DR. ABDURRAHMAN RAFET EL BASHA

FRAGMENTE NGA JETA E SAHABVE

(Shtat pjes)

Prishtin, 2004

2

Titulli n origjinal:

SURUDI HAJATIS-SAHABETI

Titulli:

FRAGMENTE NGA JETA E SAHABVE

Boton:

KOMITETI I BASHKUAR SAUDIT NDIHM KOSOVS Prishtin

Autor:

Abdurrahman Rafet El Basha

Pjesa e par Prktheu: Mr. Qemajl Morina Recensoi: Sabri Bajgora

Pjesa e dyt: Prktheu: Mr. Qemajl Morina Recensoi: Sabri Bajgora

Pjesa e tret: Prktheu: Arif Emini Recensoi: Fadil Hasani

Pjesa e katrt: Prktheu: Sabri Bajgora Recensoi: Mr. Qemajl Morina

Pjesa e pest: Prktheu: Fadil Hasani Recensoi: Arif Emini

Pjesa e gjasht: Prktheu: Ahmet Rama Recensoi: Sabri Bajgora

Pjesa e shtat: Prktheu: Fadil Hasani Recensoi: Arif Emini

Redaktor gjuhsor:

Arian Koi Kopertinat/Faqosja: PLAKU DeSiGn Bashkim Svirca Shtypi: Tirazhi:

Shembuj sakrificash

3

SHEMBUJ SAKRIFICASH

Lexues t nderuar,

N duart tuaja do t keni librin FRAGMENTE NGA JETA E SAHABVE, i cili pa mdyshje do ta pasuroj biblitekn tuaj islame dhe do t zgjoj krshrin tuaj, sepse sht hera e par q lexuesi shqiptar ka rastin t njihet pr s afrmi me disa aspekte t jets s njerzve, q u edukuan n shkolln e Pejgamberit t fundit - Muhammedit a.s., dhe i dhan nj kah t ri historis s njerzimit.

Libri n fjal, edhe pse sht i ndar n shtat pjes t vog-la, n realitet paraqet nj trsi t pandashme. N t jan prf-shir pesdhjet e gjasht personalitete nga sahabt m t zgjedhur t Muhammedit a.s., disa nga aspektet m interesante t jets s tyre.

Nse ata njerz para prqafimit t fes islame njiheshin pr vrazhdsin dhe sjelljet e tyre m t shmtuara, me kalimin n fen islame shndrrohen krejtsisht n njerz me tipare t reja, t cilat nuk kishin asgj t prbashkt me t kaluarn. Ata ishin t but me t pafuqishmit, por t ashpr dhe t pathyeshm ndaj armiqve dhe mizorve.

Muslimant e par, gjat periudhs s thirrjes islame n Mek iu nnshtruan lloj-lloj torturave dhe keqtrajtimeve nga ana e paris kurejshite dhe idhujtarve, t cilt krkonin prej tyre me ngulm q t qndronin n besimin e t parve t tyre, edhe pse t part e tyre nuk dinin asgj. Ata t gjitha ato i prjetuan vetm pse than se Zoti i tyre sht Allahu.

4

Pr kt, me plot t drejt dijetari egjiptian dr. Abdul Munim En-nimri1 thot se reformat e mdha mund t jen t suksesshme aq sa jan n gjendje ata, t cilt besojn n to, q t sakrifikohen dhe t flijohen pr to.

Nse i bjm nj vshtrim zanafills s Islamit n Mek, do t shohim pamje sakrificash t llojllojshme, t cilat sht vshtir ti hasim n faqet e historis s njerzimit.

Pejgamberi a.s. i kaloi afr trembdhjet vjet duke e ftuar popullin e vet n parimet islame. Logjika e popullit ishte e ngurt dhe me fanatizmin m t madh mbshtetej n zakonet dhe traditat e t parve. Ata iu kundrvun edhe m tepr thirrjes s re, kur pan se ajo e rrnonte me themel sistemin e tyre t vjetr. Pr kt, u shtua edhe m tepr hidhrimi i tyre ndaj thirrsit t ri dhe ndaj atij numri t vogl besimtarsh q besonin n thirrjen e tij. Ata prdorn mjete dhe metoda nga m t ndryshmet pr ta zmbrapsur nga qllimi i tij dhe pr t varrosur thirrjen e tij, kur ajo ende ishte n zanafilln e saj. Mirpo, Pejgamberi a.s. premtimeve dhe krkesave t tyre iu prgjigj me kto fjal t qarta dhe t prera: Betohem n Allahun, se sikur ata t vendosin Diellin n krahun tim t djatht dhe Hnn n krahun tim t majt, q ta braktis kt mision timin, nuk do ta bj dot, derisa Allahu ta nxjerr n shesh at apo un t flijohem pr t!

Aq sa ishte dshprues ky pohim i Pejgamberit a.s. pr idhujtart, t cilt e humbn arsyen dhe u bn si t artur dhe me tr fuqin dhe mekanizmat q kishin n disponim u vrsuln n ndshkimin e Pejgamberit a.s. dhe atyre pak besimtarve, n t njjtn koh kjo vendosmri ishte nxitje e fort pr nj durim dhe qndrim t papar pr besimtart.

Metodat e ndshkimit, t cilat idhujtart i prdorn kundr Pejgamberit a.s. dhe atij numri t vogl t besimtarve, mjaftonin pr ti lkundur nga vendi dhe kodrat m t mdha dhe pr ti trazuar edhe shpirtrat m t fuqishm, sikurse t mos ishte entuziazmi i atij grushti t vogl besimtarsh, t cilt besimi n Zotin e tyre dhe sinqeriteti n fen e tyre i bri ta harrojn vetveten, fmijt, prindrit dhe do gj t dashur pr

1 Ed-din vel hajat, Kajro, 1974, f.220.

Shembuj sakrificash

5

ta dhe gjenin knaqsi dhe qetsi kur bnin sakrifica t njpasnjshme.

Nj pamje t fuqis s imanit e shohim n betejn e Bedrit, kur Pejgamberi a.s., pas prfundimit t betejs, bri nj shtitje n mesin e t rnve nga pala e idhujtarve t Meks dhe at e shoqronte sahabiu i tij, Ebu Hudhejfe ibnu Utbe, i cili n mesin e t rnve n sheshin e betejs pa kufomat e babait, vllait dhe xhaxhait t tij. N fytyrn e tij t zbeht dukeshin shenjat e pikllimit. Pejgamberi a.s. e shikoi at me dhembje dhe i tha:

- O Ebu Hudhejfe: A mos je i piklluar pr shkak t babait tnd?!

Ai ia ktheu me plot vendosmri:

- Jo. T betohem n Allahun, o i Drguari i Zotit. Nuk po dyshoj n vdekjen e babait tim. Por ajo q po m brengos sht se ai ishte i zgjuar, i menur dhe largpams. Pr kt, shpresoja se ai do t udhzohet n fen islame. Kur pash at q kishte ndodhur, pas asaj q shpresoja pr t, u pikllova pr t.

Ajo q e bri t pikllohet ishte sepse babai i tij vdiq pa e besuar Allahun dhe Pejgamberin e Tij. Pamje madhshtore e fuqis s lart t imanit!

Shumica e sahabve t Pejgamberit a.s. para se t prqa-fonin fen islame ishin njerz t rndomt dhe me siguri t till do t mbeteshin sikur t mos ishte besimi i tyre n rrugn e drejt islame. Mirpo, besimi i tyre n Allahun dhe sakrificat n emr t fes s re i ngriti n gradn e heronjve dhe i bri kolos t historis, t cilt shrbejn si shembull dhe ushqim shpirtror pr ne dhe pr pasardhsit tan, duke mjellur n zemrat tona shpirtin e sakrifics, flijimit, dashuris, sinqeritetit dhe t besimit t thell n Allahun dhe duke na br me dije se ka mund t bj besimi i sinqert n zgjimin e shpirtit dhe krijimin e trimave.

N mesin e sahabve t Pejgamberit a.s. kishte njerz shn-detlig e t varfr dhe njerz t fuqishm e t pasur, t cilt kishin t afrmit dhe farefisin e tyre. Megjithat, vala e keqtrajtimeve dhe e mundimeve i kishte prfshir t gjith.

6

Ebu Bekri ishte njeri me autoritet dhe njeri i pasur. Tr pasurin e vet e shpenzoi n shrbimin e fes s tij dhe pr shp-timin e sahabve nga torturat dhe represaljet e idhujtarve kurejshit. Nj dit prej ditsh kaloi pran Umeje ibnu Halefit, idhujtar kurejshit, i cili prdorte metodat m t vrazhda n ndshkimin e robit t tij, Bilal el Habeshiut. E kishte shtrir n rrn prclluese t Meks, n mesdit, e n kraharorin e tij kishte vn nj gur t madh, me qllim q ai ta prgnjeshtroj fen n t ciln thirrte Muhammedi dhe t kthehej n besimin e idhujve t Kurejshit. Por, Bilali ishte i pathyeshm. Ai, nga e tr kjo tortur, as nuk ofshante, por nga thellsia e zemrs thoshte Nj... Nj...(duke aluduar se Allahu sht Nj). Ebu Bekri, kur e pa kt sken t tmerrshme, iu drejtua Umejes:

- A nuk ke frik prej Allahut pr kt njeri, q po e dnon n kt mnyr, o Umeje?!

Ai ia ktheu:

- Ti je ai q e ke prishur, e nse mundesh, shptoje tani?!

Ather Ebu Bekrit nuk i mbeti asgj tjetr vetm ta blej prej tij dhe e liroi. Ai veproi kshtu edhe me shum robr t tjer q kishin pranuar fen islame.

Ajo q i kishte ndodhur Bilalit i kishte ndodhur edhe shum besimtarve t tjer, sikurse Hababit, Amarit, babait t tij Jaserit dhe nns s tij Sumejes. Pejgamberi a.s. duke kaluar pran tyre i shihte duke u ndshkuar e, n pamundsi q ti merrte nn mbrojtje, i ngushllonte duke u thn:

- Durim familje e Jaserit, sepse shprblimi juaj sht xheneti!

Pejgamberi a.s. ndiente dhembje t madhe pr torturat dhe represaljet q u bheshin sahabve t tij dhe gjithnj ishte i preokupuar me kt shtje. Kshtu q ai u lejoi atyre q t braktisnin at ambient ngulfats e t shprngulen pr n Abisini (Etiopi). Kt rrug e morn tetdhjet burra e gra, n mesin e tyre ishte edhe Rukija - e bija e Pejgamberit a.s., dhe burri i saj, Osman ibnu Affani r.a. T gjith ata u nisn pr nj vend t panjohur dhe u shprnguln te nj popull pr t cilin nuk dinin asgj. Ata pr her t par kaluan detin dhe ia msyen nj t ardhmeje t panjohur. Mirpo, ajo q i shtyu t merrnin nj hap

Shembuj sakrificash

7

t till ishte imani i tyre i fort, para t cilit jan t lehta t gjitha sakrificat.

Sahabt e Pejgamberit a.s. vazhdojn t bjn sakrific pas sakrifice, e vet Pejgamberi a.s. ishte shembull m i mir se si lypset t bhen sakrificat pr hir t idealeve m t larta, derisa erdhi momenti vendimtar dhe sakrifica m e madhe. Ai ishte momenti i shprnguljes (hixhretit) pr n Medin, braktisja e familjes, farefisit, vendlindjes, atdheut, pasuris dhe m t dashurve. Sa sakrific e madhe sht kjo, prve pr besimtart e sinqert! Hixhreti nuk ishte fund i sakrificave, por fillim i sakrificave t tjera, t reja.

Nse hixhreti n fillim t Islamit ishte kusht pr pranimin e Islamit t nj muslimani, Pejgamberi a.s., pas lirimit t Meks at e zvendsoi me xhihadin dhe qllimin e sinqert. Pr kt, sht obligim i muslimanve ti korrigjojn qndrimet e tyre, me qllim q ato t jen n prputhje me fen e tyre, e ai sht xhihadi dhe qllimi i sinqert vetm pr Allahun, Krijuesit t botve, pr hir t vlerave dhe normave me t cilat erdhi Islami, q t jemi t denj t quhemi musliman.

Msimi q duhet t msojm t gjith nga kjo periudh npr t ciln kaloi Pejgamberi a.s. dhe sahabt e tij sht se kurdoher q besimi (imani) sht i ngulitur n shpirt, ather t gjitha sakrificat jan t lehta. do fitore krkon nj mim tejet t lart, i cili patjetr lypset t paguhet. Pr kt fe, t ciln ne e trashguam nga t part tan dhe nn hijen e t cils jetojm, muslimant e par flijuan jetn dhe pasurin e tyre si dhe do gj t shtrenjt q patn. Mu pr kt Allahu i shprbleu ata pr sakrificat e tyre, e lartsoi shtjen e tyre, i bri t pavdekshm, iu mundsoi t sundojn n tok, i bri prijs dhe trashgimtar n t.

Mbetet detyrim pr secilin prej nesh q ti prvetsoj kto msime dhe ta pyes veten ka bri ai pr ruajtjen e ksaj trashgimie, t ciln na e lan amanet t part tan.

Mr. Qemajl Morina

8

Fragmente nga jeta e sahabve Libr pr t rinj dhe t reja (Pjesa e par)

SEID IBNU AMIR EL-XHUMEHIJ

TUFEJL IBNU AMR ED-DEVSIJ

ABDULLAH IBNU HUDHAFE ES-SEHMIJ

UMEJR IBNU VEHBI

EL-BERRAU IBNU MALIK EL-ENSARIJ

UMMU SELEMEJA

THUMAME IBNU UTHALI

EBU EJJUB EL-ENSARIJ

AMR IBNUL XHAMUHU

ABDULLAH IBNU XHAHSHI

9

SEID IBNU AMIR EL-XHUMEHIJ

Seid ibnu Amir El-Xhumehij sht njeriu q bleu ahiretin me dynja dhe preferoi Allahun dhe

Pejgamberin e Tij mbi kdo tjetr.

Historiant

I riu Seid ibnu Amir El-Xhumehij ishte njri prej atyre mijrave q kishin dalur n vendin e quajtur Tenim, jo larg Meks, me ftesn e paris kurejshite, q t jen dshmitar t ekzekutimit me vdekje t HUBEJB IBNU ADIJJIT, njrit prej sahabve t Muhammedit a.s., t cilin e kishin zn tradhtisht kurejshitt.

