fiğler

FİĞLERFİĞLER

TOKAT-2007

FİĞLER (FİĞLER (Vicia spVicia sp.).) Dünya üzerinde yetişen 150 kadar fiğ (Vicia) türü vardır.

Bunlar orijinini: Asya, Avrupa ve özellikle de Akdeniz ülkelerinden almışlardır.

Ülkemizde de doğal vejetasyon, fiğ türleri bakımından çok zengindir.

İlk defa tarımı yapılan Vicia türleri : V. sativa ve V. faba'dır.

Bu gün fiğlerin Akdeniz ülkelerinde, Orta ve Kuzey Avrupa ülkelerinde, eski Sovyetler Birliğinde, ABD'de ve Ortadoğu'da yaygın olarak kültürü yapılmaktadır.

Ot verimi ve kalitesi tatminkar olan fiğlerin fazla miktarda kullanım alanı bulmaları, baklagil ve bir yıllık olma özelliklerinden kaynaklanmaktadır.

TOKAT-2007TOKAT-2007

Bazı Yem Bitkileri Cinsleri ve Dünyada Bazı Yem Bitkileri Cinsleri ve Dünyada /Türkiye’de bilinen türleri/Türkiye’de bilinen türleri

Yonca 60 31 Trifolium 300 94 Onobrychis 100 46 Vicia 150 59 Lotus 100 58 Astragalus ? 372

Önemli Fiğ (Önemli Fiğ (ViciaVicia) Türleri) TürleriDünya üzerinde serin iklim kuşağına dağılmış, önemli fiğ

türleri şunlardır.

V. sativa- Adi Fiğ V. villosa - Tüylü Fiğ V. ervilia - Burcak V. pannonica - Macar fiği V. faba - Bakla V. narbonensis - Koca Fiğ V. dasycarpa - Meyvesi Tüylü Fiğ V. cracca - Kuş Fiği V. atropurpurea - Mor Çiçekli Fiğ V. grandiflora - İri Çiçekli Fiğ

Adi Fiğ (Vicia sativa L.)

ADİ FİĞ (ADİ FİĞ (Vicia sativaVicia sativa L.)-TOKAT 2007 L.)-TOKAT 2007

Adi Fiğ-TOKAT-2007Adi Fiğ-TOKAT-2007

Koca Fiğ (Koca Fiğ (V. narbonensisV. narbonensis))

Koca Fiğ (Koca Fiğ (Vicia narbonensisVicia narbonensis L.) L.)

KOCA FİĞ (KOCA FİĞ (Vicia narbonensisVicia narbonensis L.)-TOKAT 2007 L.)-TOKAT 2007

Tüylü Fiğ – Mürdümük – Macar Fiği

MürdümükMürdümük – Macar Fiği

Tüylü Fiğ – Mürdümük – Adi Fiğ


Fiğlerin ÖnemiFiğlerin Önemi Fiğler hem sulu, hem de kıraç şartlarda yetiştirilebilir.

Ot verimi iyidir.

Birçok fiğ bitkisi ince gövdeli ve bol yapraklı olduğu için besleyicidir.

Fiğlerin tohumları kesif yem olarak da kullanılabilir.

Fiğlerin büyük bir bölümü bir yıllıktır.

Münavebe sistemlerinde çok tercih edilirler.

Nadas alanlarının azaltılmasında önem taşırlar

Fiğlerin kullanıldığı alanlarFiğlerin kullanıldığı alanlar

Yaş veya kuru ot üretimi Tane yem üretimi Yeşil gübre bitkisi olarak

kullanılması Münavebe sistemlerinde yer alması Mera bitkisi olarak kullanılması Silo yemi olarak kullanılması

Adi Fiğ (Adi Fiğ (Vicia sativaVicia sativa ) )

Adi Fiğ (Adi Fiğ (Vicia sativaVicia sativa L.) L.)

