1

EE.. SS

..

ENERJİ

İŞ

Fizikteki iş, cisimlerin kuvvet etkisinde ve kuvvet doğrultusunda.............................................. dir ya da kuvvet ile cisimlere enerjiaktarmaktır.

Fizikteki iş günlük hayatta bildiğimiz işten farklı olarak....................................... ve kuvvet etkisinde .................................bağlıdır.

İş ................... ile gösterilir.

İşin birimi enerji birimiyle aynı olup ........................... dir.

İş .................................. bir büyüklüktür. Yönü olmayıp negatif vepozitif değerler alabilir.

Fiziksel anlamda iş olabilmesi için iki şart vardır, bu iki şart birliktesağlanırsa iş yapılır:

1. Cisme ........................uygulanmalı

2. Cisimlerin kuvvet doğrultusunda ................................. gerekir.

W=

İş=

Aşağıdaki durumlarda fiziksel anlamda iş olup olmadığını bubilgiler ışığında inceleyelim:

Uygulanan kuvvet cisimlerihareket ettirmiyorsa fiziksel an-lamda iş ..................................

1.

2. Uygulanan kuvvet ile cisminhareket doğrultusu dik ise fizikselanlamda iş ...................................

Örnek1:

Yatay ve sürtünmesiz yolda şekildeki cisim 20 Newtonbüyüklüğündeki yola paralel F kuvvetiyle K noktasından Lnoktasına çekiliyor.

K ve L noktaları arası 15 metre olduğuna göre F kuvvetininyaptığı iş kaç Joule’dir?

K L15 m

Örnek 2:

Yandaki şekilde 2kg kütleli cisim F kuvvetiyle20m yükseltiliyor.

Buna göre cisme F kuvvetinin yaptığı işkaç Joule dür? (g=10m/s²)

F

V=sbt

F

20m

2kg

Örnek 3:

Yandaki şekilde G ağırlıklı bir cisim F1,F2 ve F3 kuvvetlerinin etkisinde okyönünde hareket etmektedir.

Buna göre hangi kuvvetler iş yapar?Hareket

yönü

F1

F2

F3

G

Örnek 6:

Yatay ve sürtünmesiz yolda şekildeki cisim zıt yönlü yere paralelF1 ve F2 kuvvetleriyle K noktasından L noktasına çekiliyor.

K ve L noktaları arası 20 metre olduğuna göre;

a) F1 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?

b) F2 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?

c) Cisme yapılan toplam iş kaç Joule dür?

Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş

Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş, sistemin toplam enerjisiniazalttığından dolayı .............................. iştir.

F kuvvetinin yaptığı iş=............................................

Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş=...............................

Toplam yapılan iş=....................................................

K L15m

Örnek 8:

Sürtünmesiz yatay düzlemde bulunan bir cisim şekildeki kuvvetlerinetkisinde K noktasından L noktasına çekiliyor.

K ve L noktaları arası 15 metre olduğuna göre;

a) Hangi kuvvetler iş yapmıştır?

b) Yapılan toplam iş kaç J dür?

L

K

5m

7m

Örnek 4:

Yandaki şekilde bir adam yüksekliği 7m genişliği 5m olanbasamaklardan elindeki paketi K noktasından L noktasına getiriyor.

Paketin ağırlığı 8 Newton olduğuna göre bu adamınyerçekimine karşı yaptığı iş kaç Joule’ dir?

Aynı yönlü kuvvetlerin bir cisme yaptığı toplam iş bu-lunurken; kuvvetlerin yaptığı işler toplanır. Zıt yönlü kuvvetlerincisme yaptığı toplam iş bulunurken kuvvetlerin yaptığı işlerçıkarılır. Örnek 5:

Yatay ve sürtünmesiz yolda şekildeki cisim aynı yönlü yere para-lel F1 ve F2 kuvvetleriyle K noktasından L noktasına çekiliyor.

K ve L noktaları arası 15 metre olduğuna göre;

a) F1 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?

b) F2 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?

c) Cisme yapılan toplam iş kaç Joule dür?

L

F1F2=10N F1=25N F2

K 20 m

L

F1

F2=10NF1=20N

F2

K 15m

Örnek 7:

Sürtünme kuvvetinin 20 Newton olduğu şekildeki yatay düzlemdebir cisim 50 Newton büyüklüğündeki F kuvveti ile K noktasından Lnoktasına çekiliyor.

K ve L noktaları arası 25 metre olduğuna göre;

a) F kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule’dür?

b) Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule’dür?

c) Yapılan toplam iş kaç Joule’dür?

K L25 m

2

EE.. SS

..

ENERJİ

F=8N

Örnek 11:

Şekildeki sürtünmesiz eğik düzlemin K noktasında durmakta olancisim, düzleme paralel 10N luk kuvvetle K noktasından Lnoktasına sabit hızla çekiliyor.

Buna göre kuvvetin yaptığı iş kaç Joule dür?

