haymana-polatli yöresinin (güneybatı ankara) Üst kretase

Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, c. 19, 159-176, Ağustos 1976Bulletin of the Geological Society of Turkey, v. 19, 159-176, August 1976

Haymana-Polatli yöresinin (güneybatı Ankara)Üst Kretase-Alt Tersiyer stratigrafisi vepaleocoğrafik evrimi(1)

The stratigraphy and paleogeographical evolution of the Upper Cretaceous-Lower Tertiary sediments inthe Haymana-Polatli region (SW of Ankara)

GÜNER ÜNALAN Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, AnkaraVEDAT YÜKSEL Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, AnkaraTUNA TEKELİ Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, AnkaraOSMAN GÖNENÇ Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, AnkaraZtNET SEYÎRT Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, AnkaraSELAHÎ HÜSEYİN Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara

ÖZ: Haymana - Polatlı yöresinde Üst Kretase (Maestrihtiyen) . Alt Tersiyer yaşlı çökeller yüzeylemektedir. Bunlarıntabanında, çalışmanın kapsamı dışında bırakılan Temirözü, Mollaresul, Dereköy Formasyonları yeralır. Maestrihtiyen'denüste doğru şu formasyonlar ayırdlanmıştır: Haymana Formasyonu; fliş fasiyesinde, 1850 m kalınlığında ve Maestrihti-yen yaşındadır. Bey obası Formasyonu; 125 m kalınlığında, mercanlı kumtaşı ve çakıltaşuıdan oluşur. Yaşı Maestrihti-yen'dir. Yanal ve dikey olarak Haymana Formasyonu'na geçer. Çaldağ Formasyonu (Monsiyen) 1187 m kalınlıktaki alg-li kireçtaşlarından oluşur. Haymana dolaylarında yüzeyler. Yörenin kuzey, batı ve güneyine doğru birim, yanal olarak,kırmızı renkli Kartal Formasyonu'na güneydoğuya doğru ise, kireçtaşı bloklu Yeşilyurt Formasyonu'na geçer. Tanesiyen

yaşlı Kırkkavak Formasyonu 640 m kalınlıkta algli kireçtaşı ve siyah marnlardan oluşur. Fliş özelliğindeki Ilgınlık-dere Formasyonu'nun kalınlığı 350 m olup, yaşı Derdiyendir. Eskipolatlı Formasyonu, 570 m kalınlığındaki, kumtaşı vekireçtaşı bantlı marnlardan oluşmuştur. Alt kesimi llerdiyen, üst kesimi Kuiziyen yaşlıdır. Küiziyen-Lütesiyen yaşlı Çay-raz Formasyonu (525 m kalınlıkta, bol Nummülites'll kumlu kireçtaşları), yörenin kuzey ve batısındaki kırmızı renkliBeldede Formasyonu (çakıltaşı, marn, kireçtaşı) ile özdeştir. Güneydoğuya doğru, yanal olarak fliş niteliğindeki Ya-mak Formasyonu'na geçer. Bu formasyonlar üzerine, Neojen uyumsuz olarak gelir. Yörede Üst Kretase - Alt Tersiyerçökellerinin kalınlığı 5800 m dir. Haymana kuzeyinde, Çayraz Formasyonu ile Eskipolatlı Formasyonu arasındaki yereluyumsuzluk dışında, çökelme süreklidir. Yanal ve dikey geçişler boldur. Fasiyes incelemelerinden, Haymana dolayların-da yarım çember şeklinde bir şelfin yeraldığı, ,bu şelfte Beyobası, Çaldağ ve Çayraz Formasyonları'nın çökeldiği sonu-cuna varılmıştır. Şelf gerisinde Kartal ve Beldede gibi yarıkarasal birimler, şelf ilerisinde ise, fliş özelliğindeki Hayma-na, Yeşilyurt ve Yamak Formasyonları çökelmiştir. Üst Kretase - Alt Tersiyer boyunca, Haymana . Polatlı havzasının,güneydoğudan Tuz gölü baseni ile bağlantılı olduğu ve flişin güneydoğuya göçettiği görülmektedir. Bu durum, yöreninkuzey ve batı kesiminin dolarak yükselmesi şeklinde yorumlanabilmektedir.

(1) Bu yazının bir özeti, Türkiye Jeoloji Kurumu'nun 30. Bilimsel ve Teknik Kurultayı'nda (Ankara, 1976) sözlü bildin olarak sunul-muştur.

160 ÜNAJLAN VB DİĞERLERİ

ABSTRACT: Deposits ranging from Upper Cretaceous (Maestrichtian) to Lower Tertiary in age crop out in Hayma-na - Polatlı region. At the base of these deposits there are Temirözü, Mollaresul, Dereköy Formations which are outof scope of present study. The formations, starting from Maestrichtian are as follows: Haymana Formation (Maestrich-tian) is in flysch faeies, and 1850 m thick. Maestrichtian aged Beyobasi Formation is represented by coral sandstonesand conglomerates and 125 m thick. Çaldağ Formation (Montian) which is represented by algal limestones and 1187 mthick, crops out near Haymana. In the North, West and South of the region, this unit shows interfingering with redcolored Kartal Formation, and in the Southeast of the region wedges out to Yeşilyurt Formation which contains limes-tone .blocks. Thanetian aged Kirkkavak Formation is represented by algal limestone and black marls and 640 m thick.Ilgmlikdere Formation (Ilerdian) is in flysch facies and. 350 m thick. Eskipolatli Formation (lower parts Herdian, upperparts Cuisian) consists of marls with sandstone and limestone and limestone bands. Cuisian - Lutetian aged ÇayrazFormation consists of sandy limestones with abundan NummuUtes. This unit is equivalent to Beldede Formation (cong-lomerates, marls, limestones) in the North and West, and to Yamak Formation, which is in flysch facies, in the Sout-heast of the region. Neogene overlies all these formations unconformably. The thickness of the Upper Cretaceous -Lower Tertiary deposits is 5800 m in the region. Deposition was continious with the exception of the local unconformitybetween Çayraz and Eskipolatli Formations in the North of Haymana. Lateral and vertical facies changes are abun-dant. Interpretation of the facies studies shows that there existed a semicircle-shaped shelf near Haymana; Çaldağ andÇayraz Formations are deposited on this shelf. Behind the shelf partly continental units, Kartal, and Beldede, and infront of the shelf flysch units, Haymana, Yeşilyurt, and Yamak were deposited. Throughout Late Cretaceous - EarlyTertiary times, Haymana - Polatlı basin is believed to be joined with the Salt _ Lake basin toward the Southeast, andflysch deposits are accumulated in this part of the region. This shows that the North and West parts of the regionwere filled with sediments and were uplifted afterwards.

GİRİŞ

Çalışma alanı Ankara'nın güneybatısında olup, Polatlı,Haymana, Yenice yörelerini içine alır (şekil 1).

Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Petrol ve JeotermalEnerji Şubesi'nce 1974 yılında başlatılan ve hâlen sürdürül-mekte olan "Haymana Petrol Etütleri" projesinin ,bir bölü-münü içeren bu ya<zıda, bölgenin Üst Kretase - Alt Tersiyerstratigrafisi ile paleocoğrafik evrimi, genel çizgileriyle elealınmıştır.

Geçmiş yıllarda, yörede, gerek bilimsel, gerekse ekono-mik amaçla, fakat dar alanlarda, birçok çalışma yapılmış-tır (Rigo de Righi ve Cortesini, 1959; Reckamp ve özbey,1960; Schimidt, 1960; Yüksel, 1970; Akarsu, 1971; Sirel,1975). Bu araştırmacılar formasyonlara, ele aldıkları dar alan.lar için geçerli adlar vermişlerdir (çizelge 1).

Bu incelemede ise, yaklaşık 2800 kmü lik bir alanın,1/25000 ölçekli jeoloji haritası yapılmış ve 40000 m dolayın-da stratigrafik kesit ölçülerek, yörenin tümü için geçerli ola-bilecek formasyon adlaınaları yapılmıştır. Ayrıca, düzenle-nen fasiyes haritaları yardımı ile, yörenin paleocografik ev-rimi ortaya konulmuştur.

STRATİGRAFİ

Üst Kretase - Alt Tersiyer çökellerinin ayrıntılı stratig-rafik incelemesine geçmeden önce, bu çökellerin tabanındayeralan ve incelemesi konumuzun dışında kalan üç ayrı li-tolojik birime kısaca değinmek gereği vardır. Bu birimlerTemirözü, Mollaresul ve Dereköy Formasyonlaradır.

incelenen yörenin güney ve batısında yüzeyleyen Temir-özü Formasyonu (şekil 2), Bermiyen yaşlı kireçtaşı bloklarıiçeren, grovak ve metagrovaklardan oluşur. Temirözü For-masyonu üzerine, Mollaresul Formasyonu uyumsuz olarakgelir. Bu birim, Üst Jura - Alt Kretase yaşlı kireçtaşlanylasimgelenmiştir. Haymana'nın doğu ve kuzeydoğusunda ge-niş yayılımı olan Dereköy Formasyonu ise, serpantinit, ki-reçtaşı, radyolarit ve volkanit .bloklarını kapsayan bir kar-maşıktır.

LitostratigrafiÜst Kretase - Alt Tersiyer yaşlı çökellerde ayırtlanan li-

tostratigrafi birimlerinin incelenmesi, yaşlıdan gence doğruyapılmıştır (şekil 2, 3).

ŞekilFigure

tnceleme alanının buldum haritası.Location map of the studied area.