Adi Fiğin Ülkemizdeki DurumuBölge Ekim Alanı

(ha)Kuru Ot

Üretimi (ton)Tohum

Üretimi (ton)

Marmara 17.409 66.292 1.014

Ege 28.605 96.975 7.116

Karadeniz 93.40093.400 139.453139.453 62.29262.292

İç Anadolu 71.32571.325 88.47088.470 40.43340.433

Akdeniz 12.243 32.557 4.683

Doğu Anadolu 22.930 81.084 12.716

Güney D. A. 1.430 4.934 486

Genel Toplam 247.342 509.766 128.740

2005 Yılı 320.000 960.000

Bitkisel ÖzelliklerBitkisel Özellikler Tek yıllıktır. Fazla derine inmeyen ve dallanan kazık kök sistemi

vardır. Bitki gövdesi ise 30-100 cm boyunda, içi boş ve hafif

köşelidir. Yaprakları 4-8 çift yaprakçıktan oluşur. Yaprak sapının ucunda dallanmış bir sülük

oluşturmuştur. Çiçekleri menekşe rengindedir. Salkımda 1-3 çiçek yer alır. Meyveleri 5-6 cm uzunluğunda 3-8 tohumlu fasulyedir. Tohumlar yuvarlağa yakın veya hafif basık; sarı,

kahverengi, siyah renklerdedir. Bin tane ağırlığı 40-100 g civarındadır

Adi Fiğ (Adi Fiğ (Vicia sativaVicia sativa L.) L.)

İklim istekleriİklim istekleri Fiğler en iyi gelişmelerini serin iklimlerde yaparlar.

Bu nedenle kışları ılıman geçen bölgelerde: kışlık ekilerek gelişmelerini sonbahar, kış ve ilkbaharda gerçekleştirip geç ilkbahar veya yaz başında olgunlaşırlar.

Kışları sert olan yerlerde ise: ilkbaharda büyüyerek yaz ortası veya sonunda olgunlaşırlar.

Soğuklara fazla dayanıklı değildirler. Adi fiğ en fazla -8 ˚C'ye dayanır. En dayanıklı olan tüylü fiğ, Macar fiği ve koca fiğ'dir.

Adi fiğ kurağa oldukça dayanıklıdır. Bu nedenle yağışı 300-500 mm olan yarı-kurak bölgelerde rahatlıkla yetişir. Ancak çok kurak olursa verim azalır. Tüylü fiğ ve burçak kurağa en dayanıklı olan fiğlerdir.

TOKAT-2007

Toprak İstekleriToprak İstekleri Adi fiğ hemen hemen her çeşit toprakta yetişebilir.

Ancak derin, kalkerli, killi ve verimli topraklarda daha yüksek verim alınabilir. Kumlu topraklar iyice gübrelenmedikçe adi fiğ tarımına uygun değildir. Toprakta suyun tutulması iyi olmalıdır.

Fakir ve kumlu topraklarda en iyi yetişebilen: tüylü fiğ, ağır ve ıslak topraklarda en iyi gelişen ise: Macar fiğidir.

Adi fiğ için toprakta rutubetin orta düzeyde olması gerekir.

Toprak açısından diğer bir husus da fiğlerin toprak asitliliğine diğer baklagillere göre daha dayanıklı olmasıdır.

Toprak Hazırlığı ve Ekim ZamanıToprak Hazırlığı ve Ekim Zamanı Adi fiğ kış soğuklarına fazla dayanıklı değildir. Bu nedenle

kışları sert olan bölgelerde fiğleri kışlık ekme imkanı yoktur. Kışlık ekim ancak bağ ikliminde mümkündür.

Riskli bir ekim zamanı olmasına rağmen "dondurma ekim" de yapılabilir.

Adi fiğin ekiminde ekim zamanına göre toprak hazırlığı da değişmektedir.

İlkbaharda ekim yapılacaksa: sonbaharda derin bir sürüm yapılmalı ve ilkbaharda da toprak hafif bir şekilde kabartılmalıdır.

Buğdaydan veya pamuktan sonra fiğ ekilecekse: bitki anız ve sapları diskaro ile parçalanıp toprağa gömülmelidir. Bu sap parçaları toprak tavının kaçmasına ve fiğ ekimine engel teşkil etmemelidir.

İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesindeİç Anadolu ve Akdeniz Bölgesinde

İç Anadolu şartlarında en uygun ekim zamanı mart ayının ikinci yarısıdır. Eğer bu dönemde ekim yapılmazsa nisan ayının başlarında da ekilebilir.

Akdeniz şartlarında en uygun ekim zamanı şubat ayının ikinci yarısıdır. Eğer bu dönemde ekim yapılmazsa mart ayının başlarında da ekilebilir. Fakat nisan ayına kalan ekimler artan sıcaklıklar nedeniyle çok başarılı sonuçlar vermemektedir

EkimEkim Adi fiğ tohumları iri olduğu

için mibzerle ekimleri çok kolaydır. Çiftçide bol bulunan hububat mibzeri ile de ekimi yapılabilir. Ancak tahıllarla karışık yapılacak ekimlerde tohumları karıştırarak ekim yapmak zordur.

Fiğ tohumu kaygan olduğu için mibzerden daha önce dökülür. Bunun için kombine mibzer kullanılmalı ve mibzerin bir gözüne fiğ, diğer gözüne de tahıl konularak ekim yapılmalıdır. Veya bu bitkiler çapraz ekim usulü ile ya da birisi serpme ekilmelidir.

Fiğde ekim aralığı: suluda 25 cm, kıraçta 35 cm; tohum miktarı: suluda 12 kg/da, kıraçta 10 kg/da olmalıdır. Tohum üretimi için ise: daha geniş sıra aralığı kullanılmalıdır.

Uygulamalar Sulu Kıraç

Ot Tohum Ot Tohum

Sıra Aralığı (cm) 24 24-36 36 36-54

Ekim Miktarı (kg/da)

12 12 10 10

Tokat ekolojik koşullarında adi fiğ üzerine yapılan bir çalışmada, kıraç koşullarda 30 cm sıra aralığında ve 10 kg/da tohum atıldığında ortalama 137 kg/da (56-203 kg/da) tohum elde edilmiştir.

Tokat-2007Tokat-2007

Tokat ekolojik koşullarında adi fiğde farklı tohumluk Tokat ekolojik koşullarında adi fiğde farklı tohumluk miktarlarının yaş ot verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)miktarlarının yaş ot verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)

Tohumluk Miktarı (adet / m2)

100 150 200 250 300 350

Ort. 932 1055 1101 1144 1240 1180

Yüksek Lisans Tezi, TOKAT, 2008

Tokat ekolojik koşullarında adi fiğde farklı tohumluk Tokat ekolojik koşullarında adi fiğde farklı tohumluk miktarlarının tohum verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)miktarlarının tohum verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)

Tohumluk Miktarı (adet / m2)

100 150 200 250 300 350

Ort. 73 78 83 88 100 94

Yüksek Lisans Tezi, TOKAT, 2008

Tokat koşullarında Tokat koşullarında yazlık yazlık olarak ekilen adi fiğde farklı tohumluk olarak ekilen adi fiğde farklı tohumluk miktarlarının yaş ot verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)miktarlarının yaş ot verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)

Tohumluk Miktarı (kg/da)

6 8 10 12

Ort. 550 623 744 840

Ankara Üniv. Zir. Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 2004

Tokat koşullarında Tokat koşullarında yazlıkyazlık olarak ekilen adi fiğde farklı tohumluk olarak ekilen adi fiğde farklı tohumluk miktarlarının tohum verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)miktarlarının tohum verimlerine ait ortalama değerler (kg/da)

Tohumluk Miktarı (kg/da)

6 8 10 12

Ort. 56 63 73 82

Ankara Üniv. Zir. Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 2004

Ekim DerinliğiEkim Derinliği

Toprak tipine ve topraktaki rutubet durumuna bağlı olarak değişir.

Ağır topraklarda: 3-4 cm,

Hafif topraklarda ise: 6-7 cm arasında derinlik olmalıdır.

Aşılama ve Azotlu GübreAşılama ve Azotlu Gübre

Rhizobium leguminosarum bakterisi ekim esnasında tohumlara aşılanmalı ve bundan sonra ekim yapılmalıdır (100 kg tohuma 1 kg pit kültürü).

Bakteri aşılaması azotlu gübrelemeyi azaltır.

