ég:cíndgo 6n(6a6ndgo · 8 ég:cíndgo 6n(6a6ndgo sİmyadan kİmyaya simya, • sınama,...

7

ÖĞRENİYORUZ-UYGULUYORUZ

SİMYADAN KİMYAYA

Eski dönem insanlarının,

• değersiz madenleri altına çevir-mek

• ölümsüzlük iksirini bulmak

için yaptıkları uğraşlara simya (alşi-mi), bu işle uğraşanlara da simyacı (alşimist) denir.

Simyacılar,

• tıp• felsefe• kimya• din• astroloji• metalurji

gibi birçok alanla ilgilenmişlerdir.

Simya çalışmaları; gözlem ve kont-rollü deneyler, eleştirel düşünme, sorgulama içermez, deneme yanıl-ma ve rastlantı sonucu elde edilen buluşlara dayanır.

SİMYADAN KİMYAYA

TEST • 1

1. Simyacılar ihtiyaçlarının ve hayallerinin zorla-ması ile yeni maddeler elde etmeyi denemiş-ler, gizli formüller aramışlardır.Buna göre;

I. Ölümsüzlük iksirinin eldesiII. Değersiz metallerden altın eldesiIII. Ağaç köklerinden boya eldesiyukarıdakilerden hangileri simyacıların gerçekleştirmek için uğraş verdiği hedef-lerdendir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve IID) II ve III E) I, II ve III

2. Simyacılar deneme – yanılma yoluyla yü-rüyen çalışmalarında;

I. ÖğütmeII. ElektrolizIII. Suda çözmeIV. Damıtmayukarıdaki yöntemlerden hangilerini kul-lanmışlardır?

A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IVD) I, III ve IV E) II, III ve IV

3. I. Kıbrıs taşıII. ŞapIII. SafranYukarıdakilerden hangileri simyacılar ta-rafından kullanılan ve boya endüstrisinin gelişmesine katkıda bulunan maddeler-dendir?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve IIID) II ve III E) I, II ve III

4. Aşağıdakilerden hangisi simyacılar tara-fından bulunan maddelerden biri değil-dir?

A) Kireç harcı B) PlastikC) Cam D) Çanak – çömlekE) Alçı

5. I. Kum ve sodadan cam elde edilmesiII. Bazı besinlerin tuzlanınca daha lezzetli

olduğunun fark edilmesiIII. Maddelerin atomlardan oluştuğunun de-

neysel verilerle ispatlanmasıYukarıdaki buluşlardan hangileri simya-cılar tarafından tesadüfen ortaya konul-muştur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IID) II ve III E) I, II ve III

6. I. Sindirim bozukluğu, gaz şişkinliği için maydanoz ve rezene kullanılması

II. Söğüt kabuğunun ve yapraklarının ağrı dindirmek için kullanılması

III. Soğuk algınlığı için grip aşısının kulla-nılması

Yukarıdakilerden hangileri simyacılar ta-rafından hastalıkları önlemek amacıyla yapılan çalışmalardandır?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

8


SİMYADAN KİMYAYA

Simya,• sınama, yanılmaya dayalı olduğu • sistematik bilgi birikimi sağlama-

dığı• teorik temelleri olmadığı için

bilim değildir.

Simya döneminde rastlantısal olarak keşfedilen bazı maddeler;• cam, • barut, • sabun, • mürekkep, • boyar maddeler,• bitkisel ilaçlar, • seramik, • esans, • altın, • gümüş, • cıva,• nitrik asit (kezzap),• sülfürik asit (zaç yağı)

Simyacıların geliştirdiği ve kim-yada kullanılan bazı araç ve ge-reçler,• fırınlar, • damıtma düzenekleri, • su banyosu, • kroze, • el kantarı, • su terazisi, • imbik

Simyadan kimyaya aktarılan yön-tem ve tenikler;• damıtma, • kristallendirme, • çözme, • özütleme, • süzme• mayalama, • eritme, • yakma, • eleme, • buharlaştırma,• ısıtma, • aktarma

7. Aşağıdaki isimlerden hangisi simya ile uğraşmamıştır?

A) Ebubekir – El RaziB) İbn–i SinaC) Cabir Bin HayyanD) RutherfordE) Aristo

8. Aşağıdakilerden hangisi simya dönemine ait bir bilgi değildir?

A) Bütün maddeler ateş, su, toprak ve hava olmak üzere 4 elementten oluşmuştur.

B) Deri işlemeciliği yapılmıştır.C) Elementler Latince isimleriyle sembolize

edilmiştir.D) Damıtma, kavurma, mayalama gibi yön-

temler kullanılmıştır.E) İlaç yapımı için bitki ve kökler kullanıl-

mıştır.

9. Simyacılar;

I. MetalurjiII. TıpIII. Astrolojiyukarıdaki bilim dallarından hangileri ile ilgilenmişlerdir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

10. I. ThalesII. DemocritusIII. AristoYukarıdakilerden hangileri maddele-rin neden farklı olduğunu sorgulayan ve maddenin bölünebilirliği üzerine düşün-celer ileri süren filozoflardandır?



11. Simya ile ilgili;

I. Teorik temelleri vardır.II. Deneysel sonuçların ölçülerek yorum-

lanmasına dayanır.III. Sistematik bilgi birikimi içermez.yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


12. Simyacılar ile ilgili;

I. İmbiği keşfederek damıtma işleminde kullanmışlardır.

II. Felsefe taşına ulaşmayı amaçlamışlardır.III. Kristallendirme, süzme gibi yöntemler

kullanmışlardır.IV. Hayvanları avlamak için metallerden av

aleti yapmışlardır.ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) I, II ve IIID) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

9


SİMYADAN KİMYAYA

Uygarlıkların Kimya Bilimine

Katkıları

Kimya biliminin gelişim sürecine

Mezopotamya, Çin, Hint, Yunan,

Orta Asya ve İslam uygarlıkları kat-

kıda bulunmuşlardır.

Bu uygarlıkların çalışmarı arasında,

• bitkisel ve hayvansal boyalarla

derilerin boyanması

• damıtma tekniğiyle alkol eldesi

• çanak çömlek yapımı

• demirin eritilmesi ve büyük dök-

me sütunlar yapılması

• mumyalama

• diş için altın dolgular yapılması

• arpadan bira eldesi

• çakmak taşından veya taştan ya-

pılan savunma aletleri

• alaşım olarak bronzun (tunç) kul-

lanılması

• barut yapımında güherçile

(KNO3) kullanılması

• deri işlemeciliği

• bitkilerden yağ özütlenmesi

sayılabilir.

TEST • 2

1. I. Kanser ilaçları ile canlı dokular arasında-ki etkileşimin açıklanması

II. Yün, ipek ve pamuk yerine yapay iplik üretimi

III. Mordan kullanılarak bilinen boyalardan yeni renkler elde edilmesi

Yukarıdakilerden hangileri simyacılar ta-rafından yapılan çalışmalardandır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve II E) II ve III

2. Kimya ve simya ile ilgili;

I. Simyacılar felsefi düşüncelerle çalışmala-rını sürdürmüşlerdir.

II. Kimya nicel ölçümlere dayanır.III. Simyacılar deneme – yanılma yolu ile ça-

lışır.yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IID) II ve III E) I, II ve III


I. Soda (Na2CO3.10H2O) ve tuz pastası (Na2SO4.7H2O) gibi tuzların su çekme özelliğini keşfettiler.

II. Nitrik asit, sülfürik asit ve kral suyunu bul-dular.

III. Madenleri asitler içerisinde çözerek saf-laştırma işlemi yapmışlardır.

yukarıdaki açıklamalardan hangileri doğ-rudur?



4. Aşağıdakilerden hangisi eski çağ insanla-rı tarafından deneme yanılma yolu ile bu-lunan buluşlardan değildir?

A) Çanak ve çömleklerB) Güzelleşmek için kullanılan boyar mad-

delerC) Hastalıkların tedavisinde kullanılan bit-

kilerD) PolivinilklorürE) Tuz

5. Aşağıdaki maddelerden hangisi Aristo tarafından element olarak kabul edilmiş olup, günümüzde bileşik olarak tanımlan-maktadır?

A) Azot B) Hava C) AteşD) Su E) Toprak

6. Aristo’nun element tanımlaması ile ilgili;

I. Bütün maddeler ateş, su, toprak ve hava olmak üzere dört elementten oluşmuştur.

II. Element olarak kabul edilen dört temel maddenin nitelikleri sıcak, soğuk, kuru ve ıslaktır.

III. Belirli oranlarda birleşerek bileşikleri oluştururlar.

yargılarından hangileri doğrudur?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

10

Ö RE İYORUZ-UYGULUYORUZ

SİMYADAN KİMYAYA

Kimya Bilimine Katkı Sağlayan İsimlerKimyabiliminekatkısağlayansim-

yacılarilebazıdüşünceveçalışma-

larıaşağıdakigibidir.

Empedokles: Sevgi ve nefret gibikavramlarımadde ile özdeşleştire-

rekmaddenin itme ve çekme kuv-

vetlerisayesindebiraradabulundu-

ğunainanmıştır.Democritus: Maddelerin en küçükparçacığınaYunancabölünemeyenanlamınagelenatomos (atom)adı-nıvermiş,herşeyinatomlardanveboşluktanoluştuğunuönesürmüş-

tür.Aristo: Evreninateş, su, toprakvehava olmak üzere dört elementtenoluştuğunu ileri sürmüştür. Soğukve ıslaksuyu (sıvı), soğukvekurutoprağı (katı), ıslak ve sıcak hava-

yı(gaz),kuruvesıcakateşi(yanıcı)oluşturur.Cabir bin Hayyan: İslam dünya-

sında kimya biliminin temelleriniatmış, nitrik asit, hidrojen klorür,sülfürikasitvekralsuyunueldeet-miştir.Damıtmadakullanılanimbiğigeliştirmiş, “baz” kavramıyla kim-

yanın gelişmesine katkıda bulun-

muştur.Ebû Bekir er-Razi: Kostik sodayı,gliserini keşfetmiş, alkolü antisep-

tik olarak tıpta kullanmış, karınca-

lardandamıtmayoluylaformikasidieldeetmiştir.Robert Boyle: Elementi,kendindendaha basit maddelere ayrılmayansafmaddeolaraktanımlamıştır.Birgazın basıncı ile hacmi arasındakiilişkininbelirlenmesinekatkıdabu-

lunmuştur.Lavoisier: Oksijenin havada bu-

lunan ve yanmaya neden olan birgaz olduğunu ve yanan madde ilebirleşerek oksitleri oluşturduğu-

nu bulmuştur. Deneylerinde tera-

ziyi kullanarakKütlenin Korunumu

Kanunu’nuortayakoymuştur.