3

EE.. SS

..

ENERJİ

Örnek 9:

Yukarıdaki şekillerde verilen forkliftlerden hangileri iş yapar ?

Şekil-1 Şekil-2

Şekil-3

Örnek 10:

Şekil-1 ve Şekil-2 de gösterilen yatay sürtünmesiz yollarda 2F veF büyüklüğündeki kuvvetler m ve 2m kütleli cisimleri sırasıyla x ve3x kadar çekiyorlar.

Yapılan işler sırasıyla W1 ve W2 olduğuna göre oranıkaçtır?

x

Şekil-1 Şekil-2

m 2F

3x

2m F

5m

K

L

10N

12m

13m

GÜÇ

Birim zamanda yapılan işe .................. denir.

Diğer bir tanımla birim zamanda aktarılan enerjiye ............. denir.Yani saniyede aktarılan Joule miktarıdır.

Güç ................ ile gösterilir.

Birimi ......................... tır.

Güç formülü:

Güç birimi olarak beygir gücü veya kilowatt(kW) kullanılır1 Beygir Gücü(1 BG)=736 W

Güç ........................ bir büyüklüktür.

Güç birimi Watt ın Sl birim sisteminde açılımı aşağıdaki gibidir.

Örnek 12:

Bir vinç 200 N ağırlığındaki yükü sabit hızla 120 metre yüksekliğe1 dakikada çıkarıyor.

Buna göre vincin gücü kaç watt tır?

Örnek 13:

Bir motor enerjisini 100 J den 500 J e 20 saniyede çıkarıyor.

Buna göre motorun gücü kaç watt tır?

Örnek 14:

1 saatte 3600 kJ iş yapan bir aracın gücü kaç wattır?

4

EE.. SS

..

ENERJİ

ENERJİ

İş yapabilme yeteneğine .............................. denir.

Diğer bir tanımla maddeler üzerinde değişiklik yapabilme etkisine.................................... denir.

Enerji ............ ile gösterilir.

Enerji birimleri kullanım alanlarına göre ..................., ................ya da ........................ şeklinde isimlendirilir.

Enerji .......................... bir büyüklüktür.

Enerji türleri birbirlerine ................................

Çeşitli enerji türleri vardır. Bunlardan bazılar: Mekanik Enerji,Kinetik enerji, Potansiyel enerji, Güneş enerjisi, Elektrik enerjisi,Isı enerjisi, Kimyasal enerji, Jeotermal enerji, Rüzgar enerjisi,Fosil yakıt enerjisi, Ses enerjisi, Biyokütle enerjisi...

Kimyasal Enerji

Gıda maddelerinin atomları arasındaki bağlarda, vücutfonksiyonlarımız için gerekli olan enerji, kimyasal enerji olarakdepo edilmiştir.

Nükleer Enerji

Nükleer enerji santrallerinde, atom çekirdeğinde saklı olan enerjiaçığa çıkartılarak kullanılır. Atom çekirdeğindeki bu enerjlye........................... enerji denir.

Elektrik Enerjisi

Elektrikte aydınlatma elektrik enerjisinin yaygın kullanımalanlarından biridir. Bir elektrik devresindeki elektrik akımınınsahip olduğu enerjiye ............................ enerjisi denir.

Kütle Enerjisi

Cisimlerin kütlesinden dolayı sahip olduğu enerji türüne............................. enerjisi denir.

m kütleli bir cisimin kütle enerjisi E=mc² ile verilir.

Örnek 15:

Bir vinç 20N ağırlığındaki cismi sabit hızla 3 saniyede 6 metreyüksekliğe çıkarıyor.

Buna göre vincin gücü kaç wattır?

Örnek 16:

Günlük hayatta işlerimizi yapan araç gereçlerden

Televizyon

Akarsu barajları

Otomobil

Soba

kullandıkları enerjiler nelerdir?

Aşağıda verilen boşlukları uygun biçimde doldurunuz.

1. Joule/saniye ................................. birimidir.

2. İş, ..................... değişimiylede ifade edilir.

3. İşin SI birim sistemindeki karşılığı .......................... dür.

4. Enerjinin SI birim sistemindeki karşılığı ...........................dür.

5. Bir cisme uygulanan kuvvet hareket doğrultusuna ............. isefiziksel anlamda iş yapmamıştır.

6. Sırt çantasıyla yürüyen bir çocuk yerçekimine karşı iş..................

7. İş yapabilme yeteneğine ...................... denir.

8. İş yapma hızına .................... denir.

9. Enerji ...................... bir büyüklüktür.

10. İş ..................... bir büyüklüktür.

11. Güç ............... bir büyüklüktür.

12. ...................... kuvvetinin yaptığı iş bir sistemdeki enerjiyi ısıenerjisine çevirerek azaltır.

13. Kilowatt-saat ..................... birimidir.

14. Bir cisme uygulanan kuvvet cisme yol ......................... işyapılmış olmaz

15.Bir cisim üzerine yapılan iş cismin toplam enerjisini......................

