final project on gis

GIS Final Project 1

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας University of Macedonia

ΔΠΜΣ στα Πληροφοριακά Συστήματα Master in Information Systems

Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα Geographical Information Systems

Καθ. Γεώργιος Ευαγγελίδης Prof. George Evangelides

Final Project

Μάνος Αναστασιάδης

Α.Μ: M18/12, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

[email protected]

Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2013

GIS Final Project 2

Περιεχόμενα

Εισαγωγή ................................................................................................................................... 4

Μεθοδολογία .......................................................................................................................... 4

Σενάριο 1: Παραγωγή ΠΟΠ Νάουσα ........................................................................................ 4

Περιορισμοί ........................................................................................................................... 5

Δεδομένα ................................................................................................................................ 8

Χάρτες. ............................................................................................................................... 8

Μεταδεδομένα. ................................................................................................................ 10

Υλοποίηση ........................................................................................................................... 11

Πολύγωνα Δήμων. ........................................................................................................... 11

Ζώνη ΠΟΠ Νάουσα (Όρια ΔΚ και ΤΚ). ......................................................................... 11

Κάλυψη Γης. .................................................................................................................... 13

Έκταση. ............................................................................................................................ 13

Υψομετρικά δεδομένα. .................................................................................................... 14

Χημική σύσταση εδάφους. .............................................................................................. 15

Παραγωγή επιπέδων Raster. ............................................................................................ 15

Κριτήριο 1: Ζώνη ΠΟΠ Νάουσα. .................................................................................... 17

Κριτήριο 2: Επιλέξιμες εκτάσεις. .................................................................................... 17

Κριτήριο 3: Υψόμετρο. .................................................................................................... 17

Κριτήριο 4: Έκθεση. ........................................................................................................ 17

Κριτήριο 5: Κλίση............................................................................................................ 18

Κριτήριο 6: pH. ................................................................................................................ 18

Κριτήριο 7: CaCO3. ......................................................................................................... 19

Συνολικό αποτέλεσμα. ..................................................................................................... 19

Με σκοπό να συμπληρώσουμε αισθητικά το χάρτη μας, εκτελέσαμε ερώτημα στο

επίπεδο Κάλυψης Γης ...................................................................................................... 20

Συμπεράσματα. ................................................................................................................ 20

Σενάριο 2: Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων Π.Ε. Θεσσαλονίκης ........................ 21

Περιορισμοί ......................................................................................................................... 21

Δεδομένα .............................................................................................................................. 22

Χάρτες. ............................................................................................................................. 22

Μεταδεδομένα. ................................................................................................................ 23

Υλοποίηση ........................................................................................................................... 23

Πληθυσμιακή Ανάλυση. .................................................................................................. 24

Κάλυψη Γης. .................................................................................................................... 26

Μητροπολιτικό Αστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. ............................................................. 27

Οδικό Δίκτυο. .................................................................................................................. 28

GIS Final Project 3

Κριτήριο 1: Πληθυσμιακή Πυκνότητα. ........................................................................... 28

Κριτήριο 2: Χρήση Γης ................................................................................................... 29

Κριτήριο 3: Θέση σε σχέση με ΜΑΚ Θεσσαλονίκης. .................................................... 30

Συνολικό αποτέλεσμα. ..................................................................................................... 31

Συμπεράσματα. ................................................................................................................ 32

Βιβλιογραφία ........................................................................................................................... 33

Παράρτημα Α – Ακρωνύμια & Συντομογραφίες .................................................................... 36

Παράρτημα Β – Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες ζώνης ΠΟΠ Νάουσα .............................. 37

Παράρτημα Γ – Κατηγορίες καλύψεων γης κατά CORINE 2000 ........................................... 38

Παράρτημα Δ – Σύνοψη χαρακτηριστικών 13 υποπεριοχών ΠΟΠ Νάουσα .......................... 39

Παράρτημα Ε – Κλιματικές Περιοχές ΠΟΠ Νάουσα ............................................................. 40

Παράρτημα ΣΤ – Διαγράμμιση αρχείων μεταδεδομένων ....................................................... 41

Παράρτημα Ζ – Δήμοι Μητροπολιτικού Αστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης ........................... 43

Εικόνες ..................................................................................................................................... 44

GIS Final Project 4

Εισαγωγή

Η εργασία αυτή εκπονήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος Γεωγραφικά Πληροφοριακά

Συστήματα του Β’ εξαμήνου του Διατμηματικού Προγράμματος Σπουδών στα Πληροφορια-

κά Συστήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Εξετάστηκαν δύο σενάρια, τα οποία βασίζονται κυρίως σε πραγματικά στοιχεία και με-

θοδολογίες. Σε περιπτώσεις που δεν κατέστη δυνατό αυτό χρησιμοποιήθηκαν επινοημένα

στοιχεία που προσεγγίζουν την πραγματικότητα.

Μεθοδολογία

Αρχικά αναζητήθηκαν στοιχεία για τις μεθόδους και τις διαδικασίες, που σχετίζονται

με τα υπό εξέταση σενάρια, από κατά το δυνατόν αξιόπιστες πηγές. Στη συνέχεια συγκε-

ντρώθηκαν δεδομένα από διάφορες πηγές, όπως ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των

Ηνωμένων Εθνών (FAO)1, η Ευρωπαϊκή Πύλη για το Έδαφος του Κέντρου Συλλογικής Έ-

ρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (JRC)2 και η πύλη «Δημόσια, Ανοικτά Δεδομένα»

(ΔΑΔ). Η ΔΑΔ διανέμει στοιχεία από διάφορους φορείς όπως ο ΟΚΧΕ3, η ΕΛΣΤΑΤ κ.λπ.

Για την υλοποίηση χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό ανοικτού κώδικα Quantum GIS (v1.8.0).

Σενάριο 1: Παραγωγή ΠΟΠ Νάουσα

Με αφορμή την οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα τα τελευταία χρόνια, οι αδελ-

φοί Μπατιρίδη σχεδιάζουν την επιστροφή τους από την πρωτεύουσα στη γενέτειρά τους Νά-

ουσα, με σκοπό την ενασχόλησή τους με γεωργικές δραστηριότητες. Γνωρίζοντας ότι η χώρα

μας κατέχει μια αξιόλογη θέση παγκοσμίως στον τομέα της παραγωγής οίνου σύμφωνα με

τον OIV4 (OIV, 2007) και παρατηρώντας τη διαρκώς αυξανόμενη διεθνή αναγνώριση των

ελλήνων παραγωγών που ασχολούνται με εγχώριες ποικιλίες, η οικογένεια αποφάσισε να

ασχοληθεί με την καλλιέργεια αμπελιού για την παραγωγή οίνου.

Η οικογένεια διαθέτει ήδη κάποιες αναξιοποίητες εγκαταστάσεις στο πατρικό αγρό-

κτημα, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός μικρού οινοποιείου, αλλά

GIS Final Project 5

αναζητά τα κατάλληλα κτήματα για καλλιέργεια. Η οικογένεια αποφάσισε να ασχοληθεί με

τη διάθεση στην εγχώρια και διεθνή αγορά αποκλειστικά οίνων ΠΟΠ5 «Νάουσα». Στόχος

της μελέτης είναι ο εντοπισμός κατάλληλων περιοχών για περαιτέρω αναζήτηση κτημάτων,

που θα πληρούν τις προϋποθέσεις της νομοθεσίας για τη χρήση της ΠΟΠ. Ταυτόχρονα οι

περιοχές θα πρέπει να μεγιστοποιούν ένα συνδυαστικό δείκτη γεωγραφικών χαρακτηριστι-

κών συμβάλλοντας στην επίτευξη ποιοτικών αποτελεσμάτων και επιτρέποντας τη διάθεση

των οίνων σε υψηλότερη τιμή.

Περιορισμοί

Το (Π.Δ. 91, 2011) καθορίζει ότι η αμπελουργική ζώνη ΠΟΠ Νάουσα περιλαμβάνει

εκτάσεις που αποτελούν υποσύνολο των Δήμων Νάουσας και Βέροιας. Οι εκτάσεις αυτές

ανήκουν αποκλειστικά στις παρακάτω Δημοτικές Κοινότητες (ΔΚ) και Τοπικές Κοινότητες

(ΤΚ) ανά Δημοτική Ενότητα (ΔΕ):

ΔΕ Νάουσας: ΔΚ Νάουσας, ΤΚ Γιαννακοχωρίου, ΤΚ Στενημάχου, ΤΚ Ροδοχωρίου

ΔΕ Ανθεμίων: ΔΚ Κοπανού, ΤΚ Λευκαδίων, ΤΚ Μαρίνας

ΔΕ Δοβρά: ΤΚ Τριλόφου, ΤΚ Φυτειάς.

Έτσι, λοιπόν, η οικογένεια θα πρέπει να αναζητήσει αγροτεμάχια στις παραπάνω περι-

οχές, προκειμένου να αποκτήσει το δικαίωμα εκμετάλλευσης της «ΠΟΠ Νάουσα».

Οι οίνοι ΠΟΠ Νάουσα παράγονται από την παραδοσιακή ποικιλία της περιοχής «Ξινό-

μαυρο» κατά 100%. Ιδιαίτερη ζήτηση παρουσιάζουν οι ερυθροί ξηροί οίνοι, αν και επιτρέπε-

ται να παραχθούν ερυθροί ημίξηροι και ημίγλυκοι. Μπορούν επίσης να παραχθούν λευκοί

οίνοι με κατάλληλη οινοποίηση, που όμως δεν μπορούν να φέρουν την ένδειξη «ΠΟΠ Νά-

ουσα».

Στην καλλιέργεια του Ξινόμαυρου καθοριστική είναι η σημασία του υψόμετρου. Όταν

αυτό υπερβαίνει τα 600μ, συμβάλλει στον τονισμό της οξύτητας και ευνοεί την παραγωγή

GIS Final Project 6

ροζέ οίνωνi, όπως συμβαίνει στην οινοπαραγωγική ζώνη «ΠΟΠ Αμύνταιο». Γι’ αυτό το λόγο

η οικογένεια θα πρέπει να αναζητήσει αγροτεμάχια σε υψόμετρο 150-350μ, το οποίο είναι το

τυπικό για την περιοχή και την ποικιλία.

Η μελέτη (Εν.ΟΑΒΕ, 2005) διερευνά μεταξύ άλλων την επίδραση των παραγόντωνii

που διαμορφώνουν το οικοσύστημα (έδαφος-κλίμα-φυτό) στον τρόπο έκφρασης του Ξινό-

μαυρου. Από τη μελέτη επιβεβαιώνεται ότι τα κλιματολογικά χαρακτηριστικά κάθε χρονιάς

και η χημική σύσταση του εδάφους του αμπελώνα σε συνδυασμό με τις χρησιμοποιούμενες

τεχνικές καλλιέργειας, επηρεάζουν μια σειρά από χαρακτηριστικά τόσο του σταφυλιού όσο

και του παραγόμενου οίνου, όπως η οξύτητα, η περιεκτικότητα σε (φυσικές) χρωστικές και

το αρωματικό δυναμικό. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζουν ως ένα βαθμό την τελική

ποιότητα του παραγόμενου οίνου.

Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του εδάφους είναι η περιεκτικότητά του σε

ανθρακικό ασβέστιο (calcium carbonate, CaCO3), καθώς καθορίζει το pH των προϊόντων με

τρόπο αποδεκτό από τον OIV (OIV, 2012) αλλά και ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά του

οίνου σε συνδυασμό με το είδος του χρησιμοποιούμενου «υποκειμένου». Στις σελ 13-15, η

Εν.ΟΑΒΕ (2005) αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Σε χρονιές που επικρατούν ξηροθερμικές συνθήκες, ο όξινος χαρακτήρας της ποικιλίας

ατονεί, ενώ αντίθετα, όταν έχουμε πολλές βροχοπτώσεις, κυρίως μετά τον περκασμό, η

χημική οξύτητα αυξάνεται. Η μείωση του φορτίου ανά πρέμνο και ο τύπος του εδάφους

(παρουσία ανθρακικού ασβεστίου) δρουν ρυθμιστικά επί του όξινου χαρακτήρα (μείωση)

καθώς, αφενός, ευνοούν τον εμπλουτισμό των ραγών με το ισχυρά βασικό κάλιο (φυσική

εξουδετέρωση οξύτητας), αφετέρου, μεταβάλλουν τον μεταβολισμό του φυτού στην κα-

i Κυρίως αφρώδεις και ημιαφρώδεις.

ii Ο Γαλλικός όρος terroir (Wikipedia, 2012) αναφέρεται στο σύνολο των παραμέτρων μιας γεωγραφικής περιο-

χής που, σε συνδυασμό με τα γενετικά χαρακτηριστικά των φυτών, καθορίζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά

των αγροτικών προϊόντων που παράγονται από αυτά. Σ’ αυτές συνήθως περιλαμβάνονται: η τοπογραφία και η

χημική σύσταση του εδάφους (soil type), το κλίμα και η γειτνίαση με άλλες καλλιέργειες.

GIS Final Project 7

τεύθυνση της παραγωγή υψηλότερων συγκεντρώσεων μηλικού οξέος και μείωση του λό-

γου τρυγικό προς μηλικό οξύ (ρύθμιση pH).

[…]

Η δε επιλογή του υποκειμένου είναι, σε συνάρτηση με τον τύπο του εδάφους, κρίσιμη.

Όταν οι εδαφικές συνθήκες το επιτρέπουν (περιεκτικότητα του εδάφους σε ενεργό ανθρα-

κικό ασβέστιο μικρότερη του 15%), η επιλογή του R110 οδηγεί στην παραγωγή οίνων με

πλουσιότερη δομή και σώμα (φαινολικός πλούτος), ενώ αντίθετα το 41β δίνει πιο «ραφι-

νάτα» κρασιά.»

Άλλο χαρακτηριστικό της χημικής σύστασης του εδάφους που επηρεάζει τα ποιοτικά

χαρακτηριστικά του προϊόντος είναι το pH του εδάφους. Συνδυάζοντας πληροφορίες από την

μελέτη της Εν.ΟΑΒΕ (2005) με άλλες πηγές στο διαδίκτυο, φαίνεται πως η σχέση της

ποιότητας με το επίπεδο του pH δεν είναι σταθερή. Αντίθετα εξαρτάται από πληθώρα

παραγόντων, όπως η ποικιλία του αμπελιού, το κλίμα, η μηχανική και χημική σύσταση του

εδάφους κ.λπ. Για το λόγο αυτό συγκεντρώσαμε τα στοιχεία για τις 13 υποπεριοχές

ενδιαφέροντος της μελέτης και δημιουργήσαμε τον πίνακα που παρουσιάζεται στο

Παράρτημα Δ. Ο πίνακας ταξινομείται με βάση τα ποιοτικά στοιχεία των Οίνων που

αναφέρει η μελέτη κατά φθίνουσα σειρά.

Από τον πίνακα αυτό επιλέξαμε τις 5

καλύτερες περιοχές, οι οποίες έχουν pH στο

διάστημα 7,82-8,26 (μέση τιμή = 8,04,

διακύμανση = 0,22).

Εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης της

Ελλάδας, η Έκθεση (Aspect) διαδραματίζει

λιγότερο σημαντικό ρόλο στην ποιότητα των

προϊόντων οίνου σε σχέση με τις βορειότερες

Β 90°

Β-ΒΑ 67,5°

ΒΑ 45°

Α-ΒΑ 22,5°

Ν 270°

Α 0°

Δ 180°

ΝΑ 315°

ΒΔ 135°

ΝΔ 225°

Α-ΝΑ 337,5°

Β-ΒΔ 112,5°

Ν-ΝΑ 292,5°

Ν-ΝΔ 247,5°

Δ-ΒΔ 22,5°

Δ-ΝΔ 202,5°

Εικόνα 1 - Χάρτης έκθεσης

GIS Final Project 8

χώρες. Έτσι, ενώ για παράδειγμα σε μια χώρα όπως η Αγγλία απαιτείται Ν-ΝΔ έκθεση για

ικανοποιητική παραγωγή, στη χώρα μας η έκθεση επεκτείνεται από ΝΔ έως ΒΑ ή ακόμα και

Β.

Επιπλέον, η Κλίση (Slope) του εδάφους επηρεάζει τόσο την παραγωγική διαδικασία,

όσο και τα προϊόντα αυτά καθαυτά. Η μηδενική ως πολύ μικρή κλίση δυσχεραίνει την απα-

ραίτητη στράγγιση των βρόχινων υδάτων, ενώ η μεγάλη κλίση τη χρήση των γεωργικών μη-

χανημάτων.

Οι περιορισμοί που αναλύσαμε συνοψίζονται στους παρακάτω. Χρησιμοποιήσαμε κα-

τάλληλες μαθηματικές εκφράσεις όπου χρειάστηκε, για τη βαθμολογία του κάθε κριτηρίου

(στο διάστημα 0-10).

1) Κωδ. ΕΛΣΤΑΤ: Πρέπει να ανήκει στο σύνολο { 08030101, 08030103, 08030104,

08030105, 08030201, 08030203, 08030204, 08010404, 08010405 } (Παράρτημα Β)

2) Υψόμετρο (Elevation) (μ): Για υψόμετρα στο διάστημα [150-350] κατανέμουμε

τριγωνικά τη βαθμολογία γύρω από τα 200μ όπου βρίσκονται οι αμπελώνες με την

καλύτερη ποιότητα. Διαφορετικά βαθμολογούμε το κριτήριο με 0.

3) Έκθεση (Aspect) γωνία (ο): ΝΔ-Β [225-90] Βαθμολογούμε σύμφωνα με πίνακα τι-

μών τις εκθέσεις από ΝΔ έως Β (αριστερόστροφα) και 0 διαφορετικά.

4) Κλίση (Slope) (ο): [2-15] Χρησιμοποιούμε εκθετική κατανομή για τη βαθμολόγηση

του κριτηρίου.

5) pH Εδάφους (1-14): Κατανέμουμε τριγωνικά τη βαθμολογία γύρω από την τιμή 8.

6) CaCO3 Εδάφους (%): Βαθμολογούμε με πίνακα τιμών με βάση τη συγκέντρωση

του CaCO3. Ιδανική τιμή >= 15% ενώ και η τιμή >= 10% είναι ικανοποιητική.

Δεδομένα

Χάρτες. Για τις ανάγκες της μελέτης συγκεντρώθηκαν χάρτες και δεδομένα γνωρισμά-

των από τις παρακάτω πηγές:

GIS Final Project 9

1) «Όρια Δήμων (Καλλικράτης)» (OKXE, 2011). Περιλαμβάνει διανυσματικό χάρτη

σε Σύστημα Συντεταγμένων (ΣΣ) ΕΓΣΑ87, που αποτελείται από πολύγωνα με τα

όρια των Δήμων της χώρας, σε συμφωνία με το πρόγραμμα «Καλλικράτης»

(Ν.3852, 2010). Στο εξής θα αναφέρεται ως «kallikrates».

2) «Όρια Διαμερισμάτων» (ΕΛΣΤΑΤ, 2010). Περιλαμβάνει διανυσματικό χάρτη σε

ΣΣ ΕΓΣΑ87, με πολυγωνικές γραμμές που προσδιορίζουν τα όρια των Διαμερισμά-

των της χώρας, όπως χρησιμοποιούνται από την ΕΛΣΤΑΤ για λόγους απογραφής.

Είναι τα όρια των πρώην Δήμων και Κοινοτήτων (πρόγραμμα «Καποδίστριας») που

αντιστοιχίζονται με τις νέες Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες του προγράμματος

«Καλλικράτης». Στο εξής θα αναφέρεται ως «lasectors»i.

3) «CORINE 2000» (ΟΚΧΕ, 2010). Περιλαμβάνει πληθώρα διανυσματικών χαρτών

και μεταδεδομένων αναφορικά με την κάλυψη γης για την Ελλάδα κατά το έτος

2000, σύμφωνα με τα παραδοτέα του προγράμματος CORINE της Ευρωπαϊκής

Ένωσης. Στο εξής θα αναφέρεται ως «clc2000». ΣΣ: ΕΓΣΑ87 (μη ορισμένο, υπο-

νοείται).

4) «SRTM 90m» (Jarvis, Reuter, Nelson, & Guevara, 2008). Περιλαμβάνει υψομετρι-

κά δεδομένα για όλο τον κόσμο σε μορφή raster με ΣΣ WGS84. Συγκεντρώσαμε τα

στοιχεία που αφορούν στην Ελλάδα, από τα οποία χρησιμοποιήσαμε το τμήμα που

περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη Β. Ελλάδα και ειδικότερα την περιοχή της Ημαθίας.

Στο εξής θα αναφέρεται ως «srtm_41_04».

5) ESDB 2.0 (Panagos, van Liedekerke, Jones, & Montanarella, 2012) (The European

Soil Database distribution version 2.0, 2004) (Panagos, 2006). Περιλαμβάνει διανυ-

σματικούς και raster χάρτες με ΣΣ WGS84 και δεδομένα ανάλυσης του εδάφους και

του υπεδάφους των χωρών της ΕΕ. Στο εξής θα αναφέρεται ως «sgdb».

i Local Administrative Sectors

GIS Final Project 10

6) «HWSD» (Nachtergaele, και συν., 2009). Πρόκειται για μια πρωτοβουλία στα

πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών για συνδυασμό και ομογενοποίηση διαφόρων βάσε-

ων δεδομένων ανάλυσης εδάφους και υπεδάφους σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο εξής

θα αναφέρεται ως «hwsd». Συγκεντρώνει πληθώρα μετρήσεων, κάποιες από τις ο-

ποίες, για την περιοχή της Ευρώπης που μας απασχολεί, δεν περιλαμβάνονται στην

«sgdb» αλλά σε συνοδευτικές βάσεις δεδομένων. Τα στοιχεία συσχετίζονται με ras-

ter χάρτες, οι οποίοι ωστόσο δεν είναι τόσο αναλυτικοί για την περιοχή της Ημαθί-

ας, όσο οι διανυσματικοί χάρτες της «sgdb». Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήσαμε

τους χάρτες της «sgdb» συνδυάζοντάς τους με τα δεδομένα της «hwsd». Αυτό επε-

τεύχθη χρησιμοποιώντας το Excel ως ενδιάμεσο για τη σύζευξη των δεδομένων και

την παραγωγή του αρχείου «sgdb_hwsd_data» με τον πίνακα που προκύπτει (.xls).

