A. Spivakovsfcy ve V. Dyachkov

GÖTÜRÜCÜLER

(KONVEYÖRLER)VE

İLGİLİ DONATIMI

ÇevirenAH Münir CERİT - Mak. Y. Müh.

2. BASKI

ANKARA - 1984

BÖLÜM XXI

TASARIM EĞİLİMLERİ

A. GÖTÜRME MAKİNALARI VE ENDÜSTRİ

Çeşitli türlerdeki götürme makinaları üzerine bundan önceki bölümlerde yapılan inceleme-ler ve uygulamalarına ilişkin olarak verilen örnekler, götürme makinalannm ulusal ekono-mi içinde oynadıkları önemli rolü göstermektedir. Her endüstriyel girişimde, atölye-içi veatölyeler-arası taşımanın etkin biçimde düzenlenmesi, doğal olarak hayati ve üretim süreç-lerinin doğru düzenlenmesi bakımından temel bir önem taşır.

Bölüm XX de verilen örnekler, bir makina yapım kuruluşunun dökümhanesinde, saatte100 ton çeşitli malzemenin; bir termik santralın kömür stoklama düzeninde saatte 100ton kömürün; bir yüksek fırında saatte yaklaşık 300-400 tonluk bir yük trafiğinin sağlan-ması gerektiğini göstermektedir. Ayrıca, bir metalürji kuruluşunda, son sayılan yüksek fı-rınlardan birkaç tanesinin bulunduğu da unutulmamalıdır. Bu kadar büyük hacımlardakimalzemenin, ancak bir dizi yüksek kapasiteli götürme makinalanyla taşınabileceği açıktır.

Endüstrideki kütle üretimi, götürme düzenine bağlıdır. Makinaların hat ve kütle üretimi (o-tomobiller, traktörler, kombine makinalar, uçaklar, radyolar, soğutucular, ayakkabı, tuğ-la, besin maddeleri, vb), hat üretimi yöntemine dayanır. Bu yöntemde, yapılmakta olanbir ürün, götürücüyle, bir işleme adımından diğerine itilir. Demek ki, götürücü, teknolojiksürecin bütünleyici (integral) bir parçası olmaktadır.

Sertleştirme, su verme, temizleme, boyama, kurutma ve bütünleme gibi çeşitli süreç (pro-cess) adımları, giden götürücü üzerinde başarılır. Götürücü üretim adımını saptar ve ayar-lar, kararlı bir uyum sağlar, emek verimliliğini ve üretim miktarını yükseltir. Modern giri-şimlerin yüksek kapasitesi, üretim süreçlerinin toptan mekanikleştirilmesi olmadan eldeedilemezdi: ham ve yarı işlenmiş maddenin girişinden bitmiş malların çıkışına kadar.

Götürme makinalan, modern otomatik üretim hatlarında ve otomatik üretim hatlarında veotomatik fabrikalarda, çeşitli üretim donatımını birleştiren ana zincirin bir baklasıdır. Mo-dern bir fabrikada, taşıma ve işleme işlemleri kompleksinde çalışan bir götürme makinası-nın duruşu, tüm üretimin durması anlamına gelir. Bu nedenle, bir otomobil montaj hattın-daki ana götürücüde bir durma, bütün fabrikanın çalışmasını etkiler. Hazır döküm kumugetiren götürücünün bir iki saatlik duruşu (Şekil. 276), bütün dökümhanenin durması de-mektir. Buna benzer birçok örnek verilebilir. Bu gerçekler, götürme makinalarını, üretimdonatımının çok önemli bir sorumlu bir parçası durumuna sokmaktadır Etkin biçimde

415

çalışabilmeleri ve yapmaları gereken hizmetleri başarabilmeleri için götürücülerin kuvvet-li, güvenilir, dayanıklı ve işe uygun olmaları gerekir.

B. EĞİLİMLER

Yıllar önce yalnızca bir görüş olan ve bugün gerçekleştirilen tam mekanikleştirme, üretimsürecinde el emeğini ortadan kaldıracağa benzemektedir. Bu, taşıma, yükleme, boşaltmave diğer güç ve işgücü tüketen işlemlerin mekanikleştirilmesi yoluyla başarılacaktır.Ana üretim süreçleri mekanikleştirilirken işlenen en önemli hatalardan birisi, bazı yardım-cı süreçleri mekanikleştirmenin dışında bırakmak ya da yeterli ölçüde mekanikleştirme-mektedir. Tam mekanikleştirmede yapılması gerekli birinci ve ilk adım, bu dar boğazlarıgidermektir.

Demek ki mekanikleştirmenin ana görevi, ayrı süreçlerin mekanikleştirilmesinden üreti-min tam mekanikleştirilmesine geçmeyi sağlamaktır. Bunlar arasında ham maddeleringelişinden mamul malların fabrikadan gönderilişine kadar, taşıma işlemleri de vardır.

Tam mekanikleştirmenin gelişmesinde ikinci adım makina kompleksinin merkezi kont-rolüdür. Bu adım, karşılıklı elektriksel kilitlemeleri ve bunlann çalışmasının bir ya dafazla sayıdaki noktadan uzaktan kontrol edilmesini içerir.

