françois-marie arouet de voltaire “poème sur le désastre ... poema... · françois-marie...

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ i

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ ii

Franccedilois-Marie Arouet de VoltairePoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonne

Ποίημα για την καταστροφή της Λισαβόνας

Poem on the Lisbon Disaster

Poema sul disarto di Lisbona

(τετράγλωσση έκδοση Fr Gr En It)Απόδοση στα ελληνικά Γιάννα Πρίμπα

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ iii

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ iv

Τίτλος του Πρωτοτύπου ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo Συγγραφέας Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire Απόδοση στα ελληνικά Γιάννα Πρίμπα Επίλεκτες Ψηφιακές Εκδόσεις 24grammatacom τηλ +30 210 612 70 74 fax +30 210 600 87 50Υπεύθυνος σειράς Γιώργος Πρίμπας Σειρά εν καινώ Αριθμός σειράς 4Επιμέλεια και διόρθωση κειμένου Σωτήρης ΑθηναίοςΤόπος και Χρονολογία πρώτης έκδοσης Αθήνα 29042012Μέγεθος Αρχείου 296 ΜΒΣελίδες 49Μορφή αρχείου Flipping book pdfΓραμματοσειρά cambria 14Απαγορεύεται η αναδημοσίευση δίχως την έγγραφή άδεια του μεταφραστή ή του εκδότη

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ v


περιεχόμεναΕισαγωγή του Γιώργου Πρίμπα σελviiΑπόδοση στα Ελληνικά ldquoΠοίημα για την καταστροφή της Λισαβόναςrdquo σελ 1-9Πρωτότυπο κείμενο στα Γαλλικά ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquoσελ 11-19Απόδοση στα Αγγλικά Poem on the Lisbon Disasterσελ 21-30Απόδοση στα Ιταλικά Poema sul disarto di Lisbonaσελ 31-40

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ vi

ΕισαγωγήΤην 1 Νοεμβρίου 1755 στις 920 πμ ανήμερα των Αγίων Πάντων για τους Καθολικούς ένας σεισμός σήμερα υπολογίζεται ότι ήταν της τάξης των 9 βαθμών της κλίμακας Richter και το τσουνάμι που ακολούθησε σκότωσαν 100000 κατοίκους της Λισαβόνας δηλαδή το μισό πληθυσμό της ή το 13 των κατοίκων της τότε Πορτογαλίας Η Λισαβόνα ισοπεδώθηκε σε μία άνευ προηγουμένου για τους ιστορικούς χρόνους φυσική καταστροφή που συγκλόνισε την Ευρώπη και ήταν η αιτία για έντονες φιλοσοφικές αντιπαραθέσεις για την ύπαρξη ή μη Θείας πρόνοιας στον κόσμο για τα αίτια των ανθρώπινων δεινών και την ερμηνεία αυτών Μέσα στη θύελλα θέσεων και αντιθέσεων που ακολούθησε πλήθος ερωτημάτων τέθηκαν και τα οποία αμφισβητούσαν ευθέως τους απολογητές του Θεού όπως Τον παρουσίαζε η κυρίαρχη μεσαιωνική εκκλησιαστική εξουσία ενώ καταργήθηκαν και τα Τάγματα των ΙησουιτώνΟ σεισμός της Λισαβόνας ήταν ένα τρομακτικό γεγονός που όμως όταν γρήγορα κόπασαν οι φωνές περί δήθεν θεϊκής τιμωρίας έχοντας χάσει κάθε πειστικό επιχείρημα και με την καταλυτική παρέμβαση ανθρώπων ικανών όπως ο πρωθυπουργός Σεμπαστιάο Ντε Μέλο ο οποίος μάλιστα θεωρείται ως ο πρόδρομος της σεισμολογίας ενώ συνείσφερε σημαντικά στην κατασκευή κτισμάτων ικανών να αντέχουν καλύτερα σε ανάλογες φυσικές καταστροφές η Πορτογαλία μπόρεσε μετά από σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα να ξεπεράσει την καταστροφή να ορθοποδήσει και να εκσυγχρονιστείΟ Βολταίρος η εμβληματική αυτή μορφή του Διαφωτισμού έγραψε λίγους μήνες μετά το laquoΠοίημα για την καταστροφή της Λισαβόναςraquo στο οποίο περιέχονται πολλά από τα ερωτήματα που τέθηκαν την εποχή εκείνη με αφορμή τον εν λόγω σεισμό και τα οποία ουδέποτε έπαψαν να προβληματίζουνΣτην παρούσα τετράγλωσση έκδοση το συγκεκριμένο ποίημα αποδίδεται 257() ολόκληρα χρόνια μετά τη συγγραφή του για πρώτη φορά στα Ελληνικά και οφείλουμε να τονίσουμε ότι η προσπάθεια η οποία ελπίζουμε ότι δεν προδίδει το αρχικό κείμενο αφενός δεν έγινε από επαγγελματία μεταφραστή αφετέρου αποσκοπεί στο να αποτελέσει κίνητρο για να παρουσιαστούν μεταφράσεις κατά το δυνατόν αρτιότερες Γιώργος Πρίμπας

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ vii

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ viii


Απόδοση στα ελληνικά Γιάννα Πρίμπα

Δυστυχισμένοι θνητοί Σκοτεινή και πένθιμη γηΦοβισμένη συγκέντρωση του ανθρώπινου γένουςΑιώνια παράταση ανώφελου πόνουΕλάτε εσείς φιλόσοφοι που κραυγάζετε ότι ldquoόλα είναι καλάrdquoΚαι ατενίστε αυτήν την καταστροφή ενός κόσμουΔείτε αυτά τα κουρέλια και τις στάχτες του γένους σας Αυτό το παιδί και τη μάνα του από κοινού στοιβαγμένοι σε ερείπιαΑυτά τα διασκορπισμένα μέλη σωμάτων κάτω από μαρμάρινες κολόνεςΕκατό χιλιάδες τους οποίους καταβρόχθισε η γηΟι οποίοι τεμαχισμένοι και ματωμένοι αλλά ακόμη τρέμονταςΕνταφιάστηκαν κάτω από τις φιλόξενες στέγες τουςΣε τροχό βασανιστηρίων τελειώνουν τις πληγωμένες ζωές τουςΣε αυτούς που πεθαίνουν ψιθυρίζοντας τη δυστυχίαΣε αυτό που τρομακτικό θέαμα συμφοράςΘα απαντήσετε ldquoΔεν κάνετε τίποτα άλλο από το να απεικονίζετεΤους σιδερένιους νόμους που δημιούργησε η θέληση του ΘεούrdquoΘα τους πείτε επιπλέον ενώ ακόμα τρέμει ο σωρός από σάρκεςldquoΟ Θεός είναι τιμωρός το τίμημα της αμαρτίας είναι ο θάνατοςrdquoΠοιο έγκλημα ποια αμαρτία βάρυνε αυτές τις νεαρές καρδιές Ώστε να βρίσκονται ματωμένες και κομματιασμένες στα στήθη των μητέρων τουςΜήπως η Λισαβόνα έπεσε βαθύτερα στο ποτό της φαυλότητας Από το Λονδίνο το Παρίσι ή την ηλιόλουστη ΜαδρίτηFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 1

