en het werken met hijs- en hefmiddelen. Uiteraard met de wet als uitgangspunt.

Deze uitgave is bedoeld voor mensen die zich bezighouden met hijs- en hefmiddelen en die aan de Arbowet moeten voldoen, zoals leveranciers van hijs- en hefmiddelen, uitvoerders, onderhoudsdien-sten, keuring- en inspectie-instanties, toezichthouders, inkopers van hijs- en hefmiddelen en inkopers van verticaal transport.In deze uitgave wordt geen aandacht besteed aan hijs- en hefmiddelen aan boord van schepen (val-lend onder Arbobesluit art. 7.24 t/m 7.30). over bedrijfsruimte-inrichting, transport en opslag leest u meer in Bedrijfsruimten: inrichting, transport, opslag (AI-14). En voor aanschaf en ingebruikneming van nieuwe en gebruikte machines verwijzen wij u naar Machineveiligheid (AI-58).

1.2 welke regels en voorschriften zijn vAn toePAssing?

De wetgever heeft een aantal regels en voorschriften opgenomen in de wetgeving. Deze wetgeving is het uitgangspunt van deze uitgave. Veel regels en voorschriften zijn afkomstig uit Europa. De Europese richtlijnen moeten namelijk in de nationale wetgeving bekrachtigd worden. De Europese regels zijn daarom rechtstreeks in onze nationale wetgeving opgenomen.

valgevaar

gebruiksaanwijzing

certificatieschema’s

veilig werken

AI_17_2012.indd 11 14-06-12 16:13

Page 9: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

12 Hijs- en Hefmiddelen

1.2.1 MachinerichtlijnIn de Machinerichtlijn zijn de minimale veiligheidseisen die aan producten moeten worden gesteld vastgelegd. De Machinerichtlijn is in eerste instantie bedoeld om handelsbelemmeringen binnen Europa te voorkomen. Verder legt de Machinerichtlijn de verantwoordelijkheid voor het op de markt brengen van een veilige machine bij de fabrikant, importeur of leverancier. per 1 januari 1995 mogen er geen machines meer verhandeld of in gebruik genomen worden die niet voorzien zijn van een correct aangebrachte cE-markering. Voor hoogwerkers is de datum 1 januari 1997 van toepassing. Dit geldt ook voor gebruikte machines en hoogwerkers afkomstig uit landen van buiten de Europese Unie. Degene die deze markering (merkteken) heeft aangebracht of laat aanbrengen, heeft zich ervan vergewist dat het product met alle dwingende bepalingen van de Europese Unie in overeenstemming is. De Machinerichtlijn is in de nederlandse wetgeving overgenomen in de warenwet. De wetten zijn verder uitgewerkt in de warenwetregeling machines.

De gebruiksaanwijzing heeft door de komst van de Machinerichtlijn een nadrukkelijker functie gekregen. Fabrikanten moeten het bedoelde gebruik van de machine en de afkeurmaatstaven ervan omschrijven in de gebruiksaanwijzing. De gebruiker is verplicht de gebruiksaanwijzing op te volgen.

1.2.2 Richtlijn ArbeidsmiddelenDe richtlijn Arbeidsmiddelen is bedoeld om de veiligheid en de gezondheidsbescherming op de werkplek te verbeteren. Arbeidsmiddelen zijn alle apparaten, machines, gereedschappen en installaties die op de arbeidsplaats worden gebruikt. per 5 december 2002 moeten alle arbeidsmiddelen aan deze richtlijn voldoen.

Relatie tussen de Machinerichtlijn en de richtlijn Arbeidsmiddelen De Machinerichtlijn (2006/42/Eg) heeft een sterke relatie met de kaderrichtlijn (89/391/EEg) en zijn onderliggende specifieke richtlijnen, in het bijzonder de richtlijn Arbeidsmiddelen (2009/104/Eg). Machines (lees hijs- en hefmiddelen) die aan werknemers ter beschikking worden gesteld, moeten voldoen aan de richtlijn Arbeidsmiddelen, ongeacht of het om een nieuwe, een tweedehands of een gereviseerde machine gaat. ook in het gebruik van arbeidsmiddelen (lees hijs- en hefmiddelen) speelt de richtlijn Arbeidsmid-delen een rol. Met name in bijlage 2 van de richtlijn worden bepalingen gesteld aan het gebruik van arbeidsmiddelen (al dan niet met eigen aandrijving) voor hijsen/heffen van lasten en tijdelijke werkzaamheden op hoogte.

