energy plus ฉบับที่ 32 เดือน ตุลาคม – ธันวาคม...
TRANSCRIPT
©ºÑº·Õè 32 »ÃШÓà ×͹ μ ØÅÒ¤Á - ¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2554Ø
Vol.32 October - December 2011 ISSN 1686-3003
การปรบกระบวนทศนการปรบกระบวนทศน
¡ÒþѲ¹ÒÈÑ¡ÂÀÒ¾à´ç¡ä·Â
¼‹Ò¹¡Ãкǹ¡Òà Ѵ¤‹ÒÂàÂÒǪ¹
ˌͧàÃÕ¹¾Åѧ§Ò¹
à¾×èͤÇÒÁࢌÒ㨾Åѧ§Ò¹¢Í§àÂÒǪ¹
ETV ʶҹÕÇÔ·ÂØâ·Ã·Ñȹ �à¾×èÍ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ
à»�´âÅ¡·Ñȹ �¡ÒÃÈÖ¡ÉҢͧà´ç¡ä·Â
Scoop
Creator
Energy Learning
Scoop
Creator
Energy Learning
¡¡¡¡¡¡ÒÒÒÃþÑ
¼‹Ò¹¡
ËËËËŒŒŒÍ§àÃÕ
à¾×èͤÇ
EEEEEETTTV
à»�´âÅ
ScoopScoop
CreatorCreator
Energy LearningEnergy Learning
การเรยนการสอนการเรยนการสอนดานพลงงานดานพลงงาน
การเรยนการสอนดานพลงงาน
โครงการน�าพลงงานทดแทนไปใชงานทโรงเรยนต�ำรวจตระเวนชำยแดน จงหวดนครพนม
กรมทรพยากรธรณไดน�าระบบสบน�าบาดาลดวยเซลล
แสงอาทตยมาตดตงทโรงเรยนต�ารวจตระเวนชายแดน (ตชด.)
จงหวดนครพนม ประกอบดวย เซลลแสงอาทตยขนาด 1,540
วตต เครองแปลงกระแสไฟฟา 1 ชด เครองสบน�าขนาด 2 แรงมา
จ�านวน 1 เครอง อปกรณควบคม 1 ชด ถงเกบน�าหอถงสง
12 เมตร ความจ 12 ลกบาศกเมตร จ�านวน 1 ถง ถงกรอง
สนมเหลก 1 ถง และระบบทอน�าประปา โดยตดตง 2 ระบบ
เพอใชใน 2 พนท ไดแก
1. โรงเรยน ตชด.ชางกลปทมวนอนสรณ 8 ตงอยท
บานโนนอดมด ต�าบลดอนเตย อ�าเภอนาทม จงหวดนครพนม
ภายใตโครงการพฒนาพนทล มน�าหวยบางทรายตอนบน
อนเนองมาจากพระราชด�าร มนกเรยน 66 คน คร 15 คน เดมใช
น�าฝนและน�าจากบอน�าผวดนเพอการอปโภคบรโภค การเกษตร
ปลกผกสวนครว และท�าอาหารเทยงใหนกเรยน แตมกประสบปญหา
ขาดแคลนน�าในชวงหนาแลง ทางกรมทรพยากรธรณจงท�า
การเจาะบอบาดาลลก 53 เมตร ไดน�าคณภาพด 5 ลกบาศกเมตร
ตอชวโมง ส�าหรบใชอปโภคบรโภคและกจกรรมเกษตรภายใน
พนทโรงเรยน
2. โรงเรยน ตชด.คอนราดเฮงเคล บานทาสะอาด
และบานโนนขาม ต�าบลนาใน อ�าเภอโนนสวรรค จงหวด
นครพนม เปนพนทในโครงการพนทลมน�าหวยบางทรายตอน
บนอนเนองมาจากพระราชด�าร มนกเรยน 61 คน คร 10 คน
กรมทรพยากรธรณไดเจาะบอบาดาลลก 52 เมตร ไดน�าคณภาพ
ด 4.5 ลกบาศกเมตรตอชวโมง ส�าหรบใชอปโภคบรโภคและ
กจกรรมเกษตรภายในพนทโรงเรยนและบานพกคร
ส�ำหรบผลของกำรใชงำนระบบสบน�ำบำดำลดวย
ไฟฟำจำกเซลลแสงอำทตย...
จ.ส.ต. กรกฎ ไกรสทธ ครใหญของโรงเรยน ตชด.
ชางกลปทมวนอนสรณ 8 ไดเลาถงผลของการใชงานระบบให
ฟงวา “เมอกอนนเราสบน�าดวยพลงงานไฟฟา น�าทไดกใชใน
โรงเรยน อาคารเรยน หองน�า เลยงสตวแลวกแปลงเกษตร ทน
พอไดรบโครงการนมา ผมกใหคณะครเขาตดระบบประปาทใช
ไฟฟาไปเลย แลวใหใชระบบเซลลแสงอาทตยแทน ระบบใหม
นกท�าใหเราไดน�าทสามารถใชไดตลอด ไมมตดขด ดานเกษตร
กเพยงพอ แลวเรากก�าลงจะตอระบบเพมขนอก เพราะตอนน
มเพยงระบบประปาของโรงเรยนเทานนทตอเขากบระบบเซลล
แสงอาทตย”
และทางดาน ด.ต. อรณ สรอยค�า ครใหญโรงเรยน ตชด.
คอนราดเฮงเคล กลาววา “เทาทใชมาระบบกไมมปญหาอะไร
ดกวาแตกอน แตกอนโรงเรยนใชน�าจากประปาหม บ าน
ระบบทมาตดนกใชภายในโรงเรยน ใชกบกจกรรมเกษตร
ใชดม ใชอาบ คณภาพน�าด สามารถดมได”
เรยบเรยงขอมลจำก หนงสอพระบดำแหงกำรพฒนำพลงงำนไทย
สารบญ
Energy Inno 2 • การปรบกระบวนทศนการเรยนการสอนดานพลงงานScoop 6 •การพฒนาศกยภาพเดกไทยผานกระบวนการ จดคายเยาวชน
Keep Inside 10 •กาวใหมของการเรยนรเรองพลงงานหนงสอเรยน “เชอเพลงเพอการคมนาคม”
Next Gen 12 •มทร.ลานนาตดตงระบบผลตไฟฟาพลงงานทดแทน
ชวยชมชนหางไกลเขาใกลแหลงพลงงาน
Educate 16 •แนวทางการจดการศกษาดานพลงงานของประเทศไทย
พรอมกาวสอาเซยน
•พลกมมเรยนรการเรยนการสอนพลงงาน...จากอเมรกา
สสายตาครไทย
Creator 22 •หองเรยนพลงงานเพอความเขาใจพลงงานของเยาวชนDIY : Do it yourself 26 •สวมกลองกระดาษและเรอขวดน�าพลาสตกท�าเองไดไมยากEnergy Learning 30 •ETVสถานวทยโทรทศนเพอการศกษา เปดโลกทศนการศกษาของเดกไทย
Green Zone 34 •ชวนตนกลาดแลรกษาโลกทนฟรมใหเรยนทวโลก 36
2morrow 38
Click Connect 40 •เรยนรพลงงานออนไลนอยทไหนกเขาใจเรองพลงงานได
ฉบบท 32 ประจ�ำเดอน ตลำคม - ธนวำคม 2554
Energy Plus Journalเปนวารสารทจดท�าขนเพอเปนสอกลางระหวางองคกรทงภาครฐ เอกชนและผเกยวของในแวดวงพลงงาน รวมทงสถาบนการศกษาประชาชน โดย น�าเสนอความร ขาวสารและความเคลอนไหว ตลอดจนเทคโนโลยใหมๆ ทงในดานพลงงานเชอเพลงและสงแวดลอมเจาของ ส�านกงานปลดกระทรวงพลงงานกระทรวงพลงงานออกแบบจดท�าขอมลและจดพมพDirectionPlanCo.,Ltd.โทรศพท026425241-3 โทรสาร022472363
หมายเหต บทความแนวคดหรอทศนะใดๆในวารสารนเปนของผเขยนและผจดท�า ไมจ�าเปนทกระทรวงพลงงานจะตองเหนดวยเสมอไปและกรณาอางถง“EnergyPlus”ในการตพมพซ�าบทความใดๆในวารสารนหากมขอคดเหนหรอขอเสนอแนะ ตดตอท กล มประชาสมพนธ ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงพลงงาน ศนยเอนเนอรยคอมเพลกซอาคารBชน23เลขท555/2ถนนวภาวดรงสตแขวงจตจกร เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900 โทรศพท 0 2140 6291 www.energy.go.th
เราคงปฏเสธไมไดวาทกวนน “พลงงาน” กลายเปนอกหนงปจจยทส�าคญในการด�ารงชวตของคนเรา จนหลายคนเรยก
วาเปน “ปจจยท 5” เพมเตมขนมานอกเหนอจากปจจย 4
นนเพราะตงแตตนนอนจนถงเขานอนชวตเราลวนตองเกยวของ
กบพลงงานทงสน สงผลใหความตองการใชพลงงานมแนวโนม
เพมสงขนแตปรมาณพลงงานทมกลบลดนอยลงเรอยๆการสราง
ความตระหนกถงความส�าคญของพลงงานและการใชอยางร
คณคาประหยดแตเกดประโยชนสงสดจงกลายเปนสงจ�าเปนทตอง
ปลกฝงไปยงประชาชนผใชพลงงานทกระดบ โดยเฉพาะอยางยง
การปลกฝงและใหความรดานพลงงานทรอบดานแกเดกและ
เยาวชนเพอใหพวกเขาไดเหนความส�าคญของพลงงานอนจะน�า
ไปสการใชพลงงานอยางรคณคา
อยางไรกตามกระบวนการเรยนการสอนดานพลงงาน
ทผานมาเราอาจไมไดเนนใหเดกและเยาวชนเขาใจถงทมาใน
การพฒนาพลงงาน รวมถงการน�าพลงงานไปใชประโยชนใน
ดานตางๆ อยางครบวงจร ท�าใหบางครงเดกๆ ละเลยทจะให
ความส�าคญกบการใชพลงงานซงแททจรงแลวพลงงานเปนหนง
แรงขบเคลอนเศรษฐกจและการพฒนาประเทศทส�าคญ เพอ
ความมนคงของประเทศในอนาคต เราตองปรบกระบวนทศน
การเรยนการสอนดานพลงงานใหแกเดกและเยาวชนใหมเพอให
เกดการเรยนรและเขาใจการเชอมโยงดานพลงงานอยางรอบดาน
อนจะน�าไปส ความเขาใจจนเกดการใชและพฒนาพลงงาน
ของประเทศอยางยงยน ซงเมอเยาวชนของชาตเขาใจและ
ตระหนกถงความส�าคญของพลงงานแลวจะสงผลใหคนรอบขาง
เกดความเขาใจและตระหนกถงความส�าคญของพลงงาน
ไปพรอมกนหากเราสามารถสรางกระบวนทศนใหมในการเรยนร
ดานพลงงานของเดกและเยาวชน รวมถงคนทกภาคสวน
ในสงคมได เชอแนวาอนาคตพลงงานของประเทศจะกาวไปส
การใชและการพฒนาพลงงานอยางยงยนและเกดประโยชน
สงสดไดในทายทสด
กอง บก.
บก. แถลง
2
การปรบกระบวนทศนการเรยนการสอน
Energy Inno
ดานพลงงานวกฤตการณดานพลงงานในปจจบนไดทวความรนแรงมากขน ประเทศไทยก�าลงประสบกบปญหาการขาดแคลนพลงงาน
เนองจากประเทศไทยไมไดมแหลงพลงงานทเพยงพอตอความตองการ รวมทงอตราการเจรญเตบโตทเพมสงขนของ
ประชากรและเศรษฐกจ สงผลใหอตราการใชพลงงานยงสงขน ดวยเหตนทกภาคสวนทเกยวของทงภาครฐ ภาคเอกชน
และภาคประชาชน จงจ�าเปนตองเตรยมรบมอกบวกฤตพลงงานน ภาคการศกษาถอวาเปนภาคหนงซงเปนรากฐานส�าคญทมหนาท
ใหความร พฒนาความสามารถ และปลกฝงแนวคดและจตส�านกในดานตางๆ ใหแกเยาวชน ดงนน การน�าความรดานพลงงาน
เขาสหลกสตรการเรยนการสอนจงเปนวธหนงทจะชวยหลอหลอมใหเยาวชนมความร ความเขาใจ ในเรองพลงงาน และใชพลงงาน
อยางรคณคาโดยใหเกดประโยชนสงสด
สถานการณพลงงานในปจจบน พลงงานจากฟอสซลหรอพลงงานใชแลวหมดไปของโลก
เรานมอยอยางจ�ากด และก�าลงลดลงอยางรวดเรวอยางเชน
น�ามน แหลงพลงงานททกคนทวโลกตางตองการ อตราการ
อปโภคน�ามนมสงมาก ในขณะทอตราการเกดของน�ามนนน
มนอยกวาเพราะการเกดของน�ามนตองใชเวลานานนบลาน
ป ดวยเหตนน�ามนจงมไมเพยงพอตอปรมาณการใชของ
คนทวโลก นอกจากน บรษทคาน�ามนตางๆ กยงเกงราคา
ซอขายน�ามนลวงหนากนจนราคาน�ามนสงขนทกวน และ
ประเทศในกลมผผลตน�ามนตางร�ารวยจากการขายน�ามน
เพราะอตราการใชน�ามนเพมสงขนทกป
สวนทรพยากรพลงงานอนๆ เชน ถานหน กาซธรรมชาต
ฯลฯ กมอตราการใชเพมสงขนทกปดวยเชนกน และคาดวาในอก
ไมเกน 40 ป น�ามนจะหมดไปจากโลกน แหลงพลงงานอนๆ จะเหลอ
นอยลง และโลกจะเขาสวกฤตการขาดแคลนพลงงานอยางหลกเลยง
ไมได ขณะนประเทศตางๆ ทวโลกไดตระหนกถงปญหาดานพลงงาน
และก�าลงเรงศกษา วจย และพฒนาในดานพลงงาน เพอเตรยม
รบมอตอสถานการณพลงงานอนเลวรายทจะเกดขน อาท พฒนา
กระบวนการผลตพลงงานทดแทนเพอน�ามาใชแทนทพลงงานจาก
แหลงฟอสซลตางๆ ทใชแลวหมดไป ไมวาจะเปนน�ามนปโตรเลยม
ถานหน กาซธรรมชาต เปนตน
2
3
ประเทศทมแหลงพลงงานใตดน เชน ถานหน กาซ
ธรรมชาต ฯลฯ เรมมการส�ารวจหาแหลงพลงงานเหลานเพมเตม
ประเทศทไมมแหลงพลงงานฟอสซลตองหนมาพงพาพลงงาน
หมนเวยน เชน พลงงานจากแสงอาทตย พลงงานจากกระแสน�า
พลงงานจากน�าตก พลงงานจากน�าขน-น�าลง พลงงานจากลม
พลงงานความรอนใตพภพ ฯลฯ เพอใหเปนแหลงพลงงานแหลง
ใหม นอกจากน ในบางประเทศก�าลงใหความสนใจและพฒนา
พลงงาน ในบางประเทศก�าลงใหความสนใจและพฒนาพลงงาน
จากนวเคลยรและพลงงานจากชวมวล อาท ไบโอดเซล น�ามน
แกสโซฮอล กาซชวภาพอด
การปรบกระบวนทศนการเรยนการสอนดานพลงงาน
จากสถานการณพลงงานในปจจบนและการเปลยนแปลง
เทคโนโลยเพอการผลตพลงงาน รวมทงการพฒนาพลงงาน
ทดแทนเพอรองรบการปรบเปลยนรปแบบการใชพลงงานใน
อนาคตของประเทศตางๆ ประเทศไทยจงตองเรงพฒนาทงในดาน
พลงงานและศกยภาพของคนไปพรอมๆ กน เพอใหประเทศไทย
สามารถยนหยดอยไดไมวาสถานการณพลงงานจะเปลยนแปลง
ไปอยางไร
ดวยเหตนการปรบกระบวนทศนการเรยนการสอนดาน
พลงงานจงเปนปจจยส�าคญทจะชวยสรางสงคมแหงการเรยนรใน
เรองการใชพลงงาน การอนรกษพลงงาน การหาพลงงานทดแทน
และการอนรกษสงแวดลอม อนจะสงผลใหเกดความร ความเขาใจ
ตระหนกถงความส�าคญของพลงงาน และมสวนรวมอยางจรงจง
ในการแกไขปญหาพลงงานอยางยงยนในอนาคต เพอใหเกด
ความเขาใจทลกซงจนสามารถพฒนาเทคโนโลยพลงงานมาใช
เองอยางเหมาะสมได นอกจากน การปรบกระบวนทศนการเรยน
การสอนดานพลงงานยงชวยพฒนาความรและทกษะดานพลงงาน
แกคร อาจารย และบคลากรทางการศกษาอกดวย
การปรบกระบวนทศนการเรยนการสอนดานพลงงานจะ
เปนกาวใหมทสงเสรมความรและประสบการณดานพลงงานแก
เยาวชน ใหเรยนรความจรงของเรองพลงงาน เขาใจในสถานการณ
พลงงานทก�าลงเปลยนแปลงไป รจกน�าธรรมชาตรอบตวมาปรบ
และประยกตใช รจกพงพาตนเองดานพลงงานมากขน รวมทงม
โอกาสไดศกษาเทคโนโลยดานพลงงานใหมๆ
ในการปรบกระบวนทศนการเรยนการสอนดานพลงงาน
จะตองมการพฒนาปรบปรงหลกสตรกล มสาระการเรยนร
วทยาศาสตร ในเนอหาดานพลงงานของการศกษาขนพนฐาน
การอาชวศกษา ตลอดจนการศกษานอกระบบและการศกษา
ตามอธยาศยเพอให สอดคลองกบนโยบายพลงงานของ
ประเทศ สงเสรมพฒนาศกยภาพครผสอนกลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตรในเนอหาพลงงาน ดวยรปแบบและกระบวนการ
ตางๆ และจดตงศนยประสานงานเพอท�าหนาทสงเสรมเนอหา
ดานพลงงาน จดหาแหลงการเรยนร สนบสนนขอมล และสอ
การเรยนรดานพลงงาน
การเรยนรเรองพลงงานทชดเจนและเปนรปธรรม
ในหลกสตรปจจบนการเรยนการสอนเรองพลงงานยง
ไมเดนชด การเรยนการสอนในเรองนยงเปนเพยงเนอหาเลกๆ
ทแทรกอยในหนงสอเรยนวทยาศาสตร และเปนการเรยนการ
