ergonomi.pps

Ergonomi

• Konunun genel amacı– Katılımcıların, ergonomi ve iş fizyolojisi konusunda temel

kavramları bilmelerini ve işyerinde ergonomik düzenlemeler ve çalışma ortamı tasarımları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.

• Öğrenme Hedefleri– Ergonomiyi ve temel kavramlarını tanımlar.– Ergonomik risklerin etkilerini belirler.– Ergonomik risklerin önlenmesinde yapılacak çalışmaları açıklar.

• Konunun alt başlıkları– Çalışma yaşamı ve ergonomi fizyolojisi ve biyomekanik

Antropometri ve çalışma ortamı tasarımı– Bilgi teknolojisine dayalı ergonomik düzenlemeler– Güvenlik tekniğine dayalı ergonomik düzenlemeler– Ofis ergonomisi– İlgili mevzuat

Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi

ERGONOMİ


Program

• Ergonomi nedir?

• İşyerindeki uygulamalar nelerdir?

• Birikimsel zedelenme hastalıkları nelerdir (CTDs)?

• Bu açıdan etkinlikler nelerdir?

• Ne yapabilirsiniz.


What is Ergonomics?

İşi kişiye uydurur

“Çalışma kurallarınıbelirler”

Çalışma koşullarını rahatlatır

Eşyaları kullanıcı

dostu yapar


Ergonominin uygulamaları

Ev ve dinlenme

Hizmet Büro

Manufacturing

İmalat


Güvenlilik, kalite ve etkililik


Ergonomi biliminin amaçları:

1. İnsanlar tarafından kullanılan araç gereç ve düzeneklerin kullanım etkinliğinin artırılması2. Günlük hayatta karşılaşılan insan kullanımına ve etkileşimine açık olan her şeyin insana uygun tasarımıyla:a. İnsan performansının artmasıb. İnsan güvenliğinin sağlanması c. İnsan sağlığının korunması ve iyileştirilmesi d. İnsan mutluluğunun ve doyumunun sağlanması amaçlanır.

Prof.Dr. Ö. Faruk TEKBAŞ Ergonomi 9

Üretim sistemleri tasarımlarında ve işletimindeergonomik faktörler dikkate alınmazsa;

Verim azalır

Kayıp zamanlar artar

Devamsızlıklar ve işten ayrılmalar artar

İşle ilgili hatalar artar

İş kalitesi düşer

Çalışanların fiziksel ve psikolojik sorunları artar

İş kazaları – Meslek Hastalıkları artar

Ergonomi; insan kullanımına yönelik tasarım, çalışma ve yaşama koşullarının optimal hale getirilmesi çalışmalarının tümüdür.

çevre – insan etkileşimi olarak tanımlanabilir.

Latincede;“Ergon= Çalışma, Nomikos = Yasa”

Ergonomi= Çalışma yasası (Kuralları)

Önce vücudumuzu tanıyalım

Hücreler Dokular Organlar Sistemler

Dokunma –duyu sistemi:Deri (örtü sistemi)

İskelet- kas sistemi (hareket sistemi)

Solunum sistemi

Kalp dolaşım sistemi

Sindirim sistemi

Boşaltım sistemi

Sinir sistemi

İç salgı sistemi (endokrin)

Üreme sistemi

Bu sistemler bir bütün içinde çalışırlar ama

İskelet sistemi

Kalp dolaşım sistemi

Solunum sistemi

Sinir sistemi çalışma sırasında ön plana çıkar.

İnsan vücudu dinamik bir yapıya sahiptir.

Yaş ve çevre koşulları ile değişim içindedir.

Zamanla kas gücü azalır,

Görme yeteneği azalır,

İşitme yeteneği azalır.

Önce vücudumuzu tanıyalım

ERGONOMİNİN AMACI:

mobilyalar, el araçları,ekipmanlar,

işin gereklilikleriişyeri çevresi

........

insan ölçüleri,yeteneklerikısıtlılıklarıbeklentileri

.........

