EK 3

KERKENES EKO-MERKEZİ VE YOZGAT ŞAHMURATLI KÖYÜ�NDE

YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMLARININ GÖSTERİMİ VE YAYIMI

Proje Geliştirme Raporu

Aralõk 2005

Şekil 1. Şahmuratlõ Köyü; Kerkenes Dağõnõn Demir Çağõ kent duvarlarõndan görünüşü

Hazõrlayan:

Şahmuratlõ Köyü ve Kerkenes'i Tanõtma, Güzelleştirme, Yardõmlaşma ve Dayanõşma Derneği

ve

Kerkenes Projesi Ekibi

2

KONUM

(a) (b) (c)

Şekil 2. (a) Kerkenes'in Kapadokya düzlüğünün kuzey sõnõrõndaki yerini gösteren Türkiye haritasõ. (b) Kerkens Dağõ , yan ilçe Sorgun, ve bölgenin başkenti niteliğindeki Yozgat'õn konumunu gösteren İç Anadolu yol haritasõ. (c) Şahmuratlõ Köyüne Yönlendirme.

Şahmuratlõ Köyü Derneği Osman Muratdağõ Tel: 0354 241 5151

Şahmuratlõ Köyü Sorgun, Yozgat

Kerkenes Projesi

Solmaz Izdemir Salonu, Oda no:B04, Kütüphane Binasõ Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Kerkenes Projesi Mimarlõk Bölümü Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara TR-06531, TÜRKİYE

Tel/Fax: +90 312 210 6216 METU Fax: +90 312 210 1249

Şahmuratlõ Köyü ve Kerkenes'i Tanõtma, Güzelleştirme, Yardõmlaşma ve Dayanõşma Derneği hakkõnda bilgi dernek web sitesinden edilinebilir. http://sahmuratli.com Kerkenes web sitesi üç anasayfa ile açõlõr. Bunlardan en sonuncusu (K-Eco) Kerkenes Eko-Merkezi ve Çevresel çalõşmalara ayrõlmõştõr. http://kerkenes.metu.edu.tr

3

PROJE EKİBİ Şahmuratlõ Köyü ve Kerkenes'i Tanõtma, Güzelleştirme, Yardõmlaşma ve Dayanõşma Derneği

Başkan Osman Muratdağõ Tel: 0 354 421 5151 Mobil: 0 532 7980712

Yönetim Kurulu Üyeleri

Adnan Kõlõçarslan Başkan Yardõmcõsõ Nizamettin Başer Muhasebeci Ahmet Başer Yardõmcõ Kurul Yönetim Üyesi Mehmet Erciyas Yardõmcõ Kurul Yönetim Üyesi Faruk Muratdagi Dnt. Kurul As Üyesi Halil Babayiğit Dnt. Kurul As Üyesi Nazir Zavagar Dnt. Kurul As Üyesi Mahmut Babayiğit Yedek Üye Hasan Gençarslan Yedek Üye

The Kerkenes Projesi Ekibi- ODTÜ ve Hacetepe Universitesi

GÜNEŞ ENERJİSİ Güner MUTAF, Endüstri Ürünleri Tasarõmõ

Orta Doğu Teknik Üniversitesi e-mail: gmutaf@gmail.com

Refik TÖKSÖZ, Endüstri Ürünleri Tasarõmõ Orta Doğu Teknik Üniversitesi e-mail: toksoz@metu.edu.tr

ENERJİ ETKİN TASARIM

Soofia Tahira ELIAS-ÖZKAN, PhD, Mimar Orta Doğu Teknik Üniversitesi e-mail: soofia@metu.edu.tr

Françoise SUMMERS, ARB, Mimar Orta Doğu Teknik Üniversitesi e-mail: fsummers@metu.edu.tr

Neşen SURMELİ, MSc, Mimar Orta Doğu Teknik Üniversitesi e-mail: nesensurmeli@gmail.com

