DOĞU PERİNÇEKEşcinsellik ve Yabancılaşma

KAYNAK YAYINLARIBu eser

http://genclikcephesi.blogspot.comtarafından yayınlanmaktadır.

Kapak: Rubens’in “Ganymedes’in Kaçırılışı” adlı tablosu. Zeus, kartal klığına girerek veya kartalı görevlendirerek, genç ve güzel Ganymedes’i Olimpus Dağı’na kaçırıyor.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 7

GİRİŞ 9Tezlerin Sınırı: Toplumsal ve İdeolojik Kökenli Eşcinsellik 9Eşitsizliklerin ve Yabancılaşmanın Ürünü 10

I. SINIFSAL EŞİTSİZLİK VE EŞCİNSELLİK 12Eşitlikçi İlkel Toplumda 12Sınıflı Toplumda 15Çin, Mezopotamya, İran ve Anadolu'nun Sınıflı Toplumunda 16Köleci Yunan Toplumunda 17Köleci Roma'da 25Ortadoğu'nun Kulluk Sisteminde 27

II. CİNSLER ARASI EŞİTSİZLİK VE EŞCİNSELLİK 31Kadın Köleleştirilince ve Aşağılanınca... 31Kadın Zihinsel Üretimin Dışında Tutulunca... 32

III. ÇÜRÜYEN KAPİTALİZM VE EŞCİNSELLİK 37Aşkın Piyasaya Düşmesi 37Günümüzün Roması 4012 Eylül Patlaması 43Sokak Çocuğunun "Cinsel Tercih Özgürlüğü" 44Sistem Sanatçısının ve Yazarının İşlevi 45

IV. TOPLUMSAL ÇÖKÜŞ VE EŞCİNSELLİK 49

V. BİYOLOJİK EŞE YABANCILAŞMA 52 Yabancılaşma 52 İnsanın Kendi Türünün Üretimine Yabancılaşması 53 Cinsel Aşk ve Doğa 57 Cinsel Aşkın Zihinsel ve Duygusal Cephesi 59 İnsan Zihninin Biyolojik Varlığından Kopmaya Zorlanması 61

VI. EŞCİNSELLİK MUTSUZLUK KAYNAĞI 64Özgürlüğe Yıkım: Eşcinselliğe Hayat 64Cinsel Kölenin "Mutluluğu" 65Bulunamayan İç Barış 65Yabancılaşmadan Kurtulmuş Eşitlerin Aşkı 66

VII. ELEŞTİRİLER VE YANITLARI 68Eleştiri Yazıları 68Eleştirilere Yanıtlar 68Neoliberal İdeolojik Saldırıyla Cepheden Mücadele 73

KAYNAKÇA

ÖNSÖZ

Bu çalışmanın taslağı, 3-6 Şubat 1999 günlü Cumhuriyet ga-zetelerinde yazı dizisi olarak yayımlanmıştı. Eşcinselliğin top-lumsal ve ideolojik kaynaklarını saptayan tezlere tepki, meğerse tetikte bekliyormuş. Birbiri peşi sıra yayımlanan yazıların, önyar-gıyla kaleme alındığı, daha ilk satırlarda anlaşılıyordu. Eleştirici-ler, kendi inşa ettikleri şatolara saldırıyorlardı. Yanıtlara bakınca, yazımın okunmadığı bile söylenebilirdi. Topa tutulan görüşler, yayımlanmış olan tezler değildi. Hatta eleştirilerin bir kısmı, açıkladığımız görüşleri doğruluyordu. Yanıtları yazının içeriğin-de bulunduğu için, eleştirilerin ayrıca yanıtlanmaları gerekmiyor-du. Ancak kitap haline getirirken, yöneltilen eleştirilerin bilinme-sinde yarar gördüm. Özetleyerek ve çok kısa yanıtlarıyla birlikte kitabın arkasına ekliyorum.

Cumhuriyette yayımlanan diziyi, ilgili kaynakların bulunma-dığı bir ortamda, Haymana Cezaevinde yazmıştım. Bilim adam-ları ve aydınlarımızdan, öne sürdüğüm tezleri açarak ve kaynak-lan belirterek kitap haline getirmem yönünde talepler geldi. Ge-reğini yerine getiriyorum. "Eşcinsellik ve Yabancılaşma" başlığı altında yayımladığım görüşleri, özlü bir kitap boyutları içinde genişleterek sunuyorum.

İstanbul, 18 Mart 2000

6 7

GİRİŞ

Tezlerin Sınırı: Toplumsal ve İdeolojik Kökenli Eşcinsellik

Biyolojik ve genetik nedenlerle eşcinselliğe eğilimli doğanların varlığından da söz ediliyor. Ancak bunların, eşcinseller içinde çok küçük bir oranda olduğu saptanıyor. Örneğin toplumsal ve kültürel nedenlerle sınıf olarak eşcinsel ilişkilere giren eski Yu- nan, Roma, İran, Emevi, Abbasi, Osmanlı aristokrasisinin eşcin-sel ilişkide bulunması, biyolojik ve genetik nedenlerden gelmi-yor. Sokrates, Platon, Aristo, Harun Reşit, Cafer Bermeki, Mev-lana, Fatih Sultan Mehmet, IV. Murat, Nedim ve Şeyh Galiplerin oğlancılığını, biyoloji veya genetikle açıklayan bir bilimsel iddia bulunmuyor. Tam tersine dönemin hâkim kültürü, bu ilişkiyi yü-celtiyor ve hatta kutsuyordu. Yine emperyalist-kapitalist sistemin çürüme döneminde yaygınlaşan ve adeta bir entelektüel ve sanatçı belirtisi olarak, takdim edilen eşcinsellik de, esas olarak biyolojik ve genetik kökenli değildir. Bu gerçekler ışığında, tarih boyunca, biyoloji ve genetikle açıklanmayan bir eşcinsellik gerçeğinin bulunduğu apaçık meydandadır. Altını çizerek belirtelim: Bu incelemede, biyoloji, genetik, tıp ve psikiyatrinin sınırlarına dokunulacak değildir. Buna ola-nak da bulunmuyor. Çünkü, biyoloji, fizyoloji, genbilimi, tıp ve

8-9

psikiyatri, yazarın bilgi ve uzmanlık alanının dışında kalıyor. Bu kitapta öne sürülen tezler, biyolojik özellikleri nedeniyle eşcinsel eğilimli olduğu söylenen küçük azınlığı kapsamıyor. Tartışmaya sunacağımız görüşler, eşcinselliğin asıl yaygın olan kaynağıyla, toplumsal ve ideolojik kökeniyle sınırlıdır. Aslında ideoloji de toplumsaldır, daha doğrusu sınıfsaldır. O nedenle yalnızca toplumsal-sınıfsal zeminden söz edilmesiyle yetinilebilirdi. Ancak eşcinsellikte ideolojik-kültürel boyutun önemine dikkat çekmek için, "toplumsal ve ideolojik nedenler" diye vurguluyoruz.

Eşitsizliklerin ve Yabancılaşmanın Ürünü

Konuya girerken, eşcinselliğin toplumsal ve ideolojik kayna-ğıyla ilgili başlıca tezlerimizi sıralayalım:

1. Toplumsal ve kültürel kökenli eşcinsellik, uzlaşmaz sınıfsal çelişmelerin aşırıya varmasının, dolayısıyla meta ekonomisinin olağanüstü derinleşmesinin ürünüdür. Başka deyişle, özel çıkar ve bireysel mülkiyet sistemi ile insan ve doğa arasındaki çelişmenin çok keskinleştiği toplumlarda, hâkim sınıflar içinde ortaya çıkar ve yaygınlaşır.

2. Eşcinsellik, toplumun sınıflara bölünmesiyle bağlantılıolarak, cinsler arası eşitsizliğin ürünüdür.

3, Meta ekonomisinin artık insanı ve doğayı yıkıma uğrattığıçürüyen kapitalist sistem, bir yandan milyonlarca insana şiddetkullanarak eşcinselliği dayatırken, bir yandan da ideolojik araç-larını seferber ederek, bu durumu topluma "özgür cinsel tercih"olarak kabul ettirmektedir.

4. Eşcinsellik, meta ekonomisinin, başka deyişle özel çıkar sisteminin aşırıya vararak bunalıma girdiği kaos ve çöküş dö-nemlerinde patlama yapar.

5. Eşcinsellik, bir yabancılaşma olayı ve belirtisidir. "Biyolo-jik eşe yabancılaşma" kavramı, bu çalışmanın ürünü olarak, bi-limsel tartışma ve değerlendirmeye sunulmaktadır.

6. Toplumsal ve kültürel eşcinsellik, sınıfsal ve cinsel eşitsiz-liklerle, yabancılaşmayla, toplumsal kaos ve çürümeyle doğru orantılı olmasından da anlaşılacağı üzere, insan özgürlüğünü bo-ğan ilişkilerin ürünüdür. Bu nedenle eşcinsellik, özgür bir tercih değil, fakat toplumsal bir dayatmadır ve mutsuzluk kaynağıdır.

7. Sınıfsal ve cinsel tahakkümün son bulduğu, yabancılaşma-nın kaynaklarının kurutulduğu sınıfsız toplumda, insan ile insan, kadın ile erkek, insan ile doğa arasındaki denge ve uyum oluşa-cak, cinsel aşk prangalarından kurtulacak ve eşcinselliği besle-yen zemin de büyük ölçüde ortadan kalkacaktır.

10 11

I. SINIFSAL EŞİTSİZLİK VE EŞCİNSELLİK

Eşitlikçi İlkel Toplumda

Orta Asya toplumlarındaki gözlemlerini anlatan gezginler, gö-reli eşitlikçi kabile toplumunda eşcinselliğe rastlamadıklarını be-lirtirler. Değerli mitoloji uzmanı Arif Acaloğlu'nun belirttiği üzere, fahişelik, eşcinsel ilişkiler vb, eski Türkler arasında kıyamet belirtisi olarak kabul ediliyordu.1 Eşitlikçi kabile toplumunun ha-yatlarını yansıtan Türk efsanelerinde eşcinsel ilişkilerin izleriyle karşılaşmış değiliz.2

Sınıflara bölünmemiş toplumda, cinsler arasında da eşitlik ge-çerlidir. Sınıfsal ve cinsel eşitliğin bozulmaya başladığı dönemin toplumunu anlatan Dede Korkut Hikâyeleri, bir yandan arkada kalan kabile eşitliğini, öte yandan filizlenen farklılaşmaları yansıtır. Bamsı Beyrek ile Banû Çiçek arasındaki aşk, eşitler arası bir cinsel iletişimin izlerini taşır. Birbirleriyle güreş tutarlar. Bamsı Beyrek, ancak Banû Çiçek'in sırtını yere vurduğu zaman gönlünü de1 Arif Acaloğlu'nun aydınlatıcı yazısı için bkz. "Türk mitolojisinde eskatoloji, toplum

ve elik değerler", Papirüs, Ocak 1999, sayı 23, s.20 vd.2 Bkz. Bahaeddin Ogel, Türk Mitolojisi, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Türk Dil Kurumu Yayınlan, Ankara 1993, 1995, c.I ve II; Naciye Yıldız, Manas Destanı (W. Radlof) ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tah-liller, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları,

Ankara 1995.

12

fetheder. Oğuz yiğidi almak istediği kızı öyle tanımlar ki, Babası Kam Büre Bey, "Oğul sen kız dilemezsin, kendine bir yoldaş is-termişsin" der.3 Göreli eşit ilişkilerin var olduğu böyle bir toplum-da eşcinselliğe de rastlanmıyor.

Bu olgu, Orta Asya Türk toplumlarına özgü değil kuşkusuz. Meta ekonomisinin pek gelişmediği, sınıflara ayrışmanın derin-leşmediği bütün toplumlarda, eşcinsel ilişkiler ya görülmüyor veya çok seyrek görülüyor.

Ne var ki, eşcinselliğin sınıfsal eşitsizliklerle bağlantısını örtbas etmek isteyen yazarlar, Amerikalı, Yeni Gineli ve Orta Avustralyalı vb yerlilerde de eşcinselliğin görülebildiğini belirtiyorlar.4 Buna karşılık Lewis Henry Morgan, George Thomson gibi ilkel toplumlar alanında otorite kabul edilen bilim adamları, yaptıkları ayrıntılı araştırmalarda bu tür bulgulara değinmiyorlar.5 Amerika Kızılderililerinin mitolojisinde de eşcinsel ilişkilere kanıt oluşturacak belirtiler görülmüyor. Tersine, bütün efsaneler, cinsel ilişkinin farklı cinsler arasında olduğunu kanıtlıyor.6

3 Orhan Saik Gökyay, Bugünkü Dille Dede Korkut, Remzi Kitabevi, İstanbul 1963, s.33; Muharrem Ergin, Dede Korkut Kitabı, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1994, c.I, s. 124

4 Bkz. Francis Mark Mondimore, Eşcinselliğin Doğal Tarihi, çev, Berna Kı-lınçer, Sarmal Yayınevi, İstanbul, Kasım 1999, s.35 vd; Claude Aron, Biseksüellik ve Doğanın Düzeni, çev. Nermin Acar, Sarmal Yayınevi, Eylül 1999, s. 186 vd.

5 Lewis Henry Morgan, Eski Toplum, çev. Ünsal Oskay, Payel Yayınları, İstan-bul, Haziran 1987; Şubat 1994, c.I ve II; George Thomson, Tarih Öncesi Ege, çev. Celal Üster, Payel Yayınları, İstanbul, Nisan 1983, Kasım 1985, c.I ve II; George Thomson, İlk Filozoflar, çev. Mehmet H. Doğan, Payel Yayınları, İstanbul, Mayıs 1987: George Thomson, Aiskylos ve Atina, çev. Mehmet H. Doğan, Payel Yayınları, İstanbul, Mart 1990. ,

6 Alliçe Marriot/Carol K. Rachlin. Kızılderili Mitolojisi, çev. Ünsal Özümlü, İmge Kitabevi, 2. baskı, İstanbul. Mayıs 1995, özellikle bkz. S. 128 vd.

13

Kaldı ki, eşcinselliğin savunusunu yapan yazarların, ilkel toplumlarda eşcinsel ilişki konusunda verdiği örnekler, eski Yu-nan veya Roma'daki gibi, bütün bir sınıfın eşcinsel kültürüne işaret etmiyor. Bulgular, belli gruplarla, özellikle büyücülerle sı-nırlı olarak öne sürülüyor veya ergenlik öncesindeki geçici bir davranış kalıbıyla ilgili gözüküyor.7 Aynı kaynaklar, Amerika yerlilerinin geniş kesiminde, örneğin Aztekler'de eşcinselliğin yasak olduğunu ve cezalandırıldığım da belirtiyorlar.8 Büyücü Şamanların kadın kılığında olması ve kadın taklidi yapmaları ise, eşcinsellik işareti değildir. Örneğin Orta Asya Şamanlarının kendilerini kadınlara benzetmeleri, anaerkil dönemin bir kalıntı-sıydı ve kadındaki kutsallıktan kuvvet almaları içindi. Bu konuda Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları adlı kitabında, "Türk fe-minizmi" başlığı altında şunları yazmıştı:

"Eski Türkler hem demokrat hem feminist idiler. Türklerin feminist olmasına başka bir sebep de, eski Türklerce Şama-nizmin kadındaki kutsal kuvvete dayanması idi. Türk şa-manları büyü kuvvetiyle harikalar gösterebilmek için, ken-dilerini kadınlara benzetmeğe mecbur idiler. Kadın elbisesi giyerler, saçlarını uzatırlar, seslerini inceltirler, bıyık ve sa-kallarını tıraş ederler, hatta gebe kalırlar, çocuk doğururlar-dı. Buna karşılık Töyonizm dini de erkeğin kutsal kuvve-tinde (kutunda) görünürdü. Töyonizm ile Şamanizmin kıy-metçe eşit olması, hukukça erkek ve kadının eşit tanınma-sına sebep olmuştu."9

7 Mondimore, s. 43.8 Mondimore, s. 39.9 Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, Varlık Yayınları, üçüncü basılış, İstanbul, Eylül 1958, s. 112. Metindeki birkaç sözcüğün bugün konuşulan Türkçesi yazıldı-DP.

14

En önemlisi, eşcinsellikle sınıfsal ve cinsel eşitsizlik arasın-daki bağı saptamayan yazarlar bile, evlilik öncesinde karşı cins-ler arasındaki ilişkiyi önlemeyen ilkel toplumların "eşcinsel uy-gulamaları kabul etmediğini" belirtiyorlar.10 Bu saptamadan ha-reketle iki sonuca varılabilir:

Birincisi, ilkel toplumlarda eşcinsellik, erkek ile kadın ara-sındaki cinsel ilişkinin önlendiği koşullarda ortaya çıkmaktadır.

İkincisi, farklı cinslerin evlilik öncesi ilişkisinin yasaklan-ması, doğrudan doğruya sınıfsal farklılaşmanın başlamasına ve erkeğin özel mülkiyetine denk düşmektedir. Böylece eşcinselli-ğin sınıfsal farklılaşma zemininde yeşerdiği bu kanıtla da ispat-lanmış olmaktadır.

Sınıflı Toplumda

Peki eşcinsel ilişkiler, hangi toplumlarda ve hangi sınıfların kültüründe yaygınlaşmakta ve kurumlaşmaktadır?

- Eski Çin, Sümer ve Hititler'in göreli gelişmiş meta ekono-mileri temelinde yükselen feodal hâkim sınıf içinde.

- Eski Yunan toplumunda köle sahibi soylular sınıfı içinde.- Yine köleci Roma toplumunda soylu sınıfı içinde ve zengin

konaklarında. - Bizans, İran, Emevi, Abbasi, Osmanlı sarayında. - Japonya'da Samuray denen savaş ağalan zümresinde vbÖzetlersek:

- Eşcinsellik, para ekonomisinin gelişmesi sonucu insanın daalınır satılır mal haline geldiği köleci toplumlarda ve feodal top-lumlarda görülüyor.

10 C. Aron, s. 188. 15

- Sınıflı toplumda eşcinsel ilişkiler, köle sahibi veya feodal soylular sınıfı içinde yaygınlaşmaktadır. Genç köleler ise, onla-rın malı olduğu için bu ilişkilere mecbur bırakılmaktadır.

Çin, Mezopotamya, İran ve Anadolu'nun Sınıflı Toplumunda

Bütün kaynaklar, Çin'de, Sümerlerde, Hititlerde ve eski İran'da, hâkim boylular sınıfı içinde eşcinsel ilişkinin yaygınlaş-tığını ve kabul gördüğünü saptıyorlar.