16. Enerji türleri birbirlerine ................................

17. Elektromanyetik radyasyon enerjisine ......................... ener-jisi denir.

18. Atom çekirdeğinden elde edilen enerjiye ..................... ener-jisi denir.

19. Gıdalarda enerji için kullanılan birim ..........................dir.

20. Günlük hayatta elektrikte kullanılan enerji ...........................ile birimlendirilir.

1. Canlıların hayat faaliyetterini sürdürmeleri için enerjiye

ihtiyaçları vardır.

2. Fizikte iş yapmanın hedefi enerji aktarmaktır.

3. Fizikte iş yapmadan enerji aktarımı mümkün değildir.

4. Kuvvet uyguladığımız cisim hareket etmiyorsa fiziksel an-lamda iş yapılmış olmaz.

5. Fizikte iş yapıIabilmesi için gerekli olan şartlardan birihareketin olmasıdır.

6. Kuvvet uygulamadan da iş yapmak mümkündür.

7. Hareket doğrultusuna dik kuvvetler de iş yapar.

8. Kucağında yükle bekleyen bir işçi iş yapmış sayılmaz.

9. İş vektörel bir büyüklüktür.

10. Bir cisim üzerine yapılan pozitif iş cismin hızını artırabilir.

11. Bir cisim üzerine aynı anda hem pozitif hem de negatif

iş yapılamaz.

12. Net iş her zaman kuvvetlerin tek tek yaptıkları işlerden

büyüktür.

13. Değişken kuvvetler iş yapmaz.

14. Hareket eden bir cisim ister hızlanıyor olsun, isterseyavaşlıyor olsun, üzerine iş yapılıyor demektir.

15. Araçlar iş yapmadan da enerji aktarabilir.

16. İş ve enerjinin birimleri farklıdır.

17. Joule biriminin eşiti kg.m²/s² dir.

18. İki sistemden her zaman en fazla iş yapan daha güçlüdür.

19. Watt, enerji birimidir.

20. Nükleer enerji atom çekirdeğinden elde edilir.

Aşağıda verilen cümlelerdeki bilgiler doğru ise başına (D)yanlış ise başına (Y) yazınız.

5

EE.. SS

..

ENERJİ

Örnek 17:

Yandaki şekilde verilen 2kg kütleli cisminhızı 10m/s dir.

Buna göre bu cismin kinetik enerjisi kaçJoule dür?

Örnek 18:

Yandaki şekilde verilen m ve 2m kütleli cisim-lerin hızlarının büyüklüğü 2V ve V dir.

Bu cisimlerin kinetik enerjileri sırasıyla E1ve E2 olduğuna göre oranı kaçtır?

Kinetik Enerji

Cisimlerin hareket halindeki hızlarından dolayı sahip olduğu ener-jiye ............................. enerji denir.

Hareket halindeki cisimlerin kinetik enerjisi o cisimlerin............................ ve hızlarının karesi ile doğru orantılıdır.

Kinetik enerji ................... ile gösterilir.

Birimi ...................... dür.

m

2kgV=10m/s

m2V

2mV

Kinetik Enerji =...............................................

EK=..............................

m3V

2m2V

3mV

Örnek 19:

Şekilde verilen m, 2m ve 3m kütleli X, Y ve Z cisimlerinin hızlarısırasıyla 3V, 2V ve V dir.

Bu cisimlerin kinetik enerjileri sırasıyla EX , EY ve EZolduğuna göre bunların sıralaması nasıldır?

Kinetik Enerji ile İş Arasındaki İlişki

Kuvvetlerin cisimlere yaptığı iş cisimlerin kinetik enerjisini artırıpazaltabilir. Yani bir cisme yapılan iş onun kinetik enerjisindekideğişime eşittir.

Örnek 20:

Yukarıdaki şekilde verilen 2kg kütleli cismin ilk hızı 10m/s dir. Bucisme şekildeki gibi yola paralel F kuvveti KL boyuncauygulandığında cismin son hızı 20m/s oluyor

Buna göre bu cisme uygulanan F kuvvetinin büyüklüğü kaçNewton dur?

2kgF

VİLK=10m/s VSON=20m/sF

K L15 m

Örnek 21:

Duran bir cismin hızını 0 m/s den 10 m/s ye çıkarmak için cismeE kadar enerji aktarılıyor.

Bu cismin hızını 0 m/s den 20 m/s ye çıkarmak için cisme kaçE enerji aktarmak gerekir?

Örnek 22:

Sürtünmesiz yatay düzlemde K noktasında durmakta olan cismeyola paralel F kuvveti K-M noktaları arasında uygulanıyor.

Cisim L noktasından E kinetik enerjisiyle geçtiğine göre Mnoktasından kaç E büyüklüğündeki kinetik enerjiyle geçer?