HİDROLOJİ VE SU KAYNAKLARI YÖNETİMİ

Mehmet EKMEKÇİ, Hidrojeolojist Hacetepe Üniversite e-mail: ekmekci@hacettepe.edu.tr

Otgonbayar NAMKHAI, Hidrojeolojist Hacetepe Üniversitesi e-mail: o_bayar@yahoo.com

RÜZGAR ENERJİSİ

Ercüment ALYANAK, ENA e-mail: ena@kosgeb.tekmer.gov.tr

4

PROJE ÖZETİ Orta Anadolu platosundaki yeri ve Kerkes Eko-Merkezi ile Şahmuratlõ Köyü, hem bölgesel hem de ulusal ölçekte yenilenebilir enerjilerin kullanõmõnõn özendirilmesi ve yayõlmasõ için ideal bir konumdadõr. Önerilen proje, kõrsal koşullarda ve altyapõda istenen gelişme ve düzelmelere öncülük edecek ve yol gösterecektir. Bu, bir anlamda, köylülerin iklim değişikliğinin temel sebebi olarak gösterilen şehir merkezlerine olan göçünü durdurma hatta tersine çevirme amacõ içinde şehri köye taşõmak olarak algõlanabilir. Sanayileşmenin gezegenimiz üzerindeki yõkõcõ etkisini azaltma gayreti içinde her birey kendi küçük katkõsõnõ sürdürülebilir bir geleceğin gerçekleştirilmesi için gerekli global özveriye sağlanabilecek en temel katkõ olarak değerlendirmelidir. Bu projenin ilk aşamasõ (2006) güneş enerjisinin kullanõmõnõ konu alarak, bir yandan takip eden aşamadaki rüzgar enerjisinin kullanõmõnõn tanõtõlmasõnõn yolunu açar. Enerji etkin tasarõm ve kaynaklarõn akõllõ yönetimi, eğitim aktiviteleri ve dikkatle hazõrlanmõş program çerçevesinde gösterilecektir. Elektrik enerjisine ve fosil yakõtlara bağõmlõlõğõ azaltabilmek için güneş enerjisinin pişirme ve õsõnmada kullanõmõ özendirilmelidir. Güneş enerjili ocaklarõn, su õsõtõcõlarõnõn ve tarõm ürünleri kurutucularõnõn üretiminde köy halkõnõn kendisi önerilen programda bizzat dahil olacaklardõr. Düzenlenen etkinlikler, çabalarõn, Şahmuratlõ köyünün sõnõrlarõnõn ötesine uzanarak diğer bölgesel hatta ulusal girişimlerde katalizör olmasõnõ sağlayacak şekilde düzenlenecektir. Proje aktivitelerinin yer alacağõ Erdoğan Akdağ Araştõrma ve Eğitim Merkezi�nde pasif güneş enerjili õsõtma sistemi için bir güneş mekanõ eklenmesi önerilmiştir. Bu örnek çalõşmanõn sonuçlarõ uluslararasõ konferanslarda ve projenin web sitesinde basõlacak ve yayõlacaktõr. Enerji etkin tasarõm, aynõ zamanda üretim sezonunu uzatacak ve su ihtiyacõnõ en aza indirecek bir sera kurulumuyla gösterilecektir. Permaculture geliştirilmesi proje aktivitelerinin bir parçasõ olacak ve köy halkõ organik tarõm ve kontrollü sulama prensiplerini uygulama konusunda teşvik edilecektir. Rüzgar enerjisinin kullanõlmasõ dikkatli bir su kullanõmõ planõ içerisinde ele alõnmaktadõr. Su kaynaklarõ sõnõrlõdõr ve suyun ekonomik kullanõmõ için uygun sulama teknikleri proje tarafõndan teşvik edilecektir. Son olarak eğitim programlarõnõn önemine değinilmelidir. Erdoğan Akdağ Vakfõ Kerkenes projesi ve Şahmuratlõ Köyüne bir Araştõrma ve Eğitim Merkezi temin etmiştir ve bu cömert katkõnõn her türlü faydasõndan yararlanõlacaktõr.Proje aktivitelerini teşvik edici etkinlikler ve teknik bilgiler internet erişiminin sağlanacağõ merkezde gerçekleşecektir. Şahmuratlõ Köyü ve Kerkenes'i Tanõtma, Güzelleştirme, Yardõmlaşma ve Dayanõşma Derneği ve Kerkenes Ekolojik Merkezi Projesi daha iyi bir dünya için yenilenebilir enerjilerin yayõlmasõnda gururla öncülük edeceklerdir.

