SpetsesKosta

Portoheli

Ag. Anargiri

Kilada

KranidiKineta

Ermioni

Thermisia

Metohi

IliokastroDidima

Rado

KaratzasDriopi

Kalloni

TrizinGalatas

Poros

Ag. Nektarios

Taktikoupoli

MethanaMegalohori

Ag. Theodori

KounoupitsaPalea Loutra

Kaimeni Hora

Limenaria

Angistri

Egina

Ag. Theodori

Kineta

Mazi

Rani

Eandio

Ag. Nikolaos

ParaliaPeristeria

SeliniaAmbelakia

Paloukia

Koulouri Perama

N. Peramos

Mandra

MagoulaAspropirgos

Vouliagmeni

ATENY

Psatha

K. Alepohori

Perdika

LivadhiSouvala

Pal. Epidavros

Koliaki

Trahia

Ag. Marina

Vlaheika

Hydra

Episkopi

Dokos

Z A T O K A S A R O Ń S K A

ZA

TOK

A A

RG

OL I D Z K A

M O R Z E M I R T E J S K I E

KanakiaPIREUS

Oros

532

Vigla

390

Erotas

588

SALAMINA

EGINA

POROS

ANGISTRION

HYDRA

SPETSOPOULASPETSES

PLAN MIASTA

PLAN STOLYCY

A 22

E 94

E 75

s. ???

s. 606

0 10 km

W. Sarońskie

PLANY MIAST

Zobacz koniecznie

0 ??? km

Tytuł Mapy TytułMapy

PLANY MIAST

Zobacz koniecznie

0 ??? km

Tytuł Mapy TytułMapy Tytuł MapyTytuł

PLANY MIAST

Zobacz koniecznie

Opr

ac. M

. Bia

łkow

ska,

P. Z

abag

ło

s. 616

s. 276

s. 238s. 88

s. 158

s. 298

s. 364

s. 586

s. 484

s. 552 Dodedakanez s. 424

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

601

Wys

py Sa

rońs

kie

Hydra � (s. 609) – ulubiona wyspa artystów i wyrafinowane piękno głównej osady ze słynnymi rezydencjami armatorówPoros � (s. 608) – chętnie odwiedzana przez turystów i zakochanych plażowiczówSalamina � (s. 602) – znana z bitwy morskiej w starożytności i wybitnego dramaturga EurypidesaSpetses � (s. 611) – tradycje marynistyczne, ryba à la Spetsiota i klimat przewrotnej powieści Johna Fowlesa Mag (1966)Świątynia Afai na Eginie � (s. 607) – zachowany w dobrym stanie najważniejszy zabytek wyspy

Leżące w pobliżu Aten i Attyki Wyspy Sarońskie stanowią ulubiony cel weekendowych wypadów mieszkańców greckiej stolicy. Z prawie każdej wyspy widać wzgórza Pelopone-

zu z błyszczącymi w słońcu gajami oliwnymi. Wyspy odegrały nieproporcjonalnie wielką do swoich skromnych rozmiarów rolę w greckiej historii. Odwaga ich mieszkańców jest legen-darna od czasów antycznych. O Salaminie i Eginie było głośno w V w. p.n.e. podczas słynnej bitwy Greków z Persami. Floty Hydry i Spetses zasłynęły z kolei w walkach o niepodległość Grecji w początkach XIX wieku. Nazwa zatoki, w której leżą Wyspy Sarońskie, pochodzi od króla Sarona z Troizen. Władca, goniąc na polowaniu jelenia, utopił się w jej wodach.

Region 11

Wyspy Sarońskie (Νησιά του Αργοσαρωνικού)

SpetsesKosta

Portoheli

Ag. Anargiri

Kilada

KranidiKineta

Ermioni

Thermisia

Metohi

IliokastroDidima

Rado

KaratzasDriopi

Kalloni

TrizinGalatas

Poros

Ag. Nektarios

Taktikoupoli

MethanaMegalohori

Ag. Theodori

KounoupitsaPalea Loutra

Kaimeni Hora

Limenaria

Angistri

Egina

Ag. Theodori

Kineta

Mazi

Rani

Eandio

Ag. Nikolaos

ParaliaPeristeria

SeliniaAmbelakia

Paloukia

Koulouri Perama

N. Peramos

Mandra

MagoulaAspropirgos

Vouliagmeni

ATENY

Psatha

K. Alepohori

Perdika

LivadhiSouvala

Pal. Epidavros

Koliaki

Trahia

Ag. Marina

Vlaheika

Hydra

Episkopi

Dokos

Z A T O K A S A R O Ń S K A

ZA

TOK

A A

RG

OL I D Z K A

M O R Z E M I R T E J S K I E

KanakiaPIREUS

Oros

532

Vigla

390

Erotas

588

SALAMINA

EGINA

POROS

ANGISTRION

HYDRA

SPETSOPOULASPETSES

PLAN MIASTA

PLAN STOLYCY

A 22

E 94

E 75

s. ???

s. 606

0 10 km

W. Sarońskie

PLANY MIAST

Zobacz koniecznie

0 ??? km

Tytuł Mapy TytułMapy

PLANY MIAST

Zobacz koniecznie

0 ??? km

Tytuł Mapy TytułMapy Tytuł MapyTytuł

PLANY MIAST

Zobacz koniecznie

Opr

ac. M

. Bia

łkow

ska,

P. Z

abag

ło

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.e-przewodniki.pl4

602

Wys

py Sa

rońs

kie

Sala

min

a

Salamina (Σαλαμίς)

„Unicestwieni pod tą Salaminąwołajmy teraz: Biada! biada! biada! (…) Czegośmy więc szukali pod tą Salaminą,wlokąc okręty i walcząc na morzu?”Konstandinos Kawafi s, Bitwa morska, tłum. Zygmunt Kubiak

liczba mieszkańców: 35 tys.; � \ +30 2104Salamina ma 96 km2 powierzchni. Leży bardzo blisko lądu stałego, w najwęż-szym miejscu jest od niego oddalona zaledwie o 800 m. Najwyższe wznie-sienie, góra Mavrovouni, sięga 404 m n.p.m.

Słynna z bitwy morskiej w 480 r. p.n.e. wyspa nie należy do najbardziej urokliwych zakątków kraju. W zatoce stoją wysłużone statki czekające na złomowanie. Salamina jest względnie

płaska, zabudowana i raczej nie nasta-wiona na turystykę. Można ją odwiedzić w ciągu jednego dnia, robiąc wyciecz-kę z Aten.