Fuqia e tij e pafrenueshme rinore i kishte mundsuar t deprtoj n mesin e turms, derisa arriti te paria e Kurejshit, ku ishte Ebu Sufjan ibnu Harbi, Safvan ibnu Umeje e shum t tjer, t cilt shkonin n krye t kolons.

Kjo i bri t mundur q ta shoh robin e kurejshitve t lidhur me pranga, ndrsa turma e grave, fmijve dhe e t rinjve e shtynin n drejtim t sheshit t ekzekutimit (trekmbshit). Kte e bnin n shenj hakmarrjeje ndaj Muhammedit a.s. pr t vrart e tyre n betejn e Bedrit.

Kur turma e madhe arriti me robin e saj n vendin e caktuar pr ekzekutimin e tij, i riu Seid ibnu Amir el-Xhumehij qndroi me shtatin e tij t hedhur duke e soditur Hubejbin se si e onin te trekmbshi, ku edhe ia zgjidhn prangat. Ather u dgjua zri i tij i fuqishm dhe i qet n mesin e ulurimave t grave dhe t fmijve duke thn:

Nse dshironi, m lejoni ti fal dy rekate para se t m ekzekutoni!

10

Pastaj e pa Hubejbin se si u kthye kah Qabeja dhe i fali dy rekate. Oh, sa bukur i fali dhe sa mir i kompletoi!

Pastaj e pa se si iu kthye paris s popullit duke u thn:

Betohem n Allahun, se sikur t mos kishit menduar se po e zgjas namazin nga frika prej vdekjes, do t isha falur m gjat!

M von e pa me dy syt e vet se si populli e masakronte Hubejbin pr s gjalli, duke ia prer nj nga nj gjymtyrt e trupit e duke e pyetur:

- A dshiron q Muhammedi t jet n vendin tnd e ti t shptosh?!

Derisa gjaku shkonte si rrke prej trupit t tij, Hubejbi prgjigjej:

- Betohem n Allahun se nuk do t dshiroja t jem i qet me gruan dhe fmijt e mi, nse Muhammedi a.s. theret, qoft edhe nga nj therr.

Kur i dgjuan kto prgjigje prej tij, t pranishmit i ngritn duart e tyre dhe brohoritn me z t lart: Mbyteni, mbyteni!!!

Pastaj Seid ibnu Amiri e pa Hubejbin se si e qonte shikimin e tij nga qielli, e ai ishte mbi drrasn e ekzekutimit, dhe lutej duke thn:

- O Zoti im, mbyti ata, q t gjith, dhe mos e prjashto asnj! Pastaj dha shpirt e n trupin e tij nuk mund t numroheshin t rnat e shpatave dhe t goditurat e shtizave.

***

Kurejshitt u kthyen n Mekke dhe n rrmujn e ndodhive t reja harruan trupin e Hubejbit dhe vrasjen e tij.

Mirpo, djaloshi i ri, Seid ibnu Amir el-Xhumehij, asnj-her nuk e hoqi nga mendja Hubejbin.

Hija e tij i paraqitej n ndrr kur ai flinte, e kur ishte zgjuar ai e shihte hijen e tij. Gjithnj e kishte parasysh pamjen e tij duke i falur ato dy rekate, t cilat i fali n qetsi,

11

ndonse ishte para drrass s varjes dhe gjithnj i dukej se po e dgjon zrin e tij kur ai lutej kundr kurejshitve dhe kishte frik se mos do ta godas rrufeja apo dika tjetr nga qielli.

Rasti i Hubejbit i msoi Seidin at q m par nuk e dinte. Msoi se jeta e vrtet sht besim dhe luft dhe se pr besimin dhe bindjen tnde vlen t luftosh deri n vdekje.

Msoi, po ashtu, se besimi i fort bn udira dhe mrekullira.

Seidi msoi se njeriu t cilin aq shum e donin sahabet e tij patjetr duhet t jet Pejgamber i prkrahur nga Zoti.

Kur i pa dhe i kuptoi t gjitha kto, Allahu xh. sh., ia hapi zemrn pr Islam. N nj rast, ndrsa ndodhej n nj tubim t madh, ai u ngrit dhe e shpalli distancimin e tij nga mkatet e kurejshitve, duke i braktisur idhujt dhe bestytnit e injorancs s tyre dhe e shpalli haptazi se ai e pranoi fen islame.

***

M von, Seid ibnu Amiri emigroi n Medin, e shoqroi Pejgamberin a.s. dhe ishte pjesmarrs n betejn e Hajberit dhe n betejat e mvonshme.

Pasi Muhammedi a.s. ndrroi jet dhe kaloi n jetn e amshueshme, duke qen i knaqur ndaj tij, Seidi edhe pas vdekjes s tij mbeti shpat e mpreht n kohn e Ebu Bekrit dhe Omerit r.a. Ai ishte shembull i rrall i besimtarit, i cili e kishte bler ahiretin me dynja dhe e kishte preferuar knaqsin dhe shprblimin e Allahut xh. sh. mbi epshet e shpirtit dhe knaqsit e trupit.

***

T dy halifet e Pejgamberit a.s. e njihnin mir Sied ibnu Amirin, besnikrin dhe devotshmrin e tij, e prandaj edhe i dgjonin kshillat e tij.

12

N ditt e para t sundimit t Omer ibnul Hattabit hyri tek ai dhe iu drejtua me kto fjal:

- O Omer, t kshilloj t kesh frik Allahun n marr-dhniet me njerzit e jo t kesh frik prej njerzve n marrdhniet me Allahun. Fjala jote t mos vij n kundr-shtim me veprn tnde, sepse fjala m e mir sht ajo t ciln e vrteton vepra!

- O Omer: Bhu i njjt pr t gjith muslimant, fatin e t cilve Allahu ta besoi ty, si ndaj atyre q i ke t afrt dhe atyre q i ke t largt. Dshiroju at q dshiron pr vetveten dhe familjen tnde. Mos ia dshiro t keqen atyre, ashtu si nuk ia dshiron t keqen vetvetes dhe familjes tnde. Bhu i qndrueshm n vshtirsi, n emr t s vrtets. N rrugn e Allahut mos u frikso prej qortimit t askujt!

Omeri pastaj pyeti:

- Kush mund ta bj kt, o Seid?!

Ai u prgjigj:

- Kt mund ta bj nj njeri si ti, t cilit Allahu ia besoi fatin e umetit t Muhammedit a.s. dhe n mes tij e Allahut nuk sht askush tjetr.

***

Pas ksaj bisede, Omeri r.a. e ftoi Seidin q ta ndihmoj dhe i tha:

- O Seid, un po t emroj vali t Himsit.2

Seidi iu prgjigj:

- O Omer, pasha Allahun, mos m drejto nga kjo bot e ta harroj ahiretin!

Omeri i hidhruar ia ktheu:

2 Qytet n Siri, ndrmjet Damaskut dhe Halepit. N t gjendet varri i

heroit t madh islam - Halid ibnu Velidit.

13

- sht me ju?! M keni varur n qaf tr kt barr (hilafetin) - udhheqjen e muslimanve - e pastaj m lni vetm!!

Ather Seidi ia ktheu:

- Pasha Allahun, nuk do t l!

Pastaj Omeri e emroi vali t Himsit dhe i tha:

- A t caktoj nj pag t rregullt?

Seidi iu prgjigj:

- t bj me t, o prijs i muslimanve?! Ajo q m ndahet nga fondi i pasuris s muslimanve i plotson nevo-jat e mia dhe m tepron.

Pastaj shkoi n Hims...

Nuk shkoi shum koh dhe erdhi tek Omeri nj delegacion nga Himsi, n t cilin ai kishte besim t plot.

Omeri iu drejtua atyre me kto fjal:

- Shkruani emrat e t varfrve t Himsit q tu jepet nj ndihm e cila do tua plotsoj nevojat m elementare t tyre.

Delegacioni e prpiloi listn e t varfrve dhe ia dorzoi Omerit r.a., e n mesin e t varfrve gjendej edhe emri i Seid ibnu Amirit.

Kur Omeri e pa emrin e tij pyeti:

- Kush sht ky Seid ibnu Amir?!

Ata iu prgjigjn:

- Valiu yn.

Omeri pyeti prsri:

- Valiu juaj i varfr?!

Ata u prgjigjn:

- Po, pasha Allahun, kalojn dit t tra e n shtpin e tij nuk ndizet zjarri.

Duke i dgjuar kto fjal, Omeri qau derisa lott iu bashkuan n mjekr. Mori nj mij dinar dhe i vuri n nj qese dhe tha:

14

- Prcillni Seidit t falat e mia dhe i thujini: Halifeja e muslimanve ti ka drguar kto t holla pr disa nevoja personale.

***

Delegacioni shkoi te Seidi dhe ia solli qesen. E shikoi at dhe kur i pa dinart filloi ti largoj duke thn:

- Ne jemi t Allahut dhe tek Ai do t kthehemi!

Ishte goditur sikur ti kishte ndodhur ndonj fatkeqsi. Kur e vrejti kt gruaja e tij nxitoi tek ai pr ti dal n ndihm dhe e pyeti:

- ka t ka ndodhur, o Seid?!

A mos ka vdekur halifeja i muslimanve?!

Seidi u prgjigj:

- Jo, dika m e madhe se ajo.

Kur ajo prsri e pyeti: - A mos kan psuar muslimant disfat n ndonjren prej betejave t tyre?!

Seidi prsri u prgjigj:

- Jo, dika edhe m e madhe.

Ather ajo pyeti:

- ka mund t jet m e madhe se kjo?!

Ai u prgjigj:

- Ka hyr tek un dynjaja, q t ma prish ahiretin, dhe hyri e keqja n shtpin time.

Gruaja tha:

- Largoje at! - duke mos ditur asgj pr dinart.

Ai e pyeti:

- A do t m ndihmosh?

Ajo u prgjigj:

- Po.

Seidi i mori dinart dhe i ndau n qese t vogla e pastaj ua ndau muslimanve t varfr.

15

***

Pas nj kohe t shkurtr Omeri shkoi n vizit n Sham pr t par pr s afrmi gjendjen e popullit. Pastaj arriti n Hims, q quhej El-Kuvejfe (Kufa e vogl), pr shkak t ankesave t shumta t banorve t Himsit ndaj valive t tyre, ashtu sikurse vepronin banort e Kufes n Irak.

Me rastin e ardhjes s Omerit r.a. banort e Himsit kishin ardhur pr ta prshndetur e ai i pyeti:

- Si sillet valiu juaj!

Ata u ankuan dhe prmendn katr shtje, seciln m t madhe se tjetrn.

Omeri tregon e thot: I bra bashk banort e Himsit dhe valiun e tyre dhe e luta Allahun q t mos m zhgnjej n t, sepse kisha besim t madh.

Kur u bn s bashku tek un, ata dhe valiu i tyre, u thash:

- Pr ka ankoheni nga valiu juaj?

Ata u prgjigjn:

- Nuk paraqitet n mes nesh vetm pasi kalon nj pjes e mir e dits.

I thash: thua pr kt, o Seid?

Heshti pak e pastaj tha:

- Pasha Allahun, nuk kam dashur t flas pr kt. Mirpo, pasi po m pyetni, po ju tregoj. Familja ime nuk ka shrbtor, prandaj un do mngjes e prgatis brumin dhe e l nj koh derisa t vij e pastaj i gatuaj bukt. Pas ksaj marr abdes dhe dal n popull.

Omeri pastaj pyeti:

- Cila sht ankesa tjetr?

Ata than:

- Askujt nuk i prgjigjet n ftes gjat nats.

I thash: thua pr kt, o Seid?

16

U prgjigj:

- Pasha Allahun nuk kam dashur ta nxjerr n shesh kt. Un ditn ia kam kushtuar nevojave t popullit, kurse natn e kam caktuar ti bj ibadet Allahut xh.sh.

Omeri pyeti prap:

- Cila sht ankesa tjetr?

Ata u prgjigjn:

- Nuk paraqitet te ne nj her n muaj.

E pyeta: thua pr kt, o Seid?

Ai u prgjigj:

- Nuk kam shrbtor, o udhheqs i muslimanve, dhe nuk kam rroba t tjera prve ktyre q kam n trupin tim. Kto i laj nj her n muaj dhe i l t thahen, e kur t thahen i vesh dhe dal n popull dikur von, nga fundi i dits.

Pastaj Omeri pyeti prsri:

- Pr far ankoheni tjetr?

Ata u prgjigjn:

- Shum her thellohet n mendime, kur rrim s bashku, saq nuk di se ku sht.

E pyeta: thua pr kt, o Seid?

U prgjigj:

- Isha dshmitar i mbytjes s Hubejb ibnu Adijjit, kur un isha pabesimtar. E kam par se si kurejshitt ia prenin gjymtyrt e trupit nj nga nj dhe i thonin:

A do t dshiroje q Muhammedi t jet n vendin tnd?

Ndrsa ai prgjigjej:

Pasha Allahun, nuk do t dshiroja q un t jem i qet me familjen time e me fmijt e mi e Muhammedi t theret qoft edhe prej nj therre. Betohem n Allahun se doher q m kujtohet ajo dit dhe i bj pyetje vetvetes prse nuk i dola n ndihm, m kap frika se Allahu nuk do t ma fal kt dhe pr kt arsye kaloj n at gjendje.

17

Pas ksaj Omeri tha:

- Falnderimi i qoft Allahut, q nuk m zhgnjeu n paragjykimet e mia ndaj Seidit.

Pastaj nxori nj mij dinar dhe ia dhuroi Seidit pr ti plotsuar disa nga nevojat e tij m elementare.

Kur i pa gruaja e tij tha:

- Falnderimi i qoft Allahut, i cili na liroi prej shrbimit tnd. Blej gjrat ushqimore dhe merre me pag nj shrbtor.

Seidi ia ktheu:

- A ke propozim m t mir se ky?

Gruaja pyeti:

- Cili sht ai?!

Ai u prgjigj:

- Ia japim Atij q na i kthen, ather kur ne kemi nevoj shum t madhe pr t.

Gruaja pyeti:

- Kujt?!

- Ia japim dikujt pr Allahun, si hua m t mir.

