el - Αρχική | agronews.gr 6 el ΣΕΛΙ∆ΕΣ ΕΛΙΑΣ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥ Στα...

el 3ΣΕΛΙ∆ΕΣ ΕΛΙΑΣ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥ

Περιεχόµενα

8 Στήνεται στη χώρα µας χρηµατιστήριο εµπορευµάτων ελαιολάδου.

6 Ποιότητα και «περιτύλιγµα» δίνουν υπεραξία στα ελαιοκοµικά προϊόντα.

64Στην Αγία Παρασκευή Λέσβου βρίσκεται το µουσείο βιοµηχανικής ελαιουργίας.

∆ιεθνές εµπόριο12 Τιµές χρηµατιστηρίου

Σηµαντική ανατροπή του κλίµατος «διόρθωσης» του προηγούµενου µήνα, παρατηρείται στις διεθνείς αγορές του ελαιολάδου.

Εγχώρια αγορά14 Προς άγραν ελαιολάδου

Λόγω της µειωµένης φετινής ελληνικής παραγωγής, αυξηµένη κινητικότητα επικρατεί αυτές τις µέρες από την πλευρά των εµπόρων.

Ελαιοπαραγωγικές χώρες16 Οι ανταγωνιστές µας

Οι Ιταλοί παραγωγοί τιµολογούν το ελαιόλαδό τους µε πάνω από 40 διαφορετικές τιµές και οι Ισπανοί τετραπλασίασαν την παραγωγή τους.

Εξαγωγική δυναµική26 Προα αποφυγή παλιών λαθών

Για τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει ο κάθε εξαγωγικός προορισµός θα πρέπει να ενηµερώνονται οι Έλληνες εξαγωγείς.

Έντονες προσβολές40 Η απειλή ενός βακτηρίου

Από το βακτήριο Xylella fastidiosa έχουν προσβληθεί ελαιώνες σε έκταση 80.000 στρεµµάτων στην περιφέρεια της Απουλίας.

Ο δάκος ξαναχτύπησε40 Μέτρα πρόληψης σε ατονία

Αυξηµένες προσβολές του δάκου καταγράφηκαν φέτος στις σηµαντικότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας.

Τεχνικές λίπανσης42 Απαιτήσεις σε άζωτο και κάλιο

Οι υψηλές αποδόσεις στην ελιά έρχονται µόνο µετά από επαρκή λίπανση.

Καλλιεργητικά µυστικά 44 Οδηγός συγκοµιδής

Οι ενδεδειγµένες καλλιεργητικές φροντίδες που οφείλουν να ακολουθούν οι ελαιοπαραγωγοί κατά τη συγκοµιδή της ελιάς.

Ελιές Καλαµών 58 Προεδρικό ∆ιάταγµα

Η πιο διάσηµη ποικιλία ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς ψάχνει ακόµα τρόπο να αποκοµίσει τα οφέλη της ονοµασίας προέλευσης.

ΑναλύσειςΑναγραφή προέλευσης28 Πρώτα η συσκευασία

Μάθετε βήµα προς βήµα τις βασικές αρχές επισήµανσης που πρέπει να γνωρίζει µια ελαιουργική επιχείρηση.

Ονοµασία Προέλευσης30 Ελαιόλαδο ΠΟΠ Μεσσαρά

Το 100ο προϊόν στην ελληνική λίστα των ΠΟΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο «Μεσσαρά».

Ο χάρτης των εξαγωγών32 Η Ελλάδα µε αριθµούς

Οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές του ελαιολάδου ανήλθαν στους 90.685 τόνους την εµπορική περίοδο 2011/2012.

Κλαδικές µελέτες46 Σε φάση ωριµότητας

Η πραγµατική κατανάλωση ελαιολάδου θα φτάσει τους 145.000 τόνους τις επόµενες δύο ελαιοκοµικές περιόδους, σύµφωνα µε την ICAP.

48 Εθνική Τράπεζα Η καλύτερη αξιοποίηση της ελληνικής παρα-γωγής δίνει προοπτική στον ελαιοκοµία.

I∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ Green Box Εκδοτική Α.E.Νίκης 24, Σύνταγµα, 105 57Tηλ: 2103232905, Fax: 2103232967E-Mail: [email protected]

EΚ∆ΟΤΗΣ/∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣΓιάννης Πανάγος

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ Νίκος Κατσένιος Ελένη ∆ούσκα

ΣΥΝΤΑΞΗ Νίκος ΚατσένιοςΈλενα ΤαγκαλάκηΓιάννης ΤσατσάκηςΜαρία ΚρόκουΒασίλης Ζαρίτας

ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣΠαναγιώτης Αραβαντινός

∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ/ΣΕΛΙ∆ΟΠΟΙΗΣΗΑθηνά Βέη Σοφία ΙντζεβίδουΒασιλική Κονόµου Αγγελική Σγούρου

∆ΙΑΦΗΜΙΣΗ/ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚΕλισάβετ ΜπουζαλάκουΖωή Μπουλέρου

∆ΙΑΝΟΜΗΕυρώπη Πρακτορείο ∆ιανοµής Τύπου Α.Ε.

ΕΚΤΥΠΩΣΗ/ΒΙΒΛΙΟ∆ΕΣΙΑΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΙΡΙΣ ΑΕΒΕ

elΣΕΛΙ∆ΕΣ ΕΛΙΑΣ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥ

Ειδικό ένθετο για την επιχειρηµατική ελαιοκοµία και τις αγορές

52 Συνέντευξη του δρ Σπύρου Λιονάκη

03-05_periexomena-editorial.indd 3 11/26/13 7:27 PM

el4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ ΕΛΙΑΣ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥ

Editorial

Τα 20 χρόνια που άλλαξαν το ελαιόλαδο

Σε αναζήτηση ενός άλλου βηµατισµού που θα ανταποκρίνεται στα κελεύσµατα των διεθνών αγορών, δείχνει να βρίσκεται αυτό τον καιρό το ελληνικό ελαιόλαδο, µετά από µια πολυετή περίοδο αδράνειας των συντελεστών του κλάδου, κυρίως ως αποτέλεσµα των υψηλών κοινοτικών ενισχύσεων στην παραγωγή και της στρεβλής διάθεσης των πόρων, που προορίζονταν για την τυποποίηση του προϊόντος.

Η κατάρρευση του οικονοµικού µοντέλου, το οποίο έχε σαν βάση τον εύκολο δανεισµό και τη µεγάλη κατανάλωση, φέρνει και πάλι στο προσκήνιο δράσεις που συναρτώνται άµεσα µε την παραγωγή και ως εκ τούτου, τοµείς όπως αυτός της ελιάς και του ελαιόλαδου έχουν και πάλι την τιµητική τους. Έτσι, ένα πλήθος κόσµου κινείται δραστήρια σε αναζήτηση λύσεων που θα αναδεικνύουν τις κρυφές αξίες της εγχώριας παραγωγής ελαιολάδου, θα διευκολύνουν µε κάθε πρόσφορο µέσο την πρόσβαση του προϊόντος στις διεθνείς αγορές και θα αφήνουν σηµαντικά περιθώρια διανοµής «νέου πλούτου» σε ολόκληρη την αλυσίδα των εµπλεκοµένων µε το προϊόν.

Βέβαια, το εγχείρηµα δεν είναι καθόλου εύκολο. Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία η παγκόσµια παραγωγή ελαιολάδου υπερβαίνει τους 3.000.000 τόνους, µε την Ισπανία να έχει αναλάβει τα τελευταία χρόνια τα ηνία της διεθνούς αγοράς, µε µια παραγωγή που περιστρέφεται περί τους 1.300.000 τόνους. ∆ιατυπώνεται, µάλιστα, η εκτίµηση ότι κατά την τρέχουσα δεκαετία η ετήσια ισπανική παραγωγή ενδέχεται να φθάσει και τους 2.000.000 τόνους. Σηµειωτέον ότι η χώρα της Ιβηρικής υιοθέτησε έγκαιρα, δηλαδή την τελευταία 20ετία, πολιτικές παραγωγής προϊόντος χαµηλού κόστους, επενδύοντας σε υπερεντατικές πυκνοφυτεµένες και αρδευόµενες καλλιέργειες πλήρως εκµηχανισµένες. Στο ίδιο χρονικό διάστηµα, η ελληνική ελαιοπαραγωγή πελαγοδροµούσε ανάµεσα σε επιδοτήσεις, δήθεν βιολογικές καλλιέργειες, ατελέσφορα διαρθρωτικά προγράµµατα, ψευδεπίγραφα συλλογικών δράσεων και «χύµα» καταστάσεις.

Γιάννης Πανάγος Εκδότης διευθυντής


Branding


Στα µονοπάτια του branding Η συνειδητοποίηση της σηµασίας που έχει το «περιτύλιγµα» προκειµένου ένα ποιοτικό προϊόν να βρει στο ράφι τη θέση που του αξίζει βοήθησε το ελληνικό ελαιόλαδο να καλύψει -ως ένα βαθµό τουλάχιστον- την απόσταση που το χώριζε από τον Ισπανό και τον Ιταλό ανταγωνιστή του

Του Γιάννη Τσατσάκη

Σήµερα µια «θάλασσα» επώνυµων παικτών µε όπλα τους την καλαίσθητη συσκευασία και το εξίσου δηµιουργικό branding –χωρίς βέβαια η ποιότητα

του ίδιου του προϊόντος να υστερεί- διεκδικούν µια θέση στη διεθνή αγορά. Κάποια από αυτά, µάλιστα, τα έχουν ήδη καταφέρει περίφηµα «χτίζοντας» όνοµα κι αποκτώντας αναγνωρισµότητα στο ξένο κοινό. Όσο αξιέπαινο κι αν είναι αυτό, όµως, δεν είναι απαραίτητα καθησυχαστικό: Το τελευταίο διάστηµα πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγο για τον κίνδυνο κορεσµού της αγοράς (σ.σ. η πρόσφατη έρευνα της Endeavor για την ελληνική επιχειρηµατικότητα είναι µια από αυτές) και µιλούν για την ανάγκη συνεργειών και συνεργασιών που θα εξασφάλιζαν στο ελληνικό ελαιόλαδο πολύ µεγαλύτερες δυνατότητες διείσδυσης στο δίκτυο λιανικής. Αυτό ενισχύεται άλλωστε και από µια σύντοµη «ακτινογραφία» της πληθώρας των ετικετών που έχουν κατακλύσει σήµερα την αγορά.Ανάµεσά τους διακρίνουµε επιχειρήσεις µε δικές τους παραγωγικές εγκαταστάσεις και µια σταθερή καλλιεργητική βάση- µε δυο λόγια δηλαδή είναι πλήρως καθετοποιηµένες. Άλλες που έχουν µόνο τυποποιητήριο

αλλά όχι πρώτη ύλη την οποία προµηθεύονται µέσω συνεργασιών µε -πιστοποιηµένους, βέβαια- παραγωγούς. Και, τέλος, άλλες που δε διαθέτουν καν ιδιόκτητο τυποποιητήριο αλλά παραλαµβάνουν το τελικό προϊόν έτοιµο συσκευασµένο («φασόν) ενώ οι ίδιες επικεντρώνονται κυρίως στην επένδυσή του µε την κατάλληλη «ιδέα» και την προώθηση στα κανάλια διανοµής.

Βασικοί «παίκτες»Λ(amda): Το πρώτο ελαιόλαδο πολυτελείας στον κόσµο η επιτυχία του οποίου έδειξε την τεράστια υπεραξία που µπορούν να προσδώσουν στο προϊόν η συσκευασία και το περιτύλιγµα. Πρόκειται για πνευµατικό «παιδί» του επιχειρηµατία Γιώργου Κολιόπουλου ο οποίος έβαλε ως στόχο τη δηµιουργία του πρώτου ελληνικού υltra premium brand. Η επιχείρηση δε διαθέτει δικούς της ελαιώνες αλλά δανείζει την επωνυµία της σε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο που προµηθεύεται από την περιοχή Κριτσά Κρήτης.

Odysea: Η «Οδύσσεια» του Πάνου Μανουηλίδη στο Λονδίνο είχε αίσιο τέλος αφού έφτασε να τοποθετεί ποιοτικά ελληνικά τρόφιµα µε

τη δική του ετικέτα στα ράφια των µεγαλύτερων βρετανικών αλυσίδων. Είναι «υπεύθυνος» για το 62% του ελληνικού ελαιολάδου που διατίθεται στη Γηραιά Αλβιώνα.

World Excellent Products: Πίσω από την επιχείρηση από το Καλοχώρι Θεσσαλονίκης βρίσκονται πέντε νέοι επιχειρηµατίες από τους οποίους προέκυψε το brandname «5» που σήµερα, µέσω της πολύ ιδιαίτερης και καλαίσθητης φιάλης, ταξιδεύει σε 16 χώρες του κόσµου. «Ντύνει» µε την επωνυµία του εξαιρετικά παρθένο, ultra premium εξαιρετικά παρθένο και βιολογικό ελαιόλαδο.

Karpos: Από τις πιο νέες επιχειρήσεις του χώρου, εξάγει αγροτικά προϊόντα και τρόφιµα που οι εµπνευστές της έχουν οι ίδιοι επιλέξει απ’ όλη την Ελλάδα. Μεταξύ άλλων το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο Olive Juice το οποίο παράγεται και συσκευάζεται για λογαριασµό της από µεσσηνιακή εταιρεία.

Candias Oil: Το «ελαιόλαδο της Κρήτης» (Candia ήταν το όνοµα του νησιού κατά την ενετοκρατία) συσκευάζεται σε πρωτότυπες συσκευασίες υψηλής αισθητικής και εξάγεται στο εξωτερικό. Η εταιρεία

06_07_Branding.indd 6 11/26/13 6:52 PM


“

“

Η δηµιουργικότητα στη συσκευασία και την ετικέτα έχει καταφέρει να δώσει στο ελληνικό ελαιόλαδο σηµαντική υπεραξία καλύπτοντας ως ένα βαθµό την την απόσταση από τους -Ιταλούς και Ισπανούς-ανταγωνιστές του.

επικεντρώνεται αποκλειστικά στο συγκεκριµένο προϊόν και για την πρώτη ύλη συνεργάζεται µε πλήθος µικρών παραγωγών της Κρήτης.

Κτήµα Βασιλάκη: H οικογενειακή επιχείρηση που βραβεύτηκε µε το φετινό Βραβείο Αγροτικής Αριστείας στο πλαίσιο του θεσµού «Made in Greece» διαθέτει ιδιόκτητο κτήµα στο Μιραµπέλλο της Κρήτης και παράγει µια µεγάλη γκάµα επώνυµων εξαιρετικά παρθένων και βιολογικά εξαιρετικά παρθένων ελαιολάδων.

Εleia: Έχοντας φυτέψει 40.000 ρίζες ελαιόδεντρου στην Ηλεία ο Αλέξανδρος Σπηλιάδης έχει δηµιουργήσει δηµιουργώντας έναν από τους µεγαλύτερους ελαιώνες στην Ελλάδα. ∆ιαθέτει στην αγορά ένα εξαιρετικά ποιοτικό ελαιόλαδο χαµηλής οξύτητας συσκευασµένο σε µπουκάλια και τενεκέδες υψηλής αισθητικής.

Gaea: Με εργοστάσιο 6.500 τ.µ. κοντά στο Αγρίνιο και τρεις πλήρως αυτοµατοποιηµένες γραµµές παραγωγής η εταιρεία του Άρη Κεφαλογιάννη αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρίσιµα ελληνικά brand-names στο εξωτερικό µε ναυαρχίδα της τις ελιές και το ελαιόλαδο και πλέον έχει στήσει και τη δική της

παραγωγική βάση επενδύοντας σε ιδιόκτητους ελαιώνες.

Mesologgi Fields: Παράγει τρεις ετικέτες Lord Byron’s, Philellene, Garden of Heroes από ιδιόκτητους ελαιώνες στο Μεσολόγγι ενώ τώρα ετοιµάζει και µια νέα σειρά από πρωτότυπες, ξεχωριστές συσκευασίες που προορίζονται –όπως και η πλειοψηφία των προϊόντων της άλλωστε- για εξαγωγή.

Πρωτούλη: Η οικογενειακή εταιρεία που κατόρθωσε να κάνει το µυτιληνιό βιολογικό και «συµβατικό» ελαιόλαδο γνωστό σε όλο τον κόσµο µε το brand «Aegean».

Blauel: Η ελληνική εταιρεία µε το γερµανικό όνοµα είναι από τους πρωτεργάτες της βιολογικής ελαιοκαλλιέργειας στη χώρα µας. Περίπου 500 αγρότες και πάνω από 300.000 ελαιόδεντρα περιλαµβάνονται στο πρόγραµµα βιολογικής γεωργίας που υλοποεί, ενώ το προϊόν της εξάγεται µε την ετικέτα «Mani».

Ελαιώνες Σακελλαρόπουλου: Η επιχείρηση της οικογένειας Σακελλαρόπουλου διαθέτει ελαιώνες στους πρόποδες του Ταΰγετου και του Πάρνωνα, κοντά

στην Σπάρτη όπου καλλιεργούνται ελιές Καλαµών και κορωνέικες µε βιολογικό τρόπο. Παράγει µια σειρά από εξαιρετικά ελαιόλαδα όπως το «Φυλλικόν Πρωτέλαιο», την «Αρµονία» και το «Συλλεκτικόν».

Olive Vision: Η εταιρεία που παράγει το Moria Elea ξεκίνησε το 2011 ως µια µικρή καθετοποιηµένο οικογενειακή επιχείρηση, όµως έχει χτίσει το δικό της όνοµα στην αγορά και το εξωτερικό αξιοποιώντας τους ελαιώνες που διαθέτει στην Ερµιόνη της Πελοποννήσου.

Esti: Από τις πλέον ιστορικές εταιρείες του χώρου, καθώς ιδρύθηκε το 1912 από τους αδελφούς Πλεµµένου στην Καλαµάτα και πλέον ανήκει στον όµιλο Υφαντής. Παράγει το ελαιόλαδο «Esti» που εξάγεται σε 22 χώρες. Παράλληλα εξάγει και συσκευασµένες βρώσιµες ελιές καθώς και άλλα συναφή προϊόντα.

Ελeonia: Η εταιρεία από τη Λέσβο έκλεισε µέσα στο µπουκάλι εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο από την ποικιλία «κολοβή» που συγκατελέγεται στις αρχαιότερες ποικιλίες ελιάς στον κόσµο και καλλιεργείται µε µεθόδους βιολογικής γεωργίας (διαθέτει πιστοποίηση από τη ∆ΗΩ).

Πολλά brands έχουν καταφέ-ρει να χτίσουν όνοµα και ανα-γνωρισιµότη-τα στη διεθνή αγορά. Ωστό-σο, είναι υπαρ-κτός ο κίνδνος κορεσµού

06_07_Branding.indd 7 11/26/13 6:52 PM


Χρηµατηστήριο ελαιολάδου

Χρηµατιστήριο Εµπορευµάτων Ελαιολάδου

Ωρίµασε η ιδέα,υπάρχει αντικείµενο Σηµαντικό όγκο προϊόντων για τη δηµιουργία χρηµατιστήριου εµπορευµάτων διαθέτει η Ελλάδα και το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο είναι ένα από τα πρώτα προϊόντα που προτείνεται να τεθούν υπό διαπραγµάτευση. Αυτό υπογραµµίστηκε κατά την παρουσίαση µελέτης στην Ελληνικά Χρηµατιστήρια ΑΕ (ΕΧΑΕ) για το Χρηµατιστήριο Εµπορευµάτων Ελαιολάδου, από το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ και το Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Πειραιά, σε συνέχεια των επαφών µε το Χρηµατιστήριο Αθηνών

Η ποιοτική υπεροχή του ελληνικού ελαιολάδου, η σηµαντική ποικιλοµορφία και διαφοροποίηση της εγχώριας παραγωγής και η αναγνώριση της

διατροφολογικής αξίας του διεθνώς, αποτελούν σηµαντικό παράγοντα για την επιτυχία του εγχειρήµατος του Χρηµατιστήριου Εµπορευµάτων. ∆εδοµένου, ότι η ελληνική παραγωγή, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν είναι δυνατό να αυξηθεί αισθητά και ότι οι εξαγωγές γίνονται κυρίως σε µορφή χύδην, στόχος είναι να µεταβληθούν οι όροι εµπορίας του, αυξάνοντας την προστιθέµενη αξία του, έτσι ώστε να αυξηθούν όσο γίνεται περισσότερο τα έσοδα από τη διάθεσή του στο εξωτερικό.Από τη µελέτη, διαπιστώθηκε ότι η Ελλάδα διαθέτει σηµαντικό όγκο προϊόντος για τη δηµιουργία χρηµατιστήριου εµπορευµάτων. Τα είδη του ελαιολάδου που προτείνεται

να µπουν αρχικά στο χρηµατιστήριο εµπορευµάτων είναι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, µε τις κατηγορίες ΠΟΠ και ΠΓΕ. Κι αυτό γιατί είναι τα προϊόντα που θα πάρουν υπεραξία από την διαπραγµάτευσή τους. Το εθνικό θεσµικό πλαίσιο κατηγοριοποίησης, εµπορίας, πιστοποίησης είναι εναρµονισµένο µε το ευρωπαϊκό και φαινοµενικά δεν τίθεται ανάγκη επιπλέον ενεργειών σε αυτό τον τοµέα. Εν τω µεταξύ το υφιστάµενο δίκτυο αποθήκευσης είναι παραδοσιακό και τα αποθέµατα του ελαιολάδου βρίσκονται είτε στις αποθήκες των εταιρειών παραγωγής και τυποποίησης, είτε στις

αποθήκες των χονδρεµπόρων.Η ΕΣΕΕ σηµειώνει ότι η σηµασία της ίδρυσης ενός Χρηµατιστηρίου Εµπορευµάτων Ελαιολάδου θα είναι µεγάλη τόσο για την αγορά και το σύνολο της ελληνικής οικονοµίας όσο και για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Πιο συγκριµένα, όλα τα µέλη της πρωτοβουλίας συµφώνησαν ότι ένα τέτοιο εγχείρηµα θα ορθολογικοποιήσει την αλυσίδα αξίας του ελαιολάδου, θα ενισχύσει τη διαφάνεια στις συναλλαγές, φέρνοντας τον παραγωγό πιο κοντά στον τελικό αγοραστή και θα εδραιώσει συγκεκριµένες τιµές σε όλη την αλυσίδα. Τέλος, θα διευρύνει τις επενδυτικές επιλογές που παρέχονται από το Χρηµατιστήριο Αθηνών και στα αγροτικά εµπορεύµατα.

Συνεταιριστικός κολοσσός από την DCOOP

Μετά από συνεχείς ανακατατάξεις και συγχωνεύσεις στον τοµέα των κορυφαίων ισπανικών συνεταιριστικών οργανώσεων ελαιολάδου την τελευταία διετία, ένα νέο φιλόδοξο σχέδιο από τον ισπανό υπουργό Γεωργίας Μιγέλ Αρίας Κανιέτε αναµένεται να καλύψει το κενό που είχε δηµιουργηθεί στην ισπανική αγορά. Πρόκειται για το νέο συνεταιριστικό κολοσσό DCOOP που αποτελεί το µεγαλύτερο παραγωγό ελαιολάδου στον κόσµο, ο οποίος αναµένεται να δώσει στους συνεταιρισµούς το κρίσιµο µέγεθος που θα τους επιτρέψει να διαχειριστούν από θέση ισχύος τις εξελίξεις στην παγκόσµια αγορά. Όπως δήλωσε ο κ. Κανιέτε, στο νέο Εθνικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης θα περιληφθεί ειδική διάταξη για την συνένωση των συνεταιρισµών ώστε να προκύψει «ένα επαγγελµατικό, επιχειρηµατικό συνεταιριστικό µοντέλο, παραγωγής προστιθέµενης αξίας και µε µέγεθος τέτοιο ώστε να µπορεί να παράγει και να εµπορεύεται σε παγκόσµια κλίµακα. Ο ισπανικός κολοσσός DCOOP, µε ετήσια παραγωγή 250.000 τόνων εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου και 67.000 τόνων επιτραπέζιας ελιάς, αποτελεί το µεγαλύτερο ελαιοκοµικό οργανισµό στον κόσµο µε παρουσία σε 60 χώρες. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το µέγεθος αυτό επετεύχθη µέσα από οκτώ συνεχόµενες συνενώσεις αγροτικών συνεταιρισµών τα τελευταία χρόνια. Ο δευτεροβάθµιος συνεταιρισµός Hojiblanca ήταν ο µεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου στον κόσµο, έχοντας απορροφήσει την Deoleo (πρώην SOS Cuetara).


Η ποιοτική υπεροχή του ελληνικού ελαιολάδου,

η σηµαντική ποικιλοµορφία και διαφοροποίηση της εγχώριας παραγωγής και η αναγνώριση της διατροφολογικής του αξίας διεθνώς, αποτελούν σηµαντικό παράγοντα για την επιτυχία του εγχειρήµατος του Χρηµατιστήριου εµπορευµάτων.

Τα είδη του ελαιολάδου που προτείνεται να µπουν αρχικά

στο χρηµατιστήριο εµπορευµάτων είναι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, µε τις κατηγορίες ΠΟΠ και ΠΓΕ. Κι αυτό γιατί είναι τα προϊόντα που θα πάρουν υπεραξία από την διαπραγµάτευσή τους.

εµπορευµάτων. Τα είδη του ελαιολάδου που προτείνεται

Ισπανία 46%

Άλλες 6%

Αλγερία 2%

Αττική 1%

Θράκη1%

Θεσσαλία 2%Μακεδονία 3%

Ήπειρος 2%

Λοιπή Στερεά και Εύβοια 10%

Πελοπόννησος35%

Κρήτη 39%

Ιόνιοι Νήσοι 3%

Νήσοι Αιγαίου 4%

Πορτογαλία 2%

Μαρόκο 4%

Τυνησία 4%

Τουρκία 5%

Συρία 6%

Ελλάδα 10%

Ιταλία 15%

Παραγωγή ελαιολάδου στη λεκάνη της Μεσογείου

08-09_polukatoikia.indd 8 11/26/13 6:55 PM


62% της συνολικής ποσότητας

των εισαγωγών ελαιολάδου στην Ρωσία προέρχεται από την Ισπανία, το 25% από την Ιταλία

και µόνο το 6% από την Ελλάδα.

53,5% της συνολικής ποσότητας

των εισαγωγών ελαιολάδου στις Η.Π.Α. προέρχεται από την

Ιταλία και µόνο το 1,5% από την Ελλάδα!

39% της συνολικής ποσότητας

των εισαγωγών ελαιολάδου στην Κίνα προέρχεται από την

Ιταλία και µόνο το 7% από την Ελλάδα.


Το εθνικό θεσµικό πλαίσιο κατηγοριοποίησης, εµπορίας,

πιστοποίησης είναι εναρµονισµένο µε το ευρωπαϊκό και φαινοµενικά δεν τίθεται ανάγκη επιπλέον ενεργειών σε αυτό τον τοµέα.

∆εδοµένου, ότι η ελληνική παραγωγή δεν είναι δυνατό να

αυξηθεί αισθητά και ότι οι εξαγωγές γίνονται κυρίως σαν χύµα, στόχος είναι να µεταβληθούν οι όροι εµπορίας του, αυξάνοντας τη προστιθέµενη αξία του, έτσι ώστε να αυξηθούν όσο γίνεται περισσότερο τα έσοδα από τη διάθεσή του στο εξωτερικό.

Το υφιστάµενο δίκτυο αποθήκευσης είναι παραδοσιακό

και τα αποθέµατα του ελαιολάδου βρίσκονται είτε στις αποθήκες των εταιρειών παραγωγής και τυποποίησης, είτε στις αποθήκες των χονδρεµπόρων.

Η κάλυψη των αναγκών του χρηµατιστηρίου εµπορευµάτων

δύναται να καλυφθεί από υφιστάµενο και οργανωµένο 3PL µε εγκαταστάσεις αποθήκευσης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη και Πελοπόννησο.

Ισπανία 46%

Άλλες 6%

Αλγερία 2%

Αττική 1%

Θράκη1%

Θεσσαλία 2%Μακεδονία 3%

Ήπειρος 2%

Λοιπή Στερεά και Εύβοια 10%

Πελοπόννησος35%

Κρήτη 39%

Ιόνιοι Νήσοι 3%

Νήσοι Αιγαίου 4%

Πορτογαλία 2%

Μαρόκο 4%

Τυνησία 4%

Τουρκία 5%

Συρία 6%

Ελλάδα 10%

Ιταλία 15%

Παραγωγή ελαιολάδου ανά περιφέρεια της χώρας

Του Νίκου Κατσένιου

08-09_polukatoikia.indd 9 12/9/13 12:35 PM


Επικαιρότητα

Ο κόσµος του ελαιολάδουΚέρδισαν έδαφος οι Ιταλοί στη ρωσική αγοράΠιστοποιηµένο ελαιόλαδο υψηλής ποιότητας παρου-σίασαν ιταλικές επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της Vinitaly International, που πραγµατοποιήθηκε 25-26 Νοεµ-βρίου στη Μόσχα. Η εκδήλωση, που οργανώθηκε µε πρωτοβουλία της ιταλικής Ένωσης Παραγωγών Unaprol και την υποστήριξη του ιταλικού υπουργείου Γεωργίας, είχε στόχο να διευρυνθεί η αγορά του ιταλικού ελαιολάδου υψηλής ποιότητας, ενισχύοντας την παρουσία των ιταλικών επιχειρήσεων ελαιολάδου στη ρωσική αγορά . Κατά τους πρώτους επτά µήνες του 2013, οι ιταλικές εξαγωγές ελαιολάδου στη Ρω-σία (το 2,2% του συνόλου των ιταλικών εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στη χώρα) ξεπέρασαν τα 8 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας αύξηση κατά 5,8 % σε αξία σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο του 2012.

Πτώση στις πωλήσεις ισπανικού προϊόντος, εκτός του παρθένου Παρά τις καλές επιδόσεις που σηµείωσαν οι πωλήσεις ελαιολάδου τον περασµένο Οκτώβριο, οι οποίες κυµάνθηκαν περίπου στους 30.000 τόνους, το διάστηµα Ιανουάρι-ος –Οκτώβριος 2013, οι συνολικές πωλήσεις ανήλθαν στους 283. 330 τόνους σηµειώνο-ντας πτώση της τάξης του 9%, σύµφωνα µε την ισπανική Ένωση Τυποποιητών ANIERAC.Μάλιστα, ούτε η κατηγορία του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου κατάφερε να «περισώ-σει» την κατάσταση, καθώς το συγκεκριµένο διάστηµα οι πωλήσεις αυτής της κατηγορίας µειώθηκαν σε ποσοστό 6,7%, φθάνοντας τους 93. 800 τόνους, σύµφωνα µε τα στοιχεία. Από την άλλη πλευρά, εξαίρεση παρουσίασε το παρθένο ελαιόλαδο, αφού οι πωλήσεις του πλησίασαν τους 34.000 τόνους, παρουσιάζο-ντας αύξηση κατά 28,6%.Τέλος, όπως προκύπτει, πτώση στις πωλήσεις σηµείωσε και το πυρηνέλαιο κατά 11%, ενώ στο ηλιέλαιο η πτώση έφτασε το 7,4%.

Πηγή: Olimerca

Συνεχώς περισσότερη σοδειά στην ΟυρουγουάηΣυνεχίζει να αυξάνει η παραγωγή ελαιολάδου της Ουρουγουάης, η οποία βρίσκεται κοντά στον στόχο των 10.000 τόνων ετησίως έως το 2020. Φέτος έφτασε τους 700 τόνους, υπερβαίνοντας τις προβλέψεις για 550 τό-νους, ενώ η επόµενη χρονιά αναµένεται να παρουσιάσει αύξηση 25%. Ο διευθυντής της Ένωσης Ελαιολάδου της Ουρουγουάης, Daniel Davidovics, δήλωσε πρόσφατα ότι η χώρα θα τριπλασιάσει τις εξαγωγές της µέχρι το τέλος του χρόνου και ότι η εγχώρια κατανάλωση βρίσκεται σε άνοδο, καθώς οι καταναλωτές µαθαίνουν όλο και περισσότερα για το προϊόν. Οι παραγωγοί φαίνεται να εν-διαφέρονται και για τις εξαγωγές κυρίως στη Βραζιλία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.

Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Λακωνίας ιδρύθηκε ο 1940 στη Σπάρτη, την πρωτεύουσα του νοµού Λακωνίας.Τα µέλη της Ένωσης είναι 70 τοπικοί Συνεταιρισµοί που αντιπροσωπεύουν 16.516 µέλη-παραγωγούς. Η αποστολή της Ένωσης είναι η βελτίωση της οικονοµικής κατάστασης των παραγωγών-µελών, έχοντας ρόλο κλειδί στον δευτε-ρογενή και τριτογενή τοµέα της αγροτικής οικονοµίας.Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Λακωνίας έχει ση-µαντικό ρόλο στη διανοµή και προώθηση του φηµισµένου εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου το οποίο παράγεται στο νοµό Λακωνίας, χρησιµοποιώντας όλες τις παραδοσιακές πρακτικές µαζί µε τις νέου τύπου επιστηµονικές µεθόδους, που υιοθετούνται σε όλα τα στάδια της συλλογής και της παραγωγής. Η κορυφαία ποιότητα ελαιολάδου, το οποίο παράγεται και συσκευάζεται από την Ένωση, οφείλεται

στις φυσικές συνθήκες του νοµού Λακωνίας. Το κλίµα της Λακωνίας έχει τις κατάλληλες βροχοπτώσεις και περιό-δους ηλιοφάνειας κατά τη διάρκεια της ανοιξιάτικης και της καλοκαιρινής περιόδου, όπως επίσης και την κατάλληλη θερµοκρασία κατά το χειµώνα, µαζί µε τη βραχώδη έκταση. Όλοι αυτοί οι παράµετροι αποτελούν φυσικές δυνάµεις, που βοηθούν από τα αρχαία χρόνια την καλλιέργεια του ελαιόδεντρου µε µεγάλη επιτυχία. Οι κάτοικοι της Λακωνίας κατάλαβαν αυτές τις φυσικές ικανότητες της γης, όπως επίσης και τις διατροφικές ιδιότητες του ελαιολάδου γι’ αυτό ποτέ δεν σταµάτησαν να καλλιεργούν ελαιόδεντρα. Η ΕΑΣ Λακωνίας συνεχίζει αυτή την παράδοση και την αναπτύσσει, παράγοντας µε νέες µεθόδους και σύµφωνα µε την πιστοποίηση διασφάλισης ποιότητας κατά ISO-9001, ISO-22000 µια σειρά από προϊόντα, τα οποία διανέµονται

στην ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσµια αγορά. Η ποι-ότητα του λακωνικού εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου µπορεί να αποδειχθεί επίσης από το βραβείο, που η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Λακωνίας κέρδισε στον διαγω-νισµό Mario Solinas Quality Award 2006, που διοργανώνε-ται κάθε χρόνο από το ∆ιεθνές Συµβούλιο Ελαιολάδου.

∆ιαχρονική η ποιότητα του λακωνικού ελαιολάδου

10-11_diethneis_eidiseis.indd 10 11/26/13 7:32 PM


Σε ουραγό στη χρήση τυποποιηµένου ελαιολάδου στην εστίαση αναδεικνύεται η χώρα µας, αφού είναι η µόνη ελαιοπαραγωγός χώρα της Ευρώπης που δεν έχει ακόµα καταστήσει υποχρεωτική τη χρήση τυποποιηµένου ελαιολάδου στα εστιατόρια.Η χρήση χύµα ελαιολάδου στα εστιατόρια και στα ξενο-δοχεία ήδη έχει απαγορευτεί σε Πορτογαλία, Ιταλία και Ισπανία, ενώ στη χώρα µας, αυτό το µέτρο που θα έδινε πρόσθετη αξία στο προϊόν και θα διασφάλιζε τους κατανα-λωτές δεν έχει καν τεθεί προς συζήτηση, αν και η Ελλάδα ήταν µία από τις 15 χώρες που το είχε στηρίξει, σε κοινοτικό επίπεδο. Η σχετική ρύθµιση που είχε προτείνει ο Ευρωπαίος Επίτροπος Γεωργίας Ντατσιάν Τσιόλος προέβλεπε ότι από την 1η Ιανουαρίου 2014, τα εστιατόρια δεν θα µπορούσαν να σερβίρουν ελαιόλαδο σε γυάλινες κανάτες και θα αναγκάζονταν να χρησιµοποιούν σφραγισµένες επώνυµες και µη αναπληρώσιµες φιάλες. Ωστόσο, µετά από έντονες αντιδράσεις ορισµένων χωρών του Βορρά, η Κοµισιόν απέσυρε την πρόταση άρον άρον.