Σε αυτές οι άντρες χορεύουν στη Λισαβόνα χασμουριέται η άβυσσοςΉρεμοι παρατηρητές των ερειπίων των αδερφών σαςΑσυγκίνητοι από αυτόν τον αποκρουστικό χορό του θανάτουΕσείς που ήρεμα αναζητάτε το λόγο για τέτοιες καταιγίδεςΑφήστε τους αλλά μαστιγώστε την ίδια σας την ασφάλειαΤα δάκρυα σας αναπάντεχα θα ανακατευτούν με την πλημμύραΌταν μισανοίγουν οι φρικαλέες σιαγώνες της γης δείχνουν ότιΟ θρήνος μου είναι αθώος τα δάκρυα μου είναι δικαιολογημένα Περιτριγυρισμένος από τέτοια στυγνότητα που επέδειξε η μοίραΑπό την οργή του κακού και από τις παγίδες του θανάτουΑντιμετωπίζοντας την αγριότητα των φυσικών στοιχείωνΤα δεινά μας είναι κοινά μου επέτρεψαν να ενδώσω στο θρήνο μουldquoΕίναι περηφάνιαrdquo λένε - ldquoΗ περηφάνια της επαναστατημένης καρδιάς Που με έκανε να σκεφτώ ότι θα μπορούσαμε να βαδίζουμε καλύτερα από ότι κάνουμεrdquoΠήγαινε πες το στις πληγείσες όχθες του ΤάγουΨάξε στα ερείπια αυτού του αιματηρού σεισμούΡώτησε την ατμόσφαιρα θανάτου μέσα σε αυτό το σπίτι το πένθος Εάν φταίει η περηφάνια που εκλιπαρεί για βοήθεια στον παράδεισοΚαι οίκτο για τα δεινά των ανθρώπωνldquoΌλα είναι καλάrdquo λένε ldquoκαι όλα είναι αναγκαίαrdquoΈχετε σκεφτεί ότι το σύμπαν θα ήτανε χειρότερο Χωρίς αυτό το διαβολικό χάσμα στην ΠορτογαλίαΕίστε τόσο σίγουροι ότι η μεγάλη και αιώνια αιτίαΠου ξέρει τα πάντα και για τον εαυτό της δημιουργείΘα μπορούσε να μην μας είχε τοποθετήσει σε αυτό το θλιβερό κλίμαΧωρίς ηφαίστεια να βράζουν κάτω από τα πόδια μαςΈχετε θέσει αυτό το όριο στην υπέρτατη δύναμηΘα της απαγορεύατε να χρησιμοποιήσει την επιείκειά τηςFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 2

Δεν είναι απεριόριστα τα μέσα του μεγάλου τεχνίτηΏστε να διαμορφώνει τα σχέδιά τουΔεν θα υπερασπιστώ τον άρχοντα αλλά θα ευχηθώΑυτό το χάσμα που βγάζει φωτιά και θειάφι να είχε εκχύσει Την απειλητική πλημμύρα του μεταξύ των έρημων περιοχών Θεέ εγώ σέβομαι αλλά και αγαπώ το σύμπανΑλίμονο δεν είναι περηφάνια αλλά αγάπη προς τον άνθρωποΠου θρηνεί για ένα τόσο οδυνηρό χτύπημα όπως αυτόΜήπως θα παρηγορούσε τους λυπημένους κατοίκους Αυτών των φλεγόμενων και ερημωμένων ακτών Εάν τους έλεγα ldquoΑφήστε τις ψυχές σας να ζήσουν με ειρήνηΤα σπίτια σας θυσιάστηκαν για το καλό του κόσμουΣτη θέση των κατεστραμμένων παλατιών σας άλλα θα χτιστούνΓια τους άλλους λαούς άλλα τείχη θα ανεγερθούνΟ Βορράς αυξάνει τα πλούτη του πάνω στη δυσάρεστη απώλεια σαςΤα δεινά σας δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας κρίκος στο γενικό νόμοΓια το Θεό είστε σαν αυτά τα σκουλήκια που έρπονται Που περιμένουν για εσάς στον προκαθορισμένο τάφο σαςrdquoΤι λόγος να παρηγορήσει θύματα τέτοιου οίκτουΝα μην προσθέτει σκληρή ύβρη στον πόνο τουςΜάλλον δεν στενοχώρησαν την ταραγμένη μου καρδιά Αυτοί οι σιδερένιοι και αμετάκλητοι νόμοιΑυτή η άκαμπτη αλυσίδα σωμάτων μυαλών και κόσμωνΤέτοιες σκέψεις είναι μόνο όνειρα ενός ψυχρού στοχαστήΟ Θεός κρατάει την αλυσίδα δεν είναι αυτός που βρίσκεται αλυσοδεμένοςΑπό ανεκτικότητας επιλογή είναι όλα οργανωμέναΑδυσώπητος δεν είναι αλλά ελεύθερος και δίκαιοςΓιατί να υποφέρουμε λοιπόν υπό την ηγεσία κάποιου τόσο δίκαιουΥπάρχει αυτό το πρόβλημα που οι στοχαστές σου πρέπει να λύσουνFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 3

Σκεφτείτε εάν θα μπορούσαν να θεραπευτούν τα δεινά μας με το να τα αρνούμαστεΌλοι οι άνθρωποι τρέμοντας στα χέρια του θεούΑναζήτησαν την πηγή του κακού στον κόσμοΌταν ο αιώνιος νόμος που θέτει σε κίνηση τα πάνταΕξαφανίζει το βράχο από την επίδραση των ανέμωνΜε αστραπές σχίζει και καίει την ανθεκτική βελανιδιάΔεν έχουν καμία συναίσθηση του πλήγματος που συντρίβει τα πάνταΑλλά εγώ εγώ ζω και αισθάνομαι η πληγωμένη μου καρδιάΖητά βοήθεια από αυτόν που την έφτιαξεΠαιδιά της Παντοδύναμης Ενέργειας με θρήνο εκτείνουμε τα Χέρια μας προς τον κοινό μας άρχονταΤο δημιούργημα του Θεού πραγματικά δεν έχει ακουστεί να λέει ldquoΓιατί έπρεπε να ήμουν τόσο αχρείο τόσο κατώτερο τόσο εύθραυστοrdquoΟύτε λόγος ούτε σκέψη έχει δοθεί σε αυτό Το δοχείο αυτό από τα χέρια του αγγειοπλάστηΞεφεύγει και θρυμματίζεται δεν έχει πια καρδιά να χτυπάΗ οποία να λαχταρά για ευδαιμονία και να συστέλλεται για μιζέριαldquoΑυτή η μιζέριαrdquo λένε ldquoείναι κάποιων η αρετήrdquoΝαι από το σώμα μου που σαπίζει θα γεννηθούν Χίλια σκουλήκια όταν ο θάνατος δώσει τέλος στον πόνο μουΑυτή είναι τέλεια παρηγοριά μέσα στη δυστυχία μουΒλοσυροί παρατηρητές των συμφορών των ανθρώπωνΕσείς διπλασιάζετε και δεν κατευνάζετε τη μιζέρια μουΣε εσένα παρατηρώ το άτονο καύχημα της περηφάνιας Που κρύβει την αρρώστια του με πρόσχημα το περιεχόμενοΕίμαι ένα αδύναμο μέρος του σπουδαίου όλουΝαι αλλά όλα τα ζώα καταδικασμένα να ζουν Όλα τα αισθητά πράγματα γεννημένα από τους ίδιους αυστηρούς νόμουςFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 4