Hitit, Sümer ve Asur aristokrasisi, eşcinsel ilişkiyi dinsel tö-renlerle kutsardı. Tapınaklarda erkek fahişelerle cinsel ilişkiye girmek, diğer dinsel ibadet biçimleri gibi Tanrılara gösterilen saygının ifadesiydi. Babil soylularının Gılgamış Destanı, Kral Gılgamış ile şövalyesi Enkidu arasındaki yakın ilişkiyi anlatır. 11

Sümer ve Babil kökenli tektanrılı dinler, her ne kadar eşcinsel ilişkiyi yasaklasalar da, cennete gidecek olanlara huriler yanında gılmanları, yani genç erkekleri de vaat ediyorlar. Tevrat'ta Davud peygamber, çok sevdiği Yonatan'ı savaşta kaybedince duygusal ilişkisini şöyle açıklar:

"Sen benim için çok tatlı idin;"Senin sevgin benim için şaşılacak şeydi,"Kadının sevgisinden ziyade idi."12

11 Mondimore, s. 45.12 Kitabı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit (Tevrat ve İncil), Kitabı Mukaddes Şirketi Yayını, İstanbul 1981, İkinci Samuel, Bap 1/26, s. 307. Bu olay, Mon-dimore'un kitabının çevirisinde (s. 45) çok ağır çeviri hatalarıyla aktarılıyor. Birincisi, bu olay İncil'de değil, Tevrat'ta geçiyor. İkincisi, Davud'un sevgili dostu Yusuf değil, fakat Saul'un oğlu Yonatan'dır.

Aynı, şekilde Japon samurayları ve Havai soylular, arasında da eşcinsel ilişki, açıkça yaşanmaktaydı ve yasaklanması bir yana, kural haline gelmişti.13

Yunan tarihçisi Heredotos, Perslerin "genç oğlanlarla cinsel ilişki kurma huyunu Yunanlılardan aldığını" belirtir.14

Köleci Yunan Toplumunda

Eski sınıflı toplumda eşcinselliğin ortaya çıkması ve hâkim kültürle meşrulaşmasında, eski Yunan ve Roma toplumları bir model oluşturuyor. Eşcinsellik, eski çağın bütün hâkim sınıf kül-türlerinde vardı. Ancak hiçbir toplumun kültürü, eşcinselliği eski Yunan ve Roma uygarlıklarındaki kadar kurumlaştırmadı. Bu tarihsel gerçek, eşcinselliği besleyen toplumsal-ekonomik temeli açıklayabilmek açısından çok önemlidir.

Eski Yunan ve Roma uygarlıkları, Çin, Mezopotamya ve Mı-sır uygarlıklarından meta ekonomisindeki olağanüstü gelişmele- riyle ayrılırlar. Yunanistan ve Roma'da özellikle deniz ticareti o denli gelişti ki, emekçiyi de meta haline getirdi ve köleci uygarlığın temelini yarattı. Kölelik, kuşkusuz Çin'de, Hint'te, Mezopotamya ve Mısır'da da vardı. Ancak bu uygarlıklarda, üretim, esas olarak köle emeğine dayanmıyordu. Buralarda köle emeği de oldukça yaygın kullanılmakla birlikte, emekçiler çoğunlukla köle değil, fakat kuldu; başka deyişle feodal bağımlılık içindeydiler.

13 Bkz. Ayhan Korkmaz, “Eşcinsellik Adetleri”, Bilim ve Ütopya, Aralık 1997, sayı 42, s. 53 vd.14 Heredot Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, birinci cilt, Kanaat Kitabevi, İstanbul 1943, 1. kitap, paragraf 135.

16 17

Özetleyecek olursak, insanlığın kabile toplumundan sınıflı topluma geçişindeki yaygın biçim, köleciliğe değil, feodalizme doğrudur. Bu geçiş sürecinde köleciliğin esas üretim biçimi ha-lini alması, eski Yunan ve Roma'ya özgüdür. Avrupa'nın diğer coğrafyası da, köleciliği hâkim bir üretim biçimi olarak yaşama-mıştır. Yunan ve Roma köleci uygarlıkları, bu açıdan bakıldığı zaman, insanlık tarihinde yaygın olanı değil, farklı ve özgün ola-nı temsil ederler. O kadar ki, eski Yunanistan ve Romanın köleci para ekonomisinin doruğunda neredeyse kapitalizmin doğuş dönemine özgü ilişkiler ve kurumlar uç yermeye başlamıştı. Yu-nan kültürünün ve Roma hukukunun daha sonra kapitalizmin yükseliş çağında kaynak olarak benimsenmesi de bu nedenledir.

Aynı Yunanistan ve Roma'nın aynı zamanda eşcinsel kültürün en yerleşik ve en tutarlı örneğini vermesi, bu açıdan çok anlamlı-dır. Bu olgu, eşcinsel kültür ile para ekonomisinin gelişmesi ve sınıfsal çelişmelerin görülmemiş ölçülerde keskinleşmesi arasın-daki bağlantıyı kanıtlar. Meta ekonomisinin aşırı gelişmesiyle birlikte, emekçinin alınır satılır meta, yani köle haline gelmesi, cinsler arasındaki eşitsizliği de olağanüstü derinleştirmiştir. Böy-lece insanlık tarihi açısından yaygın olanı değil, ender olanı tem-sil eden Yunan ve Roma köleci sistemleri, eşcinselliğin kültürel kurumlaşması açısından en saf örnekleri oluşturmuşlardır. Bu ne-denle eski toplumların hâkim sınıflarının eşcinsel kültürlerinin açıklanmasında, Yunanistan ve Roma'nın birer model oluşturduk-ları rahatlıkla söylenebilir. Bu köleci modeller, eşcinselliğin top-lumsal ve ekonomik kaynaklarını araştıran bilimsel çalışmalara en sağlam verileri sunmaktadır

Bugün eşcinselliğin propagandasını yapanlar, eski Yunan fi-lozofları Sokrates, Platon ve Aristotales'in kendi cinsleriyle iliş-kiye girdiklerini sürekli yineliyorlar. Doğrudur, her üçünün ha-

18

yatı da, eski Yunan aristokrasisinin ancak erkeğe âşık olunabile-ceği yargısını doğruluyordu. Köleci kültüre göre, kadın evlen-mek, genç erkek ise âşık olmak içindi.

Yunan köle sahibi soyluları, sınıf olarak eşcinseldi. Bu ger-çek, eşcinselliğin kölelik sistemiyle ve cinsler arasındaki eşitsiz-likle bağını ortaya koyar. Ne var ki, eski Yunan dilinde "eşcin-sellik" kavramı yoktu. Çünkü soylu erkeğin eşcinsel ilişkisi, bu ilişkiyi tanımlayacak özel bir kavrama gerek duyulmayacak ka-dar olağandı.

Platon'un ideal Devlet'inde kölelere yer yoktur Kölelerin va-tandaş statüsü dışında kalması tartışmasız bir olgudur. Köle, mal-dır; hayvanlar gibi alınır satılır; hatta efendisi onu öldürebilir bile.

Platon'un ideal Devlet'inde kadın da dışlanmıştır, aşağı cins de kölenin konumunu paylaşır; siyasal bir varlık olarak kabul edilmez. Çünkü kadın da bir üretim aracıdır, insan üretiminde kullanılır. Soylular sınıfı, maddî üretimde köle emeğini, insan üretiminde de kadın emeğini kullanmaktadır.

Kadına yer verilmeyen Platon'un Deylet'i erkeklerin devleti-dir. Bu durumda cinsel aşkın da erkek erkeğe olması, sistemin; felsefesine yerleşmiştir. Bu felsefe, köleci ekonomi politik üze-rinde yükseliyordu.

Eski Yunanda kadının aşağılanması ve toplumdan uzaklaştı-rılması sürecinin, toplumun sınıflara bölünmesi temelinde ya-şandığı, bilim dünyasında eskiden beri kabul edilir. İlkel toplu-mun büyük kâşifi Henry Morgan'ın da saptadığı gibi, sınıflara ayrışmanın henüz derinleşmediği Kahramanlık Çağı'nda kadının aile içindeki konumu, uygarlığın başladığı ve gelişmesini ta-mamladığı döneme göre çok daha onurludur.15 Yine eski toplum üzerine derin araştırma ve teorik çabalarıyla tanınan George

15 Henry Morgan, c. II, s. 286.

19

Thomson, eski Yunanda birbirini izleyen üç aşamayı temsil eden Sparta, Gortyna ve Atina sistemlerini inceleyerek, kadının kul haline gelmesinin temelinde özel mülkiyetin gelişiminin yattığının kanıtlamaktadır.16

Morgan, kadın soyçizgisinden erkek soyçizgisine geçilme-siyle birlikte, kadının hukukî durumunda karı ve ana olarak ge-rilemenin başladığına dikkat çeker.17 Yüzyıllar süren bu göre-nekler. Yunan erkeğinin bencillik ve böbürlenmesini beslerken, kadın ruhunun derinliklerinde köklü bir aşağılık duygusunun boy vermesine yol açar. Kadınların eğitimleri çok yüzeyseldir, erkekle toplumsal ilişkide bulunamazlar. Kadın, toplumdan soyutlanır. Bu toplumsal süreç, kadının aşağı bir tür olduğu ilkesini bütün topluma yerleştirir ve kadınların kendilerini de aşağı olduklarına inandırır. 18

Erkeğin özel mülkiyeti ve mirası, çocuğun babasının kesinlikle belli olmasını gerekli kılmıştır. Bunu güvence altına alabilmek için, kadın, toplum yaşamının dışında tutulmaktadır. Morgan'ın da saptadığı gibi, eski Yunan'daki ev hayatı, kadının kapatılması ve toplumdan soyutlanması amacına göre biçimlenmişti. 19

Kadınsız toplumsal ortamda ve kültürde, artık aşk da kadınla değil, fakat erkekledir. Evlilik göreneklerinden anlaşılacağı üzere, Yunanlarda kadına yönelik bir tutku yoktu. Yunan erkeğine göre, kadın yararlıydı, ama aşk ortağı olamazdı. Evlilik, duygulara dayanan bir birleşme değildi. Roma ailesinde de kadın, Yu-nanistan'daki kadar ağır baskılar altında olmasa bile, aynı ko-numdaydı.20

16 George Thomson, Aiskhylos ve Atina, s. 238 vd. 17 Henry Morgan, c. II, s.286. 18 Henry Morgan, c. II, s.288, vd. 19 Henry Morgan, c. II, s.291. 20 Henry Morgan, c. II, s.290.

20

Eski Yunan'da eşcinselliğin, köleci ilişkiler ve erkek üstünlü- ğü temelinde var olduğunu gösteren kanıtlar, ciltlerle anlatılabi-lir. Dahası, köleci uygarlığın doruğu, eşcinselliğin de doruğudur Başka deyişle, kadının toplum içindeki statüsü aşağılara indikçe eşcinsellik de yukarılara tırmanır. Erkek eşcinselliği kadınla aşkın alternatifidir. Kadın eşcinselliği ise, yasak olmakla birlikte, mecburen erkekle aşkın alternatifi olur.

Her sistem, kendi doruğunda çökmeye başlar. Bir sistemin olağanüstü gelişmesi ve kendi ölçüleri içinde mükemmelleşmesi ve tutarlılaşması, aynı zamanda kabuk bağlaması ve çıkış yollarını kendi eliyle kapatması anlamına gelir. Bu açıdan bakınca, eşcinselliğin köleci soylular içinde iyice yaygınlaşması ve kurumlaşması, sistemin çöküş döneminin işaretlerini de veriyor. Tüccarlar sınıfı ile köleci soylular arasındaki hâkimiyet mücadelesinin sertleştiği bu dönemde, gericiliği temsil eden köleci soyluların filozofu olan Sokrates, zamanın ilerici sınıfı tüccarlara karşı darbe girişimine katıldığı için yargılanmıştır. Öğrencisi Platon da, gerici köle sahiplerinin filozofudur. Bu sınıfın eşcinselliği, kölelik sisteminin çöküş döneminde en görkemli çağını yaşamıştır. Yunan uygarlığının yükseliş döneminin önderi Perikles ise, çöküş dönemi filozofları gibi oğlancı değildi Perikles’in "cinsel tercihini sadece kadınlar yönünde kullanması", kimi yazarlar tarafından ilginç bulunmaktadır.21

Çağımızın özel mülkiyetçi kapitalist sistemi, köleci sınıfın idealist filozoflarını göklere çıkartır; buna karşılık Çin, Hint ve Ortadoğu'da felsefenin ortaya çıkmasından sonra Batı felsefesi- nin kurucuları sayılan ve doğa bilimlerine büyük katkılarda bu- lunan Anadolu'nun Thales, Anaksimandros, Anaksimeaes,

21 Ayhan Korkmaz, s. 55.

21

Pythagoras, Epiküros, Demokritos, Herakleides gibi materyalist filozoflarını hep arka planda tutar.22

Sistemin efendisi olan köleci soylular, kendi hayatlarını meş-rulaştıran ideolojiyi de filozofları aracılığıyla üretmişlerdir. Pla-ton, Devlet adlı eserinde kutsal aşkın ancak erkekler arasında ola-cağını savunur. Çünkü kadın âşık olunamayacak kadar aşağıdır. Sistem, eşcinsel ilişkiyi "devlet büyüğü" olmanın şartı olarak ka-bul etmektedir. Aristophanes, şöyle der:

"Yalnızca beden ve ruhuyla kendini erkeklerin aşkına veren genç delikanlılar ileride devlet büyükleri olabilirler."23

Oysa aynı Yunan toplumu, kölecilik öncesi dönemde, eşcinsel bir kültüre sahip değildi. Bu kültür, sınıflara bölünmenin derin-leşmesi ve köle emeğinin sömürüsüne dayanan sistemle birlikte ortaya çıktı. Eşcinsellik, efendi-köle ilişkisinin ürünüydü. Nitekim yalnız yeryüzündeki efendiler değil, gökyüzündeki efendiler de eşcinsel ilişkilere giriyorlardı. Efendi kavramının Olimpos Dağı'nın tepesine taşınmasıyla yaratılan Yunan Tanrıları da er-keklere âşık oluyor ve kendi cinsleriyle ilişkiye giriyorlardı. Efendi-kul ilişkisinin ve erkek-kadın eşitsizliğinin doğuşu ile Tanrıların ve eşcinselliğin doğuşu aynı tarihsel dönemde oluyor. Yunan aristokrasisi, Tanrılar aracılığıyla, kendi sınıfsal değerleri-ni, efendi konumlarını, erkek üstünlüğünü ve oğlanlara duyulan

22 Anadolu'nun materyalist filozoflarıyla, özellikle Miletos ve Efes okuluyla ilgili olarak bkz. Geschichte der Philosophie, Bd. 1, VEB Deutscher Verlag der Wissenschanen, Berlin 1960, s.66 vd, 80 vd; George Thomson, İlk Fi-lozoflar, s.189 vd, 385 vd; George Thomson, Aiskhylos ve Atina, s. 105 vd; Halikarnas Balıkçısı, Anadolu Tanrıları, Bilgi Yayınevi. 4. basım, Ankara, Eylül 1983, s.34 vd.

23 Ayhan Korkmaz, s. 54. Aristophanes'in eserlerinde kadın ve eşcinsellik ko-nusunda ayrıca bkz. Pomeroy, s. 167-172.

22

aşkı kutsamıştır. Daha sonra Batı dillerindeki Allah sözcüğüne is- mini veren, Yunan Pantheonunun en büyük tanrısı Zeus efsane-lerde genç oğlanlara âşık olur. Zeus, Troya kraliyet ailesinden genç ve güzel Ganymedes için yanıp tutuşmuştur. Efsaneye göre Zeus, insanların en güzeli Ganymedes’i Troya dağlarında koyun güderken kaçırır ve Olimpos Dağı'na kaldırır. Kimi efsanelerde Zeus Ganymedes’i bizzat kaçırmıştır, kimisinde kartal kılığına girmiş veya kartalı görevlendirmiştir. Uzun sarışın kâküllü Gany-medes, o günden sonra Zeus'un şakiliğini yapacaktır.24 Zeus’un genç sevgilisini kaçırması, Rubens, Rembrandt ve Beatrizet gibi ünlü ressamların eserlerine konu olmuştur. Rubens'in tablosunda kaçırılan Ganymedes, davetkâr ve çekici bir genç kız gibi resme-dilmiştir. Beatrizet'nin eserinde, kartal kılığındaki Zeus, kolla-rındaki genç sevgilisiyle adeta sevişmektedir.25

Zeus'un oğlu Tanrı Apollon da, genç erkeklere gönül vermiş-tir. Apollon'un en büyük aşkı, olağanüstü güzellikteki Hyakint-hos ile kahraman Kyparissos'tur. Ne var ki, Zephiros da genç Hyakinthos'a tutkundur. Aynı gence âşık olan iki Tanrı arasındaki rekabet, Hyakintos'un acıklı ölümüyle sonuçlanır.26

Eski Yunan efsanelerinde, Tanrıların önemli genişlikte bir fa-aliyet alanı varken. Tanrıçalar çok sınırlı işlevlere sahip görün-

24 Nüzhet Hasim Sinanoğlu, Grek ve Romen Mitolojisi, Kaynak Yayınları, 2. basım, İstanbul, Aralık 1999, s.30; Pomeroy, s. 19; Pierre Grimal, Mitoloji Sözlüğü, çev. Sevgi Tamgüç, Sosyal Yayınlar, İstanbul 1997, s. 210.

25 Rubens, Rembrant ve Beatrizet’nin "Ganymedes'in kaçırılışı" tablolarının siyah beyaz fotoğrafları için bkz. Nicos Hadjinicolaou, Sanat Tarihi ve Sınıf Mücadelesi, çev. Halim Spatar, Kaynak Yayınları, 2. basım, İstanbul, Mart 1998, s.245-247; kitabın s.246 ile 247. sayfalarında yer alan resim altyazıları baskı hatası sonucu karışmıştır. Bu durumda s. 246’da yer alan resim Beatrizet’ye, s. 247’deki ise Rembrandt’a aittir. Elinizdeki kitabın kapağında Rubens'in eserini bulacaksınız.

26 Grimal, s.81 ve 300 vd; Pomeroy. s. 19.

23

mektedirler. Zeus ve Apollon'un hükmeden, entelektüel, yargıç, savaşçı ve baba rolleri27 ile erkeklerle yaşadıkları aşk arasında sıkı bir bağlantı bulunmaktadır.

