dziennik ustaw

Dziennik Ustaw Nr 153 — 11835 — Poz. 1227

1. Na podstawie art. 16 ust. 1 zdanie pierwszeustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o og∏aszaniu aktów nor-matywnych i niektórych innych aktów prawnych(Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 449 oraz z 2009 r. Nr 31,poz. 206) og∏asza si´ w za∏àczniku do niniejszego ob-wieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia 17 grudnia1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118),z uwzgl´dnieniem zmian wprowadzonych:

1) ustawà z dnia 9 kwietnia 1999 r. o zmianie ustawyo Instytucie Pami´ci Narodowej — Komisji Âciga-nia Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, usta-wy o kombatantach oraz niektórych osobach b´-dàcych ofiarami represji wojennych i okresu po-wojennego, ustawy o finansach publicznych orazustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 38, poz. 360),

2) ustawà z dnia 8 lipca 1999 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 70, poz. 774),

3) ustawà z dnia 23 lipca 1999 r. o zmianie ustawyo zrekompensowaniu okresowego niepodwy˝sza-nia p∏ac w sferze bud˝etowej oraz utraty niektó-rych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent(Dz. U. Nr 72, poz. 801),

4) ustawà z dnia 24 lipca 1999 r. o S∏u˝bie Celnej(Dz. U. Nr 72, poz. 802),

5) wyrokiem Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia20 grudnia 1999 r. sygn. akt K. 4/99 (Dz. U. Nr 106,poz. 1215),

6) wyrokiem Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia4 stycznia 2000 r. sygn. akt K. 18/99 (Dz. U. Nr 2,poz. 26),

7) ustawà z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie ustawyo systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 9, poz. 118),

8) ustawà z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawyo pomocy spo∏ecznej oraz ustawy o emeryturachi rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych(Dz. U. Nr 19, poz. 238),

9) wyrokiem Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia11 lipca 2000 r. sygn. akt K. 30/99 (Dz. U. Nr 56,poz. 678),

10) ustawà z dnia 8 wrzeÊnia 2000 r. o komercjalizacji,restrukturyzacji i prywatyzacji przedsi´biorstwapaƒstwowego „Polskie Koleje Paƒstwowe”(Dz. U. Nr 84, poz. 948),

11) ustawà z dnia 11 stycznia 2001 r. o zmianie ustawyo systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. Nr 8, poz. 64),

12) ustawà z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze OchronyRzàdu (Dz. U. Nr 27, poz. 298),

13) ustawà z dnia 20 czerwca 2001 r. o zmianie ustawyo Êwiadczeniu pieni´˝nym i uprawnieniach przy-s∏ugujàcych ˝o∏nierzom zast´pczej s∏u˝by wojsko-wej przymusowo zatrudnianym w kopalniach w´-gla, kamienio∏omach i zak∏adach wydobywaniarud uranu oraz ustawy o podatku dochodowymod osób fizycznych i ustawy o emeryturach i ren-tach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U.Nr 89, poz. 968),

14) ustawà z dnia 20 lipca 2001 r. o zmianie ustawyo szkolnictwie wy˝szym, ustawy o wy˝szych szko-∏ach zawodowych oraz o zmianie niektórychinnych ustaw (Dz. U. Nr 85, poz. 924),

15) ustawà z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawyo systemie oÊwiaty, ustawy — Przepisy wprowa-dzajàce reform´ ustroju szkolnego, ustawy — Kar-ta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. Nr 111, poz. 1194),

16) ustawà z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawyo pomocy spo∏ecznej, ustawy o planowaniu rodzi-ny, ochronie p∏odu ludzkiego i warunkach dopusz-czalnoÊci przerywania cià˝y, ustawy o rehabilitacjizawodowej i spo∏ecznej oraz zatrudnianiu osóbniepe∏nosprawnych, ustawy o systemie ubezpie-czeƒ spo∏ecznych oraz ustawy o emeryturachi rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych(Dz. U. Nr 154, poz. 1792),

17) ustawà z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpie-czeƒstwa Wewn´trznego oraz Agencji Wywiadu(Dz. U. Nr 74, poz. 676),

18) ustawà z dnia 10 paêdziernika 2002 r. o minimal-nym wynagrodzeniu za prac´ (Dz. U. Nr 200,poz. 1679),

19) ustawà z dnia 30 paêdziernika 2002 r. o ubezpie-czeniu spo∏ecznym z tytu∏u wypadków przy pracyi chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673),

20) ustawà z dnia 5 grudnia 2002 r. o waloryzacji eme-rytur i rent w 2003 r. oraz o zmianie ustawy o eme-ryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych (Dz. U. Nr 240, poz. 2054),

21) ustawà z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawyo systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz o zmia-nie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241,poz. 2074),

22) ustawà z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.Nr 56, poz. 498),

1227

OBWIESZCZENIE MARSZA¸KA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 26 sierpnia 2009 r.

w sprawie og∏oszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych


23) ustawà z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej(Dz. U. Nr 135, poz. 1268),

24) ustawà z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawyo systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1609),

25) ustawà z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodachjednostek samorzàdu terytorialnego (Dz. U.Nr 203, poz. 1966),

26) ustawà z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacjigórnictwa w´gla kamiennego w latach 2003—2006(Dz. U. Nr 210, poz. 2037),

27) ustawà z dnia 28 listopada 2003 r. o Êwiadczeniachrodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 oraz z 2005 r.Nr 86, poz. 732)

— uj´tych w obwieszczeniu Marsza∏ka Sejmu Rzeczy-pospolitej Polskiej z dnia 1 marca 2004 r. w sprawieog∏oszenia jednolitego tekstu ustawy o emeryturachi rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U.Nr 39, poz. 353),

28) ustawà z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo∏ecz-nej (Dz. U. Nr 64, poz. 593),

29) ustawà z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji za-trudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99,poz. 1001),

30) ustawà z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie usta-wy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. Nr 121, poz. 1264),

31) ustawà z dnia 30 kwietnia 2004 r. o Êwiadczeniachprzedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1252),

32) wyrokiem Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia14 czerwca 2004 r. sygn. akt P 17/03 (Dz. U. Nr 144,poz. 1530),

33) ustawà z dnia 16 lipca 2004 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.Nr 191, poz. 1954),

34) ustawà z dnia 27 sierpnia 2004 r. o Êwiadczeniachopieki zdrowotnej finansowanych ze Êrodkówpublicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135),

35) ustawà z dnia 10 wrzeÊnia 2004 r. o zmianie usta-wy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych oraz o zmianie ustawy o ubez-pieczeniu spo∏ecznym rolników (Dz. U. Nr 236,poz. 2355),

36) wyrokiem Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia8 marca 2005 r. sygn. akt K 27/03 (Dz. U. Nr 41,poz. 401),

37) ustawà z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych oraz ustawy o systemie ubezpieczeƒspo∏ecznych (Dz. U. Nr 169, poz. 1412, z 2006 r.Nr 90, poz. 626 oraz z 2007 r. Nr 115, poz. 791),

38) ustawà z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ

Spo∏ecznych oraz ustawy — Karta Nauczyciela(Dz. U. Nr 167, poz. 1397, z 2007 r. Nr 191,poz. 1369 oraz z 2008 r. Nr 237, poz. 1656),

39) ustawà z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 169, poz. 1421),

40) ustawà z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biu-rze Antykorupcyjnym (Dz. U. Nr 104, poz. 708),

41) ustawà z dnia 9 czerwca 2006 r. — Przepisy wpro-wadzajàce ustaw´ o S∏u˝bie Kontrwywiadu Woj-skowego oraz S∏u˝bie Wywiadu Wojskowego orazustaw´ o s∏u˝bie funkcjonariuszy S∏u˝by Kontrwy-wiadu Wojskowego oraz S∏u˝by Wywiadu Woj-skowego (Dz. U. Nr 104, poz. 711),

42) ustawà z dnia 22 wrzeÊnia 2006 r. o zmianie usta-wy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 208, poz. 1534),

43) ustawà z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawyo organizacji i funkcjonowaniu funduszy emery-talnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.Nr 17, poz. 95),

44) ustawà z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie usta-wy o Stra˝y Granicznej oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 558),

45) ustawà z dnia 7 wrzeÊnia 2007 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 191, poz. 1368),

46) ustawà z dnia 7 wrzeÊnia 2007 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.Nr 191, poz. 1369),

47) ustawà z dnia 28 marca 2008 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.Nr 67, poz. 411),

48) ustawà z dnia 4 wrzeÊnia 2008 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 192, poz. 1180),

49) ustawà z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturachkapita∏owych (Dz. U. Nr 228, poz. 1507),

50) ustawà z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawyo systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 8, poz. 38),

51) ustawà z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturachpomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656),

52) ustawà z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 42, poz. 338),

53) ustawà z dnia 3 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 69, poz. 596),

54) ustawà z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskichÊwiadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. Nr 97,poz. 800)

oraz zmian wynikajàcych z przepisów og∏oszonychprzed dniem 22 sierpnia 2009 r.


2. Podany w za∏àczniku do niniejszego obwiesz-czenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje:

1) art. 145—172 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.o emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118), które sta-nowià:

„Art. 145. W ustawie z dnia 16 grudnia 1972 r.o Êwiadczeniach odszkodowawczychprzys∏ugujàcych w razie wypadkówi chorób pozostajàcych w zwiàzku zes∏u˝bà wojskowà (Dz. U. Nr 53, poz. 342,z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i z 1989 r. Nr 35,poz. 192) wprowadza si´ nast´pujàcezmiany:1) tytu∏ ustawy otrzymuje brzmienie:

„o Êwiadczeniach przys∏ugujàcychw razie wypadków i chorób pozosta-jàcych w zwiàzku ze s∏u˝bà wojsko-wà.”;

2) w art. 1 wyrazy „Âwiadczenia od-szkodowawcze” zast´puje si´ wyra-zami „Âwiadczenia w razie wypad-ków i chorób pozostajàcych w zwiàz-ku ze s∏u˝bà wojskowà”;

3) tytu∏ rozdzia∏u 2 otrzymuje brzmie-nie:

„Jednorazowe odszkodowanie pie-ni´˝ne oraz Êwiadczenia rentowe”;

4) w rozdziale 2 dodaje si´ art. 9aw brzmieniu:„Art. 9a. 1. ˚o∏nierze powo∏ani do

s∏u˝by zawodowej podniu 1 stycznia 1999 r.,którzy ulegli wypadkowipodczas lub w zwiàzkuz wykonywaniem obo-wiàzków s∏u˝bowych,otrzymujà rent´ z tytu∏uniezdolnoÊci do s∏u˝by,a w razie Êmierci —cz∏onkowie rodziny rent´rodzinnà, w wysokoÊcii na warunkach okreÊlo-nych w przepisacho Êwiadczeniach z tytu∏uwypadków przy pracyi chorób zawodowych,z zastrze˝eniem ust. 2 i 3.

2. O inwalidztwie ˝o∏nierzyi zwiàzku tego inwalidz-twa lub Êmierci ze s∏u˝bàwojskowà orzekajà woj-skowe komisje lekarskiena zasadach okreÊlonychw przepisach o zaopa-trzeniu emerytalnym ˝o∏-nierzy zawodowych orazich rodzin.

3. Âwiadczenia dla osóbokreÊlonych w ust. 1finansowane sà ze Êrod-ków bud˝etowych b´dà-cych w dyspozycji Mini-stra Obrony Narodowej.”

Art. 146. W ustawie z dnia 29 maja 1974 r. o za-opatrzeniu inwalidów wojennych i woj-skowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r.Nr 13, poz. 68, z 1990 r. Nr 34, poz. 198i Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104,poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84,z 1993 r. Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 10,poz. 37, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138,poz. 681, z 1996 r. Nr 136, poz. 636,z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r.Nr 106, poz. 668) wprowadza si´ nast´-pujàce zmiany:1) w art. 21 po ust. 2 dodaje si´ ust. 3

w brzmieniu:„3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si´ do

osób urodzonych przed dniem1 stycznia 1949 r.”;

2) skreÊla si´ art. 26;

3) art. 40 otrzymuje brzmienie:„Art. 40. Prawo do renty inwalidy

wojskowego, którego nie-zdolnoÊç do pracy nie pozo-staje w zwiàzku ze s∏u˝bàwojskowà, ulega zawiesze-niu lub wysokoÊç tej rentyulega zmniejszeniu na zasa-dach okreÊlonych w przepi-sach o emeryturach i ren-tach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych.”;


5) art. 49 otrzymuje brzmienie:„Art. 49. Prawo do renty rodzinnej

przys∏ugujàcej po ˝o∏nierzu,którego Êmierç nie pozosta-je w zwiàzku ze s∏u˝bà woj-skowà, ulega zawieszeniulub wysokoÊç tej renty ule-ga zmniejszeniu na zasa-dach okreÊlonych w przepi-sach o emeryturach i ren-tach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych.”;

6) w art. 54: a) po ust. 2 dodaje si´ ust. 2a

w brzmieniu:„2a. Przepis ust. 1 stosuje si´ od-

powiednio do osoby pobiera-jàcej uposa˝enie w staniespoczynku przyznane zewzgl´du na wiek.”,

b) po ust. 3 dodaje si´ ust. 3aw brzmieniu:„3a. Przepis ust. 3 stosuje si´ od-

powiednio do osoby pobiera-jàcej uposa˝enie w staniespoczynku przyznane z powo-du choroby lub utraty si∏ albouposa˝enie rodzinne.”,

c) w ust. 4 wyrazy „o którym mowaw ust. 1 pkt 2 oraz w ust. 2 i 3” za-st´puje si´ wyrazami „o którymmowa w ust. 1 pkt 2, ust. 2, 2a orazw ust. 3 i 3a”;


7) art. 64 otrzymuje brzmienie:„Art. 64. W sprawach nieuregulowa-

nych w ustawie stosuje si´odpowiednio: art. 12—14,70, 74, 83, 88—93, 102, 107,114, 126—131 i 133—144ustawy z dnia 17 grudnia1998 r. o emeryturach i ren-tach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych (Dz. U.Nr 162, poz. 1118).”

Art. 147. W ustawie z dnia 17 grudnia 1974 r.o Êwiadczeniach pieni´˝nych z ubezpie-czenia spo∏ecznego w razie chorobyi macierzyƒstwa (Dz. U. z 1983 r. Nr 30,poz. 143, z 1985 r. Nr 4, poz. 15, z 1986 r.Nr 42, poz. 202, z 1989 r. Nr 4, poz. 21i Nr 35, poz. 192, z 1991 r. Nr 104,poz. 450, Nr 106, poz. 457 i Nr 110,poz. 474 oraz z 1995 r. Nr 16, poz. 77)wprowadza si´ nast´pujàce zmiany:

1) w art. 2 w pkt 5 przecinek na koƒcuzast´puje si´ kropkà oraz skreÊla si´pkt 6 i 7;

2) w art. 12 po ust. 4 dodaje si´ ust. 5w brzmieniu:„5. Do ustalenia podstawy wymiaru

zasi∏ku chorobowego przyjmujesi´ wynagrodzenie po odliczeniupotràconych przez pracodawc´sk∏adek na ubezpieczenia spo-∏eczne.”;

3) skreÊla si´ rozdzia∏ 7a i 8;4) art. 48 otrzymuje brzmienie:

„Art. 48. 1. Prawo do zasi∏ków okreÊ-lonych w ustawie i ichwysokoÊç ustalajà orazzasi∏ki te wyp∏acajà:1) p∏atnicy sk∏adek, któ-

rzy zg∏aszajà do ubez-pieczenia chorobowe-go powy˝ej 20 ubez-pieczonych, z zastrze-˝eniem pkt 2,

2) Zak∏ad UbezpieczeƒSpo∏ecznych:a) ubezpieczonym, któ-

rych p∏atnicy sk∏a-dek zg∏aszajà doubezpieczenia cho-robowego nie wi´-cej ni˝ 20 ubezpie-czonych,

b) osobom uprawnio-nym do Êwiadczeƒza okres po ustaniuubezpieczenia cho-robowego.

2. Liczb´ ubezpieczonych,o której mowa w ust. 1,ustala si´ na rok kalenda-rzowy wed∏ug stanu na30 listopada poprzednie-go roku kalendarzowego,a w odniesieniu do p∏atni-

ków sk∏adek, którzy w po-przednim roku kalenda-rzowym nie zg∏aszali ni-kogo do ubezpieczeniachorobowego — wed∏ugstanu na pierwszy mie-siàc, w którym dokonalitakiego zg∏oszenia.

3. Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych kontynuuje po31 grudnia podj´tà wczeÊ-niej wyp∏at´ zasi∏ku, na-wet jeÊli od 1 styczniap∏atnik sk∏adek jest zobo-wiàzany, zgodnie z ust. 1,do wyp∏aty zasi∏ków.

4. Je˝eli do ustalenia pod-stawy wymiaru zasi∏kówprzyjmowane jest wyna-grodzenie z okresu, zaktóry zak∏ad pracy, zgod-nie z przepisami o syste-mie ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych, nie mia∏ obowiàzkuprzedk∏adania imiennegoraportu zawierajàcego ze-stawienie wyp∏aconychsk∏adników wynagrodze-nia, informacje te zak∏adpracy przedk∏ada na od-r´bnym zaÊwiadczeniu,którego wzór okreÊliminister w∏aÊciwy dospraw zabezpieczeniaspo∏ecznego.”;

5) w art. 51 skreÊla si´ wyrazy „i pogrze-bowe”;

6) w art. 54:

a) w ust. 1 skreÊla si´ wyrazy „orazwychowawczego”,

b) w ust. 2 skreÊla si´ wyrazy „i po-grzebowego”;

7) w art. 58:a) w ust. 2 wyrazy „, opiekuƒczego

i wychowawczego” zast´puje si´wyrazami „i opiekuƒczego”,

b) dodaje si´ ust. 2a i 2b w brzmie-niu:„2a. Przepisy ustawy stosuje si´

odpowiednio do osób odby-wajàcych zast´pcze formys∏u˝by wojskowej oraz doosób wykonujàcych odp∏at-nie prac´ na podstawie skie-rowania do pracy, w czasieodbywania kary pozbawieniawolnoÊci lub tymczasowegoaresztowania.

2b. Prawo do zasi∏ków przys∏u-gujàcych osobom odbywajà-cym zast´pcze formy s∏u˝bywojskowej ustalajà oraz zasi∏-ki te wyp∏acajà p∏atnicy sk∏a-dek na ubezpieczenie choro-bowe.”


Art. 148. W ustawie z dnia 12 czerwca 1975 r.o Êwiadczeniach z tytu∏u wypadkówprzy pracy i chorób zawodowych (Dz. U.z 1983 r. Nr 30, poz. 144, z 1989 r. Nr 35,poz. 192, z 1990 r. Nr 36, poz. 206,z 1991 r. Nr 94, poz. 422, z 1995 r. Nr 4,poz. 17, z 1996 r. Nr 24, poz. 110i Nr 100, poz. 461 oraz z 1998 r. Nr 106,poz. 668) wprowadza si´ nast´pujàcezmiany:

1) w art. 18 w ust. 4 wyrazy „dyrektorawojewódzkiego urz´du pracy” zast´-puje si´ wyrazem „starosty”;

2) art. 19 otrzymuje brzmienie:

„Art. 19. WysokoÊç renty z tytu∏u nie-zdolnoÊci do pracy spowo-dowanej wypadkiem przypracy lub chorobà zawodo-wà ustala si´ zgodnie z za-sadami przewidzianymi dlarent z tytu∏u niezdolnoÊci dopracy w przepisach o eme-ryturach i rentach z Fundu-szu Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych, z tym ˝e:

1) renta nie mo˝e byç ni˝-sza ni˝:

a) 80 % podstawy jejwymiaru — dla osobyca∏kowicie niezdolnejdo pracy,

b) 60 % podstawy jejwymiaru — dla osobycz´Êciowo niezdolnejdo pracy,

2) renta szkoleniowa wyno-si 100 % podstawy jejwymiaru, je˝eli niezdol-noÊç do pracy w do-tychczasowym zawodziespowodowana jest skut-kami wypadku lub cho-roby zawodowej,

3) renta, o której mowaw pkt 1 i 2, nie mo˝e byçni˝sza ni˝ 120 % kwotynajni˝szej renty z tytu∏uniezdolnoÊci do pracyustalonej i podwy˝szonejzgodnie z przepisamio emeryturach i rentachz Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych.”;

3) skreÊla si´ art. 20, 21 i 23;

4) w art. 24:

a) po ust. 2 dodaje si´ ust. 2aw brzmieniu:

„2a. Przepis ust. 1 stosuje si´ od-powiednio do osoby pobiera-jàcej uposa˝enie w staniespoczynku przyznane zewzgl´du na wiek.”,

b) po ust. 3 dodaje si´ ust. 3aw brzmieniu:„3a. Przepisy ust. 3 stosuje si´ od-

powiednio do osoby pobiera-jàcej uposa˝enie w staniespoczynku przyznane z po-wodu choroby lub utraty si∏albo uposa˝enie rodzinne.”;

5) po art. 25 dodaje si´ art. 25aw brzmieniu:

„Art. 25a. 1. Renta z tytu∏u niezdolno-Êci do pracy spowodo-wana wypadkiem przypracy lub chorobà zawo-dowà nie ulega zawie-szeniu ani zmniejszeniuw razie osiàgania przy-chodów, o których mo-wa w art. 104 ust. 1—4ustawy z dnia 17 grud-nia 1998 r. o emerytu-rach i rentach z Fundu-szu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych (Dz. U. Nr 162,poz. 1118).

2. Renta szkoleniowa nieprzys∏uguje w razie osià-gania przychodu, o któ-rym mowa w ust. 1, bezwzgl´du na wysokoÊçtego przychodu.”;


„Art. 27. 1. WysokoÊç renty rodzin-nej ustala si´ zgodniez zasadami przewidziany-mi dla rent rodzinnychw przepisach o emerytu-rach i rentach z Fundu-szu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych, z tym ˝e rentarodzinna nie mo˝e byçni˝sza ni˝ 120 % kwotynajni˝szej renty rodzinnejustalonej i podwy˝szonejzgodnie z przepisamio emeryturach i rentachz Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych.

2. Przepisy art. 25a stosujesi´ odpowiednio.”;

7) w art. 29 skreÊla si´ pkt 2;

8) skreÊla si´ art. 44.

Art. 149. W ustawie z dnia 18 grudnia 1976 r.o ubezpieczeniu spo∏ecznym osób pro-wadzàcych dzia∏alnoÊç gospodarczàoraz ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 46,poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206,z 1991 r. Nr 104, poz. 450 i Nr 110,poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r.Nr 100, poz. 461 i Nr 124, poz. 585,z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r.Nr 106, poz. 668 i Nr 137, poz. 887)wprowadza si´ nast´pujàce zmiany:


1) w art. 7:

a) w ust. 5:— wyrazy „, macierzyƒskiego i po-

grzebowego” zast´puje si´ wy-razami „i macierzyƒskiego”,

— po wyrazach „z zastrze˝eniemust.” dodaje si´ wyrazy „5a i”,

b) po ust. 5 dodaje si´ ust. 5aw brzmieniu:„5a. Do ustalenia podstawy wy-

miaru zasi∏ków, o którychmowa w ust. 5, przyjmuje si´kwoty stanowiàce podstaw´wymiaru sk∏adek na ubezpie-czenie chorobowe, po odli-czeniu kwoty odpowiadajàcej18,71 % podstawy wymiarusk∏adek na to ubezpiecze-nie.”,

c) w ust. 6 po wyrazach „ust. 5” do-daje si´ wyrazy „i ust. 5a”;


3) po art. 35 dodaje si´ art. 35aw brzmieniu:„Art. 35a. Prawo do Êwiadczeƒ pie-

ni´˝nych w razie chorobyi macierzyƒstwa na zasa-dach okreÊlonych w usta-wie majà równie˝ twórcy,artyÊci i osoby wykonujàcewolny zawód, podlegajàcyubezpieczeniu chorobowe-mu jako osoby prowadzà-ce pozarolniczà dzia∏alnoÊçw rozumieniu przepisówo systemie ubezpieczeƒspo∏ecznych.”

Art. 150. W ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. —Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. Nr 56,poz. 357 i z 1998 r. Nr 106, poz. 668)wprowadza si´ nast´pujàce zmiany:

1) w art. 88 po ust. 2 dodaje si´ ust. 2aw brzmieniu:„2a. Nauczyciele urodzeni po dniu

31 grudnia 1948 r., a przeddniem 1 stycznia 1969 r., zacho-wujà prawo do emerytury, o któ-rej mowa w ust. 1, bez wzgl´duna wiek, w ciàgu oÊmiu lat oddnia wejÊcia w ˝ycie ustawyz dnia 17 grudnia 1998 r. o eme-ryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U.Nr 162, poz. 1118), je˝eli nieprzystàpili do otwartego fundu-szu emerytalnego.”;


3) w art. 90 po ust. 4 dodaje si´ ust. 5w brzmieniu:„5. Prezes Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo-

∏ecznych og∏asza w formie komu-nikatu w Dzienniku Urz´dowymRzeczypospolitej Polskiej „Moni-

tor Polski” co najmniej na 12 dniroboczych przed najbli˝szym ter-minem waloryzacji nale˝nà od te-go terminu kwot´ dodatku za taj-ne nauczanie.”

Art. 151. W ustawie z dnia 16 wrzeÊnia 1982 r.o pracownikach urz´dów paƒstwowych(Dz. U. Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35,poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz. 132,z 1989 r. Nr 4, poz. 24, Nr 34, poz. 178i 182, z 1990 r. Nr 20, poz. 121, z 1991 r.Nr 55, poz. 234, Nr 88, poz. 400 i Nr 95,poz. 425, z 1992 r. Nr 54, poz. 254i Nr 90, poz. 451, z 1994 r. Nr 136,poz. 704, z 1995 r. Nr 132, poz. 640,z 1996 r. Nr 89, poz. 402 i Nr 106,poz. 496, z 1997 r. Nr 98, poz. 604,Nr 133, poz. 882 i 883 i Nr 141, poz. 943oraz z 1998 r. Nr 131, poz. 860 i Nr 155,poz. 1016) w art. 27 po ust. 3 dodaje si´ust. 4 w brzmieniu:

„4. Przepisy ust. 1—3 stosuje si´ doosób urodzonych przed dniem1 stycznia 1949 r.”

Art. 152. W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. —Prawo o ustroju sàdów powszechnych(Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25, Nr 77,poz. 355, Nr 91, poz. 421 i Nr 105,poz. 509, z 1995 r. Nr 34, poz. 163i Nr 81, poz. 406, z 1996 r. Nr 77,poz. 367, z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 98,poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 117,poz. 751—753, Nr 121, poz. 769, Nr 124,poz. 782 i Nr 133, poz. 882 oraz z 1998 r.Nr 98, poz. 607 i Nr 160, poz. 1064)w art. 782 wprowadza si´ nast´pujàcezmiany:

1)a) w § 1 wyrazy „— uposa˝enia, którepobiera∏ s´dzia w stanie spoczynku”zast´puje si´ wyrazami „— podstawywymiaru”;

2)a) po § 1 dodaje si´ § 1a w brzmieniu:

„§ 1a. Podstaw´ wymiaru uposa˝e-nia rodzinnego, o którym mo-wa w § 1, stanowi renta, jakaprzys∏ugiwa∏aby zmar∏emuz tytu∏u ca∏kowitej niezdolno-Êci do pracy ustalana wed∏ugzasad okreÊlonych w przepi-sach o emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych”;

3) po § 2 dodaje si´ § 3 w brzmieniu:

„§ 3. W razie zbiegu prawa do uposa-˝enia rodzinnego z prawem doemerytury lub renty przys∏ugu-je, na wniosek zainteresowane-go, albo uposa˝enie rodzinne,albo emerytura lub renta.”

———————a) Utraci∏ moc z dniem 19 lipca 2000 r. na podstawie wyroku

Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2000 r. sygn.akt K. 30/99 (Dz. U. Nr 56, poz. 678).


Art. 153. W ustawie z dnia 25 lipca 1985 r. o jed-nostkach badawczo-rozwojowych (Dz. U.z 1991 r. Nr 44, poz. 194 i Nr 107, poz. 464,z 1992 r. Nr 54, poz. 254, z 1994 r. Nr 1,poz. 3 i Nr 43, poz. 163, z 1996 r. Nr 41,poz. 175 i Nr 89, poz. 402, z 1997 r. Nr 43,poz. 272, Nr 75, poz. 467 i 469, Nr 104,poz. 661, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 141,poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756)w art. 60 skreÊla si´ wyrazy „, dodatkówdo emerytury lub renty”.

Art. 154. W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o ubez-pieczeniu spo∏ecznym duchownych(Dz. U. Nr 29, poz. 156, z 1990 r. Nr 36,poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450,z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100,poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153i z 1998 r. Nr 137, poz. 887) w art. 23wprowadza si´ nast´pujàce zmiany:

1) w ust. 1 skreÊla si´ wyrazy „i zasi∏kupogrzebowego w razie Êmierci ubez-pieczonego lub cz∏onka rodziny”;

2) w ust. 2 skreÊla si´ wyrazy „i pogrze-bowego”;

3) dodaje si´ ust. 3 w brzmieniu:

„3. Do ustalenia podstawy wymiaruÊwiadczeƒ, o których mowaw art. 7 ust. 1 pkt 2, przyjmuje si´kwoty stanowiàce podstaw´ wy-miaru sk∏adek na ubezpieczeniechorobowe, po odliczeniu kwotyodpowiadajàcej 18,71 % podsta-wy wymiaru sk∏adek na to ubez-pieczenie.”

Art. 155. W ustawie z dnia 22 marca 1990 r. o pra-cownikach samorzàdowych (Dz. U.Nr 21, poz. 124 i Nr 43, poz. 253,z 1994 r. Nr 98, poz. 471 oraz z 1997 r.Nr 9, poz. 43 i Nr 28, poz. 153) w art. 23dodaje si´ ust. 3 w brzmieniu:

„3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si´ doosób urodzonych przed dniem1 stycznia 1949 r.”

Art. 156. W ustawie z dnia 12 wrzeÊnia 1990 r.o szkolnictwie wy˝szym (Dz. U. Nr 65,poz. 385, z 1992 r. Nr 54, poz. 254i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3,Nr 43, poz. 163, Nr 105, poz. 509i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34i Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28,poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104,poz. 661, Nr 121, poz. 770 i Nr 141,poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 50, poz. 310i Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1115)wprowadza si´ nast´pujàce zmiany:

1) w art. 112 po ust. 2 dodaje si´ ust. 3w brzmieniu:

„3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si´ doosób urodzonych przed dniem1 stycznia 1949 r.”;

2) skreÊla si´ art. 114.

Art. 157. W ustawie z dnia 29 listopada 1990 r.o pomocy spo∏ecznej (Dz. U. z 1998 r.Nr 64, poz. 414, Nr 106, poz. 668i Nr 117, poz. 756) wprowadza si´ nast´-pujàce zmiany:

1) w art. 2a w ust. 1 w pkt 2 po wyrazie„fizycznych” stawia si´ przecineki dodaje wyrazy „sk∏adki na ubezpie-czenia emerytalne i rentowe orazubezpieczenie zdrowotne p∏aconeprzez oÊrodki pomocy spo∏ecznej,a tak˝e sk∏adki z tytu∏u ubezpieczeniaemerytalnego, rentowego i chorobo-wego okreÊlonych w odr´bnychprzepisach”;

2) w art. 12a dotychczasowà treÊç ozna-cza si´ jako ust. 1 i dodaje si´ ust. 2w brzmieniu:„2. Minister w∏aÊciwy do spraw za-

bezpieczenia spo∏ecznego okreÊ-li, w drodze rozporzàdzenia, zasa-dy i formy wspó∏dzia∏ania, a tak-˝e finansowania organizacji,o których mowa w ust. 1.”;

3) w art. 27:a) ust. 1—3 otrzymujà brzmienie:

„1. Zasi∏ek sta∏y przys∏uguje oso-bie niepozostajàcej w zatrud-nieniu, opiekujàcej si´ dziec-kiem, wymagajàcym ze stronyinnej osoby sta∏ej opieki, pole-gajàcej na bezpoÊredniej, oso-bistej opiece i piel´gnacji lubsystematycznym wspó∏dzia∏a-niu w post´powaniu edukacyj-nym, leczniczym lub rehabilita-cyjnym, je˝eli dziecko jestuprawnione do zasi∏ku piel´-gnacyjnego i dochód rodzinynie przekracza dwukrotnegodochodu okreÊlonego zgodniez art. 4.

2. Osobie, o której mowa w ust. 1,przys∏uguje zasi∏ek sta∏y rów-nie˝ w wypadku, gdy opiekujesi´ pe∏noletnim dzieckiem, je-˝eli dziecko to jest uprawnionedo zasi∏ku piel´gnacyjnego.

3. Przez dziecko, o którym mowaw ust. 1 i 2, nale˝y rozumieçdziecko w∏asne, przysposobio-ne, lub przebywajàce w rodzi-nie zast´pczej.”,

b) po ust. 3 dodaje si´ ust. 3aw brzmieniu:„3a. W wypadku zbiegu uprawnieƒ

do zasi∏ku sta∏ego i emeryturyprzyznanej na podstawie prze-pisów o uprawnieniach dowczeÊniejszej emerytury pra-cowników opiekujàcych si´dzieçmi wymagajàcymi sta∏ejopieki lub art. 31b ust. 7, zasi-∏ek sta∏y nie przys∏uguje.”;


4) art. 31b otrzymuje brzmienie:„Art. 31b. 1. Za osob´, o której mowa

w art. 27 ust. 1 i 2, orazosob´, o której mowaw art. 31 ust. 4a, oÊro-dek pomocy spo∏ecznejop∏aca sk∏adk´ na ubez-pieczenia emerytalnei rentowe od kwoty naj-ni˝szego wynagrodze-nia, chyba ˝e osoba tapodlega obowiàzkowoubezpieczeniom emery-talnemu i rentowymz innych tytu∏ów.

2. Za osob´ opiekujàcà si´dzieckiem, o którym mo-wa w art. 27 ust. 1 i 2,oÊrodek pomocy spo-∏ecznej op∏aca sk∏adk´na ubezpieczenia eme-rytalne i rentowe, odkwoty, o której mowaw ust. 1, je˝eli dochódrodziny nie przekraczadwukrotnego dochoduokreÊlonego zgodniez art. 4, chyba ˝e osobapodlega obowiàzkowoubezpieczeniom emery-talnemu i rentowymz innych tytu∏ów.

3. Za osob´ rezygnujàcàz pracy w zwiàzku z ko-niecznoÊcià sprawowa-nia bezpoÊredniej, oso-bistej opieki nad ci´˝kochorym cz∏onkiem rodzi-ny oraz wspólnie nieza-mieszkujàcymi matkà,ojcem lub rodzeƒ-stwem, oÊrodek pomo-cy spo∏ecznej op∏acask∏adk´ na ubezpiecze-nia emerytalne i rento-we, od kwoty, o którejmowa w ust. 1, je˝eli do-chód w rodzinie oso-by opiekujàcej si´ nieprzekracza dwukrotne-go dochodu okreÊlone-go zgodnie z art. 4 i oso-ba opiekujàca si´ niepodlega obowiàzkowoubezpieczeniom emery-talnemu i rentowymz innych tytu∏ów. Doty-czy to równie˝ osób, któ-re w zwiàzku z koniecz-noÊcià sprawowaniaopieki pozostajà na bez-p∏atnym urlopie.

4. Przez ojca i matk´, o któ-rych mowa w ust. 3, na-le˝y rozumieç równie˝ojca i matk´ wspó∏ma∏-˝onka.

5. Wystàpienie ci´˝kiejchoroby u osoby, o któ-rej mowa w ust. 3, wy-maga przed∏o˝enia orze-czenia o stanie zdrowiatej osoby.

6. Sk∏adka na ubezpiecze-nia emerytalne i rento-we w wysokoÊci okreÊ-lonej przepisami o sys-temie ubezpieczeƒ spo-∏ecznych jest op∏acanaza:

1) osoby, o których mo-wa w art. 27 ust. 1 i 2oraz w art. 31b ust. 2,przez okres niezb´d-ny do spe∏nienia wa-runku do uzyskaniaprawa do emerytury,jednak nie d∏u˝ej ni˝przez 20 lat,

2) osob´, o której mowaw art. 31 ust. 4a,przez okres pobiera-nia gwarantowanegozasi∏ku okresowego,

3) osob´, o której mowaw ust. 3, przez okressprawowania opieki,z zastrze˝eniem ust. 8.

7. Osoby, o których mowaw art. 27 ust. 1 i 2,za które oÊrodek pomo-cy spo∏ecznej op∏aca∏sk∏adk´ na ubezpiecze-nie spo∏eczne przeddniem 1 stycznia 1999 r.nabywajà prawo doemerytury bez wzgl´duna wiek, je˝eli w dniu1 stycznia 1999 r. ukoƒ-czy∏y co najmniej 45 lati majà okres ubezpiecze-nia (sk∏adkowy i nie-sk∏adkowy) wynoszàcyco najmniej 20 lat. Wy-sokoÊç emerytury dlatych osób ustala si´ we-d∏ug zasad przewidzia-nych w przepisacho emeryturach i rentachz Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych dla ubez-pieczonych urodzonychprzed dniem 1 stycznia1949 r.