สอนในเชงทฤษฎทเนนองคความรพนฐาน อาท เรองคณสมบต
ของสาร ความรอนและอณหภมมองคประกอบอยางไร หรอ
ในเรองของปโตรเลยมจะเปนเรองทเรยนผสมผสานไปกบเรอง
ของธรณวทยาทวามกระบวนการเกดของแหลงปโตรเลยมทอย
ใตพภพอยางไร ดงนนผเรยนจงไมสามารถน�าไปประยกตใชใน
ชวตประจ�าวนไดมากนก
3
4
จากทกลาวมานจงเกดเปนความรวมมอของกระทรวง
ศกษาธการและกระทรวงพลงงานในการปรบเปลยนรปแบบ
การเรยนการสอนดานพลงงานใหชดเจนมากขน โดยปรบเนอหา
และวธการสอนในสถานศกษา จดท�าหนงสอเรยนทเนนเรอง
พลงงานทใชจรงในปจจบน เนนเทคโนโลยและน�ามาใชประโยชน
ไดจรง ซงหนงสอเรยนดานพลงงานนจะถกน�าไปเพมลงใน
หลกสตรแกนกลาง โดยอยในรปของรายวชาเพมเตม
ในวธการเรยนร ใหมจะน�าองคความรตางๆ ทเปน
นโยบาย มาตรการ สถานการณพลงงาน และรปแบบพลงงาน
ทใชในปจจบนมาใหเยาวชนไดเรยนรเรองพลงงานเรองใดท
ตองการเนนและตองรใหเรวจะถกน�ามาบรรจลงในหนงสอเรยน
อาท หนงสอเรยนรายวชาเพมเตมวทยาศาสตร เรองเชอเพลงเพอ
การคมนาคม ซงในเลมจะมเนอหาเรองผลตภณฑจากปโตรเลยม
ตางๆ ซงเรองเหลานเปนเรองเดมทอยในแบบเรยนรวทยาศาสตร
อยแลว แตจะปรบเปลยนวธการเรยนรใหม น�าสงทใกลตวมาให
เยาวชนไดเรยนรใหเรวและชดเจนขน เชน ปโตรเลยมมความ
เปนมาอยางไร อยทไหน น�าขนมาใชไดอยางไร และน�ามาท�า
เปนผลตภณฑไดอยางไร ฯลฯ เพอใหเยาวชนไดเหนคณคาและ
ความส�าคญ กอเกดเปนความตระหนก หวงแหน และใชอยางคมคา
ซงจะสอดรบกบมาตรการพลงงานของประเทศและของโลก
สอการเรยนการสอนเลมใหม สนกและเขาใจเรองพลงงานมากขน
สงส�าคญในการปรบกระบวนทศนการเรยนการสอน คอ
หนงสอเรยนดานพลงงานซงเปนสอการสอนเลมใหมทไดเพม
ลงในหลกสตรแกนกลางโดยอยในรปของหนงสอเรยนรายวชา
เพมเตม ซงจะน�ามาใชในการเรยนการสอนของเยาวชนชน
มธยมศกษาปท 3 ในปการศกษา 2555 น
หนงสอเรยนรายวชาเพมเตมดานพลงงาน ก�าหนดจะ
จดท�า 3 เลม ดงน
เลมทหนง “เชอเพลงเพอการคมนาคม” เปนหนงสอท
เนนใหเยาวชนไดมความรเรองแหลงก�าเนดของเชอเพลง แหลงกก
เกบปโตรเลยมและกาซธรรมชาต กระบวนการแยกกาซธรรมชาต
และกระบวนการกลนน�ามนดบ ผลตภณฑจากปโตรเลยมตางๆ
รวมทงไดรจกน�ามนเชอเพลงตางๆ ไมวาจะเปนดเซล เบนซน
แกสโซฮอล ไบโอดเซล เปนตน และยงเสรมดวยกจกรรมในเรอง
ของการอนรกษพลงงาน เชน การน�าน�ามนพชใชแลวมาท�าเปน
ไบโอดเซล ฯลฯ
เลมทสอง “พลงงานทดแทนกบการใชประโยชน” เปน
หนงสอทเนนใหเยาวชนมความรเรองพลงงานทไดมาจาก ลม น�า
และแสงอาทตย อาท เยาวชนจะไดเรยนรวาน�าใหพลงงานได
อยางไร สามารถน�ามาผลตเปนกระแสไฟฟาไดอยางไร จะม
การเรยนการสอนไปพรอมๆ กบท�ากจกรรมการทดลองตางๆ
เลมทสาม “ของเลนวทยาศาสตร” เปนหนงสอทเยาวชน
จะไดเรยนรหลกการทางไฟฟา อาท การตอวงจรไฟฟาเพอ
ใหพลงงานและเกดเปนแสงและเสยง เปนการน�าความรเรอง
พลงงานไฟฟา เรองเครองกล และอเลกทรอนกสมาผสมผสาน
กบของเลนทมอย รอบตว เปนการสงเสรมใหเยาวชนเปน
นกประดษฐสามารถคดวเคราะหและประดษฐของเลนงายๆ ได
หนงสอเรยนรายวชาเพมเตมดานพลงงานทง 3 เลมน
จะท�าใหเยาวชนไดสนกกบการเรยนและไดเขาใจเรองพลงงาน
มากขน ยกตวอยางเชน เมอเยาวชนไดเรยนเนอหาและสาระใน
หนงสอเรยน เชอเพลงเพอการคมนาคม และ พลงงานทดแทน
กบการใชประโยชน แลว จากทเคยเหนปมน�ามนและไดรแตวา
น�ามนเชอเพลงท�าใหรถวงได แตตอไปนเยาวชนจะไดรแลววา
น�ามนมาจากไหน และในทสดท�าไมถงตองใชพลงงานทดแทน
ท�าไมตองผลตน�ามนเชอเพลงบางตวขนมาทดแทน แทนทจะเปน
น�ามนทมาจากปโตรเลยมอยางเดยวซงมนใชแลวหมดไป
เพราะฉะนนเมอเยาวชนไดรเรองของพลงงานมากขน พวกเขา
กจะเหนความส�าคญของพลงงานมากขนตามไปดวย
กจกรรมการทดลองเพอความร เรองพลงงานทยงยน
นอกจากการเรยนร เรองพลงงานทเปนเนอหาแลว
สงส�าคญทจะท�าใหเยาวชนไดมความรทยงยนไดคอกจกรรม
หรอการทดลองตางๆ ทเปนกระบวนการเรยนรทางวทยาศาสตร
ซงเกดขนจากการปรบเปลยนกระบวนทศนการเรยนการสอน
ดานพลงงาน ยกตวอยางเชน การเรยนรเรองปโตรเลยม เยาวชน
จะไดเรยนร จากกจกรรมวาปโตรเลยมเกดขนและสะสมอย
ใตโลกไดอยางไร ใชเวลานานเทาไร และเมอน�าขนมาแลวจะม
วธการน�ามาใชประโยชนไดอยางไร
4
5
เยาวชนจะไดเรยนรวาน�ามนดบเปนของเหลวทประกอบ
ดวยสารตางๆ มากมาย ซงตองน�ามาผานกระบวนการกลนล�าดบ
สวนจงจะแยกสารประกอบตางๆ ได และสารประกอบเหลาน
บางตวสามารถน�าไปใชไดเลย อาท เบนซน ในขณะทบางตวเอา
ไปใชเปนสารตงตนในอตสาหกรรมปโตรเคม ผลตเมดพลาสตก
ณ จดนจะมกจกรรมเกดขน คอ กจกรรมการกลนล�าดบ
สวน ซงเปนกจกรรมทแสดงใหเหนวาของเหลวทประกอบดวย
สารหลายชนดรวมกนนนสามารถแยกออกจากกนไดอยางไร
เปนการจ�าลองการกลนล�าดบสวนของน�ามนดบ เยาวชนจะ
ไดร จกกบอปกรณทดลองทางวทยาศาสตร เปนชดทดลอง
การกลนล�าดบสวนซงประกอบดวย ชดเครองควบแนน
หอกลน เทอรโมมเตอร เตาไฟฟา และแอลกอฮอลซงเปนตวแทน
ของน�ามนดบ
การทดลองนจะท�าใหเยาวชนไดเหนกระบวนการกลน
ล�าดบสวนไดชดเจนขน และไดเรยนรวาน�ามนดบทน�ามา
ผานกระบวนการกลนล�าดบสวนแลวจะไดผลตภณฑออกมา
มากมาย และน�าไปใชประโยชนไดอกหลายอยาง การทดลอง
การกลนล�าดบสวนคอกจกรรมในเชงการเรยนรวทยาศาสตร
ทท�าใหเยาวชนไดเหนเรองพลงงานทเปนรปธรรมมากขน
เกดการซมซบ เข าใจ และเหนคณค าของป โตรเลยม
ไดอยางแทจรง
กระบวนการกลนล�าดบสวนน�ามนดบ
การปรบกระบวนทศนการเรยนการสอนดานพลงงาน
คอ การน�าเรองพลงงานเขามาสการศกษาอยางเปนรปธรรม
ไมวาจะเปนการเพมสอการสอนเลมใหม หนงสอเรยนรายวชา
เพมเตมดานพลงงาน หรอกจกรรมการทดลองตางๆ การเรยนร
เรองพลงงานจะตองไปกบการศกษา เรมตนทตวเยาวชนสงตอ
ไปถงพอ แม พ นอง ใหเรยนรไปดวยกน และในทสดจะไปถง
ประชาชนทกคนทกกลม ณ เวลานน คนไทยทกคนจะเหนคณคา
และความส�าคญของพลงงาน ตระหนก หวงแหน และใชอยาง
คมคาเพอประโยชนสงสด
5
6
Scoopโดย นพมาศ บววชยศลป
ส�านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงพลงงาน
ทงในดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และสงแวดลอม ซงสวน
หนงเปนผลกระทบตอเนองมาจากศตวรรษท 20 และจะม
ความเปลยนแปลงมากมายทอาจเกดขนซงมแนวโนมรนแรงขน
กวาทผานมา
เนองจากประเดนปญหาสะสมทยงไมไดรบการแกไข
เมอความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยสงขน ความตองการ
ทรพยากรธรรมชาตเพอด�ารงชวตและเพอสรางความเจรญ
กาวหนาทางเศรษฐกจจงเพมขนตามไป ในขณะทปรมาณ
ทรพยากรตางๆ ในโลกมปรมาณลดลง รวมทงทรพยากร
พลงงานของโลก โดยเฉพาะพลงงานจากฟอสซลทงน�ามนและ
กาซธรรมชาต ลวนเปนทรพยากรทใชแลวหมดไป และยงน�ามา
ใชประโยชนมากเทาใด ยงปลดปลอยคารบอนไดออกไซดสชน
บรรยากาศซงเปนสาเหตหลกของ “สภาวะโลกรอน” มากเทานน
ดงนน มนษยชาตจงตองปรบตวเพอรบกบความเปลยนแปลง
ตางๆ ทเกดขนจากฝมอของมนษยชาตนนเอง
โลกในศตวรรษท 21 เปนอยางไร
ยอรจ ฟรดแมน นกอนาคตศาสตร1 ซอโอของ STRATFOR
ผเขยนหนงสอ The Next 100 Years : A Forecast
for the 21st Century กลาวไววา “โลกในป พ.ศ. 2590
ก�าลงจะเจอกบปญหาใหญอย 3 เรอง นนคอ ปญหาโครงสราง
ของประชากร ปญหาความขดแยงในเรองความเชอและ
วฒนธรรม และปญหาเกยวกบการใชคอมพวเตอร” เนองจาก
การทคนนยมมลกนอยลง คนอายยน คนวยท�างานลดลง
ความสามารถในการผลตสนคาและบรการของสงคมนนๆ คอยๆ
ลดลงตามไปดวย
ในสวน ศาสตราจารย นายแพทยวจารย พานช2 ใหนยาม
โลกในศตวรรษท 21 โดยมค�าส�าคญ (Key word) วา…โลก
เปลยนแปลงเรวขนๆ ลงๆ ไมแนนอน ความรเปลยนชด งอกเรว
สารสนเทศเพมแบบระเบด คนถกกระแสรอบทศ วตถมากลน
จตวญญาณจาง โลกถงกนหมด คนเปลยน ชวตเปลยน…จาก
นยามขางตน โลกในอนาคต จงเตมไปดวยประเดนทาทาย
“พลงงานศกษา” การศ กษา เพ อ อนาคต
7
ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช นายกสภา
มหาวทยาลย ไดบรรยายพเศษเรอง “บณฑตศกษา ส�าหรบ
ศตวรรษท 21” ในการประชมเสนอผลงานวจยเพอขอรบ
รางวลวทยานพนธดเดน ประจ�าป 2554 ของบณฑตวทยาลย
มหาวทยาลยมหดล เมอวนท 15 มนาคม 2555 ไดกลาวถง
การศกษาในศตวรรษท 21 วา ควรเปนการศกษาทเนนท
Learning Skill การเรยนรควรเนนการลงมอท�า การเรยนเกด
จากการฟง 20% และการท�า 70-80% ครตองไมเนนทการสอน
Teach less, Learn more เรยนรจากการปฏบตจรงผาน Project-
Base Learning (PBL) หรอการศกษาผานโครงงาน ครตอง
ปรบบทบาทสการเปนผออกแบบการเรยนรใหมากขน เปนโคช
(Coaching) มากกวาการเปนผสอน เนนการท�างานเปนทม
รวมถงการปรบกระบวนทศนในการประเมนผล ขอสอบไมใช
เพยงเลอกถก-ผด ควรเปนขอสอบเพอถามความคด การประเมน
ผลไมใชแคประเมนตวบคคล แตประเมนการเรยนเปนทม
นอกจากการปรบวธการสอนแลวจดส�ำคญทสดของ
กำรท�ำหนำทของครคอกำรสรำงแรงบนดำลใจ ซงคณภาพของ
ระบบการเรยนรตองไปใหถงสงทเรยกวา Framework for 21st
Century Learning (กรอบการเรยนรในศตวรรษท 21) ซงม
หลกค�าส�าคญ คอ
• 21st Century Skills
• Transformative Learning (จาก Informative &
Formative)
• ม Change Agent Skills, Leadership
• ความเปนพลเมอง (ตระหนกในความเปนพลเมองของ
ชมชน ประเทศ และโลก เปนตน)
คนควาเพมเตมไดท www.p21.org/overview
โดยสรปสาระส�าคญนน ผลของการศกษาทตองการใน
ศตวรรษท 21 ตองสามารถสนบสนนระบบชวตและทกษะอาชพ
ซงเรยกไดวาเปน Core Subjects & 21st Century Themes หรอ
รปแบบวชาหลกในศตวรรษท 21 (ผเขยน) เปนการเรยนรเพอให
เกด Skill ในดานตางๆ ประกอบดวย Learning & Innovation
Skills (ทกษะการเรยนรและนวตกรรม) Information Media &
Technology Skills (สอขอมลและทกษะทางดานเทคโนโลย)
ซงตองม Learning Skills (ทกษะการเรยนร) Critical Thinking
(ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ) Leadership Skills (ทกษะ
ความเปนผน�า) Complex Problem-solving (การแกปญหาท
ซบซอน) Innovation (นวตกรรม) Collaboration & Competition
(ความรวมมอและการแขงขน) Sharing Skills (ทกษะการเรยนร
รวมกน) Personal Mastery คอตองมวนยในตนเอง Empathy
คอ เขาใจความรสกของผอน เขาใจคนอน Communication
(รวม Listening), Life Skills, Intercultural Skills นอกจากนน
ยงใหความหมายของการอานออกเขยนได (Literacy) วาตอง
ลกลงไปถงการตความของสงทอานไดอยางลกซง เพอใหเกด
ความร น�าไปใชในชวตประจ�าวน และรเทาทน
ดงนนการศกษาเพอโลกอนาคตควรเปนเชนไร
8
เพราะอนาคตคอความไมแนนอน ณ เวลานอาจยงไมม
ค�าตอบทถกตองและดทสดจนกวาจะน�าเอาหลกการไปทดลอง
ปฏบตเพอพสจน เพราะผเขยนเชอวาค�าตอบทดทสดคอผล
จากการปฏบตจรง ดงนน ในฐานะผ ปฏบตขอใชเวทนใน
การแลกเปลยนเรยนรเพอสอบทานสงทอยในความคด น�าไป
แปลงสการปฏบตของกระทรวงพลงงาน
จากการด�าเนนการทผานมาในการสงเสรมการเรยนร
ดานพลงงาน หรอ “พลงงานศกษา” นอกเหนอจากการพฒนา
และผลกดนหลกสตรพลงงานเขาสหลกสตรแกนกลางแลว ม
ความพยายามในการแปลงหลกการสการปฏบตจรงโดยจดการ
ประกวดโครงงานวทยาศาสตรพลงงานของเยาวชน ซงถอได
วาเปนการสงเสรม Project-Base Learning (PBL) ในการเรยนร
ดานพลงงานผานการจดท�าโครงงานของนกเรยน ซงปจจบน
ด�าเนนการมาเปนปท 7 ในป 2554 หวขอการประกวดคอ โครงงาน
“นวตกรรมพลงงานเพอโลกสเขยว” (Energy Innovation for
Green Globe) ซงประกาศผลรอบชนะเลศไปแลวเมอวนท 5
กมภาพนธ 2555 ทผานมา สรปบทเรยนทไดเพอเปนบทพสจน
วา “เรามาถกทางหรอไม” ซงควรตองใหสงคมเปนผรวมประเมน
หากพจารณาจากขอเทจจรง มขอมลท
นาสนใจคอ แมในป 2554 เปนปแรก
ทเปดโอกาสใหระดบอาชวศกษา
สงผลงานเขาประกวด ซงชนงานท
ไดรบรางวลชนะเลศเปนผลงานของวทยาลย
