Η πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση που εμφανίστηκε στηνΕυρώπη στα μέσα του 14ου αιώνα ονομάζεται Αναγέννηση.Στη διάρκεια της εκφράστηκαν νέες ιδέες, οι οποίεςεπηρέασαν πολλούς τομείς της ζωής των ανθρώπων. Κατά τον16ο αιώνα οι νέες ιδέες επεκτάθηκαν και στο χώρο τηςθρησκείας, οδηγώντας στη Θρησκευτική Μεταρρύθμιση.

H Αναγέννηση εμφανίστηκε πρώτα στην περιοχή της Βόρειας Ιταλίας και μέσα σε δυο αιώνες διαδόθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Κατά την Αναγέννηση οιάνθρωποι του πνεύματοςστράφηκαν στη μελέτητου αρχαίου ελληνικού καιτου ρωμαϊκού πολιτισμού.

Σ' αυτό βοήθησανσημαντικά και Έλληνεςλόγιοι, που κατέφυγαν στηΔυτική Ευρώπη αμέσωςμετά την άλωση τηςΚωνσταντινούπολης(1453).

Φλωρεντία

Ένα κίνημα της Αναγέννησης, που εμπνεύσθηκε από τηνελληνορωμαϊκή αρχαιότητα, ήταν ο Ουμανισμός (Ανθρωπισμός).

Οι Ουμανιστές, πιστεύοντας στην αξία της γνώσης, έδωσανέμφαση στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του.

Η διάδοση των ιδεών του Ουμανισμού διευκολύνθηκε πολύ απότην εφεύρεση της τυπογραφίας.

Μεσαίωνας: Έτσιονομάζεται, η χρονικήπερίοδος από τη διάλυσητης Δυτικής ΡωμαϊκήςΑυτοκρατορίας έως τηνΑναγέννηση (5ος - μέσα15ου αιώνα). Η περίοδοςαυτή συμπίπτει σχεδόν μετα χρόνια της ΒυζαντινήςΑυτοκρατορίας.

Τυπογραφία: Η εκτύπωση Βιβλίων με τη χρήση κινητών στοιχείων από μέταλλο. Η χρησιμοποίηση τυπογραφικών στοιχείων ξεκίνησε το 1041 από την Κίνα. Τελειοποιήθηκε από τον Γερμανό Ιωάννη Γουτεμβέργιο.

Την εποχή αυτή τέχνες, όπως ηζωγραφική, η γλυπτική και ηαρχιτεκτονική, γνωρίζουν μεγάληάνθιση.

Μεγάλες μορφές της Αναγέννησηςήταν οι ζωγράφοι ΣάντροΜποτιτσέλι, Λεονάρντο ΝταΒίντσι, Μιχαήλ Άγγελος καιΡαφαήλ καθώς και οαρχιτέκτονας ΦίλιπποςΜπρουνελέσκι.

Σπουδαία προσωπικότητα ήτανκαι ο Ολλανδός θεολόγος καιφιλόλογος Έρασμος, πουθεωρούσε ως αρετές τηνκαλοσύνη και την ανοχή.

Έρασμος

Μόνα Λίζα

Την αγάπη για τα ανθρώπινα δημιουργήματα διέδωσε με τα έργα του ο Άγγλος θεατρικός συγγραφέας Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Στην Ισπανία διακρίθηκαν ο Μιχαήλ Θερβάντες με το μυθιστόρημα «Δον Κιχώτης» κι ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ή Ελ Γκρέκο (Ο Έλληνας).

Μιχαήλ Άγγελος, Η Δευτέρα Παρουσία, Ανάκτορα του Βατικανού, Καπέλα Σιξτίνα

Ελ Γκρέκο (1541-1614), Η προσκύνηση των Ποιμένων, Μαδρίτη, Πράδο

Εκτός όμως από ταγράμματα και τιςτέχνες, αναπτύχθηκανκαι οι επιστήμες.

Την περίοδο τηςΑναγέννησηςδιατυπώθηκανοι αστρονομικέςθεωρίες τουΚοπέρνικου και τουΓαλιλαίου, ενώβελτιώθηκε πολύ ηανατομία και η ιατρική

Γαλιλαίος

Αστρονομικές θεωρίες: Έτσι αποκαλούνται οι θεωρίες που περιγράφουν την κίνηση τωνπλανητών. Ιδιαίτερα γνωστή είναι η ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου, που δημοσιεύθηκετο 1543. Σύμφωνα με αυτήν, η Γη και οι άλλοι πλανήτες κινούνται γύρω από τον ήλιο σεομόκεντρους κύκλους. Έως τότε οι άνθρωποι πίστευαν πως η γη είναι ακίνητη και αποτελεί τοκέντρο του σύμπαντος.

Στις αρχές του 16ου αιώνα(1517) με τη ΘρησκευτικήΜεταρρύθμιση οι νέες αυτέςιδέες άρχισαν να επηρεάζουνκαι τη θρησκεία.