HAYMANA - POLATLI YÖRESİNİN STRATİGRAFİSİ VE PALEOCOĞRAFYASI 161

Çizelge 1: lâtostratigraii birimleri kaTable 1: Correlation table of the li

karşılaştırma çizelgesi,thostratigraphic units.

Çal dağ Fm.ve icrptntkireçtaşı karmaşıtaldağFm and strp*inclimestone

Haymana Formasyonu.

1) Tanım. Haymana dolaylarında, geniş alanlarda yü-zeyleyen bu birim, önceki çalışmalarda, birçok yazar tarafın-dan aynı ad altında belirlenmiştir (Rigo de Righi ve Corte-sini, 1959; Schimidt, 1960; Reckamp ve Özbey, 1960; Akar-su, 1971).

2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. Hayma-na Formasyonu, inceleme alanının kuzey kesiminde, Beyoba-sı - Eskiköseler köyleri arasında, Türkşerefli dolaylarında,Sarıgöl kuzeyinde, Boyalık ve Culuk köylerinde yüzeylemek-le birlikte, en tipik ve yaygın olduğu yer, Haymana yakını-dır. Bu nedenle, Haymana güneyinde tip kesit ölçülmüştür.Ayrıca yukarıda adı geçen yerlerin birçoğunda, danışma ke-sitleri alınmıştır.

Ölçülen tip kesitte (Pafta: J29-al ve J28-b2, Başlangıç;x:64825 y:59025 z:1295, Bitiş; x:62325 y:55875 z:1200) birim,çakıltaşı mercekleriyle, kumtaşı mercek ve bantları içerenboz şeyllerden oluşur (şekil 4). Çakıltaşı, kumtaşı mercek-lerinin ve kumtaşı bantlarının alttaki şeyllerle olan dokanak-ları oyguludür. Çakıl ve kumtaşı tanelerinin çoğunluğu, alt-ta yeralan" "ofiyolitli melanj" dan türemiştir. Kumtaşı bant-larının kalınlığı değişkendir. Dereceli tabakalarıma, konvolutve paralel laminalannıa, başka bir değimle, Bouma sekansla-rı (Bouma, 1962) ile dikkati çeker. Sekanslar tam değildir.Kumlu düzeylerde, tabaka alt yapıları (flute coasts, load co-asts vs.) gözlenir. Bu yapılarda ölçülen akıntı yönleri, yöre-nin güneydoğusuna doğrudur. Kumtaşları, özelliklerini yanalolarak uzun mesafeler boyunca korurlar. Kumlu düzeylerdebulunan birkaç aşınmış, bentonik faunaya karşın, şeyller bolmiktarda pelajik fosiller içerir.

3) Alt, Üst ve Yanal Sınırlar. Haymana'da, HaymanaFormasyonu'na ilişkin boz şeyller altında, Mollaresul For-masyonu (Üst Jura - Alt Kretase kireçtaşları), yörenin kuze-yinde ise, Dereköy Formasyonu (ofiyolitli melanj) yer almak-tadır. Altta yer alan bu iki formasyonun buradaki konumları-nın ne olduğu tartışmalıdır. Bu nedenle, Haymana Formasyo-

nu'nun taban ilişkileri konusunda kesin bir yargıya varmak,bugünkü çalışmalarımızın vardığı aşamada olanaksızdır.

Haymana Formasyonu, üstten Beyobası, Çaldağ ve Ye-şilyurt Fomıasyonları'yla uyumlu olarak örtülmekte, ayrıcabirimin üst kesimi, çalışma alanının güneydoğusuna doğru,Beyobası Formasyonu ile yanal geçiş göstermektedir (şekil 3ve 26).

İt) Kalınlık. Tip kesitte 1842 m kalınlığa ulaşan bu bi-rim, Beyobası'nda 967 m, Sarıgöl'de 850 m olarak ölçülmüş-tür. İnceleme alanının güney ve batısında (Temirözü ve Ye-nimehmetli) kalınlık 0 m ye inmektedir.

5) Fosil Topluluğu ve Yaşı. Haymana Formasyonu'ndanalınan örneklerde:

Tritaxia trilatera Cushman, Dorothia bulletta Carsey,Dorothia eseicona Reuss, Blumina carseyae Plummer, Bolivi-na incrassata Reuss, Guadryine cretacea Karrer, Quadrimor-phina allomorphinoides Reuss, ChüostomeUa trinitatensis Cus-hman-Todd, Globotruncana arca Cushman, Globotruncana co.nica White, Globotruncana stuarti De Lapparent, Globotrun-cana elevata Brotzen, Heterolepa vortex Whitefosilleri bulunmuş olup, Maestrihtiyen yaşı verilmiştir (H.Karacaoğlu, sözlü görüşme).

6) 'Deneştirme. Haymana Formasyonu, aynı yöredeYüksel (1970) tarafından belirlenen, alttan üste doğru Ko-catepe, Yılanlıhisar, Haymana ve Kavak Formasyonları;Yahşıhan yöresindeki Ilıcapmar ve Bölükdağ Formasyonla-rı (Norman, 1972); Kalecik dolayındaki Kenanındere For-masyonu (Çapan ve Buket, 1975) ile deneştirilebilir.

7) Yorum. Litoloji bölümünde açıklandığı gibi, birim-de kumtaşı şeyi ardalanmasının olağanlığı, dereceli tabaka-lanma gösteren kumtaşlarının şeyllerle olan alt sınırlarınınkeskinliği, değişik tür laminalanmalarm varlığı, kumlu düzey-lerin uzun mesafelerde yanal devamlılık göstermesi gibi se-dimantolojik özelliklerin yanısıra, taşınmış bentonik fosille-rin azlığına karşın pelajik faunanın bolluğu, bu formasyonun

Sekil 3: Haymana - Polatlı yöresinin genelleştirilmiş dikme kesiti.Figure 3: Generalized columnar section of the Haymana-Polatli area.

Sekil 4: Haymana Formasyonu'nun ölçülmüş stratigrafi kesiti.Figure 4: Measured stratigraphic section of the Haymana Formation.

fliş olarak tanımlanabileceğini göstermektedir (Dzulynski veSmith, 1964; in Dzulynski ve Walton, 1965). Bu veriler, biri-min şelf ilerisinde ve türbit akıntıların etkili olduğu alandaçökeldiğini kanıtlamaktadır (Stanley ve Unrug1, 1972).

Beyobası Formasyonu.

1) Tanım. Önceki incelemelerde ayrı bir formasyon ola-rak belirlenmemiştir.

2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. BeyobasıFormasyonu, güneyde Kavak ve Temirözü köyleri yakınla-rında, Haymananın batısında, Erif köyü yakınlarında, Sarı-göl kuzeyinde ve Kayabaşı ile Beyobası köyleri arasında yü-zeyler.

Tip yeri, yörenin kuzeyinde yeralan Beyobası köyününkuzeybatısıdır. Burada yapılan kesitte (Pafta: Î28-Cİ, Başlan-gıç; x:91575 y:42080 z:1015, Bitiş; x:91560 y:41700 z:980)birim, tabandan tavana, kumtaşı, çakıltaşı, çakıllı kireçtaşıile kumlu marnlardan oluşur (şekil 5). San renginden ötürüuzaktan kolaylıkla tanınabilir. Çakıltaşlan mercek şeklinde-dir. Çakılların çoğunluğu daha altta bulunan "ofiyolitli me-lanj"dan türemiştir. Kumtaşları, kalınlığı 30 cm ye kadar

HAYMANA - POLıATLI YÖRESİNİN STRATİGRAFİSİ VB PALEOCOĞRAFYASI 163

Sekil 5: Beyobası Formasyonu'nun ölçülmüş stratigrafi kesiti.Figure 5: Measured stratigraphic section of the Beyobasi Formation.

ulaşabilen bantlardan oluşur. Bol fosil içerir. Çapraz taba-kalanma olağandır. Derecelenme ve tabaka alt yapısı yok-tur. Kırıntıların çoğunluğunu, köşeli kuars taneleri oluşturur.İçlerinde bol bitki parçası bulunur. Çimento kireçtir.

Birim içinde, birkaç adet, çok ince kömür merceği var-dır. Biyojenik izler boldur. Çeşitli foraminiferler yanında, bolmiktarda Cyclolites ve Hippurites'ler gözlenmiştir.

S) Alt, Üst ve Yanal Stmrlar. Alt sınırı, Haymana For-masyonu ile geçişlidir. Ust sınırı ise, incelenen alanın kuzeyve güney kesiminde kırmızı renkli Kartal Formasyonu'yla,Haymana dolaylarında ise Çaldağ Formasyonu'yla uyumludur.Daha önce de belirtildiği gibi, çalışma alanının güneydoğu-suna doğru birim, yanal olarak, aynı zamanda, altta bulu-nan Haymana Formasyonu'na geçer.

k) Kalınlık. Tip kesit yerinde 125 m, Haymana batı-sında ise, 43 m kalınlık ölçülmüştür.

5) fosil Topluluğu ve Yaşı. Formasyon bol fosillidir.Loftusia ve Cyclolites'leriu yamsıra, Sirel ve Gündüz (1976)tarafından tayin edilen aşağıdaki fosiller, Beyobası Formas-yonu'nun, Maestrihtiyen yaşında olduğunu belirlenmektedir.

Orbitoides medius d'Archiac, Lepidorbitoides socialisLeymerie, Siderolites calcitrapoides Lamarck, Cuvillieriasöserii Sirel, Omphalocyclus maoroporus Lamarck.

