1. TRNG I HC KINH T TP. H CH MINH KHOA KINH T PHT TRIN ti:XU HNG V TC NG CA FDI N CC NC ANG PHT TRIN GVHD: L Th Hng Minh Sinh vin thc hin: 1.Hunh Kim Chi2.Bi Th Thanh Hng3.Hunh Th Yn Nhi4.L Th Thanh Phng5.Nguyn Th Bch Trm6.Nguyn Th Kim TuynTP. H Ch Minh, thng 9 nm 2011

2. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinNHN XT CA GIO VIN -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Lp Kinh t hc K34Trang 1 3. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinMC LC ----- -----LI M U ..................................................................................................... 4 1. Tng quan v FDI ..................................................................................................5 1.1 Khi nim, c im .................................................................................................5 1.1.1 Khi nim v bn cht .......................................................................................... 5 1.1.2 c im ................................................................................................................6 1.2 Phn loi FDI... 7 1.3 Cc nhn t thc y FDI .........................................................................................9 1.4 Tc ng ca dng vn FDI n cc nc tip nhn ...............................................92.Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin ...................11 2.1 Xu hng ca dng vn FDI ..................................................................................11 2.1.1 Xu hng hin nay ............................................................................................... 11 2.1.2 Xu hng theo lnh vc v ngnh cng nghip ...................................................14 2.1.3 Xu hng FDI theo hnh thc u t ..................................................................15 2.1.4 Xu hng FDI theo thnh phn ..........................................................................16 2.1.5 Xu hng FDI theo cc loi nh ti tr ............................................................... 17 2.2 Tc ng ca FDI n cc nc tip nhn ............................................................ 17 2.2.1 Tc ng tch cc ................................................................................................ 17 2.2.2 Tc ng tiu cc ................................................................................................ 193.Tng quan v FDI Vit Nam ..................................................................... 22 3.1 Mt s c im FDI Vit Nam ........................................................................25 3.2 Tc ng ca FDI n kinh t Vit Nam ............................................................. 28 3.3 Bt cp FDI Vit Nam.......................................................................................30 3.4 Nguyn nhn ...........................................................................................................344.Gii php.................................................................................................................42 4.1Xy dng mt mi trng chnh sch, php lut u t hp dn .......................424.2Pht trin kh nng hp th lung vn FDI ........................................................435.D bo ............................................................................................................. 45Lp Kinh t hc K34Trang 2 4. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinKT LUN ................................................................................................................47 TI LIU THAM KHO ..................................................................................................... 48Lp Kinh t hc K34Trang 3 5. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinLI M U ----- -----Th k 21 m ra mt thi k pht trin mi, mt th gii y si ng ca qu trnh ton cu ho. Gn lin vi qu trnh y vic chuyn giao vn v lao ng khng cn xa l. y l yu t chnh hnh thnh nn u t trc tip nc ngoi (FDI), mt ngun vn c vai tr quan trng thc y pht trin kinh t cho cc nc ang pht trin v thm ch c cc nc pht trin. FDI mang li nhng ng gp ng ghi nhn cho nn kinh t nh gii quyt vic lm, tng kim ngch xut khu, gp phn tng trng GDP, Cc nc nh Trung Quc, n , t c tng trng tt v tr thnh nhng nn kinh t mi ni mt phn l nh vo vic thu ht v s dng FDI c hiu qu. Cho n nay, FDI c nhn nhn nh l mt trong nhng yu t chnh gp phn tng trng kinh t ca Vit Nam. Theo nh gi ca mt s chuyn gia trn th gii, Vit Nam l mt trong nhng a im tuyt vi u t. Tnh hnh chnh tr Vit Nam tng i n nh, c c cu dn s vng, nn kinh t tng trng kh nhanh v u n. Chnh nh nhng u im trn, ngy cng c nhiu chng trnh u t nc ngoi vo Vit Nam. Trong , u t FDI c Chnh ph Vit Nam nh gi cao v c gng tp trung thu ht ngun u t ny. Bn cnh , vic pht hin ra nhng v b bi trong cc d n ODA gn y bt u lm cho vn s dng vn FDI ca Vit Nam cng dn tr thnh vn ng quan tm, c bit khi vn u t FDI li l mt trong s nhng ngun lc quan trng nht ca t nc. Trc tnh hnh , c th c c mt ci nhn ton din v vn ny, nhm chng em quyt nh chn nghin cu ti Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin lm r hn vn ny. y khng phi l mt ti mi m v c rt nhiu chuyn gia nghin cu v phn tch vn ny trc y. Do , trn c s ngun t liu th cp sn c ny, tham kho thm mt s bo, tp ch, chng em rt ra nhng kt lun chung, tng hp thm kin ca cc thnh vin trong nhm hon thnh bi vit . Hy vng ti s em li ci nhn khch quan v ton din v nn kinh t Vit Nam ni chung v vic s dng FDI hin nay ni ring.Lp Kinh t hc K34Trang 4 6. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin1. Tng quan v FDI: 1. 1 Khi nim, c im: 1.1.1 Khi nim v bn cht: FDI l ch vit tt ca cm t ting Anh Foreign Direct Investmen v c dch sang ting Vit l u t trc tip nc ngoi. C nhiu khi nim v FDI nh sau: - Theo khi nim ca Qu tin t quc t IMF(1997): FDI l mt hot ng u t c thc hin nhm t c nhng li ch lu di trong mt doanh nghip hot ng trn lnh th ca mt nn kinh t khc nn kinh t nc ch u t, mc ch ca ch u t l ginh quyn qun l thc s doanh nghip. - Theo T chc Hp tc v Pht trin kinh t (OECD): u t trc tip l hot ng u t c thc hin nhm thit lp cc mi quan h kinh t lu di vi mt doanh nghip, mang li kh nng to nh hng i vi vic qun l doanh nghip. C cc mc u t nh: + Thnh lp hoc m rng mt doanh nghip hoc mt chi nhnh thuc ton quyn qun l ca ch u t. + Mua li ton b doanh nghip c. + Tham gia vo mt doanh nghip mi. + Cp tn dng di hn (>5 nm). - Theo T chc tng mi th gii WTO: u t trc tip nc ngoi xy ra khi mt nh u t t mt nc (nc ch u t) c c mt ti sn mt nc khc (nc thu ht u t) cng vi quyn qun l ti sn . - Theo lut u t nm 2005 ca Vit Nam: u t trc tip l hnh thc u t do nh u t b vn u t v tham gia qun l hot ng u t. u t nc ngoi l vic nh u t nc ngoi a vo Vit Nam vn bng tin v cc ti sn hp php khc tin hnh hot ng u t theo quy nh ca lut ny. T cc khi nim trn, ta c th hiu FDI l s di chuyn vn quc t di hnh thc vn sn xut thng qua vic nh u t mt nc a vn vo mt nc khc u t, thit lp c s sn xut, tn dng u th v vn, trnh cng ngh, kinh nghim qun l, nhm mc ch thu li nhun v chi phi hoc ton quyn kim sot doanh nghip. Nu xt trn kha cnh v quyn s hu th v bn cht, FDI c thc hin vi quyn s hu v ti sn u t ca ch u t nc ngoi. Nu xt trn kha cnh cn cn thanh Lp Kinh t hc K34Trang 5 7. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinton, FDI thng c nh ngha l phn tng thm gi tr s sch ca lng u t rng mt quc gia c thc hin bi nh u t nc ngoi, ng thi nh u t ny cng chnh l ch s hu chnh v nm quyn kim sot qu trnh u t . 