Η πρώτη φάση της ονομάζεταιΠροτεσταντική Μεταρρύθμιση.

Οι Προτεστάντες, μεεπικεφαλής τον Γερμανόμοναχό Μαρτίνο Λούθηρο,εναντιώθηκαν στην εξουσίατου Πάπα και στις καταχρήσειςτης και δημιούργησανξεχωριστή γερμανική εκκλησία.

Παρόμοιες ήταν οι εξελίξειςστην Αγγλία αλλά και στηνΕλβετία, με πρωτεργάτη τονΙωάννη Καλβίνο.

Μαρτίνος Λούθηρος

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντέδρασε στηνΠροτεσταντική Μεταρρύθμιση με την ΚαθολικήΜεταρρύθμιση, προσπαθώντας με μια σειρά απόμέτρα, όπως για παράδειγμα την ίδρυσηθρησκευτικών ταγμάτων, να φέρει και πάλι τουςΠροτεστάντες με το μέρος της.

Ραφαήλ, Η Σχολή των Αθηνών, Ανάκτορα του Βατικανού, Αίθουσα της Υπογραφής

Πώληση συγχωροχαρτιών από ιερείς της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας

Την περίοδο της Αναγέννησης συχνοί ήταν οι πόλεμοι μεταξύ Προτεσταντών και Καθολικών.

Από την άλλη πλευρά όμως, ενισχύθηκε η πίστη στη λογική και στην αυτονομία του ανθρώπου ενώ αναπτύχθηκε, κυρίως στο αγγλικό πολιτικό σύστημα, η αρχή της αντιπροσωπευτικής εξουσίας.

Αντιπροσωπευτική εξουσία: Η εξουσία που ασκείται μέσω αντιπροσώπων, οι οποίοι εκλέγονται από το λαό.

Ο Αρχιεπίσκοπος Νίκαιας και μετέπειτα Καρδινάλιος* Βασίλειος Βησσαρίων συνέβαλε στη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στη Δυτική Ευρώπη

« Όταν τελείωσε αυτές του τις προετοιμασίες (ο Δον Κιχώτης)δεν ήθελε πια να χάνει καιρό, κι αποφάσισε να βάλει μπροστάτα σχέδιά του. Γιατί συλλογιότανε πόσο μεγάλη ζημιά έπρεπε ναείναι για τον κόσμο κάθε αργοπορία του: τόσες ήταν οιδυστυχίες που λογάριαζε ν' ανακουφίσει, τόσα άδικα ναδιορθώσει, τόσες πλάνες να σκορπίσει και καταχρήσεις νατιμωρήσει και χρέη να ξεπληρώσει. Κι έτσι, δίχως ν'ανακοινώσει σε κανέναν τους σκοπούς του και δίχως κανέναςνα τον δει, ένα πρωί, πριν να ξημερώσει μια από τις πιο καυτερέςημέρες του Ιουλίου, αρματώθηκε με όλα του τα όπλα, ανέβηκεστο Ροσινάντε (το άλογό του), έβαλε στο κεφάλι του το κράνοςτου, πέρασε στο μπράτσο του την ασπίδα, άρπαξε το κοντάριτου και από την πισινή πόρτα της αυλής βγήκε στον κάμπο,γεμάτος χαρά που έβλεπε με πόση ευκολία άρχιζε να εφαρμόζειτο ευγενικό του σχέδιο».

Μιχαήλ Θερβάντες, Ο Δον Κιχώτης, μετάφραση καιπρόλογος Κ. Ακαριαίου, Αθήνα 1954, σ. 40.

«Εάν δε με πείσουν, με επιχειρήματα από την ΑγίαΓραφή ή με αδιάσειστη λογική, δεν μπορώ να αναιρέσωτις θέσεις μου, γιατί δεν πιστεύω στο αλάθητο του πάπα,ούτε στο αλάθητο των συνόδων, γιατί όλοι γνωρίζουνότι πολλές φορές και οι πάπες και οι σύνοδοι έχουνσφάλει και έχουν πέσει σε αντιφάσεις. Εγώ έχω πειστείαπό τα βιβλικά επιχειρήματα που έχω ήδη αναφέρει, καιείμαι απόλυτα ενωμένος με το λόγο του Θεού. Δενμπορώ και δε θέλω να ανακαλέσω τίποτα, γιατί δεν είναιορθό, και αντίθετα είναι επικίνδυνο να πράττει κανείςαντίθετα με τη φωνή της συνείδησής του. Ο Θεός ας μεβοηθήσει».

Απόσπασμα από την απολογία του ΜαρτίνουΛούθηρου ενώπιον της Γερμανικής Βουλής (1521).

Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος (1398-1468) θεωρείται οεφευρέτης της τυπογραφίας. Η έκδοση της Βίβλου με τηνέα τεχνική, την πενταετία 1450-1455, δικαιολογημέναχαρακτηρίστηκε ως μια μεγάλη στιγμή στη νεότερηευρωπαϊκή ιστορία, αφού έδωσε ώθηση στη διάδοσητου βιβλίου.