Temel ilke: Uyumluluk

Çevreye müdahele et İnsanı gözlemle


Statik Çalışma Anında Vücutta Meydana Gelebilen Arızalar

Statik Çalışmaya Örnekler Meydana Gelen Şikayetler

Sürekli ayakta durma Ayak ve bacak ağrıları, varisler

Aralıksız sandalyede oturma Sırt ve boyun ağrıları

Oturma yerinin arkalığının yüksek olması durumu

Diz, alt ve üst baldır, ayak ağrıları

Öne doğru eğilme halinde Omurlar arası ağrılar ve omuz deformasyonu

Yana doğru omuz hareketli çalışma Omuz ve üst kol ağrıları

Başı devamlı olarak aşırı derecede öne eğimli çalışma

Sırt, boyun ağrıları, boyun omurlarında aşınma

Herhangi araç ve gerecin uygun olmayan şekillerde tutulması

Parmak, bilek ağrıları ve mafsal iltihapları

15

Kullanıcıya uygun olmalı

Kullanımı kolay olmalı Rahatlığı

arttırmalı

Performansı arttırmalı

Hız

Sağlığı korumalı

ERGONOMİK TASARIM

Güvenlik

Doğruluk, kesinlik, hassasiyet

• Bu amaç(lar)a ulaşmak için ergonomi bilimi birçok bilimle iç içe çalışmak zorundadır.

• Multidisipliner bir bilimdir.

ERGONOMİYİ OLUŞTURAN BAŞLICA BİLİMLER• Antropometri • Fizyoloji ve • Biyomekaniktir.

Diğer katkıda bulunan bilimler:• Fizyoloji, biyoloji• Fizik• Psikoloji• Enformasyon bilimleri• Adli tıp• İstatistik• İşletme yöntemleri• Tasarım• Yönetim• İş psikolojisi• Sosyoloji• Mühendislik sistemleri

Antropometri

• İnsan vücut ölçülerinin istatistiksel karakteristikleri ile ilgilenir.

• Antropometrik veriler elbise mobilya, makine, el aletleri ve tezgah dizaynı için çok önemli bilgiler sağlar.

Ant

ropo

met

ri

Algısal-Bilişsel Ergonomi:CognitcOİTİVEive Ergonomi (Cognitive-Ergonomi)

• Asıl çalışma alanı gösterge dizaynıdır.• Hata olasılığını en aza indirmek hedeflenir. • Kumanda, kontrol düğmeleri, uyarı zilleri,

sinyaller, joystickler, direksiyon ve araç-uçak göstergeleri

Ergonomi bilimi insan çevresindeki streslerle ilgilenir. Bu stres çoğunlukla işyerlerindedir.

İş Fizyolojisi:

İşin gerekliliklerine kas iskelet sisteminin, solunum sisteminin ve Kalp-damar sisteminin yanıtı ne olacaktır? sorusuyla ilgilenir.

Biyomekanik:• İnsan dokularının özellikleri ve mekanik

streslere dokuların yanıtı ne olacaktır? sorusuyla ilgilenir.

• Makinede çalışan kişilerin olası zararlardan korunması için kask, eldiven maske vb. koruyucu ekipman üretimi biyomekanik desteğiyle başarılabilir

• Kronik ya da kümulatif bozuklukların oluşmaması için önlem almayı sağlar.

Antropometri

KULLANILDIĞI ALANLAR:

Raf yüksekliği:Konveyör yüksekliği: “Elektrik düğmesinin yerden yüksekliği:Ayakkabı üretimi :Eldiven üretimi :Çalışma masası/ sandalye üretimi

Antropometri

Antropometri


Özet — Nötral duruşlar

Boyun düz

Omuzlar gevşek

Dirsekler yanda

Bilekler nötral

Sırtta S eğrisi

ANROPOMETRİK VERİLERDEN

YARARLANILMAZ İSE:

KAS İSKELET SİSTEMİ İNJÜRİLERİ,

YORGUNLUK .... SORUNLARI ORTAYA ÇIKAR.

YÜKLENME: Herhangi bir işin yapılabilmesi için gerekenlerin tümünü kapsar. Yüklenme, işin yapılması için kişiden kişiye değişmeyecek özellikler toplamıdır.

ZORLANMA: Yüklenmenin kişi üzerinde etkisi. Kişiden kişiye değişir.

GEREKENLER: İşin yapılabilmesi için bir takım kişisel ve mental unsurların oluşturulması gerekir. O iş için yapılması gereken şeylerin tümüdür.