Μόνο στην Ελλάδα επιτρέπεται το χύµα

Ηµέρες πρωτόλαδου στην Κροατία Η µικρή πόλη Vodnjan στην Ίστρια της Κροατίας φιλοξένησε στα τέλη Νοεµβρίου τις Ηµέρες Πρωτόλαδου. Πολλοί λάτρεις του ελαιολάδου που συµµετείχαν στην τριήµερη εκδήλωση είχαν την ευκαιρία να δοκιµάσουν τα καινούργια έξτρα παρθένα ελαιόλαδα, να παρακολουθήσουν εξειδικευµένες διαλέξεις και να συµµετάσχουν σε γευσιγνωσίες, στις οποίες οι ενδιαφερόµενοι είχαν την ευκαιρία να εκτιµήσουν τα φετινά ελαιόλαδα διαφόρων οργανοληπτικών χαρακτη-ριστικών. Κατά την εκδήλωση πραγµατοποιήθηκε διαγωνισµός, όπου βραβεύτηκαν τα καλύτερα ελαιόλαδα της χώρας.

Νίκης 24, 105 57, ΑθήναΤηλ: 2103232905Fax: 2103232967e-mail: [email protected]

GREENBOX

ΕΚΔΟΤΙΚΗ A.E.

www.agronews.gr

Ώριμη δουλειά

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΙΔΕΕΣΝέα περίοδος

agronews

10-11_diethneis_eidiseis.indd 11 11/26/13 7:19 PM


Αγορά

Σύµφωνα µε την Infaoliva, την Ισπανική Οµοσπονδία Βιοµηχανιών και Παραγωγών Ελαιολάδου, οι εκτιµήσεις του IOC λαµβάνουν υπόψη τους το σενάριο των ιδανικών καιρικών συνθηκών και για το λόγο αυτό παρουσιάζουν απόκλιση από τις πραγµατικές ποσότητες.


12-17_agora.indd 12 11/26/13 6:32 PM


Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελούν οι εκτιµήσεις του ∆ιεθνούς Κέντρου Ανώτερου Ελαιολάδου του GEA Westfalia Separator Group, το οποίο προβλέπει ότι η ισπανική παραγωγή θα διαµορφωθεί στους 1,35 εκατ. τόνους, αντί για 1,5 εκατ. τόνους

που προβλέπει ο IOC, ενώ η παγκόσµια παραγωγή θα περιοριστεί στους 2,76 εκατ. τόνους, αντί για 3,2 εκατ. τόνους. «Αρκετές αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις της Ισπανίας χαρακτήρισαν από την πρώτη στιγµή τις εκτιµήσεις τους IOC υπέρµετρα αισιόδοξες», αναφέρει η ανάλυση της Τζούλι Μπάτλερ, στο oliveoiltimes.com. Όπως καταγράφει στην έκθεση του ο IOC, «οι τιµές παραγωγού στην Ιταλία, αφού σηµείωσαν πτώση τις πρώτες εβδοµάδες του Οκτωβρίου, άλλαξαν κατεύθυν-ση και αυξήθηκαν στα 3,04 ευρώ το κιλό την τελευταία εβδοµάδα του µήνα, αυξηµένες κατά 7% σε σχέση µε την ίδια περίοδο πέρυσι. Προηγουµένως οι τιµές είχαν αυ-ξηθεί από το χαµηλό επίπεδο των 2,61 ευρώ το κιλό την τελευταία εβδοµάδα του Νοεµβρίου 2012 στα 3,23 ευρώ το κιλό την τελευταία εβδοµάδα του Απριλίου του 2013, και µετά από το σηµείο αυτό σταδιακά έπεσαν στα 3,12 ευρώ το κιλό, επίπεδο στο οποίο έµειναν σταθερές». Όσον αφορά την Ισπανία, «οι τιµές παραγωγού κινήθηκαν γύρω από τα 2,36 ευρώ το κιλό, στα τέλη Οκτωβρίου και ήταν 5% χαµηλότερες από την ίδια εποχή πέρυσι, καθώς οι αγορές αντέδρασαν στην είδηση µιας καλής σοδειάς κατά την περίοδο 2013/2014, η οποία ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου και στην πιθανότητα να αδειάσει όσο

το δυνατόν περισσότερο αποθηκευµένο ελαιόλαδο, ώστε να κάνει χώρο για την παραγωγή της νέας περιόδου». Βέβαια, η συνεχιζόµενη ανοµβρία στην Ισπανία, έχει οδηγήσει σε µείωση των προβλέψεων για το ύψος της παραγωγής ελαιολάδου στους 1,25-1,30 δις τόνους, προκαλώντας ανοδικές τάσεις στις τιµές παραγωγού. Σύµφωνα µε την Ισπανική Οµοσπονδία Βιοµηχανιών και Παραγωγών Ελαιολάδου Infaoliva, οι εκτιµήσεις του IOC λαµβάνουν υπόψη τους το σενάριο των ιδανικών καιρικών συνθηκών και για τον λόγο αυτό παρουσιάζουν απόκλιση από τις πραγµατικές ποσότητες. Αξιοσηµείωτο είναι, επίσης, το στοιχείο που προκύπτει από την έκθεση του ∆ιεθνούς Οργανισµού Ελαιολάδου, σύµφωνα µε την οποία, η παγκόσµια κατανάλωση θα φτάσει τα 3 δις τόνους, τη στιγµή που τα παγκόσµια απο-θέµατα υπολογίζονται µόλις στους 400.000 τόνους.

Σηµάδια ανόδου των τιµών δείχνει η διεθνής αγοράΜια σηµαντική ανατροπή του κλίµατος «διόρθωσης», που επικράτησε κατά τη διάρκεια του προηγούµενου µήνα, παρατηρείται τις τελευταίες εβδοµάδες στις διεθνείς αγορές του ελαιολάδου. Εφαλτήριο για την επιστροφή των τιµών σε ανοδικό κανάλι αποτέλεσε η γενικότερη αµφισβήτηση των τελευταίων προβλέψεων του Παγκόσµιου Οργανισµού Ελαιολάδου, ο οποίος εκτιµούσε ότι η παγκόσµια παραγωγή θα φτάσει τους 3,2 εκατ. τόνους

>>

Παγκόσµιο ισοζύγιο ελαιολάδου(σε δις τόνους) 2011/2012 2012/2013 2013/2014

Παραγωγή 3,40 2,712,7 (GEA, Infaoliva) 3,2 (ΙΟC)

Κατανάλωση 3,21 3,13 3,00

Αποθέµατα 0,83 0,40 -

Πηγή: IOC, GEA, Infaoliva

12-17_agora.indd 13 11/26/13 6:32 PM

Αγορά


∆ιακινητές από περιοχές που δεν έχουν αρκετό ελαιόλαδο αγοράζουν σήµερα το προϊόν σε τιµές πολύ ανταγωνιστικέςΟι ποσότητες ανά τη χώρα είναι ελάχιστες και οι έµποροι δεν αγοράζουν µε κριτήριο την οξύτητα, αλλά τις εκάστοτε ανάγκες.

“

“

Ψάχνουν προϊόναλλά δεν βρίσκουν Λόγω της µειωµένης φετινής παραγωγής στο σύνολο της χώρας, επικρατεί η αίσθηση ότι µε το κλείσιµο των ελαιοτριβείων θα ανέβουν οι τιµές του ελαιολάδου

Ε Λ Λ Α ∆ Α

ΕΛΛΑ∆Α: Τιµές παραγωγού (ex - factory, ευρώ/κιλό) Ποιοτική κατηγορία

Νοέµβριος 2012

Φεβρουάριος 2013

Ιούνιος 2013


Extrissimo 0,3oΕΛΛΑ∆Α 2.35 2.77 2.75Λακωνία 2.65

Έξτρα Παρθένο 0,8o

ΕΛΛΑ∆Α 2.32 2.66 2.63 2.46Hράκλειο 2.40Χανιά 2.45Μεσσηνία 2.50Λέσβος 2.50

Βιολογικό Έξτρα Παρθένο ΕΛΛΑ∆Α 3.00

Παρθένο 1oΕΛΛΑ∆Α 1.95 2.40 2.21Ηράκλειο 2.22Λέσβος 2.20

Λαµπάντε 5ο

ΕΛΛΑ∆Α 1.87 2.25 2.10 1.79Hράκλειο 1.60Λέσβος 1.95Κέρκυρα 1.82

Ραφινέ ΕΛΛΑ∆Α 2.45

12-17_agora.indd 14 11/26/13 6:32 PM


Αυξηµένη κινητικότητα κυριαρχεί τις πρώτες εβδοµάδες διαπραγµάτευσης για το ελληνικό ελαιόλαδο νέας σοδειάς, καθώς σύµφωνα µε τους εγχώριους συντελεστές παραγωγής το προϊόν είναι σηµαντικά λιγότερο, αφού η παραγωγή δεν θα ξεπεράσει τους 120.000 µε 130.000 τόνους. Οι εγχώριοι µεταποιητές αντιλαµβάνονται ότι δύσκολα θα κατα-φέρουν να συγκεντρώσουν επαρκείς ποσότητες, κάτι το οποίο φαίνεται ήδη από το µικρό όγκο πράξεων στην εγχώρια αγορά. Πιο αναλυτικά, στη Μεσσηνία η παραγω-γή η οποία αναµένεται να φθάσει στους 20.000 έως 25.000 τόνους, υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί πριν το Γενάρη. Οι οξύτητες κυµαίνονται κατά µέσο όρο στο 0,5ο. Σύµφωνα µε τα στοιχεία, λόγω της αυξηµένης δακοσπροσβολής δεν υπάρχουν ελαιόλαδα οξύτητας 0,3ο. Οι ποσότητες είναι ελάχιστες και οι έµποροι δεν αγοράζουν µε κριτήριο την οξύτητα, αλλά τις εκάστοτε ανάγκες. Μεγάλες επιχειρήσεις τυποποίησης αγοράζουν τα µεσσηνιακά ελαιόλαδα µέχρι 2,55 ευρώ το κιλό. Στη Λακωνία η παραγωγή προβλέπεται στους 15.000 και 17.000 τόνους, µε τις οξύτητες να κυµαίνονται µεταξύ 0,4ο και 0,45ο. Ως προς τις τιµές στην περιοχή των Αγίων Αποστόλων σε δηµοπρασία που πραγµατοποιήθηκε πριν λίγες µέρες, πωλήθηκε ελαιόλαδο στην τιµή των 2,65 ευρώ το κιλό. Στις 22 Νοεµβρίου στον Άγιο ∆ηµήτριο Μονεµ-βασιάς πωλήθηκε ελαιόλαδο στα 2,66 ευρώ το κιλό σε έµπορο από τα Χανιά µε προορισµό την εσωτερική αγορά. Την ίδια ώρα, οι έµποροι αγοράζουν το προϊ-όν στα 2,45 ευρώ το κιλό και το πουλάνε στην Ιταλία περί τα 2,65 ευρώ.

Λιγότερες ποσότητες παντούΓενικότερα, λόγω της µειωµένης παραγωγής, επικρατεί η αίσθηση ότι µε το κλείσιµο των ελαιοτριβείων θα ανέβουν οι τιµές, και περιοχές που δεν έχουν ελαιόλαδο αγοράζουν σήµερα σε τιµές πολύ ανταγωνιστικές. Στην Κρήτη, η παραγωγή εκτιµάται µεταξύ των 20.000 έως 30 .000 τόνων. Στην περιοχή της Σητείας, λόγω της µικρής παραγωγής, πολλά ελαιοτριβεία δεν θα ανοίξουν φέτος, ενώ ο Συνεταιρισµός Ζάκρου αναφέρει παραγωγή 15 περίπου τόνων όταν πέρυσι η σοδεία ανήλθε 1.200 τόνους. Προς το παρόν δεν υπάρχουν ποσότητες διαθέσιµες προς πώληση. Και στα Χανιά οι ποσότητες είναι ελάχιστες µε οξύτητες να ξεκινούν από 0,6ο, 1ο και 3ο. Τα ελαι-όλαδο οξύτητας 0,6ο πωλούνται στην τιµή των 2,45 ευρώ το κιλό. Τέλος, στη Λέσβο η παραγωγή είναι πολύ µειωµένη γύρω στους 5.000 τόνους, ενώ εξαιτίας της έντονης δακοπροσβολής οι οξύτη-τες ξεκινούν από 1ο έως 1,7ο .

Άγιος ∆ηµήτριος ΜονεµβασιάςΣτις 22 Νοεµβρίου πωλήθηκε ελαιόλαδο στα 2,66 ευρώ/κιλό.

Ελάχιστες ποσότητες µε οξύτητα κάτω από 1οΑγοραπωλησίες σε σχετικά µεγά-λες ποσότητες και καλές ποιότητες πραγµατοποιούνται σε υψηλότερες τιµές, όπως έκανε για παράδειγµα ο Α.Σ. Παπαγιαννάδων Σητείας, ο οποίος πλήρωσε τους παραγωγούς του µε 2,85 ευρώ το κιλό. Στην περιοχή του Αιγίου η συγκο-µιδή αναµένεται να ξεκινήσει σε περίπου ένα µήνα και η παραγωγή υπολογόιζεται επίσης µειωµένη, σύφµωνα µε τα πρώτα στοιχεία από παραγωγούς και διακινητές. «Φέτος το ελαιόλαδο θα είναι πολύ λίγο και οι τιµές εκτιµάται ότι θα φτάσουν σίγουρα στα 2,80-2,90 ευρώ το κιλό», αναφέρει χαρα-κτηριστικά ο Βασίλης Καρέλης, αντιπρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισµού Αιγιαλείας.

Τιµές καταναλωτή από δύο σούπερ µάρκετ της ΑθήναςΠοιοτική

κατηγορία Συσκευασία Εταιρεία Company

Προϊόν Brand

Σούπερ Μάρκετ 1

Σούπερ Μάρκετ 2

ΕξαιρετικόΠαρθένο

Ελαιόλαδο

5L

ΜΙΝΕΡΒΑ -Χωριό

Ορεινές Περιοχές 20.54 19.95

Ποικιλία Κορωνέικη 20.59 23.90

αειφόρο

ΕΛΑΪΣΆλτις (απαλό) 24.73 23.90

Άλτις (παραδοσιακό) 24.73

ΑΛΕΑ alea για σαλάτα 22.78

2L

ΜΙΝΕΡΒΑ -Χωριό Ορεινές Περιοχές 11.01 10.90

Ποικιλία Κορωνέικη 11.01

ΕΛΑΪΣΆλτις (παραδοσιακό) 11.95

Άλτις (απαλό) 11.20

SUPER MARKET 7.43

1L

ΜΙΝΕΡΒΑ -Χωριό

Ορεινές Περιοχές 5.78

Ποικιλία Κορωνέικη 5.54 5.60

ΕΛΑΪΣ Άλτις (απαλό) 5.66 5.60

ΑΛΕΑ alea 5.86

ΑΛΕΑ alea για σαλάτα 6.41

SUPER MARKET 4.02

ΜΙΝΕΡΒΑ κλασικό 21.10 19.44

Ελαιόλαδο

5L

ΕΛΑΪΣ Άλτις κλασικό 22.11 19.80

SUPER MARKET Ιδιωτική Ετικέτα 16.65

ΕΛΑΪΣ Άλτις κλασικό 8.06 10.32

2L ΜΙΝΕΡΒΑ κλασικό 9.65 9.55

1LΜΙΝΕΡΒΑ κλασικό 5.04 4.80

ΕΛΑΪΣ Άλτις κλασικό 4.14

Πυρηνέλαιο

5L ΜΙΝΕΡΒΑΝίκη 14.64 14.50

Μάνα

SUPER MARKET 11.97

2LΜΙΝΕΡΒΑ

Νίκη 6.45 5.90

Μάνα


1LΜΙΝΕΡΒΑ

Νίκη 3.23

Μάνα 3.70

SUPER MARKET 2.41

Αραβοσιτέλαιο

5L

ΕΛΑΪΣ Φλώρα 13.02 12.90

ΜΙΝΕΡΒΑ Αραβοσιτέλαιο 12.62 12.70

SUPER MARKET 8.68

2L

ΜΙΝΕΡΒΑ Αραβοσιτέλαιο 4.95

ΕΛΑΪΣ Φλώρα 5.56

SUPER MARKET 3.52

1L

ΜΙΝΕΡΒΑ Αραβοσιτέλαιο 2.52

ΕΛΑΪΣ Φλώρα 2.81

SUPER MARKET 1.81

Ηλιέλαιο

5LΜΙΝΕΡΒΑ Ηλιέλαιο 8.67

SUPER MARKET 7.87

2LΜΙΝΕΡΒΑ Ηλιέλαιο 4.85 4.80

ΕΛΑΪΣ SOL 5.75 5.16

1L

ΜΙΝΕΡΒΑ Ηλιέλαιο 2.52

ΕΛΑΪΣ SOL 2.60


Επεξεργασία τιµών καταναλωτή

Συσκευασία Μέσος όροςΜέσος όρος ανά λίτρο

Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο

5L 22.62

5.182L 10.75

1L 5.56

Ελαιόλαδο

5L 19.82

4.382L 9.40

1L 4.66

ΣΥΝΟΛΟ ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥ 4.91

12-17_agora.indd 15 11/26/13 6:32 PM

Αγορά


Τη διάκριση του ελαιολάδου µε βάση την περιοχή παραγωγής, αλλά και τις ονοµασίες ΠΟΠ και ΠΓΕ έχουν καταφέ-ρει οι Ιταλοί παραγωγοί, οι οποίοι τιµο-λογούν το ελαιόλαδο της χώρας τους µε πάνω από 40 διαφορετικές τιµές και όχι µόνο µε βάση τις βασικές ποιοτικές κατηγορίες. Αξιοσηµείωτη είναι η περί-πτωση των ΠΟΠ και ΠΓΕ ελαιολάδων, οι τιµές των οποίων πλησιάζουν τα 10 ευρώ το κιλό. Σύµφωνα µε το ιταλικό ινστιτούτο ISMEA, την περασµένη εβδοµάδα η τιµή παραγωγού για το ελαιόλαδο riviera ligure διαµορφώ-θηκε στα 9,75 ευρώ το κιλό, για το garda στα 9,25 ευρώ το κιλό και για το chianti classico στα 7,75 ευρώ το κιλό. Υψηλές είναι οι τιµές που απολαµβά-νουν τα ιταλικά ελαιόλαδο και µε βάση την περιοχή της καλλιέργειας. Έτσι το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο από το Κάλιαρι πληρώνεται µε 3,23 ευρώ το κιλό, από την Κατάνια στα 4,10 ευρώ το κιλό και από το Βιτέρµπο στα 5,10 ευρώ το κιλό. Οι Ιταλοί µέχρι στιγµής δεν έχουν καταφέρει να απορροφήσουν τις ποσότητες ελληνικού ελαιολάδου, που θα επιθυµούσαν και κατά κύριο λόγο κινούνται στην εσωτερική τους αγορά, αγοράζοντας προϊόν οξύτητας 0,3ο - 0,35ο προς 2,70 ευρώ το κιλό. Αυξηµένο είναι, επί το ενδιαφέρον των Ιταλών εµπόρων προς την Ισπανία απ΄ όπου αγοράζουν ελαιόλαδο ποικιλίας arbequino στα 2,55 ευρώ (τιµή παρά-δοσης στην Ιταλία).

Οι τιµές παραγωγού µε βάση το ISMEA

Η τιµή παραγωγού για το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, σύµφωνα µε το ISMEA, διαµορφώνεται στα 2,73 ευρώ το κιλό, σηµειώνοντας άνοδο κατά ένα λεπτό σε σύγκριση µε την προηγούµενη εβδοµάδα. Η τιµή για το παρθένο ελαιόλαδο διαµορφώνεται στα 2,20 ευρώ το κιλό, παραµένοντας αµετάβλητη. Το ελαιόλαδο τύπου λαµπάντε πωλείται στα 1,78 ευρώ το κιλό ση-µειώνοντας άνοδο κατά 3 λεπτά.

Υψηλότερες είναι οι τιµές που απολαµβάνουν τα ιταλικά ελαι-όλαδο και µε βάση την περιο-χή της καλλιέργειας, από την οποία προέρχεται η πρώτη ύληΟι Ιταλοί έµποροι δεν έχουν καταφέρει να απορροφήσουν µέχρι στιγµής τις ποσότητες ελληνικού ελαιολάδου, που θα επιθυµούσαν προκειµένου να το διαθέσουν στην αγορά της χώρας τους.

“

“

Οι Ιταλοί πληρώνουν καλά την ποιότηταΣτην Ιταλία οι παραγωγοί τιµολογούν το ελαιόλαδο της χώρας τους µε πάνω από 40 διαφορετικές τιµές και όχι µόνο µε βάση τις βασικές ποιοτικές κατηγορίες, δίνοντας ξεχωριστή έµφαση στα ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντα

Βλέψεις και στην Ισπανία Από την Ιβηρική χερσόνησο οι Ιταλοί αγοράζουν το arbequino.

Ι ΤΑ Λ Ι Α

ΙΤΑΛΙΑ: Τιµές παραγωγού (ex - factory, ευρώ/κιλό)

Ποιοτική κατηγορίαΝοέµβριος 2012


Ιούνιος 2013


Extrissimo 0,3o 2.88 3.33 3.18 2.88

Έξτρα 0,8o 2.43 2.98 2.75 2.65

Βιολογικό Έξτρα Παρθένο 3.60 3.85 3.85

Παρθένο 2.23 2.63 2.48 2.15

Λαµπάντε 3ο-5ο 1.98 2.43 2.25 1.85

Ραφινέ 2.30 2.82 2.60 2.15

Πυρηνέλαιο ραφινέ 1.60 1.95 1.70 1.35

Πηγή: Επιµελητήριο Bari

12-17_agora.indd 16 11/26/13 6:32 PM


∆ιαχρονικά παρατηρείται µια σταθερή τάση αύξησης των καλλιεργούµε-νων εκτάσεων και της παραγωγής ελαιολάδου σε παγκόσµιο επίπεδο, η οποία κορυφώθηκε την τελευταία δε-καετία, µε αποτέλεσµα η παγκόσµια παραγωγή να φτάσει τους 3,1 εκατ. τόνους, αυξηµένη κατά 60% σε σχέση µε το 1990. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η Ισπανία ξεχώρισε, αφού εντατικοποίησε σε µεγάλο βαθµό την καλλιέργεια των ελαιόδεντρων, επιτυγχάνοντας έτσι µία εκτίναξη της παραγωγής της κοντά στους 1,2 εκατ. τόνους το 2010, επίπεδο διπλάσιο έναντι του 1990. Την εκρηκτική αύξηση αυτής της παραγωγής, δεν ακολούθησαν οι άλλες δύο βασικές ελαιοπαρα-γωγικές χώρες (Ιταλία και Ελλάδα),

καθώς η σχετική τους παραγωγή αυξήθηκε το ίδιο χρονικό διάσηµα κατά 13% περίπου. Η Ισπανία, αφού σχεδόν διπλασίασε την παραγωγή της από τους 360 χι-λιάδες τόνους, στους 639.000 τόνους την περίοδο 1961-1990, συνέχισε να αυξάνει τις καλλιεργούµενες εκτά-σεις µε αποτέλεσµα την κλιµάκωση της παραγωγής της. Η αύξηση κατά περίπου 300.000 τό-νους δύο διαδοχικές δεκαετίας, 1990-2000-2010, αποτέλεσε το «ξέσπασµα» της ισπανικής παραγωγής. Πλέον παράγει σχεδόν το 1/3 της παγκόσµιας παραγωγής ελαιολάδου, µε αποτέ-λεσµα η ισπανική αγορά να αποτελεί σηµείο αναφοράς για τη διεθνή αγορά του προϊόντος και να επιδρά σε µεγάλο βαθµό στις διεθνείς τιµές.

Όταν η Ισπανία διπλασίαζε την παραγωγή της, Ιταλία και Ελλάδα έµεναν πίσω µε οριακή αύξηση κατά 13%.Η Ισπανία εντατικοποίησε σε µεγάλο βαθµό την καλλιέργεια των ελαιόδεντρων, επιτυγχάνοντας έτσι µία εκτίναξη της παραγωγής της κοντά στους 1,2 εκατ. τόνους το 2010

“

“

Τεράστιο µέγεθος Πλέον η Ισπανία παράγει περί το 1/3 της παγκόσµιας παραγωγής

ΙΣΠΑΝΙΑ: Τιµές παραγωγού (ex - factory, ευρώ/κιλό)

Ποιοτική κατηγορίαΝοέµβριος 2012


Ιούνιος 2013


Έξτρα 0,8o 2.46 2.97 2.75 2.33

Παρθένο 1ο 2.30 2.89 2.51 2.12

Λαµπάντε 2.21 2.70 2.35 2.02

Πηγή Poolred

Ι Σ Π Α Ν Ι Α

Ενισχύονται οι τιµές παραγωγού

Στην ισπανική αγορά οι τιµές παρα-γωγού για το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο διαµορφώνονται στα 2,32 ευρώ το κιλό, σηµειώνοντας άνοδο κατά 5 λεπτά το κιλό, κατά τη διάρκεια του δεύτερου δεκαή-µερου του Νοέµβρη. Αντίστοιχα, η τιµή για το παρθένο ελαιόλαδο της Ισπανίας διαπραγµατεύεται αυτές τις µέρες στα 2,10 ευρώ το κιλό, σηµειώνοντας διόρθωση της τάξης των 3 λεπτών γαι τον παραγωγό. Όσον αφορά το ελαιόλαδο λαµπά-ντε, η τιµή του στην αγορά διαµορ-φώνεται στα 1,99 ευρώ το κιλό, σηµειώνοντας άνοδο κατά 4 λεπτά σε διάστηµα µόλις µιας εβδοµάδας. Τέλος, να σηµειωθεί ότι ο δείκτης εθνικών τιµών αναφοράς γαι την Ισπανία διαµορφώνεται στα 2,18 ευρώ το κιλό.

Επένδυσε στο ελαιόλαδοΤον τετραπλασιασµό της παραγωγής της πέτυχε κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών στο ελαιόλαδο η Ισπανία, µέσα από την αύξηση των καλλιεργούµενων εκτάσεων αλλά και την εφαρµογή νέων συστηµάτων πυκνής φύτευσης, όπως αποδεικνύουν τα στατιστικά στοιχεία του Οργανισµού Τροφίµων και Γεωργίας (FAO)

Παραγωγή ελαιολάδου στις τρεις κυριότερες χώρες

Ισπανία Ιταλία Ελλάδα1961 360 394 2151970 434 419 1861980 445 690 3281990 639 578 3092000 962 507 4082010 1.200 526 352

Πηγή : FAO, Παραγωγή (σε χιλ. τόνους)

12-17_agora.indd 17 11/26/13 6:32 PM

Πρόσβαση στις αγορές


Ελληνική δύναµητο extra παρθένοTην πρώτη θέση κατέχει η Ελλάδα παγκοσµίως στην παραγωγή εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου, παρά το γεγονός ότι είναι η τρίτη ελαιοπαραγωγός χώρα όσον αφορά τη συνολική της παραγωγή. Συγκεκριµένα, το 80% του ελληνικού ελαιολάδου είναι εξαιρετικά παρθένο, µε το ποσοστό για την Κρήτη να φτάνει στο 90%, ενώ τη δεύτερη θέση καταλαµβάνει η Ιταλία (δεύτερη µεγαλύτερη χώρα παραγωγής ελαιολάδου) µε ποσοστό 40 – 45% και την τρίτη η Ισπανία (πρώτη ελαιοπαραγωγός χώρα), µε ποσοστό 25 – 30%

«Ο καλύτερος τρόπος συγκοµιδής είναι µε τα χέρια και οι ελιές πρέπει να συλλέγονται όταν το µαύρο χρώµα της επιφάνειας του καρπού δεν έχει εισχωρήσει µέχρι το µέσο του σαρκώµατος.».

Το ποσοστό αυτό προσφέρει στην Ελλάδα αξιοποιήσιµα εµπορικά πλεονεκτήµατα. «Τα ιδιαίτερα φυσικά χαρα-κτηριστικά του ελαιολάδου µπορούν να χρησιµοποιη-

θούν για το κτίσιµο επιτυχηµένου brand», δήλωσε στο περιοδικό «el» o ιδιοκτήτης της Fooditerranean Γιώργος Γκέκας. «Υπάρχουν τεχνικές που αν τις τηρεί ο πα-ραγωγός µπορεί να είναι σίγουρος ότι θα επιτύχει την παραγωγή και διακίνηση εξαι-ρετικά παρθένου ελαιολάδου, καθώς αν η ελιά έχει δάκο, δεν θα βγάλει καλό προϊόν ανεξαρτήτως από τις όποιες ενέργειες», σηµειώνει η χηµικός εµπειρογνώµονας, γευσιγνώστρια ελαιολάδου και αναγνω-ρισµένη εκπαιδεύτρια από το ∆ιεθνές Συµβούλιο Ελαιοκοµίας Έφη Χριστοπού-λου.Συγκεκριµένα, αυτό το αποτέλεσµα επιτυγχάνεται, όπως επισηµαίνει η ίδια, εφαρµόζοντας τις κατάλληλες πρακτικές κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, της συγκοµιδής, της διαχείρισης του ελαιο-κάρπου πριν την ελαιοποίηση.

ΣυγκοµιδήΚαταρχάς, το ιδανικό είναι, σύµφωνα µε την κα Χριστοπούλου, η ποικιλία να είναι προσαρµοσµένη στις τοπικές συνθήκες και το µικροκλίµα. Επιπλέον, ο καλύτερος τρόπος συγκοµιδής είναι µε τα χέρια και οι ελιές πρέπει να συλλέγονται όταν το µαύρο χρώµα της επιφάνειας του καρπού δεν έχει εισχωρήσει µέχρι το µέσο του

18-25_elia1_NEW.indd 18 11/26/13 6:30 PM


O Καναδός επενδυτής Φρανκ Τζούστρα έχει στρέψει το ενδιαφέρον του στο ελαι-όλαδο, µε στόχο να παράγει ένα ποιοτικό προϊόν που θα κερδίσει τις αγορές.

Από τα ορυχεία και τις κινηµατογραφικές παραγωγές, ο Καναδός επενδυτής Φρανκ Τζούστρα έχει στρέψει το ενδι-αφέρον του στο ελαιόλαδο, µε στόχο να παράγει ένα ποιοτικό προϊόν που θα κερδίσει τις αγορές. Όπως λέει ο ίδιος στο σάιτ Olive Oilt Times, µέχρι πριν λίγα χρόνια, δεν είχε ιδέα για το ελαιόλαδο. Αγόραζε απλά αυτό που έβρισκε στο ράφι του σούπερ µάρκετ. Πριν λίγα χρόνια όµως, επισκέφτηκε µια φίλη του στο Ορβιέτο της Ιταλίας και γεύτηκε ελαιόλαδο από τα δέντρα που φύτρωναν στο κτήµα της. Αµέσως κατάλαβε ότι το ελαιόλαδο αυτό δεν είχε καµία σχέση µε ό,τι είχε δοκιµάσει µέχρι τότε.Ο πολυπράγµων επιχειρηµατίας πήρε δείγµα από το ελαιόλαδο αυτό στον Κα-ναδά και κάλεσε γευσιγνώστες στο σπίτι

του για να δοκιµάσουν «στα τυφλά» το ελαιόλαδο από το Ορβιέτο κι άλλα ελαιό-λαδα του εµπορίου. Πράγµατι, το ιταλικό ελαιόλαδο ξεχώρισε. Κι ο Τζούστρα, που έχει γίνει δισεκατοµµυριούχος από τις επενδύσεις του στο χώρο των µεταλ-λευµάτων και του κινηµατογράφου (είναι ιδρυτής του Lionsgate Movie Studio), έθεσε ένα νέο στόχο: Να µπει στο χώρο του ελαιολάδου. Για να επιτύχει το στόχο του αγόρασε ελαιώνες στην περιοχή του Ορβιέτο και προσέλαβε τον έµπειρο πα-ραγωγό Τσέζαρε Μπιανκίνι να διευθύνει τη µονάδα του. Το 2013, δεύτερο έτος της παραγωγής, συµµετείχε στον ∆ιεθνή ∆ιαγωνισµό Ελαιολάδου της Νέας Υόρκης µε την ετικέτα Domenica Fiore και κέρδισε την υψηλότερη βαθµολογία από 700 συµµετοχές.

Καναδός δισεκατοµµυριούχους ποντάρει στο premium ελαιόλαδο

σαρκώµατος, καθώς τότε: 1) τα λιπίδια και πτητικά συστατικά είναι στο βέλτιστο σηµείο τους, 2) όταν είναι πράσινες δεν υπάρχει αρκετό ελαιόλαδο και 3) όταν είναι τελείως µαύρες, το περιε-χόµενο των φαινολικών και πτητικών ουσιών µειώνετα,ι µε αποτέλεσµα το παραγόµενο ελαιόλαδο να έχει επίπεδα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά».

∆ιαχείριση του ελαιοκάρπου πριν την ελαιοποίηση«Στον ελαιώνα οι ελιές πρέπει να να προστατεύονται από το ηλιακό φως, έναν από τους εχθρούς του ελαιολάδου. Από τον ελαιώνα πρέπει να µεταφέρονται εντός της ίδιας µέρας της συγκοµιδής σε πλαστικά κιβώτια µεσαίου µεγέθους µε ανοίγµατα στα πλευρικά τοιχώµατα, που επιτρέπουν την καλή κυκλοφορία του αέρα», διευκρινίζει η κα Χριστοπούλου.

Στο ελαιοτριβείο Αλλά και στο ελαιοτριβείο η έκθλιψη πρέπει να γίνει το συντοµότερο, αλλιώς ο ελαιόκαρπος θα πρέπει να αποθηκευτεί σε δροσερό και καλά αεριζόµενο χώρο για πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα. «Ο ελαιοπυρήνας που παράγεται από συγκρότηµα δύο φάσεων, έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε υγρασία (56 - 65%) από εκείνον που παράγεται από συγκρότηµα 3 φάσεων. Επίσης, τα ποιοτικά χαρακτη-ριστικά του ελαιολάδου που εξάγεται

µε φυγοκέντρηση δύο φάσεων είναι ανώ-τερα από αυτά µε το σύστηµα 3 φάσεων, όσον αφορά τις πολυφαινόλες και την αντοχή στην οξείδωση. Τα διφασικά ελαι-οτριβεία δεν προσθέτουν νερό και έτσι δεν αποµακρύνονται τα αντιοξειδωτικά και τα λάδια µετά αντέχουν πιο πολύ στο χρόνο, ενώ στα φυγοκεντρικά ελαιοτριβεία το νερό που προστίθεται αποµακρύνει µέρος των πτητικών και αντιοξειδωτικών ουσι-ών που είναι διαλυτές στο νερό. Επίσης οι παράγοντες που επηρεάζουν την απόδο-ση σε ελαιόλαδο είναι τα χαρακτηριστικά της ελιάς κ αι η ροή τροφοδοσίας. Σε δύσκολες πάστες ελιάς, η παραγωγικότη-τα θα πρέπει να µειωθεί για να εµποδίσει την απώλεια του ελαιολάδου. Σηµειωτέον ότι η ποσότητα του νερού µπορεί να επηρεάσει την απόδοση εκχύλισης και η θερµοκρασία της πάστας έχει µικρότερη επίδραση στις αποδόσεις εκχύλισης.Επίσης, µεγάλος χρόνος και υψηλές θερµοκρασίες µάλαξης µειώνουν τις αντιοξειδωτικές ενώσεις και υποβαθµί-ζουν το ελαιόλαδο».

