grafİk tasarim eĞİtİmİnde masaÜstÜ yayincilik dersİ … kurgunun yanı sıra, bu...

165

6. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU6. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

6th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - CERRAHPAŞA / 01-03 KASIM / NOVEMBER 2018

GRAFİK TASARIM EĞİTİMİNDE MASAÜSTÜ YAYINCILIK DERSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMAA RESEARCH ON THE DESKTOP PUBLISING COURSE IN

GRAPHIC DESIGN EDUCATION

Adem YÜCEL1

ABSTRACT Desktop publishing is one of the most important elements of graphic design education. It plays an important role in the preparation of the publications such as books, magazines and newspapers with the help of computer aided design, printing or publication and realization of this purpose. Desktop publishing education, design principles and basic training in the adaptation of the technical problems and design processes, including the conceptual and aesthetic information, computer-aided design technologies to use effectively, original and creative point of view aims to design all the elements of printed publications.

The advantages of today’s technology in computer environment with design programs, the realization of the design and implementation of the problems in the desktop publishing en-vironment to solve problems and every day with the field has been added to different gains. Desktop publishing, which is formed by the combination of design and information technol-ogies, has various experiences, including design, prepress, printing and post-printing stages. It is foreseen that the students will support these experiences with outputs as learning and in this context, they will be designers who will shape the future desktop publisher and designer identity. This research examined the problems encountered in the design process based on the student outputs as part of the desktop publishing course in graphic design education. Gen-eral information and suggestions are given by aiming to reveal the main problems related to the subject. In this context, the survey data of the students who took the desktop publishing course were evaluated and opinions about the course were taken and finalized.

Key word: Graphic Design, Desktop Publishing, Technology, Printing

ÖZET

Grafik tasarım eğitiminin en önemli unsurlarından biri olan masaüstü yayıncılık, kitap, der-gi, gazete vb. gibi yayınları bilgisayar destekli tasarım yardımıyla, tasarımların baskı ya da yayına hazırlanmasında ve amacın gerçekleşmesinde önemli rol oynamaktadır. Masaüstü yayıncılık eğitimi, tasarım prensipleri ve temel eğitimin uyarlanmasında teknik olarak karşılaşılan problemleri ve tasarım süreçlerini kapsayan, kavramsal ve estetik bilgileri, bilgi-sayar destekli tasarım teknolojilerini etkin bir biçimde kullanabilme, özgün ve yaratıcı bakış açısıyla bütün basılı yayın unsurların tasarımlarını yapabilmeyi amaçlamaktadır.

1 Dr.Öğr. Üyesi, Ordu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarımı Bölümü, [email protected]

166



Günümüz teknolojisinin tasarım programlarıyla bilgisayar ortamında tasarımcıya sunduğu avantajlar, tasarımın gerçekleşmesinde ve uygulanmasında masaüstü yayıncılık ortamında-ki sorunları çözümlediği ve her geçen gün alana farklı kazanımlar kattığı gözlemlenmekte-dir. Tasarım ve bilişim teknolojilerinin birleşmesiyle oluşan masaüstü yayıncılık, tasarımın şekillenmesi, baskı öncesi,basım ve baskı sonrası aşamalar olmak üzere çeşitli deneyimleri içinde barındırmaktadır. Öğrencilerin bu deneyimleri kazanım olarak çıktılarla desteklemesi ve bu kapsamda aldıkları eğitimle gelecekteki masaüstü yayıncı ve tasarımcı kimliğine şekil verecek tasarımcılar olacağı ön görülebilir. Bu araştırma, grafik tasarım eğitiminde masaüstü yayıncılık dersi kapsamında öğrenci çıktılarını baz alarak tasarım süreçlerinde karşılaşılan problemleri irdelemiştir. Konu ile ilgili temel sorunsalları ortaya çıkarmayı hedefleyer-ek genel bilgi ve öneriler verilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda masaüstü yayıncılık dersi alan öğrencilere uygulanan anket verileri değerlendirilerek ders ile ilgili görüşler alınmış ve sonuçlandırılmıştır.