33

İş biliminin temel kavramları

Yüklenme Kişisel Özellikler Zorlanma Yorgunluk

34

Yüklenme ile zorlanma arasındaki ilişki

1. Statik kassal çalışmalardan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

2. Statik kuvvet gerektiren durumlarda mümkün olduğunca organ ya da vücut ağırlıklarından yararlanılmalıdır.

3. Tutma kuvveti azami kas gücünün %15’den küçük miktarlarda olmasına özen gösterilmelidir.

4. Makine sistemlerinde, kumanda kollarında en uygun kuvvet yönlerinin kullanılmasına özen gösterilmelidir.

Dinamik ve Statik Çalışma Durumlarında Kasların Ekonomik Kullanımına İlişkin İlkeler

35

YORGUNLUK VE DİNLENME

Yorgunluk, bir çok durumun tanımlanması için kullanılmaktadır:

1. Dikkatte azalma

2. Algılamanın yavaşlaması ve azalması

3. Güdülenmede azalma

4. Fiziksel ve mental performans hızında azalma

5. Aynı çıktının sağlanabilmesi için daha büyük oranda enerji harcanması

6. Küntlük, yorgunluk ve irritabilite duygusu.

Günlük yaşamda yorgunluk değişik kaynakların birikimine bağlı olarak meydana gelmektedir.

Yorgunluk

• Yorgunluk, iş yükü nedeniyle bir organın, bir kasın veya tüm organizmanın işlevsel yeteneğinin, performansının azalmasıdır.

• Sürekli performans sınırının üstünde çalışılırken, artan oksijen gereksinimi yeter düzeyde karşılanamadığından anaerobik glikolizin oluşturduğu laktik asit artmaya ve kas lifleri de fazla asit yüzünden şişmeye başlar. Lifler katı bir zarfla sarılı olduklarından ağrı algılayan sinirleri de bu sargı içinde sıkıştırmaya başlarlar.

38

Yorgunluk kavramına bakış açısına göre bunu çeşitli tanımları mevcuttur. Endüstride yorgunluk başlıca üç ana konuda incelenir.

•Yorgunluk Hissi: Genellikle uzun süre çalışanlarda olduğu varsayılan bir kavramdır. Yorgunluk hissi kişinin çalışmasını değerlendirmede yalnız başına bir kriter olarak kullanılamaz.

•Vücutta Fizyolojik Değişmeler: Kalp hızı artar, kan dolaşımı değişir.

•Vücudun Çalışma Kapasitesi: Kaslarda, kanda biriken asit artar. Çalışma kapasitesi düşer.

Endüstride yorgunluk kavramı

39

İşyerinde Yorgunluk

Yorgunluğun işaretleri hem objektif hem de sübjektif karakterlidir. En önemli yorgunluk işaretleri şunlardır:

• Subjektif yorgunluk, uyku hali, işten kaçış duygusu algılamaları

• Kolay düşünememe• Dikkatin azalması• Algılama hızının düşmesi• Bedensel ve mental faaliyetlerde performans

düşüşü.

40

İş Molaları

İşbilimimde mola; bir vardiya süresi içerisinde işe ilişkin faaliyetlerin durdurulduğu zaman dilimi

şeklinde tanımlanır.

42

Mola Türleri

43

İşyerlerinde, yapılan işlerin türüne ve ağırlığına göre, yeteri kadar sıklıkta ve uzunlukta mola süreleri bilimsel olarak tespit edilmeli ve uygulanmalıdır.MOLALAR;Organize edilebilen molalar; işyeri tarafından belirlenmiş ve uygulanmaya konulmuştur. Organize edilemeyen molalar ikiye ayrılır.Keyfi Molaları: Dinlenme amacıyla, işçi tarafından keyfi olarak iş arasına sokulmuş molalardır. Kural olarak, uzun sürmez. Fakat ağır işlerde sıkça görülür.Gizli Molalar: Çalışan kişi, yaptığı işten yorulduğu için, daha önemsiz 2. dereceden bir işle uğraşarak yorgunluğunu gidermeye çalışır. Kısaca çalışmayıp çalışıyor görünmekle aslında, gizli bir mola süresi meydana getirmektedir.

5 dakikadan uzun süren molalardan sonra tekrar işe

başlarken vücudun oksijen

gereksinimi ilk iki dakika süresinde

biraz daha fazladır, ikinci dakika

sonuna doğru normal düzeye

iner.

44

Şekil: Mola sonrası işe başlarken artan oksijen gereksinimi

Şekil: Molaların dinlendirme değeri süresi uzadıkça azalır.

• Molanın etkenliği süresi arttıkça azalır, molanın dinlendirme değeri azalan üstel bir fonksiyon biçimindedir.

45

Şekil: Aynı oranda,

farklı mola dağılımının performansa etkisi

46

Mola Ne Zaman Verilmelidir?