1.1.2 c im: T khi nim v bn cht ca FDI, ta c th thy FDI c cc c im chnh sau y: - FDI l hnh thc u t nhm tm kim li nhun. - y l hnh thc u t bng vn t nhn nn mang tnh kh thi v hiu qu kinh t cao, khng c rng buc v chnh tr, khng li gnh nng n nn cho nn kinh t tip nhn. - Quyn v ngha v ca mi bn tham gia, li nhun v ri ro c phn chia theo t l vn gp u t. - FDI gip ch cho qu trnh ton cu ha. FDI gn trc tip vi qu trnh sn xut trc tip, tham gia vo s phn cng lao ng quc t theo chiu su v to thnh c s ca s hot ng ca cc cng ty a quc gia. -C cu v hnh thc FDI ngy cng tr nn a dng hn. iu ny lin quan n s hnh thnh h thng phn cng lao ng quc t ngy cng su rng v s thay i ca mi trng kinh t thng mi ton cu. cc nc cng nghip pht trin, c cu FDI c s thay i mnh m. Xu hng u t hin nay ca ngun vn FDI l vo cc ngnh c hm lng khoa hc cao, c bit l cc ngnh: in t, cht do, ha cht v ch to my. Trong khi , t trng u t cc ngnh cng nghip dng nhiu vn v lao ng th FDI gim r rt. T trng FDI i vo cc ngnh dch v tng ln, mt s lnh vc c u tin l cc dch v thng mi, bo him, cc dch v ti chnh v gii tr. -S gn b ngy cng cht ch gia FDI vi thng mi v chuyn giao cng ngh. Thng thng, mt chnh sch khuyn khch u t nc ngoi c nhm vo mc ch tng tim nng xut khu ca mt nc. Mt khc, cc cng ty nc ngoi c la chn ngnh v a im u t, cng da trn c s tng kh nng cnh tranh ca sn phm trn thng trng quc t. FDI v ang tr thnh knh quan trng nht ca vic chuyn giao cng ngh. Xu hng ny ngy cng gn b cht ch vi nhau. y chnh l hnh thc c hiu qu ca vic lu chuyn vn v k thut trn phm vi quc t. Lp Kinh t hc K34Trang 6 8. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin1.2. Phn loi FDI: C th phn loi FDI theo nhiu cch: 1.2.1 Phn loi theo hnh thc thm nhp: u t mi u t mi l hot ng u t trc tip vo cc c s sn xut kinh doanh hon ton mi nc ngoi, hoc m rng mt c s sn xut kinh doanh tn ti. Mua li v sp nhp qua bin gii Mua li v sp nhp qua bin gii l mt hnh thc FDI lin quan n vic mua li hoc hp nht vi mt doanh nghip nc ngoi ang hot ng. Cc hnh thc ca sp nhp bao gm: - Sp nhp theo chiu ngang: l hnh thc sp nhp din ra gia cc cng ty trong cng mt ngnh kinh doanh (hay c th ni l gia cc i th cnh tranh). - Sp nhp theo chiu dc: l hnh thc sp nhp ca cc cng ty khc nhau trong cng mt dy chuyn sn xut ra sn phm cui cng. C 2 dng sp nhp theo chiu dc l: Lin kt gia nh cung cp v cng ty sn xut, sp nhp theo chiu ngang l: Lin kt gia cng ty sn xut v nh phn phi. Sp nhp theo chiu dc din ra nhiu trong lnh vc du m. - Sp nhp hn hp: l hnh thc sp nhp gia cc cng ty kinh doanh trong cc lnh vc khc nhau. Mc tiu ca nhng v sp nhp nh vy l a dng ha, v chng thng thu ht s ch ca nhng cng ty c lng tin mt ln. 1.2.2 Phn loi theo quy nh ca lut u t Vit Nam: Doanh nghip lin doanh Doanh nghip trong nc lin doanh vi nc ngoi gi tt l lin doanh l hnh thc c s dng rng ri nht ca u t trc tip nc ngoi trn th gii t trc n nay. N cng c thm nhp vo th trng nc ngoi mt cch hp php v c hiu qu thng qua hot ng hp tc. Doanh nghip 100% vn nc ngoi Loi hnh doanh nghip ny hot ng theo s iu hnh qun l ca ch u t nc ngoi, nhng vn phi ty thuc vo cc iu kin v mi trng kinh doanh ca nc s ti, l cc iu kin v: chnh tr,kinh t, lut php, vn ha, mc cnh tranh, Hnh thc hp tc kinh doanh trn c s hp ng hp tc kinh doanh Lp Kinh t hc K34Trang 7 9. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht triny l hnh thc u t trong cc bn quy trch nhim v phn chia thnh qu kinh doanh cho mi bn, t tin hnh u t, kinh doanh m khng thnh lp php nhn mi. Hnh thc ny khng phn phi li nhun v chia s ri ro m phn chia kt qu kinh doanh chung theo t l gp vn hoc theo tha thun t u ca hai bn. u t theo hp ng BOT, BT, BTO BOT dng ch cc m hnh s dng u t t nhn thc hin xy dng c s h tng trc thuc khu vc nh nc, sau nh u t s kinh doanh trong mt thi gian nht inh thu hi vn v t c mt mc li nhun hp l. Vo cui giai on vn hnh, d n s c chuyn giao quyn s hu cho chnh ph nc s ti. i vi hp ng BT, sau khi xy dng xong cng trnh, nh u t s chuyn giao li cho nc s ti v nhn c thanh ton bng tin hoc ti sn no tng xng vi vn b ra ban u v mt t l li nhun hp l. i vi hp ng BTO, sau khi xy dng xong cng trnh, nh u t nc ngoi chuyn giao li cho nc s ti v c chnh ph nc ny dnh cho quyn kinh doanh cng trnh hoc cng trnh khc trong mt khong thi gian hon vn v c li nhun thch hp. 3 hnh thc hp ng ny din ra lnh vc hp hn cc doanh nghip FDI khc, ch yu cho cc d n pht trin c s h tng, c hng cc u i u t hn cc doanh nghip FDI khc. u t thng qua m hnh cng ty m v cng ty con M hnh cng ty ny l mt trong nhng m hnh t chc qun l c tha nhn rng ri nht hu ht cc nc. M hnh ny c thnh lp di dng cng ty c phn v ch gii hn hot ng ca mnh trong vic s hu vn, quyt nh chin lc v gim st hot ng qun l ca cc cng ty con. Tuy nhin, cc cng ty con vn duy tr quyn kim sot hot ng kinh doanh ca mnh mt cch c lp. 1.3. Nhng nhn t thc y FDI: - Nhu cu chu chuyn vn: Thng thng, chi ph sn xut cc nc tha vn l ln hn cc nc thiu vn, dn n s chnh lch nng sut. V s chnh lch ny m hnh thnh dng chy ca vn u t t ni d tha n ni thiu ht nhm ti a ha li nhun. Lp Kinh t hc K34Trang 8 10. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin-Li th ca cc tp on a quc gia :Nhng li th v vn, cng ngh gip h tn dng c ngun nguyn liu, gi nhn cng r v th trng tiu th. -Tip cn th trng v gim xung t thng mi :Vic mt nc b thm ht thng mi qu ln t nc i tc s d dng dn n nhng xung t thng mi song phng. V th, vic tng cng u t trc tip vo nc b thm ht, sn xut v bn cc sn phm ny ngay ti nc b thm ht s lm gim tnh trng nhp khu t nc thng d. -Tip cn ngun ti nguyn thin nhin :Cc tp on a quc gia thng hng n vic tip cn cc ngun nguyn liu th gi r, gim c phi ph sn xut. 1.4. Tc ng ca dng vn FDI n nc tip nhn u t: Khi dng vn FDI di chuyn vo mt quc gia, n p ng nhu cu vn ca quc gia . ng thi FDI vo s mang n nhng tc ng tch cc n cho nn kinh t ca nc tip nhn. Tuy nhin, i km vi mt tch cc th FDI vo cng mang li nhng hn ch nht nh, v chnh nhng hn ch ny lm gim i tnh hiu qu ca cc dng vn FDI. Vy cc mt tch cc v tiu cc l g? Chng ta s i s lc qua c th bc u nh hnh v nhng tc ng ca FDI. Th nht l cc tc ng tch cc ca FDI: -B sung ngun vn quan trng cho nhu cu pht trin kinh t.-Thc y chuyn giao cng ngh v hc tp kinh nghim qun l.-Thc y tng trng kinh t, chuyn dch c cu kinh t m c bit l cc nc ang pht trin.-Thc y thng mi, ci thin cn cn thanh ton trong ngn hn.-Gii quyt bt tnh trng cng thng ca bi ton tht nghip, pht trin phn cng lao ng, tham gia vo sn xut ton cu; t nng cao hiu qu kinh t v m rng th trng tiu th.-Gp phn tng ngn sch Nh nc.Bn cnh nhng mt tch cc nu trn, FDI cng c nhng mt hn ch nh sau: -Bn cnh vic khuyn khch cnh tranh, FDI cng c th to nn nhng tc ng ngc i vi cc cng ty trong nc.Lp Kinh t hc K34Trang 9 11. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin-Vn trong chuyn giao cng ngh, my mc thit b li thi, lc hu hoc qu mi m v tin tin.-Mt kha cnh tiu cc khc l vic tham gia ca cc tp on a quc gia vo vic nh gi.-FDI cng c tc ng ln cn cn thanh ton theo chiu hng xu.-V mt trong nhng tc ng tiu cc n nc tip nhn u t l tnh hnh nhim mi trng.Nhng tc ng k trn ca vn FDI n nc tip nhn u t s c phn tch v i vo chi tit trong phn...ca bi vit. V cc tc ng ny hu ht l xut hin mt cch r nt khi dng vn FDI i vo khu vc cc nc ang pht trin.Lp Kinh t hc K34Trang 10 12. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin2. Xu hng v tc ng ca dng vn FDI n cc nc ang pht trin 2.1 Xu hng ca dng vn FDI 2.1.1 Xu hng chung hin nay:FDI phc hi li pht trin vo nm 2011. FDI vo cc nc tng khong 5%, t 1244 t USD vo nm 2010 tng nh so vi 1.185 t USD nm 2009. UNCTA d bo dng FDI s tip tc phc hi v t khong 1400-1600 t USD hoc bng vi mc trc khng hong vo nm 2011. H cng k vng FDI tng hn 1700 t USD v t 1900 t USD vo nm 2013, nh im nm 2007. Cc TNCs ang to ra cc c hi u t cho cc cng ty xuyn lc a. Tuy nhin, mi trng kinh t sau khng hong vn b nh hng bi nhng iu khng chc chn. Cc yu t ri ro nh l s kh on trc ca qun l kinh t ton cu, khng hong n cng v mt cn bng cn cn thanh ton ca mt s nc pht trin, cng nh s gia tng lm pht v du hiu nng ln ca mt s nn kinh t mi ni c th lm chm li s phc hi ca FDI. Nn kinh t mi ni v ang pht trin l ngi nh mi ca FDI Cc nc ang pht trin ng vai tr ngy cng quan trng hn trong nm 2010, c vai tr l nc tip nhn v nc u t.Lp Kinh t hc K34Trang 11 13. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinNn sn xut th gii cng nh tiu dng v ang chuyn dch sang cc nc ang pht trin v nn kinh t chuyn i. Cc TNCs ang u t ngy cng nhiu vo c th trng hiu qu v nhng d n tm kim th trng trong nc. Ln u tin, cc nc ang pht trin v nn kinh t chuyn i thu ht hn 50% FDI ton cu. Mt na 20 nn kinh t hng u thu ht FDI l cc nc ang pht trin v cc nn kinh t chuyn i, v dng u t FDI ra nc ngoi ca cc nc ny cng tng ln mnh m khong 21%. Hin nay cc nc ny chim khong 29% dng vn FDI u t ra nc ngoi. Thm vo , 3 nn kinh t ang pht trin xp hng mt trong 5 nc nhn FDI nhiu nht th gii. Trong khi Trung Quc v M tip tc l nc dn u th mt s nc chu u st hng v ln u tin Indonesia gia nhp vo tp 20 nc thu ht FDI nhiu nht. S nng ng ca cc TNCs th trng mi ni i lp vi tc ca u t t cc TNCs ca cc nc pht trin, c bit l t chu u. u t ra nc ngoi ca cc nc ny ch bng mt na so vi trc nh im nm 2007. FDI u t vo cc nc pht trin gim t hn 1% xung 602 t USD, dng vn u t vo chu u st gim nghim trng ch yu l do mi lo ngi t khng hong n cng.Lp Kinh t hc K34Trang 12 14. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinCc TNCs thuc s hu nh nc ngy cng pht trin. Cc TNCs thuc s hu nh nc ang gy mi lo ngi trong mt s nc s ti lin quan n an ninh quc gia, sn chi bnh ng cho cc cng ty cnh tranh, qun tr v minh bch. T quan im ca nc nh, c nhng lo ngi v s ci m vi u t t TNCs thuc s hu Nh nc ca h. Ngy nay c t nht 650 TNCs thuc s hu Nh nc, to thnh mt ngun FDI mi ni quan trng, hn 8.500 chi nhnh nc ngoi ang pht trin trn ton cu, gip cho h tip cn vi mt s lng ln cc nn kinh t. Tuy s lng tng i nh (cha n 1% ca tt c TNCs), nhng FDI ca h l ng k, t khong 11% ca dng vn FDI ton cu trong nm 2010. T cho thy, TNCs thuc s hu Nh nc tr thnh 19 trong 100 TNCs ln nht th gii. Trong , cc nc ang pht trin v nn kinh t chuyn i, loi hnh ny chim hn mt na trong s nhng TNCs (56%), mc d cc nc pht trin tip tc duy tr mt s lng ng k TNCs thuc s hu Nh nc. FDI khng ng u trn ton khu vc. S suy gim ca dng chy FDI nhng khu vc ngho nht ang din ra. Dng FDI ti chu Phi gim 9% trong nm 2010. Tri ngc vi s bng n vn u t nc ngoi cc nc ang pht trin, dng vn FDI trong 48 nc km pht trin gim tng th thm 0,6% trong nm 2010, y tht s l mt vn nghim trng. S phn b ca cc lung vn u t nc ngoi vo cc nc km pht trin cng vn cn rt khng ng u, vi hn 80% FDI ca cc nc km pht trin i vo cc nc giu ti nguyn chu Phi. ng thi, cc nn kinh t mi ni, chng hn nh ng v ng Nam chu cng nh chu M, tng trng mnh m trong dng vn FDI. Dng FDI vo khu vc ng , ng Nam v Nam tng 24% trong nm 2010, t 300 t USD. Tuy nhin, xu hng Lp Kinh t hc K34Trang 13 15. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinrt khc nhau: vo cc nc ASEAN hn tng gp i, khu vc ng tng 17%; FDI vo Nam gim mt phn t. Dng vn u t vo Trung Quc, nc nhn FDI ln nht trong cc nc ang pht trin, tng 11%, ln n 106 t USD. Tuy nhin, vi mc lng v chi ph sn xut lin tc tng, gia cng sn xut thm dng lao ng cho cc nc ny b chm li, v th dng vn FDI c xu hng chuyn dch theo hng cc ngnh cng nghip v dch v cng ngh cao. FDI vo cc nc pht trin vn cn thp hn mc trc khng hong. Trong nm 2010, dng vn FDI cc nc pht trin gim nh. Cc m hnh ca dng vn FDI khng ng u trong tiu vng. Chu u b st gim mnh, dng vn FDI ng k ti Nht cng gim thp. Trin vng kinh t m m, cc bin php tht lng buc bng v khng hong n c th c xy ra l mt trong cc yu t gy cn tr s phc hi ca cc lung FDI.1.1.2 Xu hng dng FDI theo lnh vc v ngnh cng nghip: S hi phc ca dng vn FDI v s lng v gi tr trong nm 2010 khc nhau gia cc ngnh trong nn kinh t. Trong khi nhng ngnh khc ang dn phc hi, FDI u t vo cc ngnh dch v ch bng mt na so vi trc khng hong v sn xut thp hn 10% so vi nm 2007. Dng vn FDI vo cc ngnh cng nghip dch v (bao gm kinh t, ti chnh, vn chuyn, truyn thng v cc tin ch khc) gim, mt d tc khc nhau. FDI trong nn cng nghip ti chnh gim rt mnh. Cc ngnh dch v kinh t gim 8% so vi trc Lp Kinh t hc K34Trang 14 16. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinkhng hong, cc cng ty a quc gia dn gim chi ph cc chi nhnh nc ngoi ca mnh. Vn u t nc ngoi vo ngnh cng nghip ti chnh, trung tm ca cuc khng hong, chng kin s suy gim nghim trng v r nt nht, v theo nh d kin ca cc chuyn gia kinh t, tng trng FDI vo ngnh ny s tng chm. Gi tr ca cc d n FDI vo sn xut tng 23% so vi nm 2009, t 554 t USD. Cuc khng hong kinh t khin cho cc ngnh cng nghip lm vo kh khn, nhng c sc ny c th lm cho nn kinh t c th ti cu trc li sn xut nhm hot ng hiu qu hn v thu ht FDI nhiu hn. Cc ngnh kinh doanh c chu k kinh doanh nhy cm nh thit b in, in t, kim loi v g gim mnh dng vn u t vo, khin cho cc ngnh ny khng sn xut ng vi nng lc vn c. Ngnh cng nghip ha cht (bao gm ngnh dc) tip tc si ni trong sut thi khng hong. Cc ngnh cng nghip khc nh thc phm, nc gii kht v thuc l, dt may, hng may sn v t phc hi vo nm 2010, do nhu cu cn thit ca con ngi, nht l cc nc ang pht trin. FDI vo ngnh cng nghip khai khong gim vo nm 2010 mc d nhu cu v nhin liu v nng lng tip tc tng. 1.1.3 Xu hng FDI theo hnh thc u tDng FDI c hai cch thc chnh i vo cc nc khc l M&As v u t mi. Gi tr ca cc thng v M&As tng 36% trong nm 2010, t 339 t USD mc d ch bng 1/3 so vi 2007. Cc u t mi cng gim trong nm 2010, xu hng gim ca hai hnh thc ny xy ra l khng ngc nhin do tnh hnh kinh t chung ca th gii. Nhiu cng ty cn nhc chuyn i gia hai hnh thc ny. Tuy nhin, tng gi tr ca d n u t mi cao Lp Kinh t hc K34Trang 15 17. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinhn so vi cc thng v M&As xuyn bin gii t sau khng hong. Cc nc ang pht trin v nn kinh t chuyn i c xu hng thch cc d n u t mi hn. Hn 2/3 tng gi tr cc d n u t mi l vo cc nn kinh t ny, trong khi ch c 25% d n M&As. Cng lc , cc nh u t t cc nn kinh t ny ngy cng tr nn quan trng trong th trng M&As xuyn bin gii, khi m trc y ch yu t cc nc pht trin. Trong sut 5 thng u nm 2011, c d n u t mi v d n M&As ng k u tng. Cc thng v M&As tng 58%, mc d mc tng i thp so vi cng k nm 2010. Nhng cng ty da vo ngun ti nguyn thin nhin c ngun lc ti chnh mnh, ch yu cc nc ang pht trin v nn kinh t chuyn i thc hin mt s v mua bn ln trong khu vc. 1.1.4 Xu hng FDI theo thnh phn Gia cc thnh phn ca FDI, u t vn ch s hu l quan trng nht, nh hng nht ti cc chin lc u t di hn xuyn bin gii (so vi thu nhp ti u t v cc khon vay ni b cng ty). Cc khon vay trong ni b cng ty b t chi, nh cng ty m rt vn hay rt cc khon vay t chi nhnh ca h, c bit l nhng nc pht trin s ti, nhm ly li s cn bng. iu ny c bit ng chu u, cc cng ty a quc gia phi i mt vi ni s hi i vi khon vn n cng, vn ang lan truyn ngy cng nhanh trong cc nc khi EU. 1.1.5 Xu hng FDI theo cc nh ti tr u t ti tr t nhn bt u phc hi trong nm 2010 v hng n cc nc ang pht trin v nn kinh t chuyn i. Xu hng tch cc ny c h tr bi cc nh u t ti tr t nhn t cc nc ang pht trin v nn kinh t chuyn i, 31% FDI t cc cng ty c phn t nhn, tng ng 38 t USD, hng v cc nc ang pht trin v cc nn kinh t chuyn i trong nm 2010, tng t 26% trong nm 2009. iu ny tng phn nh s quan tm ngy cng tng ca u t t nhn trong cc thng v M&As xuyn bin gii.Tuy nhin, s vn u t t nhn hin nay vn ch hn 70% so vi nh im nm 2007. Lp Kinh t hc K34Trang 16 18. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin2.2 Tc ng ca FDI n cc nc tip nhn Ngun vn FDI vo mt nc thng gn vi hot ng u t ca cc cng ty a quc gia. Ngun vn ny thng l u t t nhn, cc ch u t t tin hnh hot ng u t v t chu trch nhim v kt qu hot ng v vy thng s dng hiu qu ngun vn ny. Theo hng trn c nhiu quan im cho rng FDI gy ra cc tc ng tiu cc cho quc gia tip nhn u t nh nhim mi trng... Tuy nhin, cng khng th khng tha nhn rng ngun vn ny gip thc y chuyn giao cc ngun lc (cng ngh, lao ng, trnh qun l,), tng kh nng cnh tranh cho hng ha trong nc t lm tng xut khu v tc ng tch cc n cn cn thng mi ca quc gia tip nhn u t khi m ni lc ca cc quc gia ny cha mnh. Ngoi ra, s c mt ca ngun vn ny gp phn nng cao cht lng, hiu qu s dng vn trong nc khin nh nc tp trung vo u t v ch n hiu qu hot ng ca cc doanh nghip nh nc cnh tranh vi cc doanh nghip c vn u t FDI. 2.2.1 Tc ng tch cc 2.2.1.1 Tc ng chuyn giao ngun lc i vi cc nc ang pht trin, c th ni FDI l knh chuyn giao cng ngh c hiu qu hn c. Chi ph cho vic nghin cu v pht minh ra cng ngh mi l rt ln, khng phi bt k cng ty hay doanh nghip no cng c th lm c. Nhng i vi cc cng ty a quc gia, y l th mnh ca h. Cc cng ty ny thc hin phn ln hot ng R&D to ra v s hu cng nh kim sot cng ngh tin tin trn th gii, v thng qua hot ng u t FDI chuyn giao nhng cng cng ngh ny vo cc nc. Hin nay, khong hn 80% lng FDI ton cu phn ln xut pht t cc quc gia chim lnh hot ng R&D v khng phi quc gia no cng c nng lc u t y vo hot ng R&D. Top 10 nc ng u v R&D trong nm 2011 bao gm: an Mch, Thy in, M, Phn Lan, Anh, Na Uy, Ireland, Singapore, Icaland, Canada. FDI s to ra hiu ng lan truyn cng ngh cho nc tip nhn u t cho d cc cng ty a quc gia nm quyn s hu cng ngh . Thng qua qu trnh lin doanh hp tc gia cng ty a phng vi nc ngoi, c th din ra qu trnh r r cng ngh v cc cng ty a phng s bt chc cng ngh pht trin. Bn cnh , cc cng ty trong nc c quan h cung cp nguyn vt liu, dch v, gia cng cho nhng cng ty trn s c c hi tham gia vo qu trnh phn cng lao ng khu vc, thc y sn xut, tng xut khu. Lp Kinh t hc K34Trang 17 19. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinFDI gp phn to nhiu vic lm v nng cao cht lng cho lao ng trong nc. Mc ch ca cc FDI l khai thc ngun lc gim chi ph, do s thu mn ch yu l lao ng a phng, t to cng n vic lm v ci thin thu nhp cho mt b phn c dn, gp phn vo tng trng kinh t cho a phng. Trong qu trnh thu mn , lao ng s c o to kin thc, nhng k nng ngh nghip, kinh nghim lm vic v qun l ca cc cng ty FDI. iu ny gip to ra i ng lao ng cht lng cao khng nhng phc v cho cng ty FDI hin ti m cn c th phc v cho cc cng ty a phng trong tng lai. Tuy nhin, vn t ra l liu cc nc ang pht trin c nng lc hp th n nhn chuyn giao cng ngh hay khng. Nng lc hp th ca mt quc gia nh: vn con ngi, c s h tng k thut, h thng ti chnh c mnh gip cho nhng d n u t FDI c thc hin v gii ngn ng tin trnh nhm a d n sm vo hot ng mang li li nhun cho nh u t. Song, hu ht cc nc ang pht trin khng hi nhng yu t trn nn thng a ra nng chnh sch u i hp dn nh u t FDI cng nh ban hnh v hon thin lut u t nc ngoi hn ch ri ro u t. 2.2.1.2 Tc ng ca FDI n cn cn thng mi v cn cn vng lai FDI i vi cung cu hng ha trong nc. Trong giai on u mi pht trin, do trnh pht trin thp, cng ngh, my mc thit b lc hu, thiu vn... nn nng lc sn xut ca khu vc kinh t trong nc ca hu ht cc nc ang pht trin rt yu km, khng p ng c nhu cu tiu dng trong nc, nn kinh t ph thuc nhiu vo nhp khu. Ngun vn FDI vo gip cc nc gii quyt c kh khn trn. Khu vc c vn FDI p ng mt phn nhu cu hng ha trong nc, lm gim cng thng cung cu, gim s ph thuc hng nhp khu. Trong c cu nhp khu, t trng hng tiu dng gim xung. Thm vo , cht lng hng ha p ng c nhu cu trong nc, chng loi hng ha phong ph, t hng tiu dng c nhn, hng tiu dng gia nh n hng tiu dng cao cp. FDI gip ci thin cn cn thanh ton. Khng nhng p ng nhu cu trong nc, cc cng ty FDI ngy cng hng mnh vo xut khu hng ha em v ngun ngoi t ng k v gip ci thin cn cn thng mi ca quc gia theo hng tch cc. Bn cnh , Lp Kinh t hc K34Trang 18 20. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinc cu hng nhp khu ca cc nc ang pht trin cng thay i theo hng tng my mc thit b, nguyn vt liu phc v cho sn xut, nng cao nng lc sn xut hng ha trong tng lai. 2.2.1.3 Tc ng ngn sch cho quc gia FDI cng ng gp vo GDP ca quc gia v ngun thu ngn sch ca nh nc. mt s nc ang pht trin, tc tng trng ca khu vc c vn FDI cao hn tc tng trng ca khu vc kinh t c vn u t trong nc. T trng ca khu vc kinh t c vn FDI trong c cu GDP theo thnh phn kinh t ngy cng tng. S lng cng ty FDI cng nhiu th cng gp phn lm tng ngun thu cho ngn sch nc nhn u t thng qua thu v chi ph cho vic tiu dng cc dch v cng cng m nh nc cung cp. Bn cnh , FDI cng c tc ng gin tip trong vic thc y mt s ngnh pht trin nh: cng nghip h tr, dch v, du lch, vn chuyn hng khng, khch sniu ny cng lm tng ngun thu cho ngn sch nh nc nhn u t. 2.2.1 Tc ng tiu cc Mc d, FDI c nhng tc ng tch cc nh phn tch trn, nhng n cng gy ra tc ng tiu cc n cc nc tip nhn u t v ch yu l cc nc ang pht trin, do cc nc ny cha c h thng lut php hon chnh gy ra hin tng cc cng ty c vn FDI d dng lch lut. Vn nhim mi trng l vn nan gii hu ht cc nc ang pht trin. Mt mt, FDI gip chuyn giao cng ngh, nhng cng ngh khng c kim chng v nng lc cng ngh ca nc s ti cn yu km. Do , cc cng ngh li thi hay khng p ng c tiu chun pht thi s c chuyn giao vo cc nc ang pht trin. Chuyn giao cng ngh c th mang li nhng li ch trc mt nhng hu qu ca n th tht kh lng. Thm vo , vic cha kim sot cht ch ca nc s ti trong vn x l cht thi ca doanh nghip FDI cng mang li kh nhiu hu qu nghim trng m v vic cng ty Vedan Vit Nam cng l 1 v d in hnh. Ngun thu ngn sch nh nc khng c m bo. Mc tiu ca cc cng ty ni chung khi ti a ha li nhun. Tuy nhin, li nhun ca cc cng ty a quc gia th vn ang l Lp Kinh t hc K34Trang 19 21. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trincu hi ln i vi cc nc ang pht trin. Nhiu cng ty li dng s s h ca php lut trn thu bng nhiu th on khc nhau. Vy cc cng ty ny lm bng cch no? Bng cch chuyn gi ni b, cc cng ty m thng c t nhng quc gia c mc thu rt thp hoc thm ch khng tnh thu, cc cng ty con y chi ph sn xut tng cao bng cch nhp nguyn liu t cng ty m vi mc gi cao hn so vi mt bng gi nguyn liu trong nc v bn sn phm cho cng ty m vi gi thp hn gi tr thc ca n, gy ra tnh trng l trin min ca cc cng ty FDI, dn n tht thot ngun thu ngn sch cho chnh ph. Thng 7/2011 va qua, Tng cc Thu Vit Nam cho bit c quan ny va tin hnh x l 107 doanh nghip FDI khai l gi trong 3 nm lin tip (2008, 2009 v 2010) v thu hi s thu hn 2.230 t ng. Ch tnh ring 3 nm m con s ny ln nh th th chng ta c th suy ra s thu khng thu c t doanh nghip FDI nhng nm cn li t n mc no. S lng FDI u t vo cc nc ang pht trin ngy cng mnh. N gy sc p cho cc doanh nghip trong nc phi cnh tranh gay gt hn khng nhng v gi bn m cn l th trng phn phi. Tuy nhin, nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip trong nc mt s quc gia l hn ch v vy th trng ch yu b cc cng ty FDI thu tm, v sn xut trong nc bt buc phi ph thuc vo cc cng ty FDI. Chng hn nh Trung Quc, th trng nc gii kht gn nh b Cocacola thu tm, trong khi c n 80% siu th do ngi nc ngoi s hu. S chuyn giao cng ngh, my mc, thit b. Thng qua dng vn FDI, cc my mc, thit b v cng ngh c dn vo h tr cho qu trnh sn xut kinh doanh. Tuy nhin vn ng ch l i vi dng vn FDI chy vo cc nc ang pht trin, cc loi cng ngh, my mc c chuyn vo hu nh l lc hu v b cm s dng chnh quc. Cha k cc loi my mc, thit b ny thng c nh gi cao hn nhiu xo vi gi tr thc, nn dn n s thm ht vn thc s gii ngn. Mt khc, i vi mt s loi cng ngh qu tin tin th lc lng lao ng nc tip nhn li khng k nng v trnh , to nn nhng hn ch nht nh nh: khng to nn c hi vic lm rng ri ngay lc tip nhn. Thc t cn cn thanh ton ca cc nc nhn FDI vn khng c ci thin hiu qu. Cn cn thng mi ca cc nc ang pht trin b thm ht ngy cng ln v bn cnh Lp Kinh t hc K34Trang 20 22. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinvic gia tng xut khu th nhp khu cng tng do hu ht cc cng ty FDI nhp nguyn liu t nc ngoi. Chi ph nguyn liu chim t trng ln trong kim ngch nhp khu m gi tr hng xut khu li khng cao, nn thc t cn cn thng mi vn b thm ht. Nh vy. FDI c c hai mt tch cc v tiu cc. S dng c hiu qu hay khng cn ph thuc vo chnh sch ca mi quc gia. Khng ai c th ph nhn hon ton tc ng tch cc ca FDI nhng vn t ra i vi cc nc ang pht trin- nhng nc ang cn nhiu ngun vn pht trin kinh t l phi hon thin h thng php lut h tr cho vic pht hin gian ln trn thu ca cc cng ty FDI hay kim sot dng vn FDI vo quc gia c s dng hiu qu hn, t thc y kinh t tng trng theo hng tch cc hn.Lp Kinh t hc K34Trang 21 23. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin3. Tng quan v FDI ca Vit Nam: K t khi Lut u t nc ngoi nm 1987 c hiu lc, Vit Nam t c kt qu kh quan trong thu ht ngun vn FDI. Lut ny b sung v chi tit ho cc lnh vc cn khuyn khch ku gi u t cho ph hp vi hon cnh mi. Tnh n thi im 24/8/2011, Vit Nam thu ht c 13,541 d n vi tng s vn ng k l khong 211.3 t USD. Tuy nhin, lung vn FDI vo Vit Nam din bin bt thng, khng n nh, c bit t nm 1997 tr li y sau khi Vit Nam t nh im thu ht FDI vo nm 1996 (10.2 t USD).2010200820062004200220001998199619941992triu USD80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 01988-1990FDI vo Vit Nam(1988-2010) ng k (cp mi v tng thm)NmNgun: FIAC th thy lung FDI vo Vit Nam c nhng din bin chnh nh sau: T nm 1988 n nm 1996: Trong giai on ny, vn FDI vo Vit Nam lin tc tng vi tc nhanh c v s d n, s vn ng k mi v t mc nh im gn 10,2 t USD vo nm 1996. Kt qu ny l do k vng ca cc nh u t nc ngoi i vi mt nn kinh t mi m ca, c quy m dn s kh ln vi trn 70 triu ngi v th trng tiu th y tim nng, bn cnh cng khng th khng ni n s kin bnh thng ho quan h Vit-M vo nm 1994. c im ca giai on ny l vn thc t gii ngn tng v tuyt i v tng i, nhng t l vn gii ngn thp, mt phn l do y l do giai on u, phn khc l do tc ng k vn cao hn. T 1997 n 1999: c trng bi s gim st mnh ca dng vn FDI vo Vit Nam, ch yu do tc ng ca cuc khng hong ti chnh chu v do mi trng u Lp Kinh t hc K34Trang 22 24. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trint Vit Nam tr nn km hp dn hn so vi cc nc trong khu vc, nht l Trung Quc. Mt nguyn nhn na c th l do Lut u t Nc ngoi sa i nm 1996 gim i mt s u i i vi nh u t nc ngoi. Vn FDI ng k mi gim trung bnh ti 24%/nm, trong khi vn gii ngn gim vi tc chm hn, trung bnh khong 14%, gp phn thay i s tng quan gia vn gii ngn v vn ng k. T nm 1999 tr i vn gii ngn lun vt vn ng k mi. T nm 2000 n nm 2006: dng vn FDI vo nc ta dn hi phc li tuy tc khng cao lm. T nm 2000 n 2003, dng vn FDI vo Vit Nam bt u c du hiu phc hi chm nhng tc tng lun di mc 5%. Sau FDI c xu hng tng nhanh t nm 2004 (t 4,5 t USD) tng 45,1% so vi nm trc; nm 2005 tng 50,8%; nm 2006 tng 75,4%. iu ny bt ngun t vic Chnh ph c mt s chnh sa trong lut u t nc ngoi cng nh xc tin cng tc u t trong v ngoi nc ng thi ban hnh lut doanh nghip thng nht vo nm 2005. Quyn kinh doanh c m rng nh cho cc doanh nghip c t do la chon d n, i tc Vit Nam, phng thc hp tc (c u t vo cc ngnh c quyn nh cung cp in, bo him, ngn hng, truyn thng). T nm 2006 n nay: FDI vo nc ta c xu hng tng mnh m c bit nm 2008 t ngng 71.7 t USD cao nht trong 20 nm thu ht FDI vi nhiu d n ln trong lnh vc cng nghip (thp, in t, sn phm cng ngh cao). Nm 2009 do tc ng ca khng hong kinh t th gii v cc yu t khc, FDI ng k vo Vit Nam suy gim mnh so vi nm 2008 v c xu hng phc hi chm cho n nay. Trong 7 thng u nm 2011, vn ng k FDI (tnh n 20/7/2011) t 9,045 t USD, trong vn ng k mi l 7,63 t USD (chim 84% tng vn ng k), vn ng k b sung l 1,416 t USD (chim 16% tng vn ng k). Vn ng k 7 thng u nm 2011 c s chuyn dch mnh m sang lnh vc cng nghip ch bin ch to (t 29% vn ng k 7 thng nm 2010 ln 47% vn ng k 7 thng 2011), lnh vc kinh doanh bt ng sn tr nn km hp dn vi cc nh u t nc ngoi, ch chim 3% tng vn ng k 7 thng 2011 trong khi cng k nm trc l 23%. Nh u t ln nht vo Vit Nam trong 7 thng nm 2011 l Hng Kng, tip theo l Singapore, Hn Quc v Nht Bn; 4 nh u t ln nht ny chim 65% tng vn ng k, 34 nn kinh t khc ch chim 35% tng vn ng k. Lp Kinh t hc K34Trang 23 25. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinFDI 7 thng u nm 2011 theo ngnhNgnh1 CN ch bin,ch tok cp miDAcp(triutngUSD)vnk cp mi v tng thm (triu USD)2353,438.5122,524.5161462.336141.64603.974 Dv lu tr v n ung8174.571208.01382.585 Cp nc;x l cht thi2322.716 KD bt ng sn9275.26230.00305.2667171.6723.50175.17314.581138.18152.769 H chuyn mn, KHCN6175.30311.1686.4610 Nng,lm nghip;thy sn1221.63562.7384.3611 Y t v tr gip XH222.0022.0012 Vn ti kho bi637.6037.6013 Khai khong231.4031.402212.7743.6516.4215 Dch v khc441.4122.0543.4616 Gio dc v o to53.093.0917 Hnh chnh v dv h tr30.530.535047,629.862 SX,pp in,kh,nc,.ha 3 Xy dng7 Bn bun,bn l;sa cha 8 Ngh thut v gii tr14 Thng tin v truyn thngTng s121k tngUSD)DAVn ng(triuS ltmiTTVn ngVn ngthmS814.634,253.13 2,524.51322.711471,415.559,045.41Ngun: FIA T sau khng hong ti chnh tin t chu cc nc trong khu vc ci thin mnh m mi trng u t thu ht vn FDI. Cng thi im ny, chnh sch v FDI ca Vit Nam cng c nhiu thay i. Tuy nhin, nhiu nh u t nc ngoi cho rng, mc d thay i nhng cc quy nh lut php ca Vit Nam vn thiu minh bch, thiu nht qun, hiu lc thc thi php lut thp. Nhng yu t ny lm tng chi ph u t v kinh doanh v lm cho mi trng u t Vit Nam tr nn km hp dn hn so vi trc v so vi mt s nc trong khu vc, nht l so vi Trung Quc. Lp Kinh t hc K34Trang 24 26. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin3.1 Mt s c im ca FDI ti Vit Nam: V qui m vn/d n: Nhn chung cc d n FDI vo Vit Nam u c qui m va v nh, trung bnh cho c giai on 1988-2003 ch mc 8,3 triu USD/d n. ng ch , sau khi t mc 23 triu USD/d n vo nm 1996 th quy m vn ng k trn gim xung 3,4 triu USD/d n trong thi k 2001-2005. Trong 2 nm 2006 v 2007, quy m vn u t trung bnh ca mt d n u mc 14,4 triu USD, cho thy s d n c quy m ln tng ln so vi thi k trc, th hin qua s quan tm ca mt s tp on a quc gia u t vo mt s d n ln (Intel, Panasonic, Honhai, Compal, Piaggio....). Quy m u t. V hnh thc s hu: Do nhiu l do trong c vic hn ch thnh lp doanh nghip FDI vi 100% vn u t nc ngoi, cc d n FDI ng k Vit Nam cho n gia thp k 90 ch yu di hnh thc lin doanh gia doanh nghip nh nc (DNNN) v nh u t nc ngoi. Tnh n cui nm 1998, s d n lin doanh chim ti 59% tng s d n v 69% tng s vn ng k. T nm 1997, hn ch ny c xa b v tc ng mnh ti chuyn dch c cu s d n FDI theo hnh thc s hu. Hin ti, tnh n ngy 20-07-2011, hnh thc lin doanh gim xung cn chim 30,34% tng vn ng k, trong khi hnh thc d n c 100% vn nc ngoi chim 61,88%, cn li l d n BOT v hp ng hp tc kinh doanh. Trong cc d n lin doanh, s d n lin doanh gia nh u t nc ngoi vi doanh nghip ngoi nh nc cng tng ln ng k.Lp Kinh t hc K34Trang 25 27. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinV c cu u t theo ngnh: Vo nhng nm 1990 FDI tp trung vo cc ngnh khai khong v ngnh thay th nhp khu song t nhng nm 2000 c xu hng tng mnh cc ngnh ch bin v cc ngnh nh hng xut khu. T nm 2006 nh u t nc ngoi u t mnh vo ngnh dch v v mt s ngnh cng nghip c tng trng cao. Trong dch v, FDI tp trung vo nhm ngnh c mc m ca cao nht v khng yu cu thi gian ko di nh sn xut v phn phi in, kh t v nc, khch sn v nh hng, kinh doanh ti sn v dch v t vn,... Tuy nhin, doanh nghip FDI cha quan tm u t n cc ngnh cng ngh cao, v d nh ch c 5% doanh nghip tham gia vo sn xut hay dch v CNTT (sn xut phn mm, phn cng v cc dch v lin quan), 5,3% tham gia vo hot ng khoa hc k thut. Trong khi lnh vc nng-lm-ng nghip, tng s d n v tng s vn ng k ch l 4% v 1,56%. V a bn u t: Cho n nay FDI c mt 63 tnh, thnh ph ca Vit Nam. Tuy nhin, trong giai on va qua c cu d n FDI theo vng thay i rt chm. Phn ln cc d n FDI tp trung cc th ln v cc khu cng nghip tp trung, ni c iu kin h tng c s thun li, ngun lao ng di do v c trnh k nng. Ring 5 tnh/thnh ph H Ch Minh, H Ni, ng Nai v Bnh Dng, B Ra-Vng Tu chim ti 54,5% tng vn FDI ng k ca c nc, 72,21% tng s d n. S tnh, thnh ph cn li ch thu ht c 45,5% tng vn FDI ng k. T vi nm li y, nhiu tnh rt tch cc ci thin mi trng u t v mt s kh thnh cng nh mt s tnh ln cn ca H Ni v TP. H Ch Minh. Lp Kinh t hc K34Trang 26 28. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinu t trc tip nc ngoi ti Vit Nam theo vng (ch tnh cc d n cn hiu lc n ht ngy 20-07-2011) 4.81%1.26%21.04%ng bng sng Hng1.36% 5.8% 0.39%45.23%Trung du v min ni pha Bc Bc Trung B v duyn hi min Trung Ty Nguyn ng Nam B ng bng sng Cu Long Du khNgun: FIA V i tc u t: n nay c 92 nc v vng lnh th c d n FDI ti Vit Nam, trong Hn Quc, i Loan, Singapore, Nht Bn l nhng nh u t ln nht, chim 57,93% tng s d n v 45% tng vn ng k. Hu nh cha c thay i ng k v c cu FDI theo i tc v cc nc chu vn l nh u t ln nht c v t trng s d n v vn ng k trong khi cc i tc t chu u ch gi v tr khim tn vi t l tng ng 16% v 24%. u t t Hoa k tng ng k trong vi nm gn y sau khi Vit Nam k Hip nh thng mi Vit M (2001), hin chim khong 4,47% tng s d n v 6,52% tng vn ng k. Hn Quc i Loan12%20%Singapore 11%3%Nht Bn Malaysia BritishVirginIslands4% 5%11% 7% 7%9%11%Hoa K Hng Kng Cayman Islands Thi Lan KhcNgun: FIA3.2 Tc ng ca FDI n kinh t Vit Nam: u t trc tip nc ngoi trong thi gian qua to vic lm cho trn 1,7 triu lao ng trc tip v mt s lng ln lao ng gin tip do tc ng lan ta ca cc d n FDI. Cc doanh nghip FDI hot ng trong mt s lnh vc nh lp rp t - xe my, in t, Lp Kinh t hc K34Trang 27 29. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinmay mc, giy da, ch bin nng sn c nhu cu s dng s lng ln lao ng, gp phn to nhiu vic lm cho ngi lao ng Vit Nam. Thng qua cc hot ng sn xut, kinh doanh, to vic lm v tng thu nhp trc tip v gin tip cho ngi lao ng, cc doanh nghip FDI gp phn xa i gim ngho v nng cao mc sng ca ngi dn. Vi tc tng trng vn u t trc tip nc ngoi trong giai on 2000-2010 bnh qun khong 19,2%, cc doanh nghip FDI gp phn gim t l h ngho bnh qun 1,6%/nm.Ngun: EIU (2010)Cc doanh nghip FDI l ni s dng lao ng c chuyn mn k thut trnh cao (cc nh qun l, chuyn gia v lao ng lnh ngh) ph hp vi k thut v cng ngh mi p dng vo sn xut t trnh khu vc v quc t. Thng qua hot ng ca cc cc doanh nghip FDI, c trn 300.000 cng nhn, 25.000 k thut vin v nhiu nh qun l c o to tay ngh k thut, nng lc qun l, c bit l kh nng vn hnh my mc, thit b v cng ngh mi. Mt s chuyn gia Vit Nam lm vic ti cc doanh nghip FDI dn thay th cc chuyn gia nc ngoi m nhim cc v tr qun l doanh nghip cng nh iu khin cc quy trnh cng ngh hin i. Cc doanh nghip FDI cng u t vo cc lnh vc x hi nh gio dc, o to, y t, vn ha, th thao, phc v c nhn v cng ng,... gp phn nng cao cht lng ngun nhn lc v ci thin cht lng cuc sng ca ngi dn. Cng vi s pht trin ca cc doanh nghip FDI ti Vit Nam, mc ng gp ca khu vc kinh t c vn u t nc ngoi vo ngn sch ngy cng tng. Trong 5 nm Lp Kinh t hc K34Trang 28 30. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin2001-2005, thu ngn sch trong khi cc doanh nghip FDI t hn 3,6 t USD, gp 2.4 ln giai on 2006-2010 v tng bnh qun 24%/nm. Tnh ring 3 nm 2006, 2007 v 2008, cc doanh nghip FDI np ngn sch t gn 5 t USD, gp hn 3 ln thi k 1996-2000 v bng 1,4 ln thi k 2001-2005. Cc doanh nghip FDI c tc ng nht nh n cc ch tiu v m ca nn kinh t nh cn i ngn sch, cn i xut nhp nhu, nh hng n cn cn thanh ton quc t thng qua vic chuyn vn vo Vit Nam v m rng ngun thu ngoi t gin tip qua khch quc t, tin thu t, tin mua nguyn, vt liu... ti Vit Nam. Ngun thu NSNN t cc doanh nghip FDI, cng vi ng gp ca khu vc ny vo bo m n nh kinh t v m, to iu kin thc hin cc chnh sch an sinh x hi, xa i gim ngho. Vn u t phn theo thnh phn kinh t100% 80% F DI60%K inh t ngoi nh n c40%K inh t nh n c20%20092008200720062005200420032002200120000%N mNgun: Tng cc thng k3.3 Bt cp FDI Vit Nam: Tuy t c mt s thnh tu ng k trong vic thu ht FDI nhng hin nay vn cn kh nhiu bt cp khi cp n lung vn FDI vo Vit Nam. S mt cn i v ngnh ngh, vng lnh th: a s cc d n u t vo Vit Nam thng tp trung vo nhng ni c iu kin c s h tng tt. in hnh nh ng bng Sng Hng v ng Nam B l 2 ni c cc nh u t nc ngoi u i hn c, ch tnh ring 2 vng ny chim ti 66,27% tng s FDI ng k vi 85,47% tng s d n trong khi Bc Trung B v Duyn hi min Trung ch thu ht c 5,8% d n , chim 25,9% tng s FDI ng k. Chnh iu ny lm tng thm khong cch gia cc vng min v trnh pht trin kinh t-x hi.Lp Kinh t hc K34Trang 29 31. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trini vi cc ngnh ngh cng xy ra tnh trng tng t, cc nh u t nc ngoi ch u t vo cc ngnh c kh nng sinh li cao, ri ro thp, cn cc ngnh, lnh vc c kh nng sinh li thp, ri ro cao khng c s quan tm ca cc nh u t nc ngoi.u t trc tip nc ngoi theo ngnh (ch tnh cc d n cn hiu lc n ngy 20/7/2011) Tng vn u TTNgnhS d nt ng k (t USD)Vn iu l (t USD)1CN ch bin,ch to7,65499.734.162KD bt ng sn36148.11.73Xy dng76111.863.774Dv lu tr v n ung31011.773.25SX,pp in,kh,nc,.ha657.391.666Thng tin v truyn thng6694.833.17Ngh thut v gii tr1273.41.18Vn ti kho bi3073.21.09Nng,lm nghip;thy sn4883.171.5310Khai khong692.972.3711Bn bun,bn l;sa cha5791.810.8912Ti chnh,ngn hng,bo him751.321.1713Y t v tr gip XH751,020.2214H chuyn mn, KHCN1,0420.790.415Dch v khc1080.680.15216Cp nc;x l cht thi260.390.0417Gio dc v o to1410.340.1218Hnh chnh v dch v h tr1020.180.095Tng s12,959203,366.7 Ngun: FIALp Kinh t hc K34Trang 30 32. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinTranh chp lao ng trong khu vc c vn u t nc ngoi cha c gii quyt kp thi: Cc tranh chp lao ng l kh trnh, c bit trong nhng thi im doanh nghip mi bt u hot ng, hoc khi doanh nghip gp kh khn v sn xut kinh doanh. Nhn chung doanh nghip FDI thng tr cng cho ngi lao ng thp hn ci m h ng c hng, khng tha ng vi nhu cu ca ngi lao ng. Mt khc, s khc bit trong vn ho v phong cch lm vic cng d dn n mu thun gia ngi s dng lao ng v ngi lao ng, dn n tnh trng nh cng, bi cng lm thit hi cho doanh nghip.Cng nhn cng ty Marumitsu (KCN Quang Minh, M Linh, H Ni) nh cng i quyn li. Ngun: http://giadinh.net.vn/20110503103726785p0c1000/cong-nhan-dinh-cong-su-be-tactrong-quan-he-lao-dong.htmS yu km trong chuyn giao cng ngh: Cng ngh c s dng trong cc doanh nghip FDI thng cao hn mt bng cng ngh cng ngnh v cng loi sn phm ti nc ta. Tuy vy, mt s trng hp cc doanh nghip FDI li dng s h ca php lut Vit Nam, cng nh s yu km trong kim tra gim st ti cc ca khu nn nhp vo Vit Lp Kinh t hc K34Trang 31 33. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinNam mt s my mc thit b c cng ngh lc hu thm ch l nhng ph thi ca cc nc khc. Tnh ph bin ca vic nhp my mc thit b l gi c c ghi trong ha n thng cao hn gi trung bnh ca th trng th gii. Nh vy mt s doanh nghip FDI c th li dng khai tng t l gp vn trong cc lin doanh vi Vit Nam. Vic chuyn giao cng ngh t nc ngoi vo Vit Nam c thc hin thng qua cc hp ng v c c quan qun l nh nc v khoa hc cng ngh chun y. Tuy nhin, y l mt hot ng cc k kh khn i vi cc nc tip nhn u t ni chung, k c Vit Nam, bi kh c th nh gi chnh xc gi tr thc ca tng loi cng ngh trong nhng ngnh khc nhau, c bit trong nhng ngnh cng ngh cao. Do vy, thng phi thng qua thng lng theo hnh thc mc c n khi hai bn c th chp nhn c, th k kt hp ng chuyn giao cng ngh. Tin gii ngn vn FDI cn chm: Thc t cho thy dng vn FDI vo nc ta ch ch trng n s lng cn cht lng th vn cha cao lm. Theo kt qu kho st mi y ca Vin Nghin cu qun l kinh t Trung ng v nguyn nhn lm chm tin thc hin vn u t 140 doanh nghip FDI, c 20% doanh nghip cho l do pha Vit nam thay i chnh sch, 17% cho l kh khn v gii quyt th tc u t, 15% cho l do nhng thay i trong chin lc kinh doanh ca cng ty m v 17% cho l do mi trng u t khng thun li nh d on ban u. u t trc tip nc ngoi giai on 2000-2010Ngun: Tp ch ngn hng s 4/2011 Tuy nhin, d xut pht t pha no i na th vic gii ngn chm tin s li hu qu xu cho chnh quyn a phng ni cc d n c quy hoch. Chng hn thnh ph Lp Kinh t hc K34Trang 32 34. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinVng Tu thu ht c 94 d n u t nc ngoi (FDI), nhng cng l a bn ang c nhiu d n FDI treo nht. n thi im thng 8 nm 2010, vn FDI thc hin ch mi t 3% tng vn ng k. D n khu du lch phc hp H Trm ti huyn Xuyn Mc ca ch u t Canada, vn ng k u t ln n 4,2 t USD, nhng n nay ch mi thc hin c 70 triu USD. Nhiu ni t c gii to nhm phc v cho cc d n u t nhng sau 2,3 nm c mc xanh um. Cn cn thanh ton thm ht nghim trng Lung vn FDI vo lm tng ti khon vn v ci thin iu kin thanh khon ca Vit Nam v n chim khong 50% trong cn cn ti khon vn. Doanh nghip FDI u t tp trung ch yu vo khu vc cng nghip ch to xut khu nn xut khu v FDI b sung cho nhau (S.Anwar v ng s, 2010). T trng xut khu ca doanh nghip FDI l 55%. Tuy nhin, y ch l mt mt ca vn . Doanh nghip FDI lm tng nhp khu thng qua nhp khu pht minh, b quyt sn xut nhm tng li nhun ng thi hot ng chuyn li nhun ra nc ngoi lm gia tng thm ht trong ti khon vng lai. Xu hng v c cu cn cn vng lai v cn cn vn trong cn cn thanh tonNgun: c tnh ca NHNN, IMF v World Bank 3.4 Nguyn nhn dn n mt tch cc v hn ch trong thu ht FDI vo Vit Nam: Vit nam k cc cam kt lin quan n u t nc ngoi v iu chnh lut u t nc ngoi: Vit Nam k cc hip nh song phng v a phng v u t nc ngoi nh: Hip nh v cc bin php u t lin quan n thng mi (TRIMS), hip nh u t Vit Nam - Nht Bn, hip nh khung v khu vc u t ASEAN,... trong nhng cam kt c bit phi k n l hip nh thng mi t do ca WTO.Lp Kinh t hc K34Trang 33 35. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinNgun:FDI: Tc ng v chnh sch, Trng Quang Hng ,chng trnh ging dy kinh t Fulbright. Vic sa i Lut u t nc ngoi cng gp phn cho vic thu ht vn FDI ca Vit Nam, c th t khi Lut u t nc ngoi c thc thi t nm 1988 n nay c 3 ln sa i vo cc nm 1992, 1996, 2000 v ban hnh lut doanh nghip thng nht vo nm 2005. Chnh nhng iu chnh ny to thm c hi cho cc doanh nghip nc ngoi d dng tip cn mi trng kinh doanh Vit Nam. Mi trng x hi v chnh tr n nh S n nh v chnh tr v x hi l yu cu u tin quan trng nht, quyt nh i vi vic thu ht cc TNCs. Di s lnh o ca ng, s qun l ca Nh nc, nn chnh tr x hi ca nc ta lun n nh. Theo nh gi ca cc TNCs th Vit Nam c coi l nc c s n nh v chnh tr v x hi c bit cao, khng tim n xung t v tn gio v sc tc. l iu kin c bn m bo cho s pht trin ca kinh t i ngoi, thu ht s quan tm ca cc nh u t nc ngoi ni chung v cc TNCs ni ring. ng li i ngoi m rng v tch cc Cng vi s n inh v chnh tr - x hi, Vit Nam c ng li i ngoi m rng, y mnh vic thc hin chin lc m ca hng v xut khu, m rng quan h hp tc u t nc ngoi. Vi phng chm Vit nam mun lm bn v i tc tin cy ca cc nc trong cng ng quc t nc ta ch ng hi nhp kinh t quc t theo l trnh thch hp v thc hin ng cc cam kt quc t trong quan h a phng v song phng. Vit Nam l Lp Kinh t hc K34Trang 34 36. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinthnh vin th 7 ca ASEAN t ngy 28/7/1995, gia nhp APEC thng 11/1998, l thnh vin u tin ca ASEM, l thnh vin chnh thc ca WTO t ngy 11/1/2007. Hin nay, chng ta thit lp quan h ngoi giao vi hn 176 nc, quan h bun bn vi hn 200 quc gia v vng lnh th v tip nhn u t trc tip ca 92 nc. Chnh vic m rng quan h kinh t i ngoi ca ng v Nh nc to iu kin cn thit v thun li thu ht u t nc ngoi ca cc TNCs. Li th so snh: Vit Nam c iu kin t nhin v v tr a l c bit thun li. Nm v tr trung tm ca vng ng Nam , cc tuyn ng hng khng v hng hi trn th gii u rt gn Vit Nam, to iu kin cho giao thng bun bn vi cc nc trong khu vc v trn th gii. Mt khc, Vit Nam c ngun ti nguyn v cng a dng v ng th 7 trong s 15 quc gia giu ti nguyn nht th gii. Ngi lao ng Vit Nam rt sng to, cn c, chm ch trong cng vic. Bn cnh nhng mt thun li th thc t thu ht vn FDI ni chung cn gp rt nhiu kh khn, trong mt s vn kh khn c bit phi k n nh sau: Nn kinh t th trng cn s khai: Hn 20 nm qua nn kinh t ca Vit Nam thnh cng trong vic chuyn i sang nn kinh t th trng c s qun l ca nh nc. Tuy nhin, nn kinh t th trng ca Vit Nam cn rt s khai. Tnh cht s khai c biu hin nhng kha cnh nh: -Th trng hng ho dch v hnh thnh nhng cn hn hp v cn nhiu hintng tiu cc (hng gi, hng lu, hng nhi nhn hiu lm ri lon th trng). -Th trng hng ho sc lao ng mi manh nha. Mt s trung tm gii thiu viclm v xut khu lao ng mi xut hin nhng ny sinh nhiu hin tng bt cp. Nt ni bt ca th trng ny l sc cung v lao ng lnh ngh nh hn rt nhiu so vi mc cu. -Th trng tin t v th trng vn c nhiu tin b nhng vn cn nhiu trctr. Th trng chng khon i vo hot ng nhng vn cn thiu hng ho mua bn v cha c kim sot cht ch. Nng lc ca doanh nghip Vit Nam cn nhiu hn ch: Lp Kinh t hc K34Trang 35 37. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinTheo kt qu iu tra ca vin Nghin cu kinh t trung ng v C quan hp tc quc t Nht bn cho thy phn ln cc doanh nghip nc ta ang s dng cng ngh tt hu so vi mc trung bnh ca th gii t 2 - 3 th h. 80% - 90% cng ngh nc ta ang s dng l cng ngh ngoi nhp. Trong khi , cc doanh nghip Vit Nam u t i mi cng ngh mc thp, chi ph ch khong 0,2 - 0,3% doanh thu, so vi mc 5% n hay 10% Hn Quc. Theo nh gi ca B KH&CN th i mi cng ngh thuc loi nng lc yu nht ca cc doanh nghip Vit Nam. Cc hot ng nghin cu v pht trin (R&D) cha thc s c cc cng ty quan tm mt cch thch ng. Phn ln ch ginh mt phn kinh ph rt hn hp (di 0.2% doanh thu) cho hot ng ny. Vi quy m cn nh b, li yu km v nng lc t chc sn xut kinh doanh, cc doanh nghip Vit Nam cha tr thnh cc i tc thc s tin cy v ngang tm cc TNCs tin tng t quan h lm n lu di. y cng l kh khn tr ngi rt ln m chng ta cn phn u nhanh chng vt qua. Cht lng lao ng cha p ng c yu cu ca nh u t Cht lng lao ng Vit Nam l mi quan ngi i vi nh u t. C 23% lao ng lm vic cho cc cng ty nc ngoi c bng i hc, cao ng, 27% c o to ngh trong khi gn 40% doanh nghip FDI cho rng cn u t o to ti ch cho ngi lao ng. S doanh nghip nc ngoi lc quan v o to ngh v lc quan v cht lng gio dc ph thng ca Vit Nam ch t mc 21% v 18%.Lp Kinh t hc K34Trang 36 38. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinCht lng lao ngNgun: Trng Quang Hng, FDI: Tc ng v chnh sch, chng trnh ging dy kinh t Fulbright. Th ch v lut php cn nhiu hn ch Trong nhng thp k va qua, Nh nc t c nhng kt qu ng k trong vic xy dng h thng php lut. Tuy vy, h thng lut php ca Vit Nam vn cn tn ti mt s nhc im sau: Tnh minh bch, nht qun v n nh ca ca lut php l nhc im ln nht. Chnh s thiu minh bch ca lut php to ra nhng k h cho t nn nhng nhiu, lng quyn v gy phin h vi cc nh u t. Tnh trng khng nht qun v khng n nh ca lut php ko theo nhng thay i kh lng trc i vi doanh nghip v lm cho mt s nh u t khng th thc hin c nhng d tnh ban u ca mnh.Lp Kinh t hc K34Trang 37 39. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinCc c quan thanh tra nhn c phn hiNgun: Trng Quang Hng, FDI: Tc ng v chnh sch, chng trnh ging dy kinh t Fulbright. Cc vn bn quy phm php lut thiu tnh nht qun v ni dung v thi hiu thi hnh. Nhiu ni dung cn dng li mc chung chung cha c thng t hng dn c th. S mu thun v chng cho gia cc lut vi nhau, gia lut v php lnh, ngh nh, thng t lm cho cc i tng thi hnh lut gp nhiu kh khn, ng thi cng chnh l k h cc t chc v c nhn lch lut trong cc hot ng khng hp php. Tnh trng php vua thua l lng l kh ph bin trong vic mt s c quan trung ng v chnh quyn a phng t ban hnh cc vn bn tri vi lut hoc khng thi hnh lut.Lp Kinh t hc K34Trang 38 40. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinCm nhn v s thay i th chNgun: FDI: Tc ng v chnh sch, Trng Quang Hng, chng trnh ging dy kinh t Fulbright. C s h tng k thut cha tng xng vi tc pht trin: Kt cu h tng ca Vit Nam cha ph hp vi nhu cu pht trin kinh t v chi ph v cht lng. Theo kt qu iu tra do Vin Nghin cu pht trin c (GDI) tin hnh cho thy hn 2/3 doanh nghip c vn u t nc ngoi phi dng ng b vn ti hng ho ca mnh. ng thi h cn cho bit, chi ph vn ti ca Vit Nam cn cao hn nhiu so vi bnh qun chung trong khu vc v hu ht cc nc quanh vng. Chng hn gi vn chuyn mt Container 40feet t Vit Nam i Nht Bn l 1500 USD, gp 2 ln so vi Malaysia, cao hn 500USD so vi Philipin, 600USD so vi n , 200USD so vi t Thi Lan. Theo nh gi ca UNDP th mt ng giao thng/km ca Vit Nam ch bng 1% mc trung bnh ca th gii, tc truyn thng trung bnh ca Vit Nam chm hn th gii 30 ln.Lp Kinh t hc K34Trang 39 41. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinCht lng ng giao thng v khu cng nghipNgun:FDI: Tc ng v chnh sch, Trng Quang Hng, chng trnh ging dy kinh t Fulbright. Tm li, k t khi Vit Nam ban hnh Lut u t Nc ngoi th con ng cc TNCs u t vo Vit Nam c khai thng. Vit Nam t c mt s kt qu nht nh trong vic thu ht vn FDI v tng s vn u t, s d n, s lng nh u t. Ngun vn FDI ny cng c tc ng rt ln n s tng trng v pht trin kinh t. Tuy nhin, bn cnh vn cn tn ti nhiu nguyn nhn khin cho mi trng u t tr nn km hp dn. tng cng thu ht vn FDI t cc TNCs Vit Nam cn c nhng gii php ng b v nht qun.Lp Kinh t hc K34Trang 40 42. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin4. Gii php 4.1 Xy dng mt mi trng chnh sch, php lut u t hp dn Vi nhng li ch to ln m dng vn FDI mang li, Vit Nam cn c cc gii php tch cc hn trong vic thu ht dng vn ny. V vic to ra mt mi trng u t hp dn l mt trong nhng gii php cn thit . Thng nht mi trng php l gia u t trong nc v nc ngoi Chng ta cn xy dng mt bng php l thng nht cho doanh nghip trong nc v doanh nghip u t nc ngoi ph hp vi thng l quc t. Ngy nay, hu ht cc quc gia trn th gii u thc hin chnh sch kh thng thong, thun li m trng tm l dnh cho u t nc ngoi mt s u i vi mc khc nhau thu ht dng vn quan trng ny. Chnh sch bao gm hai ni dung c bn l: (i) xo b mt s ro cn ca php lut hin hnh i vi u t nc ngoi; v (ii) p dng cc tiu chun i x thun li trn c s m phn. Thc hin cc chnh sch v bin php hiu qu trong thu ht u t nc ngoi Kt hp chnh sch u i thu v ci cch th tc hnh chnh thu ht u t nc ngoi. Thc hin cc chnh sch u i u t nc ngoi cc vng c iu kin kinh t x hi kh khn. i mi v ni dung v phng thc vn ng, xc tin u t theo mt chng trnh ch ng, c hiu qu ph hp vi tng a bn; ch trng xc tin u t trc tip i vi tng d n, tng nh u t c tim nng. i vi mt s d n ln, quan trng, cn chun b k d n, la chn m phn trc tip vi cc tp on c tim lc v ti chnh, cng ngh. Ngn sch Nh nc cn dnh mt khon kinh ph ph hp cho cng tc xc tin u t. Tuy nhin, chng ta ch xy dng mi trng chnh sch, php lut pht trin tt thi th vn cha , vn quan trng hn l phi to ra mt kh nng hp th dng vn FDI mnh. y mi chnh l bc quyt nh.Lp Kinh t hc K34Trang 41 43. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin4.2 Pht trin kh nng hp th lung vn FDI Pht trin vn con ngi: Nc tip nhn ch c th nhn c li ch ca FDI nu quc gia ny c i ng lao ng c o to v gio dc tt (Lumbila, 2005). Thiu i ng lao ng cht lng cao s lm cho qu trnh gii ngn v thc hin cc d n u t chm li. Nh vy, vn con ngi l yu t quan trng trong vic tng cng nng lc hp th cp doanh nghip ni ring v cp quc gia ni chung. Mt v d in hnh l n . to ra s khc bit v li th cnh tranh vi cc nc chu khc, c bit l Trung Quc, vn c nhiu li th v lao ng di do v r, n khng chn ti nguyn hay lao ng gin n m s dng tri thc l cht xc tc. n p dng mt chnh sch gio dc thch hp vi nhu cu thi i. Hng nm, n o to c khong hn 3 triu c nhn, trong s nhiu ngi c trnh chuyn mn cao v k thut, kinh doanh hay y hc. S trng k thut tnh n nm 2004 ln ti khong 1.600 trng. Nh li th v ting Anh, lao ng n tip thu rt nhanh cc ngnh khoa hc phng Ty, thch ng nhanh vi nhng i hi mi trong lnh vc cng ngh thng tin v in t. Chnh nhng bin php trn, tng s vn FDI vo n lin tc tng trong nhng nm gn y. Pht trin h thng ti chnh: Mt h thng ti chnh nu c pht trin tt s gip gii ngn vn v chuyn vn vo nhng d n c t sut sinh li cao. Pht trin c s h tng k thut: C s h tng mnh l mt ch s cho nng lc thu ht u t ca mt quc gia. C s h tng km c th lm tng chi ph v lng ph thi gian. C s h tng mnh s h tr cho hot ng s dng cng nh thu ht dng vn FDI. Vit Nam, vn v c s h tng cng cn phi c xem xt. Bt u t h thng dch v gn lin vi in, nc, vn ti, truyn thng. Trong ngnh vn ti li cn phi ch n cc dch v ng b, ng st, ng khng, ng bin. Gii quyt tt cc vn ny, dng vn FDI vo nc ta chc chn s vn hnh d dng hn.Lp Kinh t hc K34Trang 42 44. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinPht trin nng lc cng ngh: Hn ch ca cc doanh nghip Vit Nam l yu trong khu s dng v ci tin cng ngh, iu ny lm cho cc nh TNN khng th tin cy i tc ca mnh trong nng lc sn xut. V th, mun thu ht c cc doanh nghip nc ngoi th trc ht doanh nghip trong nc cn ci thin cng ngh sn xut, nhm p ng nhu cu hp tc v bt kp tc pht trin cng ngh th gii. Pht trin th ch: Pht trin v hon thin th ch bao gm lut bo v quyn ti sn, lut chng tham nhng, th tc hnh chnh, khuyn khch mi trng kinh doanh cnh tranh Khi quyn ti sn c bo v bi lut, nh u t cm thy an ton v c ng c u t. Bn cnh , h thng iu tit r rng, hiu qu kt hp vi quyn ti sn c minh nh s lm tng nim tin ca nh u t v dng vn FDI cng c s dng c trch nhim hn.Lp Kinh t hc K34Trang 43 45. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trin5. D bo Trn thc t nhng nm gn y, dng vn u t t nc ngoi FDI thng tp trung vo nhng lnh vc thu li nhun cao nh bt ng sn v chng khon. Tuy nhin, hai knh u t ny ang km hp dn v lm cho nh u t nc ngoi chu nhiu thua l. Cc doanh nghip u t ti cc lnh vc sn xut v tiu dng cng chu nhiu p lc v chi ph u vo tng cao. Thm vo , bin ng t gi s gy bt li cho li nhun h to c. Do vy, dng vn FDI c hng gim, v c th nhng nh u t ny s rt tin v chuyn sang u t ti cc nc khc c nhiu li th hn. Tuy nhin, trong bo co mi nht v Vit Nam, n v Thng tin Kinh t (EIU) thuc Tp ch Nh Kinh t Anh d bo rng: bt chp nhng quan ngi v cht lng ca mi trng kinh doanh ti Vit Nam v xu hng i xung ti cc d n nc ngoi u t ln k hoch trc, tm l ca cc nh u t nc ngoi ti Vit Nam nhn chung vn kh lc quan. Thm vo , vic VN hin ng th 78/183 nc theo bng xp hng mc thun li kinh doanh nm 2011 do Ngn hng Th gii (WB) v Cng ty Ti chnh quc t (IFC) ng thc hin cng to them c hi thu ht TNN cho nc ta.Ngoi ra, World Bank cng b sung thm rng, chnh sch gn y ca Vit Nam nh du bc i ng hng, h nhit chu k tng trng qu nng, tng trng chm li v khi phc hnh nh ca mt t nc c coi nh im n hp dn nht ca dng vn FDI trong khu vc. Hn th na, xu hng di chuyn ca dng FDI ang dn hng sang cc nc ang pht trin v cc nn kinh t mi ni khi m chu u, M, Nht Bn angLp Kinh t hc K34Trang 44 46. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht tringp trc trc v kinh t, chnh tr th trong nhng nm ti y, kh nng thu ht FDI ca Vit Nam kh trin vng.Ngun: UNCTAD (2011)Lp Kinh t hc K34Trang 45 47. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinKT LUN Mt ln na chng ta khng nh vai tr to ln ca FDI trong qu trnh i mi v m nn kinh t nn kinh t. FDI ng gp nhiu hn vo tng trng kinh t cng nh ti a ha li ch m FDI c th mang li i hi c cch tip cn bao qut, hi ha hn trong xy dng chnh sch u t trc tip nc ngoi. Phi c bin php ch trng ti thu ht u t, bn cnh l nhng bin php cn thit xc tin u t y nhanh tin gii ngn vn, v c bit ch trng hn ti hiu qu s dng vn, gim st cht ch hot ng ca cc doanh nghip c vn FDI trnh nhng h ly c th dn n.Lp Kinh t hc K34Trang 46 48. ti: Xu hng v tc ng ca FDI n cc nc ang pht trinTI LIU THAM KHO:UNCTAD, World investment report 2011- Non-equity modes of international production and development. Lut doanh nghip 2005. EIU (2010). www.fia.mpi.gov.vn http://www.smartplanet.com/blog/smart-takes/top-10-innovative-countries-denmark-leadsworld-in-2010-sweden-us-follow/13487Lp Kinh t hc K34Trang 47