F

K L Mx 2xX Y Z

Örnek 27:

Şekilde verilen homojen türdeş ikizkenar üçgensel levhanınŞekil-1 de yere göre potansiyel enerjisi E1, levha Şekil-2 deki gibiçevrildiğinde yere göre potansiyel enerjisi E2 dir.

Buna göre oranı kaçtır? (g=10m/s²)

Potansiyel Enerji

Cisimlerin durumlarından dolayı sahip olduğu enerjiye................................... denir.

Yer Çekimi Potansiyel Enerjisi:

Cisimlerin yükseklik ve ağırlığından dolayı sahip olduğu enerjiye.................................................................................. denir.

Cismin ......................... ve ağırlık merkezinin yerden yüksekliği ile..................................... orantılıdır.

Potansiyel enerji ......... ile gösterilir.

Birimi .................... dür.

Yaylarda gerilme ve sıkışma sonucu enerji depolanır. Bu enerjiye................................................... enerjisi denir.

h

m

hh h

h

Bazı cisimlerin ağırlık merkezlerinin yerden yükseklikleriaşağıdaki gibidir

6

EE.. SS

..

ENERJİ

Potansiyel Enerji =......................................................

EP=..............................

Örnek 23:

Şekildeki kütlesi 2kg olan cismin yerdenyüksekliği 20m dir.

Bu cismin yere göre potansiyel enerjisi kaçJoule dür? (g=10m/s²)

m=2kg

20m

Örnek 24:

Şekildeki kütlesi 2 kg ve yarıçapı 4 m olancismin yere göre potansiyel enerjisi kaçJoule dür? (g=10m/s²)

h=30m

rr=4mm=2kg

Örnek 25:

Yukarıdaki şekilde verilen eşit kare bölmeli özdeş küplerdenoluşmuş Şekil-1 deki cismin yere göre potansiyel enerjisi E1 veŞekil-2 deki cismin yere göre potansiyel enerjisi E2 dir.

Buna göre oranı kaçtır? (g=10m/s²)

Şekil-1 Şekil-2

Örnek 26:

Yukarıda verilen homojen türdeş m, 3m ve 2m kütleli cisimlerinkütle merkezlerinin yerden yüksekliği 3h, h ve 2h olup potansiyelenerjileri sırasıyla E1, E2 ve E3 tür.

Buna göre bu cisimlerin yere potansiyel enerjilerinisıralayınız?

3h3m 2m

h 2h

m

Şekil-1 Şekil-2

Not:

7

EE.. SS

..

ENERJİ

Mekanik Enerji

Herhangi bir sistemde cismin veya sistemin ...................... enerjisiile .......................... enerjileri toplamına ....................... enerji denir.

Mekanik Enerji=...............................................................................

Örnek 28:

Şekildeki kütlesi 400kg olan helikopterinyerden yüksekliği 20m dir.

Buna göre;

a) Helikopterin kinetik enerjisi kaçJoule dür?

b) Helikopterin potansiyel enerjisikaç Joule dür?

c) Helikopterin mekanik enerjisi kaç Joule dür? (g=10m/s²)

V=10m/s

m=400kg

h=20m

yer

Örnek 29:

Aşağıda verilen niceliklerin sahip olduğu enerji türlerinikarşılarına yazınız.

Çekilerek uzatılmış yay

Besin maddeleri

Yere düşmekte olan taş

Gergin yay

Uçurum kenarındaki taş

Düz kaldırımda yuvarlanan taş

Nehirde akan su

Dolu pil

Barajda birikmiş su

Ağaç dalındaki elma

Çatıda birikmiş kar

Uçan kuş

Havada durgun helikopter

Enerjinin Korunumu

İdeal sistemlerde (sürtünmesiz ve dışardan yalıtılmış sistemlerde)hareket boyunca mekanik enerji değişmez fakat mekanik enerjiyioluşturan kinetik ve potansiyel enerji birbirine dönüşerekdeğişebilir. Buna mekanik enerjinin korunumu denir. (Aşağıdakiörnekte bunu gösterebiliriz.)

5metre

V=10m/s

m=2kg

V=20m/s

15metre

A

B

C

Örnek 30:

Şekildeki 2kg kütleli cisim sürtünmesiz or-tamda A seviyesinden serbest bırakılıyor. CisimB seviyesinden 10 m/s hızla geçerek yere Cseviyesinde 20m/s hızla çarpıyor.

Buna göre;

a) A seviyesindeki mekanik enerjiyi bu-lunuz.

b) B seviyesindeki mekanik enerjiyi bu-lunuz.

c) C seviyesindeki mekanik enerjiyi bu-lunuz. (g=10m/s²)

Not:

Sürtünme kuvvetinin olmadığı bir sistem tasarlamak çok zordur.Günlük hayatta ortamlar genelde sürtünmelidir.

