12 Podosophia nr. 2, maart 2014

Neurolinguïstisch programmeren

Handige tools om ontspannen te werkenPodotherapeuten verrichten veel verschillende taken die om uiteenlopende competenties vragen. Om dit met plezier te kunnen doen, biedt neurolinguïstisch programmeren (NLP) een schatkist aan tools die helpen bij het snel afstemmen op een nieuwe patiënt. Of bij het spreken van letterlijk en figuurlijk dezelfde taal. Of bij het begrijpen van verbale en non-verbale feedback van de patiënt. NLP helpt je om je grenzen te herkennen, je energie te bewaken en doelen te bereiken.

Tekst: Nancy Verhoeven, gecertificeerd NLP master, podotherapeut, podoposturaaltherapeut en docentBeeld: Marjon Verhoeven

NLP werd in de jaren ’70 ontwikkeld door Richard Bandler (gestalttherapeut en wiskundige) en John Grinder (professor in Linguïstiek) aan de universiteit van Santa Cruz (VS). Ze bestudeerden drie bijzonder begaafde communicatie-experts: Milton Erickson (hypnotherapeut), Fritz Perls (grondlegger gestalt-therapie) en Virginia Satir (gezinstherapeut). Deze mensen waren in staat om gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen te veranderen. Hun effectieve methodes zijn door Bandler en Grinder omgezet in eenvoudige, bruikbare technieken, die ze NLP noem-den. NLP bestudeert de patronen (programmering) die worden gecreëerd door de interactie tussen het brein (neuro), de taal (linguïstisch) en het lichaam. Het is een methode om je brein, de taal die je spreekt en je lichaam te leren kennen. En deze anders of nog beter en bewuster te gebruiken. De taal en lichaamstaal van een ander leer je ook beter begrijpen en hierop kun je vervolgens beter reageren.

Prikkels verwerkenEen belangrijk onderdeel van NLP is communicatie. Via onze zintuigen (zien, horen, voelen, ruiken, proeven) ontvangen we de hele dag ontelbare prikkels. We filteren die prikkels omdat we deze simpelweg niet allemaal kunnen verwerken. We laten prikkels weg, we vervormen ze en we generaliseren. Dan doen we op

onze eigen manier op basis van tijd, omgeving, energie, taal, herinneringen, beslissingen, voorkeuren, waarden, overtuigingen, ervaringen, enz. Hierdoor maken we van een externe gebeurtenis onze unieke, interne voor-stelling. Dezelfde externe gebeurtenis kan elke keer anders vervormd worden, bijvoorbeeld omdat je in een andere stemming bent of je fysiologisch anders bent. In het figuur hiernaast is een deel van de interactie te zien.

Effectief gedragOmdat ieder mens een eigen kijk op de wereld heeft, heeft ieder mens ook een persoonlijke programmering ontwikkeld. Unieke denkpatronen waarmee je beslis-singen neemt, problemen oplost, leert, evalueert en resultaten bereikt. Deze denkpatronen leiden niet altijd tot effectief gedrag. Je kunt aan bepaalde gebeurtenissen een verkeerde conclusie verbinden, bijvoorbeeld door gebeurtenissen in het verleden. NLP biedt tools om belemmerde denkpatronen te herkennen en deze te ver-anderen waardoor je problemen kunt oplossen, doelstel-lingen makkelijker bereikt, een positiever zelfbeeld krijgt en je voor effectief gedrag kunt kiezen. De stichters van NLP hebben een aantal vooronderstellingen ontwikkeld. Het zijn geen bewezen waarheden maar generalisaties, aannames die kunnen helpen bepaalde situaties, relaties en communicatie positiever te belichten. Denk maar eens na over de volgende stellingen:

Praktijkvoering

13Podosophia nr. 2, maart 2014

• elk gedrag heeft een positieve intentie;• er is geen mislukking, alleen feedback;• het onbewuste is minstens even belangrijk als

het bewuste denken;• niet communiceren is onmogelijk;• de betekenis van communicatie is de reactie die

het oproept;• lichaam en geest zijn een eenheid;• keuze is belangrijker dan geen keuze.