สารพดชางจนทบร ในชอผลงาน “เครองแยกกาซไฮโดรเจน
ส�าหรบรถจกรยานยนต” ซงเปนททราบกนดว าพลงงาน
ไฮโดรเจนเปนพลงงานแหงอนาคต แตจากการเปดโอกาสผาน
เวทการประกวดดงกลาว...วนนเยาวชนระดบอาชวศกษาของไทย
สามารถท�าความฝนใหเปนความจรง ซงตองยอมรบวาความเกง
ดานวชาการคอสงหนงทควรยกยอง แตความนาสนใจอก
ประการหนง คอ กระบวนการเรยนการสอนทน�าไปสการคนควา
หาความรและพฒนาผลงานอยางตอเนองของครผสอน โดย
ใชอปกรณดงกลาวนเปนโครงงานใหนกเรยนแตละรนเขามา
ศกษาหาความรและพฒนาผลงานใหดขน เปนบทพสจนวาเมอ
เทยบกบหลกการจดการศกษาทควรเปนในศตวรรษท 21 พบวา
รปแบบการเรยนการสอนดานพลงงานผานโครงงานน “นาจะมา
ถกทาง” เปนการกระตนการเรยนรดานพลงงานและบรณาการ
วชาหลากหลายทงวทยาศาสตร ภาษาไทย ศลปะ ทกษะชวตใน
การอยรวมกน ซงเปนสญญาณทดหากมการสงเสรมสนบสนน
อยางตอเนองและจรงจงของผเกยวของ และเปนก�าลงใจให
ครผสอนวชาโครงงาน ซงถอเปน “ยาขม” ในการจดการเรยน
การสอนไดมแรงผลกดนผลงานดๆ ตอไป
โดยสรปการจดการศกษาในศตวรรษท 21 หรอการศกษา
ในอนาคตนน ควรมเปาหมายทชดเจนของการจดการศกษา ไม
ใชเรยนเพอแคร...แตควรเปนการเรยนรเพอน�าไปใชแกปญหา
ไดจรง ทงในชวตประจ�าวนในครอบครว ชมชน ไปจนถงแก
ปญหาของโลกได ดงนน “พลงงานศกษา” จงไมควรเปน
การเรยนการสอนทมงสอนแตเนอหาใหผเรยนทองจ�าเพยง
อยางเดยว แตใหไดคนควาและน�าความร ทไดมาอภปราย
ซงจะเปนสงทชวยใหผเรยนสามารถสรางความคดของตวเองได
พลงงานศกษาจะเปนการศกษาเพออนาคตไดอยางไร
9
อางอง1. นายแพทยอดม เพชรสงหาร จากหนงสอพมพ โลกวนน วนสข ปท 7 ฉบบ
ท 323 ประจ�าวนจนทรท 15 สงหาคม 2011 ทมา www.dailyworldtoday.com/newsblank.php?news_id=11726
2. ถอดเทปและคนควาเพมเตมจากการบรรยายพเศษของ ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช หวขอ “บณฑตศกษา ส�าหรบศตวรรษท 21” ในการประชมเสนอผลงานวจยเพอขอรบรางวลวทยานพนธดเดน ประจ�าป 2554 วนพฤหสบดท 15 มนาคม 2555 เวลา 7.30-12.00 น. ณ อาคารบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล ศาลายา
การออกแบบระบบการเรยนการสอนในศตวรรษท 21 ควรเนน
ผเรยนเปนศนยกลาง มความยดหยนตามสถานการณ ผเรยน
สามารถดงความรทมอยเดมมาตอยอดดวยการคนควาขอมล
คดวเคราะห และแสดงความคดเหน เพอตองการพฒนาความร
ของผเรยนใหเกดขนจงควรจดกจกรรมการเรยนการสอนจะตอง
มความสมพนธ มขนตอนและกระบวนการทเปนล�าดบทผเรยน
สามารถมสวนรวมในการเรยนการสอนนนดวย อาท การก�าหนด
ปญหาทสนใจและการท�ากจกรรมกลม เพอใหผเรยนสามารถคด
วเคราะห และความสามารถบรณาการกบรายวชาอนๆ ได ดงนน
การขยายขอบเขต “พลงงานศกษา” ใหครอบคลมทกกลมทงใน
ระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย เปนเปาหมายท
ทาทาย และสงทมความส�าคญคอ เนอหา หรอ Content หลก
ทตองการใหคนไทยรบรเพอเปนพนฐานความรทางพลงงานท
“คนไทยตองร” คออะไร และการจดการเรยนรนนควรตองม
ความยดหย นเพอใหผ เ รยนน�าไปปรบใช และขยายผลส
การเรยนรดานพลงงานตามความเหมาะสมตามสถานการณ
ปจจบนของชมชนทองถน ซงตองอาศยความรวมมอของ
ทกฝายทเกยวของ ไมวาจะเปนกระทรวงพลงงานและกระทรวง
ศกษาธการ รวมทงผ เกยวของอนๆ ควรตองเรงมอเพอให
เทาทนกบการเปลยนแปลงดงในปจจบน และตอบโจทยส�าคญ
ในอนาคต
10
Keep Inside
กาวใหมของการเรยนรเรองพลงงานหนงสอเรยน“เชอเพลงเพอการคมนาคม”
เราไดทราบขาวมาวาในปการศกษา 2555 นกเรยนไทย
ในระดบมธยมศกษาตอนตนจะไดเรยนรเรองพลงงานมาก
ขน โดยมสอการเรยนการสอนเปนหนงสอเรยนเลมใหม ชอวา
เชอเพลงเพอการคมนาคม ซงเกดจากความรวมมอระหวาง
กระทรวงพลงงานและกระทรวงศกษาธการ เรยกไดวาเปน
กาวใหมของการเรยนรดานพลงงาน เราจงไมรอชารบตดตอ
ขอสมภาษณ คณเบญจวรรณ ศรเจรญ หวหนาสาขาวทยาศาสตร
มธยมศกษา แหงสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร
และเทคโนโลย (สสวท.) ซงเปนหนงในทมผจดท�าหนงสอเรยน
เลมน และน�าประเดนทนาสนใจมาฝากกน
ความเปนมาของหนงสอเรยนเลมนคณเบญจวรรณไดเลาถงความเปนมาของหนงสอเรยน
เลมนวา ในอดตนกเรยนไดเรยนร เรองพลงงานโดยเนนท
องคความรพนฐานซงยงไมเปนรปธรรมทจบตองได จนเมอ สสวท.
ไดท�างานรวมกบกระทรวงพลงงานจงพบวาควรปรบรปแบบ
การเรยนการสอนดานพลงงานใหชดเจนมากขน จงไดปรบเพม
ในหลกสตรแกนกลาง โดยอยในรปของรายวชาเพมเตม หนงสอ
เรยนเลมนใชองคความรตางๆ ทเปนนโยบายหรอมาตรการ
ของกระทรวงพลงงานวาจะใหประชาชนไดรเรองอะไรเกยวกบ
พลงงานบาง ทางกระทรวงพลงงานจะใหน�าหนกมาวาพลงงาน
เรองใดทตองการเนนเปนอนดบแรกและควรจะใหรเรว ซงกคอ
เรองเชอเพลงเพอการคมนาคมและผลตภณฑจากปโตรเลยม
ตางๆ นนเอง
ความเหมาะสมในการน�าไปใชในเชงการเรยนรทางวทยาศาสตร นกเรยนจะเรยนร
เรองพลงงานไดตองมความรพนฐานมากอน โดยนกเรยนตอง
เรยนวชาพนฐานวทยาศาสตร 3 มากอนแลว ซงจะเรยนเรอง
ทรพยากรธรณ ปโตรเลยม เคม และธาตโมเลกลตางๆ ซงจะ
ท�าใหเขาใจค�าวาคารบอนและอะตอม คณเบญจวรรณในฐานะ
ทเปนผพฒนาหลกสตรและหนงสอเรยนจงแนะน�าวา หนงสอ
เรยนเชอเพลงเพอการคมนาคมมความเหมาะสมมากทจะน�าไป
ใชสอนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 เพราะมความรพนฐานทาง
วทยาศาสตรมาแลว หรอถาจะใชสอนใหเรวกวานกสามารถใช
สอนชนมธยมศกษาปท 2 เทอม 2 กได10
คณเบญจวรรณ ศรเจรญ หวหนาสาขาวทยาศาสตรมธยมศกษา
แหงสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)
11
กาวใหมของการเรยนรเรองพลงงาน คณเบญจวรรณไดกลาวถงสงทเปนกาวใหมของการเรยน
การสอนเรองพลงงานใหฟงวา หนงสอเรยนเลมนจะมวธ
การเรยนรแบบใหม โดยน�าสงทใกลตวมาใหนกเรยนไดเรยนร
เรวขน มกจกรรมการเรยนการสอนทชดเจนและเปนรปธรรม
มากขนวาปโตรเลยมเปนมาอยางไร อยทไหน น�าขนมาใช
ไดอยางไร และท�าเปนผลตภณฑไดอยางไร จากเดมทนกเรยน
เรยนวาน�ามนดบตองน�ามากลนแบบล�าดบสวน เมอกลนแลว
ไดอะไร แตในหนงสอเรยนเลมนนกเรยนจะเหนชดเจนขนวา
ในแตละกระบวนการกลน กลนไดอยางไร สารแตละตวทกลน
ออกมาน�าไปท�าผลตภณฑปลายทางไดอยางไร บางตวสามารถ
น�าไปใชไดโดยตรง อาท เบนซนทน�าไปใชเปนน�ามนเชอเพลง
ว ธการเ รยนร ในรปแบบใหม นจะท�าให นกเรยน
ไดเหนคณคาและความส�าคญของปโตรเลยมมากขน เกดเปน
ความตระหนก หวงแหน และใชอยางคมคาหรอมประโยชนสงสด
สงเหลานจะสอดรบกบมาตรการพลงงานของประเทศและ
ของโลก เดกจะสนกในการเรยนมากขนเพราะไดเรยนในสงท
ใกลตว จากทเคยเหนปม
น�ามนและไดรแตวาน�ามน
เชอเพลงท�าใหรถวงได แต
ตอไปนนกเรยนจะไดร วา
น�ามนมาจากไหน และ
ในทสดท�าไมถงต องใช
พลงงานทดแทน แทนท
จ ะ ใ ช น� า ม น ท ม า จ า ก
ป โตร เล ยมอย าง เด ยว
ซงใชแลวหมดไป
ตวอยางกจกรรมการเรยนการสอนคณเบญจวรรณไดยกตวอยางกจกรรมการเรยนการสอน
ในหนงสอเรยนเชอเพลงเพอการคมนาคม เพอใหเหนภาพ
มากยงขนวา ในหนงสอเรยนเลมนจะมกจกรรมใหนกเรยนได
เรยนรวาปโตรเลยมเกดและสะสมอยใตพนโลกไดอยางไร ใชเวลา
นานแคไหน น�ามนดบมสวนประกอบเปนสารอะไรบาง และจะ
น�าน�ามนดบมาใชประโยชนไดอยางไร โดยเรมดวยบทเรยน
พนฐานทวาน�ามนดบเปนของเหลวซงมสารประกอบมากมาย
และในการแยกสารประกอบในน�ามนดบนนตองใชกระบวนการ
กลนล�าดบสวน ในขนตอนนจะมการกลนใหดวาการกลนล�าดบ
สวนเปนอยางไร โดยทดลองกลนสารละลายเอทลแอลกอฮอล
ดวยชดทดลองการกลนล�าดบสวน เพอแยกสารประกอบ
ของเอทลแอลกอฮอลซงม 2 ตว คอ น�าและแอลกอฮอล
จ า ก ก า ร ท ด ล อ ง น จ ะ เ ช อ ม โ ย ง ไ ป ว า น� า ม น ด บ
เปนของเหลวทมสารประกอบมากมาย ซงแตละสารประกอบ
มคณสมบตตางกนและมคณคาในการน�าไปใชประโยชน
ทตางกน เพราะฉะนนถาเราน�าน�ามนดบไปใชเลยจะไมคมคา
ตอกระบวนการสะสม แตถาเราน�ามาแยกออกทละสวน
ด วยกระบวนการกลนล�าดบส วนจะท�าให ได ผลตภณฑ
ออกมามากมาย ดวยกจกรรมการทดลองเชนนจะท�าใหเดกได
เขาใจถงกระบวนการมากขน เกดการซมซบและเหนคณคาของ
ปโตรเลยมอยางแทจรง
ในตอนทาย คณเบญจวรรณไดกลาวถงศกยภาพของ
หนงสอเรยนเชอเพลงเพอการคมนาคมทเกดจากความรวมมอ
ของ สสวท. กบกระทรวงพลงงานวา “...จากอดตทางกระทรวง
พลงงานไดจดกจกรรมใหความรประชาชนอยแลว แตคราวน
จดใหมในอกรปแบบหนงซงอยภายใตหลกสตรหนงสอเรยนท
ใหความรครดวย ใหความรนกเรยนดวย แลวจะถงพอแมพนอง
และประชาชนทกกลมเอง ตองไปกบนกเรยน ไปกบการศกษา
แลวถงหมดแนนอน กจกรรมตางๆ ทจดกจะสอดคลองไปดวยกน
พอแมกจะเรยนไปดวยกบลก นงรถไปกบคณพอคณแม
ไปเตมน�ามน ลกกจะแนะน�าได”
11
ชดกลนล�าดบสวน
12
Next Gen
มทร.ลานนา ตดตงระบบผลตไฟฟาพลงงานทดแทนชวยชมชนหางไกลเขาใกลแหลงพลงงาน
ความคดสรางสรรคในการพฒนาและตอยอดแนวความคด
เรองการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนเปนสง ทม
ประโยชน ยงมการน�าไปใชอยางเหมาะสมในพนททม
ความตองการกจะยงสงผลใหเกดประโยชนเพมมากขน นองๆ
และอาจารยทปรกษาจากคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลย
เทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตลานนา จงหวดเชยงใหม ไดเลง
เหนถงความส�าคญของแนวคดน จงไดรเรมจดท�า “โครงการ
ระบบผลตไฟฟาพลงงานทดแทน เพออปกรณสอการเรยน
การสอน” ขนมา โดยน�าโซลารเซลลมาเปนอปกรณส�าคญใน
การพฒนาอปกรณดานพลงงาน เพอน�าไปใหชมชนในพนท
หางไกลไดมโอกาสในการเขาถงแหลงพลงงาน และตงชอ
ทมด�าเนนโครงการนวา “ทมพยคฆลานนา” มสมาชกรวม
ทมพฒนาทงหมด 10 คน คอ นายกตตกล บญมหาธนากร,
นายทศพร พงษกลาง, นายอภชย จ�าอนทร, นายเกรยงศกด
ปตพลพฒนาถ, นายวงศกร บญสมล, นายไกรศร โสภญญา,
นายฉตรววฒน วรรณโวหาร, นายอรรณพ อมพวน, นายวสนต
จนทรหนอย, นายณฐวฒ ศนยกาย และมอาจารยทปรกษา คอ
ผศ.สรศกด อย สวสด, ดร.อเทน ค�านาน, นายศภลกษณ ศรตา
และนายณรงค นนทกศล
12
13
กวาจะไดมาซงแหลงพลงงานของชมชน
การศกษาถอเปนเครองมอและเปนศนยกลางในการแก
ปญหาทกดานอยางยงยน แตการจดการศกษานนจ�าเปนตอง
ใชเครองมอและสอการเรยนรทจะชวยใหผเรยนเกดความเขาใจ
เชน ทว ดวด จานรบ-สงสญญาณดาวเทยมเพอการศกษา
คอมพวเตอร ฯลฯ ซงเครองมอเหลานจ�าเปนตองใชพลงงาน
ไฟฟาทงสน หากเปนเขตเมองหรอในพนททเขาถงการใชไฟฟา
การใชอปกรณทกลาวมาคงไมเปนปญหาแตอยางใด เพราะ
การเขาถงแหลงความรท�าไดสะดวกรวดเรว แตส�าหรบในพนท
หางไกลทไฟฟาเขาไมถง พลงงานจงกลายเปนขอจ�ากดทเดกๆ
และคนในชมชนจะไดมโอกาสเขาถงแหลงความร
โรงเรยนบานพลงแท อ�าเภออมกอย จงหวดเชยงใหม
เปนอกหนงโรงเรยนทประสบปญหาขาดแคลนเครองมอ สอ
การเรยนร และระบบไฟฟาเพอการศกษา “ทมพยคฆลานนา”
จงรวมกนจดท�าระบบผลตไฟฟาพลงงานทดแทนทไดจากเซลล
แสงอาทตยผสมกบพลงงานน�าใหแกโรงเรยน เพอใหเดกๆ ได
มโอกาสใชสอการเรยนรตางๆ อยางมความสข
กอนหนานทมพยคฆลานนาไดมโอกาสเขาไปท�างาน
ในพนทจรง ซงเมอเดนทางไปถงท�าใหเหนว าชาวบานม
ความเปนอยอยางยากล�าบาก ซงเมอเดนทางไปถงท�าใหเหนวา
ชาวบานมความเปนอยอยางยากล�าบาก แมจะมหลายๆ องคกร
อาท กระทรวงพลงงาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ เขาไป
ใหความชวยเหลอดานตางๆ แลวกตาม ดงนน เปาหมาย
ส�าคญจงอยทการเขาไปชวยเหลอชาวบานใหมโอกาสเขาถง
แหลงพลงงาน ดวยการน�าระบบผลตไฟฟาตางๆ อาท ระบบโซลาร
ระบบพลงงานน�า หรอลม เขาไปสนบสนนในสวนกระบวนการเรยน
การสอนของคร ทอย ในพนท โดยเปาหมายจะเปนครใน
ศนยการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) ทมบทบาทในการใหความร
แกชาวบานในพนทหางไกล ซงไดด�าเนนการใหแกศนย กศน.
