hastane yönetimi ve organizasyonu - neu.edu.tr¶netimi-ve... · sgk sonrasıdöneme uyum...

25
19/11/2015 1 Hastane Yönetimi ve Organizasyonu Yüksek Hemşire Müge BULAKBAŞI Hastane Yönetimi ve Organizasyonu Hastaneler sağlık sisteminin en büyük alt sistemini oluşturan ve hizmet üretiminin büyük bir bölümünü üstlenen kuruluşlar olarak birey ve toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesinde önemli rol oynayan hizmet kuruluşlarıdır. Kuruluş ve işletme sermayesinin yüksekliği ve değişik hizmet gruplarını, farklı eğitim düzeyine sahip personeli ve sürekli gelişen teknolojiyi bünyesinde bulundurması yönüyle hastaneler sağlık sisteminde büyük önem taşırlar. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin sunumunda karşılaşılan sorunlar ülkemiz sağlık sisteminde sevk zincirinin işlememesine neden olmakta ve hastanelerin hasta bakım hizmetleri sunumu yanında yoğun olarak ayaktan tedavi hizmetleri üretmelerine sebep olmakta; bu durum ise dev sağlık işletmelerine dönüşmelerine neden olmaktadır. Hastane Yönetimi ve Organizasyonu Hızla değişen ve büyüyen, tedavi ve bakım fonksiyonlarının yanı sıra sağlık personelinin eğitimi ve tıbbi araştırma işlevlerini de yüklenen ve büyük miktarda bütçelere sahip olan hastanelerin profesyonelce yönetilmesi artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Birbirinden oldukça farklı çok sayıda bölüm ve gruplar aracılığıyla birbirinden oldukça farklı disiplinlerde öğrenim görmüş personelin karşılıklı olarak tamamlayıcı, birbirine bağlı ve bağımlı faaliyet gösterdiği aşırı iş bölümü ve uzmanlaşmayı gerektiren hastaneler birimler arası koordinasyon, planlama ve yönetimi büyük önem taşımaktadır. HASTANELERİN TARİHÇESİ Sağlığın korunması konusunda ilk görevleri ilkel toplumlarda büyücüler ya da din adamları üstlenmişlerdi. Sonraki dönemlerde uygarlığın gelişimine paralel olarak sağlık hizmetinde de gelişmeler yaşandı. Örneğin MÖ üzerinde birçok hastalığın belirti, teşhis ve tedavisiyle ilgili bilgilerin yazılı olduğu bir Mısır papirüsü günümüze kadar ulaşmıştır. Tıp organize varlığını ilk kez 4000 yıl önce antik Güneybatı Asya’da, Mezopotamya olarak bilinen bölgede göstermiştir. İlk kayıtlı doktor reçetesi M.Ö. 1728–1686 arasında hüküm süren Hammurabi hanedanı yönetimi altındaki Babil şehrinden, Sümerlerden gelmiştir. Hammurabi kanunları, doktorluk hizmetlerini ve ücretlerini düzenleyen ilk kayıtlardır. HASTANELERİN TARİHÇESİ Bilimsel tıbbın babası olarak nitelendirilen Hipokrat (MÖ 460-375), hekimin görevinin ilaç kullanımını en etkili olacağı zamana kadar geciktirmek ve sonrasında doğru ilacı kullanmak olduğu görüşünü savundu. MS 129 yılında Bergama’da yaşamış olan hekim Galen, gladyatör doktoru olara büyük ün ve deneyim kazanmıştı. Galen kas hareketlerinin beyin tarafından yönetildiğini ileri sürmüşse de, kan dolaşımını henüz yeterince tanımıyordu. HASTANELERİN TARİHÇESİ Hipokrat ve Galen, Rönesans’a kadar Avrupa tıbbının temelini oluşturmuşlardır. 5. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasıyla Avrupa tıbbı durgun bir döneme girmiştir. İşte budönemde Araplar, Yunanlılardan kalma çok sayıdaki yazılı tıp eserini de kendi dillerine çevirerek bu konuda geniş bilgiler kazanmışlardır ve bu bilgilere yenilerini de eklemişlerdir. Bağdat’taki hastanelerde bir süre başhekim olarak çalışmış olan Razi (MS 865-921), “Tıp Kanunu” adlı büyük bir tıp kitabı yazmış olan İbn-i Sina (980- 1037) İslam dünyasında sağlık hizmetleri konusunda öne çıkmış bilim adamlarıdır.

Upload: others

Post on 28-Oct-2019

15 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

19/11/2015

1

Hastane Yönetimi veOrganizasyonu

Yüksek Hemşire

Müge BULAKBAŞI

Hastane Yönetimi veOrganizasyonu

• Hastaneler sağlık sisteminin en büyük alt sisteminioluşturan ve hizmet üretiminin büyük bir bölümünü üstlenenkuruluşlar olarak birey ve toplum sağlığının korunması vegeliştirilmesinde önemli rol oynayan hizmet kuruluşlarıdır.

• Kuruluş ve işletme sermayesinin yüksekliği ve değişikhizmet gruplarını, farklı eğitim düzeyine sahip personeli vesürekli gelişen teknolojiyi bünyesinde bulundurması yönüylehastaneler sağlık sisteminde büyük önem taşırlar.

• Birinci basamak sağlık hizmetlerinin sunumunda karşılaşılansorunlar ülkemiz sağlık sisteminde sevk zincirininişlememesine neden olmakta ve hastanelerin hasta bakımhizmetleri sunumu yanında yoğun olarak ayaktan tedavihizmetleri üretmelerine sebep olmakta; bu durum ise dev sağlık işletmelerine dönüşmelerine neden olmaktadır.

Hastane Yönetimi veOrganizasyonu

• Hızla değişen ve büyüyen, tedavi ve bakımfonksiyonlarının yanı sıra sağlık personelinin eğitimive tıbbi araştırma işlevlerini de yüklenen ve büyükmiktarda bütçelere sahip olan hastanelerinprofesyonelce yönetilmesi artık bir zorunlulukhaline gelmiştir.

• Birbirinden oldukça farklı çok sayıda bölüm vegruplar aracılığıyla birbirinden oldukça farklıdisiplinlerde öğrenim görmüş personelin karşılıklıolarak tamamlayıcı, birbirine bağlı ve bağımlıfaaliyet gösterdiği aşırı iş bölümü ve uzmanlaşmayıgerektiren hastaneler birimler arası koordinasyon, planlama ve yönetimi büyük önem taşımaktadır.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Sağlığın korunması konusunda ilk görevleri ilkel toplumlardabüyücüler ya da din adamları üstlenmişlerdi. Sonrakidönemlerde uygarlığın gelişimine paralel olarak sağlıkhizmetinde de gelişmeler yaşandı.

• Örneğin MÖ üzerinde birçok hastalığın belirti, teşhis vetedavisiyle ilgili bilgilerin yazılı olduğu bir Mısır papirüsügünümüze kadar ulaşmıştır.

• Tıp organize varlığını ilk kez 4000 yıl önce antik GüneybatıAsya’da, Mezopotamya olarak bilinen bölgede göstermiştir.

• İlk kayıtlı doktor reçetesi M.Ö. 1728–1686 arasında hükümsüren Hammurabi hanedanı yönetimi altındaki Babilşehrinden, Sümerlerden gelmiştir.

• Hammurabi kanunları, doktorluk hizmetlerini ve ücretlerinidüzenleyen ilk kayıtlardır.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Bilimsel tıbbın babası olarak nitelendirilenHipokrat (MÖ 460-375), hekimin görevininilaç kullanımını en etkili olacağı zamanakadar geciktirmek ve sonrasında doğru ilacıkullanmak olduğu görüşünü savundu.

• MS 129 yılında Bergama’da yaşamış olanhekim Galen, gladyatör doktoru olara büyükün ve deneyim kazanmıştı. Galen kashareketlerinin beyin tarafındanyönetildiğini ileri sürmüşse de, kandolaşımını henüz yeterince tanımıyordu.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Hipokrat ve Galen, Rönesans’a kadar Avrupa tıbbınıntemelini oluşturmuşlardır.

• 5. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasıylaAvrupa tıbbı durgun bir döneme girmiştir.

• İşte budönemde Araplar, Yunanlılardan kalma çoksayıdaki yazılı tıp eserini de kendi dillerineçevirerek bu konuda geniş bilgiler kazanmışlardır vebu bilgilere yenilerini de eklemişlerdir.

• Bağdat’taki hastanelerde bir süre başhekim olarakçalışmış olan Razi (MS 865-921), “Tıp Kanunu” adlıbüyük bir tıp kitabı yazmış olan İbn-i Sina (980-1037) İslam dünyasında sağlık hizmetleri konusundaöne çıkmış bilim adamlarıdır.

19/11/2015

2

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• 10. yüzyılda Yunan tıbbına karşı duyulan ilgiAvrupa’da yeniden canlanmaya başladı.

• Bu uyanış İtalya’nın Salerno kentindedünyanın ilk tıp fakültesinin kurulmasınaöncülük etti. Salerno’da yeniden canlanantıp bilimi, Ortaçağın ünlü üniversiteleri olanOxford, Bologna, Padua, Montpellier veParis üniversitelerini de tıp alanında yeniufuklara yöneltmiştir.

• Rönesans’la birlikte, tıp bilimi ortaçağkaranlığından kurtulmaya başlamıştır.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• 1514 yılında Brüksel’de doğan ve anatominin babasıolarak kabul edilen Andreas Vesalius,

• 1546 yılında bulaşıcı hastalıkların doğrudan ya dadolaylı temasla ve havayla da bulaşabileceğini ilerisüren İtalyan doktor Gerolamo Francastoro,

• İnsan vücudundaki kan dolaşımının ilk bilimselaçıklamasnı 1628 yılında yapan İngiliz William Harvey,

• Kılcal damarların ve alyuvarların varlığını ortayakoyan İtalyan Marcello Malpighi

• Avrupa tıp gelişiminin yapı taşlarınıoluşturmuşlardır.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Hastanelerin kronolojik gelişimine göz atacakolursak:

• Tarihsel kayıtlar Hindistan’da M.Ö. 600 yıllarındaetkin hastanelerin kurulduğunu göstermektedir.

• M.Ö. 273-232 döneminin muhteşem Kral Asoka hükmü altında, Hint hastaneleri modern hastanelergörünümüne bürünmüştür.