Positieve belevingGoed communiceren helpt u als podotherapeut de juiste gegevens te verzamelen voor een passend behandelplan. Bijvoorbeeld een heel klein half zooltje voor een mevrouw waarbij u geproefd hebt dat ze haar pumps niet uit gaat doen. Of de kleur van uw zool voor die minder intelligente topsporter, die blijft geloven dat hij beter gaat presteren als hij precies dezelfde zolen krijgt als de kampioen van de club met totaal andere statiek en dynamiek. Het is schipperen tussen het beantwoorden van de hulpvraag en uw evidence based werkwijze. Prettige communicatie leidt tot een aangename sfeer waarvan zowel u als podotherapeut als de patiënt profiteert. De patiënt voelt zich gehoord, is een prettige ervaring rijker en zal vanuit die beleving reclame voor u maken. Met het juiste taalgebruik kunt u uw patiënt motiveren zolen aan te schaffen, deze daadwerkelijk te gebruiken, uw adviezen op te volgen (bijvoorbeeld therapietrouw bij diabeten, rust in acht nemen bij sporters) en positief te denken. Deze zijn allemaal bevorderlijk voor goede resultaten.

Verschillende benaderingenAls u benieuwd bent naar de beleving achter de woor-den, kunt u makkelijker begrip opbrengen voor een vervelende uitspraak van een patiënt. Een voorbeeld: een mevrouw heeft het voor elkaar gekregen dat u door haar extra vragen en haar ja-maar-antwoorden 15 minuten bent uitgelopen. U vraagt haar vriendelijk om nu toch echt de ruimte te verlaten want u wilt de volgende patiënt niet nog langer laten wachten. Ze wordt heel boos op u en zegt dat ze er niet van gediend is om zo respectloos behandeld te worden. Als u gaat nadenken over wat deze mevrouw meegemaakt zou kunnen hebben dat ze nu zo fel reageert, is uw reactie anders dan wanneer u het als een aanval voelt op uw gedrag. Probeer beide benaderingen in uw hoofd uit en voel maar hoe verschillend uw lichaam reageert en hoe anders uw gedachten zijn. Een ander voorbeeld:

u hebt een jongen van 14 jaar in uw praktijk met duidelijk pubergedrag. Zijn klacht wordt onder andere veroorzaakt door het niet strikken van de veters van zijn te brede Nike’s. Hoe gaat u hem vertellen dat hij zijn veters moet strikken? In dezelfde taal als u tegen een dame van 70 praat? Recht tegenover hem met uw vinger omhoog? Als u naast hem gaat zitten in dezelfde houding, aangeeft dat u snapt dat het niet cool is en u samen met hem een manier van strikken probeert te verzinnen die nog enigszins toonbaar is, maakt u echt meer kans dat hij het gaat doen.

NLP lerenWat de meerwaarde van NLP voor u als podotherapeut is, kunt u zelf het beste invullen. Het biedt technieken en tools om beter om te gaan met grenzen, schuld-gevoelens, keuzes en veranderingen. NLP moet u ervaren, u moet ermee aan de slag gaan en zoals de Amerikanen zeggen: It has to be in the muscle. Het aan-bod in Nederland van NLP-trainingen en workshops is groot met onderling helaas veel kwaliteitsverschillen. Voor mensen die meer over NLP willen lezen zijn de volgende boeken aan te bevelen:• NLP voor DUMMIES. Romilla Ready en Kate Burton

(ook verkrijgbaar in kleine uitgave)• Neuro-Linguïstisch Programmeren in Nederland. Jaap

Hollander, Lucas Derks en Anneke Meijer• Verander je leven met NLP. David Molden en Pat

Hutchinson• Verander je overtuigingen. Robert Dilts