1. 1. 2 3 4 5 6 GNDEM 7 1
2. 2. ALIANA DESTEK SEMNERLER
3. 3. ocuk Acil Rehabilitasyon Edinme Servisi DAVRANI KONUMA EMPATK TANIMA BEDEN DL PSKOLOJ K YAKLAIMLI RUH DL ANLAMA LSANLI ZHN DL SEVG YAKLAIMLI GNL DL LETM
4. 4. Dnyada, Son Yllarda Doal Afetlerin Ve nsan Odakl Acil Durumlarn Oluum Sklnn Giderek Artmasyla Meydana Gelen Kayp Ve Hasar Da Artmaktadr. Dolaysyla; Acil durumlarda, Her Yl Milyonlarca insann Yaam Olumsuz Etkilenmektedir. Dezavantajllar !.. Destekler Kurumlar !.. Hazrlama - Koruma - Tahliye -Yerletirme - Bakm Ve Yaamlarn Destekleme Program
5. 5. ocuk Acil Rehabilitasyon Edinme Servisi HEDEF GRUP TERAPS SURYEL GENLER SUA TLENLER! EVDEN KAANLAR! SOKAA TLENLER! ALIAN OCUKLAR! OKULDAN KAANLAR! SOKAKTA YAAYANLAR! ALITIRILAN OCUKLAR! DLENDRLEN OCUKLAR! KENDNE ZARAR VERENLER! DAVRANI SORUNLARI OLANLAR! STSMARA URAYAN OCUKLAR! SAPKINLIK VE SUA YNELENLER! LLEGAL ETELEMEYE GRENLER! TEDAVDE VE CEZAEVNDE OLANLAR! MADDE KULLANMAYA BALAYANLAR! BLC EYLEM VE TUZAA DENLER! DDET ELML VE KAVGA EDENLER! UYUTURUCU MBTELASI - BAIMLILAR! NTERNET VE SANAL TUZAKTA OLANLAR! A K R A N ALE TOPLUM
6. 6. STEK ARAMA AYIKLAMA TEMZLEME YNEL AYDINLANMA
7. 7. ARINMA DKKAT DZELME TOPLANMA DNLEME GZEL OLANI YAAMA
8. 8. FKR RETM ZLEME HARMANLAMA OLGUNLATIRMA GLOBAL SNERJYE KATILIM MUTLAK DORUYA ERM NETCEY SEVGYLE BRLETREREK SERN HUZURU YAAMA HAL
9. 9. EVRENSEL OLGUNLUK KSEL OLGUNLUK SOSYAL OLGUNLUK SARMAL OLGUNLUK
10. 10. grup topluluk snf millet din toplum devlet dnya evren yaama birey grup topluluk snf millet din toplum devlet dnya evren yaama birey Toplum Alveri Fert
11. 11. KENDNE YARDIM Benim BASIC Ph m ne?- Debriefing Empati kurMA Kendine zlmeye msaade et Rutin yaama gei Mdahaleyi tek bana yapmamak Grubun bir birine destek olmas; Snrlar koymak Profesyonel destek Sosyal ilikileri srdrmek, Olay d konumak, aile ile irtibat kurmak ; Eitim ve bilgileri arttrmak Destekleyici i konuma Kendine kabul gstermek Kendine iyi bakmak Gereki beklentiler almalar srasnda ara vermek
12. 12. AIRILIK ENDE KORKU UTAN ANKSYETE SULULUK FKE SULAMA NAT REDDETME ARESZLK SAYGISIZLIK PSKOZ BOZUKLUK KARMAA ZORLAMA ROL KARIIKLII ROLLERN DNMES ARGO KONUMALAR TUTARSIZLIK GVENSZLK SOYUTTLAMA TAKLDCLK KNTLK KUGUCULUK ACELECLK AIRI HEVES DVKEN AKINLIK KARARSIZLIK NKAR TENKT NTBAKSIZLIK HAYALLEME EFKAR KOMPLEKS AYRICALIKLILIK YARGILAMA ALKOL,SARA ZGVEN EKSKL DEPRESYON BENLK STRES DDET BAIMLILIK KAVGA ATIMA BENLK KENDN KAYBETME
13. 13. Genel Bak Bu toplantnn konusunu aklayan hzl bir genel bak Gndem Soru(n)lar Beklentiler
14. 14. Beyin Frtnas Etkinlii Fikir retin Yaratc dnmeyi harekete geirmek iin oyunlardan ve altrmalardan yararlann Fikir retimi yavaladnda, yeni fikirleri ortaya karmak iin baka bir altrma deneyin Daha kk gruplara ayrlmak yararl olabilir Yorumlarn/fikirlerin tmn yakalamak iin bilgisayar kullann Genelden zele & zelden genele psiko-sosyal tahlil seanslar dzenleme Bireysel ve grup fikir seanslaryla fikir olgunluuna eriim
15. 15. Sonraki Admlar Fikir retme becerisi kazanma retilen fikirler aratrlacak? Daha byk bir grupla izlenecek? Fikirleri geree dntrmeye balayn Fikirlerinizin sonularn bekleme ve sonucuna sabr etme
16. 16. Kurallar Hibir fikir kt deildir Yaratc olun Risk aln Eletiriye izin vererek snrn ve kontroln elde tutabilme Negatif unsurlar pozitife dntrme Mevcudiyeti evrensel sinerjiye ynlendirme
17. 17. Programlamalarn Amalar YARDIM VE DEERLENDRME BECERLER GELTRME liki Kurma genelde "karlkl yaknlk" denen iyi bir iliki gelitirmek ilk adm oluturur. bu da temel bileeni ierir: kabul grme ve sayg anlama ve empati gven KABUL GRME VE SAYGI danmann dananlarn kendi kendilerinden sorumlu iyi seimler yapabilen, kararlar alabilen kiiler olarak kabul etme yetenekleri yardm srecinin temelini oluturur. bu inan sistemi iyi bir yardmc olmann merkezindedir. fikirlerimiz ne kadar iyi olursa olsun danann istek ihtiya ve deerlerine uymad srece nem tamaz. ounlukla bir danann yapabilecei en zor ey danmannn kendi zmlerini bulmalarna yardm etmektir, bu kararlarn en iyisi olmadn dnse bile. ilgi ve anlay gsterdiimizde ve her birinin seimlerinde farkl olduu gereini kabul ettiimizde danana olan saygmz da gstermi oluruz. ANLAMA VE EMPAT empati, kendimizi danann yerine koyma ve durumu onun asndan grme abasdr. danmanlar, dananlarnn duygu ve dncelerini dinleyerek ve de anladklarn ksa cmlelerle tekrarlayarak empati gsterebilirler. GVEN danman ve danan arasndaki gven kabul grme, anlama, empati ve sayg gstermeyle ina edilir. nyargsz bir tutum ve kanun snrlar ierisinde dananlarn bize gvenip anlattklar bilgileri sakl tutmay gerektirir.
18. 18. Programlamalarn Amalar YARDIM VE DEERLENDRME BECERLER GELTRME Deerlendirme kinci adm olan deerlendirmede sorular akla kavuturma, ak ya da kapal ulu sorular sorma tekniklerinden yararlanlr. lk grmede renilmek istenebilecek bilgilerden bazlar yle sralanabilir: kiisel bilgiler; sorun eitleri, u anki hayat koullar, aile gemii, salk, eitim, askerlik ve i durumlarndan oluan kiisel gemi. Deerlendirilme dananda olumlu ya da olumsuz etkiler uyandrabileceinden yardm grmesinin deerlendirme ksmnda ilgi ve duyarllk gstermek nemlidir. Eer bunlar yerine getirilirse dananlar kendilerini anlalm, rahatlam, mitli ve motive olmu hissederler. Aksi takdirde kendilerini sorgulanm, llm hissedebilir; endieli ve hassas olabilirler. Danmanlar dnce ve duygular yanstma, deerlendirme ksmnda dananlarn tepkilerine kar duyarl olma gibi iliki kurma tekniklerine nem vererek bu olumsuz tepkilerden kanabilirler.