10 แหง โดยศนยแรกคอ ศนยปตค ใชเวลาเขาไปด�าเนนการ 1-2 ป
สวนศนยท 2 คอ ศนยทาแพ ซงเปนศนยททมพยคฆลานนา
เขาไปด�าเนนโครงการอยางจรงจง โดยไดรบการสนบสนน
การด�าเนนงาน และไดรบการสนบสนนแผงโซลารเซลล
เพอมาใชในโครงการจากหลายหนวยงานทเหนความส�าคญ
ในสวนของการด�าเนนการ อปกรณสวนใหญทน�าไป
ตดตงจะเปนผลงานจากการวจยและผลงานการประดษฐของ
นกศกษา อาท อนเวอรเตอร ทชารจแบตเตอร แผงวงจร และได
รบความรวมมอรวมใจจากนกศกษาสาขาโยธาเขาไปชวยเรอง
ปกเสา ขดดน และมนกศกษาสาขาไฟฟาเขาไปด�าเนนการตดตง
ระบบไฟฟาและตดตงแผงโซลารเซลล ซงถอเปนความรวมมอ
รวมใจกนทตองการใหพนทหางไกลมโอกาสเขาถงแหลงพลงงาน
14
สรางแลว ตองสอนดวย
นอกเหนอจากการเขาไปตดตงระบบผลตไฟฟาพลงงาน
ทดแทนใหแกโรงเรยนในชมชนแลว การจะใชพลงงานไดอยาง
ยงยน “ผใช” คอ ชาวบาน คร กศน. รวมถงผมหนาทดแล
อปกรณทตดตงไวจ�าเปนตองมความรเรองการใชงานอยางถกตอง
สามารถบ�ารงรกษา หรอแกปญหาดวยตนเองไดเมอเจอ
เหตขดของขนพนฐาน ซงการสอนพนฐานเหลานนใหผเกยวของ
จะท�าใหอปกรณทตดตงมอายการใชงานยาวนาน และท�างานได
อยางเตมประสทธภาพมากยงขน
เสยงตอบรบจากคนในพนท
แนนอนวาพนทหางไกลมไฟฟาใชอยางจ�ากดและไม
ทวถง เมอมระบบไฟฟาพลงงานทดแทนทชวยใหคนในพนทม
โอกาสเขาถงแหลงพลงงาน ไมเพยงแคระบบการเรยนการสอน
ททางทมพยคฆลานนาถอเปนวตถประสงคหลกในการตดตง
ระบบไฟฟาใหน�าไปใชเทานน แตยงมประโยชนตอชมชนดวย
อาท การตดตงแผงโซลารเซลลเพอผลตไฟฟาส�าหรบเครองขยาย
เสยงของชมชน ซงเขามามสวนชวยใหการตดตอสอสาร การกระจาย
ขาวสารในชมชนท�าไดงายยงขน เชน กรณมเหตดวนเกดขน
จากเดมทคนในชมชนสวนใหญออกไปท�าไรไกลๆ การบอกขาว
ถงกนตองใชคนเขาไปแจงขาวซงใชเวลานาน กจะสามารถแจง
ผานเครองขยายเสยงไดไกล ชวยลดเวลาในการตดตอสอสาร
กนไดเปนอยางด
14
15
ภมใจทมสวนชวยเหลอสงคม
ทมพยคฆลานนาบอกวาสงทไดด�าเนนการมานอกเหนอจากการน�าความรทเลาเรยนมาไปใชพฒนาและสรางประโยชนให
แกสงคม ถอเปนการลงมอปฏบตจรงนอกเหนอจากการเรยนเพยงในต�ารา เปนสงทจบตองได ท�าใหรจกการแกปญหาเฉพาะหนา
ทส�าคญยงไดเรยนรการท�างานเปนทมและการเสยสละเพอสรางประโยชนใหแกสวนรวม ซงถอเปนความภาคภมใจทพวกเขาไดม
โอกาสมอบสงดๆ คนใหแกสงคม
หากเยาวชนและสถาบนการศกษารวมถงหนวยงานตางๆ ชวยกนสนบสนนใหเกดสงประดษฐดานพลงงาน เพอน�าไปใช
ในพนทหางไกลมากขน จะชวยสงเสรมใหชมชนหางไกลสามารถเขาถงแหลงพลงงาน อนจะชวยใหคณภาพชวตของคนในชมชน
มความเปนอยทดขน
15
16
Educateรศ. ดร.ธงชย ฟองสมทร
สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเชยงใหม
แนวทางการจดการศกษา ดานพลงงานของประเทศไทยพรอมกาวสอาเซยน
ประเทศไทยยงคงเผชญกบการเปลยนแปลงทส�าคญ
ในหลายบรบท ทงทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม
วฒนธรรม และการศกษา โดยเฉพาะอยางยงในป
2558 ประเทศไทยตองเผชญกบความเปลยนแปลงครงใหม
เพราะไทยก�าลงจะกาวไปสการเปนประชาคมอาเซยน พรอมกบ
อก 9 ประเทศในภมภาคเอเชย ความเปลยนแปลงครงน
ประเทศไทยจ�าเปนตองมการเตรยมความพรอมคนและระบบ
ตางๆ เพอใหพรอมรบกบการเปลยนแปลงทก�าลงจะเกดขนใน
อนาคตอนใกล
“พลงงาน” ถอเปนเรองส�าคญ เพราะทกประเทศรวมถง
ประเทศไทยตองใช พลงงานในการด�าเนนกจกรรมทาง
เศรษฐกจและการด�ารงชวตประจ�าวน ซงในอนาคตพลงงาน
จะมบทบาทส�าคญตอการด�ารงชวตของคนเรามากขนเรอยๆ
การจดการศกษาเรองพลงงานใหแกเยาวชนจงเปนสงจ�าเปน
เพราะในอนาคตทความตองการใชพลงงานเพมขนตลอดเวลา
แตพลงงานกลบมจ�ากด การจดหลกสตรการศกษาดานพลงงานเพอ
ใหนกเรยนไดรบขอมลทถกตอง สามารถเขาถงขอมลไดงายและ
น�าไปใชในการด�ารงชวต มความเขาใจถงสถานการณพลงงานท
เปนอยในปจจบนและทจะเกดขนในอนาคต ไดเรยนรถงผลด-ผลเสย
จากการผลตพลงงานตางๆ จะชวยใหเยาวชนทก�าลงเตบโตไป
เปนก�าลงส�าคญของประเทศในวนขางหนาสามารถประยกต
และปรบเปลยนการใชพลงงานไดอยางเหมาะสมตอไป
ในอนาคต
16
17
ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวง
พลงงาน จงไดด�าเนนโครงการสงเสรมการเรยนการสอนวชา
พลงงานตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน เพอเปนการพฒนา
ประสทธภาพการสอนวชาพลงงานของประเทศไทยในสถาบน
การศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทงในดานเนอหาวชา
สอการสอน กจกรรมสงเสรมการเรยนการสอน และกระบวน
การสอนทมประสทธภาพ โดยมผเขยนเปนผจดการโครงการ
ซงไดด�าเนนงานตอเนองมาเปนปท 3 แลว
ในชวงเวลา 3 ปทผานมา ไดมการด�าเนนโครงการมา
อยางตอเนองทงการพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตรพลงงาน
ในระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษาทเหมาะสมส�าหรบ
ประเทศไทย รวมทงก�าหนดแผนกลยทธในการขบเคลอนให
หลกสตรดงกลาวเปนไปตามเปาหมายทก�าหนด
ตลอดระยะเวลาทผานมาไดด�าเนนการศกษา รวบรวม
ขอมลเกยวกบกระบวนการเรยนการสอน การใชสอการสอน
กจกรรมเสรมหลกสตรการเรยนการสอนดานวทยาศาสตร
พลงงาน ในระดบประถมศกษาของโรงเรยนรฐบาล โรงเรยน
เอกชนในประเทศไทย และการศกษาในระดบประถมศกษาของ
โรงเรยนตวอยางในภมภาคเอเชย อเมรกา และยโรป วเคราะห
และพจารณาในกลมสาระวทยาศาสตรและมาตรฐานการเรยนร
ดานพลงงาน พจารณาในสวนของเนอหาวชา รวมถงคณภาพ
ของผเรยนวานกเรยนทจบในระดบประถมศกษาจะมความร
ความเขาใจเกยวกบพลงงานในดานใดบาง รวมถงการวเคราะห
เปรยบเทยบขอมลหลกสตร กระบวนการเรยนการสอน การใชสอ
ในการเรยนการสอนระหวางโรงเรยนในประเทศไทยและโรงเรยน
ในตางประเทศ ท�าใหผ เขยนทราบวาในตางประเทศไดม
การจดตงศนยทด�าเนนการในเรองการจดการเรยนการสอน
การสงเสรมและสนบสนนผสอน รวมถงการจดท�ากจกรรมตางๆ
ดานพลงงาน อาท
ประเทศสหรฐอเมรกา ไดมการจดตงศนยทชอวา
NEED (National Energy Education Development) มหนาท
ในการสงเสรมใหผสอนมความตระหนกในเรองของพลงงาน
และการใหความรแกสงคม โดยพยายามสรางความเชอมโยง
ของนกเรยน ผสอน ธรกจ รฐบาล และผน�าชมชนเขาดวยกน
โดยการออกแบบโปรแกรมทมการเรยนร ทางดานพลงงาน
หลายๆ ดาน
ประเทศญป น มการจดตงศนยกลางเพอการจด
การเรยนการสอนทางดานพลงงานและสงแวดลอมทชอวา
ศนยบรการวชาการพลงงานและสงแวดลอมเพอการศกษา
(Center for Energy and Environment Education) เพอสงเสรม
การศกษาทางดานพลงงานและสงแวดลอมในโรงเรยนและ
การศกษาส�าหรบสงคม โดยมการจดหาเอกสารทหลากหลาย
ส�าหรบการเรยนการสอนตางๆ โดยมกลมเปาหมายคอคนรนใหม
และบคคลทท�างานเกยวของกบพลงงาน
ส�าหรบประเทศในแถบยโรปนนไดมการจดตงศนย
ทมชอวา “ManagEnergy” จากการรเรมของคณะกรรมการ
ดานพลงงานในกลมประเทศยโรป มการสงเสรมการเรยนการสอน
ดานพลงงานส�าหรบนกเรยน คร อาจารย ในระดบประถมศกษา
และระดบมธยมศกษา มวตถประสงคเพอพฒนาหลกสตร
ส�าหรบการเรยนการสอนดานพลงงานของเดกตงแตชนประถม
ศกษาจนถงมธยมศกษา และใหเดกสามารถน�าความรทไดรบ
ไปใชประโยชนในชวตประจ�าวนได โดยไดมการจดท�าเวบไซต
วดโอการตนแอนเมชน กรณศกษาและแผนพบประชาสมพนธ
โครงการดานพลงงาน รวมถงการจดกจกรรมตางๆ เพอการเรยนร
และสงเสรมใหมการพฒนาดานพลงงานอยางยงยนตอไป
ท า ง ส ถ า บ น ว จ ย ว ท ย า ศ า ส ต ร แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ย
มหาวทยาลยเชยงใหม ไดวเคราะหหลกสตรและกจกรรมดาน
พลงงานขององคกรดงทไดกลาวมาแลวขางตน เหนวาหลกสตร
และสอการสอนดานพลงงานของ NEED มการจดเนอหา
หลกสตร และกจกรรมดานพลงงานไดเหมาะสมในแตละชวง
ชนการศกษา และหลกสตรดงกลาวมความเหมาะสมสอดคลอง
ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานในประเทศไทย
17
18
จากหลกสตรดานพลงงานของ NEED น�ามาสหลกสตร
ดานพลงงานของประเทศไทย ซงมหาวทยาลยเชยงใหมไดม
การปรบเนอหาหลกสตรใหมความเหมาะสมส�าหรบการเรยน
การสอน รวมถงสถานการณพลงงานในประเทศ เพอเปน
การเตรยมความรและความพรอมใหแกนกเรยนในการเรยนร
เรองพลงงานในอนาคตตอไป
ทงนมหาวทยาลยเชยงใหมไดก�าหนดเนอหาหลกสตร
ทางดานพลงงานทจะใชในการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร
พลงงาน คอ
1. สถานการณพลงงาน
2. ทฤษฎพลงงาน
3. พลงงานทดแทน
4. พลงงานไฟฟา
5. เชอเพลงเพอการคมนาคม และ
6. การอนรกษพลงงาน
รวมถงไดก�าหนดตวชวดและมาตรฐานการเรยนรเพอ
ใหผเรยนไดรบความรตรงตามวตถประสงคการเรยนรของสอ
ตนแบบอยางมประสทธภาพ รวมทงไดออกแบบสอการเรยน
การสอนและกจกรรมทเหมาะสมส�าหรบระดบประถมศกษา
เพอใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบเรองพลงงานอยางเปนรปธรรม
มากยงขน และเปนพนฐานของการเรยนรเรองพลงงานใหม
ประสทธภาพมากยงขน
อยางไรกตาม การด�าเนนการดงกลาวทงหมดจะน�า
ไปสการก�าหนดเนอหาทางดานพลงงานเขาสเนอหาวชาตาม
หลกสตรแกนกลางของกระทรวงศกษาธการตอไป ทงนการจะ
น�าเขาสหลกสตรแกนกลางนนยงคงตองใชเวลา และรอใหถง
รอบของการปรบปรงเนอหาหลกสตรของประเทศตอไป แตใน
ชวงเวลาน กระทรวงพลงงาน กระทรวงศกษาธการ สถาบน
สงเสรมการสอนทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)
สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเชยงใหม
กไดด�าเนนการใหมการจดท�าหนงสอเพอใหนกเรยนไดเรยนร
เรองพลงงานอยางเปนรปธรรม และเสรมสรางพนฐานการเรยนร
ใหมประสทธภาพมากยงขน โดยเหนไดจากการจดท�ารายวชา
“เชอเพลงเพอการคมนาคม” เนอหาระดบมธยมศกษา
ตอนตนเปนทเรยบรอยแลว และจะไดจดท�า “พลงงานทดแทน
และการใชประโยชน” เปนรายวชาตอไป
ผลของความส�า เร จในการพฒนาหลกสตร วชา
พลงงานกคอ สามารถท�าใหเรองพลงงานไดเขาไป
มบทบาทในการเรยนการสอนของ
ประเทศไทยไดมากขน ท�าใหคร
อาจารยและนกเรยนไดตระหนก
และรคาของพลงงาน ซงเปนหนง
แนวทางในการสรางจตส�านก
การใชและการอนรกษพลงงาน
ใหแกเยาวชน ซงจะเปนอนาคต
ของชาตตอไป
18
19
Educate“จตอาภา ดประวต”
ส�านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงพลงงาน
พลกมมเรยนรการเรยนการสอนพลงงาน...
