5443577727 5443598927 5443607927 5443720027

สารบญ

เรอง หนา ตาเตมคอใคร? หนา 1

ตาเตมขอเลา...เทาความ “หนงบกตอ” หนา 2

“หนงบกตอ” ทตาวามนตาง... หนา 3

ตาวาดฝน...ตงมนเพอ “หนงบกตอ” หนา 4

ความปรารถนาของตาเตม หนา 5 ความหวงของตาทท าให..สองขายงกาวตอไป หนา 6

ความทมเททจะเปนผเตมเตม หนา 7

วธสอนและถายทอดจตวญญาณของตาทมามาจากใจ... หนา 8

การวดความส าเรจของตาทไมไดวดแคตา... หนา 9

บทสมภาษณความรสกของนกเรยนเมอไดมาเรยนกบตาเตม หนา 10

หลกในการจดการศกษาของตาเตม หนา 12

ตาเตมครผมจรรยาบรรณ หนา 15

ครผอนรกษมรดกของชาต VS แผนการศกษาแหงชาต หนา 17

การอทศตนของคนเปนคร (ตาเตม) VS พรบ.การศกษา แหงชาต พ.ศ. 2542 หนา 21

คอ ครเฉลมชย เขยวออน (ตาเตม) ผท

สบทอดหนงบกตอแหงจ.ศรสะเกษ ปจจบน

ทานด ารงต าแหนงเปนเจาของคณะหนง

บกตอเฉลมศลป และเปนครผถายทอด

ศลปะวฒนธรรมใหกบนกเรยนโรงเรยน

บานเพยมาต (รฐราษฎรพทยาคาร)

การท าหนาท คร ของตา เตม อย ใน

บทบาทผทเขามาใหความรแกผเรยนใน

สถานศ กษา เป นคร งคราว ในฐานะ

วทยากรพ เศษทางการศกษา เปนผ

ถายทอดศลปะวฒนธรรม ซงถอไดวาเปน

องคประกอบท ส าคญอย างหน งของ

การศกษา

ตาเตมคอใคร?

1

ตาเตมขอเลา...เทาความ “หนงบกตอ”

ตาเตมเลาวา “หนง

บกตอ” ของชาวบานผงม

อายเกอบ70 ปแลว ซงถอ

ก า เน ดท ช มชนบ านย อ

อ าเภอเมอง จงหวดยโสธร

และในเวลาตอมาก ถก

ถ า ย ท อ ด ไ ป ย ง ช ม ช น

ใกลเคยงทหมายรวมถง

ชาวบานผงดวย

2

“หนงบกตอ” ทตาวามนตาง...

ตางกบหนงใหญ? - หนงบกตอทตาเตมรกษนน ในขณะเชดหนง

ผเชดตวหนงจะนงเชด ไมมการยกเทาตามจงหวะหรอทาทางของตว

หนงแตอยางใด สวนหนงใหญผเชดจะตองแสดงลกษณะทาทาง ยกเทา

ตามจงหวะและทาทางของตวหนงดวย

ตางกบหนงตะลง? - กบหนงตะลง หนงบกตอจะแสดงเฉพาะ

เรองรามเกยรตซงเปนวรรณคดทควรแคแกการศกษา แตหนงตะลงจะ

แสดงเรองตาง ๆ ตามความนยมของยคสมย

3

ตาวาดฝน...ตงมนเพอ “หนงบกตอ”

ตาเตมเลาวาการแสดงหนงบกตอทครตงใจถายทอดใหลกศษย

คอ การแสดงทมการรองและการพดเปนภาษาอสาน และมการเชดตว

หนงเชนเดยวกบหนงใหญหรอหนงตะลงของภาคใต รวมทงมการ

บรรเลงดนตรประกอบจากเครองดนตรหลายประเภท เชน พณ ระนาด

กลอง ท าใหเกดความเพลดเพลน

นอกจากน บทละครทใชแสดงคอ เรองรามเกยรต ซงท าใหลก

ศษยไดฝกฝนทกษะเกยวกบภาษาและวรรณคด และไดรจกศลปะ

วฒนธรรม และประเพณในอดต

4

ความปรารถนาของตาเตม

1. เพอใหลกศษยไดใชเวลาวางใหเกดประโยชนทงตอตนเองและสงคม

2. เพอใหลกศษยไดฝกปฏบตงานจรงและสามารถน าไปตอยอดจนเกดเปน

อาชพได

3. เพอใหลกศษยไดรจกภมปญญาในทองถนของตน และมความรสกรกษ

และหวงแหนภมปญญาทสบทอดมาตงแตรนบรรพบรษ

5

ความหวงของตาทท าให..