6) Denestirme. Beyobası Formasyonu, bu yörede yapı-lan önceki çalışmalarda Haymana Formasyonu olarak ayırt-lanan birime katılmıştır (Rigo de Righi ve Cortesini, 1959;Reckamp ve Özbey, 1960; Akarsu, 1971). Ayrıca Yüksel(1970) tarafından belirlenen Kavak Formasyonu'nun üst ke-simi, Beyobası Formasyonu'yla deneştirilebilir. Ayrıca Kırık-kale dolaylarındaki Bölükdağ Formasyonu'nun (Norman,1972) üst kesimi, Kalecik yakınlarındaki Sakızlık tepe For-masyonu (Çapan ve Buket, 1975), Beyobası Formasyonu ilekarşılaştırabilir.

7) Yorum. Litolojisi ve fosil içeriğine göre birimin, sığve denizel bir ortamda çökeldiği söylenebilir (Shelton, 1973).Daha öncede belirtildiği gibi, Beyobası Formasyonu alttan,fliş fasiyesindeki Haymana Formasyonu ile, üstten ise, hiçdeğilse tip kesit yerinde, yarıkarasal, kırmızı renkli KartalFormasyonu ile sınırlı olup, bu iki formasyon ile olan doka-nakları geçişlidir. Ayrıca, inceleme alanının güneydoğusunadoğru gidildiğinde Beyobası Formasyonu yanal olarak, aynizamanda altta yeralan Haymana Formasyonu'na geçer (şekil16, 18 ve 26).

Bu verilerden, Beyobası Formasyonu'nun genel anlamda,Maestrihtiyen denizinin şelfini simgelediği anlaşılır (Stan-ley ve Unrug, 1972). Maestrihtiyen sonunda yörenin kuzey,batı ve güney kesimlerinde bir sığlaşmanın Sözkonusu oldu-ğu ve bu sığlıklarda Beyobası Formasyonu çökelirken, base-nin daha derin olan güneydoğusunda, fliş fasiyesindeki Hay-mana Formasyonu'nun çökelmeye devam ettiği sonucuna va-rılmaktadır.

Kartal Formasyonu.

1) Tanım. Önceki incelemelerde (Rigo de Righi veCortesini, 1959; Reckamp ve özbey, 1960; Sirel, 1975), yineaynı ad altında belirlenmiştir.

2) Dağılımı, Ti/p Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. Bu for-masyon, incelenen yörenin kuzeyinde, Beyobası ile Kuşçuköyleri arasında, batıda Yenimehmetli dolaylarında ve gü-neyde Temirözü ile Kavak köyleri arasında geniş yayıhmgösterir. Tip kesiti, Kayabaşı köyü kuzeyindeki Kartal te-penin doğusundadır. Burada ölçülen kesitte (Pafta: İ28-C4ve Î28-C3, Başlangıç; x:80725 y:46375 z:925, Bitiş; x:81900y:43800 z:980) formasyon, tabandan tavana, merceksel, kö-tü boylanmış çakıltaşı, kumtaşı ve kumlu marn ardalanma-sından oluşur (şekil 6). Marnlar alt kesimde alacalı, üst ke-simde kırmızı renklidir. Tüm kesittteki marn yüzdesi, çakıl-taşı yada kumtaşına oranla yüksektir. Çakıltaşları, üste doğ-ru kumtaşlarına, kumtaşları da marnlara geçer. Tane bo-yundaki düşey değişim, birim içinde birçok kez tekrarlan-maktadır. Çakıltaşlarının, marnlarla olan alt dokanağı kes-kin ve oyguludur. Çakıllar çoğunlukla "ofiyolitli melanj"dantüremiştir. Kumtaşlarında çapraz tabakalanma olağandır.Bol bitki parçası içerir. Kırmızı ve kumlu marnlarda, beyazkireçtaşı yumruları ile az miktarda kömür bulunur. Hiçbirdenizel fosile rastlanmamıştır.

Birim içinde, alt kesimde seyrek, üst kesimde daha sıkve kalınlıkları 1-2 m arasında değişen birkaç kireçtaşı ban-dı yeralır. Kireçtaşları, alt kesim de kumludur. İçlerinde bolmiktarda Miliolidae, alg, lamellibranş (Ostrea) ve gastropodgözlenmiştir.

3) Alt, Üst ve Yanal Sınırlar. Alt sınırı, tip yerinde,Beyobası Formasyonu, üst sınırı ise, Kırkkavak Formasyonuile geçişlidir. İnceleme alanının batı ve güneyinde, örneğinYenimehmetli ve Temirözü dolaylarında, Kartal Formasyo-nu, açısal uyumsuzlukla, doğrudan Üst Jura - Alt Kretaseyaşlı Mollaresul Formasyonu, yada Temirözü Formasyonuüzerine gelmektedir. Kartal Formasyonu'nun yüzeylemekteolduğu yörenin kuzey, batı ve güneyinden Haymana dolay-larına gidildiğinde, adı geçen formasyon, yanal olarak, alglikireçtaşlarından oluşan Çaldağ Formasyonu'na geçer.

164 ÜNALAN VE DİĞERLERİ

Şekil 6: Kartal Formasyonu'nun öleülmüg stratigrafi kesiti.Figure 6: Measured strati graphic section of the Kartal Formation.

2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. Hayma-na - Polatlı yöresinde, Erif köyü, Karlıkdağı, Babayakup do-ğusu ve Sarıgöl'de yüzeyde olan bu birimin en tipik olduğuve tam kesitin görüldüğü yer, Ahırlıkuyu güneyindeki Çal-dağ'dır (şekil 7). Çaldağ tip kesitinde (Pafta: J28-b2, Baş-langıç; x:66150 y:44050 z:1300, Bitiş; x:67450 y: 46750z:1150), birimin alt yarısı, kalınlığı 1.5 m ye ulaşan, beyazkireçtaşı bantlarından oluşmuştur. Üst kesim, de, kireçtaşlarıile arakatkılı, gri marnlar vardır.

Kireçtaşlarmın çoğunluğu tanetaşı (Grainstone)'dır. Ay-rıca birkaç istif taşı (Packstone) bandı da bulunmaktadır.Kireçtaşları bol miktarda alg, ekinoderm, mercan ve briyozoaparçalarını içerir. Diğer foraminifeler yanında, bol miktardaMiliolidae gözlenir. Bunlardan başka, az miktarda, köşeli ku-ars taneleri vardır. Bu taneler spar çimento ile birbirine bağ-lıdır. Formasyonun üst kesimindeki bazı kireçtaşı bantlarınınüst yüzeyleri demir oksitle sıvanmıştır.

Bantlar şeklindeki kireçtaşlarmın yanında, formasyonunalt yan kesiminde, hiçbir tabakalannıa göstermeyen ve ço-ğunlukla vaketaşlarmın (Wackestone) ve yer yer alg biyo-hermlerinin bulunduğu, kabaca mercek şekilli oluşuklar gö-ze çarpar. Bunlar Çaldağ tip kesitinde ve Erif köyünde göz-lenebilir. Mercekler üste ve yanlara doğru, yukarıda belirti-len tabakalı kireçtaşlarına geçer.

S) Alt, Üst ve Yanal Sınırlar. Çaldağ Formasyonu, alt-tan Beyobası ve Haymana Formasyonu ile uyumludur. Bubirim, incelenen yörede, tip kesit yerinden kuzey, batı ve gü =neye gidildiğinde Kartal Formasyonu'na, doğu ve güneydoğu

4) Kalınlık. Tip kesit yerinde 1362 m kalınlığı olan Kar-tal Formasyonu, Karahamzalı'da 525 m, Bahçecik batısında136 m olarak ölçülmüştür.

5) Fosu Topluluğu Ve Yaşı. Kartal Formasyonu'nunüst kesiminde varlığı saptanan aşağıdaki fosiller, Monsiyenyaşını vermektedir (Sirel, 1975):

Rotalia trochidiformis Lamarck, Mississippina binkhors-ti Reuss, Distichoplax biserialis Dietrich.

Ayrıca birim içinde, tür tayini yapılamayan Ostracodave Chara oogonyumları gözlenmiştir.

6) Denestirme. Daha sonra incelenecek olan ÇaldağFormasyonu'nda olduğu gibidir.

7) Yorum. Kötü boylanmış çakıltaşı mercekleri ileçapraz tabakalı kumtaşları, silt ve kil boyutundaki gerecinbolluğu, tane boyundaki düşey küçülmenin tekrarlanması, ki-reçtaşı yumruları kapsayan kırmızı marnlar, Chara oogon-yumları ile birlikte organik maddelerin varlığı daha çok ka-rasal, olasılıkla menderesi! nehir ortamını yansıtırlar (Sel-ley, 1970; Shelton ve Noble, 1974). Bununla birlikte, özellikleformasyonun üst kesiminde, arakatkı olarak yeralan, bolMüiölidae'li kireçtaşı bantlarının varlığı ise, denizel ortamıgöstermektedir. Bu verilere göre Kartal Formasyonu'nu, esasolarak, fluviyal, fakat zaman zaman deniz etkisi altında kal-mış bir ortamın (suppracotidal veya supralitoral) çökelleriolarak nitelendirebiliriz.

Çaldağ Formasyonu.

1) Tanım, önceki çalışmalarda, Rigo de Righi ve Cor-tesini (1959), Yüksel (1970) ve Akarsu (1971) tarafından bubirim aynı ad altında belirlenmiştir.

ŞekilFigure

Çaldağ Formasyonu'nun ölçülmüş stratigrafi kesiti.Measured stratigraphic section of the Çaldağ Formation.