Aşılama bitkiye azot temin ettiği için tohum üretiminde problem çıkarabilir, çünkü aşılanan bitkiler azotla gübrelenmiş gibi vejetatif olarak gelişirler ve generatif gelişme daha az gerçekleşir.

Bakteri Aşılaması

Gübre kg N/da

K. Ot Verimi kg/da

H. Protein Verimi (kg/da)

Tohum Verimi (kg/da)

Etkili Nodül

(adet/bitki

Aşısız

0.0 317.6 53.0 178.5 18.2

1.5 351.2 59.7 224.9 18.3

3.0 363.2 62.6 212.0 20.5

4.5 375.8 70.9 211.1 20.8

6.0 361.9 71.0 174.7 18.2

Aşılı

0.0 332.8 65.1 160.3 19.9

1.5 371.8 78.6 174.4 23.0

3.0 410.9 88.7 163.4 26.2

4.5 384.3 81.9 164.5 26.9

6.0 342.5 69.3 138.5 20.3

Tokat ekolojik koşallarında adi fiğde farklı gübre Tokat ekolojik koşallarında adi fiğde farklı gübre dozlarının toplam nodül sayısına etkisidozlarının toplam nodül sayısına etkisi

Fosfor Dozları

(kg P2O5/da)

Adi Fiğ (Kara Elçi)

(adet/bitki)

0 35

4 38

8 41

12 45

Tübitak Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 2001

Fosforlu GübreFosforlu Gübre

Bir baklagil bitkisi olan fiğin fosforlu gübre ihtiyacı yüksektir. Bu nedenle toprak analizi yapılmalı ve bitkinin ihtiyaç duyduğu fosfor, kimyevi gübre olarak verilmelidir.

Sulu şartlarda:Sulu şartlarda: 6-8 kg/da,

Kıraç şartlarda:Kıraç şartlarda: 4 kg/da P2O5/da uygulanmalıdır.

Hastalık ve ZararlılarHastalık ve Zararlılar

Yonca, üçgül ve diğer baklagillerde görülen haşereler fiğlerde de zarar yaparlar. (bezelye afidi, kesici kurt, mısır koçan kurdu, sonbahar ordu kurdu, baklagil tohum böcekleri (Bruchus sp), çim hortumlu böceği, yonca hortumlu böceği ve çekirgelerdir).

Sıcaklığa ve neme bağlı olarak fiğlerde çeşitli hastalıklar görülür. (Kurşuni küf veya Botrytis yaprak lekesi, Mildiyö, kara gövde, kök çürüklüğü, pas, gövde lekesi, Septoria)

Bruchus

Ot HasadıOt Hasadı Bir baklagil bitkisi olan adi fiğde ot hasadının

geciktirilmesi bitkide hızlı kalite kaybına yol açmaz.

Bu nedenle adi fiğde ot hasadını çiçeklenme başlangıcında değil de daha geç devrelerde yapmak gerekir.

Tohumların sararma devresinde dahi fiğ otunun ham protein oranı %10'un üzerindedir.

Fiğ için en uygun hasat devresi: bitkilerdeki bütün baklaların yarısının dolduğu veya en alttaki baklaların tamamen dolduğu devredir.

Kıraçta 300-400 kg/da, suluda 500-700 kg/da kuru ot verimi alınır.

Biçim Devresi

Kuru Ot Ver. (kg/da)

Ham Protein Ver. (kg/da)

Tohum Ver. (kg/da)

I. 286286 6262 7676

II. 338338 7171 7676

III. 366366 6868 5454

Ot için: ▪ I.Alt baklaların oluşum başlangıcı, • II: Alt baklaların tamamen dolduğu dönem, • III: Bitkideki bütün baklaların dolduğu dönem; Tohum için: ▪ I: Baklaların 1/3’ünün dolduğu, • II: 2/3’ünün dolduğu,• III: Tamamen dolduğu dönem

Tohum HasadıTohum Hasadı Fiğde çiçeklenme üniform değildir. Alttaki çiçekler

bakla oluşturmaya başladığı zaman üstteki çiçekler yeni açmış olur. Bu durum tohum üretiminde problem çıkarır. Çünkü alt baklalar tohum için hasat olgunluğuna geldiği halde, üsttekiler halen yeşildir. Eğer üsttekilerin olgunlaşması beklenirse alt baklalarda açılmalar ve tohum dökülmesi olur.