19. 19. Programlamalarn Amalar YARDIM VE DEERLENDRME BECERLER GELTRME Hedef Belirleme nc ksm olan hedef belirleme danmann ve danann nereye gittiklerini renme ihtiyalarna cevap verir. Hedefler motive edici ve eitimseldir, deerlendirme ilevleri vardr. Hedef belirlenirken dananlar yzleme, hayal ve canlandrma tekniklerini kullanabilirler. Ayrca cmle doldurmak (...istiyorum,...istemiyorum ,gibi) bu admda yararl olabilir. Mdahaleler Mdahale seerken esnek olacanz, seimleri kendi tercihleriniz, tecrbeleriniz ve durumuna gre olduu kadar danann ihtiyalarna ve sorunun zelliklerine gre de temellendireceinizi umuyoruz. Birok danman aadaki temel teorik yaklamdan birine dayanr. Duygusal mdahaleler danmann duygular zerinde younlamalarn salamak amacyla tasarlanmtr. Duygusal merkezli yardmclar duygular dinler ve yanstrlar. Dnsel mdahaleler danann inan sistemini(dncesini) deitirmesine yardmc olmak iin tasarlanmtr. Stratejiler,(a) Ellis'in (1984) ABC srecinin mantksz inanlarla mcadelesini ve(b)kendine yenilmeden dncelerle baa kmaya kadar ki bilisel yaplandrmalar ierir. Davransal mdahaleler bireylere kt alkanlk haline gelmi davranlarn daha istenir davranlarla deitirmelerine yardmc olmak iin tasarlanmtr. Bu mdahalelerde kullanlan baz stratejiler unlardr: rol oynama, prova, sistemli duyarszlama , kendini ynetme, kendini kontrol, kendini dllendirme ve kendinle barma teknikleri.
20. 20. Programlamalarn Amalar YARDIM VE DEERLENDRME BECERLER GELTRME Drdnc yardm basama olan sistem mdahaleleri bireylerin iinde bulunduklar sistemi deitirmek iin tasarlanmtr. u inanlara dayanrlar:(a)sistemdeki tm elementler bir aile gibi birbirleriyle ilikilidir, (b)sistemin herhangi bir parasndaki, rnein bireydeki, deiim sistemin tmnde deiiklie neden olur ve (c) sistemlerin kar diren zellikleri vardr yani deiime kar direnlidirler. Bu, bizi bireylerin iinde olduklar sistemde yani genellikle ailelerinde bir deiim olmadan kendilerinin deimesinin zor olmas sonucuna gtrr. Sistem mdahaleleri ve aile terapileri bu eitimin kapsam dndadr, aka bir ihtiya olursa dananlar bir salk kurumuna veya aile terapistine ynlendirmelisiniz. Sonulandrma ve zleme Beinci ksm olan sonu ve izleme ya danmann ya da danann yardm ilikisini sona erdirmeye karar verdii zaman balayan bir sretir. zleme planlanmal ve gerekirse dier uzmanlara gnderilmeyi iermelidir. Son olarak iliki bitirilme srecine geilir.
21. 21. STRESLE BA ETME VE RAHATLAMA YOLLARI Kabul Kabul insan ilikilerinin temelidir. Kiileraras iletiimde gelime salamak, sorunlarmza daha sakin gz atabilmek, kendi kendimizle bark olabilmemiz iin 3 Kabul prensibi yararl olacaktr. Kabul: Problem Kabul Etmek Kabul: Kendini Kabul Etmek Kabul: Karmdakini Kabul Etmek
22. 22. STRESLE BA ETME VE RAHATLAMA YOLLARI Kabul: Problemi Kabul Etmek Yaamda problem olacaktr. Nasl ki yeni bebei olan bir anne bebein geceleri sk sk uyanacan, altn kirleteceini, acknca alayacan batan kabullenir ve bunlar iin bebeini sulamazsa ,yardm srecinde alan bir kii gn boyu madurlarn bir ok probemlemi ile ilgilenmek zorunda kalacaktr. Bugn kampta problem olacak diye yazmalyz. Bunu yazmak problemi ortadan kaldrr m? Hayr! Problem yine olur. Ama bunu batan kabullenirsek , probleme gstereceimiz duygusal ve davransal tepkinin dozu daha dk olur. Bylece daha sakin tepki verebiliriz. Sakinlik de problemlerin etkin zmnn olmazsa olmaz kouludur. Ayrca problem her zaman kt bir ey deildir. Problem iyi bir retme frsatdr. Yanl giden eyler zerinde dnmemizi ve hatal davranlarla ilgili retme ve eitim yapmamz salar.
23. 23. STRESLE BA ETME VE RAHATLAMA YOLLARI Kabul: Kendini Kabul Etmek Ben de insanm. Mkemmel olmak zorunda deilim. Toplumun bana ykledii roller veya benden beklentileri ne olursa olsun benim olumlu ve olumsuz duygularm var. Olumsuz duygularm yok sayamam veya batrmam. Onlar karmdakine ve bana zarar vermeyecek en etkin bir ekilde ifade etmeye alrm. Kabul: Karmdakini Kabul Etmek Karmdaki kiinin bir insan olarak deerli olduunu, hatalar ve krc davranlarnn onun btnn deersiz klmayacan bilmek. Kiiye yarglamadan, kmsemeden, genellemeden yaklamak. Kiiyi kabul etmek onun her davrann kabul edeceim anlamna gelmez. Karndakini kabul, kiinin davrann eletirmek ama btnne saldrmamaktr. Kabul edildiini hisseden kii mutluluk, sevgi, gven, paylam, yaklama, sorumluluk hisseder.
24. 24. PSKOLOJK DEBRIEFING" YNTEM Psikolojik "Debriefing" travmatik bir yaantya maruz kalm kiilerin iki liderli bir grup toplantsnda; duygu dncelerini anlatma, dinleme, bilgilenme ve paylam yolu ile fark etmeleri, dzene sokmalar, anlamlandrmalar ve yeniden yaplandrmalar olarak tanmlanabilir. Psikolojik Debriefing gruplar, grup terapi deildir. Ancak iyiletirici bir etkiye sahiptir. Rijit olmasa da belli bir yapya sahiptir (Ayalon ve ark. 1999, Wolmer ve ark. 1999). Psikolojik Debriefing grubu u amalarla yaplr : a) Duygu ve dnceleri birbirinden ayrt ederek tanmak ve da vurmak, b) Bozulan anlamlandrma sistemini yeniden toparlamak, c) Travmatik bir durumu takip eden dnceleri, izlenimleri ve tepkileri detayl bir ekilde gzden geirmek, d) Benzer tepkileri grerek kendi tepkilerini de normal olarak alglamak, e) Farkl baa kma yollar renmek, f) Yaama sevincinin desteklenerek korunmasna yardmc olmak, g) yileme srecini hzlandrmak, h) Karlalabilecek baka felaketler iin daima hazrlkl olmay salamak (Ayalon ve ark. 1999,Wolmer ve ark. 1999).
25. 25. TARTIMA BR LETM M ?
26. 26. LETM BECERLER VE KARI TARAFI ANLAMA SHU: NURCAN EK
27. 27. letiimde en nemli nokta bilgi aktarmnn iki ynl olmasdr. Bilgi aktarm tek ynl ise bilgilendirme, ift ynl ise iletiim olarak adlandrlr. letiim hem i, hem de zel hayatmzda ok nemli bir yere sahiptir, insann en nemli arac ve silahdr.
28. 28. Neden iletiim kurarz? Bilgi kna Ynetim Paylam Dertleme Elence Deiim Problem zme birlii vb.