Bundan sonraki adım, kalıp makinalannın yükleme haznelerini yükleyen alıcıların oto-matik çalışması, kayışlı götürücüde kayış gidişinin otomatik ayarlanması, katkı madde-lerinin otomatik oranlanması (örneğin, bir beton santralındaki uygulama) gibi mekanik-leştirilmiş bağımsız yapım süreçlerinin ya da çevrimlerinin otomatik kontrolüdür. Sovyetbilim adamlannın ve tasanmc.lannın araştırmaları, bu konuda önemli sonuçlar vermiştir,îşgücü-tüketen ve tehlikeli işletmeler ilk önce otomatikleştirilmelidir (örneğin kalıplannsarsılması, sıcak döküm parçalann yüklenmesi, döküm harmanının hazırlanması ve ocak-lann yüklenmesi, kazan dairelerinden cüruf ve külün uzaklaştırılması, vb).

Makinalann hem üretim hem de kontrolünün kontrol ve ayar düzenekleri yardımıyla oto-matik olarak yapıldığı durumda mekanikleştirmenin en yüksek aşaması olan üretimintam otomasyonuna geçilir. Üretim çevrimi tam otomatikleştirildiği zaman, operatöreyalnızca makinalan ve düzenekleri ayarlamak, gözetmek ve koruyucu bakımını yapmakkalır. Bağımsız hatlann, atölyelerin ve bütün fabrikaların tam otomatikleştirilmesi;endüstrinin, bugünün en ileri üretim yöntemlerine geçişidir.

Tam mekanikleştirme ve otomasyon için kullanılan makina ve düzenekler sistemi, müm-kün olan en basit ve en güvenilir şemalara göre çalışmalıdır. Ancak bu durum kesintisizve güvenilir bir işletme sağlayabilir.

Bir tam mekanikleştirilmiş ve otomatikleştirilmiş taşıma sisteminde kullanılacak makina-lara önemli bir talep vardır ve götürme makinalannın gelecekteki gelişmeleri de bu talebebağlıdır.

Götürme makinalannın gelişiminde yedi eğilim gözlenmektedir ve bunlann herbirisi birdizi uygulama sorununu birlikte getirmektedir:

416

Eğilim 1. ürünün hareket sayısını en aza indirmek. Bu, yüklerin ilk noktadan götürmeninson noktasına kadar ara-iletimsiz taşınması, yani bir tek taşıma makinası ya da düzenininyeralması demektir. Bu durum yalnız götürücüler için değil, fakat bütün malzeme taşı-ma düzenekleri için de önemlidir.

Şurası açıktır ki, yüklerin fazla sayıda ara-iletimi, özellikle bugünün dev taşımalarında,makinaların güvenilirliğini azaltır, taşınan malzemenin ufalanmasına neden olur, büyükölçüde yardımcı işgücünü gerektirir ve daha birçok kötü etkileri vardır. Sonuç olarak,yükün ara-iletimleri ya tümüyle ortadan kaldırılmalı ya da en aza indirilmelidir.

Götürücü tasarımında bu genel eğilim bir dizi ayrı uygulama problemine bölünür.

Problem 1. Serbest-akışlı dökme malzemelerin büyük uzaklıklarda ve doğrusal bir yörüngeboyunca götürülmesi. Bu problemi çözmek için çok-kuvvetli kayışlara sahip kayışlıgötürücüler yapılmıştır. Kurulu bir donanımda, bu türden tek bir götürücünün uzunluğu4 km kadardır. Problemin çözümünde yeni götürücü tasarımları, özellikle halatla-çalıştın-lan ve zincirle-çalıştmlan kayışlı götürücüler kullanılmaktadır. Bunlarda kayış, yalnızcayük-taşıyıcı eleman olarak iş görür ve motor gücü halatlar ya da zincirlerle aktarılır. Bugötürücüler tek-motorla (bağımsız ya da grup halinde) ya da çok motorla çalıştırılabilir-ler, ve götürücü kayışının kısa parçaları üzerindeki çekme kuvveti düşük olduğundan,uzunluk oldukça büyüktür.

Bu ilkeye dayanarak 2 km uzunlukta paletli götürücüler yapılmaktadır.

Problem 2. Düzgün olmayan karmaşık bir yörünge boyunca yüklerin ara-iletimsiz götürül-mesi. Birçok durumda, malzemeleri karmaşık bir yörünge boyunca götürmek ve götürü-cünün tek ya da çok düzlemli yörüngeleri olması gerekebilir. Bu amaçla, yılan biçimindekürekli götürücüler (kütle götürücüleri) ve tek ya da çok-motoriu çalıştırma birimlerinesahip ve düzgün olmayan bir yörünge izleyen paletli kontur götürücüleri tasarlanmıştır.

Problem 3. Farklı adımlı süreçler arasındaki hat üretiminde karmaşık ve düzgün olmayanbir yörünge boyunca birim yüklerin ara-iletimsiz götürülmesi. Hat üretimindeki bir tekno-lojik süreç kompleksi, diğer işlemlerden önemli derecede farklı adımlı evreleri içerir.Aynca, geri çevrilen parçalar da tamir için ek zaman gerektirir.