8. Sk∏adk´ na ubezpiecze-nia emerytalne i rento-we za osoby, o którychmowa w ust. 6 pkt 3,op∏aca si´ od dnia1 stycznia 2000 r.”


Art. 158. W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r.o kombatantach oraz niektórych oso-bach b´dàcych ofiarami represji wojen-nych i okresu powojennego (Dz. U.z 1997 r. Nr 142, poz. 950 oraz z 1998 r.Nr 37, poz. 204 i Nr 106, poz. 668) wpro-wadza si´ nast´pujàce zmiany:

1) w art. 14 po ust. 2 dodaje si´ ust. 3w brzmieniu:„3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si´ do

osób urodzonych przed dniem1 stycznia 1949 r.”;

2) w art. 15 po ust. 5 dodaje si´ ust. 6w brzmieniu:„6. Prezes Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo-

∏ecznych og∏asza w formie komu-nikatu w Dzienniku Urz´dowymRzeczypospolitej Polskiej „Moni-tor Polski” co najmniej na 12 dniroboczych przed najbli˝szym ter-minem waloryzacji nale˝nà od te-go terminu kwot´ dodatku kom-batanckiego.”

Art. 159. W ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r.o zaopatrzeniu emerytalnym ˝o∏nierzyzawodowych oraz ich rodzin (Dz. U.z 1994 r. Nr 10, poz. 36, z 1995 r. Nr 4,poz. 17, z 1996 r. Nr 1, poz. 1 orazz 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141,poz. 944) wprowadza si´ nast´pujàcezmiany:

1) art. 6 otrzymuje brzmienie: „Art. 6. Emerytury i renty podlegajà

waloryzacji na zasadachi w terminach przewidzia-nych w przepisach o emery-turach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych.”;

2)b) art. 40 otrzymuje brzmienie:„Art. 40. Do emerytów i rencistów

osiàgajàcych przychodyz tytu∏u stosunku pracy,s∏u˝by, innej pracy zarobko-wej lub prowadzenia poza-rolniczej dzia∏alnoÊci stosu-je si´ art. 103—106 ustawyz dnia 17 grudnia 1998 r.o emeryturach i rentachz Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 162,poz. 1118).”

Art. 160. W ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o za-opatrzeniu emerytalnym funkcjonariu-szy Policji, Urz´du Ochrony Paƒstwa,Stra˝y Granicznej, Paƒstwowej Stra˝yPo˝arnej i S∏u˝by Wi´ziennej oraz ichrodzin (Dz. U. Nr 53, poz. 214, z 1995 r.Nr 4, poz. 17 oraz z 1997 r. Nr 28,poz. 153) wprowadza si´ nast´pujàcezmiany:


„Art. 6. Emerytury i renty podlegajàwaloryzacji na zasadachi w terminach przewidzia-nych w przepisach o emery-turach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych.”;

2)b) art. 41 otrzymuje brzmienie:

„Art. 41. Do emerytów i rencistówosiàgajàcych przychodyz tytu∏u stosunku pracy,s∏u˝by, innej pracy zarobko-wej lub prowadzenia poza-rolniczej dzia∏alnoÊci stosu-je si´ art. 103—106 ustawyz dnia 17 grudnia 1998 r.o emeryturach i rentachz Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 162,poz. 1118).”

Art. 161. W ustawie z dnia 2 wrzeÊnia 1994 r.o dodatku i uprawnieniach przys∏ugujà-cych ˝o∏nierzom zast´pczej s∏u˝by woj-skowej przymusowo zatrudnianymw kopalniach w´gla, kamienio∏omachi zak∏adach wydobywania rud uranu(Dz. U. Nr 111, poz. 537 i z 1995 r.Nr 138, poz. 681) w art. 2 po ust. 2 doda-je si´ ust. 3 w brzmieniu:

„3. Prezes Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych og∏asza w formie komuni-katu w Dzienniku Urz´dowym Rze-czypospolitej Polskiej „Monitor Pol-ski” co najmniej na 12 dni robo-czych przed najbli˝szym terminemwaloryzacji nale˝nà od tego terminukwot´ dodatku, o którym mowaw ust. 1.”

Art. 162. W ustawie z dnia 1 grudnia 1994 r. o za-si∏kach rodzinnych i piel´gnacyjnych(Dz. U. z 1998 r. Nr 102, poz. 651i Nr 106, poz. 668) wprowadza si´ nast´-pujàce zmiany:

1) tytu∏ ustawy otrzymuje brzmienie„o zasi∏kach rodzinnych, piel´gnacyj-nych i wychowawczych;

2) w art. 14a po wyrazach „w domu po-mocy spo∏ecznej” dodaje si´ wyrazy„, w zak∏adzie opiekuƒczo-leczniczymlub w zak∏adzie piel´gnacyjno-opie-kuƒczym”;

3) po rozdziale 2 dodaje si´ rozdzia∏ 2aw brzmieniu:

„Rozdzia∏ 2a

Art. 15a. 1. Zasi∏ek wychowawczyprzys∏uguje uprawnione-mu do urlopu wycho-wawczego.

2. Zasi∏ki wychowawcze sàfinansowane z bud˝etupaƒstwa.

———————b) Utraci∏ moc z dniem 24 grudnia 1999 r. na podstawie

wyroku Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia1999 r. sygn. akt K. 4/99 (Dz. U. Nr 106, poz. 1215).


3. Rada Ministrów okreÊli,w drodze rozporzàdzenia,zasady, wysokoÊç i trybprzyznawania zasi∏ku wy-chowawczego.”

Art. 163. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r.o zatrudnieniu i przeciwdzia∏aniu bez-robociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128,Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz. 255, Nr 63,poz. 403, Nr 93, poz. 569, Nr 107,poz. 692, Nr 121, poz. 770 i Nr 123,poz. 776 oraz z 1998 r. Nr 66, poz. 431,Nr 106, poz. 668, Nr 108, poz. 684,Nr 137, poz. 887 i Nr 162, poz. 1112)wprowadza si´ nast´pujàce zmiany:

1) w art. 2 w ust. 1:a) w pkt 2 w lit. c) wyrazy „renty in-

walidzkiej” zast´puje si´ wyrazami„renty z tytu∏u niezdolnoÊci dopracy, renty szkoleniowej”,

b) po pkt 22 dodaje si´ pkt 22aw brzmieniu:„22a) sk∏adkach na ubezpieczenia

spo∏eczne — oznacza tosk∏adki na ubezpieczeniaemerytalne, rentowe i wy-padkowe, finansowane z w∏a-snych Êrodków p∏atnika tychsk∏adek,”;

2) w art. 16 ust. 5—7 otrzymujà brzmie-nie:„5. Bezrobotnym skierowanym na

szkolenie przez powiatowy urzàdpracy w okresie odbywania szko-lenia przys∏ugujà na zasadachprzewidzianych dla pracownikówÊwiadczenia z tytu∏u wypadkówprzy pracy i chorób zawodowychpowsta∏ych w zwiàzku ze szkole-niem oraz w drodze do i z miejscaszkolenia.

6. Âwiadczenia, o których mowaw ust. 5, z wyjàtkiem renty z tytu-∏u niezdolnoÊci do pracy, renty ro-dzinnej i szkoleniowej, wyp∏acanesà z Funduszu Pracy przez powia-towy urzàd pracy na podstawieorzeczenia lekarza orzecznika Za-k∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych,po sporzàdzeniu protoko∏u oko-licznoÊci i przyczyn wypadkuprzez zespó∏ powypadkowy jed-nostki szkoleniowej lub po stwier-dzeniu przez paƒstwowegoinspektora sanitarnego chorobyzawodowej.

7. Osobom skierowanym na szkole-nie przez powiatowy urzàd pracy,nieposiadajàcym statusu bez-robotnego, przys∏uguje odszko-dowanie z tytu∏u ubezpieczeniaod nast´pstw nieszcz´Êliwychwypadków powsta∏ych w zwiàzkuze szkoleniem oraz w drodze doi z miejsca szkolenia.”;

3) w art. 23 w ust. 2 w pkt 3 wyraz „in-walidzkiej” zast´puje si´ wyrazami„z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, rentyszkoleniowej”;

4) w art. 28 w ust. 2 w pkt 3 wyraz „in-walidzkiej” zast´puje si´ wyrazami„z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, rentyszkoleniowej”;

5) w art. 29 w ust. 1 i 2 wyraz „inwalidz-kiej” zast´puje si´ wyrazami „z tytu∏uniezdolnoÊci do pracy, renty szkole-niowej”;

6) w art. 30 w ust. 1 skreÊla si´ wyrazy„z wyjàtkiem okresów ich pobieraniaza czas udokumentowanej niezdolno-Êci do pracy, które wlicza si´ jakookresy niesk∏adkowe”;

7) w art. 31 ust. 3a otrzymuje brzmienie:

„3a. Bezrobotnym uprawnionym dozasi∏ku lub stypendium przys∏u-gujà one równie˝ za okres udo-kumentowanej niezdolnoÊci dopracy, za który na podstawie od-r´bnych przepisów pracownicyzachowujà prawo do wynagro-dzenia lub przys∏ugujà im zasi∏kiz ubezpieczenia spo∏ecznegow razie choroby lub macierzyƒ-stwa.”;

8) w art. 37a wyrazy „art. 16 ust. 4—6oraz art. 31 ust. 3a i 5” zast´puje si´wyrazami „art. 16 ust. 4 i 5 orazart. 31 ust. 3a”;

9) w art. 37b w ust. 5 wyrazy „art. 16ust. 4—6 oraz art. 31 ust. 3a i 5” za-st´puje si´ wyrazami „art. 16 ust. 4 i 5oraz art. 31 ust. 3a”;

10) art. 37c otrzymuje brzmienie:

„Art. 37c. Powiatowy urzàd pracyustala i op∏aca, w wysoko-Êci i na zasadach okreÊlo-nych w odr´bnych przepi-sach, sk∏adk´ na ubezpie-czenie emerytalne, rento-we i wypadkowe od sty-pendiów wyp∏aconych napodstawie art. 37a i 37b.”;

11) w art. 37j po ust. 6 dodaje si´ ust. 7w brzmieniu:

„7. Przeci´tne miesi´czne wynagro-dzenie, o którym mowa w ust. 6,wyp∏acone za okres po dniu31 grudnia 1998 r. pomniejsza si´o naliczone i potràcone od tegowynagrodzenia sk∏adki na ubez-pieczenia emerytalne, rentowei chorobowe.”;

12) w art. 37k w ust. 1:

a) w pkt 3, po przecinku, dodaje si´wyraz „lub”,


b) w pkt 4 wyrazy „okres zatrudnie-nia wynoszàcy, ∏àcznie z okresamirównorz´dnymi i zaliczalnymi dookresu zatrudnienia” zast´puje si´wyrazami „posiada okres upraw-niajàcy do emerytury wynoszàcy”;

13) w art. 49 w ust. 1 skreÊla si´ pkt 3;

14) w art. 53 w ust. 1 w pkt 3 kropk´ za-st´puje si´ przecinkiem i dodaje si´wyrazy „a tak˝e ˝o∏nierzy niezawodo-wych w s∏u˝bie czynnej, osób odby-wajàcych zast´pcze formy s∏u˝bywojskowej, osób przebywajàcych naurlopach wychowawczych oraz po-bierajàcych zasi∏ek macierzyƒski.”;

15) w art. 57 ust. 1 po pkt 3 dodaje si´pkt 3a w brzmieniu:

„3a) Êwiadczeƒ, o których mowaw art. 16 ust. 5”.

Art. 164. W ustawie z dnia 6 lipca 1995 r. o przed-si´biorstwie paƒstwowym „Polskie Ko-leje Paƒstwowe” (Dz. U. Nr 95, poz. 474,z 1996 r. Nr 147, poz. 687, z 1997 r. Nr 28,poz. 153, Nr 96, poz. 591, Nr 104,poz. 661 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r.Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756)wprowadza si´ nast´pujàce zmiany:



„Art. 46a. 1. Pracownikowi kolejowe-mu pobierajàcemu eme-rytur´ lub rent´ z tytu∏uniezdolnoÊci do pracyprzyznanà na podstawiedotychczasowych prze-pisów o zaopatrzeniuemerytalnym pracowni-ków kolejowych i ich ro-dzin lub przepisów usta-wy z dnia 17 grudnia1998 r. o emeryturachi rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecz-nych (Dz. U. Nr 162,poz. 1118) oraz cz∏on-kom rodziny tego pra-cownika pobierajàcympo nim rent´ rodzinnàprzyznanà na podstawiewymienionych przepi-sów przys∏uguje prawodo deputatu w´glowegow formie ekwiwalentupieni´˝nego, na zasa-dach okreÊlonych w dro-dze rozporzàdzeniaprzez ministra w∏aÊciwe-go do spraw transportuw porozumieniu z mini-strem w∏aÊciwym dospraw bud˝etu; prawodo deputatu w´glowegonie przys∏uguje jednak

emerytowi lub renciÊcie,je˝eli nie przys∏ugiwa∏omu w zatrudnieniu, z ty-tu∏u którego powsta∏oprawo do emerytury lubrenty.

2. Ekwiwalent pieni´˝ny,o którym mowa w ust. 2,przyznaje i wyp∏aca przyemeryturze lub rencieZak∏ad UbezpieczeƒSpo∏ecznych z dotacjicelowej z bud˝etu paƒ-stwa.

3. Âwiadczenia okreÊlonew ust. 1 i 2 przys∏ugujàrównie˝ emerytowi lubrenciÊcie, który pobierakolejowà emerytur´ lubkolejowà rent´ z tytu∏uzatrudnienia w okresachrównorz´dnych z okre-sami zatrudnienia na ko-lei, oraz osobie, którejprzyznano kolejowàemerytur´ lub kolejowàrent´ w drodze wyjàt-ku.”

Art. 165. W ustawie z dnia 13 paêdziernika 1995 r.o zasadach ewidencji i identyfikacji po-datników (Dz. U. Nr 142, poz. 702i z 1997 r. Nr 88, poz. 554) wprowadzasi´ nast´pujàce zmiany:

1) w tytule ustawy dodaje si´ wyrazy„i p∏atników”;

2) w art. 1 po wyrazie „podatników,”dodaje si´ wyrazy „p∏atników podat-ków, a tak˝e p∏atników sk∏adek naubezpieczenia spo∏eczne oraz ubez-pieczenia zdrowotne.”;

3) w art. 2:

a) dotychczasowà treÊç oznacza si´jako ust. 1, a wyrazy „osoby praw-ne, jednostki organizacyjne niema-jàce osobowoÊci prawnej oraz za-k∏ady (oddzia∏y) osób prawnych,które na podstawie odr´bnychprzepisów sà podatnikami” zast´-puje si´ wyrazami „osoby prawneoraz jednostki organizacyjne nie-majàce osobowoÊci prawnej, którena podstawie odr´bnych ustaw sàpodatnikami”,

b) po ust. 1 dodaje si´ ust. 2 i 3w brzmieniu:

„2. Obowiàzkowi ewidencyjnemupodlegajà równie˝ inne pod-mioty ni˝ wymienione w ust. 1,je˝eli na podstawie odr´b-nych ustaw sà podatnikami,a w szczególnoÊci zak∏ady (od-dzia∏y) osób prawnych orazp∏atnicy podatków; podmiotyte równie˝ otrzymujà NIP.


3. Obowiàzkowi ewidencyjnemupodlegajà tak˝e podmioty b´-dàce, na podstawie odr´bnychustaw, p∏atnikami sk∏adek naubezpieczenia spo∏eczne lububezpieczenia zdrowotne, zwa-ne dalej „p∏atnikami sk∏adekubezpieczeniowych”; podmio-ty te równie˝ otrzymujà NIP.”;

4) w art. 3:

a) w ust. 1 po wyrazie „podatników,”dodaje si´ wyrazy „p∏atników po-datków i p∏atników sk∏adek ubez-pieczeniowych”,

b) po ust. 1 dodaje si´ ust. 1a i 1bw brzmieniu:

„1a. Post´powanie w sprawienadania NIP prowadzone jestna podstawie ustawy z dnia29 sierpnia 1997 r. — Ordyna-cja podatkowa (Dz. U. Nr 137,poz. 926 i Nr 160, poz. 1083oraz z 1998 r. Nr 106,poz. 668), z tym ˝e w spra-wach o stwierdzenie niewa˝-noÊci decyzji o nadaniu NIPnie stosuje si´ terminu prze-widzianego w art. 249 § 1 i 2oraz art. 338 § 1. W tym przy-padku termin stwierdzenianiewa˝noÊci decyzji wynosi7 lat od dnia dorćzenia decy-zji.

1b. W przypadku umorzenia, napodstawie art. 338 § 1 Ordy-nacji podatkowej, post´powa-nia w sprawie stwierdzenianiewa˝noÊci decyzji o nada-niu NIP, post´powanie towznawia si´ z urz´du.”,

c) w ust. 2 wyrazy „decyzji admini-stracyjnej urz´du skarbowego” za-st´puje si´ wyrazami „decyzji wy-danej przez urzàd skarbowy”,

d) w ust. 3 na koƒcu kropk´ zast´pu-je si´ przecinkiem i dodaje wyrazy„p∏atnika podatku albo p∏atnikask∏adek ubezpieczeniowych.”;

5) w art. 4 po pkt 3 dodaje si´ pkt 4w brzmieniu:

„4) dla p∏atników podatków orazp∏atników sk∏adek ubezpieczenio-wych, nieb´dàcych jednoczeÊniepodatnikami, o których mowaw pkt 1—3 — urzàd skarbowyw∏aÊciwy ze wzgl´du na miejscezamieszkania lub siedzib´ p∏atni-ka; w pozosta∏ych przypadkachw∏aÊciwym urz´dem skarbowymjest Drugi Urzàd Skarbowy War-szawa-ÂródmieÊcie.”;

6) w art. 5:

a) w ust. 1 kropk´ na koƒcu zast´pujesi´ przecinkiem i dodaje wyrazy„bez wzgl´du na rodzaj oraz liczbóp∏acanych przez podatnika podat-ków, form´ opodatkowania, liczbóraz rodzaje prowadzonej dzia∏al-noÊci gospodarczej oraz liczb´ pro-wadzonych przedsi´biorstw.”,

b) w ust. 3:

— wyrazy „numer REGON” zast´-puje si´ wyrazami „numer iden-tyfikacyjny REGON”,

— po pkt 2 dodaje si´ pkt 3w brzmieniu:

„3) w przypadku podatkowychgrup kapita∏owych — danedotyczàce spó∏ek wchodzà-cych w sk∏ad grupy, w tymrównie˝ NIP nadane tymspó∏kom.”,

c) w ust. 5 wyraz „zarzàdzenia” zast´-puje si´ wyrazem „rozporzàdze-nia”,

d) po ust. 5 dodaje si´ ust. 6w brzmieniu:

„6. Przepisy ust. 1—4 stosuje siódpowiednio do p∏atników po-datków oraz p∏atników sk∏adekubezpieczeniowych.”;

7) w art. 6:

a) w ust. 1 dodaje si´ drugie zdaniew brzmieniu:

„Zg∏oszenia identyfikacyjnego do-konuje si´ niezale˝nie od zg∏osze-nia rejestracyjnego, o którym mo-wa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia8 stycznia 1993 r. o podatku od to-warów i us∏ug oraz o podatku ak-cyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50,Nr 28, poz. 127 i Nr 129, poz. 599,z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r.Nr 44, poz. 231 i Nr 142, poz. 702i 703, z 1996 r. Nr 137, poz. 640,z 1997 r. Nr 111, poz. 722, Nr 123,poz. 776 i 780, Nr 137, poz. 926,Nr 141, poz. 943 i Nr 162, poz. 1104oraz z 1998 r. Nr 139, poz. 905i Nr 161, poz. 1076).”,

b) w ust. 6 po wyrazie „lub” dodajesi´ wyraz „samodzielnie”,

c) ust. 9 otrzymuje brzmienie:

„9. P∏atnicy podatków, niepodle-gajàcy obowiàzkowi ewiden-cyjnemu jako podatnicy, doko-nujà zg∏oszenia identyfikacyj-nego nie póêniej ni˝ w terminieprzekazania do organu podat-kowego pierwszej deklaracjipodatkowej, do której sk∏ada-nia obowiàzani sà p∏atnicy po-datków.”,



„10. P∏atnicy sk∏adek ubezpiecze-niowych, niepodlegajàcy obo-wiàzkowi ewidencyjnemu jakopodatnicy ani jako p∏atnicy po-datków, dokonujà zg∏oszeniaidentyfikacyjnego nie póêniejni˝ w terminach przewidzia-nych w odr´bnych przepisachdotyczàcych terminów zg∏a-szania do ubezpieczeƒ spo-∏ecznych lub ubezpieczeniazdrowotnego.”;

8) w art. 7 wyrazy „art. 6 ust. 1—7” za-st´puje si´ wyrazami „art. 6 ust. 1—7,9 i 10”, a po wyrazie „podatnik,” do-daje si´ wyrazy „p∏atnik podatku orazp∏atnik sk∏adek ubezpieczeniowych”;

9) w art. 9:

a) w ust. 1:

— w pkt 1 liczb´ „60” zast´puje si´liczbà „30” i wyrazy „informa-cj´ o zmianie danych” zast´pu-je si´ wyrazami „zg∏oszenie ak-tualizacyjne”,

— w pkt 2 wyrazy „informacj´o zmianie danych” zast´puje si´wyrazami „zg∏oszenie aktualiza-cyjne”,

— w pkt 3 wyrazy „informacj´o zmianie danych obj´tychzg∏oszeniem identyfikacyjnymw terminie przewidzianym doz∏o˝enia zeznania rocznego” za-st´puje si´ wyrazami „zg∏osze-nie aktualizacyjne wraz z zezna-niem rocznym”,

b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Obowiàzek dokonania zg∏osze-nia aktualizacyjnego przez po-datników, o których mowaw art. 6 ust. 1, wyst´puje rów-nie˝ w przypadku, gdy podatni-kom tym, w wyniku utraty pra-wa do zwolnienia od podatkuod towarów i us∏ug lub rezy-gnacji z tego prawa, zmieni∏asi´ w∏aÊciwoÊç urz´du skarbo-wego; w tym przypadku zg∏o-szenia aktualizacyjnego doko-nuje si´ w urz´dzie skarbowymw∏aÊciwym w sprawach podat-ku od towarów i us∏ug, wraz zezg∏oszeniem rejestracyjnym,o którym mowa w art. 9 ust. 1ustawy powo∏anej w art. 6ust. 1.”,

c) po ust. 2 dodaje si´ ust. 3—6w brzmieniu:

„3. Aktualizacji danych ewidencyj-nych dotyczàcych podatko-wych grup kapita∏owych doko-

nuje spó∏ka b´dàca p∏atnikiempodatku dochodowego odosób prawnych, wskazanymw umowie. Powy˝szy obowià-zek jest niezale˝ny od obowiàz-ku aktualizacji danych, cià˝àce-go na ka˝dej ze spó∏ek wcho-dzàcych w sk∏ad podatkowejgrupy kapita∏owej.

4. P∏atnicy podatków, niepodlega-jàcy obowiàzkowi aktualizacjidanych ewidencyjnych jako po-datnicy, dokonujà zg∏oszeniaaktualizacyjnego nie póêniej ni˝w — nast´pujàcym bezpoÊred-nio po zaistnieniu zdarzeniapowodujàcego obowiàzek ak-tualizacji — terminie przekaza-nia do organu podatkowegopierwszej deklaracji podatko-wej, do sk∏adania której obo-wiàzani sà p∏atnicy podatków.

5. Do p∏atników sk∏adek ubezpie-czeniowych stosuje si´ odpo-wiednio tryb aktualizacji da-nych okreÊlony w ust. 1 pkt 1.

6. Do aktualizacji danych obj´tychzg∏oszeniem identyfikacyjnymstosuje si´ odpowiednio wzoryformularzy zg∏oszeƒ identyfika-cyjnych, ustalone przez Mini-stra Finansów, w drodze rozpo-rzàdzenia.”;

10) w art. 10:

a) dotychczasowà treÊç oznacza si´jako ust. 1, a wyrazy „sk∏adania in-formacji o zmianie danych obj´-tych tym zg∏oszeniem” zast´pujesi´ wyrazami „zg∏oszeƒ aktualiza-cyjnych”,

b) po ust. 1 dodaje si´ ust. 2w brzmieniu:

„2. Minister Finansów mo˝e okreÊ-liç, w drodze rozporzàdzenia:1) inne, nie krótsze ni˝ przewi-

dziane w ustawie, terminydokonywania zg∏oszeniaidentyfikacyjnego i aktuali-zacyjnego,

2) terminy dokonywania zg∏o-szenia identyfikacyjnegoprzez podatników innychpodatków ni˝ wymienionew art. 6 ust. 1—8,

3) tryb przekazywania do urz´-dów skarbowych zg∏oszeƒidentyfikacyjnych oraz ak-tualizacyjnych, dokonywa-nych przez podatników zapoÊrednictwem p∏atnika po-datku dochodowego odosób fizycznych, z wykorzy-staniem masowych formtransmisji danych.”;


11) w art. 11 po ust. 3 dodaje si´ ust. 4w brzmieniu:

„4. Osoby fizyczne, osoby prawne,jednostki organizacyjne niemajà-ce osobowoÊci prawnej oraz innepodmioty b´dàce podatnikami napodstawie przepisów prawa pol-skiego oraz ratyfikowanychumów mi´dzynarodowych, któ-rych Rzeczpospolita Polska jeststronà, w tym tak˝e majàce miej-sce zamieszkania, siedzib´ lub za-rzàd za granicà, w przypadku uzy-skania numeru s∏u˝àcego identy-fikacji dla celów podatkowych lububezpieczeƒ spo∏ecznych w in-nym paƒstwie, sà obowiàzane po-dawaç ten numer na ˝àdanie:

1) organów podatkowych,

2) organów kontroli skarboweji jednostek organizacyjnychkontroli skarbowej,

3) p∏atników podatków,

4) organów i instytucji ubezpie-czeƒ spo∏ecznych.”;

12) w art. 12:

a) w ust. 2 po wyrazie „wygasa” do-daje si´ wyrazy „z mocy prawa”,

b) w ust. 3 liczb´ „60” zast´puje si´liczbà „30”;


„Art. 12a. Przepisy niniejszego roz-dzia∏u, dotyczàce podatni-ków, stosuje si´ odpowied-nio do p∏atników podatkóworaz p∏atników sk∏adekubezpieczeniowych.”;

14) w art. 13:

a) w ust. 3 dodaje si´ zdanie drugiew brzmieniu:

„Zainteresowanym mo˝e byç za-równo sam podatnik, którego po-twierdzenie dotyczy, jak i osobatrzecia, majàca interes prawnyw z∏o˝eniu wniosku.”,


„4. Urzàd skarbowy wydaje, nawniosek podatnika, duplikatdecyzji o nadaniu NIP. Za wyda-nie duplikatu pobierana jestprzez urzàd skarbowy op∏ataw wysokoÊci 3 z∏, stanowiàcadochód bud˝etu paƒstwa.”;

15) w art. 14 w ust. 2 w pkt 1 i 2 po wyra-zie „identyfikacyjnych” dodaje si´wyrazy „i aktualizacyjnych”;

16) w art. 15 w ust. 2 po pkt 4 dodaje si´pkt 5 w brzmieniu:

„5) Zak∏adowi Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych — do realizacji zadaƒ i celówokreÊlonych w odr´bnych usta-wach.”;


„Art. 15a. Przepisy niniejszego roz-dzia∏u, dotyczàce podatni-ków, stosuje si´ odpowied-nio do p∏atników podatkóworaz p∏atników sk∏adekubezpieczeniowych.”;

18) w art. 17:

a) w ust. 1 po wyrazach „w art. 8ust. 3, 4 lub 6” dodaje si´ wyrazy„oraz art. 9 ust. 1 pkt 2”,

b) w ust. 2 po wyrazie „ustawy” do-daje si´ wyrazy „oraz p∏atnik po-datku, a tak˝e p∏atnik sk∏adek ubez-pieczeniowych”;

19) w art. 22:

a) w ust. 1 liczb´ „3” zast´puje si´liczbà „4”,

b) w ust. 3 wyraz „zarzàdzenia” zast´-puje si´ wyrazem „rozporzàdze-nia”.

Art. 166. W ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wyko-nywaniu mandatu pos∏a i senatora(Dz. U. Nr 73, poz. 350 i Nr 137, poz. 638oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 98,poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 121,poz. 770 i Nr 160, poz. 1080) w art. 28skreÊla si´ ust. 3.

Art. 167. W ustawie z dnia 31 maja 1996 r.o Êwiadczeniu pieni´˝nym przys∏ugujà-cym osobom deportowanym do pracyprzymusowej oraz osadzonym w obo-zach pracy przez III Rzesz´ i Zwiàzek So-cjalistycznych Republik Radzieckich(Dz. U. Nr 87, poz. 395) w art. 3 po ust. 2dodaje si´ ust. 3 w brzmieniu:

„3. Prezes Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych og∏asza w formie komuni-katu w Dzienniku Urz´dowym Rze-czypospolitej Polskiej „Monitor Pol-ski” co najmniej na 12 dni roboczychprzed najbli˝szym terminem walory-zacji nale˝nà od tego terminu kwot´Êwiadczenia, o którym mowaw ust. 1.”

Art. 168. W ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r.o pracowniczych programach emerytal-nych (Dz. U. Nr 139, poz. 932 i z 1998 r.Nr 98, poz. 610) wprowadza si´ nast´-pujàce zmiany:


„Art. 3. 1. Pracowniczy program eme-rytalny stanowià zak∏ado-we umowy emerytalne,pracownicze umowy eme-rytalne oraz, z zastrze˝e-


niem ust. 2, umowy z zak∏a-dami albo towarzystwamiubezpieczeƒ, umowy z fun-duszami inwestycyjnymibàdê statuty pracowni-czych funduszy emerytal-nych, które okreÊlajà wa-runki gromadzenia Êrod-ków ze sk∏adek pracowni-ków wp∏acanych przez pra-codawc´, przeznaczonychdo wyp∏at w wieku emery-talnym lub w przypadkuuzyskania uprawnieƒ doÊwiadczeƒ rentowych z ty-tu∏u niezdolnoÊci do pracy,spe∏niajàce kryteria ustalo-ne w ustawie.

2. Je˝eli pracodawcà jest za-k∏ad lub towarzystwo ubez-pieczeƒ, pracownicze towa-rzystwo emerytalne albo to-warzystwo funduszy inwe-stycyjnych, warunki groma-dzenia Êrodków, o którychmowa w ust. 1, okreÊla za-k∏adowa umowa emerytal-na.”;

2) w art. 4:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Pracodawca, który na podsta-wie odr´bnych przepisów pod-lega wpisowi do w∏aÊciwegorejestru albo do ewidencji dzia-∏alnoÊci gospodarczej, nie mo-˝e zawrzeç zak∏adowej umowyemerytalnej przed up∏ywem ro-ku od wpisania go do takiegorejestru lub ewidencji. Nie do-tyczy to spó∏ek powsta∏ychw wyniku przekszta∏ceƒ w∏as-noÊciowych przedsi´biorstwpaƒstwowych.”,


„5. Przepisy ustawy dotyczàce pra-cowników stosuje si´ odpo-wiednio do osób, które sàuczestnikami pracowniczychprogramów emerytalnych napodstawie ust. 4.”;

3) w art. 7 po ust. 1 dodaje si´ ust. 1aw brzmieniu:

„1a. Umowy, o których mowaw ust. 1 pkt 2, mogà byç tak˝ezawierane przez pracodawc´z ró˝nymi funduszami inwesty-cyjnymi zarzàdzanymi przez tosamo towarzystwo funduszy in-westycyjnych.”;

4) w art. 11 w ust. 1 wyrazy „Pracowni-czy program emerytalny mo˝e prze-widywaç” zast´puje si´ wyrazami„Dopuszczalne jest”;

5) w art. 14:a) w ust. 2 w pkt 1 po wyrazie „inwe-

stycyjnego” dodaje si´ wyrazy„lub funduszy inwestycyjnych”,

b) w ust. 4 po wyrazie „inwestycyj-nym” dodaje si´ wyrazy „lubw funduszach inwestycyjnych”;

6) w art. 17:a) w ust. 3 po wyrazach „przyjàç de-

klaracj´” dodaje si´ wyrazy „i wy-daç uczestnikowi podpisanà przezsiebie umow´”,

b) ust. 4 otrzymuje brzmienie:„4. Do zawarcia umowy dochodzi

z chwilà wydania uczestnikowipodpisanej przez pracodawc´umowy, nie póêniej jednak ni˝z up∏ywem terminu przewidzia-nego do zwrotu deklaracji.”;

7) art. 18 otrzymuje brzmienie:„Art. 18. 1. Pracodawca mo˝e ustaliç

w programie emerytal-nym prowadzonym w for-mie funduszu emerytal-nego, ˝e zawarcie pra-cowniczej umowy emery-talnej lub otwarcie ra-chunku w funduszu jestuzale˝nione od wniesie-nia przez uczestnika fun-duszu na jego rachunekakcji pracodawcy, któreuczestnik naby∏ w proce-sie prywatyzacji. Warunekten mo˝e dotyczyç wy-∏àcznie pracowników, któ-rzy nabyli akcje od Skar-bu Paƒstwa, i nie mo˝eobowiàzywaç przez okresd∏u˝szy ni˝ 5 lat od dniaokreÊlonego w progra-mie. W tym przypadku niestosuje si´ zakazu zbywa-nia akcji zawartegow przepisach o komercja-lizacji i prywatyzacjiprzedsi´biorstw paƒstwo-wych.

2. Zak∏adowa umowa eme-rytalna powinna okreÊ-laç jednolità, okreÊlonàw stosunku do iloÊci akcjinabytych przez pracowni-ka od Skarbu Paƒstwa,liczb´ akcji, którà wszyscyuprawnieni, którzy takieakcje nabyli, powinniwnieÊç do funduszu.OkreÊlenie stosunku ilo-Êci akcji nabytych przezpracownika przed dniem1 stycznia 1999 r. mo˝edotyczyç wy∏àcznie akcjiznajdujàcych si´ w posia-daniu pracownika w tymdniu.


3. W pracowniczej umowieemerytalnej powinny byçokreÊlone terminy i wa-runki wnoszenia akcji narachunek w funduszuoraz warunki prowadze-nia tych rachunków.Uczestnik w deklaracji,w sytuacji, o której mowaw tym artykule, deklarujeliczb´ akcji pracodawcy,którà wniesie na swój ra-chunek, wynikajàcà z za-k∏adowej umowy emery-talnej.”;

8) w art. 34:

a) po ust. 1 dodaje si´ ust. 1aw brzmieniu:

„1a. Je˝eli umowy, o którychmowa w art. 7 ust. 1 pkt 2,zosta∏y zawarte przez praco-dawc´ z ró˝nymi fundusza-mi inwestycyjnymi zarzàdza-nymi przez to samo towa-rzystwo funduszy inwestycyj-nych, to likwidacja pracowni-czego programu emerytal-nego mo˝e nastàpiç tylkow przypadku likwidacji tychwszystkich funduszy.”,

b) po ust. 3 dodaje si´ ust. 3a i 3bw brzmieniu:

„3a. Przepis ust. 3 stosuje si´ od-powiednio w przypadku,o którym mowa w ust. 1a.

3b. Je˝eli umowy, o których mo-wa w art. 7 ust. 1 pkt 2, zosta-∏y zawarte przez pracodawc´z ró˝nymi funduszami in-westycyjnymi zarzàdzanymiprzez to samo towarzystwofunduszy inwestycyjnych, tow przypadku likwidacji jedne-go z funduszy pracodawca maobowiàzek zapewniç zawarcieumowy o wnoszeniu sk∏adekpracowników do innegoz tych funduszy.”;

9) w art. 35 w ust. 2 po wyrazie „powi-nien” dodaje si´ wyrazy „byç z∏o˝onyprzez pracodawc´ niezw∏ocznieoraz”;

10) w art. 36:

a) w ust. 2 po wyrazie „zg∏osiç” do-daje si´ wyrazy „do rejestru”,

b) w ust. 3 po wyrazie „Nadzoru” do-daje si´ wyrazy „zmian, o którychmowa w ust. 2”;

11) w art. 39 w ust. 3 i 4 wyrazy „osob´prowadzàcà” zast´puje si´ wyrazami„pracodawc´ prowadzàcego”;

12) w art. 45 skreÊla si´ ust. 1 i 2;

13) po art. 45 dodaje si´ art. 45aw brzmieniu:„Art. 45a. W przypadku gdy praco-

dawca i reprezentacja pra-cowników zamierzajà nadaçpracowniczemu programo-wi emerytalnemu form´pracowniczego funduszuemerytalnego, zak∏adowaumowa emerytalna mo˝ebyç zawarta poczàwszy oddnia 1 stycznia 1999 r.; doty-czy to równie˝ umowyo wspólnym mi´dzyzak∏a-dowym programie emery-talnym.”;


„Art. 46. Ustawa wchodzi w ˝yciez dniem 1 kwietnia 1999 r.,z wyjàtkiem:1) art. 45a, który wchodzi

w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 1999 r.,

2) art. 3—6, art. 7 ust. 1 pkt 1oraz ust. 3, art. 9—11, 13,14 ust. 1—3 i 5, art. 15, 18,27, 28 i 34 w zakresie do-tyczàcym pracowniczychprogramów emerytal-nych w formie pracowni-czego funduszu emerytal-nego, które wchodzàw ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 1999 r.”