Anahtar Kelime: Grafik Tasarım, Masaüstü Yayıncılık, Teknoloji, Baskı

1. GİRİŞ

Teknolojik gelişmelerin özellikle 2000’li yıllardan sonra bilgi ve iletişim araçlarında sergile-diği değişimler, masaüstü yayıncılık kavramı anlayışına büyük yenilikler getirmiştir. Grafik tasarımı eğitiminde masaüstü yayıncılık alanları ve yazılımları bu yeniliklerden etkilenerek, öğrenme ve öğretme anlayışı üzerine sürekli geliştirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

İrfan Erdoğan’a göre “iletişim teknolojisi iletişim üretmek için üretilen teknoloji araçlardır. Teknoloji bu araçları üreten makine, emek, bilgi ve ilişki düzenidir (Vural, 2006:9).

Grafik tasarımı eğitimi, tasarımcı adayları için iletişim araçlarını en doğru ve etkili bir biçim-de kullanmayı, öğrenme ve bilgiyi sürekli yenileyen bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin günümüzde geldiği noktada tasarımcı, kendini sürekli yenileyen ve farklı donanımlarla gelişimine katkıda bulunmak üzere, araştırmacı ve güncel olmak zorun-dadır. Tasarımcı, grafik tasarımı eğitiminde aldığı tüm sanatsal, estetik, bilgi ve becerilerini masaüstü yayıncılık alanlarına uyarlaması konusunda kendini geliştirmeli ve çok yönlü bir bakış açısına ve donanıma sahip olmalıdır.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü profesörü John Maeda’ya göre bilgisayar bir araç değil bir malzemedir. Bunun anlamı, bilgisayarı piyasaya sürülen her yeni yazılımı yutmaya yöne-lik bir biçimde değil, rakamları işleyen bu malzeme ile yapabilecekleri entelektüel biçim-de, dikkatle ve derinlemesine düşünebilecek şekilde kullanmamız gerektiğidir (Armstrong, 2012:125).

Dijital ortamda ve bilgi teknolojilerinde yaşanan gelişmeler son yıllarda büyük ilerlemeler

167



kaydetmiş ve başta internet olmak üzere tasarım ve tanıtım faaliyetleri masaüstü yayıncılık alanında bir çok aracın kullanımına olanak sağlamıştır. Grafik tasarlama süreçlerinin, ma-saüstü yayıncılık üretim aşamalarında ileti kaygısının amaca uygun ve doğru bir şekilde kullanılması etkili ve yaratıcı bir şekilde kurgulanarak planlanması önemli bir unsurdur. Baskı öncesi, basım ve baskı sonrası hazırlıklar masaüstü yayıncılıkta sistematik bir kurgu ve bilgi gerektirmektedir. Tasarım ve bilişim teknolojilerinin birleşmesiyle oluşan masaüstü yayıncılık, tasarımın şekillenmesi, baskı öncesi,basım ve baskı sonrası aşamalar olmak üzere çeşitli deneyimleri içinde barındırmaktadır. Öğrencilerin bu deneyimleri kazanım olarak çıktılarla desteklemesi ve bu kapsamda aldıkları eğitimle gelecekteki masaüstü yayıncı ve tasarımcı kimliğine şekil verecek tasarımcılar olacağı ön görülebilir. Bu araştırma, grafik tasarım eğitiminde masaüstü yayıncılık dersi kapsamında öğrenci çıktılarını baz alarak tasarım süreçlerinde karşılaşılan problemleri irdelemiştir. Konu ile ilgili temel sorunsalları ortaya çıkarmayı hedefleyerek genel bilgi ve öneriler verilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda masaüstü yayıncılık dersi alan öğrencilere uygulanan anket verileri değerlendirilerek ders ile ilgili görüşler alınmış ve sonuçlandırılmıştır.

1.1. Grafik Tasarımı Eğitiminde Masaüstü Yayıncılık (Desktop Pub-lishing) Sadık Karamustafa’ya göre: “Hepimizin bildiği gibi grafik tasarım, verilen bir bilgiyi, yazı, resim ve renk kullanarak görsel mesaj haline getirme işidir. Bu bilgi bir ürüne, kuruma ya da kişiye ait olabilir. İletişim dilinde bunlara mesajın kaynağı deniyor. Bu kaynağa ait bilginin başka insanlara aktarılması isteniyor. Biz bu bilgiyi alıyoruz, üçüncü şahıslara, doğru ve etki-li bir şekilde iletilecek görsel mesaj olarak tasarlıyoruz. Sonra bu mesaj kent duvarları, pos-ta, basın-yayın organları gibi araçlarla alıcılara ulaştırılıyor. Yirminci yüzyılın ilk yarısında reklam sanatçısı denilen, İkinci Dünya Savaşından sonraki yıllarda grafik tasarımcı adını alan bu iş kolu çalışanları, son yıllarda iletişim tasarımcısı, yaptıkları iş de iletişim tasarımı olarak niteleniyor. Bugün artık iletişim tasarımı olarak adlandırılsan grafik tasarımın üç temel işlevi vardır: İkna etmek, bilgi vermek ve kimlik belirlemek” Görselin İkna kabiliyeti tasarımcının bilgisiyle ve yeteneğiyle tamamlanıyor. Son olarak ise ortaya konan eserle kimliğe bürünüp tasarımcısını ortaya koyuyor. (Uslu,2017:15)