Bu problemin çözümünde, önceden seçilen bir yörüngeyi izliyen arabalı götürücüler uy-gundur. Çalışan ve yedek raylı modern bir arabalı yüksek götürücü farklı adımlı süreç evre-lerinin tümünü tek bir otomatik sisteme indirgemekte ve yükün, tüm üretim çevriminde a-ra-iletimsiz taşınmasında yardımcı olur

Eğilim 2. Taşıma kapasitesinde artış, üökme yükler taşıyan götürücülerin taşıma kapasi-tesindeki artış genellikle iki yoldan gerçekleştirilir: (a) kayış ya da paletin metre uzunlu-ğu başına yüklemeyi arttırarak; (b) kayış ya da palet hızını yükselterek.

Eğilim 3. Daha güvenilir işletme, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve işletme sırasındaen az bakım. Bu problemin çözümü, yapım sürecinin otomatik kontroluna doğru ilkadımdır.

417

i ,;*,

Eğilim 4. Bağımsız götürme makinalannm ve karmaşık donanımların otomatik kontrolü,otomatik yükleme ve boşaltma işlemleri, yüklerin önceden belirlenmiş ayrı boşaltma nok-talarına otomatik olarak dağıtımı.

Eğilim S, Küçük boyutlu hafif makinalar.

Bu problem şu önlemlerle çözümlenir:

(1) yeni ilkelere göre çalışan hafif götürme makinalannm tasarımı;

(2) örneğin, yük-taşıyan ya da yük tarafından-götürülen türlerdeki yüksek götürücülerin,

paletli götürücülerin raylan için yuvarlak demir yerine eğrisel profiller kullanılması;

(3) hafif alaşımların, özellikle alüminyum alaşımlarının kullanılması;

(4) götürücü parçalarının yapımı için plastiklerin kullanılması;

(5) götürücü parçalarının yapımında yeni ileri teknolojinin kullanılması: presleme, basınç-lı döküm, vb.

Eğilim 6. işletme koşullarının iyileştirilmesi ve taşman malzemedeki kayıpların ortadankaldırılması. Bu tozlu, sıcak ve kimyasal bakımdan zararlı malzemelerin hava geçirmezmahfazalar içinde taşınması ile gerçekleştirilir. Hava geçirmez (sızdırmaz) titreşimligötürücüler, kontur kayışlı götürücüler ve boru biçiminde kür«kli götürücüler örnek ola-rak sayılabilir.

Eğilim 7. Donatımın birleştirilmesi ve normlaştmlması ve standart-tür donatımın, standartbütünleştirme ilkesine göre hep birlikte arttırılması.

Vat

418

MALZEME İLETİMİ KONUSUNDAKULLANILAN İNGİLİZCE DEYİMLER

SÖZLÜĞÜ

abrasive: aşındıncıabrasivity: aşındırıcılıkadherence: aderans, yapışmaaerated: havalandınlmışairlock gate: hava kilitli vana (vakum al-tındaki bölgeyi atmosferden ayıran hücretekerlekli vana)air slide: hava kızağıamplitude: genlikangle: açı

angle of inclination: eğim açısıangle of repose: şev açısıangle of repose, dynamic: dinamik şevaçısıangle of repose, static: statik şev açısıangle of wrap: sanlma açısıappliance: düzenek aletapron: paletapron conveyor: paletli götürücüarea: alan, yerarea, loading: yükleme yeriash:külassembly line: bütünleştirme hattıattachment: bağlantı parçası, yeriauxiliary: yardımcı, ikinci derecedeauxiliary materials: yardımcı maddelerauxiliary equipment: yardımcı donatımavalanche: çığavalanching: çığ gibi boşalma

batch: parti, ölçülü miktarbatchmeter: miktar ölçerbelt: kayışbelt cleaner: kayış temizleyicibelt conveyor: kayışlı götürücübend: dönemeç, virajbending: eğilmebending stability: eğilme kararlılığıbending stress: eğilme gerilmesibending strain: eğilme şekil değiştir-mesibin: siloblending: harmanlama, parçallamaboiler room: kazan dairesibottom: alt, dip, tabanbranching: ayırım, yolhracket: yan destek, payandabrake: frenbucket: kepçe

bucket-elevator:kepçeli yükselticibulk: parça, kütlebulk load: dökme yükbulk-size: parça boyutubulk weight: yığma ağırlığıbunker:silobush: burçbush-roller: hıımlu makara