HAYMANA - POLATLI YÖRESİNİN STRATİGRAFİSİ VE PALEOCOĞRAPYAS1 165

ya gidildiğinde ise, Yeşilyurt Formasyonu'na yanal geçişgösterir. Kartal Formasyonu ile olan en belirgin geçiş yer-leri, Ahırlıkuyu köyünün güneybatısı ve Babayakup köyü ya-kınlarıdır. Yeşilyurt Formasyonu ile ilgisi de, Yeşilyurt kö-yü batısı ve Haymana güneybatısında belirgindir.

4) Kalınlık. Çaldağ tip kesitinde 1187 m kalınlık gös-teren bu birim, EriPin doğusunda 820 m, Sarıgöl'de 367 mdir.

5) Fosil Topluluğu ve Yası. Sirel ve Gündüz (1976)aşağıdaki fosillere dayanarak, formasyona, Monsiyen yaşmıvermişlerdir.

LMffitteina bibensis Marie, Disttchoplax biserialis Diet-rich, Planorbulina sp., OwMlierina sp., Rotalia, Miliolidae.

6) Denettirme. Çaldağ Formasyonu, aynı yöredeki ön-ceki çalışmalarda, Schlmidt (1960) tarafından belirlenenGedik Formasyonu'nun alt ve "Kavak konglomeralarınınüst kesimi ile, Kırıkkale dolaylarındaki Dizilitaşlar Formas-yonu'nun (Norman, 1972) alt kesimi, diğer yandan, Kalecikyakınlarındaki Tatarilyas Formasyonu'nun (Çapan ve Buket,1975) alt kesimiyle deneştirilebilir.

7; Yorum, Çeşitli foraminiferler yanında, bol alg kı-rıntısı içeren, spar çimentolu tanetaşları, Çaldağ Formasyo-nu'nun ana litolojisini oluşturur. Irwin (1965), bu tür kireç-taşlarının şelfte ve "Y zonu" olarak tanımladığı, yüksekenerjili ortamda çökeldiğini belirtmektedir.

Diğer yandan birim içinde yeralan mercek şekilli, taba-kalanması olmayan vaketası ve biyohermler, şelfin açık de-niz kenarında gelişen resifleri olarak yorumlanabilir (Tyrrell,1969).

Çökelme ortamı ile ilgili yukarıdaki verilerden başka,Çaldağ Formasyonu'nun, yanal olarak, bir yandan, yarıka-rasal, kırmızı renkli Kartal Formasyonu'na, diğer yandan,daha sonra incelenecek olan ve kireçtaşı türbiditlerindenoluşan, Yeşilyurt Formasyonu'na geçtiği bilinmektedir (şekil16, 19 ve 26).

Birim ile ilgili bütün veriler gözönüne alındığında, adıgeçen formasyonun, bir şelf ortamında çökelıriiş olduğu an-laşılmaktadır.

Texas'taki Delaware baseni Kenarında yüzeyleyen Per-mlyen yağlı kireçtaşlan, Çaldağ Formasyonu ile karşılaştı-nlabilir (Tyrrell, 1969). Günümüzde bu tür kireçtaşı çökel-me ortamına örnek olarak, Basra körfezi ile Bahamas ada-ları gösterilebilir (Heckel, 1972).

Yeşilyurt Formasyonu.

1) Tamm. Daha önce bu ad altında tanımı yapılmamış-tır.

2) 'Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. Hayma-na dolayları ile doğu ve güneydoğusunda yüzeyler.

Tip yeri Yeşilyurt köyü batısındadır. Buradaki kesitte(Pafta: J28-b2, Başlangıç; x:68450 y:53650 z:1060, Bitiş;x:68685 y:53450 z:1050) formasyon, bol pelajik fauna içeren,siyahı şeyller ve Du şeyller içindeki kireçtaşı mercekleriminoluşmuştur (şekil 8). Kalınlıkları 3 m ye ulaşabilen mercek-ler, büyük hacimli bloklardan kum boyuna kadar değişen,

SekilFigure

8: Yeşilyurt Formasyonu'nnn ölçülmüş stratigrafi kesiti.8: Measured stratigraphic section of the Yeşilyurt Formation.

algli kireçtaşı kırıntıları içerir. Genellikle köşeli olan bu kı-rıntılar litolojik ve paleontolojik olarak Çaldağ Formasyo-nu'na ilişkin kireçtaşlarmm benzeridir. Kireçtaşı çakılların-dan başka, alttaki geyllerden türemiş çakıllara da rastlana-bilir. Kırıntılarda dügey derecelenme olağandır. Merceklerinşeyllerle olan alt dokanaklan çok belirgin ve aşınmalıdır. Üstdokanaklan ise şeyllerle dereceli geçişlidir.

Birimin tip kesit yerinden, güneydoğuya gidildiğindemercek kalmhklan ve kınntılarm tane boyu belirgin olarakküçülür. Kısaca birimin kireçtaşı oranında azalma görülür(yatay derecelenme).

Culuk ile Çalış köyleri arasmda, birim içinde, arakatkıolarak andezitik lavlar gözlenmiştir.

S) Alt, Üst ve Yanal Sınırlar. Alt sinin Haymana For-masyonu, üst sının ise Kırkkavak Formasyonu ile uyumlu-dur. Birim, tip yerinden kuzey ve batıya doğru, yanal ola-rak Çaldağ Formasyonu'na geçer. Doğuya ve güneydoğuyadoğru ise, daha önce değinildiği gibi formasyonun kireçtaşıkapsamında belirgin bir azalma görülür.

4) Kalınlık. Tip kesitinde 342 m, Karahoca doğusunda403 m, Çayraz köyü güneyinde 234 m, Haymana güneyindede 341 m kalınlık ölçülmüştür.

5) Fosil Topluluğu ve Yası. Birimdeki şeyllerden alı-nan örneklerde H. Karacaoğlu (sözlü görüşme).

Rugoglobigerina rugosa Plummer, Globigerina pseudo-bulloides Plummer, Globigerina bulloides d'Orbigny, G-lobige-rina triloculinoides Plummer, Globorotalia pseudobulloidesPlummer,gibi pelajik fosiller bularak, Alt Paleosen yaşım vermiştir.Aynca Sirel ve Gündüz (1976), şeyller içinde yeralan kireç-taşı arında, Çaldağ Formasyonu'ndaki fosillerin benzerlerinibulmuş ve Monsiyen yaşını vermişlerdir.

6) Denestirme. İnceleme alanındaki Çaldağ ve KartalFormasyonlan'yla yanal geçişli olan bu birim, önceki çalış-

166 ÜNAIıAN VE DİĞERLERİ

malarda, Çaldağ Formasyonu olarak belirlenmiştir (Rigo deRighi ve Cortesini, 1959; Yüksel, 1970; Akarsu, 1971). Ayrı-ca Schimidt (1960) in aynı yörede sözünü ettiği Gedik For-masyonu'nun alt kesimi, Yeşilyurt Formasyonu'yla deneşti-rilebilir. Bu nedenle, Kırıkkale ve Kalecik yöreleriyle olankarşılaştırma, Çaldağ Formasyonu'nda olduğu gibidir.

7) Yorum. Litoloji bölümünde belirtilen niteliklerindenötürü Yeşilyurt Formasyonu, türbidit özellikleri sunan veMeischner (1964) tarafından "allodaplc limestone" olarak ta-nımlanmış oluşuklarla büyük benzerlikler gösterir.

Diğer yandan Yeşilyurt Formasyonu'ndaki kiregtaşı kı-rıntılannın, paleontolojik ve litolojik verilere göre, ÇaldağFormasyonu'ndan türemiş oldukları, ayrıca her iki biriminbirbirine yanal geçtikleri bilinmektedir. Buna göre, bir yan-dan şelfte Çaldağ Formasyonu'na ilişkin resifler oluşurken,diğer yandan bu resiflerden türeyen kireçtaşı parçalarının,gelf ilerisi bir ortama, türbit akıntılar aracılığı ile yerleşmişoldukları düşünülmektedir.

Texas'ta, Yeşilyurt Formasyonu'na benzer çökellerin var-lığı, Thomson ve Thomasson (1969) tarafından belirtilmek-tedir.

yakınlarında ve Haymana dolaylarında oldukça geniş alan-larda yüzeyler.

Tip yeri, Yenimehmetli kuzeybatısmdadır. Kırkkavak te-peden geçen tip kesitte (Pafta: J28-a2, Başlangıç; x:67275y:25200 z:900, Bitiş; x:68000 y:25850 z:910), formasyonun altkesimi, boz renkli marn ve mercanlı kireçtaşı ardalanmasm-dan oluşur (şekil 9). Bunların üstüne, isarp yamaçlan olan,beyaz renkli algli kireçtaşları gelir. Bu kireçtaşları, alglerinyanında, bol Miliolidae içeren tanetaşlandır (Grainstone).Formasyonun üst kısmında ise, yer yer kumtaşı ve ince ki-reçtaşı bantları ile arakatkılı, siyah renkli şeyller yeralır.

S) Alt, Üst ve Yanal Sınırlar. Alt sının birbiriyle yanalgeçişli olan Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyonları, üstsının ise, Ilgınlıkdere Formasyonu ile uyumludur. Formas-yon içindeki algli ve mercanlı kireçtaşlan, yanal olarak in-celenerek yok olabilmektedir, inceleme alanının güneydoğu-suna doğru birimin kireçtaşı oranında belirgin bir azalma,buna karşın şeyi oranında artış görülür.

4) Kalınlık. Kırkkavak tip kesitinde 639 m, Haymanagüneyinde 321 m, kuzeyinde 277 m, Sangöl'de 631 m, Ya-mak'ta 627 m, Karahoca'da 460 m kalınlık ölçülmüştür.