Grafik tasarımı eğitimi bir tasarımcının yetişmesi için bir çok disiplini içinde barındıran uzun bir yoldur. Tasarımsal, sanatsal ve estetik bilgileri içinde barındıran grafik tasarım eğitimi teknik anlamda da farklı donanımları sağlayarak tüm teknolojik gelişmeler ve yenilikler ışığında aktarması gerekmektedir. Bu misyonla hareket eden grafik tasarım eğitimi masaüstü yayıncılık konusunda da yaşanan gelişimleri takip ederek öğrenciye en etkili biçimde sun-maya özen göstermelidir.

Bir yayının etkinliği, niteliği, içeriğinin zenginliği, konularının seçiminin yanı sıra, kul-lanılan yazı karakterine, resimlere, tercih edilen baskı tekniğine, kullanılan kağıt seçimiyle de doğrudan bağlantılıdır. Bu nedenledir ki; sayfa tasarımcıları görsel güzelliğin ve grafik kurgunun yanı sıra, bu özellikleri de iyi harmanlayarak ve doğru kullanarak mizanpaj yap-mak zorundadır. İyi bir mizanpaj yayın üzerindeki görsel güzelliği pekiştirir ve yayının okur üzerindeki etkisini artırır. Elinize aldığınız herhangi bir gazeteyi karıştırın. Sizin en çok dik-katinizi çeken, okumanız için size ilginç gelen yazıları ve dikkatinizi çeken resimleri veya

168



ilk anda sizi etkileyen şeyleri bir kenara not edin. Sıralamada sayfa tasarımının/ mizanpajın sağladığı görselliğin etken olduğunu rahatlıkla görebilirsiniz. Masaüstü yayıncılıkta ve genel olarak bir tasarıma başlamadan önce, düşünceler taslaktan programlar aracılığıyla uygulama-ya dökülür. Bu aşamada iyi ve sağlıklı sonuçlar alabilmek, çalışmayı hızlı sonuçlandırmak için yapılması gereken küçük kontroller, tercihlerdeki bazı değişiklikler önemli miktarda maddi kaybın ve zaman kaybının önüne geçebilir (Ketenci ve Bilgili, 2006:293)

Masaüstü yazılımlarını kullanmak ve grafik tasarımı eğitiminde kullandırmak için belirli aşamaların kazandırılması gerekmektedir. Bu aşamalar en temelden adım atarak projeler desteği ile denemeler yaparak bilgisayar destekli tasarım olanaklarıyla uygulamalara dökülür.

Türker’e göre; Bilgisayarda gerçekleştirilen tasarımlar sanal ortamdan gerçek malzemeye taşındıkça bir anlam kazanırlar. Bu, tasarımın sayısal baskı araçları ile kağıt ya da benzeri malzeme üzerine boya ile aktarılması (laser, ink jet baski vb) veya sanal ortamda oluşturulan tasarımların kağıt, tuval vb. malzemelerin üzerine geleneksel araçlarla yeniden yapılması yöntemi başarılı sonuçlar vermektedir. Araç olarak bilgisayarda başarılı yaratıcı tasarımların ortaya çıkabilmesi; öğrencilerin uygulama becerisinin yanında kuramsal bilgi donanımlarını da geliştirmeleriyle sağlanabilir (Türker, 2005).

Masaüstü yayıncılık dersi eğitimi öğrencilere, bilgisayar destekli tasarım becerisini belirli bölümlerle parçalayarak aktarılabilir.