Şekil 3. Kerkenes Eko-Merkezi ve Şahmuratlõ Köyü panaromik görünüşü

5

PROJE GEÇMİŞİ Kerkenes Kazõ projesi 1993 yõlõnda Şahmuratlõ köyü'nü gölgesinde bõrakan Kerkenes Dağõ'ndaki Demir Çağõ Başkentini araştõrmak amacõyla başlamõştõr.

Başlangõçtan itibaren Proje Yöneticileri, bu uluslararasõ projenin köyde ve yöresel çevrede, aynõ zamanda da bölgede yaratacağõ etkinin farkõndaydõlar. Hala devam etmekte olan ana kaygõ, sosyal, kültürel ve ekonomik etkinin köy ve bölge için olumlu olmasõdõr. Bu kaygõlarla, Kerkenes Ekolojik Merkezi Projesi, kazõ projesine paralel olarak, 2002 yõlõnda Avustralya Büyükelçiliği'nin Doğrudan Yardõm Programõ'nõn desteği ile başlamõştõr. 2003 yõlõnda çalõşma, sürdürülebilir köy yaşantõsõ hakkõnda araştõrmalarõ ve bu yaşantõya geçişi desteklemeyi amaçlamõştõr. Amaç, kõrsal kesimden kent merkezlerine olan göçü durdurmak ve hatta bunu tersine çevirmektir. Kõrsal bölgelerin çevreyle dost bir şekilde gelişimini ve iyileştirilmesini amaçlayan proje, köyün refahõnõn arttõrõlmasõ için 2003 yõlõnda kurulan Şahmuratlõ Köyü ve Kerkenesi Tanõtma Güzelleştirme Yardõmlaşma ve Dayanõşma Derneği ile sõkõ işbirliği içinde çalõşmalarõnõ sürdürmektedir. 2004 ve 2005 yõllarõnda kanada Fonunun cömert katkõlarõ ve The Tyche Archeocommunity Vakfõ (USA), Burdens Charitable Vakfõ (UK), New Holland Trakmak, MESA, AKG, Erdoğan Akdağ'õn sapladõğõ ek fonlarla ve Yozgat Valiliği, Köy Hizmetleri ve Sorgun Belediyesinin yardõmlarõ ile Kerkenes Eko-Merkezi Saman Ev'in yapõmõnõ tamamlamõş ve halen devam etmekte olan geri dönüşüm için katõ atõklarõn ayrõştõrõlmasõ organik bahçecilik için basit damla sulama ve atõk suyun tekrar kullanõlmasõ ve enerji tasarrufu için farklõ bina malzemelerinin kullanõmõnõn desteklenmesini içeren çalõşmalarõnõ sürdürmüştür. British Council, İngiltere-Türkiye Ortaklõk Programõ kapsamõnda O.D.T.Ü. Mimarlõk Fakültesi ve Londra Architectural Association Environment and Energy Studies arasõnda yürütülen 'Yapõlarõn Çevresel Performanslarõ' konulu çalõşmalarõ desteklemektedir. Erdoğan Mustafa Akdağ Vakfõ, gazbeton bloklarõ AKG tarafõndan, çatõ kaplama malzemeleri Onduline tarafõndan sağlanan ve amacõ ziyaretçilere, Köydeki ve Bölgedeki aktivitelere ve Kerkenes Projesinin arkeolojik ve ekolojik aktivitelerinin dinamik sergilerine ev sahipliği yapmak olan bir Ziyaretçi Merkezi inşaa etmektedir.