29. 29. Temelde Neden iletiim kurarz? Umursanmak Kabul grmek Deerli olmak VAROLMAK N Yeterlilik Sevilmek vb AMA ANLAILMAK
30. 30. LETM ENGELLER VE ETKLER 1. EMRETME YNETME: Korku ya da aktif diren yaratabilir. Sylenenin tersini denemeye davet edebilir. syankar davran ya da misillemeye yol aabilir. rnek: Ben ne diyorsam onu yap. rnek: Kalk yzn yka, stn bitir, dilerini frala, devini bitir, azn doluyken konuma
31. 31. 2. UYARMA, TEHDT ETME: Korku veya boyun eme yaratabilir. Sz konusu sonularn gerekten meydana gelip gelmeyeceini denemeye yol aar. Gcenme, kzgnlk isyankarla neden olabilir. rnek: Ya yaparsn ya da rnek: Zayflar kurtaramazsan; bilgisayar gider, cep telefonu gider, basketbol biter, mzik biter, gitar gider, arkadalar biter
32. 32. 3. ELETRME-SULAMA-YARGILAMA: Yetersizlik, yanl deerlendirme anlam tar. Eletirilme endiesiyle kii iletiimi keser. Benlik algsn ve saygsn drr. rnek: Ne biim dnyorsun? rnek: Sen zaten tembelsin. rnek: Zaten baarsaydn arrdm. rnek: Yine mi bitiremedin.
33. 33. 4. AD TAKMA, ALAY ETME: Kiinin kendini deersiz hissetmesine, sevilmedii kansna neden olabilir. Kiinin z imgesi zerinde olumsuz etki yapar. rnek: Sen cahilin tekisin. rnek: Ancak senin gibi biri byle bir sakarlk yapar. rnek: Koca bebek, hadi sen de sulu gz, ie yaramaz, iko
34. 34. 5. KONU DETRME, ALAYA ALMA, AKAYA VURMA, LGLENMEME: Yaamn glkleriyle uramak yerine onlardan kanmak gerektii mesaj verebilir. Sorunlarn nemsiz olduu duygusu verebilir. rnek: Sen imdi bover onu da rnek: imdi seni dinleyemem, baka iim var.
35. 35. 6. AHLAK DERS, VAAZ VERME: Zorunluluk ya da sululuk duygular yaratr. Kiinin durumunu iddetle savunmasna neden olabilir, sorumluluk duygusuna gvenilmedii izlenimi verir. rnek: Byklerini her zaman saymalsn. rnek: Bu i senin sorumluluun.
36. 36. 7. T VERME- ZM GETRME: Kiiye kendi sorunlarn zmekten aciz olduunu ima eder. Sorunu dnp zm bulmasn engeller. Bamllk ya da direnme yaratabilir. rnek: Bence hemen.. lsn rnek: Ben senin yerinde olsam rnek: Bak sana bir neri vereyim.
37. 37. 8. VME, GRNE KATILMA Beklentilerin ok yksek olduunu ima eder, stenilen davran yaptrabilmek iin sylenen itenlikten yoksun bir manevra gibi alglanabilir, Dinleyenin z-imgesi ile vg arasnda bir uyum yoksa kayg yaratabilir. Sen her eyi yaparsn Bence harika bir i yapyorsun
38. 38. 9. SORU SORMA, ARATIRMA Sorular cevaplama genellikle hayr demeye veya yalan sylemeye neden olabilir, Sorular korku ve endie yaratabilir, Sorulara cevap verme tela kiinin sorununu gzden karmasna neden olabilir. Kafana bu sorunu kim soktu? Ders alman iin neden plan yapmyorsun?
39. 39. 10. MANTIK YOLUYLA NANDIRMA, TARTIMA Savunucu tutumlar ve kar koymay kkrtr, letiimin kesilmesine neden olur Dinleyenin kendini yetersiz hissetmesine neden olur Eer sorumluluk almay renirsen insanlar seni daha ok sever olaylar gsteriyor ki.
40. 40. 11. TAHLL ETME, TANI KOYMA Tehdit ve tedirgin edici olabilir,baarszlk duygusu uyandrabilir Kii kendisine gvenilmedii kansna varabilir, Yanl anlalma endiesi ile iletiimin kesilmesine neden olabilir. Senin derdin ne biliyor musun? Pireyi deve yapmak
41. 41. 12. GVEN VERME, TESELL ETME Kiinin kendini anlalmam hissetmesine ve kzgnlk duymasna neden olabilir, Kii kendini kt hissetmen doru deil mesajn alabilir. Bunlar herkesin bana gelir Merak etme her ey dzelir Cann fazla skma Bover cann saolsun
42. 42. ETKL(SALIKLI)LETM Etkili iletiim kiilerin birbirlerini doru olarak anlayp bunu birbirlerine iletmeleri, birbirlerine sayg ile davranmalar, anladklarn ve anlaldklarn hissetmeleri ile olasdr.
43. 43. ETKN DNLEME letiim becerilerinin en nemlisi olarak sayabileceimiz dinlemek, dier insanlar ile iletiim kurmak isteyen herkes iin nem tamaktadr.
44. 44. letiim iinde bulunulan kiiyi yarglamadan, szn kesmeden, bedene uygun biim vererek, gz temas kurarak yaplan dinlemeye etkin dinleme denir.
45. 45. yi bir dinleyici, iletiim kurduu kiinin yalnz sylediklerini deil; yz, eli, kollar ve bedeniyle yaptklarn da duyar. nk yz ifadeleri, el, kol hareketleri, bedenin duru tarz, ses tonu gibi szsz mesajlar da iletiimin bir parasdr. Hatta bazen tek bana iletiimdir.
46. 46. Bu nedenle dinlerken, zellikle duraklamalarda gerekten dinlediimizi gstermek iin szsz belirtiler vermekte yarar vardr. Kabul tepkileri(ba sallamak, glmsemek, ka atmak, vb.) uygun zamanda kullanlrsa, anlatan gerekten dinlediimiz mesajn verirler.
47. 47. Btn insanlar sylediklerinin nemli ve deerli olduun dnrler. Karmzdaki kiiyi dinleme biimimiz, ona verdiimiz deerin nemli bir kantdr.
48. 48. Nasl Dinliyoruz: Grnte dinleme: Beden orada, kafa baka yerde Seerek dinleme: ine geleni dinleme artlanm dinleme: n yargl Savunucu dinleme: Alngan, sulayc Tuzak kurucu dinleme: Ak yakalama, zora sokma ..sizin benzer rnekleriniz nelerdir ? .
49. 49. DUYMAK N EVVELA DNLEMEK GEREKR! Sizlere letiim Kazalarndan Uzak Gnler Dileriz
50. 50. SHU: DENZ DALGI
51. 51. Stresin ne olduunu ortaya kmasna neden olan durumlar ve stresle baa kma tekniklerini retme. AMALAR: Stresin tanm Stresin fiziksel belirtilerini gzden geirme. Stresle ba etme tekniklerini tantma. a) Bedensel teknikler b) Zihinsel teknikler ALIMANIN HEDEFLER:
52. 52. Stres Stres bir kii kendi duygusal, sosyal ve fiziksel kaynaklar ile baedebileceinin stnde bir bask ile karlamasdr. (Zacarro & Riley, 1987) Stres gnlk yaamn bir parasdr. *Stres uyum salamak zorunda olduumuz herhangi bir deiikliktir. ( deiiklii, hastalk, boanma, yeni bir ef, lm, snav.gibi)
53. 53. Genellikle bilmediimiz durumlardan korkarz. Bu nedenle heyecan, kzgnlk gibi duygularla ba etme yntemlerini bilmek yararl olur.