HistoriaPierwszymi mieszkańcami Salaminy byli zapewne Fenicjanie. Być może mieli tu jedynie przystań i nie mieszkali na sta-łe. W wojnie trojańskiej wyspiarze służy-li pod komendą Ajaksa. Salamina stała się znana po stoczonej tu we wrześniu 480 r. p.n.e. bitwie Greków z Persami. Na wodach po obu stronach wyspy zakoły-sało się łącznie co najmniej tysiąc okrę-tów. Król Persów, Kserkses, obserwował potyczkę ze srebrnego tronu wniesione-go na górę Egaleo. Grecy wygrali dzięki fortelowi oraz słynnym jednostkom – zwrotnymi trierom (były to okręty z trze-ma rzędami wioseł). Poza tym Salamina nie odegrała większej samodzielnej roli w historii. Traktowano ją właściwie jak część lądu stałego.

Triera, nowoczesny okręt starożytnych Ateńczyków, rys. Anna Fidzińska �

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

603

Wys

py Sa

rońs

kie

Sala

min

a

Bitwa pod Salaminą

„Naprzód, synowie Hellenów!Za wolność ojczyzny.”Ajschylos, Persowie, tłum. S. SrebrnyJedna z największych bitew grecko-perskich w historii Hellady rozegrała się 29 września 480 r. p.n.e. u wybrzeży Salaminy. Ta niewielka wyspa przyjęła ateńskich uchodźców po ich przegranej z Persami pod Termopilami. Ateny zajęli wówczas najeźdźcy i nic nie wskazy-wało na sukces znacznie mniejszych liczebnie wojsk greckich. Dowódca Persów, Kserkses, ani myślał o zaprzestaniu walk. Zresztą nie bez powodu zwano go „królem królów”. Jednak bogowie przewidzieli własny scenariusz wojny pomyślnej dla Greków.Nieformalne dowództwo nad flotą grecką objął Temistokles. Był wybitnym politykiem ateńskim, jednym z dziesięciu strategów, a przede wszystkim twórcą nowoczesnej floty greckiej. Temistokles obmyślił podstęp, który w dużej mierze przechylił wagę zwycięstwa na korzyść Greków. Do przygotowujących się u wybrzeży Eginy Persów wysłał swojego nie-wolnika Sikinnosa. Sługa, doprowadzony przed oblicze Kserksesa, opowiedział o waśniach panujących wśród Greków oraz o wielce prawdopodobnej dezercji wśród zbuntowanych hoplitów. To przekonało Kserksesa do przyspieszenia ataku. Nazajutrz jego okręty pędzi-ły już w stronę wąskiej cieśniny dzielącej Salaminę od wybrzeży Attyki. Na to tylko czekał Temistokles. Persowie nie domyślali się szykowanej na nich zasadzki.Ogromnym zagrożeniem dla perskich okrętów były podwodne skały, o których mogli wiedzieć tylko Grecy. Ci zresztą ukryli swoje okręty po obu stronach cieśniny, czekając na zachodni wiatr, który często nawiedzał o poranku wybrzeża ateńskie. Temistokles już wie-dział – bogowie są z Grekami.Geniusz ateńskiego dowódcy Temistoklesa przyczynił się do wygranej na morzu. To wtedy wykorzystano nowoczesne triery, czyli okręty o długości ok. 40 metrów z trzema rzędami wioseł. Do bitwy zwijano żagle i chowano pod pokład maszty. W odróżnieniu od wojsk perskich, załogi greckich trier składały się z tzw. ludzi wolnych świetnie wyszkolonych m.in w abordażu (walce toczonej wręcz na okrętach). Głównym sposobem walki floty greckiej było taranowanie, czyli niszczenie okrętu wroga przez uderzanie w boczną powierzchnię kadłuba – burtę. Taką taktykę zastosowano pod Salaminą. Kiedy część perskich jednostek w wyniku silnego wiatru zaczęła zderzać się ze sobą, schowane za skałami okręty greckie ruszyły do szturmu. Przerażone załogi perskie rozpoczęły odwrót, jednak szybkie triery greckie ruszyły w pogoń, niszcząc część jednostek. Persowie schronili się w Zatoce Falerońskiej u wschodnich wybrzeży wyspy Eginy. Kserk-ses świadomy niesprzyjających warunków nakazał ostatecznie się wycofać. Bitwę pod Salaminą uwieczniono w największych antycznych dziełach. Sam Herodot, ojciec historii, przedstawił grecko-perskie zmagania w VIII księdze Dziejów. Słynny opis walki znajduje się u Ajschylosa w tragedii historycznej Persowie, gdzie posłaniec perski (angelos) relacjonuje klęskę armii Kserksesa. Prawie dwukrotnie silniejsze wojska perskie przegrały wówczas ze sprytnymi obrońcami Grecji, a bitwa pod Salaminą doprowadziła do ostatecznego zwy-cięstwa Hellenów nad Persami.

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.e-przewodniki.pl4

604

Wys

py Sa

rońs

kie

Sala

min

aMiejsca, które warto zobaczyćGłówna miejscowość wyspy, Koulouri, zwana jest również Salamis. Mieszka tu połowa wyspiarzy. Poza XVII-wiecz-nym kościołem Panagia tou Katharou (z ikonami Markosa i Poulakisa ze szkoły kreteńskiej), można zwiedzić Muzeum Etnograficzne (› codz. oprócz sb. 8.00–14.30), mieszczące się w budyn-ku ratusza przy ulicy Konstantinou Karamanli.

Z Koulouri warto podjechać autobu-sem do klasztoru Faneromeni (Moni Faneromeni; \ +30 2104 681861; › codz. 7.00–12.00 i 15.00–19.30), jednej z głów-nych atrakcji wyspy. Monaster znajduje się 7 km na zachód od Koulouri. Wznie-siono go w 1661 r., jako budulca używa-jąc kamienia ociosanego w starożytno-ści (pochodzącego zapewne z jakiejś rozebranej świątyni). Malowidła ścien-ne wykonał m.in. mnich Markos z Argos w pierwszej połowie XVIII w.

Na południu wyspy w latach 90. XX w. profesor archeologii z uniwer-sytetu w Ioanninie, Yannos G. Lolos, zidentyfikował – na podstawie źródeł antycznych i znalezisk – grotę, w któ-rej ponoć mieszkał najwybitniejszy dramaturg starożytności Eurypides (ok. 480–406 p.n.e., był autorem prze-szło 90 sztuk teatralnych, z których zachowało się 17; lekturą szkolną jest np. Medea). Głównym archeologicz-nym dowodem, potwierdzającym tę teorię, było znalezione tu naczynie, tzw. skyfos, z imieniem Eurypidesa. Kielich w jaskini pozostawił zapewne jeden z późniejszych wielbicieli autora. Dra-

maturg urodził się na Salaminie w rodzi-nie bogatego ziemianina, stracił jednak majątek w wojnach i piastując urzędy. Przypuszcza się, że na odludnym połu-dniu wyspy szukał spokoju do pracy. Do jaskini dojedziemy, kierując się oznacze-niami, z wioski Peristeria.