Gruaja ia ktheu:

- Allahu t shprbleft me t gjitha t mirat!

Ende pa u larguar nga tubimi, dinart i shprndau n disa qese dhe i tha njrit nga familja e vet:

- Drgoja kta dinar t vejs s filanit dhe jetimave t filanit, t varfrve t familjes s filanit dhe atyre q kan nevoj prej familjes s filanit.

* * *

Allahu qoft i knaqur me Seid ibnu Amir el-Xhumehiun. Ai ishte prej atyre q u jepte prparsi t tjerve para vetvetes, edhe pse ai kishte nevoj pr pasuri.

18

TUFEJL IBNU AMR ED-DEVSIJ

O Zoti im, bji atij nj shenj q do ta ndihmoj n bamirsi!

Nga lutja e Pejgamberit a.s. pr t.

Tufejl ibnu Amr Ed-Devsij, ishte prijs i fisit Devs n kohn e injorancs (n periudhn paraislame), njri prej njerzve m me autoritet t paris arabe dhe prej njerzve m t ndershm, t rrall, t asaj kohe.

Tek ai asnjher nuk hiqej vorbulla nga zjarri, dhe as nuk mbyllej dera e shtpis para mysafirve.

Ushqente t uriturit, siguronte t friksuarit dhe streh-onte ata q krkonin strehim.

Prve ksaj, ai ishte mendjeholl, i zgjuar, poet i ndje-shm dhe orator.

* * *

Nj dit prej ditsh, Tufejli u largua nga vendbanimi i popullit t tij n Tuhame dhe u nis pr n Meke. N at koh rrmuja e lufts ndrmjet Pejgamberit a.s. dhe pabe-simtarve kurejshit kishte arritur kulmin. Secila pal dshiro-nte t prfitonte n ann e vet sa m shum miq dhe aleat. Ndrsa Pejgamberi a.s. i lutej Krijuesit t vet, e arma e tij e vetme ishte besimi i vrtet.

Pabesimtart kurejshit i ishin kundrvn thirrjes s tij, e luftonin me do mjet dhe n do mnyr i largonin njerzit nga feja.

19

Tufejli u gjet n kt luft i paprgatitur dhe do t hyj n t pa ndonj qllim t caktuar.

Ai nuk kishte ardhur n Meke pr kt qllim, e as q i kishte shkuar ndrmend ndonjher pr konfliktin e mpar-shm ndrmjet Muhammedit dhe kurejshitve.

Rreth ktij konflikti, Tufejli prjetoi nj ndodhi q konsiderohet prej tregimeve m t uditshme. Ta dgjojm pra.

Tufejli tregon e thot:

Arrita n Meke. Posa m pan, paria e Meks u nisn nga un. M pritn shum mir dhe m nderuan me nj mikpritje q nuk mbahet n mend.

Pastaj u tubuan rreth meje m t zgjedhurit e kurej-shitve dhe m than:

- O Tufejl! Ti erdhe n vendin ton. Ky njeri, i cili pretendon se sht Pejgamber, na ka prar dhe na ka prishur. Ne kemi frik se mos do t ndodh me ty dhe me popullin tnd ajo q na ka ndodhur neve. Kujdes, e mos fol me at njeri! As mos dgjo prej tij asgj, sepse ai ka disa fjal, t cilat i ngjajn magjis: e ndan fmijn prej prindit, vllan prej vllait e gruan prej burrit.

* * *

Tufejli pastaj vazhdon e thot:

- Betohem n Allahun se, derisa m tregonin lajme t uditshme pr t dhe duke m friksuar mua dhe popullin tim pr veprat e tij t uditshme, vendosa q t mos i afrohem atij, t mos i flas e as t mos dgjoj prej tij asnj fjal.

N mngjes hert u zgjova dhe shkova pr t br tavaf rreth Qabes, q t krkoj ndihm nga idhujt e vndosur n t, ku bnim haxhin dhe i adhuronim ata. Para se t nisesha, i mbylla t dy vesht me pambuk, nga frika se mos do t deprtojn tek un fjalt e Muhammedit.

20

Mirpo, posa hyra n Qabe, e pash Muhammedin duke u falur, e falur q ndryshonte nga t falurit ton, edhe adhurimi i tij ndryshonte nga adhurimi yn. Pamja e tij m magjepsi dhe mnyra e adhurimit t tij m mahniti. E pash veten duke iu afruar atij padashje dhe pr nj ast e gjeta veten pran tij. Deshi Allahu t arrij te vesht e mi ajo q thoshte ai. Dgjova fjal tejet t bukura dhe thash me vete:

Medet pr ty, o Tufejl!

Ti je njeri i menur dhe poet. Je n gjendje t dallosh t mirn prej t keqes. t pengon ty t dgjosh prej ktij njeriu se thot?

Nse ajo q thot sht e mir, e pranon, e nse sht e keqe, e l.

Tufejli pastaj vazhdon rrfimin e tij:

Qndrova aty derisa u largua Pejgamberi a.s. dhe u nis pr n shtpin e vet. U nisa menjher pas tij dhe, ndrsa ai hyri n shtpin e tij dhe deshi ta mbyll dern, e arrita dhe i krkova leje t hyj me t. Menjher ia fillova biseds dhe i thash:

- O Muhammed! Populli yt m ka thn pr ty kshtu e ashtu. Betohem n Allahun se m friksuan prej teje deri n at shkall saq i mbylla t dy vesht me pambuk me qllim q t mos dgjoj prej teje asgj. Mirpo, deshi Zoti e dgjova dika dhe e hetova se sht e bukur.

M trego pr shtjen tnde. Pejgamberi a.s. i tregoi n detaje dhe ia lexoi atij kaptinn El-Ihlas dhe El-Felek.

Tufejli pastaj thot:

- Betohem n Zotin se asnjher nuk kam dgjuar fjal m t bukura se fjalt e tij dhe as q kam par njeri me parime dhe msime m t drejta.

N at moment ia dhash dorn dhe dshmova se nuk ka Zot tjetr prve Allahut, dhe se Muhammedi sht i Drguari i Tij, dhe kshtu hyra n fen islame.

21

Tufejli pataj vazhdon rrfimin e tij:

- Pas ksaj qndrova nj koh n Meke pr ti msuar bazat e fes islame dhe msova prmendsh disa pjes t Kuranit. Kur vendosa t kthehem te populli im, Pejgamberit a.s. i thash:

- O i Drguari i Allahut! Fjala ime ka pesh n fisin tim. Un do t kthehem te populli im dhe do ti ftoj ata n fen islame. Lute Zotin t m jap nj shenj, q do t m ndih-moj n thirrjen time. Ather Pejgamberi a.s. tha: O Zoti im, jepi ktij nj shenj!

U nisa pr te populli im dhe kur arrita n nj vend t lart, prej ku dukeshin shtpit e tyre, n mes t syve t mi u paraqit nj drit, nj si kandil, e thash:

- O Zoti im, bje at jasht fytyrs sime, sepse kam frik se ata do t mendojn se ky sht dnim pr mua, pr shkak t braktisjes s fes s tyre.

Posa hyra n shtpin time, hyri babai im i shtyr n mosh dhe i thash:

- Largohu prej meje, o babai im! Ti nuk je imi e as un nuk jam yti!

Babai i habitur ma ktheu:

- Prse, o biri im?!

Iu prgjigja:

- Un jam br musliman dhe kam kaluar n fen e Muhammedit a.s.

Babai ma ktheu:

- N rregull, biri im. Feja jote sht edhe feja ime!

Ather i thash:

- Shko lahu dhe pastroi rrobat, e pastaj eja tek un q ta msoj at q kam msuar un.

Babai shkoi e u la, i pastroi rrobat e veta dhe pastaj erdhi. Ia paraqita fen islame dhe e pranoi.

Pas tij erdhi gruaja ime, s cils i thash:

22

- Largohu prej meje, sepse nuk jam yti e as ti nuk je imja!

Gruaja e habitur ma ktheu:

- Prse?! T betohem n baban dhe nnn time?!

Iu prgjigja:

- Na ka ndar feja islame. Un kam pranuar Islamin, fen e Muhammedit.

Ather ajo tha: Feja jote sht edhe feja ime.

I thash: - Shko, pastrohu me ujin e Dhish-Shera! E Dhish -Shera ishte nj idhull i posam pr fisin Devs, rreth t cilit zbriste uj nga kodra.

Gruaja e habitur ma ktheu:

- T betohem n baban dhe nnn time, a mos po u ndodh fmijve ndonj e keqe nga Dhush-Shera?

Ia ktheva me hidhrim:

- Medet pr ty dhe pr Dhush-Sheran?! T thash shko dhe pastrohu atje, larg prej syve t njerzve, e un t garantoj ty se ai gur i shurdhr nuk sht n gjendje t t bj asgj.

Shkoi dhe u pastrua. Pastaj u kthye. Ia paraqita fen islame dhe e pranoi.

Pastaj e thirra fisin tim Devs, por ata ngurruan ti prgjigjen thirrjes sime, prve Ebu Hurejres, i cili ishte m i shpejti n pranimin e fes islame.

* * *

Tufejli pastaj vazhdon e thot:

Shkova te Pejgamberi a.s. n Meke bashk me Ebu Hurejren. Posa m pa, Pejgamberi a.s. u gzua pr ardhjen time dhe m pyeti:

- ka ka, o Tufejl?!

23

Iu prgjigja:

- Zemra t ngurta dhe mosbesim i madh. N fisin tim Devsin ka triumfuar e keqja dhe amoraliteti.

Pejgamberi a.s. u ua, mori abdes, u fal dhe i ngriti duart lart kah qielli. Ebu Hurejre tregon:

Kur e pash ashtu, m hyri frika se mos po e mallkon popullin tim e do t shkatrrohet dhe thash: Medet pr popullin tim!

Mirpo, Pejgamberi a.s. filloi ti lutet Allahut me kto fjal:

- O Zoti im, udhzoje Devsin!!! O Zoti im, udhzoje Devsin!!! O zoti im, udhzoje Devsin!!!

Pastaj u kthye kah Tufejli dhe tha:

- Kthehu te populli yt, sillu but me ta dhe thirri ata n fen islame!

* * *

Tufejli pastaj vazhdon e tregon:

- Derisa un isha n mesin e fisit Devs duke i thrritur ata n fen islame, Pejgamberi a.s. u shprngul n Medin. Ndrkoh ndodhi lufta e Bedrit, e Uhudit dhe e Hendekut. Nj dit prej ditsh shkova te Pejgamberi a.s. dhe me mua ishin tetdhjet shtpi t fisit Devs, t cilt kishin pranuar fen islame. Kjo e gzoi pa mas Pejgamberin a.s. dhe na dhuroi nj pjes nga preja e lufts s Hajberit, kurse ne i tham:

- O i Drguari i Allahut, na cakto neve krahun tnd t djatht n do luft dhe le t jet shenja jon mebrur.

Tufejli pastaj vazhdon rrfimin e tij:

- Vazhdimisht isha me Pejgamberin a.s., deri n lirimin e Meks dhe nj dit prej ditsh i thash:

- O i Drguari i Allahut m drgo te Dhul-keffejni, idhull i Amr ibnu Hamemes, q ta djeg at... Pejgamberi

24

a.s. m lejoi dhe shkova tek idhulli n krye t nj ete t popullit tim.

Posa arrita tek idhulli dhe desha tia v zjarrin, rreth tij u tubuan grat, burrat dhe fmijt, e vzhgonin dhe pritnin se do t gjuaj rrufeja, nse i bja fardo dmi Dhul-keffejnit.

Mirpo, n prezencn e adhuruesve t tij u drejtova kah idhulli dhe nisa t fus zjarr n brendin e tij, duke recituar;

O Dhul-keffejn, nuk jam prej adhuruesve t tu.

Lindja jon sht m e vjetr se lindja jote.

Un e ndeza zjarrin n brendin tnde.

Me shkatrrimin e idhullit Dhul-keffejn u shkatrrua do gj q kishte mbetur nga mosbesimi n fisin Devs dhe i tr populli pranoi fen islame.

Pas ksaj ngjarje, Tufejl ibnu Amr Ed-Devsij mbeti me Pejgamberin a.s. derisa i Drguari i Allahut ndrroi jet.

Pas vdekjes s Pejgamberit a.s. dhe me kalimin e hilafetit n duart e Ebu Bekr Es-Sidikut, Tufejli me gjith t birin ishte n shrbim t halifes s Pejgamberit a.s.

Posa filluan luftrat kundr renegatve t fes islame, Tufejli u mobilizua s bashku me t birin e tij, Amrin, n krye t ushtris s muslimanve n luft kundr Musejleme el-Kedh-dhabit.

Gjat rrugs s tij pr n Jemame pa nj ndrr, t ciln ua tregoi shokve t vet dhe u tha:

- Un kam par nj ndrr. Cili prej jush mund t ma shpjegoj domethnien e saj?

Shokt e pyetn:

- far ke par?

Tufejli u prgjigj:

- Pash se i kisha qethur flokt, nj zog doli prej gojs sime, nj grua m futi n barkun e saj dhe se djali im Amri filloi t m krkoj me t shpejt, mirpo dika e pengoi q t m bashkangjitet.

25

Shokt i than:

- Dhasht Zoti e t jet mir.

Tufejli iu ktheu atyre:

- Pasha Allahun, sa m prket mua, un e kam shpjeguar at.

Sa i prket qethjes s flokve t mi, kjo do t thot se mua do t m prehet koka.

Ndrsa shpendi q doli prej gojs sime, ai sht shpirti im.

Kurse gruaja, e cila m futi n barkun e saj, simbolizon tokn n brendin e s cils do t varrosem.

Por, edhe dshira ime e kahershme sht q t vdes shehid.

Ndrsa krkesa e birit tim dhe nxitimi i tij pas meje do t thot se edhe ai do t krkoj t bjer shehid sikurse un, me lejen e Zotit xh.sh., mirpo, ai do ta arrij kt m von.

N luftn e Jemames, sahabi i ndershm, Tufejl ibnu Amr Ed- Devsij, tregoi trimri t rrall, derisa ra shehid n fushn e betejs. Ndrsa i biri i tij, Amri, vazhdoi t luftoj derisa e lodhn plagt dhe iu pre dora e djatht. Pas mbarimit t betejs, u kthye n Medin duke ln n mejdanin e lufts baban dhe dorn e vet.

