Hayat ve Emeklilik Pazarları

Stratejik Öncelikler

07/02/2019

Gündem

Mevcut Durum Tespiti

İyi Ülke Uygulamaları

Gelişim Alanları

Öneriler

2

Bireysel Emeklilik Sistemi ve Otomatik Katılım Uygulamasına Dair İstatistiki Veriler

3 Kaynak: Emeklilik Gözetim Merkezi verileri 28.12.2018 itibarıyla

2025

3543

53

6877

1

3

5

7

10

11

3,13

4,15

5,09

6,04

6,636,92 6,88

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Mily

on

Kiş

i

Mily

ar T

L

Katılımcı Sayısı ve Fon Büyüklüğü

Katılımcıların Fon Tutarı (TL) Devlet Katkısı Fon Tutarı (TL) Katılımcı Sayısı

CAGR: %28

Bireysel Emeklilik Sistemi ve Otomatik Katılım Uygulamasına Dair İstatistiki Veriler

4 Kaynak: Emeklilik Gözetim Merkezi verileri 25.01.2019 itibarıyla

OKS’de 2 yıl içinde 5 milyon çalışan sisteme kazandırılmış yaklaşık 5 milyar TL fon büyüklüğüne ulaşılmıştır

90,8

4,9

0

20

40

60

80

100

Fon Büyüklüğü (Milyar TL)

95,7

BES OKS

6,8

5,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

Katılımcı Sayısı (Milyon)

11,8

BES OKS

OKS’de hedeflenen sonuçlar elde edilememiştir.

5

Hedef Kitle Devam Eden Çalışan Sayısı Fon Büyüklüğü

14,4 Milyon 5,0 Milyon 4,9 Milyar

1000 ve Üzeri 250-999 100-249 50-99 10-49 Toplam

100% 100% 95% 96% 75% 79%

BES/OKS: Otomatik Katılım 1 Ocak 2017’de başladı

Büyüklüğüne Göre İşyerlerinin Sisteme Dahil Olma Oranları

Kaynak: EGM 25 Ocak 2019

6

Dünya ve Türkiye Hayat Sigortaları (2017)

Hayat Dışı46%Hayat

54%

Dünya

Hayat Dışı Hayat

Hayat Dışı84%

Hayat16%

Türkiye

Hayat Dışı Hayat

4,9 trilyon

ABD Doları

12,1

milyar ABD

Doları

Kaynak: Sigma No.3/2018

• Gelişmiş ülkelerde hayat sigortaları prim üretimi ve penetrasyonu, hayat dışından daha önde olup;

• Ülkemizde hayat sigortaları alanında yüksek bir büyüme potansiyeli mevcuttur

Avrupa-Türkiye Hayat Sigorta Penetrasyonu (2017)

7 Kaynak: Insurance Europe Database, Sigma

Hayat sigortalarında Türkiye sigorta penetrasyonu: %0,22; Avrupa ortalaması %3,77

2,681,2

3,77

0,22

0

1

2

3

4

5

6

7

Avrupa Türkiye

2017 - Primin GSYH’deki Payı (%)

Hayat Dışı Hayat

6,45

1,42

Kredi hacmi ve hayat sigorta primleri

8 Kaynak: BDDK-İstatistikler

Prim üretimi kredi hacmine paralel bir seyir izlemekte

1,61,8

2,2

2,7 2,7

3,4 3,3

3,8

5,0

6,8 6,9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Hay

at P

rim

Üre

tim

i: M

ilyar

TL

Kre

dile

r: M

ilyar

TL

Toplam Krediler Hayat Prim Üretimi

CAGR: % 14

Hayat Sigorta Üretimi: Alt kırılım

9

• Kredi bağlantısız hayat sigortaları kırılımı (2017)

22%

78%

Kredi Bağlantısız (1,53 Milyar TL)

Kredi Bağlantılı Hayat Sig. (5,31 Milyar TL)

39%

23%

19%

4%

14%1%

0%

Yıllık Diğer Vefat Sig.

Uzun Süreli Diğer Vefat Sig.

Birikimli Sig.