• 394: Romalılarda ise, hastane sistemi sadece askerilejyonlar için geliştirilmişti. Yaralılar sahraçadırlarında ilgilenildikten sonra valetudinari denilencephe boyunca tüm garnizonlara kurulmuş bir çeşithastaneye götürülmekteydi.

• Romada ilk hastane 394 yılında inşa edilmiştir.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Ortaçağ: Ortaçağın en büyük ve bilinenhastanelerinden bazıları Bağdat, Şam veKahire’de idi.

• Arap hastanelerinde ateşli hastalıklar, ishal, yaralanmalar ve jinekolojikbozukluklar gibi değişik hastalıklar içinayrı koğuşlar bulunmaktaydı.

• Vakaların klinik raporları toplanıyor veöğretim için kullanılıyordu.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Yeni dünyanın ilk hastaneleri İspanyol, Fransız veİngiliz kolonileri tarafından inşa edilmişlerdi.

• Yeni dünyanın ilk hastanesi deniz ötesi topraklarınişgali sisteminin bir parçası olarak yapıldı.

• Amerika Birleşik Devletlerinde kurulan ilk hastaneler kolera, çiçek gibi hastalıklarınsalgınlaştığı dönemlerde, bu hastalıklara yakalanmışolanları tecrit etmek amacıyla inşa edilmiştir.

• Bu hastaneler genellikle New York , Philadelphia, Newport, Charleston gibi liman kentlerinekurulmuştur.

• Salgın geçtiğinde ise bu hastaneler kapatılmıştır.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• 1802: İlk denizci hastanesi de 1802 yılında Norfolk, Virginia’da inşa edildi. Aynı yıl içinde bir ikincisi de Boston’daaçıldı.

• İç savaştan sonra denizci hastanelerordu ve deniz kuvvetleri personelinekapılarını açtı ve gazilerce yönetilenhastanelerin öncüsü oldular.

19/11/2015

3

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• 19. YY: Hastaneler tarihinin dönüm noktası vemodern tıbbın başlaması olarak kabuledilmektedir.

• Bütün büyük şehirlerde hastane yapımıhızlanmıştı.

• 1822-1895: Hastaneler tarihinin bir başkaönemli olayı hastalıklara neden olan bakterilerinkeşfi idi.

• Birkaç sene sonra Louis Pastör (1822-1895) bakterilerin yeniden üreme yoluyla çoğaldığınıve kendi kendilerine üremediklerini ispatladı vebakteriyolojinin babası olarak bilindi.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Joseph Lister (1827-1912) Pastör’ünçalışmalarına devam etti.

• 1870: 1870’e kadar Alman hastaneleriLister’in teorilerine büyük önem vererekameliyat odasını, cerrahları ve hastalarısolüsyonlarla yıkadılar.

• Böylece büyük ameliyatlar enfeksiyonkorkusu olmadan yapılabildi

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• 20. YY: Sağlık alanında geleneksel birikim yerine bilimselbilgiye dayanan profesyonelleşme, yani sağlık meslekleri veuzmanlıkları gelişmeye ve güç kazanmaya başlamıştır.

• Mesleklerin kurallara bağlanması ve örgütlenmesi ise yenidüzenlemeleri gerekli kılmıştır.

• Bunun doğal sonucu olarak eskiden uzman olmayanhayırseverler tarafından yapılan hasta bakım hizmetleri, uzmanların kontrolüne geçmiş ve yönetimin gerekliliğiortaya çıkmıştır.

• Diğer toplumsal alanlarda geliştirilen yönetim teknikleri vebilgi birikimi sağlık hizmetlerinin yönetiminde de kullanılmaya başlanmıştır.

• Bu gelişmelerin doğal sonucu olarak sağlıkla ilgilimesleklerdeki eğitim ile hasta bakımı kurallarabağlanmıştır.

HASTANELERİN TARİHÇESİ

• Hastanelerin sağlıkla ilgili mesleklerinbazı kurallara bağlanması,ruhsatlandırılması da 20. YY’ın başındagerçekleşmiştir.

• Türkiye’de ise 1928 yılında çıkartılan1219 sayılı yasa ile sağlıkla ilgili tümmesleklerin gerektirdiği koşullar veyetkileri kurala bağlanmıştır.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• Literatüre bakıldığında Türkiye’dekisağlık hizmetleri gelişiminin; Selçuklu veOsmanlı Dönemlerinde ve CumhuriyetDönemi’nde olmak üzere iki ayrı gruptaele alındığı görülmektedir.

• Türklerin ilk kurduğu sağlık kuruluşu, 1206 yılında Kayseri’deki Gevher NesibeSultan Hastanesi ve Tıp Medresesidir.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• Tanzimattan sonra ilk hastane, 1843’te yenidenaçılan Bezm-i Alem Gureba-i Müslimin kadınhastanesidir.

• İlk açılan hastanelere Gureba adı verilirken, II. Abdülhamit zamanında açılanlara HamidiyeHastanesi denilmiştir.

• Azınlıkların açtığı hastaneler daha eski tarihleredayanmaktadır.

• Örneğin, İzmir'de 1775'te bir Fransız Hastanesi, 1748'de Rum Cemaatı Hastanesi, 1843'te YahudiHastanesi açılmıştı.

• 1849’da Hekimbaşılık kaldırılmıştır.

19/11/2015

4

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• 1850 yılında sağlık işlerini yürütmek üzere Mekteb-iTıbbiye Nezareti yani Tıp Okulu Bakanlığıkurulmuştur.

• Hekimbaşılık döneminde sağlık hizmetleri ücretkarşılığı hasta bakan hekimler ve cerrahlar ileDarüşşifa adı verilen Vakıf hastaneleri tarafındanyürütülmekte idi.

• Sağlık hizmetleri yönetme görevi 1914 yılında kabuledilen bir kanun ile Dahiliye Nezaretine yani İçİşleri Bakanlığına bağlı olarak kurulan SıhhiyeMüdüriyet-i Umumiyesi’ne yani Sağlık İşleri GenelMüdürlüğü’ne verilmiştir.

• lk Genel Müdür Dr. Besim Ömer Paşa olup, Dr. EsatPaşa, Dr. Adnan Adıvar ve Abdullah Cevdet budönemde Genel Müdürlük yapan tanınmışhekimlerimizdendir.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• T.B.M.M. hükümeti kurulduktan sonra sağlıkhizmetlerini yönetme görevi 3 Mayıs 1920’dekurulan Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti’ne yaniSağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’na verilmiştir.

• İlk Sağlık Bakanı Dr. Adnan ADIVAR, 11 Mayıs1920'de yanına katip olarak aldığı bir SağlıkMemuru ile AnkaraVilayet Konağı'nın bir odasındagöreve başlamıştır.

• Yeni Bakanlık göreve başladığında elde mevcutherhangi bir kayıt ve bilgi yoktu.

• Önce, vazife görmekte olan hekimlerin isimleritelgrafla istenerek kaydedilmiş ve bütün kanun venizamnameleri temin edilmiştir.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• Cumhuriyet ilan edildiğinde ülkede 86 hastane faaliyette bulunmaktaydı.

• Bunlardan üçü Bakanlığa, altısıBelediyelere, 45’i il özel idarelerine, 32’si yabancı azınlıklara aitti.

1923 Yılında, CumhuriyetKurulduğunda Türkiye'deki

Yataklı Tedavi Kurumlarının Sayısı

Kurumun Cinsi Sayısı Yatak Sayısı

Devlet Hastanesi 3 950

Belediye Hastanesi

6 635

Özel İdare Hatanesi

45 4520

Özel, Yabancı, Azınlık

32 2402

TOPLAM 86 6437

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• 1925 yılında Sağlık Bakanlığı’na atananve sonraki dönemin sağlık hizmetlerinedamgasını vuran Dr. Refik Saydamtarafından, kendi el yazısı ile 1925 yılında hazırlanan Cumhuriyet’in sağlıklailgili ilk çalışma programında; üç anabaşlıkta toplanabilecek hedeflerle sağlıksorunlarına ilişkin çözümler üretilmesiplanlanmıştır.

Cumhuriyet’in Sağlıkla İlgili İlkÇalışma Programındaki Hedefler

• 1. İdari ve hukuki çalışma (mevzuat): Planlama yapmak, devlet sağlık örgütünüesnek ve yaygın hale getirmek, sağlıklailgili yasaları yapmak.

19/11/2015

5

Cumhuriyet’in Sağlıkla İlgili İlkÇalışma Programındaki Hedefler

• 2. Kurumsallaşma: Bakanlık merkeziniorganize etmek, numune hastaneleri, sağlık merkezleri, sağlık istasyonları, doğum ve çocuk bakımevleri açmak, sağlık örgütünü köylere yaymak,Hıfzıssıhha Okulu ve hıfzıssıhhaenstitüleri kurmak.

Cumhuriyet’in Sağlıkla İlgili İlkÇalışma Programındaki Hedefler

• 3. Personel temini: Bakanlık merkezkadrosunun oluşturulması, hekim, sağlıkmemuru ve ebe yetiştirmek, sıtma, verem, trahom, frengi ve kuduz gibiönemli hastalıklarla savaş ekiplerikurmak.

Cumhuriyetin İlk 15 yılındaÜretilen Hizmetler

• Cumhuriyetin ilk 15 yılında üretilenhizmetlerin en önemlileri arasında şunlarsayılabilmektedir:– İhtiyaç duyulan kanun ve nizamnamelerin

çıkarılması,

– Merkez Hıfzıssıhha Müessesesininkurulması,

– Tıbbi ve İçtimai yardım işlerininorganizasyonu,

Cumhuriyetin İlk 15 yılındaÜretilen Hizmetler

• Ankara, Erzurum, Diyarbakır, Sivas ve İstanbul’da 5adet numune hastanesinin açılması,

• İstanbul, Manisa ve Elazığ’da 3 adet ruh ve sinirhastalıklar hastanesi açılması,

• İstanbul ve İzmir’de iki adet Bulaşıcı ve SalgınHastalıkları Hastanesi açılması,

• toplam 9 adet Doğum ve Çocuk Bakımevi açılması,• toplam 170 adet muayenehane ve 5 yataklı tedavi

evi açılması ve• 1937 yılı itibariyle toplam 2566 yatak kapasitesi

olan 54 adet hususi hastanelerin hizmetegirmesidir.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• Dr.Behçet UZ’un Bakanlığı sırasında 1946-1947 yıllarında hazırlanan ve Yüksek Sağlık Şurası’nınonayından geçen on yıllık Milli Sağlık Planı’na göre;

• yaklaşık 20.000 nüfusa hizmet verecek SağlıkMerkezleri tasarlanmış,

• on hasta yatağının bulunacağı bu merkezlerde,• iki hekim, on bir hekim dışı sağlık görevlisinin görev

yapması, • koruyucu ve tedavi edici hizmetlerin entegre

edilmesi öngörülmüşse de • bu plan uygulamaya tam olarak konulamamıştır ve

sağlık merkezleri ilçelerden öteye gidememiştir.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• Daha sonra ilçe merkezlerine kurulansağlık merkezleri 10-25 yataklı tedavimerkezlerine dönüştürülerek açılmayabaşlanmış ve amaçtan sapılmıştır.