Υποφέρουν σαν εμένα και σαν εμένα επίσης πεθαίνουνΟ γύπας αρπάζει την άτολμη λείαΚαι τρυπά με ματωμένο ράμφος τα τρεμάμενα μέληΌλα καλά φαίνονται σε αυτό Αλλά σε λίγοΈνας αετός επιτίθεται στον γύπα και τον κομματιάζειΟ αετός μένει αποσβολωμένος από το βέλος του άντραΟ άντρας επιρρεπής στην σκόνη του πεδίου μάχης Αναμιγνύοντας το αίμα του με των συνανθρώπων του που πεθαίνουνΓίνεται με τη σειρά του τροφή για αρπακτικά πουλιάΈτσι όλος ο κόσμος σε κάθε μέλος φωνάζειΌλοι γεννήθηκαν για βασανιστήριο και κοινό θάνατοΚαι πάνω από αυτό το φρικτό χάος θα έλεγες ότι Τα δεινά του καθενός κατασκευάζουν το καλό όλωνΤι μακαριότητα Και καθώς με τρεμάμενη φωνή Θνητοί και συμπονετικοί εσείς λέτε ότι ldquoόλα είναι καλάrdquoΤο σύμπαν σας πιστεύει και η καρδιά σας Αντικρούει εκατό φορές την έπαρση του μυαλού σαςΌλα τα νεκρά και τα ζωντανά αντικείμενα είναι φυλακισμένα στη μάχηΠαραδεχτείτε το ελεύθερα - το κακό ενεδρεύει στη γηΗ μυστική του αρχή είναι άγνωστη σε εμάςΜπορεί να είναι από τον συγγραφέα του ldquoόλα είναι καλάrdquoΜήπως είμαστε καταδικασμένοι να θρηνούμε από τον τυραννικό νόμοΤου μαύρου Τυφώνα ή του βάρβαρου ΑριμάνΤο πνεύμα μου αγνοεί τελείως αυτά τα αποκρουστικά Τέρατα τα οποία ο τρεμάμενος κόσμος έκανε θεούςΑλλά πώς να αντιληφθώ έναν Θεό εξαιρετικά καλό Ο οποίος συσσωρεύει τις χάρες του στον γιο τον οποίο αγαπάΑλλά διασκορπίζει το κακό πλουσιοπάροχαΠοια ματιά μπορεί να διαπεράσει το βάθος των σχεδίων τουFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 5

Από αυτήν την τέλεια Ύπαρξη δεν ήρθε κακόΚαι δεν ήρθε από κανέναν άλλον γιατί είναι ένας άρχονταςΑλλά υπάρχει Ω βλοσυρή και παραλυτική αλήθειαΩ εκπληκτική ανάμειξη των ποικιλιώνΈνας Θεός ήρθε κάτω για να σηκώσει την φυλή μας που πλήγηκεΕπισκέφθηκε τη γη και δεν την άλλαξεΈνας σοφιστής λέει ότι δεν είχε τη δύναμη να την αλλάξειldquoΤην είχεrdquo ένας άλλος φωνάζει ldquoαλλά δεν το ήθελεΜε το χρόνο θα το θελήσει δεν υπάρχει καμία αμφιβολίαrdquo Και καθώς φλυαρούνΟι κρυμμένες βροντές που απελευθερώνονται από το υπέδαφοςΜετατρέπουν σε ερείπια τις εκατοντάδες των πόλεων Κατά μήκος της χαμογελαστής όψης της ΠορτογαλίαςΟ Θεός είτε κατατροπώνει την έμφυτη ενοχή του ανθρώπουΕίτε αυθαίρετος άρχοντας του χώρου και του χρόνουΕλεύθερος από οίκτο και ζεστασιά ομοίως Συνεχίζει τα παγερά σχέδια τα οποία έχει συλλάβειΉ αλλιώς αυτή η άμορφη ύλη απείθαρχη Ανέχεται για τον εαυτό της αναφαίρετα λάθηΉ αλλιώς ο Θεός μας δοκιμάζει και αυτή η θνητή ζωή Δεν είναι τίποτα άλλο παρά το πέρασμα σε αιώνιες σφαίρεςΕίναι μεταβατικός ο πόνος που υποφέρουμε εδώΚαι ο θάνατος είναι η εύσπλαχνη απελευθέρωση από αυτόνΌμως όταν αυτό το απαίσιο πέρασμα έχει συμβεί Ποιος θα ισχυριστεί ότι άξιζε το στέμμαΌποια πλευρά κι αν διαλέξουμε είναι μεγάλης ανάγκης να στενάζουμεΗ φύση είναι άλαλη μάταια την επικαλούμαστεΧρειαζόμαστε ένα Θεό να μιλά για την ανθρωπότηταΕίναι αυτός μόνος του για να διευκρινίσει το έργο τουFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 6

Να παρηγορήσει τον εξουθενωμένο και να διαφωτίζει τον σοφόΧωρίς αυτόν ο άνθρωπος καταδικασμένος να κάνει λάθη και να αμφιβάλειΔεν βρίσκει ένα σανίδι που θα μπορούσε να ξαπλώσει επάνω τουΑπό τον Λάιμπνιτς μαθαίνουμε πως όχι από αόρατα δεσμάΣε αυτόν τον καλύτερο από όσους δυνάμεθα να φανταστούμε κόσμουςΑτελείωτη διαταραχή χάος από απελπισίαΠρέπει να αναμειγνύουν τις μικρές μας χαρές τοιουτοτρόπως με τον πόνοΟύτε γιατί οι αθώοι υποφέρουν όλη αυτή τη συμφοράΑπό κοινού με τους πιο αποτροπιαστικά ενόχουςΕίναι κοροϊδία να μου πεις ότι όλα είναι καλάΣαν τους πολυμαθής γιατρούς δεν ξέρω τίποταΟ Πλάτων έχει πει ότι οι άνθρωποι κάποτε είχαν φτεράΚαι σώματα που να αντέχουν ενάντια στο θανάσιμο κακόΑυτός ο πόνος και ο θάνατος ήταν άγνωστοι στον κόσμο τουςΠως έχουμε πέσει από εκείνη την υψηλή κατάστασηΟ άνθρωπος σέρνεται και πεθαίνει όλα δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από μια πορεία από τη γέννηση στο θάνατοΟ κόσμος είναι η αυτοκρατορία της καταστρεπτικότηταςΑυτή η εύθραυστη κατασκευή από γρήγορα νεύρα και κόκαλαΔεν μπορεί να αντέξει το αιφνιδιαστικό χτύπημα των στοιχείωνΑυτό το παροδικό συνονθύλευμα από αίμα και σκόνηΈγινε μόνο για να διαλυθείΑυτό το τραχύ και ζωηρό αίσθημα του νεύρουΈγινε για πόνο τον υπουργό του θανάτουΈτσι μέσα στο αυτί μου τρέχει το μήνυμα της φύσηςΑπορρίπτω τον Πλάτωνα και τον ΕπίκουροΚαι πιο ελπιδοφόρα στρέφομαι στον πολυμαθή BayleΜε το συγκροτημένο σύστημά του ο Bayle μου προσφέρει την αμφιβολίαFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 7