1,53

Milyar

TL

6,84

Milyar

TL

Kaynak: TSB-İstatistikler, SDK-Faaliyet Raporları 2017 yıl sonu itibarıyla

• Hayat prim üretimi (2017)

Kredi bağlantılı hayat sigortalarının hakim olduğu bir üretim yapısı

Dağıtım Kanalları Bazında Hayat Prim Üretimi– 2017

10

Merkez8% Acente

6%

Banka81%

Broker5%

Kaynak: SBM Hayat Raporlar 2017, TSB-Resmi İstatistikler 2017 yıl sonu itibarıyla

Dağıtım kanalı yapısı ağırlıklı olarak bankadır.

Demografik Değişim

11 Kaynak: TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri 2017-2018, SBM Kokpit Raporları 2017, EGM BES İstatistikleri 2017

1

2

3

4

5

6

7

20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 veüstü

6,5 6,2 6,3 6,6

5,75,1

4,74,0

3,4

6,9

2,0

2,93,4 3,6

3 3,23,6

2,92,3

1,8

Mily

on

Kiş

i

Nüfus Hayat Sig. Poliçe Adeti

05

101520253035

25 yaş altı 25-34 35-44 45-55 56 yaş veüzeri

Mily

on

Kiş

i

Nüfus BES Katılımcı Sayısı

• Türkiye’de kişi başı yıllık tasarruf açığı: 3.200 Euro (2016)

• Nüfusun hala genç olması tasarrufların artırılması için bir

fırsat penceresi

Tüm BES Katılımcıların %5’i

2017: %8| 2060: %21

• Ortalama ömür uzuyor

• Daha fazla yaşlı nüfus

• İhtiyaca uygun yeni ürünler

0%

2%

4%

6%

8%

10%

0-4

5-9

10

-14

15

-19

20

-24

25

-29

30

-34

35

-39

40

-44

45

-49

50

-54

55

-59

60

-64

65

-69

70

-74

75

-79

80

-84

85

-89

90

+

Yaşlara Göre Nüfus Dağılımı 2017-2060

2017 2060

Kişi Başı GSYİH ve Bireysel Emeklilik Fonlarının Penetrasyonu

Kaynak: OECD 2016 yıl sonu itibarıyla

• Kişi başı gelirde benzer yapıdaki ülkelerle karşılaştırıldığında penetrasyon düşüktür

2,6%

5,8%6,2%

2,5%

1,1% 1,2% 1,0%0,2%

3,3%

6,6%

8,7% 8,7%

14,3%

8,3%

4,1%

8,8%

2,1%

0,1%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

ALMANYA FRANSA İTALYA İSPANYA ÇEKYA MACARİSTAN POLONYA TÜRKİYE MALEZYA

Pen

etra

syo

n

Mily

ar $

Kişi Başı GSYİH ($) Hayat Penetrasyon BES Penetrasyon

12

13

Ülkeler Bazında Çıkarımlar

ÇEKYA

Hayat primlerinin %51’i birikimli

ürünlerden oluşmaktadır. %26’sı kaza

ve hastalık teminatlı ürünlerden

oluşmaktadır.

Yatırım amaçlı, tek primli birikimli

hayat ürünleri düşüştedir.

Kademeli ve cazip devlet katkısı

modeli:

CZK 100-199: CZK 50 + CZK 100

üzeri tutar için %40 devlet katkısı

CZK 200 - 299: CZK 90 +CZK 200

üzeri tutar için %30 devlet

katkısı…

CZK 500 üzeri: Maksimum CZK 150

devlet katkısı

60 yaş ve öncesi çıkışlarda devlet

katkısı geri alınır ve ek vergilendirme

İşveren kendi ödediği katkının %3’ünü

vergiden düşebilir. İşveren katkısının,

çalışan maaşının %5’ine kadar olan kısmı

gelir vergisinden muaftır.

MACARİSTAN

Toplam hayat sigortası prim

üretiminin %50’sini unit-linked

(birim bazlı) ürünler oluşturuyor.

Emeklilik ise toplam primin %10’unu

oluşturuyor.