19/11/2015

6

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• 1950-1960 döneminde hasta tedavisininbir devlet hizmeti olarak kabul görmesi, hasta tedavi hizmet standardınınyükseltilmesi, her il halkına eşit olanaksağlanması, tedavi ve koruyucuhizmetlerin bir arada yürütülmesiyönünde çalışmalar yapılmıştır.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• Sosyal Sigortalar Kurumunun, finansmanınınyanı sıra sağlık örgütü, hastane kurma, işletme ve personel atama yetkilerine sahipolması sağlanmıştır.

• 1954’te çıkarılan özel bir kanunla, özelidare, belediye ve vakıf hastanelerininSSYB’ye devredilmesi öngörülmüş,

• SSK ve iktisadi devlet kuruluşları dahastane işletmeye başlamışlardır.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• 1960 yılına gelindiğinde, ülkede hekimsayısı 9826, hemşire ve yardımcıhemşire sayısı 2420, ebe ve köy ebesisayısı 3126 olmuştur.

• Ülkede sağlık hizmetlerinin geliştirilmesiiçin Sağlık Bakanlığı’na önerilerdebulunmak üzere yabancı uzmanlar davetedilmiştir.

Türkiye’de Hastanelerin Gelişimi

• Türkiye’de 1990’lardan itibaren yapılmayaçalışılan reform girişimleri dünya genelindeyapılmakta olan reformlar ile benzerlikgöstermektedir.

• Bu reform çalışmaları kapsamında birinci veikinci sağlık kongreleri düzenlenmiştir.

• Sağlık hizmetlerinin daha etkin ve verimliyürütülmesi için çeşitli kararlar alınmışancak politik istikrarsızlık ve koaliasyonhükümetleri nedeni ile bir türlü reformçalışmaları hayata geçirilememiştir

SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI

• 2000 yıllar ve sonrası: 3 Kasım 2002 seçimlerinin ardından 16 Kasım 2002’de açıklanan Acil Eylem Planında “Herkese Sağlık” başlığı altında sağlık alanında yürütülmesiöngörülen temel hedefler belirtilmiştir

• Hükümet tarafından hazırlanan ve Acil EylemPlanında tanımlanan Kamu İdaresiReformu kapsamında, Türkiye CumhuriyetiSağlıkta Dönüşüm Programını (SDP) 2003 yılıbaşında hazırlanarak uygulamaya geçirilmiştir.

SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI

• Sağlıkta Dönüşüm Programı ile tedavihizmetlerinin özel ve kamu sektörütarafından sunulmasının teşvik edilmesikamu hastanelerinin kendi kaynaklarınıkendileri üretebilir bir halegetirilmesi planlanmıştır.

• Hizmet kalitesi ve kullanıcıların tatmininsağlanması reform çalışmalarının temelamaçlarından birisidir.

19/11/2015

7

SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI

• Yeşilkartlı vatandaşların haklarıgenişletilmiş, yeşilkart sahiplerinin “ayaktatedavi” kapsamında görecekleri sağlıkhizmetleri ile ilaç giderleri devlettarafından karşılanır olmuştur.

• Sosyal güvenlik kurumları tek çatı altında(GSS-Genel Sağlık Sigortası altında) toplanmış 2012 yılından itibaren yeşilkartSosyal Güvenlik Kurumuna devrolmuştur.

SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI

• İlaçtaki KDV oranı düşürülmüş ve ilaçfiyatlandırma sistemi değiştirilmiştir.

• Böylece ilaç fiyatlarında önemli orandaindirim sağlanmış ve ilaca erişimkolaylaşmıştır.

• Köylerde de “112 Acil Sağlık” hizmetisunulmaya başlanmış, ambulanslar en son teknolojilerle donatılılmıştır.

• Sisteme hava ve deniz taşıma araçlarıeklenmiştir.

• Bu dönemde devlet hastaneleri sıkı merkezitakibe tabi tutuldu. Hastane bilgi sistemleriyaygınlaştı.

• Kaynakların merkezi planlamalarla paylaşımıyapıldı, gerektiğinde birbirine devrigerçekleştirildi. Sınırlı da olsa TOKİ, özel idare, Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü gibifarklı kaynaklardan destek alındı.

• Hizmet alımı yoluyla sermaye gerektirmeyenyatırımlar yapıldı; hizmetin hızlı verilmesisağlandı.

• Performansa göre ödeme sistemi ne kadartartışma yaratırsa yaratsın, bu sayedehastaneler hizmet arzını önemli oranda artırdı.

• Kurumsal performans denetimleri sayesindekalite temelli sıkı bir takip ve iyileştirme yapıldı.

• Devlet hizmeti yükümlülüğü, personel dağılımcetveli gibi araçlar ve sıkı atama politikası ilepersonel kaynağının dengeli paylaşımı sağlandı.

• Böylece devlet hastanelerinin büyük çoğunluğuSGK sonrası döneme uyum sağlamayı başarmışoldu.

Aile Hekimliği

• 2010 yılında ülke genelinde ailehekimliğine geçilmiş olup Sağlık Bakanlığımerkez teşkilatı 2011 yılı sonundadeğiştirildi ve bu değişiklikle birliktekamu hastane biriklerinin oluşturulmasıçalışmalarına başlandı.

• Bu dönemde bina, ekipman ve sağlıkpersonelinin eksik olduğu bölgeleröncelikli kabul edilerek, bu konudakidengesizlikler büyük ölçüde ortadankaldırılmıştır.

19/11/2015

8

Hastanelerin Tanımı, Fonkisyonları VeSınıflandırılması

• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) hastaneleri:“müşahede, teşhis, tedavi ve

rehabilitasyon olmak üzeregruplandırılabilecek sağlık hizmetleriveren, hastaların uzun veya kısa sürelitedavi gördükleri, yataklı kuruluşlar” olarak tanımlamaktadır.

• Yataklı Tedavi Kurumları İşletmeYönetmeliği’nde ise hastaneler:

“hasta ve yaralıların, hastalıktanşüphe edenlerin ve sağlık durumlarınıkontrol ettirmek isteyenlerin ayaktanveya yatarak izleme, muayene, tanı, tedavi ve rehabilite edildikleri aynızamanda doğum yapılan yerlerdir” şeklinde tanımlanmaktadır.

• Hastaneler ayrıca, hizmet üretimkapasitesi ve sağlık harcamalarıbakımından sağlık sisteminin en önemlialt sistemidir.

• Hastaneleri sistem yaklaşımıyla ele alıptanımlamak da mümkündür.

• Buna göre hastaneler dinamik, değişkenbir çevre içinde, aldıkları girdileridönüştürme süreçlerinden geçirerek, çıktılarının önemli bir kısmını yine aynıçevreye veren, geribildirimmekanizmasına sahip sistemlerdir(organizasyonlardır).

• Sistem yaklaşımını ele aldığımızda, hastanenin girdileri hastalar, insan gücü, malzeme, fiziksel ve parasal kaynaklardır.

• Çıktıları (elde edilmesi istenen sonuçlar) ise, hasta ve yaralıların tedavisi, personelin

hizmet-içi eğitimi, öğrencilerin klinikeğitimleri, araştırma-geliştirme faaliyetleriile toplumun sağlık seviyesininyükseltilmesine katkıda bulunmadır.

• Daha önce farklı açılardantanımladığımız hastaneler, pek çokgörevin yerine getirilmesi sebebiyle

değişik bakış açılarından farklı şekilleralan kompleks organizasyonlardır.

19/11/2015

9

• Hastaneler;– tedavi hizmetleri ürettiği için bir sağlık kurumu olmasıyla birlikte, – tıbbi personel yetiştirdiği için bir eğitim yeri,– bilimsel deneyler yaptığı için bir araştırma merkezi, – hiçbir ayırım gözetmeden bütün topluma hizmet sunduğu için bir

sosyal organizasyon, – devletin denetimine bağlı olarak çalıştıkları için bir kamu kuruluşu,– hastaları barındırdığı için bir yönüyle otel, – kısmen veya tamamen özel veya resmi yardımlara açık olduğu için bir

tür hayır kurumu, – hekim, hemşire, idari ve teknik personel gibi çeşitli meslek

sahiplerini çalıştırdığı için bir mesleki organizasyon, – yönetiminde ekonomik ve idari ilkeler geçerli olduğu için de bir çeşit

işletme organizasyonu olarak nitelendirilebilir.

• Hastane yönetimi; hastanedeki tümhizmetlerden ve faaliyetlerden yönetimkuruluna karşı sorumlu olan bir organ olaraktanımlanmaktadır.

• Rakich, Logest ve Dar (1985) sağlık kurumlarıyönetimini ise;

insan ve diğer kaynaklar aracılığı ile öncedenbelirlenmiş amaçların başarılması için belirli birformal örgütlenme içinde ortaya çıkan,

birbiri ile ilişkili sosyal ve teknik faaliyetleriiçeren bir süreçtir şeklinde tanımlamıştır.

• ABD Sağlık Yönetimi Eğitimi Komisyonu isesağlık yönetimini;

Tıbbi bakım ve sağlıklı çevre taleplerinibireylere, organizasyonlara ve toplumlarabelli hizmetleri sağlayarak karşılanmasınıolanaklı kılan kaynak ve süreçlerinplanlanması, örgütlenmesi, yönlendirilmesi,

koordinasyon ve kontroludur.

şeklinde tanımlamıştır.

Hastane Yöneticisi

• Hastane yöneticisi, yönetim kurulundanaldığı yürütme yetkisini kullanarakhastaneyi yöneten kişidir.