Αυτός αρκετά σοφός και σπουδαίος για να μη χρειάζεται κάποιο δόγμαΈχει σκοτώσει κάθε σύστημα ndash μάχεται ακόμη και τον εαυτό τουΣαν τον τυφλό πορθητή των ΦιλισταίωνΨάχνει κάτω από τα ερείπια τα οποία έχει δημιουργήσειΠοια είναι η ετυμηγορία του απέραντου μυαλούΣιωπή το βιβλίο της μοίρας είναι κλειστό σε εμάςΟ άνθρωπος είναι ένας άγνωστος στη δική του έρευναΔεν ξέρει από που έρχεται ούτε που πάειΒασανισμένα άτομα σε ένα κρεβάτι λάσπηςΚαταβροχθίστηκαν από τον θάνατο μια κοροϊδία της μοίραςΑλλά σκεπτόμενα άτομα των οποίων τα διορατικά μάτιαΟδηγημένα από τη σκέψη έχουν μετρήσει τα πεφταστέριαΗ ύπαρξή μας σμίγει με το άπειροΤον εαυτό μας που ποτέ δεν βλέπουμε ή ποτέ δεν γνωρίζουμεΑυτός ο κόσμος αυτό το θέατρο περηφάνιας και λάθουςΣμήνη από άρρωστους ανόητους που μιλούν για ευτυχίαΜε παράπονα και φωνές συνεχίζουν την έρευναΓια να πεθάνουν απρόθυμοι ή να ξαναγεννηθούνΣε σπασμωδικές στιγμές στην από πόνο βασανισμένη μας ζωήΤο χέρι της ευχαρίστησης σκουπίζει τα δάκρυα μαςΑλλά η ευχαρίστηση περνά σαν μια φευγαλέα σκιάΚαι αφήνει για κληρονομιά τον πόνο και τον χαμόΤο παρελθόν δεν είναι τίποτα παραπάνω για εμάς από μία στοργική λύπηΤο παρόν είναι βλοσυρό εκτός και αν το μέλλον είναι ξεκάθαροΕάν ο στοχασμός πρέπει να καταλήξει στο σκοτάδι του τάφουΌλα θα είναι καλά κάποια μέρα - έτσι κυλάει η ελπίδα μαςΤο ότι όλα είναι καλά δεν είναι τίποτα άλλο από ένα ιδανικό όνειροΗ σοφία με εξαπατά Μόνο ο Θεός έχει δίκιοΜε ταπεινό αναστεναγμό ως υποκείμενο στον πόνο μουFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 8

Δεν εκσφενδονίζω τον εαυτό μου ενάντια στην ΠρόνοιαΚάποτε τραγούδησα σε ένα λιγότερο πένθιμο τόνοΟι ηλιόλουστοι τρόποι της ευχαρίστησης αποτελούν κανόνα από καρδιάςΟι καιροί έχουν αλλάξει και διδάσκονται από τα χρόνια που σωρεύτηκαν Και μοιράζονται από την αδυναμία της ανθρωπότητας Αναζητώντας ένα φως ανάμεσα στο σκοτάδι που όλο και βαθαίνειΔεν μπορώ παρά να υποφέρω και δεν θα στεναχωρούμαιΣε έναν χαλίφη κάποτε όταν είχε έρθει η τελευταία του ώραΤου απευθύνθηκε με ευλάβεια αυτή η προσευχήldquoΓια εσένα μοναδικέ και παντοδύναμε Βασιλιά αντέχω Ότι Εσύ στερείσαι στην ανέχεια Σου -Κακό και άγνοια θλίψη και αμαρτίαrdquoΘα μπορούσε να προσθέσει και ένα επιπλέον πράγμα - την ελπίδαΑπόδοση στα ελληνικά Γιάννα Πρίμπα

Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 9


Poegraveme sur le deacutesastre de Lisbonne

O malheureux mortels ocirc terre deacuteplorable O de tous les mortels assemblage effroyable Drsquoinutiles douleurs eacuteternel entretien Philosophes trompeacutes qui criez laquo Tout est bien raquo Accourez contemplez ces ruines affreusesCes deacutebris ces lambeaux ces cendres malheureusesCes femmes ces enfants lrsquoun sur lrsquoautre entasseacutesSous ces marbres rompus ces membres disperseacutes Cent mille infortuneacutes que la terre deacutevoreQui sanglants deacutechireacutes et palpitants encoreEnterreacutes sous leurs toits terminent sans secoursDans lrsquohorreur des tourments leurs lamentables jours Aux cris demi-formeacutes de leurs voix expirantesAu spectacle effrayant de leurs cendres fumantesDirez-vous laquo Crsquoest lrsquoeffet des eacuteternelles loisQui drsquoun Dieu libre et bon neacutecessitent le choix raquoDirez-vous en voyant cet amas de victimes laquo Dieu srsquoest vengeacute leur mort est le prix de leurs crimes raquoQuel crime quelle faute ont commis ces enfantsSur le sein maternel eacutecraseacutes et sanglants Lisbonne qui nrsquoest plus eut-elle plus de vicesQue Londres que Paris plongeacutes dans les deacutelices Lisbonne est abicircmeacutee et lrsquoon danse a ParisFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 11

Tranquilles spectateurs intreacutepides espritsDe vos fregraveres mourants contemplant les naufragesVous recherchez en paix les causes des orages Mais du sort ennemi quand vous sentez les coupsDevenus plus humains vous pleurez comme nousCroyez-moi quand la terre entrrsquoouvre ses abicircmesMa plainte est innocente et mes cris leacutegitimesPartout environneacutes des cruauteacutes du sortDes fureurs des meacutechants des piegraveges de la mortDe tous les eacuteleacutements eacuteprouvant les atteintesCompagnons de nos maux permettez-nous les plaintesCrsquoest lrsquoorgueil dites-vous lrsquoorgueil seacuteditieuxQui preacutetend qursquoeacutetant mal nous pouvions ecirctre mieuxAllez interroger les rivages du Tage Fouillez dans les deacutebris de ce sanglant ravage Demandez aux mourants dans ce seacutejour drsquoeffroiSi crsquoest lrsquoorgueil qui crie laquo O ciel secourez-moi O ciel ayez pitieacute de lrsquohumaine misegravere raquolaquo Tout est bien dites-vous et tout est neacutecessaire raquoQuoi lrsquounivers entier sans ce gouffre infernalSans engloutir Lisbonne eucirct-il eacuteteacute plus mal Ecirctes-vous assureacutes que la cause eacuteternelleQui fait tout qui sait tout qui creacutea tout pour elleNe pouvait nous jeter dans ces tristes climatsSans former des volcans allumeacutes sous nos pas Borneriez-vous ainsi la suprecircme puissance Lui deacutefendriez-vous drsquoexercer sa cleacutemence Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 12

Lrsquoeacuteternel artisan nrsquoa-t-il pas dans ses mainsDes moyens infinis tout precircts pour ses desseins Je deacutesire humblement sans offenser mon maicirctreQue ce gouffre enflammeacute de soufre et de salpecirctreEucirct allumeacute ses feux dans le fond des deacutesertsJe respecte mon Dieu mais jrsquoaime lrsquouniversQuand lrsquohomme ose geacutemir drsquoun fleacuteau si terribleIl nrsquoest point orgueilleux heacutelas il est sensible Les tristes habitants de ces bords deacutesoleacutesDans lrsquohorreur des tourments seraient-ils consoleacutesSi quelqursquoun leur disait laquo Tombez mourez tranquilles Pour le bonheur du monde on deacutetruit vos asiles Drsquoautres mains vont bacirctir vos palais embraseacutesDrsquoautres peuples naicirctront dans vos murs eacutecraseacutes Le Nord va srsquoenrichir de vos pertes fatales Tous vos maux sont un bien dans les lois geacuteneacuterales Dieu vous voit du mecircme oeil que les vils vermisseauxDont vous serez la proie au fond de vos tombeaux raquoA des infortuneacutes quel horrible langage Cruels agrave mes douleurs nrsquoajoutez point lrsquooutrage Non ne preacutesentez plus agrave mon cœur agiteacuteCes immuables lois de la neacutecessiteacuteCette chaicircne des corps des esprits et des mondesO recircves des savants ocirc chimegraveres profondes Dieu tient en main la chaicircne et nrsquoest point enchaicircneacute Par son choix bienfaisant tout est deacutetermineacute Il est libre il est juste il nrsquoest point implacableFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 13