Kırkkavak Formasyonu.

1) Tanvm. Önceki araştırmacıların çoğunluğu tarafın-dan aynı ad altında belirlenmiştir (Rigo de Righi ve Cortesi-ni, 1959; Reckamp ve Özbey, 1960; Akarsu, 1971; Sirel, 1975).

2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. Kuzeyde,Kuşçu, Kayabaşı, Şıhali köylerinde, batıda ise, Yenimehmetli

Sekil 9: Kırkkavak Formasyonu'nun ölçülmüş stratigrafi kesiti.Figure 9: Measured stratigraphic section oi the Kırkkavak For-

mation.

5) Fosil Topluluğu ve Yaşı. Formasyonun alt kesimin-de varlığı saptanan aşağıdaki fosiller Tanesiyen yaşmı ver-mektedir (Sirel ve Gündüz, 1976):

Alveolina (Glomalveolina) primaeva Reichel, DiscoeycH-na seunesi Douville, Kathina subsphaerica Sirel

Birimin üst kesimindeki kumlu düzeylerde bulunan şufosiller ise Ilerdiyen'i simgelemektedir (Sirel ve Gündüz,1976):

Nummulites fraasi de la Harpe, Nummulites prelucasiDouville, Alveolina cucumiformis Hottinger, Alveolina (Glo-malveolina) sublitis Hottinger, Assilina pustulosa Doncieux

6) Deneştirme. Kırkkavak Formasyonu, aynı yöredekiçalışmalarda Schimidt (1960) in belirlediği Gedik Formas-yonu'nun üst kesimi ve Yüksel (1970) in Kadıköy ve GedikFormasyonlan'yla deneştirilebilir. Aynca Kınkkale dolayla-rına ilişkin Dizilitaşlar Formasyonu'nun (Norman, 1972) üstkesimi ve> Kalecik doğusundaki Tatarilyas Formasyonu'nunüst kesimi (Çapan ve Buket, 1975) ile karşılaştınlabilir.

7) Yorum. Yörenin kuzey, batı ve güneyinde, formas-yonun litolojik özellikleriyle, içerdiği alg ve mercan toplu-luklan ve foraminiferler, sığ bir denizel ortamın belirtileri-dir. Ancak, şeyi oranındaki artış nedeniyle, güneydoğuda da-ha derin denizel koşullann egemen olduğu düşünülebilir.

Hgınlıkdere Formasyonu.

1) Tanım, önceki incelemelerde bu ad altında tanımıyapılmamıştır.

2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. İncele-nen alanda, birçok yerde yüzeyler. En düzenli mostraları,Eskipolatlı, Kuşçu, Sangöl, Emirler, Karahoca ve Karasü-leymanlı köylerinde bulunur. Tip yeri, Haymana kuzeyinde-ki Hgmlık derededir. Burada ölçülen tip kesitte (Pafta: J29-al, Başlangıç; x:69675 y:58535 z:1095, Bitiş; x:70350 y:58000


Sekil İD: ügınlıkdere Formasyonu'nnn ölçülmüş stratigrafi kesiti.Figure 10: Measured stratigraphic section ol the Ilgmlıkdere For-

mation.

z:1080), formasyonun litolojisi, tabanda çakıltaşı, kumtaşı,§eyl ardalanması şeklindedir. Birimin üst kesiminde şeyi ora-nı daha yüksektir (şekil 10). Çakıltaşları kötü boylanmalı-dır. Çaldağ Formasyonu ve daha yaşlı formasyonlardan tü-remiş çakıllar içerir. Genellikle büyük mercekler oluşturançakıltaşlarının, alttaki şeyllerle olan dokanakları aşınmalıdır.İnce bantlar halindeki kumtaşlarında derecelenme, paralellaminalanma ve akıntı kırışıkları görülebilir. Tabaka alt ya-pılan olağandır. Kumtası tabakalarının alt yüzeylerindekikaval yapılarında (Flute casts) ölçülen akıntı yönleri, yöre-nin güneydoğusuna doğrudur, geyller pelajik fosil içerir.Şeyllerden türemiş küçük boyutlu çakıllar, üstteki kırıntılı-lar içinde yaygın olarak bulunur.

S) Alt, Üst Ve Yanal Sınırlar. /Igınlıkdere Formasyo-nu alttan Kırkkavak, üstten ise Es&tipolatlı Formasyonu'ylauyumludur, incelenen alanda, kalınlığı dışında, litolojik yön-den önemli bir yanal değişiklik göstermez.

4) Kalınlık. Tip kesitinde 350 m, Bahçecik batısında201 m, Sakarya köyünde 40 m, Yamak kuzeyinde 213 m ka-lınlık ölçülmüştür.

5) Fosil Topluluğu ve Yaşı. Formasyonun yaşı aşağı-daki fosillerle îlerdiyen olarak saptanmıştır (Sirel ve Gün-düz, 1976).

Nummulites fraasi de la Harpe, Nummulites prelucasiDouville, Alveolina cucumiformis Hottinger, Alveolina (Glo-malveolina) subtilis Hottinger, Assilina pustulosa Doncieux

6) Deneştirme. Ilgmlıkdere Formasyonu, aynı yörede,önceki çalışmalarda, Schimidt (1960) tarafından KarlıkdağıFormasyonu, Yüksel (1970) tarafından ise, Karahoca For-masyonu olarak belirlenmiştir. Kırıkkale yöresine ilişkin Ha-cıbalı Formasyonu (Norman, 1972), Kalecik doğusundakiKışlabağtepe Formasyonu'nun (Çapan ve Buket, 1975) aitkesimini, bu birimle deneştirebiliriz.

7) Yorum. Litolojik ve paleontolojik özelliklerindenötürü Ilgmlıkdere Formasyonu, Haymana Formasyonu gibi,fliş özellikleri sunan bir birim olup, şelf ilerisinde ve türbitakıntılarının etkili olduğu, pelajik ortamda çökelmiştir.

Eskipolatlı Formasyonu.

1) Tanım. Haymana-Polatlı yöresinde çok geniş alan-larda yayılımı olan bu birim, önceki çalışmalarda birçok araş-tırmacı tarafından aynı ad altmda belirlenmiştir (Rigo deRighi ve Cortesini, 1959; Reckamp ve özbey, 1960; Akarsu,1971; Sirel, 1975).

2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. Yeni-mehmetli kuzeyinde, Kargalı'da, Sarıgöl güneyinde, Hayma-na güney ve güneydoğusunda, Kavak, Temirözü yakınların-da geniş yayılımı olan Eskipolatlı formasyonunun tip yeri,Eskipolatlı köyünün 2 km batısmdadır. Tip kesitinde (Pafta:î28-d3, Başlangıç; x:76525 y:28625 z:840, Bitiş; x:78350y:28175 z:875) formasyon, tabandan tavana, esas olarak bozşeyllerden oluşmuştur (şekil 11). Alt kesiminde şeyllerle ara-katkılı olarak, birkaç kumtası bandı yeralır. Bu bantların ka-lınlıkları 5-20 cm arasında değişir. Kumtaşlan derecelenme-lidir. Şeyllerle olan alt dokanakları kes(km, üst dokanaklarıise şeyllere dereceli geçişlidir. Tabaka alt yapıları (Flutecasts, load casts) gözlenebilir. Bantlar yanal olarak sürekli-dir.

Birimin üst kesimine doğru kumtası arakatkıları tama-men yok olur. Yerlerini birkaç kireçtaşı bandına bırakır. Ki-

Sekil 11: Eskipolatlı Formasyonu'nım Hlçülmiig stratigrafi kesiti.Figure 11: Measured stratigraphic section of the Eskipolatlı For-

mation.

168 ÜNALıAN VE DİĞERLERİ

Sekil 12: Yeşilyurt batısından geçen ölseksiz kesit.Figure 12: A sketch-cross section of the western part of Yeşilyurt.

reçtaşları 10-20 cm kalınlığında bantlar seklinde, kumlu vebol Nummulites'Udir.

S) Alt, Üst ve Yanal Sımrlar. Eskipolatlı Formasyonu,alttan Hgınlıkdere Formasyonu, üstten ise, Beldede, Çayrazve Yamak Formasyonları ile uyumludur. Yalnız Yeşilyurt'unkuzeybatısında, Eskipolatlı Formasyonu ile Çayraz Formas-yonu arasında, tamamen yerel bir açısal uyumsuzluk saptan-mıştır (şekil 12). inceleme alanının güneydoğusuna doğru,birim içindeki kum oranında küçük bir artış, görülür. Bunakarşın arakatkı şeklindeki kireçtaşı bantları tamamen yokolur.

lf) KalmUk. Tip kesitinde 567 m, Haymana kuzeyinde-ki Hgınlıkdere'de 311 m, Yamak'ta 343 m kalınlığı vardır.

5) Fosil Topluluğu ve Yaşı. Birimin alt kesiminde bu-lunan aşağıdaki fosiller, îlerdiyen yaşını vermektedir (Sirelve Gündüz, 1976):

Nummulites exilisSchaub

Douville, Nummulites aff. silvanus

Üst kesimin yağı ise, şu fosillerle Küiziyen olarak sap-tanmıştır (Sirel ve Gündüz, 1976):

Nummulites ataeicus Leymerie, Nummulites subatacicusDouville, Nummulites partschi de la Harpe, Nummulites pla-nulatus Lamarck, Nummulites irregularis Deshayes, Assilinaplacentula Deshayes

6) Deneştirme. Eskipolatlı Formasyonu'nu, aynı yöre-de, Schimidt (1960) tarafından belirlenen Karlıkdağı Formas-yonu'nun en üst kesimi ve Yüksel (1970) in belirlediği Kara-hoca Formasyonu'nun yine üst kesimiyle deneştirebiliriz. Kı-rıkkale yakınlarındaki Keçili Formasyonu (Norman, 1972) veKalecik doğusundaki Kışlabağtepe Formasyonu'nun üst kısmı(Çapan ve Buket, 1975), Eskipolatlı Formasyonu ile karşılaş-tınlabilir.