Art. 169. W ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r.o rehabilitacji zawodowej i spo∏ecznejoraz zatrudnianiu osób niepe∏nospraw-nych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, Nr 160,poz. 1082 oraz z 1998 r. Nr 99, poz. 628,Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887i Nr 156, poz. 1019) art. 5 otrzymujebrzmienie:

„Art. 5. Orzeczenie lekarza orzecznikaZak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych o:1) ca∏kowitej niezdolnoÊci do

pracy, ustalone na podstawieart. 12 ust. 2, i niezdolnoÊcido samodzielnej egzystencji,ustalone na podstawie art. 13ust. 5 ustawy z dnia 17 grud-nia 1998 r. o emeryturachi rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U.Nr 162, poz. 1118) traktowanejest na równi z orzeczeniemo znacznym stopniu niepe∏-nosprawnoÊci,

2) ca∏kowitej niezdolnoÊci dopracy, ustalone na podstawieart. 12 ust. 2 ustawy wymie-nionej w pkt 1, jest traktowa-ne na równi z orzeczeniemo umiarkowanym stopniuniepe∏nosprawnoÊci,


3) cz´Êciowej niezdolnoÊci dopracy, ustalone na podstawieart. 12 ust. 3, oraz celowoÊciprzekwalifikowania, o którymmowa w art. 119 ust. 2 i 3ustawy wymienionej w pkt 1,jest traktowane na równiz orzeczeniem o lekkim stop-niu niepe∏nosprawnoÊci.”

Art. 170. W ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r.o organizacji i funkcjonowaniu fundu-szy emerytalnych (Dz. U. Nr 139,poz. 934 oraz z 1998 r. Nr 98, poz. 610i Nr 106, poz. 668) wprowadza si´ nast´-pujàce zmiany:

1) w art. 13 w ust. 2:

a) pkt 6 otrzymuje brzmienie:„6) rodzaje, maksymalnà wyso-

koÊç, sposób oraz tryb kalkula-cji i pokrywania kosztów obcià-˝ajàcych fundusz,”

b) po pkt 6 dodaje si´ pkt 6aw brzmieniu:„6a) rodzaje, wysokoÊç, sposób

kalkulacji i pokrywania kosz-tów obcià˝ajàcych cz∏onkówfunduszu, w tym wysokoÊçop∏at, o których mowaw art. 134 ust. 1,”;

2) w art. 35 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Je˝eli za∏o˝ycielem lub za∏o˝ycie-lami pracowniczego towarzystwasà pracodawcy b´dàcy osobamiprawnymi, przepis art. 34 stosujesi´ odpowiednio.”;


„4. Je˝eli obejmujàcym akcje jest do-tychczasowy akcjonariusz, zawia-damia on Urzàd Nadzoru o obj´-ciu akcji w terminie 14 dni od da-ty ich objćia. Objćie akcji w licz-bie powodujàcej przekroczenieodpowiednio 20 %, 25 %, 33 %,50 %, 66 %, 75 % lub 80 % g∏o-sów na walnym zgromadzeniuwymaga jednak uzyskania zezwo-lenia Urz´du Nadzoru.”;


„Art. 47. Pracownikiem powszechne-go towarzystwa, podejmu-jàcym decyzje o sposobielokowania aktywów otwar-tego funduszu, nie mo˝ebyç osoba b´dàca cz∏on-kiem organu zarzàdzajàcegolub organu nadzoru albopozostajàca w stosunkupracy, stosunku zlecenia lubinnym stosunku prawnymo podobnym charakterzez podmiotami, o którychmowa w art. 42 ust. 1pkt 1—7.”;

5) w art. 62 w ust. 3 wyrazy „Niezale˝nieod cofnićia zezwolenia, o którymmowa w ust. 1, lub wezwania,” zast´-puje si´ wyrazami „Cofajàc zezwole-nie, o którym mowa w ust. 1, lub do-konujàc wezwania,”;

6) w art. 64:

a) w ust. 2 na koƒcu kropk´ zast´pu-je si´ przecinkiem i dodaje wyrazy„z zastrze˝eniem ust. 3.”,


„3. Je˝eli cofnićie zezwolenia nautworzenie powszechnego to-warzystwa nastàpi∏o w zwiàzkuz wystàpieniem w otwartymfunduszu niedoboru, pierw-szeƒstwo w przejćiu zarzàdza-nia tym funduszem przys∏ugu-je powszechnemu towarzy-stwu zarzàdzajàcemu fundu-szem o najwi´kszej stopie zwro-tu, o której mowa w art. 172.”;

7) w art. 71 skreÊla si´ ust. 6;

8) w art. 81 po ust. 3 dodaje si´ ust. 4—7 w brzmieniu:

„4. Uzyskanie cz∏onkostwa w okreÊ-lonym otwartym funduszu nast´-puje równie˝ w wyniku losowa-nia, przeprowadzonego przez Za-k∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych nazasadach przewidzianych w prze-pisach o systemie ubezpieczeƒspo∏ecznych.

5. Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznychzobowiàzany jest zawiadomiço wyniku losowania. Zawiado-mienie jest dorćzane osobie za-interesowanej oraz otwartemufunduszowi, którego cz∏onkiemzosta∏a ta osoba.

6. Wraz z zawiadomieniem Zak∏aduUbezpieczeƒ Spo∏ecznych cz∏o-nek otrzymuje dane otwartegofunduszu obj´te wpisem do reje-stru funduszy, a otwarty fundusz,podstawowe dane osobowecz∏onka, o których mowa w art. 89ust. 2, przy czym otwarty funduszmo˝e otrzymaç te dane tak˝ew formie elektronicznej.

7. Po otrzymaniu zawiadomieniaZak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych oraz podstawowych danychosobowych cz∏onka, zgodniez ust. 6, otwarty fundusz nie-zw∏ocznie potwierdza na piÊmiewarunki cz∏onkostwa oraz wzywacz∏onka do niezw∏ocznego dope∏-nienia obowiàzków okreÊlonychw art. 82 ust. 1 i art. 83 ust. 1, in-formujàc jednoczeÊnie o skutkach


niedope∏nienia lub nienale˝ytegodope∏nienia tych obowiàzków,zgodnie z art. 132 ust. 1 lub art. 83ust. 3 i 4.”;

9) w art. 82:

a) w ust. 1:— skreÊla si´ wyrazy „odr´bnymi

przepisami dotyczàcymi rentyrodzinnej z ubezpieczenia spo-∏ecznego oraz”,

— po wyrazie „funduszu” dodajesi´ wyrazy „mo˝e wskazaç”oraz skreÊla si´ wyraz „wskazu-je”,


„3. Cz∏onek mo˝e w ka˝dym czasiezmieniç poprzednià dyspozy-cj´, wskazujàc jednoczeÊnie in-ne osoby uprawnione do otrzy-mania Êrodków po jego Êmier-ci, zamiast lub oprócz osób,o których mowa w ust. 1, jakrównie˝ oznaczajàc w innysposób udzia∏ wskazanychosób w tych Êrodkach.”,

c) w ust. 4 dodaje si´ na koƒcu zda-nie trzecie w brzmieniu:

„Je˝eli jednak zmar∏y by∏ jedynàosobà wskazanà, cz∏onek mo˝ewskazaç innà osob´ uprawnionàdo otrzymania Êrodków po jegoÊmierci.”,


„5. Fundusz jest obowiàzany poin-formowaç osob´ przyst´pujà-cà do otwartego funduszuo skutkach niedope∏nienia lubnienale˝ytego dope∏nieniaobowiàzku, o którym mowaw ust. 4 zdanie trzecie, stosow-nie do art. 132 ust. 1.”;

10) w art. 83 po ust. 2 dodaje si´ ust. 3 i 4w brzmieniu:

„3. W razie niedope∏nienia obowiàz-ku, o którym mowa w ust. 1 zda-nie drugie lub w ust. 2, przyjmujesi´ odpowiednio, ˝e mi´dzy ma∏-˝onkami istnieje wspólnoÊç usta-wowa albo ˝e ma∏˝eƒskie stosun-ki majàtkowe uregulowane sàzgodnie z treÊcià umowy zawartejz otwartym funduszem lub ostat-nim zawiadomieniem dokona-nym przez cz∏onka otwartego fun-duszu zgodnie z ust. 2.

4. Otwarty fundusz nie odpowiadaza szkody powsta∏e wskutek nie-dope∏nienia lub nienale˝ytegodope∏nienia obowiàzku, o którymmowa w ust. 1 lub 2.”;


„Art. 84. 1. Je˝eli cz∏onek otwartegofunduszu przyst´puje doinnego otwartego fundu-szu, jest obowiàzany za-wiadomiç na piÊmie o za-warciu umowy z tym fun-duszem otwarty fundusz,do którego dotychczaswp∏aca∏ sk∏adki. Wrazz zawiadomieniem cz∏o-nek sk∏ada na piÊmie, we-d∏ug wzoru okreÊlonegow rozporzàdzeniu RadyMinistrów, oÊwiadczeniewoli o rozwiàzaniu do-tychczasowej umowy,a je˝eli uzyska∏ cz∏onko-stwo w wyniku losowaniaprzeprowadzonego przezZak∏ad Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych lub z chwilàotwarcia rachunku —oÊwiadczenie woli o rezy-gnacji z cz∏onkostwa w do-tychczasowym otwartymfunduszu, z dniem doko-nania wyp∏aty transfero-wej, o której mowaw art. 119.

2. W∏asnor´cznoÊç podpisupod oÊwiadczeniem wolio rezygnacji z cz∏onko-stwa w dotychczasowymotwartym funduszu orazo wyra˝eniu zgody na do-konanie potràcenia, o któ-rym mowa w art. 134ust. 1 pkt 3, powinna zo-staç poÊwiadczona przezdowolnà jednostk´ orga-nizacyjnà Zak∏adu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych lubsamorzàdu terytorialnegow∏aÊciwà dla miejsca za-mieszkania cz∏onka otwar-tego funduszu albo w pol-skiej placówce dyploma-tyczno-konsularnej.”;


„Art. 84a. 1. Osoby urodzone w la-tach 1949—1953 zawie-rajàce umow´ z otwar-tym funduszem, sà obo-wiàzane z∏o˝yç pisemneoÊwiadczenie o zapo-znaniu si´ z treÊciàart. 24, 26, 46—50, 53,183, 184 i 185 ustawyz dnia 17 grudnia 1998 r.o emeryturach i rentachz Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U.Nr 162, poz. 1118), co


osoba zawierajàca umo-w´ winna potwierdziçw∏asnor´cznym podpi-sem.

2. Osoba wykonujàca czyn-noÊci akwizycyjne narzecz otwartego fundu-szu w stosunku do oso-by okreÊlonej w ust. 1,obowiàzana jest do po-uczenia tej osoby o kon-sekwencjach wynikajà-cych z przepisów, o któ-rych mowa w ust. 1,a w szczególnoÊci o tym,˝e w wyniku przystàpie-nia do otwartego fundu-szu emerytura z Fundu-szu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych mo˝e byç istot-nie ni˝sza lub emeryturanie b´dzie mog∏a byçprzyznana w wieku ni˝-szym ni˝ okreÊlonyw art. 24 ustawy, o którejmowa w ust. 1.”;

13) w art. 85 w pkt 3 kropk´ zast´puje si´przecinkiem i dodaje si´ pkt 4 i 5w brzmieniu:

„4) tryb i terminy powiadamiania Za-k∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznychprzez otwarty fundusz o zawarciuumowy z cz∏onkiem funduszuoraz zakres danych, jakie powin-no zawieraç powiadomienie,

5) wzory oÊwiadczeƒ woli, o którychmowa w art. 84.”;


„2. Podstawowe dane osobowecz∏onków, o których mowaw ust. 1, obejmujà:1) imiona i nazwisko,2) dat´ urodzenia,3) numer powszechnego elektro-

nicznego systemu ewidencjiludnoÊci PESEL, a w przypad-ku jego braku lub gdy budzi onwàtpliwoÊci — numer identyfi-kacji podatkowej NIP oraz seri´i numer dowodu osobistegolub paszportu,

4) adres miejsca zamieszkania.”;

15) w art. 93:


„1. Dzia∏alnoÊç akwizycyjnà narzecz otwartego funduszu w za-kresie wynikajàcym z art. 92ust. 3 mogà prowadziç otwartyfundusz lub na zlecenie tegofunduszu wy∏àcznie nast´pujà-ce podmioty:

1) banki krajowe w rozumieniuustawy z dnia 29 sierpnia

1997 r. — Prawo bankowe(Dz. U. Nr 140, poz. 939i z 1998 r. Nr 160, poz. 1063),

2) zak∏ady ubezpieczeƒ,

3) domy maklerskie w rozu-mieniu przepisów o publicz-nym obrocie papierami war-toÊciowymi,

4) agenci ubezpieczeniowi,

5) podmioty prowadzàce dzia-∏alnoÊç brokerskà w rozu-mieniu przepisów o dzia∏al-noÊci ubezpieczeniowej,

6) paƒstwowe przedsi´bior-stwo u˝ytecznoÊci publicz-nej „Poczta Polska”,

7) spó∏dzielcze kasy oszcz´d-noÊciowo-kredytowe.”,


„2. Podmiot wykonujàcy czynno-Êci zwiàzane z przygotowa-niem i emisjà reklam, w ra-mach swojego przedmiotudzia∏alnoÊci gospodarczej, nazlecenie podmiotów, o którychmowa w ust. 1, nie prowadzidzia∏alnoÊci akwizycyjnej w ro-zumieniu art. 92 ust. 3.”,


„6. Osoba fizyczna wpisana do re-jestru, o którym mowaw ust. 3, mo˝e wykonywaçczynnoÊci akwizycyjne na rzecztylko jednego otwartego fun-duszu emerytalnego.”;


„Art. 93a. Dzia∏alnoÊç akwizycyjna narzecz otwartego funduszunie mo˝e byç prowadzonawÊród pracowników przezpracodawc´, innà osob´pozostajàcà w stosunkunadrz´dnoÊci s∏u˝bowej dopracownika.”;

17) w art. 94 w ust. 2 dodaje si´ zdanietrzecie w brzmieniu:

„Dokonanie wpisu lub wydanie decy-zji odmawiajàcej wpisu nast´pujew terminie 1 miesiàca od daty z∏o˝e-nia wniosku.”;

18) w art. 95 wyrazy „w planie emerytal-nym, o którym” zast´puje si´ wyraza-mi „na zasadach, o których”;

19) w art. 99 skreÊla si´ ust. 2;

20) w art. 100:

a) w ust. 1 po wyrazie „okreÊlonym”dodaje si´ wyrazy „zgodniez ust. 2”,


b) po ust. 1 dodaje si´ ust. 1aw brzmieniu:

„1a. WartoÊç jednostki rozrachun-kowej w dniu przeliczenia jestustalana przez podzieleniewartoÊci aktywów netto fun-duszu w dniu przeliczeniaprzez liczb´ jednostek roz-rachunkowych zapisanychw tym dniu na rachunkachprowadzonych przez fun-dusz.”,

c) w ust. 2 dodaje si´ zdanie drugiew brzmieniu:

„W przypadku otwartych funduszydniem przeliczenia jest ka˝dydzieƒ roboczy.”,

d) skreÊla si´ ust. 6;

21) w art. 119 skreÊla si´ ust. 2 oraz ozna-czenie ust. 1;

22) w art. 122 w ust. 1 wyrazy „ka˝degomiesiàca koƒczàcego kwarta∏” zast´-puje si´ wyrazami „lutego, maja,sierpnia i listopada”;

23) dotychczasowà treÊç art. 123 oznaczasi´ jako ust. 1 i dodaje si´ ust. 2 i 3w brzmieniu:

„2. Powszechne towarzystwo b´dàceorganem otwartego funduszu,który dokona∏ wyp∏aty transfero-wej, uiszcza op∏aty na rzecz Zak∏a-du Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych z ty-tu∏u refundacji kosztów za wyko-nanie czynnoÊci zwiàzanychz przystàpieniem cz∏onka do inne-go otwartego funduszu oraz narzecz Krajowego Depozytu z tytu-∏u refundacji kosztów za wykony-wanie czynnoÊci zwiàzanychz rozliczaniem wyp∏at transfero-wych.

3. Rada Ministrów mo˝e ustaliç,w drodze rozporzàdzenia, maksy-malnà op∏at´, o której mowaw ust. 2.”;


„Art. 123a. Rada Ministrów okreÊli,w drodze rozporzàdzenia,termin i tryb dokonywa-nia wyp∏at transferowychw przypadkach, o którychmowa w art. 70 ust. 2i art. 119 oraz w przepi-sach rozdzia∏u 12 i 13.Rozporzàdzenie powinnow szczególnoÊci okreÊlaçzasady wspó∏dzia∏aniaKrajowego Depozytu i Za-k∏adu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych oraz otwartychfunduszy emerytalnychi Zak∏adu Ubezpieczeƒ

Spo∏ecznych przy doko-nywaniu rozliczeƒ wyp∏attransferowych oraz spo-sób rozdysponowaniaodsetek z tytu∏u przecho-wywania na rachunkuÊrodków przekazanychprzez otwarte funduszew ramach rozliczenia tejwyp∏aty.”;

25) w art. 124 dodaje si´ zdanie drugiew brzmieniu:

„Regulamin okreÊla tak˝e wysokoÊçop∏at nale˝nych Krajowemu Depozy-towi, wnoszonych przez otwarte fun-dusze w zwiàzku z dokonaniem rozli-czenia wyp∏at transferowych.”;

26) w art. 127 wyrazy „w terminie 3 mie-si´cy od dnia przedstawienia” zast´-puje si´ wyrazami „w terminie, o któ-rym mowa w art. 122, po przedsta-wieniu”;

27) w art. 128 w ust. 1 zdanie trzecieotrzymuje brzmienie:

„Fundusz niezw∏ocznie potwierdzana piÊmie warunki cz∏onkostwauprawnionego wspó∏ma∏˝onka.”;

28) w art. 131:

a) w ust. 1 skreÊla si´ wyrazy „, a od-r´bne przepisy dotyczàce renty ro-dzinnej z ubezpieczenia spo∏eczne-go nie stanowià inaczej”,

b) w ust. 2 wyrazy „w terminie 3 mie-si´cy od dnia przedstawienia” za-st´puje si´ wyrazami „w terminie,o którym mowa w art. 122, poprzedstawieniu”,

c) po ust. 3 dodaje si´ ust. 4 i 5w brzmieniu:

„4. Je˝eli zmar∏y nie dope∏ni∏ obo-wiàzku okreÊlonego w art. 83ust. 1 zdanie drugie lub w ust. 2,jego ma∏˝onek powinien po-twierdziç na piÊmie, ˝e dochwili Êmierci cz∏onka fundu-szu nie zmieni∏ si´ stan stosun-ków majàtkowych mi´dzy ma∏-˝onkami ustalony stosowniedo art. 83 ust. 3, a w przypadkuzmiany tego stanu — przedsta-wiç odpowiednie dowody tejzmiany.

5. Otwarty fundusz nie ponosi od-powiedzialnoÊci za skutki nie-dope∏nienia lub nienale˝ytegodope∏nienia obowiàzku okreÊ-lonego w ust. 2 lub 3.”;

29) w art. 132 w ust. 1:

a) skreÊla si´ wyrazy „odr´bnymiprzepisami dotyczàcymi renty ro-dzinnej z ubezpieczenia spo∏eczne-go oraz”,


b) wyrazy „a w ich braku” zast´pujesi´ wyrazami „a w przypadku ichbraku lub niewskazania”;

30) w art. 134 w ust. 1:

a) pkt 2 otrzymuje brzmienie:„2) w formie potràcenia, w mo-

mencie dokonywania wyp∏atytransferowej, okreÊlonej kwotyze Êrodków na rachunkucz∏onka funduszu, z zastrze˝e-niem, ˝e mo˝e to nastàpiç tylkowówczas, gdy od dnia wp∏ywupierwszej sk∏adki na rachunekcz∏onka w tym funduszu dodnia dokonania wyp∏aty trans-ferowej do innego otwartegofunduszu up∏yn´∏o mniej ni˝24 miesiàce,”

b) po pkt 2 dodaje si´ pkt 3 w brzmie-niu:„3) w formie potràcenia w mo-

mencie dokonywania op∏atytransferowej kwoty stanowià-cej równowartoÊç 4 % kwotynajni˝szego wynagrodzeniaustalanej przez ministra w∏a-Êciwego do spraw pracy, napodstawie art. 774 Kodeksupracy, niezale˝nie od kwoty,o której mowa w ust. 2.”;

31) w art. 135 dotychczasowà treÊç ozna-cza si´ jako ust. 1 i dodaje si´ ust. 2i 3 w brzmieniu:

„2. Przy okreÊlaniu sta˝u cz∏onkow-skiego w danym otwartym fundu-szu uwzgl´dnia si´ tak˝e:1) sta˝ cz∏onkowski w otwartym

funduszu innego typu, o któ-rym mowa w art. 229 ust. 2, za-rzàdzanym przez to samo po-wszechne towarzystwo,

2) sta˝ cz∏onkowski w innymotwartym funduszu, w przy-padku gdy jego likwidacja na-stàpi∏a w drodze przeniesieniajego aktywów do tego fundu-szu.

3. Sta˝ cz∏onkowski, z zastrze˝eniemust. 2, ustala si´ od dnia wp∏atypierwszej sk∏adki do otwartegofunduszu. Dla celów, o którychmowa w ust. 1, uwzgl´dnia si´okres nieprzerwanego cz∏onko-stwa w danym otwartym fundu-szu, z wy∏àczeniem okresów nie-op∏acania sk∏adki przez okresd∏u˝szy ni˝ kolejnych 12 miesi´-cy.”;

32) w art. 141 w ust. 1 pkt 13 otrzymujebrzmienie:

„13) obligacjach i innych d∏u˝nychpapierach wartoÊciowych emi-towanych przez spó∏ki publicz-

ne, innych ni˝ papiery warto-Êciowe, o których mowaw pkt 11 i 12,”;

33) w art. 142 w ust. 4 w zdaniu pierw-szym po wyrazach „o których mowaw ust. 2” dodaje si´ wyrazy „pkt 5”;

34) w art. 146 w ust. 1 wyrazy „bezwzgl´du na to, czy papiery te sà do-puszczone do publicznego obrotu.”zast´puje si´ wyrazami „o ile papieryte nie sà dopuszczone do publiczne-go obrotu.”;

35) w art. 160 w ust. 1 otrzymuje brzmie-nie:„1. Umowa z depozytariuszem o prze-

chowywanie aktywów funduszupowinna okreÊlaç szczegó∏owoobowiàzki depozytariusza i fundu-szu, sposób ich wykonywania, wy-nagrodzenie depozytariusza, spo-sób obliczania kosztów i pobiera-nia op∏at obcià˝ajàcych fundusz,a tak˝e wskazywaç osoby wyzna-czone przez depozytariusza do wy-konywania umowy. Umowa mo˝etak˝e okreÊlaç w szczególnoÊciwynagrodzenie z tytu∏u pe∏nieniaprzez depozytariusza funkcji pod-miotu reprezentujàcego fundusz,zgodnie z art. 64 ust. 1, lub funkcjilikwidatora pracowniczego fundu-szu. Umowa nie mo˝e ograniczaçustawowych obowiàzków depozy-tariusza.”;

36) art. 177 otrzymuje brzmienie:„Art. 177. 1. Niedobór niepokryty

z w∏asnych Êrodków po-wszechnego towarzy-stwa, zgodnie z art. 176ust. 2, pokrywany jestze Êrodków FunduszuGwarancyjnego w ter-minie 21 dni od dnia po-dania przez PrezesaUrz´du Nadzoru dopublicznej wiadomoÊciwysokoÊci Êredniej wa-˝onej stopy zwrotuwszystkich otwartychfunduszy.

2. Z tytu∏u pokrycia niedo-boru Fundusz Gwaran-cyjny nabywa w stosun-ku do powszechnego to-warzystwa lub jego ma-sy upad∏oÊci roszczenieo zwrot Êrodków Fundu-szu Gwarancyjnego wy-korzystanych na pokry-cie niedoboru.”;

37) art. 178 otrzymuje brzmienie:„Art. 178. 1. Je˝eli pokrycie niedobo-

ru, w sposób okreÊlonyw art. 176 ust. 2, oka˝e


si´ niemo˝liwe, zarzàdpowszechnego towarzy-stwa jest obowiàzanyzawiadomiç o tym nie-zw∏ocznie Urzàd Nadzo-ru, który wyst´pujedo w∏aÊciwego sàduz wnioskiem o og∏osze-nie upad∏oÊci tego towa-rzystwa.

2. W przypadku og∏oszeniaupad∏oÊci towarzystwazaspokojenie roszczeƒFunduszu Gwarancyjne-go, o których mowaw art. 177 ust. 2, z jegomasy upad∏oÊci mo˝enastàpiç dopiero pouprzednim zaspokojeniunale˝noÊci innych wie-rzycieli towarzystwa we-d∏ug kolejnoÊci okreÊlo-nej w art. 204 § 1 pkt 1i 2 rozporzàdzenia Prezy-denta Rzeczypospolitejz dnia 24 paêdziernika1934 r. — Prawo upad∏o-Êciowe (Dz. U. z 1991 r.Nr 118, poz. 512,z 1994 r. Nr 1, poz. 1,z 1995 r. Nr 85, poz. 426,z 1996 r. Nr 6, poz. 43,Nr 43, poz. 189, Nr 106,poz. 496 i Nr 149,poz. 703, z 1997 r. Nr 28,poz. 153, Nr 54, poz. 349,Nr 117, poz. 751, Nr 121,poz. 770 i Nr 140,poz. 940 oraz z 1998 r.Nr 117, poz. 756), jed-nak˝e przed zaspokoje-niem nale˝noÊci, o któ-rych mowa w art. 204§ 1 pkt 2a—9 tego roz-porzàdzenia.”;

38) w art. 185 w ust. 3 wyrazy „o ile war-toÊç zobowiàzaƒ otwartego funduszunie przekroczy tej wielkoÊci.” zast´-puje si´ wyrazami „chyba ˝e wartoÊçzobowiàzaƒ Funduszu Gwarancyjne-go wobec otwartych funduszy eme-rytalnych przekracza t´ wielkoÊç”;

39) w art. 186 w ust. 2 po wyrazach„Êrodkami Funduszu Gwarancyjne-go,” dodaje si´ wyrazy „wysokoÊçop∏at wnoszonych do Krajowego De-pozytu za administrowanie Fundu-szem i tryb ich wnoszenia,”;

40) w art. 197 w ust. 1 po wyrazach„przez powszechne towarzystwo”dodaje si´ wyrazy „lub na zleceniepowszechnego towarzystwa, a tak˝ena rzecz powszechnego towarzystwalub otwartego funduszu emerytalne-go”;

41) w art. 201 po ust. 4 dodaje si´ ust. 4aw brzmieniu:„4a. Prezes Rady Ministrów okreÊla,

w drodze rozporzàdzenia, zasadywynagradzania osób wymienio-nych w ust. 4, z uwzgl´dnieniemsposobu ustalania wielkoÊciÊrodków na wynagrodzenia,o których mowa w ust. 4.”;

42) w art. 202 po ust. 3 dodaje si´ ust. 4w brzmieniu:„4. Przy ustalaniu wysokoÊci kary

pieni´˝nej nak∏adanej na podsta-wie przepisów ustawy Urzàd Nad-zoru jest obowiàzany uwzgl´d-niaç rodzaj i wag´ stwierdzonychnieprawid∏owoÊci.”;

43) w art. 219 po ust. 3 dodaje si´ ust. 4w brzmieniu:„4. Tej samej karze podlega ten, kto

wbrew zakazowi okreÊlonemuw art. 230a zawiera umowy lubprzyjmuje oÊwiadczenia, z którychwynika zobowiàzanie do przystà-pienia do okreÊlonego otwartegofunduszu bàdê do korzystaniaz poÊrednictwa okreÊlonego pod-miotu przy przyst´powaniu dootwartego funduszu.”;

44) po art. 219 dodaje si´ art. 219aw brzmieniu:„Art. 219a. Kto, prowadzi dzia∏alnoÊç

akwizycyjnà na rzeczotwartego funduszu z na-ruszeniem zasad okreÊlo-nych w art. 93a,

podlega grzywnie do20 000 z∏.”

Art. 171. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. —Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939i z 1998 r. Nr 160, poz. 1063) po art. 63dodaje si´ art. 63a w brzmieniu:„Art. 63a. Banki zobowiàzane sà do nie-

zw∏ocznej realizacji poleceƒprzelewu na rachunki Zak∏a-du Ubezpieczeƒ Spo∏ecznychz tytu∏u sk∏adek na ubezpie-czenia spo∏eczne i ubezpie-czenie zdrowotne oraz innychsk∏adek i wp∏at, do którychpoboru zobowiàzany jest Za-k∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych.”

Art. 172. W ustawie z dnia 13 paêdziernika 1998 r.o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych(Dz. U. Nr 137, poz. 887) wprowadza si´nast´pujàce zmiany:1) dodaje si´ art. 2a w brzmieniu:

„Art. 2a. 1. Ustawa stoi na gruncierównego traktowaniawszystkich ubezpieczo-nych bez wzgl´du nap∏eç, stan cywilny, stanrodzinny.


2. Zasada równego trakto-wania dotyczy w szcze-gólnoÊci:1) warunków objćia sys-

temem ubezpieczeƒspo∏ecznych,

2) obowiàzku op∏acaniai obliczania wysokoÊcisk∏adek na ubezpiecze-nie spo∏eczne,

3) obliczania wysokoÊciÊwiadczeƒ,

4) okresu wyp∏aty Êwiad-czeƒ i zachowania pra-wa do Êwiadczeƒ.

3. Ubezpieczony, który uwa-˝a, ˝e nie zastosowanowobec niego zasady rów-nego traktowania, maprawo dochodziç rosz-czeƒ z tytu∏u ubezpieczeƒz ubezpieczenia spo∏ecz-nego przed sàdem. Prze-pis art. 83 stosuje si´ od-powiednio.”;

2) w art. 6:a) w ust. 1 w pkt 4 po wyrazach „ni˝

14 dni” skreÊla si´ wyrazy „a okresprzerw mi´dzy nimi wynosi mniejni˝ 60 dni” i dodaje si´ na koƒcuwyrazy „i ust. 5”,

b) po ust. 4 dodaje si´ ust. 5w brzmieniu:„5. Obowiàzkowo ubezpieczeniom

emerytalnemu i rentowympodlegajà równie˝ zlecenio-biorca i osoby z nim wspó∏pra-cujàce, wykonujàce na rzeczjednego zleceniodawcy pracńa podstawie umów agencyj-nych lub zlecenia krótszych ni˝15 dni, je˝eli ∏àczny okres, naktóry umowy zosta∏y zawarte,wynosi co najmniej 15 dni,a przerwy pomi´dzy tymi umo-wami sà krótsze ni˝ 60 dni.”;

3) w art. 13:a) w pkt 2 na koƒcu dodaje si´ wyra-

zy „z zastrze˝eniem pkt 2a”,b) dodaje si´ pkt 2a w brzmieniu:

„2a) zleceniobiorcy, o których mo-wa w art. 6 ust. 5 — od pierw-szego dnia tej umowy, z któ-rej wynika, ˝e ∏àczny okreswykonywania umów wynosico najmniej 15 dni.”;

4) w art. 41 w ust. 2 wyrazy „w terminie7 dni od zaistnienia tego faktu” zast´-puje si´ wyrazami „w terminie i na za-sadach okreÊlonych w art. 47 ust. 1 i 2”;

5) w art. 84 w ust. 7 dodaje si´ drugiezdanie w brzmieniu:„Przepisy art. 24 ust. 4 i 5 stosuje siódpowiednio.”;

6) w art. 85 dodaje si´ ust. 2a w brzmie-niu:

„2a. Przepis ust. 1 stosuje si´ rów-nie˝ do p∏atników sk∏adek zobo-wiàzanych z mocy odr´bnychprzepisów do wyp∏aty Êwiad-czeƒ pieni´˝nych z ubezpieczeƒspo∏ecznych.”;

7) w art. 110:


„1. P∏atnicy sk∏adek podwy˝szàubezpieczonym, o których mo-wa w art. 16 ust. 1, przychódnale˝ny od dnia 1 stycznia1999 r., przeliczajàc go w takisposób, aby po potràceniusk∏adek na ubezpieczenia eme-rytalne i rentowe oraz na ubez-pieczenie chorobowe nie by∏on ni˝szy ni˝ przed przelicze-niem.”,

b) skreÊla si´ ust. 2,


„3. Minister w∏aÊciwy do sprawzabezpieczenia spo∏ecznegookreÊli, w drodze rozporzàdze-nia, sposób przeliczania przy-chodu, o którym mowaw ust. 1.”,


„5. Ilekroç w przepisach dotyczà-cych zak∏adowego funduszuÊwiadczeƒ socjalnych jest mo-wa o „przeci´tnym wynagro-dzeniu miesićznym w gospo-darce narodowej w roku po-przednim lub w drugim pó∏ro-czu roku poprzedniego” lub„planowanych rocznych Êrod-kach przeznaczonych na wyna-grodzenia osobowe” oznaczato:

1) przeci´tne wynagrodzeniemiesićzne w gospodarcenarodowej w roku poprzed-nim lub drugim pó∏roczu ro-ku poprzedniego,

2) planowane roczne Êrodkiprzeznaczone na wynagro-dzenia osobowe —

pomniejszone o potràcone odubezpieczonych sk∏adki naubezpieczenia emerytalne,rentowe oraz chorobowe.”;

8) w art. 111 w ust. 3 po wyrazach„a przed dniem 1 stycznia 1969 r.”dodaje si´ wyrazy „z wyjàtkiem osóbpobierajàcych emerytur´”;


9) po art. 113 dodaje si´ art. 113a—113cw brzmieniu:„Art. 113a. 1. Do dnia powo∏ania Pre-

zesa Zak∏adu, o którymmowa w art. 73, jegofunkcje sprawuje Pre-zes Zak∏adu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych po-wo∏any w trybie usta-wy, o której mowaw art. 122 ust. 1 pkt 1.

2. Z dniem powo∏aniaPrezesa Zak∏adu, o któ-rym mowa w art. 73,wygasa akt powo∏aniaPrezesa sprawujàcegojego funkcje.

Art. 113b. 1. Z dniem 1 stycznia1999 r. wygasajà aktypowo∏ania dyrektorówoddzia∏ów Zak∏adu.

2. Osoby, o których mowaw ust. 1, pe∏nià obo-wiàzki do czasu powo-∏ania kierowników tere-nowych jednostek or-ganizacyjnych Zak∏adu,o których mowaw art. 67 ust. 1 pkt 2.

Art. 113c. 1. Stronà stosunków pra-cy pracowników za-trudnionych w Zak∏a-dzie Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych dzia∏ajàcymna podstawie art. 7ustawy, o której mowaw art. 122 ust. 1 pkt 1,oraz w jednostkach,o których mowaw art. 117 ust. 1, stajesi´ Zak∏ad, z uwzgl´d-nieniem ust. 4 i 5.

2. Pracownikom, o któ-rych mowa w ust. 1, nieprzys∏ugujà odprawyi inne Êwiadczenia pie-ni´˝ne wyp∏acane napodstawie przepisówo szczególnych zasa-dach rozwiàzywaniaz pracownikami stosun-ków pracy z przyczyndotyczàcych zak∏adupracy oraz na podsta-wie przepisów o pra-cownikach urz´dówpaƒstwowych, z za-strze˝eniem ust. 4 i 5.

3. Zak∏ad w terminie dodnia 31 stycznia 1999 r.zawiadamia na piÊmiepracowników zatrud-nionych na podstawieumowy o prac´ o wa-runkach pracy orazo skutkach w zakresie

stosunków pracy zwià-zanych ze zmianà,o której mowa w ust. 1oraz w art. 113b ust. 1.

4. W terminie 30 dni odzawiadomienia przewi-dzianego w ust. 3pracownik zatrudnionyna podstawie umowyo prac´ mo˝e bez wy-powiedzenia, za sied-miodniowym uprzedze-niem, rozwiàzaç stosu-nek pracy. Rozwiàzaniestosunku pracy w tymtrybie powoduje dlapracownika skutki, jakieprzepisy prawa pracywià˝à z rozwiàzaniemstosunku pracy przezpracodawc´ z przyczyndotyczàcych zak∏adupracy.

5. Pracownikom zatrud-nionym na podstawiemianowania Zak∏ad dodnia 31 stycznia 1999 r.przedstawi na piÊmienowe warunki pracyi p∏ac z wynagrodze-niem nie ni˝szym ni˝dotychczasowe. Pra-cownicy w terminie30 dni winni z∏o˝yçoÊwiadczenie o przyj´-ciu lub odmowie przyj´-cia proponowanychwarunków. W razie nie-uzgodnienia warunków,dotychczasowy stosu-nek pracy rozwiàzujesi´ z up∏ywem okresurównego okresowi wy-powiedzenia, liczonegood dnia, w którym pra-cownik z∏o˝y∏ oÊwiad-czenie o odmowie przy-j´cia proponowanychwarunków, lub od dnia,do którego winien z∏o-˝yç takie oÊwiadczenie.Rozwiàzanie stosunkupracy w tym trybie po-woduje skutki, jakieprzepisy ustawy o pra-cownikach urz´dówpaƒstwowych wià˝àz rozwiàzaniem stosun-ku pracy w zwiàzku z li-kwidacjà urz´du.