Pourquoi donc souffrons-nous sous un maicirctre eacutequitable Voilagrave le nœud fatal qursquoil fallait deacutelierGueacuterirez-vous nos maux en osant les nier Tous les peuples tremblant sous une main divineDu mal que vous niez ont chercheacute lrsquoorigineSi lrsquoeacuteternelle loi qui meut les eacuteleacutementsFait tomber les rochers sous les efforts des ventsSi les checircnes touffus par la foudre srsquoembrasentIls ne ressentent point les coups qui les eacutecrasent Mais je vis mais je sens mais mon cœur opprimeacuteDemande des secours au Dieu qui lrsquoa formeacuteEnfants du Tout-Puissant mais neacutes dans la misegravereNous eacutetendons les mains vers notre commun pegravereLe vase on le sait bien ne dit point au potier laquo Pourquoi suis-je si vil si faible et si grossier raquoIl nrsquoa point la parole il nrsquoa point la penseacutee Cette urne en se formant qui tombe fracasseacuteeDe la main du potier ne reccedilut point un cœurQui deacutesiracirct les biens et senticirct son malheurCe malheur dites-vous est le bien drsquoun autre ecirctreDe mon corps tout sanglant mille insectes vont naicirctre Quand la mort met le comble aux maux que jrsquoai souffertsLe beau soulagement drsquoecirctre mangeacute des vers Tristes calculateurs des misegraveres humainesNe me consolez point vous aigrissez mes peines Et je ne vois en vous que lrsquoeffort impuissantDrsquoun fier infortuneacute qui feint drsquoecirctre contentFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 14

Je ne suis du grand tout qursquoune faible partie Oui mais les animaux condamneacutes agrave la vieTous les ecirctres sentants neacutes sous la mecircme loiVivent dans la douleur et meurent comme moi Le vautour acharneacute sur sa timide proieDe ses membres sanglants se repaicirct avec joie Tout semble bien pour lui mais bientocirct agrave son tourUn aigle au bec tranchant deacutevora le vautour Lrsquohomme drsquoun plomb mortel atteint cette aigle altiegravere Et lrsquohomme aux champs de Mars coucheacute sur la poussiegravereSanglant perceacute de coups sur un tas de mourantsSert drsquoaliment affreux aux oiseaux deacutevorantsAinsi du monde entier tous les membres geacutemissent Neacutes tous pour les tourments lrsquoun par lrsquoautre ils peacuterissent Et vous composerez dans ce chaos fatalDes malheurs de chaque ecirctre un bonheur geacuteneacuteral Quel bonheur Ocirc mortel et faible et miseacuterableVous criez laquo Tout est bien raquo drsquoune voix lamentableLrsquounivers vous deacutement et votre propre cœurCent fois de votre esprit a reacutefuteacute lrsquoerreur Eacuteleacutements animaux humains tout est en guerreIl le faut avouer le mal est sur la terre Son principe secret ne nous est point connuDe lrsquoauteur de tout bien le mal est-il venu Est-ce le noir Typhon [3] le barbare Arimane Dont la loi tyrannique agrave souffrir nous condamne Mon esprit nrsquoadmet point ces monstres odieuxFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 15

Dont le monde en tremblant fit autrefois des dieux Mais comment concevoir un Dieu la bonteacute mecircmeQui prodigua ses biens agrave ses enfants qursquoil aimeEt qui versa sur eux les maux agrave pleines mains Quel oeil peut peacuteneacutetrer dans ses profonds desseins De lrsquoEcirctre tout parfait le mal ne pouvait naicirctre Il ne vient point drsquoautrui puisque Dieu seul est maicirctre Il existe pourtant O tristes veacuteriteacutes O meacutelange eacutetonnant de contrarieacuteteacutes Un Dieu vint consoler notre race affligeacutee Il visita la terre et ne lrsquoa point changeacutee Un sophiste arrogant nous dit qursquoil ne lrsquoa pu laquo Il le pouvait dit lrsquoautre et ne lrsquoa point voulu Il le voudra sans doute raquo et tandis qursquoon raisonneDes foudres souterrains engloutissent LisbonneEt de trente citeacutes dispersent les deacutebrisDes bords sanglants du Tage agrave la mer de Cadix Ou lrsquohomme est neacute coupable et Dieu punit sa raceOu ce maicirctre absolu de lrsquoecirctre et de lrsquoespaceSans courroux sans pitieacute tranquille indiffeacuterentDe ses premiers deacutecrets suit lrsquoeacuteternel torrent Ou la matiegravere informe agrave son maicirctre rebellePorte en soi des deacutefauts neacutecessaires comme elle Ou bien Dieu nous eacuteprouve et ce seacutejour mortelNrsquoest qursquoun passage eacutetroit vers un monde eacuteternelNous essuyons ici des douleurs passagegraveres Le treacutepas est un bien qui finit nos misegraveresFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 16

Mais quand nous sortirons de ce passage affreuxQui de nous preacutetendra meacuteriter drsquoecirctre heureux Quelque parti qursquoon prenne on doit freacutemir sans douteIl nrsquoest rien qursquoon connaisse et rien qursquoon ne redouteLa nature est muette on lrsquointerroge en vain On a besoin drsquoun Dieu qui parle au genre humainIl nrsquoappartient qursquoagrave lui drsquoexpliquer son ouvrageDe consoler le faible et drsquoeacuteclairer le sageLrsquohomme au doute agrave lrsquoerreur abandonneacute sans luiCherche en vain des roseaux qui lui servent drsquoappuiLeibnitz ne mrsquoapprend point par quels nœuds invisiblesDans le mieux ordonneacute des univers possiblesUn deacutesordre eacuteternel un chaos de malheursMecircle agrave nos vains plaisirs de reacuteelles douleursNi pourquoi lrsquoinnocent ainsi que le coupableSubit eacutegalement ce mal ineacutevitableJe ne conccedilois pas plus comment tout serait bien Je suis comme un docteur heacutelas je ne sais rien Platon dit qursquoautrefois lrsquohomme avait eu des ailesUn corps impeacuteneacutetrable aux atteintes mortelles La douleur le treacutepas nrsquoapprochaient point de luiDe cet eacutetat brillant qursquoil diffegravere aujourdrsquohui Il rampe il souffre il meurt tout ce qui naicirct expire De la destruction la nature est lrsquoempireUn faible composeacute de nerfs et drsquoossementsNe peut ecirctre insensible au choc des eacuteleacutements Ce meacutelange de sang de liqueurs et de poudreFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 17