Επιτυχηµένο brand Κατάλληλες πρακτικές από τον ελαιώνα έως την ελαιοποίηση.

18-25_elia1_NEW.indd 19 11/26/13 6:30 PM



18-25_elia1_NEW.indd 20 11/26/13 6:30 PM


Γράφει αξίεςτο λιοτρίβιΣτη φυγοκέντριση βασίζονται τα δύο κυριότερα συστήµατα παραλαβής ελαιολάδου από τα ελαιοτριβεία, ενώ σε µικρότερρη έκταση λειτουργούν µε την παραδοσιακή µέθοδο κατά την οποία το ελαιόλαδο εξάγεται µε πίεση σε υδραυλικό πιεστήριο. Σηµείο «κλειδί» η ποσόστητα των υγρών αποβλήτων

Η πλειονόητητα των ελληνικών ελαιοτριβείων που λειτουργούν στην Ελλάδα είναι φυγοκεντρικά τριών φάσεων, καθώς τα ελαιοτριβεία δύο φάσεων παράγουν ηµιστερεά από-βλητα το οποία δεν είναι επεξεργάσι-

µα. Ωστόσο στην Ισπανία και την Ιταλία η διφασική µέθοδος χρησιµοποιείται σε ποσοστό 95%.

1.Παραδοσιακή επεξεργασίαΣε αυτήν τη διαδικασία, η χυµώδης φάση και η στερεή φάση διαχωρίζονται µε πίεση, ενώ ο τελι-κός διαχωρισµός του ελαιολάδου από την υδατική φάση πραγµατοποιείται µε φυγοκέντριση.Οι πλυµένοι καρποί αλέθονται, µε σκοπό να σπά-σουν τα κύτταρα του µεσοκαρπίου, ώστε να διευ-κολυνθεί η εξαγωγή του ελαίου από τα χυµοτόπια και να σχηµατιστούν µεγαλύτερες σταγόνες, που µπορούν έπειτα να χωριστούν στις επόµενες φά-σεις επεξεργασίας. Στους πέτρινους ελαιόµυλους, οι καρποί συνθλίβονται χωρίς υπερβολική µηχανική πίεση, µε δραστικό περιορισµό των γαλακτωµά-των, αποφυγή υπερθέρµανσης της ελαιοζύµης και χωρίς τον κίνδυνο επιµόλυνσης από ίχνη µετάλλων. Γενικά, ο ελαιόµυλος αποτελείται από δύο ή τρείς κυλινδρικές ή κωνικές πέτρες από γρανίτη, που περιστρέφονται γύρω από έναν άξονα µε ταχύτητα 12-15 περιστροφές ανά λεπτό.

ΜάλαξηΜετά την άλεση του ελαιοκάρπου ακολουθεί η µάλαξη, που γίνεται σε ειδικές ηµι-κυλινδρικές ή ηµι-σφαιρικές δεξαµενές από ανοξείδωτο χάλυβα µε διπλά τοιχώµατα, στα οποία κυκλοφορεί ζεστό νερό, θερµοκρασίας 30-350C περίπου. Στόχος, η διάσπαση του γαλακτώµατος ελαίου/ύδατος και η συνένωση των µικρών ελαιοσταγονιδίων σε µεγα-λύτερες σταγόνες λαδιού, ώστε να διευκολυνθεί ο διαχωρισµός τους. Στην περίπτωση όπου η εξαγωγή του λαδιού γίνεται µε υδραυλική πίεση, η διάρκεια µάλαξης περιορίζεται σε 10-20 λεπτά.

ΠίεσηΗ πίεση είναι η παλαιότερη µέθοδος εξαγωγής ελαιολάδου. Βασίζεται στην πίεση της ελαιοζύ-µης, η οποία διαχωρίζει την υγρή φάση (έλαιο και φυτικά υγρά) από τη στερεή (ελαιοπυρήνα). Αυτός

ο τύπος, περιλαµβάνει την εφαρµογή υδραυλικής πίεσης σε µία σειρά ελαιοδιαφραγµάτων, στα οποία έχει τοποθετηθεί οµοιόµορφα η ελαιοζύµη µε τη βοήθεια ειδικού δοσοµετρητή. Τα διαφράγµατα τοποθετούνται σε ειδική κινητή λεκάνη φόρτωσης, η οποία φέρει στο µέσον της διάτρητο σωλήνα, που χρησιµεύει ως οδηγός για οµοιόµορφη τοποθέτηση των διαφραγµάτων. Για οµοιόµορφη εφαρµογή της πίεσης, ανά 3-4 διαφράγµατα τοποθετείται ένας µε-ταλλικός δίσκος ίδιας διάσταάσης µε αυτά. Η πίεση που εφαρµόζεται ανέρχεται σε 120-200 kg/cm2 και η διαδικασία εξαγωγής διαρκεί 1,0-1,5 ώρες.

∆ιαχωρισµός του ελαιολάδου Με την πίεση της ελαιοζύµης λαµβάνεται η χυµώδης φάση που περιλαµβάνει το ελαιόλαδο, τα φυτικά υγρά και µια µικρή ποσότητα στερεών που διαφεύγουν από τα ελαιοδιαφράγµατα. Πρώτα αποµακρύνονται αυτά τα στερεά µε τη χρήση παλινδροµικού κόσκινου, που συγκρατεί τα στερεά που βρίσκονται στη χυµώδη φάση.Ο διαχωρισµός των δύο φάσεων ολοκληρώνεται µε τη µέθοδο της κατακάθισης σε συστοιχία δεξα-µενών, που βασίζεται στη διαφορά ειδικού βάρους µεταξύ λαδιού και φυτικών υγρών, δεδοµένου ότι το λάδι είναι ελαφρύτερο (περίπου 0,91) από τα φυ-τικά υγρά (περίπου 1,01). Το σύστηµα αποτελείται από µία συστοιχία δεξαµενών, στις οποίες διοχε-τεύεται η ελαιούχος φάση µετά το πιεστήριο. Το λάδι ρέει από τη µία δεξαµενή στην επόµενη µέσω σιφωνίων στο ανώτερο τµήµα τους. Τα φυτικά υγρά κυκλοφορούν προς την αντίθετη κατεύθυνση µε τη βοήθεια σιφωνίων στο κατώτατο σηµείο των δεξαµενών, προκειµένου να διατηρηθεί η µεγαλύ-τερη ποσότητα ελαιολάδου στην επιφάνεια.

2. Επεξεργασία τριών φάσεωνΗ φυγοκέντριση αποτελεί µία διαδικασία δια-χωρισµού του ελαιολάδου από την ελαιοζύµη, που βασίζεται στη διαφορά ειδικού βάρους που παρουσιάζουν τα συστατικά της ελαιοζύµης. Παράγει χωριστά λάδι, νερό (απόνερα) και στερεό υπόλειµµα (πυρήνα). Η διαδικασία πραγµατοποιείται σε συνεχείς εγκαταστάσεις φυγοκέντρισης.

Άλεση του ελαιοκάρπουΓια την άλεση του καρπού χρησιµοποιούνται

18-25_elia1_NEW.indd 21 11/26/13 6:30 PM



µεταλλικοί σπαστήρες, µε τους οποίους ρυθµίζεται το µέγεθος της λειοτρίβησης του ελαιοκάρπου, µε τη χρήση ειδικής σίτας που προσαρµόζεται στο σπαστήρα, ανάλογα µε το σύστηµα εξαγωγής που εφαρµόζεται. Τα πλεονεκτήµατα των µεταλλικών σπαστήρων είναι η συνεχής λειτουργία, η µεγάλη απόδοση, το µικρό-τερο κόστος και µέγεθος, συγκριτικά µε τους παραδοσιακούς πέτρινους µύλους.

ΜάλαξηΟι µαλακτήρες είναι µηχανήµατα τα οποία µαλάσσουν (ζυµώνουν, οµογενοποι-ούν) την ελαιοζύµη πριν εισαχθεί στο φυγοκεντρικό διαχωριστήρα. Η µάλαξη είναι απαραίτητη, επειδή κατά την άλεση τ σχηµατίζεται γαλάκτωµα µεταξύ ελαίου και ύδατος. Είναι απαραίτητη η µίξη ώστε να συνενωθούν τα µικρής διαµέτρου σταγονίδια λαδιού προς µεγαλύτερες σταγόνες, εύκολα αποχωριζόµενες από τα υπόλοιπα συστατικά της ελαιοζύµης. Τα ελαιουργεία είναι εξοπλισµένα µε δύο ή τρεις µαλακτήρες, ανάλογα µε τη δυ-ναµικότητά τους, που αποτελούνται από ηµι-κυλινδρικές ανοξείδωτες δεξαµενές, µε διπλά τοιχώµατα όπου κυκλοφορεί ζεστό νερό. Μέσα στο µαλακτήρα, η ελαιοζύµη αναδεύεται µε τη βοήθεια πτερυγίων που είναι προσαρµοσµένα σε κάθετο ή οριζόντιο άξονα περιστροφής,

ανάλογα µε τον τύπο του µαλακτήρα. Σε κανονικές συνθήκες, η ταχύτητα περιστροφής των πτερυγίων θα πρέπει να είναι 18-20 στροφές/λεπτό. Η θέρµανση της ελαιοζύµης είναι απαραίτητη κατά τη µάλαξη, γιατί διευκολύνει την εξαγωγή του ελαιολάδου. Η αποτελεσµατικότερη θερµοκρασία είναι 30-35°C. Η εφαρµογή υψηλότερων θερµοκρασιών, εξάγει µεγαλύτερη ποσότητα ελαιολάδου, έχει όµως δυσµενή επίπτωση στην ποιότητα (απώλεια πτητικών ουσιών, αύξηση της οξύτητας, υποβάθµιση του χρώµατος). Ο χρόνος µάλαξης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 20-30 λεπτά.

ΦυγοκέντρισηΗ τεχνική διαχωρισµού του ελαιολάδου βασίζεται στη διαφορά ειδικού βάρους που παρουσιάζουν τα συστατικά της ελαιοζύµης (ελαιόλαδο, νερό και στερεά συστατικά). Ο διαχωρισµός πραγµατοποι-είται σε οριζόντια φυγοκεντρικά µηχανή-µατα (decanter). Το σύστηµα αποτελείται από ένα τύµπανο κυλινδρο-κωνικού σχήµατος, που περιστρέφεται γύρω από οριζόντιο άξονα. Συνδεδεµένος µε τον οριζόντιο άξονα είναι ένας ατέρµονας κοχλίας που περιστρέφεται µε την ίδια φορά αλλά µε ελαφρώς λιγότερες στροφές. Η τροφοδοσία γίνεται από δεξιά, διαµέσου ειδικού σωλήνα που

Για την άλεση του καρπού χρησιµοποιούνται κυρίως σφυρόµυλοι µεταλλικοί σπαστήρες.

Ελιές

Πλύσιµο

Ελαιό- µυλος

Πίεση

Φυγοκέ-ντριση

Λάδι/Νερό

Λάδι

Ελαιο- πυρήνας

Φυτικό νερό

Ελιές

Πλύσιµο

Σπάσιµο/Άλεση

Οριζόντια διάταξη φυγοκέ- ντρισης

Κάθετη διάταξη φυγοκέ-ντριση

Περαιτέρω επεξερ- γασία

Φυτικό νερό & νερό

επεξ/σίαςΕλαιο-

πυρήναςΛάδι

Λάδι

Λάδι



Ελιές

Πλύσιµο

Σπάσιµο/Άλεση

Οριζόντια διάταξη φυγοκέ- ντρισης

Περαιτέρω επεξερ- γασία

Λάδι

Λάδι

ΥγρόςΕλαιο-

πυρήνας


∆ιάγραµµα ροής των 3 διαφορετικών διαδικασιών παραγωγής ελαιολάδου

Η πλειονότητα των ελληνικών ελαιοτριβείων που λειτουργούν στην Ελλάδα είναι φυγοκεντρικά τριών φάσεων.

Παραδοσιακή Τριών φάσεων ∆ύο φάσεων

18-25_elia1_NEW.indd 22 11/26/13 6:30 PM


οδηγεί την ελαιοζύµη στο µέσο περίπου του τυµπάνου. Με την περιστροφή του τυµπάνου, η ελαιοζύµη βρίσκεται υπό την επίδραση της φυγοκέντρου δυνάµεως και τα συστατικά µέρη της διαχωρίζονται ανάλογα µε το ειδικό βάρος. Έτσι, τα στερεά συστατικά εξωθούνται προς την περιφέρεια του τυµπάνου, ενώ τα φυτικά υγρά και το ελαιόλαδο σχηµατίζουν δύο οµόκεντρους δακτυλίους. Ο ατέρµονας κοχλίας συµπαρασύρει την πυρήνα προς τα εµπρός, όπου είναι και η οπή εξόδου της από το τύµπανο, ενώ το λάδι και τα φυτικά υγρά εξέρχονται από το πίσω µέρος του τυµπάνου. Για να διευκολυν-θεί ο διαχωρισµός, είναι απαραίτητο να προστεθεί νερό στην ελαιοζύµη µετά τη διαδικασία της µάλαξης. Η ποσότητα του νερού που προστίθεται εξαρτάται κυρίως από τα ρεολογικά χα-ρακτηριστικά της ελαιοζύµης. Η βέλτιστη αναλογία ελαιόπαστας/νερού ποικίλει από 1:0,7 έως 1:1,2 και καθορίζεται εµπειρικά µε την παρατήρηση των χαρακτηριστι-κών του ελαιολάδου και του νερού που βγαίνουν από το φυγοκεντρητή.Από το φυγοκεντρητή βγαίνουν δύο είδη υγρών προϊόντων: αρχικά ένα πράσινου χρώµατος, που αποτελείται από το λάδι και µέρος των φυτικών υγρών (λιοζού-µια) και ένα άλλο (µε µεγαλύτερο όγκο) µε καφέ χρώµα, που αποτελείται από φυτικά

υγρά µε ένα µέρος λαδιού. ∆εδοµένου ότι τα υγρά που βγαίνουν από το φυγο-κεντρητή µπορεί να περιέχουν στερεά συστατικά (κοµµάτια σάρκας ή πυρήνα), κοσκινίζονται σε παλινδροµικά κόσκινα.

∆ιαχωρισµός του ελαιολάδου από τα φυτικά υγράΟ διαχωρισµός του ελαιολάδου από τα φυτικά υγρά γίνεται µε το φυγοκεντρικό διαχωριστήρα. Το σύστηµα αποτελείται από ένα σταθερό κορµό και ένα κινητό τύµπανο που περιστρέφεται µε µεγάλο αριθµό στροφών. Η υγρή φάση υποβάλ-λεται σε φυγοκέντριση και ο διαχωρισµός

του λαδιού από το νερό γίνεται µε βάση τη διαφορά ειδικού βάρους.Οι παράγοντες που λαµβάνονται υπόψη για το βέλτιστο διαχωρισµό είναι: (i) η οµοιογένεια της υγρής φάσης, (ii) ο όγκος τροφοδότησης του διαχωριστήρα, (iii) η θερµοκρασία, και (iv) η ποσότητα του προστιθέµενου νερού.

3. Επεξεργασία δύο φάσεωνΗ µεγάλη ποσότητα υγρών αποβλήτων από την επεξεργασία τριών φάσεων, απο-τέλεσε σοβαρό πρόβληµα για τις βιοµηχα-νίες ελαιολάδου στις αρχές της δεκαετίας του ‘90. Για το λόγο αυτό, το 1992 µερικές

εταιρείες προώθησαν νέους τύπους φυ-γοκεντρικών µηχανηµάτων, που µπορούν να διαχωρίσουν την ελαιούχο φάση από την ελαιόπαστα χωρίς την προσθήκη νε-ρού. Έτσι, δεν παράγονται υγρά απόβλητα (απόνερα), τα οποία ενσωµατώνονται στον ελαιοπυρήνα, ο οποίος για το λόγο αυτό περιέχει περισσότερη υγρασία.Οι δύο πρώτες φάσεις της επεξεργασί-ας (άλεση του καρπού και µάλαξη της ελαιοζύµης) είναι παρόµοιες µε εκείνες της επεξεργασίας τριών φάσεων. Η µόνη διαφορά βρίσκεται στη φυγοκέντριση της ελαιοζύµης και στον τελικό διαχωρισµό- καθαρισµό του ελαιολάδου.

ΦυγοκέντρισηΗ ελαιούχος φάση διαχωρίζεται από τον ελαιοπυρήνα (στον οποίο είναι ενσω-µατωµένα τα απόνερα) µε την επίδραση φυγοκέντρου δυνάµεως, η οποία αυξάνει τη διαφορά ειδικού βάρους µεταξύ του ελαιολάδου και του υγρού ελαιοπυρή-να. Η διαδικασία πραγµατοποιείται σε φυγοκεντρικό διαχωριστήρα µε οριζόντιο άξονα. Ο συντελεστής φυγοκέντρου δυνάµεως (G) είναι µεγαλύτερος στα διφασικά συστήµατα (3000-3600) απ’ ότι στα τριφασικά (2000-2600). Η ελαιούχος φάση που βγαίνει από το φυγοκεντρητή (decanter) µπορεί να περιέχει µικρά στε-ρεά σωµατίδια, τα οποία αποµακρύνονται

Ένα από τα πλεονεκτήµατα από τη χρήση των decanters είναι ότι το καλύτερης ποιότητας ελαιόλαδο που λαµβάνεται συγκριτικά µε αυτό από τα υδραυλικά πιεστήριαΤα φυγοκεντρικά µηχανηµάτα παρουσιάζουν πολλά πλεονεκτήµατα και δεν απαιτούν πολύ εργατικό δυναµικό.

“

“

18-25_elia1_NEW.indd 23 11/26/13 6:30 PM



µε τη χρήση παλινδροµικών κόσκινων. Σύµφωνα µε τις κατασκευάστριες εταιρείες, ο φυγοκεντρικός διαχωριστή-ρας τριών φάσεων µπορεί να µετατραπεί εύκολα σε δύο φάσεων, µε φράξιµο της οπής εξόδου των φυτικών υγρών και µείωση της ταχύτητας περιστροφής του u945 ατέρµονα κοχλία.

∆ιαχωρισµός του ελαιολάδου από τα φυτικά υγράΗ ελαιούχος φάση υποβάλλεται σε δια-χωρισµό µε φυγοκεντρικό ελαιοδιαχωρι-στήρα. Μέσω της προσθήκης ορισµένης ποσότητας νερού, το ελαιόλαδο διαχω-ρίζεται και αποµακρύνεται η υγρασία. Το νερό είναι το µόνο υγρό απόβλητο που παράγεται µε αυτήν τη διαδικασία εξαγω-γής ελαιολάδου.

∆ιαχωρισµός ιζήµατοςΤο ίζηµα περιέχει σάκχαρα, πρωτεΐνες και ένζυµα που µπορούν να ζυµωθούν σε κατάλληλη θερµοκρασία, µε αποτέλεσµα την παραγωγή ουσιών που προσδίδουν στο ελαιόλαδο µια χαρακτηριστική ατέλεια (µούργα ή ταγγό). Για να µην συµβεί αυτό, το ελαιόλαδο θα πρέπει να διαχωρίζεται από το ίζηµα το συντοµότερο δυνατόν.Η εµφάνιση οξειδωτικών φαινοµένων στο παρθένο ελαιόλαδο µπορεί να καθυστερήσει, αλλά δεν αποφεύγεται. Η οξείδωση αρχίζει µετά τη συγκοµιδή των καρπών. Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης, η διαδικασία οξείδωσης συνεχίζεται εξαιτίας της παρουσίας οξυ-γόνου στο πάνω µέρος της συσκευασίας.

Η οξείδωση επιταχύνεται µε την έκθεση στο φως, την επαφή µε τον αέρα, τις υψηλές θερµοκρασίες και τις αυξηµένες ποσότητες µετάλλων (κυρίως σίδηρο και χαλκό). Η οξείδωση µπορεί να αποφευ-χθεί όταν γεµίζεται η δεξαµενή πλήρως, σφραγίζεται ερµητικά και τοποθετείται το ελαιόλαδο σε σκοτεινό µέρος.

Μεταφορά και αποθήκευσηΟι απαιτήσεις της νοµοθεσίας για τη µεταφορά ελαιολάδου συνοψίζονται από την Κ.Υ. Α. 487 / ΦΕΚ 1219Β-04.10.2000. Τα µεταφορικά οχήµατα ή /και τα δοχεία που χρησιµοποιούνται πρέπει να διατη-ρούνται καθαρά και να εφαρµόζονται µε ιδιαίτερη προσοχή οι κανόνες υγιεινής για την προστασία των προϊόντων αυτών από πιθανές επιµολύνσεις. Πρέπει, όπου είναι αναγκαίο, να είναι σχεδιασµένα και κατασκευασµένα έτσι ώστε να µπορούν να καθαρίζονται ή /και να απολυµαίνονται επαρκώς. Τα εσωτερικά τοιχώµατα των οχηµάτων µεταφοράς ή και των δοχείων θα πρέπει να είναι λεία, ώστε να καθαρί-ζονται και να απολυµαίνονται εύκολα για να µην επιµολύνεται το ελαιόλαδο και τα πυρηνέλαια κατά τη µεταφορά τους. Τα βυτία στα οχήµατα ή /και οι περιέκτες δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται για τη µεταφορά οποιουδήποτε άλλου τροφίµου.Στα δοχεία πρέπει να αναγράφεται καθα-ρά, ευανάγνωστα και ανεξίτηλα σε µία ή περισσότερες κοινοτικές γλώσσες, ότι χρησιµοποιούνται για τη µεταφορά τρο-φίµων ή να υπάρχει η ένδειξη «µόνον για τρόφιµα». Θα πρέπει δε να τηρείται αρχείο

µεταφοράς προηγούµενων φορτίων και των σχετικών παραστατικών εγγράφων. Τα βυτία αυτά απαγορεύεται να χρησι-µοποιούνται για τη µεταφορά τοξικών ουσιών ή άλλων φορτίων που έχουν έντονες µυρωδιές. Όταν χρησιµοποιού-νται για τη µεταφορά άλλων προϊόντων και όχι τροφίµων, ή για τη µεταφορά διαφορετικών ειδών τροφίµων, πρέπει τα προϊόντα να διατηρούνται χωριστά για να προφυλάσσονται από τυχόν µόλυνση.Επιπλέον, για τον καθαρισµό βυτίων συνι-στάται η χρήση αλκαλικών απορρυπαντι-κών, κατάλληλων για έλαια.Για τα πλαστικά και γενικά τα αντικείµενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή µε τρόφιµα, υπάρχει η Οδηγία 2002/72/ΕΚ της Επιτροπής που λέει ότι: Ο εξοπλισµός που µπορεί να έρθει σε επαφή µε το ελαιόλαδο κατά την αποθή-κευση αυτού θα πρέπει να κατασκευάζεται από υλικά που δεν µολύνουν το προϊόν. Τα υλικά που χρησιµοποιούνται για την κατασκευή του εξοπλισµού θα πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του Κώδικα Τροφίµων και Ποτών. Κάθε αντικείµενο, εγκατάσταση ή εξοπλισµός που έρχεται σε επαφή µε το λάδι, θα πρέπει να έχει λείες και ανθεκτικές επιφάνειες που να επιτρέπουν τον αποτελεσµατικό καθαρισµό και την απολύµανσή τους. Ο εξοπλισµός σχεδιάζεται και κατα-σκευάζεται έτσι ώστε να µην σχηµατίζονται αιχµηρές γωνίες και προεξοχές, που δεν καθαρίζονται, ενω τα σηµεία ενώσεως θα πρέπει να είναι στρογγυλεµένα.

Τα µεταφορικά οχή-µατα ή και τα δοχεία που χρησιµοποιού-νται για τη µεταφορά τροφίµων, πρέπει να διατηρούνται καθαρά και να εφαρµόζονται µε ιδιαίτερη προσοχή οι κανόνες υγιεινής για την προστασία των προϊόντων αυτών από πιθανές επιµολύνσεις.Μάλιστα πρέπει να είναι σχεδιασµένα και κατασκευασµένα έτσι ώστε να µπορούν να καθαρίζονται ή και να απολυµαίνονται επαρκώς.

18-25_elia1_NEW.indd 24 11/26/13 6:31 PM


Παρθένα ΕλαιόλαδαΈλαια λαµβανόµενα από τον ελαιόκαρπο µόνο µε µηχανικές µεθόδους ή άλλες φυσικές επεξεργασίες µε συνθήκες που δεν προκαλούν αλλοίωση του ελαίου, και τα οποία δεν έχουν υποστεί καµία άλλη επεξεργασία πλην της πλύσης, της µετάγγισης, της φυγοκέντρισης και της διήθησης. Εξαιρούνται τα έλαια που λαµβάνονται µε διαλύτες, µε βοηθητικές ύλες παραλαβής που έχουν χηµική ή βιοχηµική δράση, ή µε µεθόδους επα-νεστεροποίησης ή πρόσµειξης µε έλαια άλλης φύσης. Τα έλαια αυτά κατατάσσο-νται στην αναλυτική ταξινόµηση µε τις ακόλουθες ονοµασίες: Εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδοΠαρθένο ελαιόλαδο του οποίου η περιεκτι-κότητα σε ελεύθερα λιπαρά οξέα, εκφραζόµενη σε ελαϊκό οξύ, δεν υπερβαίνει τα 0,8 gr ανά 100 gr και τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είναι σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα για την κατηγορία αυτήν. Παρθένο ελαιόλαδοΠαρθένο ελαιόλαδο του οποίου η περιεκτι-κότητα σε ελεύθερα λιπαρά οξέα, εκφραζόµενη σε ελαϊκό οξύ, δεν υπερβαίνει τα 2 gr ανά 100 gr και του οποίου τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

είναι σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα για την κατηγορία αυτή. Ελαιόλαδο λαµπάντεΠαρθένο ελαιόλαδο του οποίου η περιεκτι-κότητα σε ελεύθερα λιπαρά οξέα, εκφραζόµενη σε ελαϊκό οξύ, υπερβαίνει τα 2 gr ανά 100 gr και του οποίου τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα για την κατηγορία αυτήν. Εξευγενισµένο ελαιόλαδοΕλαιόλαδο λαµβανόµενο από τον εξευ-γε-νισµό παρθένων ελαιολάδων, του οποίου η περιεκτικότητα σε ελεύθερα λιπαρά οξέα, εκφρα-ζόµενη σε ελαϊκό οξύ, δεν υπερβαίνει τα 0,3 gr ανά 100 gr και του οποίου τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα για την κατηγορία αυτήν. Εξευγενισµένα και παρθένα ελαιόλαδαΈλαιο που λαµβάνεται από ανάµειξη εξευγενισµένου ελαιολάδου και παρθέ-νων ελαιο-λάδων (πλην του λαµπάντε)του οποίου η περιεκτικότητα σε ελεύθε-ρα λιπαρά οξέα, εκφραζόµενη σε ελαϊκό οξύ, δεν υπερβαίνει το 1 gr ανά 100 gr και τα άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι σύµφωνα µε τα όοα προβλέπονται για την εν λόγω κατηγορία.

Συσκευή Ελαιοπεριεκτικότητας από την UnityΜία νέα, επαναστατική τεχνολο-γία εφαρµόζεται στα Ελληνικά Ελαιοτριβεία, που µειώνει το λειτουργικό κόστος µε παράλληλη βελτιστοποίηση της ποιότητας του παραγόµενου ελαιολάδου.Πρόκειται για την υπεραυτόµατη, ηλεκτρονική συσκευή ελαιοπερι-εκτικότητας SpectraStar, η οποία πραγµατοποιεί, αναλύσεις σε: Ελαιόκαρπο, Ελαιοπυρήνα, Πυρη-νόξυλο, Ελαιόλαδο.Η συσκευή λειτουργεί χωρίς χηµικά και σε δευτερόλεπτα κάνει γνωστό το λάδι, την υγρασία, την οξύτητα κ.α., δίνοντας δυνατότητα προγραµµατισµού της ελαιοσυγκο-µιδής, εφαρµογής της συνεχούς άλεσης, ρύθµισης του µηχανολογικού εξοπλισµού. Για τη νέα αυτή πρωτοπορια-κή συσκευή, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν επιδείξει ελαιοτριβείς από το Ισραήλ.

Tα ελαϊκά οξέα στο έξτρα παρθένο δεν υπερβαίνουν τα 0,8gr ανά 100grΥπάρχει και η κατηγορία των ελαιολάδων που λαµβάνεται από ανάµειξη εξευγενισµένου και παρθένου ελαιλόδαου, µε εξαίρεση τα λαµπάντε

“

“

Ποιοτικές κατηγορίες ελαιολάδου

18-25_elia1_NEW.indd 25 11/26/13 6:31 PM



Ο αριθµός των ελληνικών εξαγωγών έχει διπλασιαστεί από το ’90 και το µερίδιο των εµφιαλωµένων εξαγωγών έχει, επίσης, αυ-ξηθεί (από λιγότερο από 10% σε περισσότερο από 20%). Συνεπώς, η Ελλάδα ξεκίνησε να σηµειώνει πρόοδο στην εξαγωγή προϊόντος

υψηλής αξίας σε ξένες αγορές. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες εξαγωγείς κάνουν λάθη, καθώς «είµαστε πίσω σε γνώση και εµπειρία», επεσήµανε στο περιοδικό «el» η Σύµβουλος Εξαγωγών και ∆ιευθύντρια της SimplyExports Τζένη Σκο-τίδη. Καταρχάς, εξάγουν τα προϊόντα κάνοντας λάθη στην ετικέτα, µε αποτέλεσµα το εµπόρευµα να µένει στο τελωνείο της χώρας εισαγωγής. Κι αυτό γιατί «δεν γνωρίζουν τους κανονισµούς ή δεν ενηµερώνονται για τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας», επισηµαίνει η κυρία Σκοτίδη. Για παράδειγµα, όπως είπε στο «el» η δηµιουργική διευθύντρια του Art Studio Άρτεµις Κοκκινάκη, «σε ορισµένες χώρες εξαγω-γής, όπως η Ρωσία και η Κίνα, απαιτείται και η αναγραφή των στοιχείων του εισαγωγέα πάνω στην ετικέτα, ενώ για εισαγωγή στη Αυστραλία πρέπει να αναγράφεται η περιεκτικότητα, εκτός από ml, και σε ουγγιές» (ousens, oz). Επίσης, όπως επισηµαίνει η Τζένη Σκοτίδη, η Κίνα δέχεται το βιολογικό ελαιόλαδο µόνο αν είναι πιστοποιηµένο εκεί, ενώ στην Αµερική ο αλφαριθµητικός κωδικός έγκρισης (EL 40 ΧΧΧ), που στην Ελλάδα αναγράφεται µπροστά, πρέπει να είναι πίσω».

Φορτώνουµε χωρίς να ασφαλίζουµεΆλλο λάθος των Ελλήνων εξαγωγέων, σύµφωνα µε την κυρία Σκοτίδη, είναι ότι δεν ασφαλίζουν τα εµπορεύµατα για κινδύνους πληρωµών, µε αποτέλεσµα να χάνουν λεφτά. Όπως τόνισε η κυρία Σκοτίδη, µόνο το 1 % ασφαλίζει, ενώ στο εξωτερικό κανείς δεν εξάγει εάν δεν έχει ασφαλιστική κάλυψη πιστώσεων». Βέβαια, όπως υπογραµµίζει η Κατερίνα Παπαϊωάννου, διευθύντρια εξαγωγών της Ecogreen LTD, µε το ασταθές οικονοµικό κλίµα που επικρατεί στη χώρα, «ο Οργανισµός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων και οι ιδι-ωτικοί φορείς δεν ασφαλίζουν πια τις εξαγωγικές πιστώσεις, όπως πριν το 2008».Πιο αναλυτικά, σύµφωνα µε την κυρία Σκοτίδη, µέσω του

Οργανισµού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων υπάρχει η δυνατότητα να ασφαλιστεί µέχρι και 95% του τιµολογίου εξαγωγής µε max ασφάλιστρα 1% για:

1) εµπορικούς κινδύνους: πτώχευση ή υπερηµερία ξένου αγοραστή, αυθαίρετη καταγγελία της εξαγωγικής σύµβασης, αθέτηση των όρων της σύµβασης από τον αγοραστή ή τον εγγυητή του

2) πολιτικούς κινδύνους: Γεγονότα ανωτέρας βίας (εµφύλιος ή διακρατικός πόλε-µος), πολιτικές αναταραχές, γενικές απεργίες, θεοµηνίες, απαγόρευση µεταφοράς συναλλάγµατος (transfer risk) σε χώρες εκτός Ε.Ε., µέτρα ή αποφάσεις τρίτης χώρας που εµποδίζουν την εκτέλεση δανειακής – εµπορικής σύµβασης ή την κανονική λειτουργία της επένδυσης (π.χ. εθνικοποιήσεις - απαλλοτρι-ώσεις)». Επίσης, σύµφωνα µε την κυρία Σκοτίδη, «υπάρχουν διεθνείς ασφαλιστικές εταιρείες που ασφαλίζουν πιστωτι-κούς και πολιτικούς κινδύνους». Όπως επισηµαίνει η κυρία Παπαϊωάννου, είναι λάθος να περιµένουν οι Έλληνες υποψήφιοι εξαγωγείς να πληρωθούν για να φορτώσουν, καθώς δε γίνονται εφάπαξ καταβολές πριν ξεκινήσει µία φόρτωση. «Κανείς δε δίνει τα λεφτά του µπροστά για να αγοράσει ελληνικά προϊόντα απ’ τη στιγµή που δεν ξέρει αν θα του φορτώσει ο υποψήφιος εξαγωγέ-ας», τονίζει η κυρία Σκοτίδη. «Αν περιµένουν να προπληρω-θούν, χάνουν εξαγωγές», προσθέτει.

Στρατηγική τιµολόγησηςΕπιπλέον, οι καινούριοι εξαγωγείς, σύµφωνα µε την κυρία Σκοτί-δη, δεν ξέρουν να τιµολογούν, µε αποτέλεσµα να χάνουν λεφτά και οι ίδιοι αλλά και οι εξαγωγείς που δραστηριοποιούνται πολλά χρόνια, καθώς χαλάει η τιµολόγηση». Σύµφωνα µε έρευνα του γραφείου Οικονοµικών και Εµπορικών Υποθέσεων στη Σεούλ, τα ελληνικά εµφιαλωµένα ελαιόλαδα διατίθενται σε πολύ υψηλή τιµή, η οποία, όµως, δε δικαιολογείται από την ύπαρξη στη συγκεκριµένη αγορά κάποιας διαδεδοµένης φήµης για την όντως υψηλή ποιότητά του, καθώς ουσιαστικά

Τι φέρνει τα «νούµερα» τις εξαγωγές ελαιολάδουΓια τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει ο κάθε εξαγωγικός προορισµός θα πρέπει να ενηµερώνονται οι Έλληνες εξαγωγείς, για να σταµατήσουν τα λάθη του παρελθόντος, τα οποία είχαν ως αποτέλεσµα τη µειωµένη διείσδυση του ελληνικού προϊόντος στις παγκόσµιες αγορές, σε αντίθεση µε τους κύριους ανταγωνιστές µας, σύµφωνα µε έρευνα της ∆ιεθνούς Επιτροπής Εµπορίου των ΗΠΑ

Τα βήµαταΓια να καταφέρουν οι ενδιαφε-ρόµενοι να εξάγουν τα προϊόντα τους, σύµφωνα µε την κα Σκοτίδη, πρέπει οπωσδήποτε: Να συµµετέχουν σε εµπορικές εκθέσεις, 1 – 2 ανά χώρα, όπου ο κόσµος της παραγωγής συναντάει αυτόν της αγοράς, αφού προηγου-µένως, αποστείλουν επιστολές παρουσίασης της εταιρείας και των προϊόντων τους τονίζοντας τα δυνατά τους σηµεία. Προσεκτική επιλογή των αγο-ρών που εµφανίζουν συγκριτικά πλεονεκτήµατα. Η επιχείρηση πρέπει να πραγµα-τοποιήσει λεπτοµερή έρευνα των κοινωνικοπολιτικών και οικονοµι-κών συνθηκών των υποψήφιων αγορών και αποτελεσµατικό επιχειρηµατικό, διαφηµιστικό και προωθητικό πλάνο. Προετοιµασία της ετικέτας του προϊόντος και της συσκευασίας ανάλογα µε τα ισχύοντα διεθνή πρότυπα και τις τυχόν ιδιαιτερότη-τες των χωρών.