Mola düzenlemelerinde dikkate alınması gereken kurallar:

1. Molanın ilk bölümünün dinlendirme değeri en büyüktür. Bu nedenle kısa molalar tercih edilmelidir.

2. Vardiya süresi uzadıkça kısa molaların sıklığı ve süresi artırılmalıdır.

3. Molaların sıklığı bedensel ve zihinsel çalışmanın ağırlığına bağlıdır. Çok ağır işlerde birkaç dakikalık çalışmadan sonra da mola vermek gerekebilir.

4. Aşırı sıcak ve gürültüden dinlenme molaları eğer mola bu ortamın dışında değerlendirilebiliyorsa yararlıdır.

5. Molada başka bir yan iş yapılırsa, molanın değeri kaybolur.

47

Mola süresi, pratik olarak şu formülle belirlenir. MS=[(a-4)/4]x0.100 MS: Çalışmanın %'si olarak, molaya ayrılan kısmı

a: İşin yapılması için, dakikada gerekli olan enerji miktarı (KCal/dak)4: Bir insanın dinlenme durumunda l dakikada harcadığı enerji miktarı (KCal)

48

Molaların Düzenlenmesi

ÖRNEK: Ayakta çalışan l teknik ressam, l dakikada 5 kcal enerji sarfediyorsa Ne kadar dinlenmelidir?

MS = [(a-4)/4] x 0.100 MS = [(5-4)/4] x 0.100 = %25 Çalıştığı sürenin %25'ini dinlenerek geçirmelidir.Dinlenme süreleri, prensip olarak çalışan insanın performansının en düşük olduğu noktalara yerleştirilmelidir.

Yapılan araştırmalar, orta ağırlıktaki bir iş için, öğleden önce ve sonra bir dinlenme süresinin gerekli olduğunu göstermiştir. Bunların uzunluğu 10-15 dak. olmalıdır. Hafif işlerde 5'er dakika yeterlidir.

49

Discomfort kronik ağrı Kaza zedelenme-injüri

Yorgunluk kaza-hata olasılığı artışı C. Trauma işe bağlı kas-iskelet sistemi

hastalıkları

Kötü ergonomik tasarımın sonuçları

İNSAN

MAKİNE

İnsan makine ilişkisi

İnsan makine ilişkisi

Ergonomi süreçtir...Temel ilke

süreçte gizlidir.

Ergonomide ilk iş tehlikeleri belirlemektir.

Riski saptayamazsan

önlem alamazsın…

Ergonomi stresi azaltma sanatıdır.

Ergonomik iyileştirme

SONRAÖNCE

Ergonomi stresi azaltma sanatıdır.

Ergonomik iyileştirme

ÖNCE SONRA

Ergonomi stresi azaltma

sanatıdır.

Ergonominin bir amacı da kazaları önlemek ve rahatlıktır

ErgonomiErgonomik Programın Elemanlarık Programın Elemanları

İŞYERİ ANALİZİİŞYERİ ANALİZİ((Workplace AnalysisWorkplace Analysis))

TEHLİKE ÖNLEME TEHLİKE ÖNLEME VE KONTROLVE KONTROL

((Hazard Prevention and ControlHazard Prevention and Control))

BİLİNÇLENDİRME VE BİLİNÇLENDİRME VE EĞİTİMEĞİTİM

((Education and TrainingEducation and Training))

PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME VE DEĞERLENDİRMEVE DEĞERLENDİRME

((Program Evaluation and ReviewProgram Evaluation and Review))

SAĞLIK HİZMETİSAĞLIK HİZMETİ((Health Care ManagementHealth Care Management))

Ergonomi konusunun yer aldığı Mevzuat:

• 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu• 4857 Sayılı İş Yasası

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği-MÜLGA2. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve

Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik3. Titreşimli aletle çalışma Yönetmeliği4. Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve

Güvenlik Şartları Yönetmeliği6. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri ile İlgili Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Çalışma alanı (yüzeyi) tasarımı• Bir çalışma ortamı çalışanın dengeli

vücut pozisyonunun devamını sağlamalıdır.

• Ayakta dururken veya otururken omurga aynı pozisyonda olmalıdır.