Jeszcze większą sensacją może być odkrycie, którego profesor Lolos doko-nał na wzgórzu 5 km na północny zachód od Peristerii, niedaleko wsi KanaKia. Są to ślady dużego grodziska sprzed co najmniej 4,5 tys. lat, opuszczonego – podobnie jak Mykeny – pod koniec XII w. p.n.e. Niewykluczone, że była to siedziba króla Ajaksa. Jak pamiętamy, pod Troją był on najbardziej walecznym Grekiem po Achillesie. Po śmierci tego ostatnie-go, nie mogąc przejąć jego zbroi, Ajaks oszalał i odebrał sobie życie. Wykopali-ska na wzgórzu trwają do dziś.

Dojazd i orientacja Promem: � Do portu Paloukia (4 km na wschód od głównego miasta wyspy, Koulo-uri) dotrzemy promem z położonego obok Aten Pireusu (rejs co 1–2 godz., w sezo-nie letnim nawet częściej) lub z Peramy na lądzie stałym (co 15 min).Połączenia drogowe na wyspie: � Z portu dotrzemy autobusem do większości osad Salaminy. Taksówkę zamówimy pod nr. \ +30 2104 671575.

Noclegi i wyżywienie � Autor przewodnika raczej odradza noc-leg na Salaminie – dobrą bazę mogą sta-nowić Ateny. W mieście Koulouri znajdzie-my jednak kilka prostych hoteli, np. Akroy-ali przy ulicy Themistoleous (\ +30 2104 673263; � pokoje od 50 EUR) i kilka rodzin-nych tawern z prawdziwym jadłem greckim i retsiną z beczki.

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

605

Wys

py Sa

rońs

kie

Egin

a

Plaże Selinia � na wschodnim wybrzeżu jest „dyżur-nym” ośrodkiem na weekendowe wypa-dy z Aten. 6 km na południe od Koulouri leży Eadio (Eandio) z kamienistą, ale przy-jemną plażą. Nazwa miejscowości pocho-dzi zapewne od lokalnego bohatera, kró-la Ajaksa.

Egina (Aigina, Ejina; Αίγινας)

liczba mieszkańców: 17 tys.; � \+30 2970Wyspa Egina (83 km2) położona jest w samym centrum Zatoki Sarońskiej (Saronikos kolpos). Jej najwyższe wznie-sienie, Profitis Ilias (góra Proroka Eliasza) czy też po prostu Oros (‘góra’), sięga 532 m n.p.m. Jest to krater dawno wyga-słego wulkanu.

Egina znajduje się najbliżej greckiej stolicy i dla wielu Ateńczyków jest sym-bolem prawdziwej greckiej wyspy. Szcze-gólnie latem daje się to we znaki – chcąc przyjechać tu na weekend, należy zare-zerwować nocleg z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Wielu mieszkańców Aten zdecydowało się pozostać na Egi-nie dłużej i spora część z nich ma tu swój własny dom. Uroku dodają wyspie prze-jeżdżające czasem dorożki.

HistoriaNazwa wyspy pochodzi od imienia nim-fy Aiginy, córki boga rzecznego Azoposa i boginki Metopy. Aiginę uwiódł oczywi-ście kochliwy i zawsze gotowy do miło-snych przygód Zeus. Owocem romansu był Aiakos, król walecznych Myrmido-

nów, dziadek Achillesa i sprawiedliwy mąż, który po śmierci sądził w Hadesie obok Minosa i Radamantysa.

Na Eginie znaleziono ślady pobytu człowieka sprzed 6 tys. lat. Dorowie, gdy przybyli tu ok. 1000 r. p.n.e., zastali już ludność osiadłą, zapewne pochodzenia karyjskiego (czyli z Azji Mniejszej, dzi-siejszej Turcji) bądź pochodzącą z Kre-ty. Wyspa stała się ważnym ośrodkiem handlu na Morzu Egejskim. Jej kupcy wędrowali m.in. do egipskiego mia-sta Naukratis, a po srebro do wybrze-ży dzisiejszej Hiszpanii. Wyspa słynęła z produkcji ceramiki i wytopu brązu. Tutaj bito pierwsze monety greckie (ok. połowy VII w. p.n.e.) – srebrne drach-my o wadze 6,24 g z wizerunkiem żół-wia. Wyspiarzy naśladowali Ateńczycy, ozdabiając własne tetradrachmy przed-stawieniem sowy. Pierwszy posąg spor-towca, jaki stanął w Olimpii, wystawio-no zwycięzcy igrzysk w boksie w 544 r. p.n.e., Praksidamasowi, pochodzące-mu właśnie z Eginy. Ku czci jego wnu-ka, Alkidamasa, zwycięzcy zapasów dla chłopców w zawodach w Nemei, słynny poeta Pindar napisał nawet odę (szóstą, tzw. nemejską).

Wyspa wystawiła silne łodzie przeciw-ko Persom w bitwie miast-państw grec-kich pod Salaminą w 480 r. p.n.e. Mimo że walczyła wówczas u boku Aten, to właśnie z nimi stoczyła wkrótce śmier-telny bój o prawo do handlu. Ateński wódz Perykles nazwał wyspę „ropniem u wejścia do portu w Pireusie”. Konfron-tacja skończyła się dla małej Eginy tra-gicznie. W 455 r. p.n.e. zburzono jej mury

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.e-przewodniki.pl4

606

Wys

py Sa

rońs

kie

Egin

a

i deportowano mieszkańców. Z klęski tej już nigdy się nie podniosła. Następnie dzieliła losy innych wysp greckich – nale-żała do Pergamonu, Rzymu, Bizancjum, Wenecjan i Turków, od których uwolniła się w 1826 r. Przez krótki czas była nawet stolicą odrodzonej Grecji, gdy premier Kapodistrias zdecydował się przenieść na nią tymczasowo siedzibę rządu.

W starożytności Egina słynęła z orzesz-ków pistacjowych, które być może spro-wadzono tu ze Wschodu za sprawą Alek-

sandra Wielkiego. Zwano je „orzeszkami egińskimi”. Najlepsze orzeszki, po strą-ceniu ich z drzewa, schną w słońcu na płótnie na świeżym powietrzu, zacho-wując swój naturalny tłuszcz. Pycha! We wrześniu odbywa się na wyspie Festiwal Pistacjowy.

Miejsca, które warto zobaczyćMiasto Egina (ok. 6 tys. mieszkańców) rozbudowało się dopiero po wycofaniu się z wyspy Turków. Wcześniej główną

Egina- Pireus

Egina- Angistr ion

Egina - Spetses - Hydra - Ponos

EGINA

Souvala

Kipseli

Livadhi

Ag. Marina

Marathonas

PedrikaSkalaMilos

Aeginitissa

Sfentouri

Vlahides

Aposporides

Pachia Rachi

Kontos

Portes

Alones

Antisaio

ANGISTRION

E G I N ADrymona275

Oros532

PanagiaChrisoleondissa

Agii Teodorii

Agios Nektarios

dom pisarzaKazantzakisa

Paleochoraświątynia Afai

0 1 km

Egina

oprac. Anna Filak

Z A T O K AS A R O Ń S K A

opra

c. A.