Tanrıçalar ise, yeryüzündeki Yunan kadınları gibidir; Ama-zonlarla ilgili hikâyeler dışında, eski Yunan mitolojisinde kadın-lar arasında eşcinsel ilişkiye ima yoktur.28

Erkek üstünlüğü üzerine kurulan köleci sistemin güzellik öl-çüleri de erkek eksenlidir. Üstün olan erkek, aynı zamanda gü-zelliğin de doruğudur. Yunan sanatına ve aşk estetiğine damga-sını vuran anlayış budur. Oğlanla ilişkiyi en yüce haz kaynağı olarak kabul eden Yunan köleci kültüründe erkek bedenine tapıl-maktadır.29 O kadar ki, eski Yunan aristokrasisinin erkek üstün-lüğüne dayanan eşcinsel ikliminde, kadın vücudunun en çekici yeri, memeleri değil, fakat poposudur.30 Öte yandan eşcinsel ilişkileri yücelten ve sanata yansıtan birçok vazo resmi, kabart-ma ve heykel bugünlere kadar gelmiştir.31

Eski Yunan site devletlerinden Sparta'da geline düğünde er-kek elbisesi giydirilmekte ve saçı da erkek gibi kısa kesilmekte-dir. Pomeroy, bu göreneği askerlik sırasında eşcinsel ilişkiye alı-şan güveyin gelinle daha kolay birleşmesi ihtiyacıyla açıklamak-tadır.32 Kuşkusuz bu neden de geçerli olabilir. Ancak daha önemlisi, Yunan soylu sınıfının kültüründeki erkek üstünlüğü ve erkek güzelliğidir.

27 Pomeroy, s.11 vd.28 Pomeroy, s. 19.29 Claude Aron, s. 186.30 Sarah B. Pomeroy, Frauenleben im klasischen Altertum, Alfred Kröner Verlag,

Stuttgart 1985, s.71.31 Pomeroy, s. 215 vd, özellikle s.216 ve 221.32 Pomeroy, s. 56

24

Köleci Roma'da

Köleci sistem, kadının cinsel köleliği yanında erkeğin cinsel köleliğini, yani oğlancılığı da doğuruyor. Bunun ikinci önemli ör-neği Roma'dır. Eşcinsellik, Roma'da imparator saraylarının ve zengin konaklarının kültürüdür. Zenginler, küçük çocuklardan oluşan haremler kuruyorlardı. Roma ozanları, eşcinsel ilişkiler yaşıyor ve erkek sevgililerinin isimlerini eserlerinde belirtiyorlar-dı. Horatius'un sevgilisinin adı, Lyciscus, Catallus'unki Juventus ve Tibullus'unki Marathus idi. Ünlü hatip Cicero da, erkek köle-sinin dudaklarından nasıl öptüğünü anlatıyor, imparatorlar erkek sevgililerini hep yanlarında bulunduruyorlardı.33 Sezar'dan döne-min belgelerinde, "Kleopatra'nın kocası ve bütün Romalıların ka-rısı" diye söz edilir.34 Kleopatra'nın diğer kocası, İmparator An-tonuis da eşcinseldir.

Roma İmparatorluğu çöküşe gittikçe, imparatorların cinsel hayatları da "renklenir". MS 47 yılında tahta çıkan Caligula, kız kardeşinin ırzına geçer, diğer üç kız kardeşini ise fahişe yapar. Kız kardeşi Agrippina'yı metres tutar. Bu Agrippina'nın oğlu Ne-ron daha sonra imparator olacak ve Roma'yı ateşe verecektir. Neron, kölesi Sporus'la tören yaparak evlenmişti. Öte yandan Doryphore adlı azatlısının karısıydı.35

Bütün bunları, "cinsel tercih özgürlüğü" diye anlatanlar bu-lunmaktadır. Hem de yazılarını Bilim ve Ütopya gibi saygın bi-lim dergilerinde yayımlatabiliyorlar.36

33 Ayhan Korkmaz, s.55.34 Claude Aron, halk temsilcisi Curio'nun Sezar'ı “bütün kadınların kocası ve bütün kocaların karısı" diye nitelendirdiğini yazıyor (s. 189). Oysa bizim Adli Tıp kitabımızda bu söz, "Kleopatra’nın kocası ve bütün Romalıların karısı di-ye geçiyordu.35 Claude Aron, s. 19036 Ayhan Korkmaz, s. .55.

25

Oysa Roma imparator sarayındaki bu cinsel hayatın "cinsel tercih özgürlüğü"yle en küçük ilgisi yoktur. Caligula'dan Sezar ve Neron'a kadar hepsinin cinsel hayatı, tıpkı Yunan köle sahipleri-ninki gibi, toplumsal ve ideolojiktir. Roma aristokrasisinin Yu-nanlılardan farkı, özgür gençlerle değil, köleleriyle eşcinsel ilişki-de bulunmalarıdır. Ancak bu köleler, eğitilmiş ve entelektüel biri-kim kazanmışlardır.

Roma imparatorları, eşcinselliği özgürce seçmemişlerdir. On-ların bu "tercihlerini", efendisi oldukları sistem belirlemiştir. Ro-ma örneği de göstermektedir ki, yaygın olarak görülen eşcinsel-lik, biyolojik veya genetik değil, fakat kültüreldir. Zenginiyle, sa-biyle, imparatoruyla bütün bir hâkim sınıfın kültürü, eşcinselliği değerli görmektedir. Gerçi Roma'nın kayzerleri, köle sahipleri sı-nıfının imparatorudur, ama cinsel hayatlarıyla efendisi oldukları sistemin kölesidirler.

İnsanı alınır satılır mal haline getiren sistem, köleyle birlikte kadını da aşağılara iterken, köleci soylular sınıfını da eşcinselli-ğe mahkûm etmiştir. Köleci toplumsal sistem, erkeklerden oluşan köleci sınıfı, kendi arasında cinsel ilişkiye ve köleleriyle cinsel ilişkiye hapsetmiştir. Sistemin ideologları ise, bu hayatı meşru-laştırmalardır.

"Cinsel tercih özgürlüğü"nden eski Roma'da kölelerin payla-rına düşen de unutulmamalıdır. Köle, çocukluk yıllarından itiba-ren, efendisinin aynı zamanda cinsel kölesidir. Çürüyen kapita-lizmin ideologlarına göre, bu da "özgürlük" oluyor.

Ortadoğu'nun Kulluk Sisteminde

Sınıfsal ve ideolojik kökenli eşcinselliği, Ortadoğu'nun kulluk sistemlerinde de görüyoruz. Oğlancılık, İslamiyet’in yasaklarına rağmen, Emevi, Abbasi ve Osmanlı sarayının "mutluluk kayna-ğı"dır.

Catherine Hermary-Vieille'nin Gecelerin Veziri adlı romanı, ünlü Abbasi Sultam Harun Reşit ile veziri Cafer Bermekî arasın-daki aşkı anlatır.37 Yine Gazne devletinin kurucusu Sultan Mah-mut ile erkek sevgilisi Ayaz arasındaki ilişkiler, Divan şiirinde bir sevgi örneği olarak anılır.38 Topkapı Sarayı Arşivi Defterte-ri'nden öğrendiğimize göre, Osmanlı padişahlarının şehzadeleri-ne gönderdikleri armağanlar arasında cariyelerle eşit sayıda oğ-lan bulunmaktadır. Sofu Beyazıd diye anılan 11. Beyazıt, 1482 yı-lında oğlu Şehzade Şehinşah'a, beş oğlan beş cariye, aynı Şehza-deye iki yıl sonra bu kez 10 oğlan 10 cariye, diğer oğlu Ahmet'e 1484 yılında 10 oğlan 10 cariye, 1486 yılında ise iki oğlan iki ca-riye, şehzade Mahmud'a ise altı oğlan beş cariye göndermiştir.39

Buradan da anlaşılmaktadır ki, Osmanlı sultanları ve beylerinin oğlancılığı, bireysel bir eğilim değil, fakat sınıfsal bir kültürdü. Şehzadelere oğlan hediye etmek, bu kültürün uygulamasıydı. Şehzadeler daha gençlik çağından başlanarak bu kültüre göre eği-tiliyor ve oğlancılığa yönlendiriliyorlardı.

37 Catherine Hermary-Vieille, Gecelerin Veziri, çev. Hüseyin Boysan. Sungur Yayınları, İstanbul 1983.

38 İsmet Zeki Eyüboğlu, Divan Şiirinde Sapık Sevgi, Broy Yayınları, gözden geçirilmiş genişletilmiş 2. basım, İstanbul, Aralık 1991, s. 122.

39 Çağatay Uluçay, Harem, AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2. basım, Ankara 1985, c. II, s.22.

26 27

Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Sü-leyman, yazdıkları şiirlerde genç delikanlılara duydukları aşkı açıkça dile getirmişlerdir.40 Oğlancılık, Osmanlı saray kültürü açısından olağan ve güzeldi. Gerçi şeriat eşcinsel ilişkiyi yasak-lamıştı, ancak cennette gılman vaat etmeyi de ihmal etmemişti. Osmanlı kaynaklarında, zadegân sınıfı içinde oğlanla ilişki kurdu diye şeriatın ceza yaptırımlarıyla karşılaşmış herhangi bir örneğe rastlanmıyor.

Fatih, Avnî mahlasıyla yazdığı şiirde, yakışıklı Hıristiyan de-likanlının tıpkı İsa gibi dudaklarıyla ölüleri dirilttiğini, onu gö-ren bir Müslümanın dinden imandan çıkabileceğini söyler.41 Ya-vuz Sultan Selim'in yüzüne esir olduğu genç ise, Yusuf Peygam-ber den daha güzeldir.42

Osmanlı divan şairleri, en muhteşem gazellerini erkekler için yazmışlardır, ismet Zeki Eyüboğlu, Divan Şiirinde Sapık Sevgiadlı kitabında. Kadı Burhanettin, Ahmet Paşa, Necati, Zatî, Me-sihî, Helâkî, Amrî, Hayreti, Taşlıcalı Yahya Beğ, Nefî, Sabri, Na-bî, Riyazi, Nailî, Nâzım, Fennî, Fazıl, Sermet, Şeyh Zekâî'denörnekler vermektedir.43 Osmanlı divan şairleri de, tıpkı Romalışairler gibi, oğlan sevgililerinin isimlerini şiirlerinde anmışlar-dır. Genç erkeklere duyduğu aşkı şiire dökmeyen bir divan şairiyok gibidir. Nedim'in sevgilisine "kimisi canım, kimisi cananımdiye" seslenmektedir. Divan şiirinin coşkulu şairinin o sevgiliye"kız mısın oğlan mısın kâfir" diye ateşli bir dille yazdığı gazeliburaya alıyoruz:

40 İsmet Zeki Eyüboğlu, s. 122, 125, 134, 142.41 İsmet Zeki Eyüboğlu, s. 123. 42 İsmet Zeki Eyüboğlu, s. 142. 43 İsmet Zeki Eyüboğlu, s. 109 vd.

28

Tahammül mülküni yıkdın Hülâgû Han mısın kâfir Aman dünyâyı yakdın âteş-i sûzân mısın kâfir

Kızoğlan kız nâzı nâzın şeh-levend âvâzı âvâzın Belâsın ben de bilmem kız mısın oğlan mısın kâfir

Ne ma'nâ gösterir dûşundaki ol âteşin atlas Ki yani şu'le-i cân-sûz-i hüsn ü ân mısın kâfir

Nedir bu gizli gizli âhlâr çâk-i gîribânlar Aceb bir şuha sen de âşık-ı nâlân mısın kâfir

Sana kimisi canım kimisi cananım deyu söyler Nesin sen doğru söyle cân mısın cânân mısın kâfir

Şarâb-ı âteşinin keyfi rûyun şulelendirmiş Bu haletle çerağ-ı meclis-i mestân mısın kâfir

Niçin sık sık bakarsın böyle mir'ât-i mücellâya Meğer sen dahi kendi hüsnüne hayran mısın kâfir

Nedîm-i zarı bir kâfir esir etmiş işitmişdimSen ol cellâd-ı din ol düşmen-i îmân mısın kâfir44

Divan şiirinin son büyük şairi Mevlevi tekkesi şeyhlerinden Galip de, zadegânların eşcinsel kültürünü yaşamış, hatta Sütlü-ce'de tanıştığı İbrahim Hanzadeler'den Yunus bey adlı "mahbu-ba" (oğlan sevgili) duyduğu "aşk ve alakası" nedeniyle ansızın Konya'ya giderek Mevlana dergâhında çileye soyunmuştu. Cumhuriyetin önemli tarihçisi Fuat Köprülü, Şeyh Galipti eş-44 Ahmet Necdet. Bugünün Diliyle Divan Şiiri Antolojisi, Adam Yayınları, Mart 1995, s.338. Ahmet Necdet'in seçkisinde ikinci beyitin “Kızoğlan kız" diye başlayan ilk dizesinden "kız" sözcüğü düşmüş. Vezini bozan bu eksiğin, düzeltme hatası olduğu anlaşıyor.

29

cinsel eğilimini tabii görmek gerektiğini belirtir. Köprülü'ye göre, "Yunan filozofu Eflatun'un sanatkârlar için lüzumlu ve zorunlu saydığı bu duygulanma tarzı Sokrat dönemindeki Atina'da ve Rönesans zamanındaki İtalya'da ne kadar genel bir şekil al-mışsa, Doğu'da eskiden beri aynı kuvvet ve genellikle hükümran olmuştur."45

Şeyh Galip'in padişah III. Selim'e yakınlığı da bir aşk ilişkisi olarak tarihe geçmiştir. Padişah, Şeyh Galip'e "bin mahbûb [oğ-lan sevgili] altunu" vermiş, Şeyh Galip de, "Bin adet sikkei mah-bûb ile şad oldu kulun" diye başlayan bir dörtlük ile şükranları-nı yazmıştı. Tarihsel kaynaklar, Padişah'ın başını Şeyh Galip'in dizine koyarak şiirlerini dinlediğini yazmaktadırlar.46

Osmanlı hâkim sınıfını, eşcinsellikten kurtaran, 19. yüzyılda başlayan demokratik devrim olmuştur. 1876'da Yeni Osmanlıla-rın önderliğindeki Birinci Meşrutiyet, 1908'de Gençtürklerin ön-derliğindeki Hürriyet Devrimi ve 1919 sonrasındaki Kemalist Devrim konaklarından geçen millî demokratik devrim, kadınla-rın kurtuluşu yolunda önemli başarılar kazanmış ve Osmanlı zadegân sınıfının erkekler arası aşk kültürünün etki alanını iyice daraltmıştır.

45 Köprülüzade Mehmet Fuad, Servetifünun, sayı 43, s.438'den aktaran Doç. Dr. Şedit Yüksel, Şeyh Galip Eserlerinin Dil ve Sanat Değeri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1980, s.l 2.

46 Doç. Dr. Şedit Yüksel, s. 19 vd.

II. CİNSLER ARASI EŞİTSİZLİK VE EŞCİNSELLİK

Kadın Köleleştirilince ve Aşağılanınca...

Bir ilkçağ ve ortaçağ özeti çıkaralım: Eşcinsel kültür, aşırı sı-nıflaşma temelinde yükselmiştir; sarayların ve zenginlerin haya-tında görülür; köle ve kul sistemlerinin ürünüdür. Bu sistemler, kadını meta haline getirirken, insan statüsünü bir tek erkeğe bı-rakmıştır. Cinsel aşk ise, insanlar arasında olacağına göre, erkek-ler arasındadır.

Birtakım feministlerin, eşcinselliği bir "özgürlük" gibi yansıt-maları, tarihin acı bir cilvesi oluyor. Bu "cinsel tercih özgürlü-ğü"nün tarihsel dayanakları ise, eski Yunan, Roma, Avrupa ve İs-lam ortaçağından getiriliyor. Böylece "özgürlükçüler", sınıfsal ve cinsel eşitsizliğin en aşın örneklerini temsil eden sistemlerle yan yana gelmiş oluyorlar. Bu da doğaldır. Çünkü toplumsal ve kül-türel eşcinsellik, cinsler arasında eşitsizliğin, kadının aşağılanması ve köleleştirilmesinin ürünüdür. Toplumun, meta ekonomisinin yaygınlaşmasıyla birlikte sınıflara bölünmesi, kadın-erkek ayrı-mını da derinleştirdi. Sınıflara bölünme ve cinsler arası eşitsizli-ğin büyümesi birlikte yaşandı.

Annales Okulu'nun önde gelen tarihçilerinden Georges Duby, sınıfsal eşitsizlik ile eşcinsellik arasındaki doğrudan bağı, tarihsel verilere dayanarak gösterir. Ortaçağ Avrupa'sında, hem kilisenin,

30 31

hem de feodal hâkim sınıfın ideolojisi, erkeğin kendi karısına âşık olmasını kınamaktadır. Ortaçağda evlilik, serveti ve veraseti düzenlemek ve cinselliği kontrol etmek için örgütlenen "aşksız" bir kurumdur. Kadınlar, toplumsal hiyerarşinin o kadar altındadır ki, onlara âşık olunamaz. O dönemde aşk, genç şövalye ile sen-yörünün karısı arasında yaşanmaktadır. Ortaçağın klasik şövalye-hanım-senyör üçgeninde, şövalyenin kendi senyörünün hanımına yönelmesi, Duby'nin de belirttiği gibi, aslında senyörüne duydu-ğu saygının ve ona ulaşma duygusunun bir ifadesidir. Genç şö-valye, senyörün hanımına hizmet ederken, "eğilerek bükülerek" aslında prensin sevgisini kazanmaya çalışıyordu. Senyörün hanı-mına yönelen duyguların temelinde, senyöre bağlılık, senyörün vasati olma statüsü vardı. Saraylı aşkı, Doğu'da olduğu gibi Ba-tı'da da aslında erkekler arasındaki aşktır. Ortaçağ kültürü, kadına herhangi bir toplumsal değer vermediği için, aşkın kadına yönelik bir duygu olması beklenemezdi.

"Ortaçağ tam anlamıyla erkek bir toplum ve erkek bir dö-nem olduğu için, aşk eğer olacaksa, ancak erkekler arasında olabilirdi. (...) Feodal toplumda şövalye, kadınlara âşık ol-mayacak kadar 'erkek'tir."1

Kadın Zihinsel Üretimin Dışında Tutulunca...

Platon'un ideal Devlet'inde kadına yer olmadığını belirtmiş-tik. Aşağı cins olan kadın, kutsal Devlet örgütlenmesine gire-mez.1 Bkz. George Duby, Erkek Ortaçağ, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ayrıntı Yayın-

ları, İstanbul, Eylül 1991, özellikle "Saraylı Denilen Aşka Dair" başlıklı ça-lışma, s.85 vd ve Mehmet Ali Kılıçbay'ın yazıları özetleyen önsözü, s. 11–12.

Kadın yalnız, Devletin mi dışındadır. Kadın, zihinsel faaliye-tin, sanatın, hâkim sınıfların ayrıcalığı olan her faaliyetin dışındadır.

Eski Yunan'da şu anda hatırınıza gelen kadın filozof var mı?Belleğinizdeki Kadın Romalı şairleri sayar mısınız?Hz. Muhammed’in hadislerine göre, 124 bin nebi bulunuyor.