Tα νούµερα

1%Μόνο το 1% των Ελλήνων εξαγωγέων ασφαλίζει τα εµπορεύµατα για κινδύνουςπληρωµών

20%Το µερίδιο των εµφιαλωµένων εξαγωγών έχει αυξηθεί σε περισσότερο από 20%

95%Υπάρχει δυνατότητα ασφάλισης µέχρι και του 95% του τιµολογίου εξαγωγής

155 χιλ. τόνοιΣτους 155.000 τόνους η εγχώρια κατανάλωση το 2009/ς010

320 εκατ. ευρώΗ αξία της εγχώριας κατανάλωσης ανήλθε σε 320 εκατ. ευρώ το 2010

15%Μειωµένη 15% η εγχώρια αγορά ραφιναρισµένου το 2009/2010


26-27_exagwges.indd 26 11/26/13 6:32 PM


είναι άγνωστο. Το ίδιο συµβαίνει και στην Καλιφόρνια, καθώς, σύµφωνα µε έκθεση του Γραφείου Οικονοµικών και Εµπορικών Υποθέσεων του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στον Άγιο Φραγκίσκο, τα κυριότερα προβλήµατα του ελληνικού ελαιολάδου στην αγορά της περιοχής εντοπίζονται στη σχέση ποιότητας – τιµής / διαφήµισης – δικτύων διανοµής. Σύµφωνα µε την κυρία Σκοτίδη, «η στρατηγική τιµολό-γησης εξαγωγών είναι ένας από τους πιο σηµαντικούς παράγοντες για την επιτυχία του εξαγωγικού εγχειρήµα-τος». Όπως αναφέρει η ίδια, «ο πιο σύντοµος και αποτελε-σµατικός τρόπος για να διαπιστώσει κανείς αν η τιµή του προϊόντος του είναι ανταγωνιστική στην αγορά είναι να κάνει µια σύγκριση µε τις τιµές των άµεσων ανταγωνι-στών του, καθώς πάντα πρέπει ο επιχειρηµατίας να έχει µια εικόνα των τιµών των ανταγωνιστικών προϊόντων πριν την είσοδό του σε µια αγορά». Ο πιο συνηθισµένος τρόπος τιµολόγησης είναι η τιµή – κατώφλι: αρχικά προσδιορίζεται το µοναδικό κόστος του προϊόντος και στη συνέχεια πάνω σε αυτή αθροίζονται όλα τα παρελκόµενα κόστη που βαρύνουν το προϊόν». Έχει παρατηρηθεί τελευταία και η τιµολόγηση µε τιµή οροφή. Όπως διευκρινίζει η κα Σκοτίδη «αυτή η πολιτική τιµολόγησης δε στηρίζεται σε κάποια µεθοδολογία, αλλά ορίζεται αυθαίρετα αξιολογώντας το πόσο θα ήταν διατεθειµένος ο καταναλωτής να πληρώσει για το προ-

ϊόν και είναι εφαρµόσιµη για καταναλωτικά προϊόντα, τα οποία συγκεντρώνουν κάποια ιδιαίτερα και µοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά».

Ποιες είναι οι κατάλληλες αγορέςΣε κάθε περίπτωση εξηγεί η κυρία Σκοτίδη, «µία επιχεί-ρηση είναι έτοιµη να εξάγει όταν έχει την απαιτούµενη παραγωγική δυναµικότητα», ενώ όπως συµβουλεύει οι νεοεισερχόµενοι επιχειρηµατίες θα πρέπει να έχουν εξα-σφαλίσει τα χρήµατα της πρώτης εξαγωγής. Γενικότερα, συνιστάται οι εν λόγω επιχειρήσεις: Να έχουν κάνει έναρξης εξαγωγικής δραστηριότητας στο Γενικό Εµπορικό Μητρώο. Να έχουν κατοχυρωµένο εµπορικό σήµα για τα προς εξαγωγή προϊόντα και όλες τις πιστοποιήσεις διασφάλι-σης ποιότητας και συσκευασίας HACCP (ISO 22000), ISO 9001, BRC Standards, IFS Standards. Να έχουν site και να υπάρχει παρουσίαση του προϊό-ντος και της εταιρείας σε µορφή pdf και δείγµατα έτοιµα προς αποστολή.Οι αγορές που είναι κατάλληλες για εξαγωγή του ελληνι-κού ελαιολάδου είναι της Αµερικής, Ρωσίας, Κίνας και Β. Ευρώπης, καθώς οι λαοί αυτοί προσέχουν τη διατροφή τους και µπορούν να δώσουν χρήµατα για ένα ωραίο µπουκάλι. Εξαίρεση αποτελεί η Γερµανία και το Βέλγιο, όπου προτιµούν να αγοράσουν ένα προϊόν από τα Lidl».

76%

12%

12%

Εξευγινισµένοελαιόλαδο

Πυρηνέλαιο

Παρθένοελαιόλαδο

∆ιάρθρωση εισαγωγών ελαιολάδου στην Κίνα (2009/10)

43%Χύµα διακινείται το 43% του ελληνικού ελαιολάδου

74%Η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ φθάνει το 74%

76%Παρθένο το 76% των εξαγωγών στην Κίνα

Ανοιχτές ευκαιρίες για το ελληνικό ελαιόλαδο Καµία προσπάθεια για διείσδυση στην Ινδία δεν έχει κάνει µέχρι στιγµής το ελληνικό ελαιόλαδο, σύµφωνα µε τα λεγόµενα

του προέδρου του Συνδέσµου Ελαιολάδου Ινδίας VN Dalmia και ενός από τους µεγαλύτερους εισαγωγείς της χώρας. Όπως µας λέει, η τοπική αγορά παρουσιάζει µεγάλες ιδιοµορφίες µε κύριο

χαρακτηριστικό της τη σαφή προτίµηση στο πυρηνέλαιο που υπαγορεύεται τόσο από το χαµηλό βιοτικό επίπεδο των Ινδών όσο και από τις διατροφικές τους συνήθειες, που απαιτούν έλαια µε υψηλό σηµείο καύσης. Ωστόσο όποιος µπει στην αγορά αυτή µόνο κερδισµένος βγαίνει, καθώς τα περιθώρια ανάπτυξης είναι τεράστια. Αυτό το έχουν καταλάβει πρώτοι οι Ισπανοί που έχουν αποκτήσει αναµφισβήτητο προβάδισµα. Όσο για τη φύτευση ελαιώνων στην Ινδία, οι Έλληνες παραγωγοί δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν. Τουλάχιστον όχι προς το παρόν…Όπως αναφέρει, οι εισαγωγές ελαιολάδου το 2012 ανήλθαν στους 12.000 τόνους, από µόλις 2.700 τόνους που ήταν το 2007. Όσο για το µέλλον, ως το 2017-2018 αναµένεται να ξεπεράσουµε τους 52.000 τόνους. Από το ελαιόλαδο που εισήχθη πέρυσι στην Ινδία το 59% προερχόταν την Ισπανία, το 31% από την Ιταλία και µόλις το 1,9% ήταν ελληνικό. Ωστόσο, ακόµα η Ελλάδα δεν έχει καταβάλει καµία προσπάθεια να κατανοήσει την ινδική αγορά ή να προωθήσει το ελαιόλαδό της στη χώρα µας.Το 2012, το εξευγενισµένο πυρηνέλαιο κατείχε το 55% της αγοράς στην Ινδία και ακολουθεί το απλό ελαιόλαδο µε 27% και το παρθένο και εξαιρετικά παρθένο µε 17%. Σίγουρα το ινδικό ελαιόλαδο θα βρει τη θέση του στην παγκόσµια αγορά, αλλά σε δύο δεκαετίες από τώρα, λέει ο ίδιος. Προς το παρόν, οι Έλληνες ελαιοκαλλιεργητές δεν χρειάζεται να ανησυχούν για ανταγωνισµό από την Ινδία, αφού η φετινή συγκοµιδή εκτιµάται µόλις στους 25 τόνους, ενώ µετά από 10 χρόνια θα έχουµε φτάσει τους 3.000 τόνους στην καλύτερη περίπτωση.


26-27_exagwges.indd 27 11/26/13 6:32 PM



Επεξήγηση: Με γραφικούς χαρακτήρες µεγέθους όχι µικρότερους του 50% η επεξήγηση µιας κατηγορίας ελαιολάδου.Η πρώτη µατιά

στη συσκευασίαΟι βασικές αρχές επισήµανσης που πρέπει να γνωρίζει µια ελαιουργική επιχείρηση. Μόνο στα προϊόντα Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. η αναγραφή της προέλευσης

«Από τα µάτια πιάνεται» ο καταναλωτής, αφού, βασική αρχή του µάρκετινγκ είναι ότι κάθε προϊόν αγοράζεται πρώτη φορά µε τα µάτια, στη συνέχεια ο αγοραστής συγκρίνει την τιµή του µε αυτές

των ανταγωνιστικών προϊόντων και καταλήγει να αγοράζει πάλι το ίδιο προϊόν λόγω της απόδοσής του.Εποµένως, η συσκευασία, όταν η ποιότητα του προϊόντος είναι δεδοµένη, αποτελεί το «Α» και το «Ω» για την ανταγωνιστικότητά του στην αγορά. Τι χρειάζεται, λοιπόν, να ξέρει µία ελαιουργική επιχείρηση όσον αφορά τη συσκευασία του ελαιολάδου της;Καταρχάς, σύµφωνα µε το άρθρο 2 του Καν. 29/2012, το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, το παρθένο, το αποτελούµενο από εξευγενισµένα και παρθένα ελαιόλαδα και το πυρηνέλαιο µπορούν να παρουσιάζονται στον τελικό καταναλωτή σε συσκευασίες µέχρι και 5 l, στις οποίες πρέπει να αναγράφονται υποχρεωτικά οι παρακάτω ενδείξεις:

1) η ονοµασία πώλησης του προϊόντος (π.χ. «εξαιρετικό παρθένο» κτλ) 2) Ο προσδιορισµός της καταγωγής (µόνο για το εξαιρετικό παρθένο και το παρθένο ελαιόλαδο). Μάλιστα, ο προσδιορισµός της καταγωγής είναι δυνατός σε περιφερειακό επίπεδο µόνο για τα προϊόντα Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. (π.χ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Σητείας). Ο κανονισµός, επίσης, ορίζει τις ενδείξεις για έλαια προερχόµενα από ελιές που συγκοµίστηκαν σε διαφορετική χώρα από αυτήν που βρίσκεται το ελαιοτριβείο και για µείγµατα ελαιολάδων ανάλογα µε την προέλευσή τους.3) Ο αλφαριθµητικός κωδικός έγκρισης που χορηγεί το Τµήµα Ελαίας του ΥΠΑΑΤ (EL 40 ΧΧΧ), 4) Η καθαρή ποσότητα του περιεχοµένου εκφρασµένη σε µονάδες όγκου, 5) Η ηµεροµηνία ελάχιστης διατηρησιµότητας.Οι παραπάνω ενδείξεις πρέπει να αναγράφονται στην κύρια ετικέτα, δηλαδή σ’ αυτήν που είναι πιθανότερο να δει ο καταναλωτής µε την πρώτη µατιά. Οι υπόλοιπες υποχρεωτικές ενδείξεις είναι:

6) Ο αριθµός παρτίδας (Lot number), 7) Οι συνθήκες διατήρησης του προϊόντος, 8) Το όνοµα ή η εµπορική επωνυµία του παρασκευαστή ή του συσκευαστή ή ενός πωλητή εγκατεστηµένου στο εσωτερικό της Κοινότητας, 9) η επεξήγηση της κατηγορίας του ελαιολάδου, (π.χ. για το παρθένο ελαιόλαδο: «ελαιόλαδο που παράγεται απευθείας από ελιές και µόνο µε µηχανικές µεθόδους»). Η επεξήγηση πρέπει να αποτελείται από γραφικούς χαρακτήρες µεγέθους όχι µικρότερου του 50% σε σχέση µε το µέγεθος αυτών της ονοµασίας πώλησης.Ωστόσο, κάποιες χώρες έχουν επιπλέον υποχρεωτικές ενδείξεις. Για παράδειγµα, σύµφωνα µε τη δηµιουργική διευθύντρια του Art Studio και οµιλήτρια στο συνέδριο «Εξαγωγές ελαιολάδου» Άρτεµις Κοκκινάκη, «σε ορισµένες χώρες εξαγωγής, όπως η Ρωσία και η Κίνα, απαιτείται και η αναγραφή των στοιχείων του εισαγωγέα πάνω στην ετικέτα, ενώ για εισαγωγή στη Αυστραλία πρέπει να αναγράφεται η περιεκτικότητα, εκτός από ml, και

28-29_etiketa.indd 28 11/26/13 5:31 PM


Oι απαραίτητες ενδείξεις της ετικέτας

Oνοµασία πώλησης του προϊόντος (π.χ. «εξαιρετικό παρθένο» κ.τ.λ.)

Αλφαριθµητικός κωδικός έγκρισης που χορηγείται από το Τµήµα Ελαίας του ΥΠΑΑΤ (EL 40 ΧΧΧ)

Προσδιορισµός καταγωγής υποχρεωτικά µόνο για το πιστοποιηµένο εξαι-ρετικά παρθένο ή παρθένο ελαιόλαδο Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε.

Καθαρή ποσότητα του περιεχοµένου εκφρα-σµένη σε µονάδες όγκου

Επεξήγηση κατηγορίας του ελαιολάδου, (π.χ. «για το παρθένο ελαιόλαδο: «ελαι-όλαδο που παρά-γεται απευθείας από ελιές και µόνο µε µηχανι-κές µεθόδους»)

Ηµεροµηνία ελάχιστης διατηρησιµότητας

Όνοµα ή εµπορική επωνυµία του παρασκευαστή ή του συσκευαστή

Συνθήκες διατήρησης

Αριθµός παρτίδας (Lot number)

1

2

9

5

8

7

64

3

Συσκευασία: Στόχος της σωστής συσκευασίας πέραν της αισθητικής, είναι να αναδεικνύει και να προφυλάσσει το προϊόν.

σε ουγγιές» (ousens, oz). Πέραν των υποχρεωτικών ενδείξεων, στη συσκευασία των ελαίων µπορεί να αναγράφεται και οποιαδήποτε άλλη ένδειξη, αρκεί να µπορεί να τεκµηριωθεί, όπως για παράδειγµα: Η ένδειξη «πρώτη πίεση εν ψυχρώ» (για τα εξαιρετικά παρθένα ή τα παρθένα ελαιόλαδα που λαµβάνονται σε λιγότερους από 27 °C κατά την πρώτη µηχανική πίεση του ελαιοπολτού, µε παραδοσιακό σύστηµα εξαγωγής µε υδραυλικά πιεστήρια). «Εξαγωγή εν ψυχρώ» (για τα εξαιρετικά παρθένα ή παρθένα ελαιόλαδα που λαµβάνονται σε λιγότερους από 27 °C µε διήθηση ή µε φυγοκέντρηση του ελαιοπολτού). Ενδείξεις οργανοληπτικών χαρακτηριστικών που αναφέρονται στη γεύση ή στην οσµή (για το εξαιρετικό παρθένο και παρθένο ελαιόλαδο και µόνον αν βασίζονται στα αποτελέσµατα αναλυτικής µεθόδου, όπως προβλέπεται από τον κανονισµό (ΕΟΚ) αριθ.2568/91). Ενδειξη της οξύτητας ή της ανώτατης οξύτητας (µόνον αν συνοδεύεται από την ένδειξη του δείκτη υπεροξειδίων, της περιεκτικότητας σε κηρούς και της απορρόφησης στο υπεριώδες φως, µε χαρακτήρες του ιδίου µεγέθους και στο ίδιο οπτικό πεδίο). Επιπλέον, για την επιλογή της συσκευασίας, όπως επισηµαίνει η κυρία Κοκκινάκη, «πρέπει να λαµβάνεται υπόψη και η οµάδα - στόχος του προϊόντος (target group), τα σηµερινά αισθητικά πρότυπα, όπως επίσης πρακτικά θέµατα (να κλείνουν καλά τα πώµατα, να ανοίγουν εύκολα, να µην τρέχουν τα δοχεία) αλλά και το κανάλι διανοµής του προϊόντος. Για παράδειγµα, αν το προϊόν απευθύνεται στη χονδρική αγορά, η συσκευασία έχει µεγαλύτερη περιεκτικότητα και είναι πιο οικονοµική σε σχέση µε τα µπουκάλια στα µαγαζιά ντελικατέσεν, τα οποία είναι πιο µικρά».Τέλος, κύριος στόχος της συσκευασίας, σύµφωνα µε την κυρία Κοκκινάκη, «είναι η διαφοροποίηση του προϊόντος ώστε µες στα λίγα δευτερόλεπτα που αφιερώνουν οι καταναλωτές στα ράφια των σούπερ µάρκετ να ξεχωρίζει ανάµεσα στην πληθώρα των ανταγωνιστικών του προϊόντων».

Σηµαντικός ο τρόπος εκτύπωσης Η εκτύπωση στο κατάλληλο τυπογραφείο είναι πολύ σηµαντική για το τελικό αποτέλεσµα της ετικέτας, καθώς «λόγω του τρόπου εκτύπωσης µπορεί να αλλάξουν τα χρώµατα στην ετικέτα και το µαύρο, για παράδειγµα, να εµφανιστεί ως καφέ», προειδοποιεί η διευθύντρια του Art Studio Άρτεµις Κοκκινάκη. Υπάρχουν παραδείγµατα επιχειρήσεων που προκειµένου να γλιτώσουν κόστος απευθύνθηκαν σε κάποιο τυπογραφείο, χωρίς να ενηµερώσουν τον εικαστικό δηµιουργό της ετικέτας µε αποτέλεσµα να πληρώσουν τα διπλάσια, καθώς λόγω αλλαγής των χρωµάτων είχε αλλοιωθεί η εικόνα του προϊόντος µε αποτέλεσµα να πρέπει να απευθυνθούν και σε άλλο τυπογραφείο. Η εκτύπωση είναι χρήσιµο να καθοδηγείται και να επιβλέπεται από το δηµιουργό - γραφίστα, καθώς έχει προδιαγραφές τις οποίες δε γνωρίζει ο παραγωγός – επιχειρηµατίας.

Παρουσίαση της Άρτεµιδας Κοκκινάκη, διευθύντριας του Art Studio, στο συνέδριο «Εξαγωγές Ελαιολάδου» και Καν. 29/2012

Συσκευασία, σύµφωνα µε την κυρία Κοκκινάκη, δηµιουργική διευθύντρια του Art Studio, «είναι ο σχεδιασµός (design) και ο περιέκτης του προϊόντος», για τον οποίο υπάρχουν προδιαγραφές και περιορισµοί, όπως και στην ετικέτα, ενώ το χρώµα του µπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ελαιολάδου. Ο πρώτος περιορισµός έχει να κάνει µε την περιεκτικότητα της φιάλης. Συγκεκριµένα, όπως επισήµανε στην Agrenda η κυρία Κοκκινάκη, «το µπουκάλι µπορεί να περιέχει 250 ml, 500 ml, 750 ml ή 1 λίτρο προϊόντος». Όπως προαναφέρθηκε, το χρώµα του µπουκαλιού επηρεάζει την ποιότητα του ελαιολάδου, καθώς το πράσινο και γενικά τα σκούρα χρώµατα προστατεύουν το προϊόν από τον ήλιο, που αποτελεί έναν από τους τρεις εχθρούς του ελαιολάδου καθώς προκαλούνται οξειδώσεις και υποβαθµίζεται η ποιότητά του.

Ωστόσο, όπως σηµειώνει η κυρία Κοκκινάκη, «υπάρχουν ωραία µπουκάλια, που δεν βγαίνουν σε πράσινο χρώµα, µε αποτέλεσµα ο παραγωγός να βρίσκεται µπροστά σε ένα δίληµµα: αισθητική ή ποιότητα». Επίσης, το προϊόν µέσα από το διαφανές µπουκάλι φαίνεται καλύτερα. Εκτός από τις προδιαγραφές και το χρώµα, η επιλογή του µπουκαλιού καθορίζεται και από τη διαθεσιµότητα της αγοράς, αφού είναι πιθανό να µην υπάρχει άµεσα µεγάλη διαθέσιµη ποικιλία µπουκαλιών µε το επιθυµητό χρώµα. Ως εκ τούτου, όπως διευκρινίζει η κυρία Κοκκινάκη, «αν θες να βγεις στην αγορά µία συγκεκριµένη ηµεροµηνία και υπάρχει µικρή ποικιλία µπουκαλιών, είσαι αναγκασµένος να επιλέξεις ανάµεσα σε αυτά». Για να επιτευχθεί ένα καλό αποτέλεσµα στο µπουκάλι πρέπει να έχει προηγηθεί µία καλή πληροφόρηση από τον ελαιουργό στο σχεδιαστή.

Οι απαραίτητες προδιαγραφές και ο ρόλος της φιάλης

28-29_etiketa.indd 29 11/26/13 5:31 PM



Ελαιόλαδο Μεσσαράς µε υπεραξία «ΠΟΠ» Στη λίστα των προϊόντων Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέλευσης προστέθηκε πριν ένα µήνα το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο «Μεσσαρά», αποτελώντας το 100ο προϊόν στην ελληνική λίστα της Ε.Ε. Έτσι, η Ελλάδα µετράει πλέον 73 προϊόντα Π.Ο.Π. και 27 Π.Γ.Ε. Μάλιστα, 27 εξ’αυτών είναι ελαιόλαδα

Στο νοτιότερο σηµείο της Ευρώπης, στην περιοχή Μεσσαρά της Ν. Κρήτης καλλιεργούνται οι ελιές ποικιλίας κορωνέικης, που δίνουν το εξαιρετικό παρθένο

ελαιόλαδο «Μεσσαρά». Η περιοχή αυτή λόγω των γεωγραφικών της παραµέτρων διαθέτει ένα ειδικό µικροκλίµα για την ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας. ∆εν είναι τυχαίο άλλωστε πως το ελαιόλαδο έχει βραβευτεί δύο φορές για το φρουτώδες άρωµά του που βρίσκεται σε ισορροπία µε το πικάντικο και το πικρό και αποδίδεται στο συνδυασµό των ασβεστολιθικών και σχετικά φτωχών σε οργανική ουσία εδαφών και της αυξηµένης έκθεσης των ελαιοκάρπων στην ηλιακή ακτινοβολία. Πράγµατι, η οριοθετηµένη γεωγραφικά περιοχή χαρακτηρίζεται από αυξηµένη ηλιοφάνεια λόγω του µεγάλου αριθµού αίθριων ηµερών (περίπου 150 το έτος), ενώ το ανάγλυφο του εδάφους συµβάλλει στην αυξηµένη έκθεση των ελαιώνων στο διαθέσιµο ηλιακό φως. Γενικότερα, χάρη στις κλιµατολογικές συνθήκες της περιοχής παρατηρούνται περιορισµένες δακοπροσβολές, καθώς το κλίµα είναι ξηροθερµικό µε υψηλές θερµοκρασίες το καλοκαίρι και χαµηλή υγρασία., περιβάλλον δυσµενές για την ανάπτυξη του δάκου, ο οποίος προτιµά δροσερές περιοχές µε υψηλή σχετικά υγρασία. Σύµφωνα µε τον κ. Μπουνάκη, διευθύνοντα σύµβουλο της Proactive Α.Ε., η συγκεκριµένη περιοχή έχει ιδιαίτερο µικροκλίµα που δε συναντάται πουθενά αλλού στην Ελλάδα εξαιτίας των παρακάτω χαρακτηριστικών: Πεδινή, λοφώδης, µέσο υψόµετρο τα 150 µέτρα,

πηλώδη εδάφη, ουδέτερο έως ελαφρώς αλκαλικό pH, κλίµα ξηροθερµικό χωρίς παγετούς, αυξηµένη ηµερήσια διακύµανση της θερµοκρασίας, περισσότερες από 150 ηµέρες ηλιοφάνειας/έτος, µέση µηνιαία σχετική υγρασία από 46,8% (Ιούλιος) έως 74% (Ιανουάριος) και µέση ετήσια βροχόπτωση 534,9 mm.Επίσης, στο τελικό αποτέλεσµα συµβάλλουν, και οι κατάλληλοι χειρισµοί από τους παραγωγούς και µεταποιητές κατά την καλλιέργεια, συγκοµιδή και επεξεργασία του ελαιοκάρπου.

Μεταφορά ελαιοκάρπουΚαταρχάς, η µεταφορά του συγκοµιζόµενου ελαιοκάρπου από τα αγροτεµάχια στα ελαιοτριβεία της οριοθετηµένης περιοχής γίνεται κυρίως σε σακιά µε αραιή ύφανση κατάλληλα για τρόφιµα, αλλά και σε πλαστικούς κλωβούς, έτσι ώστε να διασφαλίζεται επαρκής αερισµός και να αποφεύγεται η ανάπτυξη µυκήτων. Επίσης, κατά τη µεταφορά ή την αποθήκευση οι σάκοι τοποθετούνται όρθιοι ο ένας δίπλα στον άλλο προκειµένου να αποφευχθεί η δηµιουργία κατάλληλων συνθηκών για αναερόβια ζύµωση. Η διάρκεια µεταφοράς και αποθήκευσης του ελαιόκαρπου είναι κατά κανόνα η ελάχιστη δυνατή και µάλιστα µικρότερη των 48 ωρών από τη συγκοµιδή. Ο ελάχιστος χρόνος παραµονής του συγκοµιζόµενου προϊόντος στον ελαιώνα ή/και στο χώρο αποθήκευσης σε συνδυασµό µε τις καλά αεριζόµενες συνθήκες µεταφοράς και αποθήκευσης συµβάλλουν στη διατήρηση της οξύτητας του παραγόµενου ελαιολάδου σε αποδεκτά όρια και στην αποτροπή

επικράτησης των αρνητικών ιδιοτήτων του µουχλιασµένου και του ατρόχαδου. Επιπλέον, η γρήγορη άλεση του καρπού διατηρεί σε υψηλή περιεκτικότητα τα αρωµατικά και φαινολικά συστατικά στο παραγόµενο ελαιόλαδο. Κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου και πριν τη µεταφορά του για καθαρισµό πραγµατοποιείται διαλογή, όπου διαχωρίζονται οι τραυµατισµένοι ή προσβεβληµενοι από εχθρούς και ασθένειες ελαιόκαρποι και αυτοί που έχουν πέσει στο έδαφος. Ο καθαρισµός συνίσταται στην επιµελή αποφύλλωση µε ρεύµα αέρα ώστε να αποφευχθεί η σύνθλιψη φύλλων µε ελαιόκαρπο, αλλά και στο πλύσιµο µε πόσιµο νερό που αποσκοπεί στην αποµάκρυνση τυχόν ξένων υλών, όπως χώµα και διάφορες στερεές ουσίες, που µεταφέρονται µαζί µε τον καρπό από τους ελαιώνες. Με αυτόν τον τρόπο, αποφεύγεται η επικράτηση των αρνητικών ιδιοτήτων της χωµατίλας και του σκουληκιού και η αύξηση της συγκέντρωσης των χλωροφυλλών στο παραγόµενο ελαιόλαδο, η οποία προκαλεί αλλοίωση του χρώµατος και προσδίδει πικρίζουσα γεύση ικανή να υποβαθµίσει

Το ειδικό µικροκλίµα της περιοχής της Μεσσαράς ευννοεί την παραγωγή ποιοτικού ελαιολάδου.

30-31_POP2.indd 30 11/26/13 5:32 PM

el 31ΣΕΛΙ∆ΕΣ ΕΛΙΑΣ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥΕΛΙΑ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆Ο | 31

την αντίστοιχη φρουτώδη του «Μεσσαρά».

Αποθήκευση και εµφιάλωσηΗ αποθήκευση πραγµατοποιείται µε θερµοκρασία περίπου 23 0 C σε ανοξείδωτες δεξαµενές που βρίσκονται σε χώρους καλά αεριζόµενους προκειµένου να αποτραπεί η επικράτηση µεταλλικής γεύσης στο αποθηκευόµενο προϊόν, και. Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης και ανά διαστήµατα περίπου 3 µηνών πραγµατοποιείται αποµάκρυνση των στερεών ουσιών και των φυτικών υγρών (µούργα) που έχουν καθιζήσει µε µετάγγιση του ελαιολάδου σε καθαρή δεξαµενή, διαδικασία που γίνεται από χαµηλή βάνα εισαγωγής και µε χαµηλές στροφές αντλίας ώστε να περιορίζεται η έκθεση του ελαιολάδου στο οξυγόνο και να µειώνεται στο ελάχιστο η ποσότητα του αέρα µε την οποία έρχεται σε επαφή. Έτσι, προστατεύεται το αποθηκευόµενο ελαιόλαδο από

την ανεπανόρθωτη ιδιότητα του ταγκού και την ανάπτυξη της αρνητικής ιδιότητας της µούργας. Τέλος, ο συχνός καθαρισµός των διαχωριστήρων αποσκοπεί στην αποµάκρυνση της υγρασίας και ξένων υλών, ικανών να υποβαθµίσουν την ποιότητά του.

Που γίνεται η παραγωγήΟ ελαιόκαρπος για το Π.Ο.Π. ελαιόλαδο Μεσσαράς επεξεργάζεται σε 51 ελαιουργεία που βρίσκονται στα γεωγραφικά όρια του Π.Ο.Π. µε θερµοκρασία ελαιοζύµης από 27°C εως 33°C και θερµοκρασία του νερού που προστίθεται για το διαχωρισµό του ελαιολάδου πάνω από 27°C.Η εµφιάλωση και η συσκευασία γίνονται στο τυποποιητήριο της ΕΑΣ Μεσσαράς είτε σε ιδιωτικά τυποποιητήρια (εντός και εκτός της οριοθετηµένης ζώνης), τα οποία έχουν ενταχθεί στο Σύστηµα Ελέγχου και είναι εγγεγραµµένα στα ειδικά µητρώα.

30-31_POP2.indd 31 11/26/13 5:32 PM

Ο χάρτης των εξαγωγών


FAO

90.685 τόνοιΟι συνολικές ελληνικές εξαγωγές ελαιολάδου

ανήλθαν στους 90.685 τόνους την εµπορική περίοδο 2011/2012, σύµφωνα µε στοιχεία του

Οργανισµού Τροφίµων και Γεωργίας των Ηνωµένων Εθνών (FAO). Η συνολική αξία των εξαγωγών υπολογίζεται στα 329,86 εκατ. δολάρια. Η µέση

τιµή εξαγωγής για το ελληνικό ελαιόλαδο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του FAO,

είναι τα 3,63 ευρώ το κιλό.

Ιταλία

67,65%Το 67,65% της συνολικής ποσότητας των

ελληνικών εξαγωγών ελαιολάδου οδηγείται στην Ιταλία, η οποία απορροφά κάθε χρόνο

61.347 τόνους ελληνικού προϊόντος. Η συνολική αξία των εξαγωγών υπολογίζεται στα 187,25 εκατ. δολάρια. Η µέση τιµή εξαγωγής για το

ελληνικό ελαιόλαδο στην Ιταλία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του FAO,

ανέρχεται στα 3,05 ευρώ το κιλό.

53,5%Το 53,5% της συνολικής ποσότητας των εισαγωγών ελαιολάδου στις Η.Π.Α. προέρχεται από την Ιταλία και µόνο το 1,5% από την Ελλάδα.

258.000 τόνοιΟι ΗΠΑ καταλαµβάνουν τη δεύτερη θέση στην κατανάλωση ελαιολάδου µετά την ΕΕ. Σύµφωνα µε στοιχεία του ∆ιεθνούς Συµβουλίου Ελαιολάδου, η κατανάλωση του εν λόγω προϊόντος διαµορφώθηκε στους 258.000 τόνους το 2009/2010, παραµένοντας ουσιαστικά στα ίδια επίπεδα µε την προηγούµενη περίοδο.

Η θέση της Ελλάδας στην παγκόσµια χάρτα του ελαιολάδου

32-33_xartis.indd 32 11/26/13 5:33 PM


18,5 Ελλάδα

13,6 Ισπανία

12,4 Ιταλία

11,1 Τυνησία

7,1 Πορτογαλία

1,8 Μαρόκο

1,3 Γαλλία

1,2 Τουρκία

1,0 Αγγλία

0,7 Ηνωµένες Πολιτείες

Ασιατικές Χώρες

39%Οι εισαγωγές ελαιολάδου στις ασιατικές χώρες

παρουσιάζουν διαχρονικά ιδιαίτερα υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης, σύµφωνα µε το ∆ιεθνές

Συµβούλιο Ελαιολάδου IOC. Το 39% της συνολικής ποσότητας των εισαγωγών ελαιολάδου στην Κίνα προέρχεται από

την Ιταλία και µόνο το 7% από την Ελλάδα.

Κίνα

5η θέσηΗ Κίνα αποτελεί τα τελευταία χρόνια µια σηµαντική

αγορά για το ελαιόλαδο, τόσο λόγω του µεγέθους της χώρας, όσο και της αυξανόµενης ζήτησης για προϊόντα

από τη ∆ύση και ιδιαίτερα για υγιεινά και φυσικά προϊόντα. Σχεδόν το σύνολο της κατανάλωσης ελαιολάδου αφορά

εισαγόµενα προϊόντα, δεδοµένου ότι η γεωγραφική θέση της χώρας και η έλλειψη τεχνογνωσίας

δεν επιτρέπουν τη µαζική παραγωγή του συγκεκριµένου προϊόντος.

6%Το 62% της συνολικής ποσότητας των εισαγωγών ελαιολάδου στη Ρωσία προέρχεται από την Ισπανία, το 25% από την Ιταλία και µόλις το 6% του συνόλου των εισαγωγών από την Ελλάδα.

Κυριότεροι εξαγωγικοί προορισµοί

Χώρα Ποσότητα (σε τόνους)

Αξία (χιλιάδες ευρώ)

Ιταλία 61.347 187.256Γερµανία 5.630 29.603Η.Π.Α 2.771 13.678Καναδάς 2.461 11.518Κίνα 1.955 9.689Ρωσία 1.389 8.387Αυστραλία 1.104 4.992Μεγ. Βρετανία 1.041 4.606Βουλγαρία 642 2.395Ελβετία 565 3.923

Πηγή: FAO

Κατανάλωση Ελαιολάδου Μ.Ο. 2007-2011

Παραγωγή (τόνοι)

Εξαγωγές (τόνοι)

Εισαγωγές (τόνοι)

Φαινόµενη Κατανάλωση (τόνοι)

Κατά κεφαλή (kg)

296.872 108.468 5.725 194.129 18,5

Ένα σηµαντικό ποσοστό της ετήσιας ελληνικής παραγωγής καταναλώνεται στην εσωτερική αγορά, καθώς η κατα κεφαλή κατανάλωση στη χώρα µας φτάνει τα 18,5 κιλά και είναι η υψηλότερη σε µέγεθος, σε παγκόσµιο επίπεδο.

4.187 τόνοιΗ Ινδία εισήγαγε 4.187 τόνους ελαιολάδου κατά τη διάρκεια του έτους 2010 (αύξηση 60% σε σχέση µε το 2009). Η Ινδία εισάγει ελαιόλαδο από την Ισπανία (49%), από την Ιταλία (42%) και την Τουρκία (5%), ενώ η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να εισέλθει ακόµα σε αυτή τη συγκεκριµένη αγορά.