Acente kanalı ağırlığı %40 üzerinde,

banka kanalı üçüncü sırada yer alıyor

3.basamak emeklilik sistemi; gönüllü

emeklilik fonu, emeklilik tasarruf

hesabı ve emeklilik hayat sigortası

gibi çeşitli formlardaki gönüllü

tasarrufları içerir.

Aktif nüfusun %55’i özel emeklilik

sistemi kapsamında bulunmaktadır.

%23’ü gönüllü emeklilik fonu

katılımcısıdır.

Son 2 yıldır Macaristan Sigorta Birliği

ülke çapında hayat sigortaları

bilinçlendirmesi için TV kampanyaları

yürütmektedir.

POLONYA

Büyümede ana faktörler: Farkındalık

artışı, makroekonomik gelişmeler

%43 Birikimli Hayat, %33 Hayat

Koruma, %23 Kaza ve Sağlık Teminatları,

%1 diğer

%40 Banka, %31 Komisyon bazlı çalışan

danışmanlar, %16 Franchise, %7 broker,

%6 DSF

Segmente özel ürün paketleri

Kişiselleştirilebilen modüler ferdi

ürünler

Tüketiciyi koruyan mevzuat değişiklikleri

Zorunlu emeklilik hesapları Açık

Emeklilik Fonları (AEF) ile

sağlanmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu

zorunlu yatırılan primlerin %2,3’ünü

AEF’lerine aktarmaktadır.

Sorunlar: Hayat Sigortaları ve BES

14

14

Talebin düşük olması

Sosyo-kültürel sebepler (kadercilik, dini kaygılar,

devletten bekleme, kısa vadeli bakış vb.)

Tasarruf edilebilir gelirin düşüklüğü

Vergi teşvikinin operasyonel zorlukları

Güven eksikliği

Tüketici yaşam döngüsüne uygun,

kişiselleştirilebilen ürün çeşitliliği olmaması

Satış süreçlerinin müşteri ihtiyaçları dikkate

alınmadan satış hedefi odaklı olması

Müşterilere finansal danışmanlık yapabilecek

nitelikte güçlü bir satış ağı olmaması

Hayat sigortalarında kredilere yüksek bağımlılık

Hayat sigortalarında büyümeyi yeterince desteklemeyen

düzenleme ortamı

BES’te sık değişen ve aşırı detaylı düzenlemeler

BES’in kısa-orta vadeli tasarruf hesabı olarak

değerlendirilmesi, emeklilik özelliğinin geri planda kalması,

çıkışların yüksekliği

Otomatik katılımda yüksek cayma oranı

Teşviklerin çalışanları sistemde tutmada yetersiz kalması

İşverenlerin sistemi sahiplenebilecekleri bir yapı eksikliği

BES’te operasyon ve alt yapı maliyetlerinin yüksek olması

Ömür boyu emeklilik maaşı uygulamasının olmaması

Sektörün Geleceğini Şekillendirecek Ana Akımlar

15

15

Müşteri profili ve beklentileri değişimi

Y ve Z kuşaklarının farklılaşan tüketim

ve tasarruf alışkanlıkları

Yaşlanan nüfus artışı ile ortaya çıkan

yaşlı segmentin ihtiyaçları

Artan sağlık hizmeti ihtiyacı ve artan

eğitim harcamaları

Finansal piyasalara erişimin artması

Dijitalleşme

Hızlı artan veri ve hızla gelişen yapay

zeka teknolojileri

Nesnelerin Interneti uygulamaları (IoT)

Güvenlik sorunları (veri güvenliği, siber

güvenlik vb.)

Mevzuat ve sektörün değişen müşteri beklentileri ve dijitalleşme trendlerine adaptasyon ihtiyacı var.