6. Do czasu zawarcia uk∏a-du zbiorowego, zasadywynagradzania pra-cowników Zak∏adu orazwielkoÊç Êrodków nawynagrodzenia okreÊlaPrezes Zak∏adu.”;


10) w art. 122 ust. 1 otrzymuje brzmienie:„1. Tracà moc:

1) ustawa z dnia 25 listopada1986 r. o organizacji i finanso-waniu ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych (Dz. U. z 1989 r. Nr 25,poz. 137 i Nr 74, poz. 441,z 1990 r. Nr 36, poz. 206,z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 104,poz. 450 i Nr 110, poz. 474,z 1994 r. Nr 84, poz. 385,z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 85,poz. 426, z 1997 r. Nr 121,poz. 770 oraz z 1989 r. Nr 106,poz. 668 i Nr 108, poz. 684),

2) art. 1, art. 8, art. 14 ustawyz dnia 27 wrzeÊnia 1973 r. o za-opatrzeniu emerytalnym twór-ców i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r.Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42,poz. 202, z 1989 r. Nr 35,poz. 190, z 1990 r. Nr 36,poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17,z 1996 r. Nr 100, poz. 461 orazz 1997 r. Nr 28, poz. 153),

3) art. 1—5, art. 25—32, art. 34ustawy z dnia 19 grudnia1975 r. o ubezpieczeniu spo-∏ecznym osób wykonujàcychprac´ na podstawie umowyagencyjnej lub umowy zlece-nia (Dz. U. z 1995 r. Nr 65,poz. 333 i Nr 128, poz. 617,z 1996 r. Nr 100, poz. 461 orazz 1997 r. Nr 28, poz. 153),

4) art. 1—4, art. 22—26, art. 28,art. 32 ustawy z dnia 18 grud-nia 1976 r. o ubezpieczeniuspo∏ecznym osób prowadzà-cych dzia∏alnoÊç gospodarczàoraz ich rodzin (Dz. U. z 1989 r.Nr 46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36,poz. 206, z 1991 r. Nr 104,poz. 450 i Nr 110, poz. 474,z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r.Nr 100, poz. 461 i Nr 124,poz. 585, z 1997 r. Nr 28,poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 106,poz. 668),

5) rozdzia∏ 8 ustawy z dnia28 kwietnia 1983 r. o zaopatrze-niu emerytalnym pracownikówkolejowych i ich rodzin (Dz. U.Nr 23, poz. 99, z 1985 r. Nr 20,poz. 85, z 1990 r. Nr 36, poz. 206,z 1997 r. Nr 43, poz. 272i z 1998 r. Nr 66, poz. 431),

6) art. 1—6, art. 27—32, art. 34ustawy z dnia 17 maja 1989 r.o ubezpieczeniu spo∏ecznymduchownych (Dz. U. Nr 29,poz. 156, z 1990 r. Nr 36,poz. 206, z 1991 r. Nr 104,poz. 450, z 1995 r. Nr 4, poz. 17,z 1996 r. Nr 100, poz. 461i z 1997 r. Nr 28, poz. 153).”;

2) art. 6 i 8 ustawy z dnia 9 kwietnia 1999 r. o zmia-nie ustawy o Instytucie Pamići Narodowej — Ko-misji Âcigania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol-skiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórychosobach b´dàcych ofiarami represji wojennychi okresu powojennego, ustawy o finansachpublicznych oraz ustawy o emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U.Nr 38, poz. 360), które stanowià:

„Art. 6. W sprawach, o których mowa w art. 8ust. 2 pkt 2 ustawy wymienionej w art. 3oraz w art. 117 ust. 3 ustawy wymienionejw art. 5, wszcz´tych na podstawie dotych-czasowych przepisów, a niezakoƒczonychdo dnia wejÊcia w ˝ycie niniejszej ustawy,w∏aÊciwy jest Prezes Instytutu Pamići Na-rodowej — Komisji Âcigania Zbrodni prze-ciwko Narodowi Polskiemu.”

„Art. 8. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiemart. 3 pkt 3, art. 5 pkt 2 i art. 6, które wcho-dzà w ˝ycie po up∏ywie 6 miesićy od dniaog∏oszenia.”;

3) art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 1999 r. o zmianie usta-wy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 70, poz. 774), którystanowi:

„Art. 2. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem og∏osze-nia z mocà od dnia 1 stycznia 1999 r.”;

4) art. 8 ustawy z dnia 23 lipca 1999 r. o zmianie usta-wy o zrekompensowaniu okresowego niepodwy˝-szania p∏ac w sferze bud˝etowej oraz utraty nie-których wzrostów lub dodatków do emeryturi rent (Dz. U. Nr 72, poz. 801), który stanowi:

„Art. 8. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia.”;

5) art. 97 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o S∏u˝bie Cel-nej (Dz. U. Nr 72, poz. 802), który stanowi:

„Art. 97. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiemart. 44 ust. 2 i art. 49 ust. 2 i 3, którewchodzà w ˝ycie z dniem 1 stycznia2000 r.”;

6) art. 3 ustawy z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianieustawy o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych orazustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 9, poz. 118), którystanowi:

„Art. 3. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia, z tym ˝e art. 2wchodzi w ˝ycie z dniem 1 lipca 2000 r.”;

7) art. 5 ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianieustawy o pomocy spo∏ecznej oraz ustawy o eme-ryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych (Dz. U. Nr 19, poz. 238), który stanowi:

„Art. 5. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem og∏osze-nia z mocà od dnia 1 stycznia 2000 r., z wy-jàtkiem:1) art. 1 pkt 11 w zakresie dotyczàcym

art. 33n ust. 6 i 7, który wchodzi w ˝yciez dniem 1 stycznia 2001 r.,


2) art. 2, który wchodzi w ˝ycie pierwsze-go dnia miesiàca nast´pujàcego poup∏ywie 60 dni od dnia og∏oszenia.”;

8) art. 83 ustawy z dnia 8 wrzeÊnia 2000 r. o komer-cjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsi´-biorstwa paƒstwowego „Polskie Koleje Paƒstwo-we” (Dz. U. Nr 84, poz. 948), który stanowi:

„Art. 83. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiem:

1) rozdzia∏u 7, art. 65—67, art. 70, którewchodzà w ˝ycie w terminie, o którymmowa w art. 8 ust. 3,

2) art. 69 pkt 10, który wchodzi w ˝yciez dniem 31 grudnia 2000 r.,

3) art. 69 pkt 9 i pkt 21 oraz art. 74, którewchodzà w ˝ycie z dniem 1 stycznia2001 r.,

4) art. 71, który wchodzi w ˝ycie w termi-nie, o którym mowa w art. 8 ust. 3,jednak nie wczeÊniej ni˝ dnia 2 stycz-nia 2001 r.”;

9) art. 17 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o zmianieustawy o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych orazniektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 8, poz. 64), któ-ry stanowi:


1) art. 1 pkt 2, 3, 4 i 6 lit. b), które wcho-dzà w ˝ycie z mocà obowiàzujàcà oddnia 1 stycznia 1999 r.,

2) art. 1 pkt 1 lit. a) pierwsze, drugiei trzecie tiret, pkt 5, 11 lit. a)—b)i f)—h) i pkt 18 lit. a)—c) oraz art. 5 i 8,które wchodzà w ˝ycie po up∏ywie3 miesi´cy od dnia wejÊcia w ˝ycieustawy.”;

10) art. 151 ustawy z dnia 16 marca 2001 r. o BiurzeOchrony Rzàdu (Dz. U. Nr 27, poz. 298), który sta-nowi:

„Art. 151. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem og∏o-szenia.”;

11) art. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 2001 r. o zmianieustawy o Êwiadczeniu pieni´˝nym i uprawnie-niach przys∏ugujàcych ˝o∏nierzom zast´pczej s∏u˝-by wojskowej przymusowo zatrudnianym w ko-palniach w´gla, kamienio∏omach i zak∏adach wy-dobywania rud uranu oraz ustawy o podatku do-chodowym od osób fizycznych i ustawy o emery-turach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych (Dz. U. Nr 89, poz. 968), który stanowi:

„Art. 4. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2002 r.”;

12) art. 13 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o zmianieustawy o szkolnictwie wy˝szym, ustawy o wy˝-szych szko∏ach zawodowych oraz o zmianie nie-których innych ustaw (Dz. U. Nr 85, poz. 924), któ-ry stanowi:


1) art. 1 pkt 18 i 21 oraz art. 2 pkt 10 i 11,które wchodzà w ˝ycie z dniem1 wrzeÊnia 2001 r.,

2) art. 1 pkt 20 oraz art. 2 pkt 1—3, 5, 6lit. a) i pkt 7, które wchodzà w ˝yciez dniem 1 stycznia 2002 r.”;

13) art. 31 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianieustawy o systemie oÊwiaty, ustawy — Przepisywprowadzajàce reform´ ustroju szkolnego, usta-wy — Karta Nauczyciela oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 111, poz. 1194), który stanowi:


1) art. 1 pkt 39 lit. a) i b) i art. 23, którewchodzà w ˝ycie z dniem og∏oszeniaz mocà od dnia 1 wrzeÊnia 2001 r.,

2) art. 1 pkt 50 lit. d), pkt 54 lit. a), c) i h),art. 2 pkt 9 oraz art. 3 pkt 23, którewchodzà w ˝ycie z dniem 1 stycznia2002 r.,

3) art. 6 i 13, które wchodzà w ˝yciez dniem 1 czerwca 2003 r.,

4) art. 5 i 9, które wchodzà w ˝yciez dniem 1 wrzeÊnia 2002 r.”;

14) art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianieustawy o pomocy spo∏ecznej, ustawy o planowa-niu rodziny, ochronie p∏odu ludzkiego i warunkachdopuszczalnoÊci przerywania cià˝y, ustawy o re-habilitacji zawodowej i spo∏ecznej oraz zatrudnia-niu osób niepe∏nosprawnych, ustawy o systemieubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz ustawy o emerytu-rach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych (Dz. U. Nr 154, poz. 1792), który stanowi:


15) art. 235 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o AgencjiBezpieczeƒstwa Wewn´trznego oraz Agencji Wy-wiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676), który stanowi:

„Art. 235. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiemart. 227 i art. 233, które wchodzà w ˝yciez dniem og∏oszenia.”;

16) art. 26 ustawy z dnia 10 paêdziernika 2002 r.o minimalnym wynagrodzeniu za prac´ (Dz. U.Nr 200, poz. 1679), który stanowi:


17) art. 62 ustawy z dnia 30 paêdziernika 2002 r.o ubezpieczeniu spo∏ecznym z tytu∏u wypadkówprzy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199,poz. 1673), który stanowi:

„Art. 62. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2003 r., z wyjàtkiem:

1) art. 45 pkt 3, art. 50 ust. 3 i art. 56, któ-re wchodzà w ˝ycie z dniem og∏osze-nia;

2) art. 40, który wchodzi w ˝ycie z dniem1 paêdziernika 2003 r.”;


18) art. 6 ustawy z dnia 5 grudnia 2002 r. o waloryza-cji emerytur i rent w 2003 r. oraz o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych (Dz. U. Nr 240, poz. 2054), który sta-nowi:

„Art. 6. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem og∏osze-nia.”;

19) art. 23 ustawy z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianieustawy o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych orazo zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241,poz. 2074), który stanowi:

„Art. 23. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2003 r., z wyjàtkiem:1) art. 3 pkt 1 lit. a i c oraz pkt 2 i 4 w cz´-

Êci dotyczàcej rozdzia∏u 4a, którewchodzà w ˝ycie po up∏ywie 3 miesi´-cy od dnia og∏oszenia;

2) art. 3 pkt 4 w cz´Êci dotyczàcej roz-dzia∏u 4b, który wchodzi w ˝yciez dniem 1 lipca 2004 r.”;

20) art. 7 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o zmianieustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 498), który stanowi:

„Art. 7. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2004 r., z wyjàtkiem:

1) art. 6, który wchodzi w ˝ycie z dniemog∏oszenia;

2) art. 1 pkt 4, 5, 7—9 oraz art. 2 i 5, któ-re wchodzà w ˝ycie po up∏ywie 30 dniod dnia og∏oszenia.”;

21) art. 30 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o renciesocjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268), który stanowi:

„Art. 30. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 paê-dziernika 2003 r., z wyjàtkiem:1) art. 13 ust. 1 i 2 oraz art. 26 ust. 4 i 5,

które wchodzà w ˝ycie z dniem1 sierpnia 2003 r.;

2) art. 2 pkt 3, który wchodzi w ˝yciez dniem uzyskania przez Rzeczpospo-lità Polskà cz∏onkostwa w Unii Euro-pejskiej.”;

22) art. 20 i 23 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianieustawy o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych orazniektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1609),które stanowià:

„Art. 20. Osoby, które w dniu wejÊcia w ˝ycieustawy majà ustalone prawo do emery-tur na podstawie przepisów ustaw, o któ-rych mowa w art. 6, 7 i 10, zachowujàprawo do tych Êwiadczeƒ.”

„Art. 23. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 paê-dziernika 2003 r., z wyjàtkiem art. 1pkt 11, który wchodzi w ˝ycie z dniemog∏oszenia.”;

23) art. 102 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o do-chodach jednostek samorzàdu terytorialnego(Dz. U. Nr 203, poz. 1966), który stanowi:

„Art. 102. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem1 stycznia 2004 r., z tym ˝e art. 33 ust. 1pkt 1, art. 34 ust. 1 pkt 1, art. 55, art. 69pkt 5, art. 97, art. 98, art. 99 i art. 100wchodzà w ˝ycie z dniem og∏oszenia.”;

24) art. 56 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o re-strukturyzacji górnictwa w´gla kamiennego w la-tach 2003—2006 (Dz. U. Nr 210, poz. 2037), którystanowi:


25) art. 72 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o Êwiad-czeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 orazz 2005 r. Nr 86, poz. 732), który stanowi:

„Art. 72. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 maja2004 r., z wyjàtkiem:

1) art. 36 i 40, które wchodzà w ˝yciez dniem 31 grudnia 2003 r.;

2) art. 6 ust. 2, który wchodzi w ˝yciez dniem 1 wrzeÊnia 2006 r.”;

26) art. 158 i 161 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o po-mocy spo∏ecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 orazz 2007 r. Nr 48, poz. 320), które stanowià:

„Art. 158. Dodatek piel´gnacyjny nie przys∏ugujeosobom przebywajàcym w ponadgmin-nym domu pomocy spo∏ecznej, skiero-wanym do domu pomocy spo∏ecznejprzed dniem 1 stycznia 2004 r., chyba ˝eprzebywajà poza tym domem przezokres d∏u˝szy ni˝ 2 tygodnie w miesià-cu.”

„Art. 161. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 ma-ja 2004 r., z wyjàtkiem:

1) art. 135, który wchodzi w ˝yciez dniem og∏oszenia, z mocà od dnia1 stycznia 2004 r.;

2) art. 5 pkt 3, który wchodzi w ˝yciez dniem uzyskania przez Rzeczpospo-lità Polskà cz∏onkostwa w Unii Euro-pejskiej;

3) art. 86 ust. 2 i art. 140, które wchodzàw ˝ycie z dniem 1 stycznia 2005 r.”;

27) art. 152 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promo-cji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U.Nr 99, poz. 1001), który stanowi:

„Art. 152. Ustawa wchodzi w ˝ycie pierwszegodnia miesiàca nast´pujàcego po mie-siàcu og∏oszenia, z wyjàtkiem:

1) art. 138 pkt 5—7, które wchodzà w ˝y-cie z dniem 1 maja 2004 r.;

2) art. 12 ust. 2, który wchodzi w ˝yciez dniem 1 wrzeÊnia 2004 r.;

3) art. 101 ust. 2, który wchodzi w ˝yciez dniem 1 stycznia 2005 r.”;

28) art. 19, 20 i art. 23—26 ustawy z dnia 20 kwietnia2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. Nr 121, poz. 1264), któ-re stanowià:


„Art. 19. Ilekroç w przepisach jest mowa o orzeka-niu przez lekarzy orzeczników Zak∏aduUbezpieczeƒ Spo∏ecznych, nale˝y przezto rozumieç równie˝ orzekanie przez ko-misje lekarskie Zak∏adu UbezpieczeƒSpo∏ecznych.

Art. 20. Prawo wniesienia sprzeciwu i zg∏oszeniazarzutu wadliwoÊci, o których mowaw ustawach wymienionych w art. 1, 12i 14, przys∏uguje od orzeczeƒ lekarzaorzecznika Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych wydanych od dnia 1 stycznia2005 r.”

„Art. 23. Dotychczasowe przepisy wykonawczewydane na podstawie przepisów upo-wa˝niajàcych, zmienionych niniejszàustawà, zachowujà moc do czasu wejÊciaw ˝ycie nowych przepisów wykonaw-czych.

Art. 24. W sprawach, w których organ rentowyustali∏ kapita∏ poczàtkowy z uwzgl´dnie-niem przepisów art. 174 ustawy, o którejmowa w art. 1, w brzmieniu obowiàzujà-cym przed wejÊciem w ˝ycie niniejszejustawy, kapita∏ poczàtkowy ustala si´ po-nownie na wniosek osoby uprawnionej,a je˝eli osoba uprawniona nie wystàpiz takim wnioskiem — przy obliczaniu wy-sokoÊci emerytury na zasadach okreÊlo-nych w art. 26, 183 lub 185 ustawy wy-mienionej w art. 1 niniejszej ustawy.

Art. 25. 1. Waloryzacji kapita∏u poczàtkowegoi sk∏adek na ubezpieczenie emerytalnezewidencjonowanych na koncie ubez-pieczonego nieprzeprowadzonej nadotychczasowych zasadach i w termi-nach okreÊlonych w art. 25 i art. 173ustawy, o której mowa w art. 1 niniej-szej ustawy, dokonuje si´ na zasadachi w terminach okreÊlonych w art. 1pkt 11, 12 i 41 niniejszej ustawy.

2. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpie-czenia spo∏ecznego og∏osi w DziennikuUrz´dowym Rzeczypospolitej Polskiej„Monitor Polski”, do dnia 31 grudnia2006 r., wskaêniki waloryzacji sk∏adekza lata 2000—2003.

Art. 26. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie30 dni od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiemart. 1 pkt 6, 28 i 29, art. 2 pkt 2 i 4—6,art. 10 pkt 24 lit. a tiret pierwsze, art. 12pkt 2, 5 i 6, art. 14 pkt 1, 6 i 7, art. 15 i 19,które wchodzà w ˝ycie z dniem 1 stycznia2005 r.”;

29) art. 32 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o Êwiad-czeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120,poz. 1252), który stanowi:

„Art. 32. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem1 czerwca 2004 r., z wyjàtkiem art. 2—12,14, 16, 18, 20, 21, 23, 25 ust. 1—4 i 6 orazart. 26—28, które wchodzà w ˝yciez dniem 1 sierpnia 2004 r.”;

30) art. 5 i 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. o zmianieustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 191, poz. 1954), które stanowià:„Art. 5. Pierwszej po dniu wejÊcia w ˝ycie ustawy

waloryzacji Êwiadczeƒ w myÊl przepisówwymienionych w art. 1 dokonuje si´ oddnia 1 marca roku kalendarzowego nast´-pujàcego po roku kalendarzowym, w któ-rym wskaênik cen towarów i us∏ug kon-sumpcyjnych ogó∏em w stosunku do roku2003 wyniesie co najmniej 105,0 %.

Art. 6. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie 14 dniod dnia og∏oszenia.”;

31) art. 252 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o Êwiad-czeniach opieki zdrowotnej finansowanych zeÊrodków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135),który stanowi:„Art. 252. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 paê-

dziernika 2004 r., z wyjàtkiem:1) art. 201, który wchodzi w ˝ycie

z dniem 1 stycznia 2005 r.;2) art. 239 ust. 1 i 2, które wchodzà w ˝y-

cie z dniem og∏oszenia ustawy.”;

32) art. 3 ustawy z dnia 10 wrzeÊnia 2004 r. o zmianieustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych oraz o zmianie ustawyo ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników (Dz. U.Nr 236, poz. 2355), który stanowi:


33) art. 4 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie usta-wy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych oraz ustawy o systemie ubez-pieczeƒ spo∏ecznych (Dz. U. Nr 169, poz. 1412,z 2006 r. Nr 90, poz. 626 oraz z 2007 r. Nr 115,poz. 791), który stanowi:

„Art. 4. Ustawa wchodzi w ˝ycie pierwszego dniamiesiàca nast´pujàcego po up∏ywie mie-siàca od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiem:

1) art. 1 pkt 3, 4, 6 i 8—13 oraz art. 2pkt 3, które wchodzà w ˝ycie z dniem1 stycznia 2006 r.;

2) art. 2 pkt 2, który wchodzi w ˝yciepierwszego dnia dziewiàtego miesià-ca nast´pujàcego po miesiàcu og∏o-szenia;

3) w art. 2 pkt 1 lit. b i c, które wchodzàw ˝ycie z dniem 1 stycznia 2008 r.”;

34) art. 3 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianieustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych oraz ustawy — Karta Nauczy-ciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397, z 2007 r. Nr 191,poz. 1369 oraz z 2008 r. Nr 237, poz. 1656), którestanowià:

„Art. 3. 1. Osobom, które do dnia 31 grudnia2008 r. spe∏ni∏y warunki do emeryturygórniczej okreÊlone w art. 34 lubw art. 48—49 ustawy, o której mowaw art. 1, w brzmieniu obowiàzujàcymw dniu 31 grudnia 2006 r., przys∏ugujegórnicza emerytura na warunkach okreÊ-lonych w tych przepisach.


2. Osobom, którym udzielono urlopu gór-niczego lub Êwiadczenia górniczego nawarunkach okreÊlonych w odr´bnychprzepisach przy ustalaniu prawa dogórniczej emerytury bez wzgl´du nawiek uwzgl´dnia si´ okresy niezdolno-Êci do pracy z powodu choroby lub od-osobnienia w zwiàzku z chorobà zakaê-nà, za które wyp∏acono wynagrodzenielub zasi∏ek chorobowy, okresy czynnejs∏u˝by wojskowej lub okresy pe∏nieniaz wyboru funkcji w organach zwiàzkuzawodowego zrzeszajàcego górnikówna warunkach okreÊlonych w tych od-r´bnych przepisach, o ile z urlopemgórniczym lub Êwiadczeniem górni-czym osoby te spe∏ni∏y do dnia 31 grud-nia 2008 r. warunki do górniczej emery-tury bez wzgl´du na wiek.

3. Je˝eli osoba, o której mowa w ust. 1,przystàpi∏a do otwartego funduszuemerytalnego, warunkiem do uzyska-nia emerytury górniczej jest z∏o˝eniewniosku o przekazanie Êrodków zgro-madzonych na rachunku w otwartymfunduszu emerytalnym, za poÊrednic-twem Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecz-nych, na dochody bud˝etu paƒstwa.

Art. 4. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2007 r., z wyjàtkiem art. 1 pkt 4 i 6 orazart. 2 i 3, które wchodzà w ˝ycie po up∏y-wie 14 dni od dnia og∏oszenia.”;

35) art. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie usta-wy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 169, poz. 1421), którystanowi:„Art. 2. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie

14 dni od dnia og∏oszenia.”;

36) art. 216 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Central-nym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. Nr 104,poz. 708), który stanowi:

„Art. 216. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie30 dni od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiemart. 197 pkt 1, który wchodzi w ˝ycie poup∏ywie 18 miesićy od dnia og∏osze-nia, oraz art. 214, który wchodzi w ˝yciepo up∏ywie 7 dni od dnia og∏oszenia.”;

37) art. 80 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. — Przepisywprowadzajàce ustaw´ o S∏u˝bie KontrwywiaduWojskowego oraz S∏u˝bie Wywiadu Wojskowegooraz ustaw´ o s∏u˝bie funkcjonariuszy S∏u˝byKontrwywiadu Wojskowego oraz S∏u˝by Wywia-du Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 711), którystanowi:

„Art. 80. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia, z wyjàtkiemart. 5—56, oraz art. 77 i art. 78, którewchodzà w ˝ycie z dniem 1 paêdziernika2006 r.”;

38) art. 2 i 3 ustawy z dnia 22 wrzeÊnia 2006 r. o zmia-nie ustawy o emeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 208,poz. 1534), które stanowià:

„Art. 2. Przepis art. 48 ust. 4 ustawy wymienionejw art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszàustawà, stosuje si´ tak˝e do czasowegooddelegowania pracowników przypadajà-cego przed dniem wejÊcia w ˝ycie ustawy.

Art. 3. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie 14 dniod dnia og∏oszenia, z wyjàtkiem art. 1pkt 2, który wchodzi w ˝ycie z dniem1 stycznia 2007 r.”;

39) art. 7 ustawy z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianieustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszyemerytalnych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. Nr 17, poz. 95), który stanowi:


40) art. 22 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianieustawy o Stra˝y Granicznej oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 558), który stanowi:

„Art. 22. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie30 dni od dnia og∏oszenia z wyjàtkiem:

1) art. 1 pkt 1 lit. a tiret drugie w cz´Êcidotyczàcej pkt 5c, pkt 14, art. 3 i art. 6,które wchodzà w ˝ycie po up∏ywie6 miesićy od dnia og∏oszenia;

2) art. 2, który wchodzi w ˝ycie po up∏y-wie 3 miesićy od dnia og∏oszenia.”;

41) art. 2 i 3 ustawy z dnia 7 wrzeÊnia 2007 r. o zmia-nie ustawy o emeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 191,poz. 1368), które stanowià:

„Art. 2. 1. Wskaênik waloryzacji emerytur i rentw 2008 r. wynosi nie mniej ni˝ Êrednio-roczny wskaênik cen towarów i us∏ugkonsumpcyjnych w 2007 r. w stosunkudo 2005 r., zwi´kszony o co najmniej20 % realnego wzrostu przeci´tnegowynagrodzenia w 2007 r. w stosunku do2005 r.

2. Wskaênik waloryzacji emerytur i rentprzyznanych lub przeliczonych w myÊlart. 110 ustawy zmienianej w art. 1,w okresie od dnia 1 marca 2007 r. dodnia 29 lutego 2008 r., ustala si´ przezpodzielenie wskaênika waloryzacji obli-czonego w sposób okreÊlony w ust. 1przez Êrednioroczny wskaênik cen towa-rów i us∏ug konsumpcyjnych w 2006 r.,zwi´kszony o co najmniej 20 % realne-go wzrostu przeci´tnego wynagrodze-nia w 2006 r.

3. Âredniorocznym wskaênikiem cen to-warów i us∏ug konsumpcyjnych, o któ-rym mowa w ust. 1 i 2, jest Êredniorocz-ny wskaênik cen towarów i us∏ug kon-sumpcyjnych ogó∏em albo Êredniorocz-ny wskaênik cen towarów i us∏ug kon-sumpcyjnych dla gospodarstw domo-wych emerytów i rencistów, je˝eli jeston wy˝szy od Êredniorocznego wskaêni-ka cen towarów i us∏ug konsumpcyj-nych ogó∏em.


4. Prezes G∏ównego Urz´du Statystyczne-go og∏osi, w formie komunikatu,w Dzienniku Urz´dowym Rzeczypospo-litej Polskiej „Monitor Polski”:

1) w terminie do dnia 31 stycznia2008 r.:

a) Êrednioroczny wskaênik cen towa-rów i us∏ug konsumpcyjnych ogó-∏em w 2007 r. w stosunku do2005 r.,

b) Êrednioroczny wskaênik cen towa-rów i us∏ug konsumpcyjnych dlagospodarstw domowych emery-tów i rencistów w 2007 r. w sto-sunku do 2005 r.;

2) w terminie do 7 roboczego dnia lute-go 2008 r. realny wzrost przeci´tnegowynagrodzenia w 2007 r. w stosunkudo 2005 r.

5. Przepisy art. 89 ustawy, o której mowaw art. 1, w brzmieniu nadanym niniej-szà ustawà, stosuje si´.

Art. 3. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2008 r.”;

42) art. 4 ustawy z dnia 7 wrzeÊnia 2007 r. o zmianieustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 191, poz. 1369), który stanowi:


43) art. 6 ustawy z dnia 28 marca 2008 r. o zmianieustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 67, poz. 411), który stanowi:


44) art. 2—4 ustawy z dnia 4 wrzeÊnia 2008 r. o zmia-nie ustawy o emeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 192,poz. 1180), które stanowià:

„Art. 2. 1. Na wniosek osoby, której do ustaleniapodstawy wymiaru emerytury i rentyprzyj´to podstaw´ wymiaru sk∏adek naubezpieczenie spo∏eczne lub ubezpie-czenia emerytalne i rentowe na podsta-wie przepisów prawa polskiegoz uwzgl´dnieniem okresu pozostawaniaw stosunku pracy, za który nie mo˝naustaliç podstawy wymiaru sk∏adek, wy-sokoÊç emerytury lub renty oblicza si´ponownie od podstawy wymiaru usta-lonej z zastosowaniem art. 15 ust. 2ai 2b ustawy, o której mowa w art. 1.

2. Przeliczeniu, o którym mowa w ust. 1,podlega podstawa wymiaru emeryturylub renty ostatnio przyj´ta do obliczeniaÊwiadczenia.

3. Przepisy ust. 1 stosuje si´ odpowiedniodo przeliczenia kapita∏u poczàtkowego,

obliczonego od podstawy wymiaruustalonej z uwzgl´dnieniem okresu po-zostawania w stosunku pracy, za którynie mo˝na ustaliç podstawy wymiarusk∏adek.

Art. 3. 1. Emerytura lub renta w wysokoÊci prze-liczonej zgodnie z art. 2 ust. 1 przys∏u-guje:

1) od dnia wejÊcia w ˝ycie ustawy — je-˝eli wniosek o ponowne obliczeniewysokoÊci emerytury lub renty zosta∏zg∏oszony nie póêniej ni˝ w ciàgu12 miesi´cy od dnia wejÊcia w ˝ycieustawy;

2) od pierwszego dnia miesiàca, w któ-rym zg∏oszono wniosek — je˝eliwniosek, o którym mowa w pkt 1, zo-sta∏ zg∏oszony po up∏ywie 12 miesi´-cy od dnia wejÊcia w ˝ycie ustawy.

2. Decyzj´ w sprawie emerytury lub renty,której wysokoÊç zosta∏a ponownie usta-lona zgodnie z art. 2 ust. 1, organ rento-wy wydaje w ciàgu 60 dni od dnia wyjaÊ-nienia ostatniej okolicznoÊci niezb´dnejdo wydania tej decyzji.

Art. 4. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2009 r.”;

45) art. 42, 43, 45 i 46 ustawy z dnia 21 listopada2008 r. o emeryturach kapita∏owych (Dz. U.Nr 228, poz. 1507), które stanowià:

„Art. 42. 1. Osobie urodzonej po dniu 31 grudnia1948 r., której przed dniem wejÊciaw ˝ycie niniejszej ustawy ustalonoprawo do emerytury rolniczej, z zali-czeniem okresów, o których mowaw art. 20 ust. 1 pkt 3 ustawy wymienio-nej w art. 33, a która po dniu wejÊciaw ˝ycie ustawy osiàgnie wiek 60 lat dlakobiety i 65 lat dla m´˝czyzny i zg∏osiwniosek o emerytur´ z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych okreÊlonàw art. 24 lub art. 184 ustawy wymie-nionej w art. 37, przys∏uguje — w za-le˝noÊci od jej wyboru — emeryturarolnicza ustalona z zaliczeniem wska-zanych okresów albo emerytura z Fun-duszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych.

2. Prawo do emerytury rolniczej oraz doemerytury z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych przys∏uguje osobie,o której mowa w ust. 1, je˝eli po wy∏à-czeniu okresów wskazanych w tymprzepisie osoba ta spe∏nia warunki doemerytury rolniczej.

Art. 43. Emerytura dla osoby urodzonej po dniu31 grudnia 1948 r., której wysokoÊç obli-czono wraz ze zwi´kszeniem lub cz´Êciàsk∏adkowà emerytury rolniczej, ulega po-nownemu ustaleniu — bez uwzgl´dnie-nia tego zwi´kszenia lub cz´Êci sk∏adko-wej, je˝eli osobie tej zosta∏a przyznana


emerytura rolnicza z tytu∏u okresów,o których mowa w art. 20 ust. 1 i 2 usta-wy wymienionej w art. 33, w brzmieniuustalonym niniejszà ustawà.”

„Art. 45. 1. Wyp∏aty emerytury, do której prawozosta∏o zawieszone na podstawieart. 103 ust. 2a ustawy, o której mowaw art. 37, dokonuje si´ na wniosekosoby zainteresowanej.

2. Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych in-formuje osoby, majàce w dniu wejÊciaw ˝ycie ustawy zawieszone prawo doemerytury w trybie art. 103 ust. 2austawy, o której mowa w art. 37, o wa-runkach pobierania Êwiadczeƒ.

Art. 46. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie14 dni od dnia og∏oszenia.”;

46) art. 3 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianieustawy o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych orazustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 8,poz. 38), które stanowià:

„Art. 3. 1. W terminie 14 dni od dnia wejÊcia w ˝y-cie ustawy rozpocznà si´ negocjacjew ramach Trójstronnej Komisji doSpraw Spo∏eczno-Gospodarczych doty-czàce zwi´kszenia w roku 2009 o co naj-mniej 20 % realnego wzrostu przeci´t-nego wynagrodzenia, o którym mowaw art. 89 ust. 1 ustawy, o której mowaw art. 2.

2. Je˝eli Trójstronna Komisja do SprawSpo∏eczno-Gospodarczych w terminie14 dni od dnia przedstawienia przezstron´ rzàdowà partnerom spo∏ecznyminformacji o prognozowanych wielko-Êciach makroekonomicznych, w tymo wielkoÊci wskaênika inflacji, stanowià-cych podstaw´ do opracowania projek-tu ustawy bud˝etowej na rok 2009uzgodni, w drodze uchwa∏y, wysokoÊçzwi´kszenia, o którym mowa w ust. 1,wysokoÊç tego zwi´kszenia podlegaog∏oszeniu w Dzienniku Urz´dowymRzeczypospolitej Polskiej „Monitor Pol-ski”, w drodze komunikatu ministraw∏aÊciwego do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego.

3. Je˝eli nie nastàpi uzgodnienie stanowi-ska Trójstronnej Komisji do Spraw Spo-∏eczno-Gospodarczych w trybie okreÊlo-nym w ust. 1 i 2, Rada Ministrów okreÊliw terminie 7 dni od dnia zakoƒczenianegocjacji w ramach Trójstronnej Komi-sji do Spraw Spo∏eczno-Gospodar-czych, w drodze rozporzàdzenia, wyso-koÊç zwi´kszenia, o którym mowaw ust. 1, bioràc pod uwag´ informacjeo prognozowanych wielkoÊciach ma-kroekonomicznych, w tym wielkoÊçwskaênika inflacji, stanowiàcych pod-staw´ do opracowania projektu ustawybud˝etowej na rok 2009.

4. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpie-czenia spo∏ecznego og∏asza w drodzekomunikatu, w Dzienniku Urz´dowymRzeczypospolitej Polskiej „Monitor Pol-ski”, w terminie 3 dni roboczych od dniaog∏oszenia przez Prezesa G∏ównegoUrz´du Statystycznego komunikatu,o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2ustawy, o której mowa w art. 2, wskaê-nik waloryzacji, bioràc pod uwag´wskaêniki, o których mowa w art. 89ust. 1 i 2 ustawy, o której mowa w art. 2,jak równie˝ wysokoÊç zwi´kszenia,o którym mowa w ust. 1.

Art. 4. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie 14 dniod dnia og∏oszenia, z wyjàtkiem art. 1, któ-ry wchodzi w ˝ycie z pierwszym dniemmiesiàca kalendarzowego nast´pujàcegopo up∏ywie 30 dni od dnia og∏oszenia.”;

47) art. 56 i 57 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o eme-ryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656),które stanowià:

„Art. 56. Ilekroç w przepisach odr´bnych jest mo-wa o emeryturze, nale˝y przez to rozu-mieç równie˝ emerytur´ pomostowà.

Art. 57. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2009 r., z wyjàtkiem:

1) art. 29—42, art. 45 pkt 1 i 3—9 orazart. 48, które wchodzà w ˝ycie z dniem1 stycznia 2010 r.;

2) art. 44, art. 47 i art. 55 ust. 1, którewchodzà w ˝ycie po up∏ywie 14 dni oddnia og∏oszenia.”;

48) art. 2 i 3 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmia-nie ustawy o emeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 42, poz. 338),które stanowià:

„Art. 2. Do spraw wszcz´tych i niezakoƒczonychprzed dniem wejÊcia w ˝ycie ustawy, sto-suje si´ przepisy ustawy, o której mowaw art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszàustawà.

Art. 3. Ustawa wchodzi w ˝ycie po up∏ywie 14 dniod dnia og∏oszenia.”;

49) art. 2 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o zmianieustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-pieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 69, poz. 596), któ-ry stanowi:


50) art. 30 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczyciel-skich Êwiadczeniach kompensacyjnych (Dz. U.Nr 97, poz. 800), który stanowi:

„Art. 30. Ustawa wchodzi w ˝ycie pierwszego dniamiesiàca nast´pujàcego po miesiàcuog∏oszenia, z wyjàtkiem art. 26 pkt 2, któ-ry wchodzi w ˝ycie z dniem og∏oszenia.”.