Filak

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

607

Wys

py Sa

rońs

kie

Egin

a

osadą była leżąca w głębi wyspy, 8 km od Eginy, Paleochora.

Najciekawszą atrakcją Eginy jest cał-kiem spory teren wykopalisk (› wt.–nd. 8.30–15.00; wstęp na teren ruin obejmu-je wizytę w Muzeum Archeologicznym – zob. dalej). Starożytne miasto Egina wybudowano na wzniesieniu, które dziś zwane jest Kolóna, zapewne od jedynej zachowanej kolumny ze zbudowanej w 520 r. p.n.e. świątyni Apollina. Na zachód od niej kryją się zgliszcza jeszcze dwóch innych, mniejszych przybytków, przypuszczalnie poświęconych Artemi-dzie i Dionizosowi. Z kolei w pobliskim grobowcu Fokasa pochowano najpraw-dopodobniej syna króla Aiakosa. Chło-pak został zabity w zawodach przez braci Peleusa i Telamona. Na południe od świątyni Apollina znajdują się reszt-ki ołtarza ofiarnego, zwanego obecnie Aiakion (Eakio) w związku z panującym przekonaniem, że to przy nim król Aiakos błagał Zeusa o deszcz. We wschodniej części ruin starożytnego miasta zacho-wały się nikłe ślady stadionu i teatru, wzorowanego na obiekcie w Epidau-ros. Egina miała wielkie tradycje spor-towe – pochodzili stąd m.in. zapaśnicy Ferias (tryumfator 79. igrzysk w Olimpii w 464 r. p.n.e.) i Teognet, któremu sam Symonides poświęcił jeden ze swoich epigramów. Od strony zachodniej zacho-wały się fragmenty monumentu wznie-sionego ku czci władców Pergamonu, miasta, które w 210 r. p.n.e. kupiło Eginę. Antyczny port dla statków handlowych zlokalizowany był w tym samym miejscu co obecny, ale wskutek obniżenia lądu

szczątki jego nabrzeży znajdują się 2,5 metra poniżej lustra wody. Dzisiejszy port zafundował wyspie w 1826 r. filan-trop Samuel Greenly Howe, amerykań-ski chirurg.

Przy nabrzeżu portu Eginy stoi kościół Agios Nikolaos (św. Mikołaja, patrona ludzi morza), a obok Pyrgos Marcello (tzw. wieża Marcello) z 1802 r. Między por-tem a wspomnianymi wyżej pozostało-ściami apollińskiej świątyni znajduje się Muzeum Archeologiczne. Zgromadzono tu m.in. ceramikę z rozmaitych okresów – przepiękne naczynie z wizerunkiem Odysa uciekającego przed Polyfemem, duży zbiór lampek oliwnych, a przede wszystkim „Sfinksa z Eginy”, czyli figu-rę świątynną datowaną na VI w. p.n.e., z „hipisowską fryzurą”, jak podaje jeden z przewodników dla młodszych turystów. Na południe od portu, nad boiskiem pił-karskim znajduje się stare więzienie, z któ-rego korzystali w czasie II wojny światowej Niemcy, a w latach 70. junta pułkowników. Dziś mieści się tu klinika dla zwierząt, co ciekawe, pierwsza w kraju. Wodę do antycznego miasta doprowadzał rurociąg (hydragogion) prawie 2,5-kilometrowej długości. Jego pozostałości odnajdzie-my niedaleko wschodniej części współ-czesnej zabudowy Eginy.

Dojazd i orientacja Promem: � Do Eginy dopływa z Pireusu (por-tu położonego obok Aten) kilka promów, wodolotów i katamaranów dziennie (podróż trwa ok. 30 min najszybszym statkiem). Wie-le z tych łodzi płynie dalej, cumując przy wyspach Poros, Hydra i Spetses (niektóre dobijają nawet do Anigistron).

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.e-przewodniki.pl4

608

Wys

py Sa

rońs

kie

Egin

aPołączenia drogowe na wyspie: � W pobli-żu portu w mieście Egina znajduje się sta-cja autobusów, skąd dojedziemy m.in. do Agia Marina (podróż trwa ok. 30 min; auto-bus przejeżdża w pobliżu ruin świątyni Afai). Na plażę Faros czy Marathonas dowiezie nas autobus zmierzający w kierunku przy-stani rybackiej Perdika, na południowy wschód od miasta Egina. W porcie, wzdłuż nadmorskiej promenady, znajduje się kil-ka wypożyczalni motorowerów i moto-cykli (� od 15 EUR). Taksówkę zamówi-my pod nr. \ +30 2297 022635.

Noclegi � Właściwie ze względu na bliskość Aten i rozmiary samej wyspy należy rozważyć zasadność decyzji o noclegu. Szczegól-nie nie ma to sensu latem, a już na pew-no w weekendy, kiedy znalezienie pokoju poniżej 60–70 EUR graniczy z cudem. Jeśli już koniecznie chcemy przenocować na wyspie, możemy skorzystać z kwater pry-watnych. Przy nabrzeżu stoją często ludzie oferujący wolne pokoje. Dłuższe pobyty wymagają na pewno wcześniejszej rezer-wacji. Jednym z polecanych miejsc jest Hotel Pavlou przy Aeginiotu 21, w połu-dniowej części portu (\ +30 2297 022795; � pokoje od 50–60 EUR).

Wyżywienie � Mimo tłumu turystów jedzenie w mieście nie jest najgorsze, zapewne dzięki temu, że przyjezdnymi są głównie wymagają-cy Ateńczycy. Lokali nie brakuje, w wielu z nich, np. w tawernie Agora za targiem rybnym, serwuje się tzw. „połowy dnia”, choć w Grecji niekoniecznie oznacza to, że ryba została złowiona w ciągu ostatniej doby. Życie nocne koncentruje się w Agia Marina, gdzie można polecić Club Leo i B52. Najciekawszym lokalem na wyspie jest postmodernistyczna kawiarnia Pela-ginoi w Perdika z kelnerkami przebranymi za greckie boginie.

OkoliceW położonej na północ od Eginy wiosce livadhi, która powoli staje się dzielnicą miasta, Nikos Kazantzakis napisał Gre-ka Zorbę. Oprócz domu pisarza (\ +30 2297 022001; › VI–X wt.–nd. 10.00–14.00 i 18.00–20.00) można tu zobaczyć 45-metrowej długości płaskorzeźbę, obrazującą współczesne dzieje Grecji. Wykonał ją Christos Capralos. Spacer do Livadhi z Eginy zajmie kwadrans.