Sürtünmeli ortamlarda enerjinin bir kısmı ısı enerjisine dönüşürMekanik enerji, açığa çıkan ısı enerjisi kadar azalmış olur. Böyle-likle mekanik enerji korunmamış olur.

Örnek 31:

Yukarıdaki şekilde verilen 2kg kütleli cisim K noktasından 20m/shızla geçmektedir. Bu cisme hareketi boyunca uygulanansürtünme kuvvetinden dolayı cisim L de duruyor.

Buna göre sürtünme kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?

FS

VİLK=20m/sVSON=0m/s

FS

K LX

Örnek 33:

Şekildeki sürtünmesi önemsiz yolun K noktasından ilk hızsızserbest bırakılan cisim, KLMN yolunu izliyor.

Buna göre;

a) Cismin en büyük potansiyel enerjiye sahip olduğu noktahangisidir?

b) Cismin en büyük kinetik enerjiye sahip olduğu noktahangisidir?

c) Hareketi sırasında K, L, M ve N noktalarında mekanik ener-jisi nasıl değişmektedir?

Örnek 32:

Şekildeki 2kg kütleli cisim sürtünme kuvvetinin heryerde eşit ve10N olduğu yolda K noktasından EK kinetik enerjisiyle geçerek Lnoktasında duruyor.

KL arası 7m olduğuna göre cismin K daki kinetik enerjisi kaçJoule’dür?

8

EE.. SS

..

ENERJİ

Örnek 34:

Yatay ve sürtünmeli bir yolda durmakta olan cisme 9Nbüyüklüğündeki kuvvet 20 metre boyunca uygulanıyor.

Bunun sonucunda cismin kinetik enerjisi 100 joule olduğunagöre 20 metrelik bu yolda cisme etki eden sürtünme kuvvetikaç Newton dur?

FS=10N

EK VSON=0m/s

K L7m

K

L

M

N

Örnek 35:

Yukarıdaki yatay düzlemde verilen boyutları 12m ve 6m olan2000 gram kütleli düzgün türdeş tahta blok şekildeki gibi çevir-iliyor.

Buna göre yerçekimine karşı yapılan iş kaç Joule dür?(g=10m/s²)

12m12m

6m

6m

çevirilirse

Örnek 36:

2kg kütleli bir cisim düşey ke-siti şekildeki gibi olan yol Knoktasından serbestbırakılıyor.

Cisim L noktasında durduğuna göre sürtünmeye harcananenerji kaç Joule dür? (g=10m/s²)

5m

K

Lyatay

Örnek 37:

Düşey kesiti şekildeki gibiolan sürtünmesiz yolun Knoktasında duran 2kg kütlelibir cisme KL arasındabüyüklüğü sabit F kuvvetiuygulanıyor ve cisim Lnoktasından 10m/s hızlageçiyor.

KL arası 10m olduğuna göre F kuvvetinin büyüklüğü kaçNewton dır? (g=10m/s²)

5m

K

FVK=0

V L=1

0m/s

L

yatay

Verim

Bir sistemde yapılan iş ile harcanan enerji arasındaki ilişkiye...................................................... denir.

Verim yapılan işin harcanan enerjiye ..................................... dır.

Verim=

.100%Verim=

Örnek 38:

Bir otomobil 80 joule enerjilik yolu almak için 320 joule enerjiharcıyor.

Buna göre;

a) Bu otomobilin verimi kaçtır?

b) Bu otomobilin verimi % kaçtır?

Enerji Kaynakları

1.Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Kullanıldıkça rezervi ....................................................... enerjikaynaklarıdır. Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, su enerjisi, jeotermalenerji, okyanus enerjisi (dalga enerjisi, gelgit enerjisi), hidrojen en-erjisi, biyo(organik) enerji v.s. örnek olarak verilebilir.

2.Yenilenemeyen Enerji Kaynakları

Kullanıldıkça rezervi ....................................... enerji kaynaklarıdır.Fosil yakıt enerjisi (petrol, kömür, doğal gaz), nükleer enerji v.s.örnek olarak verilebilir.

Enerji Tasarrufu

Enerjinin kontrol altına alınarak verimli ve gerekli şekildekullanılmasına ...................................................... denir.

Örnek 39:

Bir lamba aldığı enerjinin %80 ini ışığa, %20 lik kısmınıda ısıyadönüştürüyor.

Buna göre;

a) Bu lambanın verimi kaçtır?

b) Bu lambanın verimi % kaçtır?

Örnek 40:

Bir vinç 240 kg kütleli yükü 10 metre yüksekliğe çıkarmak için30kJ enerji harcıyor

Buna göre;

a) Bu vincin verimi kaçtır?

b) Bu vincin verimi % kaçtır?

Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerleri uygunbiçimde doldurunuz.

1. Tüketildikçe sürekli ve hızlı bir şekilde yeri doldurulabilen enerjikaynağına ..............................................enerji kaynağı denir.

2. Oluşmasından daha hızlı tüketilen enerji kaynağına................................................ enerji kaynağı denir.