Şekil 4. 2002 yõlõ Kerkenes Eko-Merkezi projesi aktiviteleri ekibi ve sponsorlarõ

6

Kerkenes Eko-Merkezi Projesinin amacõ enerji tasarrufunun ve sürdürülebilir kõrsal kalkõnmayõ destekleyerek çevre dostu yaklaşõmlarõn gelişmesine yardõmcõ olmaktõr. Buna göre proje şunlarõ hedefler:

• Sanayi toplumlarõnõn gezegenimiz üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltõlmasõ için yenilenebilir enerji kaynaklarõnõn kullanõmõnõn desteklenmesi;

• Enerji etkin tasarõmlarla ve uygun yapõ malzemelerinin kullanõmõyla çevre dostu binalar için bir uyarõcõ ve katalizör olmak;

• Sürdürülebilir ve uygulanabilir bir köy yaşantõsõna uygun olarak çeşitli tasarõmlarõn, malzemelerin ve aktivitelerin denenip test edildiği dinamik bir deneysel zemin olmak

• Kõrsal kesimden kent merkezlerine olan göçü durdurmak ve hatta bunu tersine çevirebilecek köy yaşamõnõ cesaretlendirmek.

Şekil 5. Şahmuratlõ Köyünde Saman evin inşaasõ Binanõn yapõmõ 2004 yazõnda Bora Topluoğlu'nun uzmanlõğõnda ve yerel işçilikle başlayarak 2005 yazõnda Yozgat Valisi diğer yöneticiler ve sponsorlarõn katõlõldiklarõ bir açõlõş tamamlanmõştõr.

7

Şekil 6. Ayni katkõlar Saman Evin inşaasõnõn finanse edilmesine katkõ sağlamõştõr. Çimento, Yibitaş Yozgat Çimento - Yibitaş Lafarge, kum Sorgun Belediyesi ve çatõ malzemesi Onduline tarafõndan sağlanmõştõr.

Şekil 7. Saman Evin açõlõşõ resmi olarak 19 temmuz 2005'de Yozgat Valisi ve diğer yöneticiler tarafõndan yapõlmõştõr ve Şahmuratlõ Köyü derneği tarafõndan kullanõlmaktadõr.

8

Şekil 8. Erdoğan Akdağ Araştõrma ve Eğitim Merkezi Kasõm 2005'de soğuk hava koşullarõnõn inşaayõ durudurmasõndan önce. Bina 2006 baharõnda tamamlanacak ve önerilen eğitim aktivitelerine ev sahipliği yapacaktõr.

Şekil 9. MNG Holding tarafõndan bağõşlanan ve kurulan prefabrik yapõ Kerkenes'e ek konaklama mekanõ sağlamaktadõr.

9

2005 ACTIVITIES AT KERKENES Yaz aylarõ boyunca Kerkenes'deki aktiviteler tüm dünyadan akademik ve öğrenci gruplarõnõ bir araya getirir. .2005 yõlõndaki eğitim akitiviteleri ODTÜ'den bir grup Mimarlõk öğrencisi ve köyden çocuklarõn bir araya gelerek geri dönüştürülmüş kağõt ve alternatif yapõ malzemeleri ile 'papercrete' yapmalarõnõ sağladõ. Bunlara benzer programlarõn ve kurslarõn geliştirilmesi ve Kerkenes Eko-merkezinin iyileşen imkanlarõndan Şahmuratlõ Köyü ve bölge halkõnõn yararlanmasõ umut edilmektedir. Yenilenebilir enerjilerin özendirilmesi eğitim faaliyetlerinin geliştirileceği forumlarla sağlanacaktõr.