cantilever: konsolcaıîüevered: Konsol biçimindecarcass: iskelet, çatıcarousel (carrousel): fırdolayıcarriage: araba, taşıyıcıcarrier: taşıyıcıcasing: mahfazacast: dökümcastings: döküm parçalarcast iron: dökme demircatcher, chaiıı: zincir yakalayıcıcement: çimentocentering device: merkezleme düzeneğichain: zincirchain, bush- : burçlu zincirchain, link-plate: lamelli-baklalı zincirchain, bushless: burçsuz zincirchain, detachable: ayrılabilir zincirchain, link: zincir baklasıchange-over valve: yol değiştirme vanasıchamber feeder: hücreli besleyicichordal action: halat etkisichute: düşü, olukclay: kilclogging: sıkışmaclamp: kenetcleat: çıkıntı, perdecool: linyit, kömürcoal mine: kömür ocağıcobble stone: paket taşıcombination chain: birleşim zinciricomplicated: karmaşıkcomponent: oluşturucu eleman yapıcıcoke: kokconveyor scale: götürücü kantarıconveyor, spaced buckets: aralıklı kepçeligötürücüconveyor, cut-flight screw: kesik kanatlıhelezon götürücüconveyor, padde-flight screw: pala kanatlıhelezon götürücü

421

conveyor, continuous buckets: süreklikepçeli götürücüconveyor, apron: paletli götürücüconveyor, belt: kayışlı götürücüconveyor, bucket: kepçeli götürücüconveyor, car or platform: vagonlu ya daplatformlu götürücüconveyor, flight: kürekli götürücüconveyor, hydraulic: hidrolik götürücüconveyor, load-propelling: arabalı götürü-cüconveyor, loader: götürücü-yükleyiciconveyor, osollating and vibrating: salı-nımlı ve titreşimli götürücüconveyor, sverhead: yüksek götürücüconveyor, pivoted-bucket: mafsallı-kepçe-li götürücüconveyor, pneumatic: havalı götürücüconveyor, roller: masuralı götürücüconveyor, screw: helezon (vidalı) götürü-cüconveyor, tubular: boru götürücüconveyor, trolley: asılı tür götürücüconcentration: yoğunlaştırmaconcrete: beton, somutcontainer: taşıma kabı, konteynercontinuous: süreklicontinuous flow: sürekli akışcontour: bir şeklin dış çizgisicontour conveyor: düzgün olmayan profil-li götürücüconveyance: götürmeconveying machine: götürme makinasıcorrosive: korozifcorrugated: baklava biçimindecounterweight: karşı ağırlıkcotton-duck fabric: pamuk kanaviçe do-kumacrank and rod mechanism: krank-biyelmekanizmasıcrawler: tırtıl paletcrawler-belt gate: tırtıllı kayış kapakcrusher: kırıcı konkasörcrushed stone: kırma taşcross-sectional area: kesit alanıcurvilinear section: eğrisel bölüm

deflection: sapma, sehimdepartment: bölüm, birimdesign: tasarım

422

design, features: tasarım esaslarıdevice: düzenekdirected discharge; yönlendirilmiş boşalt-madischarge: boşaltmadischarge by gravity: ağırlıkla boşaltmadischarge centrifugal: merkezkaç (santri-füj) boşaltmadischarge device: boşaltma düzeneğidischarge spout: boşaltma oluğudischarger: boşaltma düzeneğidispatch: gönderme, sevkdistribution: dağıtımdisposal: uzaklaştırmadimensions: boyutlardr essing: montajdrive: çalıştırma tahrikdriven, motor- : motorla-çalıştınlandrive unit: çalıştırma birimidrive unit, angülar: açısal çalıştırma bi-rimidrivevvay: hareket yoludrum: tamburdrum, head: baş tamburudrum, tail: kuyruk tamburudry: kuru

dump: boşaltma, boşaltma yeridust: tozdusty materials: tozutan malzemeler,tozlu malzemelerdust collector: toz toplayıcıdynamic stress: dinamik gerilme

economic appraisal: ekonomik değerlen-dirmeeffective: etkinefficiency: verimeffıcient: verimlielcvator: yükselticielevator, arm: kefeli yükselticielevator, belt: kayışlı yükselticielevator, bucket: kepçeli yükselticielevator, chain: zincirli yükselticielevating platform: yükseltilebilir tablaengaging, engagement: kavramaya girmeend:uç,son tarafend, head: baş taraf, baş uçend, tail: kuyruk tarafı, son uçescalator: yürüyen merdivenequipment: donatımequipment. auxiliary: yardımcı donatım

feature: ana nitelik, karakteristikfeeder: besleyicifeeder, disk-type: tablalı besleyicifeeder, chain-type: zincirli besleyicifeeder, chamber: hücreli besleyiciteeding: beslemefettling: tamamlamafinishing: tamamlamafınished articles: bitmiş mamullerfınished, semi- : yan-mamulfine: incefınger-gate: parmaklı kapakfillet radius: diş dibi yuvarlatma dairesiyarıçapıfilling: doldurmafilling factor: aoldurma katsayısıfüling factor, trough: tekne doldurmakatsayısı.fbcture: bağlama düzeneğiflanged: flanşlıfi at: düzflight: basamak dizisi, kürek kanatflight conveyor: kürekli götürücüflight, disk- : disk-kürekliflow: akış, akımflowability: akıcılıkflowing, slow-: yavaş ak işliflow diagram: iş akış şemasıflux; ergimiş madene akıcılık verenkatkı maddesi (kireçtaşı gibi)fragility: kırılganlıkfree-flowing: serbest akışlıfriction: sürtünmefriction angle: sürtünme açısıfriction factor: sürtünme katsayısıfriction, sliding: kayma sürtünmesifriction, rolling: yuvarlanma sürtünmesifree-flowing: serbest akışlıfriable: ufalanabilirfoundry sand: döküm kumufork-lift truck: çatallı kaldırma arabasıfuel: yakıtfunnel: baca, oluk, honi