Bu nedenle fiğlerde alttaki baklaların kahverengi renk alıp açılmaya hazır oldukları devrede (baklaların 1/3 veya 2/3’ünün olgunlaştığı devre) tohum için hasat yapılmalıdır.

Şartlara bağlı olarak adi fiğin tohum verimi 100-300 kg/da arasında değişmektedir.

FiğFiğ Tarımının En Önemli SorunuTarımının En Önemli Sorunu

Fiğlerde gövde zayıftır zamanla yatar.

Yatan bitkilerde hasat güçleşir, çürümeler olur, hastalıklar yayılır ve gölgeleme olur, ot verimi ve kalitesi düşer.

Fiğler içinde sadece bakla (V. faba) ve koca fiğ (V. nanbonensis)'in gövdeleri kalın olduğu için yatmaya dayanıklıdırlar.

Fiğlerdeki yatma riskini azaltabilmek için mutlaka küçük taneli hububatlardan birisi ile karışık ekmek gerekmektedir.

V. faba ve V. narbonensis

Karışım YaparkenKarışım Yaparken….….

Ancak fiğle birlikte ekilen hububat az yapraklı, çabuk kartlaşan ve ot kalitesi düşük bitkilerden olduğu için elde edilen otun besleme değerini saf fiğ otuna göre düşürür.

Bu nedenle karışım oluştururken dikkat edilmelidir

****** Hangi bitki ile karışım

****** Hangi oranda karışım

****** Hangi dönemde hasat

****** Nasıl bir gübreleme

KÜÇÜK TANELİ TAHILLARKÜÇÜK TANELİ TAHILLAR

Hangi Tahıl ?Hangi Tahıl ?

Gelişme dönemleri fiğe uyumlu

Bol yapraklı

Besleme değeri yüksek

Hangi Oranda ??Hangi Oranda ??

Tahıllar fazla kardeşlenme yapar

Fiği bastırmamalıdır

Sadece yatmayı önleyecek kadar karıştırılmalıdır

Ne Zaman Biçilmeli ????Ne Zaman Biçilmeli ????

Tahıl otu çabuk kartlaşır

Yem değerini kaybetmeden biçilmelidir

Gübre dozu ne olmalıdır ???Gübre dozu ne olmalıdır ???

Azotlu gübrenin fazla olması tahıla avantaj sağlar

Fiğ +Tahıl KarışımlarındaFiğ +Tahıl Karışımlarında

Arpa veya yulaf

%75 fiğ : %25 tahıl

4 kg N + 3 kg P2O5

Tahılın süt olum dönemi

Tohum İçin Karışım…Tohum İçin Karışım… Tohum üretimlerinde

karışık ekim pratik bir uygulama değildir.

Tane yem olarak kullanılır.

Fiğ : arpa karışımları

tohum için yetiştiricilikte %90 fiğ: sadece yatmayı önlemek için %10 arpa karıştırılması uygun bulunmuştur

Karışım Şekli

Biçim Zamanı

% Karışım Oranı (Fiğ:Tahıl) Ort.

100:0 75:25 50:50 25:75 0:100

Kuru Ot Verimleri

Fiğ + Arpa

Karınlanma 413.8 372.1 385.9 407.8 441.8 404.3

Çiçeklenme 412.5 464.6 509.9 499.2 554.3 488.1

Süt Olum 427.7 567.7 565.0 568.3 572.4 540.2

Ortalama 418.0 468.1 486.9 491.8 522.8 477.5

Karışım Şekli

Biçim Zamanı

% Karışım Oranı (Fiğ:Tahıl) Ort.