54. 54. STRES NE YAPAR? vucutta baz deiiklikler OLUR. Kalp hzlanr, kan basnc artar. Terlemeye balarz. Kan mideden ve u noktalarda- GER KAAR elimiz ayamz sour. Diyafram ve ans kilitlenir. Daha iyi grmek iin gz bebekleri geniler. Kulaklar keskinleir. Bu : SNDRM ZORLUKLARI, vucudun mikroplara kar zayflamas GB arada uzun srede zararl olabilecek baz deiiklikler de olur Tehlike mesajlarnn yollanmas durduunda, bu tepkiler dakika iinde durur ve vucudun fonksiyonlar normale dner.
55. 55. STRES NE YAPAR? Kronik streste bu durum devam eder. Kas sistemi, sindirim sistemi ve kardiovaskuler sistemdeki acil durum hali devam eder. Bazlarnn kaslar zayflar, tansiyon kar, peptik lser, kolit, kronik ishal, mensturasyon dzensizlikleri, bronit, astm, hatt insulin kayb ile balantl eker hastal oluabilir. *Rahatlama egzersizleri vucudun alarm tepkisini normalize edebilir. Stresimizi farketmek ve rahatlamay renmek bizim elimizdedir.
56. 56. Stresin kayna bulunur: 1. evreniz, 2. Vucudunuz, 3. Dnceleriniz NEDEN STRES YAANIR?
57. 57. EVRE evreniz sizi uyum salamanz gereken talepler bombardmanna tutar. Hava koullar, grlt, kalabalk, kiileraras talepler, zaman basks, performans standartlar Gvenliimizi ve kendinize saygnz tehlikeye sokan bir yn tehdit
58. 58. STRES SADECE DI EVREDEK KAYNAKLARDAN OLUMAZ: BELRSZLE DAYANAMAMAMIZ, OLUMSUZ DNCELER, GEREK OLMAYAN BEKLENTLER MKEMMEL OLMA STE.v.b. SEL NEDENLER DE STRES YARATIR.
59. 59. FZKSEL NEDENLER Ergenlik a, menapoz dnemi, yalanma, hastalk, az egzersiz, ar egzersiz, perhiz, uyku dzensizlikleri. evresel tehditlere gsterdiimiz reaksiyonlar da vucudumuzu etkiler, bu etkilenme de bir stres yaratr.
60. 60. rnek olay 1: Bir adam, kaak bir yolcu olarak hareket etmekte olan bir trene son anda biner ve kendini bir frigo vagonunda yani kocaman bir buzdolabnn iinde bulur. Dar kmas olanakszdr. Tren be saat sonra bir istasyonda duracaktr ki, bu durumda lm kanlmazdr. Gerekten de vagonu atklar zaman onu l olarak bulurlar. Kimse lm nedeninin donma sonucu olduunu tahmin edemez. nk, soutucular almadndan vagon, normal sdadr. Otopsi sonucunda adamn korkudan ld saptanr. rnek olay 2: rencilerden oluan be kiilik bir maara aratrma grubu bir maarada mahsur kalr. Kurtarc ekip gelmedii takdirde yaklak drt saat sonra oksijen bitecei iin hepsinin leceini saptarlar. Drt saat sonra bir tek kii yaar. Kolunda saati olmayan tek kii. rnek olay 3: Kaygan, buzlu zeminlerde yrrken Ya dersem? dediiniz oldu mu? nsanlar genelde dme korkusu yaadklarnda derler. Ayrca konuurken kekelemekten ya da yznzn kzarmasndan korktuunuzda hep korktuunuz ey banza gelmez mi?
61. 61. STRES YARATAN DNCELER nc kaynak: dncelerimizdir. Beynimiz evremizdeki karmak deiiklikleri yorumlar ve panik dmesine baslp baslmayacana karar verir. Amirinizin surat asmasn iinizi iyi yapmadnz eklinde yorumlarsanz bu durum sizde endie yaratr. Oysa onun surat asmasn yorgunluuna veya evinde baz skntlar olabileceine yorarsanz , bu yorum korkutucu olmaz.
62. 62. STRESLE BAETME VE KEND KENDNE YARDIM
63. 63. KLER ETKLEYEN; OLAYLAR DEL, OLAYLARA VERDKLER ANLAMLARDIR
64. 64. STRES NEDR?
65. 65. STRES NEDR? Stres, kavramyla ilgili birok tanm yaplmtr. Bunlardan bazlarna bakacak olursak;
66. 66. STRES NEDR? Ccelolu na gre stres, bireyin fiziksel ve sosyal evredeki uyumsuz koullar nedeniyle, bedensel ve psikolojik snrlarnn tesinde harcad enerjidir.
67. 67. STRES NEDR? Bireyin duygusal ya da fiziksel durumuna kar olas bir tehdit sezdiinde, vcudun da veya beyninde oluan bir tepkidir.
68. 68. STRES NEDR? Bireyin tehdit edici evre zelliklerine kar gsterdii bir tepkidir (Steers, 1981).
69. 69. STRES NEDR? Kiinin duygu ve dnce sreleri veya fiziki artlar ile ilgili, evresiyle ba edebilme gcn tehdit eden bir gerilim durumudur (Davis, 1982).
70. 70. Ksacas; Stres,bir durumun kii zerinde yaratt fiziksel veya psikolojik zorlanmay ifade eder. Vcudumuzun olaylara tepki verme biimidir. Sava veya ka yantdr. Bedensel ve psikolojik tepkiler zinciridir.
71. 71. STRESN TARHES Stres szc, Latince Estrictia dan gelmektedir. 17. yzylda stres: Felaket, bela, musibet, dert, keder, elem gibi anlamlarda kullanlmtr. 18. ve 19. yzyllarda kavramn anlam deimi ve g, bask, zor gibi anlamlarda kullanlmtr. 19. ve 20. yzyllarda stres, bedensel ve ruhsal hastalklarn sebebi olarak dnlmtr. ngiliz dilinde stres, insan tecrbesi anlamna gelmektedir.
72. 72. STRESN NEM Stresle baa kma programlar ABDnin en byk irketlerinde uygulanmaktadr. lkemizde en ok talep gren hizmet ii eitim konular stres ynetimidir. Stresle baa kma programlarna yatrlan her 1 dolar iin salk harcamalarndan 5.75 dolar tasarruf edilir.
73. 73. Stres Srasnda Organizmada Meydana Gelen Deiimler Selye, bedenin stresli durumlarda verdii aamal tepkiyi Genel Uyum Sendromu olarak adlandrmtr. Bu kurama gre, organizmann strese tepkisi aamada gerekleir. Bunlar alarm tepkisi, direnme ve tkenme aamalardr.
74. 74. 1-) ALARM AAMASI Bu dnem insann d uyaran stres olarak alglad durumdur. Kii bu aamada sava ya da ka tepkisi kullanr. Bu durum kalp atlarnn hzlanmas, tansiyonun ykselmesi, solunumun hzlanmas ve ani adrenalin salglanmas biiminde geliir.
75. 75. 2-)DRENME AAMASI Bu dnem stresle yz yze kalnan, araya baka stresler girmezse ba edilebilecek dnemdir. Bunun dorultusunda kalp at, solunum ve tansiyon dzene girer.
76. 76. 3-)TKENME AAMASI Stres verici olay ok ciddi ise ve uzun srerse bireyin gayreti krlr ve davranlarnda ciddi derecede sapmalar ve hayal krklklarnn yaand bir evreye girilir. Eer stres kayna ile baa klamaz ve uyum salanamaz ise, fiziksel kaynaklar kullanlamaz ve tkenme aamasna geilir. Kii tkenmitir ve stres kayna hala mevcuttur.
77. 77. Strese kar verilen tepkiler uzun bir zaman dilimi iinde kronik hastalklarn gelimesine zemin hazrlar. Bu hastalklar; ba ars yksek tansiyon kalp rahatszlklar gibi bedensel hastalklar olabildikleri gibi, psikolojik hastalklar da olabilir.