3. Sıkıştırılmış bir yayda, esneklik .................................. enerjisidepolanır.

4. Suyun potansiyeI enerjisi kullanılarak elektrik enerjisi eldeedilen santrallere .....................................................santrali denir.

5. Çevreye ve canlı yaşamına zarar vermeyecek yeni ve güvenilirenerji kaynaklarına ..................................... enerji kaynakları denir.

6. Güneş’ten gelen elektromanyetik radyasyon enerjisinidoğrudan elektrik enerjisine dönüştüren panellere ........................paneli denir.

7. Gelgit olayları nedeniyle gün içinde yükselip alçalan okyanussularının kazandığı enerji .................................... enerjisinedönüştürüIebilir.

8. Yeraltı sularının mağma tabakasının etkisi ile ısınarak sıcak suya da su buharına dönüşmesi ile oluşan enerjiye ..........................enerji denir.

9. Kullanılan enerjiyi kontrol altına alarak enerjiyi verimli kullan-maya ..................................................................................... denir.

10. Bir mum yakıldığı zaman , enerjisi .................................... ve.......................................... enerjisine dönüşür.

11. Bir elektrik devresindeki elektrik akımının sahip olduğu ener-jiye .................................... enerjisi denir.

12.Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş sürtünen yüzeylerin ..................neden olur.

13. İdeal sistemlerde verim % .......................... dür.

14. Bir sistemin yaptığı işin harcadığı enerjiye oranı o sistemin.............................................. verir.

15. Dünya, Güneş'ten ............................ ve ........................... en-erjisi alır.

16. Fosil yakıtlar ......................................... enerji kaynaklarıdır.

17. Vücut fonksiyonlarımız için gerekIi enerjiyi .............................

alırız.

18. Nükleer enerji ............................................... enerjikaynağıdır.

19. Bir cismin kinetik enerjisi, cismin kütlesine ve .........................na bağlıdır.

20. Bir cisme etkiyen net kuvvetin yaptığı iş cismin kinetik

enerjisinde ................................................... neden oIabilir.

9

EE.. SS

..

ENERJİ

10

EE.. SS

..

ENERJİ

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

12m

6m

12m

12m

6m

Şekil-1 Şekil-2

12m

Yukarıda verilen eşit kare bölmeli homojen özdeş cisimlerdenoluşmuş Şekil-1 deki cisimlerin yere göre potansiyel enerjisiE1, Şekil-2 deki cisimlerin yere göre potansiyel enerjisi ise E2dir.

Buna göre oranı kaçtır? (g=10m/s²)

Birim zamanda yapılan işe ................... denir.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerdenhangisinin getirilmesi fiziksel anlamda en uygun olur?

A) İvme B) Enerji C) Güç

D) Hız E) Kuvvet

Yukarıdaki şekilde verilen homojen türdeş özdeş yarım küreler-den oluşmuş cisimlerden Şekil-1 dekinin yere göre potansiyelenerjisi E1, Şekil-2 de E2, ve Şekil-3 te ise E3 tür.

Buna göre bu cisimlerin yere göre potansiyel enerjileri içinaşağıda verilen sıralamalardan hangisi doğrudur?

Şekil-1 Şekil-2 Şekil-3

Aşağıda bazı kavramlar ile birimleri eşleştirilmiştir.

Bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) Sıcaklık - ºC B) İş - Newton C) Isı - cal

D) Enerji - Joule E) Güç - Watt

I. Nükleer enerji

II. Hidrolik enerji

III. Hidrojen enerjisi

IV. Doğal gaz

Yukarıdaki enerji türlerinden hangileri yenilenemez enerjitürüdür?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV

D) II ve III E) I, II ve IV

Aşağıdakilerden hangisi yenilenebilir enerji kaynaklarınaörnek verilebilir?

A) Jeotermal enerji B) Doğal gaz C) Nükleer enerji

D) Kömür E) Petrol

I.Kullandıkça rezervi tükenen enerji kaynaklarına ye-nilenebilir enerji kaynağı denir

II. Kullandıkça rezervi tükenen enerji kaynaklarına yenilene-mez enerji kaynağı denir

III. Birim zamanda yapılan işe verim denir

IV. Doğal gaz yenilenebilir enerji kaynağıdır

Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV

D) II ve III E) I, II ve IV

A) B) C) D) E)

A) B) C)

D) E)

Bir yük asansörü 300 N ağırlığındaki cismi sabit hızla 20 myüksekliğe10 s’de çıkarıyor.

Buna göre asansörün gücü kaç W tır?

A) 600 B) 500 C) 300 D) 200 E) 100

11

EE.. SS

..

ENERJİ

8.

9.

10.

11.

12.

13.

10m/s

h

K

L 20m/s

Yerden h kadar yükseklikte bulunan K noktasından 10m/shızla atılan 2kg kütleli cisim yerdeki L noktasına 20 m/s hızlaçarpıyor.