1) Yorum. Birimin alt kesimi Haymana Formasyonu gi-bi fliş özellikleri sunmaktadır. Üst kesimde yeralan bol Num-mulites'li, kumlu kireçtaşları ise, sığ ve denizel ortamı sim-

gelemektedir. Ayrıca formasyonun altında ve üstünde yeralanbirimlerin nitelikleri ve çökelme ortamları da gözönüne alı-nırsa, Eskipolatlı Formasyonu'nun fliş çökelme ortamından,sığ deniz ortamına geçişi yansıtmakta olduğu söylenebilir. İn-celenen alanın güney ve güneydoğu kesimi bu genellemenin dı-şında olup, adı geçen yerlerde, birimin çökelme süreci bo-yunca derin deniz koşulları etkindir.

Beldede Formasyonu.

1) Tanım. önceki çalışmalarda formasyon olarak her-hangibir tanımı yapılmamıştır.

2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. İncelemealanının kuzey v& batı kesiminde yayılım gösterir. Tip yeri,Kargalı köyünün batısındaki Beldede tepe dolaylarıdır. Tipkesitte (Pafta: l28-d3, Başlangıç; x:82300 y:34400 z:1040, Bi-tiş; x:83375 y:32800 z:955) formasyon, çakıltaşı, kumtaşı vekumlu marn ardalanmasından oluşur (şekil 13). Kırmızı ren-ginden ötürü uzaktan kolaylıkla ayırtlanabilir. Birimin taba-nından tavanına doğru, marn oranında belirgin bir artış gözle,nir. Çakıltaşları ve kumtagları mercek şeklindedir. Alttakimarnlarla olan dokanaklan oyguludur. Çakıltaşları, üste doğ-ru kumtaşlarma, kumtaşları da, yine üste doğru marnlara ge-çerler. Tane boyunun yukarı doğru gittikçe küçülmesi, birimiçinde birçok kez tekrarlanır. Çakıltaşları ve kumtaşları kötüboylanmalı olup, kumtaşlannda çapraz tabakalanma boldur.Ayrıca bitki parçaları ve çökelme yüzeyine dik, biyojenik izlervardır.

Birimde önemli yer kapsayan, kırmızı marnlar, birçok dü-zeyde, beyaz kireçtaşı yumruları içerir. Ayrıca birkaç dü-zeyde Ostrea ve Cerithium'la,r gözlenmiştir.

İncelenen alanın batısında, Yıldız dağı yakınındaki most-ralarda, birim içinde birkaç kireçtaşı bandı arakatkı olarakbulunur. Bu bantlar 50-60 cm kalınlığında, kumlu, bol Num-mulites ve AssiZina'lıdır.

S) Alt, Üst ve Yanal Sınırlar. Alt sınırı, EskipolatlıFormasyonu il© uyumludur. Üst sınırı ise, Neojen'e ilişkin ka-rasal çökeller, yada volkanitlerle uyumsuzdur. Birim, incele-

Sekil 13:Figure 13:

Beldede Formasyonu'nun ökülmüg stratigrafi kesiti.Measured stratigraphic section of the Beldede Formation.

HAYMANA -POLATLI YÖRESİNİN STRATİGRAFİSİ VE PALEOCOĞRAFYASI 169

nen alanın doğusunda yüzeyleyen ve daha sonra incelenecekola, Çayraz Formasyonu'nun yanal eşdeğeridir.

b) Kalmlik. Tip kesitinde' 610 m kalınlığı vardır.

5) Fosil Kapsamı ve Yaşı. Birim içindeki kireçtaşların-dan derlenen örneklerde:

Nummulites atacicus Leymerie, Nummulites globulusLeymerie, Nummulites laevigatus Bruguiere, Assilina expo-nens Sowerby,

gibi fosiller bulunmuş ve Küiziyen-Dütesiyen ya§ı verilmiştir(E. Sirel, sözlü görüşme).

6) Deneştirme. Daha sonra incelenecek olan ÇayrazFormasyonu'nda olduğu gibidir.

7) Yorum. Litoloji bölümünde belirtilen özelliklerindenötürü, birim esas olarak nehir (flüviyal) çökelidir (Selley,1970; Shelton ve Noble, 1974). Bumun yanında, birim içinde,birkaç düzeyde varlığı saptanan Ostrea, Gerithium ve Num-mulites gibi fosiller, sığ ve denizel ortamı yansıtmaktadır.Bu nedenle Beldede Formasyonu, Kartal Formasyonu gibi,esas olarak karasal, fakat zaman zaman sığ bir denizin et-kisi altında kalmış bir ortamda çökelmiştir.

Çayraz Formasyonu.

1) Temim. Birim Schimidt (1960) ve Yüksel (1970) ta-rafından aynı ad altında belirlenmiştir.

B) Dağılımı, Tip Yen, Tip Kesiti ve Litolojisi. Hayma-na kuzeyinde yeralan Çayraz köyü dolaylannda ve Yeşilyurtköyü kuzeyinde yüzeyler. Tip yeri Çayraz batısındadır. Tip

Şekil 14:Figure 14:

Çayraz Formasyonu'ntın ölçülmüş stratigrafi kesiti.Measured stratigraphic section of the Çayraz Formation.

kesitte (Pafta: J29-al, Başlangıç; x:71075 y:58000 z:1110, Bi-tiş; x:72025 y:58500 z:1200), tabanda bej renkli, kumlu, ka-lın tabakalı, bol Nummulites ve Alveolina'lı kireçtaşları yer-alır (gekil 14). Kireçtaşlannda, büyük ölçekli çapraz tabaka-laşmalar gözlenir. Kireçtaşları ile arakatkılı olarak, birkaççakıltagı bandı vardır. Çakıltagları iyi boylanmalı olup, di-ğerleri yanında, Çaldağ ve Eskipolatlı Formasyonları'ndantüremiş ve iyi yuvarlanmış çakılları içerir. Birimin üst kıs-mı, yine bol Nummulites'li, kumlu, san marnlardan olugur.

S) Alt, Üst ve Yanal Smvrlar. Alt sınırı, Yeşilyurt ku-zeybatısındaki yerel uyumsuzluk dışında, Eskipolatlı Formas-yonu ile uyumludur. Neojen yaşlı çökeller, Çayraz Formas-yonu üstüne uyumsuz olarak gelir. Formasyon incelenen yö-rede, güneydoğuya doğru, Yamak Formasyonu'na yanal ola-rak geçer. Kuzeyde ve batıda yüzeyleyen Beldede Formasyonuile Çayraz Formasyonu arasında herhangibir yanal geçişgözlenememektedir. Yanal geçiş zonundaki aşınma ve aynızamanda bu zonun, Neojen çökelleri tarafından örtülü olma-sı, bu gözlemi yapmamızı egellemektedir.

4) Kalmlik. Tip kesitinde kalınlığı 525 m, Sarıgöl gü-neyinde 523 m, Yeşilyurt kuzeybatısında ise 100 m dir.

5) Fosil Topluluğu ve Yaşı. Birimin tabanına yakınkesiminden derlenen örneklerdeki,

Alveolina canavar» Checchia ve Rispoli, Alveolina bay-burtensis Sirel, Alveolina cayrasi Dizer,

Tösilleri Küiziyen yaşını vermektedir (Sirel ve Gündüz, 1976).Üst kesimde ise, Lütesiyen'i belirleyen,

Nummulites laevigatus Bruguiere, Nummulites lehneriSchaub, Nummulites helveticus Kaufmann, Assilina spira deRoissy, Assilina exponens Sowerby,

fosilleri bulunmuştur (Sirel ve Gündüz, 1976).

6) Deneştirme. Çayraz Formasyonu, yörede yapılan ön-ceki incelemelerde (Rigo de Righi ve Cortesinl, 1959; Rec-kamp ve özbey, 1960; Akarsu, 1971) tarafından belirlenenEskipolatlı Formasyoau'nun en üst kesimiyle deneştirilebilir.Ayrıca Kırıkkale kuzeyindeki Keçili Formasyonu (Norman,1972) ve Kalecik doğusundaki Yamkkafa tepe Formasyonu(Çapan ve Buket, 1975), Çayraz Formasyonu'yla karşılaştı-rılabilir.

7) Yorum. Birimin litolojik ve paleontolojîk özellikle-ri, sığ ve denizel bir ortamı simgelemektedir. Çayraz Formas-yonu'nun yanal olarak, bir yandan, yankarasal ortamda çö-kelmiş Beldede Formasyonu, diğer yandan da, daha sonraincelenecek olan ve fliş fasiyesindeki Yamak Formasyonu İlesınırlı olduğu bilinmektedir. Bu verilerden hareketle, ÇayrazFormasyonu'nun, genel anlamda, bir §elf ortamında çökelrrtişolduğu söylenebilir. '

Yamak Formasyonu. '.