78. 78. STRES KAVRAMININ ZELLKLER Stres, kanlmazdr. Stresin tamamen yok olmas yaamn bitmesiyle mmkndr. Stres, yayor ve alyor olmann tek rndr. Stres, kiiseldir. Stres, cinsiyete gre de farkllk gsterir. Stres, meslek gruplarna gre de farkllk gsterir.
79. 79. STRES DZEY TEST Size 13 soru sorulacaktr. Eer soruya yantnz; EVET ise 1 Puan HAYIR ise 0 Puan veriniz.
80. 80. 1-)Uykuya dalmakta zorluk ekiyorum. 2-)Gece sk sk uykum kaar. 3-)Hazmszlk, yksek tansiyona bal ba arlar, ba dnmeleri, kas tutulmalar gibi skntlarm var. 4-)Dier insanlar beni rahatsz ediyor. 5-) Kafam dinlemek, sakinlemek ya da bir kitap okumak benim iin ok zordur. 6-)Yava alan ve yava konuan insanlar beni rahatsz eder. 7-)Sakinleebilmek iin sigara, alkol ya da uyku ilalar kullanrm. 8-)Aceleciyimdir.
81. 81. 9-)Bir yere ge kalnca ya da oraya zamannda gitmem engellenince kzarm. 10-)alma gnnn sonunda kendimi gereinden fazla yorgun hissediyorum. 11-)Yapacak bir iim olmadnda huzursuz olurum. 12-)Ailem, arkadalarm ve evremdekiler benim ok sinirli ve gergin olduumu dnrler. 13-)Konsantre olamayacak veya rahat dnemeyecek kadar ypranm olduum zamanlar oluyor.
82. 82. SONULAR 2 puan ve daha az: Stres lnz amamsnz. 3-6 puan aras: Rahat edebileceinizden biraz daha fazla stres altndasnz. 7-10 puan aras: Fazla stres altndasnz ve biraz rahatlamanz gerekiyor. 11 ve st: Stres dzeyiniz ok yksek. Bu basky azaltmazsanz stresle ilgili hastalklara yakalanabilirsiniz.
83. 83. BREYSEL STRES KAYNAKLARI Kiilik tipleri: 3e ayrlr. A, B ve karma A Tipi Kiilik zellikleri B Tipi Kiilik zellikleri Srekli hareket eder. Zaman ile ilgilenmez Hzl yrr. Sabrldr. Hzl yer. Elenmek iin oyun oynar. Hzl konuur. Sululuk duymadan dinlenir. Sabrszdr. Acelesi yoktur. ki eyi ayn anda yapar. i bitirmek iin zaman saplants yoktur. Baary, miktar ile ler. Rekabeti sever. Zaman basksn hisseder.
84. 84. Yaplan aratrmalara gre, A tipi kiilikte olan insanlarn kanlarndaki kolesterol miktar ve kalp krizi geirme olaslklar ok yksektir. ABD de yaplan bir aratrmada yneticilerin yzde atmnn A tipi kiilie sahip olduklar gzlenmitir.
85. 85. YA Orta ve ileri yalarda stresten etkilenme daha fazla; menapoz ve andropoz belirtileri, fiziksel- zihinsel denge ve kontroln azalmas, alma temposuna uyamama vb. CNSYET Stresten kadn alanlar daha ok etkilenir; cinsiyet ayrm, cinsel taciz, iddet, aile yaamndaki konumu, mobing vb. ALE HAYATI Kayplar, ayrlklar, hastalklar, boanma, evlenme, ocuk sahibi olma veya olamama vb.
86. 86. SOSYO-EKONOMK DZEY Ekonomik durumu iyi olan ve olmayann, stat ve sorumluluk sahibi olan ve olmayann yaad stres ok farkldr.
87. 87. STRESN NEDENLER Psikolojik yk ar olan ortamlarda almak, i younluu, srekli kriz olma ihtimali, mlteci kampnda grev yapmann zorluklar, uzun sre benzer stresli ortamda kalmak, ar ve youn hikayelerle etkilenmek, belirsizlikler gibi d kaynaklar ve i dnyamzdaki zellikler stresi ve etkilenme boyutunu artrabilecek nedenlerdir.
88. 88. STRESN NEDENLER Geliim dnemleri (ergenlik, menapoz,andropoz, yalanma, adet dnemleri) Engellenme ve atmalar (ailede, i hayatnda) Yaam olaylar(evlenme, boanma, emeklilik, ocuk sahibi olma vb.) Yaamn tehlikede olmas Rekabet te terfi Sinir bozucu olaylar Grlt
89. 89. STRESN NEDENLER te belirsizlik ve zmszlk Zaman snrlamalar Virsler Hava kirlilii Kalabalk klim vb.
90. 90. Stresin en nemli nedenlerinden biri de dncelerimizdir. Olumlu veya olumsuz dnceler stres boyutumuzu etkilemekte ve bu durum dorultusunda vcudumuz fizyolojik ve psikolojik olarak etkilenmektedir.
91. 91. OLUMSUZ DNCE HKAYE ANLATIMI
92. 92. Stresin Olumlu Etkileri Koruyucu bir tepkidir. Uyarc bir etki yapar. Zor durumlarla baa kmamz salar. renme seviyesini ykseltir. Alg ve dikkat dzeyini artrr. Zihinsel aktiviteyi artrr. Uzmanlar, bir miktar stresin herkes iin gerekli ve yararl olduunu sylemektedir.
93. 93. NEGATF STRES Alg ve dikkat dzeyini bozar. renme seviyesini drr. Zihinsel verimlilii azaltr. Yaplan btn ilerde performans drr.
94. 94. STRES BELRTLER Stres belirtileri 3 e ayrlr. 1-) FZKSEL BELRTLER 2-)DUYGUSAL BELRTLER 3-)ZHNSEL BELRTLER
95. 95. STRES BELRTLER 1-) FZKSEL BELRTLER Solunum says artar (bedene daha fazla oksijen salanr). Tkrk artar. Kalp vurum says artar ve kan basnc ykselir.
96. 96. 1-) FZKSEL BELRTLER Kas gerimi artar Sindirim yavalar veya durur. Gzbebekleri byr (daha fazla k alnarak algy glendirmeye yardmc olur) Btn duyumlar artar (d ortamdan daha ok haberdar olunmas salanr) Kanda alyuvarlar artar (beyne ve kaslara daha fazla oksijen tanr).
97. 97. 1-) FZKSEL BELRTLER arpnt yorgunluk ba ars souk yada scak basmas nefes darl mide bulants uyku bozukluklar ellerde titreme itahta bozulmalar boyunda, ensede, belde, srtta ar ve kaslmalar.
98. 98. 2-)DUYGUSAL BELRTLER Huzursuzluk, sknt, gerginlik Kaygl olmak Neesizleme, durgunlama, kknlk hali Sinirlilik, saldrganlk veya kaytszlk Duygusal olmak
99. 99. 2-)DUYGUSAL BELRTLER Deersizlik, gvensizlik hissetmek tahammlszlk korku duymak, rkmek
100. 100. 3-) ZHNSEL BELRTLER Unutkanlk Konsantrasyonda azalma Kararszlk Organize olamamak Zihin karkl lgi azalmas Matematik hatalarn artmas Zihinsel durgunluk
101. 101. 3-) ZHNSEL BELRTLER zgven eksiklii karamsar dnmek srekli hayal kurmak
102. 102. STRES NE ZAMAN SORUN OLUTURUR Stres ar hissedildiinde Sreen olduunda Stres yaratan birden fazla faktr bir araya geldiinde Kiinin sosyal destekleri yetersiz olduunda
103. 103. STRES NE ZAMAN SORUN OLUTURUR Stresle ba etme yntemleri etkin bir ekilde kullanlmadnda Kiinin kendisini psikolojik adan gsz hissettiinde Mcadele gcn yitirdiinde Hayatnn kontroln kendi iradesi ile salayamad durumlarda
104. 104. Stres, bulacdr. Bu yzden beraber altnz insanlarn stresinin size bulamamasna zen gsterin.