9gate: kapakgathering: toplamagood: malgoods, piece: parça mallargranulometry: tane büyüklüğü, iane yapısı

granulometric composition'- tane büyüklü-ğü bakımından malzemenin yapısıgravel: çakılgranule: tanegranular materials: taneli malzemelergrab: kıskaçtı kepçegrain: tahıl

granular materials: taneli malzemelergranule:tanegranulometric composition: tane büyüklü-ğü bakımından malzemenin yapısıgranulometry: tane büyüklüğü, tane yapısıgravel: çakılgravity: ağırlıkgravity, discharge by: ağırlıkla boşaltmagrid: ızgaragrip: mengene, kıskaçgroove: yivground: toprakground-level: yer düzeçli, yer düzecindeguide: kılavuzguide way: kılavuz kızakgypsum: alçı taşı

hhandling: taşıma, iletimhand truck: el arabasıhandling, gravity: ağırlıkla taşımahandling, mechanical: mekanik tasım»handling, hydraulic: hıaroıiK taşımahandling, pneumatic: havalı taşımahandling, haulage: taşımahead: başhead end: baş tarafhead drtım,- pulley: baş tamburuheat treatment: ısıl işlemheap: yığınheaped: tepelemehinge: menteşehinged: menteşelihoist: kaldırma makinası palangahoisting device: kaldırma düzeneğihomogeneous: tüjfleş, homojenhopper: hazne, a lohopper gate: hazne kapağıhopper, slotted: yarıktı haznehvdraulic: hidrolik

idler: avaraidlers, upper: üst avaralar (taşıyıcılar)idlers. loww: alt avaralar (taşıyıcılar)

423

idlers, flat:düz avaralaridlers, troughed: oluklu avaralaridlers, traning: kılavuz avaralarinclination:eğiminclination, angle of: eğim açısıindustrial transport: endüstriyel taşımainter-shop: atölye içiintra-shop: atölyeler arasıintermittent: kesikliintermittent action: kesikli çalışmaintermediate support: ara destekinstallation: donanımintermediate discharge: ara boşaltmainterim storage: ara depolamairregularrty of feed: besleme düzensizliğiisolated: yalıtılmış

jig: bağlama ayağı

Iladder: merdiven, basamaklı düşüladle:pota 'layer: tabakalay-out: yerleşimlimestone: kireç taşılink: baklalink, round-: yuvarlak baklalılink-plate: lamelli-baklalılinked, short- : kısa baklalılinked, long- : uzun baklalıline production: hat üretimik>ad:yükloaded: yüklüloading area: yükleme yeriload tbulk: dökme yükloading spout: yükleme oluğuload, unit: birim yükloaded, heap: tepeleme dolu, yüklüload-lifting capacity: yük kaldırma kapasi-tesi

load-carrying member: yük taşıyıcı ele-manloading effıciency: yükleme verimiload, concentrated: nokta yükload, uniformly distributed: düzgün yay ılıyükİoad-propelling conveyor: arabalı götürücüloader: yükleyiciloader, continuous: sürekli yükleyiciloader, intermittent: kesikli yükleyici

424

loose material: gevşek malzemelot: yığınlump: parça, kütlelump-size: parça boyutulumped, small- : küçük parçalılumped, medium- : orta parçalılumped. large- : büyük parçalı

machine: makinamachinery: makinalarmachine tool: takım tezgahımachine building works: makina yapımfabrikalanmanhole: adam deliğim as t: bumbamalleablizing: temperlememalleable cast iron: içindeki bağlı karbon,uygun ısıl işlemle serbest ya da tav kar-bonu haline getirilmiş bulunan beyazdökme demirmaterials: malzemematerials handling: malzeme taşımamaterial handling equipment: malzeme ta-şıma donatımımechanism: mekanizma, düzenekmechanizing: mekanikleştirmemesh-size: elek ölçüsümesh: örgü, kavramamesh, wire: telden örülmüşmesh, in: kavrama durumundamooıle: hareketli

mobility of the particles: parçacıklarınkayganlığı

mobility: hareketlilikmoisture: nemmoisture content: nem miktarımotion: hareketmotion in: hareket halindemotive power: hareket ettirici (etkin)güç

motor truck: kamyon motorlu arabamoulding box: derecemould: kalıpmoving part: hareketli parça

nnatura! slope: doğal eğim (şev)

oat: yulafoperation: işlem, çalışma, işletmeoperating conditions: çalışma koşullarıore: maaen cevherioscillating: salınımlıoscillatıng conveyors: salınımlı götürücüleroutlet: çıkış, çıkış deliğioverall: dıştan dışaoverhead: yüksekoverloading: aşırı yükleme