Şekil 10. ODTÜ'den öğrenciler ve köy halkõnõn gençlerinin Haziran 2005 de beraber yürüttükleri çalõşmalar.

10

Eylül 2005 de Ankara Charles de Gaulle Lisesi öğrencileri Şahmuratlõ köyüne bir arazi gezisi düzenleyerek beslenme alõşkanlõklarõ üzerine 4 gün süreli bir sosyal araştõrma yaptõlar. Ayrõca köydeki sebze bahçelerini ve su kuyularõnõ belirledikleri bu çalõşma, su kaynaklarõnõn tahimininde gerekli verilerin sağlanmasõnda oldukça yardõm sağlamõştõr. Ekim ve Kasõm aylarõnda GEF-SGP Proje Geliştirme Aşamasõ kapsamõnda gerçekleştirilen üç arazi gezisi önerilen projenin uzun ve kõsa vadeli programõnõn belirlenmesinde çok yararlõ olmuştur. İlk ziyaret kapsamõnda projenin Dernek Yönetim kurulunca görüşülmesi amaçlanmõş ve program resmi olarak kabul edilip imzalanmõştõr. Sorgun Kaymakamõndan bir kamu görevlisinin toplantõlara katõlmasõ rica edilmiş ve böylece gerçekleştirilen tüm işlemlerin Derneğin uymasõ gereken kompleks kural ve kanunlara uygun yapõlmasõ sağlanmõştõr.

Şekil 11. Charles de Gaulle Lisesi öğrencileri köyde araştõrma çalõşmalarõnõ sürdürürken.

Şekil 12.Köyden kadõnlar Saman Evde sergilenen posterleri incelerken.

11

Şekil 13. Köyde pişirme ihtiyaçlarõ konusunda kadõnlarla gerçekleştirilen toplantõlar projenin 2006 programõnõn belirlenmesine yardõmcõ olmuştur.

Şekil 14. Geleneksel köy ekmeklerinin pişirildiği Tandõr Güneş enerjisi tümüyle geleneksel fõrõnõn yerine geçemese de yeni metodlar üretime yardõmcõ olarak enerji tüketilen bu süreçde bağõmlõlõğõ azaltabilir.

Şekil 15. Çok sayõda aileden kadõnlar biraraya gelerek haftalarca hatta aylarca depolayarak kullanacaklarõ ekmekleri yaparlar Elektirik pompasõ ev kuyularõnda kullanõlan tulumbanõn yerine geçmiştir.

12

GERİ DÖNÜŞÜM VE KAYNAK TASARRUFU Kerkenes'de sürdürülen çalõşmalar arasõnda geri dönüşüm mevcut ilgi odaklarõ arasõndadõr. Kõrsal alanlarda atõk, kentsel bölgelerde olduğu kadar büyük bir sorun olmasa da geri dönüşümün gerçekleştirilebileceği ve teşvik edilebileceği düşünülmektedir. Belli gruplar ve organizasyonlar tarafõndan önerilen geri dönüşün çabalarõna daha fazla insanõn katõlmasõ modern toplumun yararõna olacaktõr. Gelecekte bu proje enerji kullanõmõn düşürülmesi ve fosil yakõtlara bağõmlõlõğõn azaltõlmasõnda çürütme ve biogazõn kullanõlmasõnõ teşvik edebilir. Küçük ölçekli geri dönüşüm faaliyetleri yenilenebilir enerjilerin özendirilmesi aktiviteleri ile beraber geliştirilerek köyde istihdam yaratmayõ da katkõ sağlayabilecektir. Örneğin kullanõlmayan CDlerin basit güneş enerjili ocaklarda yansõtõcõ yüzey olarak kullanõlmasõ düşünülmektedir. Geri dönüşüm aynõ zamanda yapõ endüstrisinde de yayõlmalõdõr.