105. 105. Stres altnda insanlarn yapt en sk yanllar nemli veya nemsiz, daha nceden kolaylkla verilebilen kararlar vermekte glk, Allm davran biimlerinde nemli deiiklik En iyi olan deil, garanti olan semek, Uygun olmayan durumlarda ortaya kan fke, dmanlk ve kzgnlk dalgalar, Sigara ve iki ime eiliminin artmas
106. 106. Stres altnda insanlarn yapt en sk yanllar Kiisel hata ve baarszlklar srekli dnmek, Ara sra hayal kurmak, sk sk dnceye dalp gitmek, Birlikte olunan kimselere ar gven (veya gvensizlik),
107. 107. Stres altnda insanlarn yapt en sk yanllar Allmtan daha titiz veya iin gerektirdiinden daha fazla almak Konuma ve yazda belirsizlik ve kopukluk, Nispeten nemsiz konularda ar endielenme veya tam tersine gerek problemler karsnda ilgisizlik ve kaytszlk
108. 108. Stres altnda insanlarn yapt en sk yanllar Sala ar ilgi, Uyku bozukluu (zor uyuma veya gece boyu sk sk uyanma) Duygusal ve cinsel hayatta dncesiz davranlar
109. 109. YERNDE STRES KAVRAMI inde bulunduumuz 21. yzyln zor, rekabeti, ar almaya dayal endstriyel yaam, i yerimizde stres faktrnn daha belirgin ekilde ortaya kmasna yol am ve insanlar tehdit eden bir byk tehlike olarak belirmitir.
110. 110. YERNDE STRES KAVRAMI ortam strese her zaman elverilidir. Bir ite bireyden pek ok ey ya da ok az ey istenmesi stres yaratr. Akas iin her yn strese yol aabilir. Ar scak, grlt, k ya da ok az sorumluluk, ok fazla i, ar veya az denetim insanlarda strese neden olabilir. Ancak stres bireyden bireye farkllk gsterebilir.
111. 111. YERNDE STRES KAVRAMI Stres, i yerlerinde kas-iskelet sistemi hastalklarndan sonra en sk rastlanan ikinci salk sorunudur.
112. 112. YERNDEK KRONK STRES KAYNAKLARI 1-) RGTTEK ROL: Rol atmas, rol belirsizlii, alnan kararlara katlamamak. 2-) KLER ARASI ATIMA: yerinde stleriyle veya dier i arkadalaryla yaanan tatsz olaylar gerginlie ve bu da dorudan strese neden olmaktadr.
113. 113. YERNDEK KRONK STRES KAYNAKLARI 3-)SORUMLULUK: Dier insanlarn sorumluluunu stlenmek, kiilerde gerginlik yaratan bir stres kaynadr. Aratrmalar zellikle insanlardan sorumlu olan yneticilerin youn olarak strese maruz kaldklarn gstermektedir. Bylece bu insanlarn dierlerine gre daha fazla kalp krizi, lser, yksek tansiyon sorunlar ortaya kmaktadr.
114. 114. YERNDEK KRONK STRES KAYNAKLARI 4-) GVENL: ini kaybetme korkusu veya her an lm korkusu yaamak bireyin benlik saygsnn azalmasna yol aabilmektedir. zellikle youn ekonomik krizlerin yaand, irket klmeleri gibi dnemlerde alanlarn stres dzeyleri olduka yksektir.
115. 115. YERNDEK KRONK STRES KAYNAKLARI 5-)YNETM TARZI: Otokratik bir anlayla ynetilen i yerlerinde zellikle tepeye doru ykselen g kullanm, alanlarn stres iinde olmalarna yol aar. zellikle cezann kullanm, kiilerde gerilim oluturur.
116. 116. YERNDEK KRONK STRES KAYNAKLARI 6-)FZK MEKAN VE EVRE ARTLARI: in fiziksel evre artlarn oluturan hava koullar, aydnlanma, s, grlt gibi unsurlarn alanlarn saln, fizyolojik ve psikolojik durumunu etkiledii bilinmektedir.
117. 117. YERNDEK KRONK STRES KAYNAKLARI 7-)YOUN YK-HASTA SAYISININ FAZLA OLMASI 8-)ZAMAN YETERSZL 9-)KARYER ENGEL 10-)PERSONEL SAYISININ AZ OLMASI 11-)CRETLERN AZLII-CRET ETSZL 12-)DNLENME ZAMANLARININ AZ OLMASI
118. 118. ZEL YERNZ YARATMA ETKNL
119. 119. YERNDEK STRESLE BAA IKABLMEK N alanlarnn rollerinin belirlenmesi Sosyal destek salama Ar i ykn ortadan kaldrma alma koullarn yeniden gzden geirme alanlarn kararlara katlmn salamak alanlarn gven duygularn gelitirme Stresli personele danmanlk tedbiri vermek
120. 120. STRES YNETM Yaam becerilerini ve yaam kalitesini artrmak amacyla, yeni baa kabilme becerileri gelitirmek ve strese neden olan faktrlere kar toleransmz artrabilmektir. Yani stresle bilinli mcadele etme abalardr.
121. 121. OLAYLARI BAZEN KONTROL EDEMEYZ AMA STRESMZ KONTROL EDEBLRZ
122. 122. STRESMZ YNETRKEN Boaltlmam stresin tannmas ve onun hayatmzdaki etkilerinin bilinmesi stresin zararl etkilerinin azaltlmas iin yeterli deildir. Stresin bir ok kayna olduu kadar, onu ynetmenin de bir ok yolu vardr. Btn yaplmas gereken enerjinizi deiime yneltmektir. Deiim stres kaynaklarnn ve sizin bunlara tepkinizin ne olduunun ortaya konulmas ile balar.
123. 123. STRESMZ YNETRKEN Sizi nelerin strese soktuunu ve bunlara kar fiziksel ve duygusal tepkilerinizin neler olduunu tespit edin. Dikkatinizi rahatszlnza verin. Bunu ihmal etmeyin. Probleminizin etkisinde de kalmayn. Vcudunuzun strese nasl tepki verdiini belirleyin. Sinirli mi oluyorsunuz yoksa bedensel olarak gerginlik mi yayorsunuz ve bunu ne ekilde yayorsunuz?
124. 124. STRESMZ YNETRKEN Neyi deitirebileceinizi tespit edin. Sizi strese sokan eyden kanabilir ya da onu tamamen ortadan kaldrabilir misiniz? Bu stres uyandrclarn iddetini azaltabilir misiniz?
125. 125. STRESMZ YNETRKEN Strese kar gsterdiiniz duygusal tepkilerinizin younluunu azaltn. Stres tepkisi genellikle sizin tehlike algnz veya fiziksel ya da duygusal olarak tehlikede olma durumuyla balatlr. Sizde stres uyandran durumu ok tehlikeli ya da ba edilmez olarak gryor musunuz?
126. 126. STRESMZ YNETRKEN Daha lml bak alar gelitirin; stresi baa kabileceiniz bir durum olarak grmeye aln. Ar duygularnz hafifletmeye aln. Durumu deerlendirin. Meselenin olumsuz yanlarna aba harcamayn.
127. 127. STRESMZ YNETRKEN Strese kar gsterdiiniz fiziksel tepkilerinizi makul hale sokmay renin. Yava ve derin nefes alma, kalp atlarnz ve nefes alp vermenizi normale getirir. Rahatlama teknikleri kas gerginliini azaltr.