Około 3 km na wschód od miasta i por-tu znajduje się klasztor Panagia Chriso-leondissa („Matki Bożej w Złotej Lwiej Skórze”), zwany też Faneromeni (czyli ‘objawienie’). Z powodu bliskości morza (a w XVI w. także obecności piratów) jego architektura przypomina twierdzę. W iko-nostasie kościoła wyróżnia się wizerunek „Panagia Deomeni”, czyli „NMP Rozmo-dlonej”, według wierzeń namalowany ręką samego św. Łukasza.

Między miastem Egina a Agia Mari-na, na północ od wspomnianego wyżej klasztoru, wybudowano monaster Agios Nektarios. Święty Nektarios urodził się jako Anastasios Kefalas w ubogiej rodzi-nie w Tracji. Został mnichem, założył żeń-ski klasztor i... czynił cuda, za co ogłoszo-no go świętym w 1961 r. (wg niektórych źródeł w 1967 r.). Grób św. Nektariosa jest miejscem pielgrzymek wielu Greków, którzy wierzą w jego uzdrawiającą moc. Podobno już sweter, w którym zmarł Nek-tarios (1920), uzdrowił – jeszcze w szpita-lu – leżącego obok paraplegika (chorego z porażeniem kończyn dolnych). Ponoć gdy otwarto wieko trumny w 1940 r., okazało się, że ciało świętego nie ule-

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

609

Wys

py Sa

rońs

kie

Poro

s

czywym królem Minosem z Krety (bogi-nię tę można też utożsamiać ze znacznie wcześniejszym lokalnym kultem bogini Matki). Z 32 kolumn udało się zrekon-struować 23. Warto zwrócić uwagę, że większość z nich to pojedyncze bloki, monolity.

Z portu Eginy można dopłynąć w pół godziny na małą (8 km2) wysepkę angi-strion (Angistri, Agistri), leżącą kilka kilo-metrów na zachód (prom dobije do portu Skala lub Milos, zwanego też Megalocho-ri). Mieszka tu około 500 osób. Właściwie wycieczka rekomendowana jest jedynie wielbicielom słońca i nurkowania z rur-ką i maską, bo poza kilkoma plażami na wyspie nie ma żadnych atrakcji tury-stycznych. W historii Angistri zasłynęła chyba tylko za sprawą pirata o imieniu Mitromaras, który w XVIII w. napadał na statki pod flagą... rosyjską. Jego żona spoczywa na cmentarzu kościoła Agios Georgios w Milos.

Poros (Πόρος)

liczba mieszkańców: 4,5 tys. �\ +30 2298Jeszcze jedna z „podejrzanych” wysp, którą dzieli od lądu stałego zaledwie 350 m. Mimo skromnych rozmiarów (28 km2; da się ją przejść wszerz w dwie godziny) jest największą wyspą archipe-lagu Argosarońskiego. Najwyższe wznie-sienie, Vigla, sięga 390 m n.p.m. Latem z powodu bliskości lądu tłumnie odwie-dzają ją turyści. Do największych atrakcji

gło rozkładowi. Corocznie 10 listopada jego relikwia (pokryta złotem czaszka) obnoszona jest w mieście Egina podczas tłumnej procesji.

Niedaleko monasteru św. Nektariosa na wzniesieniu położona jest PalEocho-ra. Opuszczona dziś wioska była daw-niej główną osadą wyspy. Założono ją w X wieku z dala od brzegu morskiego, gdy stare antyczne miasto nie mogło uchronić się przed atakami piratów. Nad pozostałościami domostw królują reszt-ki weneckiej fortecy z 1654 r. Najstarsze kościoły (zachowały się resztki 28 świą-tyń) pochodzą z XIII w.

Wartą odwiedzin budowlą sakralną jest XIII-wieczny kościół Agii Teodorii (zwany też Omorfi Ekklisia) zlokalizowany 4 km na południowy wschód od miasta Egina. Jego ściany pokrywają malowidła ze scenami z Nowego Testamentu.

Po drugiej (wschodniej) stronie wyspy znajduje się miejscowość agia Marina. To główny ośrodek turystyki, przede wszystkim czarterowej. Można stąd dojść w ciągu pół godziny do słynnej świątyni Afai.

Świątynia Afai (Naos Afeas) jest głów-nym zabytkiem wyspy. Znajduje się 10 km od miasta Egina. Przybytek wzniesiono w 480 r. p.n.e. z miejscowego wapienia, z wyjątkiem figur na szczycie, które ocio-sano w marmurze (wiele z nich znajduje się w monachijskiej Glyptotece, bowiem zostały kupione przez króla Ludwika I Bawarskiego). Świątynia została poświę-cona nie Atenie, jak pisze część autorów przewodników, lecz Afai, córce Zeusa, która schroniła się na wyspie przed natar-

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.e-przewodniki.pl4

610

Wys

py Sa

rońs

kie

Poro

swyspy należą ruiny świątyni boga morza i urokliwe miasto.

HistoriaW starożytności wyspa Poros była zna-na jako Kalaureja (Kalaureia) – ta pięk-nie brzmiąca nazwa oznacza delikatną, morską bryzę. Współczesna nazwa jest bardziej prozaiczna, pochodzi bowiem od wąskiego przesmyku oddzielającego Poros od lądu stałego. Osadnictwo istnia-ło tu już w czasach mykeńskich, legendy mówią także o oblegającym wyspę królu Minosie. W VII w. p.n.e. Poros przewodziła grupie państw-wysp w zatoce i okolicz-nym portom zorganizowanym w obron-nym sojuszu, tzw. amfiktioni. Siedzibą tego związku było sanktuarium Posejdona na Poros. W antyku wyspa utraciła swoje zna-czenie na rzecz pobliskiej Eginy, a potem Aten. W dziejach nie odegrała więc żad-nej roli aż do 1821 r., kiedy obradowała tu międzynarodowa konferencja, próbująca ustalić warunki, na jakich może powstać nowożytne państwo greckie.

Miejsca, które warto zobaczyćŻycie koncentruje się w głównym mieście o nazwie Poros (4 tys. mieszkańców). Malownicze miasto leży właściwie na małej wysepce Sferia, która wynurzyła się spod wody u brzegu antycznej wyspy Kalaureia w 273 r. p.n.e. Przy placu Kory-zi, we wschodniej części bulwaru porto-wego, znajdziemy niewielkie Muzeum Archeologiczne (› pn.–sb. 9.00–15.00; � wstęp bezpłatny), w którym mieści się część znalezisk ze świątyni Posejdona. Ruiny wzniesionego w VI w. p.n.e. sank-

tuarium odnaleziono pośrodku wyspy, 5 km na wschód od miasta Poros. Przy-bytek miał 6 kolumn po krótszej stronie i 12 po dłuższej, wszystkie były wyko-nane z wapienia o błękitnym poblasku. W rekonstrukcji podniesiono kilka z nich. Ruiny świątyni odkryli w 1894 r. szwedzcy archeolodzy, a kolejne ich pokolenie pra-cuje z finansowym wsparciem Szwedz-kiego Banku Narodowego. Legenda głosi, że w świątyni ukrył się mówca Demo-stenes (384–322), któremu nie udało się zmobilizować Greków przeciwko Mace-donii. Skazany przez macedońskiego władcę Antypatra na śmierć, podobno zażył tu truciznę.