7) Οδικό Δίκτυο (MapCruzin.com, χ.η). Περιλαμβάνει μεγάλο κομμάτι από το οδικό

δίκτυο του κόσμου, βασισμένο στο OpenStreetMap project. Επεξεργαστήκαμε ορι-

σμένες εγγραφές του αρχείου γνωρισμάτων που είχαν εσφαλμένα δεδομένα στο

γνώρισμα «type». Στο εξής θα αναφέρεται ως «roads».

Μεταδεδομένα. Για τις ανάγκες της μελέτης συγκεντρώθηκαν τα παρακάτω δεδομένα:

1) Κατάλογος Δήμων (ΥΠΕΣΑΗΔ, 2011). Το αρχείο περιέχει την αντιστοίχιση των

δήμων και κοινοτήτων της χώρας του προγράμματος «Καποδίστριας» (ονόματα και

κωδικοί ΥΠΕΣ, ΕΣΥΕ/ΕΛΣΤΑΤ), με τους νέους δήμους (ονόματα και κωδικοί

ΥΠΕΣΑΗΔ, ΕΛΣΤΑΤ), όπως αυτοί καθορίζονται στο πρόγραμμα «Καλλικράτης».

Η έκδοση των δεδομένων είναι η v1.1.

2) Διοικητική διαίρεση προγράμματος «Καλλικράτης» (ΕΛΣΤΑΤ, 2011). Περιέχεται η

διοικητική διαίρεση της χώρας σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Η διοικη-

τική διαίρεση αφορά σε οκτώ (8) διαφορετικά επίπεδα οργάνωσης: i) Μεγάλες γεω-

γραφικές ενότητες, ii) Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, iii) Περιφέρειες,


iv) Περιφερειακές ενότητες, v) Δήμοι, vi) Δημοτικές Ενότητες, vii) Δημοτικές και

Τοπικές Κοινότητες, viii) Οικισμοί. Οι κωδικοί των γεωγραφικών ενοτήτων είναι

σύμφωνες με το πρότυπο της ΕΛΣΤΑΤ και μπορούν να συνδυαστούν με τα στοι-

χεία του Καταλόγου Δήμων.

Υλοποίηση

Το πρώτο βήμα της υλοποίησης της μελέτης περιλαμβάνει τον προσδιορισμό των περι-

οχών που ανήκουν στις επιλέξιμες γεωγραφικές περιοχές για οίνους ΠΟΠ Νάουσα. Η διαδι-

κασία περιγράφεται στις ενότητες που ακολουθούν.

Πολύγωνα Δήμων. Δημιουργήσαμε ένα χάρτη στο QGIS με τους Δήμους Βέροιας και

Νάουσας από το επίπεδο «kallikrates» επιλέγοντας με βάση το γνώρισμα “KWD_YPES” τα

πολύγωνα με τιμές “9024” και “9025” (βλ. Εικόνα 2) που αντιστοιχούν στους ζητούμενους

Δήμους. Αποθηκεύσαμε την επιλογή ως νέο επίπεδο, με το όνομα «ma_nv»i.

Εικόνα 2 - Επιλογή Δήμων

Εικόνα 3 - Επιλογή ορίων ΔΚ & ΤΚ

Ζώνη ΠΟΠ Νάουσα (Όρια ΔΚ και ΤΚ). Εκτελώντας χωρικό ερώτημα, αναζητήσαμε

τις πολυγωνικές γραμμές του επιπέδου «lasectors» που περικλείονται εξ ολοκλήρου από τα

πολύγωνα του επιπέδου «ma_nv». Συμπληρώσαμε χειροκίνητα την επιλογή με τις γραμμές

που εφάπτονται στα όρια των δήμων καθώς και με όσες δεν συμπεριλήφθηκαν από την εκτέ-

i Municipal Administration for Naoussa & Veria


λεση του χωρικού ερωτήματος για λόγους ακρίβειας. Αποθηκεύσαμε την επιλογή ως νέο ε-

πίπεδο, με το όνομα «lasectors_line_nv»i.

Για την εκτέλεση των απαιτούμενων χωρικών πράξεων, είναι αναγκαία η μετατροπή

των πολυγωνικών γραμμών σε πολύγωνα. Ως πρώτη απόπειρα, χρησιμοποιήθηκε η ενσωμα-

τωμένη λειτουργικότητα του QGISii. Η μέθοδος όμως αυτή δεν παράγει σωστά πολύγωνα,

καθώς φαίνεται πως απλά προσθέτει τα σημεία των πολυγωνικών γραμμών με κάποια αυθαί-

ρετη σειρά χωρίς να εξετάζει τη χωρική γειτνίασή τους. Ο στόχος επετεύχθη με τη χρήση του

plug-in Polygonizer (Pociask, 2012; Hopton, n.d.), με το οποίο δημιουργήσαμε το νέο επίπε-

δο «lasectors_nv».

Εικόνα 4 - Πολυγωνοποίηση

Εικόνα 5 - Περιφερειοποίηση

Τόσο τα πολύγωνα που δημιουργήθηκαν με το συγκεκριμένο τρόπο, όσο και οι αρχικές

πολυγωνικές γραμμές, δε διαθέτουν κάποιον κωδικό. Επομένως, η επιλογή των πολυγώνων

των επιλέξιμων ΔΚ και ΤΚ έγινε αναγκαστικά χειροκίνητα, χρησιμοποιώντας πληροφορίες

από χάρτη του επίσημου δικτυακού τόπου του Δήμου Νάουσας. Με σκοπό να εμπλουτίσου-

με το χάρτη μας, προχωρήσαμε στην επέκταση του πίνακα δεδομένων προσθέτοντας ένα πε-

δίο “SID” (string(10)) με τους κωδικούς ΕΛΣΤΑΤ των εν λόγω ΔΚ και ΤΚ σύμφωνα με το

πρόγραμμα «Καλλικράτης». Στη συνέχεια επιλέξαμε τα πολύγωνα αυτά και αποθηκεύσαμε

i Local Administration Sectors Line data for Naoussa & Veria

ii Η επιλογή “Lines to polygons” από το μενού Vector Geometry Tools


την επιλογή σε νέο επίπεδο «lasectors_aoc». Τέλος, εκτελέσαμε Περιφερειοποίηση (Region-

alization) χρησιμοποιώντας τη λειτουργία Συγχώνευσης (Merge) των πολυγώνων σε ένα ε-

νιαίο, το οποίο και αποθηκεύσαμε ως νέο επίπεδο «aoc». Στον πίνακα δεδομένων του επιπέ-

δου αυτού προσθέσαμε δύο νέα πεδία, “AOCID” (integer) και “AOC” (string(30)). Το πρώτο

περιέχει έναν κωδικό για την ΠΟΠ (αυθαίρετα καθορισμένο από εμάς) και το δεύτερο την

ονομασία της. Στο μοναδικό πολύγωνο του επιπέδου αποδώσαμε τις τιμές 1 και

“NAOUSSA” για τα γνωρίσματα “AOCID” και “AOC”.

Κάλυψη Γης. Χρησιμοποιήσαμε το έτοιμο επίπεδο από το σετ δεδομένων «clc2000»

για το νομό Ημαθίας «CLC2000_POLY_OK16_ES53_IMATHIAS» που βρίσκεται στον υ-

ποκατάλογο SHAPE\NOMOI. Εκτελέσαμε ερώτημα ως προς το γνώρισμα “CODE_00” με

τις κατάλληλες τιμές για την καλλιέργειά μας (βλ. Παράρτημα Γ): «"CODE_00" IN (211,

212, 221, 231, 241, 242, 243)» και αποθηκεύσαμε τα αποτελέσματα σε νέο επίπεδο

«fields_imathia». Στη συνέχεια εκτελέσαμε νέο χωρικό ερώτημα, αναζητώντας τα πολύγωνα

του «fields_imathia» που περικλείονται ή εφάπτονται στο επίπεδο «aoc» των ορίων της ζώ-

νης ΠΟΠ και αποθηκεύσαμε τα αποτελέσματα σε νέο επίπεδο «fields_aoc».

Εικόνα 6 - Επιλογή με βάση το CODE_00

Εικόνα 7 - Επιλογή με χωρικό ερώτημα

Έκταση. Δημιουργήθηκε χειροκίνητα το επίπεδο «extent» με ένα ορθογώνιο παραλλη-

λόγραμμο που περικλείει μια περιοχή λίγο μεγαλύτερη από το περιγεγραμμένο ορθογώνιο


του επιπέδου «aoc», προκειμένου να προσδιορίσουμε μια περιορισμένη επιφάνεια για τη με-

λέτη μας.

Υψομετρικά δεδομένα. Χρησιμοποιήσαμε τα δεδομένα υψομέτρου από το

«srtm_41_04», τα οποία και περιορίσαμε στα όρια του επιπέδου «extent», παράγοντας το

επίπεδο «elevation». Από το «elevation» δημιουργήσαμε τα επίπεδα «aspect» και «slope».

Εικόνα 8 - Έκταση

Εικόνα 9 - Υψόμετρο

Εικόνα 10 - Έκθεση (Aspect)

Εικόνα 11 - Κλίση (Slope)

Τα αποτελέσματα αυτά παρήχθησαν με τις ακόλουθες εντολές μέσω του GRASS shell:

gdalwarp -q -cutline .\vector\boundary.shp -crop_to_cutline -of GTiff ..\srtm.csi.cgiar.org\srtm_41_04.tif .\raster\srtm_aoc.tif

r.in.gdal input=.\raster\srtm_aoc.tif output=elevation

r.slope.aspect elevation=elevation slope=slope

r.slope.aspect elevation=elevation aspect=aspect


Χημική σύσταση εδάφους. Χρησιμοποιήσαμε τα δεδομένα σύστασης του εδάφους

από τις βάσεις «sgdb» και «hwsd». Επιλέξαμε «χειροκίνητα» πολύγωνα από την περιοχή της

Ημαθίας και αποθηκεύσαμε την επιλογή ως νέο επίπεδο «sgdb_imathia». Στη συνέχεια κά-

ναμε σύζευξη του πίνακα των γνωρισμάτων του επιπέδου (sgdb_imathia.dbf) με τον πίνακα

«sgdb_hwsd» στο Excel και δημιουργήσαμε νέο αρχείο «sgdb_hwsd_data_imathia» (.xls) με

το σύνολο των δεδομένων των δύο βάσεων για τα επιλεγμένα πολύγωνα. Ενσωματώσαμε το

αρχείο στο QGIS ως επίπεδο γνωρισμάτων, χρησιμοποιώντας το plug-in XYTools και το α-

ποθηκεύσαμε ως shapefile «sgdb_hwsd_data_imathia». Με τον τρόπο αυτό έγινε δυνατή η

χρήση του σε νέα σύζευξη (join) στο περιβάλλον του QGIS, με την οποία προσαρτήσαμε τα

γνωρίσματα στο αρχικό επίπεδο. Το επίπεδο που προέκυψε το αποθηκεύσαμε με το όνομα

«sgdb_hwsd_imathia», ώστε να είναι δυνατή η μετατροπή του σε μορφή raster.

Εικόνα 12 - Ενσωμάτωση δεδομένων «sgdb»

Εικόνα 13 - Σύζευξη με «hwsd».