N kohn e sundimit t Omer ibnul Hattabit, Amr ibnu Tufejli shkoi nj her n vizit tek ai dhe ndrkoh Omerit ia solln ushqimin dhe t gjith njerzit q ndodheshin aty u uln n sofrn e Omerit, prve Amrit, i cili u largua. Kur Omeri vrejti mosprezencn e tij, pyeti:

- far ke, o Amr?! Ndoshta ti nuk deshe t ulesh pr shkak se turprohesh prej dors sate.

Amri u prgjigj:

- Po. O halife (sundues) i besimtarve...

Omeri, ather ia ktheu:

- Betohem n Allahun se nuk do ta krkoj kt ushqim derisa mos ta prziesh me dorn tnde t prer. Betohem n

26

Allahun se nuk sht asnjri n mesin ton q nj pjes e tij e ka n xhenet, prve teje, - duke aluduar n dorn e tij.

* * *

ndrra e rnies shehid i dilte parasysh vazhdimisht, q nga koha kur ishte ndar prej babait. Kur u zhvillua lufta e Jermukut, Amri nxitoi t marr pjes n t, bashk me t tjert, dhe n betej e sipr, n kulmin q kishte arritur lufta, ai ra shehid, gj q edhe e kishte paralajmruar babai i tij disa vjet m par.

Allahu xh.sh. e mshiroft Tufejl ibnu Amrin. Ai ishte shehid dhe baba i shehidit.

27

ABDULLAH IBNU HUDHAFE ES-SEHMIJ

do musliman ka t drejt ta puth kokn e Abdullah ibnu Hudhafes dhe un i pari e bj kt.

Omer ibnul Hattabi

Heroi i tregimit ton sht nj njeri nga sahabt, i cili quhet ABDULLAH IBNU HUDHAFE ES-SEHMIJ.

Historia ka mundsi t kaloj para ktij njeriu ashtu sikurse kaloi para miliona arabve para tij pa i prmendur fare.

Mirpo, Islami madhshtor ia bri t mundur Abdullah ibnu Hudhafes t takohet me dy sundimtart e bots s asaj kohe: Kisran e persianve dhe Cezarin, perandorin e romak-ve, dhe me secilin prej tyre t ket nga nj ndodhi, t cilat do ti ruaj kujtesa e kohs dhe do ti rrfej historia.

* * *

Ngjarja e tij me Kisran e persianve ndodhi n vitin e gjasht t hixhretit, kur Pejgamberi a.s. vendosi ti drgoj disa prej sahabve t vet me mesazhe mbretrve dhe perandorve t huaj, me an t t cilve i ftoi n fen islame.

Muhammedi a.s. ishte i vetdijshm pr rrezikun q mbarte n vete ky mision.

Emisart e tij do t shkonin n vende t largta, t cilat nuk kishin pasur rast ti vizitonin m par. Ata nuk kishin

28

njohuri pr gjuht e atyre popujve e as nuk ua dinin temperamentin mbretrve t tyre.

Pastaj, do ti ftonin ata mbretr t braktisnin fet e tyre dhe t hiqnin dor nga pozitat dhe pushteti q mbanin dhe t hynin n fen e nj populli, i cili deri dje ishte i nnshtruar prej tyre.

Vrtet ky ishte nj udhtim i rrezikshm. Ai i cili merrte guximin t nisej n at rrug, ishte i humbur, ndrsa ai q kishte fat t kthehej prej saj, ishte i lindur pr s dyti.

Prandaj Pejgamberi a.s. i tuboi shokt e vet dhe u foli atyre. Pasi falnderon Allahun xh.sh., si e kishte zakon, iu drejtua sahabve t vet me kto fjal:

- Un dshiroj ti drgoj disa prej jush te mbretrit e huaj, prandaj mos polemizoni me mua ashtu si polemizuan t bijt e Izraelit rreth Isait, t birit t Mejremes.

Sahabt iu prgjigjn:

- O Pejgamber i Allahut, ne jemi n gjendje t kryejm do urdhr tndin, drgona kudo q dshiron ti!

* * *

Pejgambari a.s. i drgoi gjasht prej sahabve ti mbartin mesazhet e tij te mbretrit arab dhe ata joarab. N mesin e tyre ishte edhe Abdullah ibnu Hudhafe Es-She-mija. Ishte emisar i Pejgamberit a.s., q mbarte mesazhin e tij te Kisra i Persis.

* * *

Menjher pas udhzimeve t marra nga Pejgamberi a.s., Abdullah ibnu Hudhafe e prgatiti deven e tij. U prshndet me bashkshorten dhe fmijt dhe u nis n misionin e tij t shenjt, duke kaluar npr male t larta dhe rrafshina, i vetmuar, nuk kishte me vete ask, prve Allahut xh.sh. Pas nj udhtimi t gjat dhe t mundimshm, arriti n kryeqendrn e Persis, n pallatin e perandorit. Krkoi leje

29

pr t hyr te perandori dhe u tregoi ndihmsve t tij pr mesazhin, q kishte me vete.

Kur Kisra mori vesh pr kt, u vesh me stolit m t bukura perandorake dhe e ftoi parin dhe njerzit m me autoritet t marrin pjes n mexhlisin e tij. Ata iu prgjigjen ftess. Pastaj urdhroi q ti lejohet Abdullah ibnu Hudhafes t hyj n pallatin e tij.

Abdullahu hyri te Perandori i persianve i veshur me xhelabijen3 e tij t holl dhe me shallin e tij t bardh prej materiali t vrazhd, n t cilin dukej modestia arabe.

Megjithat, ai ishte kryelart, i vendosur. N tr trupin e tij ndiente fuqin e Islamit dhe n thellsin e zemrs s tij vlonte krenaria e imanit (besimit).

Posa e pa se ishte nisur n drejtim t tij, Kisra i dha shenj njrit prej njerzve t tij q tia merrte mesazhin prej dors, por Abdullahu i tha:

- Jo! Mua m ka urdhruar i Drguari i Allahut q kt mesazh ta dorzoj ty, personalisht n dor, dhe un nuk mund ta shkel urdhrin e t Drguarit t Allahut.

Ather, Kisra iu drejtua njerzve t tij:

- Lreni t afrohet pran meje!

Abdullahu iu afrua Kisras dhe ia dorzoi mesazhin e Pejgamberit a.s. me dorn e vet.

Kisra dha urdhr q t vij nj atip arab prej banorve t Hires.4 Pr nj ast hyri atipi, e Kisra e urdhroi ta hap mesazhin para tij dhe tia lexoj atij, n t cilin, prve t tjerash, shkruante:

Me emrin e Allahut, t Mshiruesit e Mirbrsit.

Prej Muhammedit, t Drguarit t Allahut, deri te Kisra, t madhit t Persis. Paqja qoft mbi at q i prmbahet udhzimit...!

3 Veshje tradicionale arabe, kmish e gjat deri n fund t kmbve.

4 Hire - vend n Irak, n mes t Nexhefit dhe Kufes.

30

Posa dgjoi vetm kt pjes t mesazhit n zemrn e Kisrs gufoi hidhrimi si zjarri. Fytyra e tij u skuq e u b all dhe i gufuan damart pr arsye se Pejgamberi a.s. kishte filluar mesazhin me emrin e vet. E trhoqi mesazhin prej dors s atipit t vet dhe nisi ta shqyej, pa e ditur fare se prmbajtje kishte n vazhdim, e n ndrkoh nisi edhe t brtas:

- Mua t m shkruaj kshtu, e ai sht robi im?!!

Pastaj dha urdhr q Abdullah ibnu Hudhafe t nxirret prej mexhlisit t tij dhe ashtu u veprua.

* * *

Abdullahu doli prej mexhlisit t Kisras dhe nuk dinte se ka do t bnte Allahu me t.

A do t mbytet apo do t lihet i lir?

Mirpo, pasi mendoi nj ast, tha:

Pasha Allahun, le t ndodh me mua kadoqoft, pasi q un e dorzova mesazhin e Pejgamberit a.s. Nuk vonoi, i hipi deves dhe u nis.

Pas nj kohe, Kisras i kaloi hidhrimi, urdhroi q t hyj tek ai Abdullahu, por ai nuk ishte. E krkuan n t gjitha ant, por ai kishte humbur pa shenj, pa gjurm.

E krkuan n rrugn q shpiente drejt Gadishullit Arabik, por m kot, ai kishte shkuar.

Kur kishte arritur n Medin, pas nj udhtimi t mundimshm, Abdullahu u paraqit te Pejgamberi a.s. dhe i tregoi se ka kishte ndodhur me Kisran dhe shqyerjen e mesazhit. Ather Pejgamberi a.s. tha:

- Allahu ia shkatrroft perandorin!!!

Ndrkoh, Kisra i shkruajti Badhanit, mkmbsit t tij n Jemen: Drgoja atij njeriu q sht paraqitur n Hixhaz dy njerz t fuqishm nga ana jote dhe udhroji ata t ma sjellin mua.

31

Pa humbur koh, Badhani drgoi dy njerz t fuqishm, nga m t afrtit e tij, te Pejgamberi a.s. dhe me vete ua dha nj letr n t ciln krkonte prej tij t nisej s bashku me ata pr tu takuar me Kisran pa u vonuar.

N bised me ta Badhani krkoi prej tyre q ta hulumto-jn shtjen e Pejgamberit a.s. dhe ti sjellin atij informata m t plota pr t.

* * *

Ata u nisn dhe pas nj kohe arritn n Taif, ku u takuan me disa tregtar t Kurejshit dhe n bised e sipr i pyetn ata edhe pr Muhammedin a.s. Ata u prgjigjn se ai gjendet n Jethrib. Tregtart e Kurejshit vazhduan rrugn e tyre t gzuar e t knaqur dhe filluan ti prgzonin kurejshitt me kto fjal:

- Gzohuni sepse Kisra do ti kundrvihet Muhammedit dhe do tju kursej prej sherrit t tij!

Ndrkoh t dy njerzit u drejtuan kah Medina dhe pas nj udhtimi t gjat arritn atje, e takuan Pejgamberin a.s. dhe ia dorzuan letrn e Badhanit duke i thn:

Mbreti i mbretrve, Kisra, i shkroi mbretit ton Badhanit, t drgoj dik q t t oj ty deri tek ai. Ne kemi ardhur q t nisesh me ne; nse vjen, do ti flasim Kisras pr at q sht n t mirn tnde dhe t t kursej nga keqtrajtimet dhe torturat. Nse e refuzon kt, ti e njeh fuqin dhe vrazhdsin e tij pr t shkatrruar ty dhe popullin tnd.

Pejgamberi a.s. buzqeshi dhe u tha atyre:

- Kthehuni sot te devet tuaja dhe ejani nesr tek un!

Kur erdhn t nesrmen te Pejgamberi a.s. e pyetn:

- A je prgatitur t udhtosh me ne pr tu takuar me Kisran?

32

Pejgamberi a.s. u prgjigj:

- Nuk do ta takoni Kisran pas sotit. At e vrau Allahu. At e prmbysi prej pushteti i biri Shirevejhi, n kt nat dhe n kt muaj.

Ia hodhn nj vshtrim fytyrs s Pejgamberit a.s. dhe dukeshin shenjat e habis n fytyrat e tyre, pastaj i than:

- A e di se far je duke thn?! A ti shkruajm Badhanit pr kt?!

Pejgamberi a.s. ua ktheu:

- Po. Thojini po ashtu se feja ime do ta mbuloj tr territorin e perandoris s Kisras. Nse e pranon fen islame, do t ta jap at q sht nn sundimin tnd dhe do t t bj sundues t popullit tnd.

Doln prej Pejgamberit a.s. dhe u nisn t shkojn te Badhani pr ta informuar pr tr at q kishin par dhe dgjuar.

Pasi i dgjoi Badhani me vmendje, u tha:

- Nse ajo q ka thn sht e vrtet, ather ai sht Pejgamber, e nse jo, ather ne do t kemi tjetr qndrim ndaj tij.

Nuk shkoi shum koh dhe Badhanit i arriti letra e Shirevejhit, n t ciln shkruante:

Ju bjm me dije se un e kam mbytur Kisran dhe kt nuk e kam br pr asgj tjetr, por vetm n shenj hakmarrjeje pr popullin tim. Ai lejoi mbytjen e njerzve m t ndershm, e grat e tyre i merrte robresha dhe ua konfiskonte pasurin. Posa t arrij letra ime, bindju urdhrit tim, ti dhe t gjith ata q jan me ty!

Posa prfundoi Badhani letrn e Shirevejhit, e hodhi n nj an dhe e shpalli pranimin e fes islame dhe me t e pranuan Islamin t gjith persiant q ishin n Jemen.

Kjo ishte ngjarja q kishte ndodhur n takimin e Abdullah ibn Hudhafes me Kisran e Persis.

Cila ishte ngjarja q kishte ndodhur n takimin me Cezarin, t madhin e Roms (Bizantit).

33

Takimi i tij me Cezarin ndodhi gjat sundimit t Omer ibnul Hattabit r.a. Ai takim ishte prej ngjarjeve m madh-shtore n histori.

N vitin e nntmbdhjet t hixhretit Omeri r.a. drgoi nj ekspedit ushtarake pr t luftuar kundr romakve, n mesin e t cilve ishte edhe Abdullah ibnu Hudhafe Es-Sehmi-ju. Cezari ishte informuar pr motivacionin dhe moralin e lart, me t cilin njiheshin ushtart musliman, si dhe besimin e madh q kishin ata n luftn e tyre n rrugn e Allahut dhe t Drguarit t Tij.

Cezari i urdhroi ushtart e tij q nse e zn rob ndonj ushtar musliman, tia sjellin t gjall. Deshi Allahu xh.sh. q Abdullah ibnu Hudhafe t zihet rob dhe t bjer n duart e romakve. Ushtart e drguan te perandori i tyre dhe i than: Ky sht njri prej sahabve t par t Pejgamberit a.s., me duart tona e zum rob dhe ua sollm juve.

* * *

Perandori romak e shikoi gjat Abdullah ibnu Hudhafen e pastaj tha:

- Un t ofroj ty nj gj.

Abdullahu pyeti:

- sht ajo?!

Perandori iu prgjigj:

- T ofroj t bhesh i krishter. Nse e pranon kt, do t l t lir dhe do t nderoj me fardo pozite t duash.