Puisqursquoil fut assembleacute fut fait pour se dissoudre Et le sentiment prompt de ces nerfs deacutelicatsFut soumis aux douleurs ministres du treacutepas Crsquoest lagrave ce que mrsquoapprend la voix de la natureJrsquoabandonne Platon je rejette EacutepicureBayle en sait plus qursquoeux tous je vais le consulter La balance agrave la main Bayle enseigne agrave douterAssez sage assez grand pour ecirctre sans systegravemeIl les a tous deacutetruits et se combat lui-mecircme Semblable agrave cet aveugle en butte aux PhilistinsQui tomba sous les murs abattus par ses mains Que peut donc de lrsquoesprit la plus vaste eacutetendue Rien le livre du sort se ferme agrave notre vueLrsquohomme eacutetranger agrave soi de lrsquohomme est ignoreacuteQue suis-je ougrave suis-je ougrave vais-je et drsquoougrave suis-je tireacuteAtomes tourmenteacutes sur cet amas de boueQue la mort engloutit et dont le sort se joueMais atomes pensants atomes dont les yeuxGuideacutes par la penseacutee ont mesureacute les cieux Au sein de lrsquoinfini nous eacutelanccedilons notre ecirctreSans pouvoir un moment nous voir et nous connaicirctreCe monde ce theacuteacirctre et drsquoorgueil et drsquoerreurEst plein drsquoinfortuneacutes qui parlent de bonheurTout se plaint tout geacutemit en cherchant le bien-ecirctre Nul ne voudrait mourir nul ne voudrait renaicirctreQuelquefois dans nos jours consacreacutes aux douleursPar la main du plaisir nous essuyons nos pleurs Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 18

Mais le plaisir srsquoenvole et passe comme une ombre Nos chagrins nos regrets nos pertes sont sans nombreLe passeacute nrsquoest pour nous qursquoun triste souvenir Le preacutesent est affreux srsquoil nrsquoest point drsquoavenirSi la nuit du tombeau deacutetruit lrsquoecirctre qui penseUn jour tout sera bien voilagrave notre espeacuterance Tout est bien aujourdrsquohui voilagrave lrsquoillusionLes sages me trompaient et Dieu seul a raisonHumble dans mes soupirs soumis dans ma souffranceJe ne mrsquoeacutelegraveve point contre la ProvidenceSur un ton moins lugubre on me vit autrefoisChanter des doux plaisirs les seacuteduisantes lois Drsquoautres temps drsquoautres mœurs instruit par la vieillesseDes humains eacutegareacutes partageant la faiblesseDans une eacutepaisse nuit cherchant agrave mrsquoeacuteclairerJe ne sais que souffrir et non pas murmurer Un calife autrefois agrave son heure derniegravereAu Dieu qursquoil adorait dit pour toute priegravere laquo Je trsquoapporte ocirc seul roi seul ecirctre illimiteacuteTout ce que tu nrsquoas pas dans ton immensiteacuteLes deacutefauts les regrets les maux et lrsquoignoranceMais il pouvait encore ajouter lrsquoespeacuterance




Unhappy mortals Dark and mourning earthAffrighted gathering of human kindEternal lingering of useless painCome ye philosophers who cry Alls wellAnd contemplate this ruin of a worldBehold these shreds and cinders of your raceThis child and mother heaped in common wreckThese scattered limbs beneath the marble shafts-A hundred thousand whom the earth devoursWho torn and bloody palpitating yetEntombed beneath their hospitable roofsIn racking torment end their stricken livesTo those expiring murmurs of distressTo that appalling spectacle of woeWill ye reply You do but illustrateThe Iron laws that chain the will of GodSay ye oer that yet quivering mass of fleshGod is avenged the wage of sin is deathWhat crime what sin had those young hearts conceivedThat lie bleeding and torn on mothers breastDid fallen Lisbon deeper drink of viceFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 21

Than London Paris or sunlit MadridIn these men dance at Lisbon yawns the abyssTranquil spectators of your brothers wreckUnmoved by this repellent dance of deathWho calmly seek the reason of such stormsLet them but lash your own securityYour tears will mingle freely with the flood When earth its horrid jaws half open showsMy plaint is innocent my cries are justSurrounded by such cruelties of fateBy rage of evil and by snares of deathFronting the fierceness of the elementsSharing our ills indulge me my lamentTis pride ye say- the pride of rebel heartTo think we might fare better than we doGo tell it to the Tagus stricken banksSearch in the ruins of that bloody shockAsk of the dying in that house of griefWhether tis pride that calls on heaven for helpAnd pity for the sufferings of menAlls well ye say and all is necessaryThink ye this universe had been the worseWithout this hellish gulf in PortugalAre ye so sure the great eternal causeFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 22

That knows all things and for itself createsCould not have placed us in this dreary climeWithout volcanoes seething neath our feetSet you this limit to the power supremeWould you forbid it use its clemencyAre not the means of the great artisanUnlimited for shaping his designsThe master I would not offend yet wishThis gulf of fire and sulphur had outpouredIts baleful flood amid the desert wastesGod I respect yet love the universeNot pride alas it is but love of manTo mourn so terrible a stroke as thisWould it console the sad inhabitantsOf these aflame and desolated shoresTo say to them Lay down your lives in peaceFor the worlds good your homes are sacrificedYour ruined palaces shall others buildFor other peoples shall your walls ariseThe North grows rich on your unhappy lossYour ills are but a link In general lawTo God you are as those low creeping wormsThat wait for you in your predestined tombsWhat speech to hold to victims of such ruthFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 23

Add not such cruel outrage to their painNay press not on my agitated heartThese iron and irrevocable lawsThis rigid chain of bodies minds and worldsDreams of the bloodless thinker are such thoughtsGod holds the chain is not himself enchainedBy indulgent choice is all arrangedImplacable hes not but free and justWhy suffer we then under one so justThere is the knot your thinkers should undoThink ye to cure our ills denying themAll peoples trembling at the hand of GodHave sought the source of evil in the worldWhen the eternal law that all things movesDoth hurl the rock by impact of the windsWith lightning rends and fires the sturdy oakThey have no feeling of the crashing blowsBut I I live and feel my wounded heartAppeals for aid to him who fashioned itChildren of that Almighty Power we stretchOur hands in grief towards our common sireThe vessel truly is not heard to sayWhy should I be so vile so coarse so frailNor speech nor thought is given unto itFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 24

The urn that from the potters forming handSlips and is shattered has no living heartThat yearns for bliss and shrinks from miseryThis misery ye say Is others goodYes from my mouldering body shall be bornA thousand worms when death has closed my painFine consolation this in my distressGrim speculators on the woes of menYe double not assuage my miseryIn you I mark the nerveless boast of prideThat hides its ill with pretext of contentI am a puny part of the great wholeYes but all animals condemned to liveAll sentient things born by the same stern lawSuffer like me and like me also dieThe vulture fastens on his timid preyAnd stabs with bloody beak the quivering limbsAlls well it seems for it But in a whileAn eagle tears the vulture into shredsThe eagle is transfixed by shaft of manThe man prone in the dust of battlefieldMingling his blood with dying fellow menBecomes in turn the food of ravenous birdsThus the whole world in every member groansFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 25

All born for torment and for mutual deathAnd oer this ghastly chaos you would sayThe ills of each make up the good of allWhat blessedness And as with quaking voiceMortal and pitiful ye cry Alls wellThe universe belies you and your heartRefutes a hundred times your minds conceitAll dead and living things are locked in strifeConfess it freely - evil stalks the landIts secret principle unknown to usCan it be from the author of all goodAre we condemned to weep by tyrant lawOf black Typhon or barbarous AhrimanThese odious monsters whom a trembling worldMade gods my spirit utterly rejectsBut how conceive a God supremely goodWho heaps his favours on the sons he lovesYet scatters evil with as large a handWhat eye can pierce the depth of his designsFrom that all-perfect Being came not illAnd came it from no other for hes lordYet it exists O stern and numbing truthO wondrous mingling of diversitiesA God came down to lift our stricken raceFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 26