Sürtünmeler önemsiz olduğuna göre h yüksekliği kaçmetredir?(g=10m/s)

A) 5 B) 15 C) 30 D) 40 E) 50

V

Şekildeki yatay sürtünmeli yolda V hızıyla fırlatılan cisimiçin

I. Kinetik enerjisi değişmez

II. Potansiyel enerjisi azalır

III. Mekanik enerjisi azalır

IV. Sürtünmeden dolayı ısı enerjisi oluşur

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) III ve IV

D) II ve III E) I, III ve IV

h

V

L

V

MVK

Yerden h kadar yükseklikte bulunan K, L ve M cisimleri yukar-daki şekilde verildiği gibi eşit büyüklükteki hızlarla atılıyor.

K, L ve M cisimlerinin yere çarpma hızları sırasıyla VK, VLve VM olduğuna göre aşağıda verilen sıralamalardanhangisi doğrudur?

A) B) C)

D) E)

F

V=0

V=10m/s

FYandaki şekilde verilen 2kg kütleli cisim

sabit büyüklükteki F kuvveti ile yerden15m yüksekliğe çıkarılarak hızı 10m/syeye çıkarılıyor.

Buna göre F kuvvetinin fiziksel an-lamda bu cisme yaptığı iş kaç Jouledür? (g=10m/s²)

15m

2kg

A) 200 B) 300 C) 400 D) 500 E) 600

I.Çamaşır makinelerinde fazla deterjan kullanılmamalıdır.

II.Buzdolabının kapısı uzun süre açık tutulmamalıdır.

III.Bina yalıtımını yaptırmak.

IV.Bulaşık makinesi alırken B sınıfı olmasına dikkat edilme-lidir.

V.Dirençli ampüller yerine floresan veya tasarruf ampüllerkullanılmalıdır.

VI.Ulaşımda kestirme yollar kullanılmalıdır.

yargılarından kaç tanesi enerji tasarrufu için alınan ön-lemlerdendir?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

12

EE.. SS

..

ENERJİ

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Hidrojene ait verilen

I. Evrenin en basit elementidir.

II. Zehirsiz bir gazdır.

III. Evrenin temel enerji kaynağıdır.

IV. Doğada serbest halde bulunur.

V. Atmosferde az miktarda bulunur.

yargılarından kaç tanesi doğrudur?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

Yenilenemez enerji kaynaklarının zararları;

l. Sera etkisi ve küresel ısınma yapması

ll. Hava kirliliğine sebep olması

III. Radyoaktif atıklar ortaya çıkarması

verilenIerinden hangileridir?

A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll

D) l ve lll E) l, ll ve llI

Taş kömürü

Hidroelektrik

Termik santral

Petrol

Rüzgar

Yukarıda veriIenlerden kaç tanesi kullanıldıkça rezervleritükenen kaynaklara örnek olarak verilebilir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

I. İşin olabilmesi için cismin kuvvet doğrultusunda hareketetmesi gerekir.

II. İşin yapılma süresi uzadıkça güç azalır.

III. Sürtünme kuvveti enerji kaybına neden olur.

Yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız l B) l ve II C) l ve III

D) II ve III E) l, II ve III

Bir cismin sahip olduğu kinetik enerji,

I. Cismin kütlesine

II. Cismin yerden yüksekliğine

III. Cismin hızına

niceliklerinden hangilerine bağlı değildir?

A) Yalnız l B) Yalnız lI C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

Sürtünmesi önemsenmeyen ortamlarda özdeş küplerdenoluşmuş cisimlere şekildeki gibi F kuvveti uygulanarak yataydaeşit miktar yol alması sağlanıyor.

Buna göre, yapılan işler W1, W2 ve W3 arasındaki iIişkiaşağıdakilerden hangisi gibi olur?

A) W1 > W2 = W3 B) W1 = W2 = W3 C) W1 > W2 > W3

D) W1 < W2 < W3 E) W1 < W2 = W3

Şekildeki m, 2m ve 3m kütleli cisim-ler iplerle tavana asılmışlardır.

Bu csimlerin yere göre potansiyelenerjileri sırasıyla E1, E2 ve E3olduğuna göre bunlar arasındakiiIişki aşağıdakilerden hangisindedoğru verilmiştir?

A) E1 > E2 > E3 B) E1 = E2 = E3 C) E1 > E3 > E2

D) E1 < E3 < E2 E) E1 < E2 = E3

L

W1W2

W3

K

F

X LK

F

X

LK

F

X

m3m

2m

2hh

3h

E1E2

E3

13

EE.. SS

..

ENERJİ

21.

22.

23.

24.

25.

26.

Aşağıdaki cisimlerden hanglsl hem kinetik hem de potan-siyel enerjiye sahlptir?