Masaüstü yayıncılık Yazılımları temelde üç gruba ayrılmaktadır. Bir tasarımcı bu üç grupta-ki programlardan birer tanesini bilmesi durumunda masaüstü yayıncılık uygulamalarının tümünü yapabilir demektir. Bunlar: Sayfa düzenleme (Page Layout) programları, Vektörel (Draw) programlar ve Bitmap (görüntü işleme) programlardır (Mazlum, 2006, s61). Ki-tap, dergi, gazete gibi tasarımlarda sayfa düzenlemesi yani mizanpajlarının yapılmasına olanak sağlayan programlardır. En yaygın olanları; QuarkXPress, InDesign, Page Maker, ve Frame Maker olarak sayabiliriz. “Vektör” olarak adlandırılan alan ve çizgilerin başı ve sonundaki noktaların koordinatları arasında oluşan hiperbol ve paraboller arasındaki yönü belirlemiş doğruların, Yazılım ile çalışırken matematiksel bir formülü üretilir. Yaptığımız çizimi büyüttüğümüzde ya da küçülttüğümüzde, bu formüle bir büyüklük katsayısı eklenerek çizim yeniden düzenlenir, bir başka deyişle yeniden çizilir (Varol, 1997, s13). Vektör tabanlı yazılımlar ile yapılan tüm tasarım çalışmalarında gerek font kullanımı gerekse çizgiler pik-selin aksine keskin kenarlara sahiptir. Genellikle yaygın olarak kullanılan vektörel program-lar başta Adobe illustrator ve Corel Draw gibi piyasaya hakim programlar örnek gösterilebil-ir. Piksel yani bitmap tabanlı daha çok görüntü işlemeye ve hazırlamaya olanak sağlayan bu programların yine başında Adobe Photoshop yer almaktadır.

2. YÖNTEM2.1. Araştırmanın Modeli

Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarımı Bölümü öğrencilerinin masaüstü yayıncılık dersi hakkındaki algılarının tespit edilmesi konusunda veri sağlaması amacı taşıyan bu araştır-

169



mada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Creswell’e göre, tarama çalışmaları ana kitle içerisinden seçilen bir örneklemle yürütülen böylece ana kitlenin de görüşlerini betimlemeyi sağlayan araştırmalardır. Bu çalışmamızdaki amaç araştırma konusuna ait durumu betimle-mek ve ana kitleyle ilgili çıkarımlarda bulunabilmektir (Creswell, 2014).

2.2. Araştırma Grubu Araştırmanın çalışma grubunu Güzel sanatlar Fakültesi, Grafik Tasarımı Bölümünün; 3 ve 4. sınıf lisans programında öğrenim gören 60 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan öğrencilerin cinsiyetlere (Tablo-1), yaşlara (Tablo-2) ve sınıflara (Tablo-3) göre dağılımı aşağıda verilmiştir.

2.3. Veri Toplama Araçları

2.3.1. Kişisel Bilgi Formu

Araştırmacılar tarafından hazırlanan formdur. Katılımcıların cinsiyeti, yaşı, sınıfı, öğrenim gördükleri bölüm gibi demografik değişkenleri belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Tablo 1: Grubun cinsiyete ait frekans ve yüzde değerleri

Cinsiyet n %

Erkek 19 32

Kadın 41 68

Toplam 60 100

Tablo 2: Grubun yaşa ait frekans ve yüzde değerleri

Yaş n %18-20 7 11,721-25 44 75,026-3 6 1031+ 3 5Toplam 60 100

Tablo 3: Grubun sınıfa ait frekans ve yüzde değerleri

Sınıf n %3. 28 46,74. 32 53,3Toplam 60 100,0

170



Tablo 1’de görüldüğü gibi, örneklemin cinsiyete göre dağılımı sırasıyla erkek (n=19, f= %32), kadın (n=41, f= %68) şeklindedir. Katılımcıların yaşa göre dağılımı sırasıyla Tablo 2’de şöyle verilmiştir; 18-20 yaş (n=7, f=%11,7), 21-25 yaş (n=44, f=%73,3), 26-30 yaş (n=6, f=%10), 30 ve üstü yaş (n=3, f=5). Tablo 3’ de ise sınıfa göre dağılım sırasıyla 3. sınıf (n=28, f=%46,7), 4. sınıf (n=32, f=%53,3) şeklindedir.