จากอเมรกาสสายตาครไทยโลกของการเรยนร ในปจจบนแตกตางไปจากสมยกอน
เมอแหลงเรยนร และสอการสอนในรปแบบนวตกรรม
และเทคโนโลยชวนตนตาตนใจตางๆ ไดเขามามบทบาท
ในหองเรยน เชน การเรยนรผานสอออนไลน มลตมเดย สอ
อเลกทรอนกสตางๆ ท�าใหโลกของการเรยนรสนกสนานและไม
นาเบอ โดยเฉพาะการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรพลงงาน
จ�าเปนทจะตองม “สอการสอนดานพลงงาน” ทมความทนสมย
เขาใจงาย เหมาะสมกบหลกสตรการศกษาขนพนฐานทงใน
ระดบประถมศกษาและมธยมศกษาของประเทศไทย
การจดท�าสอการสอนดานพลงงานส�าหรบน�ามาปรบ
ใชในหองเรยน สงทควรค�านงถงเปนส�าคญคอ การพฒนาคร
ผสอนใหมความรความเขาใจถงวธการน�าสอการสอนนนๆ ไป
ประยกตใชใหเกดความเหมาะสมและสอดคลองกบคมอการสอน
วชาวทยาศาสตรพลงงานในแตละระดบชน เนองจากสอการสอน
เปนเครองมอส�าคญส�าหรบครในการน�าความรดานพลงงาน
ไปถายทอดใหแกนกเรยน สรางกระบวนการเรยนรดวยการลงมอ
ปฏบต หรอทเรยกวา Learning by doing ท�าใหผเรยนไดเรยนร
อยางสนกสนาน เกดการตกผลกทางความคด มการเชอมโยง
องคความรเขาสบทเรยนอยางเปนระบบ และสามารถน�าความร
ทได รบนนไปพฒนาตอยอดการเรยนร เรองของพลงงาน
ใหเขาไปเปนสวนหนงของการด�าเนนชวตประจ�าวน
หนวยงานหนงทสนบสนนการเรยนการสอนในลกษณะ
น คอ “National Energy Education Development” หรอ
“NEED” ซงเปนองคกรในประเทศสหรฐอเมรกาทด�าเนนการ
ในเรองการจดการเรยนการสอน การสงเสรมและสนบสนนคร
ผสอนวทยาศาสตรพลงงาน จดท�าคมอครและผลตสอการสอน
ดานพลงงานททนสมย ตลอดจนเปนหนวยงานทจดอบรมให
ความรครผสอนเรองใชสอการสอนดานพลงงาน โดยหนวยงาน
“NEED” จะมการออกแบบโปรแกรมการเรยนรดานพลงงานใน
รปแบบของการจดสมมนาเชงปฏบตการ ทมเนอหาครอบคลม
ตงแตระดบอนบาลจนถงระดบเกรด 12 มการพฒนาครและ
การประเมนผล โดยจดท�าในลกษณะของการจดกจกรรมเสรม
หลกสตรในแตละชวงชน โดยมการแบงหวขอตางๆ ไวดงน
1.วทยาศาสตรพลงงาน(ScienceofEnergy)
นกเรยนจะไดเรยนรหลกการทางวทยาศาสตรพลงงาน
ซงจะน�าไปเปนพนฐานในการเรยนในหวขอตอๆ ไป เชน แหลง
พลงงาน และพลงงานในรปแบบอนๆ ซงนกเรยนจะไดเรยน
รปแบบของพลงงานไมว าจะเปน ความรอน แสง เสยง
การเคลอนไหว ไฟฟา และหลกการทพลงงานมการเปลยนแปลง
รปแบบของพลงงาน
2.แหลงพลงงาน(SourcesofEnergy)
แสดงใหนกเรยนไดเหนและเขาใจถงแหลงของพลงงาน
ทมการใชอย ในปจจบน การเกดขน การน�ามาใช การผลต
การขนสง และผลตอสภาพแวดลอม
19
20
3. ไฟฟาและสนามแมเหลก(ElectricityandMagnetism)
เปนการใหขอมลแกนกเรยนเกยวกบหลกการในเรอง
ไฟฟาและสนามแมเหลก การผลตกระแสไฟฟา การสง
และประสทธภาพในการใชไฟฟา
4.น�ามนในการขนสง(TransportationFuels)
นกเรยนจะไดเรยนร วามการใชพลงงานเปนอยางไร
เทคโนโลยในเรองของพลงงานใหมๆ และวธในการอนรกษ
พลงงานทงทบานและโรงเรยน
5.ประสทธภาพและการอนรกษพลงงาน (Energy
EfficiencyandConservation)
นกเรยนจะไดเรยนร วามการใชพลงงานเปนอยางไร
เทคโนโลยในเรองของพลงงานใหมๆ และวธในการอนรกษ
พลงงานทงทบานและโรงเรยน
6.การวเคราะหการเสรมสรางและการน�าไปขยาย
ผล(Synthesis,Reinforcement,Extension)
จะมการจดท�าเอกสารตางๆ เพอทจะเปนการเสรมสราง
การวเคราะห และการขยายผลของขอมลทนกเรยนไดเรยนรไปแลว
7.การประเมนผล(Evaluation)
ในการท�ากจกรรมทกอยางไดจดใหมการท�าแบบประเมน
ตางๆ โดยทครจะสามารถด�าเนนการวดผลทไดจากการจด
การเรยนการสอนไปแลวได
8.การรบรอง(Recognition)
มการจดใหมรางวล Youth Award Program for Energy
Achievement
จะเหนไดวาในหลกสตรของ NEED เปนหลกสตรพลงงาน
ทเรยนรเกยวกบสถานการณดานพลงงานในปจจบน ซงนกเรยน
สามารถน�าไปประยกตใชในชวตประจ�าวนได
กระทรวงพลงงานรวมกบองคกร “NEED” สนบสนนให
คร อาจารย ทมผลงานดเดนดานพลงงานในประเทศไทย
ไดมโอกาสเขาไปฝกอบรมการใชสอการสอนดานพลงงาน
ในองคกร NEED ณ เมองเดนเวอร มลรฐโคโรลาโด ประเทศ
สหรฐอเมรกา เมอวนท 10-17 มถนายน 2554 เพอเปน
การเปดโลกทศนและสรางเสรมประสบการณแกคร อาจารย
ไดมโอกาสเขาไปเรยนร กระบวนการจดการเรยนการสอน
การจดกจกรรมเสรมหลกสตร และการใช ส อการสอน
ด านพลงงานร วมกบคร อาจารย ผ เข าร วมอบรมจาก
ประเทศสหรฐอเมรกา การเดนทางไปอบรมในครงนมผ รวม
คณะประกอบดวย ผแทนจากกระทรวงพลงงาน ผแทนจาก
ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ผแทนจาก
สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)
และผ แทนจากมหาวทยาลยเชยงใหม และครสอนวชา
วทยาศาสตรอกจ�านวน 5 ทาน รวมเดนทางไปพฒนาบคลากร
ทางการศกษาในครงน ซงผ เขยนขอน�าประสบการณของคร
อาจารยทผานการอบรมแตละทาน มาสะทอนใหเหนถงมมมอง
การเรยนรเรองพลงงานของครไทยแตละทานใหผอาน Energy Plus
ไดรวมเดนทางไปเรยนรดวยกนเลยนะคะ
ครชเกยรตชยชนะดาราโรงเรยนสตรวทยา
ครช เกยรต ได สะท อนมมมองเร องรปแบบของ
การจดกจกรรมในบรบทการเรยนรของสหรฐอเมรกาทนาสนใจ
และสามารถน�ามาประยกตใชในหองเรยนของครไทยใหผเขยน
ไดฟงวา
ในการจดการเรยนการสอนของสหรฐอเมรกามการ
ออกแบบกจกรรม เกม และอปกรณไดอยางเหมาะสม ซงครไทย
สามารถน�ามาดดแปลงใหเหมาะสมกบหลกสตรของไทยได
การอบรมการใชสอการสอนดานพลงงานมกจกรรมทจดให
ครเรยนรเปนกจกรรมแบบงายๆ เชน การถายทอดพลงงาน
การเปลยนรปพลงงาน กงหนน�าผลตกระแสไฟฟา กงหนลม
ผลตกระแสไฟฟา เปนตน ซงกจกรรมเหลานสามารถน�ามาใช
ในการจดการเรยนการสอนในบานเราได กจกรรมบางอยาง
ทออกแบบมาเปนเกมจะเขากบบรบทของสงคมอเมรกน
ห า ก จ ะ น� า ม า ใ ช ใ น ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น บ า น เ ร า ต อ ง ม
การปรบเปลยนเนอหาใหเขากบบรบทของสงคมไทยเสยกอน
จงจะใชการไดด
20
21
ครรงรต เทพนม โรงเรยน
บางสะพานวทยา
ครร งรต ได สะทอน
แนวคดเรองการเรยนรทเนน
ผ เรยนเปนส�าคญใหผ เขยน
ไดทราบวา การใหผเรยนได
เ ร ย น ร ด ว ย ก า ร ล ง ม อ ท� า
การสนบสนนผ เ ร ยนให ม
ความสขและความภาคภมใจ
ในการเรยนรจากประสบการณ
ของตว เอง เป นส งส� าคญ
ท จ ะท� า ให ผ เ ร ยนป ร ะสบ
ค ว า ม ส� า เ ร จ ซ ง ค ร ร ง ร ต
คดว าการจดการเรยนการสอนทให ก�าลงใจผ เรยนเชนน
ควรน�ามาปรบใชกบการสอนของครไทยดวย
5 วนกบกจกรรมการเรยนรดานพลงงานรวมกบคณคร
ชาวอเมรกน ฉนเรยนรทจะท�าความเขาใจเกยวกบเนอหาภายใต
ขอจ�ากดของการสอสาร เมอปราศจากลาม และตวเราพด ฟง ไม
คอยได ตองอาศยประสาทสมผสสวนอนใหรบรมากขน ตาตอง
ด อานมากขน ลงมอท�ามากๆ บวกกบอาศยประสบการณเดม
และทส�าคญมตรภาพจากคนรอบขางท�าใหฉนไมไดร สกวา
ตวเองโงเลย หากแตมความสขทไดเรยนร ร วมกบพวกเขา
การเรยนการสอนในลกษณะนท�าใหฉนคดถงเหลาลกศษย
ทงหลายในโรงเรยน ถาฉนท�าใหเขาเรยนรไดอยางไมรสกวา
ตวเองโง เขากคงจะมความสขทจะเรยนรกบเรา และในทสด
เขากคงจะประสบกบความส�าเรจในชวตได
ครจนทมาสขพฒนโรงเรยนวดราชาธวาส
ครจนทมา ไดเลาประสบการณการเรยนการสอนแบบ
Learning by doing ในประเทศสหรฐอเมรกา ใหผเขยนไดฟง
ดงน
ในการจดกจกรรมการเรยนรเรอง “การใชสอการสอน
ดานพลงงาน” ณ เมองเดนเวอร ประเทศสหรฐอเมรกา มหลาก
หลายรปแบบไมวาจะเปนการลงมอปฏบตการทดลอง โดยการศกษา
ในแต ละเรองจะเ รมต นจากวทยากรได จดเตรยมวสด
อปกรณไวเปนฐานการเรยนรตางๆ จากนนจะเปนการอธบาย
การปฏบตกจกรรมหรอการมอบหมายงาน ในขณะปฏบต
กจกรรมจะมใบกจกรรมและใบงานเพอบนทกขอมลทไดจาก
การศกษา และในตอนทายจะจบดวยการอธบาย ขยายความร
และยกตวอยางในเรองท
เกยวของกบเรองทไดเรยนร
อกรปแบบหนงทนาสนใจ
คอการวางแผนการท�างาน
กลมรวมกน จะเปนลกษณะ
ของการมอบหมายภารกจ
หรอก�าหนดสถานการณแลว
ใหสมาชกภายในกลมรวมกน
คดวางแผนการน�า เสนอ
ความรตามทไดรบมอบหมาย
เชน การจดบอรดความร
น�าไปตงแสดงในบร เวณต างๆ ใน
หองเรยน การออกมาแสดงบทบาทสมมตหนาชนเรยน อกทง
กจกรรมการเรยนรผานเกมตางๆ จากการไดเขารวมกจกรรมไม
วาจะเปนการเรยนรในรปแบบใดกตาม สามารถน�ามาประยกต
ใชในการจดการเรยนการสอนไดทกกจกรรม และการจดกจกรรม
การเรยนรของ Need Project จะเปนการจดการเรยนรทเรยกวา
Learning by doing โดยแทจรง จากการสงเกตในการปฏบต
กจกรรมของครอเมรกนพบวา คณครทกคนทเขารวมกจกรรม
จะปฏบตกจกรรมดวยความกระตอรอรนและมวนยสงมาก
โดยเฉพาะในเรองของการตรงตอเวลา ความซอสตย และ
การเคารพกตกาในการปฏบตกจกรรม
จะเหนไดวาการเรยนรนนนอกจากเครองมออปกรณ
สอสนบสนนการเรยนร ของผ เรยนตองมความพรอมแลว
จนตนาการของผเรยนกมสวนส�าคญทจะผลกดนใหการเรยน
การสอนประสบผลส�าเรจ ดงวาทะอมตะของ อลเบร ต
ไอนสไตน นกวทยาศาสตร ทมชอเสยงในศตวรรษท 20
ทกลาวไววา “จนตนาการส�าคญกวาความร” (Imagination
is more important than knowledge)
ปจจบนครเหลานไดเขามามบทบาทในการพฒนา
การเรยนการสอนวชาพลงงาน รวมกบ กระทรวงพลงงาน
กระทรวงศกษาธการ และสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร
และเทคโนโลย (สสวท.) ในการพฒนาสอการเรยนการสอน
ค มอคร และการพลกโฉมแบบเรยนวชาพลงงานททนสมย
มความสอดคล องกบนโยบายของกระทรวงพล งงาน
เ พ อ พ ฒ น า ก า ร ศ ก ษ า ว ช า พ ล ง ง า น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย
ใหมความยงยนตอไป
21
22
หองเรยนพลงงาน เพอความเขาใจพลงงานของเยาวชน
Creator
“โรงเรยน” เปนแหลงเรยนรทส�ำคญส�ำหรบเยำวชนจนอำจ
กลำวไดวำ อนำคตของประเทศจะเปนเชนไรกสำมำรถ
ดไดจำกกำรจดกำรศกษำ เพรำะเดกในวนนคอผใหญ
ในวนขำงหนำ กำรปลกฝงเรองกำรเรยนรในดำนตำงๆ จงเปน
สงส�ำคญไมเวนแมแตเรองพลงงำน เพรำะวนนเรำตระหนก
แลววำ “พลงงำน” เปนเรองทเกยวของกบกำรด�ำเนนชวตของเรำ
ทกคน นบตงแตตนนอนจนถงเขำนอน ชวตเรำลวนแลวแต
เกยวของกบกำรใชพลงงำนทงสน
ทผำนมำหลกสตรกำรเรยนกำรสอนของประเทศไทย
มกำรเรยนกำรสอนดำนวทยำศำสตรมำนำน แตเรำอำจไมได
มงเนนใหควำมส�ำคญกบเรองพลงงำนมำกนก แตเมอสงคม
เปลยนแปลงไป พลงงำนเขำมำมบทบำทกบชวตของเรำ
มำกขน กอปรกบเกดวกฤตดำนพลงงำนและภำวะโลกรอน
ปจจยเหลำนท�ำใหกระบวนกำรเรยนกำรสอนของประเทศไทย
ตองปรบตวดวยกำรเสรมสรำงควำมรควำมเขำใจดำนพลงงำน
ใหแกเยำวชน เพอใหเดกๆ ไดตระหนกถงควำมส�ำคญของ
พลงงำน ใชพลงงำนใหเกดประโยชนสงสด และตองรจกอนรกษ
พลงงำนเพอจะไดมพลงงำนใชอยำงยงยน
เรำจงเหนไดวำหนวยงำนทเกยวของกบดำนพลงงำน
ทงภำครฐ ภำคเอกชน และสถำนศกษำจงตำงพยำยำมปลกฝง
กำรเรยนรดำนพลงงำนใหแกเยำวชน ทงในสวนกำรบรรจเนอหำ
ดำนพลงงำนในทกกลมสำระกำรเรยนร รวมถงกำรใหนกเรยนได
มโอกำสเรยนรจำกกำรปฏบตจรงผำนหองเรยนพลงงำน และ
กจกรรมฝกอบรมทกษะดำนพลงงำนตำงๆ ซงมหลำยโรงเรยน
ทมแนวคดกำรจดกำรเรยนกำรสอนผำนหองเรยนพลงงำน และ
กำรใหนกเรยนลงมอปฏบตจรงจนเหนผลเปนรปธรรม
22
23
สตรวทยารวมพลงรกษ พทกษโลก
23
โรงเรยนสตรวทยา ในสงกดกรงเทพมหำนคร เปน
โรงเรยนทมควำมม งมนในกำรพฒนำตนเองใหเปนองคกร
แหงกำรอนรกษพลงงำนและสงแวดลอมตำมปรชญำเศรษฐกจ
พอเพยง โดยเนนกำรจดระบบกำรบรหำรและกำรจดกำร
ดำนอนรกษพลงงำนและสงแวดลอมภำยในโรงเรยน ซงทำง
โรงเรยนเหนวำกำรอนรกษพลงงำนเปนเรองส�ำคญททกภำคสวน
ตองชวยกนดแล โดยโรงเรยนจะตองเปนตนแบบเพอท�ำใหเดก
นกเรยนตระหนกถงควำมส�ำคญและน�ำไปถำยทอดใหผปกครอง
ทบำนได นกเรยนทกคนและบคลำกรทงหมดในโรงเรยนตองม
สวนรวมและตระหนกในกำรอนรกษพลงงำนรวมกน
แนวคดในกำรอนรกษพลงงำนทโรงเรยนสตรวทยำ
น�ำมำใชคอ การดดแปลงอาคารเบญจภทรดเรกใหเปน
เอนเนอรย แลบ (Energy Lab) ทกหองเรยนจะมกำรบนทก
คำกำรใชพลงงำนแบบเรยลไทม สำมำรถควบคมกำรท�ำงำน
ของอปกรณตำงๆ เชน ไฟฟำ เครองปรบอำกำศ พดลม ฯลฯ
ไดจำกคอมพวเตอรสวนกลำงหรอจำกแผงควบคมในหอง
และไดดดแปลงหองเรยนใหเปนหองปฏบตกำรดำนอนรกษ
พลงงำน อำท กำรใหนกเรยนฝกปด-เปดอปกรณเองรวมกบ
กำรควบคมจำกสวนกลำงตำมตำรำงสอนและอณหภมอำกำศ