7. I. MalahitII. PilIII. Yemek tuzuIV. Kıbrıs taşıV. Alçı

Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi eski çağ insanları tarafından ihtiyaçlarını gi-dermek amacıyla kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

8. Simya döneminde;

I. Deneysel verilerII. Tesadüfi icatlarIII. Deneme – yanılma uygulamalarıyukarıdakilerden hangileri insanların ihti-yaçlarını gidermede yardımcı olmuştur?


9. Simyacılar ihtiyaçlarını gidermek ve ha-yallerini gerçekleştirmek amacıyla,

I. Ab–ı hayat denilen içene sonsuz hayat bahşeden su

II. Radyoaktif maddelerin canlı hücreler üzerine etkisi

III. Dokunduğu herşeyi altına dönüştüren bir taş olan filozof taşı

yukarıdakilerden hangilerini bulmayı he-deflemişlerdir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IIID) II ve III E) I, II ve III

10. I. Deri işlemeciliğiII. Çanak – çömlek yapımıIII. Boyar madde yapımıIV. Cam yapımıYukarıdakilerden hangileri simyacıların uğraş alanlarındandır?

A) Yalnız II B) I ve III C) I, II ve IIID) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

11. Kimya bilimi ile ilgili;

I. Maddenin iç yapısını inceler.II. Maddeler arası meydana gelen olaylar-

daki enerji değişimlerini inceler.III. Simya alanında yapılan çalışmalar saye-

sinde geliştirilen araç, gereç ve yöntem-ler kimya biliminin gelişmesine öncülük yapmıştır.



12. Eski çağlarda insanlar ihtiyaçlarını gidermek için birçok madde kullanmışlardır.Buna göre;

I. YiyecekII. BoyamaIII. Hastalıklardan korunmayukarıdaki ihtiyaçların hangilerinde bitki-lerden yararlanılmıştır?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

11


KİMYA DİSİPLİNLERİ VE KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI

Başlıca Kimya Disiplinleri

Analitik Kimya: Nitel ve nicel ana-

lizlerle kimyasal bileşiklerin tanın-

ması ve miktarlarının belirlenmesi

işlemlerini kapsar.

Biyokimya: Canlı organizmala-

rın kimyasal yapısını ve bu yapıda

meydana gelen kimyasal değişiklik-

leri inceler.

Fizikokimya: Sıcaklık, basınç, de-

rişim gibi fiziksel faktörlerinin kim-

yasal tepkimelere etkilerini inceler.

Polimer Kimyası: Çok sayıda kü-

çük birimin (monomer) birbirine

eklenmesiyle oluşan büyük mole-

külleri (polimer) inceler.

Anorgonik Kimya: Organik olma-

yan bileşiklerin yapılarını özellikle-

rini ve tepkimelerini inceler.

Organik Kimya: Karbon bileşikleri-

nin yapılarını, özelliklerini ve tepki-

melerini inceler.

Endüstriyel Kimya: Endüstride kul-

lanılan organik ve anorganik ham

maddelerin imalatıyla ilgilenir.


TEST • 1

1. Aşağıdakilerden hangisi kimyanın alt dal-larından biri değildir?

A) Organik kimyaB) FizyolojiC) Analitik kimyaD) Adli kimyaE) Biyokimya

2. Kimya alt dalları İlgili olduğu kavramI. Termokimya a. IsıII. Elektrokimya b. YerküreIII. Jeokimya c. Pil

Yukarıdaki kimya alt dalları ve ilgili olduk-ları kavramların eşleştirilmesi seçenek-lerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) I. a B) I. a C) I. c

II. c II. b II. b

III. b III. c III. aD) I. b E) I. b

II. c II. a

III. a III. c

3. I. Nükleer fizikçiII. EczacıIII. JeologIV. BiyologYukarıdaki kariyer alanlarından hangile-rinde çalışmalar yapan kişiler kimya bili-minden yararlanırlar?

A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III

D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

4. Karbon bileşiklerinin yapısını özelliklerini ve tepkimelerini inceleyen kimya alt dalı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Analitik kimyaB) BiyokimyaC) Organik kimyaD) Anorganik kimyaE) Fizikokimya

5. Kimya üzerine eğitim yapan bir kişi;

I. Hafif ve sağlam kurşun geçirmez yelek üretme

II. Şehir sularını arıtarak evlere daha kaliteli içme suyu temin etme

III. Suç yerinde bırakılan kan, iplik, tüy gibi delilleri kullanarak suçluları yakalama

yukarıdaki çalışma alanlarından hangile-rinde uzmanlaşabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve II E) I, II ve III

6. Aşağıdaki kimya alt bilim dallarından han-gisinin uygulama alanı yanlış verilmiştir?

Alt bilim dalı Uygulama alanıA) Polimer kimyası PVC boruB) Adli kimya Sporcuların kullandı-

ğı ilaçlarC) Anorganik kimya Sabun ve deterjanlarD) Analitik kimya Gıda maddeleriE) Fizikokimya Isı yalıtım malzemesi

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

12



Başlıca Kimya Endüstrileri

• İlaç endüstrisi

• Petrokimya

• Gübre endüstrisi

• Boya endüstrisi

• Arıtım

• Tekstil endüstrisi

7. – Canlıların yapısındaki kimyasal süreçleri incelemek

– Canlıların genetik özellikleri ve kimyasal yapısını incelemek

Yukarıdaki alanlarda çalışmak isteyen bir kimyacı seçeneklerde verilen kimya alt dallarından hangisinde uzmanlaşmalıdır?

A) FizikokimyaB) Anorganik kimyaC) BiyokimyaD) Polimer kimyasıE) Organik kimya

8. I. Sistemlerin ve oluşumların enerji ve dina-mikleri

II. Kimyasal bileşenlerin nitelik ve nicelikleriIII. Besin maddelerinin kimyasal yapısı ve

canlı organizmadaki işlevleriYukarıda verilen konular üzerinde çalışan kimya alt dalları hangileridir?

I II III

A) Fizikokimya Biyokimya Organik kimya

B) Fizikokimya Analitik kimya Biyokimya

C) Analitik kimya Biyokimya Biyokimya

D) Organik kimya

Analitik kimya Biyokimya

E) Fizikokimya Biyokimya Analitik kimya

9. Çok sayıda küçük molekülün uzun zin-cirler halinde bağlanmasıyla oluşan bi-leşiklerin molekül yapısını ve kimyasal reaksiyonlarını inceleyen kimya alt dalı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Polimer kimyasıB) BiyokimyaC) Analitik kimyaD) FizikokimyaE) Anorganik kimya

10. Aşağıdakilerden hangisi kimya bilimi ile uğraşmak ve bu alanda uzmanlaşmak is-teyen bir kişinin çalışabileceği bir alan değildir?

A) Su arıtım tesisiB) Kozmetik firmasıC) Boya fabrikasıD) Bilgisayar programcılığıE) Tekstil sanayi

11. Metaller, ametaller, yarımetaller, mineral-ler gibi genellikle karbon içermeyen mad-deleri çalışma konusu edinen kimya alt dalı aşağıdakilerden hangisidir?

A) BiyokimyaB) Anorganik kimyaC) FizikokimyaD) Polimer kimyasıE) Organik kimya

12. – Kimyasal tepkimelerin hızlarını ve basa-maklarını inceler.

– Elektrokimyasal hücreleri inceler.Çalışma alanlarından ikisi yukarıda veri-len kimya alt dalı seçeneklerden hangisin-de verilmiştir?

A) Polimer kimyasıB) Organik kimyaC) FizikokimyaD) BiyokimyaE) Anorganik kimya

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

13



Kimya Alanı ile İlgili Başlıca

Meslekler

Kimyager: Maddeninatomvemo-

lekül yapısını inceleyen araştıran,

tanımlayan,yenimaddelerinoluşu-

muvebumaddelerinanalizikonu-

sunda laboratuvar çalışmaları ya-

panteknikelemandır.

Eczacı: İlaçların üretimi, geliştiril-

mesi,insanvücudundakietkileşim-

lerinin incelenmesi, laboratuvarda

hazırlanmasıçalışmalarınıyapanve

doktorlartarafındandüzenlenenre-

çetelerdeki ilaçları hastalara temin

edenkişilerdir.

Kimya Mühendisi: Matematik, fi-

zik, biyoloji ve ekonomibilimlerin-

dende yararlanarak endüstri, çev-

reveteknolojiproblemlerininçözü-

müneyönelikçalışmalaryapanmü-

hendislikdalıdır.

Metalurji Mühendisi: Maden filiz-

lerindenmetalvealaşımlarınınelde

edilmesi, çeşitli sanayi dallarında

teknik ihtiyaçlara uygun olarak ta-

sarlanıp geliştirilmesi ve üretilme-

si konularıyla ilgilenen mühendis-

likdalıdır.

Kimya Öğretmenliği: MEBtarafın-

dan onaylanmış öğretim program-

larınıniçerdiğikimyakonularınıçe-

şitliyöntemlerleöğrenciyaşdüzey-

lerineuygunolarakeğitimverenki-

şidir.