İçlerinde kadın var mıdır?Aynı soruları, İran, Emevi, Abbasi, Osmanlı ve Avrupa orta-

çağı için de sorabiliriz.Gerçi son zamanlarda "kadın filozoflar" gibi başlıklarla bazı

kitaplar yayımlanıyor.2 O kadın filozoflar ancak tarihin derinlik-lerinde, köşe bucak araştırılarak keşfediliyor. Adları, belli başlı felsefe tarihlerinde geçmiyor. Felsefe tarihlerini erkeklerin yaz-dığı veya erkek egemen kültür nedeniyle kadın filozofların gör-mezden gelindiği türünden görüşler de geçerli değildir. Kadının, eski toplumlarda felsefe ve bilim hayatının dışında tutulması, kadının kendi kusuru değil; köle ve kulluk sistemlerinin gerçe-ğidir. Bu olgu, kadın adına yapılan zorlamalarla değiştirilemez. Cinsler arasındaki eşitsizliğin temelindeki sınıfsal, eşitsizliklerin üzerinden atlayan feminizm, kadının erkek kadar yetenekli oldu-ğunu göstereyim derken, kadının aşağı olduğu önyargısını güç-lendiriyor. Toplumda eşit olmayan kadını, erkekle yarıştırmaya kalkanlar, kadını eşitsizliğe mahkûm eden toplumsal ilişkileri pekiştiriyorlar.

İlkçağ ve ortaçağ toplumlarında kadın, bilim hayatının da dı-şındadır. Bilim tarihine bakıldığı zaman, efsanelere göre ipek böceğinden ipek üretmeyi keşfeden Çin'in efsanevî İmparatori-çesi Si Ling-Chi (MÖ 2640), İskenderiye'nin ünlü matematik ve

2 Marid Rullmann, Kadın Filozoflar, Kabala Yayınevi, İstanbul 1996, c. I, II.

3233

geometri hocası Hypatia (355-415) ve 13. yüzyılda Bologna Üniversitesi'nde Hukuk Kürsüsü Başkanlığında bulunan Bettina Gozzadini dışında bilim kadınına rastlanmıyor.3

Bu örnekler, olsa olsa istisnaların kaideyi bozmadığını ispatlı-yorlar. İlk ve ortaçağ toplumlarında çobandan veya demirciden fi-lozof ve bilim adamı olamayacağı gibi, kadın filozof ve bilim ada-mı da olamazdı. Çünkü kadın, zihinsel ve politik faaliyetin dışında bırakılmıştı. Kölelik ve kulluk sistemlerinin ideolojisini inşa edenler arasında kadın bulunmazdı. Çünkü kadının kendisi, kul ve köle statüsünde idi. Kadın olmak ve aydın olmak bir araya gele-mezdi. Kadın, zihinsel yaratıcılığın dışına sürülmüştü. Bu durum-da, kadınla derin duygusal iletişim de olanaksız kılınmıştı. Kadı-nın bilim ve düşün hayatına girerken, aynı zamanda entelektüel erkeğin aşk hayatına da girmesi, demokratik devrimlerle oldu.

Zihinsel ve duygusal derinliği olmayan kadınla ancak insan soyunu üretmek için ilişki kurulur. Aşk ise, yalnız insan türünü üretme eylemi değildir; zihinsel ve duygusal boyutları olan bir ilişkidir. Nitekim Atinalı genç ve yakışıklı general ve devlet ada-mı Alkibiades, öğretmeni çopur yüzlü, patlak gözlü, şişman ve kısa boylu Sokrates'e deli gibi tutkundur. Alkibiades, Sokrates'i nasıl baştan çıkarttığını ve yatağına nasıl girdiğini kendisi anla-tır.4 Kadının entelektüel hayatın ye sanatın dışında tutulduğu, güzelliğin erkekle tanımlandığı bir toplumda, genç Alkibiades'in büyük filozofa aşkı doğal sayılmaktadır. Çünkü aşk, ancak zi-hinsel ve duygusal yönden gelişmiş eşitler arasında yaşanabilir.

Bu durumda Platon ne yapsın? Kadını niçin Devlet'ine veya koynuna alsın? Zihinsel ve duygusal yönden gelişmemiş kadınla hangi derin cinsel arkadaşlığı tadabilir ki? Platon'un Devlet'inde

3 "4000 Yıllık Bilim Tarihi'nde Kadın", Cumhuriyet Bilim Teknik, 3 Nisan 1999, sayı 628, s.2.

4 Mondimore, s.27 vd.

34

"kutsal aşkın erkekler arasında olması", kadının zihinsel faaliye-tin dışına atılmasının olağan bir sonucudur. Duygusal ilişki er-kekle olmaktadır. Eski Yunan'da erkekle duygusallık boyum ol-mayan ilişkiye "pis oğlancılık" denmektedir5 Oğlancılığın "hası" duygusal oluyor.

"Kutsal aşklar", köleci ve feodal soylular sınıfı içinde erkek-ler arasında yaşanıyor. Büyük İskender'in büyük aşkı, filozof Aristotales'tir. Mevlana, devrin düşün adamları Şemsî Tebrizi ve Hüsamettin Çelebiye büyük bir tutkuyla bağlıdır. Fatih Sultan Mehmet, Eflak Prensi Kazıklı Voyvoda'nın erkek kardeşi Ra-du'yu sevmektedir.

Cinsel aşk, ancak eşitler arasında derindir. Kölelik ve kulluk toplumunun filozofları, düşünürleri, şairleri; kadınlar arasında kendi denklerini bulamayacakları için, derin zihinsel ve duygusal beraberlikleri kendileri gibi entelektüel erkeklerde aramışlardır.

Peki saray kadınları, soyluların kadınları ne yaptılar, gerçek sevgi ve şefkati nerede buldular? Erkeğin erkeğe yöneldiği bu toplumlarda, aşağılanmış ve gururunu yitirmiş olan kadın, aşkı kendi eşitinde aramıştır. Lezbiyenlik bir bakıma bir aşağılanma-nın ve bir hüznün paylaşılmasıdır. Eski Yunan'dan bugünlere ka- dar gelen belki de tek önemli kadın şair olan Sappho, erkekler için aşk şiiri yazmamıştı. Sappho, İsa'dan 612 yıl önce aristokrat bir ailenin kızı olarak Lesbos Adasında doğdu. Kadınlar arasın-daki eşcinsellik de hâkim sınıf içindeydi.6

Sparta'da da kadınlar arasında cinsel ilişkilerin varlığına deği-nilmektedir. Ancak araştırmacılar, Atina kadınının durumunun Sparta ve Lesbos'tan farklı olduğunu belirtiyorlar. Köleci sistemin doruğundaki Atina'nın kadını, kendi cinsinden bile saygı görmü-

5 Ayhan Korkmaz, s. 54.6 Pomeroy, s.80, 82 vd, 263. Sappho konusunda Attila İlhan’a da bakılabilir: Hangi Seks, s.27 vd.

35

yordu ve bir kadın atmosferinde eğitilmiyordu. Atinalı kadın yal-nız erkeklerden değil, yalnız kendi kocasından değil, kadınlardan da soyutlanmış olarak yaşıyordu. Evin içine kapatılmıştı ve aile bireyleri dışındaki kadınlarla da teması yoktu. Buna karşılık Ati-nalı kadın fahişeler, kendi aralarında eşcinsel ilişkilere girebiliyor-lardı. Atina'da lezbiyenlik ancak fahişelerin ayrıcalığı oluyordu.7

Erkek ve kadının birbirinden koparıldığı, kadının eve hapse-dildiği her toplumda, yalnız erkekler değil, kadınlar da eşcinsel-liğe itilmiştir. Oğlancılık ile sevicilik, aynı toplumsal ilişkilerin ürünüdür; bir madalyonun iki yüzüdür. Ortaoyununda kadın gibi giyinmek zorunda olan Zenne, aslında erkek olan ancak kadın dansı yapan köçek, kadın olmakla birlikte erkek kılığında dans eden çengi, cinsleri birbirinden koparan toplumun olgularıdır. Eşitsiz toplum, diğer cinsin rolüne girmeyi, yalnız cinsel hayatta değil, sanat faaliyeti içinde de dayatıyor. Metin And'ın belirttiği gibi, geleneksel tiyatroda karşı cinsin rolünü oynamaya zor-lananlar, cinsel hayatta da aynı zorlamayı yaşıyorlar. Burada bi-yolojinin değil, fakat kültürün cinsel rolü belirlediğini gösteren çok çarpıcı bir durumla karşı karşıyayız:

"...çengilerin çoğu tıpkı köçekler gibi cinsel sapıktılar, ka-dın kadına sevişirlerdi."8

Erkek ve kadın, zihinsel ve duygusal derinliği olan beraberli-ği, sınıfsal karşıtlıklar yüzünden karşı cinsle kuramayınca bu kez, kendi cinsini tersine çevirmeye yönelmiştir. Toplumsal sis-tem ve kültür, erkek ve kadın biyolojisini zorluyor.

Aşkın ortaya çıkması için, erkek ve kadın eşitliğinin hiç de-ğilse,teorik düzlemde kabul edilmesini beklemek gerekiyordu.

7 Pomeroy, s.80, 82 vd, 132 vd. 8 Aktaran Attila İlhan, Yanlış Kadınlar Yanlış Erkekler, s.95, 172 vd.

III. ÇÜRÜYEN KAPİTALİZM VE EŞCİNSELLİK

Aşkın Piyasaya Düşmesi

Kapitalizmde üretim, kullanım için değil, kâr içindir. Kapita-list üretim, maddî manevî, her şeyi metalaştırmış, kâr hırsının nesnesi haline getirmiştir. Kapitalizmin belirleyici özelliği, insa-nın işgücünü de metalaştırmasıdır. Bütün tarih göstermektedir ki, toplumsal emeğin düzenlenmesi, insanın cinsel davranışlarını doğrudan doğruya etkiliyor. Gelişmiş kapitalizm, işbölümü ve uzmanlaşmada o kadar aşırı sonuçlar doğurmuştur ki, bireysel yetenek ve eğilimlerin tek yönlü gelişmesine ve aşk ilişkilerinin toptan yozlaşmasına neden olmuştur. İşbölümünden kaynaklanan yozlaşma, nasıl baskıcı hayat tarzıyla bağlantılı ise, erotik yozlaş-ma da, baskıcı hayat tarzının hem sonucu hem de nedenidir. 1

Gelişmiş kapitalist toplumlarda, cinsiyet ve cinsel erotizm, aşırı bir yer kazanmış, bu işin ticareti tükenmez bir kazanç kay-nağı olmuştur.

Kapitalizm kadim işportaya düşürdüğü gibi, bütün işporta mal- larını da kadın cinselliğine boyayarak satmaktadır. Tükenmez ka-lem mi alacaksınız, kadın göğüslerinin arasında reklam ediyor.

1 Leo Kofler, Perspektiven des revolutionaeren Humanismus, Rowohlt Taschenbuch Verlag, Hamburg. Dezember 1968, s.154 vd. Ayrıca bkz. s. 26 vd, s.163 vd.

36 37

Bira, kızarmış tavuk, Swiss Air'den uçak bileti? Hepsi kadın gö-ğüsleriyle sunuluyor satışa. Bir de kalçalar var tabi, reklamcılar için vazgeçilmez olan. Blue jean ve motosikleti hadi anladık, ama artık bilgisayarı, bardağı, otomobil aksamını, boks eldivenini de kalçayla satıyorlar. Kadın memesinin ucuna benzetilen ziller pazarlanıyor. Zile giden parmağınıza birden yabancılaşıyorsunuz. Çünkü dokunduğunuz, zilin düğmesi mi, yoksa kadın memesinin ucu mu? Fark etmez, çünkü kadının memesine de zile dokunur gibi dokunacaksınız nasıl olsa... Hipermarketteki cam sehpa, siyah uzun eldivenli ve siyah çizmeli çıplak bir kadının sırtında duruyor. Oturduğunuz koltuk ise davetkâr bir kadının kalçalarının üstünde. Mendil gibi cinselliği de kullan kullan at. Aşk, kadın, cinsellik, her şey piyasada yerini buluyor. Piyasa, görünmeyen el, dünyanın en muhteşem harikası, pazarlanmayan tek şey bırakmıyor. Şarlo, "Modern Zamanlar'' filminde fabrikada bant başında vida sıkan işçinin yabancılaşmasını anlatmıştı. Tempo çok önemli kapitalizmde. "Ha babam de babam" yapacaksın işini Aşk ve cinsellik de bandın üzerinde şimdi. Fabrikasyon! Elindeki anahtarla vidayı sık-bırak! Her şey otomatiğe bağlanmış. Beş dakikada Beşiktaş! Kapitalizm aşkı pazara çıkarmakla yetinmedi. Tek boyutlu, tek organlı bir insan da imal etti. Beyin ve yürek, hızla cinsel organların biçimini alıyor. Özgür düşünce ve derin duygular, kapitalist otomasyonun dişlerinde öğütülüyor. İnsan bilgisayar ekranlarında tek boyuta iniyor. Bir cinsel budala imal ediyor kapitalizm. İnsana yabancılaşma, sevgiye yabancılaşma korkunç bir manevi yıkım getiriyor. Cinsel aşk, bir cinsel koşullanmaya dönüşüyor. Mekanik

tüketici, bir cinsel robottur aynı zamanda. Robotların cinsiyeti olur mu? Pazar yaratacaksa niye olmasın? Kapitalizmin rekabet çağındaki homo economicus (ekonomik insan), şimdi çürüme çağında homo sexus (cinsel insan) ile tamamlanıyor. Robotlar sanayiye girerken, insanlar da kapitalist sanayide yalnızca cinsel boyuta indirgenerek robotlaştırılıyor.

Olay insanın yıkıma uğratılmasıdır, hem erkeğin hem kadının köleleştirilmesidir; insanlığın kapitalizm tarafından bir cinsel enayiler yığınına dönüştürülmesidir. Kapitalizm, bütün insanî derinliklerin, yaratıcılığın, özgürlüğün, cinsel aşkın üstüne bir karabasan gibi çökmüştür. Mutluluk, zevk, neşe, tat, eğlenmek, sevinç, coşku, esin, hayal, özlem, arzu: Hepsi standartlara bağ-lanmıştır. Dolayısıyla ne hayal kalmıştır, ne esin; ne coşku kal-mıştır, ne de özlem! Hepsi piyasanın kalıplarına dökülmüş, çek defterinde karşılığı olan değişim değerlerine dönüştürülmüş, ka-pitalizmin prangalarına vurulmuş, "işkencede mahzun" duruyorlar. Kalabalıklar ise kurulmuş oyuncaklar gibi göbek atıyorlar.

Kadın piyasaya düşerken, erkek de acınacak haldedir, duyguları ve dünyasıyla, her şeyiyle piyasada kıvranmaktadır. Erkeğin dudakları, erkeğin elleri, her şeyi 36 derece ateşi olmayan lastiklere dokunuyor ve oraya yapışıp kalıyor.

"Başka seçeneği yok, alternatifi yok" denen piyasa, işte insanı; kadını ve erkeğiyle piyasanın girdabına atmıştır. Hayranlıkla sözü edilen Batı kapitalizmi, korkunç bir manevi yıkımın, bir çıkmazın içine girmiştir. Piyasa, yalnız ekonomik düzenin görünmeyen eli olarak değil, aşkın katili, en metalsi yabancılaşmanın dinamosu olarak işliyor. Piyasa yalnız kendi imal ettiği ihtiyaçlar ile mal arzı arasında dengeler oluşturmakla kalmıyor, kendine özgü bütün ilişkileri toplumların kanında dolaştırıyor.

38 39

Bazı Batı ülkelerinde kadının cinsel organını çağrıştıran kül tablalarının pazarlandığını 1990 öncesindeki bazı reklamlardan öğrenmiştik. Aslında bu yeni buluş, kapitalizmin bugünkü ger-çeğini yansıtıyor. Kapitalizm, kadının cinsel organını, içinde si-gara söndürülen kül tablasına çevirmiştir, izmariti bastıran par-mak ise, öncelikle kendi bilincinden ve insanlığından yoksun ka-lıyor ve kendisine yabancılaşıyor.

Günümüzün Roması

Bu çürüme, kendi uydurduğu yalanların içine kapanmıştır ve kazanç kaynağı olarak da gene kendisinin icat ettiği sıkıntıları, tut-kuları ve sinir bozukluklarını sömürmektedir. Bu sistemde "sapık-lıkların" normal cinsel hayata zorla sokulması ve bir işkence hali-ne gelmesi olağandır. Arzular, zorunlu olarak içe atılmakta ve bas-tırılmaktadır. 2 Meta ekonomisinin aşırı gelişmesi, insanı kendi do-ğasından koparmakta, buna bağlı olarak tarih boyunca görüldüğü gibi eşcinsel ilişkileri de yaygınlaştırmaktadır. Lenin'in Clara Zet-kin'e anlattığı gibi, "Cinsel hayatta dizginsizlik, burjuvacadır ve çöküş belirtisidir."3

2 Jean Baby, Özlenen Dünya, çev. Celal Cem, Arena Yayıncılık, İstanbul, Ocak 1994,8.70.

3 Clara Zetkin, Erinnerungen an Lenin, Dietz Verlag, Berlin 1985, s.76. Clara Zetkin'in Lenin'le kadın sorunu üzerine yaptığı bu görüşmenin tam metni, Türkçe olarak, bizim saptadığımız üç kitapta yayımlandı. Çevirilerinde önemli yanlışlar bulunan bu kaynaklar şöyle: Marx, Engels, Lenin; Kadın ve Aile, çev. Öner Ünalan, Sol Yayınları, Ankara, Haziran 1979, s.246 vd. s.258; K. Marx, F. Engels, V.İ.Lenin, J. Stalin; Kadın ve Marksizm, çev. Ö. Ufuk, Öncü Kitabevi, s.228 vd, s.241; V. İ. Lenin, Kadınların Kurtuluşu, çev. Ertuğ-rul Yemenoğlu. Günce Yayınları, İstanbul, Mayıs 1975, s. 125 vd, s. 140.

40

Kapitalizmin çürüme döneminde, başka deyişle emperya-lizm çağında, eşcinsellik doruğa çıktı. Hitler’i, Mussolini'yi' ve en son ABD saldırganlığını yaratan emperyalizm, yalnız şiddet alanında değil, eşcinsellikte de Neron’ların köleci imparatorluklarını geçmiş, eşcinselliği hâkim sınıfın dışına taşırarak toplumun bütün sınıfları içine yaymıştır.