• Yürütme açısından bakıldığındahastanenin tepesinde hastane yöneticisibulunmaktadır.

• Hastane yönetimi, finans, personel vedestek hizmetleri yanında, tıbbihizmetlerde de önemli rol oynamaktadır.

Hastane Yöneticisi

• Hastane yöneticisi, tıbbi birimler arasındaeşgüdümü gerçekleştirmekte ve bu birimlerindüzenli çalışması için gerekli maddi ve insankaynaklarını sağlamaktadır.

• Hekimlerin isteklerinin hastane birimleri tarafındanzamanında karşılanmasını ve hekimlerin yönetimkurulunun belirlediği politikalar ve kurallarçerçevesinde hareket etmelerini sağlamak dahastane yöneticisinin görevidir.

• Hastane yöneticisi, ayrıca hastanenin akrediteedilmesi için gerekli çalışmaları yürütmekle de yükümlüdür.

Hastane Yöneticisi

• Hastane yöneticisinin, aynı zamandahastaneyi temsil etme görevi de bulunmaktadır.

• Hastane yöneticisi, hastane faaliyetlerikonusunda toplumu bilgilendirmekte, dışçevredeki gelişmeler hakkında bilgitoplamakta; bu bilgileri planlama vekarar verme süreçlerindekullanmaktadır.

19/11/2015

10

Hastanelerin Fonksiyonları

• Hastanelerin dört temel işlevibulunmaktadır;

• Tedavi hizmetleri

• Koruyucu ve geliştirici sağlıkhizmetleri

• Eğitim

• Tıbbi, teknolojik ve diğeraraştırmalar

Hastanelerin Fonksiyonları

• Tedavi hizmetleri hastanelerin en eskive en temel işlevidir.

• Hastaneler hasta ve yararlılara ayaktanveya yatış yoluyla tanı ve tedavihizmetleri sağlayan sağlık kurumlarıdır.

• Hastaneler, hasta ve yaralıların tedavisiyanında kişi ve halk sağlığınınkorunmasına yönelik koruyucu sağlıkhizmetleri de sunmaktadır.

Hastanelerin Fonksiyonları

• Hastaneler ayrıca alkol, sigara, uyuşturucu gibi sağlığa zararlıalışkanlıklara karşı mücadelede etkin roloynamaktadırlar,

• Anne–çocuk sağlığı hizmetlerinde,aşılama gibi hizmetler ile de toplumsağlığının geliştirilmesine de katkısağlamaktadırlar.

Hastanelerin Fonksiyonları

• Başlangıçta, hasta ve yaralı insanları tedavietmeyi amaç edinen küçük ve basit birsağlık hizmet birimi olan hastaneler,

insan ihtiyaçlarının değişerek artmasınaparalel olarak teşhis, tedavi ve bakımhizmetleriyle birlikte insan sağlığınınkorunmasına yardımcı olan ve

insanların sağlıklı, huzurlu ve mutluyaşamalarına katkıda bulunan bugünkü dev hastane organizasyonları haline gelmiştir.

Hastanelerin Fonksiyonları

• Hastaneler, birer eğitim kurumlarıdır.

• Bazı hastaneler, sadece tedavi ve bakımhizmetleri üretirken bazıları da bununlabirlikte her türlü sağlık personelinineğitim ve yetiştirilmesi görevleriniyürütmektedir.

Hastanelerden Beklenen Eğitim Hizmetleri

• Hastanelerde verilen eğitim ya dahastanelerden beklenen eğitim hizmetleri

hasta ve yaralıların eğitimi, öğrencilerin eğitimi, asistan eğitimi, hastane personelinin hizmet içi eğitimi

vesağlık konularında kamuoyunun eğitimi

olarak sıralanabilir.

19/11/2015

11

• Eğitim işlevi üniversite hastanelerindemezuniyet öncesi eğitim (tıp, hemşirelik, fizik tedavi ve rehabilitasyon, diyetisyen, sağlık teknikerleri, sağlık

teknisyenleri, sağlık yöneticileri vb.) vemezuniyet sonrası eğitim vermeşeklindedir.

• Mezuniyet sonrası eğitimde ise dahaziyade yüksek lisans şelinde (tıptauzmanlık, klinik psikoloji, klinik eczacılık, uzman hemşire, uzman fizyoterapist, uzman odyolog, uzman diyetisyen vb.) olmaktadır.

• Ayrıca çalışan personele yönelik hizmetiçi eğitim ve halka yönelik eğitimlerdeverilmektedir.

• Araştırma fonksiyonu ile hastanelerdehekimlerin yaptığı tıbbi araştırmalaryanında diğer sağlık profesyonellerince de çeşitli bilimsel araştırmalargerçekleştirilmektedir.

• Özellikle eğitim ve araştırmahastanelerinde bu fonksiyon önemlidir.

• Tıp alanında yapılan bilimsel gelişmelere, buaraştırmalar önemli katkı sağlamaktadır.

Hastanelerin Fonksiyonları

• Hastanelerin ;idari,mali, teknik vesosyal

fonksiyonları bulunmaktadır.• Hastanelerde gerek çeşitli mesleklere mensup insan

kaynaklarının ve gerekse araç, gereç ve sermayenin etkin veverimli bir şekilde amaçlarını gerçekleştirecek şekilde

planlanması, örgütlenmesi,koordinasyonu, yöneltilmesi vedenetlenmesi işlevini gören

yönetim ya da idari işlevi bulunmaktadır.

• Ayrıca her türlü finansal kaynakların uygunkoşullarda temini ve verimli kullanılması, çalışanlara ve tedarikçilere ücretlerininzamanında ödenmesi için mali ya da finansalişlevlerinde yerine getirilmesi gerekmektedir.

• Tıbbi teknolojideki hızlı gelişmelere paralelolarak hastanelerde yüzlerce tıbbi cihazkullanılmakta bunların kesintisiz bir şekildeçalışır vaziyette tutulması, hastanedeki her türlü teknik cihaz ve donanımın bakım veonarımlarının yapılması içinde teknik işlev büyükönem arz etmektedir.

• Hastaneler aynı zamanda birer sosyalorganizasyonlar olup, gerek çalışanlarla vegerekse içinde bulunduğu toplumla ilişkilerinkurulması ve geliştirilmesi gerekmektedir.

• Bu yönü ile hastanelerde sosyalorganizasyonların düzenlenmesi işlevi de birdiğer önemli hastane fonksiyonu olarakkarşımıza çıkmaktadır.

• Bunlara ilave olarak otelcilik hizmetleri de hastanelerde son yıllarda rekabette önemli birişlev haline gelmiştir.

19/11/2015

12

Hastanelerin Sınıflandırılması

• Hastanelerin çeşitli kriterlere göresınıflandırılmaktadır. Bunlar;

hastanelerin yerine getirdiği işlevlerinegöre

mülkiyet yapılarına,büyüklüklerine (yatak sayılarına), hastanede kalış gün süresine, akredite olup olmama durumlarına, halkın genel kullanımına açık olup

olmama durumuna veverdikleri hizmet türüdür.

İşlevlerine Göre Hastaneler

• Hastaneler işlevlerine göre beş grubaayrılmıştır:

İlçe/Belde Hastanesi

Gün Hastanesi

Genel Hastaneler

Özel Dal Hastaneleri

Eğitim ve AraştırmaHastaneleri

Ortalama Kalış Süresine Göre Hastaneler

• Hastaneler, ortalama kalış süresine göre;

akut bakım hastaneleri (kısa dönem kalınan hastaneler) ve

kronik bakım hastaneleri (uzun dönemkalınan hastaneler) olarak ikiye ayrılır.

Mülkiyetlerine Göre Hastaneler

• Mülkiyet durumuna göre hastaneler, mülkiyetinin hangi kurumveya kuruluşlara ait olduğuna veya kurum ve kuruluşlarınniteliğine göre sınıflandırılabilir.

• Türkiye’deki hastaneleri mülkiyet durumuna göresınıflandırdığımızda kamu ve özel olarak ikiye ayırabiliriz.

• Kamu ya ait olanlar:Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler, Milli Savunma Bakanlığına bağlı hastaneler,Üniversitelere bağlı Tıp Fakültesi Hastaneleri,Belediyelere ait Hastaneler

• Özel mülkiyete ait olanlar:Dernek ve Vakıflara ait hastaneler,Özel kişi ve kuruluşlara ait hastaneler,Yabancılara ait hastaneler,Azınlıklara ait hastaneler

Yatak Sayılarına Göre Hastaneler

• Organizasyon açısından önemli birsınıflandırmada; hastanelerin büyüklüklerine(yatak kapasitelerine) göre sınıflandırılmasıdır.

• Çünkü hastane büyüdükçe bazı yeni hizmetbirimlerine ihtiyaç duyulacağı gibi, diğer bazıbirimler de yeterli büyüklüğe ulaşacaklarındanorganizasyonlarında değişiklikler olacak; böylecehastane içindeki idari kademelerin vepozisyonların sayısında artışlar olabilecektir.

• Büyüklüklerine göre hastaneler 25, 50, 100, 200, 400, 600, 800 ve üstü yatak kapasitelihastaneler olarak sınıflandırılmaktadır.

Eğitim Verip Vermeme DurumunaGöre Hastaneler

• Bir başka sınıflama ise hastanelerin eğitim veripvermemesine göre yapılan sınıflamadır.

• Eğitim sunmak ya da sunmamak da hastanelerinsınıflandırılmasında yaygın kullanılan birbiçimdir.

• Eğitim hastaneleri ihtisas programı vasıtasıylauzmanların eğitilmesinde rol oynarlar.

• Tam zamanlı bir eğitim hastanesi olabilmek içino hastanenin en azından dâhiliye, cerrahi, kadındoğum ve jinekoloji ve pediatri dallarındaihtisas eğitimi sunması gerekmektedir

19/11/2015

13

• Birçok tam zamanlı eğitim hastanesi birçokalt uzmanlık ihtisası vermektedir.

• Kısmi eğitim hastanesi ise sadece iki ya daüç program sunmaktadır.

• Eğitim programında bir üniversiteylebirlikte çalışıp çalışmadığına görehastaneler üniversite hastanesi, üniversiteile Sağlık Bakanlığının müşterekçalıştırdıkaları hastaneler veya bağımsızhastaneler de olabilirler.