1) Tanım. Bugüne kadar bu ad altında tanımı yapıl-mamıştır.

i2) Dağılımı, Tip Yeri, Tip Kesiti ve Litolojisi. Yörenin

yalnız güneydoğu kesiminde yayılım gösterir. Tip yeri Hay-mana güneyindeki Yamak köyü yakınındadır. Tip kesitinde(Pafta: J29-a4, Başlangıç; jc:53727 y:57525 z:1150, Bitiş;


x: 54250 y: 59675 z:1145) formasyon, çakıltaşı, kumtaşı ve şeyiardalanmasmdan oluşmuştur (şekil 15). Çakıl taşlan büyükmercekler şeklindedir. Şeyllerle olan alt dokanakları oygu-ludur. Kalınlıkları 5-30 cm arasında değişen kumlu düzey-lerde, taban yapıları (flute, load, groove casts) ve derecelen-me olağan olup, tam olmayan Bouma sekansları gözlenir.Kumtaşları, yanal olarak, uzun mesafeler boyunca, kalınlıkve niteliklerini korur. Bitki kırıntıları, aşınmış bentonik fo-raminif erler ve biyojenik izler gözlenebilir.

S) Alt, Üst ve Yanal Sınırlar. Alt sınırı, EskipolatlıFormasyonu'yla uyumludur. Üstten ise, Neojen'in karasal çö-kelleri tarafmdan uyumsuz olarak örtülür. Kuzey ve kuzey-batıya doğru Yamak Formasyonu, yanal olarak Çayraz For-masyonu'na geçer. Bu geçiş, Haymana-Yamak yolu üzerindeaçıkça görülmektedir.

4) Kalınlık. Tip kesitinde 1034 m kalınlık ölçülmüştür.5) Fosil Topluluğu ve Yaşı. Formasyon fosil yönünden

zengin değildir. Ender rastlanan fosillerin çoğunluğu aşınmışyada kırılmıştır. Birimi üst kesimlerinde,

Assilina exponens Sowerby, Nummulites atadcus Ley-merie,gibi fosiller tanmabilmiştir. Ayrıca Yamak Formasyonu'nunyaşı, daha kuzeyde yüzeyleyen ve yaşı kesinlikle Küiziyen-Dütesiyen olan Çayraz Formasyonu ile yanal geçişli olmasınedeniyle, Küiziyen-Lütesiyen olarak kabul edilmiştir.

Şekil 15:Figure 15:

Yamak Formasyonu'nun ölçülmüş stratigrafi kesiti.Measured stratigraphic section of the Yamak Formation.

Sekil 16: Üst Kretase - Alt Tersiyer çökellerinin dilim diyagramı.Figure 16: Fence diagram of the Upper Cretaceous - Lower Tertiary sediments.


6) Deneştirm'e. Çayraz Fonnasyonu'nda olduğu gibi-dir. Ayrıca Schimidt (1960)'in aynı yörede belirlediği Har-hor Formasyonu İle deneştirilebilir.

7) Yorum. Litolojik özelliklerin yanısıra, ender rastla-nan fosillerin taşınmış olmaları, ayrıca birimin şelfte çökel-miş Çayraz Formasyonu'yla yanal geçişli oluşu, Yamak For-masyonu'nun, Haymana Formasyonu gibi, şelf ilerisinde vetürbit akıntıların etkili olduğu alanda çökeldiğlni kanıtla-maktadır.

Üst Kretase - Alt Tersiyer yaşlı çekellerin üstüne, açı-sal uyumsuzlukla Neojen'in genel anlamda karasal çökelle-ri ve yaşıt volkanitler gelmektedir. Neojen'in ayrıntılı ince-lemesi konumuzun dışında bırakılmıştır.

Yukarıda tanımları yapılan, Haymana-Polatlı yöresineilişkin Üst Kretase - Alt Tersiyer yaşlı litostratigrafik birim-lerin toplam kalınlığı 5800 m ye ulaşmaktadır. Bu süre bo-yunca çökelme genel anlamda kesiksizdir. Ancak Yeşilyurtkuzeybatısında gözlenen ve Eskipolatlı ile Çayraz Formas-yonları arasındaki yerel uyumsuzluk bu genellemenin dışın-da kalır. Düşey ve yanal geçişler boldur. Ayırtlanan formas-yonların ilişkilerini yansıtan dilim diyagram şekil 16'da vetüm Üst Kretase - Alt Tersiyer çökellerinin toplam kalınlıkharitası şekil 17'de görülmektedir.

PAUEOOOÖKAFİK EVRÎM

Haymana - Polatlı yöresinde Maestrihtiyen'den Lütesi-yen sonuna kadar olan zaman aralığında, toplam kalınlığı

Şekil 17: Üst Kretase - Alt Tersiyer sökellerinin es kalınlık haritası.Figure 17: Isopach map of the Upper Cretaceous - Lower Tertiary sediments.

172 ÜNALıAN VE DÎĞERLrERÎ

5800 m ye varan ve genellikle sürekli bir çökelme söz konu-sudur. Yörenin birçok yerinde, alttan üste doğru, yada yanalolarak derin deniz çökellerinden şelf çökellerine, oradan dayarı karasal çökellere geçişler gözlenebilmektedir. İncelenenalanın güneydoğu kesimi, tekdüze istiflenmesinden ötürü bugenellemenin dışında kalır.

Yörenin paleocoğrafik evrimini genel çizgileriyle açıklığakavuşturabilmek amacıyla, alttan üste doğru seçilen üç za-man aralığı için fasiyes haritaları yapılmıştır. Bu zamanaralıkları Maestrihtiyen (Haymana ve Beyobası Formasyon-ları), Alt Paleosen (Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyon-ları) ve Alt - Orta Eosen (Beldede, Çayraz ve Yamak For-masyonları) dir.

Maestrihtiyen'de (şekil 18), Haymana'nın kuzey ve ba-tısında kalan alanda, mercanların yanısıra, bol neritik faunakapsayan Beyobası Formasyonu'nun çökeldiği görülmektedir.

Güneydoğuya doğru Beyobası Formasyonu, yanal olarak, aynızamanda, altında yeralan ve fliş özellikleri olan HaymanaFormasyonu'na geçer. Yörenin güneybatısında ise, bir çökel-mezlik alanının yeraldığı görülmektedir. Bu gözlemlerden,Maestrihtiyen sonuna doğru yörenin kuzey, batı ve güney ke-siminde şelf koşullarının, buna karşın, güneydoğu kesiminde,şelfe oranla daha derin deniz koşullarının etkili olduğu anla-şılmaktadır.

Alt Paleosen'de durum daha da belirgindir (şekil 19).Monsiyen yaşlı ve birbirleriyle yanal geçişli Kartal, Çaldağve Yeşilyurt Formasyonları'nın geniş alanlarda yüzeylemesive aralarındaki yanal ilişkilerin açıkça gözlenebilmesi, fasi-yes şuurlarının sağlıklı biçimde çizilebilmesine olanak sağla-mıştır. Çalışma alanının kuzeydoğu ve güneybatı kesimlerin-deki çökelmezliklerin yanısıra, tüm batı yansında şelf gerisialanın, Haymana dolaylarında bir şelfin ve yörenin güney-doğusunda ise, şelf ilerisi bir çökelme ortamının varlığı orta-

Sekil 18: Haymana ve Beyobası Formasyonlarının fasiyes haritası.Figure 18: Facies map of the Haymana and Beyobası Formations.,


Sekil 19: Kartal, Çaldağ- ve Yeşilyurt Formasyonlarının fasiyes haritası.Figure 19: Facies map of the Kartal, Çaldağ and Yeşilyurt Formations.

ya çıkmaktadır. Şelf gerisinde yarı karasal niteliklere sahipKartal Formasyonu, şelfte algli kireçtaşlarmdan oluşan Çal-dağ Formasyonu ve şelf ilerisi alanda ise, pelajik fauna kap-sayan şeyller ve bu şeyller içinde Çaldağ Formasyonu'ndantüremiş algli kireçtaşı kırıntılarını içeren Yeşilyurt Formas-yonu çökelmiştir. Alt Paleosen'de çökelmiş ve birbirleriyleyanal geçişli, Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyonları içinyapılan izolit ve bileşik oran tipi litofasiyes haritaları (şekil20, 21, 22, 23) yukarıdaki sonucu nicesel olarak kanıtlamak-tadır. Bu haritalardan yararlanarak, şekil 24'te görülen veher üç birimin çökelme ortamlarını yansıtan blok diyagramoluşturulmuştur.

Eosen'de ise, Alt Paleosen'e benzer bir paleocofrafyaylakarşılaşılmaktadır (şekil 25). Polatlı ve doğusu ile Yenimeh-metli güneybatısında yüzeyleyen Beldede Formasyonu, Mon-siyen yaşlı Kartal Formasyonu gibi yarı ka.rasal nitelikleri

olup, şelf gerisi bir ortamı simgeler. İncelenen alanın doğukesiminde gözlenen ve Beldede Formasyonu ile yaşıt olanÇayraz Formasyonu (kumlu kireçtaşlan), Eosen denizininşelfini yansıtmaktadır. Güneydoğuda ise flişin tüm özellikle-rini sunan Yamak Formasyonu, şelf ilerisi bir ortamın tem-silcisi olarak düşünülmüştür. Bunlardan başka, yörenin ku-zeydoğusunda bir yükselimin ve bu nedenle bir çökelmezlikalanının yeraldığı görülmektedir.

Yukarıda incelenen fasiyes haritalarından da anlaşılabi-leceği gibi, genel anlamda, Üst Kretase - Alt Tersiyer süre-since, Haymana'nın kuzey ve batısında yarım çember şeklin-de bir şelf, yörenin kuzey ve batısında şelf gerisi, buna kar-şın güneydoğuda şelf ilerisi çökelme ortamlarının yeraldığısonucuna varılmaktadır. Tanesiyen ve îlerdiyen'in çökelmekoşullan bu genellemeyi değiştirecek nitelikte değildir.