Robi (Abdullahu) iu prgjigj me krenari dhe me vendosmri: - Larg asaj! Vdekja pr mua sht nj mij her m e dashur se ajo q m ofron!

Cezari ia ktheu:

- Un po shoh se je njeri i menur. Nse m prgjigjesh n at q t ofrova, do t jesh pjesmarrs n konzn time dhe do ta ndajm s bashku pushtetin tim.

Robi i lidhur me pranga buzqeshi dhe tha:

34

- T betohem n Allahun se, sikur t ma dhuroje tr pasurin tnde dhe tr pasurin q kan arabt, me qllim q ta braktis fen e Muhammedit a.s., pr aq sa vetm njher lviz syri, nuk do ta bja kurr.

Kur e pa kokfortsin e tij, Perandori i tha:

- Ather do t t mbys.

Abdullahu ia ktheu:

- B t duash!

Perandori urdhroi q t kryqzohet dhe i tha xhelatit n gjuhn romake:

- Hidheni afr duarve t tij! I ofronte atij t bhej i krishter, mirpo ai refuzoi.

Ather i tha:

- Hidheni afr kmbve t tij. I ofronte ta braktiste fen e vet, por ai prap e refuzoi ofertn.

Perandori urdhroi t heqin dor prej tij. Krkoi prej xhelatit ta zbres nga drrasa e kryqzimit. Pastaj krkoi ti sjellin nj vorb t madhe, t ciln e mbushn me vaj dhe e vun mbi zjarr derisa vloi. Pastaj i mori dy musliman t zn robr dhe urdhroi q njri prej tyre t hidhet n t. Pr nj ast i tr mishi iu shkri dhe iu pan eshtrat.

Perandori iu drejtua Abdullah ibnu Hudhafes dhe i ofori prsri t bhet i krishter, por kt her refuzimi i tij ishte edhe m i fuqishm se herve t tjera.

Pasi humbi do shpres se do ta braktiste fen islame, urdhroi ta hidhnin n vorbn e mbushur me vaj t vluar, n t cilin gjeti vdekjen shoku i tij musliman. N momentin kur e morn ta hidhnin n t, i lotuan t dy syt. Njerzit e Cezarit e vrejtn kt dhe i than: Robi po qan. Perandori mendoi se ai po qan nga frika se po i dhimbsej jeta, prandaj urdhroi e tha:

Kthejeni tek un! Kur ia solln prpara, i ofroi t bhet i krishter, por Abdullahu prsri refuzoi.

Ather, Perandori e pyeti:

- Medet pr ty. sht ajo q t shtyu t qash?!

35

Abdullahu u prgjigj:

- Ajo q m bri t qaj ishte se thash me vete: T hedhin n kt vorb dhe t del shpirti. Do t dshiroja q t kem aq shpirtra sa sht numri i qimeve n trupin tim dhe t gjith ata t hidhen n kt vorb, n rrugn e Allahut.

Diktatori, ather i tha:

- A don ta puthsh kokn time e t t liroj?!

Abdullahu iu prgjigj:

- Me kusht q ti lirosh edhe t gjith ushtart musliman t zn robr.

Cezari u prgjigj:

- Po, do ti liroj dhe muslimant e zn robr.

Abdullahu tregon:

Thash me vete: Ta puth kokn e njrit prej armiqve t muslimanve dhe t lirohem un dhe t gjith muslimant e zn robr, ky ndoshta nuk sht mkat i madh pr mua.

Pastaj iu afrua atij dhe ia puthi kokn. Ather, perando-ri romak dha urdhr q t tubohen t gjith muslimant e zn robr dhe t lirohen.

* * *

Pas lirimit nga robria, Abdullahu shkoi te Omer ibnul Hattabi r.a. dhe i lajmroi pr kt, pr Omeri u gzua shum. Pasi i shikoi robrit, u tha:

- sht detyrim i do muslimani ta puth kokn e Abdullah ibnu Hudhafes dhe un filloj i pari.

Pastaj u ngrit dhe ia puthi kokn...

36

UMEJR IBNU VEHBI

Umejr ibnu Vehbi sht m i dashur tek un se disa prej fmijve t mi.

Omer ibnul Hattabi

Umejr ibnu Vehbi el-Xhumehiju u kthye prej Bedrit shndosh e mir, mirpo kishte ln pas t birin, Vehbin, rob n duar t muslimanve.

Umejri kishte frik se muslimant do ta marrin t riun me sy t keq dhe do ta torturojn n shenj hakmarrjeje pr shkak t fajit t babait t tij, i cili e kishte keqtrajtuar Pejgamberin a.s dhe sahabt e tjer dhe u kishte shkaktuar dme t shumta.

Nj mngjes Umejri u nis pr n Qabe, me qllim q t bj tavafin dhe t krkoj ndihm prej idhujve. Aty gjeti Safvan ibnu Umejen t mbshtetur n krah. U drejtua kah ai dhe e prshndeti:

- Mirmngjesi, o zotri i kurejshitve!

Safvani iu prgjigj:

- Mirmngjesi, o Eba Vehb! Ulu ktu pran meje t bisedojm pak, sepse koha kalon duke biseduar.

Umejri u ul pran Safvan ibnu Umejes. Filluan t rikujtoj-n luftn e Bedrit dhe tragjedin e madhe q u kishte ndodhur. Nisn ti numrojn robrit e lufts, q kishin rn n duar t Muhammedit dhe sahabve t tij. Ndjenin dhembje t madhe pr parin e Kurejshit mbytur nga shpatat

37

e muslimanve dhe q i kishte marr Kalibi5 n thellsit e tij.

Safvan ibnu Umeje ofshani thell dhe tha:

- Betohem n Zotin se jeta nuk ka shije pas tyre.

Umejri ia priti:

- Betohem n Zotin se sht ashtu si thua ti.

Pastaj heshti pr disa aste dhe tha:

- Betohem n Zotin e Qabes, se sikur t mos i kisha disa borxhe, t cilat nuk kam mundsi ti paguaj, si dhe t mos ishin fmijt q i l pas dhe pr t cilt kam frik se do t humbin pas meje, do t shkoja te Muhammedi dhe do ta mbytja. Me kt do ti jepja fund sherrit t tij.

Pastaj vazhdoi t flas me nj z t ult:

- Meqnse biri im Vehbi gjendet n duar t tyre, shkuarja ime n Jethrib nuk do t ngjallte kurrfar dyshimi.

* * *

Safvan ibnu Umeje, i shfrytzoi fjalt e Umejr ibnu Vehbit dhe deshi ta shfrytzoj kt rast, e iu drejtua atij me kto fjal:

- O Umejr sa i prket borxheve t tua, un po i marr prsipr t gjitha ato, sado e madhe t jet shuma e tyre. Ndrsa familjen tnde do tia bashkoj familjes sime dhe do t interesohem pr ta sa t jem gjall un dhe ata.

Un kam pasuri t mjaftueshme, e cila do tu mundsoj atyre jet t rehatshme.

Umejri ia ktheu:

- Ather mbaje n fshehtsi bisedn ton dhe mos i trego askujt pr kt.

Safvani i tha: - Ashtu qoft.

5 El -Kalib: nj pus n t cilin ishin varrosur t vrart e pals s Kurejshit

n betejn e Bedrit.

38

* * *

Umejri u nis prej Qabes dhe zjarri i urrejtjes s tij kundr Muhammedit ia prvlonte zemrn. Pa u vonuar filloi t bj prgatitjet e duhura pr ta realizuar at q kishte vendosur. Nuk kishte frik se dikush do t dyshonte n udhtimin e tij, sepse antart e familjeve t t znve robr nga kurejshitt shpeshher udhtonin pr n Medin, duke u prpjekur q ti lironin antart e familjeve t tyre.

Umejri urdhroi q t prgatitet shpata e tij, t mprehet mir dhe ti vendoset helm. Krkoi tia sjellin deven, hipi n t dhe u nis. Ia msyu Medins, e n zemrn e tij fshehte urrejtjen dhe qllimet m t kqija.

Pas nj udhtimi t gjat dhe t mundimshm, Umejri arriti n Medin dhe u nis n drejtim t xhamis: dshironte Pejgamberin a.s. Posa arriti pran ders s xhamis, e ndali deven dhe zbriti.

* * *

Omer ibnul Hattabi - n at moment - ishte ulur para ders s xhamis me disa prej sahabve q prkujtonin Bedrin dhe pasojat e saj pr paln kurejshite, numrin e madh t t znve robr dhe t vrarve. Prkujtonin trimrit q kishin treguar n at luft muhaxhirt dhe ensart. Prmend-nin nderimin e madh q u kishte br atyre Allahu xh.sh. me at fitore dhe dshprimin dhe humbjet e mdha q kishte psuar armiku.

Pr nj moment, kur e ktheu fytyrn, Omeri vrejti Umejr ibnu Vehbin duke zbritur prej deves dhe duke u nisur n drejtim t xhamis me shpatn e ngjeshur n krah. Omeri u ngrit prej mexhlisit i tmerruar dhe tha:

- Ky qen sht armiku i Allahut, Umejr ibnu Vehbi! Betohem n Allahun se ky ka ardhur vetm pr sherr. E kan nxitur kundr nesh armiqt e Meks. Ishte agjent i tyre para betejs s Bedrit. Pastaj iu drejtua sahabve t pranishm me kto fjal:

39

- Shkoni te Pejgamberi a.s. gjenduni pran tij dhe kini kujdes se mos po e tradhton ky njeri i keq.

Omeri nuk vonoi dhe vet shkoi te Pejgamberi a.s. dhe i tha:

- O i Drguari i Allahut! Armiku i Allahut, Umejr ibnu Vehbi ka ardhur me shpat t ngjeshur. Mendoj se nuk ka ardhur pr tjetr gj, por vetm ka pr qllim q t bj ndonj t keqe.

Pejgamberi a.s. ia ktheu:

- Urdhroje t hyj brenda tek un!

Omeri u nis n drejtim t Umejr ibnu Vehbit, e kapi nga rrobat, ia lidhi mbajtsen e shpates pr qafe dhe e oi n drejtim t Pejgamberit a.s.

Kur Pejgamberi a.s., e pa n kt gjendje, e urdhroi Omerit duke i thn:

- Liroje, Omer!

Omeri iu bind urdhrit t Pejgamberit a.s. dhe e liroi menjher.

Pejgamberi a.s. pastaj iu drejtua Omerit:

- Shko prapa tij!

Omeri u trhoq mbrapa.

Pejgamberi a.s. pastaj iu drejtua Umejr ibnu Vehbit me kto fjal:

- O Umejr ibnu Vehb, afrohu pran meje!

Umejri u afrua dhe i tha:

- Mirmngjes! (Kjo ishte prshndetje e arabve n kohn e injorancs)

Pejgamberi a.s. ia ktheu:

- Allahu na ka nderuar me nj prshndetje m t mir se kjo prshndetja jote, o Umejr! Allahu na ka nderuar me prshndetjen e selamit (paqes). Kjo sht prshndetja e banorve t xhenetit.

40

Umejri ia ktheu:

- Besoj se nuk sht e panjohur kjo prshndetje jona pr ty.

Pastaj Pejgamberi a.s. iu drejtua me kto fjal:

- far e mire t ka prur ktu, o Umejr?

Umejri u prgjigj:

- Kam ardhur tju lutem, nse sht e mundur, t ma lironi robin e lufts t zn te ju, keni mirsin ndaj meje pr kt.

Pejgamberi a.s., pastaj e pyeti:

- sht kjo shpat e varur n qafn tnde?!

Umejri u prgjigj:

- Sa t kobshme jan kto shpata! A na ndihmuan dika n betejn e Bedrit?!

Pejgamberi a.s. e pyeti prsri:

- Bhu i sinqert. ka t ka shtyr t vish deri ktu, o Umejr?!

Umejri u prgjigj:

- Nuk kam ardhur pr asgj tjetr, vetm pr at q t thash m par.

Pejgamberi a.s., ather i tha:

- Ishe duke ndenjur ti dhe Safvan ibnu Umeje n Qabe dhe n bised e sipr i prkujtuat t varrosurit e Kalibit, n Bedr, prej t vrarve t kurejshve, pastaj iu ankove atij se, sikur t mos kishe disa borxhe dhe sikur t mos kishe fmijt q do t mbeteshin pa kujdestar, do ta mbytje Muhammedin. Pas ksaj Safvan ibnu Umeje e mori prsipr borxhin tnd dhe prkujdesjen pr familjen tnde me qllim q t m mbyssh mua...

Mirpo, Allahu sht Ai i cili t pengon n realizimin e qllimit tnd.

41

Umejri u shtang pr nj ast, pastaj tha:

- Dshmoj se ti je i Drguari i Allahut.

Pastaj vazhdoi e tha:

- T prgnjeshtronim, o i Drguari i Allahut, derisa ishe n Meke, pr lajmet t cilat t vinin nga Qielli dhe ka t zbritej ty prej Shpalljes. Mirpo, bisedn time me Safvan ibnu Umejen nuk e dinte askush prve meje dhe atij... Betohem n Allahun se tani jam i bindur se pr kt nuk t ka br me dije askush prve Allahut.

Falnderimi i qoft Allahut, i Cili m drejtoi deri te ti q t m udhzoj mua n fen islame. Pastaj e shqiptoi fjaln e dshmis! Nuk ka zot tjetr prve Allahut dhe se Muhammedi sht i Drguari i Allahut, dhe e pranoi fen Islame.

Ather Pejgamberi a.s. i urdhroi sahabve t vet:

- Msojani vllait tuaj fen, msojani atij Kuranin dhe lirojeni robin e tij!

* * *

Muslimant u gzuan pa mas me islamin e Umejr ibnu Vehbit, saq Omer ibnul Hatabi tha:

- Nj derr ishte m i dashur tek un sesa Umejr Ibnu Vehbi, kur ai erdhi te Pejgamberi a.s., ndrsa sot sht m i dashur tek un se disa prej fmijve t mi!

* * *

Derisa Umejri pajisej me msimet islame, e mbushte zemrn e vet me dritn e Kuranit, dhe jetonte ditt m t lumtura dhe m t begatshme t jets s tij, gj q e bn at ta harroj Meken dhe kush ishte n t, Safvan ibnu Umeje i bnte qejfin vetes, duke kaluar pran klubeve t kurejshitve e duke paralajmruar: Gzohuni pr nj lajm t madhrishm, i cili do tju vij s shpejti e me t do ta harroni betejn e Bedrit.