ภำยนอก ท�ำใหเหนผลประหยดทชดเจน ตรงนสำมำรถใชเปน
เครองมอในกำรปลกฝงเรองกำรใชพลงงำนใหแกนกเรยนได
นอกจำกนน ยงมกจกรรมแขงขนระหวำงหองเรยน
กำรใหนกเรยนวดผลกำรตงอณหภมภำยในหองและลำง
เครองปรบอำกำศกบไมลำงเครองปรบอำกำศ เพอใหนกเรยน
เหนผลดวยตนเอง ซงสงนจะตดตวนกเรยนไปเมอโตขน ชวยให
เดกเกดกำรเรยนรเรองกำรใชพลงงำนไดอยำงคมคำมำกทสด
24
โรงเรยนไผทอดมศกษา คนโลกสดใส ลดใชพลงงาน โรงเรยนไผทอดมศกษา อย ในเขตกรงเทพมหำนคร เปนอกหนง
โรงเรยนทมกำรจดกำรเรยนกำรสอนดำนพลงงำนในโรงเรยน โดยไดสอดแทรก
ควำมรเรองกำรอนรกษพลงงำนเขำไปอยในแผนกำรเรยนกำรสอนทกกลมสำระ
แมกระทงวชำภำษำองกฤษ
จดเรมตนในกำรปลกฝงกจกรรมรวมอนรกษพลงงำนใหแกเดกนกเรยน
ในโรงเรยนนนมมำกวำ 10 ปแลว โดยทำงโรงเรยนไดเขำรวมโครงกำรหองเรยน
สเขยวกบกำรไฟฟำฝำยผลตแหงประเทศไทย จนกระทงกำรอนรกษพลงงำนได
ถกบมเพำะแทรกซมเขำไปจนกลำยเปนวฒนธรรมของโรงเรยน โดยกจกรรม
ทนกเรยนไดรวมกนท�ำ อำท การกอตงธนาคารขยะ ซงสำมำรถสรำงกำรม
สวนรวมใหแกนกเรยนไดทงโรงเรยน นอกจำกนน ทำงโรงเรยนยงไดเปลยนไป
ใชหลอดไฟประหยดพลงงำนทงโรงเรยน ใชเครองปรบอำกำศเบอร 5 รวมถง
กำรใหควำมส�ำคญกบจดเลกๆ ทหลำยคนมองขำม อำท กำรท�ำหลงคำกน
แสงแดดใหคอมเพรสเซอรเครองปรบอำกำศทอยนอกกนสำด ชวยใหประหยด
คำไฟฟำได
ไมเพยงเทำนนกจกรรมทจดขนภำยในโรงเรยนจะน�ำประเดนเรอง
กำรอนรกษพลงงำนเขำมำเกยวของดวยเสมอ อำท การจดกจกรรม “สายตรวจ
พลงงานนอย” ซงจะใหเดกนกเรยนไดผลดเปลยนกนเดนตรวจเชกตำมหองเรยน
ตำงๆ เพอดวำหองไหนลมปดไฟหรอเปดไฟ เปดพดลมทงไวโดยไมไดใชประโยชน
ออกตรวจตรำเครองใชไฟฟำภำยในหองเรยนตำงๆ เพอดวำอปกรณไฟฟำ
ชนไหนเสอมสภำพ ตองเปลยนหรอตองซอมแซม เพรำะหำกอปกรณเหลำนอย
ในสภำพสมบรณจะท�ำใหไฟฟำไมรวซม ไมเกดอนตรำยตอชวต และยงชวยลด
ควำมสนเปลองของพลงงำนไฟฟำดวย
สงเหลำนนอกจำกเปนกำรปลกฝงและสรำงกำรเรยนรจดจ�ำเรองพลงงำน
ใหกบนกเรยนแลว นกเรยนยงสำมำรถน�ำไปตอยอดและถำยทอดใหผปกครอง
ไดตระหนกถงกำรใชพลงงำนอยำงประหยดและรคณคำรวมกน
24
25
โรงเรยนบานทาชาง สรางยวชนพลงงานจากรวโรงเรยน
ศนยการเรยนรเรองพลงงาน โรงเรยนบานทาชาง
จงหวดสระแกว เปนอกหนงสถำนททนกเรยนสำมำรถเรยนร
เรองพลงงำนจนสำมำรถน�ำไปปรบใชในชวตประจ�ำวนได
ซงศนยกำรเรยนรแหงนเปนผลมำจำกกำรทองคกำรบรหำร
สวนต�ำบลหนองหมำกฝำย อ�ำเภอวฒนำนคร จงหวดสระแกว
เปนตวอยำงทดใหแกชำวบำนดวยกำรหนมำใชเทคโนโลย
ประหยดพลงงำนและลดกำรใชพลงงำนทฟ มเฟอยลง และ
ไดเขำรวมโครงกำรแผนพลงงำนชมชนกบกระทรวงพลงงำน และ
ไดเรมสรำงแกนน�ำดำนพลงงำนรวมถงจดตงศนยกำรเรยนรขน
เพอใหเปนสถำนทเผยแพรควำมรใหแกทงเดกและผใหญทสนใจ
เขำมำเรยนรเรองพลงงำน
กำรปลกฝงและใหควำมรดำนพลงงำนส�ำหรบเดกนกเรยน
ไดหวเรอใหญ คอ ครกตศกด เดชประไพ ครช�ำนำญกำร
โรงเรยนบ ำนท ำช ำงเป นแกนน�ำ ซงครกตศกดบอกว ำ
ตองกำรปลกฝงจตส�ำนกเรองกำรประหยดพลงงำนใหแกเดก
ทกคนในโรงเรยน โดยควำมรดำนพลงงำนจะถกสอดแทรกอย
ในวชำเรยนของนกเรยนตงแตชนประถมปท 1-6 ในกลมสำระ
กำรเรยนรตำงๆ เชน สำระกำรเรยนรสขศกษำและพลศกษำ
กำรงำนอำชพและเทคโนโลย ฯลฯ จะเนนไปทกำรสอนเรองกำร
ประหยดพลงงำน เทคโนโลยพลงงำน โดยเฉพำะเตำเผำถำน
ประสทธภำพสง เดกๆ จะไดเรยนรและฝกหดเผำถำนเพอให
สำมำรถเผำถำนใชเองได และน�ำไปเผยแพรใหแกผปกครอง
ทบำน ซงจำกกำรสงเกตพฤตกรรมของเดกนกเรยนภำยหลง
จำกกำรใหควำมร เรองกำรประหยดพลงงำนพบวำ เดกๆ
เปลยนแปลงพฤตกรรมไปจำกเดม อำท เตอนกนเองในกลม
เพอนวำถำไมมคนอยในหองตองปดไฟ ปดพดลม ซงสงทเหนผล
เปนรปธรรมคอคำไฟฟำของโรงเรยนลดลงไปกวำครง จำกเดม
ประมำณเดอนละ 2,000 บำท เหลอเพยงแค 800 บำทเทำนน
นอกจำกกำรสอนในหองเรยนแลว ทำงโรงเรยนยง
ไดคดเลอกตวแทนนกเรยน 9 คน เขำรวมอบรมโครงการ
ตนกลาพลงงานและโครงการยวหมอดน ซงตวแทน
นกเรยนทงหมดไดกลำยเปนแกนน�ำเยำวชนทท�ำหนำทขยำย
ควำมรดำนพลงงำนและเศรษฐกจพอเพยงไปสผ ปกครอง
รวมถงเพอนตำงโรงเรยน และเปดใหบคคลทวไปเขำมำเรยนร
ดงำนทศนยกำรเรยนรตนแบบโรงเรยนบำนทำชำงดวย
กำรเรยนร เรองพลงงำนจงไมไดเปนกำรเรยนร แต
เพยงในหองเรยนเทำนน แตยงไดเปดโลกทศนใหแกนกเรยน
และผสนใจทวไปไดใชเปนแหลงศกษำเรยนรดำนพลงงำน
อนจะเปนกำรสรำงควำมเขำใจและเหนถงควำมส�ำคญของ
พลงงำนในอนำคต
25
26
DIY : Do it yourself
2626
สวมกลองกระดาษ และเรอขวดน�าพลาสตก
ท�ำเองไดไมยำก
สวมกลองกระดาษเตรยมวสดและอปกรณ
1. กลองกระดาษ (ทมความหนาพอสมควร)
2. ถงด�า ขนาด 30 x 40 นว
3. กระดาษกาว
วธการท�า
1. เตรยมกลองกระดาษ ขอแนะน�าใหเลอก
ใชกลองกระดาษเอ 4 เพราะมฝาปด
ซงจะชวยใหแขงแรงขน
2. เจาะชองทฝากลองใหมความกวาง
ประมาณ 12-15 เซนตเมตร และ
ความยาว 25 เซนตเมตร
26
ยามทเราตองตกอยในสถานการณของภยธรรมชาตอยางเชน “อทกภย” ยอมท�าใหวถการด�ารง
ชวตประจ�าวนของคนเราเปลยนแปลงไป โดยเฉพาะเรองการสญจรทไมสามารถใชรถยนตได
เพราะมองไปทางไหนกมแตน�า “เรอ” จงเขามามบทบาทส�าคญส�าหรบการเดนทางไป-มา และ
อกปญหาทส�าคญไมแพกนคอเรองของสวม เพราะแมวาบานจะมชนสองแตถาน�าทวมขงในปรมาณมาก
กท�าใหถงสวมเตมจนใชการไมไดเชนกน ดงนน การชวยเหลอตวเองดวยการดดแปลงสงของใกลตวให
กลายมาเปนเครองมอเครองใชนนเปนเรองทหลายคนคงสนใจใชไหมละ
27
3. จากนนคว�าปากกลองกระดาษลง น�าฝากลองทเจาะเปนชองแลวครอบปดลงบนกนกลองกระดาษ แลวเจาะเปนชองใหตรงกน
4. น�ากระดาษกาวมาตดบรเวณฝากบตวกลองกระดาษเพอใหแนน
และมนคงขน
5. สดทายใชถงด�าใสลงในกลองและคลปากถงครอบบนปากกลองกระดาษ
ทมา : กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข
ค�าแนะน�าการใชงานสวมฉกเฉน 1) ถงด�าทใชเกบกกตองไมแตกรว 2) ควรตรวจสอบใหถงด�าอยตรงกลางของกลองกระดาษ 3) ใชกระดาษช�าระท�าความสะอาดหลงขบถายและใหทงลงในถงด�า 4) ใหใสปนขาวหรอน�ายาฆาเชอโรคลงในถงด�า มดปากถงหลงใชงานแลวใหแนน 5) รวบรวมถงพลาสตกหลงใชงานน�าไปก�าจดหลงน�าลด โดยการขดหลมฝงหรอใหหนวยงานทเกยวของน�าไปก�าจดตอไป
27
28
เรอขวดน�าพลาสตกเตรยมวสดและอปกรณ
1. เหลกหรอไม
2. ขวดน�าดมพลาสตก
3. วสดส�าหรบยดตด ไดแก กาวรอนหรอกาวยาง (ทใชตดพนรองเทา) สายน�าเกลอ เชอก และตะป
วธการท�า
1. เรมจากการสรางโครงจากไมหรอเหลกตามแตหาไดสะดวก การท�าโครงกน�าไมมาตอเปนทรงสเหลยมผนผาเหมอนเตยงนอน
โดยไมตองท�ารปทรงเรอ แตควรใหหวเรยวเพราะจะเนนการลอยตว โดยกะขนาดจากจ�านวนขวดทจะใช จากตวอยางทท�าคอ
ขนาดกวาง 1 เมตร ยาว 1.8 เมตร ซงสามารถบรรทกได 3 คน สวนการค�านวณการรบน�าหนกนนคดงายๆ คอ ขวดบรรจน�าปรมาณ
1.5 ลตร จ�านวน 100 ขวด สามารถรบน�าหนกได 150 กโลกรม
2. น�าขวดน�าปดฝาใหแนนสนทวางเรยงกนเปนเซตๆ ในจ�านวนกวาง 5 ขวด ยาว 5 ขวด รวมเปน 25 ขวดตอ 1 เซต
(จะไดความกวางยาวประมาณ 45 เซนตเมตรตอเซต) แตมขอแมวาขวดจะตองมขนาดเทากนและรปทรงเหมอนกนเพองายตอการยดตด
โดยขวดเหลยมจะท�าไดงายกวาขวดกลม
28
29
3. เมอไดปรมาณแลวท�าโครงยดใหแนนเพอไมใหขวดแตละลกลอยตวโดยใชกาวรอน (พลาสตกบางประเภทโดนกาวรอน
อาจหดตว) หรอกาวยาง และเพอความมนใจใชสายยางรดใหแนนอกทกได แลวน�าไปตดตงในโครงเรอ
4. สวนบนใชไมรวกมาผาเปนซกหรอเฝอกทท�าส�าเรจมาปขางบนอกทหนง ตอกตะปใหชดกบโครงขางลางเพอกดไมให
ขวดลอยตวขนมาและชวยท�าใหเรอเสมอกนดวย เนองจากทกขวดเมออยในน�าพรอมจะลอยตว ถาไมมคนนงมนกอาจโปงขนมาได
ผลงานเรอขวดพลาสตกชนนมชอวา “เรออาชวศกษาศาสตร” เปนโครงงานประดษฐเรอจากขวดน�าดมทใชแลว โดยม
แนวความคดมาจากสถานการณทประเทศไทยเกดเหตอทกภยในหลายจงหวด ของ นายชยวฒน สมผล นสตชนปท 4
คณะศกษาศาสตร สาขาวชาการอาชวศกษาและพฒนาสงคมมหาวทยาลยบรพา โดยม รศ.ดร.มานพ แจมกระจาง
อาจารยประจ�าภาควชาการอาชวศกษาและพฒนาสงคมคณะศกษาศาสตรเปนทปรกษาโครงงานน ส�าหรบขนตอนการท�า
เรอขวดพลาสตกนนอกจากจะด�าเนนการแบบงายๆ โดยใชวสดทมอยใกลตว อาท ขวดน�า น�ามาผกตดกน สวนทนงนนกเปนเตยง
ไมไผแลว ยงมความปลอดภยเพราะสามารถลอยตวบนน�าไดอยางมประสทธภาพและรบน�าหนกไดด
ถาผสนใจทานใดตองการรายละเอยดของแบบแปลนและขนตอนการสรางเรอขวดพลาสตกนเพมเตม สามารถตดตอขอรบ
ไดจาก รศ.ดร.มานพ แจมกระจาง ทอเมล [email protected] หรอโทรศพท 08 9939 8433
จากแนวคดการน�าเศษวสดเหลอใชหรอสงของทไมใชแลวใกลตวมาดดแปลงเปนอปกรณตาง ๆ ใหกลบมามคา และสามารถ
ใชงานในชวตประจ�าวนในยามฉกเฉนไดนน นอกจากชวยประหยดคาใชจายและแกไขปญหาขยะทไมสามารถก�าจดไดซงจะเปน
ผลดในการลดภาวะโลกรอนแลว ยงเปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชนทงตอตวเองและสงคมอกดวย
29
30
Energy Leaning
ETV สถานวทยโทรทศนเพอการศกษา
เปดโลกทศนการศกษาของเดกไทย
กระบวนการเรยนการสอนของประเทศไทยในอดตสวนใหญจะอยในหองเรยน
และมครผสอนเปนผคอยปอนความรทางวชาการให แตปจจบนความกาวหนา
ทางเทคโนโลยทางการศกษามความกาวหนาไปมาก นกเรยนมโอกาสใน
การเขาถงการเรยนรจากแหลงตางๆ มากขน และไมไดจ�ากดอยเฉพาะในหองเรยน
เทานน โดยเฉพาะอยางยงปจจบนมการน�าสออเลกทรอนกสและความกาวหนา
ในการแพรภาพสงสญญาณผานดาวเทยมและอนเทอรเนตเขามาใชในกระบวนการ
จดการเรยนการสอน สงผลใหนกเรยนและแมแตครอาจารยสามารถเขาถงการเรยนร
ไดจากทกท ทกเวลา ขอเพยงเขาถงการใชอนเทอรเนตและมอปกรณรบสญญาณ
ผ านดาวเทยม ซงนอกจากเดกนกเรยนจะเขาถงแหลงการเรยนร ได มากขน
แลวยงเปนการชวยใหนกเรยนในพนทหางไกล ขาดแคลนครผสอน สามารถเรยนร
บทเรยนผานทางออนไลนหรอทางโทรทศนผานดาวเทยมได
ETV เปดโลกแหงการเรยนรผชวยส�าคญทชวยเปดโลกกวางใหแกการเรยนรของเดกและเยาวชนทเราพด
ถงกคอ สถานวทยโทรทศนเพอการศกษา กระทรวงศกษาธการ (Educational
Television Station Ministry of Education : ETV) ภายใตสงกดกระทรวงศกษาธการ
เปนรายการโทรทศนทผลตขนเพอสงเสรมและพฒนาการเรยนรของเดก เยาวชน
และครอบครวรวมถงครผ สอน เพอสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร
เสรมพลงสมองใหแกเดกและเยาวชนใหพรอมกาวไปสสงคมแหงการเรยนรรวมกน
ETV ผลตและออกอากาศรายการโทรทศนเพอเสรมการศกษาในระบบโรงเรยน
โดยเปนรายการทมเนอหาความรตามหลกสตรการศกษาในระบบโรงเรยน และรายการ
เสรมความรใหแกนกเรยนในระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตน และระดบ
มธยมศกษาตอนปลาย เพอเปนสอเสรมส�าหรบโรงเรยนในรายวชาทขาดแคลนคร
ผสอน หรอเปนรายวชาทมเนอหาซบซอนหรอยากตอการท�าความเขาใจ
31
สถานวทยโทรทศน ETV เรมออกอากาศมาตงแตวนท
12 สงหาคม 2537 ปจจบนด�าเนนการออกอากาศทกวน วนละ
18 ชวโมง ตงแตเวลา 06.00–24.00 น. จดการออกอากาศจาก
อาคารศนยเทคโนโลยทางการศกษา ถนนศรอยธยา เขตราชเทว
กรงเทพมหานคร ผชมสามารถรบชมรายการของ ETV โดยไม
เสยคาสมาชก เนองจาก ETV เปนสถานโทรทศนเพอการศกษา
ทกระทรวงศกษาธการจดใหบรการโดยไมคดมลคาแกนกเรยน
นกศกษา และประชาชนทวไป ปจจบนสามารถรบชมรายการ
ETV ได 4 ชองทาง คอ
1. รบชมทางสญญาณดาวเทยม ระบบจานรบสญญาณ
รบสญญาณไดทชอง 96
2. รบชมผานทางอนเทอรเนต www.etvthai.tv
3. ผรบชมรายการทเปนสมาชกของ True Visions
ชอง 96
4. ผรบชมรายการทเปนสมาชกของเคเบลทวทองถน
ทวประเทศ
ในแตละปการศกษา ETV ไดก�าหนดแผนการออก
อากาศเปน 4 ชวง คอ
นอกจากนนยงมรายการโทรทศนเพอการศกษาเสรม
การศกษานอกโรงเรยน เปนรายการทจดเสรมการศกษานอก
โรงเรยนในระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตน และ
ระดบมธยมศกษาตอนปลาย โดยเนนเนอหาวชาทยากตอ
การท�าความเขาใจ ซงจะคดเลอกเนอหาทยากมาน�าเสนอใน
รายการโทรทศนเพอใหผเรยนเขาใจไดดยงขน
และนอกจากรายการเพอพฒนาเดกและเยาวชนแลว
ยงมรายการโทรทศนเพอพฒนาครและบคลากรทางการศกษาดวย