Παραγωγή επιπέδων Raster. Τα επίπεδα «aoc», «fields_aoc», «ph» και «caco3» μετα-

τράπηκαν σε μορφή raster, κατά το πρότυπο GeoTIFF. Τα νέα αυτά επίπεδα εντάχθηκαν με

τη σειρά τους στο GRASS project και διενεργήθηκαν χωρικές πράξεις σε συνδυασμό με τα

υπόλοιπα επίπεδα που είναι σε αυτή τη μορφή (βλ. ενότητες που ακολουθούν). Τα επίπεδα

αυτά παρήχθησαν με τις παρακάτω εντολές:


gdal_rasterize -a AOCID -ts 3000 3000 -l aoc -ot Byte .\final1\vector\aoc.shp .\final1\raster\caoc_2100.tif

gdalwarp -s_srs EPSG:2100 -t_srs EPSG:4326 -of GTiff .\final1\raster\caoc_2100.tif .\final1\raster\caoc.tif

gdal_rasterize -a DXF_TEXT -ts 3000 3000 -l fields_aoc -ot Byte .\final1\vector\fields_aoc.shp .\final1\raster\cfields_2100.tif

gdalwarp -s_srs EPSG:2100 -t_srs EPSG:4326 -of GTiff .\final1\raster\cfields_2100.tif .\final1\raster\cfields.tif

gdal_rasterize -a T_PH_H2O -ts 3000 3000 -l sgdb_hwsd_imathia .\final1\vector\sgdb_hwsd_imathia.shp .\final1\raster\ph.tif

r.in.gdal input=.\final1\raster\ph.tif output=ph

gdal_rasterize -a T_CACO3 -ts 3000 3000 -l sgdb_hwsd_imathia .\final1\vector\sgdb_hwsd_imathia.shp .\final1\raster\caco3.tif

r.in.gdal input=.\final1\raster\caco3.tif output=caco3

Εικόνα 14 - Κατανομή pH

Εικόνα 15 - Κατανομή CaCO3

Εικόνα 16 - Ζώνη ΠΟΠ (Raster)

Εικόνα 17 - Υποψήφιες εκτάσεις


Σημείωση: έγινε ταυτόχρονα μετατροπή του ΣΣ των raster εικόνων από ΕΓΣΑ87

(ESPG:2100) σε WGS84 (ESPG:4326) για όσα επίπεδα πηγής χρησιμοποιούν ΣΣ ΕΓΣΑ87.

Κριτήριο 1: Ζώνη ΠΟΠ Νάουσα. Πρωταρχικό κριτήριο για τη βαθμολογία μιας περι-

οχής αποτελεί η ένταξη (ή μη) στη ζώνη ΠΟΠ Νάουσα. Αυτό εκφράζεται με το επίπεδο

«caoc» που δημιουργήσαμε με την εντολή:

r.in.gdal input=.\final1\raster\caoc.tif output=caoc

Κριτήριο 2: Επιλέξιμες εκτάσεις. Το δεύτερο αναγκαίο κριτήριο της βαθμολογίας

αποτελεί η ένταξη (ή μη) της περιοχής στις επιλέξιμες εκτάσεις με βάση την Κάλυψη Γης.

Αυτό εκφράζεται με το επίπεδο «cfields» που δημιουργήσαμε με την εντολή:

r.in.gdal input=.\final1\raster\cfields.tif output=cfields

Κριτήριο 3: Υψόμετρο. Η κατανομή της βαθμολογίας του υψομέτρου βασίζεται στην

τριγωνική κατανομή (βλ. Εικόνα 18). Το επίπεδο «celevation» προκύπτει από την εντολή:

r.mapcalc "celevation = if(isnull(elevation),0,if(elevation<150,0,if(elevation<200,round(10-(200-elevation)/10),if(elevation<=350,round(10-(elevation-200)/30),0))))"

Εικόνα 18 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: Υψόμετρο

Εικόνα 19 - Κριτήριο: Υψόμετρο

Κριτήριο 4: Έκθεση. Η κατανομή της βαθμολογίας της έκθεσης βασίζεται σε πίνακα

τιμών για τις εκθέσεις (βλ. Πίνακας 1).Το επίπεδο «caspect» παράγεται από την εντολή:

r.mapcalc "caspect = if(isnull(aspect),0,if((((aspect>=225)&&(aspect<=315))),10,if((((aspect>315)||(aspect<=45))),9,if((((aspect>45)&&(aspect<90))),7,0))))"


Έκθεση

Ν [225ο - 315

ο] 10

Α (315ο - 45

ο] 9

ΒΑ (45ο - 90

ο) 7

- Υπόλοιπα 0 Πίνακας 1 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: Έκθεση

Εικόνα 20 - Κριτήριο: Έκθεση

Κριτήριο 5: Κλίση. Η κατανομή της βαθμολογίας της κλίσης βασίζεται στην εκθετική

κατανομή (βλ. Εικόνα 21). Αυξάνει έως ότου

φτάσουμε στην επιθυμητή τιμή (10%) και στη

συνέχεια μειώνεται. Το επίπεδο «cslope» προκύ-

πτει από την εκτέλεση της εντολής:

r.mapcalc "cslope = if(isnull(slope),0,if(slope<10,round(10*(1-exp(-slope/2))),round(10*(exp(5-slope/2)))))"

Εικόνα 22 - Κριτήριο: Κλίση

Εικόνα 23 - Κριτήριο: pH

Κριτήριο 6: pH. Η κατανομή της βαθμολογίας του pH βασίζεται σε διακριτή ισοσκε-

λισμένη τραπεζοειδή κατανομή. Το επίπεδο «cph» παράγεται από την εκτέλεση της εντολής:

r.mapcalc "cph = if(isnull(ph),0,if(abs(8.04-ph)<0.22,10,round(10-20*(abs(8.04-ph)-0.22)/3)))"

Εικόνα 21 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: Κλίση


Κριτήριο 7: CaCO3. Η κατανομή της βαθμολογίας της περιεκτικότητας σε CaCO3 βα-

σίζεται σε πίνακα τιμών (βλ. Πίνακας 2). Το επίπεδο «ccaco3» προκύπτει με την εντολή:

r.mapcalc "cph = if(isnull(ph),0,if(x<6.34,0,if(x<7.82,10-20*(7.82-x)/3,if(x<=8.26,10,if(x<9.74,10-20*(x-8.26)/3,0)))))

Εικόνα 24 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: pH

Εικόνα 25 - Κριτήριο:CaCO3

CaCO3

>= 15% 10

[10% - 15%) 8

Υπόλοιπα 5 Πίνακας 2 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: CaCO3

Συνολικό αποτέλεσμα. Χρησιμοποιώντας ως τελικό δείκτη το άθροισμα του συνόλου

των κριτηρίων που αναφέρθηκαν για θετικές τιμές στα επίπεδα «caoc» και «cfields», προκύ-

πτει το επίπεδο «aggregate» (Εικόνα 26). Ολοκληρώνουμε τις απαιτούμενες ενέργειες κανο-

νικοποιώντας τα αποτελέσματα στο διάστημα 0-10, δημιουργώντας το επίπεδο «raggregate».

r.mapcalc "aggregate = if(isnull(caoc),0,if(isnull(cfields),0,if(cfields>0,(celevation+caspect+cslope+cph+ccaco3)*caoc)))"

r.mapcalc "raggregate = if(aggregate>0,5+round((aggregate-1)/10),0)"

Εικόνα 26 - Συνολικό αποτέλεσμα

Εικόνα 27 - Συνολικό αποτέλεσμα (κανονικοποιημένο)


Με σκοπό να συμπληρώσουμε αισθητικά το χάρτη μας, εκτελέσαμε ερώτημα στο επί-

πεδο Κάλυψης Γης ως προς το γνώρισμα “CODE_00” με τις κατάλληλες τιμές για να εντο-

πίσουμε τις περιοχές με αστική δόμηση: «"CODE_00" IN (111, 112)». Αποθηκεύσαμε το

αποτέλεσμα ως νέο επίπεδο, με το όνομα «urban».

Τέλος χρησιμοποιήσαμε τον χάρτη του οδικού δικτύου (MapCruzin.com, χ.η) επίπεδο

«roads». Βασιστήκαμε στο γνώρισμα «type» για να προσδιορίσουμε τα χαρακτηριστικά εμ-

φάνισης των πολυγωνικών γραμμών. Ο χάρτης αυτός δεν χρησιμοποιήθηκε ώστε να αφαιρε-

θούν περιοχές κατά την ανάλυση, καθώς δεν διαθέτει τα απαραίτητα στοιχεία για τις διαστά-

σεις των δρόμων.

Εικόνα 28 - Τελικός χάρτης

Συμπεράσματα. Ο τελικός χάρτης (Εικόνα 28) υποδεικνύει τις περιοχές στις οποίες θα

πρέπει η οικογένεια να αναζητήσει οικόπεδα. Η τιμή του επιπέδου «raggregate» αποτελεί το

«βαθμό» της περιοχής με βάση τα κριτήρια που περιγράψαμε. Όσο υψηλότερη είναι η τιμή

του βαθμού αυτού, τόσο ευνοϊκότερη είναι η περιοχή για την καλλιέργεια του Ξινόμαυρου


και κατά συνέπεια, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα για την παραγωγή ποιοτικού οίνου ΠΟΠ

Νάουσα. Χρησιμοποιώντας ως μέτρο της μέσης απόδοσης της παραγωγής περίπου τα 1.000

λίτρα οίνου (~1.333 φιάλες των 750ml) ανά στρέμμα μπορούμε να εκτιμήσουμε και τα ανα-

μενόμενα έσοδα για την οικογένεια.

Σενάριο 2: Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων Π.Ε. Θεσσαλονίκης

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας σχεδιάζει την κατασκευή νέου Χώρου επεξεργα-

σίας Απορριμμάτων και Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων. Οι επιτελείς σκοπεύουν στην

εύρεση των κατάλληλων περιοχών για την απαιτούμενη κατασκευή. Για το λόγο αυτό θα

χρησιμοποιηθεί ένας συνδυασμός κριτηρίων για την αξιολόγηση των υποψήφιων περιοχών

με τον πλέον αντικειμενικό και ανεξάρτητο τρόπο. Για λόγους τόσο οικονομικής όσο και λει-

τουργικής φύσης, αποφασίστηκε οι επιλέξιμες περιοχές να ανήκουν αποκλειστικά στην Πε-

ριφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης.

Περιορισμοί

Όπως είπαμε και στην εισαγωγή, ο Συντελεστής Αξιολόγησης περιλαμβάνει ένα σύνο-

λο αντικειμενικών κριτηρίων. Αυτά τα κριτήρια εμπίπτουν σε διάφορες κατηγορίες: Περι-

βαλλοντικά, Οικονομικά-Αναπτυξιακά, Λειτουργικά και Πληθυσμιακά.

Περιβαλλοντικά: Οι επιλέξιμες περιοχές θα πρέπει να έχουν χαμηλή περιβαλλοντική α-

ξία. Παραδείγματος χάριν, απαγορεύεται να ανήκουν σε περιοχές που προστατεύονται από

διεθνείς συνθήκες, θα πρέπει να βρίσκονται μακριά από λίμνες, ποτάμια και δάση και τέλος

θα πρέπει να αποφευχθούν περιοχές στις οποίες υπάρχουν υπόγεια ύδατα, ώστε να μειωθεί η

πιθανότητα μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα.