ABD'li araştırmacı Kinsey, kırk yıl önce ABD'de yaptığı ankete katılan erkeklerden yüzde 37'sinin kendi cinsiyle "en az bir kez orgazmla sonuçlanan ilişki kurduğunu" öne sürüyordu. Bu oran 35 yaşına kadar bekâr kalmış erkeklerde yüzde 50'lere kadar çıkıyordu. Erkeklerin yüzde 10'u ise, 16-55 yaşları arasında en az üç yıl süreyle yalnızca eşcinsel ilişkide bulunmuştu.4 Yalnız Kinsey'in değil, Fransa'da Pierre Simon'un yaptığı araştırmalara göre, gelişmiş kapitalist toplumların aşağı yukarı yarısının "eşcinsel eğilimli" olduğu iddia ediliyordu. Kinsey'in bu sonuçları yanlıştır diye yapılan anketlere göre, ABD'de 70-80 milyon eşcinsel veya eşcinsel duyumlu insan bulunuyordu.5

Aradan geçen kırk yıl içinde eşcinselliğin çok daha yaygın hale geldiği ve sistemin propaganda araçlarınca yüceltildiği gö-rülüyor. Hollanda'da eşcinsel oranının yüzde 45, ABD'nin Los Angeles şehrinde yüzde 33 olduğu belirtiliyor.6

Emperyalist-kapitalist toplum, her alanda günümüzün Ro-ma'sı oldu. Kapitalizmin liberal çağında eşcinsellik, bugüne göre Çok çok küçük orandaydı. Kapitalist toplumlarda eşcinsellik ora-

4 Aktaran Mondimore, s. 135, 138. Bu çalışmamızın ilk hali Cumhuriyet gazetesinde dizi olarak yayımlandığı zaman, Aktüel dergisine demeç veren psikiyatrist Doğan Şahin, Kinsey raporunun verilerini “yanlış” aktardığımızı söylüyordu (Aktüel, 25 Şubat-3 Mart 1999, s. 36). Oysa Ayhan Korkmaz’ın yazısından aktardığımız bu veriler, Mondimore’un kitabında da var.

5 Ayhan Korkmaz, s.55.6 Haydar Dümen, Sabah Pazar Eki, 13 Hazıran 1999.

41

nındaki olağanüstü artışın, biyolojik veya genetik nedenlerle açıklanamayacağı meydandadır. Son iki yüz yıl içinde insan bi-yolojisinde önemli bir değişiklik olmamıştır. Eşcinselliğin yay-gınlaşması ve neredeyse bir moda haline getirilmesi, toplumsal ve kültürel nedenledir. Çürüyen kapitalist kültür, "tabuları yık-mak" adı altında, sistemli olarak doğal olmayan cinsel ilişkilerin propagandasını yapmaktadır. İngiliz televizyonlarının 2000 yılın-daki yayınlarından örnekler verecek olursak, Coronaion Street dizisinde bir transseksüelin serüveni, Brookside'da lezbiyen öpücükler", Channel 4te "Queer As Folk" başlıklı bir eşcinsel draması vb gösteriliyor.7 Ünlülerin eşcinsel olduğu yönündeki haberlere basında özel bir yer veriliyor. Böylece eşcinsellik seç-kinliğin ve sıradışılığın bir alameti olarak parlatılıyor. 8

Yine aynı yasayı keşfediyoruz: Atina ve Roma'da olduğu gi-bi, sınıf tahakkümünün ağırlaşması, cinsler arası eşitsizliklerin büyümesi ve sistemin çürümesi ile eşcinsellik arasındaki bağlan-tıyı, emperyalist-kapitalist süreç de kanıtlamıştır.

Özel çıkar ve bireysel kâr sistemi, bugün doğa ve insanı yıkı-ma uğratan bir nitelik kazandı. Artık sistem, aşkı da doğadan ko-parmaktadır. Çürüyen kapitalizm, doğayla birlikte insan doğası-nı da zorluyor.

İngiltere parlamentosunun kudretini anlatmak için, "Kadını erkek, erkeği kadın yapmak dışında her şeyi yapabilir" denir. Çürüyen kapitalizm, İngiliz parlamentosunu da geçerek, erkeği kadın ve kadını erkek yapacak ölçülerde doğayı zorlamaktadır.20. yüzyılın sonlarında özel çıkarcılık, dizginlerinden boşandı. Buna bağlı olarak, bireycileşme, yalnızlaşma, cemaatini yitir-

7 "TV'de seks savaşları", Cumhuriyet, 18 Şubat 2000.8 Cumhuriyet Dergi, 18 Temmuz 1999; Hürriyet, 14 Mart ve 12 Temmuz 1999; Milliyet, 1 Temmuz 1999.

me tüketim humması ve can sıkıntısı yanında ve onlarla ilişkili olarak eşcinsellik de yayılmaktadır. Burada eşcinsellik, sistemin insana dayattığı acılardan ve yırtıcılıktan kaçmak için, uyuşturu-cu gibi, kumar, iskambil oyunları, falcılık, büyücülük, loto-toto, piyango, ganyan gibi, bir yabancılaşma ve çürüme olaydır.

12 Eylül Patlaması

Türkiye'nin eşcinsellik olayını, 12 Eylül'den sonra yoğun ve yaygın olarak yaşaması da anlamlıdır. 24 Ocak Kararları ve 12 Eylül cuntası, sınıf farklarını Türkiye tarihinin görmediği oran-da derinleştirmiş, toplam 650 bin insanın gözaltı ve hapishane-den geçtiği bir şiddet uygulamış, emekçi hareketini ezmiş, Türk-İslam Sentezi'ni resmi ideoloji olarak kabul etmiştir. Bütün bun-lara bağlı olarak, eşcinsellikte de patlama yaşanmıştır.

Türkiye insanı, homoseksüel, travesti, heteroseksüel, lezbi-yen, gay gibi kavramlarla hep 12 Eylül döneminde tanıştı. Eski-den Türkiye toplumunda olağandışı görülen ve iyi gözle bakılma-yan, en azından bir davranış bozukluğu sayılan eşcinsellik, 12 Eylül'den sonra büyük ideolojik atağını yapmıştır. İstanbul, İzmir ve Ankara'nın belli çevrelerinde, eşcinsel olmayan entellerin en-telden sayılmadığı ve utandığı bir hava yaratılmıştır. Eşcinsellik, yeni bar kültüründe, uyuşturucu bağımlılığıyla birlikte, bir sanat- çı alameti olarak sunulmaktadır. Eşcinsel, yükselen değerlere gö-re, çizgi ötesidir. "Muhalif" veya "aykırı" rütbesine mi ulaşmak. istiyorsunuz, öyleyse eşcinsel ilişkiye gireceksin! Neoliberal yazar tayfası, Avrupa'dan aldıkları işaretle bu tür muhalefet birliktedir. "Sıfır Noktası"ndaki neoliberal, şöyle yazıyor.

42 43

"Eşcinseller, toplumun genel cinsel tercihlerinin dışında bir cinsel yaşamı seçtikleri için aykırı bir topluluk olarak şekil-leniyorlar."9

Sendikalı işçi sayısı azalırken, işçi hakları bastırılırken, tarı-mın çökertildiği bir ortamda köylünün yaşama hakkı tehdit altı-na girerken, "cinsel tercih özgürlüğü", neoliberallerin "insan hakları" listesinin en başına kurulmuştur. Emperyalist sistemin merkezlerinde imal edilen "Yeni Sol", bu dönemde Türkiye'ye ih-raç edilmiş ve bunlar aracılığıyla sınıf mücadelesi aşağılanarak, eşcinsel, travesti, fahişe, lümpenlik gibi sınıf dışı unsurların hak ve özgürlükleri için mücadele örgütleri ve partisi devreye sokul-muştur. Eşcinselliğin çağımızda bir emperyalist ihraç malı oldu-ğunu, 12 Eylül döneminde kendi ülkemizde de gördük. Yılmaz Güney'in "Yol" filminde Kenan Evren ile Bülent Ersoy'un portre-lerini yan yana göstermesi, günümüzün siyasal-kültürel gerçeğini çok iyi yansıtıyor.

Sokak Çocuğunun "Cinsel Tercih Özgürlüğü"

Eşcinselliğin insanların özgür seçimleriyle yaygınlaşmayıp sistem tarafından zorla dayatılmasını, en çarpıcı biçimde toplu-mumuz yaşamıştır.

Cumhurbaşkanlığına bağlı Devlet Denetleme Kurulu'nun iki yıl önce hazırladığı bir raporda, 2000 yılında Türkiye'de bir mil-yon çocuğun sokakta yatacağı belirtildi. 2000e geldik. Bugün Türkiye nüfusunun yüzde 31'i 15 yaşın altındaki çocuklardan oluşuyor. Demek ki, 20 milyon çocuğun 1 milyonu sokaklarda yatmaktadır.9 Oral Çalışlar, Cumhuriyet, 16 Ekim 1996.

44

Sokak Çocukları Vakfının kurucu üyelerinden, sinema eleş-tirmem Tunca Arslan, sokağa düşen "her çocuğun", içlerinde farklık olmaması için, aralarına katıldığı grubun üyelerinin cin-sel tecavüzüne uğradığını belirtmektedir.10

Sistem, acımasız ekonomik ve toplumsal koşullarıyla sokağa attığı her erkek çocuğa duvar diplerinde tecavüz etmekte, onu şiddet yoluyla eşcinselliğe zorlamakta ve arkasından da, o çocu-ğa, "Bu senin cinsel tercih özgürlüğündür" demektedir.

Sistem Sanatçısının ve Yazarının İşlevi

Yıkıntıların içindeki bedensel tecavüz, ideolojik tecavüzle birleşmekte ve desteklenmektedir. Sistemin şiddetini kutsama işlevi ise, neoliberal takımına ihale edilmiştir.

Sıfır Noktası'nın yazarı, sistemin şiddetini şöyle meşru-laştırıyor:

"Kadın olsun erkek olsun insanın bedeni ve beyni kendisi-ne ait. Hangi cinsel tercihlerde bulunacağına, nasıl bir yol izleyeceğine kendisi karar verir."11

ABD ve Avrupa'nın merkezlerinde üretilen bu anlayış, "solcu-luğun en temel hedefi" diye yaldızlanmaktadır. Neoliberal sola göre, bu temel hedef, "gelişmiş bir toplumun bireyi olmak" imiş. Emperyalist-kapitalist sistemin ideolojisi olan neoliberalizmin "gelişmişlik" tanımı aynen benimsendikten sonra, bu tanımın yüklediği görev şöyle belirtiliyor: "Gelişmiş birey olmak, kritik

10 Tunca Arslan, “Sistemin sövdüğü ve sevdiği çocuğu: Eşcinsellik", Papirüs, Ocak 1999, sayı 23, s.9.11 Oral Çalışlar, Cumhuriyet, 16 Ekim 1996.

45

konularda genel geçer ahlak anlayışına karşı çıkabilmeyi gerekti-rir." Arkasından da tehdit geliyor: "Yoksa sizin de İslamcılardan bir farkınız olmaz."12

Şeriatçılarla her konuda el ele olan, cemaatlere özgürlüğü sa-vunan neoliberalizm, eşcinselliğin propagandasına gelince, şeri-attan ayrıldığını söylüyor. Oysa yukarıda bütün ayrıntısıyla açık-ladığımız ve herkesin bildiği gibi, eşcinsellik, ortaçağ hâkim sı-nıflarının kültürüdür. Emperyalizm, bu konuda da ortaçağa yas-lanmaktadır. Kölelik ve kulluk toplumundaki eşcinselliği yücel-ten ve birer "Yunan, Roma ve İslam uygarlığı harikası" olarak sunanlar, emperyalist sistemin yazarlarıdır.

"Cinsel tercih özgürlüğü" dedikleri, sistemin en büyük yalan-larından biridir.

Herkes, eşcinsel olmaya "kendisi mi" karar veriyor? Bir mil-yon çocuk büyük şehirlerin sokaklarına, kendi istediği için mi düşmüştür?

Ve o bir milyon çocuk, daha erginlik çağına gelmeden, kendi istediği için mi, eşcinsel tecavüze uğruyor?

Bu ilişkiler, birçoğu için, daha sonra da devam ediyor. Hatta bazıları için eşcinsel ilişki, bir "ekmek kapısı" haline geliyor. Bütün bunlar, özgür bir tercih mi oluyor?

Sokağa düşen çocuğun ırzına geçilmesi ile bu tecavüzü "cin-sel tercih özgürlüğü" olarak topluma takdim eden sanatçının faa-liyeti, aynı mekanizmanın farklı işlevleridir. Sistem, tecavüz etti-ği çocuğa, bu durumu "özgürlük" olarak kabul ettirmektedir. Bu-nun için, neoliberalizmin ideologları, romancıları, sinemacıları, şairleri, magazin basını ve yazarları, üzerlerine düşeni yapıyorlar. Böyleleri, şiddet yoluyla dayatılan eşcinselliği, "yükselen değer-

12 Aynı yerde.

46

ler" kategorisi içine sokarak, sistemin entel statüsü içinde yer bu- luyor ve sistem tarafından besleniyorlar. Tunca Arslan'ın Papi-rüs’te yazdığı gibi, televizyon ekranları, üzerimize eşcinselliği boca ediyor. Şarkıcı olmak için eşcinsellik tercih nedeni oldu. Eşcinsel olmayanlar bile eşcinsel taklidi yaparak bu piyasada yer buluyorlar. Beyaz perde'de, sahnede, pop müziği âleminde, şöhret olmak ve köşe dönmek için uygun "kimlik", sistemin merkezlerinde belirlenmiş bulunmaktadır.13

Eşcinselliğin yukarıdan aşağı kültür olarak bütün topluma dayatılması, televizyon seyreden çocukları bile etkilemektedir. Bir ilkokul öğretmeni anlatıyor: İki erkek çocuk el ele tutuşarak geliyorlar, "öğretmenim biz evlenmek istiyoruz" diyorlar.

Küreselleşme, Yeşilçam'daki ulusallığı ve Cumhuriyeti de vurmuştur. Eşref Kolçak'ların temsil ettiği mülksüz ama mert ve namuslu erkek tipi tarihe gömülürken, cinsiyeti belirsiz marjinal aydın veya lümpen tipi, sistemin gözdesi olmuştur. Geçen yılla-rın doruklara çıkartılan iki filmini hatırlayınız. Biri "Ağır Ro-man", diğeri "Hamam" filmleriydi. Her ikisi de, çürüyen siste-min ürünü olan insanlık facialarını, eşcinselliği, fahişeliği, uyuş-turucu bağımlılığını, çakallığı, özetle üretimle hiçbir bağı olma-yan toplumsal tortuyu, şirin ve güzel göstermektedir. Sistemin bu durumlara ittiği zavallı insanlarımıza, düşkünlükleriyle gurur duymaları telkin edilmekte, her an bu hallere düşebilecek olanlarise çukura itilmektedir. Emperyalizme bağımlı sistemin yaktığı yabancılaşma, sanata da yansımış ve sistemin sanatçısını da anaforun içine çekmiştir.

13 Tunca Arslan, “'Kimlik' ararken kaybolmak" başlıklı yazısında, özellikle Amerikan sinemasındaki eşcinsellik temasını inceliyor. Bkz. Papirüs, Nisan 2000, sayı 38.

47

Tecavüze uğrayan, yalnız sokağa düşen çocuk değildir. Bütün toplum, sistemin çürüyen kültür ve sanatının tecavüzü altındadır. Son dönemlerde, ödüller verilen, göklere çıkarılan filmlerin hemen hepsi eşcinselliği yaldızlamaktadır. Tarih filmi bile, artık eşcinselliğin parlatılmasına yarıyorsa, medya desteği alıyor. "İstanbul Kanatlarımın Altında" filminin o kadar reklam edilmesinin başka bir nedeni bulunmuyor. Sistem, bir milyon çocuğu sokağa atıyor.

Sokağa atılan erkek çocuk, daha önce sokağa atılmış "ağabe-yinin" tecavüzüne uğruyor.

Sistemin sanatçısı, o çocuğun tecavüze uğrama "özgürlüğü-nü" savunuyor.

Mekanizmanın işleyişi budur.

48

IV. TOPLUMSAL ÇÖKÜŞ VE EŞCİNSELLİK

Eşcinselliğin sınıflar ve cinsler arasındaki farklılaşmaların aşırıya varmasıyla olağanlaştığını saptadık. Bu farklılaşmaların olağanüstü derinleşmesi, sınıflı toplum sistemlerinde tıkanmala-ra, çöküş ve dağılmalara neden olmaktadır. Bu dönemlerde eş-cinselliğin de patlamalar yaptığı saptanıyor.

Eşcinsellik ile toplumsal çöküş ve kargaşalık ortamları ara-sında kurulan ilişki, insanlık tecrübesini yansıtır. Türk mitoloji-si, binlerce yıl önce eşcinselliği kaos ve kıyamet dönemlerinin belirtisi sayıyor. Eski Türkler, eşcinselliği dünyanın sonunun geldiğini gösteren bir alamet olarak görüyorlar.1

Toplumların devrimci yükseliş dönemlerinde yaşanan iyim-serlik ve geleceğe duyulan umut, cinsel aşka da canlılık kazan-dırırken, çöküş ve dağılma koşulları eşcinsellik eğilimini güç-lendirmektedir. Bu olay, sınıfsal çelişmelerin keskinleşmesi ya-nında, bunalım dönemlerinin ruh halinde yarattığı karamsarlık-lar, dengesizlikler ve karmaşayla da ilgilidir.

Nitekim eşcinsellik, eski Yunanda, Romada, Ortadoğu im-paratorluklarında ve emperyalist-kapitalist toplumda, derin bu-nalım ve çöküş dönemlerinde yayılmış ve toplumu sarmıştır.

1 Arif Acaloğlu, s. 20 vd.

49

Bunalım dönemlerinin belirsizlikleri, güvensiz ortamı, yırtı-cılığı ve karmaşası, eşcinsellik eğilimini güçlendiriyor. Alman bilim adamı Dörner, stres içinde kalan farelerin beyin yapılan ve hormonlarındaki süreçleri inceleyerek, gergin bir yaşam ile eş-cinsellik arasında bağlar kurmuştur.2 Yine Dörner, annenin do-ğum öncesi gerginliği ile eşcinsellik arasında ilişki bulunduğunu belirlemiştir. Bulgulara göre, Almanya'da ikinci Dünya Savaşı sonrasının gergin ve bunalımlı döneminde doğan erkekler ara-sında eşcinsel oranı beklenenden daha fazladır. Yine annelerle yapılan görüşmelerde, oğullan eşcinsel annelerin, farklı cinsle ilişki kuran oğulların annelerine göre daha çok gerginlik yaşa-dıkları belirlenmiştir.3 Bu tezler, eşcinselliği savunan yazarlar tarafından eleştirilmekte ve "tüyler ürpertici" bulunmaktadır.4

Laboratuvar deneyleri bir yana, toplumsal süreçleri incele-mek bile, çöküş ve kaos dönemleri ile eşcinsellik arasındaki bağ-lantıyı görmeye yetmektedir. Emperyalist-kapitalist sistem, bu-nalım dönemlerinde yarattığı kargaşalık ve güvensizlikle, insan-ları serseme çevirmekte ve gürültü altında kalan farenin duru-muna itmektedir.