โดยเปนรายการทผลตขนเพอพฒนาบคลากรทางการศกษา
อาท คร ผ บรหารการศกษา และบคลากรอนๆ ทเกยวของ
เพอใหบคลากรดงกลาวไดรบความรและไดรบการพฒนาทกษะ
ทจ�าเปนเพอน�าไปปรบใชในการปฏบตงานตอไป ไมเพยงเทานน
ETV ยงมรายการโทรทศนเพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชน
เปนรายการทจดขนเพอใหขาวสาร ขอมล ความร และทกษะท
เปนประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนทวไป
อกดวย
32
ชวงท 1 (เปดภาคเรยนท 1) เดอนพฤษภาคม-
กนยายน ออกอากาศรายการโทรทศนเพอการศกษาเสรม
การศกษาในระบบโรงเรยน รายการเสรมการศกษานอก
โรงเรยน รายการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา
รายการโทรทศนเพอเสรมการเรยนรของเดก เยาวชน และ
ครอบครว และรายการโทรทศนเพอพฒนาคณภาพชวต
ของประชาชน ส�าหรบภาคเรยนท 1
ชวงท 2 (ปดภาคเรยนท 1) เดอนกนยายน-
พฤศจกายน ออกอากาศรายการเสรมความร ช วง
ปดภาคเรยน รายการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา
รายการโทรทศนเพอเสรมการเรยนรของเดก เยาวชน และ
ครอบครว และรายการโทรทศนเพอพฒนาคณภาพชวต
ของประชาชน
ชวงท 3 (เปดภาคเรยนท 2) เดอนพฤศจกายน-
มนาคม ออกอากาศรายการโทรทศนเพอการศกษาเสรม
การศกษาในระบบโรงเรยน รายการเสรมการศกษานอก
โรงเรยน รายการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา
รายการโทรทศนเพอเสรมการเรยนรของเดก เยาวชน และ
ครอบครว และรายการโทรทศนเพอพฒนาคณภาพชวต
ของประชาชน ส�าหรบภาคเรยนท 2
ชวงท 4 (ปดภาคเรยนท 2) เดอนมนาคม-
พฤษภาคม ออกอากาศรายการเสรมความร ชวงปด
ภาคเรยน รายการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา
รายการโทรทศนเพอเสรมการเรยนรของเดก เยาวชน และ
ครอบครว และรายการโทรทศนเพอพฒนาคณภาพชวต
ของประชาชน
ผ สนใจชมรายการเพอการศกษาสามารถดผง
ตารางออกอากาศ และดาวนโหลดเอกสารคมอรบชม
รวมถงตดตามรายการยอนหลงไดท www.etvthai.tv
“Thai Teacher TV” สถานโทรทศนคร สรางแรงบนดาลใจใหคร
นอกจากเดกนกเรยนและเยาวชนทตองพฒนาและ
ศกษาหาความรใหแกตนเองแลว ครผสอนกจ�าเปนตองศกษา
หาความรและพฒนาทกษะของตนเองเพอใหเปน “ครมออาชพ”
เชนกน เมอเดกมสถานวทยโทรทศนเพอการศกษาแลว ครผสอน
กตองมแหลงเรยนรส�าหรบครเชนกน
กระทรวงศกษาธการ โดยส�านกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษา (สกอ.) และคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา
ไดรเรมกอตง “สถานโทรทศนคร” (Thai Teacher TV) ขน
โดยไดรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาล ด�าเนนการ
ภายใตโครงการโทรทศนครมาตงแตปลายป พ.ศ. 2552 และ
ด�าเนนการเปดสถานโทรทศนครมาตงแตเดอนกนยายน
พ.ศ. 2553 ออกอากาศตลอด 24 ชวโมง
สถานโทรทศนคร เปนการพฒนาวชาชพครโดยใช
เทคโนโลยเขามาชวย ดวยการน�าตวอยางการสอนของเพอน
ครมาถายทอดในรปแบบรายการโทรทศน ซงเพอนครคน
อนๆ สามารถน�ารปแบบการสอนไปประยกตใชกบการเรยน
การสอนของตนเองได และยงเปนการสรางแรงบนดาลใจใหคร
ปรบเปลยนกระบวนการเรยนการสอนใหมประสทธภาพและ
มความนาสนใจมากยงขน
เปาหมายของ “โทรทศนคร” มงเนนไปท “ครผสอน”
เปนส�าคญ ดงนนสาระของรายการจงครอบคลมทกกลมสาระ
การเรยนร ตงแตระดบปฐมวย ประถมศกษา และมธยมศกษา
พรอมสาระนาร อนๆ เพอเปนการสอดแทรกความร การคด
วเคราะห การสรางสรรค รวมทงจตสาธารณะใหเกดขนใน
ตวผเรยน ซงนอกจากจะแนะน�าเนอหาการเรยนการสอนของ
ครในประเทศแลวยงมการน�าตวอยางการเรยนการสอนของ
ครจากตางประเทศ อาท องกฤษ ฟนแลนด มาปรบใหเขากบ
สงคมไทย พรอมแปลเปนภาษาไทย ซงมอยกวา 3,500 รายการ
แบงเปนหวขอการเรยนรตามแตละกลมสาระ ท�าใหครไทย
ไดเปดโลกทศนวาครจากประเทศอนๆ มเทคนคในการสอน
หวขอเดยวกนนอยางไร ครจะเกดการผสมผสานเทคนคการสอน
ใหนาสนใจยงขน
33
นอกจากน คร บคลากรทางการศกษา นกการศกษา
ผปกครอง รวมทงประชาชนทวไปยงสามารถตดตามรายการ
และความเคลอนไหวตางๆ ทเกยวของกบโทรทศนครผาน
เวบไซต www.thaiteachers.tv และเพอตอบสนองกลมบคคล
ทมเวลาในการรบชมแตกตางกนไป จงไดมการรวบรวมคลป
วดโอเทคนคการสอนจากรายการตางๆ ทนาสนใจมาออก
อากาศยอนหลง และยงรวบรวมคลปการเรยนการสอนใน
รปแบบดวดเพอน�ามาแจกใหแกครทวประเทศ ผสนใจสามารถ
ตดตอสอบถามท โทรศพท 0 2745 8112-3 ตอ 309
การเรยนการสอนผานดาวเทยมและทางอนเทอรเนต
จงเปนกาวใหมแหงการเรยนร ทชวยใหทงนกเรยนและคร
ผสอนไดเปดโลกแหงการเรยนรไปพรอมๆ กน ซงในอนาคต
อนใกลเมอถงวนทไทยตองเขาเปนหนงในประชาคมอาเซยน
ในป พ.ศ. 2558 น อาจมความรวมมอในการจดหลกสตร
การเรยนการสอนของอาเซยนรวมกน อนจะท�าใหคนใน
ภมภาคอาเซยนเข าใจความเป นไปและก าวทนโลก
แหงการเรยนรของอาเซยนไปพรอมๆ กน
จ ง อ า จ ก ล า ว ไ ด ว า ส ถ า น
โทรทศนครเปนนวตกรรมการศกษา
ในรปแบบของรายการโทรทศนทชวย
เปดโลกทศนและสรางแรงบนดาลใจ
ให ครและบคลากรทางการศกษา
ใ น ก า ร พ ฒ น า ค ณ ภ า พ ก า ร เ ร ย น
การสอนเพอน�าไปสการเรยนการสอน
ท ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ม า ก ย ง ข น
นอกจากนนผ ปกครองยงสามารถ
ร บชมรายการและร วมกนแสดง
ความคดเหนเพอน�าไปส การรวมกน
พฒนาการศกษาของเดกไทยไดดวย
สถานโทรทศนคร เผยแพรรายการผานหลายชองทาง
ผสนใจสามารถรบชมผานชองทางตางๆ ได ดงน
1. โทรทศนดาวเทยมไทยคม 5 ชอง 36 ku-band ในระบบ
KU-Band ความถ 12355 MHz.
2. สถานโทรทศนทวไทย (Thai PBS) ผานรายการ
“ครมออาชพ” ทกวนจนทร-วนศกร ใน 2 ชวงเวลา 05.45-06.00 น.
และ 17.45-18.00 น. ผานรายการ “โทรทศนคร”
3. สถานวทยโทรทศน แห งประเทศไทย ช อง 11
ทกวนพฤหสบด เวลา 05.30-06.00 น.
4 . สถาน โทรทศน เพ อการศกษา ส� านกบรหาร
การศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ (ETV Thai)
ทาง Truevisions180 ผานรายการ “ครมออาชพ” ชวงเวลา
20.35-20.50 น.
5. ชองเคเบลทวทองถน จงหวดเพชรบร ชอง 14 จงหวด
สโขทย ชอง 48 และจงหวดมหาสารคาม ชอง 98
6. ทางเวบไซต www.thaiteachers.tv/iptv ตลอด
24 ชวโมง
33
34
Green Zone
ปญหาสงแวดลอมเปนปญหาใกลตวทเราตองชวยกนแกไข อยางทเหนไดชด
เชนปญหาโลกรอนทท�าใหน�าแขงขวโลกละลายและระดบน�าทะเลสงขนซง
อาจสงผลใหน�าทวมโลก และมผลกระทบอนๆ ตามมาเปนลกโซได เราทกคน
จงตองรวมมอรวมใจกนอยางจรงจงเพอแกไขปญหาน โดยเรมปลกฝงและใหความรกน
ตงแตเดกๆ เกยวกบธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยเหตนเราจงตงใจมาชวนตนกลาตน
เลกๆ ใหหนมาชวยกนดแลรกษาโลกเพอสรางโลกทดในวนขางหนา กบการท�ากจกรรม
6 อยางทสามารถชวยใหโลกของเรานาอยมากขน
1. ปลกตนไมคนละตนเราชวนตนกลามาชวยกน
ปลกตนไมคนละ 1 ตน เพราะ
ตนไมเปนสงทใกลตวเรามากและ
การปลกตนไมกท�าไดไมยาก เรา
ไมตองใหตนกลาไปปลกตนไมท
ไหนไกลๆ แคเรมตนปลกกนทบาน
ในสวนหนาบานหรอระเบยงบาน
กได ตนกลาจะไดเรยนรธรรมชาต
จากกระบวนการปลกตนไมทเรมจากขดดน น�าตนไมมาปลก ดแลดวยการพรวนดน
และรดน�า พรอมกบสงเกตการเจรญงอกงามของตนไมไปตามวนเวลา นอกจากน
เราควรสอดแทรกเรองราวของธรรมชาตในระหวางปลกตนไม และชใหเหนวาตนไม
เปนทรพยากรธรรมชาตทชวยลดโลกรอนใหแกเราไดมาก เพราะตนไม 1 ไร จะชวยลด
คารบอนไดออกไซดใหโลกไดมากถง 1 ตนตอป
2. ตกแตพอดและรบประทานใหหมดเรามาชวนตนกลาใหรบประทานอาหารอยางถกวธ ดวยการตกอาหารให
พอดและรบประทานใหหมด เราสามารถสอนใหตนกลาเขาใจเรองของชาวนา
ชวนตนกลา ดแลรกษาโลก
34
35
อาศยของสตว การเรยนรนจะท�าใหตนกลาเขาใจถงคณคาของ
ธรรมชาตและสงแวดลอม เกดความรสกหวงแหน ทะนถนอม
และอยากรกษาธรรมชาตไวใหอยคกบโลกเราไปนานๆ
6. ทองเทยวแหลงธรรมชาตการชวนตนกลาออกไปเทยวตามแหลงธรรมชาตจะชวย
ใหพวกเขาไดเรยนรและใสใจในธรรมชาตมากขน ลองพาตนกลา
ไปในสถานทเชงอนรกษ อาท ปาชายเลน ทนตนกลาจะไดเรยน
รเรองระบบนเวศทประกอบไปดวยพรรณพชและพรรณสตว
หลากหลายชนด เชน ไมโกงกาง นก ปแสม ปลาตน ฯลฯ และยงได
รอกดวยวาปาชายเลนคอแหลงผลตออกซเจนตามธรรมชาตท
ส�าคญอกแหงหนงของโลก
เราตองชวยปลกฝงและสรางจตส�านกใหตนกลาของ
เรารกโลกใบนมากขน การชวนตนกลามาชวยกนลดโลกรอนจะ
ท�าใหตนกลาเตบโตขนเปนตนไมตนใหญทด ซงจะตระหนกถง
คณคาของธรรมชาตและสงแวดลอม หวงแหนและดแลรกษา
โลกใบนใหคงอยอยางสวยงามตลอดไป
SAVE THE
WORLD
และการปลกขาวในระหวางรบประทานอาหารได เพอใหตนกลาได
ตระหนกถงคณคาของขาวและความยากล�าบากของชาวนา
นอกจากน เราอาจชวนตนกลามาชวยกนหงขาว ท�ากบขาว และ
รบประทานอาหารกนทบาน เพอจะไดไมตองออกไปรบประทาน
อาหารนอกบาน เปนการชวยกนประหยดเงนและน�ามนรถ
3. ท�ำของเลนรไซเคล เราสามารถสอนตนกลาใหรจกการรไซเคลไดงายๆ ดวย
การน�าวสดเหลอใชในบานมาท�าเปนของเลน อาท ชวนกนมา
ประดษฐหนยนตจากกลองนมหรอตกตาจากเศษผา และสอดแทรก
ความส�าคญของการรไซเคลเข าไปในขณะเล นของเล น
นอกจากตนกลาจะไดเรยนรเรองรไซเคลแลว ยงไดเรยนร
การท�างานประดษฐหรองานฝมอ ไดรบความเพลดเพลน
และไดลดขยะใหโลกอกดวย
4. รจกประหยดไฟเรองไฟฟากเปนอกเรองหนงทตองชวยกนประหยด
เรามาชวนตนกลาใหรจกการประหยดไฟฟากนเถอะ เรมตนดวย
การปดเครองใชไฟฟาและดงปลกทกครงเมอเลกใชงาน ตอดวย
การชวยกนเปนหเปนตาดแลวามใครเปดเครองใชไฟฟาทงไวหรอไม
พรอมกบสอดแทรกสาระไปดวยวาหากทกบานชวยกนปดไฟท
ไมจ�าเปน 1 ดวง ตอ 1 วน จะชวยประหยดไฟไดมากถง 54.75
ลานหนวยตอป และยงชวยลดกาซคารบอนไดออกไซดไดถง 3
หมนตนตอป นอกจากน ยงมวธอนๆ ทชวยประหยดไฟฟาได
อาท ชวนกนเลนน�าเพอแกรอนแทนการเปดเครองปรบอากาศ
พรอมทงอธบายถงผลเสยทเครองปรบอากาศท�าใหโลกรอน หรอ
ชวนกนไปนงเลนในททมลมพดแทนการเปดพดลม กจะท�าใหได
สมผสกบลมธรรมชาตและไมเสยคาไฟเพม
5. รคณคำของธรรมชำตและสงแวดลอมธรรมชาตและสงแวดลอมรอบตวเราลวนแลวแตให
คณประโยชนทงสน ดงนน เราจงตองสอนใหตนกลาไดตระหนกถง
คณคาของธรรมชาตและสงแวดลอมเหลาน เราอาจหยบยกเรอง
ใดเรองหนงมาพด อาท เรองตนไม 1 ตน ทใหประโยชนมากมาย
แกมนษย สตว และโลก ตนไมชวยเพมออกซเจนใหโลกและเรา
กมอากาศบรสทธไวหายใจ ตนไมใหรมเงาและเปนแหลงพก
35
36
ทนฟรมใหเรยนทวโลกคณมานะ
มอบทนเรยนปรญญาโทในตางประเทศ
ทนโครงการ
CHINA/PACIFIC ISLANDS FORUM
ธนาคารกรงไทย ประกาศรบสมครทนระดบปรญญาโทส�าหรบพนกงานและใหแกบคคลทวไปทสนใจจะเรยนตอ
ปรญญาโทในตางประเทศ โดยทนทมอบใหเปนทนในสาขา MBA ดานการเงน การบญช และการบรหารความเสยง จ�านวน
6 ทนการศกษา ซงผสมครจะไดรบทนไปเรยนตอยงมหาวทยาลยชนน�าของโลก คอ ประเทศองกฤษ ฝรงเศส ญปน จน และ
ประเทศสหรฐอเมรกา
คณสมบตผสมคร ทางธนาคารก�าหนดคณสมบตของผสมครไวดงน
1) มสญชาตไทย อายไมเกน 30 ป
2) ผานการท�างานมาแลวอยางนอย 1 ป
3) ไมเคยจบปรญญาโทในสาขาทสมครมากอน
4) ผลสอบ TOEFL ไมนอยกวา 550 หรอ IELTS 6.0
5) ผลสอบ GMAT ไมนอยกวา 550 คะแนน
วธการสมครผสนใจจะสมครรบทนนสามารถสมครไดตงแตวนนถงวนท 18 เมษายน 2555 และตดตอขอทราบรายละเอยด
การคดเลอกและเอกสารอนๆ เพมเตมไดท งานบรหารเสนทางความกาวหนา บรษทธนาคารกรงไทย จ�ากด (มหาชน)
อาคารสขมวท ชน 23 เลขท 10 คลองเตย กรงเทพฯ 10110 โทรศพท 0 2208 7713, 0 2208 7796, 0 2208 7736 เวบไซต
http://www.ktb.co.th/upload/career/scholarships_55_1.pdf
กระทรวงศกษาธการของประเทศจน ไดมอบทนเรยนตอทประเทศจน
ในโครงการ CHINA/PACIFIC ISLANDS FORUM ใหแกนกศกษาตางชาตรวมถง
นกศกษาไทยดวย ทงนนอกจากผ ทไดรบทนจะไดทนเรยนตอในประเทศจน
โดยไมตองเสยคาใชจายใดๆ แลว ทนการศกษานยงครอบคลมถง 1) คาตวเครองบน
ไป-กลบ 2) คาทพก 3) คาฝกงาน 4) คาใชจายสวนตว และ 5) คารกษาพยาบาล
ถามอบตเหตและเจบปวย
คณสมบตผสมครผทจะสามารถสมครทนนไดนน 1) ในระดบปรญญาตร ตองมอายไมเกน