Κατά κεφαλή Κατανάλωση Ελαιόλαδου (kg)


32-33_xartis.indd 33 11/26/13 5:33 PM

Αποστολή


Φτιάχνονταςαγουρέλαιο στα Μέγαρα

Με το χάραγµα της Πέ-µπτης 21 Νοεµβρίου, η αποστολή της Agrenda ξεκίνησε για τα Μέγαρα, µία περιοχή µε παράδο-

ση στο ελαιόλαδο, καθώς οι ελιές της περιοχής χρονολογούνται εκατοντά-δες έως και χιλιάδες χρόνια πίσω. Σήµερα στην περιοχή καλλιεργούνται 75.000 στρέµµατα ελιάς, κυρίως Μεγαρίτικης ποικιλίας.Λίγο έξω από την πόλη, µας υπο-δέχτηκε µε θέρµη ο Πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισµού Μεγάρων, Αντώνης Πέκγος, ο οποίος µας ξε-νάγησε στους ελαιώνες της περιοχής και στο ελαιοτριβείο του συνεται-ρισµού όπου παρακολουθήσαµε ολόκληρη την διαδικασία παραγωγής αγουρέλαιου. Τα περισσότερα µέλη του συνεταιρι-σµού παράγουν κυρίως ελαιόλαδο αλλά και λίγες ποσότητες βρώσιµης σταφιδωτής ελιάς. Η Μεγαρίτικη ποικιλία δεν έχει µεγάλο κουκούτσι και έτσι έχει αρκετή ψίχα, πράγµα που την καθιστά ιδανική για κατανάλωση,

ειδικά ως ελιά τύπου «θρούµπας». Αυτή τη χρονιά οι Έλληνες ελαιοπαρα-γωγοί βρίσκονται αντιµέτωποι µε µία από τις πλέον δύσκολες καταστάσεις των τελευταίων ετών αλλά αυτό σύµφωνα µε τον κ. Πέγκο, «ισχύει για την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, αν όχι και παγκοσµίως». Η παραγωγή των ελιών εκτιµάται πως µειώθηκε από 60% έως και 80%, ποσοστό που φέρνει αρκετή σύγχυση στην συνολι-κή εικόνα του κλάδου.Οι ελαιοπαραγωγοί των Μεγάρων απευθύνθηκαν στους γεωπόνους της περιοχής για την ακαρπία, οι οποίοι τους εξήγησαν «πως ευθύνεται κυρίως ο ήπιος χειµώνας εξαιτίας του οποίου δεν διαφοροποιήθηκαν τα µάτια για να γίνει η καρποφορία, κι έτσι έµειναν οφθαλµοί, καθώς επίσης και οι ανεπαρκείς ψεκασµοί».

Κρίση και τιµή στο φετινό ελαιολάδοΌταν ο κ. Πέγκος ερωτήθη τι συνε-πάγεται η κατακόρυφη αυτή µείωση για τους παραγωγούς και τους κατα-ναλωτές απήντησε : «Η Τιµή στο λάδι

Αντώνης Πέγκος: Είναι ο Πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισµού Μεγάρων, ο οποίος λειτουργεί από το 1923.

34-39_parousiasi_megara.indd 34 11/26/13 6:20 PM


Αυτή τη χρονιά η συγκοµιδή των ελιών στα Μέγαρα γίνεται µέχρι και τον Νοέµβριο, µε τη βοήθεια 2 ή 3 εργατών για κάθε παραγωγό και τη χρήση ραβδιστικών µηχανών. Ένα από τα προβλήµατα της περιοχής είναι πως οι ελαιώνες είναι διάσπαρτοι και έτσι µερικοί παραγωγοί αναγκάζονται να καλύπτουν µεγάλες αποστάσεις, ενώ επίσης παρατηρούνται και αρκετά φαινόµενα κλοπής καρπών ή ακόµα ολόκληρων δέντρων.


Αποστολή


Συγκοµιδή του καρπού µε ραβδιστικές µηχανές. Τόσο οι ραβδιστικές όσο και το παλλόµενο κόσκινο τροφοδοτούνται από έναν βενζινοκίνητο αεροσυµπιεστή. Οι ελιές πέφτουν σε ειδικά δύχτια και έπειτα τοποθετούνται σε πλαστικά τελάρα ή σάκους. Από εκεί µεταφέρονται κατευθείαν στην χοάνη του ελαιοτριβείου

Το ελαιοτριβείο του Αγροτικού Συνεταιρισµού των Μεγάρων λειτουργεί από το 1986 και η τελευταία αναβάθµιση του εξοπλισµού του έγινε το 2010

Αριστερά: Οι ελιές αφού διαχωριστούν από τα φύλλα, πλένονται και µεταφέρονται στον µαλλακτήρα

Στο συνεταιρισµό Μεγάρων η φετινή παραγωγή ελαιολάδου υπολογίζεται περίπου στους 400 µε 500 τόνους, ενώ πέρυσι άγγιζε τους 2.000 τόνουςΕπιπλέον, ο γεωπόνος του Αγροτικού Συνεταιρισµού Μεγάρων Μπούσκος Νικόλαος, παρατηρεί πως αρκετοί ελαιοπαραγωγοί της περιοχής αναγκάστηκαν να αγοράσουν λιγότερο, φτηνότερο ή και ακατάλληλο λίπασµα

“

“



Αριστερά: Οι ελιές µεταφέρονται µέσω ενός ανεβατήρα στον αποροφητήρα, για το τελικό στάδιο δαχωρισµού των καρπών από τα φύλλα Κάτω: Το αγουρέλαιο που µόλις βγήκε από το ελαιοτριβείο, έχει ένα έντονο πρασινοκίτρινο χρώµα

Οι λεπτοµέρειες κάνουν τη διαφορά, στην ποιότητα του ελαιολάδου και γι’ αυτό οι καταναλωτές θα πρέπει να προτιµούν παραγωγούς που τηρούν τις πρακτικές που προβλέπονται

“

“

για φέτος έκλεισε στο 1 ευρώ πάνω από πέρσι, δηλαδή στα 4 ευρώ το λίτρο, πράγµα που δεν αντανακλά την µείωση της παραγωγής ή την αύξηση των καλλιεργητικών εξόδων. Τόσο η ζήτηση, όσο και η έλλειψη ελληνικού ελαιολάδου θα είναι µεγά-λη. Τα τέσσερα ευρώ είναι η λιανική τιµή που ο Αγροτικός Συνεταιρισµός Μεγάρων πουλάει αυτή τη στιγµή στις λαϊκές αγορές, τη στιγµή που οι µεγά-λες ελληνικές εταιρίες προσεγγίζουν τα 6 ευρώ το λίτρο. Το αγουρέλαιο που παράγεται στ α Μέγαρα είναι υψηλής ποιότητας και τα τέσσερα ευρώ είναι λίγα».

Το µεράκι της συγκοµιδής Μετά από µία σύντοµη διαδροµή φτάσαµε στο χωράφι του κ. Πέγκου, σχεδόν µε ιδανικό καιρό, στο οποίο ήδη από νωρίς το πρωί ξεκίνησε η διαδικασία της συγκοµιδής των ελιών. ∆ύο εργάτες χειρίζονταν µε προσοχή τα ραβδιστικά µηχανήµατα, ενώ ο ίδιος επιµελείτο το παλλόµενο κόσκι-νο ελιών, το οποίο κάνει τον πρώτο καθαρισµό και την πρώτη διαλογή των καρπών. Φέτος για αρκετούς ελαιοπαραγωγούς η διαδικασία αυτή «θα είναι οικονοµικά ασύµφορη, ενώ όσοι ραβδίζουν, παρατηρούν µείωση της παραγωγής στο ¼ συγκριτικά µε πέρσι» όπως µας πληροφόρησε ο πρόεδρος του συνεταιρισµού. Το

κόστος για τις βενζίνες των ραβδιστι-κών µηχανών και του αυτοκινήτου, το φαγητό και το µεροκάµατο των εργατών για τον κ. Πέγκο κοστίζει 120 ευρώ την ηµέρα κι έτσι όπως ανέφερε «εάν οι ελιές δεν είναι συγκεντρωµέ-νες σε µία µεγάλη έκταση και πρέπει να κάνει κανείς µεγάλες αποστάσεις ο παραγωγός µπορεί να µην βγάλει ούτε καν ένα µεροκάµατο». Το ράβδισµα κοστίζει και είναι µία διαδικασία που θέλει την προσοχή του, καθώς η ελαιο-συλλογή πρόκειται για µία επίπονη διαδικασία και ένα τέστ αντοχής για το δέντρο. Γι’αυτό το λόγο, πρέπει να τηρούνται οι βασικές προϋποθέσεις. Ο καρπός πρέπει να είναι ώριµος, καθώς επίσης πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες κλιµατολογικές συνθήκες. Ιδανικό είναι να αποφεύγεται το ρά-βδισµα όταν έχει βρέξει τις τελευταίες 20 µέρες ή όταν τα φύλλα της ελιάς είναι βρεγµένα, καθώς έτσι µπορεί να µεταδοθούν ασθένειες. Επιπλέ-ον συνίσταται να αποφεύγεται το ράβδισµα όταν επικρατούν ισχυροί άνεµοι ή ιδιαίτερα χαµηλές και υψηλές θερµοκρασίες. Οι λεπτοµέρειες που κάνουν τη δια-φορά στην ποιότητα του ελαιολάδου αλλά και τις ελιάς είναι αρκετές, όπως επισηµαίνει ο κ. Πέγκος και γι’αυτό συµβουλεύει τους καταναλωτές να αγοράζουν από παραγωγούς οι οποίοι


Αποστολή


Εµείς στα Μέγαρα είµαστε τυχε-ροί, καθώς λόγω κλίµατος παρά-γουµε ελιές µε βιολογικές προδι-αγραφές, σχετικά εύκολα και δεν χρειάζεται να κάνουµε πολλές παρεµβάσειςΤο δυστύχηµα είναι ότι δεν µπορούν να κατοχυρώσουν τις βιολογικές πιστοποιήσεις για το λάδι και τις ελιές τους

“

“

τηρούν τις προβλεπόµενες πρακτικές, δίχως να µαζεύουν ελιές που έχουν πέσει κάτω ή που έχουν ραντίσει τις ελιές τους. «Τουλάχιστον, εάν έχουν ραντίσει, θα πρέπει να έχουν τηρηθεί οι κατάλληλες προϋποθέσεις που αναγράφονται πίσω από το φυτοπρο-στατευτικό, δηλαδή να έχουν περάσει τουλάχιστον 20 µε 30 ηµέρες από την ηµέρα του ψεκασµού», και συνέχισε «εµείς στην περιοχή είµαστε τυχεροί, καθώς λόγω κλίµατος παράγουµε ελιές µε βιολογικές προδιαγραφές, σχετικά εύκολα, και δεν χρειάζεται να κάνουµε πολλές παρεµβάσεις».

Το Βιολογικό έλλειµαΌταν τον ρωτήσαµε να µας διευκρινί-σει γιατί δεν κατοχυρώνεται η βιολογι-κή πιστοποίηση και γιατί δεν παράγεται βιολογικό ελαιόλαδο και ελιές, αφού διαθέτους τόσο ευνοϊκό κλίµα, µας απήντησε πως «δεν µπορούµε να βρούµε γεωπόνους εξειδικευµένους που να γνωρίζουν την εν λόγω διαδικασία και δεν έχουµε και αρκετή στήριξη ή ενηµέρωση από τους επίση-µους φορείς». Αφού παρακολουθήσαµε όλες τις

λεπτοµέρειες της συγκοµιδής, µετα-φέραµε τις λιγοστές ελιές στο ελαι-οτριβείο, όπου και συναντήσαµε τον Νίκο Μπούσκο, Γεωπόνο του Συνεται-ρισµού, µε τον οποίο συνοµιλήσαµε για τα επόµενα κρίσιµα στάδια της παραγωγής ελαιόλαδου. Σύµφωνα µε τον κ. Μπούσκο, η φετινή παραγωγή των Μεγαροπαραγωγών εκτιµάται στους 400-500 τόνους λαδιού, τη στιγµή που πέρσι είχαν αγγίξει τους 2.000 τόνους, πράγµα που επιβεβαιώ-νει την δεινή κατάσταση στον κλάδο.

Πιστωτικό τείχοςΕδώ αξίζει να σηµειωθεί ότι ο Αγροτικός Συνεταιρισµός Μεγάρων ιδρύθηκε το 1923 και είναι από τους παλαιότερους συνεταιρισµούς. Παρά το γεγονός ότι είναι οικονοµικά υγιής, δίχως χρέη και παρά το γεγονός ότι διαθέτει σύγχρονο ελαιοτριβείο και δυο θεριζοαλωνιστικές µηχανές για την διευκόλυνση των µελών του, οι τράπεζες δεν εγκρίνουν το πολυπό-θητο δάνειο για την κατασκευή µίας σύγχρονης µονάδας εµφιάλωσης. Όπως µας πληροφόρησε ο Πρόεδρος του συνεταιρισµού, οι περισσότεροι

Κάτω: Η πρώτη διαλογή και ο πρώτος καθαρισµός των ελιών από φύλλα και κλαδιά, γίνεται µε το χέρι και το παλλόµενο κόσκινο



παραγωγοί στα Μέγαρα καταλήγουν να πουλούν χύµα το εξαιρετικής ποιότητας λάδι και ελιές που διαθέ-τουν, µία «τελική λύση» που αποτελεί εν τέλει τροχοπέδη για τον κλάδο. Σηµειωτέον ότι τα επενδυτικά σχέδια του συνεταιρισµού συµπεριλάµβα-ναν και προοπτικές εξέλιξης και για άλλες καλλιέργειες όπως αυτή του φιστικιού. Οι φιστικοπαραγωγοί της περιοχής πέρσι πούλησαν 170 τόνους φιστικιού στην Ιταλία, χύµα και δίχως «όνοµα», σε σάκους των 40 κιλών, δηλαδή µε την ελάχιστη δυνατή υπεραξία. Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στο ελαιόλαδο και όταν παρατηρήσει κανείς τη λειτουργία του ελαιοτριβείου στην πράξη και διαπιστώσει την ευκο-λία µε την οποία τα Μέγαρα παράγουν εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο, θα απορήσει για την σηµερινή κατάσταση.

Η µηχανική παραγωγή ελαιολάδουΗ διαδικασία στο ελαιοτριβείο είναι αρκετά απλή. Αφού ζυγιστούν οι ελιές, τοποθετούνται σε µία χοάνη και περνούν από έναν αποροφητήρα, για το δεύτερο στάδιο διαχωρισµού από τυχόν αποµείναντα φύλλα και στη

συνέχεια πλένονται.Έπειτα µεταβαίνουν στο πιο σηµαντικό στάδιο του σπαστήρα και των µαλα-κτήρων, όπου συνθλίβεται η ψίχα και ο καρπός στους 28-30ο για 45 λεπτά, έως ότου να γίνουν µία παχύρευστη µάζα.Στο σηµείο αυτό ο κ. Μπούσκος επε-σήµανε: «Ιδιαίτερη σηµασία πρέπει να τηρείται στην θερµοκρασία εάν θέλει ο παραγωγός να έχει ένα υψηλής ποι-ότητος ελαιόλαδο. Μερικοί νοµίζουν πως αν αυξήσουν τη θερµοκρασία θα αποκοµίσουν περισσότερο ελαιόλαδο κάτι που είναι φυσικά λάθος αφού το µόνο που θα αποκοµίσουν είναι τη-γανισµένο λάδι, δίχως τα ευεργετικά συστατικά του ελαιόλαδου». Τέλος η ελαιοµάζα διοχετεύτηκε στο «ντεκάντερ», στο οποίο διαχωρίζονται τα υγρά από τα στερεά στοιχεία της ζύµης µέσω φυγοκέντρωσης και στους διαχωριστήρες όπου το λάδι διαχωρίζεται από το νερό.Η αποθήκευση του ελαιολάδου είναι ιδιαιτέρως σηµαντικό στοιχείο για την ποιότητα του προϊόντος. Σύµφωνα µε τον Γεωπόνο του Αγροτικού Συνεταιρισµού Μεγά-ρων, Νίκο Μπούσκο, το ελαιόλαδο διατηρείται έως και δύο χρόνια και

η αποθήκευσή του πρέπει να γίνεται σε ανοξείδωτα µεταλλικά βαρέλια ή δεξαµενές. Οι πλαστικές συσκευασίες συνιστούνται µονάχα για τη µεταφορά του ελαιολάδου ή την αποθήκευσή τους για σύντοµο χρονικό διάστηµα, καθώς εάν το προϊόν παραµείνει σε πλαστικό δοχείο, µπορεί να αλλοιωθεί η ποιότητα του ταχύτερα από το προβλεπόµενο.

Τα µέλη του Αγροτικού Συνεταιρισµού Μεγάρων αναγκάζονται να κάνουν µεγάλες αποστάσεις προκυµένου να εµφιαλώσουν το προϊόν τους, καθώς δεν υπάρχουν οι κατάλληλες εγκαταστάσεις κοντά στα Μέγαρα. Η διαδικασία αυτή αυξάνει τα έξοδα για τα µέλη του συνεταιρισµού. Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα παράγεται το καλύτερης ποιότητας εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, το κόστος παραγωγής είναι υψηλότερο και από την Ισπανία αλλά και από την Ιταλία. Ως γνωστόν, απαγορεύεται η πώληση ελαιολάδου χωρίς να έχει συσκευαστεί από πιστοποιηµένο εµφιαλωτήριο και έτσι οι ελαιοπαραγωγοί του Συνεταιρισµού Μεγάρων φτάνουν έως και το Ξυλόκαστρο για την αναγκαία εµφιάλωση. Τέλος ο κ. Πέγκος επισηµαίνει: «Τόσο στη διαδικασία της εµφιάλωσης, όσο και στη βιολογική καλλιέργεια ή πιστοποίηση, οι αρµόδιοι φορείς µας έχουν αφήσει εξαρτηµένους σε ιδιωτικές εταιρίες».

Πρόβληµα η έλλειψη εµφιαλωτήριου

Αντώνης Πέγκος: 6972839568 Νίκος Μπούσκος: 6946575875


Καλλιεργητικές φροντίδες

Η Xylella fastidiosa απειλεί την ελιάΈκτακτη οικονοµική βοήθεια για την αντιµετώπιση του βακτηρίου που ξεραίνει τα ελαιόδεντρα ζήτησε η Ιταλία από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Το βακτήριο της Xyxella µπορεί να προσβάλλει πάνω από 100 είδη δένδρων, συµπεριλαµβανοµένης της ελιάς.

Μέχρι στιγµής, από το βακτήριο Xylella fastidiosa έχουν προσβληθεί ελαιώνες σε έκταση 80.000 στρεµµάτων στην περιφέρεια της Απουλίας, η οποία, σηµειωτέον, είναι το πλησιέστερο σηµείο της ιταλικής χερσονήσου προς τη χώρα µας. Τα συµπτώµατα της ασθένειας είναι εκτεταµένο κιτρίνισµα των κορυφών, µαύρισµα του ξύλου και φύλλα που ξεραίνονται και αποκτούν κυλινδρικό σχήµα. Η ασθένεια εκτιµάται ότι µεταδίδεται από έντοµα της οικογένειας Cicadellidae και εµφανίζεται για πρώτη φορά στην Ευρώπη. Η πρώτη αναφορά στον Ευρωπαϊκό και Μεσογειακό Οργανισµό Φυτοπροστασίας (ΕΡΡΟ) για καταστροφή ελαιόδεντρων στην Απουλία έγινε στα µέσα Οκτωβρίου. Έρευνες από το Πανεπιστήµιο του Μπάρι σε προσβεβληµένα δέντρα έδειξαν την ύπαρξη µυκήτων του γένους Phaeoacremonium, µε πιο συχνά τα είδη P. Parasiticum, P. rubrigenum, P. aleophilum και P. alvesii. Σύµφωνα µε το ιταλικό γραφείο του ΕΡΡΟ, πρόκειται για την πρώτη φορά που οι µύκητες P. parasiticum και P. alvesii εντοπίζονται σε ελαιόδεντρα στην Ιταλία.Ωστόσο, µοριακή ανάλυση έδειξε ότι τα εν λόγω δέντρα ήταν προσβεβληµένα κι από το βακτήριο Xylella fastidiosa, που έχει επίσης προσβάλει αµυγδαλιές (Prunus dulcis) και πικροδάφνες (Nerium oleander) της περιοχής. Αυτές τις µέρες γίνεται επιπλέον έρευνα για να ταυτοποιηθεί το ακριβές βακτηριακό στέλεχος, να αξιολογηθεί η παθογενετικότητά του και να εντοπιστούν οι ξενιστές που το µεταφέρουν. Η Xylella fastidiosa µπορεί να προσβάλει πάνω από 100 είδη δέντρων, συµπεριλαµβανοµένης της ελιάς. Στο παρελθόν, ο γενότυπος Α (ο οποίος προσβάλλει την αµυγδαλιά αλλά όχι το αµπέλι) είχε εντοπιστεί στην Καλιφόρνια.

Ταχύτατη η εξάπλωσή τηςΣύµφωνα µε τους Ιταλούς ευρωβουλευτές Πάολο Ντε Κάστρο και Σέρτζιο Σιλβέστρις, τα δέντρα που θα πρέπει να καταστραφούν για να σταµατήσει η εξάπλωση της ασθένειας φτάνουν τα 600.000.Σε γραπτή τους ερώτηση, οι δύο ευρωβουλευτές τονίζουν ότι η ασθένεια «εξαπλώνεται ταχύτατα και απειλεί την οικονοµία και το περιβάλλον ολόκληρης της περιοχής, η οποία βασίζεται στην ελαιοκαλλιέργεια και όπου τα υπεραιωνόβια ελαιόδεντρα αποτελούν ένα ανεκτίµητο µέρος του τοπίου και της φυσικής κληρονοµιάς».Σύµφωνα µε τον κ. Σιλβέστρις, «µε δεδοµένη την ταχύτητα εξάπλωσης της ασθένειας, αποτελεί σοβαρή απειλή για τους Ευρωπαίους ελαιπαραγωγούς».Στην περιοχή του Σαλέντο ήδη πραγµατοποιούνται µεγάλης έκτασης εργασίες κλαδέµατος, υπό την επίβλεψη των τοπικών αρχών της Απουλίας και Οµάδων Παραγωγών. Όµως οι Ιταλοί ζητούν χρήµατα για να εκπονηθεί ένα έκτακτο ερευνητικό πρόγραµµα και να ληφθούν µέτρα φυτοπροστασίας. Οι πιο πρόσφατες πληροφορίες του δικτυακού τόπου Olive Oil Times αναφέρουν ότι ο επίτροπος Υγείας και Θεµάτων Καταναλωτή, Τόνιο Μποργκ έχει ήδη δεσµευτεί για έκτακτη βοήθεια.Την ίδια στιγµή, η Ιταλίδα υπουργός Γεωργίας Νούντσια ντε Τζιρόλαµο έχει δηλώσει ότι θα προχωρήσει στη συγκρόστηση οµάδας εργασίας µε συµµετοχή δύο επιστηµόνων από το Πανεπιστήµιο της Καλιφόρνιας,. Ωστόσο, θέλοντας να κατευνάσει τις ανησυχίες διαβεβαιώνει ότι η ασθένεια δεν επηρεάζει τον καρπό της ελιάς και ότι το ελαιόλαδο της Απουλίας εξακολουθεί να είναι «εξαιρετικής ποιότητας».

Εκτετεµένες ζηµιές φέτος από το δάκο στις ελιέςΑυξηµένες προσβολές του δάκου καταγράφηκαν φέτος στις σηµαντικότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας, µια χρονιά που τα µέτρα πρόληψης ατόνησαν, εξαιτίας των «δηµοσιονοµικών» περικοπών. Αξίζει να σηµειωθεί πως αρκετές οργανώσεις παραγωγών αποδίδουν µέρος της φετινής µειωµένης παραγωγής στις αυξηµένες δακοπροσβολές, ενώ αρνητικά έχει επηρεαστεί και η ποιότητα του ελαιολάδου. Στις φθινοπωρινές προσβολές, όταν ο καρπός έχει αυξηθεί σε µέγεθος και ο πληθυσµός του εντόµου έχει αυξηθεί, παρατηρούνται στον ίδιο καρπό περισσότερα από ένα νύγµατα. Οι προνύµφες των φθινοπωρινών γενεών εξέρχονται από τους καρπούς και νυµφώνονται στο έδαφος. Το χειµώνα ο δάκος βρίσκεται ως νύµφη στο έδαφος ή ως «ακµαίο χειµώνα» ή ως προνύµφη σε προσβεβληµένο καρπό επάνω στο δέντρο.Οι επικρατούσες καιρικές συνθήκες επηρεάζουν σηµαντικά τη διάρκεια ανάπτυξης του δάκου στον καρπό. Η καλύτερη πρόληψη για το δάκο είναι η παρακολούθηση του πληθυσµού των ενήλικων. Για τον σκοπό αυτό χρησιµοποιούνται τροφικές, φεροµονικές παγίδες φύλου, καθώς και οπτικά ελκυστικά. Η γυάλινη παγίδα McPhail περιέχει συνήθως διάλυµα 2% αµµωνιακών αλάτων ή υδρολυµένης πρωτεΐνης και πραγµατοποιείται αλλαγή του διαλύµατος και καταµέτρηση των συλληφθέντων δάκων ανά πενθήµερο ή εβδοµάδα.


40-41_Dakos.indd 40 11/26/13 5:57 PM

el 41ΕΛΙΑ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΕΛΙΑ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆Ο | 41

∆ρ. Ηλίας Κάλφας

Η ελιά εµφανίζει έντονα το φαινόµενο της παριεναυτοφορίας, µία χρονιά ικανοποιητικής καρποφορίας ακολουθείται από µια ιδιαίτερα µειωµένης. Μεγάλες προσπάθειες γίνονται

ώστε να ρυθµιστεί η φυσιολογία του φυτού, έτσι ώστε το φαινόµε-νο αυτό να µειωθεί σε σηµαντικό βαθµό. Τη χειµερινή περίοδο το ελαιόδεντρο διαφοροποιεί τους οφθαλ-µούς του από βλαστοφόρους σε ανθοφόρους. Τέσσερεις είναι οι βασικότεροι συντελεστές που επηρεάζουν τη διαφοροποίηση αυτή, το επίπεδο αζώτου, οι επαρκείς ώρες ψύξης, το βόριο και η ύπαρξη νερού κατά τους χειµερινούς µήνες.Στο παρόν έργο µελετήθηκε η επίδραση του σκευάσµατος ΑΜΙΝΟ 16 στην καρποφορία των ελαιόδεντρων κατά την καλλιεργητική περίοδο 2012-2013. Οι ποικιλίες που επιλέχθηκαν ήταν η Χονδρο-λιά Χαλκιδικής και η Καλαµών. Τα πειράµατα που διεξήχθησαν καταδεικνύουν τα εξής:

1Η εφαρµογή ΑΜΙΝΟ 16 συµβάλλει αναµφισβήτητα στη δηµιουρ-γία µεγαλύτερων ποσοστών γόνιµων ανθέων.

2Η αύξηση της δοσολογίας κατά τη χειµερινή περίοδο (περίοδος διαφοροποίησης των οφθαλµών από βλαστοφόρους σε ανθο-

φόρους) σχετίζεται ανάλογα µε τα ποσοστά παραγωγής γόνιµων ανθέων εποµένως και της καρπόδεσης

3Η κρίσιµη εφαρµογή είναι η χειµερινή (περίοδος εαρινοποίησης) γιατί αν και η ανοιξιάτικη (πριν την άνθιση) πιθανό να αυξάνει

τα ποσοστά καρπόδεσης, εντούτοις δεν παράγει στατιστικώς και πρακτικώς σηµαντικές διαφορές.

4 Κατά την κρίσιµη εφαρµογή (χειµερινή) σηµαντικότατο ρόλο παίζει η στιγµή της πραγµατοποίησής της (timing), ώστε να

επιτευχθούν τα µέγιστα δυνατά επίπεδα απορρόφησης. Προτεινό-µενος χρόνος εφαρµογής από τέλος Ιανουαρίου µέχρι και τέλος Φεβρουαρίου.

5Προτεινόµενη δοσολογία του σκευάσµατος ΑΜΙΝΟ 16 είναι το 1 cc ανά έτος ηλικίας ανά δέντρο.

6Το ΑΜΙΝΟ-16 λόγω σύνθεσης και τρόπου παρασκευής αποτε-λεί ένα αποτελεσµατικό οργανικό λίπασµα υψηλής τεχνολογίας,

που δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει τη µέθοδο εφαρ-µογής. Επίσης, λόγω της φύσης του, συνδυάζεται άριστα µε άλλες ουσίες (λίπανσης και φυτοπροστατευτικές), µειώνοντας τελικά το κόστος χρήσης του.

7 Το ΑΜΙΝΟ 16 έχει θετική επίδραση στο µηχανισµό σχηµατισµού των ανθοφόρων οφθαλµών στην ελιά και δρα ως χηµικό ερέ-

θισµα στο φυτό ή αλλιώς ως βιοδιεγέρτης ή βιοενεργοποιητής.

Ολόκληρη η µελέτη είναι αναρτηµένη στο site www.evyp.gr

ΜΕΛΕΤΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΜΙΝΟ 16 ΣΤΗΝ ΕΛΙΑ

40-41_Dakos.indd 41 11/26/13 5:57 PM

Ενηµέρωση

∆εν φωνάζει...για λίπανση η ελιά Οι ανάγκες της καλλιέργειας γίνονται αντιληπτές µε καθυστέρηση, γι’ αυτό απαιτείται προληπτική θρέψη

ΚΑΛΚΟΥΝΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ∆. ΓΑΒΡΙΗΛ & ΣΙΑ ΕΠΕ

Υψηλές αποδόσεις στην ελιά όµως έρχονται µόνο µετά από επαρκή λίπανση. Άλλωστε, ως γνωστό, τα ελαιόδεντρα έχουν υψηλές απαιτήσεις

Αζώτου και Καλίου. Ο Φώσφορος προτείνεται να µπαίνει συστηµατικά σε µικρή ποσότητα κάθε χρόνο. Τέλος Μαγνήσιο και Βόριο είναι καθοριστικά για την αύξηση της παραγωγής και την ποιότητα των καρπών. Το άζωτο ευνοεί την καλή βλαστική ανάπτυξη, προϋπόθεση για καλή αν-θοφορία και επιτυχηµένη καρπόδεση. Επάρκεια αζώτου, µε καλό πότισµα και σωστό κλάδεµα µειώνουν το φαινόµενο της παρενιαυτοφορίας. Από την άλλη πλευρά, υπερβολές οδηγούν σε βλαστοµανία µε συνέπεια την ευπάθεια σε παγετούς.

Η σωστή εφαρµογήΚρίσιµα στάδια για την ελιά όσον αφορά την επάρκεια σε άζωτο είναι το στάδιο της διαφοροποίησης των ανθοφόρων οφθαλµών και της καρπόδεσης. Στη βασική λίπανση της ελιάς προτείνεται η προσθήκη 600 – 1000 gr αζώτου ανά δέντρο και θα πρέπει να αποφεύγεται το νιτρικό άζωτο, το οποίο εµφανίζει απώλειες 40-50% τη χειµερινή περίοδο, λόγω των βροχοπτώσεων. Οι παραδοσιακά πρώιµες λιπάνσεις στην ελιά επιδει-νώνουν την κατάσταση.Όσον αφορά το φώσφορο, προτεί-

νεται η εφαρµογή 300-500 gr φω-σφόρου/δέντρο εφάπαξ στη βασική λίπανση. Άµεσα αφοµοιώσιµος από τα φυτά είναι ο υδατοδιαλυτός φώσφο-ρος, γι’ αυτό θα πρέπει να επιλέγουµε λιπάσµατα µε υψηλά ποσοστά υδατο-διαλυτού φωσφόρου.Επάρκεια καλίου εξασφαλίζει µεγάλο µέγεθος καρπών και υψηλή ελαιοπε-ριεκτικότητα. Η ελιά είναι απαιτητική σε κάλιο και προτείνεται η προσθήκη 600-1200 gr καλίου ανά δέντρο στη βασική λίπανση. Το µαγνήσιο, βασικό δοµικό συ-στατικό της χλωροφύλλης επιδρά άµεσα στην φωτοσύνθεση. Έλλειψη µαγνησίου επηρεάζει την ανάπτυξη των ελαιόδεντρων και µειώνει τις τελικές αποδόσεις. Το Βόριο τέλος είναι αναντικατάστατο στοιχείο για την ελιά καθώς συµβάλει στον σχη-µατισµό των ανθέων και επηρεάζει την γονιµοποίηση και συνεπώς την καρπόδεση. Σε σοβαρές τροφοπενίες παρατηρείται αυξηµένη καρπόπτωση και παραµόρφωση των καρπών.

Η πρόταση της ΓαβριήλΗ εταιρεία ΓΑΒΡΙΗΛ προτείνει NUTRIMORE (λιπάσµατα ενισχυ-µένα µε παρεµποδιστή ουρεάσης AGROTAIN) και εγγυάται αποτελεσµα-τική λίπανση µε µικρές απώλειες και αύξηση των αποδόσεων της ελιάς χωρίς σπατάλες.Η εταιρεία προτείνει NUTRIMORE 20-7-12+2MgO+0,3B ή 20-6-

14+0.3Β στη βασική λίπανση της ελιάς για κέρδος σε:Υψηλές µονάδες αζώτου µε µηδενι-κές απώλειες που παρέχονται σε ιδα-νικό ρυθµό. Το άζωτο στα Nutrimore αποτελείται από ουρεϊκό που προστα-τεύεται 100% από τον παρεµποδιστή ουρεάσης AGROTAIN και ένα µέρος αµµωνιακό-σταθερό άζωτο. ∆εν περιέχουν νιτρικό άζωτο το οποίο και παρουσιάζει µεγάλες απώλειες

λόγω έκπλυσης, φαινόµενο έντονο ιδιαίτερα κατά τη χειµερινή περίοδο, λόγω των βροχοπτώσεων. Με τα NUTRIMORE όσο άζωτο πληρώνεις φτάνει στα ελαιόδεντρα. Ταυτόχρονα πετυχαίνεις οµαλή και παρατεταµένη θρέψη εξασφαλίζοντας καλή βλαστι-κή ανάπτυξη, τέλεια ανθοφορία και επιτυχηµένη καρπόδεση. Φώσφορο πάνω από 95% υδατοδια-λυτό, άρα άµεσα αφοµοιώσιµο από τις

Κρίσιµα στάδια όσον αφορά την επάρκεια σε άζωτο είναι αυτά της διαφοροποίησης των οφθαλµών και το αντίστοιχο της καρπόδεσηςΓενικότερα, οι παραδοσιακά πρώιµες λιπάνσεις στην ελιά επιδεινώνουν το πρόβληµα απωλειών αζώτου.

“

“


42-45_lipansi_kalliergitiko.indd 42 11/26/13 6:06 PM

el 43ΕΛΙΑ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆Ο

ελιές που αυξάνει και βελτιώνει τη σοδειά.Υψηλές µονάδες 100% υδατο-διάλυτου καλίου, που αυξάνουν το µέγεθος των καρπών και την ελαιοπεριεκτικότητά τους.∆υνατότητα για επιλογή τύπων που συνδυάζουν άζωτο, φώσφορο και κάλιο µε Βόριο, για επιτυχηµένη γονιµοποίηση και αυξηµένη καρποφορία ή και

Μαγνήσιο για παραγωγή χλωρο-φύλλης και τέλεια καρπόδεση, σε µια εφαρµογή. Με τα Nutrimore η σχέση κόστους-αποτελέσµατος βρίσκεται σε άριστο συνδυασµό. Πετυχαίνουµε αποτελεσµατική θρέψη και τα ελαιόδεντρα το ανταποδίδουν µε αυξηµένη πα-ραγωγή και βελτιωµένα ποιοτικά χαρακτηριστικά των καρπών και του ελαιολάδου.