Marsza∏ek Sejmu: B. Komorowski


DZIA¸ I

Przepisy ogólne

Rozdzia∏ 1

Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy

Art. 1. 1. Ustawa okreÊla:

1) warunki nabywania prawa do Êwiadczeƒ pieni´˝-nych z ubezpieczeƒ emerytalnego i rentowych;

2) zasady ustalania wysokoÊci Êwiadczeƒ;

3) zasady i tryb przyznawania oraz wyp∏aty Êwiad-czeƒ.

2. (uchylony).1)

3. (uchylony).1)

4. Warunki nabywania prawa do Êwiadczeƒ pie-ni´˝nych przys∏ugujàcych z ubezpieczenia z tytu∏u wy-padku przy pracy lub choroby zawodowej oraz wyso-koÊç tych Êwiadczeƒ okreÊlajà odr´bne przepisy.

Art. 2. 1.2) Âwiadczenia na warunkach i w wysoko-Êci okreÊlonych w ustawie przys∏ugujà:

1) ubezpieczonym — w przypadku spe∏nienia warun-ków do nabycia prawa do Êwiadczeƒ pieni´˝nychz ubezpieczeƒ emerytalnego i rentowych Fundu-szu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych;

2) cz∏onkom rodziny pozosta∏ym po ubezpieczonymalbo po osobie uprawnionej do Êwiadczeƒ pie-ni´˝nych z ubezpieczeƒ emerytalnego i rentowychFunduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych.

2.3) Âwiadczenia na warunkach i w wysokoÊciokreÊlonych w ustawie przys∏ugujà równie˝ ˝o∏nie-rzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Policji,Urz´du Ochrony Paƒstwa, Agencji BezpieczeƒstwaWewn´trznego, Agencji Wywiadu, S∏u˝by Kontr-wywiadu Wojskowego, S∏u˝by Wywiadu Wojskowego,Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Stra˝y Granicz-

nej, Biura Ochrony Rzàdu, Paƒstwowej Stra˝y Po˝ar-nej i S∏u˝by Wi´ziennej, je˝eli nie spe∏niajà oni warun-ków do nabycia prawa lub utracili prawo do Êwiad-czeƒ okreÊlonych w przepisach o zaopatrzeniu emery-talnym tych osób, oraz cz∏onkom rodzin pozosta∏ympo tych osobach.

Art. 3. Âwiadczenia okreÊlone w ustawie obejmu-jà:

1) emerytur´;

2) rent´ z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, w tym rent´szkoleniowà;

3) rent´ rodzinnà;

4) dodatek piel´gnacyjny;

5) dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupe∏nej;

6) zasi∏ek pogrzebowy.

Art. 4. U˝yte w ustawie okreÊlenia oznaczajà:

1) emeryt — osob´ majàcà ustalone prawo do eme-rytury;

2)4) do˝ywotnia emerytura kapita∏owa — emerytur´,o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada2008 r. o emeryturach kapita∏owych (Dz. U. Nr 228,poz. 1507);

2a)5) okresowa emerytura kapita∏owa — emerytur´,o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada2008 r. o emeryturach kapita∏owych;

3) Fundusz — Fundusz Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych,o którym mowa w przepisach o systemie ubezpie-czeƒ spo∏ecznych;

4) konto ubezpieczonego — konto ubezpieczonegookreÊlone w przepisach o systemie ubezpieczeƒspo∏ecznych, prowadzone przez Zak∏ad Ubezpie-czeƒ Spo∏ecznych, zwany dalej „Zak∏adem”;

4a)6) kwota rocznej podstawy wymiaru sk∏adek naubezpieczenia emerytalne i rentowe — rocznàpodstaw´ wymiaru sk∏adek na ubezpieczeniaemerytalne i rentowe w danym roku kalendarzo-

Za∏àcznik do obwieszczenia Marsza∏kaSejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia26 sierpnia 2009 r. (poz. 1227)

USTAWA

z dnia 17 grudnia 1998 r.

o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych

———————1) Przez art. 10 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie

ustawy o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1609), która wesz∏aw ˝ycie z dniem 1 paêdziernika 2003 r.

2) W brzmieniu ustalonym przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpie-czeƒ spo∏ecznych oraz ustawy o emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. z 2009 r.Nr 8, poz. 38), która wesz∏a w ˝ycie z dniem 5 lutego2009 r.

3) W brzmieniu ustalonym przez art. 5 pkt 1 ustawy z dnia13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o Stra˝y Granicznejoraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 558), któ-ra wesz∏a w ˝ycie z dniem 11 czerwca 2007 r.

———————4) W brzmieniu ustalonym przez art. 37 pkt 1 lit. a ustawy

z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapita∏owych(Dz. U. Nr 228, poz. 1507), która wesz∏a w ˝ycie z dniem8 stycznia 2009 r.

5) Dodany przez art. 37 pkt 1 lit. b ustawy, o której mowaw odnoÊniku 4.

6) Dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 20 kwietnia2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Fundu-szu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 121, poz. 1264), która wesz∏a w ˝yciez dniem 1 lipca 2004 r.


wym, okreÊlonà w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia13 paêdziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeƒspo∏ecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74,z póên. zm.7));

5) okres ubezpieczenia — okres op∏acania sk∏adek naubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okresnieop∏acania sk∏adek z powodu przekroczeniaw trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej pod-stawy wymiaru sk∏adek, o którym mowa w przepi-sach o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych;

6)8) organ rentowy — jednostk´ organizacyjnà Zak∏a-du, okreÊlonà w przepisach o systemie ubezpie-czeƒ spo∏ecznych, w∏aÊciwà do wydawania decyzjiw sprawach Êwiadczeƒ;

7) otwarty fundusz emerytalny — fundusz wybranyprzez ubezpieczonego spoÊród funduszy emerytal-nych, o których mowa w przepisach o organizacjii funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;

8) p∏atnik sk∏adek — p∏atnika sk∏adek, o którym mo-wa w przepisach o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych;

9) przeci´tne wynagrodzenie — przeci´tne wynagro-dzenie miesi´czne brutto w gospodarce narodo-wej, og∏aszane w Dzienniku Urz´dowym Rzeczy-pospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez PrezesaG∏ównego Urz´du Statystycznego;

10) renta — rent´ z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy i ren-t´ rodzinnà;

11) rencista — osob´ majàcà ustalone prawo do ren-ty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy lub do renty ro-dzinnej;

12) ubezpieczenia emerytalne i rentowe — ubezpie-czenia, o których mowa w przepisach o systemieubezpieczeƒ spo∏ecznych;

13) ubezpieczony — osob´ podlegajàcà ubezpiecze-niom emerytalnemu i rentowym, okreÊlonymw przepisach o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych, a tak˝e osob´, która przed dniem wejÊciaw ˝ycie ustawy podlega∏a ubezpieczeniu spo∏ecz-nemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wy∏àcze-niem ubezpieczenia spo∏ecznego rolników.

Rozdzia∏ 2

Okresy uwzgl´dniane przy ustalaniu prawa do Êwiadczeƒ i ich wysokoÊci

Art. 5. 1. Przy ustalaniu prawa do emerytury i ren-ty i obliczaniu ich wysokoÊci uwzgl´dnia si´, z zastrze-˝eniem ust. 2—5, nast´pujàce okresy:1) sk∏adkowe, o których mowa w art. 6;

2) niesk∏adkowe, o których mowa w art. 7.

2. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty orazobliczaniu ich wysokoÊci okresy niesk∏adkoweuwzgl´dnia si´ w wymiarze nieprzekraczajàcym jed-nej trzeciej udowodnionych okresów sk∏adkowych.

2a. Okresów, o których mowa w art. 6 ust. 1pkt 4 i pkt 6 lit. a—e i g, nie uwzgl´dnia si´ przy usta-laniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ichwysokoÊci, je˝eli z ich tytu∏u ustalono prawo doÊwiadczeƒ pieni´˝nych okreÊlonych w przepisacho zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowaw art. 2 ust. 2.

3. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub rentyokresy:

1) dzia∏alnoÊci kombatanckiej oraz dzia∏alnoÊci rów-norz´dnej z tà dzia∏alnoÊcià, a tak˝e okresy zalicza-ne do okresów tej dzia∏alnoÊci oraz okresy podle-gania represjom wojennym i okresu powojenne-go, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5,

2) pracy przymusowej, o której mowa w art. 6ust. 2 pkt 2

— uwzgl´dnia si´ w wymiarze podwójnym.

4.9) Przy ustalaniu prawa do emerytury lub rentydla:

1) p∏atników sk∏adek, zobowiàzanych do op∏acaniask∏adek na w∏asne ubezpieczenia emerytalnei rentowe,

2) osób wspó∏pracujàcych z osobami prowadzàcymipozarolniczà dzia∏alnoÊç

— nie uwzgl´dnia si´ okresu, za który nie zosta∏yop∏acone sk∏adki, mimo podlegania obowiàzkowoubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tymokresie.

5.9) Wobec ubezpieczonych zobowiàzanych doop∏acania sk∏adek na w∏asne ubezpieczenie spo∏eczneza okres przypadajàcy przed dniem wejÊcia w ˝ycieustawy oraz osób wspó∏pracujàcych z osobami pro-wadzàcymi pozarolniczà dzia∏alnoÊç przed dniem wej-Êcia w ˝ycie ustawy przepis ust. 4 stosuje si´ odpo-wiednio.

Art. 6. 1. Okresami sk∏adkowymi sà nast´pujàceokresy:

1) ubezpieczenia;

2) op∏acania sk∏adek na ubezpieczenie spo∏ecznew wysokoÊci okreÊlonej w przepisach o organiza-cji i finansowaniu ubezpieczeƒ spo∏ecznych,w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1—4 i 8,w przepisach o adwokaturze, w przepisach o za-trudnieniu i przeciwdzia∏aniu bezrobociu orazw przepisach o pomocy spo∏ecznej;

3) zaliczone do okresów ubezpieczenia spo∏ecznegoduchownych:

a) okresy pozostawania duchownymi przed dniem1 lipca 1989 r., pod warunkiem op∏acania sk∏a-dek na ubezpieczenie spo∏eczne za ca∏y okrespodlegania temu ubezpieczeniu,

———————7) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏y

og∏oszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 21, poz. 125,Nr 112, poz. 769, Nr 115, poz. 791, 792 i 793 i Nr 176,poz. 1243, z 2008 r. Nr 63, poz. 394, Nr 67, poz. 411, Nr 141,poz. 888, Nr 171, poz. 1056, Nr 209, poz. 1318, Nr 220,poz. 1417 i 1418, Nr 227, poz. 1505, Nr 228, poz. 1507i Nr 237, poz. 1654 i 1656 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 8,poz. 38, Nr 14, poz. 75, Nr 18, poz. 97, Nr 22, poz. 120,Nr 68, poz. 574, Nr 71, poz. 609, Nr 111, poz. 918 i Nr 131,poz. 1075.

8) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy,o której mowa w odnoÊniku 6.

———————9) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy, o której

mowa w odnoÊniku 6.


b) okresy przebywania duchownych na misjachoraz okresy prowadzenia przez duchownychdzia∏alnoÊci duszpasterskiej wÊród Polonii,przypadajàce po dniu 14 listopada 1991 r., dodnia wejÊcia w ˝ycie ustawy;

4) czynnej s∏u˝by wojskowej w Wojsku Polskim lubokresy jej równorz´dne albo okresy zast´pczychform tej s∏u˝by;

5) dzia∏alnoÊci kombatanckiej, dzia∏alnoÊci równo-rz´dnej z tà dzia∏alnoÊcià, a tak˝e okresy zaliczanedo okresów tej dzia∏alnoÊci oraz okresy podlega-nia represjom wojennym i okresu powojennego,okreÊlone w przepisach o kombatantach oraz nie-których osobach b´dàcych ofiarami represji wo-jennych i okresu powojennego;

6) pe∏nionej w Polsce s∏u˝by:a) w Policji (Milicji Obywatelskiej),b)10) w Urz´dzie Ochrony Paƒstwa, Agencji Bez-

pieczeƒstwa Wewn´trznego i Agencji Wywiadu,S∏u˝bie Kontrwywiadu Wojskowego i S∏u˝bieWywiadu Wojskowego oraz Centralnym BiurzeAntykorupcyjnym (w organach bezpieczeƒstwapublicznego),

c) w Stra˝y Granicznej,d) w S∏u˝bie Wi´ziennej,e) w Paƒstwowej Stra˝y Po˝arnej,f) w S∏u˝bie Celnej,g) w Biurze Ochrony Rzàdu;

7) pobierania zasi∏ku macierzyƒskiego;

8) osadzenia w wi´zieniach lub innych miejscach od-osobnienia na terytorium Polski na mocy skazaniaalbo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1956 r. zadzia∏alnoÊç politycznà;

9) zatrudnienia za granicà osób, które w tym czasienie by∏y obywatelami polskimi, je˝eli osoby te po-wróci∏y do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zosta∏yuznane za repatriantów;

10) Êwiadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacjipolitycznych i zwiàzków zawodowych, nielegal-nych w rozumieniu przepisów obowiàzujàcych dokwietnia 1989 r.

2. Za okresy sk∏adkowe uwa˝a si´ równie˝ przypa-dajàce przed dniem 15 listopada 1991 r. nast´pujàceokresy, za które zosta∏a op∏acona sk∏adka na ubezpie-czenie spo∏eczne albo za które nie by∏o obowiàzkuop∏acania sk∏adek na ubezpieczenie spo∏eczne:

1) zatrudnienia po ukoƒczeniu 15 lat ˝ycia:a) na obszarze Paƒstwa Polskiego — w wymiarze

nie ni˝szym ni˝ po∏owa pe∏nego wymiaru czasupracy, je˝eli w tych okresach pracownik pobiera∏wynagrodzenie lub zasi∏ki z ubezpieczenia spo-∏ecznego: chorobowy, macierzyƒski lub opie-kuƒczy albo rent´ chorobowà,

b) obywateli polskich za granicà — w polskichprzedstawicielstwach dyplomatycznych i urz´-dach konsularnych, w sta∏ych przedstawiciel-stwach przy Organizacji Narodów Zjednoczo-nych i w innych misjach lub misjach specjal-nych, a tak˝e w innych polskich placówkach, in-stytucjach lub przedsi´biorstwach, do którychzostali delegowani lub skierowani; dotyczy torównie˝ cz∏onków rodziny delegowanego lubskierowanego tam pracownika, którzy podj´lizatrudnienie w tych placówkach w czasie poby-tu za granicà,

c) obywateli polskich za granicà — w organiza-cjach mi´dzynarodowych, zagranicznych insty-tucjach i w zak∏adach, do których zostali skiero-wani w ramach wspó∏pracy mi´dzynarodowejlub w których byli zatrudnieni za zgodà w∏aÊci-wych w∏adz polskich; zgoda nie jest wymaganaw stosunku do pracowników, którzy wyjechaliza granic´ przed dniem 9 maja 1945 r.,

d) obywateli polskich za granicà — u innych pra-codawców zagranicznych, je˝eli w okresie pra-cy za granicà by∏y op∏acane sk∏adki na ubezpie-czenie spo∏eczne w Polsce;

2) pracy przymusowej:

a) wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiecw okresie II wojny Êwiatowej,

b) wykonywanej na obszarze Zwiàzku Socjali-stycznych Republik Radzieckich w okresie oddnia 17 wrzeÊnia 1939 r. do dnia 31 grudnia1956 r.,

c) wykonywanej na rozkaz w∏adz alianckich dodnia 31 grudnia 1945 r.,

d) wykonywanej w kopalniach w´gla, kamienio∏o-mach, zak∏adach pozyskiwania i wzbogacaniarud uranu oraz batalionach budowlanych pod-czas odbywania s∏u˝by wojskowej w WojskuPolskim;

3) zatrudnienia m∏odocianych na obszarze PaƒstwaPolskiego na warunkach okreÊlonych w przepi-sach obowiàzujàcych przed dniem 1 stycznia1975 r.;

4) pracy wykonywanej w czasie odbywania na ob-szarze Paƒstwa Polskiego kary pozbawienia wol-noÊci, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasietymczasowego aresztowania — w wymiarze czasupracy nie ni˝szym ni˝ po∏owa pe∏nego wymiaruczasu pracy okreÊlonego dla takiej pracy;

5) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia,je˝eli za te okresy na podstawie przepisów Kodek-su pracy zosta∏o wyp∏acone wynagrodzenie lubodszkodowanie;

6) czasowego pozostawania bez pracy na obszarzePaƒstwa Polskiego z powodu niemo˝noÊci jejotrzymania lub niemo˝noÊci podj´cia szkoleniazawodowego, w tym okresy pobierania zasi∏kówz funduszu aktywizacji zawodowej, zasi∏ków dlabezrobotnych oraz zasi∏ków szkoleniowych wyp∏a-conych z Funduszu Pracy;

———————10) W brzmieniu ustalonym przez art. 34 pkt 2 ustawy z dnia

9 czerwca 2006 r. — Przepisy wprowadzajàce ustaw´o S∏u˝bie Kontrwywiadu Wojskowego oraz S∏u˝bie Wy-wiadu Wojskowego oraz ustaw´ o s∏u˝bie funkcjonariu-szy S∏u˝by Kontrwywiadu Wojskowego oraz S∏u˝by Wy-wiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 711), którywszed∏ w ˝ycie z dniem 1 paêdziernika 2006 r.


7) sprawowania mandatu pos∏a lub senatora w Paƒ-stwie Polskim;

8) internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U.Nr 29, poz. 154, z 1982 r. Nr 3, poz. 18 oraz z 1989 r.Nr 34, poz. 178);

9) wykonywania dzia∏alnoÊci twórczej lub artystycz-nej na obszarze Paƒstwa Polskiego:

a) obj´tej obowiàzkiem ubezpieczenia spo∏eczne-go, za które op∏acono sk∏adk´ na ubezpieczeniespo∏eczne lub w których ubezpieczony by∏ zwol-niony od op∏acania sk∏adki,

b) przypadajàcej przed dniem 1 stycznia 1974 r.,uznane przez Komisj´ do Spraw ZaopatrzeniaEmerytalnego Twórców, dzia∏ajàcà przy mini-strze w∏aÊciwym do spraw kultury, pod warun-kiem ˝e twórca lub artysta op∏aca∏ sk∏adki naubezpieczenie spo∏eczne po dniu 31 grudnia1973 r.;

10) pracy adwokatów wykonywanej na obszarze Paƒ-stwa Polskiego:

a) obj´tej obowiàzkiem ubezpieczenia spo∏eczne-go, za które op∏acono sk∏adk´ na ubezpieczeniespo∏eczne lub w których wyst´powa∏o zwolnie-nie od op∏acania sk∏adki,

b) przed dniem objćia obowiàzkiem ubezpiecze-nia spo∏ecznego z tego tytu∏u;

11) wykonywania na obszarze Paƒstwa Polskiego pra-cy nak∏adczej:

a) obj´tej obowiàzkiem ubezpieczenia spo∏eczne-go, za które op∏acono sk∏adk´ na to ubezpiecze-nie lub w których wyst´powa∏o zwolnienie odop∏acania sk∏adki,

b) przed dniem objćia obowiàzkiem ubezpiecze-nia z tego tytu∏u,

je˝eli w tych okresach osoba wykonujàca takà pra-c´ uzyskiwa∏a wynagrodzenie w wysokoÊci co naj-mniej po∏owy obowiàzujàcego najni˝szego wyna-grodzenia, okreÊlonego na podstawie przepisówKodeksu pracy;

12) pracy na obszarze Paƒstwa Polskiego w rolniczychspó∏dzielniach produkcyjnych i w innych spó∏-dzielniach zrzeszonych w Centralnym ZwiàzkuRolniczych Spó∏dzielni Produkcyjnych, w zespo∏o-wych gospodarstwach rolnych spó∏dzielni kó∏ekrolniczych zrzeszonych w Krajowym Zwiàzku Rol-ników, Kó∏ek i Organizacji Rolniczych oraz pracyna rzecz tych spó∏dzielni:

a) obj´tej obowiàzkiem ubezpieczenia spo∏eczne-go, za które op∏acono sk∏adk´ na to ubezpiecze-nie lub w których wyst´powa∏o zwolnienie odop∏acania sk∏adki,

b) przed dniem objćia obowiàzkiem ubezpiecze-nia spo∏ecznego z tego tytu∏u;

13) pracy na obszarze Paƒstwa Polskiego wykonywa-nej na rzecz jednostek gospodarki uspo∏ecznionejna podstawie umowy agencyjnej lub umowy zle-cenia oraz wspó∏pracy przy wykonywaniu takiejumowy:

a) obj´tej obowiàzkiem ubezpieczenia spo∏eczne-go i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia,za które op∏acono sk∏adk´ na to ubezpieczenielub w których wyst´powa∏o zwolnienie od op∏a-cania sk∏adki,

b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r.,je˝eli umowa odpowiada∏a warunkom ubezpie-czenia obowiàzujàcym w tym dniu;

14) pozarolniczej dzia∏alnoÊci gospodarczej na obsza-rze Paƒstwa Polskiego:

a) obj´tej obowiàzkiem ubezpieczenia spo∏eczne-go i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia,za które op∏acono sk∏adk´ na to ubezpieczenielub w których wyst´powa∏o zwolnienie od op∏a-cania sk∏adki,

b) prowadzonej przed dniem objćia obowiàzkiemubezpieczenia z tego tytu∏u, je˝eli prowadzeniedzia∏alnoÊci gospodarczej odpowiada∏o warun-kom ubezpieczenia;

15) wspó∏pracy przy prowadzeniu pozarolniczej dzia-∏alnoÊci gospodarczej na obszarze Paƒstwa Pol-skiego obj´tej obowiàzkiem ubezpieczenia spo-∏ecznego oraz okresy kontynuowania tego ubez-pieczenia, za które op∏acono sk∏adk´ na to ubez-pieczenie lub w których wyst´powa∏o zwolnienieod op∏acania sk∏adki;

16) ubezpieczenia spo∏ecznego duchownych na ob-szarze Paƒstwa Polskiego, za które op∏aconosk∏adk´ na to ubezpieczenie lub w których wyst´-powa∏o zwolnienie od op∏acania sk∏adki;

17) pobierania stypendium sportowego z tytu∏u wy-czynowego uprawiania sportu na obszarze Paƒ-stwa Polskiego po ukoƒczeniu 15 roku ˝ycia, z wy-jàtkiem okresów pobierania stypendium przezosoby uczàce si´ lub studiujàce w systemie stu-diów dziennych.

3. Za okresy zatrudnienia i okresy pracy na obsza-rze Paƒstwa Polskiego, o których mowa w ust. 2, uwa-˝a si´:

1) okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanejna terenach wchodzàcych w sk∏ad Rzeczypospoli-tej Polskiej w obecnych granicach oraz

2) okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanejna terenach wchodzàcych w sk∏ad Rzeczypospoli-tej Polskiej przed ustaleniem jej obecnych granic.

Art. 7. Okresami niesk∏adkowymi sà nast´pujàceokresy:

1) pobierania:

a) wynagrodzenia za czas niezdolnoÊci do pracywyp∏aconego na podstawie przepisów Kodeksupracy,

b) zasi∏ków z ubezpieczenia spo∏ecznego: choro-bowego lub opiekuƒczego,

c) Êwiadczenia rehabilitacyjnego,

d) Êwiadczeƒ wymienionych w lit. b i c po ustaniuobowiàzku ubezpieczenia;


2) pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrud-nienia w wymiarze czasu pracy nie ni˝szym ni˝ po-∏owa obowiàzujàcego w danym zawodzie lub poustaniu obowiàzku ubezpieczenia spo∏ecznegoz innego tytu∏u;

3) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia,je˝eli za te okresy, na podstawie przepisów Kodek-su pracy, zosta∏o wyp∏acone odszkodowanie;

4) niewykonywania pracy w okresie przed dniem4 czerwca 1989 r. na skutek represji politycznych,nie wićej jednak ni˝ 5 lat;

5) przypadajàce przed dniem nabycia prawa do eme-rytury lub renty okresy urlopu wychowawczego,urlopu bezp∏atnego udzielonego na podstawieprzepisów w sprawie bezp∏atnych urlopów dlamatek pracujàcych opiekujàcych si´ ma∏ymi dzieç-mi, innych udzielonych w tym celu urlopów bez-p∏atnych oraz okresy niewykonywania pracy —z powodu opieki nad dzieckiem:a) w wieku do lat 4 — w granicach do 3 lat na ka˝-

de dziecko oraz ∏àcznie — bez wzgl´du na liczb´dzieci — do 6 lat,

b) na które ze wzgl´du na jego stan fizyczny,psychiczny lub psychofizyczny przys∏uguje za-si∏ek piel´gnacyjny — dodatkowo w granicachdo 3 lat na ka˝de dziecko;

6) przypadajàce przed dniem nabycia prawa do eme-rytury lub renty okresy opieki piel´gnacyjnej nadinwalidà wojennym zaliczonym do I grupy inwali-dów lub uznanym za ca∏kowicie niezdolnego dopracy oraz do samodzielnej egzystencji, sprawo-wanej przez cz∏onka jego rodziny w wieku powy˝ej16 lat, który w okresie sprawowania opieki nieosiàgnà∏ przychodu przekraczajàcego miesićzniepo∏ow´ najni˝szego wynagrodzenia;

7) przypadajàce przed dniem nabycia prawa do eme-rytury lub renty okresy niewykonywania pracy,w granicach do 6 lat, spowodowane konieczno-Êcià opieki nad innym ni˝ dziecko cz∏onkiem rodzi-ny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanymza ca∏kowicie niezdolnego do pracy oraz do samo-dzielnej egzystencji albo uznanym za osob´ nie-pe∏nosprawnà w stopniu znacznym, sprawowanejprzez cz∏onka jego rodziny w wieku powy˝ej 16 lat,który w okresie sprawowania opieki nie osiàgnà∏przychodu przekraczajàcego miesićznie po∏owńajni˝szego wynagrodzenia;

8) urlopu bezp∏atnego oraz przerw w zatrudnieniuw razie nieudzielenia urlopu bezp∏atnego ma∏˝on-kom pracowników skierowanych do pracyw przedstawicielstwach dyplomatycznych, urz´-dach konsularnych, w sta∏ych przedstawiciel-stwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonychi w innych misjach specjalnych za granicà, w insty-tutach, oÊrodkach informacji i kultury za granicà;

9) nauki w szkole wy˝szej na jednym kierunku, podwarunkiem ukoƒczenia tej nauki, w wymiarzeokreÊlonym w programie studiów;

9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowejw wymiarze okreÊlonym w decyzji o ich utworze-niu;

9b) asystenckich studiów przygotowawczych;

10) dokszta∏cania zawodowego lekarzy w klinikachakademii medycznych i oddzia∏ach instytutów na-ukowych w charakterze wolontariusza — w grani-cach do 1 roku;

11) pobierania zasi∏ku przedemerytalnego i Êwiadcze-nia przedemerytalnego;

12) udokumentowanej niezdolnoÊci do pracy, za którewyp∏acone zosta∏y z Funduszu Pracy: zasi∏ki dlabezrobotnych, zasi∏ki szkoleniowe lub stypendia.

Art. 8. Przy ustalaniu prawa do emerytury i rentyoraz przy obliczaniu ich wysokoÊci uwzgl´dnia siókresy ubezpieczenia za granicà, je˝eli tak stanowiàumowy mi´dzynarodowe.

Art. 9. 1. Okresy zatrudnienia obywateli polskichza granicà, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 9i ust. 2 pkt 1 lit. c, a tak˝e okresy, o których mowaw art. 7 pkt 8, uwzgl´dnia si´ pod warunkiem sta∏egozamieszkania zainteresowanego na obecnym obsza-rze Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrze˝eniem ust. 3.

2.11) Okresy zatrudnienia, o których mowaw art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a, wykonywanego na obszarzePaƒstwa Polskiego w czasie, gdy obszar ten nie wcho-dzi∏ w sk∏ad Paƒstwa Polskiego, oraz okresy pracyprzymusowej, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2lit. a i b, uwzgl´dnia si´ pod warunkiem sta∏ego za-mieszkania zainteresowanego na obecnym obszarzeRzeczypospolitej Polskiej, z zastrze˝eniem ust. 3.

3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nieuwzgl´dnia si´ przy ustalaniu prawa do Êwiadczeƒ, je-˝eli z ich tytu∏u jest wyp∏acane Êwiadczenie rentowez instytucji zagranicznej inne ni˝ renta z ubezpieczeniadodatkowego.

Art. 10. 1. Przy ustalaniu prawa do emerytury orazprzy obliczaniu jej wysokoÊci uwzgl´dnia si´ równie˝nast´pujàce okresy, traktujàc je, z zastrze˝eniemart. 56, jak okresy sk∏adkowe:

1) okresy ubezpieczenia spo∏ecznego rolników, zaktóre op∏acono przewidziane w odr´bnych przepi-sach sk∏adki,

2) przypadajàce przed dniem 1 lipca 1977 r. okresyprowadzenia gospodarstwa rolnego po ukoƒcze-niu 16 roku ˝ycia,

3) przypadajàce przed dniem 1 stycznia 1983 r. okre-sy pracy w gospodarstwie rolnym po ukoƒczeniu16 roku ˝ycia,

je˝eli okresy sk∏adkowe i niesk∏adkowe, ustalone nazasadach okreÊlonych w art. 5—7, sà krótsze odokresu wymaganego do przyznania emerytury, w za-kresie niezb´dnym do uzupe∏nienia tego okresu.

2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzgl´dniasi´ tak˝e przy ustalaniu prawa do renty z tytu∏u nie-zdolnoÊci do pracy, je˝eli okresy sk∏adkowe i niesk∏ad-kowe ustalone na zasadach okreÊlonych w art. 5—7 sàkrótsze od okresu wymaganego do przyznania renty,w zakresie niezb´dnym do uzupe∏nienia tego okresu.———————11) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 ustawy, o której



3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nieuwzgl´dnia si´, je˝eli zosta∏y one zaliczone do okre-sów, od których zale˝y prawo do emerytury lub renty,na podstawie przepisów o ubezpieczeniu spo∏ecznymrolników.

Art. 10a.12) 1. Przy ustalaniu prawa do emeryturyosoby, która osiàgn´∏a wiek emerytalny wynoszàcyco najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dlam´˝czyzn i utraci∏a prawo do renty z tytu∏u niezdolno-Êci do pracy przys∏ugujàcej z Funduszu z powodu od-zyskania zdolnoÊci do pracy, uwzgl´dnia si´ równie˝okresy pobierania tej renty, je˝eli okresy sk∏adkowei niesk∏adkowe, ustalone na zasadach okreÊlonychw art. 5—7 i 10, sà krótsze od okresu wymaganego doprzyznania emerytury, w zakresie niezb´dnym do uzu-pe∏nienia tego okresu.

2. Okresów pobierania renty z tytu∏u niezdolnoÊcido pracy nie uwzgl´dnia si´, je˝eli zbiegajà si´ w cza-sie z okresami, o których mowa w art. 6, 7 i 10,uwzgl´dnionymi przy ustalaniu prawa do emerytury.

Art. 11. Je˝eli okresy, o których mowa w art. 6,7 i 10, zbiegajà si´ w czasie, przy ustalaniu prawa doÊwiadczeƒ okreÊlonych w ustawie uwzgl´dnia siókres korzystniejszy.

Rozdzia∏ 3

NiezdolnoÊç do pracy

Art. 12. 1. Niezdolnà do pracy w rozumieniu usta-wy jest osoba, która ca∏kowicie lub cz´Êciowo utraci∏azdolnoÊç do pracy zarobkowej z powodu naruszeniasprawnoÊci organizmu i nie rokuje odzyskania zdolno-Êci do pracy po przekwalifikowaniu.

2. Ca∏kowicie niezdolnà do pracy jest osoba, którautraci∏a zdolnoÊç do wykonywania jakiejkolwiek pra-cy.

3. Cz´Êciowo niezdolnà do pracy jest osoba, któraw znacznym stopniu utraci∏a zdolnoÊç do pracy zgod-nej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Art. 13. 1. Przy ocenie stopnia i przewidywanegookresu niezdolnoÊci do pracy oraz rokowania co doodzyskania zdolnoÊci do pracy uwzgl´dnia si´:13)

1) stopieƒ naruszenia sprawnoÊci organizmu orazmo˝liwoÊci przywrócenia niezb´dnej sprawnoÊciw drodze leczenia i rehabilitacji;

2) mo˝liwoÊç wykonywania dotychczasowej pracylub podjćia innej pracy oraz celowoÊç przekwali-fikowania zawodowego, bioràc pod uwag´ rodzaji charakter dotychczas wykonywanej pracy, po-ziom wykszta∏cenia, wiek i predyspozycje psycho-fizyczne.

2.14) NiezdolnoÊç do pracy orzeka si´ na okres nied∏u˝szy ni˝ 5 lat, z zastrze˝eniem ust. 3.

3.14) NiezdolnoÊç do pracy orzeka si´ na okresd∏u˝szy ni˝ 5 lat, je˝eli wed∏ug wiedzy medycznej niema rokowaƒ odzyskania zdolnoÊci do pracy przedup∏ywem tego okresu.

3a.15) Je˝eli osobie uprawnionej do renty z tytu∏uniezdolnoÊci do pracy przez okres co najmniej ostat-nich 5 lat poprzedzajàcych dzieƒ badania lekarskiegobrakuje mniej ni˝ 5 lat do osiàgnićia wieku emerytal-nego okreÊlonego w art. 24 ust. 1, w przypadku dal-szego stwierdzenia niezdolnoÊci do pracy orzeka sińiezdolnoÊç do pracy na okres do dnia osiàgnićia te-go wieku.

4. Zachowanie zdolnoÊci do pracy w warunkachokreÊlonych w przepisach o rehabilitacji zawodoweji spo∏ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe∏nospraw-nych nie stanowi przeszkody do orzeczenia ca∏kowitejniezdolnoÊci do pracy.

5.16) W przypadku stwierdzenia naruszenia spraw-noÊci organizmu w stopniu powodujàcym koniecz-noÊç sta∏ej lub d∏ugotrwa∏ej opieki i pomocy innejosoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb ˝ycio-wych orzeka si´ niezdolnoÊç do samodzielnej egzy-stencji. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje si´ odpowiednio.

Art. 14. 1.17) Oceny niezdolnoÊci do pracy, jej stop-nia oraz ustalenia:

1) daty powstania niezdolnoÊci do pracy,

2) trwa∏oÊci lub przewidywanego okresu niezdolno-Êci do pracy,

3) zwiàzku przyczynowego niezdolnoÊci do pracy lubÊmierci z okreÊlonymi okolicznoÊciami,

4) trwa∏oÊci lub przewidywanego okresu niezdolno-Êci do samodzielnej egzystencji,

5) celowoÊci przekwalifikowania zawodowego

— dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Za-k∏adu, zwany dalej „lekarzem orzecznikiem”.

2. Je˝eli nie ma mo˝liwoÊci ustalenia daty powsta-nia niezdolnoÊci do pracy, natomiast ustalono okres,w którym niezdolnoÊç do pracy powsta∏a, za dat´ po-wstania niezdolnoÊci przyjmuje si´ dat´ koƒcowà te-go okresu. Je˝eli nie ma mo˝liwoÊci ustalenia ani da-ty, ani okresu powstania niezdolnoÊci do pracy, za da-t´ powstania niezdolnoÊci przyjmuje si´ dat´ zg∏osze-nia wniosku o Êwiadczenie.

———————12) Dodany przez art. 1 pkt 4 ustawy, o której mowa w odnoÊ-

niku 6.13) Zdanie wst´pne w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1

lit. a ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych oraz ustawy o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych (Dz. U. Nr 169, poz. 1412), która wesz∏a w ˝yciez dniem 1 listopada 2005 r.

———————14) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 13.15) Dodany przez art. 1 pkt 1 lit. c ustawy, o której mowa

w odnoÊniku 13.16) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 5 ustawy, o której

mowa w odnoÊniku 6.17) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 6 lit. a ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 6; wszed∏ w ˝ycie z dniem1 stycznia 2005 r.


2a.18) Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie za-interesowanej przys∏uguje sprzeciw do komisji lekar-skiej Zak∏adu, zwanej dalej „komisjà lekarskà”, w cià-gu 14 dni od dnia dorćzenia tego orzeczenia.

2b.18) Sprzeciw wnosi si´ za poÊrednictwem jed-nostki organizacyjnej Zak∏adu w∏aÊciwej ze wzgl´duna miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.

2c.18) Komisja lekarska nie rozpatruje sprzeciwuwniesionego po terminie. W uzasadnionych przypad-kach Zak∏ad, na wniosek osoby zainteresowanej, mo-˝e przywróciç termin na wniesienie sprzeciwu, w tymw szczególnoÊci w razie odrzucenia przez sàd odwo∏a-nia od decyzji w przypadku okreÊlonym w art. 4779

§ 31 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. — Kodeks po-st´powania cywilnego.

2d.18) Prezes Zak∏adu, w terminie 14 dni od dniawydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, mo˝ezg∏osiç zarzut wadliwoÊci orzeczenia i przekazaç spra-w´ do rozpatrzenia komisji lekarskiej. O zg∏oszeniu za-rzutu wadliwoÊci orzeczenia jednostka organizacyjnaZak∏adu niezw∏ocznie zawiadamia osob´ zaintereso-wanà.