Gürültüde kalan fare durumunu, son yıllarda Rusya halkı bü-yük acılarla yaşadı. 1996 yılı Ağustos ayındaki Rusya gezimde görüştüğüm Şeniyin, Tulkin, Ligaçev, Groçkov, Zuganov gibi günümüzün Komünist Parti liderlerinden, Rusya'nın son yıllarda yaşadığı çarpıcı gerçekleri dinledim. Anlattıklarını şöyle özetle-yebilirim:

2 Aktaran Mondimore, s. 195 vd.3 Aktaran Mondimore, s. 198.4 Mondimore, s. 199 vd.

"Rus toplumu, eşcinselliği yaygın olarak emperyalizmin kül-türel saldırısıyla öğrendi. Belki seyrek olarak eskiden de vardı. Ama kenarda, köşedeydi, toplum bilmezdi. Hele övülmesi, ya-yılması, reklam edilebilmesi düşünülemezdi bile. Ancak çürü-yen emperyalist kültür, bizim toplumsal değerlerimizi bozguna uğratınca, eşcinsellik artık sıradanlaştı, dahası bir süre sonra yozlaşmış aydınlar arasında bir itibar kaynağı haline geldi. Eş-cinsellik ile toplumsal çöküş ve çürüme arasındaki ilişkiyi, biz kendi tecrübemizle öğrendik, öğrenmeye devam ediyoruz."

Ve 18 Ocak 1999 günlü gazetelerde çıkan bir haber, Rus as-kerlerinin fahişelik yaparak geçimlerini sağladıklarını yazıyor-du. Rus askeri, en sonunda kendi "cinsel tercihini" açlık ve yok-sulluk sayesinde keşfetmiş bulunuyor. Rusya'nın neoliberal ya-zarları, sinemacıları ve her alandaki sanatçıları ise, keşfedilen bu tercihin "özgürlüğünü" topluma benimsetmek için, çoktan hare-kete geçirildiler. Şimdilerde özgürlük, Lenin'lerden vazgeçtik; Gogol'ler, Lermantov'lar, Belinski'ler, Çaykovski'ler, Tolstoy'lar, Puşkin'ler zamanındaki gibi tanımlanmıyor. Çürüyen ve kaosa yuvarlanan kapitalizm, demokratik devrimlerin kapitalizmine tam karşıt konumdadır. Eşcinsellik bir kez daha toplumsal ve ekonomik iflasın acı meyvesi olarak karşımıza çıkıyor.

50 51

V. BİYOLOJİK EŞE YABANCILAŞMA

Yabancılaşma

Yabancılaşma, uzlaşmaz sınıf çelişmelerinin ürünüdür. Kabi-le toplumunun sınıflara bölünmesiyle birlikte insanın yabancı-laşması süreci de başlamıştır. Para ekonomisinin doruğu olan kapitalizm, yabancılaşma sü-recinin de doruğudur. Kapitalist meta sistemi, hele emperyalizm çağında, her şeyi meta ekonomisinin içine çekmiş, her şeyi alınır satılır hale getirmiştir. Böylece gözü dönmüş kâr sisteminde, bi-reyin özgür gelişmesinin koşulları da ortadan kalkmıştır. Marx'ın belirttiği gibi, "bireyin özgür ve özgün gelişmesi"nden, kişiliği oluşturan hüner, yetenek ve eğilimlerin, insandan insana farklı ge-lişmesi anlaşılır. Özgür kişilikten kasıt, insanın, kendi manevî ve erotik güçlerinin bilincine vardığı zaman, onları sürekli bir faali-yetle geliştirmesi ve dengeli bir tarzda kullanmasıdır. Kapitalist ilişkilerin özgür ve özgün kişiliği geliştirmeye engel oluşturduğu açıktır. Gelişmiş meta ekonomisi koşullarında, ancak tek tek bazı insanlar, o da özel ve uygun koşullarda, engelleri kırarak kişilik kazanabilirler. Engelsin Anti Dühring'de, belirttiği gibi, "Yalnız işçi değil, işçileri doğrudan veya dolaylı yollardan sömüren sınıf-

52

lar da, işbölümü aracılığıyla kendi faaliyetinin aleti olarak köle-leştirilirler; manen ölmüş bulunan burjuva, kendi sermayesinin ve kendi kâr hırsının kölesi haline gelir."1

Özetle kapitalizm, insanlar arasındaki her türden doğal ve insa-nî ilişki yanında, cinsler arası aşkı da yıkıma uğratmaktadır. Siste-min devasa devlet aygıtı ve iletişim tekeli, bu yıkımın koşullarını her saat, her an yeniden üretmekte, işbölümünün güdükleştirdiği insan ruhunu aşksız bir cinsel ilişkiler ağının içine atmakta; aptal-laştırdığı insanı aynı zamanda sevgisizleştirmektedir. Eşcinsellik, hem bu sevgisizleşmenin ürünü, hem de sevgisizleşmeye bir tepki olarak yayılmaktadır. Her durumda eşcinsellik, insan kişiliğinin özgür ve özgün olarak gelişmesini önleyen koşulların beslediği bir davranış olmaktadır.

Çalışma zamanının kısaltılması, bu koşulları ortadan kaldır-madığı gibi ağırlaştırmaktadır. Boş zaman, bilinçli insanın kendini geliştirmesi için değil, sistemin elinde iyice oyuncaklaşması ve kişiliğinin son kırıntılarını da sistemin dişlilerinde ezdirmesi içindir. Temel mesele, insanın bu sınıfsal bağımlılıklardan, işbölümünün aşırılaşmasının yol açtığı köleleşmeden ve yabancılaşmadan kurtulmasıdır.

İnsanın Kendi Türünün Üretimine Yabancılaşması

Marx ve Engels, Alman İdeolojisinde, maddî hayatın üreti-cini ifade eden toplumsal ilişki ile insanın kendi türünü üretme-sini ifade eden doğal ilişki arasındaki bağlantıyı tahlil etmişlerdi. 2 Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni adlı ün-

1 Aktaran Leo Kofler, s. 162 vd.2 Karl Marx-Friedrich Engels, Alman İdeolojisi, çev. Selahittin Hilav, Sosyal Yayınlar, İstanbul 1968, s. 51 vd.

53

lü eserinde, insanın kendi türünü üretmesi ile maddî malları üret-mesi, daha basit ifadeyle çocuk yapmak ile toplumsal çalışma arasındaki kopmaz bağı işledi.3 Marx ve Engelse göre, maddî üretim ve cinsel üretim, birlikte toplumsal hayatın temelini oluş-turuyordu. Stalin dönemi Sovyetler Birliği'nde Engels, çocuk yapmaya olduğundan fazla önem veriyor diye eleştirildi.4 Oysa Engels'in toplumsal emek ile cinsel üretim arasındaki bağa önemle işaret etmesi yerindeydi. İnsan, doğanın bir parçasıydı ve ancak doğa ile belli bir uyum içinde var olabilirdi. İnsanın doğa üzerindeki hâkimiyetini ve doğayı değiştirmesini aşırı vurgu-layan tezler, büyük tehlikeler içeriyordu. Engels, Doğa'nın Di-yalektiği'nde insanlığa, önündeki yüzyılları görmüşçesine, çok önemli bir uyanda bulunur:

"İnsanlık doğa üzerinde zaferler kazandı diye övünmeye-lim. Doğa, bizden böylesine zaferlerin intikamını alır."5

İnsan emeğinin metalaşması ve işbölümünün aşırılaşması ze-mininde yaygınlaşan eşcinsellik, insanın üretimi ile maddî mal-ların üretimi arasındaki bağı bir kez daha kanıtlamıştır. Kâr sis-teminin hizmetindeki teknoloji ile emekçiyi ve bütün insanlığı daha karşıt konumlara sürükleyen süreçler, cinsel hayatta da do-ğanın zorlanmasına yol açmıştır. Eşcinsellik, insanın kendi türü-nü üretmesine yabancılaşması halidir.6 Bu durumda insan, hem

3Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, çev. Kenan Somer, Sol Yayınları, 3. basım, Ankara, Eylül 1974.

4 Jean Baby, s.68 vd.5 Marx Engels, Werke, Berlin 1978, Bd 20, s. 452.6Yabancılaşma konusunda bkz. Karl Marx-Friedrich Engels, Alman İdeolojisi, çev.

Selâhattin Hilav, Sosyal Yayınlar, İstanbul 1968, s.58 vd Peter Strotman, Vorworti in: Zur Kritik der Sovjetökonomie, Verlag Klaus Wagenbach. Berlin 1972, s.7 vd.

54

kendi cinsel varlığına, hem de biyolojik eşine yabancılaşmakta-dır. Özel mülkiyet sistemi nedeniyle insan, kendi emeğine sahip olamadığı gibi, kendi cinsel bedeni ve cinsel rolü üzerindeki hâ-kimiyetini de kaybetmektedir. Piyasa toplumunun nesneleştirdi-ği insanın cinselliği de nesneleşmektedir. Böylece erkekte veya kadında, kendi cinsel varlığı konusunda ters bir bilinç oluşmakta, hatalı bilinç yerleşmektedir. Attilâ İlhan, eşcinsellik "kendini bir başkası sanma sorunudur" derken, aynı olguya işaret ediyor.7 Bu açıdan toplumsal ve kültürel eşcinsellik, insanın kendi cinsiyeti hakkındaki bir bilinçsizlik durumu ve davranışı olarak görülebi-lir. Yarattığı ürünü, başka deyişle metayı fetiş haline getiren ve onun kölesi olan insan, kendi cinsel rolü hakkında yarattığı ters bilincin kölesi durumuna da düşebilmektedir. Eşcinsellik kültü-rü, aslında insanın, ideolojik düzlemde imal edilen insanca olma-yan bir durumun esiri olmasıdır. İnsanın kendi türünün üretimine ve biyolojik eşine yabancılaşması, eşcinselliği savunanlar tara-fından, insanın doğaya karşı bir "zaferiymiş" gibi sunulmaktadır. Ne var ki, doğa, insanlıktan bu tür zaferlerin acısını çıkarmaya başlamıştır bile.

1844 Paris Elyazmalan'nda piyasa ekonomisini tahlil eden Marx, kapitalist üretimle bağlantılı olarak, yabancılaşmanın dört biçimini açıklar:

- Ürüne,- Üretim faaliyetine,

- Kendi türüne (Gattung), başka deyişle kendisine, kendi özü-ne.

7 Attilâ İlhan, Yanlış Kadınlar Yanlış Erkekler, s. 17.

55

- İnsanlara veya topluma.8

Marx, ürün ve üretim faaliyeti üreticiye ait olmadığına göre, kime ait sorusundan hareketle insanın insana yabancılaşmasını saptamıştır:

"Tanrılar değil, doğa değil, yalnızca insanın kendisi, insan üzerindeki yabancı kudret olabilir. (...) Böylece insan (işçi), üretemeyenin üretim ve ürün üzerindeki hâkimiyetini ya-ratmıştır."9

Marx, daha sonraki eserlerinde, genel olarak değindiği ya-bancılaşmayı somutlar ve diğer yabancılaşma görünümlerini be-lirlediği için, ürüne yabancılaşmaya merkezî bir önem verir. Marx, kapitalizmin çürüme döneminde yaşamadı, eşcinselli-ğin bu denli yaygınlaştığını ve sistem tarafından dayatıldığını ve yüceltildiğini görmedi. Yabancılaşmanın görünümlerine bugün bir yenisini daha eklemek gerekiyor. Kapitalizm, insanı maddi üretime yabancılaştırdığı gibi, kendi türünün üretimine de yaban-

8 Karl Marx, Pariser Manuskripte 1844, Reinbek 1966, s.53. Yalçın Küçük, Ay-dınlık’ta yazdığı yazılarda, yabancılaşma teriminin yerine, Fransızca Aliena-tion sözcüğünden hareketle "ötekileşme" sözcüğünün daha yerinde olduğunu söyledi. Öncelikle belirtelim: Yabancılaşma kavramını idealist felsefeye yer-leştiren Hegel olsun, özel mülkiyet temelinde açıklayan Marx olsun, Almanca yazdılar ve Entfremdung terimini kullandılar. Entfremdung sözcüğü, fremd, yani yabancı kökünden türetilmiştir; yabancı haline gelme anlamını taşımaktadır. Bu sözcüğü Türkçemizde karşılayacak en uygun kavram, ya-bancılaşma'dır. İkincisi, yabancılaşmanın çeşitli görünümlerini düşündüğü-müz zaman, ötekileşme teriminin oturmadığı daha iyi anlaşılıyor. İnsanın üre-time yabancılaşması, işe yabancılaşması, ürüne yabancılaşması, topluma ya-bancılaşması ve kendisine yabancılaşması Örnekleri, yabancılaşma teriminin bilimsel ihtiyaca yanıt verdiğini gösteriyor. Oysa "üretime ötekileşme, işe ötekileşme, ürüne ötekileşme, topluma ötekileşme, kendisine ötekileşme" de-nemiyor. Yabancılaşmanın içeriği ve görünümleri düşünüldüğü zaman, öteki-leşme teriminin kullanılmayacağı ve tutmayacağı saptanabilir. 9 Karl Marx, Pariser Manuskripte 1844. s. 60.

56

cılaştırmaktadır. Kendisini üretmeye yabancılaşan insan, hem kendi cinsel varlığına, hem de doğadaki biyolojik eşine, yani karşı cinse yabancılaşıyor. Başka deyişle cinsel aşka yabancılaşıyor.

Cinsel Aşk ve Doğa

Cinsel aşkı tanımlamaya kalkacak kadar cesur değiliz. Ancak aşkın iki unsurunu belirleyebiliriz:

Birincisi, aşk insanın kendi cinsini üretmesiyle ilgilidir. Marx'ın da belirttiği gibi, kadın-erkek ilişkisi doğadan doğan in-sanca ilişkilerdir. 10 Denebilir ki, insanın üreme içgüdüsü, cinsel arzu ve aşkla pekişmiş ve güvenceye kavuşmuştur. Kuşkusuz bu olay, doğaüstü bir iradenin ürünü değildir. Kökleri canlıların in-san öncesi evrim hikâyesine kadar uzanıyor. Üreme için cinsel ilişki eyleminin, canlıların biyolojik varlıklarında, belli kimyasal ve fiziksel süreçlere yol açtığı ve bu süreçlerin canlıların evrim tarihi içinde belli değişimlerden geçtiği açıktır. Bu evrimin doru-ğunda insan türü bulunuyor.

Bilimsel verilere göre, cinsel aşk, insan beyninde ve vücu-dunda belli faaliyet ve dönüşümlerle bağlantılı olarak yaşanıyor. Cinsel aşkın beynin belli bölgelerinde özel bir faaliyete yol açtı-ğı, kandaki ve insan vücudundaki belli hormonları harekete ge-çirdigi, solunum sistemini, kalp atışlarını, kan basıncını vb etki-lediği biliniyor.

Yalnız bilim adamları değil, her insan, cinsel aşk ile insanın fiziksel varlığı, arasındaki ilişkiyi kendi tecrübeleriyle saptamış-tır. Cinsel ilişkinin, beş duyuyla gerçekleştiği açıktır. Dokunma,10 Aktaran Jean Baby, s. 96.

57

görme, koklama, duyma ve tat alma duygularının, insan vücu-dundaki belli maddî oluşum ve değişimleri harekete geçirdiği belirlenmiştir.

Kadın ve erkekte, beyin yarıkürelerinin ve daha başka işlev-lerinin farklı olduğu da kanıtlanmıştır.11 Bu durumda, insanın cinsiyeti ile zihni faaliyeti ve duygulan arasında bir bağlantı ol-duğu kesindir. Cinsiyet, yalnız biyolojik bir özellik değil, biyo-lojik varlıkla bağlantılı olarak zihinsel ve duygusal süreçlerdeki bir özelliktir. Bu durumda zihinsel ve duygusal faaliyetin cinsi-yetten koparılması, ideolojik bir zorlama oluyor.

Cinsel aşk ile insanın fizyolojik varlığı arasındaki ilişki, ters-ten de kanıtlanabilir. Eşcinsellik ile "genetik bozukluklar" ara-sındaki bağlantı bilim adamlarınca saptanmıştır.12

Konuyu uzmanlarına bırakıyoruz. Ancak bu yazı kapsamı içinde vurgulamak istediğimiz olgular şunlardır:

- Cinsel aşkın kökeninde ve temelinde insanın kendi türünü üretmesi vardır.

- Bu üreme faaliyetiyle bağlantılı olan arzu ve duygular, can-lıların milyarlarca yıllık ve insan türünün milyonlarca yıllık ev-rimi sonunda oluşan fizyolojik ve kimyasal süreçlerdir. İnsan, bu süreçleri ve duyguları, kadın ve erkek olarak, kendi cinsinin özellikleriyle yaşar.

Karşı cinse beslenen cinsel duyguların üreme ile bağlantısı, insanın evrimiyle sınırlarsak, en azından birkaç milyon yıllık bir geçmişe dayanmaktadır. Ve bu evrim sonucu, insan fizyolojisinde belli özellikler ve süreçler oluşmuştur. Aşk ile üreme arasındaki bu bağa, aşk ile insan doğası veya aşk ile cinslerin doğası arasın-

11 Mondimore, s. 118 ve 201; "Erkek ve kadın beyinleri arasında büyük farklar var!". Cumhuriyet Bilini ve Teknik, 19 Haziran 1999.

12 Mondimore, s. 165 vd.

58

daki ilişki olarak da bakabiliriz. Üreme ile cinsel duygular arasın-daki bu bağ fizyolojik olduğu için, toplumsal ve ideolojik neden-lerle zorlandığı zaman, kriz doğmaktadır. Eşcinsellik, bu krizin belirimlerinden biridir.

Cinsel Aşkın Zihinsel ve Duygusal Cephesi

Cinsel aşk, kuşkusuz türün üremesiyle bağlantılıdır, ancak bundan ibaret değildir. Kendi türünü üretmek için fiziksel ilişki, hayvanlarda da var. Ancak insanlar, hayvanlardaki bu ilişkiyi "cinsel aşk" olarak görmüyor.

İnsanlara göre, cinsel aşkta, hayvanlardan farklı ve fazla ola-rak, fiziksel ilişkinin ötesinde, zihinsel ve duygusal bir alışveriş var. Cinsel aşkın ikinci unsuru, bu zihinsel ve duygusal iletişim-dir. En önemlisi, bu iletişim, büyük bir mutluluk kaynağı. Ancak insanlar arasındaki zihinsel ve duygusal alışveriş, cinsel aşkla sı-nırlı değildir. Cinsel aşkı diğer duygusal ve zihinsel iletişim tür-lerinden ayıran, karşı cinsler arasındaki üreme faaliyetiyle bağ-lantısıdır.