1.2.3 Richtlijn betreffende de Veiligheids- en Gezondheidssignalering op het werkDe richtlijn betreffende de minimumvoorschriften voor de Veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk (92/58/EEg) is bedoeld om de verbetering van met name het arbeidsmilieu te bevorderen, met als doel de veiligheid en de gezondheid van de werknemers te bevorderen. onder veiligheids- en gezondheidssignalering verstaan we een signalering die – al naar gelang het geval – op een bepaald object, een bepaalde activiteit of een bepaalde situatie wordt toegepast. Denk hierbij aan een bord, kleur, lichtsignaal, akoestisch signaal, mondelinge mededeling, hand- of armsein, of een aanwijzing of voorschrift dat betrekking heeft op de veiligheid en gezondheid op het werk. Zie ook paragraaf 8.2.

1.2.4 ArbobesluitIn hoofdstuk 7 van het Arbobesluit, Arbeidsmiddelen en specifieke werkzaamheden zijn de belangrijk-ste regels en voorschiften opgenomen voor hijs- en hefmiddelen. Deze regels en voorschriften gaan over de aanschaf, keuringen, veiligheidsvoorzieningen en het gebruik van hijs- en hefmiddelen. In het Arbobesluit zijn de eisen opgenomen die in de richtlijn Arbeidsmiddelen zijn vermeld.

minimale

veiligheidseisen

CE-markering

veiligheid

arbeidsmilieu

toel

icht

ing

AI_17_2012.indd 12 14-06-12 16:13

Page 10: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

INleIdINg 13

1.2.5 ArboregelingIn hoofdstuk 7 van de Arboregeling zijn nadere regels en voorschriften opgenomen voor persoonscerti-ficatie van machinisten die werkzaam zijn op bouwplaatsen. Verder staan in hoofdstuk 8 van de Arbore-geling de eisen uit de richtlijn Veiligheids- en gezondheidssignalering.

1.2.6 ArbobeleidsregelsDe Arbobeleidsregels zijn per 1 januari 2012 vervallen. Een aantal ervan is opgenomen in het Arbo-besluit. Als vervanging voor de Arbobeleidsregels hebben branches arbocatalogi opgesteld.Voor de branche verticaal transport is een Arbocatalogus ‘Veilig en gezond werken met de Arbocatalo-gus Verticaal transport’ opgesteld (zie paragraaf 10.2 voor een overzicht van deze Arbocatalogus).Vereniging Verticaal transport, FnV Bondgenoten en cnV Vakmensen onderschrijven gezamenlijk deze Arbocatalogus. Met gezond transport hebben deze organisaties beheersmaatregelen in kaart gebracht voor een aantal arbeidsrisico’s in de sector. Dit document kunt u inzien op www.gezondtrans-port.nl of www.verticaaltransport.nl. Voor de uitgewerkte arborisico’s zie bijlage 4.

1.2.7 Warenwetbesluit machinesDe keuring van hijskranen staat omschreven in het warenwetbesluit machines, hoofdstuk 4, Verkeer en gebruik, artikel 6d. In hoofdstuk 3, keuring en certificatie, is een invulling gegeven aan de eisen die gesteld zijn in de Machinerichtlijn.

1.2.8 Warenwetregeling machinesIn artikel 2a van de warenwetregeling machines staan nadere regels en voorschriften voor de certifica-tie van hijskranen.

1.3 stichting toezicht certificAtie verticAAl trAnsPort (tcvt)

het ministerie van sZw heeft de stichting tcVt aangewezen als beheers-stichting voor certificatieregels op het gebied van verticaal transport. concreet betekent dit dat tcVt voor mensen, materieel en materiaal certifi-catieschema’s opstelt en beheert. De eisen voor veiligheid staan globaal om-schreven in de Arbeidsomstandighedenwet en de warenwet. tcVt vult dit raamwerk in tot concrete eisen en voorschriften: de certificatieschema’s tcVt. Verder houdt tcVt alle verstrekte persoons-certificaten bij in een persoonsregister. certificaathouders en opdrachtgevers kunnen inloggen op de site en het register daar raadplegen. Daarnaast beheert tcVt de Itembank voor de examens persoons-certificatie. De stichting tcVt heeft een bestuur en een centraal college van Deskundigen (ccvD).