2e.18) Komisja lekarska, rozpatrujàc sprzeciw lubzarzut wadliwoÊci, dokonuje oceny niezdolnoÊci dopracy i jej stopnia oraz ustalenia okolicznoÊci, o któ-rych mowa w ust. 1.

2f.18) Komisja lekarska dokonuje rozstrzygnićiaw formie orzeczenia.

3.19) Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego niewniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zg∏oszonozarzutu wadliwoÊci, albo orzeczenie komisji lekarskiej,stanowi dla organu rentowego podstaw´ do wydaniadecyzji w sprawie Êwiadczeƒ przewidzianych w usta-wie, do których prawo jest uzale˝nione od stwierdze-nia niezdolnoÊci do pracy oraz niezdolnoÊci do samo-dzielnej egzystencji.

4. Nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa o nie-zdolnoÊci do pracy sprawuje Prezes Zak∏adu.

5.20) Nadzór, o którym mowa w ust. 4, obejmuje:

1) kontrol´ prawid∏owoÊci i jednolitoÊci stosowaniazasad orzecznictwa o niezdolnoÊci do pracy przezlekarzy orzeczników i komisje lekarskie;

2) udzielanie lekarzom orzecznikom i komisjom le-karskim wytycznych w zakresie stosowania zasadorzecznictwa o niezdolnoÊci do pracy;

3) prawo przekazania sprawy do rozpatrzenia przezkomisj´ lekarskà, je˝eli w wyniku kontroli, o którejmowa w pkt 1, zostanie stwierdzony brak zgodno-Êci orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekar-skiej ze stanem faktycznym lub zasadami orzecz-nictwa o niezdolnoÊci do pracy.

6.20) Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego okreÊla, w drodze rozporzàdzenia,uwzgl´dniajàc koniecznoÊç zapewnienia prawid∏owe-go i sprawnego orzekania o niezdolnoÊci do pracy:

1) szczegó∏owe zasady i tryb orzekania o niezdolno-Êci do pracy przez lekarzy orzeczników i komisjelekarskie;

2) szczegó∏owe zasady organizacji orzekania o nie-zdolnoÊci do pracy, w tym w szczególnoÊci:

a) miejsce dzia∏ania lekarzy orzeczników,

b) sposób tworzenia i znoszenia komisji lekar-skich,

c) sposób okreÊlania siedziby komisji lekarskieji ich w∏aÊciwoÊci terytorialnej,

d) sk∏ad komisji lekarskich;

3) szczególne kwalifikacje zawodowe wymagane odlekarzy orzeczników i lekarzy wchodzàcychw sk∏ad komisji lekarskiej;

4) szczegó∏owe zasady sprawowania nadzoru nadwykonywaniem orzekania o niezdolnoÊci do pra-cy.

Rozdzia∏ 4

Podstawa wymiaru emerytur i rent

Art. 15. 1. Podstaw´ wymiaru emerytury i rentystanowi ustalona w sposób okreÊlony w ust. 4 i 5 prze-ci´tna podstawa wymiaru sk∏adki na ubezpieczeniaemerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie spo∏ecznena podstawie przepisów prawa polskiego w okresiekolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez za-interesowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych po-przedzajàcych bezpoÊrednio rok, w którym zg∏oszonowniosek o emerytur´ lub rent´, z uwzgl´dnieniemust. 6 i art. 176.

2. W przypadku gdy zainteresowany w ciàgu 20 latpoprzedzajàcych bezpoÊrednio rok, w którym zg∏osi∏wniosek o emerytur´, pobiera∏ przez wićej ni˝ 10 latzasi∏ek przedemerytalny, podstaw´ wymiaru eme-rytury stanowi ustalona w sposób okreÊlonyw ust. 4 i 5 przeci´tna podstawa sk∏adki naubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpie-czenie spo∏eczne w okresie kolejnych 10 lat kalenda-rzowych poprzedzajàcych bezpoÊrednio rok, w któ-rym zainteresowany naby∏ prawo do tego zasi∏ku.

2a.21) Je˝eli nie mo˝na ustaliç podstawy wymiarusk∏adek w okresie pozostawania w stosunku pracywskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytu-ry i renty, za podstaw´ wymiaru sk∏adek przyjmuje si´kwot´ obowiàzujàcego w tym okresie minimalnegowynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie dookresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasupracy.

———————18) Dodany przez art. 1 pkt 6 lit. b ustawy, o której mowa

w odnoÊniku 6; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2005 r.19) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 6 lit. c ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 6; wszed∏ w ˝ycie z dniem1 stycznia 2005 r.

20) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 6 lit. d ustawy,o której mowa w odnoÊniku 6; wszed∏ w ˝ycie z dniem1 stycznia 2005 r.

———————21) Dodany przez art. 1 ustawy z dnia 4 wrzeÊnia 2008 r.

o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 192, poz. 1180), któ-ra wesz∏a w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2009 r.


2b.21) Przepisy ust. 2a stosuje si´ odpowiednio doosób uznanych za repatriantów.

3.22) Do podstawy wymiaru emerytury lub renty,o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza si´ kwoty przys∏u-gujàcych ubezpieczonemu w danym roku kalendarzo-wym wynagrodzeƒ za czas niezdolnoÊci do pracy orazkwoty zasi∏ków: chorobowego, macierzyƒskiego,opiekuƒczego, Êwiadczenia rehabilitacyjnego, zasi∏kuwyrównawczego, Êwiadczenia wyrównawczego lubdodatku wyrównawczego, a tak˝e wartoÊç rekompen-saty pieni´˝nej ustalonà zgodnie z pkt 3 za∏àcznika doustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniuokresowego niepodwy˝szania p∏ac w sferze bud˝eto-wej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków doemerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza si´ rów-nie˝ kwoty zasi∏ków dla bezrobotnych, zasi∏ków szko-leniowych lub stypendiów wyp∏aconych z FunduszuPracy za okres udokumentowanej niezdolnoÊci dopracy, z zastrze˝eniem ust. 3a.

3a.23) Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytu-ry lub renty uwzgl´dnia si´ kwoty wynagrodzeƒ zaczas niezdolnoÊci do pracy, oraz kwoty zasi∏ków: cho-robowego, macierzyƒskiego, opiekuƒczego, przys∏u-gujàcych ubezpieczonemu w roku kalendarzowymprzypadajàcym po 2004 r., z tym ˝e ∏àczna kwota pod-staw wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia emerytalnei rentowe oraz wynagrodzeƒ i zasi∏ków nie mo˝e prze-kroczyç maksymalnej kwoty rocznej podstawy wy-miaru sk∏adek na ubezpieczenia emerytalne i rento-we.

4. W celu ustalenia podstawy wymiaru emeryturylub renty:

1) oblicza si´ sum´ kwot podstaw wymiaru sk∏adeki kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie ka˝de-go roku z wybranych przez zainteresowanego latkalendarzowych;

2) oblicza si´ stosunek ka˝dej z tych sum kwot dorocznej kwoty przeci´tnego wynagrodzenia og∏o-szonej za dany rok kalendarzowy, wyra˝ajàc gow procentach, z zaokràgleniem do setnych cz´Êciprocentu;

3) oblicza si´ Êrednià arytmetycznà tych procentów,która, z zastrze˝eniem ust. 5, stanowi wskaênikwysokoÊci podstawy wymiaru emerytury lub ren-ty, oraz

4) mno˝y si´ przez ten wskaênik kwot´ bazowà,o której mowa w art. 19.

5. Wskaênik wysokoÊci podstawy wymiaru niemo˝e byç wy˝szy ni˝ 250 %.

6. Na wniosek ubezpieczonego podstaw´ wymia-ru emerytury lub renty mo˝e stanowiç ustalonaw sposób okreÊlony w ust. 4 i 5 przeci´tna podstawawymiaru sk∏adki na ubezpieczenie spo∏eczne lububezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat

kalendarzowych przypadajàcych przed rokiem zg∏o-szenia wniosku, wybranych z ca∏ego okresu podlega-nia ubezpieczeniu.

7. Przepisy ust. 1—6 stosuje si´ odpowiednio doosoby, która osiàga∏a uposa˝enie.

8. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lubrenty przys∏ugujàcej duchownym przyjmuje si´ prze-ci´tnà podstaw´ wymiaru sk∏adek z pe∏nych lat kalen-darzowych ubezpieczenia przypadajàcych po dniu1 lipca 1989 r. do dnia, w którym zg∏oszono wnioseko Êwiadczenie, z tym ˝e z okresu nie d∏u˝szego ni˝okreÊlony w ust. 1; na wniosek ubezpieczonego pod-staw´ wymiaru ustala si´ w myÊl ust. 1.

Art. 16. Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzo-wych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, przyjmujesi´ lata kalendarzowe nast´pujàce bezpoÊrednio posobie, chocia˝by ubezpieczony w niektórych z tych latprzez okres roku lub w okresie krótszym ni˝ rok niepozostawa∏ w ubezpieczeniu.

Art. 17. 1. Je˝eli nie mo˝na ustaliç podstawy wy-miaru renty w myÊl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego,o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1—4, do ustaleniapodstawy wymiaru przyjmuje si´ podstaw´ wymiarusk∏adek za okres faktycznego podlegania ubezpiecze-niu, z uwzgl´dnieniem ust. 2 i 3. Przepis art. 15ust. 3 stosuje si´ odpowiednio.

2. Nie ustala si´ podstawy wymiaru renty dlaubezpieczonego, o którym mowa w ust. 1, je˝eli niepozostawa∏ on w ubezpieczeniu co najmniej przez1 rok kalendarzowy.

3. Przepis ust. 1 stosuje si´ odpowiednio, je˝eli niemo˝na ustaliç podstawy wymiaru renty w myÊl art. 15ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58ust. 1 pkt 5, z powodu pe∏nienia zast´pczej s∏u˝by woj-skowej, odbywania czynnej s∏u˝by wojskowej albokorzystania z urlopu wychowawczego.

Art. 18.24) 1. Podstaw´ wymiaru emerytury lubrenty dla osób posiadajàcych okresy ubezpieczenia zagranicà, o których mowa w art. 8, ustala si´ na zasa-dach okreÊlonych w art. 15—17.

2. Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych,o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, nie uwzgl´dnia si´lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez ca-∏y rok pozostawa∏ w ubezpieczeniu za granicà.

3. Je˝eli w ciàgu 20 lat poprzedzajàcych bezpo-Êrednio rok, w którym zg∏oszono wniosek o emerytu-r´ lub rent´, zainteresowany nie by∏ ubezpieczonyw Polsce, podstaw´ wymiaru emerytury lub renty sta-nowi przeci´tna podstawa wymiaru sk∏adki na ubez-pieczenie spo∏eczne lub ubezpieczenia emerytalnei rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowychpoprzedzajàcych bezpoÊrednio rok, w którym zainte-resowany przystàpi∏ po raz pierwszy do ubezpieczeniaza granicà.

———————22) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 7 lit. a ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 6.23) Dodany przez art. 1 pkt 7 lit. b ustawy, o której mowa

w odnoÊniku 6.




Art. 19.25) Kwota bazowa wynosi 100 % przeci´t-nego wynagrodzenia pomniejszonego o potràcone odubezpieczonych sk∏adki na ubezpieczenia spo∏eczne,okreÊlone w przepisach o systemie ubezpieczeƒ spo-∏ecznych, w poprzednim roku kalendarzowym.

Art. 19a.26) Kwota bazowa jest ustalana coroczniena podstawie art. 19 i obowiàzuje od dnia 1 marcaka˝dego roku kalendarzowego do koƒca lutego na-st´pnego roku kalendarzowego.

Art. 20. Prezes G∏ównego Urz´du Statystycznegoog∏asza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urz´do-wym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”w terminie:

1) do 7 roboczego dnia lutego ka˝dego roku:27)

a) kwot´ przeci´tnego wynagrodzenia w gospo-darce narodowej w poprzednim roku kalenda-rzowym,

b) kwot´ bazowà, o której mowa w art. 19;

2) do 7 roboczego dnia drugiego miesiàca ka˝degokwarta∏u kwot´ przeci´tnego wynagrodzeniaw poprzednim kwartale.

Art. 21. 1. Podstaw´ wymiaru emerytury dla oso-by, która wczeÊniej mia∏a ustalone prawo do rentyz tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, stanowi:

1)28) podstawa wymiaru renty — w wysokoÊciuwzgl´dniajàcej rewaloryzacj´ oraz wszystkie ko-lejne waloryzacje przypadajàce w okresie nast´pu-jàcym po ustaleniu prawa do renty, z zastrze˝e-niem art. 15 ust. 5, albo

2) podstawa wymiaru ustalona na nowo w myÊlart. 15.

2. Przepis ust. 1 pkt 1 stosuje si´ przy ustalaniupodstawy wymiaru:

1)29) emerytury dla osoby, która wczeÊniej mia∏austalone prawo do emerytury;

2)29) renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy dla osoby,która wczeÊniej mia∏a ustalone prawo do tej rentyalbo do emerytury.

3. Podstaw´ wymiaru emerytury dla osoby, którawczeÊniej pobiera∏a Êwiadczenie przedemerytalne napodstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdzia∏a-niu bezrobociu, stanowi podstawa wymiaru emerytu-ry przyj´ta do ustalenia Êwiadczenia przedemerytal-

nego — w wysokoÊci uwzgl´dniajàcej wszystkie kolej-ne waloryzacje przypadajàce w okresie nast´pujàcympo ustaleniu prawa do Êwiadczenia przedemerytalne-go albo podstawa wymiaru ustalona na nowo w myÊlart. 15.

Art. 22. Rada Ministrów, w drodze rozporzàdzenia,okreÊla szczegó∏owe zasady ustalania podstawy wy-miaru emerytury i renty, uwzgl´dniajàce w szczegól-noÊci:

1) przypadki, w których do podstawy wymiaru eme-rytury lub renty dolicza si´ niektóre wyp∏aty doko-nane na rzecz pracownika, je˝eli wyp∏aty tew okresie przed dniem wejÊcia w ˝ycie ustawy by-∏y uwzgl´dniane przy ustalaniu podstawy wymia-ru emerytury lub renty, mimo ˝e by∏y wy∏àczonez podstawy wymiaru sk∏adek;

2) przypadki, w których podstaw´ wymiaru emerytu-ry lub renty dla pracowników zatrudnionych zagranicà ustala si´ na podstawie wynagrodzeniaprzys∏ugujàcego pracownikom zatrudnionymw tym okresie w kraju w tym samym lub podob-nym charakterze, w jakim pracownik by∏ zatrud-niony przed wyjazdem za granic´, albo na podsta-wie kwot rycza∏towych.

Art. 23.30) 1. Je˝eli podstawy wymiaru emeryturylub renty nie mo˝na ustaliç zgodnie z zasadami okreÊ-lonymi w ustawie lub w rozporzàdzeniu, o którymmowa w art. 22, emerytur´ lub rent´ ustala si´ w wy-sokoÊci najni˝szej emerytury lub renty.

2.31) Przepis ust. 1 nie ma zastosowania przy usta-laniu wysokoÊci emerytur:

1) osób, o których mowa w art. 24a i 27a, je˝eli eme-rytur´ przyznano z urz´du osobie niemajàcej okre-su sk∏adkowego i niesk∏adkowego wynoszàcegoco najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla m´˝czyzn;

2) osób, o których mowa w art. 28.

Przy ustalaniu okresu sk∏adkowego i niesk∏adkowe-go przepis art. 5 ust. 2 stosuje si´ odpowiednio.

DZIA¸ II

Emerytury

Rozdzia∏ 1

Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.

Art. 24. 1.32) Ubezpieczonym urodzonym po dniu31 grudnia 1948 r. przys∏uguje emerytura po osiàgni´-ciu wieku emerytalnego, wynoszàcego co najmniej60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla m´˝czyzn,z zastrze˝eniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.


16 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych in-nych ustaw (Dz. U. Nr 191, poz. 1954), która wesz∏a w ˝y-cie z dniem 16 wrzeÊnia 2004 r.

26) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy, o którejmowa w odnoÊniku 25.

27) Zdanie wst´pne ze zmianà wprowadzonà przez art. 1pkt 1 ustawy z dnia 7 wrzeÊnia 2007 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo-∏ecznych (Dz. U. Nr 191, poz. 1368), która wesz∏a w ˝yciez dniem 1 stycznia 2008 r.

28) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 9 ustawy, o którejmowa w odnoÊniku 6.

29) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 2 ustawy, o któ-rej mowa w odnoÊniku 13.

———————30) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 10 ustawy, o któ-

rej mowa w odnoÊniku 6.31) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 ustawy, o której

mowa w odnoÊniku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia2006 r.

32) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawyz dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturachi rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz usta-wy — Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397), którawesz∏a w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2007 r.


2.33) Dla ubezpieczonych urodzonych po dniu31 grudnia 1948 r., zatrudnionych w szczególnych wa-runkach lub szczególnym charakterze, z wyjàtkiemubezpieczonych majàcych prawo do emerytury nawarunkach okreÊlonych w art. 32, 33, 39, 40, 46, 50,50a i 50e, 184 oraz w art. 88 ustawy, o której mowaw art. 150, zostanà ustanowione emerytury pomosto-we.

2a.34) Ubezpieczonym spe∏niajàcym warunki okreÊ-lone w art. 50a lub 50e przys∏uguje emerytura po osià-gni´ciu wieku i okresów pracy lub okresu pracy, okre-Êlonych w tych przepisach.

3. Zasady, warunki i tryb ustanawiania emerytur,o których mowa w ust. 2, okreÊli odr´bna ustawa.

Art. 24a.35) 1. Emerytur´, o której mowa w art. 24,przyznaje si´ z urz´du zamiast renty z tytu∏u niezdol-noÊci do pracy osobie, która osiàgn´∏a wiek upraw-niajàcy do tej emerytury oraz podlega∏a ubezpiecze-niu spo∏ecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemui rentowym.

2. Emerytur´ przyznaje si´ od dnia osiàgni´ciaprzez rencist´ wieku uprawniajàcego do emerytury,a w przypadku gdy wyp∏ata renty z tytu∏u niezdolno-Êci do pracy by∏a wstrzymana — od dnia, od któregopodj´to jej wyp∏at´.

3. Emerytur´ oblicza si´ zgodnie z art. 26,z uwzgl´dnieniem ust. 4 i 5.

4. Na wniosek osoby, której emerytur´ przyznanoz urz´du w latach 2009—2013, emerytur´ oblicza si´ponownie zgodnie z art. 183.

5. Na wniosek osoby, która spe∏ni∏a warunki doemerytury okreÊlone w art. 46 i 50, jednak˝e nie wy-stàpi∏a z wnioskiem o jej przyznanie, ponownie obli-cza si´ wysokoÊç emerytury zgodnie z art. 53 i 56.

6. Emerytura obliczona na zasadach okreÊlonychw ust. 2—5 nie mo˝e byç ni˝sza od pobieranej dotych-czas renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy.

Art. 25.36) 1. Podstaw´ obliczenia emerytury, o któ-rej mowa w art. 24, stanowi kwota sk∏adek na ubez-pieczenie emerytalne, z uwzgl´dnieniem waloryzacjisk∏adek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczo-nego do koƒca miesiàca poprzedzajàcego miesiàc, odktórego przys∏uguje wyp∏ata emerytury, oraz zwalory-zowanego kapita∏u poczàtkowego okreÊlonegow art. 173—175, z zastrze˝eniem art. 185.

2. Kwota, o której mowa w ust. 1, nie podlegadziedziczeniu.

3. Waloryzacj´ sk∏adek przeprowadza si´ corocz-nie, od dnia 1 czerwca ka˝dego roku, poczynajàc odwaloryzacji za rok 2000, z uwzgl´dnieniem art. 25a.W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta niemo˝e ulec obni˝eniu.

4. Waloryzacji podlega kwota sk∏adek zewidencjo-nowanych na koncie ubezpieczonego na dzieƒ31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana walo-ryzacja, powi´kszona o kwoty z tytu∏u przeprowadzo-nych waloryzacji.

5. Waloryzacja sk∏adek polega na pomno˝eniu ze-widencjonowanych na koncie ubezpieczonego sk∏a-dek przez wskaênik waloryzacji.

6. Wskaênik waloryzacji sk∏adek jest równy wskaê-nikowi cen towarów i us∏ug konsumpcyjnych ogó∏emw roku kalendarzowym poprzedzajàcym termin walo-ryzacji w stosunku do poprzedniego roku powi´kszo-nemu o wzrost realny sumy przypisu sk∏adek na ubez-pieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprze-dzajàcym termin waloryzacji w stosunku do roku po-przedniego, z zastrze˝eniem ust. 9. Wskaênik walory-zacji sk∏adek nie mo˝e byç ni˝szy ni˝ wskaênik cen to-warów i us∏ug konsumpcyjnych ogó∏em w roku kalen-darzowym poprzedzajàcym termin waloryzacji w sto-sunku do poprzedniego roku.

7. Wskaênik wzrostu realnego sumy przypisu sk∏a-dek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowaw ust. 6, otrzymuje si´ poprzez podzielenie wskaênikawzrostu nominalnego sumy przypisu sk∏adek naubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym po-przedzajàcym termin waloryzacji w stosunku do rokupoprzedniego przez wskaênik cen towarów i us∏ugkonsumpcyjnych ogó∏em ustalony dla analogicznegookresu.

8. Wskaênik wzrostu nominalnego sumy przypisusk∏adek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowaw ust. 7, stanowi iloraz sumy przypisu sk∏adek naubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym po-przedzajàcym termin waloryzacji i w roku poprzed-nim.

9. Wskaênik waloryzacji sk∏adek za rok 2000 jestrówny wskaênikowi wzrostu przeci´tnego wynagro-dzenia za 2000 r. w stosunku do przeci´tnego wyna-grodzenia za 1999 r.

10. Wskaênik waloryzacji sk∏adek ustala si´ z do-k∏adnoÊcià do setnych cz´Êci procentu.

11. Prezes G∏ównego Urz´du Statystycznego og∏a-sza w formie komunikatu w Dzienniku Urz´dowymRzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do20. dnia pierwszego miesiàca ka˝dego kwarta∏u,wskaênik cen towarów i us∏ug konsumpcyjnych ogó-∏em za poprzedni kwarta∏.

12. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego og∏asza w Dzienniku Urz´dowym Rze-czypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 25. dniamiesiàca poprzedzajàcego termin waloryzacji, wskaê-nik waloryzacji sk∏adek za poprzedni rok i kwarta∏.

———————33) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 32.34) Dodany przez art. 1 pkt 1 lit. c ustawy, o której mowa

w odnoÊniku 32.35) Dodany przez art. 1 pkt 4 ustawy, o której mowa w odnoÊ-

niku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2006 r.36) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 11 ustawy, o któ-

rej mowa w odnoÊniku 6.


Art. 25a.37) 1. Przy ustalaniu wysokoÊci emeryturykwota sk∏adek na ubezpieczenie emerytalne zewiden-cjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatniàwaloryzacj´, o której mowa w art. 25, jest waloryzo-wana kwartalnie.

2. W przypadku ustalania wysokoÊci emerytury:

1) w pierwszym kwartale danego roku — ostatniejkwartalnej waloryzacji sk∏adek dokonuje si´ zatrzeci kwarta∏ poprzedniego roku;

2) w drugim kwartale danego roku — ostatniej kwar-talnej waloryzacji sk∏adek dokonuje si´ za czwartykwarta∏ poprzedniego roku;

3) w trzecim kwartale danego roku — ostatniej kwar-talnej waloryzacji sk∏adek dokonuje si´ za pierw-szy kwarta∏ danego roku;

4) w czwartym kwartale danego roku — ostatniejkwartalnej waloryzacji sk∏adek dokonuje si´ zadrugi kwarta∏ danego roku.

3. Waloryzacji kwartalnej podlega kwota sk∏adekzewidencjonowanych na ostatni dzieƒ pierwszegomiesiàca kwarta∏u, za który przeprowadzana jest wa-loryzacja, powi´kszona o kwoty uzyskane w wynikupoprzednich waloryzacji kwartalnych.

4. Waloryzacja kwartalna sk∏adek polega na po-mno˝eniu zewidencjonowanych na koncie ubezpie-czonego sk∏adek przez wskaênik waloryzacji okreÊlonyw ust. 5. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stankonta nie mo˝e ulec obni˝eniu.

5. Wskaênik waloryzacji kwartalnej sk∏adek jestrówny wskaênikowi cen towarów i us∏ug konsumpcyj-nych ogó∏em w kwartale, za który przeprowadzanajest waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwarta-∏u, powi´kszonemu o wzrost realny sumy przypisusk∏adek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, zaktóry przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku dokwarta∏u poprzedniego. Wskaênik waloryzacji sk∏adeknie mo˝e byç ni˝szy ni˝ wskaênik cen towarów i us∏ugkonsumpcyjnych ogó∏em w kwartale, za który prze-prowadzana jest waloryzacja w stosunku do poprzed-niego kwarta∏u.

6. Wskaênik wzrostu realnego sumy przypisu sk∏a-dek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowaw ust. 5, otrzymuje si´ poprzez podzielenie wskaênikawzrostu nominalnego sumy przypisu sk∏adek naubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jestprzeprowadzana waloryzacja w stosunku do kwarta∏upoprzedniego, przez wskaênik cen towarów i us∏ugkonsumpcyjnych ogó∏em ustalony dla analogicznegookresu.

7. Wskaênik wzrostu nominalnego sumy przypisusk∏adek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowaw ust. 6, stanowi iloraz sumy przypisu sk∏adek naubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jestprzeprowadzana waloryzacja, i w kwartale poprzed-nim.

8. Wskaênik waloryzacji sk∏adek ustala si´ z do-k∏adnoÊcià do setnych cz´Êci procentu.

Art. 26. 1. Emerytura stanowi równowartoÊç kwo-ty b´dàcej wynikiem podzielenia podstawy obliczeniaustalonej w sposób okreÊlony w art. 25 przez Êredniedalsze trwanie ˝ycia dla osób w wieku równym wieko-wi przejÊcia na emerytur´ danego ubezpieczonego,z uwzgl´dnieniem ust. 5 i art. 183.

2. Wiek ubezpieczonego w dniu przejÊcia na eme-rytur´ wyra˝a si´ w ukoƒczonych latach i miesiàcach.

3. Ârednie dalsze trwanie ˝ycia ustala si´ wspólniedla m´˝czyzn i kobiet oraz wyra˝a si´ w miesiàcach.

4. Prezes G∏ównego Urz´du Statystycznego og∏a-sza w formie komunikatu w Dzienniku Urz´dowymRzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” coroczniew terminie do dnia 31 marca tablice trwania ˝ycia,z uwzgl´dnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonychokreÊlonego w myÊl ust. 2.

5. Tablice, o których mowa w ust. 4, sà podstawàprzyznawania emerytur na wnioski zg∏oszone od dnia1 kwietnia do dnia 31 marca nast´pnego roku kalen-darzowego.

Art. 26a.38) 1. WysokoÊç emerytury ustalonejzgodnie z art. 26 ulega zwi´kszeniu za okresy op∏aca-nia sk∏adek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fun-dusz Ubezpieczenia Spo∏ecznego Rolników i ubezpie-czenie emerytalno-rentowe, o których mowa w prze-pisach o ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników. Zwi´k-szenie to ustala si´ wed∏ug zasad wymiaru cz´Êcisk∏adkowej emerytury rolniczej przewidzianychw przepisach o ubezpieczeniu spo∏ecznym rolnikówna podstawie zaÊwiadczenia Kasy Rolniczego Ubez-pieczenia Spo∏ecznego o okresach op∏acania sk∏adek.

2. Zwi´kszenie, o którym mowa w ust. 1, nie przy-s∏uguje osobie majàcej ustalone prawo do emeryturyna podstawie przepisów o ubezpieczeniu spo∏ecznymrolników.

3. Zwi´kszenie, o którym mowa w ust. 1, przyzna-je si´ ubezpieczonemu, który legitymuje si´ okresami,o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, krótszymi ni˝25 lat.

4. Emerytur´, o której mowa w ust. 1, wyp∏aca si´z Funduszu, z tym ˝e koszty tej emerytury w cz´Êci od-powiadajàcej zwi´kszeniu o cz´Êç sk∏adkowà w wyso-koÊci obliczonej zgodnie z ust. 1 podlegajà refundacjiz funduszu emerytalno-rentowego okreÊlonegow przepisach o ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników.

Rozdzia∏ 2

Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Art. 27. Ubezpieczonym urodzonym przed dniem1 stycznia 1949 r. przys∏uguje emerytura, je˝eli spe∏ni-li ∏àcznie nast´pujàce warunki:

1) osiàgn´li wiek emerytalny wynoszàcy co najmniej60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla m´˝czyzn;

———————37) Dodany przez art. 1 pkt 12 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 6.


noÊniku 4.


2)39) majà okres sk∏adkowy i niesk∏adkowy wynoszà-cy co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla m´˝-czyzn, z zastrze˝eniem art. 27a.

Art. 27a.40) Emerytur´ przyznaje si´ z urz´du za-miast pobieranej renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracyosobie, która osiàgn´∏a wiek 60 lat dla kobiet i 65 latdla m´˝czyzn oraz podlega∏a ubezpieczeniu spo∏ecz-nemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rento-wym. Przepis art. 24a ust. 2 stosuje si´ odpowiednio.

Art. 28. Ubezpieczonym urodzonym przed dniem1 stycznia 1949 r., którzy nie osiàgn´li okresu sk∏adko-wego i niesk∏adkowego, o którym mowa w art. 27pkt 2, przys∏uguje emerytura, je˝eli spe∏nili ∏àcznie na-st´pujàce warunki:41)

1) osiàgn´li wiek emerytalny wynoszàcy co najmniej60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla m´˝czyzn;

2) majà okres sk∏adkowy i niesk∏adkowy wynoszàcyco najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 latdla m´˝czyzn.

Art. 29.42) 1. Ubezpieczeni urodzeni przed dniem1 stycznia 1949 r., którzy nie osiàgn´li wieku emerytal-nego okreÊlonego w art. 27 pkt 1, mogà przejÊç naemerytur´:

1) kobieta — po osiàgnićiu wieku 55 lat, je˝eli ma conajmniej 30-letni okres sk∏adkowy i niesk∏adkowyalbo je˝eli ma co najmniej 20-letni okres sk∏adko-wy i niesk∏adkowy oraz zosta∏a uznana za ca∏kowi-cie niezdolnà do pracy;

2)43) m´˝czyzna — po osiàgnićiu wieku 60 lat, je˝elima co najmniej 35-letni okres sk∏adkowy i nie-sk∏adkowy albo je˝eli ma co najmniej 25-letniokres sk∏adkowy i niesk∏adkowy oraz zosta∏ uzna-ny za ca∏kowicie niezdolnego do pracy.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przys∏ugujeubezpieczonym, którzy:

1) ostatnio, przed zg∏oszeniem wniosku o emerytur´,byli pracownikami oraz

2) w okresie ostatnich 24 miesićy podlegania ubez-pieczeniu spo∏ecznemu lub ubezpieczeniom eme-rytalnemu i rentowym pozostawali w stosunkupracy co najmniej przez 6 miesićy, chyba ˝ew dniu zg∏oszenia wniosku o emerytur´ sà upraw-nieni do renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy.

3. Spe∏nienia warunków, o których mowa w ust. 2,nie wymaga si´ od ubezpieczonych, którzy przez ca∏ywymagany okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2,podlegali ubezpieczeniu spo∏ecznemu lub ubezpiecze-niom emerytalnemu i rentowym z tytu∏u pozostawa-nia w stosunku pracy.

Art. 30. Odr´bne przepisy okreÊlajà zasady wczeÊ-niejszego przechodzenia na emerytur´ dla osób, okre-Êlonych w art. 27, które sà:

1) inwalidami wojennymi i wojskowymi oraz komba-tantami;

2) pracownikami urz´dów paƒstwowych;

3) pracownikami samorzàdowymi;

4) ˝o∏nierzami zast´pczej s∏u˝by wojskowej przymu-sowo zatrudnianymi w kopalniach w´gla, kamie-nio∏omach i zak∏adach wydobywania rud uranu;

5) nauczycielami akademickimi.

Art. 31. Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia1949 r., uprawnione do renty z tytu∏u niezdolnoÊci dopracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypad-kiem przy wykonywaniu pozarolniczej dzia∏alnoÊcigospodarczej, dzia∏alnoÊci twórczej lub artystycznej,umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo przy wy-konywaniu przez osoby duchowne i zakonne czynno-Êci religijnych lub czynnoÊci zwiàzanych z powierzo-nymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi, wy-padkiem w drodze do pracy lub z pracy zaistnia∏ym dodnia 31 grudnia 2002 r., albo wskutek choroby zawo-dowej, mogà przejÊç na emerytur´:44)

1) kobieta — po osiàgnićiu wieku 55 lat, je˝eli ma conajmniej 20-letni okres sk∏adkowy i niesk∏adkowy;

2) m´˝czyzna — po osiàgnićiu wieku 60 lat, je˝elima co najmniej 25-letni okres sk∏adkowy i nie-sk∏adkowy.

Art. 32. 1. Ubezpieczonym urodzonym przeddniem 1 stycznia 1949 r., b´dàcym pracownikami,o których mowa w ust. 2—3, zatrudnionymi w szcze-gólnych warunkach lub w szczególnym charakterze,przys∏uguje emerytura w wieku ni˝szym ni˝ okreÊlonyw art. 27 pkt 1.

1a.45) Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szcze-gólnych warunkach lub w szczególnym charakterzenie uwzgl´dnia si´:

1) okresów niewykonywania pracy, za które pracow-nik otrzyma∏ po dniu 14 listopada 1991 r. wynagro-dzenie lub Êwiadczenia z ubezpieczenia spo∏eczne-go w razie choroby i macierzyƒstwa;

2) (uchylony).46)

2.47) Dla celów ustalenia uprawnieƒ, o których mo-wa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szcze-gólnych warunkach uwa˝a si´ pracowników zatrud-nionych przy pracach o znacznej szkodliwoÊci dlazdrowia oraz o znacznym stopniu ucià˝liwoÊci lub wy-magajàcych wysokiej sprawnoÊci psychofizycznej zewzgl´du na bezpieczeƒstwo w∏asne lub otoczenia.


mowa w odnoÊniku 13.40) Dodany przez art. 1 pkt 6 ustawy, o której mowa w odnoÊ-

niku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2006 r.41) Zdanie wst´pne w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 13

ustawy, o której mowa w odnoÊniku 6.42) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 14 ustawy, o któ-

rej mowa w odnoÊniku 6.43) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 ustawy z dnia

28 marca 2008 r. o zmianie ustawy o emeryturach i ren-tach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. Nr 67, poz. 411), która wesz∏aw ˝ycie z dniem 8 maja 2008 r.

———————44) Zdanie wst´pne w brzmieniu ustalonym przez art. 1

pkt 15 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 6.45) Dodany przez art. 1 pkt 16 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 6.46) Przez art. 1 pkt 7 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 13.47) W brzmieniu ustalonym przez art. 46 pkt 1 lit. a ustawy

z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych(Dz. U. Nr 237, poz. 1656), która wesz∏a w ˝ycie z dniem1 stycznia 2009 r.


3. Dla celów ustalenia uprawnieƒ, o których mowaw ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczegól-nym charakterze uwa˝a si´:

1) pracowników organów kontroli paƒstwowej;

2) pracowników organów administracji celnej;

3) pracowników wykonujàcych dzia∏alnoÊç twórczàlub artystycznà;

4) dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienni-ków, czasopism, w radiu, telewizji oraz w orga-nach prasowych, informacyjnych, publicystycz-nych albo fotograficznych, obj´tych uk∏adem zbio-rowym pracy dziennikarzy;

5) nauczycieli, wychowawców lub innych pracowni-ków pedagogicznych wykonujàcych prac´ nauczy-cielskà wymienionà w art. 1 ustawy z dnia26 stycznia 1982 r. — Karta Nauczyciela (Dz. U.z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z póên. zm.48));

6)49) ˝o∏nierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji,Urz´du Ochrony Paƒstwa, Agencji Bezpieczeƒ-stwa Wewn´trznego, Agencji Wywiadu, S∏u˝byKontrwywiadu Wojskowego, S∏u˝by WywiaduWojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjne-go, Stra˝y Granicznej, Biura Ochrony Rzàdu, S∏u˝-by Celnej, S∏u˝by Wi´ziennej i Paƒstwowej Stra˝yPo˝arnej;

7) pracowników jednostek ochrony przeciwpo˝aro-wej, o których mowa w art. 15 pkt 1a—5 i 8 usta-wy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciw-po˝arowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229,z póên. zm.50)).

4.51) Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, ro-dzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawiektórych osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przys∏ugu-je prawo do emerytury, ustala si´ na podstawie prze-pisów dotychczasowych.

4a. (utraci∏ moc).52)

5. Odr´bne przepisy okreÊlajà zasady przechodze-nia na emerytur´, bez wzgl´du na wiek, nauczycieliurodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Art. 33.53) Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia1949 r., ubezpieczone z tytu∏u dzia∏alnoÊci twórczejlub artystycznej, majà prawo do emerytury na warun-kach okreÊlonych dla pracowników wykonujàcychdzia∏alnoÊç twórczà lub artystycznà.