Οικονομικά-Αναπτυξιακά: Θα πρέπει να προτιμηθούν περιοχές που δεν είναι κατάλλη-

λες για καλλιέργεια (π.χ. άγονες, ξηρικές) ή άλλες προσοδοφόρες χρήσεις και γενικότερα πε-

ριοχές με χαμηλή εμπορική αξία ώστε να δαπανηθούν κατά το δυνατόν χαμηλά ποσά για α-

παλλοτριώσεις.


Λειτουργικά: Οι επιλέξιμες περιοχές δεν θα πρέπει να απέχουν πολύ από το Μητροπολι-

τικό Αστικό Κέντρο (ΜΑΚ) της Θεσσαλονίκης για να εξυπηρετείται ταχύτερα και οικονομι-

κότερα η διαδικασία της αποκομιδής των απορριμμάτων. Θα είναι καλό επίσης να υπάρχει

διαθέσιμο οδικό δίκτυο στην περιοχή, για να αποφευχθούν νέες χαράξεις και κατασκευές.

Επιπλέον είναι επιθυμητό το οδικό δίκτυο να διαθέτει επαρκή χωρητικότητα ώστε να μην

επιβαρυνθεί σημαντικά η καθημερινότητα των κατοίκων της διαδρομής από την κίνηση των

απορριμματοφόρων.

Πληθυσμιακά: Οι επιλέξιμες περιοχές θα πρέπει να είναι κατά το δυνατόν αραιοκατοι-

κημένες και σχετικά μακριά από κατοικημένες περιοχές.

Δεδομένα

Χάρτες. Για τις ανάγκες της μελέτης συγκεντρώθηκαν χάρτες και δεδομένα γνωρισμά-

των από τις παρακάτω πηγές:

1) «Όρια Δήμων (Καλλικράτης)» (OKXE, 2011) (βλ. Σενάριο 1). Στο εξής θα αναφέ-

ρεται ως «kallikrates».

2) «Όρια Διαμερισμάτων» (ΕΛΣΤΑΤ, 2010) (βλ. Σενάριο 1). Στο εξής θα αναφέρεται

ως «lasectors».

3) «CORINE 2000» (ΟΚΧΕ, 2010) (βλ. Σενάριο 1). Στο εξής θα αναφέρεται ως

«clc2000».

4) Σημεία Τοπικών Κοινοτήτων. Περιλαμβάνει τις θέσεις των σημαντικότερων κοινο-

τήτων της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, εκτός του Μητροπολιτικού Α-

στικού Κέντρου. Δημιουργήθηκε «χειροκίνητα», συνδυάζοντας στοιχεία από διάφο-

ρες πηγές (Wikipedia, Wikimapia). Στο εξής θα αναφέρεται ως «places».

5) Οδικό Δίκτυο (MapCruzin.com, χ.η) (βλ. Σενάριο 1). Στο εξής θα αναφέρεται ως

«roads».


Μεταδεδομένα. Για τις ανάγκες της μελέτης συγκεντρώθηκαν επίσης τα παρακάτω δε-

δομένα:

1) Κατάλογος Δήμων (ΥΠΕΣΑΗΔ, 2011) (βλ. Σενάριο 1).

2) Απογραφή Πληθυσμού 1991, 2001 (ΕΣΥΕ, 2010). Περιλαμβάνει απογραφικά στοι-

χεία για τον (πραγματικό) πληθυσμό της Ελλάδας κατά φύλο και ομάδες ηλικιών για

τις απογραφές της ΕΣΥΕ των ετών 1991 και 2001, ανά Δήμο σε συμφωνία με το

πρόγραμμα «Καποδίστριας».

3) Στοιχεία Μόνιμου Πληθυσμού Απογραφής 2011 (ΕΛΣΤΑΤ, 2012). Περιλαμβάνει

τα προσωρινά αποτελέσματα της απογραφής του μόνιμου πληθυσμού της Ελλάδας

συνολικά ανά Δήμο σε συμφωνία με το πρόγραμμα «Καλλικράτης».

Υλοποίηση

Σε πρώτη φάση δημιουργήσαμε πολύγωνα για τα όρια των Δημοτικών και Τοπικών

Κοινοτήτων των Δήμων από το επίπεδο «lasectors» ακολουθώντας αντίστοιχη διαδικασία με

αυτή του Σεναρίου 1. Εκτελέσαμε δηλαδή Χωρικό Ερώτημα σε συνδυασμό με το επίπεδο

«kallikrates», τα δεδομένα του οποίου είχαν προηγουμένως φιλτραριστεί κατάλληλα ώστε να

περιλαμβάνουν μόνο τους δήμους της Π.Ε.Θεσσαλονίκης. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να

αποκτήσουμε μια πιο λεπτομερή εικόνα σε σχέση με τα πληθυσμιακά χαρακτηριστικά των

περιοχών που θα εξετάσουμε. Αποθηκεύσαμε τα αποτελέσματα (πολυγωνικές γραμμές) ως

προσωρινό αρχείο «lasectors-thess-lines-ggrs87», το οποίο στη συνέχεια μετατρέψαμε σε

επίπεδο πολυγώνων «lasectors-thess-ggrs87» με τη βοήθεια του plug-in Polygonizer.


Εικόνα 29 - Δήμοι Π.Ε. Θεσσαλονίκης (πολύγωνα), Δημο-

τικές & Τοπικές Κοινότητες (πολ. γραμμές) Ελλάδος

Εικόνα 30 - Χωρικό Ερώτημα στα «lasectors» και «kal-

likrates»

Εικόνα 31 - Δήμοι (πολύγωνα), Δημοτικές & Τοπικές Κοι-

νότητες (πολυγωνικές γραμμές) Π.Ε. Θεσσαλονίκης

Εικόνα 32 - Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες (πολύγωνα)

Π.Ε. Θεσσαλονίκης

Πληθυσμιακή Ανάλυση. Εμπλουτίσαμε –χειροκίνητα- τα γνωρίσματα του επιπέδου

«lasectors-thess-ggrs87» με τους απαραίτητους κωδικούς που χρησιμοποιεί η ΕΛΣΤΑΤ

(SID) για τους Δήμους και τις Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες. Για το σκοπό αυτό αξιο-

ποιήσαμε αρχικά την πληροφορία των Κωδικών ΥΠΕΣ από το επίπεδο «kallikrates» και την

αντιστοίχισή τους με τους Κωδικούς της ΕΛΣΤΑΤ με τη βοήθεια του πίνακα αντιστοίχισης

«kallikrates-id». Στο σημείο αυτό καθοριστική ήταν η συμβολή των στοιχείων του επιπέδου

«places» για τον εντοπισμό των επιμέρους Κοινοτήτων μέσα στα όρια των Δήμων. Επιπλέον,


χρειάστηκε η συνένωση ορισμένων πολυγώνων, όπως αυτά νησίδων στις εκβολές Αξιού και

Αλιάκμονα με το πολύγωνο της αντίστοιχης Κοινότητας.

Απομονώσαμε τα στοιχεία των απογραφών της ΕΛΣΤΑΤ από τις πρωτογενείς πηγές

και τα συνενώσαμε σε έναν συγκεντρωτικό πίνακα με τη βοήθεια της Access. Για να γίνει

αυτό χρειάστηκε η συνένωση των τριών πηγών που αναφέρονται στην ενότητα Μεταδεδομέ-

να, καθώς υπήρξαν μεταβολές στους κωδικούς και τις ονομασίες των περιοχών ανάμεσα στις

δύο διαδοχικές απογραφές (2001 και 2011) λόγω των αντίστοιχων διοικητικών μεταρρυθμί-

σεων (σχέδια «Καποδίστριας» και «Καλλικράτης». Αποθηκεύσαμε τα αποτελέσματα ως αρ-

χείο κειμένου «POP20012011TH.csv» το οποίο και προσθέσαμε στο project ώστε να τα συν-

δυάσουμε με τα επίπεδα πολυγώνων βάσει του κοινού πεδίου «SID» που περιέχει τον κωδικό

της ΕΛΣΤΑΤ.

Εικόνα 33 - Υπολογισμός πεδίων area/perimeter

Εικόνα 34 - Υπολογισμός Πληθυσμιακής Πυκνότητας

Με τη βοήθεια του εργαλείου υπολογισμού (Field Calculator) του QGIS δημιουργήσα-

με τα πεδία area και perimeter (Real(20, 2)) με τα αντίστοιχα γεωμετρικά στοιχεία για το κά-

θε πολύγωνο (Geometry: $area, $perimeter). Για να επιτευχθεί η επιθυμητή μονάδα μέτρη-

σης (τετραγωνικά μέτρα και μέτρα αντίστοιχα) διατηρήθηκε το αρχικό σύστημα συντεταγμέ-

νων ΕΓΣΑ87. Με το ίδιο εργαλείο αντιγράψαμε τις τιμές των πεδίων «T11_T» και «T01_T»

ως «POP11» και «POP01» (Integer) αντίστοιχα και υπολογίσαμε τις αντίστοιχες πληθυσμια-


κές πυκνότητες «POP11D» και «POP01D» (Real(16, 2)) ως αριθμό κατοίκων ανά τετραγω-

νικό χλμ (1.000.000 τ.μ). Αποθηκεύσαμε τα δεδομένα ως νέο επίπεδο με όνομα «lasectors-

thess», μετατρέποντας το σύστημα συντεταγμένων σε WGS84. Τα αποτελέσματα φαίνονται

στην Εικόνα 35, όπου έχουμε χρωματίσει με κόκκινη χρωματική κλίμακα τις αραιοκατοικη-

μένες και με μπλε τις πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Εικόνα 35 - ΔΚ και ΤΚ βάσει Πληθυσμιακής Πυκνότητας

Εικόνα 36 - Κάλυψη Γης

Κάλυψη Γης. Χρησιμοποιήσαμε το έτοιμο επίπεδο από το σετ δεδομένων «clc2000»

για την Π.Ε. Θεσσαλονίκης «CLC2000_POLY_OK19_ES54_THESSALONIKIS» που βρί-

σκεται στον υποκατάλογο SHAPE\NOMOI και το αποθηκεύσαμε ως νέο επίπεδο «cnc2000»,

μετατρέποντας το σύστημα συντεταγμένων σε WGS84. Εκτελέσαμε ερώτημα ως προς το

γνώρισμα “CODE_00” ώστε να συμπεριλάβουμε επιλέξιμες περιοχές με τις κατάλληλες τι-

μές (βλ. Παράρτημα Γ): «"CODE_00" IN (131, 132, 211, 322, 332, 333, 334, 335)» και απο-

θηκεύσαμε τα αποτελέσματα σε νέο επίπεδο «allowed». Στη συνέχεια, εκτελέσαμε και πάλι

ερώτημα στο αρχικό επίπεδο «CLC2000_POLY_OK19_ES54_THESSALONIKIS», ως προς

το γνώρισμα “CODE_00” ώστε αυτή τη φορά να αποκλείσουμε παραλίες και υδάτινες επι-

φάνειες με τις κατάλληλες τιμές: «"CODE_00" IN (331, 511, 512, 521, 522, 523)» και απο-

θηκεύσαμε τα αποτελέσματα σε νέο επίπεδο «forbidden-ggrs87». Επεκτείναμε το επίπεδο

αυτό κατά 5 χλμ (buffer) και αποθηκεύσαμε τα αποτελέσματα σε νέο αρχείο «forbidden-ex-


ggrs87» το οποίο με τη σειρά του το αποθηκεύσαμε ως «forbidden-ex», μετατρέποντας το

σύστημα συντεταγμένων σε WGS84.

