giaoanbai30

BÀI 29: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH LOÀI

GVHD: Ths. Lê Phan Quốc

SVTH: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lớp Sinh 4A Năm học 2011 - 2012

13/04/2023 Nguyễn Thị Kim Phụng 2

II. Hình thành loài cùng khu vực địa lí

1. Hình thành loài bằng cách li tập tính và cách li

sinh sản

a. Hình thành loài bằng cách li tập tính


Tìm hiểu ví dụ trong thực tế và thí nghiệm của các nhà khoa học!

Trong một hồ ở châu Phi: có hai loài cá rất giống nhau về các đặc điểm hình thái chỉ khác màu sắc


Dù trong cùng khu vực địa lí nhưng……?…….


Ánh sáng đơn sắc

Khi nuôi các cá thể của hai loài này trong bể có chiếu ánh sáng đơn sắc thì…?....


Tại sao trong hồ hai loài cá này không giao phối với nhau nhưng trong bể có chiếu ánh sáng đơn sắc chúng lại giao phối với nhau?

Tại sao trong hồ hai loài cá này không giao phối với nhau nhưng trong bể có chiếu ánh sáng đơn sắc chúng lại giao phối với nhau?

Ví dụ trên minh họa điều gì?

Hai loài cá trong hồ có dạng cách li

nào?


Giao phối có chọn lọc trong trường hợp này là những

cá thể có cùng màu sắc thích giao phối với nhau hơn.

Ví dụ: ruồi giấm mắt đỏ thích giao phối với ruồi giấm

mắt đỏ hơn ruồi giấm mắt trắng.


Hai loài cá trên đã hoàn

toàn tách hẳn thành

hai loài khác nhau chưa?

Vậy khi nào thì

xuất hiện loài mới?


Hai loài cá này được tiến hóa từ một loài ban đầu theo cách

sau: những cá thể đột biến có màu sắc khác biệt dẫn đến thay

đổi về tập tính giao phối. Lâu dần sự giao phối có chọn lọc

này tạo nên một quần thể cách li về tập tính giao phối với

quần thể gốc.

Giải thích kết quả của thí nghiệm trên?


Từ ví dụ trên rút ra kết luận gì về quá trình hình thành loài?

Các cá thể của 1 quần thể do đột biến có được kiểu gen nhất

định.

Kiểu gen mới làm thay đổi 1 số đặc điểm liên quan tới tập tính

giao phối dẫn đến các cá thể không giao phối với nhau tạo nên quần

thể cách li với quần thể gốc.

Lâu dần, giao phối không ngẫu nhiên và các nhân tố tiến hoá

khác phối hợp tác động tạo sự khác biệt về vốn gen dẫn đến sự cách

li sinh sản và hình thành loài mới.


Các cá thể cùng loài sống trong cùng khu vực địa lí

Đột biến

Các cá thể mang KG đột biến thay đổi tập tính giao phối có xu hướng giao phối với nhau

Quần thể cách li với quần thể gốc

Nhân tố tiến hóa

Loài mớiLoài mới

HÌNH THÀNH LOÀI BẰNG CON ĐƯỜNG CÁCH LI TẬP TÍNH

Khác biệt về vốn gen


b. Hình thành loài bằng cách li sinh thái

Trong cùng khu vực địa lí ngoài con đường hình

thành loài vừa xét còn có con đường nào khác

không?


Cây ACây B


Hai loài côn trùng trong ví dụ nêu trên có dạng

cách li nào?


Em rút ra kết luận gì về hình thành loài

bằng con đường cách li sinh thái?

Hai quần thể cùng một loài sống trong một khu

vực địa lí nhưng ở hai ổ sinh thái khác nhau thì

lâu dần cũng có thể dẫn đến cách li sinh sản và

hình thành loài mới.


Sự phân chia nơi ở và ổ sinh thái của các loài sẻ trên tán cây rừng lá rụng ôn đới


Hình thành loài bằng cách li sinh thái

thường xảy ra đối với đối tượng nào?

Hình thành loài bằng cách lí sinh thái

thường xảy ra đối với các loài động vật ít di

chuyển.


SÔNG VÔN GA

CỎ BĂNG BỜ SÔNG

CỎ BĂNG BÃI BỒI

Ra hoa kết quả đúng mùa lũ

Sinh trưởng, ra hoa kết quả trước khi lũ về


2. Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa

Lai xa: là các hình thức lai giữa các dạng bố mẹ thuộc 2 loài khác nhau hoặc thuộc các chi, các họ khác nhau nhằm tạo ra các biến dị tổ hợp mới có giá trị.

Thế nào là lai xa?


Cây lai giữa cải củ và cải bắp


Lai xa gặp những trở ngại gì?

Hầu hết con lai khác loài đều bất thụ.

Con lai giữa lừa và ngựa vằn

Con la


Vì sao cơ thể lai xa thường không có khả năng sinh sản?

Vì hai loài khác nhau se có bộ nhiễm sắc thể khác

nhau về số lượng, hình thái và cấu trúc. Do vậy khi

thụ tinh giữa hai loài khác nhau, các nhiễm sắc thể

không thể xếp thành các cặp tương đồng được nữa,

con lai se không được tạo ra hoặc có con lai nhưng

bất thụ vì không thể tiến hành giảm phân bình thường.


Để khắc phục trở ngại khi lai xa người ta có thể làm gì?

Để khắc phục trở ngại khi lai xa người ta đa bội hoá cơ thể lai xa.


Tại sao đa bội hoá lại khắc phục được trở ngại đó?

Vì mỗi chiếc nhiễm sắc thể có được nhiễm sắc

thể tương đồng, phân li binh thường.


Nghiên cứu hình 30 SGK trang 131 và dựa vào các kiến thức mới được học về quá trình hình thành

loài mới nhờ lai xa và đa bội hóa hãy giải thích quá trình hình thành loại lúa mì hiện nay?

Loài lúa mì (Triticum monococcum) x Lúa mì hoang dại (Aegilops speltoides)

( Hệ gen AA với 2n = 14) (Hệ gen BB với 2n = 14)

Con lai có hệ gen AB với 2n = 14, bị bất thụ

Gấp đôi số lượng NSTLúa mì hoang dại (Aegilops squarrosa) x Loài lúa mì ( Triticum dicoccum)

( Hệ gen DD , 2n = 14 ) (Hệ gen AABB, 4n = 28)

Con lai có hệ gen ABD với 3n = 21, bất thụ

Gấp đôi số lượng NST

Lúa mì ( Triticum aestivum)

( Hệ gen AABBDD với 6n 42)


xĐa bội hoá

T. dicoccum 4n = 2nAA+ 2nBB =28

Lúa mì hoang dại A.Squarrosa

2nDD = 14

T. Aestivum

Đa bội hoá 6n = 2nAA + 2nBB + 2nDD =42

x

T. monococcum A. speitordes2nAA= 14 2nBB= 14

(Loài lúa mì) (Lúa mì hoang dại)


Có phải cơ thể lai xa nào cũng bất thụ và không thể tạo thành loài mới

không?

Không phải, một số con lai tam bội có khả năng sinh

sản vô tính thì cũng hình thành nên loài mới.


Chuối rừng lưỡng bội Chuối nhà tam bội


Thằn lằn C. sonorae


Vì sao lai xa và đa bội hoá là con đường hình thành loài phổ biến ở thực vật bậc

cao nhưng rất ít gặp ở động vật?

Vì ở động vật có cơ quan sinh sản nằm sâu bên trong cơ thể nên đa bội hóa thường gây chết hay rối loạn giới tính làm mất khả năng sinh sản.


XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN

giaoanbai30

Documents