2.3.2. Kullanılan Ölçme Aracı

Çalışmada veri toplama aracı olarak Beyoğlu ve Akyürek tarafından geliştirilen ve “Resim Anasanat Atölye Dersi Öğrencilerinin Resimde Mekân Konusuna İlişkin Görüşlerinin Değer-lendirilmesi” makalesinde (2017) kullanılan “Resim dersinde Resimde Mekan Ölçeği’nden esinlenerek yazar tarafından hazırlanan “Grafik Tasarımı Eğitiminde Masaüstü Yayıncılık üzerine bir araştırma” için kullanılmıştır. Anket; her bir maddesine “Hiçbir zaman”, “Na-diren”, “Çoğu zaman” ve “her zaman” şeklinde cevap verilen 4’lü likert tipinde hazırlanmış 24 maddeden oluşmaktadır.

Anket, masaüstü yayıncılık dersi ve konusuna ayrılan zaman (1-2), masaüstü yayıncılık ile ilgili verilen genel bilgiler (3-8), masaüstü yayıncılık ile ilgili ders saati dışında uygulamaya yönelik ödev yeterliliği (9-11), masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili sorunlar (12-16), masaüstü yayıncılık dersi üzerine öğrencilerin algısı (17-20) ve masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili önerilere (21-24) ait sorular ve alt boyutlarının incelenmesinden oluşmaktadır.

3. BULGULAROrdu Üniversitesi Güzel sanatlar Fakültesi, Grafik Tasarımı bölümünün 3. ve 4. sınıf lisans programında öğrenim gören 60 öğrencinin anket sorularına verdikleri cevaplar aşağıda tablo-lar halinde verilmiştir.

Aşağıdaki tablolarda, masaüstü yayıncılık dersi ve konusuna ayrılan zaman (Tablo 4), ma-saüstü yayıncılık ile ilgili verilen genel bilgiler (Tablo 5), masaüstü yayıncılık ile ilgili ders saati dışında uygulamaya yönelik ödev yeterliliği (Tablo 6), masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili sorunlar (Tablo 7), masaüstü yayıncılık dersi üzerine öğrencilerin algısı (Tablo 8) ve masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili önerilere (Tablo 9) ait öğrencilerin cevapları ve bunlara ait frekans ve yüzdeler bulunmaktadır.

Tablo 4 : Masaüstü yayıncılık dersi ve konusuna ayrılan zamanHiçbir Zaman

Nadiren Çoğu Zaman

Her Zaman

n % n % n % n %

1. Masaüstü Yayıncılık konusuna teorik ders saati ayrılıyor 5 8,3 8 13,3 31 51,7 16 26,7

2. Masaüstü Yayıncılık konusuna uygulamalı ders saati ayrılıyor 6 10 2 3,3 29 48,3 23 38,3

171



Masaüstü yayıncılık dersi ve konusuna ayrılan zamanın alt boyutunda (1.ve 2. sorular), ma-saüstü yayıncılık dersi ve konusuna teorik ders saati ayrıldığını öğrencilerin ortalama olarak yaklaşık %70’i daha çok olduğunu söylerken, yaklaşık %80’i de masaüstü yayıncılık dersi ve konusuna uygulamalı olarak çoğu zaman ve her zaman ayrıldığını söylemiştir.

Tablo 5: Masaüstü yayıncılık ile ilgili verilen genel bilgilerHiçbir Zaman Nadiren Çoğu

ZamanHer Zaman

n % n % n % n %3. Masaüstü Yayıncılık dersinde “Renk” konusuna yer veriliyor 5 8,3 12 20 31 51,7 12 20

4. Masaüstü Yayıncılık dersinde “Kağıt” kullanımı konusunda bilgi veriliyor

7 11,7 13 21,7 32 53,3 8 13,3

5. Masaüstü Yayıncılık dersinde “Baskı Teknikleri” konusunda bilgi veriliyor

5 8,3 9 15 29 48,3 17 28,3

6. Masaüstü Yayıncılık dersinde “Yazılımlar” konusunda bilgi veriliyor

7 11,7 13 21,7 23 38,3 17 28,3

7. Masaüstü Yayıncılık dersinde “Piksel ve Vektör” kullanımı hakkında bilgi veriliyor 4 6,7 4 6,7 30 50 22 36,7

8. Masaüstü Yayıncılık dersinde “Font” kullanımı hakkında bilgi veriliyor

3 5 6 10 25 41,7 26 43,3

Masaüstü yayıncılık ile ilgili verilen genel bilgiler alt boyutunda (3-8. sorular), Masaüstü yayıncılık dersinde Renk, Kağıt kullanımı, baskı teknikleri, yazılımlar, piksel-vektör kullanı-mı ve font kullanımı kapsamında konularının ele alınması %70 ve üzerinde çoğunlukla algı-landığı görülmektedir. Bu oranlarla konularla ilgili verilen genel bilgi algısının ortalamanın üzerinde olduğu görülmektedir.