Ppacking: sıkıştırmapacking coefficient: sıkıştırma katsayısıpaddle: palapallet: sehpapath: yörünge yörüngepath of motion: hareket yörüngesipartide: parçacıkpavvl: kilitpeat: turba

periodic, al:dönemselpiece: parçapiece-weight: parça ağırlığıpiece-goods: parça mallarpitch:adımpitch circle: bölüm dairesi yuvarlanmadairesipin:pimpivot: dip yatağıpivoted-bucket conveyor: mafsallı-kepçeligötürücüplant: fabrikaplough: pulluk dağıtıcıplough, scraping: sıyıncı pullukply: kat, kayış katıply separation: katların ayrılmasıply separation, resistivity to: katların ay-rılmasına karşı dirençply cut: kesik katlıply foldea: Katlanmış-katlıply, stepped: kademeli-katlıpneumatic: havalıportable: taşınabilirpowder: pudrapowered: güç alanpower plant: kuvvet santralıpowdered material: pudra malzemeprecıpıtation: çökelmeprocess: süreç

product: urunproduction: üretimproduction waste: üretim atığıproperty: nitelik, özelikpull: çekme, çekme kuvvetiDullev: kasnak, tambur, makarapulley, deflectıng: saptırma kasnağı (tam-buru)pulley, driving: döndüren (çalıştıran)kasnakpulley idler: avara kasnakpulley snub: baskı kasnağıpulling member: çekme elemanıpulp: hamurpulp line: hamur hattıpulsation: çarpma, vurmapumıce:pomza t,a$ıpumpcrete: beton pompalama

radius: yarıçapradius of curvature: eğrilik yarıçapırail: rayrailway: demiryolurailway car: demiryolu vagonurarefied: seyreltik, düşük yoğunluklurate of conveyance: götürme hızıratched: mandalratched and pavvl: mandal ve kilitrange: yelpazeravv materials: ham maddelerrectilinear: doğrusalrectilinear section: doğrusal bölümreciprocal: gidiş-gelişlirecess: faturareducer: redüktörrepair: tamir onanmrepose: şevrepose, angle of: şev açısırequired capacity: gerekli (istenen) kapa-siterequirement: istemresistance: dirençresistance to motion factor: harekete kar-şı direnç katsayısırest, at: durağanresilience: şekil değiştirme enerjisiresilient: yay, yaylıresilient link: geri getirme mafsalıresilient member: geri getirme elemanıresistivity: direnim, dirençreversing: ters hareketli

425

rib: köşe, nervürrim: çember, bandajriveted: perçinlirod: çubukrod conveyor: çubuklu götürücüroller, idler: avara makararoller bank: makara takımıroller: makara, masura, pernorolling friction: yuvarlanma sürtünmesirope: halatrope wire: tel halatrotating: dönmerotating parts: dönen parçalarrotary gate: hücre tekerlekli vanarubher* lastik kauçukrun of mine: tuvenan, geldiği gibirunway: yürüyüş yolu, yuvarlanma yolu,

runaround: fırdolayırunning weight: yürüyen ağırlık, hareket-li yükrye: çavdar

safety factor: emniyet katsayısısaddle:eyersagging: sarkmasample: numunesand:kumsawdust: hızar talaşıscale: kantarscale, conveyor: götürücü kantanscanner: ölçücüscreen:elekscreened: elekten geçirilmişscrew: vida, helezonscrew conveyor: helezon götürücüscrew, continuous: sürekli vidascrew, ribbon: kordela, helisscraper: sıyırıcı, küreyiciscraping plough: sıyırıcı pullukscooping: keptelemeseal: sızdırmazselectıve: seçmeliselective, pre- : ön seçmeli, önceden seç-meliself-propelled: kendiliğinden hareketli,motorluservice life: işletme ömrüsemi- finished product: yarı-mamul ürünshearing: makaslama, kesmesensing element: duyarlı (hassas) elemanshaking: sarsma

shake-out: sarsmaship: gemishop: atölyeshaft: milshaft hollow: içi boş milshaft, solid: dolu milshelf: rafshovel: kepçeshovel, clamshell: kıskaçlı kepçeshovel, motor: motorlu kepçesize: boyut ölçüsized: boyutlandırılmış, sınıflandırılmışsite: işyeri, şantiyesieve analysis: elek analizisingle shovel: tek kepçeliskiırt.: pt.ekskirt board: yan etek levhasıstat: lama, paletslat conveyor: lam ah götürücü, paletligötürücüslag: cürufslack: gevşeksliding door: kayar kapaksliding friction: kayma sürtünmesislipping: kaymasluggish: topaklı yavaşsnubbing: baskı, bastırmasnub pulley: baskı kasnağı -•sorting machine: sınıflama makinasıspacing: aralık, açıklıkspecific: özgülspecific water consumption: özgül sutüketimispecific weight: özgül ağırlıkspilling: taşıma, saçılmaspiral: heliselspiral chute: helisel düşü, salyangozspout:olukspout, disch'arge : boşaltma oluğusprocket: zincir dişlisistand: sehpastationary: yerleşiksteady: kararlısteady flow: sürekli akışsteel: çeliksticky: yapışkanstiffener: berkitme (takviye) parçasıstiffness: katılıkstrand: şeritstrand, loaded: yüklü şeritstrand, return: dönüş şeridistrand. slack: gevşek şerit