TEST • 2

1. Kimya bilimi;

I. EnerjiII. ÇevreIII. TarımIV. SağlıkV. Gıda

yukarıdaki alanlardan kaç tanesi ile ilgile-nir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2. Kimya bilimi ile ilgili;

I. Atomun yapısı ve atom teorilerini inceler.II. Maddeler arasında gerçekleşen tepkime-

lerin mekanizmalarını ve hızlarını inceler.III. Canlıların yapısında meydana gelen olay-

ları inceler.ifadelerinden hangileri doğrudur?


3. I. GübreII. PlastikIII. BoyaKimyaya ilgisi olan bir birey yukarıdaki endüstri dallarından hangilerinde çalışa-bilir?

A) I, II ve III B) II ve III C) I ve II

D) Yalnız III E) Yalnız II

4. Besinleri ve ilaçları analiz ederek fayda-lı ve zararlı bileşenlerin cins ve miktarla-rını belirlemek isteyen bir kişi aşağıdaki kimya alt dallarından hangisinde uzman-laşmalıdır?

A) FizikokimyaB) Analitik kimyaC) BiyokimyaD) Adli kimyaE) Organik kimya

5. Kimya;

I. Ahşap işlemeciliğiII. TekstilIII. Su arıtımıyukarıdaki alanlardan hangileri ile ilgili bir bilim dalıdır?


6. – Plastik malzemelerin geri kazanımını sağ-layarak çevre kirliliğini azaltmak

– Karbon kimyası ile uğraşarak doğada ken-dini yok edebilecek maddeler üretmek

Kariyer hedefleri yukarıda verilen bir kişi kimyanın hangi alt bilim dalında uzman-laşmalıdır?

A) Organik kimyaB) Anorganik kimyaC) Analitik kimyaD) FizikokimyaE) Biyokimya

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

14



Kimyanın Sembolik Dili

Element:

Proton sayıları aynı olan atomlar-

dan oluşan saf maddelere element

denir. Elementler;

• Saf maddelerdir.

• Tek tür atomlardan oluşurlar.

• Homojendirler.

• Erime, donma, kaynama nokta-

sı gibi belirli ayırt edici özellikleri

vardır.

• Kimyasal ve fiziksel yöntemlerle

ayrıştırılamazlar.

• Sembollerle gösterilirler.

• Günümüzde 118 elementin varlığı

bilinmektedir.

• Bazı elementler atomik (Ne, Ar...)

bazıları, iki atomlu yani diato-

mik (N2, H2, O2...) bazıları da çok

atomlu yani poliatomik (O3, S8...)

yapıda bulunur.

Oksijen

Ozon

7. I. Suç ve suçluları ortaya çıkarmada bir ta-kım kimyasal analizler kullanılır.

II. Naylon, perlon, orlon gibi maddelerin üre-timini araştırır.

III. Kimyasal sistemlerde enerji – iş dönü-şümlerini inceler.

IV. Canlıların yapısında yaşam boyu sürüp giden kimyasal süreçleri inceler.

Yukarıda verilen alanlarda etkin olan kim-ya alt dalı eşleştirildiğinde aşağıdakiler-den hangisi açıkta kalır?

A) Polimer kimyasıB) Adli kimyaC) FizikokimyaD) Analitik kimyaE) Biyokimya

8. Çalışma alanlarından biri yiyecek madde-lerinin kimyasal yapıları ve kalite kontrolü olan kimya alt dalı aşağıdakilerden han-gisidir?

A) FizikokimyaB) Polimer kimyasıC) Organik kimyaD) Analitik kimyaE) Anorganik kimya

9. Analitik kimya ile ilgili;

I. Karbon kimyası olarak da adlandırılır.II. Nicel analizler yaparak bir maddenin ya-

pısındaki bileşenlerin miktarını belirler.III. Havuz suyundaki Cl– iyonlarının miktarı-

nı analiz eder.yargılarından hangileri yanlıştır?


10. – Hücre biyolojisi– Moleküler biyoloji– Moleküler genetikYukarıdaki uğraş alanlarını kapsayan kim-ya alt dalı ile ilgili seçeneklerde verilenler-den hangisi yanlıştır?

A) Canlı kimyası olarak da bilinir.B) Mineraller, asitler, bazlar ve tuzlar çalış-

ma konularındandır.C) Canlı hücre ve organizmalarda bulunan

çeşitli moleküller ve bunların tepkimeleri ile ilgilenir.

D) Çalışma alanlarından biri de DNA’nın ya-pısıdır.

E) Tıbbi kimya ile de yakından ilgilidir.

11. Organik kimya ve organik bileşikler ile il-gili;

I. Karbon kimyası olarak da adlandırılır.II. Wöhler’in laboratuvarda üreyi sentezle-

mesi ile organik kimya önem kazanmıştır.III. Organik bileşik sayısı anorganik bileşik

sayısından daha azdır.IV. Organik bileşikler; boyalar, gıdalar, pat-

layıcılar, ilaçlar, petrokimyasallar gibi bir çok ürünün bileşenidirler.


A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve IVD) I, III ve IV E) II, III ve IV

12. – Termodinamik– Elektrokimya– SpektroskopiYukarıdaki alanları kapsayan kimya alt dalı seçeneklerden hangisinde verilmiş-tir?

A) Anorganik kimyaB) FizikokimyaC) Organik kimyaD) Polimer kimyasıE) Biyokimya

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

15


KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

Elementlerin Sembolleri:

Berzelius’un önerisi üzerine her ele-

mentin Latince isminin baş harfi

sembol olarak kabul edilmiştir. Ad-

ları aynı harfle başlayan elementler

ikinci veya üçüncü harfleri kullanı-

larak sembolize edilmiştir.

Periyodik sistemdeki ilk 20 elemen-

tin isimleri ve sembolleri aşağıda

verilmiştir.

Element

Adı Sembolü

Hidrojen H

Helyum He

Lityum Li

Berilyum Be

Bor B

Karbon C

Azot N

Oksijen O

Flor F

Neon Ne

Sodyum Na

Magnezyum Mg

Alüminyum Al

Silisyum Si

Fosfor P

Kükürt S

Klor Cl

Argon Ar

Potasyum K

Kalsiyum Ca

TEST • 1

1. Maddenin sınıflandırılması ile ilgili aşağı-daki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Hava, şekerli su gibi maddeler saf de-ğildir.

B) Saf olmayan maddeler kendilerini oluş-turan bileşenlere basit ayırma yöntemleri ile ayrıştırılabilirler.

C) Element ve bileşikler saf maddelerdir.D) Saf maddeler süzme, damıtma, eleme

gibi yöntemlerle ayrıştırılabilirler.E) Bileşikleri oluşturan elementler arasında

belirli bir birleşme oranı vardır.

2. Aynı cins atomların yığılımından oluşan saf maddeler ile ilgili;

I. Element olarak adlandırılırlar.II. Robert Boyle’a göre kendinden daha ba-

sit maddelere ayrıştırılamayan madde-lerdir.

III. Sembollerle gösterilirler.yargılarından hangileri doğrudur?


3. Bileşikler ile ilgili;

I. Farklı cins atomlardan oluşurlar.II. Saf olmayan maddelerdir.III. Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilirler.IV. Tümü 2 atomludur.yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III

D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

4. X : AmonyakY : Yemek tuzuZ : KalsiyumYukarıda adları verilen X, Y ve Z madde-leri ile ilgili;

I. Üçü de saf maddedir.II. X ve Y bileşik, Z elementtir.III. Z’nin sembolü Ca’dır.IV. X ve Y farklı cins atomlardan, Z tek cins

atomlardan oluşur.yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve IVB) II ve IIIC) I, II ve IVD) II, III ve IVE) I, II, III ve IV

5. X ve Y maddelerinin elektron mikroskobu al-tındaki görünümleri aşağıdaki gibidir.

X YBuna göre;

I. X farklı cins atomlardan, Y aynı cins atomlardan oluşmuştur.

II. Y moleküler yapılıdır.III. X bileşik, Y elementtir.IV. Her ikisi de saf maddedir.yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve III B) III ve IV C) I, III ve IVD) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

6. I. Bileşikler sembollerle gösterilir.II. Elementler sadece atomik halde bulu-

nurlar.III. Fosforun sembolü P’dir.Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğru-dur?

A) I, II ve III B) II ve III C) I ve IIID) I ve II E) Yalnız III


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

16



Günlük hayatta sıkça kullanılan bazı elementler ve sembolleri

aşağıda verilmiştir.

Element

Adı Sembolü

Krom Cr

Kobalt Co

Çinko Zn

Kalay Sn

Platin Pt

Kurşun Pb

Mangan Mn

Nikel Ni

Brom Br

İyot I

Altın Au

Demir Fe

Bakır Cu

Gümüş Ag

Baryum Ba

Cıva Hg

7. Kobalt, Helyum, Klor ve Sodyum element-lerinin sembolleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) Co, He, CI, NaB) Ko, He, K, NaC) CI, HI, CI, NaD) Co, He, Cr, NaE) Co, He, CI, S

8. NaHCO3 bileşiği ile ilgili aşağıdaki ifade-lerden hangisi yanlıştır?

A) Formülünde toplam 6 atom vardır.B) Yapısında sodyum, hidrojen, karbon ve

oksijen elementleri vardır.C) 4 tür atom içerir.D) Yemek sodası olarak adlandırılır.E) Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılamaz.

9. Kimyasal gösterimi CaO şeklinde olan bir madde ile ilgili;

I. Bileşiktir.II. Molekül yapılıdır.III. Saf maddedir.IV. Kalsiyum ve oksijen elementlerinden olu-

şur.V. Yaygın adı sönmemiş kireçtir.

ifadelerinden kaç tanesi yanlıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

10. Zaç yağı ile ilgili;

I. Formülü H2SO4’tür.II. Hal değişim sıcaklıkları dışında homo-

jendir.III. Saf maddedir.yargılarından hangileri doğrudur?