100:0 75:25 50:50 25:75 0:100

Ham Protein Verimleri

Fiğ+ Arpa

Karınlanma 69.6 58.9 51.9 48.7 46.3 55.1

Çiçeklenme 69.4 63.9 58.7 49.8 48.3 58.0

Süt Olum

70.6 68.6 59.6 50.3 42.4 58.3

Ortalama 69.9 63.8 56.7 49.6 45.7 57.1

Tokat koşullarında yazlık olarak yalın ve karışık ekimi yapılan adi fiğinde ortalama ot verimleri

Yalın ve Karışık EkimYalın ve Karışık Ekim Yaş ot VerimiYaş ot Verimi

(kg/da)(kg/da)

Yalın Adi Fiğ Yalın Adi Fiğ 999999

% 75 Adi fiğ - %25 Arpa% 75 Adi fiğ - %25 Arpa 26862686

% 50 Adi fiğ - % 50 Arpa% 50 Adi fiğ - % 50 Arpa 29472947


The Indian Journal of Agricultural Sciences, 2004

Kuru Ot VerimiKuru Ot Verimi

(kg/da)(kg/da)

198198

620620

781781

10711071

Tokat koşullarında yazlık olarak yalın ve karışık ekimi yapılan adi fiğinde ortalama ham protein verimi

Yalın ve Karışık EkimYalın ve Karışık Ekim H. Protein VerimiH. Protein Verimi

(kg/da)(kg/da)

Yalın Adi Fiğ Yalın Adi Fiğ 3838

% 75 Adi fiğ - %25 Arpa% 75 Adi fiğ - %25 Arpa 103103



The Indian Journal of Agricultural Sciences, 2004

Yaş ve Kuru Ot Üretiminde KullanılmasıYaş ve Kuru Ot Üretiminde Kullanılması

Adi fiğ genellikle ot üretimi için yalın veya hububatla karışık yetiştirilir.

Fiğler kıyı bölgelerimizde kışlık olarak ekilip yaş ot olarak, iç bölgelerimizde ise yazlık yetiştirilip kuru ot olarak kullanılırlar.

Kurutulan fiğ otunda dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi yaprak dökülmesinin engellenmesidir.

Fiğden kıraç şartlarda: 200-300 kg, sulu şartlarda ise: 500-700 kg ot almak mümkündür.

Fiğ otunda %12-20 oranında ham protein bulunur.

Yeşil Gübre Olarak Kullanılması

Fiğ bitkileri organik maddece fakir olan toprakların ıslahında yeşil gübre bitkisi olarak kullanılmaktadırlar.

Bir yıllık olmasının yanında ince saplı, bol yapraklı yeşil aksam üretir. Yeşil gübre olarak ekilen fiğ nodüllerle toprağa azot bağlar, ayrıca belli bir döneme geldikten sonra sürülüp toprağa gömülerek toprağı organik maddece zenginleştirir. Bu nedenle ağır ve hafif topraklarda tavsiye edilir.

Yeşil gübre olarak toprağa gömülen fiğ dekara 18.4 kg N kazandırır.

Yeşil gübre olarak kullanılmaya en müsait fiğler koca fiğ ve bakladır.

Fiğlerin yeşil gübre olarak kullanılması kışların ılıman olduğu güney bölgelerde daha yaygındır. (pamuk, şeker kamışı)

Fiğin toprağa gömüldüğü devre çok önemlidir. Fiğler çiçeklenme döneminde toprağa gömülmelidir. Erken gömülürse gübre olarak değeri az olur. Geç gömülürse hem bitkilerin gömülmesi hem de toprakta parçalanması zor olur. Bu işlem art bitkinin ekiminden en az 2-3 hafta önce yapılmalıdır.

Mera Bitkisi Olarak KullanılmasıMera Bitkisi Olarak Kullanılması Fiğler bir yıllık olmasına rağmen mera bitkisi olarak

kullanılabilirler. Tohumlarının sahip olduğu sert tohum özelliğinden ve çok sayıda tohum oluşturmalarından dolayı toprakta aynı yılda çimlenmeyip uzun yıllar kalabilirler.

Mera için en uygun olan bitkiler: adi fiğ, tüylü fiğ ve macar fiğidir. Bunlar özellikle ılıman iklim bölgelerinde sonbaharda ekilerek geçici kış meraları oluştururlar. Ayrıca tohum veya ot üretimi için ekilen fiğ tesisleri erken devrelerde kontrollü olmak şartıyla otlatılabilir.