Öneriler

Yaşam Evrelerine Göre İhtiyaç Duyulan Ürünler

17

Hayata atılan

İlk ev

İlk çocuk/evl

ilik

Beklenmedik

sağlık sigortası

Refah kaybı riski

Emeklilik

• Yatırım (Unit-linked)• Emeklilik (BES)

• Gelir sigortası• Uzun dönem bakım sigortası

• Miras (vergi, yasal meseleler)

• Ev almak için tasarruflar

• Kredi hayat sigortası• Kredi işsizlik

sigortası

• Çocuk doğumu• Çocuklar için koruyucu sigorta (hastalık, kaza)• Çocuklar için eğitim/yatırım sigortası• Boşanma sigortası (dava masrafları, gelir kaybı)

• Kaza• Hastalık

• Sağlık hizmetleri (maliyetin karşılanması)• Vefat Sigortası-Yakınlar için gelir kaybı

18

Emeklilik Sistemi Üç Basamaklı Olarak Yeniden Yapılandırılmalı

SGK OK 2.0 BES

Kaynak: World Bank (2005) Pension Conceptual Framework

Otomatik Katılım (İkinci Basamak)

OKS’nin gerçek bir ikinci basamak emeklilik sistemine dönüştürülmesi

Zorlaştırılmış çıkış

• Zorunlu haller dışında emeklilik öncesi çıkışın olmaması veya

• Sistemde kalınan süreye bağlı olarak artan oranlarda kısmi çıkış hakkı

İşveren katkısının zorunlu olması

• SGK /işsizlik priminin bir kısmının OKS’ye aktarılması

• İşverene ek vergi avantajı tanımlanması

Kıdem tazminatının ikinci basamak içine alınması

Birikimlerin bireysel kredi kullanımlarında teminat olarak kullanılabilmesi

19

Bireysel Emeklilik (Üçüncü Basamak)

BES’in uzun vadeli tasarruf ihtiyaçlarına yönelik gönüllü üçüncü basamak emeklilik sistemi olarak

yaygınlaştırılması

18 yaşından küçüklerin BES’e girebilmesi

BES birikimlerinin bireysel kredi kullanımlarında teminat olarak kullanılabilmesi

Özel olarak teşvik edilen farklı amaçlara yönelik tasarruf hesaplarının BES altında düzenlenmesi (çeyiz, konut

edindirme, eğitim vb.)

Toplu tasarrufların sisteme aktarılmasının teşvik edilmesi

Sistemde devamlılığın artırılması

Erken çıkışların daha yüksek oranda vergilendirilmesi

Emeklilik şirketlerinin yatırım danışmanlığı yapabilmesi

Tüm süreçlerin dijital ortamda yürütülebilmesi

20

Hayat Sigortaları

21

Devlet teşvikinin yeniden yapılandırılması

Vergi teşviki yerine %25 devlet katkısı/desteği

Devlet katkısı/desteği olmaması halinde vergi teşvikinin artırılması

• Hayat sigortalarının vergi teşvikinin sağlık sigortalarından ayrı limitlere tabi tutulması

• Birikimli hayat sigortalarında primin tamamının gelir vergisi indirimine tabi tutulması

İrat dahil tek primli sigortaların teşvik kapsamına alınması

Birime dayalı (unit-linked) sigortalarda BES fonlarının kullanılabilmesi

Eğitim ve uzun süreli bakım sigortalarının teşviki

Tazminatın doğrudan okula ya da bakım evlerine ödenmesi halinde devlet katkısı sağlanması

Özel eğitim kurumlarına yönelik teşvikin bu sistem üzerinden sağlanması

Hayat Sigortaları

22

Kanal ve ürün çeşitliliğini destekleyen mevzuat düzenlemelerinin yapılması

Hayat şirketlerinin hayat dışı ürünlere/teminatlara aracılık edebilmesi

Mikro/basit ürünlerde teknik personel ya da acentelik koşulunun aranmaması

Yıllık gelir sigortası ürünlerinin gelişmesinin önündeki yasal engellerin kaldırılması

Tüm sigortacılık ve tasarruf ürünlerine aracılık yapabilecek ‘Finansal Danışmanlık’ yapısının

kurgulanması

Hayat sigortalarının MASAK kapsamı dışına alınması

Çalışan sayısına bağlı olarak kurumsal firmalara çalışanları için grup hayat/ferdi kaza sigortası yaptırma

zorunluluğu getirilmesi

Teşekkürler