11. Altın, fosfor ve klor elementlerinin sem-bolleri seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?

Altın Fosfor KlorA) Au F ClB) Au P ClC) Al P CD) Au P CrE) Al P Cl

12. NH3 bileşiği ile ilgili;

I. Saf maddedir.II. Amonyak olarak adlandırılır.III. Fiziksel yöntemlerle daha basit maddele-

re ayrıştırılabilir.yargılarından hangileri doğrudur?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

17



Bileşik:

İki ya da daha fazla elementin belirli

oranlarda ve kimyasal değişime uğ-

rayarak oluşturdukları saf maddeye

bileşik denir.

Bileşikler;

• Saf maddelerdir.

• Homojendirler.

• Belirli ayırt edici özellikleri (eri-

me, donma, kaynama noktası

gibi...) vardır.

• Fiziksel yöntemlerle ayrıştırıla-

mazlar.

• Elektroliz gibi kimyasal yöntem-

lerle ayrıştırılabilirler.

• Formüllerle gösterirler.

• Bileşiği oluşturan elementler ara-

sında belirli bir oran vardır.

• Bileşikler kendilerini oluşturan

elementlerin özelliklerini göster-

mez.

TEST • 2

1. Element kavramı ile ilgili;

I. Aristo, Robert Boyle gibi isimler element kavramının gelişimine katkıda bulunmuş-lardır.

II. Elementler saf olmayan maddelerdir.III. Bugün kullandığımız element sembolleri

Berzelius tarafından oluşturulmuştur.ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IIID) II ve III E) I, II ve III


I. Saf maddelerdir.II. Formüllerle gösterilirler.III. Elementlerin belirli oranda bir araya gel-

mesiyle oluşurlar.IV. Kendilerini oluşturan elementlerin özellik-

lerini gösterirler.ifadelerinden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II

D) II ve III E) II ve IV

3. O2 ve H2O maddeleri ile ilgili;

I. Her ikisi de saf maddedir.II. O2 element, H2O bileşiktir.III. H2O’nun elektroliz ile ayrıştırılması sonu-

cu O2 oluşur.IV. Her ikisi de molekül yapılıdır.yargılarından hangileri doğrudur?


4. Elektromikroskop ile bakıl-dığında yandaki gibi görü-nen bir madde ile ilgili;

I. İki farklı elementten olu-şur.

II. Formülle gösterilir.III. Saf maddedir.IV. H2O’ya ait olabilir.ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve IIID) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

5. Kimyasal gösterimleri aşağıda verilen,

1. Ne 2. S8

3. Mnmaddeleri ile ilgili;

I. 1 ve 3 element, 2 bileşiktir.II. 1 ve 3 atomik, 2 moleküler yapılıdır.III. Üçünün de belirli basınç altında kaynama

noktası sabittir.yargılarından hangileri yanlıştır?


6. Tek cins atomlardan oluşan saf X madde-si ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış-tır?

A) Elementtir.B) Sembolle gösterilir.C) Hal değişim sıcaklıkları dışında homo-

jendir.D) Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılır.E) Belirli koşullarda sabit bir erime ve kayna-

ma noktası vardır.

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

18



Günlük hayatta da kullanılan bazı

bileşiklerin yaygın adları aşağıda

verilmiştir.

Bileşik

Formülü Yaygın Adı

H2O Su

HCl Tuz ruhu

H2SO4 Zaç yağı

HNO3 Kezzap

CH3COOH Sirke asidi

CaCO3 Kireş taşı

NaHCO3 Yemek sodası

NH3 Amonyak

Ca(OH)2 Sönmüş kireç

NaOH Sud kostik

KOH Potas kostik

CaO Sönmemiş kireç

NaCl Yemek Tuzu

7. I. BerilyumII. BakırIII. KalsiyumIV. PotasyumYukarıdaki elementlerin sembolleri yazıl-dığında seçeneklerden hangisi açıkta ka-lır?

A) Be B) B C) CaD) K E) Cu


I. Saf ve homojen maddelerdir.II. Formüllerle gösterilirler.III. En fazla iki atomdan oluşurlar.yargılarından hangileri yanlıştır?


9. X maddesi ile ilgili aşağıdaki bilgiler ve-riliyor.

– Belirli ayırt edici özellikleri vardır.– Formülle gösterilir.– Yapısında üç cins atom vardır.Buna göre, bu madde seçeneklerde veri-lenlerden hangisi olabilir?

A) Su B) Sud kostik C) HavaD) Tuz ruhu E) Sönmemiş kireç

10. Aşağıdaki maddelerden hangisi formülle gösterilir?

A) Şekerli su B) Kalay C) Süt

D) Amonyak E) Kolonya

11. Aşağıda verilen element sembollerinden hangisi yanlıştır?

Element SembolüA) Azot NB) Potasyum PC) Silisyum SiD) Flor FE) Neon Ne

12. C ve Cu elementleri ile ilgili;

I. Cu elementi simya döneminde keşfedil-miştir.

II. Kimyasal özellikleri farklıdır.III. Her ikisi de tek cins atomlardan oluşur.yargılarından hangileri doğrudur?


13. Aşağıdaki elementlerden hangisinin sem-bolü sadece bir harften oluşur?

A) ArgonB) AlüminyumC) BakırD) PotasyumE) Kalay

14. Co ve CO maddeleri ile ilgili;

I. Co element, CO bileşiktir.II. Co tek cins atomlardan, CO farklı cins

atomlardan oluşur.III. Her ikisi de kimyasal yöntemlerle daha

basit maddelere ayrıştırılabilir.

yargılarından hangileri yanlıştır?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

19



Element ve Bileşiklerin

Karşılaştırılması

Element

Bileşik

Atomik

Na, K, Ca,

Cu, C, Al

İyonik Yapılı

NaCl, MgO

AlBr3, CuS

Moleküler

N2, H2, O2,

P4, S8

Molekül Yapılı

H2O, NH3

HCl, CCl4

Elem

entle

r

Bile

şikl

er

Özellikler

✔ ✔ Saf maddelerdir.

✔ ✔Belirli ayırt edici özellikleri vardır.

✔ ✔Fiziksel yöntemlerle

ayrıştırılamazlar.

✗ ✔Kimyasal yöntemlerle

ayrıştırılabilir.

✔ ✔ Homojendirler.

✔ ✗Aynı tür atomlardan

oluşurlar.

✗ ✔En az iki farklı tür

atomdan oluşurlar.

✔ ✗ Sembollerle gösterilirler.

✗ ✔ Formüllerle gösterilirler.

TEST • 3

1. Kimyasal gösterimleri,

I. O3

II. HCIIII. NH3

şeklinde olan maddelerden hangileri bile-şiktir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III


2. HNO3 maddesi ile ilgili;

I. Yaygın adı kezzaptır.II. Hidrojen, azot ve oksijen elementlerinin

özelliklerini gösterir.III. Bileşiktir.



D) I ve II E) II ve III

3. Sembolleri sırasıyla Ba, Ag ve Pb olan elementlerin adları seçeneklerden hangi-sinde doğru verilmiştir?

A) Bakır, Gümüş, Kurşun

B) Baryum, Gümüş, Fosfor

C) Bakır, Altın, Kurşun

D) Baryum, Altın, Kurşun

E) Baryum, Gümüş, Kurşun

4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi iki tür atom içermez?

A) Yemek tuzuB) Kireç taşıC) SuD) Sönmemiş kireçE) Tuz ruhu

5. Elementler ile ilgili;

I. Belirli koşullarda erime ve kaynama nok-taları sabittir.

II. Fiziksel ya da kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılamazlar.

III. Sembollerle gösterilirler.yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve IID) I ve III E) I, II ve III

6. Aşağıda adı verilen bileşiklerden hangisi-nin formülündeki atom sayısı en fazladır?

A) Sönmemiş kireç B) Sirke asidiC) Tuz ruhuD) AmonyakE) Sud kostikÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

20



Metal ve ametal atomlarından olu-

şan bileşikler iyonik yapılı bileşik-

lerdir.

NaCl iyonik yapılı bir bileşiktir.

İyonik bileşiklerin en küçük yapı bi-

rimi molekül değil birim hücreler-

dir.

Sadece ametal atomlarından olu-

şan bileşikler molekül yapılıdır.

7. S8, N2 ve Fe elementleri ile ilgili;

I. S8 ve N2 moleküler, Fe atomik yapılıdır.II. Fe, demir elementinin sembolüdür.III. S8 ve N2 farklı cins atomlardan, Fe tek

cins atomlardan oluşur.yargılarından hangileri yanlıştır?


8. Kalay, kurşun, kükürt ve karbon element-lerinin sembolleri yazıldığında aşağıdaki-lerden hangisi açıkta kalır?

A) Sn B) S C) Pb D) C E) Ca

9. Aşağıdaki verilenlerden hangisi üç ele-mentin belirli oranda birleşmesi sonucu oluşan bir saf maddedir?

A) AlüminyumB) AmonyakC) Tuz ruhuD) Sönmüş kireçE) Su

10. Yaygın adı sirke asidi olan madde ile ilgili;

I. Formülü CH3COOH’tır.II. Karbon, hidrojen ve oksijen elementlerin-

den oluşur.III. Saf maddedir.yargılarından hangileri doğrudur?

A) I, II ve III B) II ve III C) I ve IID) Yalnız II E) Yalnız III

11. I. Sembolü P olan element ........ dur.II. Yaygın adı zaç yağı olan bileşiğin formü-

lü ............ tur.III. Sodyum (Na) elementi atomik, hidrojen

(H) elementi .............. yapılıdır.IV. Cıva elementinin sembolü ............ dır.Yukarıdaki cümlelerde yer alan boşluklar hatasız bir şekilde doldurulduğunda se-çeneklerden hangisi açıkta kalır?

A) H2SO4

B) diatomikC) HgD) FosforE) Potasyum

12. HNO3 bileşiği ile ilgili;

I. Yaygın adı kezzaptır.II. Azot oksitlerinin suyla tepkimesi sonu-

cu oluşur.III. Hidrojen, azot ve oksijen elementleriyle

kimyasal özellikleri benzerdir.yargılarından hangileri yanlıştır?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

21



Örnek:

Elementvebileşiklerileilgili,

I. Bugünkü element sembolleri

Berzelius’unönerisiüzerinege-

liştirilmiştir.