172



Tablo 6: Masaüstü yayıncılık ile ilgili ders saati dışında uygulamaya yönelik ödevHiçbir Zaman Nadiren Çoğu

ZamanHer

Zaman n % n % n % n %9. Masaüstü Yayıncılık konusuna yönelik ders saati dışında uygulama çalışmaları, ödev/proje veriliyor

4 6,7 2 3,3 19 31,7 35 58,3

10. Masaüstü Yayıncılık Konuları ile ilgili derste zaman yetmediği için ödev veriliyor

7 11,7 9 15 27 45 17 28,3

11. Masaüstü Yayıncılık Konuları ile ilgili ödev öğrendiklerimi pekiştirmemi sağlıyor

1 1,7 10 16,7 28 46,7 21 35

Masaüstü yayıncılık ile ilgili ders saati dışında uygulamaya yönelik ödev yeterliliği alt boyu-tunda (9-11. sorular), öğrencilerin, ders saati dışında ödev verilmesi, konu ile ilgili zaman derste yetmediği için ödev verilmesi, konu ile ilgili ödevin öğrendiklerini pekiştirmesi gibi durumlara bakıldığında ortalama olarak yaklaşık %80 civarlarında çoğu zaman ve her zaman ifadelerinde yoğunlaşıldığı görülmektedir. Bu bağlamda ele alındığında büyük çoğunluğun algısı konu işlenişi sonrası uygulamaların yeterli miktarda olduğunu göstermektedir.

Tablo 7: Masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili sorunlarHiçbir Zaman


Her Zaman

n % n % n % n %12. Masaüstü Yayıncılık konulara yönelik uygulamalarda sorun yaşıyorum

13 21,7 31 51,7 8 13,3 8 13,3

13. Masaüstü Yayıncılık dersinde grafik tasarım uygulamalarında renk konusunda sorun yaşıyorum

21 35 26 43,3 8 13,3 5 8,3

14. Masaüstü Yayıncılık dersinde grafik tasarım uygulamalarında yazılımlar konusunda sorun yaşıyorum

13 21,7 33 55 6 10 8 13,3

15. Masaüstü Yayıncılık dersinde grafik tasarım uygulamalarında font kullanımı konusunda sorun yaşıyorum

16 26,7 28 46,7 10 16,7 6 10

16. Masaüstü Yayıncılık dersinde grafik tasarım uygulamalarında baskıya iş hazırlama konusunda sorun yaşıyorum

19 31,7 23 38,3 9 15 9 15

173



Masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili sorunlar alt boyutunda (12-16), öğrencilerin masaüstü yayıncılık dersine yönelik uygulamalarda sorun yaşaması, masaüstü yayıncılık dersinde renk konusunda, yazılımlar, font kullanımı ve baskıya yönelik iş hazrılama konularında sorun yaşamalarıyla ilgi algıları, ortalama yaklaşık %70’i gösterdiği saptanmış olup hiçbir zaman, nadiren gibi ifadelerle görüşlerini ifade etmişlerdir. Bu bilgiler doğrultusunda öğrenciler, masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili olarak konu, renk, yazılım kullanımı, font kullanımı ve baskıya hazırlık aşamalarıyla ilgili olarak zorluk yaşamadıkları algısını ifade etmişlerdir.

Tablo 8 : Masaüstü yayıncılık dersi üzerine öğrencilerin algısıHiçbir Zaman Nadiren Çoğu

ZamanHer

Zaman n % n % n % n %17. Masaüstü Yayıncılık ile ilgili yeterli bilgi verilmediğini düşünüyorum