Art. 34. (uchylony).54)





Art. 39. Ubezpieczonemu, urodzonemu przeddniem 1 stycznia 1949 r., spe∏niajàcemu warunekokreÊlony w art. 27 pkt 2 i niespe∏niajàcemu warun-ków wymaganych do uzyskania górniczej emeryturyna podstawie art. 50a, który ma co najmniej 5 lat:55)

1)56) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1,wykonywanej pod ziemià stale i w pe∏nym wymia-rze czasu pracy, albo

2)56) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pe∏nym wymiarzeczasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i w´-gla brunatnego oraz w kopalniach otworowychsiarki,

wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 pkt 1, ob-ni˝a si´ o 6 miesi´cy za ka˝dy rok takiej pracy, niewi´cej jednak ni˝ o 15 lat.

Art. 40. Kolejowa emerytura przys∏uguje pracow-nikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1 stycz-nia 1949 r., który spe∏nia ∏àcznie nast´pujàce warunki:

1) osiàgnà∏ wiek emerytalny wynoszàcy dla kobiet55 lat, m´˝czyzn 60 lat;

2) ma okres sk∏adkowy i niesk∏adkowy wynoszàcy conajmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla m´˝czyzny,w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei,∏àcznie z okresami równorz´dnymi i zaliczalnymido okresów zatrudnienia na kolei, o których mowaw art. 44—45.

Art. 41. Przy ustalaniu prawa do emerytury kolejo-wej uwzgl´dnia si´ okresy pracy na kolei i pracy rów-norz´dnej z pracà na kolei oraz okresy zaliczalne dopracy na kolei, b´dàce okresami sk∏adkowymi lub nie-sk∏adkowymi w rozumieniu ustawy.

Art. 42. 1. Pracownikami kolejowymi w rozumie-niu ustawy sà osoby pozostajàce w stosunku pracy w:

1) jednostkach organizacyjnych przedsi´biorstwa„Polskie Koleje Paƒstwowe”, z wy∏àczeniem biurprojektów kolejowych;

———————48) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏y

og∏oszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1218 i Nr 220,poz. 1600, z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 80, poz. 542, Nr 102,poz. 689, Nr 158, poz. 1103, Nr 176, poz. 1238, Nr 191,poz. 1369 i Nr 247, poz. 1821, z 2008 r. Nr 145, poz. 917i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 1, poz. 1, Nr 56,poz. 458, Nr 67, poz. 572 i Nr 97, poz. 800.

49) W brzmieniu ustalonym przez art. 34 pkt 3 ustawy, o któ-rej mowa w odnoÊniku 10.

50) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏yog∏oszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 52, poz. 452, z 2004 r.Nr 96, poz. 959, z 2005 r. Nr 100, poz. 835 i 836, z 2006 r.Nr 191, poz. 1410, z 2007 r. Nr 89, poz. 590, z 2008 r.Nr 163, poz. 1015 oraz z 2009 r. Nr 11, poz. 59.

51) W brzmieniu ustalonym przez art. 46 pkt 1 lit. b ustawy,o której mowa w odnoÊniku 47.

52) Z dniem 24 czerwca 2004 r. zgodnie z wyrokiem Trybuna-∏u Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004 r. sygn.akt P 17/03 (Dz. U. Nr 144, poz. 1530).


rej mowa w odnoÊniku 6.54) Przez art. 1 pkt 2 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 32.55) Zdanie wst´pne ze zmianà wprowadzonà przez art. 1

pkt 3 lit. a ustawy, o której mowa w odnoÊniku 32.56) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 3 lit. b ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 32.


2) innych jednostkach (komórkach) organizacyjnych,których pracownicy byli obj´ci dotychczasowymiprzepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracow-ników kolejowych i ich rodzin;

3) podmiotach wydzielonych z przedsi´biorstwapaƒstwowego „Polskie Koleje Paƒstwowe”w okresie od dnia 1 wrzeÊnia 1999 r. do dnia wpi-su spó∏ki „Polskie Koleje Paƒstwowe Spó∏ka Ak-cyjna” do rejestru handlowego.

2. Zatrudnienie pracowników kolejowych w jed-nostkach (komórkach) organizacyjnych, okreÊlonychw ust. 1, zwanych dalej „kolejowymi jednostkami or-ganizacyjnymi”, uwa˝a si´ w rozumieniu ustawy zazatrudnienie na kolei.

3. Od dnia wpisu spó∏ki „Polskie Koleje Paƒstwo-we Spó∏ka Akcyjna” do rejestru handlowego pracow-nikami kolejowymi, w rozumieniu ustawy, sà równie˝pracownicy zatrudnieni w tej spó∏ce oraz w innychpodmiotach wydzielonych z tej spó∏ki na podstawieustawy z dnia 8 wrzeÊnia 2000 r. o komercjalizacji, re-strukturyzacji i prywatyzacji przedsi´biorstwa paƒ-stwowego „Polskie Koleje Paƒstwowe” (Dz. U. Nr 84,poz. 948, z póên. zm.57)).

Art. 43. 1. Za okresy zatrudnienia na kolei uwa˝asi´ okresy pozostawania w stosunku pracy w kolejo-wych jednostkach organizacyjnych, w czasie którychpracownik pobiera∏ wynagrodzenie lub zasi∏ki z ubez-pieczenia spo∏ecznego: chorobowy, macierzyƒski lubopiekuƒczy.

2. Ka˝dy pe∏ny rok zatrudnienia na kolei na paro-wym, spalinowym lub elektrycznym pojeêdzie trakcyj-nym, w dru˝ynach konduktorskich oraz na stanowi-skach manewrowych lub ustawiaczy liczy si´ jako14 miesi´cy zatrudnienia na kolei.

Art. 44. Za okresy równorz´dne z okresami zatrud-nienia na kolei uwa˝a si´ okresy:

1) pobierania — po ustaniu zatrudnienia na koleiw wymiarze czasu pracy nie ni˝szym ni˝ po∏owaobowiàzujàcego w danym zawodzie — zasi∏kuchorobowego, macierzyƒskiego lub opiekuƒczegoz tytu∏u tego zatrudnienia;

2) pobierania renty chorobowej przyznanej przezw∏aÊciwà kolejowà jednostk´ organizacyjnà;

3) wykonywania przed dniem 1 stycznia 1975 r. pra-cy w kolejowej jednostce organizacyjnej na pod-stawie umowy o nauk´ zawodu, przyuczenia dookreÊlonej pracy lub odbycia wst´pnego sta˝upracy;

4) zatrudnienia lub pe∏nienia funkcji z wyboruw zwiàzkach zawodowych w czasie bezp∏atnegourlopu udzielonego pracownikowi na ten cel;

5) zatrudnienia, jednak nie d∏u˝szego ni˝ 5 lat, liczàcod ustania zatrudnienia na kolei, je˝eli zatrudnie-nie na kolei usta∏o wskutek:

a) przejÊcia za zgodà kolejowej jednostki organiza-cyjnej do zatrudnienia w resorcie komunikacjinieb´dàcego zatrudnieniem na kolei,

b) przejÊcia z zatrudnienia na kolei do zatrudnieniaw urz´dach naczelnych i centralnych organówadministracji paƒstwowej,

c) nawiàzania stosunku pracy na podstawie wybo-ru,

d) przejÊcia za zgodà kolejowej jednostki organi-zacyjnej do zatrudnienia na kolejach u˝ytku nie-publicznego,

e) przejÊcia za zgodà kolejowej jednostki organiza-cyjnej do zatrudnienia w innych resortach w ce-lu zorganizowania lub budowy transportu kole-jowego;

6) zatrudnienia, jednak nie d∏u˝szego ni˝ 5 lat, w jed-nostkach (komórkach) organizacyjnych resortukomunikacji nieb´dàcych kolejowymi jednostkamiorganizacyjnymi, je˝eli nastàpi∏a zmiana tego za-trudnienia na zatrudnienie na kolei i je˝eli okres5 lat zatrudnienia w tych jednostkach nie podlegazaliczeniu na podstawie pkt 5 lit. a;

7) zatrudnienia w mi´dzynarodowych organizacjachkolejowych i w zagranicznych placówkach kolejo-wych po oddelegowaniu do tego zatrudnieniaz zatrudnienia na kolei;

8) wykonywania zatrudnienia za granicà przez spe-cjalistów w czasie trwania stosunku pracy z kole-jowà jednostkà organizacyjnà;

9) niewykonywania pracy na kolei, je˝eli za okresy teprzys∏uguje wynagrodzenie w wyniku przywróce-nia do pracy albo odszkodowanie;

10) zatrudnienia na kolejach innych paƒstw, pod wa-runkiem ˝e pracownik po tych okresach by∏ za-trudniony na kolejach polskich.

Art. 45. 1. Za okresy zaliczane do okresów zatrud-nienia na kolei uwa˝a si´ okresy:

1) przerwy w pracy na kolei obejmujàcej okresy wy-mienione w art. 44 pkt 6 i 7;

2) zatrudnienia poza kolejà w okresie po dniu31 sierpnia 1939 r. do dnia 9 maja 1945 r. pracow-ników, którzy w dniu 31 sierpnia 1939 r. byli za-trudnieni na kolei i po dniu 9 maja 1945 r. podj´liponownie w Polsce zatrudnienie na kolei;

3) pobierania stypendium sportowego z tytu∏u wy-czynowego uprawiania sportu, wyp∏acanegoprzez kolejowy klub sportowy, je˝eli osoba pobie-rajàca stypendium przed okresem jego pobieraniaby∏a zatrudniona na kolei.

2. Okresy dzia∏alnoÊci kombatanckiej, s∏u˝by woj-skowej oraz s∏u˝by w:

1) Policji (Milicji Obywatelskiej),

2)58) Urz´dzie Ochrony Paƒstwa, Agencji Bezpieczeƒ-stwa Wewn´trznego i Agencji Wywiadu, S∏u˝bieKontrwywiadu Wojskowego i S∏u˝bie WywiaduWojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorup-cyjnym (w organach bezpieczeƒstwa publiczne-go),

———————57) Zmiany wymienionej ustawy zosta∏y og∏oszone w Dz. U.

z 2001 r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 154, poz. 1802, z 2002 r.Nr 205, poz. 1730 i Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 6,poz. 63, Nr 80, poz. 720 i Nr 203, poz. 1966, z 2004 r. Nr 96,poz. 959 i Nr 120, poz. 1252, z 2005 r. Nr 157, poz. 1315i Nr 184, poz. 1539, z 2006 r. Nr 12, poz. 63 i Nr 157,poz. 1119, z 2008 r. Nr 97, poz. 624, Nr 193, poz. 1196i Nr 206, poz. 1289 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33.




3) Stra˝y Granicznej,

4) S∏u˝bie Wi´ziennej,

5) Paƒstwowej Stra˝y Po˝arnej,

6) Biurze Ochrony Rzàdu

traktuje si´ na równi z okresami zaliczalnymi dookresów zatrudnienia na kolei.

Rozdzia∏ 3

Przepisy szczególne dotyczàce emerytury dla niektórych ubezpieczonych

urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Art. 46. 1. Prawo do emerytury na warunkachokreÊlonych w art. 29, 32, 33 i 39 przys∏uguje równie˝ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r.a przed dniem 1 stycznia 1969 r., je˝eli spe∏niajà ∏àcz-nie nast´pujàce warunki:

1)59) nie przystàpili do otwartego funduszu emerytal-nego albo z∏o˝yli wniosek o przekazanie Êrodkówzgromadzonych na rachunku w otwartym fundu-szu emerytalnym, za poÊrednictwem Zak∏adu, nadochody bud˝etu paƒstwa;

2)60) warunki do uzyskania emerytury okreÊlonew tych przepisach spe∏nià do dnia 31 grudnia2008 r.;

3) (uchylony).61)

2. Je˝eli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1,nie zawrze umowy o przystàpieniu do otwartego fun-duszu emerytalnego w terminie do dnia 31 grudnia1999 r., uwa˝a si´, ˝e ubezpieczony nie przystàpi∏ dootwartego funduszu emerytalnego.

Art. 47. Odr´bne przepisy okreÊlajà zasady prze-chodzenia na emerytur´, bez wzgl´du na wiek, na-uczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.,a przed dniem 1 stycznia 1969 r.



Art. 50. 1. Prawo do emerytury kolejowej, o którejmowa w art. 40, przys∏uguje pracownikom kolejowymurodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem1 stycznia 1969 r., je˝eli spe∏niajà ∏àcznie nast´pujàcewarunki:

1)63) nie przystàpili do otwartego funduszu emerytal-nego albo z∏o˝yli wniosek o przekazanie Êrodkówzgromadzonych na rachunku w otwartym fundu-szu emerytalnym, za poÊrednictwem Zak∏adu, nadochody bud˝etu paƒstwa;

2)64) warunki do uzyskania emerytury okreÊlonew tym przepisie spe∏nià do dnia 31 grudnia 2008 r.;

3) (uchylony).65)

2. Przepis art. 46 ust. 2 stosuje si´ odpowiednio.

Rozdzia∏ 3a66)

Emerytury górnicze

Art. 50a. 1. Górnicza emerytura przys∏uguje pra-cownikowi, który spe∏nia ∏àcznie nast´pujàce warun-ki:

1) ukoƒczy∏ 55 lat ˝ycia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszàcy ∏àczniez okresami pracy równorz´dnej co najmniej 20 latdla kobiet i 25 lat dla m´˝czyzn, w tym co najmniej10 lat pracy górniczej okreÊlonej w art. 50c ust. 1;

3)67) nie przystàpili do otwartego funduszu emerytal-nego albo z∏o˝yli wniosek o przekazanie Êrodkówzgromadzonych na rachunku w otwartym fundu-szu emerytalnym, za poÊrednictwem Zak∏adu, nadochody bud˝etu paƒstwa.

2. Wiek emerytalny wymagany od pracowników:kobiet majàcych co najmniej 20 lat, a m´˝czyzn co naj-mniej 25 lat pracy górniczej i równorz´dnej, w tym conajmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowaw art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Art. 50b. Przy ustalaniu prawa do emerytury gór-niczej uwzgl´dnia si´ okresy pracy górniczej i pracyrównorz´dnej z pracà górniczà, b´dàce okresamisk∏adkowymi lub niesk∏adkowymi w rozumieniu usta-wy, z tym ˝e okresy pracy górniczej i pracy równo-rz´dnej z pracà górniczà uwzgl´dnia si´, je˝eli pracata wykonywana by∏a co najmniej w po∏owie wymiaruczasu pracy.

Art. 50c. 1. Za prac´ górniczà uwa˝a si´ zatrudnie-nie:

1) pod ziemià w kopalniach w´gla, rud, kruszców,surowców ogniotrwa∏ych, glin szlachetnych, ka-olinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli ka-miennej i potasowej, fosforytów oraz barytu;

2) pod ziemià i przy g∏´bieniu szybów w przedsi´-biorstwach budowy kopalƒ okreÊlonychw pkt 1 oraz pod ziemià w przedsi´biorstwach i in-nych podmiotach wykonujàcych dla tych kopalƒroboty górnicze lub przy budowie szybów;


12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o organizacji i funk-cjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych in-nych ustaw (Dz. U. Nr 17, poz. 95), która wesz∏a w ˝yciez dniem 21 lutego 2007 r.

60) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia7 wrzeÊnia 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i ren-tach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. Nr 191, poz. 1369), która wesz∏aw ˝ycie z dniem 2 listopada 2007 r.

61) Przez art. 1 pkt 4 lit. b ustawy, o której mowa w odnoÊni-ku 32; wszed∏ w ˝ycie z dniem 16 wrzeÊnia 2005 r.

62) Przez art. 1 pkt 5 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 32.


mowa w odnoÊniku 59.64) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy, o której

mowa w odnoÊniku 60.65) Przez art. 1 pkt 6 lit. b ustawy, o której mowa w odnoÊni-

ku 32; wszed∏ w ˝ycie z dniem 16 wrzeÊnia 2005 r.66) Dodany przez art. 1 pkt 7 ustawy, o której mowa w odnoÊ-

niku 32.67) Dodany przez art. 4 pkt 3 ustawy, o której mowa w odnoÊ-

niku 59.


3) pod ziemià w przedsi´biorstwach monta˝owych,przedsi´biorstwach maszyn górniczych, zak∏adachnaprawczych i innych podmiotach wykonujàcychdla kopalƒ okreÊlonych w pkt 1 podziemne robotybudowlano-monta˝owe, roboty przy naprawiemaszyn i wdra˝aniu nowych urzàdzeƒ; pracowni-kom zatrudnionym w tych przedsi´biorstwach, za-k∏adach i innych podmiotach uznaje si´ za prac´górniczà te miesiàce zatrudnienia, w których conajmniej po∏ow´ dniówek roboczych przepraco-wali pod ziemià;

4) na odkrywce w kopalniach siarki i w´gla brunat-nego przy r´cznym lub zmechanizowanym urabia-niu, ∏adowaniu oraz przewozie nadk∏adu i z∏o˝a,przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczegooraz przy bie˝àcej konserwacji agregatów i urzà-dzeƒ wydobywczych, a tak˝e w kopalniach otwo-rowych siarki oraz w przedsi´biorstwach i innychpodmiotach wykonujàcych roboty górnicze dlakopalƒ siarki i w´gla brunatnego, na stanowiskachokreÊlonych w drodze rozporzàdzenia przez mini-stra w∏aÊciwego do spraw zabezpieczenia spo∏ecz-nego, w porozumieniu z ministrem w∏aÊciwym dospraw gospodarki i ministrem w∏aÊciwym dospraw Skarbu Paƒstwa;

5) pod ziemià na stanowiskach dozoru ruchu orazkierownictwa ruchu kopalƒ, przedsi´biorstw i in-nych podmiotów okreÊlonych w pkt 1—3, a tak˝ew kopalniach siarki i w´gla brunatnego orazw przedsi´biorstwach i innych podmiotach, o któ-rych mowa w pkt 4, na stanowiskach okreÊlonychw drodze rozporzàdzenia przez ministra w∏aÊciwe-go do spraw gospodarki, w porozumieniu z mini-strem w∏aÊciwym do spraw Skarbu Paƒstwai ministrem w∏aÊciwym do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego;

6) w charakterze cz∏onków dru˝yn ratowniczych ko-palƒ okreÊlonych w pkt 1 i 4, mechaników sprz´turatowniczego tych dru˝yn oraz w charakterze ra-towników zawodowych w stacjach ratownictwagórniczego;

7) na stanowiskach maszynistów wyciàgowych naszybach oraz na stanowiskach sygnalistów nanadszybiach szybów w kopalniach, przedsi´bior-stwach i innych podmiotach okreÊlonychw pkt 1 i 2;

8) na stanowiskach pracy pod ziemià w nieczynnychkopalniach wymienionych w pkt 1;

9) na stanowiskach instruktorów zawodu w górni-czych polach szkoleniowych pod ziemià oraz w ko-palniach siarki i w´gla brunatnego.

2. Za prac´ równorz´dnà z pracà górniczà uwa˝asi´:

1) zatrudnienie na stanowiskach wymagajàcychkwalifikacji in˝yniera lub technika w zakresie gór-nictwa w urz´dach górniczych, je˝eli zatrudnieniejest zwiàzane z wykonywaniem czynnoÊci inspek-cyjno-technicznych w kopalniach, przedsi´bior-stwach i innych podmiotach okreÊlonychw ust. 1 pkt 1—4, pod warunkiem uprzedniegoprzepracowania w kopalniach, przedsi´bior-

stwach i innych podmiotach okreÊlonychw ust. 1 pkt 1—4 co najmniej 10 lat pod ziemià, naodkrywce w kopalniach siarki lub w´gla brunatne-go, a tak˝e w kopalniach otworowych siarki albona stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu;

2) zatrudnienie przy innych pracach, nie d∏u˝sze ni˝5 lat, do których pracownicy wykonujàcy praceokreÊlone w ust. 1 i w pkt 1 i 2 przeszli w zwiàzkuz likwidacjà kopalni, zak∏adu górniczego, przedsi´-biorstwa lub innego podmiotu, o którym mowaw ust. 1 pkt 1—4.

3. Za pracowników zatrudnionych na stanowi-skach wymagajàcych kwalifikacji in˝yniera lub techni-ka w zakresie górnictwa w jednostkach organizacyj-nych okreÊlonych w ust. 2 pkt 1 uwa˝a si´ osoby, któ-re posiadajà tytu∏ in˝yniera lub technika i sà zatrud-nione zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami w zakre-sie górnictwa.

4. Okresy pracy górniczej wymienionej w ust. 1pkt 1—4 wykonywanej za granicà traktuje si´ na rów-ni z okresami takiej pracy wykonywanej w kraju, je˝e-li spe∏nione sà warunki okreÊlone w ustawie, wyma-gane do uwzgl´dnienia tych okresów pracy przy usta-laniu prawa do Êwiadczeƒ.

Art. 50d. 1. Przy ustalaniu prawa do górniczejemerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemiàoraz w kopalniach siarki lub w´gla brunatnego zaliczasi´ w wymiarze pó∏torakrotnym nast´pujàce okresypracy na obszarze Paƒstwa Polskiego:

1) w przodkach bezpoÊrednio przy urabianiu i ∏ado-waniu urobku oraz przy innych pracach przodko-wych, przy monta˝u, likwidacji i transporcie obu-dów, maszyn urabiajàcych, ∏adujàcych i transpor-tujàcych w przodkach oraz przy g∏´bieniu szybówi robotach szybowych;

2) w dru˝ynach ratowniczych.

2. Okresy pracy wymienione w ust. 1 pkt 2 zaliczasi´ w wymiarze pó∏torakrotnym równie˝ tym pracow-nikom dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalƒ, któ-rzy pracujà przez co najmniej po∏ow´ dniówek robo-czych w miesiàcu pod ziemià, w kopalniach siarki lubw kopalniach w´gla brunatnego.

3. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego, w porozumieniu z ministrem w∏aÊci-wym do spraw gospodarki i ministrem w∏aÊciwym dospraw Skarbu Paƒstwa, w drodze rozporzàdzenia,okreÊla szczegó∏owo stanowiska pracy, na których za-trudnienie zalicza si´ w myÊl ust. 1 i 2 w wymiarzepó∏torakrotnym.

4. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki, w po-rozumieniu z ministrem w∏aÊciwym do spraw SkarbuPaƒstwa i ministrem w∏aÊciwym do spraw zabezpie-czenia spo∏ecznego, okreÊla, w drodze rozporzàdze-nia, zasady ewidencjonowania przez pracodawcówokresów zatrudnienia na stanowiskach, na którychokresy pracy górniczej zalicza si´ w wymiarze pó∏tora-krotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury,oraz na niektórych innych stanowiskach pracy górni-czej.


Art. 50e. 1. Prawo do górniczej emerytury, bezwzgl´du na wiek i zajmowane stanowisko, przys∏ugu-je pracownikom, którzy prac´ górniczà wykonywalipod ziemià stale i w pe∏nym wymiarze czasu pracyprzez okres wynoszàcy co najmniej 25 lat, z uwzgl´d-nieniem ust. 2.

2.68) Do okresów pracy górniczej, o której mowaw ust. 1, zalicza si´ tak˝e okresy:

1) niezdolnoÊci do pracy z tytu∏u wypadku przy pra-cy albo z tytu∏u choroby zawodowej, za które wy-p∏acone zosta∏o wynagrodzenie lub zasi∏ek choro-bowy albo Êwiadczenie rehabilitacyjne,

2) czasowego oddelegowania pracowników, o któ-rych mowa w art. 50c ust. 1 pkt 6, do zawodowe-go pogotowia ratowniczego w Centralnej StacjiRatownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu,w KGHM Polska Miedê S.A. Oddzia∏ Jednostka Ra-townictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie lubw okr´gowych stacjach ratownictwa górniczego

— bezpoÊrednio poprzedzone pracà górniczà wyko-nywanà pod ziemià stale i w pe∏nym wymiarze cza-su pracy, przypadajàce w czasie trwania stosunkupracy.

3.69) Prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1,przys∏uguje pod warunkiem, ˝e pracownik nie przy-stàpi∏ do otwartego funduszu emerytalnego albo z∏o-˝y∏ wniosek o przekazanie Êrodków zgromadzonychna rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, zapoÊrednictwem Zak∏adu, na dochody bud˝etu paƒ-stwa.

Rozdzia∏ 4

Ustalanie wysokoÊci emerytur, o których mowaw art. 27—50e70)

Art. 51. 1. Przy ustalaniu wysokoÊci górniczychemerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosujesi´, z zastrze˝eniem ust. 2, nast´pujàce przeliczniki:71)

1) 1,5 za ka˝dy rok pracy górniczej wykonywanej podziemià stale i w pe∏nym wymiarze czasu pracy;

2)72) 1,8 za ka˝dy rok pracy, o której mowa w art. 50d;

3)73) 1,4 za ka˝dy rok pracy w pe∏nym wymiarze cza-su pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1pkt 1—3 i 5—9, wykonywanej cz´Êciowo na po-wierzchni i cz´Êciowo pod ziemià;

4)74) 1,2 za ka˝dy rok pracy, o której mowa w art. 50cust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pe∏nym wy-miarze czasu pracy na odkrywce w kopalniachsiarki i w´gla brunatnego, w kopalniach otworo-wych siarki oraz w przedsi´biorstwach i innychpodmiotach wykonujàcych roboty górnicze dla ko-palƒ siarki i w´gla brunatnego.

2. Przy ustalaniu wysokoÊci górniczych emerytur∏àczny okres pracy obliczony z zastosowaniem prze-liczników, o których mowa w ust. 1, uwzgl´dnia si´w wymiarze nie d∏u˝szym ni˝ 45 lat.

Art. 52. 1. Przy ustalaniu wysokoÊci emerytur in-nych ni˝ okreÊlone w art. 51 stosuje si´ nast´pujàceprzeliczniki:

1) 1,5 za ka˝dy rok pracy górniczej wykonywanej podziemià stale i w pe∏nym wymiarze czasu pracy,

2)75) 1,8 za ka˝dy rok pracy górniczej wykonywanejpod ziemià, o której mowa w art. 50d ust. 1,

pod warunkiem wykonywania takiej pracy co naj-mniej przez 5 lat, z zastrze˝eniem ust. 2.

2. Przy ustalaniu wysokoÊci emerytur ∏àczny okrespracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, o któ-rych mowa w ust. 1, uwzgl´dnia si´ w wymiarze nied∏u˝szym ni˝ 40 lat.

Art. 53. 1.76) Emerytura wynosi:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19,z zastrze˝eniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za ka˝dy rok okre-sów sk∏adkowych,

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za ka˝dy rok okre-sów niesk∏adkowych

— z uwzgl´dnieniem art. 55.

2. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mo-wa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala si´ z uwzgl´dnieniem pe∏-nych miesi´cy.

3.77) Emerytur´, której podstaw´ wymiaru stanowipodstawa wymiaru Êwiadczenia, o którym mowaw art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza si´ od tej samejkwoty bazowej, którà ostatnio przyj´to do ustaleniapodstawy wymiaru, a nast´pnie emerytur´ podwy˝-sza si´ w ramach waloryzacji przypadajàcych do dnianabycia uprawnieƒ do emerytury.

4.77) Przepisu ust. 3 nie stosuje si´, je˝eli zaintere-sowany po nabyciu uprawnieƒ do Êwiadczenia, które-go podstaw´ wymiaru wskaza∏ za podstaw´ wymiaruemerytury, podlega∏ co najmniej przez 30 miesi´cyubezpieczeniu spo∏ecznemu lub ubezpieczeniomemerytalnemu i rentowym.


22 wrzeÊnia 2006 r. o zmianie ustawy o emeryturachi rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U.Nr 208, poz. 1534), który wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 2007 r.

69) Dodany przez art. 4 pkt 4 ustawy, o której mowa w odnoÊ-niku 59.

70) Tytu∏ w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 8 ustawy,o której mowa w odnoÊniku 32.

71) Zdanie wst´pne ze zmianà wprowadzonà przez art. 1pkt 9 lit. a ustawy, o której mowa w odnoÊniku 32.

72) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 9 lit. b ustawy,o której mowa w odnoÊniku 32.

73) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 9 lit. c ustawy,o której mowa w odnoÊniku 32.

———————74) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 9 lit. d ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 32.75) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 10 ustawy, o któ-

rej mowa w odnoÊniku 32.76) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 18 lit. a ustawy,


w odnoÊniku 6.


5.77) Przepisy ust. 3 i 4 stosuje si´ odpowiednio, je-˝eli podstaw´ wymiaru emerytury stanowi podstawawymiaru emerytury przyj´tej do obliczenia Êwiadcze-nia przedemerytalnego.

Art. 54. Emerytur, o których mowa w art. 28, niepodwy˝sza si´ do kwoty najni˝szej emerytury.

Art. 54a.78) 1. Emerytur´, o której mowa w art. 27a,oblicza si´ zgodnie z art. 53 i 56.

2. Emerytura, o której mowa w art. 27a, nie mo˝ebyç ni˝sza od pobieranej dotychczas renty z tytu∏uniezdolnoÊci do pracy.

Art. 55. Ubezpieczonemu spe∏niajàcemu warunkido uzyskania emerytury na podstawie art. 27, którykontynuowa∏ ubezpieczenia emerytalne i rentowe poosiàgni´ciu przewidzianego w tym przepisie wiekuemerytalnego i wystàpi∏ z wnioskiem o przyznanieemerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., mo˝e byç obli-czona emerytura na podstawie art. 26, je˝eli jest wy˝-sza od obliczonej zgodnie z art. 53.

Art. 56. 1. Osobie, której przy ustalaniu prawa doemerytury uwzgl´dniono okresy pracy w gospodar-stwie rolnym okreÊlone w art. 10, oblicza si´ wyso-koÊç przys∏ugujàcego Êwiadczenia jako cz´Êç Êwiad-czenia obliczonego w myÊl art. 53, z uwzgl´dnieniemokresów pracy w gospodarstwie rolnym, proporcjo-nalnie do udzia∏u okresów sk∏adkowych i niesk∏adko-wych w okresie stanowiàcym sum´ okresów sk∏adko-wych, niesk∏adkowych i uwzgl´dnionych okresówpracy w gospodarstwie rolnym.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si´ do osoby, któraudowodni∏a co najmniej: 20 lat — kobieta lub 25 lat —m´˝czyzna okresów sk∏adkowych albo okresów sk∏ad-kowych uzupe∏nionych okresami niesk∏adkowymiw rozmiarze nie wi´kszym ni˝ okreÊlony w art. 5ust. 2, lecz wysokoÊç przys∏ugujàcej jej emerytury ob-licza si´ w myÊl art. 53, z uwzgl´dnieniem okresówsk∏adkowych i niesk∏adkowych, bez uwzgl´dnieniaokresów pracy w gospodarstwie rolnym.

3. Âwiadczenie, którego wysokoÊç ustalonow myÊl ust. 1 lub 2, zwi´ksza si´ o kwot´ odpowiada-jàcà cz´Êci sk∏adkowej emerytury ustalonej wed∏ugzasad wymiaru okreÊlonych w przepisach o ubezpie-czeniu spo∏ecznym rolników, z uwzgl´dnieniem ca∏e-go udowodnionego okresu pracy w gospodarstwierolnym, z tym ˝e okresy prowadzenia gospodarstwarolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym — bezpodlegania innemu ubezpieczeniu spo∏ecznemu — poukoƒczeniu 16 roku ˝ycia, przypadajàce przed dniem1 lipca 1977 r., uwzgl´dnia si´, je˝eli przypadajà niewczeÊniej ni˝ 25 lat przed ustaleniem prawa do eme-rytury.

4. Je˝eli okresy sk∏adkowe i niesk∏adkowe nie zo-sta∏y uzupe∏nione okresami wymienionymi w art. 10,emerytura ulega zwi´kszeniu za okres op∏acania sk∏a-dek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubez-pieczenia Spo∏ecznego Rolników i ubezpieczenieemerytalno-rentowe rolników. Zwi´kszenie to ustalasi´ wed∏ug zasad wymiaru przewidzianych dla cz´Êcisk∏adkowej w przepisach, o których mowa w ust. 3.

5. Zwi´kszenie, o którym mowa w ust. 4, nie przy-s∏uguje osobie majàcej ustalone prawo do emeryturylub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniuspo∏ecznym rolników.

6. Zwi´kszenie, o którym mowa w ust. 4, przyzna-je si´ na wniosek zainteresowanego.

7. Emerytury, o których mowa w ust. 1—4, wyp∏a-ca si´ z Funduszu, z tym ˝e koszty tych emerytur pod-legajà odpowiedniej refundacji:

1) w cz´Êci odpowiadajàcej zwi´kszeniu o cz´Êçsk∏adkowà w wysokoÊci obliczonej zgodniez ust. 3 i 4 — z funduszu emerytalno-rentowegookreÊlonego w przepisach o ubezpieczeniu spo-∏ecznym rolników;

2) w cz´Êci odpowiadajàcej podwy˝szeniu do kwotynajni˝szej emerytury — z bud˝etu paƒstwa.

DZIA¸ III

Renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy i renta rodzinna

Rozdzia∏ 1

Renta z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy

Art. 57. 1. Renta z tytu∏u niezdolnoÊci do pracyprzys∏uguje ubezpieczonemu, który spe∏ni∏ ∏àcznie na-st´pujàce warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres sk∏adkowy i niesk∏adkowy;

3) niezdolnoÊç do pracy powsta∏a w okresach, o któ-rych mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4,6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3—8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a,pkt 11—12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15—17 orazart. 7 pkt 1—4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie póêniejni˝ w ciàgu 18 miesi´cy od ustania tych okresów.

2. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje si´ do ubezpie-czonego, który udowodni∏ okres sk∏adkowy i niesk∏ad-kowy wynoszàcy co najmniej 20 lat dla kobiety lub25 lat dla m´˝czyzny oraz jest ca∏kowicie niezdolny dopracy.

Art. 57a. Warunek okreÊlony w art. 57 ust. 1 pkt 2nie jest wymagany od ubezpieczonego, którego nie-zdolnoÊç do pracy jest spowodowana wypadkiemw drodze do pracy lub z pracy.

Art. 57b. 1. Za wypadek w drodze do pracy lubz pracy uwa˝a si´ nag∏e zdarzenie wywo∏ane przyczy-nà zewn´trznà, które nastàpi∏o w drodze do lub z miej-sca wykonywania zatrudnienia lub innej dzia∏alnoÊcistanowiàcej tytu∏ ubezpieczenia rentowego, je˝eli dro-ga ta by∏a najkrótsza i nie zosta∏a przerwana. Jednak-˝e uwa˝a si´, ˝e wypadek nastàpi∏ w drodze do pracylub z pracy, mimo ˝e droga zosta∏a przerwana je˝eliprzerwa by∏a ˝yciowo uzasadniona i jej czas nie prze-kracza∏ granic potrzeby, a tak˝e wówczas, gdy droga,nie b´dàc drogà najkrótszà, by∏a dla ubezpieczonego,ze wzgl´dów komunikacyjnych, najdogodniejsza.


niku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2006 r.


2. Za drog´ do pracy lub z pracy uwa˝a si´ opróczdrogi z domu do pracy lub z pracy do domu równie˝drog´ do miejsca lub z miejsca:

1) innego zatrudnienia lub innej dzia∏alnoÊci stano-wiàcej tytu∏ ubezpieczenia rentowego;

2) zwyk∏ego wykonywania funkcji lub zadaƒ zawodo-wych albo spo∏ecznych;

3) zwyk∏ego spo˝ywania posi∏ków;

4) odbywania nauki lub studiów.

3. Ustalenia okolicznoÊci i przyczyn wypadkuw drodze do pracy lub z pracy dokonujà w karcie wy-padku w drodze do pracy lub z pracy pracodawcyw stosunku do ubezpieczonych, b´dàcych pracowni-kami, a w stosunku do pozosta∏ych ubezpieczonychpodmioty okreÊlone w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia30 paêdziernika 2002 r. o ubezpieczeniu spo∏ecznymz tytu∏u wypadków przy pracy i chorób zawodowych(Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z póên. zm.79)).

4. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, szcze-gó∏owe zasady, tryb uznawania zdarzenia za wypadekw drodze do pracy lub z pracy, sposób jego dokumen-towania, wzór karty wypadku w drodze do pracy lubz pracy oraz termin jej sporzàdzania, bioràc pod uwa-g´ koniecznoÊç zapewnienia jednolitoÊci sposobu in-formowania o zaistnieniu wypadku.

Art. 58. 1. Warunek posiadania wymaganegookresu sk∏adkowego i niesk∏adkowego, w myÊl art. 57ust. 1 pkt 2, uwa˝a si´ za spe∏niony, gdy ubezpieczonyosiàgnà∏ okres sk∏adkowy i niesk∏adkowy wynoszàcy∏àcznie co najmniej:

1) 1 rok — je˝eli niezdolnoÊç do pracy powsta∏aprzed ukoƒczeniem 20 lat;

2) 2 lata — je˝eli niezdolnoÊç do pracy powsta∏aw wieku powy˝ej 20 do 22 lat;



5) 5 lat — je˝eli niezdolnoÊç do pracy powsta∏aw wieku powy˝ej 30 lat.

2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinienprzypadaç w ciàgu ostatniego dziesićiolecia przedzg∏oszeniem wniosku o rent´ lub przed dniem po-wstania niezdolnoÊci do pracy; do tego dziesićiolet-niego okresu nie wlicza si´ okresów pobierania rentyz tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, renty szkoleniowej lubrenty rodzinnej.