128. 128. STRESMZ YNETRKEN Fiziksel gcnz oluturun. Kalp salnz iin haftada 3-4 defa yrme, yzme, bisiklete binme gibi egzersizler yapn. Egzersizler insann metabolizmasna etki ederek, bireyi rahatlatan baz kimyasal salglarn salglanmasna yardmc olur. EKP ALIMASIna nem veriniz ve ekip ii ilikilerinizi korumaya alnz.
129. 129. STRESMZ YNETRKEN Dengeli beslenin, gerekli vitaminleri ve mineralleri aln; zellikle B grubu vitaminleri ve magnezyum. deal kilonuzu muhafaza edin Sigaradan, ar kahve ve ay imekten ve dier uyarclardan kann i elenceli hale getirin Yeteri kadar uyuyun. Mmkn mertebe uyku programnza uyun
130. 130. STRESMZ YNETRKEN Duygusal gcnz ve enerji kaynaklarnz muhafaza edin. Yakn ilikiler ve dostluklar kurmaya aln. Eve dnte kendinize zaman ayrn. Bakalarn dinleyiniz ve onlara destek olmaya alnz. Yaadnz deneyimleri ve verdiiniz tepkileri evrenizdekilerle paylanz.
131. 131. STRESMZ YNETRKEN Derin nefes alma, geveme, meditasyon, yoga, ibadet, fiziksel etkinlikler, mzik, kitap okumak, mizah Gibi STRES ATMA etkinliklerinden kendinize uygun olanlar gerekletirin
132. 132. NEFES AL, NEFES VER, RAHATLA Belki denemek istersiniz ? u anda oturduunuz yerde birlikte bir egzersiz yapalm.
133. 133. NEFES ALMA TEKNKLER ETKNL
134. 134. YAAMINIZDAK STRESE DUR DEYN, STRES YAAMINIZA DUR DEMEDEN ! ! !
135. 135. STRESLE BA ETME VE RAHATLAMA YOLLARI OLAYLARI KONTROL EDEMEYZ AMA STERSMZ KONTROL EDEBLRZ. Sizin stresinizi neler rahatlatr? neler yaparsnz
136. 136. Stresle Baa kma Teknikleri: Stresle ba etmede stresin ncesinde, stres srasnda ve stres sonrasnda olmak zere baz zel teknikler kullanlr. Bunlar yapmaktaki ama, olabilecek yersiz tepkileri azaltmak, bireyin olay salkl bir adan grp deerlendirmesini salamak; sonu olarak da stresin olumsuz etkilerini ortadan kaldrmaktr. Bu teknikler Bedensel ve Zihinsel olmak zere ikiye ayrlr.
137. 137. STRESLE BA ETME VE RAHATLAMA YOLLARI LK NCE STRESN FARKINA VARMAK GEREKR. KENDNZE SORUN Bu (K/YER/OLAY/ EY) kaslarm gerginletiriyor mu? Kalp atlarm deiiyor mu? Ellerim souk mu terli mi? Karnm da bir dm m oluyor? Brakp uzaklamak m geliyor iimden? Ya da kontrolum kaybetmeme mi neden oluyor? Stresi uzaklatracak yollar devreye sokun: Bedensel rahatlama Zihinsel rahatlama Sosyal destek alma Ruhsal rahatlama yollar AFAD BAKANLIK UZMANLARI PSKO-SOSYAL DESTEK ETC ETM-EYLL 2014
138. 138. STRESLE BA ETME VE RAHATLAMA YOLLARI Bedensel rahatlama: Gerinme Nefes alma : Bedensel hareketler
139. 139. STRESLE BA ETME VE RAHATLAMA YOLLARI Zihinsel rahatlama Hayal gcn kullanma Dncelerin farkndal dnce durdurma dnce engelleme Sosyal destek: Ruhsal rahatlama:
140. 140. KENDMZ N NELER YAPABLRZ yi beslen Dinlenmeye zaman ayr Alkol, sigaradan uzak dur Her eye hazrlkl ol letiim kur Aile ile birlikte zaman geir Yasn tut badet et
141. 141. SZLERE STRES-(SZ) HUZURLU GNLER DLERZ
142. 142. SHU: SERAP BACI SHU:SERKAN EDNCK
143. 143. FKE YNETM VE ATIMA ZME
144. 144. Herhangi bir kimse fkelenebilir. Bu kolaydr. Ne var ki; Doru insana Doru derecede Doru zamanda Doru maksatla ve Doru biimde fkelenmek te bu zordur ARSTO
145. 145. FKE NEDR?
146. 146. FKE NEDR? Engellenme, saldrya urama, tehdit edilme, yoksun braklma, kstlanma gibi durumlarda hissedilen ve genellikle neden olan eye ya da kiiye ynelik saldrgan davranlarla sonulanabilen youn olumsuz duygu eklinde tanmlanabilir.
147. 147. Duygularn zellikleri Duygular normaldir, herkes her duyguyu yaar. Duygular kiiyi iyi ya da kt hissettirir ama iyi ya da kt insan yapmaz. Duygular birden oluur ve nedeni yoktur. Duygular dakikadan dakikaya, kiiden kiiye, yerden yere deiir. Her an ayn duygular iinde olmayz. Duygular grlmez ve duyulmaz, iimizdedir.
148. 148. Duygularn zellikleri Duygularmz vcudumuzdadr. Kafamzda deil. rnein; korkunca titreriz, kalbimiz arpar, karnmz arr. Temelde iki tip duygu vardr: Ac ve mutluluk. ok geni sayda ac ve mutluluk duygular yaarz. Dnceler duygularla ayn deildir. Dnceler bilgiyle, olaylarla ilgilidir. Duygular ise gereklere bal deildir, kimse yaanan duygularn yanl olduunu tartamaz, ispat edemez.
149. 149. amzn teknolojik adan son derece ileri bir noktada olduunu sylemek iin byk bir teknik bilgi birikimine sahip olmamz gerekmez. Bu gelimenin bir bedeli olarak da insani deerlerin ayn miktarda gerilediini syleyebiliriz. nsanlar artk birbirlerini daha az dinlemekte ve birbirlerine daha az nem vermekte, duygularn kontrol etmede glk ekmekte ve zaman zaman da byk patlamalar yaamaktalar. Bunlarn ierisinde belki de kontrol etmede en fazla glk yaadmz duygu durum fkedir.
150. 150. fke Belirtileri Asabilik, sabrszlk Uyku sorunlar Yeme sorunlar Huzursuzluk, sinirlilik Eyalara, hayvanlara veya insanlara vurma Zarar verme istei Aile yelerine, arkadalara, meslektalara szel saldr
151. 151. fke Belirtileri Yaamndaki kiisel kontrol kaybetme duygusu Konsantrasyon veya dikkatin zayflamas Olaya saplanp kalma/srekli dnme Fiziksel saln etkilenmesi; kan basncnn artmas, ba dnmeleri, ba arlar, kalp atlarnn hzlanmas, enenin sklmas, midede dmlenme, kaslardaki gerginlik vb.
152. 152. fkeyi herkes yaar fke dmanmz da olabilir arkadamz da. Nasl ifade edeceimizi, nasl ba edeceimizi bilirsek salmz koruruz ve problemlerimizi daha kolay zeriz. Eer fkemizle ba edemezsek bize zor anlar yaatr.
153. 153. Buz Da Metaforu FKE TAVIRLARI TEMEL DUYGULAR ikincil bir duygu, fkenin yz ALTINDA baka duygular var
154. 154. fke buzdann grnen yzdr. Yaanan atmalar ya da sorunlarda genellikle fke ikincil bir duygudur. fke, ilk duygulardan sonra ortaya kar, ancak o kadar youndur ki, insan yaad ilk duygularn farkna varmadan youn bir biimde fke duygusunun saldrsna urar. fke ile etkin ba edebilmek iin ncelikle buz dann altndaki duygularla ilgilenmek gerekir.