Ενδεικτικές προτάσεις λίπανσηςΠΡΟΪΟΝ ∆ΟΣΟΛΟΓΙΑ

ΑΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ

NUTRIMORE20-7-12+2MgO+0,3B ή 20-6-14 + 0,3B

2-4 kgr/δέντρο

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ NUTRIMORE Winner 40-0-0 ή N-PLUS 46-0-0 1-2 kgr/δέντρο

Β

ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ IDEALFER 20-10-10S ή 18-8-8+12SO3 2-4 kgr/δέντρο

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ BOR-AS (Θειϊκή Αµµωνία µε Βόριο) ή IDEALFER Θειϊκή Αµµωνία ή Ασβ. Νιτρ. Αµµ.


Γ

ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ Complet Kali 0-0-30+10MgO+42 SO3+IDEALFER 16-20-0 ή 20-10-0

1-2 kgr/δέντρο 2-4 kgr/δέντρο

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ BOR-AS (Θειϊκή Αµµωνία µε Βόριο) ή IDEALFER Θειϊκή Αµµωνία ή Ασβ. Νιτρ. Αµµ.


Για την πρόληψη τροφοπενιών βορίου: ACTIVE Bor (υγρό βόριο) ∆ΟΣΟΛΟΓΙΑ: 180-200 ml/100 lt νερού –∆ΙΑΦΥΛΛΙΚΑ 3 ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ: 20 ηµέρες πριν την ανθοφορία, κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας και µετά την καρπόδεση. Οι προτάσεις λίπανσεις είναι ενδεικτικές, γι’ αυτό συνιστάται η γνώµη του τοπικού γεωπόνου.


Ενηµέρωση

Οδηγός συγκοµιδήςΤις ενδεδειγµένες καλλιεργητικές φροντίδες οφείλουν να ακολουθούν οι ελαιοπαραγωγοί κατά τη συγκοµιδή της ελιάς, καθώς η συγκεκριµένη παραγωγική διαδικασία εκτός από την ποιότητα του ελαιολάδου, επηρεάζει το ύψος της παραγωγής την επόµενη χρονιά

Σε εξέλιξη βρίσκεται η συ-γκοµιδή του ελαιοκάρπου και η ελαιοποίηση σε όλη τη χώρα, µια εξαιρετικά σηµαντική περίοδο όπου κάθε στάδιο της παρα-

γωγικής διαδικασίας µπορεί να δώσει επιπλέον πόντους στην τελική ποιότητα του προϊόντος. Οδηγίες σχετικά µε τα σηµεία που θα πρέπει να προσέξουν οι παραγωγοί κατά τη συγκοµιδή ελιάς και την παραγωγή ελαιολάδου δηµοσίευσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων.

Χρόνος ελαιοσυλλογήςΣτις ελαιοποιήσιµες ελιές, η συλλογή αρχίζει µε την αλλαγή του χρώµατος από πράσινο-κίτρινο σε πράσινο-ιώ-δες και κλιµακώνεται, ανάλογα µε τις συνθήκες, µέχρι την πλήρη ωρίµανση των καρπών. Η συλλογή νωρίτερα ή αργότερα δίνει ελαιόλαδο υποβαθ-µισµένης ποιότητας. Επιπλέον, η καθυστερηµένη συγκοµιδή πιθανόν να προκαλέσει µείωση της καρποφορίας του επόµενου έτουςΣτις επιτραπέζιες ποικιλίες, η συλλογή του καρπού γίνεται µετά τη συµπλήρωση της αύξησης του µεγέθους τους και οπωσδήποτε πριν αρχίσει το «µαλάκωµα» της σάρκας και η µείωση των ποιοτικών χαρακτη-ριστικών των καρπών..∆έντρα µε χαµηλό φορτίο συγκο-µίζονται νωρίτερα, σε σχέση µε τα φορτωµένα δέντρα.Σε περίπτωση χρήσης φυτοπροστατευ-τικών προϊόντων πρέπει να τηρείται το

χρονικό περιθώριο, το οποίο προβλέ-πεται πριν τη συγκοµιδή.

Κατά τη συγκοµιδήΟι πληγές που δηµιουργούνται κατά το κλάδεµα ή το ράβδισµα για τη συγκοµι-δή του ελαιοκάρπου εφόσον συνοδεύ-ονται από βροχή είναι πολύ επικίνδυνες για µολύνσεις των δέντρων από καρκί-νωση, συνεπώς πρέπει να αποφεύγε-ται το κλάδεµα και ο ραβδισµός των δέντρων µε βροχερό καιρό. Επιπλέον, ο τραυµατισµός του ελαιοκάρπου κατά τη συλλογή υποβαθµίζει την ποιότητα του ελαιολάδου, ιδιαίτερα αν καθυστε-ρήσει η ελαιοποίηση.

Μετά τη συγκοµιδήΟι καλές συνθήκες χειρισµού του ελαι-οκάρπου από τη συγκοµιδή µέχρι την κατανάλωση είναι µεγάλης σηµασίας και µπορούν να επηρεάσουν σηµαντικά την ποιότητα του ελαιολάδου.

Συσκευασία- µεταφοράΗ παραµονή του ελαιοκάρπου για µεγάλο χρονικό διάστηµα µέχρι την ελαιοποίηση σε συνθήκες υψηλής θερµοκρασίας και φτωχού αερισµού υποβαθµίζει πάρα πολύ την ποιότητα του ελαιολάδου.Συνιστάται η χρήση διάτρητων σάκων από φυτικές ίνες ή δίχτυ, γιατί επιτρέ-πουν τον αερισµό και παρεµποδίζουν την ανάπτυξη µυκήτων µούχλας. Ακόµα καλύτερα είναι τα πλαστικά τελάρα, ιδίως για τις επιτραπέζιες ελιές. Οι πλαστικοί σάκοι εµποδίζουν τον αερισµό, µεταφέρουν οσµές και

Κοµβικό σηµείο για την ποιότητα του ελαιολάδου αποτελούν οι καλές συνθήκες χειρισµού του ελαιοκάρπου κατά τη συγκοµιδή.



τοξικά υπολείµµατα (ιδιαίτερα όταν επαναχρησιµοποιούνται) και συντελούν στην υποβάθµιση της ποιότητας τουελαιολάδου. Οι σάκοι να τοποθετούνται σε στοίβες χαµηλού ύψους σε στεγα-σµένο, δροσερό και καλά αεριζόµενο χώρο, µέχρι την έκθλιψη του καρπού.

Στο ελαιουργείοΣυνιστάται να γίνεται προγραµµατισµός της παράδοσης καρπού σε συνεννόηση µε το ελαιουργείο, ώστε να γίνεται η έκθλιψη του ελαιοκάρπου το συντο-µότερο δυνατό. Η επιλογή ελαιουρ-γείου να γίνεται βάσει των παρακάτω προδιαγραφών: συνθήκες υψηλής καθαριότητας, µηχανήµατα από ανοξεί-δωτα υλικά αποφυγή παρατεταµένης µάλαξης της ελαιοζύµης και επαφή της µε τον αέρα, τήρηση χαµηλών θερµοκρασιών, χρήση κατά το δυνατόν λιγότερου νερού. Τήρηση µέτρων κατά την έκθλιψη βιολογικού ελαιοκάρπου.

∆ιαχείριση φυτικών υπολειµµάτωνΕίναι δυνατόν να γίνει χρήση των υγιών φυτικών υπολειµµάτων σαν εδαφο-βελτιωτικό, (κοπή, κάλυψη εδάφους, ενσωµάτωση), καθώς και για παρα-γωγή ενέργειας (οικιακή θέρµανση). Συνιστάται ελαχιστοποίηση καύσης, µε χρήση µόνο για τα άρρωστα.

∆ιαχείριση απορριµµάτων Να µην εγκαταλείπονται στο χωράφι υλικά συσκευασίας λιπασµάτων ή φαρµάκων. Να φυλάσσονται σε προ-στατευµένους χώρους τα αχρησιµοποί-ητα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.

Αποθήκευση και συντήρηση του ελαιολάδουΗ συντήρηση του ελαιολάδου θα πρέπει να γίνεται σε κατάλληλα µέσα, προτιµώνται ανοξείδωτα, λευκοσιδηρά ή γυάλινα δοχεία και σε αποθήκες µε χαµηλές θερµο-κρασίες (επιθυµητή θερµοκρασία µικρότερη των 18οC).Το φως και το οξυγόνο µπορούν να προκαλέσουν σοβαρές αλλοιώσεις στο ελαιόλαδο, συνεπώς τα δοχεία συσκευασίας θα πρέπει να είναι από κατάλληλο υλικό, αδιαφανή και αεροστεγή. Ιδιαίτερα θα πρέπει να αποφεύγεται η πλαστική συ-σκευασία, η οποία είναι δυνατόν να προκαλέσει κατακράτηση των πτη-τικών συστατικών του ελαιολάδου και υποβάθµιση των γευστικών και αρωµατικών ιδιοτήτων του. Επι-πλέον, πρέπει να γίνεται προστασία στην αποθήκη και από δυσάρεστες οσµές (µούχλα, καπνός, φάρµακα), που µπορούν να απορροφηθούν από το ελαιόλαδο.Ο χρόνος συντήρησης του ελαιολά-δου µειώνεται, όταν η αρχική του ποιότητα είναι χαµηλή.

Συνίσταται η συντήρηση του ελαιολάδου να γίνεται σε ανοξείδωτα, λευκοσιδηρά ή γυάλινα δοχείαΤο φως και το οξυγόνο µπορούν να προκαλέσουν σοβαρές αλλοιώσεις στο ελαιόλαδο, γι’ αυτό απαιτούνται δοχεία συσκευασίας από κατάλληλο υλικό, αδιαφανή και αεροστεγή

“

“



Κλαδικές µελέτες


Η εγχώρια αγορά ελαιολά-δου θεωρείται «ώριµη», µε αποτέλεσµα να µην παρουσιάζει αξιόλογες µεταβολές ετησίως, όπως διαπιστώνει κλαδική

µελέτη της ICAP. Σύµφωνα µε τη σχετική µελέτη, το µέγεθος της πραγµατικής κατανάλωσης ελαιολάδου προβλέπεται να κυµανθεί σε είπεδα της τάξης των 145.000 τόνων για τις επόµενες δύο ελαιοκοµικές περιόδους. Στο επίπεδο της διάθεσης τυποποιηµέ-νου ελαιολάδου, η αγορά δέχεται πιέ-σεις σαν αποτέλεσµα της µείωσης της αγοραστικής δύναµης των νοικοκυριών και προβλέπεται να κυµανθεί µεταξύ 30.000 µε 35.000 τόνων. Η κατανάλωση πυρηνελαίου κυµαίνεται διαχρονικά σε χαµηλά επίπεδα, καθώς χρησιµοποιείται ως υποκατάστατο του ελαιολάδου, ωστόσο προβλέπεται µέση ετήσια αύξηση της τάξης του 5% τα αµέ-σως επόµενα έτη. Το µεγαλύτερο µέρος της παραγωγής εξάγεται σε ακατέργα-στη µορφή (µπρούτο).

Μάλιστα, όπως διαπιστώνεται, βασικοί άξονες στους οποίους εκτιµάται ότι µπο-ρεί να στηριχθεί η περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου είναι ενδεικτικά οι εξής: Η αύξηση της εξωστρέφειας µε την αύξηση των µεριδίων του ελληνικού ελαιολάδου σε νέες αναπτυσσόµενες αγορές (όπως Κίνα, Ιαπωνία κλπ). Η απεξάρτηση των ελληνικών εξα-γωγών από την αγορά της Ιταλίας. Η αύξηση του µεριδίου αγοράς του τυποποιηµένου ελαιολάδου τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή αγορά. Η εκµετάλλευση της δυνατότητας υποκατάστασης άλλων καλλιεργειών από την ελαιοκαλλιέργεια εντατικού τύπου. Η ανάπτυξη της βιοκαλλιέργειας και της µεσογειακής διατροφής.

Τι δείχνουν τα στοιχείαΑναλυτικότερα, τα στοιχεία για τη διάρθρωση της εγχώριας παραγωγής ελαιολάδου δείχνουν ότι αυτή υπερ-καλύπτει τη ζήτηση, ενώ µεγάλες ποσό-τητες εξάγονται. Το πραγµατικό µέγεθος

της εγχώριας παραγωγής εκτιµάται σε 235.000 τόνους το 2010/2011, µειω-µένη κατά 4,1% σε σχέση µε την προη-γούµενη περίοδο. Η εγχώρια παραγωγή πυρηνελαίου εκτιµάται το 2010/2011 σε 25.500. τόνους (µείωση 3,8%). Το µεγαλύτερο ποσοστό διατίθεται σε ακατέργαστη µορφή στο εξωτερικό. Η εγχώρια παραγωγή ραφιναρισµένου πυρηνελαίου εκτιµάται στους 9.000 τόνους την ίδια περίοδο (αύξηση 20%).Η εγχώρια κατανάλωση ελαιολά-δου εκτιµάται ότι διαµορφώθηκε στους 155.000 τόνους το 2010/2011, µειωµένη κατά 3,1% σε σχέση µε το 2009/2010. Το 25% περίπου (39.000 τόνοι) εξ’ αυτών αφορά τυποποιηµένο προϊόν. Το 45% διατίθεται σε χύµα µορφή, ενώ το 30% αφορά αυτοκατα-νάλωση. Η αξία της εγχώριας αγοράς ελαιολάδου (σε τιµές χονδρικής) εκτιµάται την ίδια περίοδο σε 310 εκατ. ευρώ (µείωση 3,1%), εκ των οποίων τα 129 εκατ. αφορούν το τυποποιηµένο.Η εγχώρια αγορά ραφιναρισµένου πυρηνελαίου εκτιµάται το 2010/2011 σε

7.200 τόνους (αύξηση 10,8%). Η αξία της (σε τιµές χονδρικής) διαµορφώθηκε στα 18 εκατ. ευρώ.Η παγκόσµια κατανάλωση ελαιολάδου διαµορφώθηκε το 2010/2011 σε 2.984 χιλ. τόνους, σηµειώνοντας αύξηση 2,8% σε σχέση µε την προηγούµενη ελαιοκοµική περίοδο. Η κατανάλωση ελαιολάδου στην Ε.Ε. το 2010/2011 διαµορφώθηκε στους 1.830 χιλ. τόνους, χωρίς αξιόλογη µεταβολή σε σχέση µε την προηγούµενη περίοδο. Κάλυψε δε το 61% περίπου της παγκόσµιας κατανάλωσης..Σήµερα, η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη σε παγκόσµιο επίπεδο βάσει της παρα-γωγής ελαιολάδου, µετά την Ισπανία και την Ιταλία. Η εγχώρια παραγωγή υπερ-καλύπτει τη ζήτηση, ενώ πραγµατοποι-ούνται σηµαντικές εξαγωγές ετησίως. Ωστόσο, το µεγαλύτερο ποσοστό των εξαγόµενων ποσοτήτων αφορά χύµα ελαιόλαδο, το οποίο τυποποιείται και διακινείται στο εξωτερικό µε ξένα εµπο-ρικά σήµατα, µε αποτέλεσµα το µερίδιο αγοράς του ελληνικού ελαιολάδου να

Σε φάση ωριµότητας η εγχώρια αγορά ελαιολάδου

Ο παραγωγικός τοµέας του ελαιολάδου και πυρηνελαίου αποτελείται από µεγάλο αριθµό επιχειρήσεων, το µέγεθος και η δραστηριότητα των οποίων ποικίλουν, καθώς η διαδικασία παραγωγής περιλαµβάνει διάφορα στάδια

Σε µορφή χύµα το µεγαλύτερο µέρος των εξαγόµενων ποσοτήτων ελλη-νικού ελαιολάδου που διακινείται στο εξωτερικό µε ξένα εµπορικά σήµατα

““

46-49_meletes.indd 46 11/26/13 6:19 PM


εµφανίζεται χαµηλό. ∆εν υπάρχουν ιδιαίτερα εµπόδια (θεσµικά κλπ.) για την είσοδο µιας νέας επιχείρησης στον κλά-δο της επεξεργασίας ή και τυποποίησης ελαιολάδου. Πάντως, η αγορά τυπο-ποιηµένου ελαιολάδου ελέγχεται από λίγες µεγάλου µεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν αναπτύξει σηµαντικές οικονοµίες κλίµακας και διαθέτουν εδραιωµένα εµπορικά σήµατα.Σύµφωνα µε την ICAP, oι νέες εται-ρείες θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στη διαφηµιστική προβολή και προώθηση των προϊόντων τους, προκειµένου να αντιµετωπίσουν το όνοµα των εδραιωµένων εταιρειών του κλάδου και τη φήµη που τις συνοδεύει, γεγονός που συµβάλλει στην αύξηση του κόστους πωλήσεων.

Κίνδυνοι από Υποκατάστατα ΠροϊόνταΣτην αγορά του ελαιολάδου και πυρηνελαίου υπάρχουν υποκατάστατα προϊόντα (πχ. σπορέλαια, λίπη, βούτυρα κ.α). Όπως εκτιµούν παράγοντες της αγοράς, µία σηµαντική αύξηση της τιµής του ελαιολάδου ενδέχεται να στρέψει τους καταναλωτές σε υποκατάστατα προϊόντα. Παρ’ όλα αυτά, η κατά κεφαλή κατανάλωση ελαιολάδου στη χώρα µας παραµένει σε υψηλά επίπεδα.Οι επιχειρήσεις επεξεργασίας ή και τυποποίησης ελαιολάδου προµηθεύονται την πρώτη ύλη από την εγχώρια αγορά (ελαιοπαραγωγοί, Ενώσεις αγροτικών συνεταιρισµών). Ο τοµέας της παραγωγής ελαιολάδου είναι κατακερµατισµένος, καθώς αριθµεί πλήθος αγροτικών εκµεταλλεύσεων και αγροτικών συνεταιτερισµών. Ο µεγάλος αριθµός των προµηθευτών, καθώς και το µη σηµαντικό κόστος µετακίνησης (από τον ένα προµηθευτή στον άλλο), περιορίζει σηµαντικά τη διαπραγµατευτι-κή τους δύναµη. Ακόµη, η διαπραγµατευτική δύναµη των µεγάλων µεταποιητικών επιχειρήσεων (εσωτερικού, εξωτερικού) είναι ισχυρή έναντι των παραγωγών, λόγω και του

όγκου των ποσοτήτων, που προµηθεύο-νται για να τυποποιήσουν.Στο σηµείο αυτό, αναφορά πρέπει να γίνει και στην περίπτωση αρκετών µεµονω-µένων ελαιοπαραγωγών, οι οποίοι συχνά επιδίδονται σε απευθείας διάθεση χύµα ελαιολάδου προς τους καταναλωτές, µε αποτέλεσµα να µην έρχονται σε επαφή µε τις µεταποιητικές και τυποποιητικές επιχειρήσεις, βρίσκοντας διέξοδο σε αυτόν τον τρόπο διάθεσης, που είναι όµως αρκετά διαδεδοµένος.

∆ιαπραγµατευτική ∆ύναµη Οι αγοραστές τυποποιηµένων προϊόντων ελαιολάδου και πυρηνελαίου είναι κατά πρώτο λόγο τα σούπερ µάρκετ και γενικότερα τα καταστήµατα τροφίµων, καθώς και οι επιχειρήσεις catering, εστίασης κλπ. Σύµφωνα µε παράγοντες του κλάδου, το µεγαλύτερο µέρος της αγοράς τυποποιηµένου ελαιολάδου καλύπτεται από λίγες µεγάλου µεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες διαθέτουν διαπραγµατευτική δύναµη, καθώς έχουν προϊόντα µε ισχυρά εµπορικά σήµατα. Τα σούπερ µάρκετ ωστόσο διαθέτουν ισχυ-ρή διαπραγµατευτική δύναµη, ιδιαίτερα απέναντι στις µικρότερες επιχειρήσεις τυποποίησης, οι οποίες εµπορεύονται το ελαιόλαδο σε τοπικό κυρίως επίπεδο. Σε αυτό συµβάλλει η µεγάλη προσέλευση καταναλωτών στα συγκεκριµένα κατα-στήµατα και ο υψηλός όγκος πωλήσεων, που πραγµατοποιείται µέσα από αυτά.Κατά δεύτερο λόγο αγοραστές των εξεταζόµενων προϊόντων είναι και οι τελικοί καταναλωτές, οι οποίοι δεν έχουν ουσιαστική διαπραγµατευτική δύναµη. Ωστόσο, στην Ελλάδα παραµένει πολύ υψηλό το ποσοστό κατανάλωσης χύµα ελαιολάδου, το οποίο προµηθεύονται οι καταναλωτές απευθείας από τους αγρότες, γεγονός που δηµιουργεί (εξ’ αντικειµένου) πιέσεις στους παραγωγούς τυποποιηµένου προϊόντος.

Ανταγωνισµός µεταξύ πιχειρήσεων Το ποσοστό συγκέντρωσης στην

αγορά τυποποιηµένου ελαιολάδου είναι αρκετά υψηλό, γεγονός που αυξάνει τον ανταγωνισµό µεταξύ των επιχειρήσεων, οι οποίες προσπαθούν να διατηρήσουν τα µερίδια που κατέχουν στην αγορά µε κάθε τρόπο (πχ. καλύτερη προώθηση και προβολή των προϊόντων τους, προσφορές κ.λ.π.). Στην ένταση του ανταγωνισµού συµβάλ-λει και η αύξηση του µεριδίου αγοράς των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, η οποία στηρίζεται στη διαφορά τιµών σε σχέση µε τα «επώνυµα» προϊόντα. Στην εξέλιξη αυτή συµβάλλει και η ανάπτυξη αλυσίδων καταστηµάτων discount. Γενικότερα, ο ανταγωνισµός οξύνεται ακόµη περισσότερο λόγω και της τρέχουσας οικονοµικής ύφεσης, η οποία έχει οδηγήσει σε µείωση της ζήτησης ή σε υποκατάσταση από άλλα φθηνότερα προϊόντα (π.χ. σπορέλαια).

∆υνατά Σηµεία Οι ιδανικές κλιµατολογικές συνθήκες καλλιέργειας και η πολύ καλή ποιότητα του εγχώριου ελαιολάδου. Η υψηλή διατροφική αξία. Η υψηλή παραγωγή και κατά κεφαλή κατανάλωση ελαιολάδου στις µεσογει-ακές χώρες.

Αδύνατα Σηµεία-Απειλές ∆ιακίνηση του ελαιολάδου σε χύµα µορφή, γεγονός που εµποδίζει την ανά-πτυξη των επιχειρήσεων τυποποίησης. Η µείωση των επιδοτήσεων της ΚΑΠ.

Ασταθείς και ευµετάβλητες τιµές στην αγορά του ελαιολάδου. Απώλεια µεριδίων αγοράς στο εξω-τερικό, λόγω των µεγάλων εξαγωγών σε χύµα µορφή (προς ιταλικές κυρίως βιοµηχανίες κλπ). Η διαµόρφωση των τάσεων και συν-θηκών λειτουργίας της διεθνούς αγοράς από την πορεία της ισπανικής παραγω-γής (αποθέµατα, τιµές, παραγωγή). Οι συνθήκες βαθιάς και εντεινόµενης οικονοµικής ύφεσης και η µείωση του δι-αθέσιµου εισοδήµατος των νοικοκυριών. Οι απρόβλεπτες και µη ελεγχόµενες καιρικές συνθήκες. Η αύξηση του ανταγωνισµού από τρίτες χώρες. Η στενότητα στην τραπεζική χρη-µατοδότηση και γενικότερα η έλλειψη ρευστότητας.

Οικονοµικά Αποτελέσµατα Όπως προκύπτει από τον οµαδοποιηµέ-νο ισολογισµό 20 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων επεξεργασίας τυποποίησης ελαιολάδου – πυρηνελαίου για τη διετία 2010-2011, το σύνολο ενεργητικού των επιχειρήσεων, αυξήθηκε κατά 3,7% σε σχέση µε το 2010, ενώ µικρή µείωση (2%) κατέγραψαν τα ίδια κεφάλαια. Οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 12%, ενώ ζηµίες εµφανίστηκαν το 2011 έναντι κερδών το 2010, λόγω αρνητικού λειτουργικού αποτελέσµατος. Σηµαντική ήταν η αύξηση για τα κέρδη EBITDA (55,4%) την ίδια περίοδο.

46-49_meletes.indd 47 11/26/13 6:19 PM

Κλαδικές µελέτες


Oι µεσοπρόθεσµες προοπτικές του κλάδου κρύβονται στην καλύτερη αξιοποίηση της ελληνικής παραγωγής, τονίζει σε παλαιότερη έκθεσή της η Εθνική Τράπεζα Ελλάδος. Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις της Τράπεζας, στην περίπτωση που η Ελλάδα κατά-φερνε να καταλάβει στη διεθνή αγορά τυποποιηµένου ελαιολάδου µερίδιο παρόµοιο µε εκείνο που κατέχει στην πα-ραγωγή (άνω του 10% σε σχέση µε 3%), θα µπορούσε να αυξήσει τα έσοδα από εξαγωγές κατά 32%. Η προοπτική αυτή θα µπορούσε να πραγµατοποιηθεί αν το σύνολο των τρεχουσών εξαγωγών (της τάξης των 110.000 τόνων) προωθούταν σε τυποποιηµένη µορφή, αποφέροντας έτσι µια πρόσθετη υπεραξία στη χώρα της τάξης των 80 εκατ. ευρώ ετησίως.Όσον αφορά την ελαιοπαραγωγή, τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης είναι περιορισµένα. Συγκεκριµένα, ο σταδιακός περιορισµός των κονδυλίων της ΚΑΠ για το ελληνικό ελαιόλαδο (στα 0,42 δισ. ευρώ το 2020 από 0,55 δισ.ευρώ το 2010) εκτιµάται ότι θα ασκήσει συσταλτι-κή επίδραση κατά την επόµενη δεκαετία, καθώς οι επιδοτήσεις καλύπτουν περί-που το 1/3 των συνολικών εσόδων των ελαιοπαραγωγών.Ωστόσο, µεσοπρόθεσµα, η περιορισµένη στήριξη στην ΚΑΠ µπορεί να οδηγήσει

σε αναγκαίες διαρθρωτικές µεταβολές. Συγκεκριµένα, ο περιορισµός των επιδοτήσεων θα θέσει εκτός αγοράς τους παραγωγούς που λειτουργούν µε εξαιρετικά χαµηλές αποδόσεις (ενδεικτικά αναφέρουµε ότι το 1/3 της ελαιοπαραγωγής γίνεται σε εκτάσεις µικρότερες των 5 εκταρίων, που είναι σε µεγάλο βαθµό ζηµιογόνες). Συνεπώς, σύµφωνα µε την την έκθεση η παραγω-γή πρέπει να επικεντρωθεί σε περιοχές µε υψηλές αποδόσεις (κυρίως Κρήτη και Πελοπόννησο), σε όσο το δυνατόν µεγαλύτερες εκτάσεις και να προωθηθεί όπου είναι εφικτό η συλλογή καρπών µε χρήση µηχανηµάτων. Καταλύτης για να εκµεταλλευτεί πραγ-µατικά ο κλάδος ελληνικού ελαιολάδου τα συγκριτικά του πλεονεκτήµατα είναι ο περιορισµός του τµήµατος της εγχώριας αγοράς που καλύπτεται από χύµα ελαιόλαδο (της τάξης των 3/4 της εγχώριας κατανάλωσης). Προκειµένου να πραγµατοποιηθεί ουσιαστική στροφή στο τυποποιηµένο ελαιόλαδο απαιτείται οργάνωση και αυστηρός έλεγχος ποιότη-τας σε όλα τα στάδια παραγωγής καθώς και προώθηση πολιτικών περιορισµού της φοροδιαφυγής. Η συγκέντρωση στον κλάδο των ελαιοτριβείων και των συ-νεταιρισµών θα µπορούσε να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο «πράσινος χυµός» εργαλείο ανάκαµψης της οικονοµίαςΣε ένα περιβάλλον έντονων ανακατατάξεων, ο ελληνικός κλάδος ελαιολάδου αντιµετωπίζει προκλήσεις σε δύο επίπεδα: στην παραγωγή υψηλών αποδόσεων και στην αύξηση των µεριδίων του τυποποιηµένου προϊόντος

Έσοδα: Σύµφωνα µε την έκθεση της Εθνικής η Ελλάδα θα µπορούσε να αυξήση κατά 32% τα έσοδα από εξαγωγές τυποποιηµένου ελαιολάδου.

Πωλήσεις: Αν το µεγαλύτερο ποσοστό του ελαιολάδου κατευθυνόταν στις βιοµηχανίες τυποποίησης, η αύξηση του επιπέδου των πωλήσεών τους θα ήταν τέτοια ώστε το µέσο µέγεθος των ελληνικών εταιρειών θα προσέγγιζε τα επίπεδα των αντίστοιχων ιταλικών (1,5 εκατ. ευρώ πωλήσεις από 0,5 εκατ. ευρώ σήµερα), δηµιουργώντας οικονοµίες κλίµακας.

Εξαγωγές: Η τρέχουσα συγκυρία µας ωθεί

προς την κατεύθυνση του περιορισµού

των εξαγωγών σε χύµα µορφή, καθώς

ισπανικές πολυεθνικές έχουν εξαγοράσει

ιταλικές εταιρείες, που βρίσκονται στην

κορυφή από πλευράς πωλήσεων.

Πτώση µεριδίων: Το µερίδιο του ελληνικού ελαιολάδου στις ιταλικές εισαγωγές έχει µειωθεί την τελευταία δεκαετία χαµηλότερα του 20%, από περίπου 35% το διάστηµα (1985-2000), σε αντίθεση µε εκείνο της Ισπανίας (50% από 33% στις αντίστοιχες περιόδους).

46-49_meletes.indd 48 11/26/13 6:19 PM


Πρωταγωνιστικό ρόλο στην εργώ-δη προσπάθεια για την ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας και την επιστροφή της σε βιώσιµους ρυθµούς ανάπτυξης µπορούν να δι-αδραµατίσουν τα «συγκοινωνούντα δοχεία» της πρωτογενούς παραγω-γής και της µεταποίησης αγροτικών προϊόντων, µε την ελαιοκοµία να βρίσκεται στις πρώτες θέσεις. Αυτό είναι ένα µόνο από τα πολλά και άκρως ενδιαφέροντα συµπε-ράσµατα που προκύπτουν από τη µελέτη «Η Ελλάδα σε 10 χρόνια από τώρα» που συνέταξε για λογα-ριασµό του ΣΕΒ και της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών µια από τις πιο σοβαρές και καταξιωµένες εταιρείες συµβούλων στον κόσµο, η McKinsey. Αποκτά δε µεγαλύτερη βαρύτητα καθώς πρόκειται για µια από τις λίγες σχετικές έρευνες που συνοδεύονται από συγκεκριµένα στοιχεία, οριοθετηµένους στόχους

και προτάσεις που εκτείνονται από το επιχειρηµατικό πεδίο µέχρι εκείνο της εκπαίδευσης (και δη της …αγροτικής!). Για να στηρίξουν το επιχείρηµά τους ότι το δυναµικό ανάπτυξης που έχει η Ελλάδα στον τοµέα των τροφί-µων είναι ανεξάντλητο οι αναλυτές της McΚinsey επικαλούνται δυο χαρακτηριστικά-και δύσκολο να αµφισβητηθούν-παραδείγµατα: «Η Ελλάδα είναι ο τρίτος µεγαλύ-τερος παραγωγός ελαιολάδου παγκοσµίως και εξάγει το 60% της παραγωγής της στην Ιταλία. Έτσι της επιτρέπει να καρπώνεται ένα

premium 50% επί της τιµής του συσκευασµένου προϊόντος (σ.σ. δηλαδή την υπεραξία). Με αυτά ως αφετηρία, η McKinsey προχωράει σε συγκεκριµένες προτάσεις για κλάδους-κλειδιά, όπως η ελαιοκο-µία και αναφέρεται στα εξής: «Φρένο» στις εξαγωγές» χύµα ελαιολάδου και στροφή στις εξα-γωγές επώνυµου, συσκευασµένου προϊόντος. Παράλληλα, υιοθέτηση µιας δυναµικής καµπάνιας στις πιο σηµαντικές αγορές του εξωτερι-κού προκειµένου να «κτισθεί» η αναγνωσιµότητα του ελληνικού προϊόντος και να στους ξένους καταναλωτές το γεγονός ότι το ελληνικό ελαιόλαδο δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το ιταλικό και το ισπανικό. Προσθήκη υπεραξίας µέσω παραλλαγών στη συσκευασία και υιοθέτηση νέων «θεµάτων». Π.χ. ελιές «έτοιµες προς κατανάλωση» σε

στυλ σνακ. Το ίδιο, φυσικά µπορεί να γίνει και µε τα φρούτα. Τα παραπάνω, βέβαια, προϋπο-θέτουν και αύξηση της δυναµικό-τητας για µεταποίηση. Γι’ αυτό και η McKinsey προτείνει στο ελληνικό ∆ηµόσιο αλλά και τους επιχειρηµα-τικούς φορείς (και στους συνεται-ριστές;) τη δηµιουργία δύο-τριών µεγάλων µονάδων επεξεργασίας και τυποποίησης ελαιολάδου και βρώσιµων ελιών, συνολικής δυναµικότητας 100-150.000 τόνων τουλάχιστον. Μάλιστα, θεωρεί ως ενδεδειγµένο σηµείο ανέγερσή τους την Πελοπόννησο και την Κρήτη!

Μεταποιητικό κολοσσό για το ελληνικό ελαιόλαδο προτείνει η ΜcKinsey

46-49_meletes.indd 49 11/26/13 6:19 PM


Στη Νεάπολη Λασιθίου, στο Μιραµπέλλο της Κρήτης, δίπλα στην πόλη της Αρχαίας ∆ρήρου,

βρίσκεται η έδρα της οικογενειακής επιχείρησης «Κτήµα Βασιλάκη». Πέρα από τους δικούς της ελαιώνες η επι-χείρηση συνεργάζεται µε άλλους 3.500 ελαιοπαραγωγούς της περιοχής. Η επιχείρηση ξεκίνησε το 1865 όταν ο προπάπος Μανώλης Βασιλάκης (Βασιλοµανώλης) δηµιούργησε µια από τις πρώτες φάµπρικες παραγωγής ελαιολάδου, στο Μιραµπέλλο.Tο 1980 ανέλαβε ο σηµερινός ιδιοκτήτης Μανώλης Βασιλάκης , το 2001 ιδρύθηκε το «Κτήµα Βασιλάκη» και το 2006, καθετοποιείθηκε η µονάδα παραγωγής. Η συγκοµιδή του ελαιοκάρπου, τόσο από την οικογένεια Βασιλάκη αλλά και από τους ελαιοπαραγωγούς που συνεργάζε-ται, ξεκινά κάθε χρόνο γύρω στις 15 Νο-εµβρίου. Ο καρπός της ελιάς µε ιδιαίτερη φροντίδα φθάσει ανέπαφος και άµεσα µετά την συγκοµιδή, στις υπερσύγχρο-νες εγκαταστάσεις του ελαιουργείου του Κτήµατος, µια πρότυπη µονάδα µε δύο γραµµές παραγωγής, µία για συµβατικό και µία για βιολογικό ελαιόλαδο, εξοπλι-σµένες µε τις αρτιότερες τεχνολογικές εφαρµογές που εγγυώνται την άριστη επεξεργασία του ελαιοκάρπου. Το ελαιουργείο παράγει 2,5 έως 3 τόνους ελαιολάδου την ώρα.Το προϊόν τυποποιείται στο υπερσύγχρο-νο τυποποιητήριο της επιχείρησης, µε δυναµικότητα 3.000 φιαλών ανά ώρα περίπου. Κατά τη διαδικασία τυπο-

ποίησης γίνεται εναζώτωση, ώστε το ελαιόλαδο να διατηρεί τα ποιοτικά του χαρακτηριστικό, µέχρι να φτάσει στον τελικό καταναλωτή.Η σύστηµα της ιχνηλασιµότητας, που εφαρµόζει, βοηθά τον τελικό κατανα-λωτή να ακολουθήσει τη διαδροµή του προϊόντος από τον ελαιώνα, τον ελαιό-καρπο, τον παραγωγό, την έκθλιψη, την χηµική ανάλυση κ.ά. Το «Κτήµα Βασιλάκη» έχει λάβει τις πιστοποιήσεις BRC - Global Standard – Food, IFS - International Food Standard, EN ISO 22000:2005, EN ISO 9001:2008, BIOHELLAS-Organic Production, EL 40 125 – PRODUCT OF GREECE. Παρέχει, επίσης, στροιχεία στους συνεργάτες ελαιοπαραγωγούς, ενηµερώνοντάς τους για τις βασικές καλλιεργητικές τεχνικές, για την ισχύου-σα νοµοθεσία που τις διέπουν. ∆ροµολο-γεί µια σειρά από δράσεις για την παρα-γωγή τοπικών, επώνυµων προϊόντων µε «ταυτότητα», µέσω πιστοποιήσεων, συστηµάτων ποιότητας και διαρκούς εκπαίδευσης και προσφέρει προϊόντα γεωγραφικής προέλευσης και υψηλής προστιθέµενης αξίας. Οι συσκευασίες που χρησιµοποιεί είναι ανακυκλώσιµες και φιλικές προς το περιβάλλον. Τα απόβλητα του ελαιοτριβείου αξιοποιούνται µέσω της αερόβιας κοµποστοποίησης, δηµιουργώντας ένα εντυπωσιακό εδαφοβελτιωτικό σκεύασµα, µε κατασταλτική δράση σε φυτοπαθογόνα και πλούσια συνεισφορά στα εδάφη. Το «Κτήµα Βασιλάκη» είναι επισκέψιµο καθ’ όλη τη διάρκεια του

Πιστοποιηµένο ελαιόλαδο από το «Κτήµα Βασιλάκη»Το κρητικό ελαιόλαδο στα καλύτερα του. Ένα άριστο προϊόν για τα ελληνικά δεδοµένα µε ποιότητα και γεύση που διακρίνεται για το άρωµά του και τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά

Το «Κτήµα Βασιλάκη» ξεκίνησε το 1865 στο Μιραµπέλλο της Κρήτης.