hijskranen worden op verschillende terreinen ingezet: in de bouw, offshore, op het spoor en in het haven-bedrijf. ook zijn de eisen die aan (het keuren van) machines en hijs- en hefgereedschappen worden gesteld volledig anders dan bijvoorbeeld de eisen waaraan machinisten moeten voldoen. Daarom heeft het ccvD zeven werkkamers ingesteld, elk met een eigen specialisme om de certificatieschema’s vorm te geven:

werkkamer 1 hijs- en hefgereedschappenwerkkamer 2 offshorekranenwerkkamer 3 keuring hijskranenwerkkamer 4 persoonscertificatiewerkkamer 5 keuring railinframachineswerkkamer 6 Funderingsmachineswerkkamer 8 hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer

werkkamer 7 is niet ingesteld (dit was vroeger hoogwerkers, maar is nu niet meer actueel)

machinisten

Arbocatalogus

keuring

certificatie

FIGuuR 1.1

het logo van de

stichting toezicht

certificatie Verticaal

transport (tcVt)

AI_17_2012.indd 13 14-06-12 16:13

Page 11: hijs- en hefmiddelen - Sdu BW.pdf · ARBO infORmA tie inhoUdsoPgAve 1 Inleiding 11 1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11 1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11

14 Hijs- en Hefmiddelen

De schema’s in het kader hierna zijn momenteel in gebruik. U bent verplicht om volgens de wettelijke schema’s tcVt te werken. Deze schema’s kunt u vinden op de website van tcVt: www.tcvt.nl (via documenten > certificatieschema’s). De niet-wettelijke certificatieschema’s zijn niet verankerd in de wetgeving, maar kunnen het werken in het verticaal transport wel een belangrijke kwaliteitsimpuls geven. opdrachtgevers kunnen deze schema’s wel verplicht stellen.

Wettelijke schema’sw3-11 hijskranen (mobiele, toren, mobiele toren, grondverzet hijsfunctie en autolaadkraan

hijsfunctie)w4-01 Machinist Mobiele kraanw4-02 Machinist torenkraanw4-03 Machinist Mobiele hei-installatiefunderingsmachinew4-04 Machinist Autolaadkraan met hijsfunctie (niet laden en lossen naast de auto)w4-05 Machinist grondverzetmachine met hijsfunctiew4-06 Machinist Mobiele torenkraanw4-07 Machinist Verreiker met hijsfunctie

Niet wettelijke schema’sw1-01 keuring hijs- en hefgereedschappenw1-01 Bijlage A keuringseisen voor hijs- en hefgereedschappenw1-02 keurmeester hijs- en hefgereedschappenw2-01 keuring offshore kranenw3-07 keuring werkbakkenw4-08 hijsbegeleiderw5-01 keuring railinframachinew6-01 keuring Funderingsmachinew8-01 keuring hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer

Zie ook bijlage 5.

1.4 wijzigingen ten oPzichte vAn de vorige drUk

In deze zevende herziene druk van deze uitgave over hijs- en hefmiddelen is de inhoud aangepast aan de laatste stand van de techniek. De tcVt (stichting toezicht certificatie Verticaal transport) heeft binnen de branche Verticaal transport nadrukkelijk een plaats gekregen. Een nadere uitleg van de stichting en de daarbij behorende wettelijke en vrijwillige certificatieschema’s is daarom op zijn plaats. Zeker na realisatie van het vrijwillige keuringsschema keuring hijs- en hefmiddelen en het daarbij beho-rende schema keurmeester.De arbocatalogi die in de branche zijn gepubliceerd worden in deze uitgave genoemd maar niet inhou-delijk uitgewerkt. raadpleeg hiervoor de genoemde websites.

het hijsen en heffen blijft een risicovolle bezigheid. ook zijn de regels en voorschriften bij verticaal transport talrijk. Vanuit de Europese wetgeving worden onze nationale regels en voorschriften beïnvloed. om te voldoen aan de regels en voorschriften zijn op wettelijk en brancheniveau afspra-ken gemaakt. Deze afspraken zijn verankerd in de stichting toezicht Verticaal transport (tcVt).

wettelijke schema's

niet wettelijke

schema's

wet

gevi

ngsA

men

vAtt

ing

AI_17_2012.indd 14 14-06-12 16:13