25 ป ระดบปรญญาโท ตองมอายไมเกน 35 ป และระดบปรญญาเอก ตองมอาย
ไมเกน 40 ป และ 2) จ�าเปนตองมความรทางดานภาษาจน แตถาไมมความร
ทางดานภาษาจน ทางรฐบาลจนกจะออกคาใชจายในการเรยนภาษาจนเพมเตม
ใหอก 1 ปเตม
วธการสมครทนนเปดรบสมครตงแตวนนถงวนท 30 เมษายน 2555 ผสนใจสามารถตดตอขอรายละเอยดการสมครเพมเตมโดยตรง
ไดท “Pacific Islands Forum Secretariat” Mr. Filipe Jitoko and Ms. Glynis Miller โทรศพท +679-3312600, 3220211,
3220214 อเมล [email protected]; [email protected] เวบไซต http://www.forumsec.org/
37
สถาบน Intajour ในเยอรมนมอบทนดานสอสารมวลชน
ทนอบรมระยะสนในโครงการ IATSS Forum ทญปน
สถาบน Intajour (International Academy of Journalism) เปนสถาบนดานสอสารมวลชนทมชอเสยงมากแหงหนง
ของประเทศเยอรมนและของโลกดวย ซงขณะนทางสถาบน Intajour เองกมทนการศกษามอบใหในป 2555 โดยทนการศกษา
ทมอบใหนเปนทนระยะสน เวลาประมาณ 3 เดอน เพออบรมและใหความร ประสบการณ ส�าหรบการเปนนกเขยนและนกขาว
มออาชพ โดยโครงการจะเรมในเดอนกนยายน 2555 น
คณสมบตผสมคร ทางโครงการไดก�าหนดคณสมบตผสมครไวดงน
1) เปนนกเขยนตางชาต ทตองการพฒนาฝมอของตนเอง
2) เคยผานงานเขยนมากอน มประสบการณในการเขยน
3) สนใจดานงานเขยนสมยใหม โดยเนนไปในการเขยนบนโลกออนไลน
ทงนในขอท 3) ทางโครงการจะเนนเปนพเศษ ซงจะเหนไดจากการตงชอ
โครงการวา Journalism in the Digital World แสดงใหเหนถงการตองการนกเขยน
ทสามารถปรบตวทนเขากบยคไซเบอรและน�าเสนองานของตนบนโลกออนไลนได
วธการสมครเปดรบสมครตงแตวนนถงวนท 7 พฤษภาคม 2555 ทางออนไลนเทานน ผสนใจสามารถตดตามรายละเอยดเพมเตม
ไดทเวบไซต http://intajour.com/Int.-Academy-of-Journalism/program/Program-description.html
องคการ The International Association of Traffic and Safety Science หรอทรจกกน
ในชอ IATSS Forum ซงท�าหนาทเกยวกบการสนบสนนการศกษาระหวางประเทศอาเซยนและ
ประเทศญปน ก�าลงเปดรบสมครทนอบรมในโครงการ IATSS Forum รนท 50 เปนทนอบรม
ระยะสน ซงจะจดขนทเมอง Suzuka ในประเทศญปน ชวงเดอนกนยายนถงเดอนพฤศจกายน
2555 ทงนโครงการ IATSS Forum นนจดขนเพอใหผเขาอบรมไดเรยนรแนวทางการพฒนา
ของญปน เทคโนโลยใหม เรยนรวฒนธรรมของสงคมญปน พรอมทงแลกเปลยนความรกบ
ผเขาอบรมจากชาตอาเซยนดวยกน
คณสมบตผสมคร1) เปนพลเมองของประเทศอาเซยน มอายระหวาง 25-35 ป
2) ประสบการณท�างาน 2 ป ในสาขาใดกได
3) สามารถสอสารภาษาองกฤษไดเปนอยางด เพราะในคายตองใชภาษาองกฤษ
เทานน
ผสมครทผานคณสมบตในขางตนนสามารถเขาไปดรายละเอยดของโครงการไดท
http://www.deqp.go.th/images/stories/IATSS%20Forum_50%282%29.pdf
วธการสมครเปดรบสมครตงแตวนนถงวนท 30 เมษายน 2555 ผสนใจสามารถสอบถามรายละเอยด
เพมเตมและสมครไดท กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (สวนตางประเทศ) 49 พระราม 6 ซอย 30 ถนนพระราม 6 พญาไท
กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0 2278 8400 ตอ 1821
38
2morrow
ปลกฝงจตส�ำนก
ผำนของเลน2 morrow วนนขอน�ำเสนอของเลนทเตมเปยมไปดวยสำระและสำมำรถใชเปนสอกำรสอน เพอใหเดกๆ
ไดเขำใจถงเรองพลงงำนหมนเวยนจำกธรรมชำตและกำรน�ำพลงงำนนไปใชประโยชน ของเลนทกลำว
ถงนจะชวยปลกฝงและสรำงจตส�ำนกใหแกเดกๆ ในเรองของกำรอนรกษพลงงำนและใชพลงงำนอยำง
ประหยด รบรองวำเดกๆ เหนแลวตองชอบแนนอน เพรำะนอกจำกจะไดรบควำมสนกสนำนเพลดเพลน
แลวยงไดรบควำมรอกตำงหำก
ชดของเลนพลงงานแสงอาทตยของเลนชนแรกเปนชดของเลนพลงงำนแสงอำทตยทจะ
ท�ำใหเดกๆ ไดเรยนรประโยชนของพลงงำนแสงอำทตย และได
สรำงเตำอบและเครองท�ำน�ำรอนจ�ำลองทใชพลงงำนแสงอำทตย
ไดดวยตวเอง
ของเลนชดนจะมไวเลนทบำนหรอใชเพอประกอบกำรสอน
เรองพลงงำนทโรงเรยนกได แตไมวำมไวทใด เดกๆ กจะไดรบทง
ควำมเพลดเพลน ควำมร และประสบกำรณใหมๆ ทไมเคยพบ
ทไหนมำกอน
ในชดของเลนจะมอปกรณไวใหอยำงครบครน อำท กลอง
กระดำษทใชเปนเตำอบและกระดำษแขงเคลอบฟอยลทใช
เปนแผงโซลำรเซลล ส�ำหรบสรำงแบบจ�ำลองเตำอบ
เครองท�ำน�ำรอน และแผงโซลำรเซลล แตสงท
เดกๆ ตองเตรยมเอง คอ ไข น�ำ และขวดน�ำ
ซงหำไดไมยำก
ประสบกำรณกำรเรยนรทไดจำก
ของเลนชดนจะเปนประสบกำรณแปลก
ใหม ซงสอนใหเดกๆ ไดเขำใจถงประโยชน
ของพลงงำนแสงอำทตยทสำมำรถน�ำมำใชเพอท�ำ
อำหำรและท�ำน�ำใหสะอำดได โดยไมสนเปลอง
พลงงำนทใชแลวหมดไป เชน แกส ไฟฟำ ฯลฯ และ
ไดเรยนรวำวธกำรประหยดพลงงำนทดอกวธหนงท
ควรท�ำคอ กำรใชพลงงำนจำกแสงอำทตยซงเปน
พลงงำนหมนเวยนทไมมวนหมด
ดานพลงงาน
38
3939
กงหนพลงงานลมของเลนชนตอไปคอกงหนพลงงำนลม เปนของเลนทสอนใหเดกๆ ได
เขำใจในเรองพลงงำนลม ซงเปนอกหนงพลงงำนหมนเวยนทสำมำรถน�ำมำผลต
กระแสไฟฟำได
ของเลนชนนจะท�ำใหเดกๆ หำยสงสยวำ กงหนลมผลตกระแสไฟฟำได
อยำงไร เพรำะพวกเขำจะสำมำรถผลตกระแสไฟฟำโดยใชกงหนลมทสรำงขน
ดวยตวเอง และน�ำพลงงำนไฟฟำนไปใชไดจรง เชน ท�ำใหหลอด LED ตด ฯลฯ
เดกๆ จะไดรบควำมสนกสนำนจำกกำรประดษฐกงหนลมดวยตวเอง
ไดรบควำมรเกยวกบกลไกกำรผลตไฟฟำดวยกงหนลม และไดตระหนกถงคณคำ
ของพลงงำนลมซงเปนพลงงำนหมนเวยนอกประเภทหนงทมประโยชนอยำงมำก
ตอกำรผลตกระแสไฟฟำ
บานพลงงานบำนพลงงำนเปนของเลนทใหควำมรแกเดกๆ
ในเรองของพลงงำนหมนเวยน ซงเปนพลงงำนทเกดขน
ตอเนองและไมหมดไป เชน พลงงำนแสงอำทตยและ
พลงงำนลม
บำนพลงงำนหลงนจะท�ำใหเดกๆ ไดเรยนร
กำรน�ำพลงงำนจำกธรรมชำตมำใชใหเกดประโยชน
โดยเฉพำะพลงงำนควำมร อนและแสงสว ำงจำก
ดวงอำทตย พลงงำนจำกลม และพลงงำนจำกตนไม โดยผำน
กระบวนกำรคดและสรำงสรรคในกำรสรำงบำนหนงหลง
ทสำมำรถเกบสะสมพลงงำนแสงอำทตยจำกแผงโซลำรเซลล
พลงงำนลมจำกกงหนลม และพลงงำนจำกพชทปลกในเรอนกระจก นอกจำกน ยงไดสรำงแบบจ�ำลองพำหนะและอปกรณท
ใชพลงงำนหมนเวยนเหลำนได อำท รถยนตพลงงำนลม และถงน�ำรอนพลงงำนแสงอำทตย
ประโยชนของบำนพลงงำนคอท�ำใหเดกๆ ไดเข ำใจในเรองของพลงงำนหมนเวยน ตระหนกถงกำรประหยด
ทรพยำกรธรรมชำตทใชเพอผลตพลงงำน เชน น�ำมน ถำนหน ฯลฯ และปลกจตส�ำนกใหประหยดพลงงำนดวยกำรใชพลงงำน
หมนเวยนแทนพลงงำนทใชแลวหมดไป
เปนอยำงไรบำงส�ำหรบของเลนทเตมเปยมไปดวยสำระและควำมสนกสนำนเพลดเพลน ทผใหญอยำงเรำคงตองหำไว
สกชนสองชน เพอใหลกหลำนไดสมผส ทดลอง และเรยนรในเรองของพลงงำนหมนเวยนจำกธรรมชำต ซงจะเปนประสบกำรณ
อนยงใหญทสอนใหพวกเขำเตบโตเปนผใหญทใสใจเรองกำรอนรกษพลงงำนอยำงจรงจง
40
Click Connect
40
เรยนรพลงงานออนไลนอยทไหนกเขาใจเรองพลงงานได
เรยนรพลงงานแบบออนไลนศนย บรหารจดการเทคโนโลย (TMC) ส�านกงานพฒนา
วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) โดยโครงการ LEARN
Online ไดเปดสอนหลกสตร E-learning รายวชา “พลงงานทางเลอก
(Alternative Energy)” เพอเผยแพรความรทางดานพลงงานใหแกผท
ท�าวจยและพฒนาดานสายพลงงาน เปนแหลงสรางบคลากรวทยาศาสตร
และเทคโนโลย ระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอกทมคณภาพ
รวมถงผสนใจทวไปในสายพลงงานและสายวทยาศาสตรสามารถพฒนา
ความรดานนไดดวยตนเอง โดยจะเนนศกษาคนควาความรในแนวกวาง
และเปนแหลงคนควาเพมเตมในการพฒนาศกยภาพทางดานพลงงาน
ทยงยนส�าหรบประเทศตอไป
ส�าหรบเนอหาหลกสตรประกอบดวยการใหความรเรองพลงงาน สถานการณพลงงานในปจจบนและในประเทศไทย
ความรเกยวกบพลงงานทางเลอกในรปแบบตางๆ ไดแก พลงงานแสงอาทตย พลงงานชวมวล เทคโนโลยถานหนสะอาด
การแปลงสภาพเชอเพลงในอนาคต พลงงานนวเคลยร เซลลเชอเพลง ตลอดจนรบทราบนโยบายและแนวทางการแกปญหา
ทางดานพลงงานโดยการจดการพลงงานทยงยน โดยมคณาจารยผทรงคณวฒดานพลงงานชนน�าของประเทศจากมหาวทยาลย
เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และมหาวทยาลยมหดล เปนผใหการสอน ซงวธการเรยนจะม
การเขารวมการปฐมนเทศกอน 1 วน เพอพบปะและสรางความคนเคยระหวางผเรยนและผสอน พรอมรบฟงวธใชเวบไซต
ส�าหรบศกษาดวยตนเอง และจากนนจะเรยนรเนอหาดวยตนเองผานเวบไซต ผสนใจสอบถามเพมเตมทโครงการ LEARN Online
โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 1421-1427 หรอดรายละเอยดเพมเตมท www.learn.in.th
http://tene.eppo.go.th โครงการจดท�าฐานขอมล สอการเรยนการสอนดานพลงงาน
http://tene.eppo.go.th หรอชอเตมคอ Thailand Energy
Network for Educators เป นเวบไซตสอการเรยนการสอน
ด านพลงงานทพฒนาโดยมหาวทยาลยเชยงใหม ร วมกบ
กระทรวงพลงงาน โดยมจดประสงคในการเปนแหลงขอมลเนอหา
เกยวกบฐานขอมลดานพลงงาน สอการเรยนการสอน สออปกรณชวยสอน
กจกรรมเสรมดานพลงงานในทกสาระวชาทเหมาะสมกบชวงชน
การศกษาและเหมาะสมกบประเทศไทย โดยจะมขอมลและสอ
การเรยนการสอนทเนนใหสอดคลองกบสถานการณพลงงานและเหมาะสมกบทองถน เพอใหคร อาจารย และนกเรยนไดน�าความร
ไปใชในการเรยนการสอนใหเกดประโยชนสงสด ผใชสามารถตดตามขาวสารทางดานพลงงานจากหนวยงานตางๆ ไดในทเดยว
แตในการใชงานเพอดาวนโหลดเอกสาร คมอ สอการสอนตางๆ นน ผใชตองสมครเปนสมาชกและลอกอนการเขาใชงาน
เวบไซตนจงเปนอกชองทางการเขาถงขอมลสอความร ดานพลงงาน เปนการพฒนาศกยภาพของคร อาจารย
ดานการเรยนการสอนดานพลงงานในเชงบรณาการ ซงจะน�าไปสการเรยนการสอนในแตละชวงชนไดอยางเหมาะสม
40
www.learn.in.th
เรยนรพลงงาน ในโรงเรยน
เมอพลงงานเขามามบทบาทกบชวตของเรามากขน กระบวนการเรยนการสอนของประเทศไทยจงตอง
ปรบตวดวยการเสรมสรางความร ความเขาใจ ดานพลงงานใหแกเยาวชน หลายโรงเรยนบรรจเนอหา
ดานพลงงานในทกกลมสาระการเรยนร รวมถงการใหนกเรยนปฏบตจรงผานหองเรยนพลงงานจน
เหนผลเปนรปธรรม...ลองมาดการจดการเรยนการสอนเรองพลงงานจากตวอยางโรงเรยน 3 แหง
ตอไปนวา แตละแหงมแนวคดกนอยางไรบาง โดยน�าขอความในชองสเหลยมดานบนไปเขยนใสลงใน
ชองวางดานลางชอโรงเรยนทเปนเจาของแนวคดนนๆ
การกอตงธนาคารขยะ
และการจดกจกรรม
“สายตรวจพลงงานนอย”
โครงการตนกลาพลงงาน
และโครงการยวหมอดน
การดดแปลงอาคาร
เบญจภทรดเรกใหเปน
เอนเนอรย แลบ (Energy Lab)
1. โรงเรยนสตรวทยา กรงเทพฯ
...........................................................................................................................................
2. โรงเรยนไผทอดมศกษา กรงเทพฯ
...........................................................................................................................................
3. โรงเรยนบานทาชาง จงหวดสระแกว
...........................................................................................................................................
ทานผอานสามารถรวมสนก โดยสงค�าตอบมาทางไปรษณยบตรหรอถายเอกสาร พรอมเขยนชอ-ทอยและเบอรโทรศพท (ตวบรรจง)
มาท กองบรรณาธการ วารสาร Energy Plus 539/2 อาคารมหานครยบซม ชน 22A ถนนศรอยธยา แขวงถนนพญาไท เขตราชเทว
กรงเทพฯ 10400 วงเลบมมซองวา เกมชงรางวล ผทตอบถก 10 ทานแรกจะไดรบของรางวลสงใหถงบาน
ชอ-นามสกล…………………………………………………………………………………...…………………………………
ทอย……………………………………………………………………………………………………...……………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………...
โทรศพท………………………………………โทรสาร………………………………E-mail…………………………………..
เฉลยค�ำตอบในฉบบท 31 เดอนกรกฎำคม-กนยำยน 25541. โครงการระบบสายสงไฟฟาอาเซยน (ASEAN Power Grid – APG) 2. โครงการทอสงกาซอาเซยน (Trans - ASEAN Gas Pipeline – TAGP) 3. เพมประสทธภาพและการอนรกษพลงงาน 4. สงเสรมการใชพลงงานหมนเวยน
5. พลงงานนวเคลยร6. สนบสนนใหประเทศสมาชกอาเซยนส�ารองน�ามนภายในประเทศของตน7. ความรวมมอดานพลงงานกบทบวงพลงงานระหวางประเทศ (International Energy Agency - IEA)
เกมชงรางวล