สองขายงกาวตอไป

“ตองการใหเดกไดรวามรดกของปยาตายายของเขาเปน

อยางไร และมวธการฝก การเลนอยางไร อยากใหเดกท าไดจรง

เพอทจะไดรกษามรดกตกทอดอนนและสามารถด าเนนการตอได และ

ตองการใหเดกไดท าในสงทชอบและแสดงมนออกมาจากจตวญญาณ

การแสดงดวยจตวญญาณคอการแสดงดวยใจทรกในงานแสดงนน และ

เดกตองเขาถงอารมณของตวละครทเขาแสดง”

6

ความทมเททจะเปนผเตมเตม

ขนเตรยมการ

• เรมตนดวยการปรกษาหารอ ท างานรวมกบโรงเรยน ซงเปน

สถาบนหนงทมความใกลชดและผกพนธกบเดก ๆ ศกษา และวเคราะห

ความสมพนธความสามารถของลกศษยทจะเรยนรหนงบกตอ เพอให

ลกศษยมก าลงใจทจะเรยนรและมความภาคภมใจทมสวนรวมถายทอด

ภมปญญาของชมชน

ขนวางแผน

• พดคยและวางแผนแนวทางการสอนรวมกบโรงเรยนในชมชน

เพอสรางสรรครวมกบสบสานวฒนธรรมของชมชน โดยคนในชมชน

ขนสอน

• การเขาสอนครงแรก ตาเตมน าเสนอการแสดงใหลกศษยไดชม และ

เปดโอกาสใหลกศษยไดตดสนใจเลอกเองวาอยากจะเรยนรดานน

หรอไม

• เสยสละเวลาของตนใหความรแกลกศษยสปดาหละ 2 วน คอ วน

องคารและวนศกร วนละ 2 ชวโมง ตลอดภาคการศกษา

7

วธสอนและถายทอดจตวญญาณของตา

ทมาจากใจ...

“เรมแรกทจะมาสอน คอ แสดงใหเดกด แลวจะใหเขาเลอก

สมครเองถาเขาสนใจ วาอยากเลนอะไร แตเมอฝกไปซกระยะแลวตอง

ดความสามารถของเดกดวยวาถงหรอไม เชน บางคนอยากจะรองแต

เสยงไมถงตองเปลยนมาเลนดนตรแทน เพราะความสามารถของเดกม

พนฐานทแตกตางกน บางคนอาจจะมพรสวรรคตดตวมากจะสามารถ

เรยนรไดเรวกวาคนอน สวนในเรองของการเรยนนนมาสอนสปดาห

ละ 2 วน วนละ 2 ชวโมง”

8

การวดความส าเรจของตา

ทไมไดวดแคตา...

“เราไมไดมแบบประเมนทเปน

หลกการตายตว แตเราจะเนนทคณภาพ

ของเดกทเขามาฝก ซงผลทไดถอวาเกน

คาด เพราะเดกถอวาเลนไดจรง รองได

จรง และตอนนเรากมการวางแผนทจะ

ตอยอดใหเดกไดท าเปนอาชพเสรม คอ

จะใหเดกไดไปแสดงจรงรวมกบวงหนง

บกตอของหมบาน แตตองมการคยกบ

ผปกครองของเดกกอนวาจะอนญาต

หรอไม แตตวเดกๆเองเขาอยากไปมาก”

9

บทสมภาษณความรสกของนกเรยน

เมอไดเรยนกบตาเตม

• แกม : สนกมาก ๆ คะ เมอไดฝกแลว ไมอยากใหโครงการจบเลย

• แสตมป : วนไหนไดเลนระนาดแลวไมอยากเรยนวชาทเรยนตอจาก

การฝกเลยครบ

ขนตอนทตาเตมสอนนอง ๆ ใหไดเรยนรมอะไรบางคะ?

• แกม : ขนแรกตาเตม (นายเฉลมชย เขยวออน ) จะใหพวกเราทองบท

ใหจ าใหไดกอนคะ ของหนกจะมทงบทรอง บทพดคะ

• ตย : สวนนกดนตรกจะใหทองโนต

• ตอง : กลองเวลาตจะตตามเสยงระนาด

10

บทละครทตาเตมสอนนอง ๆ เลนคอเรองอะไรคะ?

• นองทกคน : รามเกยรต ตอนก าเนดมจฉาน

นอกเหนอจากการฝกทโรงเรยนแลว ตาเตมสอนไดนอง ๆ เพมเตม

ไหมคะ?

