for klassetrinn/luohkáide: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. samisk ...• projektor/lerret eller smartboard •...

Den kulturelle skolesekken/Kultuvrralaš skuvlalávka

Skoleinfo/skuvladieđut KULTURARV/KULTURÁRBI - BESTILLING/DIŊGON

For klassetrinn/Luohkáide: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. VGS

Scene Finnmark - Den kulturelle skolesekken

www.dksfinnmark.no

side 1

SAMISK TOVEDSBUE

v/ Geir Anders Hætta Berg

Bestillingstilbud til 5.-7. klasse

Turnéplanen på dksfinnmark.no har oversikt over hvem som får tilbudet i den enkelte kommune.

Foto: Geir Anders Hætta Berg





www.dksfinnmark.no

side 2

Om produksjonen Samisk tovedsbue, tvividr, finnboga, juoksá – kjært barn med mange navn.

Samene er historisk beskrevet som særdeles gode jegere, skiløpere og bueskyttere.

De var viden kjent for sine ferdigheter med pil og bue.

Konstruksjonen er unik og skiller seg veldig ut fra langbuene som er blitt brukt ellers på

kontinentet. Ellers er langbuer laget av ett trestykke, mens tovedsbuen er laget av to

treslag, bjørk og tennarfuru. Isolert sett er det ikke særlig bra buemateriale, men

kombinert er det ekstremt effektivt. De eldste fragmentene på funn av tovedsbuer er

omlag 1500 år gamle.

Opplegget er tenkt som 1 skoletime foredrag med fremvisning av foto og annet

billedmateriell, samt eksempel og demonstrasjon av en autentisk samisk tovedsbue,

basert på funn i Norge, Sverige og Finland.

Etter foredraget legges det opp til 1 skoletime der elevene får nærmere innføring i

kunsten å skyte med pil og bue, og prøve det ut selv, under tilsyn og veiledning.

Foredragsholder medbringer sikkerhetsnett.

Skolene velger selv om produksjonen skal være på nordsamisk eller norsk.

Om utøveren Geir Anders Hætta Berg har fagbrev i duodji og driver firmaet Alva form AS.

Har utdanning og erfaring også som typograf, møbelsnekker og fotograf.

Geir Anders er bosatt i Mørsvikbotn i Nordland, og kommer opprinnelig fra Karasjok.

Kunnskap om tovedsbuen har han tilegnet seg på et kurs i regi av Árran i Tysfjord.

Deltakerne på kurset var i hovedsak utdannede samiske duodjeutøvere. Kurset var ved

Ivar Malde, en profesjonell buemaker og arkeolog, som under sin utdannelse i arkeologi

tok for seg den samiske tovedsbuen under sin hovedfagsoppgave.





www.dksfinnmark.no

side 3

Arrangørdata Målgruppe: 5.-7. klasse

Dette er et bestillingstilbud, der kommunene velger hvilke skoler/klasser som får tilbudet. Turnéplanen på www.dksfinnmark.no har oversikt over hvem som får tilbudet i din kommune.

Arena: 1. Foredrag: klasserom eller lignende. NB: Rommet må ha projektor/lerret eller smartboard. Muligheter for blending.

2. Praktisk del: ute eller i f.eks. gymsal

Varighet per event: 90 minutter + pause (2x45 med pause mellom). Det er mulig med to eventer per skoledag.

Maks elevtall: 25 per event

Oppriggstid: 30 minutter

Nedriggstid: 15 minutter

Bærehjelp: 2 elever

SKOLEN MÅ STILLE MED:

• Projektor/lerret eller smartboard • PC med programmet Acrobat Reader installert.

Ellers har utøver med seg alt av utstyr som trengs til verkstedet. Husk, det er alltid hyggelig å bli møtt med kaffe/te når man kommer til et nytt sted J KONTAKTPERSON/arrangør må være tilgjengelig når utøveren kommer, slik at eventuelle praktiske spørsmål kan avklares.

ELEVTRANSPORT: eventuell transport på denne turneen dekkes av KOMMUNEN SELV. Kontakt kommunal DKS-koordinator. Kontaktinfo finnes på www.dksfinnmark.no.