• Çalışana rahat hareket olanağı veren çalışma ortamı olmalı

• Işıklandırma sistemi;

• iyi bir genel aydınlatma sağlamalı,

• Gerekli olan yerlerde masa aydınlatması sağlamalı

• Yansıma, parlama ve kamaşmayı önlemeli

• El araç -gereç ve ekipmanları; omuza baskı yapabilecek, kontak strese neden olabilecek

• Ağır el araçlarından kaçınmalı,

• Uygunsa kol desteği gereklidir

• Ayak desteği olmalı

• Diz arkasına bası engellenmeli

Kişisel özellikler:

• İnsan ölçüleri

• Yaş

• Eğitim

• Cinsiyet

• Hamilelik

• Solaklık

• Psikolojik durum

• Alkol kullanma

• Sigara kullanma

Sandalyede çok yüksekte oturmak (bel ve boyun injürisi),

Başın öne eğilmesi, (Boyun injüri)

Bel desteği olmadan oturmak (Bel ağrısı)

Kollar yıkarda çalışmak (omuz travması)

Bilek eğik pozisyonda çalışmak (bilek, omuz ağrısı)

Önkol desteği olmadan çalışmak (bel-omuz ağrısı)

RİSKLİ OTURMA POZİSYONLARI

İdeal oturma pozisyonu:

•Kalça, diz ve bilek açıları 90 ° daha fazla olmalı

•Beden açısı 30 ° den fazla olmamalı

•Üst kol yere 20 ° aşı yapmalı•Dirsek açısı 90° ila 120° olmalı•Önkol yere 20 °- paralel durmalı•Ön kol desteği olmalı

•Baş omurganın devamıdır.•Bilek önkolun devamıdır.

İdeal bakma açısı :

Çalışma yüzeyinde bakış açısı 10° ile 30° değişmelidir.

• İş istasyonu tasarımında akla ilk gelen temel düzenlemeler; oturak, ekran ve masa üzerinde yoğunlaşmıştır. Bununla ilgili dünyanın pek çok yerinde kurulmuş enstitülerde standartlar oluşturulmuştur. Çalışma masasının düzenlenmesi sırasında uyulması gerekli standartlar şunlardır:

• Masa yüksekliği: 58.4 - 73.6 cm• Ekrana bakış mesafesi: 40.6 - 73.1 cm.• Masa kalınlığı: 2.5 cm• Çalışma alanı genişliği: En az 71.3 cm. Bilgisayar ve döküman için

ek alan gereklidir.• Göz - Ekran ilişkisi: Ekranın tepe noktası göz hizasında olmalıdır.• Bakış açısı: 15 - 30 derece• Sandalye oturma genişliği (en az): 51.0 cm.• Diz-masa mesafesi (en az): 38.1 cm

BİRİKİMSEL ZEDELENME

HASTALIKLARI

Birikimsel zedelenme hastalıkları

İş kaybıİşten kalmaTazminatların

“en önemli nedeni”

Tanım

AĞIR,TEKRARLANAN

ya da SÜREKLİ GÜÇ HARCAMASI

gerektiren iş aktivitelelerinin yol açtığı, ağırlaştırdığı kas iskelet

sistemi hastalıklarıdır.

Tanım

Tendonlar,Tendon kılıfları,İlişkili kaslar ve kemiklerEl, bilek, dirsek, omuz, Boyun, bel ve sırtı

ilgilendiren hastalıklardır.

“Yeni değildir”

Bernardino Ramazzini, 1713Gray, 1893Mayo klinik, 1910, Carpal Tünel Sendromuİsviçre sigortası (1927) Tekrarlanan zorlamaya bağlı tenosinovit1931, sigorta tazminatları arasına kas-iskelet sistemi hastalıkları

dahil edildiİşle ilgili kas-iskelet sistemi hastalıkları ABD’nin bir çok eyaletinde

tazminatlı oldu.1970’de ABD’de Mesleki Güvenlik ve Sağlık yasasının çıkartılması

ile İİBZH bildirimi artmıştır.

“Yaygınlık”

“Yaygınlık”

ABD’ de yapılan bir araştırmada, 1993 yılında 94.309 yeni olgu saptanmış,Bu olguların;%64’ü kadın%70’i üretim, işleme ve hizmet sektörlerinde çalışmakta %5 Yönetim işleri

“Yaygınlık”

Hollanda’da 10.813 işçide yapılan bir araştırmada (1998), İşçilerin %30.5’inin Son 12 ayda

“Boyun ya da üst ekstremite” sorunu olduğu belirlenmiştir.Belçika’da %39.7İngiltere’de %17.0İsveç’te erkeklerde %20 (Her hafta iş bitimi)

kadınlarda %33

Patogenez

KİŞİSEL FAKTÖRLERYaralanma ya da hastalıklar YaşVitamin eksiklikleriCinsiyetObezite