A) Dalında hareketsiz duran elma

B) Koşan öğrencinin sırtındaki çanta

C) Yerde zıplamadan yuvarlanan top

D) Duvarda asılı ayna

E) Sırada oturan öğrenci

m kütleli bir cisim düşeykesiti şekildeki gibi olanyolun K noktasından V ilkhızıyla atılıyor. Cisimyatayda X yolunu aldıktansonra L noktasında du-ruyor.

Buna göre X uzunluğu m, h ve V niceliklerinden hangi-lerine bağlıdır?

A) Yalnız m B) Yalnız h C) Yalnız V

D) m ve h E) h ve V

Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünmesiz yolun Knoktasından serbest bırakılan bir cisim K,L,M,N,P ve Rnoktalarından geçiyor.

Cismin hangi noktada kinetik enerjisi en büyüktür?

A) L B) M C) N D) P E) R

h

m

X

Vson=0

Vilk=V

K

Lyatay

K

LM

N

P

R

Yukardaki şekilde K, L ve M araçlarının sırasıyla hız-zamangrafikleri verilmiştir.

Buna göre bu araçlardan hangileri üzerinde işyapılmaktadır?

A) Yalnız K B) Yalnız M C) K ve M

D) K ve L E) K, L ve M

V(m/s)

t(s)

K L M

V(m/s)

t(s)

V(m/s)

t(s)

Şekildeki yatay düzlemde sürtünme sadece |MN| yolundavardır. K noktasından 10 m/s hızla geçen 2 kg kütleli cismin Nnoktasındaki hızı 5m/s dir.

MN uzunluğu 5m olduğuna göre MN arasında cismeuygulanan sürtünme kuvveti kaç N dur?

A) 5 B) 15 C) 25 D) 35 E) 75

L M N5mK

Vilk=10 m/s

Sürtünmeli yatay düzlem üzerindedurmakta olan m kütleli X cismineşekildeki gibi etki eden F kuvveti tsürede cisim üzerine W işini yapıyor.

Buna göre;

I. Sürtünme kuvvetini artırma

II. F kuvvetini artırma

III. Kütleyi artırma

işlemlerinden hangisi tek başına yapılırsa, aynı tsüresinde yapılan W işi artar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) II ve III

Fm

14

EE.. SS

..

ENERJİ

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

K

L M

N P

Düşey kesiti şekildeki gibi verilen sürtünmeli yolun Knoktasından serbest bırakılan bir cisim, bu yolda ilerleyerek Pnoktasında ancak duruyor.

Buna göre, yolun hangi bölümlerinde cismin kinetik ener-jisi kesinlikle azalmıştır?

A) Yalnız KL arası B) Yalnız LM arası C) Yalnız MN arası

D) M-N ve N-P arası E) K-L ve N-P arası

Bitkilerde fotosentez olayıyla hangi enerji türü kimyasalenerjiye dönüştürülerek hücrelerde depolanır?

A) Güneş enerjisi

B) Nükleer enerji

C) Elektrik enerji

D) Isı enerjisi

E) Rüzgar enerjisi

Aşağıdakilerden hangisi bir gruplama yapılırsa grubundışında kalır?

A) Kömür B) Güneş C) Doğal gaz

D) Petrol E) Benzin

Yetişkin bir insan aşağıda verilen fiziksel etkinlikgruplarından hangisini yaparken 1 saatte harcadığı enerjien azdır?

A) Ayakta durma

B) Uyuma, dinlenme

C) Yürüme, günlük ev işleri

D) Yüzme, basketbol, koşma

E) TV seyretme, bilgisayar oynama

Bir vinç, 600kg kütleli yükü sabit hızla 3 saniyede 6 metreyükseğe çıkarıyor.

Vinç motorunun gücü kaç kW tır?

(g=10m/s², 1kW=1000watt)

A) 10 B) 12 C) 16 D) 18 E) 20

Petrol yakıtları ile ilgili olarak,

I. Fosil yakıttır.

II. Yenilenemez enerji kaynağıdır.

III. Ülkemize genelde ithal geldiği için ekonomik maliyetifazladır.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III

Enerji tasarrufu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisiyanlıştır?

A) Teknolojileri kullanır.

B) İyileştirme yöntemlerini uygular.

C) Kalite ve üretimi düşürmez.

D) Enerjiyi verimli ve etkin kullanır.

E) Aynı enerji ile daha az iş yapılır

h2hX

F FFX

X

2h

Sürtünmesi önemsenmeyen eğik düzlemler üzerinde özdeşcisimler şekildeki gibi eşit büyüklükteki F kuvveti ile sabit hızlaeğik düzlemlerin en altından en üstüne çıkartılıyor.

F kuvvetlerinin yaptığı işler sırasıyla W1, W2 ve W3olduğuna göre bunlar arasındaki iIişki aşağıdakilerdenhangisinde doğru verimiştir?

A) W1 > W2 = W3 B) W1 = W2 = W3 C) W1 = W2 > W3

D) W1 < W2 < W3 E) W1 < W2 = W3

W1W2 W3