Akredite Olup Olmama DurumunaGöre Hastaneler

• Hastanelerin akreditasyon durumuna göreakredite edilen ve edilmeyen hastanelerolmak üzere sınıflandırma yapmakmümkündür.

• Son yıllarda ülkemizde her alanda etkiliolmaya başlayan akreditasyonla ilgili olarak, hastaneler de çalışmalar yapmayabaşlamıştır.

• Ancak ülkemizde hastaneleri akredite edenmilli bir akreditasyon kurumu olmadığı içinbu hizmet dışarıdan satın alınmaktadır.

• Türkiye’de yaygın olarak, ABD’de SağlıkKurumları Akreditasyon Komisyonu tarafındangeliştirilen standartlara göre diğer ülkelerdekihastaneleri akredite etmek üzere Joint Comission International (JCI) kurulmuştur vehastaneler çoğunlukla JCI tarafından akrediteedilmektedirler.

• Akreditasyon uygulamaları Avrupa Birliğiülkelerinin yanı sıra Avustralya ve Kanada gibigelişmiş ülkelerde de uygulanmaktadır vebu ülkelerde akreditasyon kurumları dabulunmaktadır.

• Özellikle finansman bakımındanhastanelerin akredite edilmesi büyük önemtaşımaktadır.

• Sigorta şirketlerinin sözleşme yapması vekurumsal saygınlık bakımındanakreditasyona önem verilmektedir.

• Akreditasyon ayrıca sağlık turizmiaçısından önem taşımaktadır.

• Çoğu sigorta şirketi hastanenin akrediteolup olmama durumuna bakmakta ona göreödeme yapmaktadır.

Verdikleri Hizmet Türü AçısındanHastaneler

• Verdikleri Hizmet Türüne GöreHastaneler

genel hastaneler ve

özel dal hastaneleri

olmak üzere iki grupta toplanmaktadır.

• Genel Hastaneler: Her türlü acil vaka ileyaş ve cinsiyet farkı gözetmeksizin, bünyesinde mevcut uzmanlık dallarıyla ilgilihastaların kabul edildiği hastanelerdir.

• Özel Dal Hastaneleri: Belirli bir yaş ve cinsgrubu hastalar veya belirli bir hastalığatutulanların ya da bir organ veya organ grubu hastalarının müşahede, muayene, teşhis, tedavi ve rehabilitasyonlarınınyapıldığı hastanelerdir.

19/11/2015

14

• Kadın ve çocuk bakımevleri, onkolojihastaneleri, psikiyatri hastaneleri bu türhastanelere örnek verilebilir.

• Hastanelerin sınıflandırılmasında kullanılankriterler tek başına yeterli olmamaktadır. Örneğin eğitim hastaneleri aynı zamandaözel dal hastanesi olabildiği gibi,

• Akut hastalıklar için hizmet verenhastaneler diğer taraftan kronikhastalıklara yönelik hizmetler de verebilmektedir.

KAMU HASTANELERİNİN ORGANİZASYON YAPISI

• Kamu hastaneleri kapsamında

Sağlık Bakanlığı hastaneleri, üniversite hastaneleri veMilli Savunma Bakanlığı hastaneleri

yer almaktadır.

Sağlık Bakanlığına Bağlı Hastaneler

• Hastanelerin tarihsel gelişim sürecibaşlığı altında da değinildiği üzere son 10 yıldır yürütülen Sağlıkta DönüşümProgramı adı altında sağlık hizmetlerindehızlı değişimler yaşanmaktadır.

• Yürütülmekte olan Sağlıkta DönüşümProgramının bileşenlerinden biri SağlıkBakanlığının planlama, yönetme vedenetleme kapasitesini güçlendirmektir.

• Bu amaçla Bakanlık Teşkilatı yenidenyapılandırılmıştır.

• Bu yapılandırmada da insanı merkezekoyarak, vatandaşların ve sağlık sektörününbeklentileri dikkate alınmıştır.

• Sağlık Bakanlığı’nca 02.11.2011 tarihli ResmiGazete’nin 28103 sayılı mükerrer sayısındayayınlanan 663 sayılı “Sağlık Bakanlığı ve BağlıKuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KanunHükmünde Kararname” ile 1983 yılında yayınlanan181 sayılı “Bakanlık merkez ve taşra teşkilat yapısınıdüzenleyen” 181 sayılı KHK yürürlükten kaldırılmışve ayrıca birçok kanunda değişiklikler yapılmıştır.

• Bu mevzuat metni aynı zamanda uzun zamandırbeklenen Kamu Hastane Birlikleri’ninoluşmasınıdüzenleme rolünü de taşımaktadır.

Sağlık Bakanlığı Teşkilat Yasasına Göre Merkez Teşkilatta Yer

Alacak Müdürlükler• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü• Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü• Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü• Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü• Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü• Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü• Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü• Hukuk Müşavirliği• Denetim Hizmetleri Başkanlığı• Strateji Geliştirme Başkanlığı• Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü• Özel Kalem Müdürlüğü

• Bakanlık bünyesinde Yüksek Sağlık Şurası, Tıpta Uzmanlık Kurulu ve Sağlık MeslekleriKurulu olmak üzere üç kurulun yapısı da düzenlenmiştir.

• Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nün Bakanlığa bağlı, özel bütçeli, kamu tüzel kişiliği haiz yapısını koruduğu görülmüştür.

19/11/2015

15

Sağlık Bakanlığı’nın Görevleri• Bakanlık;

strateji ve hedefleri belirleme,planlama,düzenleme vekoordinasyon yapma, uluslararası ve sektörler arası işbirliği gerçekleştirme, rehberlik, izleme,değerlendirme, teşvik, yönlendirme ve denetleme, müeyyide uygulama, acil durum ve afet hallerinde sağlık hizmetlerini planlama ve yürütmebölgesel farklılıkları gidermeye ve herkesin sağlık hizmetine

erişimini sağlamaya yönelik tedbirler alma görevleri yüklenmiştir.

• Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinivermek üzere hastanelerin, ağız ve diş sağlığımerkezlerinin ve benzeri sağlık kuruluşlarınınaçılması, işletilmesi,faaliyetlerinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve denetlenmesi, buhastanelerde her türlü koruyucu, teşhis, tedavive rehabilite edici sağlık hizmetlerininverilmesini sağlamakla görevli, Bakanlığa bağlıTürkiye Kamu Hastaneleri Kurumu kurulmuştur.

• Bakanlık hastaneleri, Türkiye Kamu Hastanenleri Kurumunabağlı olarak illerde kurulacak Kamu Hastaneleri Birliklerinebağlı olarak hizmet sunacaklardır.

• 663 sayılı KHK de “Kurum tarafından, kaynakların etkili veverimli kullanılması amacıyla Kuruma bağlı ikinci ve üçüncübasamak sağlık kurumları, il düzeyinde Kamu HastaneleriBirlikleri kurularak işletilir.

• Hizmetin büyüklüğü gözönünde bulundurulmak suretiyleaynı ilde birden fazla birlik kurulabilir ve bir ilde birlikkapsamı dışında sağlık kurumu bırakılamaz.

• Birden fazla birlik kurulan illerdeki ve belli bölgelerdekibirliklerden biri koordinatör olarak görevlendirilebilir” denilmektedir. Türkiye genelinde 100 birliğin kurulması planlanmaktadır.

Kamu Hastaneleri Birlikleri

• Birlik teşkilatı, genel sekreterlik vehastane yöneticiliklerindenoluşmaktadır.

• Genel sekreterlik birliğin en üst karar, yetki ve yürütme organıdır.

• Genel sekreterlik bünyesinde tıbbîhizmetler, idarî hizmetler ve malîhizmetler başkanlıkları kurulur.

Kamu Hastaneleri Birlikleri

• Birliğe bağlı hastaneler hastane yöneticisi tarafındanyönetilecektir.

• Hastane yöneticisine bağlı olarak başhekimlik, idarî ve malîişler ile sağlık bakım hizmetleri müdürlükleri kurulacak. Kurum tarafından, birliklerin ve hastanelerin büyüklükleridikkate alınarak belirlenen hallerde, birlik vehastanelerdeki yönetim görevleri tek kişiye verilebilir, hastanedeki müdürlüklerin sayısı dörde kadar artırılabilirve bu durumda görev dağılımları yeniden belirlenir.

• Ayrıca, Kurumca tespit edilen norm ve standardı aşmamakkaydıyla genel sekreter tarafından belirlenen sayıdabaşhekim yardımcılıkları ve müdür yardımcılıklarıoluşturulabilecektir.

Kamu Hastane Birlikleri Teşkilet Şeması

19/11/2015

16

Genel SekreterinGörevleri

• Birliği belirlenen hedef, politika ve stratejilere, ilgili düzenlemelere ve performans programına göreyönetmek,

• Birliğin faaliyet ve işlemlerini denetlemek, yönetimsistemlerini değerlendirmek, işleyiş ve yönetimsüreçlerinin etkililiğini gözetmek, yönetimin, kalitenin ve verimliliğin geliştirilmesini sağlamak,

• Birlik bünyesindeki sağlık kurumlarında etkili veverimli hizmet sunumunu sağlamak, bu amaçlakaynak ve personel ihtiyaçlarını tespit etmek, istihdam planlaması yapmak ve personelhareketlerini gerçekleştirmek,

Genel SekreterinGörevleri

• Hastaneler arası koordinasyon ve diğer kurum vekuruluşlarla işbirliğini sağlamak.

• Bütçe ve yatırım tekliflerini hazırlayarak kurumasunmak,

• Birlik ile ilgili istatistikî bilgilerin takibini sağlamak, birliğin malî tablolarını birleştirmek ve alınabilecekönlemler hakkında kuruma önerilerde bulunmak,

• Hasta hakları, hasta ve çalışan memnuniyeti vehastaların sosyal ihtiyaçlarına yönelik hizmetleringeliştirilmesini, tıp ve kamu görevlileri etikilkelerinin uygulanmasını sağlamak,

Genel SekreterinGörevleri

• İlgili mevzuat çerçevesinde birlikgelirlerinin tahakkuk ettirilmesini, gelir vealacakların takip ve tahsili ile harcamaişlemleri ve muhasebe hizmetlerininyürütülmesini sağlamak,

• Birlik ile ilgili diğer görevleri yürütmek,• Genel sekreter gerektiğinde sınırlarını

yazılı olarak belirlemek suretiyleyetkilerinden bir kısmını alt birimyöneticilerine devredebilir.