Şekil 16. Kerkenes Eko-Merkezindeki geri dönüşüm mekanõ.

Şekil 17. Geleneksel kerpiç çatõda geri dönüştürülmüş şişeler.

Şekil 18.Kerkenes Pergole Ev'de geri dönüştürülmüş kağõt, kum ve çimento kullanõlarak yapõlmõş papercrete divan. Eski araba lastikleri alttaki kemerli depo hacminin yapõmõ için kalõp olarak kullanõlmõştõr. Saman, boş şişe ve tenekeler yan kõsõmlarõn yapõlmasõnda ve prefabrik yapõnõn yalõtõm kapasitesinin arttõrõlmasõnda kullanõlmõştõr.

13

Şekil 19. Parry kerpiç tuğla presi aynõ zamanda geri dönüştürülmüş kağõt hamurunun geleneksel sobalarda yakõt olarak kullanõlmasõnõ sağlamak için sõkõştõrõlmasõnda kullanõlmaktadõr.

Şekil 20. Kağõt hamurunun saman ile karõştõrõlmasõyla kõşõn kullanõlacak yakacak bloklarõ elde edilebilir. Bu gibi aktiviteler köylüleri samanlarõ tarõm alanõnda yasa dõşõ şekilde yakmalarõ yerine daha çok toplamalarõ için teşvik edecektir.

14

GÜNEŞ ENERJİSİ VE ENERJİ ETKİN TASARIM Tüp gaz kullanõmõnõ azaltabilmek için Kerkenes Kazõ evine iki adet güneş enerjili su õsõtma sistemi kurulmuştur. Fakat ticari güneş enerjili õsõtma sistemlerinin maliyetinin köy halkõ için çok yüksek olmasõ sebebiyle bu uygulama köydeki aileler tarafõndan devam ettirilememiştir. Bu yüzden bu projenin uygulanmasõnda karşõlanabilir çözümler aranacaktõr. Enerji tasarrufuna katkõlarõnõn anlaşõlmasõ için bina yapõ malzemelerinin performanslarõnõn gözlenmesi de önemlidir. Tasarõmõnda malzemelerin termal kapasitesini gözönünde bulundurmayan bir serada güneş enerjisi içeri alõnacak fakat geceleri õsõ kaybõ söz konusu olacak ve bitkiler gerektiği şekilde korunamayacaktõr.

Şekil 21. Kerkenes Kazõ Evi çatõsõndaki güneş enerjili su õsõtma sistemi.

Şekil 22. Kerkenes Eko-Merkezde saman balyasõ duvarlarõ ile bir sera kurulmuş ve performansõ ölçülerek gözlenmiştir.

15

Sõcaklõk ve Nem Verilerinin İzlenmesi Mevcut ve tasarõm aşamasõndaki binalarõn performanslarõnõn izlenmesi ve bilgisayar programlarõ ile simule edilmesi çalõşmalarõ British Council tarafõndan sağlanan fon ile İngiliz-Türk ortaklõğõ kapsamõnda ODTÜ Mimarlõk Fakultesi ve Londra Archtectural School Çevre ve Enerji Çalõşmalarõ Programõ arasõnda yürütülmektedir. Simulasyonlar ve analizler, enerji kullanõmõnõn düşürülmesi için binalarõn ve tasarõmlarõn enerji etkinliklerinin anlaşõlmasõnda ve õsõ kayõplarõnõn azaltõlmasõ için gerekli önlemlerin belirlenmesinde kullanõlmaktadõr.

Şekil 23. Kerpiç Ev ve Saman Seranõn õsõ ve nem sonuçlarõnõ karşõlaştõrõlmasõ.