Üreme faaliyeti temeli oluşturuyor. Ancak insanın zihinsel ve duygusal varlığı geliştikçe, cinsel aşkın da derinleştiği ve çok daha zengin bir mutluluk kaynağı haline geldiği kesindir.

Şöyle de ifade edebiliriz: Hititler döneminde, bundan üç-dört bin yıl önce yaşayan çobanlar veya tarımcılar arasındaki cinsel aşk ile 20. yüzyıl aydınının aşkını karşılaştıracak olursak, duygu derinliği ve zenginliği açısından büyük fark vardır. Bu nedenle de-rin bir düşünür ve yaratıcı, aynı zamanda duygulu ve tutkulu bir âşıktır. Beyindeki gelişmişlik ve bilinç ile aşk arasında doğru bir orantı bulunur.

59

Aşkın zihinsel ve duygusal boyutu, kuşkusuz toplumsaldır, insanın sınıfı, kültürü, tecrübeleri, zihinsel birikimi ve duygusal gelişimiyle belirlenmiştir. Masallar ve pastoral öyküler ne derse desin, zihinsel birikimi zengin olan bir insanın, aşkı da derin ve zengin duygularla yaşama olanağı fazladır.

Morgan, barbarlar arasında aşk duygusu diye bir şeyin bilin-mediğini belirtiyor. Duygu zenginliği, uygarlığın ve duyarlılaş-manın ürünüdür.13

Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeninde, bar-barlıktan uygarlığa geçiş süreci içinde ortak cinsel aşkın birey-sel aşka doğru gelişmesiyle birlikte insan duygularındaki zen-ginleşmeyi ve arınmayı açıklar.I4

Bilinç ile duygu arasındaki doğru ilişkiyi en iyi açıklayanlar-dan biri de, Caudwell olmuştur:

"Bilinci düşünce, bilinçsizliği duyguyla bir tutmaktan ge-len bir karışıklık vardır. Bu yanlıştır. Her ikisi de bilinçli-dir. Kimsenin bilinçsiz duygulanım ya da etkilenimi olma-dı, olamaz da. Bilinçsiz bellek izlerini bilinçli yapıp onları düşünceye ısıtan, duygunun ta kendisidir. Hepimiz sanatsal ya da coşkusal duygulanım anlarında, bilincimizin üstü-müzde beyaz bir ışık gibi yoğun ve açık yükseldiğini farke-deriz. (...) Duygu ve düşünce birbirlerini yardımlaşarak yükseltirler. İnsanın bîr sümüklüböcekten daha derin bir şe-kilde duygulanmasının nedeni daha çok düşünmesidir. (...) Vahşi danslarının son derece erotik özelliği, bazı izleyicile-rin safça varsaydığı gibi ilkellerin duygularının aşırı uyarı-

13 Lewis Henry Morgan, c. II, s. 289 vd.14 Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, çev. Kenan Somer, Sol

Yayınlan, 3. basım, Ankara, Eylül 1974.

60

labilir olmasından gelmez, tam tersine eksik duyarlılıkları yüzünden, onlarda cinsel tepkiler ancak şiddetli etkiknim-le uyandırılabilir. Oysa ufak bir etki, uygar insanda tetik çe-kercesine duygulanım uyandırmaya yeter. Aynı görüngü, ilkelin acıya duyarsızlığında da belirir. Bu nedenle geldiğimiz yoldan geriye, ilkelliğe, kana, tene döneceksek, yalnız ca daha az ve kaba bir düşünceye değil, daha az ve kaba bir duygu düzeyine, azalmış bir bilince döneceğiz."15

İnsan Zihninin Biyolojik Varlığından Kopmaya Zorlanması

Eşcinsellik, cinsel aşkın iki unsuru arasındaki bağı koparmak-tadır. Eşcinsellikte, insan fizyolojisi ile zihin ve duygu iletişimi arasındaki bağlantı, milyonlarca yıllık geçmişinden kopmaya zorlanmaktadır. Oysa cinsel duygularla beyin, hormonlar, kan dolaşımı arasındaki ilişki, insan evrimi açısından milyonlarca yıllık bir geçmişin ürünüdür. Bu açıdan balonca, eşcinsellik, milyonlarca yıllık biyolojik evrimin inkârı oluyor. Belli toplumsal süreçlerde oluşan belli bir ideolojik konumlanma veya belli toplumsal durumların dayattığı bir insanlık hali, kişiyi insanın biyolojik tarihinden kopmaya zorlamıştır. İnsanın, milyonlarca yıllık fiziksel evriminden, belli toplum sal ve zihinsel dayatmalarla kopması, fiziğin zorlanmadır; fizik ötesi, metafizik bir olaydır.

15 Christopher Caudwell, Ölen Bir Kültür Üzerine İncelemeler, çev. Mehmet Gökçen, Metis Yayınları, 2. basım, İstanbul, Mart 1985, s. 71-74..

61

Oysa insan, doğanın bir parçasıdır. Ve insan, doğada bir cins olarak, kadın veya erkek olarak var olur. Ve insanın kadınlığı ya da erkekliği, tek tek her insanın hayatıyla belirlenmemiştir; in-san türünün hayatıyla belirlidir. Tek tek insanların cinsel varlık-ları ve duygulan, beyinleri, solunum ve kan dolaşım sistemleri, o insanın bireysel tecrübesiyle kendi türünün genel özelliklerin-den ayrılamaz. Ayrılmaya zorlanırsa, insanın fizyolojik, zihinsel ve duygusal varlığının bunalıma girmesi kaçınılmazdır.

Eşcinsellikte, kişinin yaşadığı toplumsal tecrübe, insan türü-nün milyonlarca yıllık doğal evrimiyle karşı karşıya gelmekte-dir. Milyonlarca yıldır erkek olan bir fizyolojik ve genetik sis-tem, diyelim sekiz on yıllık bir tecrübe sonunda, toplumsal veya ideolojik nedenlerle kadın olmaya zorlanmaktadır. Veya milyon-larca yıllık kadın fizyolojisi ve duygusal varlığı, belli toplumsal etkilerle erkek olmaya zorlanmaktadır. Eşcinsellik, ideolojinin doğayı zorlaması oluyor. Temele inersek, eşcinsellik bir toplum-sal ve kültürel durumun doğayı zorlamasıdır.

Oysa karşı cinse duyulan aşk ile doğaya duyulan sevgi ara-sında çok köklü bir bağlantı vardır. İnsanın aşkını, eskiden beri çiçeklerle, akarsularla, çağlayanlarla, yağmurla, rüzgârla veya fırtınayla anlatması, doğa ile aşk arasındaki bağlantının ne kadar yerleşik ve sağlam olduğunu gösterir. Cinsel aşk, kadınlık ve er-keklik olarak da beliren insan doğasından koparıldığı zaman, as-lında insan ile doğa arasındaki ilişki zorlanmaktadır. Somut ola-rak hormonlar zorlanmaktadır. Kan basıncı tersine çevrilmek is-tenmektedir. Beyindeki milyonlarca yıllık faaliyet ve kurumlaş-ma zorlanmaktadır. Beş duyu sisteminin milyonlarca yıllık yer-leşik yapısı zorlanmaktadır.

Bu fizyolojik zorlamanın temelinde, toplumsal zorlamalar vardır.

62

Milyonlarca yıl sınıfsız olarak yaşamış olan insan, sınıflara bölününce, tahakküm ve boyun eğme ilişkisine zorlanmıştır. Bu, insan varlığını derinden etkilemiş ve yabancılaşma dediğimiz ürece yol açmıştır. Eşit olmayan insanlar arasındaki aşk ise, ez-mek, boyun eğmek, teslim almak, burnunu sürtmek, kapris, naz, aldatmak gibi eylemlerle iç içe geçmiştir. Nitekim erkek erkeğe cinsel ilişkinin yüz yüze gelmekten korkan, ezmeye, köleleştir-meye yönelik karakteri saptanmıştır.

63

VI. EŞCİNSELLİK MUTSUZLUK KAYNAĞI

Özgürlüğe Yıkım: Eşcinselliğe Hayat

- Sınıfsal eşitsizlik, baskı ve sömürü.- Cinsler arası eşitsizlik, kadının köleleşmesi ve aşağılanma-

sı.- İnsanın kendine ve biyolojik eşine yabancılaşması.- Toplumsal çöküntü ve kaos dönemlerinde insanın sersemle-

mesi ve dengesini yitirmesi.Eşcinselliğin toplumsal kaynakları bunlar.İnsanlığın ezeli özlemlerine yapılan saldırılar, eşcinselliğin

de yolunu açıyor.Bunca fenalık ve mutsuzlukla birlikte boy veren eşcinsellik,

nasıl oluyor da mutluluk kaynağı olarak gösterilebiliyorİnsanın özgürlük mücadelesi, sınıfsal ve cinsel eşitsizlikleri

ortadan kaldırma ve doğa ile insan arasındaki uyumu sağlama mücadelesidir.

Özgürlüğe yıkım getiren her şey, eşcinselliğe hayat veriyor.O zaman nasıl olur da eşcinselliğin bir özgürlük olduğu ileri

sürülebilir?

64

Cinsel Kölenin "Mutluluğu"

Yunan soylularının kucaklarına atılan genç delikanlıların, Roma imparatorlarının koyunlarına sokulan köle oğlanların, pa-dişahların eğlencesi olan oğlanların, kuytularda zorla ırzlarına geçilen sokak çocuklarının "özgürlüğünden" söz etmek kadar korkunç bir aldatma ve ikiyüzlülük var mıdır?

Ezen ve çöken sistemin efendileri bu eşcinsel ilişkilere girer-ken, acaba özgürler mi? Onlar da tahakküm, baskı ve şiddet uy-gularken insanlıktan çıkan zavallılar durumuna düşmüyorlar mı? Sistem, onları da eşcinselliğe yuvarlamış değil midir? "Fantezi" olduğu söylenen bütün bu davranışlar, korkunç bir yabancılaş-manın pençesindeki insanların bozgun içinde itildikleri bir in-sanlık hali değil midir?

Tarihin tanıklığı bir yana, herkesin örneklerine bakarak yap-tığı gözlemler de, eşcinselliğin büyük acıların ve mutsuzlukların kaynağı olduğunu göstermiyor mu?

Bulunamayan İç Barış

Görülen odur ki eşcinseller, toplumumuzdaki yabancılaşma-yı, yalnızlaşmayı, bireycileşmeyi, yırtıcılığı, gerginlikleri huzur-suzlukları, herkesten birkaç kat daha ağır yaşamaktadırlar. Bu ıstırapları, yalnız toplumdan dışlanma ve aşağılanmayla a-çıklamak çok aldatıcıdır. Bir yabancılaşma ve kişisel bozgun du-rumu olan eşcinselliğin yarattığı gerginlikleri, kendilerine çok güvenen kimi sanatçılar ve entelektüeller dahi, aşabilmiş değil-lerdir. 65

Toplumsal barış yanında insanın iç barışı ve dinginliği, mutlu-luk için olmazsa olmaz koşuldur. Eşcinsel, kendisinden hoşnut ve huzurlu değildir. İntiharların, eşcinseller arasında yaygın olması anlamlıdır. Bu açıdan eşcinsel, toplumun yaşadığı büyük buna-lımları en aşırı yaşayan bir toplumsal kurbandır. Onlar, toplumsal eşitsizliklerin ve yabancılaşmanın yükünü şu veya bu nedenle en çok çeken ve bu ağırlığın altında en çok ezilen insanlardır. Hal böyle olunca, sistemin ideolog ve sanatçılarının eşcinsel-liği özendiren ideolojik faaliyetleri de yerli yerine oturuyor.

Yabancılaşmadan Kurtulmuş Eşitlerin Aşkı

Eşcinsellik, eşitliğe aykırı süreçlerin ürünüdür.Yine eşcinsellik, yukarıda kanıtlarıyla gösterildiği gibi, öz-

gürlüğe aykırı süreçlerin ürünüdür.Oysa cinsel aşk, ancak eşit ve özgürler arasında, bilinçle, bü-

tün zihinsel derinliği ve duygu zenginliğiyle yaşanabilir.İmparator Neron ile kölesi arasında derin bir aşk olamaz.İlk eşcinsellik deneyimini düştüğü sokakta tecavüze uğraya-

rak yaşamış insan da yaralanmıştır; incinmiştir. Bütün deneyim-ler, en sonunda o ilk deneyimin tekrarıdır.

İnsanlığın üç büyük davası vardır: Eşitlik, özgürlük ve barış.Sınıflara bölünmüş ve cinsler arası eşitsizliğin hüküm sürdü-

ğü toplum, ancak sınıflar ve cinsler arası eşitlikle yabancılaşma-dan kurtulur ve barışa da kavuşur. Bu barış, hem toplum içinde-ki barıştır, hem de insanın iç dünyasındaki barıştır, kendinden hoşnut olmaktır. Toplum içindeki farklılıkların yarattığı kavga, eşcinselin iç dünyasına daha da şiddetle yansımaktadır.

66

Sınıfsız toplum, eşitlik ve özgürlüğün zeminini yaratmak yanında, insan ile doğa arasında bozulan dengeyi kurmak yoluyla da, gerçek cinsel aşkın ortamını getirecektir.

İnsanoğlu, özel çıkar ve bireysel kâr sistemini ortadan kaldı-rarak, insanın biyolojik varlığı ile zihinsel-duygusal varlığı ara-sındaki milyonlarca yıllık dengeyi, bu kez daha üst düzeyde ye-niden kuracaktır.

Bu, boş bir hayal değildir. İnsanlık tarihine ve günümüz top-lumuna bakarsak, en derin ve en güzel aşkların, bireysel çıkar-dan arınmış derin düşünceli ve eşitler arasında yaşandığını görü-rüz. Sınıfsız bir dünya özlemi ve her tür eşitliği özümlemek uç-suz bucaksız duygu zenginliğinin de koşuludur. Herkes, sınıfsız toplum insanını daha bugünden kendi kişiliğinde yaratarak, bü-yük sevdaların ve eşsiz mutlulukların insanı olabilir.

67

VII. ELEŞTİRİLER VE YANITLARI

Eleştiri Yazıları

Eşcinselliğin toplumsal ve ideolojik kaynaklarına ilişkin gö-rüşlerim, 3-6 Şubat 1999 günlü Cumhuriyet gazetelerinde ya-yımlandıktan sonra eleştirildi. Basında görebildiğim yanıtlar şunlardı:

- "Eşcinsel sivil örgütlerinin yanıtı", Cumhuriyet, 9-11 Şubat 1999.

- Mustafa Konur, "Perinçek neyin ürünü", Radikal İki, 14 Şu-bat 1999.

- Yüce Yöney-Ahu Erkıvanç, "İP 'belden aşağı' indi", Aktüel, sayı 397, 25 Şubat-3 Mart 1999.

Eleştirilere Yanıtlar

Bu yazılarda öne sürülen eleştiri ve görüşleri 11 maddede topladık. Yanıtlarıyla birlikte sıralıyoruz. Aslında eleştirilerin yanıtları yazıdizisinde vardı ve elinizdeki kitapta da bulunuyor. Tekrar etmek pahasına da olsa, birer cümleyle yeniden hatırlatı-yoruz:

68

Eleştiri l. Perinçek, geleneksel ahlakçı yaklaşımı paylaşıyor.Yanıt 1. Çalışmamda konunun ahlakî boyutu tartışılmamıştır.

Sorun yalnız ve yalnız toplumsal ve ideolojik açıdan incelenmiş-tir. Olsa olsa eşcinselliğe pirim veren geleneksel ve postmodern ahlakın toplumsal temeli ve ideolojik düzlemdeki yeri açıklan-mıştır. Dolaylı olarak çıkarılabilecek bu açıklama, nesneldir; herhangi bir değer yargısı içermemektedir.

Eleştiri 2. Eşcinsellik bir hastalık değildir.Yanıt 2. Çalışma, kendi sınırını "Giriş" bölümünde açık ve

kesin ifadelerle belirlemişti; eşcinselliğin biyolojik, genetik, tıb-bî ve psikiyatrik kökenleri ilgimizin ve bilgimizin dışındadır. Belirtilen tezlerin, toplumsal ve ideolojik-kültürel kökenli eşcin-selliği açıkladığı özellikle vurgulanmıştır.

Eleştiri 3. Eşcinsellik, eski toplumlarda yalnız hâkim sınıflar içinde ortaya çıkmamıştır; Kaliforniya ve Arizona'da yaşayan Kı-zılderililer ve Orta Avustralya'da yaşayan Arandalar arasında da, kısacası insanın olduğu her ortamda şu ya da bu şekilde gö-rülmektedir.

Yanıt 3. Eşcinselliğin şurda veya burda, "görülmesi" ile top-lumsal ve kültürel temelde kurumlaşması farklıdır. Bütün insan-lık tarihi incelendiği zaman, bugün eşcinsel diye anılan ilişkilerin meta ekonomisinin derinleştiği sınıflı toplumların hâkim ideoloji ve kültüründe kurumlaştığı ve ahlaken de kabul gördüğü saptaya-bilmektedir.

Eleştiri 4. Eşcinsellik, bireysel ve psikiyatrik bir olaydan öte sosyal bir gerçekliktir.

Yanıt 4. Bizim çalışmamız da, eşcinselliğin "bireysel ve psiki-yatrik bir olaydan öte" sosyal bir gerçeklik olmasıyla ilgilenmek-te ve bu "sosyal gerçekliğin" tarihsel-toplumsal temelini açıkla-maktadır.

69

Eleştiri 5. Eşcinsellik, feminizm, barış, çevre re etnik azınlık hareketlerinden oluşan Yeni Toplumsal Hareket, sınıf mücadelesi ve ulusal kurtuluşçuluk ekseninde var olan eski sistem karşıtı harekete karşı mücadele içinde şekillendi.

Yanıt 5. Doğrudur, Yeni Solcuların üzerinde düşünmeleri ge-reken de budur zaten. Bağlandıkları hareket, emperyalizmin merkezlerinde üretilmiştir. Yeni Solculuk, emperyalizmi yıkma birikimini taşıyan emekçi sınıflara ve ulusal kurtuluş hareketle-rine karşı mevzilendirilmiştir.

Eleştiri 6. Eşcinselliği de kapsayan Yeni Toplumsal Hareket, parti örgütlenmesini ve politik iktidarı ele geçirme perspektifini bilinçli olarak reddetti. Yeni Solculuk, aynı zamanda, parti örgüt-lenmesine, bürokrasiye ve hiyerarşiye başkaldırı olarak gelişti.