• Hastane yöneticisi ise, hastane ölçeğinde GenelSekreterin görev, yetki ve sorumluluklarına sahipolup, hastanede tüm hizmetlerin verimli vemevzuata uygun şekilde yürütülmesinden GenelSekretere karşı sorumludur.

• Kanun Hükmündeki Kararname de hastanelerin; tıbbîve malî kriterler ile kalite, hasta ve çalışan güvenliğive eğitim kriterleri çerçevesinde Kurumcabelirlenecek usûl ve esaslara göre altı aylık veya biryıllık sürelerle değerlendirmeye tabi tutulacağıbelirtilmektedir.

• Bu değerlendirme, kamu veya özel değerlendirmekuruluşlarına da yaptırılabilecektir.

• Değerlendirme sonuçlarına göre hastaneler yukarıdanaşağıya doğru (A), (B), (C), (D) ve (E) şeklindegruplandırılacaktır.

• Birliğin grubu, hastanelerinin ağırlıklı ortalamasına görebelirlenecektir.

• Kamu Hastaneleri Birliğine bağlı hizmet verecekhastanelerin henüz çalışma usul ve esaslarına ilişkinyönetmelikler çıkmamıştır.

• Hastaneler ilgili yönetmelikler hazırlanıncaya kadar eskiyönetim yapısını muhafaza etmektedir.

• Hastanelerin mevcut işleyişi ile ilgili en temelyönetmeliklerden birisi “Yataklı Tedavi Kurumları İşletmeYönetmeliği” dir.

Başhekimlik

• Hastanelerin birliklere bağlanmadanönceki şu andaki yapıya göre yanihastane yöneticileri atanıncaya kadarkamu hastanelerinin organizasyonundaen üstte Başhekim bulunmaktadır.

• Başhekimlik makamı, hastanedeki tümfaaliyetlerin yönetiminden sorumlu, en üst idari pozisyonu oluşturmaktadır.

19/11/2015

17

• Merkez teşkilatı tarafından saptanan kararlar vehazırlanan planlar dâhilinde hastanelerde günlükfaaliyetlerin yürütülmesi yetkisi Başhekimeverilmiştir. Sorumluluk kendisinde kalmak üzereBaşhekim, bu yetkinin bir kısmını fonksiyonelyöneticilere devredebilmektedir.

• Mali işleri hastane müdürüne, hemşirelikhizmetlerini Başhemşireye, tıbbı hizmetleri uzmanhekimlere, teknik hizmetleri ise mühendisesorumluluk kendisinde olmak üzere devredebilir.

• Diğer taraftan Başhekim görevlerinin yerinegetirilmesinde kendisine yardımcı olmak üzereyardımcı tayin edebilmektedir.

Başhekimin Görev veYetkileri

• Kurumun tıbbi, idari ve eğitim hizmetleriningörevlilerce en iyi şekilde yönetilmesini sağlar.

• Bu hizmetlerin yapılmasını izler, en az haftadabir kez denetler.

• Kurumun verimli olarak çalıştırılması, işlerinsürat ve kolaylık içinde yapılması, kaliteyidüşürmeden ekonomi sağlaması ile hizmetiolabilecek en yüksek düzeye çıkarmak içingerekli tedbirler alır.

• Bütün personelin görev ve hizmetle ilgilihallerde doğrudan doğruya amiridir.

Başhekimin Görev veYetkileri

• Personelin işe geliş ve gidiş saatlerini düzenler, devam cetveline imza atmalarını sağlar ve kontroleder.

• Kurumdaki nöbet faaliyetlerini takip eder. Yönetmeliğe aykırı hareket edenler hakkında gereklidisiplin işlerini yapar.

• Personelin nezaket kurallarına riayet etmesinisağlar.

• Personelin, hasta ve yakınlarının yanında,teşhis ve tedavi konusundaki tartışma, tenkitlerine engel olur.

• Ambar, depo, eczane, laboratuvar gibi birimlerdekifaaliyetlerin görevliler tarafından yerinegetirilmesini sağlar.

Başhekimin Görev veYetkileri

• Tabiplerin hastalara verilmek üzere yazdıkları ilaç, yiyecekve içeceklerin tıbbi yönden iyi bir şekilde hazırlanmasındansorumludur.

• Hastanedeki bütün tesisat, cihaz ve malzemeyi sık sıkkontrol eder.

• Yönetmelik hükümlerine aykırı düşmemek şartıylahizmetlerde sürat, kolaylık ve tasarruf sağlayacaktedbirleri alır ve yöntemleri geliştirir.

• Personelin görev yerlerini ve yıllık izinlerini düzenler.• Ancak daha öncede belirtildiği üzere hastaneler birliğe

dönüştüğünde başhekimin yetki ve sorumlulukları tibbihizmetlerin işleyişi ile sınırlı kalacaktır.

• Bu işlevlerden büyük bir kısmı hastane yöneticilerineaktarılacaktır.

İdari ve Mali İşler Müdürlüğü

• Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinegöre hastanenin idari, mali ve teknik hizmetlerindegörevli, yetkili ve sorumlu yönetici hastanemüdürüdür.

• Hastane müdürü: Sağlık yönetimi, işletme, iktisat, muhasebe, maliye, kamu yönetimi, hukuk ve sağlıkalanında eğitim veren dört yıllık fakülte veyayüksek okul mezunu ve en az sekiz yıl hastanemüdür yardımcılığı görevinde veya Bakanlıkteşkilatında şube müdürü olarak çalışanların altı yıl, daha üstü görevlerde bulunanların ise en az iki yıl bugörevde çalışmış olması gerekir

Hastane Müdürünün Görev veYetkileri

• Kurumun idari, mali ve teknikhizmetlerini kanun, tüzük, yönetmelik veemirler uyarınca yürütmekle yükümlü veyetkilidir.

• Kurumun en verimli şekilde çalışmasınısağlamak üzere her türlü ihtiyaçlarınızamanında tesbit eder ve sağlanması içingerekli tedbirleri alır. Baştabibinvereceği talimata göre sonuçlandırır.

19/11/2015

18

Hastane Müdürünün Görev veYetkileri

• Satınalma, depolama, ambar ve depodançıkış hizmetlerini yakından izler ve gereğigibi yapılmasını sağlar.

• Günlük iaşe tabelalarını kontrol eder, bunagöre ambardan çıkacak veya dışardangelecek gıda maddelerinin vaktindemutfağa teslimini sağlar.

• Cihaz, her türlü motor, eşya ve bina onarımıgibi işlerin ilgililerce zamanında yapılmasınısağlar.

Hastane Müdürünün Görev veYetkileri

• İdari birimlerin görevlerini düzenli ve verimlibir şekilde yapmalarını sağlamakla genel idarehizmetlerinde çalışan kendisine bağlı personelinmevcut kanun tüzük ve yönetmelikler uyarıncagörev yetki ve sorumluluklarını belirlemekleyükümlü ve doğrudan baştabibe karşısorumludur.

• Kurumda gerekli emniyet tedbirlerini alır. SivilSavunma uzmanı yoksa sivil savunma, deprem,yangın ve su baskınları gibi olağanüstü haller içingenel olarak Devlet Kuruluşları idare amirlerineyüklenmiş görevleri titizlikle yürütür.

Hastane Müdürünün Görev veYetkileri

• Kurumun periyodik istatistik, poliklinik velaboratuvar çalışma cetvellerini vaktinde, doğruve eksiksiz olarak düzenleterek merciinegönderir.

• Sıhhi, idari, mali ve her çeşit evrak vecetvellerin de kurumca zamanında düzenlenip aitolduğu makama gönderilmesini sağlar.

• Bulaşıcı hastalıklar teşhisi konulan vak'aları vebunlardan ölenleri kurumun bulunduğu yerinsağlık amirine günü gününe ve ayrıntılı birşekilde haber verir.

Hastane Müdür Yardımcısı

• Hastane müdürünün görevlerine yardımeder.

• Hastane müdürünün kendisine vereceğiidari, mali ve teknik görevlerde kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuatagöre hizmet görür. Hastane müdürününyokluğunda onun görevini yapar.

Hastane Müdür Yardımcısı

• Bunların dışında;– kurumun idari, mali ve teknik hizmetlerini

kanun, tüzük, yönetmelik ve emirler uyarıncayürütmekle yükümlü ve yetkilidir

– Kurumun en verimli şekilde çalışmasını sağlamak üzere her türlü ihtiyaçlarını zamanında tespit

eder ve sağlaması için gerekli tedbirleri alır,– Satınalma depolama, ambar ve depodan çıkış

hizmetlerini yakından izler ve gereği gibiyapılmasını sağlar.

• Hastane müdürünün yardımcılarıarasında yapacağı görev dağılımına göregruplandırılabilecek hastane işletmesifaaliyetleri şu şekildesıralanabilmektedir:

19/11/2015

19

Hastane İşletmesi Faaliyetleri

• Mali hizmetler: bütçe, maaş tahakkuk, satınalma, ayniyat, ambar ve depo,

• Hasta kabul hizmetleri; hasta kabul ve taburcu, arşiv, tıbbi istatistik, halkla ilişkiler, dinhizmetleri,

• Personel hizmetleri; personel, gönüllüler, kütüphane, emniyet, posta, genel hizmetler,

• Teknik hizmetler; teknik elemanlar, santral, tamir, bakım, onarım, tıbbi cihazlar, bahçıvan,çamaşırhane, ütü, terzi, berber gibihizmetlerdir.

Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü

• Sağlık bakım hizmetleri, hastaların teşhis ve tedavifaaliyetlerinde tıbbi hizmetlere yardımcı olanbirimlerdir.

• Tıbbi Destek hizmetleri olarak daadlandırabileceğimiz bu hizmetler ilgili servisuzmanının sorumluluğunda yapılmaktadır.

• Bu birimlerde çalışan sağlık profesyonellerinin işyükleri ve personel sayıları giderek arttığından, bu birimler ayrı bir organizasyonu gerektirecekkadar büyümüşlerdir.

• Sağlık bakım hizmetler müdürlerinin kimlerolacağına dair henüz yönetmelik çıkmadığından net bir meslek grubu belirtilmemiştir.