İŞLE İLGİLİYinelenen ya da sürekli yapılan iş

İŞLE İLGİLİAşırı kuvvet

İŞLE İLGİLİBelirli postürlerde çalışmakLokalize mekanik temas baskıları

İŞLE İLGİLİ

Düşük sıcaklıkVibrasyon

1-İnsan ve çevre etkileşiminin bilimsel olarak incelenmesi

2-Elde edilen sonuçların tasarım ve uygulamalar için kullanılması

ÖZETLE-Ergonomik çalışmaların

2 boyutu vardır

Sistemler;

Antropometrik ölçülere

Anatomik – Fizyolojik özelliklere

Yeteneklere – Becerilere

Kendisini geliştirmeye

Yanlışı telafi etmeye

uygun olmalıdır

ÖZETLE-Ergonomik tasarımlarda

göz önüne alınacak hususlar;

İnsanın meslek hastalığı ve iş kazası riski en az olmalı

Zorlanma düzeyi mesai boyunca sürdürülebilir olmalı

Tehlike sinyallerinin özel bir ayırdedilebilirliği olmalı

Sinyaller; Kolay algılanabilir, anlaşılabilir ve yorumlanabilir olmalı

Birbirleri ile ilgili kumanda elemanları birbirlerine yakın olmalı

Sistem içindeki nesneleri tutma ve taşımak kolay olmalı

Tehlike anında hızla yer değiştirmek olanaklı olmalı

Çevre koşulları ergonomik sınırlar içinde olmalı

Yapılan iş tekdüze olmamalı

Sosyal ve kişisel gereksinimleri karşılamalı

ÖZETLE-Ergonomik tasarımlarda göz önüne alınacak hususlar;


Repetitive Strain Injuries (RSIs)Cumulative Trauma Disorder (CTD)Work Related Musculoskletelal DisordersStrain InjuriesSprain Injuries


Kümülatif travma hastalıklarıTravma hastalıklarıİşle ilgili kas-iskelet sistemi hastalıklarıRepetitif zorlanma zedelenmeleri,Aşırı zorlanma zedelenmeleri,Aşırı kullanım sendromları


1. Patogenezlerinde mekanik ve fizyolojik süreçleri birlikte bulundururlar.2. Gelişmesi için haftalar, aylar ya da yıllar gerekir.3. İyileşme için de aylar, yıllar gerekmekte ve tam iyileşme sağlanamamaktadır.4. Semptomlar nonspesifiktir, iyi lokalize edilemezler ve epizodiktir.5. Sıklıkla bildirilmez.

Üst Ekstremitenin İşle İlgili Birikimsel Zedelenme HastalıklarıPATOGENEZ

KİŞİSELYaralanma ya da hastalıklar( DM, Romatoid artrit)Hormonal faktörlerYaşVitamin eksiklikleriCinsiyet (kadınlar)Bileğin şekli ve kalınlığıPsikososyal faktörler


İŞLE İLGİLİ

Tekrarlayan ve sürekli zorlamalarSürekli el-kol postürüHızlı yinelenen hareketlerMekanik baskı uygulanmasıVibrasyonSoğuk ortamda çalışmakİşin organizasyonu


HASTALIK VÜCUT HAREKETİ

TİPİK İŞLER, MESLEKLER

Karpal Tünel Sendromu

El bileğinin tekrarlayan şekilde öne-arkaya bükülmesiHızlı bilek çevirme, eli bilekten sağa-sola yatırmaParmakla baskı uygulamaTutam hareketi

ParlatmaCilalama, BilemeTörpülemeÇekiçle dövmeMontajDaktilo, bilgisayarEv işleri, halıcılıkMüzisyen, cerrah




Epikondilit, Tenisçi dirseği

Dirsek bükülmüşken el bileğinin dışa döndürülmesi, el bileğinin arkaya bükülmesi,Silkme tarzında atma ya da çarpma hareketi

Vidalama , küçük parçaların montajıÇekiçle dövmeTenis ve bowling oynamaMüzisyenler




Boyun gerilim sendromu

Boyun, omuz ve kolun uzun süreli statik duruşu, omuzda ya da elde uzun süreli yükler taşınması

Bant montajıKüçük parça montajı,PaketlemeElde ya da omuz üstünde yük taşıma




Pronator teres sendromu

Önkolun hızla dışa çevrilmesi, güçlü olarak dışa çevrilmesi, yada elbileğinin öne bükülmesi ile beraber dışa çevrilmesi

Parlatma, cilalama, törpüleme, bileme




Radyal tünel sendromu

Önkolun içe yada dışa doğru çevrilmesi ile birlikte elbileğinin tekrarlı şekilde öne bükülmesi