155. 155. fkenin Sonular 1-) Fizyolojik Tepkiler Kan ekerinin ykselmesi Nabzn ve kan basncnn artmas Sk sk ve zor nefes alma Ba ars Kas, srt ve boyun arlar
156. 156. fkenin Sonular 2-) Zihinsel Tepkiler Konsantrasyon bozukluu Dk performans Unutkanlk Uykusuzluk Dikkatsizlik
157. 157. fkenin Sonular 3-) Davransal Tepkiler Alkolizm Sigara tiryakilii Huzursuzluk Acelecilik la kullanm Ar yemek yeme veya hi yememe
158. 158. fke Ynetimi fke ynetiminin amac; Saldrganlktan uzak, iddet iermeyen, kiinin kendisine ve evresindekilere zarar vermeyecek ekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasdr.
159. 159. fke Ynetimi fke duygularyla baa kmak iin bilinli ya da bilinsiz baz yollar kullanrz. Bunlar; 1-) fade Etme 2-) Bastrma 3-) Sakinleme
160. 160. fke Ynetimi 1-) fade Etme: fkeyi saldrganlkla deil de szel olarak ifade etmek, bunlar iinde en salkl yoldur. Bunu yapabilmek iin, istediklerimizin ne olduunun farkna varmal, bunlar ak ve karmzdakini incitmeyecek bir ekilde aktarmalyz.
161. 161. fke Ynetimi 2-) Bastrma: Kzgnlmz iinizde tutup, onu dnmemeye alyor ve daha olumlu bir eylere ynlendiriyorsanz, bu yolu kullanyorsunuz demektir. Bu bazen ie yarasa da srekli olarak bu yolu kullanmak, ok salkl olmayabilir. Eer kzgnlk doru bir ekilde ifade edilmezse belli bir sre sonra kiinin kendisine dner ve yksek tansiyon, psikosomatik rahatszlklar(lser, alerji vb.), depresyon veya kiide byk bir fke patlamasna neden olabilir.
162. 162. fke Ynetimi 3-) Sakinleme: Nefes al verilerinizi, kalp at hznz kontrol ederek, kendinizi fizyolojik olarak sakinletirip, iinizdeki fke duygusunu hafifletebilirsiniz.
163. 163. fkeyle Baa kmada Etkili Yollar 1-) Fizyolojik Uygulamalar Nefes egzersizi Kas gevetme hareketleri Spor yapmak 2-) Zihinsel Tepkiler Olumlu dnme Duygularn paylama 3-) Davransal Tepki Zaman etkili kullanma Etkili iletiim kurma Duygularn ifade etme
164. 164. iddet Gstermeden fke Yaamak in fkenizi ifade edin. Kzgn ve saldrgan davranlarn sizi komularnzdan, tm yakn ve uzak aile evrenizden uzaklatrdn bilin. Rahatlama tekniklerini kullann. Gemite kzgnlklarnz uygun yollarla ifade ettiiniz ve olumlu sonular aldnz durumlar hatrlayn.
165. 165. iddet Gstermeden fke Yaamak in Kzgnlnz kontrol etmek iin, aile bireylerinden yardm ve destek isteyin. Kzgnla neden olan konuyu durum ya da olay ortada yokken farkl zaman ve ortamda tartn. Problem ortaya kmadan zm yollar deneyin. Haklarnz renin. Uzmanlardan yardm alnz.
166. 166. FKE GELR GZ KARARIR, FKE GDER YZ KIZARIR fkeyle kalkan, zararla oturur.
167. 167. FKE BALONU ETKNL
168. 168. BABAKANLIK AFET VE ACL DURUM YNETM BAKANLII
169. 169. ATIMA; insanlar arasnda kan anlamazlklarn genel tanmdr.
170. 170. KAVGA IKTIINDA NSANLAR NASIL DAVRANIR? NELER HSSEDERLER? NELER DNRLER? KAVGA SIRASINDA GENEL TUTUMLAR KAMA? SALDIRMA?
171. 171. ATIMA ZME KAVGA ETMEDEN SM TAKMADAN KARIDAKNN DUYGULARINI NCTMEDEN ZOR DURUMDAN KAMADAN NANLARINIZA KARI HAREKET ETMEDEN ANLAMAZLII BARI NDE ZMEKTR
172. 172. NN ATIMA ZME RENMELYM? GVENCEDE OLMAK KENDN Y HSSETMEK BAKALARINA SAYGI DUYABLMEK
173. 173. NELER ATIMAYA NEDEN OLUR DEK GRLER Herkes durumu deiik adan grr Deiik grleri vardr Deiik sonular bekler DUYGULAR Kiilerin sorunlar hakknda gl duygular vardr= kzgnlk kskanlk yalnzlk fke korku hayal krkl
174. 174. NELER ATIMAYA NEDEN OLUR DEDKODU SAHP OLMA CNSYET, KLTR,SINIF, DN FARKLILIKLAR BOZULAN LKLER
175. 175. GENELDE ATIMA LE NASIL BAEDERZ? KAINMAK PROBLEM YOKMU GB DAVRANMAK- daha da ktye gider DER KYE SALDIRMAK- duygular incinir fiziksel zararlar oluur,baka problemler kar BRLKTE ALIMAK-Herkese uygun zmler bulmak
176. 176. ATIMALARA KRKLE GTMEK! YAN; SZ KESMEK.. DNLEMEMEK. ALAY ETMEK OLUMSUZ ELETR YAPMAK/YARGILAMAK BAIRIRMAK-AZARLAMAK DDET KULLANMAK
177. 177. PROBLEMLER ZERKEN BR SR ZM YOLUNU BLENLER KAVGA YOLUNA BA VURMAZ.
178. 178. PROBLEMLER ZM YOLLARI 1- DNLEMEK- Neden iki kulamz bir azmz var. Daha ok dinleyelim daha az konualm diye. Dinlemek iin sz kesme- yzyze otur. lgilendiini gster.
179. 179. 2- BRL- Bu problemi ancak birlikte zeriz. kimizin de karlanmayan ihtiyalar var PROBLEMLER ZM YOLLARI
180. 180. 3-SIRAYLA HTYALARIN KARILANMASI- Bu gn sen yarn ben PROBLEMLER ZM YOLLARI
181. 181. 4- GLNECEK BR YAN BULMAK- kavga etmek yerine komik yntemler bulabiliriz. PROBLEMLER ZM YOLLARI
182. 182. 5-ERTELEME- gel.. imdi konualm yerine sinirlerimiz yattnda konualm. PROBLEMLER ZM YOLLARI
183. 183. 6-ZR DLEME- zr de dilenir; zr dilemek kt bir ey deildir PROBLEMLER ZM YOLLARI
184. 184. 7-PAYLAMA- bunu ikiye blebiliriz, yars senin yars benim PROBLEMLER ZM YOLLARI
185. 185. 8-KAMA UZAKLAMA- ben bu durumun iinde olmazsam daha huzurlu ve salkl olurum. PROBLEMLER ZM YOLLARI
186. 186. 9-YARDIM STEME/ UZLAMA- Bu kavgay tek bama zemiyorum bana yardm edecek birini bulmalym- zme yardm eden tarafsz bir kii bulabiliriz. PROBLEMLER ZM YOLLARI
187. 187. 10-LETM- Gel otur konualm PROBLEMLER ZM YOLLARI
188. 188. SORUNLARI BARI NDE ZMEK SAKN OLMAK PROBLEM TANIMLAMAK ZMLER DNMEK FKRLER DEERLENDRMEK BR PLAN SEMEK UYGULAMAK/DEERLENDRMEK
189. 189. TEEKKRLER.. Gaziantep Valilii l Afet Ve Acil Durum Mdrl alanlar Ve Yneticilerinin AFAD Bakanlk Psiko - Sosyal Hizmet alana Destek Ve Eitim Grubu almalarna Samimi Ve Gnlden Katk Ve Katlmlarndan Dolay Teekkr Ederiz.