• Ancak hastaların tıbbi bakım hizmelerindensorumlu olan başhemşireliğin (HemşirelikHizmetleri Müdürlüğü) ve diğer tıbbidestek ünitelerde görev yapansorumluların; başeczacı, başdiyetisyen, fizyoterapist, laboratuar ve röntgenbaşteknisyenleri diğer sağlıkprofesyonellerinin bu müdürlük bünyesindeolacağı tahmin edilmektedir.

Başhemşirenin Görevleri

• Başhemşire; yüksek hemşirelik okuluveya sağlık meslek lisesi mezunu olup, mesleklerinde en az on yıl çalışmış ve iyisicil almış hemşireler arasındanbaştabibin teklifi ile Bakanlıkça atanır.

• Hasta bakım hizmetlerinin en iyi şekildegörülmesini sağlamakla görevli olupdoğrudan Baştabibe karşı sorumludur.

Başhemşirenin Görevleri

• İsterse sürekli olarak kurumda kalabilir.• Kurumda çalışan başhemşire yardımcıları,

servis sorumlu hemşireleri, başebe ilekendisine bağlı diğer hizmet birim amir vesorumlularının birinci derecede amiri oluphasta bakımı hizmetlerinde görevlipersonelin zamanında ve gereğinceyönetmelik hükümlerine göre görevyapmalarını sağlamak ve kontrol etmekleyükümlüdür.

Başhemşirenin Görevleri

• Gerekli noksanlıkları tıbbi konularda baştabibe, idari konularda hastane müdürüne bildirir.

• Hizmetlerin yapılması sırasında gördüğü eksik vekusurları gidermek ve yapamıyacağı veya yetkisidışında kalan işleri baştabibe zamanındabildirmekle görevlidir.

• Kendisine bağlı hizmetlerdeki personelin çalışmayerlerinin belirlenmesi ve bunların yerlerinindeğiştirilmesi ile ilgili hususlarda görüş veisteklerini baştabibe iletir ve verilen kararlarıuygular.

19/11/2015

20

Başhemşirenin Görevleri

• Hemşire, ebe, hemşire yardımcısı ve yardımcıhizmetler sınıfı personelinin, mesleki bilgi vetecrübelerinin gelişmesine yardımcı olmakamacıyla hizmet içi eğitimini sağlar.

• Yeni mesleğe girmiş olanlara mesleğin yüceliğinianlatır.

• Hastalara karşı müşfik olmaları ve daima iyidavranmaları hususunda uyarmalarda bulunur.

• Kendi tutum ve hareketleriyle onlara iyi birörnek olmağa çalışır.

Başhemşirenin Görevleri

• Hasta bakımı ile ilgili hususlardan sorumlu olaraközellikle, hastaların temizlik vebeslenmelerine ve yatıp kalkmalarına, ilaçlarınınvaktinde verilip verilmediğine, yemeklerinin bölümve dağıtımına nezaret eder.

• Klinik ve polikliniklerin genel temizlik ve düzeninisağlar. Hasta ziyaretlerinin servislerde hastabakımı yönünden kontrolünü yapar.

• Hemşire ve kendisine bağlı diğer personele aitnöbet ve izin cetvellerini düzenler ve baştabibeonaylatır.

• Bu listelerde sonradan değişiklik yapmak gerekirsebaştabibe haber verir.

Başhemşirenin Görevleri

• 100 Yataklı ve daha büyük kurumlarda baştabibtarafından mesleklerinde en az beş yıl çalışmışve iyi sicil almış hemşireler arasından standartkadroyu aşmamak üzere yeteri kadarbaşhemşire yardımcısı görevlendirilir.

• Başhemşire yardımcısı sürekli olarak kurumdakalabilir.

• Başhemşire yardımcısı, başhemşirenin vereceğigörevleri yapmakla ve başhemşireninbulunmadığı hallerde de kendisine vekâletetmekle yükümlüdür.

Komisyonlar

• Kamu hastanelerinde hizmetlerin daha verimli veetkin olarak yürütülmesi birimler arasındakoordinasyonun sağlanması ve denetim amacıyla,

hastane konseyi, enfeksiyon komitesi, etik ve hasta hakları komitesi, temizlik komitesi, satınalma komisyonu, muayene komisyonu,sayım komisyonu

bulunmaktadır.

Hastane Konseyi

• Yataklı tedavi kurumlarında baştabibin başkanlığıaltında bütün servis, laboratuar şef veya uzmanları, hastane müdürü ve başhemşirenin katılmasıyla birkonsey kurulur.

• Konsey salt çoğunlukla yılda en az dört defatoplanır.

• Bunun dışında Baştabip lüzum gördükçe gündemliolarak konseyi her zaman toplantıya çağırabilir.

• Bu toplantılarda kurum ile ilgili ilmi ve idari konulargörüşülerek çoğunluk ile alınan kararlar özel karardefterine kaydedilir. Bu kararın uygulanması ve takibi tabipliğe aittir.

Hastane Konseyi

• Hastane konseyinin üyeleri statü olarakbirbiriyle eşit seviyededir.

• Bu nedenle aralarında bir alt üst ilişkisibulunmamaktadır.

• Aralarındaki ilişki ortaklık ilişkisinebenzemekte, kararlar oy birliği ilealınmaktadır.

• Ama konseyin hangi noktalarda görevyapacağının belirsizliği, sorumluluğununbulunmaması, konseyin işlerlilik kazanmasınıengellemiştir.

19/11/2015

21

Hastane Konseyi

• Hastane konseyinde hekim ve diğeruzmanların büyük çoğunluğuoluşturmaları başhemşire ve hastanemüdürünün görüş ve önerilerini dilegetirmelerinde ve savunmalarında birengel teşkil edebilmektedir.

• Diğer husus, konseyin aşırı kalabalıkolması toplantıların verimsiz ve sonuçsuzkalmasına neden olabilmektedir.

Üniversite Hastaneleri

• Üniversite hastaneleri, Türk Sağlık Sisteminde hizmetsunumu bakımından önemli role sahip kuruluslardır.

• Üçüncü basamak sağlık hizmeti sunmaktadırlar.• 2547 sayılı Yüksek Ögretim Kanunu’nun 3. Maddesi’nde,

uygulama ve araştırma merkezleri olarak tanımlananüniversite hastaneleri,

hem sağlık sorunlarının çözümünde rol almakta hem de tıp eğitimi vermektedir.

• 2010 yılı Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye'de toplam62 üniversite hastanesi var olup, bu hastanelerin 35001 adet fiili yatağı bulunmaktadır.

• Fiili yatak bazında ihtiyacın yaklaşık %17,5'ini karşılamaktadır.

Üniversite Hastaneleri

• Diğer organizasyonlarda olduğu gibi hastaneorganizasyonlarında da üst, orta ve alt kademe yönetimorganları bulunmaktadır.

• Üst kademe yönetim organları, yönetim kurulu (ve bu kuruladına hastanenin belirli işlerini takip eden veyakoordinasyonunu sağlayan komitelerden) ve başhekimdenoluşur.

• Başhekimliğin altında ise fonksiyonel yöneticiler yeralmaktadır.

• Bunlar tıp hizmetleri, yardımcı tıp hizmetleri,hemşirelikhizmetleri ve mali-destek hizmetleridir.

• Bu fonksiyonel alandaki idari pozisyonlar ise orta kademeyönetim organlarını oluşturur.

Üniversite Hastanesi Organizasyonu

Üniversite Hastanesi Organizasyonu

• Bazı üniversite hastanelerinde genel kurul veya hastanelertıbbi danışma kurulu da yer almaktadır.

• Hacettepe Üniversitesi Hastanesinde Hastaneler TıbbiDanışma Kurulu, Hastaneler Genel Direktörü, HastanelerBaşmüdürü gibi farklı hastane organları olsa da temeldetüm üniversite hastanelerinde durum aynıdır.

• Tıp hizmetleri grubunda poliklinikler, klinikler, ameliyathane, yoğun bakım merkezi, sterilizasyon veanestezi ve reanimasyon hizmetleri yer almaktadır.

• Tıp hizmetleri hekimler tarafından verilen veyahekimlerin sorumluluğunda yürütülen hizmetlerdir. Tıphizmetlerinin hastanede planlanması, organizasyonu vedenetim görevi başhekimindir.

• Başhekim aynı zamanda hastaneyi yönetmeklegörevlidir.

19/11/2015

22

Yardımcı Tıp Hizmetleri

• Türkiye'de ayrı birer organizasyon yapısınasahip olmayıp kimisi başhekime, kimisi de hastane müdürüne bağlıdır.

• Hemşirelik organizasyonunun başındabaşhemşire bulunmaktadır.

• Başhemşire, Yüksek Hemşire Okulu mezunuolup, mesleğinde tecrübeli hemşireler arasındanBaşhekimin önerisiyle Rektör tarafından atanır.

• Başhemşire, hemşirelik hizmetlerinin kanun, tüzük ve yönetmelikler uyarınca yönetilmesindenBaşhekime karşı sorumludur.

• Hastanelerde tıp, yardımcı tıp ve hemşirelik hizmetleri dışındakalan hizmetler, idari hizmetler olarak, hastane müdürününsorumluluğunda organize edilmektedir.

• Mali hizmetlerin sorumluluğu tahakkuk memuru olarak hastanemüdürünün sorumluluğundadır.

• Üniversite hastanelerinin de yönetim ve organizasyon açısındantam bir standardı yoktur.

• Üniversitelere göre farklılık göstermekle birlikte genel birorganizasyon yapısından söz edilebilir.

• Bazı hastanelerde Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürleri(Başhekimler) direkt Rektöre bağlı çalışırken, bazı hastanelerdeTıp Fakültesi Dekanlığına bağlı görev yapmaktadır.

• Üniversite hastaneleri organizasyon yapıları, kamu hastaneleri ileparalellik göstermekle beraber bazı yönlerden Sağlık Bakanlığınabağlı hastanelerden ayrışırlar.

• Her ne kadar Üniversite Hastaneleri Birliği adıaltında bir birlik kurulsa da üniversitehastanelerinin her birinin tek başına hareketeden kurumlar olması, ortak ihale, ölçekekonomisi, personel kaydırması, stok yönetimi, gibi avantajlardan yararlanmalarına engelolmaktadır.

• Ayrıca eğitim hastanelerinde olduğu gibi üçüncübasamak hastalarının tedavi edildiği üniversitehastanelerinde Sağlıkta Uygulama Tebliği(SUT) fiyatlarının yetersizliğinin etkisi de hizmet sunumunu önemli ölçüde etkilemektedir.