He visited the earth and changed it notOne sophist says he had not power to changeHe had another cries but willed it notIn time he will no doubt And while they prateThe hidden thunders belched from undergoundFling wide the ruins of a hundred townsAcross the smiling face of PortugalGod either smites the inborn guilt of manOr arbitrary lord of space and timeDevoid alike of pity and of wrathPursues the cold designs he has conceivedOr else this formless stuff recalcitrantBears in itself inalienable faultsOr else God tries us and this mortal lifeIs but the passage to eternal spheresTis transitory pain we suffer hereAnd death its merciful deliveranceYet when this dreadful passage has beenWho will contend he has deserved the crownWhatever side we take we needs must groanNature is dumb in vain appeal to itThe human race demans a word of GodTis his alone to illustrate his workConsole the weary and illume the wiseFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 27

Without him man to doubt and error doomedFinds not a reed that he may lean uponFrom Leibniz learn we not by what unseenBonds in this best of all imagined worldsEndless disorder chaos of distressMust mix our little pleasures thus with painNor why the guilt1ess suffer all this woeIn common with the most abhorrent guiltTis mockery to tell me all is wellLike learned doctors nothing do I knowPlato has said that men did once have wingsAnd bodies proof against all mortal illThat pain and death were strangers to their worldHow have we fallen from that high estateMan crawls and dies all is but born to dieThe worlds the empire of destructivenessThis frail construction of quick nerves and bonesCannot sustain the shock of elementsThis temporary blend of blood and dustWas put together only to dissolveThis prompt and vivid sentiment of nerveWas made for pain the minister of deathThus in my ear does natures message runPlato and Epicurus I rejectFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 28

And turn more hopefully to learned BayleWith even poised scale Bayle bids me doubtHe wise enough and great to need no creedHas slain all system - combats even himselfLike that blind conqueror of PhilistinesHe sinks beneath the ruin he has wroughtWhat is the verdict of the vastest mindSilence the book of fate is closed to usMan is a stranger to his own researchHe knows not whence he comes nor whither goesTormented atoms in a bed of mudDevoured by death a mockery of fateBut thinking atoms whose far-seeing eyesGuided by thought have measured the faint starsOur being mingles with the infiniteOuselves we never see or come to knowThis world this theatre of pride and wrongSwarms with sick fools who talk of happinessWith plaints and groans they follow up the questTo die reluctant or be born againAt fitful moments in our pain-racked lifeThe hand of pleasure wipes away our tearsBut pleasure passes like a fleeting shadeAnd leaves a legacy of pain and lossFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 29

The past for us is but a fond regretThe present grim unless the futures clearIf thought must end in darkness of the tombAll will be well one day - so runs our hopeAll now is well is but an ideal dreamThe wise deceive me God alone is rightWith lowly sighing subject in my painI do not fling myself gainst ProvidenceOnce did I sing in less lugubrious toneThe sunny ways of pleasures genial ruleThe times have changed and taught by growing ageAnd sharing of the frailty of mankindSeeking a light amid the deepening gloomI can but suffer and will not repineA caliph once when his last hour had comeThis prayer addressed to him he reverencedTo thee sole and all-powerful king I bearWhat thou dost lack in thy immensity-Evil and ignorance distress and sinHe might have added one thing further - hope




Poveri umani e povera terra nostraTerribile coacervo di disastriConsolatori ognor dinutili doloriFilosofi che osate gridare tutto egrave benevenite a contemplar queste rovine orrendemuri a pezzi carni a brandelli e ceneriDonne e infanti ammucchiati uno sull altrosotto pezzi di pietre membra sparsecentomila feriti che la terra divorastraziati e insanguinati ma ancor palpitantisepolti dai lor tetti perdono senza soccorsitra atroci tormenti le lor misere viteAi lamenti smorzati di voci moribondealla vista pietosa di ceneri fumantidirete egrave questo lrsquoeffetto delle leggi eterneche a un Dio libero e buono non lasciano la sceltaDirete vedendo questi mucchi di vittimefu questo il prezzo che Dio fece pagar pei lor peccatiQuali peccati Qual colpa han commesso questi infantischiacciati e insanguinati sul materno senoLa Lisbona che fu conobbe maggior vizidi Parigi e di Londra immerse nei piaceriLisbona egrave distrutta e a Parigi si ballaTranquilli spettatori spiriti intrepididei fratelli morenti assistendo al naufragioFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 32

voi ricercate in pace le cause dei disastrima se avvertite i colpi avversi del destinodivenite piugrave umani e come noi piangeteCredetemi allorquando la terra crsquoinghiotte negli abissiinnocente egrave il lamento e legittimo il gridoovunque avvolti in una crudele sortein furori malvagi e imboscate mortalisubendo lattacco di tutti gli Elementicompagni dei miei mali possiamo pur lamentarciE lorgoglio direte il ripugnante orgoglioche ci fa dir che il mal poteva esser minoreInterrogate orsugrave le sponde del mio Tagofrugate orsugrave fra le macerie insanguinatechiedete ai moribondi in preda a gran terrorese egrave lorgoglio che grida ldquoaiutami o cieloO ciel pietagrave per le miserie umanerdquoldquoTutto egrave bene voi dite e tutto egrave necessariordquoSenza questo massacro senza inghiottir Lisbonal universo peggior sarebbe dunque stato Siete davvero certi che la causa eternache tutto puograve che tutto sa creando per se stessanon poteva gettarci in questi tristi climisenza accenderci sotto dei vulcaniCosigrave limitereste la potenza supremaDrsquoesser clemente allor le impediresteNon ha forse lrsquoeterno artigian nelle sue maniMezzi infiniti adatti ai suoi disegniUmilmente vorrei senza offendere il Signoreche questo abisso infiammato di zolfo e salnitroFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 33

avesse acceso il fuoco in un desertorispetto Dio ma amo luniversoSe luomo osa dolersi di un sigrave terribile flagellonon egrave percheacute egrave orgoglioso ahimegrave ma sofferente I poveri abitanti di queste desolate rivetra gli orrendi tormenti sarebber consolatise qualcun gli dicesse ldquoSprofondate e morite tranquillile vostre case per il bene del mondo son distruttealtre mani costruiranno altri palazzialtra gente avragrave i muri che qui oggi vedete caderil Nord si arricchiragrave delle vostre odierne perditei vostri mali drsquo oggi sono un ben sul piano generaleagli occhi di Dio uguali siete ai vili vermicellidi cui sarete preda nel fondo della fossardquoOrribile linguaggio per degli infortunatiCrudeli Non aggiungete oltraggio al mio doloreNon opponete piugrave alla mia angosciale immutabili Leggi di Necessitagravequesta catena di corpi di spiriti e di mondiO sogni dei sapienti O abissali chimereDio tiene in man la catena e non egrave incatenatoDalla sua saggia scelta tutto egrave stabilitoEgli egrave libero giusto e affatto implacabilePercheacute dunque soffriam sotto un Signore equanime1Ecco il nodo fatal che scioglier si dovevaOsando negarli guarirete i mali nostriLe genti tremebonde sotto una man divinaDel mal che voi negate han cercato il percheacuteSe la legge che da sempre governa gli elementiFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 34