Yanıt 6. Aynen katılıyoruz. Böyle olduğu içindir ki, "Yeni Toplumsal Hareket", sistem tarafından piyasaya sürülmüş ve desteklenmiştir, iktidar amacını, partileşmeyi, hiyerarşi ve disip-lini reddeden her hareket, kaçınılmaz olarak sistemin kuvvetleri içinde yer alır ve sisteme hizmet eder.

Eleştiri 7. Yeni Toplumsal Hareketler, Türkiye'de asıl yansı-masını 80'li yıllarda bularak ortaya çıkmaya başlamıştır; 80 darbesiyle birlikte bütün toplumsal hareketlerin bastırıldığı bir dönemde, hem hayatın içinde hem de akademik ve düşünsel alanda büyük tartışmaları beraberinde getirmiştir.

Yanıt 7. Ekleyecek bir şey yok. Yeni Solculuğun, 12 Eylül koşullarında, emekçi hareketinin ve ulusal kurtul usçuluğun bas-tırıldığı bir ortamda boy vermiş olduğu açıkça itiraf edilmekte-dir. Eşcinselliğin Rusya'da Yeltsin döneminde hızla geliştiğini belirtmeleri de, aynı itirafın dünya haritası boyutuna yayılması değil midir? "Yeni Toplumsal Hareket'in, emperyalist güdümlü karakteri ve işlevi, dünyanın her yerinde kendini göstermektedir.

Eleştiri 8. Yalnız Türkiye'de değil, bütün dünyada mevcut dengeler ve egemen düşünceler, 80'li yıllarda sarsılmıştır.

Yanıt 8. Bu dönemde sarsılan, burjuva ve emekçi sınıfların devrimciliğidir. Dengelerin emperyalizmden yana değiştiği bir süreçte neoliberalizmin saldırıya geçmesiyle birlikte, sistem kendi "muhaliflerini" de üretmiş ve piyasaya salmıştır. Eşcinsel-liğin böyle bir ortamda moda haline gelmesi, anlamlı değil mi?

Eleştiri 9. Çocuk, gerçekten de cinsel istismar ve sömürüye uğramaktadır. 12-14 yaşındaki çocukları evlendirebilen bir kültü-rün, aynı yaştaki çocuğun kendi cinsinden biriyle ilişki kurmasını hoşgörmemesi, ikiyüzlülüktür. Yaşına bakılmaksızın kendi cinsel-liğini araştırmak ve geliştirmek, her bireyin hakkıdır (Bu görüş, sokak çocuklarına tecavüzle ilgili tezlerimize yanıt olarak ileri sürülmektedir).

Yanıt 9. Tam da bunu söylüyorduk, 12-14 yaşındaki çocukların duvar diplerinde cinsel tecavüze uğraması, "kendi cinselliğini araştırmak ve geliştirmek" diye açıklanmakta ve "bireyin hakkı" kapsamı içine alınmaktadır. Eleştiricilerimiz, burada da, sistemin cinsel şiddetini savunmaktan öte bir açıklama getirmiyorlar. Böy-lece sokak çocuklarına tecavüzün bile meşrulaştırıldığı görülüyor. Feodal sistem, kadın cinsini köle olarak gördüğü için 12-14 yaşın-daki çocuğu iradesini hiçe sayarak cariye haline getiriyor. Buna göndermede bulunarak, 10-12 yaşındaki çocuğun zorla eşcinsel ilişkiye sokulmasını, "kendi cinselliğini araştırmak ve geliştir-mek" diye yorumlamak ne anlama gelmektedir?

Eleştiri 10. Perinçek, insan cinselliğini ancak belden aşağıda olup bitenlerle algılayabiliyor; insan ile hayvanın cinselliğini bir tutuyor; kültürel ve insana özgü duygusal boyutu anmıyor (Radi-kal İki).

70 71

Yanıt 10. İncelememizin "Cinsel aşkın zihinsel ve duygusal cephesi" başlıklı bölümü, "insan cinselliğini ancak belden aşağı-da olup bitenlerle algılayabilen; insan ile hayvanın cinselliğini bir tutan" görüşleri çürütmektedir. Dahası, köleci ve feodal top-lumların hâkim sınıfları içinde kurumlaşan eşcinsel ilişkiler, ay-nı zamanda "zihinsel ve duygusal denklik" ile açıklanmaktadır.

Eleştiri II. Perinçek, bu yazı dizisini ÖDP'yi vurmak için ya-yımlamıştır (Radikal İki ve Aktüel)

Yanıt 11. Görüşlerimizin yazıya dökülmesinin tek nedeni, emperyalizmin merkezlerinden gelen ideolojik-kültürel saldırıyı sergilemekti. Neoliberal kültüre karşı ideolojik mücadele, kaçı-nılmaz olarak neosolculuğu da kapsamaktadır. ÖDP'nin yara al-ması, bulunduğu konumla ilgilidir.

ÖDP'yi "eşcinselliğe doğrudan gönderme yapan resimlerle" simgeleyen, Doğu Perinçek değildir. Bu resimler, ÖDP kuruldu-ğu zaman, bizi "belden aşağı inmekle" suçlayan Aktüel dergisin-de yayımlanmıştı (1-7 Şubat 1996). Aktüel, o resimlerle ÖDP'nin toplumdaki izdüşümünü saptıyordu. Esasen ÖDP'nin de bundan bir şikâyeti olmamış, tam tersine bu çizgiyi toplumun önünde sa-vunmuştur. Bu nedenle ÖDP'nin Kimliği adlı kitabımın kapağı-na Aktüelde, yayımlanan ÖDP canlandırmasını aldım. Kaldı ki, benim aldığım bölüm, resmin "belden aşağı" figürleri değil, eli-ne anarşizm bayrağı verilerek ÖDP'ye benzetilen Fransız İhtila-li'ndeki kadın simgesidir.

Neoliberal İdeolojik Saldırıyla Cepheden Mücadele

Neoliberal kültürün hangi boyutlara vardığını anlamak için, Batı toplumlarını izlemek gerekiyor. İsviçre'de devletin yaptırdığı araştırmalarda, ensest ilişkinin (anneyle, babayla, çocukla ve kardeşle cinsel ilişki) yüzde 10'a vardığı saptanıyordu. Buna bağlı olarak, Avrupa'da eşcinsellikten sonra ensest ilişki de savu-nulmaya ve övülmeye başladı. Birkaç yıl önce arkadaşlarıma, Avrupa merkezli bu görüşlerin yakında Türkiye'de de ortaya çı-kacağını söylemiştim. Neoliberalizmin en cesur yazarlarından Gülay Göktürk, beni mahcup etmedi. Tempo dergisine konuşan Gülay Göktürk, gazetelerde de iftiharla yayımlattığı demecinde şöyle diyor:

"...Ben ensest (aile içi cinsel ilişki) takıntılarımı atamamış bir insanım. Toplumun genelindeki o ensestle ilişkili takıntıların hepsi bende vardır. Oysa ben ensestin takıntıdan başka bir şey olmadığını, beyin olarak düşünen bir insanım. Bu, güçlü bir ensest duygusu yaşamamı engellemiyor. Yani yıkamadığım bir nokta."1

Emperyalist güdümlü "özgürlük" mücadelesinin, en son gelip dayandığı duvar, ensest ilişki takıntısından kurtulmak oluyor, Elhak, bu duvarı da yıkacak birikim ve cesaretleri vardır.

Kültür ve ideoloji düzleminde eşcinselliği ve ensest ilişkileri yayma, bunları "özgürlük" olarak tanımlama, günümüzde neolibe-ral ideolojik saldırının başlıca temalarından biridir. Yazımıza yöneltilen eleştirilerde, "Yeni Toplumsal Harekelin cinsiyet, kuşak, etnik kimlik ve cinsellik talepleriyle ortaya çıktığı belirtili-

1 Aydınlık, 6 Şubat 2000; Tempo, 27 Ocak–2 Şubat 2000, sayı 4, s. 31: Hürriyet, 30 Ocak 2000.

72 73

yor. Özelleştirme, tarımı çökertme, işçi kıyımı, sendikasızlaştır-ma programıyla, bütün bir halkın en temel özgürlüklerini yıkıma uğratan emperyalizm, "özgürlükleri" eşcinselliğe, ensest ilişkiye, etnik ve mezhepsel ayrımcılığa indirgemektedir. Cinsleri, kuşak-ları, etnik grupları, ırkları birbirine kışkırtan Yeni Solun neye hizmet ettiğini Kosova'da, Çeçenistan'da, Kuzey Irak'ta, Bosna-Hersek'te, Hırvatistan'da, Afganistan'da, Hindistan'da, Kafkas-larda ve Türkiye'de görüyoruz.

Bu yeni "özgürlük" listesinin en kahraman savunucularının Turgut Özal hayranı döneklerden çıkması rastlantı değildir. Me-selenin püf noktası da buradadır.

Emek ve ulusal kurtuluş eksenine oturan toplumsal hareket ile eşcinsellik, ensest özgürlüğü, etnik ve mezhepsel ayrımcılık temelinde kışkırtılan sistem güdümlü hareket arasındaki müca-dele, Türkiye deneyimi de göstermiştir ki, emperyalizm ile Tür-kiye halkı arasındaki mücadelenin bir parçasıdır.

ABD ve Avrupa'nın Yeni Sevr projesi, ulusal devleti ve Cum-huriyet Devrimini çökertme hareketini her cephede çok yönlü bir saldırıyla yürütüyor. Kaosa ve köleleşmeye itilen bir toplum-da, yükselen değerler içinde ensest ve eşcinsel ilişkilerin vb yer aldığını bütün dünyada görüyoruz. Burada hiç kimsenin "cinsel kimliğini" ve "cinsel tercih özgürlüğünü" suçluyor değiliz. Çün-kü sorunun kaynağında, bireysel sorumluluk, hastalık ve suç kapsamı içinde açıklanamayacak bir toplumsal ve kültürel ze-min bulunuyor. Bizim bu çalışmayla yaptığımız iş, hâkim em-peryalist sistemin, devrimci demokratik kültüre, daha doğrusu insanlığa karşı yürüttüğü saldırının hangi tarihsel mirasa dayan-dığını ve bugün hangi toplumsal-sınıfsal süreçlerden beslendiğini saptamak ve tahlil etmektir.

74

KAYNAKÇA

ACALOGLU, Arif: "Türk mitolojisinde eskatoloji, toplum ve etik değerler", Papirüs, Ocak 1999, sayı 23, s.20 vd.

ARON, Claude: Biseksüellik ve Doğanın Düzeni, çev. Nermin Acar, Sarmal Yayınevi, İstanbul, Eylül 1999.

ARSLAN, Tunca: "'Kimlik' ararken kaybolmak", Papirüs, Nisan 2000, sayı 38.

ARSLAN, Tunca: "Sistemin sövdüğü ve sevdiği çocuğu: Eşcin-sellik", Papirüs, Ocak 1999, sayı 23, s.9 vd.

BABY, Jean: Özlenen Dünya, çev. Celal Cem, Arena Yayıncılık, İstanbul, Ocak 1994.

BAŞDEMİR, Kürşat: Eski Anadolu, Kaynak Yayınlan, İstanbul.Nisan 1999.

BERNAL, Martin: Kara Atena, Kaynak Yayınları, İstanbul, Haziran 1998.

CAUDWELLE, Christopher: Ölen Bir Kültür Üzerine İncele-meler, c. I-II, çev. Mehmet Gökçen, Metis Yayınlan. 2. ba-sım, ı. basım, İstanbul, Mart 1985; Mayıs 1983.

CUMHURİYET BİLİM TEKNİK: "4000 Yıllık Bilim Tarihinde Kadın", 3 Nisan 1999, sayı 628, s.2 vd.

DUBY George: Erkek Ortaçağ, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ay-rıntı Yayınları, İstanbul, Eylül 1991.

75

ENGELS, Friedrich: Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Köke-ni, çev. Kenan Somer, Sol Yayınları, 3. basım, Ankara Eylül 1974.

ERGİN. Muharrem: Dede Korkut Kitabı, I, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1994.

EYÜBOGLU, İsmet Zeki: Divan Şiirinde Sapık Sevgi, Broy Ya-yınları, gözden geçirilmiş genişletilmiş 2. basım, İstanbul Aralık 1991.

Geschichte der Philosophie, Bd. I. VEB Deutscher Verlag der Wissenschaften, Berlin 1960.

GÖKALP, Ziya: Türkçülüğün Esasları, Varlık Yayınları, 3. ba-sım, İstanbul, Eylül 1958.

GÖKYAY, Orhan Saik: Bugünkü Dille Dede Korkut, Remzi Ki-tabevi, İstanbul 1963.

GRIMAL, Pierre: Mitoloji Sözlüğü, çev. Sevgi Tamgüç, Sosyal Yayınlar, İstanbul 1997.

HADJINICOLAOU, Nicos: Sanat Tarihi ve Sınıf Mücadelesi, çev. Halim Spatar, Kaynak Yayınları, 2. basım, İstanbul, Mart 1998.

HALİKARNAS BALIKÇISI: Anadolu Efsaneleri, Bilgi Yayıne-vi, 4. basım, Ankara, Ağustos 1983.

HALİKARNAS BALIKÇISI: Anadolu Tanrıları, Bilgi Yayıne-vi, 4. basım, Ankara, Eylül 1983.

HAVEMANN, Robert: Morgen, R. Piper Co Verlag, München 1980.

HAVEMANN. Robert: Yarın, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1990.HEREDOT Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, Kanaat Kitabevi, İs-

tanbul 1943, c. l.

76

HERMARY-VIEILLE, Catherine: Gecelerin Veziri; Hüseyin Boysan, Sungur Yayınları, İstanbul 1983.İLHAN, Attilâ: Hangi Seks, Bilgi Yayınevi, 3. basım, Ankara. Ma-

yıs 1997.İLHAN, Attilâ: Yanlış Kadınlar Yanlış Erkekler, Bilgi Yayınevi,

2. basım, Ankara, Haziran 1993.KALİNİN, M.İ.: Devrimci Eğitim Devrimci Ahlâk, çev. Hüseyin

Aykol, Ser Yayınları, 3. basım, İstanbul, Temmuz 1979.KALİNİN, M.İ.: Über kommunistisehe Erziehung, Verlag Roter

Morgen GmbH, Dortmund, Dezember 1977.Kitabı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit (Tevrat ve İncil), Kitabı Mu-

kaddes Şirketi Yayını, İstanbul 1981.KOFLER, Leo: Perspektiven des revolutionaeren Humanismus,

Rowohlt Taschenbuch Verlag, Hamburg, Dezember 1968.KORKMAZ, Ayhan: "Eşcinsellik Âdetleri", Bilim ve Ütopya.

Aralık 1997, sayı 42, s.53 vd.KÖPRÜLÜZADE, Mehmet Fuad: Servetifünun, sayı 43, s.438.LENIN, VI.: Kadınların Kurtuluşu, çev. Ertuğrul Yemenoğlu,

Günce Yayınları, İstanbul, Mayıs 1975.MARRIOT, Allice-RACHLIN, Carol: Kızılderili Mitolojisi, çev.

Ünsal Özümlü, İmge Kitabevi, 2. basım, İstanbul, Mayıs 1995.

MARX, Karl: Pariser Manuskripte 1844, Reinbek 1966.MARX, Karl-ENGELS, Friedrich: Alman İdeolojisi, çev. Sela-

hattin Hilav, Sosyal Yayınlar, İstanbul 1968.MARX, Karl-ENGELS, Friedrich: Werke, Band 20, Berlin

1978.MARX-ENGELS-LENİN: Kadın ve Aile, çev. Öner Ünalan, Sol

Yayınları, Ankara, Haziran 1979.

77

MARX, K.-ENGELS, F-LENİN, V.İ.-STALİN, J.: Kadın ve Marksizm, çev. Ö. Ufuk, Öncü Kitabevi.

MONDIMORE, Francis Mark: Eşcinselliğin Doğal Tarihi, çev. Berna Kılınçer, Sarmal Yayınevi, İstanbul, Kasım 1999.

MORGAN, Henry Lewis: Eski Toplum, çev. Unsal Oskay, Payel Yayınları, İstanbul, Haziran 1987; Şubat 1994, c.I ve n.

NECDET, Ahmet: Bugünün Diliyle Divan Şiiri Antolojisi, Adam Yayınları, İstanbul, Mart 1995.

ÖGEL, Bahaeddin; Türk Mitolojisi, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurum Yayınları, Ankara 1993, 1995, c.I ve II.

POMEROY, Sarah B.: Frauenleben im klasischen Altertum, Al-fred Kröner Verlag, Stuttgart 1985.

RUFFIE, Jaques: Cinsellik ve Ölüm, çev. Nermin Acar, Sarmal Yayınlan, İstanbul, Mart 1999.

SELSAM, Howard: Etik, Yeni Değerler ve Özgürlük, çev. Yük-sel Demirekler, Yaba Yayınları, Ankara, Nisan 1995.

SİNANOĞLU, Nüzhet Haşim: Grek ve Romen Mitolojisi, Kay-nak Yayınları, 2. basım, İstanbul, Aralık 1999.

STROTMAN, Peter: Vorvvort, in: Zur Kritik der Sovjetökono-mie, Verlag Klaus Wagenbach, Berlin 1972.

TUGARİNOW, W.R: Über die Werte des Lebens und der Kül-tür, Übersetzung F. Radtke, VEB Deutscher Verlag der Wis-senschaften, Berlin 1962.

ULUÇAY, Çağatay: Harem, AKDTYK Türk Tarih Kurumu Ya-yınlan, 2. basım, Ankara 1985, c.II.

YILDIZ, Naciye: Manas Destanı (W. Radlof) ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tahliller, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yük-sek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995.

78

KAYNAK YAYINLARI

Doğu Perinçek'in Kitapları●Bozkurt Efsaneleri ve Gerçek (Geliştirilmiş 4. Basım)●Kıvılcımlı'nın Burjuva Ordu ve Devlet Teorisinin Eleştirisi(Aydınlık Yayınları, 1975)

●Osmanlı'dan Bugüne Toplum ve Devlet●Kemalist Devrim 1/ Teorik Çerçeve●Kemalist Devrim 2/ Din ve Allah●Kemalist Devrim 3/ Altı Ok●Kemalist Devrim 4/ Kurtuluş Savaşı'nda Kürt Politikası●Anayasa ve Partiler Rejimi●Lenin S talin Mao'nun Türkiye Yazıları●Türk Sorunu●Abdullah Ocalan ile Görüşme●Stalin'den Gorbaçov'a●Parti ve Sanat (Geliştirilmiş 2. basım)●Aydın ve Kültür●Avrasya Seçeneği (Genişletilmiş 2. basım)●Çiller Özel Örgütü●ÖDP'nin Kimliği●Bir Devlet Operasyonu●28 Şubat ve Ordu●Eşcinsellik ve Yabancılaşma●Memidik Kaptan'a Masallar