II. Sodyum ve potasyum element-

leriatomik,helyumveneonele-

mentlerimoleküleryapılıdır.

III.Bütünbileşiklerinenküçükyapı

birimimolekülleridir.

IV.Elementvebileşiklerinbelirliko-

şullardaayırtediciözelliklerisa-

bittir.

V. KCl ve MgS bileşikleri iyonik,

H2OveCH4bileşiklerimoleküler

yapılıdır.

ifadelerinden kaç tanesi doğru-

dur?

A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

Çözüm:

Sodyum(Na)vepotasyum(K)ele-

mentleri gibi helyum (He) ve neon

(Ne)elementlerideatomikyapılıdır.

(IIyanlış)

İyonikbileşiklerinenküçükyapıbi-

rimleri molekül değil birim hücre-

lerdir.(IIIyanlış)

Diğerifadelerdoğrudur.

Cevap: C

TEST • 4

1. I. Yaygın adı yemek tuzu olan bileşik iki farklı element içerir.

II. N2 bir bileşiktir.III. Bileşikler iki ya da daha fazla elementin

belirli bir oranda birleşmesiyle oluşurlar.Yukarıdaki ifadelerden hangileri yanlış-tır?

A) Yalnız II B) Yalnız II C) Yalnız III


2. I. KalayII. AmonyakIII. KezzapYukarıdaki maddelerden hangileri tek cins atomlardan oluşur?



3. Yaygın adı kireç taşı olan bileşik ile ilgili;

I. Formülü CaCO3’tür.II. Yapısında karbon elementi bulunmaz.III. Farklı cins atomlardan oluşur.yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III


4. Formülü Ca(OH)2 olan bileşiğin yaygın adı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Zaç yağıB) Yemek sodasıC) Sönmüş kireçD) Tuz ruhuE) Sirke asidi

5. Element ve bileşikler ile ilgili;

I. Bütün bileşiklerin en küçük yapı birimi moleküllerdir.

II. O2 element molekülüdür.III. Formülü NaOH olan bileşiğin yaygın adı

sud kostiktir.ifadelerinden hangileri doğrudur?



6. Bazı bileşiklerin yaygın adları aşağıda ve-rilmiştir.

I. KezzapII. Sönmüş kireçIII. Zaç yağıBuna göre bu bileşiklerden hangilerinin formülünde iki hidrojen atomu vardır?



ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

22



Kimya Uygulamalarında İş

Sağlığı ve Güvenliği

Laboratuvarda çalışırken birçok

tehlike ile karşılaşılabileceğinden,

tehlikelerin önceden belirlenerek

tedbir alınması kaza oluşmasını ön-

lemek için gereklidir. Laboratuvar

güvenliğinin amacı çalışanın hem

kendisini hem de beraber çalıştığı

kişileri ve çevresini kazalardan ko-

rumaktır. Laboratuvarda kullanıla-

cak maddelerin özelliklerinin tanın-

ması sağlık açısından önemli oldu-

ğu kadar çalışma esnasında mey-

dana gelebilecek herhangi bir kaza

sonrasında yapılacak ilk yardımın

yapılması açısından da önemlidir.

Laboratuvar Güvenlik Kuralları

• Kimyasal maddeler koklanma-

malı ve tadına bakılmamalıdır.

• Kimyasal maddelere kesinlikle

çıplak elle dokunulmamalıdır.

• Kimyasal alındıktan sonra şişe-

nin kapağı hemen kapatılmalıdır.

• Sıvılar pipetle aktarılırken mut-

laka puar kullanılmalı, kesinlikle

ağızla çekilmemelidir.

• Derişik asitlerle çalışırken dik-

katli olunmalı, asit çözeltisi ha-

zırlanırken asit yavaşça su içe-

risine dökülüp seyreltilmeli, ke-

sinlikle asit üzerine su dökülme-

melidir.

• Yanıcı kimyasallar (eter, aseton,

alkol gibi) açık aleve yakın tutul-

mamalıdır.

7. Doğadaki elementlerin çok azı atomik, ba-zıları iki atomlu (diatomik) bazıları ise çok atomlu (poliatomik) yapıda bulunur.Buna göre;

I. AzotII. HelyumIII. SilisyumIV. KükürtV. Karbon

yukarıda adları verilen elementlerden kaç tanesi doğada birden çok atomlu mole-külleri halinde bulunur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

8. Elementler sembol, bileşikler ise formüllerle gösterilirler.Buna göre,

I. Potas kostikII. KezzapIII. Neonyukarıda verilen maddelerden hangileri formüllerle gösterilir?



9. Aşağıda verilen elementlerden hangisi-nin sembolü yanlıştır?

Element SembolüA) Krom CrB) Gümüş AgC) Sodyum SdD) Hidrojen HE) Helyum He

10. I. SuII. DemirIII. LityumIV. KarbonYukarıdaki maddelerden hangileri sem-bollerle gösterilir?

A) Yalnız I B) II ve III C) I, II ve III

D) I, II ve IV E) II, III ve IV

11. I. PotasyumII. FosforIII. Argon

Yukarıdaki elementlerden hangilerinin sembolü tek harften oluşmaz?



12. HCI bileşiği ile ilgili;

I. Yaygın adı tuz ruhudur.II. Hidrojen ve klor elementlerinin 1:1 ora-

nında birleşmesi sonucu oluşur.III. Kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ay-

rıştırılabilir.IV. Simyacılar tarafından bulunan maddeler-

den biridir.ifadelerinden hangileri doğrudur?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

23


Güvenlik Uyarı İşaretleri

Kimyasal maddelerin üzerinde yer

alan sağlık ve güvenlik amaçlı temel

uyarı işaretlerine risk piktogramla-

rı denir. Bu işaretler aşağıda veril-

miştir.

A) B) C)

D) E)

!Yanıcı Maddeler

!A) B) C)

D) E)

Yakıcı Maddeler

!A) B) C)

D) E)Aşındırıcı Maddeler

!A) B) C)

D) E) Tahriş Edici Maddeler

KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ – 1

TEST • 1

1. Laboratuvarda çalışılırken;

I. Deney tüpleri çalışanlardan uzak tutul-malıdır.

II. Cam malzemelerin ısıya dayanıklı olanla-rı tercih edilmelidir.

III. Kimyasal maddelerin kapakları kullanıl-dıktan sonra hemen kapatılmalıdır.

IV. Katı ve sıvı atıklar lavaboya dökülmelidir.V. Yanıcı maddelerle çalışırken alevden

uzak tutulmalıdır.yukarıdakilerden kaç tanesi yapılırsa ka-zalar önlenmiş olur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2.

!1 2 3

Yukarıdaki güvenlik sembolleri ve günlük hayatta karşımıza çıkan maddeler ile ilgili;

I. 2 numaralı sembol deterjan ambalajları-nın üzerinde bulunmalıdır.

II. İspirto şişesinin üzerine 1 numaralı sem-bol yapıştırılmalıdır.

III. Tuz ruhu gibi aşındırıcı maddeler için 3 numaralı sembol kullanılmalıdır.




3. I.

a) Yapılacak işlemler-de, kesici / delici ge-reçlere karşı dikkatli olunması gerektiğini gösterir.

II. b) Yapılacak işlemde kullanılan sıcak yü-zey veya ısıtıcıya karşı dikkatli olun-ması gerektiğini gösterir.

III. c) Kullanılacak kimya-sal maddenin zehirli olabileceğini göste-rir.

Yukarıda verilen laboratuvar güvenlik işa-retleri ve açıklamaları için yapılan eşleş-tirmelerden hangisi doğrudur?

A) I. b B) I. b C) I. a

II. a II. c II. b

III. c III. a III. cD) I. a E) I. c

II. c II. b

III. b III. c

4.

Piyasadaki bir kimyasal tüketim malzeme-sinin üzerinde yukarıdaki sembol varsa, seçeneklerdeki güvenlik önlemlerinden hangisini almak gereksizdir?

A) El ve yüze bulaştırmamakB) Kullanırken gözlük ve eldiven takmakC) Karanlıkta muhafaza etmekD) Kağıt, ahşap gibi yanıcı maddelerle te-

mas etmesini engellemekE) Açık alev ve ısı kaynağından uzak tutmak

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

24


KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ – 1!A) B) C)

D) E)

Patlayıcı Maddeler

!A) B) C)

D) E)Zehirli Maddeler

!A) B) C)

D) E)

Radyoaktif Maddeler

A) B) C)

D) E)Çevreye Zararlı Maddeler

5. Yandaki güvenlik işareti ile ilgili;

I. Yapılacak işleme başlamadan önce göz-lük takmak gerektiğini, gözlüksüz çalış-manın tehlikeli olduğunu ifade eder.

II. Isıtıcı ya da sıcak bir yüzeyin söz konusu olduğunu anlatır.

III. Çalışılan ortamdaki toz, şiddetli ışık, yük-sek sıcaklık gibi etkenlerden yüz ve gö-zün zarar görebileceğini ifade eder.


A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve III E) II ve III

6. Laboratuvarda sülfürik asit ile çalışan bir kimyacı için;

I. Şişenin üzerinde

!1 2 3

sembolünü görür.

II. Bu madde ile çalışırken buharını soluma-malıdır.

III. Çalışma sırasında eldiven giymesine ge-rek yoktur.



7. Ambalajının üzerinde yandaki sembol olan maddeler için;

I. Radyoaktif maddelerdir.II. Zehirlenmelere sebep olabilirler.III. Kanser riski taşırlar.IV. Ağız, deri ve solunum yolu ile zararlı et-

kiler yaratacaklarından kesinlikle vücuda temas ettirilmemelidirler.


A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve IIID) I, III ve IV E) II, III ve IV

8. Tahriş edici maddeler ile ilgili;

I. Ambalajlarının üzerinde

!1 2 3

sem-bolü olmalıdır.