strand, tight: gergin şeritstrain: uzama şekil değiştirmestream: akımstress: gerilmestress distribution: gerilme yay ılımıstrength: dayanım, mukavemetstretching: uzamastore: ambarstorage: depolamasubmerged: dalgıç, kapalısubmerged conveyor: kapalı tip götürücüsuction: emmesuction nozzle: emme ağzısupport: destekswivel: maisaıswivelled wheeled: mafsallı tekerlekli, oy-nak tekerlekli

tail: kuyruktail drum: kuyruk tamburutail end: kuyruk tarafıtake-up: gerdirmetared loads: daralı yüklertawing: çekmetextile belt, rubberized: kauçukla kaplan-mış dokuma kayıştextile belt: dokuma kayıştextile factories: dokuma fabrikalarıtension: çekme, gerginliktensile strength: çekme dayanımıthrust: baskıthrust bearing: baskı yatağıtight: gergintilt: yatırma, arkaya yatırmatipping: devirme, devirerek boşaltmatool: takımtool room: takımhanetooth: diştransfer: iletim, ara iletimtransfer chute: iletim düşüşü, oluğutranster equıpment: iletim donatımıtransfer slide: iletim kızağıtrack: yürüme yolu, kızak raytractor: çekicitransport: taşıma

transport facilities: taşıma düzenekleritravel: strok, gezinti payıtraveling rollers: hareketli makaralar, yü-rüyen yataktransmission gear: aktarma düzenitrestle: köprü sehpa

tripper: alıcı, boşaltma götürücüsütrolley. hava hattı makarası, askı, bunaasılı vagontrough: tekne, oluktrough, fılling, factor: tekne doldurmakatsayısıtroughing: oluklarımatrough gate: oluklu kapaktruck: araba, kamyontruck, industrial: endüstriyel araba

Uunflanged: flanşsızuniform: düzgünuniformity: düzgünlükunit load: birim yükunit weiğht: birim ağırlıkunloaded: yüksüzunsized: boyutlandırılmamış, sınıflandırıl-mamışunpowered: avarauntared loads: darasız yüklerutilization: faydalanma, kullanma

vibration: titreşimvibrating conveyor: titreşimli götürücü

Wwaste: telef, atıkwear: aşınmavveight: ağırlıkweight capacity: yük kapasitesi, lineerbirim yükle hızın çarpımı: qvvveight concentration: ağırlık yığılmasıweight, own: öz (zati) ağırlıkwelded: kaynak yapıvvheat: buğdaywheel: tekerlekvvheel corner: tekerlekli köşe, dönemeçwire rope: tel halatvvire-mesh: telden örülmüş

vvithstanding: dayanma, karşı koymawood:ağaçwoodworking: ağaç işlerivvorks: fabrika, atölyevvrap angle: sarılma açısıvvrapping: sarılma

yyard: alanyarn: iplik

427

Döviz kaybını önlerkenDöviz kazandıran marka'

ERKAOTORADYATÖRLERİ SANAYİİ A.Ş.

• TÜRKİYE'DE KONUSUNDA LİDER• HER YENİLİKTE İLK ve ÖNCÜ

Soğutma ve ısıtma sistemleriMotorlu araçlar - iş makineleri

Kompresörler - Endüstriel tesisler

Diğer mamul çeşitlerimizMakas burçları - PerçinlerPrinç profiller - Bakır ve prinç şeritler

Rami, Kışla Cad. No: 123 - ISTANBULTel: 576 56 34 - 576 30 66 (4 hat)Telcx: Ebos 23 228 tr

w&

Seyyarbantlı

götürücü

ESENBOGA YOLU22. Km. ANKARATLF: (041) 11 70 26

CİNNAH CADDESİ, KIRKPINAR SOKAK 5ÇANKAYA -ANKARATLF: (041) 39 02 30 (4 Hat)TELEX:42463pasrtr

* PASİNER Yatırımlar A.$. 'ne bağlı kuruluşlardır.

REJVVASmekanik güç iletme ekipmanlarımechanical povver transmission

equipmentM O T O R L U REDÜKTÖRLER

0,25-20 Hp ve 6-55 tahvil arasında elektrikmotoru ile direkt akuple

HELİSEL DİŞLİREDÜKTÖRLER1,5-3000 Hp ve 1,6-280tahvil arasında

SONSUZ V İ D A L IREDÜKTÖRLER

I-100 Hp ve 5-300 tahvilarasında elektrik motoru iledirekt-indirekt akuple

AYMA M A H R U T İ L İREDÜKTÖRLER

5,5-2000 Hp ve 6-140 tahvilarasında

HER T I P

D İ Ş L İ İ M A L A T I

Sonsuz vida ve çarklar,planet dişli mekanizmaları,özel maksatlı dişliler...