• แกม : มคะ อาจจะมชวงหยดเสารอาทตยกไปฝกทบานตาเตมคะ

อยางแสตมปเขากไปฝกระนาดตอ จากตอนแรกเลนไดแคตอนท

พวกเราแสดงแตตอนนเลนไดทงเรองแลวคะ

นอง ๆ อยากเรยนกบตาเตมตออกไหมคะ หรอ อยากฝกฝนให

ช านาญขนไปเรอย ๆ ไหมคะ?

• นองทกคน : อยากคะ

• ด า : อยากไปแสดงกบตาเตมเลยครบ

• แสตมป : อยากไปอยวงกบตาเตมเลยครบ

11

หลกในการจดการศกษาของตาเตม

• รปแบบ : การศกษาตามอธยาศย (Informal Education)

• ระดบ : ระดบประถมศกษา (Primary Education)

• เปาหมาย : การศกษาเพอการพฒนาทยงยน (Education for

Sustainable Development: ESD)

• หลกปรชญา : Existentialism

12

หลกปรชญา Existentialism

หลกการ

• การสนบสนนความเปนปจเจกชน สรางความตระหนกในตนเองและ

สงเสรมการด ารงอยอยางมความหมายและชดเจนในตนเอง

• สงเสรมใหคนรจกคด เพอปรบตวใหเขากบสงคมทเปลยนแปลง

หลกสตร

• พฒนาความรและความรบผดชอบในตนเองของผเรยน

• นกเรยนมสขภาพด มทกษะอาชพ แกปญหา รจกใชเวลาวาง

• สรางเสรมประสบการณชวต สงเสรมประชาธปไตย

กระบวนการเรยนการสอน

• เนนกจกรรม

• ใหความส าคญกบการใหเสรภาพแกผเรยนในการเรยนร ใหผเรยน

เปนตวของตวเองมากทสด และสนบสนนสงเสรมผเรยนในการคนหา

ความหมายและสาระส าคญของชวตของเขาเอง

13

หลกปรชญา Existentialism

วธสอน

• ครควรเปนเพยงผชทาง แผนการเรยนควรเกดจากการปรกษา

รวมกนระหวางผเรยนและคร เทคนคการสอนไมยดตว

เหมาะส าหรบการสอน

• จรยศาสตร ศลปะ ปรชญา การเขยน การอาน การละคร โดยม

ครกระตนใหแตละบคคลไดใชค าถามน าไปสเปาหมายทตนเอง

ตองการ ซงเปนการจดการศกษาท เนนใหผ เรยนมความ

รบผดชอบในหนาทของตน มงพฒนาเดกเปนรายบคคล

14

ตาเตมครผมจรรยาบรรณ

จรรยาบรรณตอผรบบรการ

• ตาเตมรกและเมตตาศษย เอาใจใสชวยเหลอ สงเสรม ใหก าลงใจใน

ฝกฝนการแสดง

• ตาเตมอบรมสงสอน ฝกฝน สรางเสรมความร ทกษะ และนสยทดงาม

ใหเกดแกศษยอยางเตมความสามารถ ดวยความบรสทธใจ

• ตาเตมประพฤต ปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกศษย ทงกาย วาจา และ