II. Cilde temas etmeleri durumunda cilt bol su ile yıkanmalıdır.

III. Vücut dokularını aşındırıcı ve alerji oluş-turucu etkileri vardır.



9. Deterjanlar günlük hayatta karşımıza olduk-ça fazla çıkan kimyasallardır. Bu maddelerin özellikle benzen halkası içerenleri çevreye zarar verirler. Buna göre deterjan ambalajlarının üze-rinde aşağıdaki güvenlik sembollerinden hangisinin olması şarttır?

A) B) C)

D) E)

10. Aşağıdakilerden hangisi laboratuvarda çalışırken uyulması gereken kurallardan biri değildir?

A) Çatlamış veya kırılmış cam malzemeleri kullanmamak

B) Elektrikli araçları kullanırken ellerin kuru olmasına dikkat etmek

C) Kesici ve delici aletlerle çalışırken dikkat-li olmak

D) Cilde kimyasal madde temas ettiğinde su kullanmamak

E) Önlük, gözlük ve eldiven kullanmak

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

25



Kimyasal Maddelerin İnsan

Sağlığı ve Çevreye Etkileri

İnsan sağlığı ve çevre için önemi

olan element ve bileşikler:

• Sodyum (Na)

• Potasyum (K)

• Demir (Fe)

• Kalsiyum (Ca)

• Magnezyum (Mg)

• Su (H2O)

İnsan sağlığı ve çevre için zarar-

lı olan bazı element ve bileşikler:

• Cıva (Hg)

• Kurşun (Pb)

• Karbon dioksit (CO2)

• Azot dioksit (NO2)

• Kükürt trioksit (SO3)

• Karbon monoksit (CO)

• Klor (Cl2)


TEST • 2

1. Laboratuvarda aseton ile çalışan bir kim-yacı, kullandığı ambalajın üzerine;

I.

A) B) C)

D) E)

II.

A) B) C)

D) E)

III.A) B) C)

D) E)yukarıdaki sembollerden hangilerini ya-pıştırmalıdır?


2. Radyoaktif maddelerin sebep olduğu radyas-yon, hücrenin genetik materyali olan DNA’yı parçalayabilecek kadar enerji taşımakta ve DNA’nın parçalanmasıyla hücreler ölmekte-dir.

Laboratuvarda radyoaktif maddelerle ça-lışıldığını ve dikkat edilmesi gerektiğini belirten sembol aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) B) C)

D) E)

!

3. Aleve, ısıya (güneş ışığı dahil) ya da düşme, devrilme ve sürtünmeye maruz kaldığında patlayabilen maddeler için kul-lanılan güvenlik işareti aşağıdakilerden hangisidir?

!A) B) C)

D) E)

4. Kimya laboratuvarında bulunması gere-ken güvenlik sembolleri;

I. Çalışanların sağlığını korumakII. Oluşabilecek tehlikelere karşı uyarmakIII. Kazaları önlemekyukarıdakilerden hangilerini amaçlar?


5. Güvenlik Sembolü Açıklama

I.

A) B) C)

D) E)

! Toksik madde

II.

A) B) C)

D) E)

!Yanıcı madde

III.

A) B) C)

D) E)

! Çevreye zararlı madde

Yukarıdaki güvenlik sembollerinden han-gilerinin açıklamaları doğrudur?



ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

26



Kimya Laboratuvarında Kullanılan

Temel Malzemeler

Cam Balon: Çözeltilerin hazırlan-

ması, saklanması, ısıtma, kaynat-

ma ve bazı kimyasal tepkimelerin

gerçekleştirilmesi işlemlerinde kul-

lanılır.

Pipet: Az miktardaki sıvıların çok

hassas ölçümlerinde, bir kaptan

diğer kaba sıvıların aktarılmasında

kullanılır.

Beherglas: Çözelti hazırlama, mad-

delerin karıştırılması, aktarılması,

ısıtma ve kristallendirme işlemle-

rinde kullanılır.

Dereceli Silindir (Mezür): Saf sıvı

ve çözeltilerin hacminin ölçülmesi

ve aktarılmasında kullanılır.

6. Laboratuvarda çalıştığı bir malzemenin şişesinde aşağıdaki sembolü gören öğ-renci;

!A) B) C)

D) E)I. Önlük, gözlük ve eldiven kullanmalıdır.II. Bu maddenin yüz, göz ve cilde temas et-

memesine dikkat etmelidir.III. Tadına bakarak asit ya da baz olduğunu

anlamalıdır.önlemlerinden hangilerini almalıdır?


7.

A) B) C)

D) E)

!Ambalaj etiketinde yan-daki sembol olan bir madde için;

I. Toprağa, suya veya havaya karıştığında zararlı etkileri yıllarca süren maddeleri ifade eder.

II. Bu maddelerin atıkları lavaboya dökül-melidir.

III. Bu maddeler, başka kimyasal maddeler ile aynı biriktirme kabına konulmamalıdır.



8. A) B) C)

D) E)

!Ambalajının üzerinde yandaki sembol olan bir kimyasal madde ile çalı-şılırken;

I. Mümkün olduğunca az miktarda kullanıl-malıdır.

II. Çeker ocak altında çalışılmalıdır.III. Önlük, gözlük ve eldiven kullanılmalıdır.yukarıdakilerden hangileri yapılmalıdır?


D) I ve II E) I, II ve III

9. Aşağıdakilerden hangisi aşındırıcı (koro-zif) maddeler için kullanılan semboldür?

!A) B) C)

D) E)

10. Laboratuvarda tahriş edici maddeler ile çalışılırken;

I. Bu maddeler; yüz, göz ve cilde temas et-tirilmemelidir.

II. Bu maddelerin buharlarını solumaktan kaçınılmalıdır.

III. Bu maddeler vücuda temas ettiğinde alerji belirtisi varsa tıbbi bir kurumdan destek alınmalıdır.

önlemlerinden hangileri alınabilir?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

27


Havan: Katı maddeleri toz haline

getirmek, katı birmaddeyi bir sıvı

içinde ezerek dağıtmak için kulla-

nılır.

Kroze: Deneylerdekülhalinegetir-

meveçözmeişlemlerindekullanılır.

Ayırma Hunisi: Heterojensıvı-sıvı

karışımların ayrıştırılmasında kul-

lanılır.

Büret: Titrasyonişlemindetitreedi-

leceksıvıyadiğersıvıyıdamlatmak,

sıvınınhacminiölçmekvebelliha-

cimdesıvıkullanmakiçinuygulanır.


TEST • 1

1.

Yukarıdaki resimde görülen çözelti ha-zırlama, saklama, kristallendirme ve titrasyon işlemleri için kullanılabilen mal-zemenin adı seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Huni B) ErlenmayerC) Kroze D) BeherglasE) Dereceli silindir

2. - Yüksek sıcaklığa dayanıklı temper camdan üretilmiştir.

- Maddelerin karıştırılması, çözelti hazırla-ma, aktarılması için kullanılan, ağız kısmı sıvının kolayca akması için oluklu olan cam malzemedir.

Yukarıda özellikleri verilen laboratuvar malzemesinin adı aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Pipet B) Deney tüpü

C) Ayırma hunisi D) Beherglas

E) Balon joje

3. Toz veya küçük parçalar halindeki malze-meleri almak için kullanılan metal, plastik veya porselenden yapılmış çay kaşığına benzer laboratuvar malzemesi aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Pipet B) Spatül

C) Saat camı D) Havan

E) Büret

4. Laboratuvar malzemesi

Kullanıldığı Yer

I. Kroze Maddeye kül haline getirme ve çözme

II. Saat camı Az miktardaki katı maddeyi ısıtma ve kurutma

III. Büret Titrasyon

Yukarıda verilen laboratuvar malzemele-rinden hangilerinin kullanım alanı doğru-dur?


5. Saf sıvı ve çözeltilerin hacminin ölçülme-si veya aktarılmasında kullanılan camdan yapılmış laboratuvar malzemesi aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Ayırma hunisiB) ErlenmayerC) Dereceli silindir D) HavanE) Deney tüpü

6. - Katı bir maddeyi sıvı içinde ezerek dağıt-mak

- Katı maddeleri toz haline getirmekKullanım yerleri yukarıda verilen, por-selen, cam veya çelik gibi çeşitli mal-zemelerden yapılmış olan laboratuvar malzemesi seçeneklerden hangisidir?

A) Kroze B) BagetC) Spatül D) Havan

E) Büret

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

28



Erlenmayer: Çözelti hazırlanması,

saklanması, titrasyon ve kristallen-

dirme işlemlerinde kullanılır.

Saat Camı: Az miktardaki katı mad-

denin ısıtma ve kurutulmasında kul-

lanılır.

Balon Joje: Belirli derişimde çözelti

hazırlanması ve saklanmasında kul-

lanılır.

7. I. Na ve K metalleri canlılar ve topraktaki iyon dengesini sağlar.

II. Ca metali dişlerin ve kemiklerin yapısın-da bulunur.

III. Mg metali bitkilerin büyümesi için gerekli olan metallerden biridir.

Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğru-dur?


8. I. Fosil yakıt yakmaII. MadencilikIII. Katı atık yakmaCıva (Hg) elementi yukarıdaki faaliyetlerin hangileri sonucunda havaya, toprağa ve yüzey sularına karışır?


9. Su ile ilgili;

I. Vücut sıcaklığının düzenlenmesinde önemlidir.

II. Oksijenin vücutta taşınması ve çözünme-sini zorlaştırır.

III. Hidroelektrik enerji üretimi için temel kay-naktır.

ifadelerinden hangileri yanlıştır?