16

RÜZGAR ENERJİLİ SU POMPASINA GEÇİLMESİNDEN ÖNCE DAMLA SULAMANIN ÖNEMİ Proje ekibi, Şahmuratlõ Köyü ve civarõndaki su kaynağõ kõsõtlõlõğõnõn farkõndalardõr. Bu yüzden şimdiye kadar yapõlmõş hidroloji çalõşmalarõndan daha derinlemesine yapõlmõş çalõşmalar ile başlayacak bir su kaynağõ yönetimi savunulmaktadõr. Bu yüzden rüzgar enerjisi kullanõmõ ile düşük bedelli suyun fazlaca kullanõlmasõ riskini ortadan kaldõrmak için öncelikle bu çalõşmalar yürütülmelidir. Damla sulama teknikleri gibi kontrollü su kullanõmõnõ sağlayan teknikler gelişmiş ve ucuz su sağlama sisteminin kurulmasõndan önce yaygõnlaştõrõlacaktõr.

Şekil 24. Nizamettin Başer tarafõndan Şahmuratlõ Köyünde damla sulama tekniklerinin kullanõldõğõ ilk Organik Bahçe.

17

ELEKTİRİK POMPALARINA BAĞIMLILIĞI AZALTACAK RÜZGAR ENERJİLİ SU POMPASI Köyün kullanõmõ için kurulacak güçlü bir rüzgar enerjili su pompasõ için yapõlacak yatõrõmõn ancak bölgenin buna uygunluğunun belirlenmesinden sonra gerçekleştirmesi gerektiği bilinmektedir. Proje geliştirme aşamasõnda, Ercüment Alyanak tarafõndan Yozgat ve Sorgun'daki yerel meteroloji istasyonlarõna gidilerek veri toplanmõştõr. Buna ek olarak, Nizam Başer'e ait organik bahçede bir anemometre kurularak Sorgun yerel meteroloji verileri ile karşõlaştõrõlacak veriler toplanmõştõr.

Şekil 25. Ekip suyun köyün üst kõsmõndaki depoya pompalandõğõ köy kuyusundan veri topladõ..

Şekil 26. Köy kuyusundaki elektirik pompasõ.

18

Şekil 27. Ercument Alyanak anemometre ve data logger'õ Nizam'õn bahçesine kurarken.

Şekil 28. Yerel meterolojik istasyonlarõndan alõnan verilerle karşõlaştõrõlmak üzere Kasõm 2005 de rüzgar ölçümleri yapõldõ..

19

PROJE GELİŞTİRME GEZİLERİ VE TOPLANTILARI Ankara'daki ekibin Ekim ve Kasõm 2005'de Şahmuratlõ Köyü'ne düzenledikleri üç gezi oldukça verimli idi. Özellikle farklõ çalõşma gruplarõ ve Sorgun ve Yozgat'daki yetkililerle yapõlan toplantõ ve tartõşmalar çok yararlõydõ. .Yozgat Valisi Sayõn Gökan Sözer, projeye tam destek sağlanacağõnõ belirtti. Sorgun Kaymakamõ, Meftun Dallõ, ve Sorgun Belediye Başkanõ Ahmet Şimşek, de ayrõca çalõşmalar süresince yardõm ve destek sağlamaya devam edeceklerini bildirdiler.

Şekil 29.Proje Geliştirme sürecinde Köye düznelenen üç gezi Ekim ve Kasõm 2005'de gerçekleştirilmiştir.

SONUÇLAR Proje Geliştirme için sağlanan destek, tüm katõlõmcõlara, önerilen aktivitelerin başarõ ile uygulanabilmesi için takip edilmesi gereken yolun tartõşõlmasõ için biraraya gelme şansõ vermiştir. Şimdiye kadar gerçekleştirilen birçok aktivite yeni fon ve bağõşlarõn yolunu açmõş ve uzun vadeli amaç ve hedeflerin desteklenmesini sağlamõştõr. Proje Geliştirme aşamasõnda hazõrlanan dokümanlar ve derlenen bilgilerin mevcut ve potansiyel sponsorlara dağõtõlmasõyla sağlanan desteklerin devam etmesi umulmaktadõr.