42

Meqense pritja e Safvanit u zgjat, filloi t deprtoj shqetsimi n shpirtin e tij. Kshtu ai nisi ti pyeste kalorsit q vinin nga Medina pr Umejr ibnu Vehbin, por nuk gjente tek asnjri prgjigjen q dshironte.

Derisa nj dit erdhi nj kalors dhe e lajmroi se Umejri sht br musliman. Ky lajm i erdhi sikurse rrufeja.

Ai ishte m se i bindur se Umejr ibnu Vehbi nuk do t bhej musliman dhe sikur ta prqafonin fen islame t gjith njerzit q jetojn n rruzullin toksor.

* * *

Ndrkoh Umejr ibnu Vehbi vazhdoi t msoj fen islame dhe t msoj prmendsh Fjalt e Allahut xh.sh., derisa nj dit erdhi te Pejgamberi a.s. dhe i tha: O i Drguari i Allahut! Kaloi nj koh dhe un isha i palodhshm n shuarjen e drits s Allahut. I keqtrajtoja pa mas t gjith ata q kishin pranuar fen islame. Dshira ime sht t m lejosh t kthehem n Meke q ti thrras kurejshitt n rrugn e Allahut xh.sh dhe t Drguarit t Tij. Nse e pranojn kt prej meje, do t bjn nj pun shum t mir, e nse nuk e bjn, ather do ti keqtrajtoj n fen e tyre, ashtu si veproja me sahabt e t Drguarit t Allahut xh.sh.

Pejgamberi a.s. e lejoi t kthehet n Meke. Me t arritur n Mek, shkoi n shtpin e Safvan ibnu Umejes dhe i tha:

- O Safvan, ti je njri prej zotrinjve t kurejshitve dhe njri prej m t menurve ndr ta. A ta merr mendja se idhujt prej gurve, q i adhuroni dhe q flijoni pr ta, jan fe?!

Sa m prket mua, un dshmoj se nuk ka zot tjetr prve Allahut dhe se Muhammedi sht i Drguari i Tij.

43

* * *

Umejri pastaj filloi t thrras n rrugn e Allahut, n Meke, dhe n saj t tij nj numr i madh njerzish e pranuan fen islame.

Allahu e shprbleft Umejr ibnu Vehbin dhe ia ndrioft varrin.

44

EL-BERRAU IBNU MALIK EL-ENSARIJ

Mos e caktoni el-Berran n krye t ushtris muslimane, nga frika se ai do ti marr n qaf

ushtart musliman pr shkak t guximit t tij!

Omer ibnul Hattabi

Ishte flokshprishur, trupvogl e thatanik. N shikim t par syri e shikon me prbuzje dhe neveri.

Mirpo, megjithat, ai i mbyti njqind pabesimtar vetm n dyluftim, prve t tjerve q ka mbytur n hovin e lufts me lufttart e tjer.

Ai ishte trimi i guximshm pr t cilin Omeri u kishte shkruar mkmbsve t vet n t gjitha ant q mos ta caktojn n krye t ushtris muslimane, pr shkak t friks se ai do ti marr n qaf ushtart pr shkak t guximit t tij.

Ai sht el-Berra ibnu Malik el-Ensarij, vllai i Enes ibnu Malik el-Ensariut, shrbtorit t Pejgamberit a.s.

Nse ia nisim ti numrojn heroizmat e el-Berra ibnu Malikut, lypset nj koh e gjat dhe hapsir e gjer. Pr kt e shohim t arsyeshme q t prmendim ktu vetm njrin prej heroizmave t tij t shumt dhe kjo t rrfen edhe pr trimrit e tij t tjera.

* * *

Kjo ngjarje fillon n astet e para t vdekjes s Pejgamberit a.s. dhe ngritjes s shpirtit t tij te Krijuesi i tij. Ather kur fiset arabe nisn ta braktisin fen e Allahut xh.sh. grupe-grupe, ashtu sikurse kishin hyr n t grupe-grupe, saq nuk mbetn n fen islame vetm banort

45

e Meks, Medins, Taifit dhe disa grupe aty -ktu, n zemrat e t cilve Allahu xh.sh. e kishte ngulitur besimin.

* * *

Ebu Bekr Es-Siddiku iu kundrvu ksaj kryengritjeje shkatrruese dhe qndroi para saj si malet. Pr shuarjen e saj ai prgatiti njmbdhjet ushtri prej ensarve dhe muhaxhi-rve. Komandantve t ushtrive ua dha njmbdhjet flamuj dhe i drgoi n an t ndryshme t Gadishullit Arabik q ti kthejn renegatt n rrugn e drejt dhe t vrtet e ti detyrojn devijuesit t kthehen n rrugn e vrtet islame edhe me prdorimin e shpats.

Tradhtari m i fuqishm dhe me numr m t madh ithtarsh ishte Musejlemetul Kedhabi nga fisi benu Hanife.

Nga gjiri i popullit dhe i aleatve t tjer Musejleme pati sukses t tuboj rreth vetes dyzet mij lufttar t rrept.

Ata e kishin prkrahur pr shkak t lidhjeve fisnore e jo pr shkak t besimit n t. Disa prej tyre thoshnin:

Dshmoj se Musejlemeja sht gnjeshtar,

ndrsa Muhammedi sht i sinqert,

mirpo, gnjeshtari i Rebias,

sht m i dashur pr ne se i sinqerti i Mudarit.

* * *

Musejlemeja kishte ngadhnjyer kundr ushtris s par t muslimanve nn udhheqjen e Ikreme ibnu ebi Xhehlit dhe e kishte detyruar at t zmbrapset.

Pr kt Ebu Bekr Es-sidiku u detyrua t drgoj ushtrin e dyt nn udhheqjen e Halid bin Velidit, n prbrjen e s cils ishte nj numr i madh i sahabve t Pejgamberit a.s. prej ensarve dhe muhaxhirve. N krye t tyre ishte el-Berrau ibnu Malik el-Ensari dhe nj numr i trimave musliman.

46

* * *

Dy ushtrit u takuan n tokn e Jemames n Nexhd. Pas nj kohe fare t shkurtr, ushtria e Musejlemes tregoi eprsi t dukshme ndaj ushtris muslimane. Ushtart musliman filluan t trhiqen nga pozitat e tyre, derisa ithtart e Musejlemes e morn tendn e madhe t Halid bin Velidit dhe e nxorn at me themel. N at rrmuj gati sa nuk mbytn edhe gruan e tij, sikur t mos e merrte nn mbrojtje njri prej pals kundrshtare.

N at moment muslimant e hetuan se u kanoset rreziku i madh dhe e kuptuan se, nse ata psojn disfat para Musejlemes, Islami m nuk do t mkmbet pas ksaj dite dhe Allahu i Vetm nuk do t adhurohet m n Gadishullin Arabik.

Halid ibnu Velidi pa humbur koh u ngrit dhe bri riorganizimin e ushtris s tij. I dalloi muhaxhirt nga ensa-rt, ndrkaq fiset nomade arabe i ndau ve e ve.

I tuboi bijt e do babai nn nj flamur me qllim q t shoh rezultatet e secils pal n luft dhe se prej cils an po goditen muslimant.

* * *

N mes t dy palve u zhvillua nj luft e ashpr, t ciln muslimant nuk e kishin prjetuar m par. Populli i Musejlemes qndroi n fush t betejs sikurse malet e larta dhe nuk i friksoi aspak e dhna se n mesin e tyre kishte shum t vrar. N at luft muslimant treguan heroizm t papar dhe sikur t tuboheshin t gjitha ato heroizma, do t ishte njra prej epopeve m t bukura n historin e njerzimit.

Ky sht Thabit ibnu Kajsi, mbarts i flamurit t ensar-ve, njeri q prgatitet pr vdekje, pret qefinin dhe ia hap vetes nj grop n tok, zbret n t deri nn gju dhe qndron n pozitn e tij duke e mbrojtur flamurin e popullit t vet derisa bie dshmor.

47

Ky sht Zejd ibnul Hattabi, vllai i Omer ibnul Hattabit r.a. duke u br thirrje muslimanve:

- O ju njerz, shtrngoni dhmbt, sulmoni armikun tuaj dhe shkoni prpara!

O ju njerz, betohem n Allahun se nuk do t flas m pas ksaj fjale, asnjher, derisa t psoj disfat Musejle-meja apo un ta takoj Allahun dhe tia paraqes Atij faktet e mia.

Pas ksaj e sulmoi armikun me tr fuqin dhe luftoi derisa ra dshmor.

Ky sht Salimi, robi i Ebu Hudhejfes, e mban flamurin e muhaxhirve dhe populli i tij ia ka frikn se mos do t dobsohet apo do t luhatet dhe i thot:

- Ne kemi frik se mos do t kalojm ty. Kurse ai u prgjigj: Nse m kaloni mua, sa mbarts i keq i Kuranit jam un!

Pastaj u vrsul mbi armiqt e Allahut derisa u plagos rnd.

Mirpo, heroizmat e t gjithve jan t vogla n krahasim me heroizmin e el-Berrau ibnu Malikut r.a.

Halid ibnul Velidi kur pa se zjarri i lufts sa vinte e bhej m i nxeht, iu drejtua el-Berra ibnu Malikut dhe i tha:

- Shko tek ata, o djalosh i ensarve!

El-Berrau iu drejtua popullit t vet me kto fjal:

- O popull i ensarve, mos t mendoj askush prej jush se do t kthehet n Medin. Nuk ka Medin pr ju pas sotit! Ekziston vetm Allahu i Madhrishm e pastaj xheneti!

Pastaj u vrsul si vettima mbi pabesimtart e me t u vrsul edhe populli i tij. Si vettima i shprthente radht dhe me shpatn e tij t mpreht i prente qafat e armiqve t Allahut, derisa u lkund dheu nn kmbt e Musejlemes dhe ithtarve t tij, prandaj krkuan shptim n kopshtin, q u njoh n histori m von me emrin Kopshti i vdekjes, pr shkak t numrit t madh t t vdekurve n t at dit.

48

* * *

Kopshti i vdekjes ishte i gjer dhe me mure t larta. Musejlemeja dhe disa mijra ushtar t tij hyn brenda, i mbylln dyert e kopshtit dhe mbroheshin n saj t mureve t tij t larta. Pastaj filluan ti gjuajn muslimant me shigjeta, t cilat binin sikurse shiu.

N kt situat pa shtegdalje u paraqit heroi dhe trimi i muslimanve El-Berrau ibnu Maliku dhe tha:

- O popull, m vni mua n nj mburoj dhe ojeni lart mburojen me shigjeta e pastaj m gjuani n kopsht afr ders. Ose do t bie dshmor ose do tua hap dern juve q t hyni brenda.

* * *

Sa el e mbyll syt, el-Berra ibnu Malik u ul n mburoj. Ishte thatanik dhe i leht. Pr nj ast e ngritn at dhjetra shigjeta dhe e hodhn n kopshtin e vdekjes, n mesin e disa mijra ushtarve t Musejlemes. Ai zbriti mbi ta sikurse rrufeja. Luftoi me ata para ders s kopshtit me shpatn e tij derisa i mbyti dhjet prej tyre dhe e hapi dern, e n trupin e tij kishte mbi tetdhjet plag prej gjuajtjeve me shigjeta apo nga t rnat me shpat. Muslimant menjher vrshuan si blett n kopshtin e vdekjes nga muret apo dyert e tij dhe i shtin n veprim shpatat e tyre n qafat e tradhtarve, t cilt ishin t mbrojtur nga muret e larta t kopshtit, derisa i vran afr njzet mij veta dhe arritn deri te Musejlemeja dhe e mbytn edhe at.

* * *

El-Berran e morn shokt e tij dhe e drguan te tenda e vet q t shrohet nga plagt e marra. Halid ibnul Velidi ia shroi plagt pr afro nj muaj, derisa Allahu e shroi dhe ua mundsoi muslimanve fitoren nga duart e tij.

49

* * *

El-Berra ibnu Malik el-Ensariju vazhdoi t krkoj rastin t bjer dshmor, rast ky i cili nuk iu dha n kopshtin e vdekjes.

Ai vazhdoi t marr pjes n t gjitha luftrat, njra pas tjetrs, duke dshiruar ta realizoj dshirn e tij t madhe pr tu takuar me Pejgamberin e tij fisnik, deri kur erdhi dita e lirimit t Tusterit, nj vend n Persi. Persiant ishin strehuar n nj kshtjell t lart. Muslimant e rrethuan kshtjelln nga t gjitha ant, por meqense rrethimi vazhdoi nj koh t gjat, persiant u gjetn n pozit t palakmue-shme, kshtu q filluan t lshojn zinxhir t hekurt prej mureve t kshtjells, n t cilt ishin lidhur engele t elikt, t nxehura n zjarr, t cilat nguleshin n trupat e muslimanve, pastaj i ngritnin ata ose t vdekur ose para vdekjes.

Nj engel i till kishte kapur Enes ibnu Malikun, vllan e el-Berrau ibnu Malikut. Posa e pa, el-Berrau krceu n murin e kshtjells, e kapi zinxhirin, i cili e onte vllan lart, dhe filloi ta heq engelin prej trupit t tij. Ndrkoh dora e tij filloi t digjet dhe t nxjerr tym, mirpo ai nuk e ndjeu dhembjen e dors s vet derisa e shptoi vllan nga vdekja e sigurt. Ra n tok, pasi dora e tij kishte mbetur vetm kock, sepse mishi i ishte djegur.

N kt luft el-Berrau e luti Allahun xh.sh. q t bjer shehid dhe Allahu xh.sh. iu prgjigj lutjes s tij, sepse n prfundim t lufts ai ra shehid, i gzuar nga takimi i tij me Allahun e Madhrishm.

* * *

Allahu xh.sh. e zbukuroft fytyrn e el-Berra ibnu Malikut n xhenet dhe le ta knaq n shoqrin e Muhammedit a.s!