Εικόνα 37 – Επιλέξιμες (μπλε) και απαγορευμένες (κόκκι-

νες) περιοχές

Εικόνα 38 - ΜΑΚ Θεσσαλονίκης

Εικόνα 39 – Επιλέξιμες περιοχές (μπλε) με βάση την από-

σταση από το ΜΑΚ Θεσσαλονίκης (κόκκινο)

Μητροπολιτικό Αστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Εκτελέσαμε ερώτημα στο «lasectors-

thess-ggrs87» αναζητώντας τους Δήμους που συνθέτουν το Μητροπολιτικό Αστικό Κέντρο

Θεσσαλονίκης (βλ. Παράρτημα Ζ). Τα πολύγωνα συνενώθηκαν σε ένα ενιαίο, που αποθη-

κεύτηκε ως νέο επίπεδο «mua-ggrs87». Με βάση αυτό, υπολογίσαμε στη συνέχεια τις ελάχι-

στες και μέγιστες επιθυμητές αποστάσεις για τις επιλέξιμες περιοχές, επεκτείνοντας το επί-

πεδο (buffer) κατά 5 χλμ (min) και 30 χλμ (max). Αποθηκεύσαμε τα επίπεδα ως «mua-


ggrs87-min» και «mua-ggrs87-max» αντίστοιχα και τέλος λάβαμε τη διαφορά (difference)

του ενός από το άλλο, την οποία και αποθηκεύσαμε αρχικά ως «mua-ggrs87-ex» και τελικά

ως «mua-ex», μετατρέποντας το σύστημα συντεταγμένων σε WGS84.

Οδικό Δίκτυο. Χρησιμοποιήσαμε το επίπεδο «roads» με σκοπό να επιλέξουμε τις Δη-

μοτικές και Τοπικές Κοινότητες από τις οποίες διέρχονται σημαντικές οδικές αρτηρίες, προ-

κειμένου να εξασφαλίσουμε την ομαλή διαδικασία αποκομιδής των απορριμμάτων. Φιλτρά-

ραμε τις αρτηρίες αυτές εκτελώντας ερώτημα με τις κατάλληλες τιμές: «"type" IN ('motor-

way', 'motorway_link', 'trunk', 'trunk_link', 'primary', 'primary_link')». Ταυτόχρονα εκτελέ-

σαμε Χωρικό Ερώτημα σε συνδυασμό με το επίπεδο «lasectors-thess» επιλέγοντας τα πολύ-

γωνά του που τέμνονται με τις επιλεγμένες πολυγωνικές γραμμές του «roads». Αποθηκεύσα-

με την επιλογή ως νέο επίπεδο «lasectors-roads».

Εικόνα 40 - Οδικό δίκτυο

Εικόνα 41 - ΔΚ και ΤΚ με σημαντικές αρτηρίες

Κριτήριο 1: Πληθυσμιακή Πυκνότητα. Αναλύσαμε στατιστικά τα στοιχεία του

«POP20012011TH.csv», με τη βοήθεια του Excel, ώστε να υπολογίσουμε τους μέσους όρους

των πληθυσμών των Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων της Π.Ε. Θεσσαλονίκης που δεν

ανήκουν στο Μητροπολιτικό Αστικό Κέντρο, ώστε να έχουμε ένα μέτρο για την επιλογή των

περιοχών βάσει της πληθυσμιακής τους πυκνότητας. Έτσι, οι μέσοι όροι των πληθυσμιακών

πυκνοτήτων κυμαίνεται στους 119,46 και 155,35 κατοίκους ανά τ.χλμ για τις απογραφές


2001 και 2011 αντίστοιχα ενώ οι αντίστοιχοι σταθμισμένοι μέσοι όροι, χρησιμοποιώντας ως

βάρος τον πληθυσμό, είναι 273,08 και 452,80. Έτσι, επιλέγουμε από το επίπεδο «lasectors-

roads» (που ικανοποιεί ταυτόχρονα και το κριτήριο της γειτνίασης με επαρκείς οδικές αρτη-

ρίες) τις ΔΚ και ΤΚ που ικανοποιούν τη συνθήκη "POP11D" <= 50 και αποθηκεύουμε τα

αποτελέσματα ως νέο επίπεδο «c01». Δημιουργούμε ένα νέο πεδίο RANK (Integer) με τον

τύπο «toint((50-POP11D)/5)» για βαθμολόγηση στην κλίμακα 0-10. Ταυτόχρονα, μετατρέ-

πουμε σε raster και εισάγουμε στο mapset «final2» του GRASS χρησιμοποιώντας τις παρα-

κάτω εντολές:

gdal_rasterize -a RANK -ts 3000 3000 -l c01 -ot Byte .\final2\vector\c01.shp .\final2\raster\c01.tif

r.in.gdal input=.\final2\raster\c01.tif output=c01

Εικόνα 42 - Κριτήριο 1 (vector)

Εικόνα 43 - Κριτήριο 1 (raster)

Κριτήριο 2: Χρήση Γης. Το δεύτερο κριτήριο αξιολόγησης αποτελεί η χρήση της γης.

Χρησιμοποιούμε τα επίπεδα «allowed» και «forbidden-ex» τα οποία και μετατρέπουμε σε

μορφή raster και τα εισάγουμε στο mapset «final2» του GRASS με τις εντολές:

gdal_rasterize -a DXF_TEXT -ts 3000 3000 -l allowed -ot Byte .\final2\vector\allowed.shp .\final2\raster\allowed.tif

r.in.gdal input=.\final2\raster\allowed.tif output=allowed

gdal_rasterize -a DXF_TEXT -ts 3000 3000 -l forbidden-ex -ot UInt16 .\final2\vector\forbidden-ex.shp .\final2\raster\forbidden-ex.tif

r.in.gdal input=.\final2\raster\forbidden-ex.tif output=forbidden-ex


Στη συνέχεια εντοπίσαμε τις διαθέσιμες τιμές μέσω της εντολής r.report. Στο επίπεδο

«allowed» έχουμε τις τιμές 131 (Χώροι εξορύξεως ορυκτών) και 211 (Μη αρδεύσιμη αρόσι-

μη γη) τις οποίες και αντικαταστήσαμε με τις τιμές 3 και 6 αντίστοιχα, με την εντολή

r.reclass. Αντίστοιχα, στο επίπεδο «forbidden-ex» έχουμε τις τιμές (0, 331, 511, 512, 521,

522, 523), τις οποίες αντικαθιστούμε τις μηδενικές με 1 και τις μη-μηδενικές με 0 με την ε-

ντολή r.reclass, ορίζοντας λογική ενσωμάτωσης (true / false). Αυτά επιτυγχάνονται με τις

εντολές:

r.reclass input=allowed output=c02a rules=final2\metadata\allowed.txt

r.reclass input=forbidden-ex output=c02b rules=final2\metadata\forbidden-ex.txt

Εικόνα 44 - Κριτήριο 2α - Επιλέξιμες χρήσεις

Εικόνα 45 - Κριτήριο 2β - Αποδεκτές περιοχές βάσει χρήσης

Κριτήριο 3: Θέση σε σχέση με ΜΑΚ Θεσσαλονίκης. Το επίπεδο «mua-ex» προσφέ-

ρει τη δυνατότητα να επιλέξουμε μια περιοχή με βάση την επιθυμητή απόσταση από το

ΜΑΚ Θεσσαλονίκης. Το μετατρέπουμε σε μορφή raster και τα εισάγουμε στο mapset

«final2» του GRASS με τις εντολές:

gdal_rasterize -a USE -ts 3000 3000 -l mua-ex -ot Byte .\final2\vector\mua-ex.shp .\final2\raster\c03.tif

r.in.gdal input=.\final2\raster\c03.tif output=c03


Εικόνα 46 - Κριτήριο 3

Εικόνα 47 - Συνολικό αποτέλεσμα

Συνολικό αποτέλεσμα. Χρησιμοποιώντας ως τελικό δείκτη το άθροισμα του συνόλου

προκύπτει το επίπεδο «aggregate». Παρατηρούμε με τη βοήθεια της r.report ότι οι τιμές ανή-

κουν στο διάστημα 0-14. Ολοκληρώνουμε τις απαιτούμενες ενέργειες κανονικοποιώντας τα

αποτελέσματα στο διάστημα 0-10, δημιουργώντας το επίπεδο «raggregate».

r.mapcalc "aggregate = (c01+c02a)*c02b*c03"

r.mapcalc "raggregate = if(isnull(aggregate),0, 10*aggregate/14)"

Εικόνα 48 - Τελικός χάρτης


Συμπεράσματα. Ο τελικός χάρτης υποδεικνύει τις περιοχές στις οποίες θα μπορεί να

κατασκευαστεί ο νέος XYTY.

Η τιμή του επιπέδου «raggregate» αποτελεί το «βαθμό» της περιοχής με βάση τα κρι-

τήρια που περιγράψαμε. Όσο υψηλότερη είναι η τιμή του βαθμού αυτού, τόσο ευνοϊκότερη

είναι η περιοχή για την κατασκευή.


Βιβλιογραφία

(2004). The European Soil Database distribution version 2.0. European Commission and the European

Soil Bureau Network.

Ν.3852 - Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα

Καλλικράτης. (2010, Ιουν 7). Εφημερίς της Κυβερνήσεως(Α), 1785-1920.

Projected CRS used in Europe - 18°E to 24°E and ED50 by country. (2011). Ανάκτηση Φεβ 8, 2013,

από GeoRepository: http://georepository.com/crs_23034/ED50-UTM-zone-34N.html

Π.Δ. 91. (2011, Οκτ 26). Εφημερίς της Κυβερνήσεως(Α), 6669.

Fischer, G., Nachtergaele, F., Prieler, S., van Velthuizen, H., Verelst, L., & Wiberg, D. (2008). Global

Agro-ecological Zones Assessment for Agriculture (GAEZ 2008). IIASA, Laxenburg, Austria

and FAO, Rome, Italy.

Hopton, N. (n.d.). Perfect Polygons in QGIS. Ανάκτηση 2013, από

http://confound.me.uk/maps/ppv4.pdf

Jarvis, A., Reuter, H. I., Nelson, A., & Guevara, E. (2008). Hole-filled seamless SRTM data V4.

Ανάκτηση 2013, από International Centre for Tropical Agriculture (CIAT):

http://srtm.csi.cgiar.org

MapCruzin.com. (χ.η). Free Greece ArcGIS Shapefile Map Layers. Ανάκτηση Ιανουάριος 2013, από

MapCruzin.com: http://www.mapcruzin.com/free-greece-arcgis-maps-shapefiles.htm

Nachtergaele, F., van Velthuizen, H., Verelst, L., Batjes, N., Dijkshoorn, K., van Engelen, V., και συν.

(2009). Harmonized World Soil Database (version 1.1). Ανάκτηση 2013, από Food &

Agriculture Organization of the United Nations:

http://www.fao.org/fileadmin/templates/nr/documents/HWSD/HWSD_Documentation.pdf

OIV. (2007). Structure of the World Vitivinicultural Industry in 2007. Ανάκτηση Ιαν 5, 2013, από

http://www.oiv.int/oiv/info/enplubicationoiv#situation


OIV. (2012). International Code of Oenological Practices. Ανάκτηση Ιαν 5, 2013, από

http://www.oiv.int/oiv/info/enplubicationoiv#code

OKXE. (2011, Ιουλ 18). Όρια Δήμων (Καλλικράτης). Ανάκτηση Ιαν 8, 2013, από Δημόσια, Ανοικτά

Δεδομένα: http://bit.ly/ZT2wdh

Panagos, P. (2006). The European soil database. GEO: connexion, 5(7), σσ. 32-33.