Fiğler arpa ve yulaf gibi tahıllarla karışık ekilerek kış, ilkbahar ve erken yaz döneminde geçici meralar oluştururlar. Bu amaçla ülkemizde nadas alanlarını kullanmak dahi mümkündür.

Silo Yemi Olarak Kullanılması

Fiğler özellikle hububatlarla karışık yetiştirildiğinde çok iyi bir silo yemi oluştururlar. Yalnız ekilen fiğler karbonhidratça fakir olduğundan başarılı bir silaj yemi oluşturmak zordur. Tahıllarla karıştırılınca bu sorun ortadan kalkmış olur. Fiğ+tahıl silajını mısır silajı ile karşılaştırırsak ham kül ve hem selüloz bakımından daha zengin olduğunu görürüz.

Silaj Su Ham Kül

H. Protein

H. Yağ

H. Sel.

N'siz Öz Mad.

Mısır Silajı 74.9 1.35 2.3 0.70 5.3 15.7

Fiğ + Yulaf Silajı

73.6 1.921.92 2.2 0.60 8.98.9 12.9

Silajlık fiğ + Tritikale

Ekim Nöbetinde ve Nadas Alanlarının Ekim Nöbetinde ve Nadas Alanlarının Azaltılmasında KullanılmasıAzaltılmasında Kullanılması

Fiğler baklagil bitkisi ve bir yıllık oldukları için ekim nöbeti sistemlerinde kolayca yer almaktadırlar.

Ekim nöbeti sistemlerine giren fiğler hem kaba yem üretirler hem de toprağa organik madde ve azot kazandırarak toprak verimliliğini yükseltirler.

Fiğlerin su tüketimleri de düşük olduğu için kıraç şartlarda (nadas yılı) da yetişebilirler.

Yıllık yağışın daha düşük olduğu yerlerde ise N-B ekim sistemi yerine Fiğ-Nadas-Buğday sistemi uygulanarak nadas oranı %50'den %33'e düşürülmelidir.

Ekim Nöbeti Sistemleri

Buğday Verimi (kg/da)

Yıllık Verim (kg/da)

Karlılık (kat)

Tane Sap Ot Tane

Sap Ot

Nadas-Buğday (B) 125.6 393.8 - 62.8 196.9 - 1.0

Nadas+ÇG (2 ton/ da)-Buğday

178.9 678.5 - 89.0 339.2 - 5.0

Nadas-Buğday+6N6P 168.1 618.7 - 84.0 309.4 - 4.6

Fiğ-Buğday 119.8 371.5 216.5 52.9 185.8 108.2 2.7

Fiğ-Nadas-Buğday 153.5 508.7 251.8 51.2 169.6 83.9 4.7

İç Anadolu ve Akdeniz Sulu Şartlarında Ot İç Anadolu ve Akdeniz Sulu Şartlarında Ot Üretimi İçin Fiğ YetiştiriciliğiÜretimi İçin Fiğ Yetiştiriciliği

Ekim ilkbaharda yapılacaksa sonbaharda derin bir sürüm yapılmalı ve ilkbaharda toprak hafifçe kabartılmalıdır.

Adi fiğ hemen hemen her çeşit toprakta yetişebilir. Ancak derin, kalkerli, killi ve verimli topraklarda daha yüksek verim alınabilir.

Yabancı ot fazla ise bir yıl önce sık bir hububat ekilmelidir.

Yabancı otlarla mücadele için ekim sisteminde yem bitkisinden önce çapa bitkisine yer verilmelidir.

Yabancı otlarla mücadele için toprak tavının kaçma ihtimali olan topraklarda yabancı otun cinsine göre ekimden önce selektif veya total herbisit kullanılmalıdır.

Yabancı otlarla mücadele için toprak tavının kaçma ihtimali olmayan topraklarda ekimden önce diskaro veya kazayağı ile yüzeysel bir sürüm yapılmalıdır.

Ekimden önce tohum yatağı ağır bir tapan veya merdane ile bastırılmalıdır.