Προφίλ


50-51_vasilakis.indd 50 11/26/13 6:27 PM


Aπονοµή: Το βραβείο ποιότητας 2013 απένειµε στον κ. Μανώλη Βασιλάκη, η κυρία Αντωνία Τριχοπούλου, γιατρός, καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών και αντιπρόεδρος του Εθνικού Ιδρύµατος Υγείας (φωτ.αριστερά).

Made in Greece 2013.Πρώτο βραβείο αγροτικής αριστείας.

έτους. Η ξενάγηση ξεκινά στην πρώτη φάµπρικα της οικογένειας και συνεχίζε-ται στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις. Οι επισκέπτες από όλο τον κόσµο έχουν την ευκαιρία να εκπαιδευτούν από τους υπεύθυνους της εταιρείας στα µυστικά του ελαιολάδου. Μεταξύ αυτών, µαθη-τές και σπουδαστές, µαθαίνουν τι ακρι-βώς συµβαίνει από τον ελαιώνα µέχρι την τυποποίηση του τελικού προϊόντος,

κατανοώντας έτσι όλη την παραγωγική διαδικασία. Στο τέλος µπορούν να µυη-θούν στα µυστικά της γευσιγνωσίας και να µάθουν για τα χαρακτηριστικά και τις ποιοτικές κατηγορίες του ελαιόλαδου. Το «Κτήµα Βασιλάκη» έχει διακριθεί σε πολλούς διαγωνισµούς. Στο πλαίσιο των βραβείων ποιότητας 2013 από το περιοδικό «γαστρονόµος» της Εφηµε-ρίδας «Καθηµερινή» έλαβε το «βραβείο

παραγωγής ελαιολάδου 2013». Τα λόγια των συντακτών: … «Το κρητικό ελαιόλαδο στα καλύτερα του… Μια σπά-νια επένδυση για τα ελληνικά δεδοµένα, το ελαιοτριβείο του Κτήµατος Βασιλάκη, και είναι ένα ελαιόλαδο τόσο γευστικό και αρωµατικό, που ακόµη και στους σεφ του «Γαστρονόµου», «που ξέρουν από λάδι», έκανε µεγάλη εντύπωση για την ποιότητα και τη γεύση του».

Σήµερα τα προϊόντα του Κτήµατος Βα-σιλάκη εξάγονται σε 16 χώρες: Αυστρία, Αυστραλία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερµανία, Ελβετία, ΗΠΑ, Ηνωµένα Αραβικά Εµι-ράτα, Λευκορωσία, Μεγάλη Βρετανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Πολωνία, Ρουµα-νία, Σουηδία και Σλοβενία. Τα προϊόντα του Κτήµατος µπορεί ο καταναλωτής να τα βρει σε επιλεγµένα σηµεία σε όλη την Ελλάδα.

50-51_vasilakis.indd 51 11/26/13 6:27 PM

Συνέντευξη


Μόνο όταν γίνονται σωστά και έγκαιρα οι καλλιεργητικές εργασίες εξασφαλίζονται τα κριτήρια ποιότητας του ελαιολάδου

“

“

52-55_sunenteuxi_xegiristo.indd 52 11/26/13 6:14 PM


Ποια είναι τα µυστικά της ελαιο-καλλιέργειας για την παραγωγή ποιοτικού ελαιόλαδου;Καταρχήν θα πρέπει να τονίσουµε ότι η έννοια της ποιότητας διευρύνεται µε το πέρασµα του χρόνου. Έτσι µέχρι πρότινος τα αναγνωρίσιµα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιόλαδου από τον καταναλωτή ήταν κυρίως: η εµφάνιση (χρώµα), τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (οξύτητα, γεύση, άρωµα), η συσκευασία (εµφάνιση, διάρκεια ζωής). Τα τελευταία όµως χρόνια έχουν προ-στεθεί, χαρακτηριστικά µη αναγνω-ρίσιµα από τον καταναλωτή, όπως η υγιεινή και η ασφάλεια του προϊόντος και µάλιστα σε πολλές περιπτώσεις ιεραρχηµένα υψηλότερα από την εµφάνιση και τα λοιπά αναγνωρίσιµα χαρακτηριστικά.Παράλληλα έχει αρχίσει η έννοια της ποιότητας να διευρύνεται µε χαρακτη-ριστικά όπως:η προστασία του περιβάλλοντος, η διασφάλιση της νόµιµης απασχόλη-σης των εργαζοµένων η ασφάλεια του καταναλωτήΣτο νέο αυτό προσδιορισµό της έννοιας της ποιότητας, ο καταναλωτής απαιτεί από τους εµπλεκόµενους στην παραγωγή ελαιόλαδου τη δηµιουργία αυτών των προϋποθέσεων που θα του διασφαλίσουν και θα του αποδείξουν την ποιότητα αυτή. Κάτω από αυτό το πρίσµα δηµιουργηθήκαν τα Συστήµατα Ολοκληρωµένης και Βιολογικής ∆ια-χείρισης στη παραγωγή ελαιόλαδου. Έτσι λέξεις κλειδιά για την Ολοκλη-ρωµένη και την Βιολογική ∆ιαχείριση στην καλλιέργεια της ελιάς είναι:Περιβαλλοντική ευαισθησίαΟικονοµική βιωσιµότηταΣύγχρονες τεχνικέςΑσφαλή προϊόνταΑσφάλεια παραγωγούΑσφάλεια καταναλωτήΠολύ περιεκτικά λοιπόν η απάντηση

στο ερώτηµα σας είναι η εξής: Να γίνονται σωστά και στον σωστό χρόνο όλες οι εργασίες που απαιτούνται για την καλλιέργεια της ελιάς δηλαδή το κλάδεµα και η διαχείριση των κλαδεµάτων, η λίπανση, η άρδευση, η διαχείριση του εδάφους και των ζιζανί-ων, η αντιµετώπιση εχθρών και ασθε-νειών, η συλλογή του ελαιόκαρπου και οι µετασυλλεκτικοί χειρισµοί του καρπού µέχρι να γίνει η έκθλιψη του στο ελαιουργείο. Μόνο όταν γίνονται σωστά και έγκαιρα οι καλλιεργητικές εργασίες θα εξασφαλιστούν τα προ-αναφερθέντα κριτήρια ποιότητας που σήµερα απαιτούνται από τον σύγχρονο καταναλωτή.

Γίνονται λοιπόν σωστά οι καλ-λιεργητικές εργασίες από τους παραγωγούς;Μόνο ένα µικρό ποσοστό των καλ-λιεργητικών εργασιών που απαιτεί η ελιά γίνονται στη σωστή κατεύθυνση. Από σχετική έρευνα έχει διαπιστωθεί ότι οι περισσότεροι παραγωγοί δεν κάνουν τα εξής: ∆εν κλαδεύουν σωστά τα ελαιόδεντρα ώστε να επιτύχουν ισορροπία µεταξύ βλάστησης και παραγωγής που είναι το ζητούµενο για αυξηµένη παραγωγή ελαιόλαδου.Καίνε τα κλαδιά από το κλάδεµα αντί να τα θρυµµατίζουν και να τα χρησιµο-ποιούν ως βελτιωτικό υλικό εδάφους.∆εν χρησιµοποιούν τα σωστά λιπάσµατα, δεν τα εφαρµόζουν στο κατάλληλο χρόνο και στην ενδεδειγ-µένη ποσότητα µε συνέπεια να γίνονται σπατάλες και να µην επιτυγχάνεται ο στόχος από τη λίπανση.∆εν εφαρµόζουν το σωστό σύστη-µα άρδευσης και την ενδεδειγµένη ποσότητα νερού και δεν αρδεύουν τον κατάλληλο χρόνο µε συνέπεια να µην είναι αποτελεσµατική η άρδευση.∆εν φροντίζουν να βελτιώσουν την γονιµότητα του εδάφους του ελαιώνα µε σπορά ψυχανθών (χλωρή λίπανση),

κάνουν κακή διαχείριση των ζιζανίων και η καλλιέργεια που κάνουν στο έδαφος δεν είναι σωστή µε αποτέλε-σµα να έχουµε απώλειες νερού από τα ζιζάνια και απώλειες επιφανειακού εδάφους από διάβρωση.∆εν εφαρµόζουν σωστά τους ψεκα-σµούς για την αντιµετώπιση του δάκου µε συνέπεια να προκαλούν ζηµιά επειδή εξολοθρεύουν τα πολυάριθµα παράσιτα του δάκου αλλά και άλλα ωφέλιµα έντοµα που ευρίσκονται στα ελαιόδεντρα και στη πέριξ βλάστηση όπως είναι οι µέλισσες και επιπλέον µολύνουν το περιβάλλον, τον ελαι-όκαρπο και το ελαιόλαδο µε τοξικά φυτοφάρµακα.Τοποθετούν τον ελαιόκαρπο σε πλα-στικά σακιά για να τον µεταφέρουν στο ελαιουργείο υποβαθµίζοντας έτσι την ποιότητα του. Ο χρόνος που µεσολαβεί από την συλλογή του ελαιόκαρπου µέχρι την άλεση του στο ελαιουργείο συχνά υπερβαίνει τις 3-4 ηµέρες, ενώ θα πρέπει να µην υπερβαίνει κάποιες ώρες για µη αλλοίωση της ποιότητας του παραγόµενου ελαιόλαδου.

Ποια πιστεύετε ότι είναι τα θέµατα που χρειάζεται να προσέχουν οι ελαιουργοί και οι τυποποιητές για τη διασφάλιση της ποιότητας του προϊόντος;Είναι αποδεδειγµένο ότι µπορού-µε να έχουµε ελαιόλαδα υψηλών προδιαγραφών, αρκεί να τηρηθούν προσεκτικά οι διαδικασίες που γίνονται κυρίως στο ελαιοτριβείο. Είναι λοιπόν πολύ µεγάλη η ευθύνη των ελαιουρ-

Εχέγγυο ποιότητας το σωστό timingΠώς επιτυγχάνεται, βήµα προς βήµα, η παραγωγή ποιοτικού ελαιόλαδου, από το χωράφι µέχρι και την εµφιάλωση του προϊόντος, εξηγεί σε συνέντευξη του ο οµότιµος καθηγητής ∆ενδροκοµίας στο ΤΕΙ Κρήτης, πρώην τακτικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, ελαιοπαραγωγός και ο ίδιος δρ Σπύρος Λιονάκης.

Απόσταγµα γνώσηςΟ δρ Σπύρος Λιονάκης παρουσιάζοντας το αποκρυστάλλωµα των επιστηµονικών γνώσεων αλλά και της προσωπικής εµπειρίας του από την καλλιέργεια της ελιάς, επισηµαίνει ότι οι περισσότεροι ελαιοπαραγωγοί, αν και έµπειροι, κάνουν σηµαντικά λάθη. Στην συνέντευξη του δίνει πολύτιµες συµβουλές για την αύξηση της παραγωγής ποιοτικού ελαιόλαδου, παράλληλα µε την προστασία του περιβάλλοντος και τη µείωση του καλλιεργητικού κόστους. Πεποίθηση του είναι ότι οι βιολογικοί ελαιώνες µε σωστές καλλιεργητικές πρακτιικές αποδίδουν υψηλές ποσότητες και ποιότητες, σε µία αυξανόµενη αγορά. Επισηµαίνει δε την ανάγκη να καταργηθούν άµεσα οι ψεκασµοί των ελαιόδεντρων µε τουρµπίνες. Τέλος, σχολιάζει τις πρακτικές των ελαιουργείων υπογραµµίζοντας ότι οι χαµηλές θερµοκρασίες κατά τη διάρκεια της µάλαξης του ελαιόκαρπου, η µη υπέρβαση της δυναµικότητας των decanters και η σωστή αποθήκευση αποτελούν κοµβικά σηµεία για τη διάθεση ποιοτικού προϊόντος.

∆ρ Σπύρος Λιονάκης Οµότιµος καθηγητής ∆ενδροκοµίας στο ΤΕΙ Κρήτης.

Συνέντευξη στην Πέλλα Λασιθιωτάκη


Συνέντευξη


γών στην διασφάλιση της ποιότητας του ελαιόλαδου. Η ποιότητα του προϊόντος θα υποβαθµιστεί εάν η κατεργασία του ελαιόκαρπου στο ελαιουργείο δεν γίνει µε τον ενδεδειγµένο τρόπο. Έτσι δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα επιτρε-πόµενα όρια η θερµοκρασία κατά την µάλαξη της ελαιοζύµης και η διάρκεια µάλαξης. Θα πρέπει να πειστούν οι ελαιουργοί ότι η ποιότητα την οποία όλοι θέλουµε και αναζητάµε επιτυγ-χάνεται µε χαµηλές θερµοκρασίες µάλαξης (λιγότερα από 300 C) και χρό-νους µέχρι 30 - 35 λεπτά. Μόνο έτσι θα έχουµε ελαχιστοποίηση απώλειας των αρωµατικών συστατικών του ελαιόλαδου και των υδροδιαλυτών πολυφαινολών, ελαχιστοποίηση των υπεροξειδίων και µικρότερες τιµές στο Κ232 και Κ270. Επιπλέον δεν θα πρέπει να γίνεται υπέρβαση της δυναµικότητας του decanter και του διαχωριστήρα που θα πρέπει επίσης να λειτουργούν σε χαµηλές θερµοκρασίες όπως κατά την µάλαξη της ελαιοζύµης. Οι ελαιοτρι-βείς οι τυποποιητές αλλά και οι ίδιοι οι παραγωγοί θα πρέπει να φροντίζουν να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής στους χώρους παραγωγής και αποθή-κευσης του ελαιόλαδου. Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης το ελαιόλαδο χάνει προοδευτικά τα ιδιαίτερα επιθυµητά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του δηλαδή το φρου-τώδες, τη πικράδα και το πικάντικο. Θα πρέπει λοιπόν οι τυποποιητές να εξασφαλίσουν τις καλύτερες συν-θήκες συντήρησης του ελαιολάδου (ανοξείδωτες δεξαµενές, προστασία από το φως και τον αέρα, σταθερή θερµοκρασία) πριν την τυποποίηση του ώστε να µην αλλοιωθούν τα επιθυµη-τά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του.

Τελικά, συµφέρει η παραγωγή βιο-λογικού ελαιόλαδου;Πολλοί παραγωγοί ισχυρίζονται ότι

οι βιολογικοί ελαιώνες παράγουν µι-κρότερες ποσότητες λαδιού από τους συµβατικούς. Αυτό όµως δεν ανταπο-κρίνεται στην πραγµατικότητα εφόσον βέβαια ο βιολογικός ελαιώνας δεχθεί τη σωστή διαχείριση. Συνήθως οι βιολογικοί καλλιεργητές δεν αφήνουν στην τύχη το τι πρέπει να γίνει στον ελαιώνα τους αλλά εφαρµόζουν πιστά τις σύγχρονες τεχνολογίες της επιστή-µης για να κάνουν τη σωστή λίπανση, την σωστή άρδευση, την ενδεδειγµένη αντιµετώπιση εχθρών και ασθενειών και τους σωστούς µετασυλλεκτικούς χειρισµούς του ελαιόκαρπου µε αποτέλεσµα να έχουν υψηλές αποδό-σεις και καλή ποιότητα ελαιόλαδου. Πιστεύω ότι η ζήτηση των πιστοποιη-µένων ελαιόλαδων (Ολοκληρωµένης διαχείρισης, Βιολογικής διαχείρισης, ΠΟΠ) θα αυξηθεί τα επόµενα χρόνια επειδή αυξάνεται ολοένα ο αριθµός των καταναλωτών µε φιλοπεριβαλ-λοντική ευαισθησία που προτιµούν το επώνυµο, το πιστοποιηµένο και το ποιοτικό ελαιόλαδο.

Ενθαρρύνεται σήµερα στη χώρα µας η παραγωγή γενικά ελαιόλα-δου και ειδικότερα βιολογικού;Η παραγωγή ελαιόλαδου στη χώρα µας ευρίσκεται σε µια δύσκολη καµπή τα τελευταία χρόνια. Αιτίες είναι, η έλλειψη σωστής οργάνωσης των πα-ραγωγών και η πληµµελής εκπαίδευ-ση των µε αποτέλεσµα να µην είναι πολλές φορές αποτελεσµατικοί στην ποιοτική παραγωγή ελαιόλαδου. Η αύξηση του κόστους παραγωγής που οφείλεται στις αυξηµένες τιµές εφοδίων και ηµεροµισθίων θα µπο-ρούσε να µην αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα αποθάρρυνσης της ελαιο-καλλιέργειας εάν αυξηθεί η απόδοση των ελαιόδεντρων και βελτιωθεί η ποιότητα του παραγόµενου ελαιόλα-δου µε την εφαρµογή των κανόνων της σωστής τεχνικής καλλιέργειας. Τι θα προτείνατε εσείς ως

επιστήµονας και ως παραγωγός βιολογικού ελαιόλαδου;Το θεσµικό πλαίσιο και οι πιστοποιητι-κοί οργανισµοί υπάρχουν στην χώρα µας για την παραγωγή επώνυµου πιστοποιηµένου ελαιόλαδου και ειδικά βιολογικού. ∆εν φτάνει όµως αυτό. Χρειάζεται προσπάθεια περισσότερης ευαισθητοποίησης όλων των καλλι-εργητών ελιάς ώστε να σέβονται όχι µόνο το περιβάλλον από το οποίο τρέ-φονται αλλά και τους συναδέλφους τους που παράγουν τόσο συµβατικό όσο και βιολογικό ελαιόλαδο. Για να γίνει αυτό απαιτείται να γίνονται συχνά ηµερίδες ενηµέρωσης και εκπαίδευσης των ελαιοκαλλιεργητών. Έµφαση θα πρέπει να δοθεί κατά την εκπαίδευση στη σωστή εκτέλεση των τεχνικών καλλιέργειας και ειδικά στην αντιµετώπιση του δάκου και για τις επιπτώσεις που αυτή µπορεί να έχει στη ρύπανση του περιβάλλοντος, στη µόλυνση του ελαιόλαδου και στην υποβάθµιση της ποιότητα του. Μόνο έτσι θα υπάρξουν θετικά απο-τελέσµατα γιατί θα γίνει «ευαισθητο-ποίηση» των παραγωγών αφού θα αντιληφθούν ποιο είναι το πραγµατικό συµφέρον τους. Παράλληλα µε την εκπαίδευση θα πρέπει να γίνονται έλεγχοι από τους αρµόδιους φορείς για τη σωστή εφαρµογή των τεχνικών καλλιέργειας

και ειδικά των ψεκασµών αντιµετώπι-σης του δάκου. Θα πρέπει να ξέρουν οι παραγωγοί ότι οι δολωµατικοί ψεκασµοί από εδάφους έχουν τα κα-λύτερα αποτελέσµατα στο έλεγχο του δάκου εφόσον γίνονται έγκαιρα. Κατά τους δολωµατικούς ψεκασµούς το ψεκαστικό υγρό που εφαρµόζεται στο ελαιόδενδρο είναι µικρής ποσότητας όπως έχει αποδειχθεί ότι είναι σωστό από πολυετή πειράµατα έρευνας. Είναι αποδεδειγµένο ότι οι ψεκασµοί πλήρους κάλυψης των δέντρων µε µεγάλη ποσότητα ψεκαστικού υγρού που εφαρµόζεται συνήθως µε τουρµπίνα που φέρεται σε τρακτέρ δη-µιουργούν µεγάλα προβλήµατα τόσο στο περιβάλλον όσο και στην ποιότητα του ελαιόλαδου. Είναι πολύ σύνηθες το φαινόµενο όπου βιολογικοί ελαιώνες έχουν επιµολυνθεί από χηµικά φυτοφάρµακα εξαιτίας της ανεξέλεγκτης διασποράς του ψεκαστικού υλικού που γίνεται µε την τουρµπίνα. Αν δεν ληφθούν µέτρα απαγόρευσης των ψεκασµών κατά του δάκου µε τουρµπίνα, είναι πολύ πιθανόν να µην υπάρχουν µη µολυσµένα µε φυτοφάρ-µακα συµβατικά και βιολογικά ελαιό-λαδα κατάλληλα για τυποποίηση τα αµέσως επόµενα χρόνια στις περιοχές που γίνονται τέτοιοι ψεκασµοί.

Η ζήτηση για επώνυµο πιστοποιηµένο ελαιόλαδο θα ενταθεί τα επόµενα χρόνια λόγω αυξηµένης φιλοπεριβαλλοντικής ευαισθησίαςΣυνήθως οι βιολογικοί καλλιεργητές δεν αφήνουν στην τύχη το τι πρέπει να γίνει στον ελαιώνα τους αλλά εφαρµόζουν πιστά τις σύγχρονες τεχνολογίες της επιστήµης για σωστή λίπανση, άρδευση, αντιµετώπιση εχθρών και ασθενειών

“

“


Επιτραπέζια ελιά

Παραγωγή στο 1/3και διπλάσια τιµήΖηµιωµένους αφήνει τους παραγωγούς η φετινή χρονιά στην επιτραπέζια ελιά, παρά τον διπλασιασµό σε κάποιες περιπτώσεις των τιµών, σαν αποτέλεσµα της µειωµένης παραγωγής.

Σ ε επιχείρηση «σκούπα», µε µέση τιµή αγοράς το 1,60 ευρώ το κιλό, έχουν επιδοθεί φέτος οι µεταποιητές της ελιάς Καλαµών σε όλες τις

περιοχές όπου καλλιεργείται το συγκεκριµένο προϊόν. Η µείωση της συνολικής παραγωγής φτάνει το 30% σε σχέση µε το 2012 και, µαζί µε την εξάντληση των αποθεµάτων από τα τέλη Σεπτεµβρίου µε αρχές Οκτωβρίου, οι τιµές παραγωγού αυξήθηκαν κατά περίπου 40% σε έναν χρόνο. Ήδη, εξάλλου, οι αγορές της βόρειας Ευρώπης και Αµερικής προετοιµάζουν τους καταναλωτές τους για ακριβότερη λιανική τιµή κατά 50% στις ελληνικές ελιές Καλαµών και αντίστοιχα διπλάσιες τιµές στις πράσινες ελιές Χαλκιδικής.Οι µεταποιητές, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους εξάγουν κιόλας το προϊόν, δεν είναι διατεθειµένοι να χάσουν τα µερίδιά τους στις ξένες αγορές και γι’ αυτό το λόγο προσφέρουν υψηλότερες τιµές, ακόµα και για µεγέθη, που άλλες χρονιές θα οδηγούνταν για πάστα ή για έκθλιψη. Οι αιτίες της µειωµένης παραγωγής

για όλη την ελληνική σοδειά επιτραπέζιων ελιών είναι σύµφωνα µε τους παραγωγούς οι εξής: Η µεγάλη παραγωγή - σε ύψη ρεκόρ - της περσινής χρονιάς, που εξασθένησε τα δέντρα. Οι βροχοπτώσεις την περίοδο της ανθοφορίας, που είχαν ως αποτέλεσµα τη µη ικανοποιητική καρπόδεση.Το θετικό στοιχείο, που αφορά όµως µόνο την ελιά Καλαµών, είναι οι τελευταίες βροχές του Νοεµβρίου, που έδωσαν τέλος στη συνεχιζόµενη ξηρασία. Μάλιστα, στη Λακωνία και τη Μεσσηνία, ειδικά στις νότιες και άνυδρες περιοχές, οι καρποί είχαν αρχίσει να «ζαρώνουν» πριν ξεκινήσουν οι συνεχείς βροχοπτώσεις, που ήρθαν από τη δυτική Μεσόγειο. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραµµές, η συγκοµιδή είχε διακοπεί προσωρινά, µε ελάχιστα τοπικά προβλήµατα, όπως η µικρής έκτασης χαλαζόπτωση στη Σελλασία Λακωνίας.

Πράσινη ελιά ΧαλκιδικήςΑκόµα πιο έντονη ήταν φέτος η ζήτηση για την πράσινη ελιά Χαλκιδικής. Ο λόγος είναι ότι η

Ήδη οι αγορές της βόρειας Ευρώπης και της Αµερικής προετοιµάζουν τους κατανα-λωτές τους για ακριβότερη λιανική τιµή κατά 50% στις ελληνικές ελιές Καλαµών και αντίστοιχα διπλάσιες τιµές στις πράσινες ελιές Χαλκιδικής.Σε σχέση µε τις ισπανικές και τουρκικές ποικιλίες, οι ελληνικές εκτιµώνται για την ποιότητά τους

“

“


Του Πέτρου Αλεξανδρή

56-59_epitrapezia_popkalamwn.indd 56 11/26/13 6:17 PM

Η συγκοµιδή της πράσινης ελιάς τον Σεπτέµβριο εξελίχθηκε κανονικά, ενώ η ελιά Καλαµών συγκοµίζεται µετ’ εµποδίων εξαιτίας των βροχοπτώσεων.

µείωση της παραγωγής ήταν πολύ µεγαλύτερη, ενώ η επιτυχία του προϊόντος στις διεθνείς αγορές είναι αντίστοιχη της ελιάς Καλαµών, ειδικά οι επεξεργασµένες της µορφές (εκπυρηνωµένη, γεµιστή).Σύµφωνα µε τα στοιχεία, η περυσινή παραγωγή στις πράσινες ελιές Χαλκιδικής ξεπέρασε τους 135.000 τόνους, ενώ φέτος παρήχθησαν λιγότεροι από 30.000 τόνους. Όσον αφορά την τιµή, σύµφωνα µε την Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών-Τυποποιητών Επιτραπέζιας Ελιάς (ΠΕΜΕΤΕ), πέρυσι διαµορφώθηκε κατά µέσο όρο στα 75 λεπτά το κιλό, ενώ φέτος έχει φτάσει το 1,50 ευρώ το κιλό. Σηµειώνεται πως η ΕΑΣ Χαλκιδικής ανακοίνωσε τιµές στα 1,40 ευρώ το κιλό τον µεγάλο τεµαχισµό µε τα 110 τεµάχια το κιλό, ωστόσο τοπικοί µεταποιητές αγόρασαν µε 1,40-1,50 ευρώ το κιλό όλη την παραγωγή από το χωράφι. Τα τελευταία δύο χρόνια τα θεµελιώδη στοιχεία της ελληνικής παραγωγής παρουσιάζουν εντυπωσιακές διακυµάνσεις, αφού η φετινή χρονιά χαρακτηρίστηκε από την πολύ µικρή παραγωγή και τις υψηλές τιµές, ενώ πέρυσι η παραγωγή ήταν

άφθονη και οι τιµές ήταν χαµηλές. Σύµφωνα µε την ΠΕΜΕΤΕ, µε τη λήξη της συγκοµιδής της τρέχουσας ελαιοκοµικής περιόδου 2013-2014 των επιτραπέζιων ελιών ποικιλίας Χαλκιδικής, διαπιστώνεται σηµαντικότατη µείωση της εγχώριας παραγωγής (περίπου 80%), µε παράλληλη κατακόρυφη αύξηση της τιµής πώλησης πρώτης ύλης (περίπου 90%) από τον παραγωγό.

ΚονσερβολιάΕκτός από την πτώση της παραγωγής στην ελιά Καλαµών, που δεν είναι ανεξέλεγκτη, η µείωση στην Κονσερβολιά ήταν πολύ µεγάλη, µε αποτέλεσµα την κατακόρυφη άνοδο των τιµών παραγωγού.Συγκεκριµένα, οι µεταποιητές εκτιµούν ότι: Η παραγωγή πράσινης Κονσερβολιάς µειώθηκε στους 5.000 τόνους (από 15.000 τόνους πέρσι). Η παραγωγή µαύρης Κονσερβολιάς µειώθηκε στους 2.500-5.000 τόνους (από 10.000-15.000 τόνους πέρσι). Η µέση παραγωγή Κονσερβολιάς (πράσινης και µαύρης) είναι 40.000 τόνοι.

Τα στοιχεία προέρχονται από την Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών (ΠΕΜΕΤΕ)

Παρ

αγω

γήΠ

αραγ

ωγή

130.000τόνοι

45.000τόνοι

35.000τόνοι

25.000τόνοι

Μέση ετήσια παραγωγή 80.000

Πράσινη ελιά Xαλκιδικής

Ελιά Καλαμών

2012

2012

2013

2013

Τιµή

Τεµαχισµός 110

2012 0,75 ευρώ/κιλό


Τιµή

Τεµαχισµός 181/200



2012

15.000τόνοι

5.000τόνοι

2013

10.000-15.000τόνοι

2.500-5.000τόνοι

2012 2013

ΚονσερβολιάΜέση ετήσια παραγωγή 40.000 - 50.000 τόνοι

Μαύρη

Πράσινη



Επιτραπέζια ελιά

Η ονοµασία «Kalamata Olives», χρησιµοποιείται από τους Έλληνες εξαγωγείς από τις αρχές του 19ου αιώνα και αποδεδειγµένα (µε τραπεζικά έγγραφα) από το 1957.

Καλαµάτας ή Καλαµών;Τα οφέλη από την αναγνώριση της προστατευόµενης ονοµασίας προέλευσης αδυνατεί να αποκοµίσει εδώ και 20 χρόνια η πιο διάσηµη ποικιλία ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς. Κι αυτό γιατί οι ξένοι φαίνεται να κατανοούν καλύτερα το όνοµα «Kalamata Olives», όταν ψάχνουν για ελιές Καλαµών.

Σύγχυση επικρατεί στις διεθνείς αγορές, αλλά και στην Ελλάδα, µεταξύ της ονοµασίας ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» και της εµπορικής ονοµασίας «Kala-mata Olives». Πρόκειται και στις δύο περιπτώσεις για την ποικιλία ελιά Καλαµών, αλλά η µεν πρώτη έχει τη σφραγίδα της Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέλευσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και µπορεί να παράγεται µόνο στα στενά όρια του νοµού Μεσσηνίας, ενώ η δεύτερη έχει κατακτήσει τη φήµη της εδώ και δεκαετίες και µπορεί να παράγεται ελεύθερα σε όλη την Ελλάδα.Πάντως, σύµφωνα µε τους µεταποιητές είναι περισσότερα τα προβλήµατα που δηµιουργεί πλέον στην Ελιά Καλαµών το σήµα ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας», από όσα έχει επιλύσει, βοηθώντας τη να προστατεύσει το όνοµα που έχει χτιστεί διεθνώς εδώ και δεκαετίες.Από την άλλη πλευρά, οι παραγωγοί της Μεσσηνίας δεν θέλουν να στερηθούν το προνόµιο που έχουν από την αναγνώριση της ονοµασίας προέλευσης, έστω κι

αν αυτή εφαρµόζεται σε πολύ µικρές ποσότητες.Το πρόβληµα είναι ότι ο κανονισµός επιβάλλει η ονοµασία του ΠΟΠ να είναι ίδια τόσο στα ελληνικά όσο και στα λατινικά, δηλαδή στις συσκευασίες πρέπει να αναγράφεται ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» και PDO «Elia Kalamatas», όχι «Kalamata Olives», όπως γράφουν οι περισσότεροι εξαγωγείς και όπως είναι γνωστό το προϊόν στο εξωτερικό. Οπότε, είτε δεν το πιστοποιούν ως ΠΟΠ είτε χρησιµοποιούν το σήµα, παραβαίνοντας τον κανονισµό. Το µπέρδεµα αυτό έχει δηµιουργήσει πρόβληµα στην ιταλική αγορά, µε µαζικά πρόστιµα σε ιταλικές εισαγωγικές εταιρείες από τις αρχές της γειτονικής χώρας και στη συνέχεια αποσύρθηκαν τα ελληνικά προϊόντα από τα ράφια, µε τους Τούρκους ανταγωνιστές να καραδοκούν για να καλύψουν το κενό.Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η Ένωση των Μεταποιητών (ΠΕΜΕΤΕ) ζήτησε την ακύρωση του σήµατος ΠΟΠ, µε ολοκληρωµένο φάκελο που

κατέθεσε τον Μάρτιο του 2013. «∆εν είµαστε εναντίον του ΠΟΠ, απλά δεν είναι λειτουργικό. Εξετάζουµε εάν θα µπορούσε να λειτουργήσει καλύτερα ένα σήµα ΠΓΕ (Προστατευόµενη Γεωγραφική Ένδειξη) για όλη την Ελλάδα» λέει στo «El» ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΤΕ, Νέλος Γεωργούδης. Πάντως, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει στα χέρια του δύο φακέλους επέκτασης του ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» και έναν φάκελο ακύρωσης.

ΙστορικόΌσον αφορά την ιστορία της ονοµασίας «Kalamata Olives», χρησιµοποιείται από τους Έλληνες εξαγωγείς από τις αρχές του 19ου αιώνα και αποδεδειγµένα (µε τραπεζικά έγγραφα) από το 1957. Το 1979 υπογράφεται το Προεδρικό ∆ιάταγµα 221, µε συναρµόδιους υπουργούς τους Γιάννη Μπούτο και Γεώργιο Παναγιωτόπουλο, «περί τυποποιήσεως, συσκευασίας και ποιοτικού ελέγχου των προς



el 59ΕΛΙΑ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆Ο

Προεδρικό ∆ιάταγµα 221/1979, εφαρµοστικός κανονισµός ΠΟΠ/ΠΓΕ 1898/2006, που ισχύει σήµερα, σε αναµονή του επόµενου εφαρµοστικού, που βασίζεται στον ΕΚ 1151/2012

∆ειλά ξεκίνησε το ΠΟΠ «Πράσινες Ελιές Χαλκιδικής»

Με δυσκολίες, όπως το µη αναγνωρίσιµο λογότυπο, αλλά και την προφορά της ονοµασίας στα λατινικά, ξεκίνησε η πρώτη χρονιά εµπορίας του προϊόντος Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέλευσης «Πράσινες Ελιές Χαλκιδικής» («Prasines Elies Halkidikis»).Επίσης, στην αγορά συνεχίζουν και επιτρέπεται να διατίθενται επιτραπέζιες ελιές µε την ένδειξη «ποικιλίας Χαλκιδικής», όπως είναι για πολλά χρόνια γνωστές, αρκεί να προέρχονται από δέντρα της οµώνυµης ποικιλίας.Ωστόσο λαµβάνεται κάποια µέριµνα ώστε να µην συγχέεται το προϊόν ΠΟΠ µε τις ελιές «ποικιλίας Χαλκιδικής». Όπως επισηµαίνεται στην απόφαση έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «οι εν λόγω προϋποθέσεις θα πληρούνται εάν η ένδειξη “ποικιλία Χαλκιδικής” εµφανίζεται στην ετικέτα µε χαρακτήρες µικρότερου µεγέθους σε σχέση µε αυτούς της ονοµασίας του προϊόντος και υπό τον όρο ότι συνοδεύεται από την ένδειξη του τόπου προέλευσης, όταν αυτός δεν είναι η Χαλκιδική».Επιπλέον, ο κανονισµός αλλάζει κάποιες από τις προδιαγραφές παρασκευής της ελιάς. Το γαλακτικό και το κιτρικό οξύ προστίθενται στον κατάλογο των συντηρητικών που επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται, ενώ η περιεκτικότητα του διαλύµατος άλµης σε χλωριούχο νάτριο στο στάδιο της ζύµωσης περιορίζεται στο 8,5%.Υπενθυµίζουµε ότι ο φάκελος κατατέθηκε το 2006 από την κοινοπραξία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισµών Πολυγύρου και Χαλκιδικής µε την επωνυµία «Βιοκαλλιεργητική Χαλκιδικής»Οι «Πράσινες Ελιές Χαλκιδικής» προέρχονται αποκλειστικά από τις ποικιλίες «Χονδρολιά Χαλκιδικής» και «Χαλκιδικής» του είδους Olea Europea. Χαρακτηρίζονται από µεγάλο µέγεθος καρπού µε µεγάλη αναλογία σάρκας προς πυρήνα, λαµπερό πράσινο-πρασινοκίτρινο χρώµα, λεπτό φρουτώδες άρωµα και γεύση ελαφρώς πικρή, πικάντικη και χωρίς µεγάλη λιπαρότητα.