Nad plażą Monastiri Beach, zwanej też Kalavrias (3,5 km na wschód od mia-sta Poros; kursują tu autobusy), znajdu-je się klasztor Zoodochos Pigi. Obecnie nie mieszkają już tu mnisi – zdaje się, że uciekli oni przed tłumem turystów, któ-ry ostatnimi czasy „zaatakował” plażę. XVI-wieczny monaster może się poszczy-cić cennym pozłacanym ikonostasem wykonanym w Kapadocji oraz grobem admirała Miaoulisa, jednego z bohate-rów XIX-wiecznego zrywu przeciwko tureckiej okupacji.

Dojazd i orientacja Promem: � Na Poros najłatwiej dopłynąć z Peloponezu, np. z Portocheli czy Galaty (rejsy co pół godz.). Z Pireusu pływają zarów-no zwykłe promy (podróż trwa 2 godz.) jak i wodoloty (podróż trwa niecałą godzinę).

Noclegi Hotel Dionysos � (\ +30 2298 023511; � wygodne pokoje od 60 EUR) zlokalizo-wany jest niedaleko przystani promowej. To

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

611

Wys

py Sa

rońs

kie

Hydr

a

stary budynek z 1826 r., w którym znajduje się również restauracja. Przy bulwarze usy-tuowany jest także hotel Manessi (\ +30 2298 022273) z pokojami w tej samej cenie co w Hotelu Dionysos.

Wyżywienie � W mieście nie brakuje lokali, choć trudno tu znaleźć autentyczną grecką tawernę. Przy placu niedaleko kościoła Agios Geo-rgios (św. Jerzego) są restauracje, w któ-rych stołują się Grecy, np. tawerna Plata-nos, której właścicielem jest rzeźnik (jego sklep znajduje się tuż obok). Warto prze-testować znajdujący się koło poczty lokal o nazwie Kathestos (\ +30 2298 024770), gdyż jada tu wielu miejscowych.

Plaże � Za najlepszą plażę na wyspie uchodzi kawa-łek wybrzeża zwany Zatoką Kochanków (ang. Lovers’ Cove, gr. Limanaki tis Agapis; 30 min marszu na północny zachód od mia-sta Poros). 300 m dalej znajduje się Zatoka Rosyjska, której nazwa wywodzi się od XIX-wiecznej bazy morskiej oraz fabryki bisz-koptów dla floty, należących do naszych wschodnich sąsiadów.

Hydra (Idra, Ηυδρα)

liczba mieszkańców: ok. 2,5 tys. �\ +30 2298Ta skalista wyspa (55 km2) z niewielką ilo-ścią roślinności przypomina falochron, broniący od południa Półwyspu Pelo-poneskiego. Jest też podobna do ska-mieniałej bułki, jak napisał Henry Mil-ler w 1939 r. Główne miasto Hydry jest symbolem „greckiego miasta na wyspie” i w rzeczywistości wygląda lepiej niż na pocztówce. Niewiele jest w Grecji miejsc

modniejszych latem niż Hydra, będąca grecką odmianą Saint–Tropez.

HistoriaChoć o najstarszej historii Hydry niewie-le wiemy, przypominała ona zapewne mniejsze wyspy greckie – zalesione, z niewielką osadą i portem. W antyku Hydra nie odegrała większej roli, za to w XVIII w. była potęgą morską i naj-większym portem greckim. Wyspiarze dysponowali flotą w liczbie 150 stat-ków. Budowali je sami, kunsztu ucząc się od piratów, u których najmowali się do pracy. Najsłynniejszego z wyspiarzy, Andreasa Vokosa (1769–1835), zanim jeszcze zasłynął jako admirał Miaoulis, pojmał kiedyś właśnie za korsarstwo sławny lord Nelson. Hydra była rów-nież ważnym ośrodkiem handlu, któ-rym zajmowali się mieszkańcy (wówczas ok. 25 tys.). W wojnie o niepodległość w XIX w. Hydra dostarczyła nie tylko jednostek morskich, ale i dowódców: poza wspomnianym Miaoulisem rów-nież Tsamadosę, Tombasisa i Voulgarisa. Bez udziału Hydry nie sposób wyobra-zić sobie powstania państwa grec-kiego w początkach XIX w. Ale z jego utworzeniem przyszedł paradoksal-nie koniec potęgi wyspy. Wielkie porty i stocznie nowej Grecji powstały już na kontynencie.

Lasy, którymi zachwycali się jeszcze Wenecjanie w wiekach średnich, ścięto, by pozyskać materiał do budowy statków (szczególnie w XVIII i XIX wieku). Krzewy zostały wyjedzone przez kozy, a ziemię, pokrywającą cienką warstwą strome

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.e-przewodniki.pl4

612

Wys

py Sa

rońs

kie

Hydr

askały, wypłukał deszcz. Dziś w miejscu drzew stanęły na zboczach domy, które stanowią swego rodzaju kulisy dla życia rozgrywającego się poniżej, w porcie i na jego nabrzeżu.

Miejsca, które warto zobaczyćTurysta nie powinien być rozczarowany główną osadą wyspy, miastem hydra (ok. 2,3 tys. mieszkańców). Do dziś kręci się tu bez szczególnych przygotowań fil-my, których akcja toczy się sto czy dwie-ście lat temu. Jean Negulesco nakręcił na Hydrze Chłopca na delfinie (1957 r.) z Sophią Loren, a Jules Dassin, amery-kański reżyser zamieszkały w Grecji, m.in. Fedrę (w 1962 r.). Na wyspie osiedliła się ostatnimi czasy liczna grupa artystów. W latach 60. XX w. dom na wyspie kupił pieśniarz Leonard Cohen. „Wpadłem z deszczowego Londynu i zostałem 10 lat” – brzmi często cytowany komen-tarz artysty. Kanadyjskiego barda urze-kło nie tylko piękno wyspy, ale i jedna z turystek – zdjęcie Norweżki Marianne w domu Cohena na Hydrze zdobi okład-kę albumu Songs from a Room.