Özel Hastanelerin Organizasyonu

• Özel hastaneler, faaliyet alanlarına, hizmet birimlerine, yatak kapasitelerine, teknolojik donanımlarına ve hizmetverilen uzmanlık dallarının nitelik vesayısına göre farklılık gösteren genel veözel dal hastaneleridir.

• Türkiye’de özel hastaneler; birbirindenoldukça bağımsız, idari açıdan özerkyapıdadırlar.

Özel Hastanelerin Organizasyonu

• 1980’li yıllardan sonra izlenen liberal politikalar sonucundave özellikle 2000’li yıllarda sosyal güvenlik kapsamında olanhastaların özel sağlık kuruluşlarından da hizmet almayabaşlaması sonucunda, özel hastane sayısı hızla artmıştır.

• 2010 yılı Sağlık Bakanlığı verilerine göre özel hastane sayısı489’a, yatak sayısı da 28063’e çıkmıştır.

• Kurumsallaşmış ve belirli büyüklüğe ulaşmış özelhastanelerin büyük bir çoğunluğunda hastane yönetimi, mütevelli heyeti ya da yönetim kurulu olarak adlandırılanyönetim ekibine bırakılmıştır.

• Ancak Sağlık Bakanlığı açısından özel hastanelerde sorumlubir mesul müdür bulunmak durumundadır.

Özel Hastanelerin Organizasyonu

• Özel Hastaneler Yönetmeliğinde özel hastanelerintıbbî, idarî ve teknik hizmetleri bir mesul müdürsorumluluğunda yürütülür denilmektedir.

• Hastanede kadrolu olan ve muayenehane veya başkabir sağlık kurum/kuruluşunda çalışmayan tabip veyauzman tabiplerden biri mesul müdür olabilir.

• Mesul müdür yanında yönetmeliğin 16 ncı maddesininüçüncü fıkrasında öngörülen niteliklere sahip olanbir tabip, mesul müdür yardımcısı olarak görevyapabilir, bu sayı hastane sahibince birden fazlatayin edilebilir ve mesul müdür yardımcılarınınSağlık Bakanlığı’na bildirilmesi gerekir.

19/11/2015

23

Mesul Müdür

• Özel hastanelerde mesul müdür, hastanedeki tümhizmetlerden yönetim ekibine karşı sorumlu birorgan olup, mesul müdür yönetim kurulunun vermişolduğu yürütme yetkisini kullanarak hastaneyi idareeden kişidir.

• Yürütme açısından bakıldığında organizasyonuntepesinde mesul müdür bulunur.

• Mesul müdür fonksiyonel alanlardaki yetkisini ilgilifonksiyonel yöneticilere devretmektedir.

• Söz gelişi tıp hizmetlerinin yürütülmesiyle ilgiliyetki başhekime, hemşirelik hizmetlerininyürütülmesiyle ilgili yetki başhemşireyedevredilmektedir.

Mesul Müdür

• Bu bakımdan hastane hizmetleri, mesulmüdür ve fonksiyonel yöneticilerden oluşanbir ekip tarafından yürütülmektedir.

• Bu yüzden de, biçimsel açıdan mesul müdürile fonksiyonel yöneticiler arasında bir astüst ilişkisi bulunmasına rağmen; faaliyetlergerçekte ortaklık ilişkisi içindeyürütülmektedir.

• Ortaklık ilişkilerine dayanan ekip içindemesul müdürün rolü ise liderliktir.

Mesul Müdürün Görev, Yetki veSorumlulukları

• Hastanenin tıbbı, idari mali ve teknikhizmetlerini mevzuata göre idare etmek vedenetlemek,

• Özel hastanenin ruhsatlandırılmasından sonra, her türlü personel, bina tesis grup ve türdeğişikliklerini müdürlüğe bildirmek,

• Hastane adına belge onaylamak,• Bakanlık ve müdürlük ile ilgili olan her türlü

muharebe ve yazışmaları yürütmek,• Hastanenin personel ve hizmet kalite

standartlarını korumak ve geliştirmek,

Mesul Müdürün Görev, Yetki veSorumlulukları

• Hastanenin tıbbı kayıt ve arşiv sistemini oluşturmakve kayıtların düzenli doğru bir şekilde tutulmasınısağlamak,

• Hastanenin denetim defterini muhafaza etmek, denetimler sırasında denetim elemanlarıncaistenilen her türlü bilgi ve belgeleri hazır hale getirmek,

• Hastane hizmetlerinin tam gün esasına göre süreklive düzenli olarak işlemesini takip ve kontrol etmek,

• Hastanenin türüne, yatak sayısına, personelmevcuduna ve iş hacmine göre tesis edilen tıbbi,idari mali ve teknik destek birimleri arasındakoordineli ve uyumlu çalışmayı temin etmek,

Mesul Müdürün Görev, Yetki veSorumlulukları

• Mesul müdürün görevleri yerine getirebilmesineyardımcı olmak üzere, hastanenin büyüklüğüne göremüdür yardımcısı sayısı, özel hastanenin yataksayısındaki artışla doğru orantılı olarak artmaktadır.

• Mesul müdürün görevden alınması, istifası, mesulmüdürlük şartlarından herhangi birini kaybetmesiveya vefatı gibi hallerde; hastanenin yönetim kurulutarafından, en geç bir ay içerisinde özel hastaneyönetmeliğindeki şartları taşıyan yeni bir mesulmüdür görevlendirilerek gerekli bilgi ve belgelerBakanlığa gönderilmek üzere İl Sağlık Müdürlüğüneteslim edilir. Yeni mesul müdür adına, Bakanlıktarafından mesul müdürlük belgesi düzenlenir.

Yönetim Kurulu

• Hastane üst yönetimi veya hastane yönetimkurulu, hastanenin tüm faaliyetlerinden vehastanenin mal varlığının yönetimindensorumlu en üst organdır.

• Hastanenin pay sahiplerinin ajanıdurumundadır ve hastanenin pay sahiplerilehine çalışmasını sağlamaya yönelmişlerdir.

• Yönetim kurulu, mesul müdür ile birliktehususi hastaneler kanunu ve bu tüzükesaslarına göre bir iç hizmet yönergesidüzenlemesi gerekir.

19/11/2015

24

Yönetim Kurulu

• Bu yönergede hastaların kabul koşul veyöntemleri, sınıfına göre hastalardan alınacakücret ve ne zaman alınacağı, hasta emanet veeşyasının saklanması, hasta ziyaret saatleri, sınıflarına göre hasta odalarının niteliklerihastanın özel durumunun gerekleri dışındaverilecek yemeklerin nitelik ve niceliği, yemekzamanları, ölüm halinde yapılacak dezenfeksiyon, tabiplerin nöbet görevleri, hemşirelerin hastabakıcıların ve diğer hizmetlerin görevleri ve içhizmetler ile ilgili hususların gösterilmesizorunludur.

Yönetim Kurulu

• Hastaneler büyüklük, amaç ve yapılanma açısındanfarklılaştıkça, yönetim kurulunun profili de değişimeuğramıştır.

• Hastane yönetim kurulunda ortalama on dört üyebulunmaktadır.

• Bu sayı yatak sayısı bakımından küçük hastanelerde sekizveya dokuz; büyük hastanelerde ise yaklaşık yirmi beşcivarındadır.

• Hastane yönetim kurulunun hastane içinde en fazla ilişkiiçinde bulunduğu iki organ vardır.

• Bunlar, mesul müdür ve tıp hizmetlerinin genel sorumlusubaşhekimdir.

• Hastane yönetim kurulunun yaptığı en önemli görev, hastane yöneticisini seçmektir.

Yönetim Kurulunun Görevleri

• Kurumsal amaçları belirlemek,

• Kendi çalışma organizasyonunuoluşturmak,

• Hastanenin ana plan ve programlarınıdeğerlendirmek ve onaylamak,

• Hastanenin başlıca yönetsel politikalarınıgeliştirmek ve gözden geçirmek,

Yönetim Kurulunun Görevleri

• Hastane yöneticisi atamak ve yöneticininperformansını değerlendirmek,

• Hastanenin günlük işleri ile ilgili olarakhastane yöneticisine önerilerde bulunmak,

• Hastanenin önemli kararlarınıdeğerlendirmek ve onaylamak,

• Hastanenin bir yıl önceki bilanço, faaliyetraporu ve kesim hesaplarını müzakereetmek ve onaylamak,

Yönetim Kurulunun Görevleri

• Hazırlanan hastane bütçesini müzakereetmek ve onaylamak,

• Personel ile ilgili teklifleri kararabağlamak,

• Hastaneye mali kaynak temin etmek.

Yönetim Kurulu Organizasyonu

• Yönetim kurulu iç organizasyonunda, bir başkan veyardımcı, bir sekreter bulunmaktadır.

• Yönetim kurulu başkanı toplantılara başkanlıketmek, ekip üyeleri arasında iş bölümü yapmak, toplantı tutanaklarının tutulmasını sağlamak ilegörevlidir.

• Başkan yardımcısı ise, başkanın yokluğunda onunyerini almak ve vereceği işleri yapmakla görevlidir. Sekreter ise toplantı tutanaklarını tutmak, yazışmaları yapmak başkanın isteği üzerine üyeleritoplantıya çağırmak, başkanlığa gönderilen raporlarıüyelere dağıtmak gibi görevler üstlenmiştir.

19/11/2015

25

• Yönetim kurulu, hastanenin tümünüilgilendiren stratejiyi ve politikalarıbelirlemekte, tıp hizmetleriorganizasyonu da faaliyetlerini, bu genelstrateji ve politikalar çerçevesindeyürütmektedir.

Komiteler

• Kamu hastanelerinde de olduğu gibi özelhastanelerde de komiteler yeralmaktadır.

• Bu amaçla oluşan komiteler hastanedenhastaneye değişmektedir. Hastaneyönetimi tarafından oluşturulabilecekbaşlıca komiteler şunlardır:

Özel Hastanelerde Komiteler

• Yürütme kurulu komitesi• Tıp Komitesi• Finans Komitesi• Hasta Hakları Komitesi• Koordinasyon Komitesidir.• Ameliyathane Komitesi• Yoğun bakım Komitesi• Acil Servis Komitesi• Afet Komitesi• Beslenme Komitesi