El aletleri kullanımı




Omuz kirişleri yangısı, rotator kaf sendromu

Kol gerilmiş, dirsekten 60 dereceden fazla bükülmüşken omuzdan kaldırma ve çekme hareketi, sürekli dirsekten kaldırma, omuz hizası yukarısında elle yapılan işler, omuzda taşıma, fırlatma hareketi

Zımba pres operatörleri, baş hizasının üstünde yapılan montaj, kaynak, boya, araba tamiri gibi işler, bant montajı, paketleme, yükleme, erişme hareketi, kaldırma işi




Bilekte kiriş yangısı

Bileğin güçlü olarak öne yada arkaya bükülmesi, güçlü olarak dışa yatırılması

Zımba pres operatörleri, montaj işleri, telgraf ve pense kullanıcısı




De Quarvain hastalığı

El bileği hareketleri, parmaklarla güç uygulayarak el bileğinin öne yada arkaya bükülmesi, el bileğinin hızlı döndürülmesi

Parlatma, cilalama, törpüleme, bileme, zımba pres operatörleri, cerrah, kasap, pense kullanımı, testere kullanımı, elle kavranıp döndürülerek kontrol edilen araçlar (motosiklet), vidayı yatağına yerleştirme işi, elle burma işi




Tetik parmak

Parmakların tekrarlayan bükülmesi, el ayasının aşırı gerilmesi hareketi

Tetik parmağıyla yapılan işler, elin fazla açılmasını gerektiren aletlerin kullanımı




Ulnar sinir tuzağı, Guyon tüneli sendromu

El bileğinin uzun süreli öne yada arkaya bükülmesi, hipotenar tepeye baskı, ulnar yarığa baskı

Halıcılık, pense kullanımı, askerlik, çekiçle dövmek, müzisyen




Raynaud fenomeni

Titreşimli aletler tutmak,Kan akımını engelleyen el aletleri ile çalışmak

Motorlu testere,Tepkili çekiç,Törpüleme,Boya kazıma,Soğuk ortamda çalışmak


Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü

SÜRVEYANS UYGULAMALARI1. Kas iskelet sistemi hastalıklarının işle ilişkileri

yönünden değerlendirilmesini,2. Var olan verilerin periyodik olarak

değerlendirilmesini3. Programın uygulanmasına paralel olarak ya da

işyeri ve çalışma koşullarında önemli değişiklikler söz konusu olduğunda işyerlerinin risk faktörleri açısından proaktif değerlendirilmesini kapsamaktadır.


SÜRVEYANS UYGULAMALARI,İşçi taramaları ve tıbbi muayeneleri ile desteklenmelidir,Tarama yöntemlerinin sensitiviteleri ve spesifiteleri yüksek değildir.


GÖREV ANALİZİ Çalışma ortamında risk faktörleri varsa, ayrıntılı değerlendirmeler gerekir,

Görev analizinin 4 evresi vardır;1. İşin dökümentasyonu2. Streslerin analizi3. Müdahale tasarımı,4. Müdahale etkinliğinin değerlendirilmesi

Üst ekstremite iibzh’nın kontrolü1. İşin dökümantasyonu

Görev neden yapılmaktadır?Üretim miktarı ve kalite beklentisi nedir?Görevin yapılması için gerekli eleman sayısı nedir?Her bir görev aşamasının yapılabilmesi için gerekli adımlar nedir?Uzanım mesafelerinin belirlenmesi için çalışma yerinin basit krokisi

ve ölçüleri Üretim sürecinde kullanılan parça ve maddelerİşin yapılması için gerekli araçlarİş istasyonu ve yakınındaki koşullar


2. İş Faktörlerinin Analizi

Stresler belirlenir ( işçi değerlendirmesi), sıralanır ve ağırlıklandırılır.

İşyeri gözlemi,Ölçümler,Video kayıtları


YİNELENEN ve SÜREKLİ OLAN ÇALIŞMA

Her saatte ya da vardiyadaki çalışma sayısı iş standardı ve yöntem analizleri ile belirlenir.

Yinelenen hareketler,Yapılan uygulamaların hızı ve frekansıUygulama döneminin arasındaki toparlanma döneminin

süresi

Üst ekstremite iibzh’nın kontrolüZORLU ÇALIŞMAÇalışma yönteminin basamaklarının gözlenmesiyle kuvvetler

belirlenebilir. Kuvvetler, çalışma döngüsünün başlangıcından uygulamanın sonuna kadar değişir.