Większość turystów dostaje się na wyspę olbrzymimi statkami wyciecz-kowymi, które dobijają do przystani i zarazem głównej miejscowości wyspy. Na Hydrze trzeba koniecznie zobaczyć eleganckie archondiká, czyli rezydencje armatorów. Wiele z nich zamieniono na hotele, w innych mieszczą się różne insty-tucje, np. posiadłość rodziny Tsamados to obecnie szkoła morska, a dom Tombasis jest siedzibą ateńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Najciekawszy jest bez wąt-

pienia dom rodzinny Koundouriotisów (Lazaros Koundouriotis Historical Man-sion; › wt.–nd. 10.00–16.30; � 3 EUR), co ciekawe, należący do Albańczyków, któ-rzy zasłużyli się w walce o niepodległość Grecji. Katedra (mitropolis) w porcie ma piękny marmurowy ikonostas. Z kolei w Muzeum Bizantyjskim (› wt.–nd. 10.00–17.00; � 2 EUR) znajdziemy nie-wielki, ale interesujący zbiór ikon.

Poza miastem możemy zobaczyć kil-ka klasztorów, np. Agia Irini, Zourvas czy klasztor Proroka Eliasza z 1813 r., wybu-dowany na wzniesieniu z zapierającym dech w piersiach widokiem. By wejść na szczyt, potrzebujemy ok. 1,5 godziny, ale warto to zrobić.

Dojazd i orientacja Promem � : Z portu w Pireusie dopływa tu latem kilkanaście promów, wodolotów i katamaranów dziennie. Najszybsze z nich docierają do wyspy w 1,5 godziny.Połączenia drogowe na wyspie: � Na Hydrze poza kilkoma samochodami dostawczy-mi, śmieciarką i traktorami nie ma prak-tycznie pojazdów kołowych i ewentualny bagaż transportuje się na grzbiecie osła bądź na wózku (� 10–15 EUR w obrę-bie miasta). Nawet rowery są zabronione. Na okoliczne kąpieliska dowożą turystów kaikas, czyli łódki.

NoclegiZe względu na duże zainteresowanie wyspą �w sezonie należy zarezerwować noclegi przed przyjazdem. Poziom cen jest tu zrozu-miale wyższy niż na innych wyspach. Należy liczyć się z wydatkiem co najmniej 70 EUR za dwójkę. W samym porcie znajdziemy hotel Sidra (\ +30 2298 053401; / sidra@hydra.com), który dysponuje 16 pokojami. Można również wynająć urządzony w dawnej sie-

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

613

Wys

py Sa

rońs

kie

Spet

ses

dzibie armatora apartament. Jego standard i ciekawe wnętrze uzasadnia cenę, � od 100 EUR za noc. Co najmniej tyle samo będzie kosztował pokój w urządzonym w dawnej fabryce czyszczenia gąbki morskiej hotelu Bratsera (\ +30 2298 05391).

Wyżywienie � Posiłki na wyspie nie należą do najtań-szych, ale dzięki wysokim wymaganiom turystów (głównie Greków), nie dosta-niemy tu na talerzu byle czego. Miejsco-wi wybierają otwartą cały rok tawernę To Steki przy dzwonnicy. Moussaka kosztu-je tu � 7 EUR. Dobrym miejscem jest też droższa Vigla.

Plaże � Plaże wyspy są niewielkie i kamieniste (poza Mandraki, pół godziny marszu na wschód od miasta). Plażowicze mają więc wybór między bezpiecznym hotelowym basenem a stromym zejściem do morza ze skał (war-to mieć wtedy na sobie plastikowe obuwie do kąpieli). Z tego powodu nie odpoczywa-ją tu praktycznie rodziny z dziećmi.

Spetses (Σπετσών)

liczba mieszkańców: ok. 3 tys. �\ +30 2298Spetses jest małą wyspą (22 km2), której najwyższe wzniesienie sięga 300 m n.p.m. To jedna z niewielu greckich wysp, któ-rej wygląd od czasów antyku nie zmienił się wiele. Porośnięta lasami Spetses jest od dziesiątków lat miejscem spokojnego azylu zamożniejszych Ateńczyków. Wie-lu z nich odkupiło od starzejących się chłopów ich gospodarstwa, zamieniając je w wygodne rezydencje, miłe miejsce na jesień życia. Lasy Spetses składają się

w dużej mierze z sosen alpejskich, któ-rych żywicę dodaje się do retsiny. Stąd niektórzy wywodzą dzisiejszą nazwę wyspy od włoskiej Isola di Spezzie (co znaczy ‘aromatyczna wyspa’). Warto tu zajrzeć, by przekonać się, czy słusznie.

HistoriaW starożytności Spetses znana była pod nazwą Pityoussa (co znaczy ‘pełna sosen’). Niewiele wiadomo o jej antycz-nej historii. W XVI w. przybyli tu uchodź-cy z Albanii. Więcej wzmianek pocho-dzi ze źródeł późniejszych – w XIX w. była pierwszą wyspą, której mieszkań-cy zbuntowali się przeciwko Turkom. Wyspę zamieszkiwało wówczas ok. 18 tys. osób. Bogaci wyspiarze wystawili silną flotę, a jednym z okrętów należących do Spetses dowodziła w bitwie pod Nafplion słynna Laskarina Bouboulina (1771–1825). Gdy wyspiarze zaczęli się wycofywać wskutek oporu Turków, miała ona wykrzyczeć: „Czy jesteście mężczy-znami czy kobietami? Naprzód!” Atak na osmańską fortecę był jednak zupełnie nieudany, zginęło wielu Greków. Boubo-ulina zdobyła ją dopiero rok później, ata-kując od strony lądu.

Miejsca, które warto zobaczyćMiasto sPEtsEs, w którym mieszka prze-ważająca większość wyspiarzy, dzieli się na dwie części: Palea Limani (stary port i zabudowa wokół niego) oraz Dapia (nowy port; ok. 15 min marszu na zachód od starego). W tej drugiej koncentruje się dziś życie wyspy, tu znajduje się też m.in dom admirał Boubouliny, zamieniony

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.e-przewodniki.pl4

614

Wys

py Sa

rońs

kie

w 1991 r. w muzeum. Nim zaangażowała się w walkę o Grecję, Laskarina Boubo-ulina zdążyła zostać dwukrotnie wdo-wą i urodzić siedmioro dzieci. Słynęła z odwagi. 4 kwietnia 1821 r. swoim wspa-niałym okrętem Agamemnon zdobyła trzy jednostki tureckie. Zginęła marnie – zabił ją tłum na ulicy w mieście Spet-ses, w burdzie wywołanej nieporozumie-niami małżeńskimi jej syna. Pośmiertnie mianowano ją admirałem floty greckiej, a miasto wystawiło jej pomnik na bul-warze. Muzeum (\ +30 2298 072416; › 25 III–X; VII i VIII 9.30–14.15 i 15.45-20.15) prowadzi prapraprawnuk Boubouliny, Filippos Demertzis-Bouboulis. Obchód z przewodnikiem (� 4 EUR) odbywa się mniej więcej co godzinę. Za muzeum stoi jeden z pierwszych hoteli wybudowa-nych na wyspach greckich – Possidonion. Okazalsze domy należały do bogatych właścicieli statków. Niektóre mają nawet po sto kilkadziesiąt lat. Szczególnie impo-nująca jest posiadłość armatora Mexisa, w której urządzono Muzeum Miejskie (zwane też Muzeum Mexisa; \ +30 2298 072994; › wt.–nd. 8.30–14.45; � 4 EUR). Znajdziemy tu m.in. flagę, którą wywie-szono 13 marca 1821 r. na znak odzyskanej po wielu stuleciach niepodległości. Pre-zentowane są również znaleziska arche-ologiczne (ceramika, rzymskie monety) oraz... kości Boubouliny.