İncelenen havza, birçok yönden, Texas'taki Delaware ba»-senine (Tyrrell, 1969) benzemektedir.

174 ÜNALAN VB DÎĞERLERÎ

Şekil 20: Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyonlarının kireçtaşıizolit haritası.

Figure 20: Limestone isolith map of the Kartal, ÇaJdağ and Yeşil-yurt Formations.

Haymana - Polatlı havzasının, özellikle güneydoğu kesi-minden elde edilen verilerden hareketle, Üst Kretase - Alt Ter-siyer zaman aralığında, Tuz gölü baseniyle bağlantılı olduğudüşünülmektedir.

Yukarıda genel çizgileriyle şekillendirilmeye çalışılan pale-ocoğrafik evrimde bazı ayrıntılar göze çarpmaktadır, örneğinMaestrihtiyen'de, Haymana dolaylarında .bir fliş çökelmesi sözkonusu iken, Eosen*de, aynı yerde, şelf ürünü olan kumlu ki-reçtaşlarmm yeraldığmı görmekteyiz. Bu kireçtaşlarıyla ya-nal geçişli olan Eosen flişi ise, biraz daha güneydoğuda (Ya-

Şekil %l: Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyonlarının kumtagıizolit haritası.

Figure 21: Sandstone isolith map of the Kartal, Çaldağ and Yeşil-yurt Formations.

mak, Yenice dolaylarında) çökelmiştir. Bu nedenle, Maestrih-tiyen'den Eosen'e, fliş ortamının, azda olsa güneydoğuya kay-dığı belirgindir (şekil 26). Bu yerdeğiştirme, yörenin kuzey,batı ve güney kesimlerinin çökellerle dolarak yükselmesi şek-linde yorumlanabilmektedir.

SONUÇLAR1) Haymana - Polatlı yöresinde, Üst Kretase (Maestrih-

tiyen) - Alt Tersiyer zaman aralığında, toplam 5800 m ye ula-şan bir çökelme söz konusudur.

Şekil 22: Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyonları'nm marn izolit Sekil 23: Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyonları'nm bileşikharitası. oran tipi litofasiyes haritası.

Figure 22: Marl isolith map of the Kartal, Çaldağ and Yeşilyurt Figure 23: Combined ratio type lithofacies map of the Kartal,Formations . and Yeşilyurt Formations.


Kartal, Çaldağ ve Yeşilyurt Formasyonlarının çökelme ortamlarını yansıtan blok diyagram.Block diagram illustrating the sedimentary environments of the Kartal, Çaldağ and Yeşilyurt Formations.

2) Çok sayıda yanal ve dikey geçişler sunan bu çökellerayrıntılı olarak incelenmiş ve 11 formasyonun tanımı yapıl-mıştır.

3) Yeşilyurt köyü yakınında (Haymana kuzeyi), Eski-polatlı Formasyonu ile Çayraz Formasyonu arasındaki yereluyumsuzluk dışında, Üst Kretase ve Alt Tersiyerde çökelmesüreklidir.

4) Maestrihtiyen, Alt Paleosen ve Eosen için düzenle-nen fasiyes haritalarının yorumundan, Haymana dolayların-da, genel anlamda bir şelfin, yörenin kuzey, batı ve güneyin-de şelf gerisi alanın, güneydoğuda ise şelf ilerisi bir ortamınyeraldığı sonucuna varılmıştır.

5) Yörenin güneydoğusu için derlenen verilerden, Hay-mana - Polatlı havzasının, Üst Kretase „ Alt Tersiyer boyun-ca, Tuz gölü baseni ile bağlantılı olduğu anlaşılmıştır.

6) Üst Kretase'den Eosen'e, flişin azda olsa güneydoğu-ya göçettiği görülmektedir. Bu durum, inceleme alanının ku-zey, batı ve güney kesimlerinin zamanla, çökellerle dolarakyükselmesi şeklinde yorumlanmıştır.

KATKI BELİRTME

Haymana Petrol Etütleri Projesi içinde yeralan bu ince-lemenin gerçekleşmesine olanak sağlayan, Maden Tetkik ve

Arama Enstitüsü Genel Direktörü Sayın Doç. Dr. SadrettinAlpan, Petrol ve Jeotermal Enerji Şubesi Müdürü Saym Doç.Dr. Fikret Kurtman ve Müdür Yardımcısı Sa.yın Dr. MehmetF. Akkuş'a teşekkürü borç biliriz.

Sedimantolojik açıdan, kıymetli görüşlerinden yararlan-dığımız Dr. Muhittin Şenalp'a, paleontolojik çalışmalara bü-yük katkısı olan Dr. Ercüment Sirel'e şükranlarımızı suna-rız.

Ayrıca bu araştırmaya, Nairn özbudak, Ahmet Akpmar,Mete özgüner, Naci S. Uğural, Necdet Halıcı, Refik Bilâlöğlu,Sevin Tek'er, Hikmet Karacaoğlu ve Asuman Gökten'in haritaalımı, stratigrafik kesit ölçümü ve paleontolojik tanımlama-larda doğrudan katkıları vaordır. Kendilerine teşekkür ederiz.

Yayıma verildiği tarih: Haziran, 1976

DEĞİNİLEN BELGELER

Akarsu, 1, 1971, I I . Bölge AR/TFO/747 No.lu sahanın terk raporu:Pet. îş. Gen. Md., Ankara (Yayımlanmamış).

Bouma, A.H., 1962, Sedimentology of some flysch deposits. A graphicapproach to facies interpretation: Elsevier, Amsterdam.

Çapan, TJ.Z. ve Buket, E., 1975, Aktepe - Gökdere bölgesinin jeolojisive ofiyolitli melanj: Türkiye Jeol. Kur. Bült, 18, 1, 11-16, An-kara.

Dzulynski, S. ve Walton, E.K., 1965, Sedimentary features of flyschand greywackes: Develop. Sedim. No. 7, Elsevier, Amsterdam.

Heckel, P.H., 1972, Recognition of ancient shallow marine environ-ments; Recognition of ancient sedimentary envlron-ments: Soc.Eco. Paleo. Min., Special publ. No. 16, 226-276.


Irwin, M.L., 1965, General theory of epeiric clear water sedimenta-tion: Bull. Am. Assoc. Pet. Geol., 49, 4, 446-459.

Meischner, K.D.i, 1964, Allodapische kalke, turbidite in Ritf-Nahensedimentations-beoken, in Brouwer, A., ve Bouma, A.H., eds.,Turbidites, Elsevier, 156-191, Amsterdam.

Norman, T., 1972, Ankara - Yahgihan bölgesinde Üst Kretase - AltTersiyer istifinin stratigrafisi: Türkiye Jeo. Kur. Bült., XV, 2,180-276, Ankara.

Reckamp, J.U. ve Özbeyı, S., 1960, Petroleum geology of Temelli andKugtepe structures, Polatlı area: Pet. îş. Gen. Md., Ankara (ya-yımlanmamış) .

Rigo de Righi, M. ve Cortesini, A., 1959, Regional studies centralAnatolian basin, progress report 1, Turkish Gulf Oil Com.: Pet.is. Gen. Md., Ankara (yayımlanmamış).

Schimidt, G.C., 1960, AR/MEM/365-366-367 sahalarının nihaî terk ra-poru: Pet. îş. Gen. Md., Ankara (yayımlanmamış).

Selley, R.C., 1970, Ancient sedimentary environments. Chapman veHall, Ltd., London.

Shelton, J.W., 1973, Models of sand and sandstone deposits: A met-hodology for determining sand genesis and trend: Oklahoma Ge-ol. Surv. Bull., 118.

Shelton, J.W. ve Noble, R.L., 1974, Depositional features of braided-meandring stream; Bull. Am. Assoc. Pet. Geo., 58, 4, 742-752.

Sirel, E., 1975, Polath (GB Ankara) güneyinin stratigrafisi: TürkiyeJeo. Kur. Bült., 18, 2, 181-192, Ankara.

Sirel, E. ve Gündüz, H., 1976, Haymana (G Ankara) yöresindeki îler-diyen, Kuiziyen ve LUtesiyen'deki Nummulites, Assilina ve Al-veolina cinslerinin bazı türlerinin tanımlamaları ve stratigraflkdağılımları: Türkiye Jeo. Kur. Bült., 19, 1, 31-44, Ankara.

Stanley, D.J. ve Unrug, R., 1972, Submarine channel deposits, fluxo-turbidites and other indicators of slope and base-of-slope envi-ronments in modern and ancient marine basins; Recognition ofancient sedimentary environments: Soc. Eco. Paleo. Min. Special,publ. 16, 287-340.

Thomson, A.F. ve Thomasson, M.R1., 1969, Shellow to deep waterfacies development in the Dimple limestone (Lower Pennsylvani-an), Marathon region, Texas; Depositional environments in car-bonate rocks: Society Eco. Paleo. Min., Special, Publ. 14, 57-78.

Tyrrell, W.W., 1969, Criteria useful in interpreting environments ofunlike but time-equivalent carbonate unite (Tansill-Capitan-La-mar), capitan reef complex, west Texas and New Mexico; Depo-sitional environments in carbonate rocks: Society Eco. Paleo.Min., Special, Publ. 14. 80-97.

Yüksel, S., 1970, Etude gGologique de la region d'Haymana (Turquiecentrale): These, Fac. Sci. Univ. Nancy, Fransa (yayımlanma-mış).

haymana-polatli yöresinin (güneybatı ankara) Üst kretase

Documents