Lærerens rolle Det må være med minst én lærer under hele besøket





www.dksfinnmark.no

side 4

Kontakt

For spørsmål vedrørende tidspunkt, spillsted, turnérute o.l.: Scene Finnmark, ved turnélegger Bernt-Johnny Bertheussen

• E-post: [email protected] • Telefon: 78 96 42 09

For spørsmål vedrørende programmet: Scene Finnmark, ved Kristin Sundelin

• E-post: [email protected] • Telefon: 78 96 42 16

Kontakt utøver på turné: Geir Anders Hætta Berg

• E-post: [email protected] • Telefon: 915 45 343

________________________ Den kulturelle skolesekken (DKS) er en nasjonal satsing, der kultur- og opplæringssektoren samarbeider om å medvirke til at elever i skolen får oppleve, kan gjøre seg kjent med og utvikle forståelse for kunst- og kulturuttrykk av alle slag. Ordningen finansieres av spillemidler og er et samarbeid mellom Kulturdepartementet og Kunnskapsdepartementet. Gjennom DKS turnerer profesjonelle utøvere med kunst- og kulturprogram spesielt rettet mot barn og unge. Finnmark fylkeskommune, ved Scene Finnmark, koordinerer DKS i fylket, og har ansvar for turneene. Les mer på www.dksfinnmark.no ___________________ Kultuvrralaš skuvlalávka (DKS) lea našunála nannen gos kultur- ja oahpahussuorgi barget ovttas dainna ulbmilin ahte oahppit besset oahpásmuvvat ja oažžut áddejumi buot lágan ámmát dáidda- ja kultursurggiide. Ortnet ruhtaduvvo spealloruđaiguin ja lea ovttasbargu gaskal Kultur- ja girkodepartemeantta ja Máhttodepartemeantta. Ámmát dáiddárat lágidit DKS gierdomátkkiid bokte dáidda- ja kulturprográmmaid heivehuvvon erenoamážit mánáide ja nuoraide. Scene Finnmark Finnmárkku fylkkagielddas, ovttastahttá Kultuvrralaš skuvlalávkka fylkkas, ja vástida gierdomátkkiid. Loga eambo: www.dksfinnmark.no





www.dksfinnmark.no

side 5

SÁMI JUOKSA Geir Anders Hætta Berg bokte

Diŋgonfálaldat 5.-7. luohkáide

Gierdomátkeplánas mii lea neahttasiiddus dksfinnmark.no lea bajilgovva geat ožžot fálaldaga iešguhtege gielddas.

Govva: Geir Anders Hætta Berg





www.dksfinnmark.no

side 6

Buvttadeami birra Sámi tovedsbue, tvividr, finnboga, juoksa – ráhkis mánná mas leat olu namat.

Sámit leat historjjálaččat čilgejuvvon earenoamáš buorrin bivdin, čuoigin ja

dávgebissobáhččin.

Sin čehppodat njuolain ja dávgebissuin lei viidát dovddus.

Ráhkadus lei sierralágan ja earenoamáš ja sierrana hirbmosit guhkesdávggiin mat

geavahuvvo muđui kontineanttas. Muđui leat guhkesdávgebissut ráhkaduvvon

muorrabihtás, ja juoksa lea ráhkaduvvon guovtti muorrašlájas, soagis ja deattabeazis

(tennarfuru). Sierra gehččojuvvon ii leat dat earenoamáš buorre dávgebissoávnnas,

muhto lotnolasat lea dat issoras beaktil. Boarráseamos binnát juovssain mat leat

gávdnon leat sullii 1500 jagi boarrásat.

Hoidu lea jurddašuvvon 1 skuvladiimmu logaldallamin mas čájehuvvojit govat ja eará

govvamateriálat, ja ovdamearka ja demonstrašuvdna sieiva sámi juovssas, mii lea

vuođđuduvvon gávdnosiidda Norggas, Ruoŧas ja Suomas.

Maŋŋil logaldallama biddjojuvvo gitta 1 skuvladiibmu mas oahppit besset lagabuidda

geahččalit báhčit njuolain ja dávgebissuin, ja geahččalit dan ieža, ja bearráigeahču ja

bagadusa vuolde. Logaldalli váldá fárrui sihkkarvuođafierpmi.

Skuvllat válljejit ieža galgá go buvttadeapmi leat davvisámegillii dahje dárogillii.

Doalli birra Geir Anders Hætta Bergas lea fágareive duojis ja doaimmaha fitnodaga Alva form AS.

Sus lea maiddái oahppu ja vásáhus typográfan, viessogálvosnihkkárin ja govvejeaddjin.

Geir Anders orru Mørsvikbotnis Nordlánddas, ja lea álgovuolggalaččat Kárášjogas eret.