Panagos, P., van Liedekerke, M., Jones, A., & Montanarella, L. (2012). European Soil Data Centre:

Response to European policy support and public data requirements. Land Use Policy, 29(2), σσ.

329-338. doi:doi:10.1016/j.landusepol.2011.07.003

Pociask, P. (2012). Polygonizer 2.1. Ανάκτηση 2013, από http://www.gis-support.pl/polygonizer/

Voser, S. A. (2013, Ιαν 12). Map Projections Greece. Ανάκτηση Φεβ 8, 2013, από MapRef - Map

Projections and Reference Systems: http://mapref.org/MapProjectionsGR.html

Wikipedia. (2012, Δεκ 6). Terroir. Ανάκτηση Ιαν 8, 2013, από http://en.wikipedia.org/wiki/Terroir

ΕΛΣΤΑΤ. (2010, Ιουν 28). Όρια Διαμερισμάτων. Ανάκτηση Ιαν 8, 2013, από Δημόσια, Ανοικτά

Δεδομένα: http://bit.ly/10oue2O

ΕΛΣΤΑΤ. (2011, Νοε 11). Διοικητική διαίρεση προγράμματος «Καλλικράτης». Ανάκτηση Ιαν 8, 2012,

από Δημόσια, Ανοικτά Δεδομένα: http://bit.ly/10rimgu

ΕΛΣΤΑΤ. (2012). Απογραφή Κτιρίων και Πληθυσμού-Κατοικιών 2011. Ανάκτηση Ιαν 28, 2013, από

Ελληνική Στατιστική Αρχή: http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/PAGE-

census2011

Εν.ΟΑΒΕ. (2005). Επαναπροσδιορισμός των ζωνών ΟΠΑΠ Νάουσας & Γουμένισσας. Περιφέρεια

Κεντρικής Μακεδονίας.

ΕΣΥΕ. (2010). Πληθυσμός Ελλάδας. Ανάκτηση Ιαν 29, 2013, από Δημόσια, Ανοικτά Δεδομένα:

http://geodata.gov.gr/geodata/index.php?option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&catid=2

1&sobi2Id=38&Itemid=


ΟΚΧΕ. (2010, 7 2). Κάλυψη Γης (Corine 2000). Ανάκτηση 1 8, 2013, από Δημόσια, Ανοικτά

Δεδομένα: http://bit.ly/VW3HCX

Υπ.Α.Α.Τ. (2011, Οκτ 30). Υ.Α. 201651. Εφημερίς της Κυβερνήσεως(Β), 43491-43492.

ΥΠΕΣΑΗΔ. (2011, Ιουλ 28). Κατάλογος Δήμων. Ανάκτηση Ιαν 8, 2013, από Δημόσια, Ανοικτά

Δεδομένα: http://bit.ly/10oyVJY


Παράρτημα Α – Ακρωνύμια & Συντομογραφίες

1 FAO: Food and Agriculture Organization, http://www.fao.org

2 JRC: Joint Research Center

3 OKXE: Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας

4 OIV: International Organization of Vine and Wine – Διεθνής Οργανισμός Αμπέλου και Οί-

νου (ΔΟΑΑ)

5 ΠΟΠ: Προστατευόμενη Ονομασία Προελεύσεως – Appellation d' Origine Contrôlée (AOC)


Παράρτημα Β – Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες ζώνης ΠΟΠ Νάουσα

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΣΤΑΤ ΤΙΤΛΟΣ CODE

08010404 Τοπική Κοινότητα Τριλόφου TRI

08010405 Τοπική Κοινότητα Φυτείας FYT

08030101 Δημοτική Κοινότητα Νάουσας NSA

08030103 Τοπική Κοινότητα Γιαννακοχωρίου YHR

08030104 Τοπική Κοινότητα Ροδοχωρίου RHR

08030105 Τοπική Κοινότητα Στενημάχου STE

08030201 Δημοτική Κοινότητα Κοπανού KOP

08030203 Τοπική Κοινότητα Λευκαδίων LEF

08030204 Τοπική Κοινότητα Μαρίνης MAR


Παράρτημα Γ – Κατηγορίες καλύψεων γης κατά CORINE 2000

ΚΩΔ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

111 Συνεχής αστική οικοδόμηση

112 Διακεκομμένη αστική οικοδόμηση

121 Βιομηχανικές ή εμπορικές ζώνες

122 Οδικά σιδηροδρομικά δίκτυα και γειτνιάζουσα γη

123 Ζώνες λιμένων

124 Αεροδρόμια

131 Χώροι εξορύξεως ορυκτών

132 Χώροι απορρίψεως απορριμμάτων

133 Χώροι οικοδόμησης

141 Περιοχές αστικού πράσινου

142 Εγκαταστάσεις αθλητισμού και αναψυχής

143 Αρχαιολογικοί χώροι

211 Μη αρδεύσιμη αρόσιμη γη

212 Μόνιμα αρδευόμενη γη

213 Ορυζώνες

221 Αμπελώνες

222 Οπωροφόρα δένδρα και φυτείες με σαρκώδεις καρπούς

223 Ελαιώνες

231 Λιβάδια

241 Ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται με μόνιμες καλλιέργειες

242 Σύνθετα συστήματα καλλιέργειας

243 Γη που καλύπτεται κυρίως από τη γεωργία με σημαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης

244 Αγροτικές δασικές περιοχές

311 Δάσος πλατυφύλλων

312 Δάσος κωνοφόρων

313 Μικτό δάσος

321 Φυσικοί βοσκότοποι

322 Θάμνοι και χερσότοποι

323 Σκληροφυλλική βλάστηση

324 Μεταβατικές δασώδεις θαμνώδεις εκτάσεις

331 Παραλίες αμμόλοφοι αμμουδιές

332 Απογυμνωμένοι βράχοι

333 Εκτάσεις με αραιή βλάστηση

334 Αποτεφρωμένες εκτάσεις

335 Παγετώνες και αιώνιο χιόνι

411 Βάλτοι στην ενδοχώρα

412 Τυρφώνες

421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι

422 Αλυκές

423 Παλιρροιακά επίπεδα

511 Ροές υδάτων

512 Συλλογές υδάτων

521 Παράκτιες λιμνοθάλασσες

522 Εκβολές ποταμών

523 Θάλασσα και ωκεανός

999 ΧΩΡΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

>=990 ΑΤΑΞΙΝΟΜΗΤΑ


Παράρτημα Δ – Σύνοψη χαρακτηριστικών 13 υποπεριοχών ΠΟΠ Νάουσα

Περιοχή Κλιματική

Περιοχή

Μητρικό

Υλικό

Μηχανική

Σύσταση

Τύπος

εδάφους pH

Οργανική

Ουσία

Βάθος

ριζών

(εκ.)

Ποσοστό

χαλίκων &

λίθων

Υπόγεια

νερά Διάβρωση Στράγγιση

Ενεργό

CaCO3 K

Ύψος

(μ) Κλίση Έκθεση

Κωδ. Κωδ. από έως από έως από έως από έως από έως

6 0802 Ο CL A 8 8,4 4 40 4 όχι 3 3 4 3 3 2 200 200 2% 18% ΒΑ-ΝΑ

10 0804,0805 Κ CL SC I A 7,7 8,3 4 50 4 όχι 3 3 4 2 4 2 150 200 1% 15% ΒΑ,ΝΑ,ΝΔ

8 0803 Κ L E 8 8,6 2 35 3 όχι 3 3 4 3 3 2 150 170 2% 15% ΒΑ

9 0803 Ο L SCL I E 7,6 8 4 40 2 όχι 3 3 4 2 4 2

2% 10% Α-ΝΑ

11 0804,0805 Κ CL SCL I A 7,8 8 4 60 4 όχι 3 3 4 0 3 2

20%

3 0801 Κ L E 7,4 7,7 4 70 2 όχι 2 2 4 0 0 2 100 180 2% 12%

7 0803 Ο L E 8,1 8,1 2 35 3 όχι 3 3 3 2 2 2 150 180

12 0804 Κ Αρ CL C V I 7,8 8,8 3 40 2 όχι 3 3 3 0 4 2

12%

2 0801 Κ CL A 7 8 4 60 2 όχι 2 2 4 0 0 2 100

0% -

13 0805 Ο SCL C I A 6 7,8 2 50 2 ναι 3 4 3 0 2 2

200

1 0806 Ο L I 6,9 8 4 35-40 4 όχι 3 3 4 2 2 2 350

18% Β-ΒΑ

4 0801 Α L SL I 8 8,5 4 50 3 όχι 3 3 4 3 3 2 100 150 2% 10% ΒΑ

5 0802 Μ L I 7,4 8,8 1 45 2 όχι 2 2 3 4

2 100 200 2% 5% Α

Σύνολο 7,52 8,23

Top 5 7,82 8,26

Πηγή: (Εν.ΟΑΒΕ, 2005, σσ. 20-29)

Μητρικό Υλικό

Αρ Άργιλοι

Α Ασβεστόλιθοι

Κ Κροκαλοπαγή

Μ Μάργα

Ο Οφιόλιθοι

Μηχανική Σύσταση

L Loam Εύφορο

C Clay Άργιλος

S Sandy Άμμος

Ζ Silt Λάσπη (Ίλυ)

M Mud Πηλός

Ταξινόμηση κατά USDA

1 C Clay (heavy)

2 ZC Silty Clay

3 c Clay (light)

4 ZCL Silty Clay Loam

5 CL Clay Loam

6 Z Silt

7 ZL Silt Loam

8 SC Sandy Clay

9 L Loam

10 SCL Sandy Clay Loam

11 SL Sandy Loam

12 LS Loamy Sand

13 S Sand

Τύπος Εδάφους

A Alfisols

E Entisols

I Inceptisols

V Vertisols

Ονομαστικές Τιμές

0 απουσία

1 πολύ / λίγη-ο

2 λίγη-ο / μικρή-ό / χαμηλή-ό

3 μέτρια-ο

4 καλή-ό / μεγάλη-ο / υψηλή-ό


Παράρτημα Ε – Κλιματικές Περιοχές ΠΟΠ Νάουσα

Κλιματική πε-

ριοχή

Υψόμετρο (μ) Έκθεση Δείκτης Huglin Μέση θ

αέρα (οC)

Ημέρες με θ >

30ο C (1/7-30/9)

Βροχόπτωση Περιοχές

1 0801 100 150 Α-ΒΑ 2.715 93,4 19,4 54,67 266 Τρίλοφος, Στενήμαχος

2 0802 100 200 Α-ΝΑ-

ΒΑ

2.630 87,33 18,9 52,67 242 Γάστρα, Λευκάδια, Κοπανός, Πα-

λιοκαλιάς

3 0803 120 170 Ν-ΝΑ 2.610 85,5 18,8 46,5 250 Στράντζα, Νάουσα

4 0804 150 200 Ν-ΝΑ 2.585 85,5 18,9 46,33 250 Μαρίνα

5 0805 200 280 Ν-ΝΑ 2.430 71,93 18,3 39,93 245 Πολλά Νερά, Γιαννακοχώρι

6 0806 350 ΒΑ-ΝΑ 2.350 66,47 18 35,33 355 Φυτειά, Αρκοχώρι

Πηγή: (Εν.ΟΑΒΕ, 2005, σ. 31)