50

UMMU SELEMEJA

A di se kush sht Ummu Selemeja!? Sa i prket babait t saj, ai sht njri prej zotrinjve t Mahzumijve t njohur dhe njri prej bujarve t rrall arab. Ai quhej furnizues i kalorsve, sepse udhtart nuk i lnte t furnizoheshin vet nse ia msynin shtpive t tyre apo shkonin n shoqrin e tij.

Burri i saj sht Abdullah ibnu Abdul Esedi, njri prej dhjet t parve q ka pranuar fen Islame. Para tij fen Islame e kishte pranuar Ebu Bekri dhe nj grup i vogl, q nuk arrinte numrin e gishtrinjve t dy duarve.

Emri i saj sht Hind, mirpo ajo m von mori ofiqin Ummu Seleme dhe u b e njohur me kt emr.

* * *

Ummu Selemeja e pranoi fen Islame s bashku me burrin e saj, kshtu q edhe ajo pati nderin t jet prej muslimanve t par.

Posa u prhap lajmi se Ummu Seleme dhe burri i saj e kan pranuar fen Islame, kurejshitt u ngritn n kmb dhe filluan ti keqtrajtojn dhe ti torturojn me t gjitha mjetet n disponim. Mirpo, ata u prballuan t gjitha torturave dhe nuk u pruln.

Mirpo, kur torturat dhe mundimet u bn t padurue-shme dhe ather kur Pejgamberi a.s. u lejoi sahab-ve t vet t shprngulen n Abisini, ata t dy ishin n krye t muhaxhirve.

51

Ummu Selemeja s bashku me burrin e saj shkoi n nj vend t huaj duke ln n Meke shtpin e saj t bukur, tr pasurin q kishte dhe farefisin e saj, duke krkuar knaq-sin e Allahut xh.sh. dhe duke llogaritur n shprblimin e Tij.

Edhe pse Ummu Selemeja dhe muslimant ishin nn mbrojtjen e Nexhashiut, Allahu ia shndrit fytyrn e tij n xhenet, mirpo malli pr Meken, djepin e Shpalljes, si dhe dashuria pr t Drguarin e Allahut, burimin e udhzimit, ia prvlonte zemrn e saj dhe t burrit t saj.

N Abisini kishin arritur lajmet se numri i muslimanve n Mek ishte rritur dhe pranimi i Islamit nga ana e Hamza ibnu Abdul Muttalibit dhe Omer ibnul Hattabit i kishte forcuar radht e tyre dhe persekutimet e kurejshitve ishin paksuar. Kjo bri q nj numr i muhaxhirve t kthehet n Meke nga malli dhe dashuria pr vendin e lindjes. N mesin e tyre ishin Umu Selemeja dhe burri i saj.

* * *

Mirpo, me tu kthyer n Meke, muhaxhirt u zhgnjyen dhe kuptuan se lajmet q u kishin arritur n Abisini nuk kishin qen t vrteta. Me kalimin e Hamzs dhe Omerit n fen Islame, kurejshitt vetm kishin shtuar edhe m shum reprezaljet e tyre ndaj muslimanve.

Pabesimtart shpikn lloj-lloj metodash pr torturimin e muslimanve, kshtu q ata prjetuan vuajtje t papr-shkrueshme.

Kshtu, Pejgamberi a.s. u lejoi sahabve t tij t shprngulen pr n Medin. Ummu Selemeja dhe burri i saj vendosn t jen prej muhaxhirve t par, pr ta shptuar fen e tyre dhe pr tu shptuar torturave t kurejshitve.

Mirpo, ksaj radhe shprngulja e Ummi Selemes dhe e burrit t saj nuk do t kaloj leht, ashtu si e kishin menduar. Por, ajo ishte e vshtir dhe e hidhur dhe pas vetes la nj tragjedi, para s cils do tragjedi tjetr sht e leht.

52

Po ia japim fjaln Ummi Selemes t na rrfej pr tragjedin e saj. Ndjenjat e saj jan m t thella e m t fuqishme dhe prshkrimi i saj sht m i hollsishm dhe m i plot.

Ummu Selemeja rrfen e thot:

- Pasi Ebu Selemeja vendosi t shkojm n Medin, prgatiti pr mua nj deve, m hypi n t e n prehrin tim vendosi fmijn ton, Selemen. Pastaj u nis dhe e kapi deven pr dore, duke mos i shkuar mendja pr asgj.

Para se t dilnim prej Meks na pan disa njerz t fisit benu Mahzum. Na doln prpara dhe Ebu Selemes i than:

- Nse nuk na ke pyetur pr veten tnde, a thua, ka je duke br me gruan tnde? Ajo sht bija jon. A mendon se ne do t lejojm ta marrsh at prej nesh e t shkosh me t kah t duash?

Pastaj iu vrsuln atij, mua m zbritn me dhun prej deves dhe m morn me vete.

Posa i pan ata njerzit e fisit t burrit tim, beni Abdul Esed, duke m marr me dhun mua dhe fmijn tim, u hidhruan pr s teprmi dhe than:

- Jo, pr Zotin. Nuk ua lejojm djalin q ton ta marr bija juaj, pasi ju ia mort me forc vllait ton. Ai sht fmija yn dhe ne kemi t drejt n t.

Pastaj nisn ta trheqin fmijn tim, Selemen, para meje t dy palt, derisa ia nxorn dorn dhe e morn djalin me vete.

Pr nj ast e gjeta veten t vetmuar, pa ask.

Burri im u nis n drejtim t Medins, duke ikur pr t shptuar fen dhe vetveten, kurse djalin tim e rrmbyen njerzit e benu Abdul Esedit para duarve t mia t coptuara e t sakatosura.

Mua m morn njerzit e fisit benu Mahzun dhe m drguan n shtpit e tyre, kshtu q pr nj ast mbeta pa burr dhe pa birin tim.

53

Prej asaj dite, do mngjes dilja n shkrettir dhe ulesha n vendin ku m kishte ndodhur tragjedia. Rikujtoja momentet e ndarjes nga burri dhe biri im dhe ashtu vazhdoja t qaja derisa binte terri i nats.

N kt mnyr vazhdoi jeta ime nj vit, apo afrsisht nj vit, derisa nj dit kaloi njri prej kushrinjve t mi, t cilit i erdhi keq pr gjendjen time, e u tha njerzve t fisit tim:

- Prse nuk e lironi kt t mjer? Si e keni ndar at prej burrit dhe birit t saj?

Ende kishte n mesin e njerzve t fisit tim, q ndienin dhembje pr at q m kishte ndodhur mua dhe m than:

- Je e lir ti bashkangjitesh burrit tnd, nse dshiron!

Mirpo, si ti bashkangjitem burrit tim n Medin e ta l djalin tim, pjesn e zemrs sime, n Mek, te benu Abdul Esedi!?

Si mund t qetsohet dhembja ime, apo t thahen syt e mi, kur t shkoj n Medin dhe biri im i vogl t mbetet n Mek e un t mos di asgj pr t?!

Disa njerz t mir e ndjen dhembjen time dhe mallin tim. Shkuan te njerzit e benu Abdul Esedit dhe u foln atyre rreth shtjes sime dhe ata ma kthyen birin tim, Selemen.

Nuk desha t vonohem n Mek, q t gjej ndonj njeri me t cilin do t udhtoja, sepse kisha frik se mos po m ndodh ndonj e papritur e m pengon ti bashkangjitem burrit tim.

Prandaj, fillova ta prgatis deven time, e vendosa djalin tim n prehr dhe u nisa n drejtim t Medin. Dshiroja ti bashkangjitesha burrit tim, e me mua nuk ishte askush prve Allahut t Madhrishm.

Posa arrita n Tenim, takova Uthman ibnu Talhan, i cili m pyeti:

- Pr ku ia ke msyer, oj udhtare?

Iu prgjigja:

- N Medin, te burri im.

54

M pyeti:

-Nuk sht askush me ty?!

Iu prgjigja;

-Jo, pr Zotin, me mua nuk sht askush, prve Allahut dhe fmijs tim t vogl.

Ather m tha:

- Betohem n Allahun se nuk do t t l vetm, derisa t mbrrish n Medin.

Pastaj e kapi deven pr dore dhe u nis me mua.

Ummu Selemeja pastaj shton e thot:

- Betohem n Allahun se nuk kam shoqruar kurr njeri prej arabve m t ndershm se ai. Kur arrinte n ndonj vend pushimi, e ndalte deven time, shkonte mbrapa derisa zbritja prej saj. Pastaj e onte nn hijen e ndonj peme, e lidhte, shkonte larg meje te nj pem tjetr dhe shtrihej pr t pushuar nn hijen e saj.

Kur afrohej koha e nisjes, shkonte te deveja ime, e prgatiste dhe e sillte para meje, pastaj shkonte pak mbrapa dhe thoshte hip. Posa hipja dhe rregullohesha mbi deve, vinte e kapte deven pr freri dhe nisej.

Kshtu vazhdoi t veproj me mua pr do dit, derisa arritm n Medin. Posa e pa fshatin Kuba, ku banonin fisi benu Amr ibnu Avf tha: Burri yt sht n kt fshat. Hy n t me bekimin e Allahut, - e ai u kthye pr n Mek.

U bashkua familja pas nj ndarjeje t gjat. U malln syt e Ummi Selemes me burrin e saj. Ebu Selemeja u gzua pa mas pr t birin dhe gruan e tij. Pastaj nisn t zhvillohen ngjarjet me nj shpejtsi t paparashikueshme.

Ndodhi beteja e Bedrit, n t ciln mori pjes Ebu Seleme, i cili kthehet prej saj me muslimant e tjer pas nj fitoreje bindse.

Pastaj pason beteja e Uhudit, n t ciln tregon heroizm t jashtzakonshm. Mirpo, ai kthehet prej saj i plagosur me plag t rnda. Vazhdoi t shrohet, saq iu duk se plaga ishte shruar, mirpo ai prmirsim ishte vetm

55

siprfaqsor. Pas pak kohe plaga nisi t hapet, gj q e detyroi Ebu Selemen t mbetet n shtrat.

N kohn kur Ebu Selemeja ishte i smur n shtrat, duke mjekuar plagt e tij, iu drejtua gruas s vet e i tha:

- Oj, Ummi Seleme! E kam dgjuar Pejgamberin a.s. duke thn:

Atij q i ndodh ndonj fatkeqsi e kthehet tek Allahu me fjalt: Ne t Zotit jemi dhe te Zoti do t kthehemi dhe i lutet Krijuesit duke thn: O Zoti im, te Ti krkoj shprblim pr kt fatkeqsi timen! O Zoti im, m jep tjetr m t mir se kjo, ather nuk ka dyshim se Allahu do ti jap atij.

* * *

Ebu Selemeja qndroi disa dit i smur n shtratin e tij. N nj mngjes erdhi Pejgamberi a.s. ta vizitoj. Posa e prfundoi vizitn dhe ende pa dal prej ders s shtpis, Ebu Selemeja u nda nga kjo bot, kshtu q Pejgamberi a.s., me dy duart e tij fisnike ia mbylli syt sahabit t vet. Pastaj i oi duart lart dhe tha:

- O Zoti im, fale Ebu Selemen dhe lartsoje gradn e tij n mesin e t dashurve t Tu! Trashgoje at me pasardhs t mir!

Falna neve dhe at, o Krijues i botve! Zgjeroje dhe ndrioje varrin e tij!

Ummu Selemes iu kujtua se ka i kishte transmetuar Ebu Selemeja nga i Drguari i Allahut dhe tha:

- O Zot im, prej teje krkoj shprblim pr kt fatkeqsi timen!

Ajo ishte mjaftuar vetm me kaq e nuk kishte thn:

- O Zot im, m zvendso n kt fatkeqsi time me at ka sht m e mir se kjo!

Kt e kishte br pr arsye se ajo i bnte pyetje vetes se kush mund t jet m i mir pr t se Ebu Selemeja?!

56

Mirpo, nuk shkoi pak koh dhe ajo e plotsoi lutjen.

Muslimant u piklluan pr fatkeqsin e Ummi Selemes, ashtu si nuk u piklluan pr asnj fatkeqsi t mparshme q u kishte ndodhur atyre. Pr kt edhe e quajtn Ej-jimil Arab, apo gruaja e cila e humbi burrin e saj (e veja e arabve).

Ummu Selemeja nuk kishte n Medin ask prej t afrmve t saj, prve fmijve t saj t vegjl.

* * *

Si muhaxhirt, ashtu edhe ensart e ndienin se ishte obligimi i tyre ti dilnin n ndihm Ummi Selemes. Posa ajo e kreu periudhn e pikllimit t saj, iu paraqit Ebu Bekri, i cili paraqiti gatishmrin e tij ta marr at pr grua, por ajo nuk iu prgjigj krkess s tij.

Pastaj iu paraqit Omer ibnul Hattabi, por edhe atij ia ktheu ashtu si ia kishte kthyer shokut t tij.

M von iu paraqit asaj Pejgamberi a.s. e ajo i tha atij:

- O i Drguari i Allahut, un kam tri cilsi:

- Un jam grua xheloze e kam frik se do t shohsh dika prej meje q do t t hidhroj e do t m dnoj Allahu pr t.

Un jam grua e shtyr n mosh.

Jam grua me fmij.

Pejgamberi a.s. ather iu prgjigj:

- Sa i prket xhelozis, un do ta lus Allahun xh.sh. q ta largoj xhelozin prej teje.

Kurse sa i prket moshs, edhe un jam n t njjtn mosh sikurse edhe ti.

Ndrsa sa i prket fmijve, fmijt e tu jan fmijt e mi.

Pas ksaj Pejgamberi a.s. u martua me Ummi Selemen, kshtu q Allahu iu prgjigj lutjes s saj dhe ia kompensoi asaj Ebu Selemen me m t mir se ai.

57

Prej asaj dite Hind el-Mahzumije nuk ishte m nn vetm e Selemes, por ajo u b Nn e t gjith besimta-rve.

Allahu xh.sh. le t bj q fytyra e Ummi Selemes t shklqej n xhenet dhe Ai qoft i knaqur me t!

58

THUMAME IBNU UTHALI

Ishte ai i cili u vuri bllokad ekonomike kurejshitve.

I bllokoi ekonomikisht kurejshitt.

N vitin e gjasht t hixhretit, Pejgamberi a.s. vendosi ti zgjeroj kufijt e thirrjes s tij n rrugn e Allahut xh.sh. Pr kt qllim ai i shkroi tet mesazhe mbretrve arab dhe atyre joarab, ku i fton n fen Islame.