puograve far cader le rocce con lo spirar dei ventise le querce frondute sincendian con la folgorepur non avvertono i colpi che le atterranoma io vivo io sento ed il mio cuore oppressochiede soccorso al creatore Iddiosuoi figli sigrave ma nati nel doloretendiam le mani al nostro unico padreIl vaso si sa non domanda al vasaioperchegrave mi facesti cosigrave vil caduco e grossolanoEsso non puograve parlare neacute pensarequesturna che si forma che a terra cade in pezzidallartigian non ricevette un cuoreper anelare il bene ed avvertire il maleIl suo mal dite voi egrave il ben di un altroIl mio corpo insanguinato daragrave vita a mille insettiQuando la morte pon fine ai mali che ho soffertoun bel conforto egrave quello di andare in pasto ai vermiSquallidi disquisitori delle miserie umaneanzicheacute consolarmi le mie pene rendete ancor piugrave amaree in voi non vedo che lo sforzo impotentedi indomito ferito che vuol dirsi contentoDel tutto io non son che un picciol pezzoegrave ver ma gli animali condannati a viveretutti soggetti ad una stessa leggevivono nel dolore e muoion come meLavvoltoio avvinghiata la timida predalieto si pasce delle sue carni insanguinatetutto sembra andar bene per lui ma ben presto a sua voltaunaquila dal becco tagliente divora lavvoltoioFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 35

Luomo colpisce col piombo micidial laquila alterafincheacute lui stesso in battaglia disteso sulla polveresanguinante e trafitto dai colpi con altri moribondiserve da cibo orrendo agli uccelli rapaciCosigrave del Mondo intero tutti i viventi gemononati per il dolor si dan lun laltro morteE voi ricomponete da questo caos fataledal male di ogni essere la gioia generaleQuale felicitagrave o debole e misero mortaleldquoTutto egrave benerdquo gridate con stridula voceluniverso vi smentisce e il vostro stesso cuorecento volte ha smentito il vostro erroreElementi animali umani tutto egrave in guerraConfessiamolo pure il male egrave sulla terrala ragione profonda egrave sconosciutaDallrsquoautor drsquoogni ben provenne il maleE forse il nero Tifone2 il barbaro Arimanno3che con legge tirannica al male ci condannaLa mente non ammette questi mostri odiosiche il mondo tremebondo degli antichi aveva fatto DeiMa come concepire un Dio la bontagrave stessache prodigograve i suoi beni alle creature amateche poi versograve su loro i mali a piene maniQual occhio penetrar puograve i suoi profondi finiDallrsquo Essere Perfetto il mal non poteacute nascereNon puograve venir da altri4 cheacute solo Dio egrave PadroneEppure esiste O tristi veritagraveO strano intreccio di contraddizioniUn Dio venne a consolar la nostra razza afflittaFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 36

la terra visitograve senza cambiarla5Un sofista arrogante sostien che nol poteacutelo poteva afferma un altro ma non lha volutoLo vorragrave senza dubbio ma mentre ragioniamofolgori sotterranee inghiottono Lisbonae di trenta cittagrave disperdon le rovinedal greto insanguinato del Tago a GibilterraO luom nacque colpevole e la sua razza Iddio punisceo il Padrone assoluto del mondo e dello spaziosenza collera e senza pietagrave tranquillo e indifferentecontempla del suo primo voler gli eterni effettio la materia informe ribelle al suo padroneporta con seacute i difetti comessa necessario Dio vuol metterci alla prova ed il mortal soggiorno6altro non egrave che un misero passaggio al mondo eternoPatiamo qui dolori passeggerila morte egrave un bene che alle nostre miserie pone finema quando usciremo da questrsquoorrendo passaggiochi di noi potragrave dir di meritare la felicitagraveQuale che sia la nostra decisione cegrave da tremare infattinulla conosciamo e nulla egrave senza temaMuta egrave Natura e invan la interroghiamoci occorre un Dio che parli alluomospetta a lui di spiegar lopera suadi consolare il debole e illuminare il saggioAl dubbio abbandonato e allerror senza il suo aiutoluomo invan cercheragrave il sostegno di un bastoneLeibnitz non spiega con quali oscuri filinel piugrave ordinato dei possibili universiFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 37

un disordine eterno un caos di sventureal nostro vano piacer dolor reale intreccineacute mi spiega perchegrave come il colpevole pur linnocentedebba subire il male senza scamponeacute capisco percheacute tutto sia beneahimegrave come un dottor io son che non sa nienteSostien Platone che luomo un digrave fu alatocol corpo invulnerabile ai colpi mortaliil dolore la morte mai si avvicinavanoal suo stato di grazia cosigrave diverso dallodierno statoSi aggrappa soffre muore ciograve che nasce egrave destinato a perireDella distruzione la natura egrave limperoUn debole composto di nervi e di ossanon puograve non risentir del turbinigraveo del mondoquesto misto di polvere liquidi e di sanguefu impastato percheacute si dissolvessee i pronti sensi di nervi tanto vivifur soggetti al dolor che poi gli dagrave la morteE questo che minsegna la legge di NaturaAbbandono Platone respingo Epicuro Bayle ne sa piugrave di tutti lo vado a consultarebilancia alla mano Bayle insegna a dubitaresaggio e grande abbastanza per non aver sistemili ha tutti distrutti mettendo in discussione anche se stessoin ciograve simile al cieco esposto ai Filisteiche cadde sotto i muri abbattuti con sue maniChe puograve dunque lo spirito vedere allrsquoorizzonteNulla cheacute il libro del Destin si chiude alla sua vistaLuomo estraneo a se stesso allrsquouomo egrave sconosciutoFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 38

Che sono dove sono dove vado e donde vengoAtomi tormentati in questo ammasso di fangoche la morte inghiotte e la cui sorte egrave in giocoma atomi pensanti atomi i cui occhiguidati dal pensiero han misurato i cielicon tutto il nostro essere tendiamo allinfinitoeppure non riusciamo a conoscere noi stessi Questo mondo teatro dellrsquoorgoglio e dellrsquoerroredi disgraziati egrave pieno che credon tutto beneOgnun si duole e geme mentre il bene cercanessuno vuol morir rinascere nemmeno7Eppur nei giorni destinati al dolorele lacrime asciughiamo col piacerema il piacere svanisce e passa come unombramentre le pene le perdite e i rimpianti sono tantiIl passato non egrave che spiacevole ricordooscuro egrave il presente se non cegrave avvenirese il nulla sepolcrale distrugge lio pensanteTutto ben saragrave un giorno egrave questa la speranza8tutto oggi egrave bene egrave questa lillusioneI saggi mi ingannavan solo Dio ha ragioneUmile nei miei sospiri prono nei miei dolorinon me la prendo con la ProvvidenzaDi men lugubre umor fui visto un tempodei dolci piaceri cantar le leggi seducentiEgrave cambiato col tempo il mio costume ed in vecchiaiapartecipe di umana e malintesa debolezzacercando un porsquo di luce nella notte oscuranon posso che soffrire senza dir parolaFranccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ 4 39

Una volta un Califfo alla fin di sua vitaal Dio che adorava rivolse una preghieraldquoTi porto unico Dio che limiti non haiquel che non hai nel tuo potere immensoi difetti i rimpianti il male e lrsquoignoranzardquoMa aggiungere poteva la speranza







νέο Flipping book

Ψ ηφιακά Βιβλία Ποιότητας


Franccedilois-Marie Arouet de Voltaire ldquoPoegraveme sur le deacutesastre de Lisbonnerdquo 24grammatacom σειρά εν καινώ αρ ii









































































françois-marie arouet de voltaire “poème sur le désastre ... poema... · françois-marie...

Documents