VARIREDKademesiz devir ayarlıkayışlı varyatörler

R E / V V A S reduktör ve makina sanayii a.ş.Fabrika: Ankara Devletyolu 22.km Kartal-İSTANBUL T e l : 3 53 37 39 - 3 53 ^7 Vİrtibat büro:Kadıköy Palas Kat:4 No: 14 Kadıköy-İSTANBUL T e l : 3 3612 8?Telex: 22 80I k t k . t r .

ULERMAKKONVEYÖR MAKARASI SERİ İMALATINDA TEK İSİM

Kalibre edilmiş derinçekme rulman yuvalı.

Taşlanmış rulmanyuvalı mil.

Boru kapak kaynaklıekli monoblok

4 kademe sızdırmazlıkeleman!i.

En az güç şarfederek, En düşük sürtünme katsayısı ile,

En ağır işletme şartlarında, En uzun ömür....!

En kısa teslim süresi (1000 Adet/gün)

En düşük fi at, En yüksek kalite, En uzun ömür.

Merkez Büro :Karanfil Sokak 15/2Yenişehir - ANKARATelf.: (41) 183222 - 183223Telex: 43269 guvg tr

Fabrika :Konya Devlet Yolu 23. Km.Gölbaşı - ANKARAT e l f . : Gölbaşı 154 - 654

EVÖRKONVEYÖR BANDI VUIKANİZE PRESİ

VULKANKONVEYÖR BANDI VUIKANİZE PRESİ

TEKSTİL ve ÇELİK ÖRGÜLÜ KONVEYÖR BANTLARI İÇİN

• 6004-1600 mm bant genişliğinde

• İstenilen ek boylarında

• Hidrolik baskı sistemli

• Otomatik sıcaklık kontrollü vulkanize presleri imalatı

Ayrıca yurdun her tarafına kendi pres ve elemanlarımızla

bant tamir ekibi gönderilir.

ÇİM MÜHENDİSLİK SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.Merkez : Mithatpaşa Cad. No: 68/9 Yenişehir /AnkaraTel : 18 38 70- 18 80 88Fabrika: Plevne Cad. No: 276 GCilveren / AnkaraTel : 49 36 97 - 48 61 05

ıtını

Pompacılıkta S M S

• içme suyu pompaları Q = 5 - 4500 m' /h Hm = 5 -100 m SS

• Sulama suyu pompaları 9 = 5 - 4500 m3 /h Hm = 5 -100 m SS

• Kimya pompaları Q = 5 - 400 m > Hm = 5 -150 m SS

• Pis su ve Kanalizasyon pompaları Çf = 600 -6000 m1 /h Hm = 6 - 3 0 m S S

• Kâğıt hamuru pompaları Q= 2 0 - 1 2 0 0 m V ' ı Hm = 6 - 6 0 m SS

• Yassı-Oval-Yuvarlak ve Kelebek vanalar NW 40 - 1000 mm0

• Çekvalf - Dip Klâpeleri - Demontaj parçaları N\V 40 - 1000 mm^

• Alaşımlı Çelik Döküm - Pik Döküm - Bronz Döküm

• Kumanda Panoları ve Diğer Elektrikli teçhizat

• İçme suyu Tasfiye Tesisleri

• Pis su ve Kanalizasyon Tasfiye Tesisleri

• imalât montaj ve komple tesisler

Fabrika : Ankara yolu 5. Km. - SAMSUN

P.K. :186, Tel: 13316, Telex: 82232 sma tr

•rımı

Elektromagnetikmakina sanayii a.ş.

ELEKTROMAGNETİK VİBRASYONLU BESLEYİCİLER

ELEKTROMEKANİK VİBRATÖRLER

BANTLI VE MEKANİK KONVEYÖRLER

• ÇANAKLı BESLEYICILER• ELEKTROMAGNETIK SEPARATÖRLER• ELEKTROMAGNETIK DALGıÇ POMPALAR•ELEKLER

Merkez ve Fabrika: Bayman Cad. No: 4 4. Levent-İSTANBULTel: 169 64 46 (4 hat)Mağaza: Necatlbey Cad. No: 118 Karaköy-İSTANBULTel: 149 72 60-149 57 01-145 50 31

Endustrilesen Türkiye'deBorusan'a cok is düşüyor

Borusan'm üretimi içinde yer alan çeşitli ebat ve özellikte çelikborular, çelik levha ve şeritler, galvanizli saclar, açık ve kutu

çelik profillerin inşaattan madenciliğe, gemi yapımındanelektrik nakline, petrol naklinden tekstil imalatına kadar

endüstrinin her alanında binlerce kullanım yeri bulunmaktadır.Borusan ürünleri, üstün kalite kontrolleri, uluslararası

standartlara uygunluklarıyla, yabancı pazarlann da tercihettiği ürünlerdir.

BORUSANBorusan İhracat İthalat ve Dağıtım A.Ş.

Borusan Binası Meclisi Mebusan Cad. 523/533 Salıpazan/İSTANBULTel: 145 10 90/5 hat - 144 87 50/9 hat

Telex: 24 190 brs tr - 24 586 brsn tr