10. I. Kömür, yağ, benzin gibi yakıtların yakıl-ması

II. Yanardağ patlamalarıIII. Canlıların solunumuYukarıdaki faaliyetlerin hangileri atmos-ferdeki CO2 miktarını artırır?

A) I, II ve III B) II ve III C) I ve IID) Yalnız II E) Yalnız III

11. I. NO2

II. SO3

III. CI2Yukarıdaki maddelerden hangileri asit yağmurlarının oluşumuna neden olmaz?


12. Karbonmonoksit (CO) ile ilgili;

I. Kokusuz, renksiz, zehirleyici bir gazdır.II. Yakıtların yetersiz oksijenle yanması so-

nucu oluşur.III. Hemoglobinle hızla bağlanarak hücrele-

re yeteri kadar oksijen gitmesini engeller.ifadelerinden hangileri doğrudur?



ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

29

GENEL TEKRAR TESTLERİ

TEST • 1

1. Aşağıda bazı güvenlik uyarı işaretleri ve kimyasal madde grupları verilmiştir.

Güvenlik Uyarı İşareti

Kimyasal Madde Grubu

I. A) B)a) Radyoaktif

II.A) b) Aşındırıcı

III.E) c) Oksitleyici

Buna göre seçeneklerde verilen eşleştirmelerden han-gisi doğrudur?

A) I. b B) I. b C) I. a II. a II. c II. b

III. c III. a III. c

D) I. a E) I. c

II. c II. b

III. b III. a

2. I. Değersiz metalleri altına çevirmekII. Doğayı bilimsel olarak incelemekIII. Sonsuz şifa ve ölümsüzlük iksirini keşfetmekYukarıdakilerden hangileri simyacıların hedefleri ara-sında değildir?


3. Elementler ile ilgili;

I. Formüllerle gösterilirler.II. Tek tür atom içerirler.III. He, N2, Na örnek olarak verilebilir.IV. Tamamı tek atomlu yapıdadır.V. Belirli erime ve kaynama noktaları vardır.

yargılarından kaç tanesi doğrudur?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

4. I. KromII. MagnezyumIII. Karbon monoksitYukarıdaki maddelerden hangileri sembollerle gösteri-lir?


5. I. Azot gazıII. Tuzlu su çözeltisiIII. NaftalinYukarıdaki maddelerden hangileri saf maddedir?



ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

30


6. Madde Türü ÖrnekI. Element Kurşun

II. Bileşik KalayIII. Karışım Lehim

Yukarıdaki madde türleri ile ilgili yapılan örneklendir-melerden hangileri yanlıştır?


7. I. MayalamaII. KavurmaIII. BuharlaştırmaIV. SüzmeYukarıdakilerden hangileri simyacılar tarafından kulla-nılan yöntemlerdendir?

A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve IIID) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

8. X : NaClY : ArZ : N2

Yukarıdaki maddeler ile ilgili;

I. X bileşik, Y ve Z elementtir.II. Y atomik, Z moleküler yapılıdır.III. Üçü de saf maddedir.yargılarından hangileri doğrudur?


9. H2SO4 bileşiği ile ilgili;

I. Geleneksel adı kezzaptır.II. Kovalent bileşiktir.III. Sulu çözeltisi asit özellik gösterir.



10. Aristo’nun element tanımı için;

I. Tamamen düşünceye dayalıdır.II. Bütün maddelerin ateş, su, toprak ve hava olmak üzere

dört elementten oluştuğunu ifade eder.III. Kuruluk özelliği ateş ve toprak için kullanılır.IV. Islak olan maddeler hava ya da su elementlerinden olu-

şur.yargıIarından hangileri doğrudur?


11. Simya ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Olaylar deneme yanılma ile açıklanmaya çalışılmıştır.

B) Sistematik bilgi birikimi yoktur.

C) Teorik bilgiler yazılı olarak düzenlenmemiştir.

D) Çalışmalarda bilimsel yöntem kullanılmıştır.

E) İhtiyaçlar tesadüfen karşılaşılan buluşlarla giderilmiştir.ÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

31


12. I. BoyalarII. DeterjanlarIII. ParfümlerYukarıdakilerden hangileri çevreye zararlı madde içe-rir?


13. Geleneksel adı tuz ruhu olan bileşik ile ilgili;

I. Bir molekülü 2 farklı element atomu içerir.II. Saf maddedir ve hal değişim sıcaklıkları dışında homo-

jendir.III. Yapısında oksijen atomu bulunur.yargılarından hangileri yanlıştır?


14. Bir kimyacı doğal kaynak suyunu analiz ederek yapısında-ki Ca2+ ve –NO3 iyonlarının miktarını saptamak istemektedir.Bu kimyacının hangi kimya alt dalında uzman olması beklenir?

A) Organik kimyaB) Anorganik kimyaC) Analitik kimyaD) BiyokimyaE) Fiziko kimya

15. I. Zaç yağıII. PlastikIII. TeflonIV. Tuz ruhuV. Cam

Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi simya döneminden beri kullanılan maddelerdendir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

16. Kimyasal gösterimi Hg şeklinde olan madde ile ilgili;

I. Cıva elementidir.II. Tek cins atomlardan oluşur.III. Saf maddedir.IV. Buharları zehirlidir.

yargılarından hangileri doğrudur?A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve IIID) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

17. I. Kimyasal maddelerin tadına bakılmamalı ve cilt ile te-mas ettirilmemelidir.

II. Koruyucu gözlük kullanılmalıdır.III. Mümkün olduğunca az kimyasal ile çalışılmalıdır.Yukarıdakilerden hangileri laboratuvarda uyulması ge-reken kurallardandır?


18. I. Sirke asidiII. Tuz ruhuIII. Kireç taşıYukarıdaki bileşiklerden hangileri karbon elementi içer-mez?


19. I. İlaçların kontrolüII. Gıda maddelerinin analiziIII. Kimyasal olaylardaki ısı değişimleriYukarıdakilerden hangileri analitik kimyanın çalışma alanlarındandır?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

32


20. I. Sülfürik asitII. KezzapIII. Tuz ruhuYukarıdaki maddelerden hangilerinin ambalajı üzerinde,

!A) B) C)

D) E)sembolü bulunmalıdır?



21. I. BarutII. Madenlerin işlenmesiIII. Kozmetik ürünleriIV. Atomun temel tanecikleriYukarıdakilerden hangileri simyacılar tarafından kimya bilimine aktarılan buluşlardandır?

A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IVD) I, II ve III E) I, II, III ve IV

22. Sembolleri sırasıyla Cu, Zn, Pb ve Na olan elementle-rin adları yazıldığında aşağıdakilerden hangisi açıkta kalır?

A) Kalay B) Bakır C) ÇinkoD) Kurşun E) Sodyum

23.

Elektromikroskop ile bakıldığında yukarıdaki gibi görü-nen X maddesi ile ilgili;

I. Saf maddedir.II. Elementtir.III. Tek cins atomlardan oluşmuştur.yargılarından hangileri doğrudur?


24. I. Lastik ve kauçuk sanayiII. Boya sanayiIII. Oto kiralamaIV. İlaç sanayiYukarıdakilerden hangileri kimya alanında uzmanlaş-mış bir kişinin çalışabileceği kariyer alanlarındandır?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve IVD) I, II ve IV E) II, III ve IV

25. Formülü (CH3COO)2Mg şeklinde olan bileşiğin yapısın-da aşağıdaki elementlerden hangisi bulunmaz?

A) Mangan B) HidrojenC) Oksijen D) MagnezyumE) Karbon

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

33



I. Sıvı karışımları damıtmak için imbik adı verilen aleti ge-liştirmişlerdir.

II. Değersiz madenleri altına çevirmek için felsefe taşını bulmaya çalışmışlardır.

III. Hipotez – deney veri ilişkisine dayanarak yeni maddeler keşfetmişlerdir.

yukarıdakilerden hangileri yanlıştır?


27. X : Sirke asidiY : HCIZ : KezzapYukarıdaki bileşikler ile ilgili;

I. Y, tuz ruhu olarak da adlandırılır.II. X’in formülü C2H5OH’dır.III. Z’nin formülünde üç çeşit atom vardır.IV. Üçünün de yapısında karbon elementi bulunur.ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I ve III C) I, II ve IVD) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

28. Simyanın bilim olamamasının nedenleri arasında;

I. Teorik temellerinin olmamasıII. Sınama – yanılmaya dayanan çalışmalar içermesiIII. Sistematik bilgi birikimi sağlamamasıyukarıdakilerden hangileri sayılabilir?

A) I, II ve III B) II ve III C) I ve IID) Yalnız III E) Yalnız II

29. Simyadan kimyaya geçiş ile ilgili;

I. Robert Boyle’un yaptığı element tanımı ile hızlanmıştır.II. Priestley, Dalton ve Lavoisier modern kimyanın başlıca

öncüleri sayılır.III. Simyacıların laboratuvarda yaptığı deneysel çalışmalar

sonucu hız kazanmıştır.yargılarından hangileri yanlıştır?



30. Yemek tuzu, sodyum ve klor elementlerinden oluşan bir bi-leşiktir.

Buna göre simyacılar yemek tuzunu;

I. Mikropların öldürülmesindeII. Yiyeceklerin lezzetlendirilmesindeIII. Sodyum metali ve klor gazı eldesindeIV. Yiyeceklerin uzun süre korunmasındayukarıdaki amaçlarından hangilerini gerçekleştirmek için kullanmışlardır?

A) Yalnız III B) I ve II C) II ve IIID) I, III ve IV E) I, II ve IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

34


TEST • 2

1. X :Y :

Z :

Yukarıda gösterimleri verilen X, Y ve Z maddeleri için seçeneklerde verilen bilgilerden hangisi kesinlikle yan-lıştır?

A) Z, iyonik bileşiktir.B) X, molekül yapılıdır.C) X element, Y ve Z bileşiktir.D) Y sembolle gösterilir.E) X, aynı cins atomlardan oluşmuştur.