Ekim baklagilin kıştan zarar görmediği yerlerde sonbaharda, gördüğü yerlerde ise ilkbaharda yapılmalıdır. Erken ekmenin avantajları vardır. İlkbaharda en geç ekim devamlı kuraklıktan 4, sonbaharda devamlı kıştan 6 hafta önce yapılmalıdır.

Ekim döneminde toprakta rutubet yetersizse, toprak sulanıp tava getirilmeli ve ondan sonra ekim yapılmalıdır.

Ekim mibzerle yapılmalıdır. Ekimde sıra aralığı 24 cm olmalıdır. Ekimde aynı sıraya adi fiğ ve tahıl (buğday,

arpa, yulaf, tiritikale) birlikte ekilmelidir. %75 adi fiğ + %25 arpa şeklinde karışım

oluşturulmalıdır. Adi fiğden 9 kg + arpadan 5 kg/da ekilmelidir.

Ekimde 2 tohumun karıştırılarak mibzerle ekimi uygun değildir. Kaygan olan adi fiğ tohumu mibzerden daha çabuk düşer, daha sonra da arpa ekilmiş olur. Bunun için kombine mibzerle ekim yapılmalı ve tohum gözüne adi fiğ, gübre gözüne de arpa konularak ekilmelidir. Kombine mibzer yoksa tahıl serpme ekildikten sonra adi fiğ mibzerle sıraya ekilebilir.

Ekimden önce adi fiğ aşılanmalı, 100 kg tohum için 1 kg pit kültürü yeterlidir.

Ekim ağır topraklarda 2.5-4.0 cm, hafif topraklarda 4.0-7.5 cm derinliğe yapılmalıdır.

Ekimden sonra toprak ağır bir tapan veya merdane ile bastırılmalıdır.

Gübre olarak aşılama yapıldığında 3 kg N/da (15 kg/da Amonyum sülfat), yapılmadığında 4.5 kg N/da (22.5 kg/da Amonyum sülfat) uygulanmalıdır.

Gübre olarak topraktaki elverişli fosforu da dikkate alarak 3-6 kg P2O5/da (7.5-15 kg/da TSP) uygulanmalıdır.

Topraklarımız potasyumca zengin olduğu için uygulamaya gerek yoktur.

Bitkiler çıktıktan sonra eğer yağış yetersizse, mümkünse yağmurlama sulama, değilse bitkileri yatırmayacak şekilde salma sulama yapılmalıdır.

Yağışlar kesildikten sonra 15’er gün arayla iki defa sulanmalıdır.

Karışım tahılın (arpa/buğday/yulafın) süt olum çağında biçilmelidir. Yalnız ekimlerde baklaların yarısının dolduğu dönemde biçilmelidir.

En uygun ekim sistemi adi fiğ-kışlık buğday/arpa/pancar/patates/ayçiçeği şeklinde olmalıdır (F-KB, F-A, F-Pan, F-Pat, F-Ayç.).

İç Anadolu ve Akdeniz Sulu Şartlarında Tohum İç Anadolu ve Akdeniz Sulu Şartlarında Tohum Üretimi İçin Adi Fiğ YetiştiriciliğiÜretimi İçin Adi Fiğ Yetiştiriciliği

Adi fiğin tohum için yetiştiriciliği ot için yetiştiriciliğine benzerdir. Aradaki fark karışık ekimde tohum miktarı ve tahıl oranı, kullanılacak gübre miktarı, tohum hasat zamanı ve depolanmasıdır.

Tohum için fiğ genellikle yalnız ekilir, fiğin yatmasını önlemek için %90 adi fiğ + %10 arpa şeklinde karışım oluşturulabilir. Adi fiğden 11 kg + arpadan 2 kg/da ekilmelidir.

Gübre olarak aşılama yapılmadan 1.5 kg N/da (7.5 kg/da amonyum sülfat) uygulanmalıdır.

Gübre olarak topraktaki elverişli fosforu da dikkate alarak 6 kg P2O5/da (15 kg/da TSP) uygulanmalıdır.

Hasat alttaki baklaların kahverengi renk alıp açılmaya hazır olduğu devrede yapılmalıdır (1/3-2/3 olgun meyve).

fiğler

Documents