N mesin e tyre ishte edhe Thumame ibnu Uthal el-Hane-fij.

Nuk sht pr tu habitur, sepse Thumame ishte njri prej mbretrve arab m me fam n kohn e injorancs, si dhe njeriu m me autoritet n fisin beni Hanife dhe njri prej mbretrve t Jemames q nuk kishte konkurrenc.

Thumame e pranoi mesazhin e Pejgamberit a.s. me prbuzje dhe nnmin. Fuqia dhe mendjemadhsia e tij bn q ai ti mbyll vesht e t mos dgjoj fare thirrjen e s vrtets dhe t mirsis.

At e nxiti shejtani i tij pr ta mbytur t Drguarin e Allahut e s bashku me t ta varros edhe Thirrjen e tij. Ai priti rastin e volitshm pr ta likuiduar Pejgamberin a.s. dhe ndoshta do t ndodhte krimi, sikur njri prej xhaxhallarve t Thumames t mos e bindte at t hiqte dor nga qllimi i tij n momentin e fundit dhe kshtu e shptoi Allahu t Drguarin nga sherri i tij.

Nse Pejgamberi a.s. i kishte shptuar torturave t Thumames, shumica e sahabve t Pejgamberit a.s. nuk i kishin shptuar torturave dhe keqtrajtimeve t tij. Ai priste rastin ti shtinte n dor ata e pastaj ti vriste n mnyrat m

59

mizore. Kjo bri q Pejgamberi a.s. ta lejoj vrasjen e tij dhe kt e shpalli para sehabve t vet.

* * *

Nuk kishte kaluar nj koh e gjat prej atyre ngjarjeve kur nj dit prej ditsh Thumame ibnu Uthali vendosi t kryej Umren6. Ai u nis prej Jemames n drejtim t Meks. Dshironte t bnte tavafin rreth Qabes si dhe t prente kurban pr idhujt q gjendeshin n Qabe.

N kohn kur Thumame arriti n afrsi t Medins i ndodhi dika q ai nuk e kishte paramenduar.

Njra prej etave t Pejgamberit a.s., t cilat patru-llonin rreth Medins, nga frika e ndonj sulmi eventual t ndonj armiku, e kishte zn rob Thumamen - duke mos e njohur - e kishin sjell n Medin dhe e kishin lidhur para xhamis, duke e pritur Pejgamberin a.s. t jap urdhrin e tij rreth fatit t t znit rob.

Kur Muhammedi a.s. doli n xhami, para se t hyj n t, e pa Thumamen t lidhur dhe iu drejtua sahabve t vet:

- A e dini se k keni zn rob?

Ata iu prgjigjn:

- Jo, o i Drguari i Allahut.

Pejgamberi a.s. iu prgjigj:

- Ky sht Thumame ibnu Uthal el-Hanefij, prandaj silluni mir ndaj tij!

Pas ksaj bisede Pejgamberi a.s. shkoi n shtpin e vet dhe i urdhroi familjes s vet: Tuboni ka t keni prej ushqimit dhe drgojani Thumame ibnu Uthalit!

Pastaj urdhroi q deveja e tij t milet n mngjes dhe n mbrmje e qumshti i saj ti drgohet Thumames.

T gjitha kto u bn para se Pejgamberi a.s. t takohet me t apo ti flas atij.

6 Umreja sht vizita e Qabes jasht kohs s haxhit.

60

* * *

Pas nj kohe Pejgamberi a.s. shkoi te Thumameja. Dshironte ta trhiqte at n fen islame dhe i tha:

- kemi t re te ti, o Thumame?

Ai u prgjigj:

- Tek un ka t mira, o Muhammed. Nse m vret, do t vrassh nj njeri q sht n gjak me ty, e nse m fal, do t t falnderoj pr kt zemrgjersi. Po nse dshiron pasuri, ti vetm urdhro e krko, e un do t t jap sa t duash!

Pejgamberi a.s. e la n kt gjendje dy dit. Ndrkoh rregullisht i drgohej ushqimi, uji si dhe i sillnin qumsht deveje.

Pas dy ditve, Pejgamberi a.s. shkoi tek ai prsri dhe e pyeti:

- kemi t re te ti, o Thumame?

Ai u prgjigj:

- Nuk ka tek un asgj t re prve asaj q t thash m par:

Nse m fal gjakun, do ta di pr nder.

Nse m vret do t vrassh nj njeri q sht n gjak me ty. Po nse dshiron pasuri, ti vetm urdhro e krko, e un do t t jap sa t duash.

Pejgamberi a.s. e la n kt gjendje dhe t nesrmen shkoi tek ai dhe e pyeti:

- kemi t re te ti, o Thumame?

Ai u prgjigj:

- Tek un nuk ka asgj t re, prve asaj q t thash m par:

Nse m fal gjakun, do ta di pr nder.

Nse m vret do ta vrassh nj njeri q sht n gjak me ty. Po nse dshiron pasuri, ti vetm urdhro e krko, e un do t t jap sa t duash!

61

N at moment Pejgamberi a.s. u kthye kah sahabt e tij dhe urdhroi:

- Lirojeni Thumamen!

Sahabt menjher ia zgjidhn duart dhe e liruan.

Pr nj ast Thumameja u largua prej Xhamis s Pejgamberit a.s. dhe arriti te disa hurma n periferi t Medi-ns, afr vendit t quajtur Beki, ku kishte uj. Aty u ndal, i dha uj deves, u pastrua mir dhe prsri u kthye n xhami.

Posa arriti pran xhamis, u ndal para nj grupi muslima-nsh dhe tha:

- Dshmoj se nuk ka zot tjetr prve Allahut dhe dshmoj se Muhammedi sht robi dhe i Drguari i Tij!

Pastaj u nis n drejtim t Pejgamberit a.s. dhe tha:

- O Muhammed! Betohem n Allahun se nuk ka pasur n siprfaqe t Toks fytyr m t urryer se fytyra jote. Ndrsa sot fytyra jote sht br fytyra m e dashur tek un.

Betohem n Allahun se nuk ka pasur fe q e kam urryer m shum se fen tnde, por sot ajo sht feja m e dashur pr mua.

Po ashtu, t betohem n Allahun se nuk ka pasur vend m t urryer pr mua se vendi yt, por ai sot sht vendi m i dashur pr mua.

Pastaj vazhdoi e tha:

N t kaluarn kam vrar disa nga sahabt e tu. Cili sht obligimi im ndaj tyre?

Pejgamberi a.s., iu prgjigj:

- Nuk ka qortim pr kt o Thumame! Feja Islame e shlyen at q ka ndodhur m par!

Pejgamberi a.s. pastaj e prgzoi me mirsit me t cilat e bekoi Allahu xh.sh., me prqafimin e fes islame.

Shenjat e gzimit ishin t dukshme n fytyrn e Thumames, i cili tha:

62

- Betohem n Allahun se do t jem i ashpr ndaj pabesimtarve njqind her m shum sesa isha ndaj sahabve t tu. Un, shpata ime, si dhe t gjith ata q jan me mua, do t jemi n ann tnde dhe t fes tnde.

- O i Drguari i Allahut, kalorsit e tu m morn kur un isha n rrug pr n Qabe pr ta br Umren. ka m kshillon, si t veproj?

Pejgamberi a.s. i tha:

- Vazhdo rrugn tnde! Shko e kryeje Umren tnde, sipas ligjit t Allahut dhe t Drguarit t Tij dhe e msoi se si t veproj.

Thumameja u nis drejt qllimi t tij. Posa arriti n qendr t Meks, u ndal dhe zri i tij jehoi lart:

Lebbejke Allahumme Lebbejk...

T prgjigjem ty o Zoti im!

T prgjigjem Ty q nuk ke shok tjetr, t prgjigjem!

Vrtet, falnderimi, begatia dhe pushteti t takon vetm Ty!

Ti nuk ke shok tjetr!

Ishte muslimani i par q hyri n Mek duke e madhruar Allahun xh.sh.

* * *

Kurejshitt posa e dgjuan zrin e madhrimit t Allahut u ngritn t hidhruar e t tmerruar. I nxorn shpatat prej kllfve dhe u nisn n drejtim t zrit pr ta shkatrruar at q donte tua rrmbente pushtetin.

Thumameja posa e pa popullin duke u nisur n drejtim t tij, e ngriti zrin pr ta madhruar Allahun xh.sh. dhe i shikonte ata me krenari. N momentin kur nj i ri kurejshit tentoi ta sulmoj me shigjet Thumamen t tjert e penguan e i than:

- Vaj pr ty! A e di se kush sht ky?!

Ky sht Thumame ibnu Uthali, mbreti i Jemames.

63

Betohem n Allahun se, nse atij i ndodh ndonj e keqe, populli i tij do t na ndrprej drgimin e ushqimit e ne do t vdesin nga uria.

Pastaj njerzit iu afruan Thumames, pasi i kishin kthyer shpatat e tyre n kllfe dhe i than:

- far ka ndodhur me ty, o Thumame?!

A je br fmij q e ke braktisur fen tnde dhe t t parve t tu?!

Ai iu prgjigj:

- Un nuk jam br fmij, por zgjodha fen m t mir. Zgjodha fen e Muhammedit.

Pastaj vazhdoi:

- Betohem n Zotin e Qabes se, pas kthimit tim n Jemame, nuk do tju arrij asnj kokrr gruri, apo t mira t tjera t grurit, derisa t mos i besoj fes s Muhammedit a.s. edhe njeriu i fundit prej jush.

Kshtu pra, Thumameja e bri Umren para syve t kurejshitve, ashtu sikurse e kishte urdhruar Pejgamberi a.s.

Ai preu kurban pr hir t Allahut e jo pr idhuj, ashtu si vepronin pabesimtart.

Pasi e kreu Umren, u kthye n vendin e vet dhe i urdhroi popullit t tij q t mos u drgojn kurejshitve asnj t mir dhe ashtu vepruan.

Bllokada, t ciln Thumameja ua kishte imponuar kurej-shitve, dita dits sa vinte e bhej m e rnd. U ngritn mimet, u prhap uria n mesin e njerzve, derisa nisn t friksohen pr vetveten dhe fmijt e tyre se do t vdesin nga uria.

M n fund, nuk u mbet tjetr shtegdalje prve se ti shkruajn nj letr Pejgamberit a.s., n t ciln i than:

N marrveshjen ton me ty je zotuar se nuk do ti shkputsh marrdhniet familjare dhe se do t kmb-ngulsh q t mbahen, mirpo ti i ke ndrprer lidhjet me ne. Baballart tan i vrave me shpat dhe bre q fmijt tan sot t vdesin nga uria.

64

T bjm me dije se Thumame ibnu Uthali na e ka ndrprer furnizimin me ushqim, gj q na ka dmtuar shum. Nse e sheh t arsyeshme ti shkruash atij t na drgoj gjithka q na nevojitet prej gjrave ushqimore, do t na shptosh.

Pejgamberi a.s. i shkroi Thumames q tua heq blloka-dn dhe tu drgoj atyre gjrat ushqimore, gj t ciln e bri menjher.

Thumame ibnu Uthali i mbeti besnik tr jet fes islame dhe e ruajti premtimin q i kishte dhn Pejgamberit a.s. Pas vdekjes s Pejgamberit a.s., kur arabt nisn t braktisin fen e Allahut grupe-grupe dhe n mnyr individuale, e n fisin beni Hanife u paraqit Musejlemetul Kedh-dhabi, i cili e thirri popullin e vet q ta besoj at si pejgamber, Thumameja iu kundrvu haptazi dhe i tha popullit t vet:

O beni Hanife! Kini kujdes dhe ruajuni nga kjo errsir, n t ciln nuk ka drit. Betohem n Allahun, se kjo sht fatkeqsi t ciln e shkroi Allahu pr at q shkon pas tij dhe sprovim pr at q nuk shkon pas tij.

Pastaj vazhdoi:

- O beni Hanife! Duhet ta dini se nuk bashkohen dy pejgamber n t njjtn koh! Po ashtu duhet ta dini se Muhammedi sht i Drguari i Allahut pas t cilit nuk ka pejgamber.

Pastaj ua lexoi tri ajetet e para t sures El-Mumin:

Ha, Mim. Shpallja e Librit sht nga Allahu i Plotfuqishm dhe i Gjithdijshm, i Cili fal mkatet dhe pranon pendimin, por edhe i Cili dnon rnd dhe posedon mirsi; nuk ka tjetr Zot prve Atij. Tek Ai sht kthimi i do sendi.

Pas ksaj tha:

- Ku mund t krahasohen Fjalt e Allahut me fjalt e Musejlemes:

Oj brektos, krrokat sa t duash. As smund t pengosh pijen e as smund ta turbullosh ujin.

65

Pastaj iu bashkangjitn ata q kishin mbetur n fen Islame prej popullit t tij dhe vazhdoi ti luftoj tradhtart e fes. Luftoi n rrugn e Allahut dhe pr ta lartsuar Fjaln e Allahut n kt tok.

Allahu e shprbleft Thumame ibnu Uthalin me t mira pr kontributin q dha pr fen islame dhe pr muslimant.

Allahu xh.sh. e nderoft at me xhenetin, q ua premtoi t devotshmve!

66

EBU EJJUB EL-ENSARIJ

Do t varroset nn muret e Kostantinopojs.

Ky sahab i ndershm quhet Halid ibnu Zejd ibnu Kulejbi, prej fisit beni Nexh-xhar.

sht i njohur me ofiqin Ebu Ejjub, u prket ensarve.

Kush prej nesh, muslimanve, nuk e njeh Ebu Ejjub el-Ensariun?!

Allahu xh.sh. e ngriti prmendjen e tij n Lindje dhe n Perndim dhe e lartsoi mbi t gjitha krijesat famn e tij, kur e zgjodhi shtpin e tij q n t t zbres Pejgamberi a.s., me rastin e arritjes s tij n Medin si muhaxhir. Vetm ky nder sht mjaft pr t.

Rreth vendosjes s Pejgamberit a.s., n shtpin e Ejjub el-Ensariut ekziston nj tregim i bukur, i cili sht mir t prsritet gjithmon.

N momentin e ardhjes s Pejgamberit a.s. n Medin, zemrat e banorve t saj e