32 53,3 14 23,3 7 11,7 7 11,7

18. Masaüstü Yayıncılık ile ilgili baskı öncesi hazırlıklar konusunda yeterli bilgi verilmediğini düşünüyorum

28 46,7 16 26,7 7 11,7 9 15

19. Masaüstü Yayıncılık ile ilgili baskı teknikleri konusunda yeterli bilgi verilmediğini düşünüyorum

32 53,3 13 21,7 4 6,7 11 18,3

20. Masaüstü Yayıncılık ile ilgili baskı sonrası aşamalar hakkında yeterli bilgi verilmediğini düşünüyorum

29 48,3 16 26,7 6 10 9 15

Masaüstü yayıncılık dersi üzerine öğrencilerin algısı alt boyutuna (17-20. sorular) verilen cevaplarda öğrenciler; masaüstü yayıncılıkta baskı öncesi, baskı aşaması ve baskı sonrası konular ile ilgili bilgilendirmeyle ilgili maddelerde katıldıkları ortalama yaklaşık %70’in üzerinde algılanmış olup hiçbir zaman, nadiren gibi ifadelerle düşüncelerini ifade etmişlerdir. Bu bilgiler doğrultusunda öğrenciler, masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili olarak baskı aşama-larında bilgi konusunda yeterli miktarda verildiğini ifade etmişlerdir.

174



Tablo 9 : Masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili önerilerHiçbir Zaman


Her Zaman

n % n % n % n %21. Masaüstü Yayıncılıkta Grafik tasarım üretim süreçlerinde her aşama için farklı çalışma yapılmasının dersi daha iyi anlamak açısından faydalı olacağını düşünüyorum

4 6,7 10 16,7 25 41,7 21 35

22. Masaüstü Yayıncılıkta Grafik tasarım üretim süreçlerinde baskı aşamalarını anlamak için matbaa uygulamalarını yerinde görerek takip etmenin faydalı olacağını düşünüyorum

2 3,3 5 8,3 29 48,3 24 40

23. Masaüstü Yayıncılıkta Grafik tasarım üretim süreçleriyle ilgili günlük yaşamdan kesitler alınarak çalışmalar yapılmasının faydalı olacağını düşünüyorum

3 5 3 5 30 50 24 40

24. Masaüstü Yayıncılık dersinin Grafik tasarım üretim süreçlerin için önemli olduğunu düşünüyorum

1 1,7 4 6,7 17 28,3 38 63,3

Masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili önerilere (21-24. Sorular) alt boyutunda öğrenciler; Grafik tasarım üretim süreçlerinde her aşama için farklı çalışma yapılmasının dersi daha iyi anlamak açısından faydalı olacağı düşüncesi, Grafik tasarım üretim süreçlerinde baskı aşamalarını an-lamak için matbaa uygulamalarını yerinde görerek takip etmenin faydalı olacağı düşüncesi, Grafik tasarım üretim süreçleriyle ilgili günlük yaşamdan kesitler alınarak çalışmalar yapıl-masının faydalı olacağı düşüncesi ve Masaüstü Yayıncılık dersinin Grafik tasarım üretim süreçlerin için önemli olduğunu düşünüyorum ifadelerine yönelik cevaplarının ortalama yaklaşık %85 civarında olduğu görülmektedir. Öğrencilerin bu ifadeleri doğrultusunda ele alınan Masaüstü Yayıncılık dersinin Grafik tasarım üretim süreçleri için çok önemli olduğu ve birçok boyutuyla ele alınması gerekliliği dersin daha kapsamlı ve yeterli kılınacağı al-gısını ortaya çıkarmaktadır.

4. TARTIŞMA, SONUÇ, ÖNERİLER

Grafik tasarım üretim süreçleri her bir adımı ile teknik, estetik, bilgi ve beceri gerektiren donanımlara ihtiyaç duyan bir alandır. Bu süreçler teknolojik gelişmelerin ışığında gelişimini hala sürdüren ve gelecekte de devam edeceği öngörülen ve sürekli yeniliği içinde barındıran evrelere sahiptir. Masaüstü yayıncılık kavramı da matbaanın hayatımıza girmesiyle birlikte

175



teknolojik gelişmelerin ürünü olarak karşımıza çıkan süreçlerin bütününü kapsayan bir ma-sanın üzerine sığabilecek şekle indirgenmiş dijital ortamdır. Teknolojinin gelişimiyle birlikte masaüstü yayıncılıkta yapılan tüm grafik üretim süreçleri artık daha kolay olması yönünde il-erlemekte ve tasarımcının işini kolaylaştırmaktadır. Baskı öncesi hazırlıklar, baskı aşamaları ve baskı sonrası hazırlıkların yanı sıra internet ortamı, elektronik ve tüm dijital ortamlarda sınırsız olanaklar tasarımcının kullanımına açıktır. Grafik tasarımı eğitiminde tüm yenilikler ve güncel bilgiler masaüstü yayıncılığın tüm imkanları ve dijital ortamda sunduğu hizmetler tasarım süreçleri için aktarılması gereken önemli bilgileri kapsamaktadır.