2. Aşağıdakilerden hangisi simyacıların ilgi alanlarından biri değildir?

A) Bitki köklerinden yararlanarak giysi boyamaB) Bitkisel ürünlerden yararlanarak hastalıkları iyileştirmekC) Değersiz madenleri altına çevirmeD) Kontrollü deneylerle bilimsel çalışmalar yapmaE) Ölümsüzlük iksirini keşfetme

3. Element ve bileşikler için;

I. Saf maddelerdir.II. Sembollerle gösterilirler.III. Tek cins atomlardan oluşurlar.IV. Belirli koşullarda sabit ayırt edici özellikleri vardır.V. Kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırıla-

mazlar.yukarıdaki özelliklerden kaç tanesi ortaktır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

4. I. H2OII. COIII. N2OYukarıda formülü verilen bileşiklerden hangileri çevre-ye ve sağlığa zararlı değildir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve II E) I ve III

5. X maddesi ile ilgili;– Zehirli, patlayıcı, yanıcı, yakıcı ve aşındırıcı bir etkisi yok-

tur.– Ciltteki yağları çözdüğü ve aşırı nem çekici olduğu için ha-

fif ve ikincil zararlı etkileri vardır.yukarıdaki bilgiler veriliyor.Buna göre X maddesinin ambalajının üzerinde aşağıda-ki sembollerden hangisi bulunmalıdır?

!A) B) C)

D) E)

6. Aristo’ya göre madde; ateş, su, toprak ve hava olmak üzere dört ana elementten oluşur.Aşağıdakilerden hangisi bu dört elementi niteleyen özelliklerden biri değildir?

A) Kuru B) Soğuk C) IslakD) Mat E) Sıcak

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

35


7. Aşağıdaki isimlerden hangisi simyacı değildir?

A) Cabir bin HayyanB) İbn–i RüşdC) AristoD) Ebubekir El RaziE) Gay Lussac

8. Aşağıdakilerden hangisi simya döneminde yapılmamış-tır?

A) Kayısı, incir gibi meyvelerin kükürt ile ağartılmasıB) Suyun elementlerine ayrıştırılmasıC) Eski Mısırlıların ölülerini mumyalamasıD) Deri işlemeciliğiE) Seramik ve cam üretimi

9. Kimya laboratuvarında kullanılan ve alt kısmı musluklu, üzeri çizgilerle derecelendirilmiş boru şeklindeki cam malzeme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Büret B) Balon joje C) BagetD) Beherglas E) Deney tüpü

10. Halk arasında kezzap olarak adlandırılan bileşik ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Formülü HNO3’tür.B) Hidrojen, azot ve oksijen elementlerinden oluşur.C) Cilde temas ettiğinde tahriş eder.D) Belirli ayırt edici özellikleri vardır.E) Basit ayırma yöntemleri ile kendisini oluşturan element-

lere ayrıştırılabilir.

11. I. Nicel ve nitel analizlerII. Kimyasal tepkimelerdeki ısı değişimleriIII. Karbon, hidrojen ve oksijen içeren bileşiklerin senteziIV. Genetik kopyalamaYukarıdaki uğraş alanları ile eşleştirildiğinde aşağıdaki kimya alt dallarından hangisi açıkta kalır?

A) BiyokimyaB) FizikokimyaC) Organik kimyaD) Anorganik kimyaE) Analitik kimya

12. I. Dünyada doğal sera etkisine en çok katkısı olan madde su buharıdır.

II. Doğal kimyasal maddelerin hepsi yararlı değildirIII. Asit yağmurları suların asitliğini artırır, bitki ve tarihi eser-

lere zarar verir.Yukarıdaki ifadelerden hangileri yanlıştır?



13. Simya dönemi ile ilgili;

I. Zeytinyağı ve soda karışımı temizlik amaçlı kullanılmış-tır.

II. Cabir bin Hayyan’ın sülfürik asit, nitrik asit ve altın suyu-nu bularak madenleri asitler içinde çözmesi simya ala-nındaki çalışmaları hızlandırmıştır.

III. Kalay – bakır alaşımından kılıç zırh gibi savunma araç-ları yapılmıştır.

ifadelerinden hangileri doğrudur?A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IID) II ve III E) I, II ve III

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

36


14. E) Yandaki sembol ile belirtilen madde grubu için;

I. Yanıcı maddeler içindir.II. Genelde sıvı halde olan maddelerdir.III. Bu maddelerle çalışırken elektrik temas noktalarına ya-

kın yerlerde bulunulmalıdır.yargılarından hangileri yanlıştır?


15. Her şeyin atomlardan ve boşluktan oluştuğunu öne sü-ren ve atom fikrini ortaya atarak atomos adını veren ilk simyacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) EmpedoklesB) AristoC) Robert BoyleD) LavoisierE) Democritus

16. Kimyasal madde gruplarını gösteren aşağıdaki sembol-lerden hangisi ile günlük hayatta hastanelerin görüntü-leme ünitelerinde karşılaşılır?

A) B) C)

D) E)

!

17. I. Yemek sodasıII. Sönmüş kireçIII. Potas kostikIV. AmonyakYukarıda adı verilen bileşiklerin formülleri yazıldığında seçeneklerden hangisi açıkta kalır?

A) Na2CO3

B) Ca(OH)2

C) KOHD) NH3

E) NaHCO3

18.

Maddenin sınıflandırılması üzerinde çalışan bir öğrenci X maddesinin içeriğinin yukarıdaki gibi olduğunu göz-lemlediğine göre;

I. X maddesi karışımdır.II. X’in yapısında 3 farklı atom vardır.III. X saf değildir.IV. X’in belirli ayırt edici özellikleri yoktur.yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve IVD) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

19. I. KezzapII. SuIII. ÇinkoIV. Karbon monoksitYukarıda adı verilen maddelerden hangileri bileşiktir?

A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve IVD) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

37


20. A B

Soygaz olmadıkları bilinen A ve B elementlerinin elektron mikroskobu altındaki görünümleri yukarıdaki gibidir.Buna göre;

I. A atomik, B moleküler yapılı elementtir.II. Aralarında bileşik oluşurken A elementi elektron vere-

rek katyon, B elementi elektron alarak anyon oluşturur.III. Aralarında oluşan bileşik iyonik bileşiktir.yargılarından hangileri doğrudur?(A elementi ametal değildir.)


21. Asit ve bazlarla çalışacak bir kimyacı;

I. Asit çözeltisi cilde temas ettiğinde bol su ile yıkamalıdır.II. Asit ve baz çözeltilerini solumamalıdır.III. Asit ve baz çözeltilerinin saklandığı kapların aşınacak

türden olmamasına dikkat etmelidir.yukarıdaki güvenlik önlemlerinden hangilerini almalı-dır?


22. Laboratuvarda uyulması gereken kurallar ile ilgili;

I. Eter, aseton, alkol gibi yanıcı maddeler açık aleve yakın tutulmamalıdır.

II. Kırık, çatlak ve kirli cam eşyalar kullanılmamalıdır.III. Kimyasal maddelere çıplak elle dokunulmamalıdır.yargılarından hangileri doğrudur?


23. I. Protein, karbonhidrat, lipit gibi moleküllerin yapılarının incelenmesi

II. Atık sulardaki ağır metal miktarlarının ölçülmesiIII. Yarı metallerin kimyasal özelliklerinin incelenmesiYukarıdaki çalışma alanları kimyanın hangi alt dalları ile ilgilidir?

I II III

A) Biyokimya Analitik kimya

Organikkimya

B) Anorganikkimya

Biyokimya Organikkimya

C) Organikkimya

Analitik kimya

Biyokimya

D) Biyokimya Organikkimya

Analitikkimya

E) Biyokimya Analitikkimya

Anorganikkimya

24. I. Deodorantların, ozon tabakası üzerindeki zararlı etkileriII. Pillerin neden olduğu ağır metal kirliliğiIII. Polimer malzemelerin üretimiYukarıdakilerden hangileri kimyanın çalışma alanların-dandır?


25. I. Çanak çömleklerII. ÇelikIII. ElyafIV. AlçıYukarıdaki maddelerden hangileri simyacılar tarafından keşfedilip günümüze aktarılmıştır?

A) I ve II B) II ve III C) I ve IVD) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

38


26. I. Seramik kaplarII. İncirin kükürt buharı ile ağartılmasıIII. Plastik boyaYukarıdakilerden hangileri simyacılar tarafından keşfe-dilen buluşlardandır?


27. Kimyanın uğraş alanları ile ilgili;

I. Tekstil kimyası, elyaf boyamacılığında boyar maddelerin kullanılması ile ilgilenir.

II. Tarımda gübrelerin kullanılması fizikokimyanın konusu-dur.

III. Ahşap işlemeciliğinde kullanılan tutkal, cila, boya ve ahşap koruma maddelerinin üretiminde kimyacılar gö-rev alır.



28. Bitkiler ve üzerinde yetiştikleri toprak düzenli aralıklarla nicel olarak analiz edilmeli, bitkilerin sulama ve gübreleme prog-ramları ayarlanmalıdır.

Bu alanda çalışmak isteyen bir kimyacı kimyanın hangi alt dalında uzmanlaşmalıdır?

A) BiyokimyaB) Organik kimyaC) Analitik kimyaD) Polimer kimyasıE) Fizikokimya

29. Kimya alt dalları ile ilgili;

I. Kimyasal tepkimelerde alınan ya da verilen ısı fizikokim-yanın konusudur.

II. Analitik kimyanın nitel ve nicel analizleri kalite kontrol amaçlı kullanılır.

III. Anorganik kimya petrolden elde edilen ürünler ile ilgi-lenir.



30. Kurşun ve kalay maddeleri ile ilgili;

I. İkisi de elementtir.II. Fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.III. Sembolleri aynıdır.yargılarından hangileri yanlıştır?


31. Kireç taşı bileşiği ile ilgili;

I. Formülü CaCO3 şeklindedir.II. Kendisini oluşturan elementlerin özelliklerini gösterir.III. Yapısındaki elementlerin Ca : C : O oranı 1 : 1 : 3’ tür. yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve II E) II ve IIIÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

ég:cíndgo 6n(6a6ndgo · 8 ég:cíndgo 6n(6a6ndgo sİmyadan kİmyaya simya, • sınama,...

Documents