εξαγωγήν προοριζοµένων επιτραπεζίων ελαιών».Στο άρθρο 7 παρ. 1 αναφέρεται ρητά ότι «προκειµένου περί ολοκλήρων ελαιών ποικιλίας Καλαµών προτάσσεται της κατηγορίας µεγέθους ή του αριθµού καρπών ανά χιλιόγραµµον η λέξις «CALAMATA».»Το 1993 γίνεται η αναγνώριση του ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» ή «Elia Kala-matas» και το 2012 ψηφίζεται ο καινούριος κανονισµός για τα προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ. Σύµφωνα µε τον εφαρµοστικό κανονισµό 1898/2006 (άρθρο 3 παρ. 2), που ισχύει σήµερα, «η ονοµασία καταχωρίζεται στην πρωτότυπη γραφή της. Όταν η πρωτότυπη γραφή δεν είναι σε λατινικούς χαρτακτήρες, µαζί µε την ονοµασία στην πρωτότυπη γραφή καταχωρίζεται - η ονοµασία - και µε λατινικούς χαρακτήρες.»

Τι συνέβη στην ΙταλίαΠάνω σε αυτή τη διάταξη «πατάνε» οι ιταλικές ελεγκτικές αρχές, οι οποίες θεωρούν ότι δεν θα πρέπει να αναγράφει το ελληνικό προϊόν την ονοµασία «Kalamata Olives» και το αποσύρουν από τα ράφια ανεξάρτητα από το αν είναι ΠΟΠ ή όχι. Όµως, το υπουργείο Εξωτερικών µε διάβηµά του έχει εξηγήσει ότι η ονοµασία ΠΟΠ είναι «Elia Kalamatas».Οι µεταποιητές φοβούνται ότι µπορεί να επεκταθεί αυτό το πρόβληµα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ότι όλα αυτά θα έχουν αντίκτυπο στον Έλληνα παραγωγό της ελιάς Καλαµών.


Ενηµέρωση

Εκδηλώσεις

Νέες εγκαταστάσεις και πολυχώρος για την APIVITA

Με 12 µελισσοτρόφους και περίπου 15 αγρότες συνεργάζεται η εταιρεία φυσικών καλλυντικών APIVITA, η οποία στοχεύει να αναπτύξει κοινές δραστηριότητες και µε άλλους παραγωγούς, µε στόχο το όφελος και των δύο πλευρών, σύµφωνα µε τον Νίκο Κουτσιανά, διευθύνοντα σύµβουλο και ιδρυτή της εταιρείας.Ειδικότερα, όπως δήλωσε στην Agrenda ο Ν. Κου-τσιανάς, «υπογράφουµε συγκεκριµένα συµβόλαια µε παραγωγούς µελισσοκοµικών προϊόντων, χαµο-µηλιού, δεντρολίβανου, µελισσόχορτου, ρίγανης κ. ά. και µε ανθρώπους που συλλέγουν φασκόµηλο, βάλσαµο και άλλα αυτοφυή αρωµατικά φυτά». Η APIVITA στις 23 Οκτωβρίου παρουσίασε σε εκπροσώπους του Τύπου τις νέες βιοκλιµατικές εγκαταστάσεις της στο Μαρκόπουλο Αττικής, όπου από τον Ιανουάριο συγκεντρώνονται η παραγωγή, η διοίκηση, τα γραφεία των 140 εργαζοµένων και η έρευνα της εταιρείας.

Έρευνα ως εργαλείο µάρκετινγκ για ελιά και ελαιόλαδοΤις προτάσεις τους για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ελαιολάδου και της βρώσιµης ελιάς ανέπτυ-ξαν οι ειδικοί του ελαιοκοµικού κλάδου στη συνάντηση που συνδιοργάνωσαν ο ΣΕΒΙΤΕΛ, η λέσχη φίλων ελαιολάδου Φίλαιος και η Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας τον Οκτώβριο.Η ΓΓΕΤ οργάνωσε τον Αύγουστο ένα δίκτυο διαβούλευσης στον τοµέα της πρωτογενούς παραγωγής, των τροφίµων και της αγρο-βιο-τεχνολογίας, στην πρώτη συνάντηση του οποίου συγκροτήθηκαν 13 θεµατικές οµάδες, συµπεριλαµ-βανοµένης της οµάδας «Ελιά – Λάδι», οι οποίες παρουσία-σαν τις προτάσεις τους σε ηµερίδα στις 16 Οκτωβρίου, ώστε στο τέλος του χρόνου η ΓΓΕΤ να αποφασίσει ποιες από αυτές θα χρηµατοδοτηθούν στο πλαίσιο της περιόδου 2014 – 2020. Kοινός τόπος των παρευρισκοµένων (επιστηµόνων, ερευνητών κ. ά.) στη συνάντηση της οµάδας ήταν η ανάδει-ξη των συγκριτικών πλεονεκτηµάτων του προιόντος µε τη συµβολή της έρευνας. Όπως σηµείωσε ο κ. Σκαλτσούνης από το Φαρµακευτικό Τµήµα του Πανεπιστηµίου Αθηνών, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε µελέτες, επιδηµιολο-γικές, φαρµακευτικές κ. ά. µέσω ενός οργανωµένου ερευ-νητικού κέντρου.ελαιόλαδο, έτσι ώστε αυτή να αποτελέσει ένα πολύ ισχυρό εργαλείο µάρκετινγκ. Από την πλευρά του ο διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ Γιώργος Οικονόµου, επεσήµανε την ανάγκη δηµιουργίας ιντερνετικής πλατφόρµας µε βιβλι-ογραφία και ότι άλλο αφορά τα δύο αυτά προϊόντα.

∆ηµιουργία ιντερνετικής πλατφόρµας για το ελαιόλα-δο και την ελιά προτείνει ο διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ.

2310

0210


60-63_ekdilwseis.indd 60 11/26/13 6:52 PM

Εκτός από χύδην και φθηνά, το ελληνικό ελαι-όλαδο εξάγεται και µε λάθος εικόνα, επεση-µάνθηκε στο συνέδριο: Εξαγωγές ελαιολάδου.

Τις 8 καλύτερες επιχειρηµατικές προτάσεις του δι-αγωνισµού «Re-Inspire Greece» ανέδειξε η GAEA, σε εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε το Σάββατο 23 Νοεµβρίου, στο πλαίσιο της διηµερίδας για την Παγκόσµια Εβδοµάδα Επιχειρηµατικότητας 2013, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.Συγκεκριµένα, οι 8 νικητές του διαγωνισµού:1ος και 2ος Family Farm – Radiki (Ισοβαθµία),

3ος Chipples, 4ος και 5ος Creative Bees – Golden Black (Ισοβαθµία), 6ος Daphnis and Chloe,7ος Demetra Pies και 8ος Of Dreams and Knowledge.Οι νικητές θα έχουν την ευκαιρία να υλοποιήσουν και να αναπτύξουν περαιτέρω τα επιχειρηµατικά τους σχέδια, µέσω πολλαπλών οικονοµικών και άλλων διευκολύνσεων από τη GAEA και τους υποστηρικτές του «Re-Inspire Greece». Ειδικό-

τερα, θα λαµβάνουν σταδιακά την απευθείας χρηµατοδότηση της GAEA για την ανάπτυξη της ιδέας τους, ενώ θα έχουν απευθείας πρόσβαση σε δανεισµό µε ευνοϊκούς όρους από την Τράπε-ζα Πειραιώς. Επιπλέον, η Αµερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης θα παράσχει συµβουλευ-τικές υπηρεσίες τεχνικής και επιστηµονικής υποστήριξης.

Θέλουν έρευνα οι εξαγωγές∆ιπλή προσπάθεια πρέπει να καταβάλλουν οι Έλληνες παραγωγοί και επιχειρηµατίες για να επικρατήσουν στις εξαγωγές ελαιολάδου, έναν τοµέα στον οποίο οι ανταγωνιστές τους δραστηριοποιούνται εδώ και 20 χρόνια, και να αφήσουν πίσω τους την εποχή της εξαγωγής ελαιολάδου χύδην, που είχε ως αποτέλεσµα να χάνει το προϊόν την υπεραξία που θα µπορούσε να έχει δεδοµένης της ποιότητάς του. Αυτό ήταν το συµπέρασµα του συνεδρίου που διοργανώθηκε το Σεπτέµβριο (Σάββατο 14/9 )στο ξενοδοχείο Athens Plaza στο Σύνταγµα στα πλαίσια της Έκθεσης Ελαιοτεχνία 2014 και των 2 διαγωνισµών που «τρέχουν» παράλληλα µε την έκθεση: Ποιότητας Εξαιρε-τικού Παρθένου Ελαιολάδου και καλύτερης Συσκευασίας Τυποποιηµένου Ελαιολάδου. Σύµφωνα µε τον ∆ηµοσθένη Μπρούσαλη, διευθυντή της Dasc Branding, εκτός από χύδην και φτηνά, το ελληνικό ελαιόλαδο πολλές φορές εξάγεται και µε λάθος εικόνα. Μάλιστα, σύµφωνα µε στοιχεία των ΗΠΑ. η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από έλλειψη µάρκετινγκ, διαφοροποίησης του προϊόντος και ενηµέρωσης των καταναλωτών σχετικά µε την ποιότητα του ελαιολάδου. Όπως τόνισαν οι οµιλητές, για να καταφέρουν οι ενδιαφερόµενοι να εξάγουν τα προϊόντα τους, είναι απαραίτητη η συµµετοχή σε εκθέσεις και δηµιουργία ιστοσελίδας και η σωστή επιλογή συσκευασίας και µπουκαλιού.

2311

149

Βραβεία GAEA για τις καλύτερες επιχειρηµατικές προτάσεις



Ενηµέρωση

Στο Ελληνικό ανοίγει τον Ιανουάριο τις πύλες της η ΕΞΠΟΤΡΟΦ Μια νέα σε σύλληψη και διαστάσεις έκθεση, έρχεται να αλλάξει τα δεδοµένα στην πιο ζωντανή και δυναµική κατηγορία της ελληνικής οικονοµίας, τον κλάδο τροφίµων και ποτών, συµπερι-λαµβανοµένων και της ελιάς και του ελαιολάδου. Η πρώτη ΕΞΠΟΤΡΟΦ, θα φιλοξενηθεί από τις 24 έως τις 27 Ιανουαρίου, στο Ολυµπιακό Κέντρο Ξιφασκίας στο Ελληνικό. Χορηγοί επικοινωνί-ας είναι η Agrenda και το Agronews.Αποτελεί την πρώτη και τη µεγαλύτερη έκθεση που γίνεται στην Αθήνα, µε θέµα Τρόφιµα-Πο-τά-Παραδοσιακές Γεύσεις, και στοχεύει να γίνει το απόλυτο σηµείο συνάντησης και συνεργασί-ας των ελλήνων επαγγελµατιών µεταξύ τους. Παράλληλα, χάρη στην προβολή της σε Ελλάδα και εξωτερικό, η EΞΠΟΤΡΟΦ αναµένεται να προσελκύσει χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ελλάδα αλλά και παγκόσµιο ενδιαφέρον. Η έκθεση αυτή δίνει τη δυνατότητα να κλείσουν σηµαντικές συµφωνίες και εµπορικές συνεργα-σίες που θα δώσουν ώθηση στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων.

2401 0412

Η µεσογειακή διατροφή στο Κογκρέσο Τα οφέλη της ελληνικής διατροφής για την υγεία, µε βασικά προϊόντα, το ελαιόλαδο, τη φέτα, τα φρούτα και τα λαχανικά, θα παρουσιαστούν σε ειδική εκδή-λωση στο Κογκρέσο, αναδεικνύοντας τη θεωρία του Ιπποκράτη: «Αφήστε τα τρόφιµα να είναι φάρµακο και το φάρµακο να είναι η τροφή».Η συγγραφέας του βιβλίου «Η δίαιτα ωµέγα» ∆ρ 'Αρ-τεµις Σιµόπουλου και η Ελληνοαµερικανίδα σεφ Κατ Κόρα µαζί µε µια επιλεγµένη οµάδα γαστρονοµίας θα παρουσιάσουν µυστικά για εξαιρετικές γεύσεις και για καλή υγεία, της µεσογειακής και ειδικότερα της ελληνικής διατροφής.Την εκδήλωση διοργανώνει η Πρεσβεία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, µε τη συνεργασία των βουλευτών Τζόζεφ Κρόουλι, Γκας Μπιλιράκη και Κάρολιν Μαλό-νι, στις 4 ∆εκεµβρίου, στον χώρο του Καπιτωλίου.

Περί ελαίων γνώσιςΣεµινάρια για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο διοργανώνει ο Βασίλης Φραντζολάς, δοκιµαστής και σύµβουλος ελαιολάδου στην αίθουσα σεµιναρίων «Οίνος ο Αγαπητός» στα Μελίσσια στις 14 και 21 ∆εκεµβρίου και στις 18 και 25 Ιανουαρίου. Στον Α’ Κύκλο των σεµιναρίων παρέχονται οι γνώ-σεις για την καλλιέργεια της ελιάς και οι διαδικασίες στο ελαιοτριβείο για την παραγωγή υψηλής ποιότη-τος εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου.Στον Β’ Κύκλο καλύπτονται οι γνώσεις για εξαγωγές τυποποιηµένων ελαιολάδων και ακολουθεί το τµήµα της οργανοληπτικής αξιολόγησής τους.



Ελαιοτεχνία και Οινόραµα 2014 µαζί σε µία έκθεσηΜαζί σε έναν εκθεσιακό χώρο αναµένεται να πραγµατοποιηθεί η 6η Ελαιοτεχνία 2014, έκθεση ελιάς και ελαιολάδου και το 12ο Οινόραµα 2014, έκθεση οίνων και αποσταγµάτων από 7 έως 10 Μαρτίου 2014, στο κτίριο Ξιφασκίας (πρώην ∆υτικό αεροδρόµιο) Ελληνικό, Αθήνα.Η Νέα Ελλάδα που ανατέλλει µέσα από την κρίση, θα είναι η Ελλάδα της αυθεντικότητας και της δηµιουργίας, της σκληρής δουλειάς και της επιτυχίας. Όµως, τώρα, περισσότερο από

κάθε άλλη φορά, είναι η στιγµή που το ελληνικό ελαιόλαδο και κρασί πρέπει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους.Στην έκθεση θα λάβουν µέρος, το σύνολο των επιχειρήσεων που ασχολούνται µε την τυποποί-ηση, την παραγωγή κρασιού, την συσκευασία, τα ελαιοκοµικά και ελαιουργικά µηχανήµατα, τα οινοποιητικά µηχανήµατα για φέτος έχει προ-γραµµατιστεί δυναµική επικοινωνία µε όλες τις περιφέρειες και τα επιµελητήρια για συµµετοχή των µικροπαραγωγών του κάθε νοµού. Συγχρόνως θα πραγµατοποιηθεί και ο 6ος ΧΡΥΣΟ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ 2014- διαγωνισµός Ελαιολάδου µε στόχο την προβολή του ελαιολάδου και της ελιάς.Πληροφορίες: 210 7568888 [email protected]

Έτοιµοι για τη φετινή Agrotica Ισχυρό ενδιαφέρον από µεγάλες εταιρείες µηχανηµάτων, πολλαπλασιαστικού υλικού, αλλά και λιπασµάτων, έχει αρχίσει, ήδη, να καταγράφεται για συµµετοχή στην επι-κείµενη 25η διεθνή έκθεση γεωργικών µηχανηµάτων, εξοπλισµού και εφοδίων Agrotica, που ανοίγει τις πύλες της µεταξύ 30 Ιανουαρίου και 2 Φεβρουαρίου 2014, στη Θεσσαλονίκη, έχοντας ως κύριο στόχο την ανάδειξη της αγροτικής οικονοµίας σε καταλύτη ανάπτυξης.Η Agrotica είναι η µεγαλύτερη αγροτική έκθεση της Νο-τιοανατολικής Ευρώπης και συνιστά τόπο συνάντησης εκθετών από 30 χώρες, αλλά και χιλιάδων επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μάλιστα, αποτελεί τόπο συνάντησης και ενηµέρωσης για τις τελευταίες εξελίξεις στον αγροτικό κλάδο, για τις διεθνείς τάσεις στον εξοπλισµό και την τεχνολογία, αλλά και για τις προοπτικές της αγροτικής παραγωγής. Στην έκθεση παρουσιάζονται γεωργικά µηχανήµατα, ελκυστήρες, µηχανήµατα και εργαλεία κατεργασίας και βελτίωσης εδάφους, µηχανήµατα σποράς, φύτευσης, λίπανσης. Επίσης, εργαλεία φυτοπροστασίας, κλαδέµα-τος και κηποτεχνίας, εξοπλισµός άρδευσης, αντλητικά συγκροτήµατα, κινητήρες και εργαλεία συγκοµιδής, µηχανήµατα επεξεργασίας, συντήρησης, µεταποίησης συσκευασίας γεωργικών προϊόντων. θερµοκήπια, δασικός εξοπλισµός, γεωργικά φάρµακα, λιπάσµατα, σπόροι, υβρίδια κλπ.

Όσο κακό έκανε στον κλάδο της ελιάς και του ελαιολάδου το εύκολο κοινοτικό χρήµα των επιδοτήσεων (παραγωγής και τυποποίησης), άλλο τόσο «αποκοίµισε» τις δυνάµεις της παραγωγής και ο µύθος της παρενιαυτοφορίας.

Σύµφωνα µε την Βικιπαίδεια, παρενιαυ-τοφορία είναι το φαινόµενο όπου, ενώ το δέντρο βρίσκεται σε πλήρη καρποφορία (βεντέµα) και παράγει ικανοποιητικά, την επόµενη χρονιά παρα-τηρείται απότοµα πτώση της παραγωγής που δεν οφείλεται σε παθολογικά ή σε κλιµατολογικά αίτια, λόγω κατανάλωσης σε µεγάλο ποσοστό των θρε-πτικών του αποθεµάτων. Το φαινόµενο είναι πιο έντονο σε µη ποτιστικούς δενδρώνες, ενώ µείωση της έντασης του φαινόµενου της παρενιαυτοφο-ρίας µπορεί να επιτευχθεί µε κατάλληλες τεχνικές κλαδέµατος και λίπανσης από τον παραγωγό.

Κι αφού τελειώσαµε µε τις συστάσεις, ας µπούµε τώρα και στο προκείµενο: Έχει µέλλον η καλλιέργεια της ελιάς και πως µπορεί να βρει την τύχη του το ελληνικό ελαιόλαδο; Η απάντηση είναι απλή, όπως συµβαίνει µε όλα, χρειάζεται στρατηγική! Οι Ισπανοί για παράδειγµα, εδώ και µια 20ετία επένδυσαν στο προϊόν, αυξάνοντας ουσιαστικά την παραγωγή τους από τους 400.000 τόνους στη δεκαετία του ’80 στο 1.300.000 τόνους σήµερα! Μαζί βέβαια µε την παραγωγή, βελτίωσαν και την ποιότητα κι ας υπολείπονται σηµαντικά της αντίστοιχης ελληνικής.

Εµείς εδώ, αγρόν ηγόραζον! Ούτε πολιτική παραγωγής προϊόντος χαµηλού κόστους ούτε προσπάθεια για ποιοτική αναβάθµιση και κατοχύρωση του ονόµατός µας.

Θέλω να πιστεύω πως τον τελευταίο και-ρό κάτι αλλάζει! Από τη µια οι ανάγκη επανασύνδε-σης της οικονοµίας µε την παραγωγή και από την άλλη η ένταση του παγκόσµιου ανταγωνισµού στο συγκεκριµένο προϊόν, ξαναβάζουν τα πράγµατα σε κάποια σειρά!

Σήµερα, αν µε φοβίζει κάτι, είναι το πλήθος των προσφερόµενων να προσθέσουν υπεραξία στο ελαιόλαδο και το έλλειµµα των διαθέσιµων να ασχοληθούν συστηµατικά µε την καλλιέργεια της ελιάς! Αυτό όµως είναι θέµα που θα µας απασχολήσει διεξοδικά στην επόµενη έκδοση του el.

Παρενιαυτοφορία

3001

0703



Πολιτισµός


ΥπόδειγµαβιοµηχανικήςελαιουργίαςΣτην Αγία Παρασκευή Λέσβου, δηµιουργήθηκε και λειτουργεί το µουσείο βιοµηχανικής ελαιουργίας από το Πολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Πειραιώς

Σ τόχος του είναι να προβάλει τη βιοµηχανική κληρονοµιά µας στον τοµέα της ελαιουργίας και να την εντάξει στο ευρύτερο αρχιτεκτονικό, κοινωνικό και πολιτισµικό πλαίσιο της εποχής.Το Μουσείο Βιοµηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου παρουσιάζει τη βιοµηχανική φάση

της ελαιουργίας στην Ελλάδα. Εστιάζει στις αλλαγές που επέφερε η εισαγωγή της µηχανικής κίνησης στη διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου και προσεγγίζει µε ευαισθησία τη συµβολή των κατοίκων της περιοχής στην παραγωγική διαδικασία. ∆ηµιουργήθηκε από το Πολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), το οποίο έχει και την ευθύνη για τη λειτουργία του. Το ΜΒΕΛ ανήκει στο δίκτυο θεµατικών τεχνολογικών µουσείων του Π.Ι.Ο.Π. και αποτελεί λογική συνέχεια του Μουσείου της Ελιάς και του Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη.

∆ιαχωρισµός λαδιού από το νερόΤο Μουσείο στεγάζεται στο παλαιό κοινοτικό ελαιοτριβείο της Αγίας Παρασκευής Λέσβου, η χρήση του οποίου παραχωρήθηκε στο Ίδρυµα από τον ∆ήµο Αγίας Παρασκευής. Το έργο εντάχθηκε στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Βορείου Αιγαίου 2000-2006 και χρηµατοδοτήθηκε από το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο. Το συγκρότηµα της Αγίας Παρασκευής αναδεικνύεται σε «µουσείο του εαυτού του», µε αποκατάστασητων αρχιτεκτονικών και µηχανολογικών στοιχείων στην ιστορική τους µορφή. O σωζόµενος ιστορικόςεξοπλισµός, που έχει αποκατασταθεί, αναδεικνύεται υποδειγµατικά, µέσω της «επιδεικτικής» λειτουργίαςτου και της πλαισίωσής του µε ψηφιακές παραγωγές. Έτσι, µπορείτε να παρατηρήσετε πώς λειτουργεί ο εξοπλισµός και πώς εξελίχθηκε το εργοστάσιο από την ατµοκίνηση στην πετρελαιοκίνηση. Συγχρόνως, θα γνωρίσετε την καθηµερινή ζωή στη «Μηχανή του Κοινού». Στο κεντρικό κτήριο θα γνωρίσετε τα βασικά στάδια της ελαιοπαραγωγής: σύνθλιψη του καρπού, συµπίεση του ελαιοπολτού και διαχωρισµός του λαδιού από το νερό. Θα δείτε επίσης τον αλευρόµυλο, που λειτουργούσε συµπληρωµατικά κατά τους θερινούς µήνες, όταν δεν λειτουργούσε το ελαιοτριβείο. Στις παλαιές αποθήκες ελαιοκάρπου, θα γνωρίσετε τον κύκλο των εργασιών που συνδέονται µε την ελαιοπαραγωγή:

Άποψη µικρής µπατής, λεσβιακά ελαιουργικά προϊόντα

Πάνω: Η είσοδος στο Μουσείο, πρώην κτήριο Κοινοτικού Ελαιοτριβείου Αγίας Παρασκευής

∆εξιά: H κεντρική αίθουσα της µόνιµης έκθεσης του Μουσείου

Αντλίες - αποκαταστηµένος εργοστασιακός εξοπλισµός

“Ενηµ sdhfushf uaλσδγΠαρουσιάζεται η εξέλιξη των µηχανηµάτων, µεέµφαση στις αλλαγές που επέφερε η εισαγωγή της µηχανικής κίνησης στην ελαιοπαραγωγή. Στο κυρίωςκτήριο, δίνεται έµφαση στα τρία βασικά στάδια της διαδικασίας παραγωγής ελαιολάδου (σύνθλιψητου καρπού, συµπίεση του ελαιοπολτού, διαχωρισµός του λαδιού από το νερό) και γίνεται αναφορά στησυµπληρωµατική λειτουργία του αλευρόµυλου.Οι παλαιές αποθήκες ελαιοκάρπου λειτουργούν ως συµπληρωµατικές εκθετικές µονάδες, πουπροβάλλουν το ανθρώπινο στοιχείο. Στις µεγάλες αποθήκες γίνεται ιδιαίτερη αναφορά: α) στην ιστορίατου κοινοτικού ελαιοτριβείου της Αγίας Παρασκευής, µε έµφαση στην πρωτοποριακή διαδικασία τηςκοινοτικής ιδιοκτησίας και στον αντίκτυπό της στις κοινωνικές και οικονοµικές δοµές της περιοχής· β)στην εκµηχάνιση της ελαιουργίας στη Λέσβο· και γ) στο ευρύτερο κοινωνικό-οικονοµικό πλαίσιο. Στιςµικρές αποθήκες παρουσιάζεται ο κύκλος των εργασιών που συνδέονται µε την ελαιοπαραγωγή. ΤοΜουσείο περιλαµβάνει επίσης αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, κυλικείο, καθώς και µικρό υπαίθριοαµφιθέατρο.

64-65_mouseio.indd 64 11/26/13 6:23 PM


Καλλιέργεια και φροντίδα της ελιάς Παραγωγή υποπροϊόντων (πυρηνόξυλο, πυρηνέλαιο ) Εµπορία και διακίνηση στην Ελλάδα και διεθνώς Επαγγέλµατα και δραστηριότητες που σχετίζονται µε την ελαιοπαραγωγή.Τέλος, θα µάθετε την ιστορία της «Μηχανής του Κοινού», του κοινοτικού ελαιοτριβείου Αγίας Παρασκευής. Θα συνειδητοποιήσετε πόσο πρωτοποριακή για την εποχή ήταν η διαδικασία της κοινοτικής ιδιοκτησίας και ποιος ήταν ο αντίκτυπός της στον κοινωνικό ιστό και την οικονοµία της περιοχής.

Ενδιαφέρον για τα παιδιά Οι µικροί επισκέπτες θα ακούσουν να σφυρίζει η µπουρού του εργοστασίου, καλώντας τους εργάτες στη δουλειά. Θα παρακολουθήσουν τα µηχανήµατα σε λειτουργία και θα βρουν ψηφιακές παραγωγές που δείχνουν τα στάδια παραγωγής του λαδιού («Από την Ελιά στο Λάδι» και «Από το Νερό στο Νερό»).Θα παίξουν µε την πολυµεσική εφαρµογή «Του Κοινού η Μηχανή», µαθαίνοντας για τη λειτουργία

των µηχανηµάτων του ελαιουργείου.Επιπλέον, θα καταλάβουν καλύτερα πώς ελέγχεται η ποιότητα του λαδιού, κάνοντας πείραµα οξυµέτρησης.Το Μουσείο οργανώνει εκπαιδευτικά προγράµµατα µε παιχνίδια και δραστηριότητες, για σχολεία και οµαδικές επισκέψεις, όπως το πρόγραµµα «Από την ελιά στο λάδι», όπου τα παιδιά κατανοούν τη διαδικασία παραγωγής λαδιού στο εργοστάσιο.

Το µουσείο επιδιώκει να προβάλει τη βιοµηχανική κληρονοµιά, στον τοµέα της ελαιουργίας και της τεχνολογίαςΣυγχρηµατοδοτήθηκε απο το ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου 2000-2006 και την Τράπεζα Πειραιώς

““

Το Πολιτιστικό ΊδρυµαΤη διάσωση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονοµιάς της χώρας µε έµφαση στη βιοτε-χνική και βιοµηχανική τεχνολογία υποστηρίζει το Πολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και προωθεί τη σύνδεση του Πολιτισµού µε το Περιβάλλον. Τα Θεµατικά Μουσεία του Ιδρύµα-τος υποδέχονται περισσότερους από 100.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, ενώ απασχολούν, ως προσωπικό, µέλη της τοπικής κοινωνίας. Το ΠΙΟΠ δηµιουργεί ζωντανούς πυρήνες πολιτισµού στην ελληνική περιφέρεια. Για τη δηµιουργία και λειτουργία των Μουσείων, το ΠΙΟΠ συνεργάζεται αποτελεσµατικά µε το Υπουργείο Πολιτισµού, την τοπική και περι-φερειακή αυτοδιοίκηση, την τοπική κοινωνία, καθώς και µε ευρύ δίκτυο ειδικών σε θέµατα περιβάλλοντος και πολιτισµού.

Μουσείο Βιοµηχανικής Ελαιουργίας ΛέσβουΑγία Παρασκευή, 811 02 Λέσβος22530 32300, www.piop.gr

64-65_mouseio.indd 65 11/26/13 6:23 PM

Η ιστορία της ελιάς


Στην αρχαία Αθήνα ,οι Αθηναίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολιτισµένους και κρατούσαν κλαδί ελιάς, ενώ οι βάρβαροι και οι

δούλοι κρατούσαν κλαδί βελανιδιάς, ως πρωτόγονος λαός. Με κλάδο ελιάς έρχονταν οι αγγελιοφόροι για σύναψη ειρήνης. Ο Όµηρος την ονόµασε «ατόφιο υγρό χρυσάφι». Οι Έλληνες φιλόσοφοι, ο ∆ιοσκουρίδης, ο ∆ιοκλής, ο Αναξαγόρας, ο Εµπεδοκλής µελέτησαν τις φαρµακευτικές ιδιότητες της ελιάς και την θρεπτική πηγή. Ο Αριστοτέλης αποκάλυψε την επιστήµη της ελαιοπαραγωγής. Ο Σόλων νοµοθέτησε, απαγορεύοντας να κόβουν πάνω από 2 δέντρα ελιάς τον χρόνο από τους Αθηναϊκούς ελαιώνες, για να προστατεύσει τους ελαιοπαραγωγούς.Οι αρχαίοι Έλληνες άλειφαν τα σώµατά τους και τα µαλλιά τους µε λάδι ελιάς, για περιποίηση και υγεία. Χρησιµοποιούσαν το ελαιόλαδο για να επουλώσουν πληγές, να θεραπεύσουν ασθένειες. Η ελιά εκτός από θρεπτικές ιδιότητες έχει και φαρµακευτικές. Ο Ιπποκράτης (ο πατέρας της Ιατρικής) την ονοµάζει ο «µεγάλος θεραπευτής».

Στη µυθολογία των λαώνΗ ιστορία της ελιάς ξεκίνησε πριν 7000 χρόνια, στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Πιθανολογείται από τις διάφορες παραστάσεις στα αγγεία και τους µύθους στην ιστορία των λαών που ζουν γύρω από τη Μεσόγειο, ότι πρωτοεµφανίστηκε στη Συρία. Το σίγουρο είναι ότι στον ευρωπαϊκό Μεσογειακό χώρο, ήρθε από την Ελλάδα, από Φοίνικες εµπόρους. Από εκεί πέρασε στην Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Αµερική, Αυστραλία. Οι λαοί της Μεσογείου, ως ένδειξη εκτίµησης, διακοσµούσαν πολλά αντικείµενα (αγγεία, κοσµήµατα, πέτρες, τοιχογραφίες, ....), µε σχέδια ελιάς και καρπούς ελαιόδεντρων.

Ιερό δέντρο για τους Έλληνες Κατά την ελληνική παράδοση, η πρώτη ελιά φυτεύθηκε στην Ακρόπολη, από την θεά Αθηνά, στο ναό του Ερεχθείου Μορίου ∆ιός και έτσι ονοµάστηκε Μορέα ελιά. Άλλοι όµως λένε ότι έχει σχέση µε την Κνωσσό, Φαιστό, Ζάκρο. Λέγεται ότι ήταν δώρο της θεάς Αθηνάς στους κατοίκους της πόλης της Αθήνας, όταν φιλονίκησε µε τον θεό Ποσειδώνα, για το όνοµα της πόλης των Αθηνών. Εκείνοι, σαν ένδειξη ευγνωµοσύνης, έδωσαν το όνοµά της στην πόλη τους και αυτή τους δίδαξε την καλλιέργειά της. Οι Αθηναίοι στα νοµίσµατά τους απεικόνιζαν την Αθηνά µε στεφάνι ελιάς στο κράνος της και έναν αµφορέα µε λάδι ή ένα κλαδί ελιάς.

Από τον ∆ία στο Μινώταυρο Σύµφωνα µε τη µυθολογία, στα υπόγεια του παλατιού ζούσε φυλακισµένος ο Μινώταυρος, το τέρας µε κεφάλι ταύρου και σώµα ανθρώπου. Εκεί υπήρχαν ελαιοθήκες, όπου φυλασσόταν το λάδι (σώζονται µέχρι σήµερα). Μέσα σε αυτές υπήρχαν στέρνες από πέτρα, όπου τοποθετούσαν το λάδι, για να κατακαθίσουν τα διάφορα ξένα στοιχεία που υπήρχαν µέσα του (αυτή είναι µια πρωτόγονη µέθοδος απόσταξης λαδιού). Όταν καθάριζε το λάδι, το µετέφεραν µε µια ειδική κουτάλα σε πιθάρια, όπου και αποθηκευόταν. Οι Κρήτες µετά το έκαναν εµπόριο. Με κλάδο ελιάς ήταν στεφανωµένο το χρυσελεφάντινο άγαλµα του ∆ιός στην Ολυµπία, έργο του Φειδία και ένα από τα 7 θαύµατα του αρχαίου κόσµου. Προστάτης των ιερών ελαιόδεντρων ήταν ο ∆ίας, «ο Μόριος Ζεύς».

Το υγρό ατόφιο χρυσάφι από την εποχή του ΟµήρουΕλιά! Σύµβολο ειρήνης, σοφίας, γονιµότητας, ευηµερίας, ευφορίας, τύχης, νίκης. Τρέφει, προστατεύει, τονώνει, θεραπεύει, εµπνέει. Η ελιά θεωρείται ευλογηµένο δέντρο, γι’ αυτό και κρίνεται δικαιολογηµένα η θέση της στην ιστορία και τη µυθολογία των λαών της Μεσογείου.

66_Istoria.indd 66 11/26/13 6:17 PM

el - Αρχική | agronews.gr 6 el ΣΕΛΙ∆ΕΣ ΕΛΙΑΣ και ΕΛΑΙΟΛΑ∆ΟΥ Στα...

Documents