Poza bardzo rozległym miastem znaj-dziemy na Spetses tylko skromne osa-dy i duże ogrodzone majątki, w których dom oddalony jest często pół kilome-tra od bramy wjazdowej. Krótki spacer na zachód od miasta doprowadzi nas

Spet

ses

do szkoły dla chłopców (Anargyrios Korgialenios College), którą w 1927 r. postawił uwieczniony w jej nazwie Soti-ris Anargyrios. Dziś budynki szkoły służą jako centrum konferencyjne. W latach 50. uczył w niej angielski pisarz John Fow-les (1926–2005). Specyficzną atmosfe-rę wyspy, szczególnie tutejszej przyro-dy, oddaje nieco jego powieść „Mag” z 1966 r., choć rzecz niezupełnie dotyczy Grecji (w powieści Spetses występuje jako nieistniejąca wyspa o nazwie Phraxos). Autor przewodnika odradza jednak fil-mową wersję książki z 1968 r. w reżyse-rii Guya Green’a, mimo świetnej obsady (m.in. Anthony Quinn i Michael Caine). Jeden z aktorów stwierdził później, że był to najgorszy film, w jakim wystąpił, bo „nikt nie wiedział, o co w nim chodzi”. Obraz nakręcono zresztą na Majorce.

W części wokół starego portu (Palea Limani) znajduje się m.in. kilka starych kościołów. Najciekawszym z nich jest zapewne Agia Triada (czyli Świętej Trój-cy) wzniesiony w 1793 r., znajdujący się w dzielnicy zwanej Kastelli. Na dzwon-nicy kościoła Agios Nikolaos (św. Miko-łaja) w porcie powstańcy wywiesili już w 1821 r. grecką flagę. Bunt przeciwko Turkom upamiętnia też kaplica (Pana-gia Armada) w okolicach latarni (faros). Wielkie malowidło Koutzisa, mieszczące się wewnątrz kaplicy, przedstawia bitwę morską rozegraną 8 września 1822 r. W jej rocznicę urządza się na Spetses regaty i festyn. Na południe od kościoła znaj-dziemy miłą zatokę z plażą o nazwie Agia Marina. Naprzeciwko niej, na południowy wschód od wyspy, leży niewielka sPEt-

Info

rmac

je pr

akty

czne

www.bezdroza.pl 4

615

Wys

py Sa

rońs

kie

Spet

ses

soPoula, wyspa kupiona przez Stavro-sa Niarchosa (1909–96), kiedyś jednego z najbogatszych armatorów greckich, znanego w kraju jako „złoty Grek”. Jeśli nie należy się do grona przyjaciół rodzi-ny zmarłego miliardera, nie da się jej zwiedzić (bardzo dobre lotnicze zdjęcia wyspy i znajdujących się na niej zabudo-wań można zobaczyć na stronie / http://www.maps.google.com).

Spetses od stu lat jest popularnym miejscem wypoczynku Greków (a od niedawna także turystów z innych kra-jów, głównie z Wysp Brytyjskich). Daw-niej przybywano tu dla zmiany otoczenia i klimatu, spotkań, konwersacji i dobrej kuchni. A jak jest dzisiaj? Turysta musi ocenić sam.

Dojazd i orientacjaPromem: � Spetses osiągniemy szybkim pro-mem z Pireusu (podróż trwa 2 godz.; w sezo-nie do 6 kursów dziennie).Połączenia drogowe na wyspie: � Lokal-nym autobusem z miasta Spetses moż-na dojechać do dużej plaży Agii Anargiri. Przystanek początkowy znajduje się przed hotelem Possidonion. Połączenia między miejscowościami na wyspie położony-mi przy brzegu obsługuje również moto-rówka („wodna taksówka”; rejs kosztuje � 40–45 EUR), która zabiera zwykle do 8 osób. Do wielu plaż w sezonie dociera-ją większe łódki, które są zdecydowanie tańsze od motorówki. W Spetses nie ma postoju taksówek, należy kontaktować się bezpośrednio z taksówkarzami: Nikos Vati-kiotis (\ kom. +30 6932200240), Dimitris Gionis (\ kom. +30 6942635656). Wyspa jest względnie płaska i wokół niej wiedzie wyasfaltowana droga, warto więc wyna-jąć rower (� 10–15 EUR) bądź motoro-

wer (� 25 EUR). Uwaga: na wyspę nie da się wjechać samochodem.

Noclegi � W dobrym starym stylu, wśród marmurów i w pościeli z egipskiej bawełny ugoszczą nas w hotelu Possidonion (\ +30 2298 072308; � pokoje 100–150 EUR), nieda-leko nowego portu. Hotel został zbudo-wany w początkach XIX w. przez Sotirisa Anargyriosa, wyspiarza, który dorobił się majątku na handlu tytoniem za oceanem. Połowę mniej zapłacimy w pobliskim Hotel Klimis (\ +30 2298 073725). Część pokoi ma widok na Peloponez. Na Spetses jest wiele kwater prywatnych, kłopot z noc-legiem możemy mieć jedynie w środku lata (lipiec i sierpień) i 8 września, gdy na wyspie obchodzi się rocznicę zatopienia tureckiego okrętu.

Wyżywienie � W starym porcie warto udać się do restaura-cji Nyxohmepon, należącej do Greka Nekta-riosa. Ta tradycyjna restauracja znajduje się 100 m za dobrze oznaczonym i również god-nym polecenia lokalem o nazwie Mourayo. W obydwu miejscach serwują smaczne, greckie dania (� obiad od 10–12 EUR). Za najlepszą tawernę przy plaży w Agii Anar-giri uchodzi Tasos.

Plaże � Plaże na wyspie są kamieniste, ale przy-jemne, np. Kounoupitsa przy Dapia, Vrel-lou na zachód czy Agia Marina na połu-dniowy wschód od miasta. Największą pla-żą wyspy jest Agii Anargiri.

Wyspy Sarońskie – numery kierunkowe2104 – Salamina2297 – Egina2298 – Hydra, Poros, Spetses