Kuvvet gereksiniminin değerlendirilmesinde aşağıdaki faktörler göz önüne alınmalıdır;

Ağırlık, direnç ve reaksiyon kuvvetlerinin boyutu,Sürtünme etkisi,DengeTempoEldivenler

Üst ekstremite iibzh’nın kontrolüDURUŞ BİÇİMİNE BAĞLI STRESLER

Uzanım mesafeleri,Dirsek yüksekliği,Gövdenin arkasına erişme,Tam dirsek fleksiyonu,Ulnar, radial bilek deviasyonu,Bilek fleksiyonu,Tam bilek ekstansiyonu açılarından değerlendirme yapılmalıdırİşin gözlenmesi ya da video kayıtları kullanılır. Analizde, boyun, dirsek, bilek el vb tüm eklemler kapsanmalıdır.

Üst ekstremite iibzh’nın kontrolüLOKALİZE MEKANİK STRESLER

Lokalize temas stresi, vücudu etkileyen kuvvetin temas yüzeyine bölünmesiyle hesaplanır.

İş istasyonu ve araçların özelliği nedeni ile kuvvetler eşit yayılım göstermeyebilir.

Analizde ortalama ve pik stresler gözönüne alınmalıdır.

Üst ekstremite iibzh’nın kontrolüDÜŞÜK SICAKLIK DERECELERİ

Aracın tutulması ve ince işin yapılmasını,periferik dolaşımıvar olan nörolojik bir hastalığın semptomlarını etkilerDeri sıcaklığının 20ºC altına düşmesi durumunda yan etkiler ortaya çıkabilir.


VİBRASYONVibrasyonun,yumuşak doku üzerinedoğrudan etki yaptığı çalışanların çalışma materyalini tutma ve kullanma etkinliğini değiştirir.


ORGANİZASYONEL FAKTÖRLER

Ergonomik stres işçilerle görüşülerek belirlenir.

Tüm işçilere aynı sorular sorulmalı

Yönlendirici olunmamalıdır.

Değerlendirme için işçilerin algıladıkları çalışma şiddeti ya da rahatsızlığı puanlamaları istenebilir

YÖNETİM SORUMLULUĞU

İŞÇİ KATILIMI EĞİTİM

İŞÇİ BİLDİRİMLERİ

VAR OLAN KAYITLARIN ANALİZİ

İŞ DEĞERLENDİRMESİ

TARAMA SİSTEMİ

BZH TIBBİ YÖNETİM VE DEĞERLENDİRMESİ

TIBBİ DEĞERLENDİRME

TIBBİ TEDAVİ VE KAYIT

İŞ ANALİZİ VE DÜZENLENMESİ

(TASARIM)

BZH RİSKLERİNE YÖNELİK İŞ ANALİZİ

İŞ MÜDAHALESİ VE İZLEME

İİBZ

İİBZ KAYDI

BELİRGİN ÇÖZÜM


iibzh’nın kontrolü

1. Konuyu tanımla; İhtiyaçları belirle, Olası çözümleri araştır,Olası sonuçları belirleEtkilenecek olan işçilerle işbirliği yap

2. Hedefini belirleErgonomik hedefler ne olacakBu hedeflere ulaşabilmek için stratejilerProgramın amaçları ve zaman çizelgesini oluştur.Kaynaklar ve bilgi için ergonomistler ile görüş


3. Araştırma Yapİşçilerle görüşme ya da araştırma yapİşçileri çalışırken videoya alDurum analizi raporunu hazırlaKaynaklar ve bilgi için ergonomistler ile görüş

4. Öneriler geliştirToplanan verileri değerlendirBelirlenen problemleri sorgulamaya ya da önlemeye yönelik uygulamalar geliştir,İşçiler ve yöneticiler için eğitim materyali geliştir


5. Bu programları yürütÖnerilen çözümleri test etÇözümleri normal çevrede uygulaİşçilerin yorumlarını ve onların ürettikleri çözümleri dikkate alİşçileri eğitİşin yeni biçimine uyumun sağlanması için işçilerin eğitimine devam etStresin azaltılması için egzersiz ve dinlenme aralarının etkili kullanılması konusunda eğitim ver.

ŞİMDİ ÇAY VAKTİ

ergonomi.pps

Documents

birikimsel zedelenme hastalklar

nce vcudumuzu tanyalm

nsan makine ilikisi

faruk tekba ergonomi

meslekler parlatma

faruk tekba

pense kullanm

sorusuyla ilgilenir