จตใจ

• ตาเตมพฒนาตนเองทงในดานวชาชพ ดานบคลกภาพและวสยทศนให

ทนตอการพฒนาทางวทยาการ เศรษฐกจ สงคม และการเมองอย

เสมอ

15

จรรยาบรรณตอวชาชพ

• ตาเตมรกและศรทธาในวชาชพคร และเปน

สมาชกทดขององคกรวชาชพคร

จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ

• ตาเตมเปนผทชวยเหลอเกอกลคร และ

ชมชนในทางสรางสรรค

จรรยาบรรณตอสงคม

• ตาเตมประพฤต ปฏบตตนเปนผน าในการ

อน ร กษ แล ะพฒนาภ ม ป ญญาแล ะ

วฒนธรรมไทย

16

ครผอนรกษมรดกของชาต VS

แผนการศกษาแหงชาต

การจดการเรยนการสอนของตาเตมมลกษณะสอดคลองกบ

แผนการศกษาแหงชาต 2535 ซงมงใหเกดการพฒนาทยงยนและ

ความอยดมสขของคนไทย อยหลายประการไดแก

1) หลกการส าคญ

- หลกการสรางความเจรญงอกงามและหลกความสมดลระหวางความเจรญ

ทางจตใจกบทางวตถและเศรษฐกจ

- หลกการความกาวทนกบความเจรญกาวหนาทางวทยาการสมยใหม ซง

ควบคไปกบคณคาทางภมปญญา ภาษา และวฒนธรรมดงเดมของ

ทองถนและสงคมไทย

- หลกความสมดลระหวางการพงพาอาศยกนกบการพงพาตนเอง

17

2) จดมงหมาย

- การจดการเรยนการสอนของตาเตมมจดมงหมายทครอบคลมทงดาน

ปญญา ดานจตใจ ดานรางกาย และดานสงคม

3) การวางระบบการศกษา

- ตาเตมเนนใหศษยไดศกษาและเรยนรตอเนองไปตลอดชวตเพอพฒนา

ตนเองท ง 4 ดานอยางสมดล และสามารถสราง เสรมความ

เจรญกาวหนาใหแกประเทศภายใตระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข กลาวคอ

- ตาเตมเปดโอกาสใหลกศษยไดเรยนรเพอพฒนาตนเองได

เหมาะสมกบวย

- ตาเตมจดการศกษาไดตามความเหมาะสม และตามความ

ตองการของกลมเปาหมาย ชมชน และประเทศ

18

ตรงตามเจตนารมณของแผนทวา...

(1) พฒนาชวตใหเปน “มนษยทสมบรณทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา

ความรและคณธรรม มจรยธรรม และวฒนธรรมในการด ารงชวต

สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข”

(2) พฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมทมความเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดาน

คอ เปนสงคมคณภาพ สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร และสงคม

สมานฉนทและเอออาทรตอกน

19

แนวนโยบาย เปาหมาย

และกรอบการด าเนนงาน

- ปลกฝงและเสรมสรางใหผเรยนมศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม

มจตส านกและมความภมใจในความเปนไทย มระเบยบวนย มจต

สาธารณะ ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครอง

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และรงเกยจ

การทจรต ตอตานการซอสทธขายเสยง

- เพมโอกาสทางการศกษาใหประชาชนทกคนตงแตแรกเกดจนตลอดชวต

ไดมโอกาสเขาถงบรการการศกษาและการเรยนร โดยสงเสรมการจด

การศกษาตามอธยาศย

- สงเสรมสนบสนนเครอขายภมปญญา และการเรยนรศลปวฒนธรรม

- พฒนาสภาพแวดลอมของสงคม เพอเปนฐานในการพฒนาคน และสราง

สงคมคณธรรม ภมปญญาและการเรยนร

20

การอทศตนของคนเปนคร (ตาเตม) VS

พรบ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

หมวด 1 : บททวไป ความมงหมายและหลกการ

• ความมงหมาย (มาตรา 6) : การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนา

คนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร

และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอย

รวมกบผอนไดอยางมความสข

• หลกการ (มาตรา 8) : การจดการศกษาใหยดหลกดงน

• 1) เปนการศกษาตลอดชวตส าหรบประชาชน

• 2) ใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา

• 3) การพฒนาสาระและกระบวนการเรยนรใหเปนไปอยางตอเนอง

21

หมวด 4 : แนวการจดการศกษา

• หลกการจดการศกษา (มาตรา 22) : ผเรยนทกคนมความสามารถ

เรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด

• ความร (มาตรา 23) : 1 ) ความสมพนธของบคคลกบสงคม

2 ) ว ทยาศาสตร เ ทคโนโลย และ ส ง แ วดล อม 3 ) ศาสนา

ศลปวฒนธรรม 4) คณตศาสตรและภาษา และ 5) ทกษะในการ

ประกอบอาชพ

• หลกสตรชมชน (มาตรา 29) : ใหชมชนมการจดการศกษาอบรม

เลอกสรรภมปญญาและวทยาการตางๆ เพอพฒนาชมชนใหสอดคลอง

กบสภาพปญหาและความตองการ

22

รวบยอดแนวคด

การจดการเรยนการสอน “หนงบกตอ” ของตาเตมท าใหเกด

การบรณาการแบบองครวมทยด “คน” เปนศนยกลางของการพฒนา

อยางม “ดลยภาพ” ระหวางชมชนและมรดกทางภมปญญาของบรรพ

บรษ เปนการจดการศกษาตามอธยาศยทบรณาการภาษาและ

ศลปะวฒนธรรมเขากบการศกษาของเดกวยประถมศกกษา รวมทง

เชอมโยงการพฒนาการศกษากบการพฒนาดานตาง ๆ ทงดาน

เศรษฐกจอาชพ สงคม สงแวดลอม เปนตน โดยค านงถงการพฒนา

อยางตอเนองตลอดชวต