Teknik bir konu olan masaüstü yayıncılık konuları, tasarımcı adayı olan öğrenciler için tüm sanatsal ve estetik bilgilerini dijital ortamda nasıl kullanabileceğini kapsayan bu bilgileri en verimli şekilde alma zorunluluğunu doğurmaktadır. Öğrenciler masaüstü yayıncılık dersinde grafik tasarım üretim süreçleri içinde teknik donanım ve becerilerini işin ayrıntılarıyla bir-likte öğrenmeli ve alana katkı sağlayacak teknolojik gelişmeleri yakından takip etmelidir.

Masaüstü yayıncılık dersi ile ilgili konularda öğrencilere yöneltilen sorular değerlendi-rildiğinde ders saatleri, teknik bilgi ve becerilere yönelik bilgiler, ödev ve proje gerekliliği, dersle ve konuyla ilgili sorunlar, ders ile ilgili düşünce ve önerilerine yer verilmiştir. Bu bağlamda öğrencilerin büyük çoğunluğunun ders saatlerinin yeterli olduğu, teknik açıdan yeterli olduğu, ödevlerin gerekli olduğu, dersle ilgili sorun yaşamadıkları ve dersin önemini vurgulayan düşünce ve önerilere yer vermişlerdir.

Sonuç olarak masaüstü yayıncılık dersi ve konularının grafik tasarım üretim süreçlerinde önemli yer kapladığı ve teknik anlamda öğrencilere yeterli bilgi, beceri ve donanımların kazandırılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Masaüstü yayıncılık dersi ve konusu teknik ve önemli bilgileri kapsadığı için 3. ve 4. sınıflarda uygulamalı ve teorik olarak aktarılmalı, tüm süreç ve aşamalarında yeterli düzeyde eğitimi verilmeli ve gerek dijital ortamlar gerekse matbaa ortamlarında baskı aşamaları konusunda yerinde takip edilerek deneyimlenmesi ge-rektiği önerilebilir.

Konu ile ilgili araştırma evreni genişletilerek tüm grafik tasarımı, sanat tasarım, görsel iletişim tasarımı, basın yayın ve matbaacılık eğitimi veren bölümlerde masaüstü yayıncılık eğitimi üzerine araştırmalar yapılabilir. Araştırmacılar daha çok kitleye ulaşarak arz talep ve piyasa koşullarını bilen tasarımcılar, ajanslar, matbaalar ve yayın organlarına ulaşarak ma-saüstü yayıncılık konusunda güncel durumu değerlendirebilirler.

KAYNAKÇA

Armstrong, H. (2012). “Grafik Tasarım Kuramı”. İstanbul: Espas.

Beyoğlu, A. , Akyürek M. (2017) “Resim Anasanat Atölye Dersi Öğrencilerinin Resimde Mekân Konusuna İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi”, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1: 139-158.

Creswell, J. W. (2014). Araştırma Deseni (Çev.:Ed. S. B. Demir). Eğiten Kitap, Ankara.

176



Ketenci, H. F. , Bilgili, C. (2006). Görsel İletişim ve Grafik Tasarımı. İstanbul: Beta.

Mazlum, F.S. (2006). Masaüstü Yayıncılık Tasarım ve Basım Teknolojisine Giriş. Ankara: Gazi Kitabevi.

Türker, İ. Halil, (2005) “Bilgisayar Destekli Grafik Tasarımı Dersi, Yöntem Önerisi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 19, Mayıs, 56-68

Uslu, Y. (2017). Grafik Tasarımda Mükemmellik Kusurluluk Afişler. Bursa:Ekin.

VAROL, Sabri. (1997). Grafikerler için FreeHand 7 İstanbul: Sistem Yayınları

Vural, B.A. (2006). Bilgi İletişim Teknolojileri ve Yansımaları. Ankara: Nobel.

grafİk tasarim eĞİtİmİnde masaÜstÜ yayincilik dersİ … kurgunun yanı sıra, bu...

Documents