Παράρτημα ΣΤ – Διαγράμμιση αρχείων μεταδεδομένων

Το αρχείο «places.txt» περιλαμβάνει τις θέσεις των σημαντικότερων κοινοτήτων της

Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για αρχείο κειμένου σε κωδικοποίηση

ANSI με Ελληνική κωδικοσελίδα (Windows-1253), ενώ τα δεδομένα διαχωρίζονται με το

χαρακτήρα του στηλοθέτη (tab). Κάθε γραμμή περιλαμβάνει ένα σημείο ενδιαφέροντος. Οι

στήλες περιλαμβάνουν τα παρακάτω στοιχεία:

Στήλη Περιγραφή

SID Κωδικός Δημοτικής / Τοπικής Κοινότητας ΕΛΣΤΑΤ

TITLE Ονομασία

POP11 Πληθυσμός σύμφωνα με απογραφή 2011

POP11X Ακέραια διαίρεση του POP11 με το 250

POP01 Πληθυσμός σύμφωνα με απογραφή 2011

POP01X Ακέραια διαίρεση του POP01 με το 250

SIZE Αριθμός που θα καθορίσει το μέγεθος του συμβόλου στο QGIS

LAT Γεωγραφικό πλάτος (decimal degrees, WGS84)

LON Γεωγραφικό μήκος (decimal degrees, WGS84)

Το αρχείο «kallikrates-id.csv» προέρχεται από την πηγή δεδομένων «Κατάλογος Δή-

μων» (ΥΠΕΣΑΗΔ, 2011). Πρόκειται για αρχείο κειμένου σε κωδικοποίηση ANSI με Ελλη-

νική κωδικοσελίδα (Windows-1253), ενώ τα δεδομένα διαχωρίζονται με το χαρακτήρα του

(ελληνικού) ερωτηματικού. Οι στήλες περιλαμβάνουν τα παρακάτω στοιχεία:


ID Κωδικός Δημοτικής / Τοπικής Κοινότητας ΟΚΧΕ

NAME Ονομασία

MID Κωδικός Δημοτικής / Τοπικής Κοινότητας ΥΠΕΣ


MNAME Ονομασία Έδρας Δήμου

RID Κωδικός Περιφέρειας

REGION Γεωγραφικό μήκος (decimal degrees, WGS84)

Το αρχείο «POP20012011TH.csv» προέρχεται από την επεξεργασία των δεδομένων

των απογραφών 2001 και 2011 που περιγράφηκε στο κείμενο. Πρόκειται για αρχείο κειμένου

σε κωδικοποίηση ANSI με Ελληνική κωδικοσελίδα (Windows-1253), ενώ τα δεδομένα δια-


χωρίζονται με το χαρακτήρα του (ελληνικού) ερωτηματικού. Οι στήλες περιλαμβάνουν τα

παρακάτω στοιχεία:


ID Κωδικός Δημοτικής / Τοπικής Κοινότητας ΟΚΧΕ

LEVEL Επίπεδο διοικητικής διαβάθμισης φορέα ΟΤΑ (6: Δημοτική Ενότητα, ΔΕ,

7: Δημοτική/Τοπική Κοινότητα ΔΚ/ΤΚ)


OLD_SID Παλαιός Κωδικός Δήμου, Κοινότητας, Δημοτικού / Κοινοτικού Διαμερί-

σματος ΕΛΣΤΑΤ

OLD_TYPE Παλαιός Τύπος φορέα ΟΤΑ (Δ: Δήμος, ΔΔ: Δημοτικό Διαμέρισμα, Κ:

Κοινότητα, ΚΔ: Κοινοτικό Διαμέρισμα)

TITLE11 Ονομασία φορέα ΟΤΑ κατά την απογραφή 2011

MUA Ανήκει στο Μητροπολιτικό Αστικό Κέντρο (Πολεοδομικό Συγκρότημα)

Θεσσαλονίκης; (0: ΟΧΙ, 1: ΝΑΙ)

TITLE01 Ονομασία φορέα ΟΤΑ κατά την απογραφή 2001

T11_T Συνολικός πληθυσμός σύμφωνα με απογραφή 2011

T01_T Συνολικός πληθυσμός σύμφωνα με απογραφή 2001

Φ01_ΗΑ_ΗΤ Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή 2001 κατά φύλο και ηλικιακή ομά-

δα. Φ = { T: συνολικός, M: αρρένων, F: θηλέων }, Οι αριθμοί στις θέσεις

ΗΑ και ΗΤ προσδιορίζουν την αρχή και το τέλος της ηλικιακής ομάδας.


Παράρτημα Ζ – Δήμοι Μητροπολιτικού Αστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΣΤΑΤ Δήμος

0702 Αμπελοκήπων - Μενεμένης

0701 Θεσσαλονίκης

0707 Καλαμαριάς

0708 Κορδελιού - Ευόσμου

0710 Νεάπολης - Συκεών

0711 Παύλου Μελά

0712 Πυλαίας - Χορτιάτη


Εικόνες

Εικόνα 1 - Χάρτης έκθεσης ....................................................................................................... 7 Εικόνα 2 - Επιλογή Δήμων ...................................................................................................... 11 Εικόνα 3 - Επιλογή ορίων ΔΚ & ΤΚ ....................................................................................... 11

Εικόνα 4 - Πολυγωνοποίηση ................................................................................................... 12 Εικόνα 5 - Περιφερειοποίηση .................................................................................................. 12 Εικόνα 6 - Επιλογή με βάση το CODE_00 .............................................................................. 13 Εικόνα 7 - Επιλογή με χωρικό ερώτημα .................................................................................. 13 Εικόνα 8 - Έκταση ................................................................................................................... 14

Εικόνα 9 - Υψόμετρο ............................................................................................................... 14 Εικόνα 10 - Έκθεση (Aspect) .................................................................................................. 14 Εικόνα 11 - Κλίση (Slope) ....................................................................................................... 14 Εικόνα 12 - Ενσωμάτωση δεδομένων «sgdb» ......................................................................... 15

Εικόνα 13 - Σύζευξη με «hwsd». ............................................................................................. 15 Εικόνα 14 - Κατανομή pH ....................................................................................................... 16 Εικόνα 15 - Κατανομή CaCO3 ................................................................................................. 16 Εικόνα 16 - Ζώνη ΠΟΠ (Raster) ............................................................................................. 16

Εικόνα 17 - Υποψήφιες εκτάσεις ............................................................................................. 16

Εικόνα 18 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: Υψόμετρο .................................................... 17 Εικόνα 19 - Κριτήριο: Υψόμετρο ............................................................................................ 17 Εικόνα 20 - Κριτήριο: Έκθεση ................................................................................................ 18

Εικόνα 21 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: Κλίση .......................................................... 18 Εικόνα 22 - Κριτήριο: Κλίση ................................................................................................... 18

Εικόνα 23 - Κριτήριο: pH ........................................................................................................ 18 Εικόνα 24 - Κατανομή βαθμολογίας κριτηρίου: pH................................................................ 19 Εικόνα 25 - Κριτήριο:CaCO3 ................................................................................................... 19

Εικόνα 26 - Συνολικό αποτέλεσμα .......................................................................................... 19

Εικόνα 27 - Συνολικό αποτέλεσμα (κανονικοποιημένο) ......................................................... 19 Εικόνα 28 - Τελικός χάρτης ..................................................................................................... 20 Εικόνα 29 - Δήμοι Π.Ε. Θεσσαλονίκης (πολύγωνα), Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες (πολ.

γραμμές) Ελλάδος .................................................................................................................... 24 Εικόνα 30 - Χωρικό Ερώτημα στα «lasectors» και «kallikrates» ........................................... 24

Εικόνα 31 - Δήμοι (πολύγωνα), Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες (πολυγωνικές γραμμές)

Π.Ε. Θεσσαλονίκης .................................................................................................................. 24

Εικόνα 32 - Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες (πολύγωνα) Π.Ε. Θεσσαλονίκης ................... 24 Εικόνα 33 - Υπολογισμός πεδίων area/perimeter .................................................................... 25 Εικόνα 34 - Υπολογισμός Πληθυσμιακής Πυκνότητας........................................................... 25 Εικόνα 35 - ΔΚ και ΤΚ βάσει Πληθυσμιακής Πυκνότητας .................................................... 26 Εικόνα 36 - Κάλυψη Γης ......................................................................................................... 26

Εικόνα 37 – Επιλέξιμες (μπλε) και απαγορευμένες (κόκκινες) περιοχές ................................ 27 Εικόνα 38 - ΜΑΚ Θεσσαλονίκης ............................................................................................ 27

Εικόνα 39 – Επιλέξιμες περιοχές (μπλε) με βάση την απόσταση από το ΜΑΚ Θεσσαλονίκης

(κόκκινο) .................................................................................................................................. 27 Εικόνα 40 - Οδικό δίκτυο ........................................................................................................ 28 Εικόνα 41 - ΔΚ και ΤΚ με σημαντικές αρτηρίες ..................................................................... 28 Εικόνα 42 - Κριτήριο 1 (vector) .............................................................................................. 29

Εικόνα 43 - Κριτήριο 1 (raster) ............................................................................................... 29 Εικόνα 44 - Κριτήριο 2α - Επιλέξιμες χρήσεις ........................................................................ 30 Εικόνα 45 - Κριτήριο 2β - Αποδεκτές περιοχές βάσει χρήσης ................................................ 30


Εικόνα 46 - Κριτήριο 3 ............................................................................................................ 31

Εικόνα 47 - Συνολικό αποτέλεσμα .......................................................................................... 31 Εικόνα 48 - Τελικός χάρτης ..................................................................................................... 31

Σημειώσεις

Η μορφοποίηση κατά APA Style βασίστηκε στο πρότυπο “Μορφή εργασίας APA” που

ελήφθη από το http://bit.ly/TfkFNX με επιπλέον πληροφορίες που προέρχονται από τις πα-

ρακάτω πηγές:

http://blog.apastyle.org

http://nyu.libguides.com/content.php?pid=27555&sid=200248

http://www.aug.edu/elcse/2010APAGuidelineChanges.pdf

Η λειτουργικότητα Βιβλιογραφία του Microsoft Office 2010 χρησιμοποιήθηκε για τον

πίνακα Αναφορών και τις παραπομπές εντός του κειμένου. Η λειτουργικότητα επεκτάθηκε

σύμφωνα με τις οδηγίες που παρέχονται στο http://bit.ly/RMM8bQ με σκοπό την εισαγωγή

του στοιχείου DOI στον πίνακα Αναφορών.

Οι γραφικές παραστάσεις των κατανομών δημιουργήθηκαν με το ελεύθερο λογισμικό

desmos.com σε μορφή plug-in για το φυλλομετρητή Google Chrome.

Οι εικόνες του εξωφύλλου προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιρειών Κυρ Γιάννη

www.kiryianni.gr, Οινοποιείο Δαλαμάρα www.dalamarawinery.gr και www.tvxs.gr.

http://bit.ly/TfkFNX

http://bit.ly/RMM8bQ

http://www.kiryianni.gr/

final project on gis

Business

gis final project

university of macedonia