Máhtu juovssa birra lea son ožžon kurssas maid Árran Divttasvuonas lea doallan. Kurssa

oasseváldit ledje eanas oahppan sámi duojárat. Kurssa doalai Ivar Malde, profeššunealla

dávgebissoráhkadeaddji ja márkegeologa, gii arkegeologaoahpustis válddii ovdan juovssa

go barggai váldofágabarggu.





www.dksfinnmark.no

side 7

Dieđut doalli birra Olahanjoavku: 5.-7. luohkká

Dát lea diŋgonfálaldat mas gielddat ieža válljejit guđet skuvllat/luohkát ožžot fálaldaga. Gierdomátkeplánas gávnnat neahttasiiddus www.dksfinnmark.no lea bajilgovva geat ožžot fálaldaga du gielddas.

Arena: 1. Logaldallan: Luohkkálatnja dahje sullasaš. Mearkkaš: Lanjas ferte leat/liidni dahje smartboard. Vejolašvuohta sevnnjodahttit.

2. Praktihkalaš oassi: olgu dahje lášmmohallansálas

Juohke dáhpáhus bistin: 90 minuhta + boddu (2x45 main lea boddu gaskkas). Lea vejolaš doallat guovtte háve juohke skuvlabeaivvis.

Alimus oahppilohku: 25 juohke dáhpáhusas

Bajásbidjanáigi: 30 minuhta

Vulosváldináigi: 15 minuhta

Guoddinveahkki: 2 oahppi

SKUVLA FERTE SKÁHPPOT:

• Projektora/liinni dahje smartboarda • PC mas lea prográmma Acrobat Reader installerejuvvon.

Muđui leat gaskkusteaddjis visot dárbbašlaš rusttegat mielde bargobadjái.

Muitte, lea álo hávski vuostáiváldojuvvot gáfiin/teajain go boahtá ođđa báikái J

GULAHALLANOLMMOŠ/lágideaddji ferte leat olámuttos go gaskkusteaddji boahtá, vai sáhttá čielggadit vejolaš praktihkalaš gažaldagaid.

OAHPPIFIEVRREDEAPMI: Vejolaš fievrredeami mii lea gierdomátkkis gokčá GIELDA IEŠ. Váldde oktavuođa gieldda DKS-koordináhtoriin. Gulahallandieđuid gávnnat dás: www.dksfinnmark.no.

Oahpaheaddji rolla Ferte leat unnimusat okta oahpaheaddji fárus čađat galledeamis.





www.dksfinnmark.no

side 8

Gulahallan

Jearaldagat mat gusket áigái, čájáhusbáikái, gierdomátkeruvttui jna.: Scene Finnmark gierdomátkebiddji Bernt-Johnny Bertheussen bokte

• E-boasta: [email protected] • Telefovdna: 78 96 42 09

Jearaldagat mat gusket prográmmii: Scene Finnmark Kristin Sundelin bokte

• E-boasta: [email protected] • Telefovdna 78 96 42 16

Oktavuohta dolliin gierdomátkkis: Geir Anders Hætta Berg E-boasta: [email protected] Telefovdna: 915 45 343

________________________ Den kulturelle skolesekken (DKS) er en nasjonal satsing, der kultur- og opplæringssektoren samarbeider om å medvirke til at elever i skolen får oppleve, kan gjøre seg kjent med og utvikle forståelse for kunst- og kulturuttrykk av alle slag. Ordningen finansieres av spillemidler og er et samarbeid mellom Kulturdepartementet og Kunnskapsdepartementet. Gjennom DKS turnerer profesjonelle utøvere med kunst- og kulturprogram spesielt rettet mot barn og unge. Finnmark fylkeskommune, ved Scene Finnmark, koordinerer DKS i fylket, og har ansvar for turneene. Les mer på www.dksfinnmark.no ______________________ Kultuvrralaš skuvlalávka (DKS) lea našunála nannen gos kultur- ja oahpahussuorgi barget ovttas dainna ulbmilin ahte oahppit besset oahpásmuvvat ja oažžut áddejumi buot lágan ámmát dáidda- ja kultursurggiide. Ortnet ruhtaduvvo spealloruđaiguin ja lea ovttasbargu gaskal Kultur- ja girkodepartemeantta ja Máhttodepartemeantta. Ámmát dáiddárat lágidit DKS gierdomátkkiid bokte dáidda- ja kulturprográmmaid heivehuvvon erenoamážit mánáide ja nuoraide. Scene Finnmark Finnmárkku fylkkagielddas, ovttastahttá Kultuvrralaš skuvlalávkka fylkkas, ja vástida gierdomátkkiid. Loga eambo: www.dksfinnmark.no

for klassetrinn/luohkáide: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. samisk ...• projektor/lerret eller smartboard •...

Documents