3. Je˝eli ubezpieczony nie osiàgnà∏ okresu sk∏ad-kowego i niesk∏adkowego, o którym mowa w ust. 1,warunek posiadania wymaganego okresu uwa˝a si´za spe∏niony, gdy ubezpieczony zosta∏ zg∏oszony doubezpieczenia przed ukoƒczeniem 18 lat albo w ciàgu6 miesićy po ukoƒczeniu nauki w szkole ponadpod-stawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wy˝szejoraz do dnia powstania niezdolnoÊci do pracy mia∏,bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczajàcymi6 miesićy, okresy sk∏adkowe i niesk∏adkowe.

Art. 59. 1. Osobie, która spe∏ni∏a warunki okreÊlo-ne w art. 57, przys∏uguje:

1) renta sta∏a — je˝eli niezdolnoÊç do pracy jest trwa-∏a;

2) renta okresowa — je˝eli niezdolnoÊç do pracy jestokresowa.

2. Renta okresowa przys∏uguje przez okres wska-zany w decyzji organu rentowego.

Art. 60. 1. Osobie spe∏niajàcej warunki okreÊlonew art. 57, w stosunku do której orzeczono celowoÊçprzekwalifikowania zawodowego ze wzgl´du na nie-zdolnoÊç do pracy w dotychczasowym zawodzie,przys∏uguje renta szkoleniowa przez okres 6 miesićy,z zastrze˝eniem ust. 2 i 4.

2. Okres 6 miesićy, o którym mowa w ust. 1, ule-ga wyd∏u˝eniu na czas niezb´dny do przekwalifikowa-nia zawodowego, nie d∏u˝ej ni˝ o 30 miesićy.

3. Przed∏u˝enie prawa do renty, o którym mowaw ust. 2, nast´puje na podstawie wniosku starosty.

4. Okres 6 miesićy, o którym mowa w ust. 1, mo-˝e ulec skróceniu, je˝eli przed up∏ywem tego okresustarosta zawiadomi organ rentowy:

1) o braku mo˝liwoÊci przekwalifikowania do innegozawodu;

2) o tym, ˝e osoba zainteresowana nie poddaje si´przekwalifikowaniu zawodowemu.

Art. 61. Prawo do renty, które usta∏o z powoduustàpienia niezdolnoÊci do pracy, podlega przywróce-niu, je˝eli w ciàgu 18 miesićy od ustania prawa dorenty ubezpieczony ponownie sta∏ si´ niezdolny dopracy.

Art. 62. 1. Renta dla osoby ca∏kowicie niezdolnejdo pracy wynosi:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19,oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za ka˝dy rok okre-sów sk∏adkowych;

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za ka˝dy rok okre-sów niesk∏adkowych;

4) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za ka˝dy rok okre-su brakujàcego do pe∏nych 25 lat okresów sk∏ad-kowych oraz niesk∏adkowych, przypadajàcych oddnia zg∏oszenia wniosku o rent´ do dnia, w którymrencista ukoƒczy∏by 60 lat.

———————79) Zmiany wymienionej ustawy zosta∏y og∏oszone w Dz. U.

z 2002 r. Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 83, poz. 760i Nr 223, poz. 2217, z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, Nr 121,poz. 1264, Nr 187, poz. 1925 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r.Nr 164, poz. 1366, z 2007 r. Nr 115, poz. 792, z 2008 r.Nr 228, poz. 1507 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22,poz. 120, Nr 99, poz. 825 i Nr 111, poz. 918.


1a.80) Przy obliczaniu wysokoÊci renty przepisyart. 53 ust. 3—5 stosuje si´ odpowiednio.

2. Renta dla osoby cz´Êciowo niezdolnej do pracywynosi 75 % renty dla osoby ca∏kowicie niezdolnejdo pracy.

3. Przy obliczaniu renty okresy, o których mowaw ust. 1 pkt 2—4, ustala si´ z uwzgl´dnieniem pe∏nychmiesićy.

Art. 63. 1. Osobie, której przy ustalaniu prawa dorenty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy uwzgl´dnionookresy pracy w gospodarstwie rolnym wymienionew art. 10 ust. 1 pkt 1, wysokoÊç tej renty oblicza si´z uwzgl´dnieniem liczby lat i miesićy tych okresów,w wymiarze przyj´tym do ustalenia prawa do renty.

2. Renty, o których mowa w ust. 1, wyp∏aca si´z Funduszu, z tym ˝e koszty tych rent podlegajà odpo-wiedniej refundacji:

1) w cz´Êci odpowiadajàcej uwzgl´dnionym okre-som pracy w gospodarstwie rolnym — z funduszuemerytalno-rentowego okreÊlonego w przepisacho ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników;

2) w cz´Êci odpowiadajàcej podwy˝szeniu do kwotyÊwiadczenia najni˝szego — z bud˝etu paƒstwa.

Art. 64. 1. Renta szkoleniowa wynosi 75 % pod-stawy wymiaru renty.

2. Renta szkoleniowa nie mo˝e byç ni˝sza ni˝ naj-ni˝sza renta dla osoby cz´Êciowo niezdolnej do pracy.

3. Renta szkoleniowa nie przys∏uguje w razie osià-gania przychodu z tytu∏u dzia∏alnoÊci, o której mowaw art. 104 ust. 1—4, bez wzgl´du na wysokoÊç tegoprzychodu.

Rozdzia∏ 2

Renta rodzinna

Art. 65. 1. Renta rodzinna przys∏uguje uprawnio-nym cz∏onkom rodziny osoby, która w chwili Êmiercimia∏a ustalone prawo do emerytury lub renty z tytu∏uniezdolnoÊci do pracy lub spe∏nia∏a warunki wymaga-ne do uzyskania jednego z tych Êwiadczeƒ.

2. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje si´, ˝eosoba zmar∏a by∏a ca∏kowicie niezdolna do pracy.

3. (uchylony).81)

Art. 66.82) Renta rodzinna przys∏uguje tak˝euprawnionym cz∏onkom rodziny osoby, która w chwi-li Êmierci pobiera∏a zasi∏ek przedemerytalny, Êwiad-czenie przedemerytalne lub nauczycielskie Êwiadcze-nie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmujesi´, ˝e osoba zmar∏a spe∏nia∏a warunki do uzyskaniarenty z tytu∏u ca∏kowitej niezdolnoÊci do pracy.

Art. 67. 1. Do renty rodzinnej uprawnieni sà nast´-pujàcy cz∏onkowie rodziny spe∏niajàcy warunki okreÊ-lone w art. 68—71:

1) dzieci w∏asne, dzieci drugiego ma∏˝onka oraz dzie-ci przysposobione;

2) przyj´te na wychowanie i utrzymanie przed osiàg-nićiem pe∏noletnoÊci wnuki, rodzeƒstwo i innedzieci, w tym równie˝ w ramach rodziny zast´p-czej;

3) ma∏˝onek (wdowa i wdowiec);

4) rodzice.

2. Za rodziców w rozumieniu ustawy uwa˝a si´równie˝ ojczyma i macoch´ oraz osoby przysposabia-jàce.

Art. 68. 1. Dzieci w∏asne, dzieci drugiego ma∏˝on-ka i dzieci przysposobione majà prawo do renty ro-dzinnej:

1) do ukoƒczenia 16 lat;

2) do ukoƒczenia nauki w szkole, je˝eli przekroczy∏y16 lat ˝ycia, nie d∏u˝ej jednak ni˝ do osiàgnićia25 lat ˝ycia, albo

3) bez wzgl´du na wiek, je˝eli sta∏y si´ ca∏kowicieniezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzy-stencji lub ca∏kowicie niezdolne do pracy w okre-sie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

2. Je˝eli dziecko osiàgn´∏o 25 lat ˝ycia, b´dàc naostatnim roku studiów w szkole wy˝szej, prawo dorenty rodzinnej przed∏u˝a si´ do zakoƒczenia tego ro-ku studiów.

Art. 69. Przyj´te na wychowanie i utrzymaniewnuki, rodzeƒstwo i inne dzieci, o których mowaw art. 67 ust. 1 pkt 2, majà prawo do renty rodzinnej,je˝eli spe∏niajà warunki okreÊlone w art. 68, a ponad-to:

1) zosta∏y przyj´te na wychowanie i utrzymanie conajmniej na rok przed Êmiercià ubezpieczonego(emeryta lub rencisty), chyba ˝e Êmierç by∏a na-st´pstwem wypadku, oraz

2) nie majà prawa do renty po zmar∏ych rodzicach,a gdy rodzice ˝yjà, je˝eli:a) nie mogà zapewniç im utrzymania albob) ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego

ma∏˝onek by∏ ich opiekunem ustanowionymprzez sàd.

Art. 70. 1. Wdowa ma prawo do renty rodzinnej,je˝eli:

1) w chwili Êmierci m´˝a osiàgn´∏a wiek 50 lat lubby∏a niezdolna do pracy albo

2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnukówlub rodzeƒstwa uprawnione do renty rodzinnej pozmar∏ym m´˝u, które nie osiàgn´∏o 16 lat, a je˝elikszta∏ci si´ w szkole — 18 lat ˝ycia, lub je˝eli spra-wuje piecz´ nad dzieckiem ca∏kowicie niezdolnymdo pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub ca∏-kowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym dorenty rodzinnej.


noÊniku 6.81) Przez art. 10 pkt 5 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 1.82) W brzmieniu ustalonym przez art. 22 ustawy z dnia

22 maja 2009 r. o nauczycielskich Êwiadczeniach kom-pensacyjnych (Dz. U. Nr 97, poz. 800), która wesz∏a w ˝y-cie z dniem 1 lipca 2009 r.


2. Prawo do renty rodzinnej nabywa równie˝ wdo-wa, która osiàgn´∏a wiek 50 lat lub sta∏a si´ niezdolnado pracy po Êmierci m´˝a, nie póêniej jednak ni˝w ciàgu 5 lat od jego Êmierci lub od zaprzestania wy-chowywania osób wymienionych w ust. 1 pkt 2.

3. Ma∏˝onka rozwiedziona lub wdowa, która dodnia Êmierci m´˝a nie pozostawa∏a z nim we wspól-noÊci ma∏˝eƒskiej, ma prawo do renty rodzinnej, je˝e-li oprócz spe∏nienia warunków okreÊlonychw ust. 1 lub 2 mia∏a w dniu Êmierci m´˝a prawo do ali-mentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodàsàdowà.

4. Wdowa niespe∏niajàca warunków do renty ro-dzinnej okreÊlonych w ust. 1 lub 2 i niemajàca nie-zb´dnych êróde∏ utrzymania ma prawo do okresowejrenty rodzinnej:

1) przez okres jednego roku od chwili Êmierci m´˝a;

2) w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szko-leniu majàcym na celu uzyskanie kwalifikacji dowykonywania pracy zarobkowej, nie d∏u˝ej jednakni˝ przez 2 lata od chwili Êmierci m´˝a.

5.83) Przepisy ust. 1—4 stosuje si´ odpowiednio dowdowca.

Art. 71. Rodzice majà prawo do renty rodzinnej, je-˝eli:

1) ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpoÊrednioprzed Êmiercià przyczynia∏ si´ do ich utrzymania;

2) spe∏niajà odpowiednio warunki okreÊlone dlawdowy i wdowca w art. 70 ust. 1 i 2 oraz, co dowieku, równie˝ w art. 70 ust. 5.

Art. 72. W razie ustania prawa do renty rodzinnejz powodu ustàpienia niezdolnoÊci do pracy stosujesi´ odpowiednio przepis art. 61.

Art. 73. 1. Renta rodzinna wynosi:

1) dla jednej osoby uprawnionej — 85 % Êwiadcze-nia, które przys∏ugiwa∏oby zmar∏emu;

2) dla dwóch osób uprawnionych — 90 % Êwiadcze-nia, które przys∏ugiwa∏oby zmar∏emu;

3) dla trzech lub wi´cej osób uprawnionych — 95 %Êwiadczenia, które przys∏ugiwa∏oby zmar∏emu.

2. Za kwot´ Êwiadczenia, które przys∏ugiwa∏obyzmar∏emu, uwa˝a si´ kwot´ emerytury, z zastrze˝e-niem ust. 3, lub renty z tytu∏u ca∏kowitej niezdolnoÊcido pracy.

3.84) Je˝eli emerytura zmar∏ego zosta∏a obliczonawraz ze zwi´kszeniami, o których mowa w art. 26a lubart. 56 ust. 3 i 4, rent´ rodzinnà oblicza si´ jako pro-

cent Êwiadczenia zmar∏ego w wysokoÊci pomniejszo-nej o te zwi´kszenia, odpowiednio do liczby upraw-nionych do renty. Tak obliczonà rent´ rodzinnà uzu-pe∏nia si´ do wysokoÊci uwzgl´dniajàcej 50 % zwi´k-szenia, które przys∏ugiwa∏oby zmar∏emu.

4. Przepis ust. 3 stosuje si´ odpowiednio do obli-czania renty rodzinnej po osobach majàcych ustaloneprawo do emerytury lub renty z tytu∏u niezdolnoÊci dopracy na podstawie przepisów, o których mowaw art. 195.

5. Renty rodzinne wyp∏aca si´ z Funduszu, z tym˝e koszty tych rent podlegajà odpowiedniej refunda-cji:

1) w cz´Êci odpowiadajàcej zwi´kszeniu, o którymmowa w ust. 3 i 4, oraz w cz´Êci odpowiadajàcejokresom pracy w gospodarstwie rolnym uwzgl´d-nionym w myÊl art. 63 ust. 1 — z funduszu emery-talno-rentowego okreÊlonego w przepisacho ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników;

2) w cz´Êci odpowiadajàcej podwy˝szeniu do kwotyÊwiadczenia najni˝szego — z bud˝etu paƒstwa.

Art. 74. 1. Wszystkim uprawnionym cz∏onkom ro-dziny przys∏uguje jedna ∏àczna renta rodzinna,z uwzgl´dnieniem ust. 2—4.

2. Renta rodzinna podlega podzia∏owi na równecz´Êci mi´dzy uprawnionych.

3. W razie ujawnienia okolicznoÊci powodujàcychkoniecznoÊç dokonania podzia∏u renty rodzinnej poraz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowegopodzia∏u renty ze wzgl´du na zmian´ liczby osóbuprawnionych organ rentowy dokonuje podzia∏uÊwiadczenia od miesiàca ujawnienia tych okoliczno-Êci. Przepisy art. 129 ust. 1 i 2 stosuje si´ odpowied-nio.

4. W razie ujawnienia okolicznoÊci powodujàcychustanie podzia∏u renty rodzinnej przepis art. 133 sto-suje si´ odpowiednio.

DZIA¸ IV

Dodatki do emerytur i rent

Art. 75. 1. Dodatek piel´gnacyjny przys∏uguje oso-bie uprawnionej do emerytury lub renty, je˝eli osobata zosta∏a uznana za ca∏kowicie niezdolnà do pracyoraz do samodzielnej egzystencji albo ukoƒczy∏a75 lat ˝ycia, z zastrze˝eniem ust. 4.

2. Dodatek piel´gnacyjny wynosi 106,41 z∏ mie-si´cznie.85)

3. Kwot´ dodatku, o którym mowa w ust. 2, pod-wy˝sza si´ przy zastosowaniu wskaênika waloryzacjiemerytur i rent od miesiàca, w którym przeprowadza-na jest waloryzacja.———————



———————85) Nale˝nà kwot´ og∏asza Prezes Zak∏adu na podstawie

art. 94 ust. 2 ustawy.


4.86) Osobie uprawnionej do emerytury lub rentyprzebywajàcej w zak∏adzie opiekuƒczo-leczniczym lubw zak∏adzie piel´gnacyjno-opiekuƒczym dodatek pie-l´gnacyjny nie przys∏uguje, chyba ˝e przebywa pozatà placówkà przez okres d∏u˝szy ni˝ 2 tygodnie w mie-siàcu.

Art. 76. 1. Je˝eli do renty rodzinnej uprawnionajest sierota zupe∏na, przys∏uguje jej dodatek dla sierotzupe∏nych.

2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, wynosi 200 z∏miesićznie.85)

3. Kwot´ dodatku, o którym mowa w ust. 2, pod-wy˝sza si´ przy zastosowaniu wskaênika waloryzacjiemerytur i rent od miesiàca, w którym przeprowadza-na jest waloryzacja.

DZIA¸ V

Zasi∏ek pogrzebowy

Art. 77. 1. Zasi∏ek pogrzebowy przys∏uguje w razieÊmierci:

1) ubezpieczonego;

2) osoby pobierajàcej emerytur´ lub rent´;

3) osoby, która w dniu Êmierci nie mia∏a ustalonegoprawa do emerytury lub renty, lecz spe∏nia∏a wa-runki do jej uzyskania i pobierania;

4) cz∏onka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2.

2. Cz∏onkami rodziny, o których mowa w ust. 1pkt 4, sà osoby wymienione w art. 67, z tym ˝e odwnuków i rodzeƒstwa nie wymaga si´ spe∏nienia wa-runku przyjćia na wychowanie i utrzymanie przedosiàgnićiem pe∏noletnoÊci.

3. Zasi∏ek pogrzebowy przys∏uguje równie˝ w ra-zie Êmierci ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia,je˝eli Êmierç nastàpi∏a w okresie pobierania zasi∏kuchorobowego, Êwiadczenia rehabilitacyjnego lub za-si∏ku macierzyƒskiego.

4. Zasi∏ek pogrzebowy przys∏uguje tylko z jednegotytu∏u.

Art. 78. 1. Zasi∏ek pogrzebowy przys∏uguje osobie,która pokry∏a koszty pogrzebu.

2. Zasi∏ek pogrzebowy przys∏uguje równie˝ praco-dawcy, domowi pomocy spo∏ecznej, gminie, powiato-wi, osobie prawnej koÊcio∏a lub zwiàzku wyznaniowe-go, je˝eli pokry∏y koszty pogrzebu.

3. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przezwićej ni˝ jednà osob´ lub podmiot, o którym mowaw ust. 2, zasi∏ek pogrzebowy ulega podzia∏owi mi´dzyte osoby lub podmioty — proporcjonalnie do ponie-sionych kosztów pogrzebu.

Art. 79. 1. W razie poniesienia kosztów pogrzebuprzez innà osob´ ni˝ wymieniona w art. 77 ust. 1 pkt 4,pracodawc´, dom pomocy spo∏ecznej, gmin´, powiat,osob´ prawnà koÊcio∏a lub zwiàzku wyznaniowego,zasi∏ek pogrzebowy przys∏uguje w wysokoÊci udoku-mentowanych kosztów pogrzebu, nie wy˝szej jednakni˝ okreÊlona w art. 80.

2. Je˝eli pogrzeb organizowany by∏ na koszt Paƒ-stwa, organizacji politycznej lub spo∏ecznej, lecz oso-by, o których mowa w art. 77 ust. 1 pkt 4, ponios∏yrównie˝ cz´Êç jego kosztów, przys∏uguje im zasi∏ekw wysokoÊci okreÊlonej w art. 80.

Art. 80. 1. Zasi∏ek pogrzebowy przys∏uguje w wy-sokoÊci 200 % przeci´tnego wynagrodzenia obowià-zujàcego w dniu Êmierci osoby, której koszty pogrze-bu zosta∏y poniesione.

2. Kwot´, o której mowa w ust. 1, ustala si´ mie-sićznie, poczynajàc od trzeciego miesiàca kalenda-rzowego kwarta∏u, na okres 3 miesićy, na podstawieprzeci´tnego wynagrodzenia z poprzedniego kwarta-∏u.

3. Kwot´ zasi∏ku pogrzebowego og∏asza PrezesZak∏adu w formie komunikatu og∏aszanego w Dzien-niku Urz´dowym Rzeczypospolitej Polskiej „MonitorPolski” w terminie do 14 dnia roboczego drugiegomiesiàca ka˝dego kwarta∏u kalendarzowego.

Art. 81. 1.87) Prawo do zasi∏ku pogrzebowego wy-gasa w razie niezg∏oszenia wniosku o jego przyznaniew okresie 12 miesićy od dnia Êmierci osoby, po któ-rej zasi∏ek przys∏uguje.

2.88) Je˝eli zg∏oszenie wniosku o zasi∏ek pogrzebo-wy w terminie okreÊlonym w ust. 1 by∏o niemo˝liwez powodu póêniejszego odnalezienia zw∏ok lub ziden-tyfikowania osoby zmar∏ej, prawo do zasi∏ku pogrze-bowego wygasa po up∏ywie 12 miesićy od daty spo-rzàdzenia aktu zgonu.

3.88) Dokumentem potwierdzajàcym okolicznoÊci,o których mowa w ust. 2, jest zaÊwiadczenie Policjilub prokuratury albo odpis zupe∏ny aktu zgonu.

DZIA¸ VI

Âwiadczenia przyznawane w szczególnymtrybie

Art. 82. 1. Prezes Rady Ministrów w szczególnieuzasadnionych przypadkach mo˝e przyznaç emerytu-r´ lub rent´ na warunkach i w wysokoÊci innej ni˝okreÊlone w ustawie.

2. Prezes Rady Ministrów przedstawia SejmowiRzeczypospolitej Polskiej w terminie do dnia 31 stycz-nia ka˝dego roku kalendarzowego informacj´ o przy-znanych w roku poprzedzajàcym emeryturach i ren-tach na podstawie ust. 1.


12 marca 2004 r. o pomocy spo∏ecznej (Dz. U. Nr 64,poz. 593), która wesz∏a w ˝ycie z dniem 1 maja 2004 r.

———————87) Oznaczenie ust. 1 nadane przez art. 1 ustawy z dnia

3 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o emeryturach i ren-tach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (Dz. U. Nr 69,poz. 596), która wesz∏a w ˝ycie z dniem 22 maja 2009 r.

88) Dodany przez art. 1 ustawy, o której mowa w odnoÊni-ku 87.


Art. 83. 1. Ubezpieczonym oraz pozosta∏ym ponich cz∏onkom rodziny, którzy wskutek szczególnychokolicznoÊci nie spe∏niajà warunków wymaganychw ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub ren-ty, nie mogà — ze wzgl´du na ca∏kowità niezdolnoÊçdo pracy lub wiek — podjàç pracy lub dzia∏alnoÊci ob-j´tej ubezpieczeniem spo∏ecznym i nie majà niezb´d-nych Êrodków utrzymania, Prezes Zak∏adu mo˝e przy-znaç w drodze wyjàtku Êwiadczenia w wysokoÊci nie-przekraczajàcej odpowiednich Êwiadczeƒ przewidzia-nych w ustawie.

1a.89) Przepisy art. 24a i 27a stosuje si´ odpowied-nio do rent z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy przyzna-nych w trybie okreÊlonym w ust. 1.

2. Przepis art. 82 ust. 2 stosuje si´ odpowiednio.

Art. 84. Âwiadczenia, o których mowa w art. 82i 83, finansowane sà z bud˝etu paƒstwa.

DZIA¸ VII

Przepisy wspólne dotyczàce wysokoÊciÊwiadczeƒ

Rozdzia∏ 1

Dolna i górna granica wysokoÊci Êwiadczeƒ

Art. 85. 1. Kwoty najni˝szej renty z tytu∏u niezdol-noÊci do pracy wynoszà:

1) 415,00 z∏ miesićznie85) — dla osób ca∏kowicie nie-zdolnych do pracy;

2) 319,23 z∏ miesićznie85) — dla osób cz´Êciowo nie-zdolnych do pracy.

2.90) Kwota najni˝szej emerytury, z zastrze˝eniemart. 24a ust. 6, art. 54, 54a ust. 2 oraz art. 87, oraz ren-ty rodzinnej wynosi 415,00 z∏ miesićznie85).

3. Kwoty najni˝szych Êwiadczeƒ, o których mowaw ust. 1 i 2, podwy˝sza si´ przy zastosowaniu wskaê-nika waloryzacji, o którym mowa w art. 89—94.

4. Âwiadczenia ustalone w kwotach ni˝szych ni˝okreÊlone w ust. 1—3, w tym tak˝e Êwiadczenia usta-lone wraz ze zwi´kszeniami, o których mowa w art. 56ust. 3 i 4 oraz w art. 73 ust. 3 i 4, podwy˝sza si´ dotych kwot z urz´du, a je˝eli ich wyp∏ata by∏a wstrzy-mana — po wznowieniu wyp∏aty.

5. Przepis ust. 4 stosuje si´ do Êwiadczeƒ przyzna-nych zgodnie z postanowieniami umów mi´dzynaro-dowych ubezpieczonym zamieszka∏ym w Polsce,w taki sposób, aby suma Êwiadczenia przyznanego napodstawie ustawy i Êwiadczenia zagranicznego nieby∏a ni˝sza od kwoty Êwiadczeƒ okreÊlonychw ust. 1—3.

6.91) Emerytury przys∏ugujàcej z Funduszu niepodwy˝sza si´ do kwoty najni˝szej emerytury, je˝eliprzys∏uguje ona osobie, która ma ustalone prawo doemerytury wojskowej obliczonej wed∏ug zasad okreÊ-lonych w art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r.o zaopatrzeniu emerytalnym ˝o∏nierzy zawodowychoraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66,z póên. zm.92)) lub do emerytury policyjnej obliczonejwed∏ug zasad okreÊlonych w art. 15a ustawy z dnia18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funk-cjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeƒstwa We-wn´trznego, Agencji Wywiadu, S∏u˝by KontrwywiaduWojskowego, S∏u˝by Wywiadu Wojskowego, Central-nego Biura Antykorupcyjnego, Stra˝y Granicznej, Biu-ra Ochrony Rzàdu, Paƒstwowej Stra˝y Po˝arnej i S∏u˝-by Wi´ziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8,poz. 67, z póên. zm.93)).

Art. 86. 1. Kwota emerytury lub renty wraz zezwi´kszeniami, o których mowa w art. 56 ust. 3 i 4 lubw art. 73 ust. 3 i 4, nie mo˝e przekraczaç 100 % pod-stawy wymiaru emerytury lub renty.

2. Ograniczenie wysokoÊci Êwiadczeƒ do 100 %podstawy ich wymiaru nie dotyczy rent i emeryturyw wysokoÊci okreÊlonej w art. 85.

3. Do Êwiadczeƒ ustalonych w myÊl art. 23w kwotach najni˝szych nie przys∏ugujà zwi´kszenia,o których mowa w art. 56 ust. 3 i 4 oraz w art. 73ust. 3 i 4.

Art. 87. 1.94) W przypadku gdy emerytura przys∏u-gujàca z Funduszu okreÊlona w art. 26, ∏àcznie z okre-sowà emeryturà kapita∏owà albo do˝ywotnià emery-turà kapita∏owà, jest ni˝sza ni˝ kwota, o której mowaw art. 85 ust. 2 i 3, emerytur´ przys∏ugujàcà z Fundu-szu, w tym emerytur´ ustalonà ze zwi´kszeniem,o którym mowa w art. 26a, podwy˝sza si´ w taki spo-sób, aby suma tych Êwiadczeƒ nie by∏a ni˝sza od tejkwoty, o ile ubezpieczony:

1) m´˝czyzna — ukoƒczy∏ 65 lat ˝ycia i ma okressk∏adkowy i niesk∏adkowy wynoszàcy co najmniej25 lat,

2) kobieta — ukoƒczy∏a 60 lat ˝ycia i ma okres sk∏ad-kowy i niesk∏adkowy wynoszàcy co najmniej 20 lat

— z uwzgl´dnieniem ust. 3—7. Przepis art. 5ust. 2 stosuje si´ odpowiednio.


niku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2006 r.90) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 10 ustawy, o któ-

rej mowa w odnoÊniku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem1 stycznia 2006 r.


rej mowa w odnoÊniku 10.92) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏y

og∏oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1264 i Nr 191,poz. 1954, z 2005 r. Nr 10, poz. 65 i Nr 130, poz. 1085,z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2007 r. Nr 82, poz. 559,z 2008 r. Nr 208, poz. 1308 oraz z 2009 r. Nr 24, poz. 145,Nr 79, poz. 669 i Nr 95, poz. 785.

93) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏yog∏oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1264 i Nr 191,poz. 1954, z 2005 r. Nr 10, poz. 65, Nr 90, poz. 757 i Nr 130,poz. 1085, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2007 r. Nr 82,poz. 558, z 2008 r. Nr 66, poz. 402 i 409 i Nr 220, poz. 1410oraz z 2009 r. Nr 24, poz. 145 i Nr 95, poz. 786.

94) W brzmieniu ustalonym przez art. 37 pkt 4 lit. a ustawy,o której mowa w odnoÊniku 4.


1a.95) W okresie sk∏adkowym, o którym mowaw ust. 1 pkt 1 i 2, uwzgl´dnia si´ okres, za który usta-lono zwi´kszenie, o którym mowa w art. 26a.

2. Podwy˝szenie, o którym mowa w ust. 1, podle-ga refundacji z bud˝etu paƒstwa.

3.96) Przy obliczaniu okresów sk∏adkowych przypa-dajàcych po dniu wejÊcia w ˝ycie ustawy dla celówpodwy˝szenia emerytury w myÊl ust. 1 miesiàce,w których sk∏adki na ubezpieczenia emerytalne i ren-towe by∏y obliczone od podstawy wymiaru ni˝szej odkwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników,uwzgl´dnia si´ w cz´Êci odpowiadajàcej proporcji tejpodstawy do kwoty minimalnego wynagrodzenia.

4.96) Zasady, o której mowa w ust. 3, nie stosujesi´, je˝eli zmniejszenie podstawy wymiaru sk∏adekponi˝ej minimalnego wynagrodzenia nastàpi∏o naskutek pobierania wynagrodzenia za czas niezdolno-Êci do pracy wyp∏aconego na podstawie przepisówKodeksu pracy, zasi∏ków i Êwiadczenia rehabilitacyj-nego z ubezpieczenia chorobowego lub z ubezpiecze-nia wypadkowego. Zasady tej nie stosuje si´ równie˝,je˝eli podstaw´ wymiaru sk∏adek na ubezpieczeniaemerytalne i rentowe stanowi∏a kwota zasi∏ku sta∏egoz pomocy spo∏ecznej lub Êwiadczenia piel´gnacyjne-go okreÊlonego w przepisach o Êwiadczeniach rodzin-nych, oraz do: pracowników, o których mowaw art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 paêdziernika 2002 r.o minimalnym wynagrodzeniu za prac´ (Dz. U.Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 orazz 2005 r. Nr 157, poz. 1314), ˝o∏nierzy niezawodowychw s∏u˝bie czynnej, ubezpieczonych odbywajàcychs∏u˝b´ zast´pczà, a tak˝e pozostajàcych w s∏u˝bie kan-dydackiej funkcjonariuszy Policji, Stra˝y Granicznej,Biura Ochrony Rzàdu i Paƒstwowej Stra˝y Po˝arnej.

5. Prawo do podwy˝szenia, o którym mowaw ust. 1, nie przys∏uguje emerytom, którzy osiàgajàprzychód z tytu∏u dzia∏alnoÊci, o której mowaw art. 104 ust. 1—4, je˝eli przychód ten przekraczakwot´ podwy˝szenia.

5a.97) Prawo do podwy˝szenia, o którym mowaw ust. 1, nie przys∏uguje w razie zbiegu prawa doemerytury z Funduszu i okresowej emerytury kapita-∏owej albo do˝ywotniej emerytury kapita∏owej z pra-wem do:

1) emerytury wojskowej lub policyjnej, o której mo-wa w art. 85 ust. 5;

2) emerytury rolniczej okreÊlonej w przepisacho ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników.

6. W okresie sk∏adkowym, o którym mowaw ust. 1, uwzgl´dnia si´ nie wi´cej ni˝ 10 lat kontynu-owania ubezpieczenia w myÊl przepisów o systemieubezpieczeƒ spo∏ecznych.

7. Do ustalenia kwoty przekroczenia, o której mo-wa w ust. 5, stosuje si´ odpowiednio przepisy art. 104ust. 1—8 i art. 106.

8.98) Przepisy ust. 1—7 stosuje si´ odpowiednio doosób, które nie przystàpi∏y do otwartego funduszuemerytalnego.

Rozdzia∏ 2

Waloryzacja Êwiadczeƒ

Art. 88.99) 1. Emerytury i renty podlegajà corocz-nie waloryzacji od dnia 1 marca.

2. Waloryzacja polega na pomno˝eniu kwotyÊwiadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaênikwaloryzacji.

3. Waloryzacji podlega kwota Êwiadczenia i pod-stawa jego wymiaru w wysokoÊci przys∏ugujàcejostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w któ-rym przeprowadza si´ waloryzacj´.

4. Waloryzacja obejmuje emerytury i renty przy-znane przed terminem waloryzacji.

Art. 89.99) 1. Wskaênik waloryzacji to Êredniorocz-ny wskaênik cen towarów i us∏ug konsumpcyjnychw poprzednim roku kalendarzowym zwi´kszony o conajmniej 20 % realnego wzrostu przeci´tnego wyna-grodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

2. Wskaênikiem cen towarów i us∏ug konsumpcyj-nych, o którym mowa w ust. 1, jest Êredniorocznywskaênik cen towarów i us∏ug konsumpcyjnych dlagospodarstw domowych emerytów i rencistów alboÊrednioroczny wskaênik cen towarów i us∏ug kon-sumpcyjnych ogó∏em, je˝eli jest on wy˝szy od wskaê-nika cen towarów i us∏ug konsumpcyjnych dla gospo-darstw domowych emerytów i rencistów.

3.100) Zwi´kszenie o co najmniej 20 % realnegowzrostu przeci´tnego wynagrodzenia, o którym mo-wa w ust. 1, jest przedmiotem corocznych negocjacji,w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Spo∏eczno--Gospodarczych, przeprowadzanych w czerwcu, w ro-ku poprzedzajàcym waloryzacj´.

4.100) Je˝eli Trójstronna Komisja do Spraw Spo-∏eczno-Gospodarczych w terminie 14 dni od dniaprzedstawienia przez stron´ rzàdowà partnerom spo-∏ecznym informacji o prognozowanych wielkoÊciachmakroekonomicznych, w tym o wielkoÊci wskaênikainflacji, stanowiàcych podstaw´ do opracowania pro-jektu ustawy bud˝etowej na rok nast´pny uzgodni,w drodze uchwa∏y, wysokoÊç zwi´kszenia, o którymmowa w ust. 3, wysokoÊç tego zwi´kszenia podlegaog∏oszeniu w Dzienniku Urz´dowym RzeczypospolitejPolskiej „Monitor Polski”, w drodze komunikatu mini-stra w∏aÊciwego do spraw zabezpieczenia spo∏eczne-go.


w odnoÊniku 4.96) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 22 lit. a ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 6.97) W brzmieniu ustalonym przez art. 37 pkt 4 lit. c ustawy,



w odnoÊniku 6.99) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy, o któ-

rej mowa w odnoÊniku 27. 100) W brzmieniu ustalonym przez art. 2 pkt 2 lit. a ustawy,



5.100) Je˝eli nie nastàpi uzgodnienie stanowiskaTrójstronnej Komisji do Spraw Spo∏eczno-Gospodar-czych w trybie okreÊlonym w ust. 3 i 4, Rada Mini-strów okreÊli w terminie 21 dni od dnia zakoƒczenianegocjacji, w drodze rozporzàdzenia, wysokoÊç zwi´k-szenia, o którym mowa w ust. 3, bioràc pod uwag´ in-formacje o prognozowanych wielkoÊciach makroeko-nomicznych, w tym wielkoÊç wskaênika inflacji, stano-wiàcych podstaw´ do opracowania projektu ustawybud˝etowej na rok nast´pny.

6.101) Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego og∏asza w drodze komunikatu, w Dzien-niku Urz´dowym Rzeczypospolitej Polskiej „MonitorPolski”, w terminie 3 dni roboczych od dnia og∏osze-nia przez Prezesa G∏ównego Urz´du Statystycznegokomunikatu, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2,wskaênik waloryzacji, bioràc pod uwag´ wskaêniki,o których mowa w ust. 1 i 2, jak równie˝ wysokoÊçzwi´kszenia, o którym mowa w ust. 3.




Art. 93. Zmiana wysokoÊci emerytur i rent w ra-mach waloryzacji nast´puje z urz´du, a je˝eli wyp∏ataÊwiadczenia by∏a wstrzymana — po jej wznowieniu,z uwzgl´dnieniem wszystkich kolejnych waloryzacjii waloryzacji dodatkowych, przypadajàcych w okresiewstrzymania wyp∏aty.

Art. 94.103) 1. Prezes G∏ównego Urz´du Statystycz-nego og∏asza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urz´-dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”:

1) w terminie do koƒca stycznia:

a) Êrednioroczny wskaênik cen towarów i us∏ugkonsumpcyjnych ogó∏em,

b) Êrednioroczny wskaênik cen towarów i us∏ugkonsumpcyjnych dla gospodarstw domowychemerytów i rencistów

— w poprzednim roku kalendarzowym;

2) w terminie do 7 roboczego dnia lutego realnywzrost przeci´tnego wynagrodzenia w poprzed-nim roku kalendarzowym.

2. Prezes Zak∏adu og∏asza, w formie komunikatu,w Dzienniku Urz´dowym Rzeczypospolitej Polskiej„Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczychprzed najbli˝szym terminem waloryzacji:

1) nale˝ne od terminu waloryzacji kwoty:

a) najni˝szej emerytury i renty,

b) dodatku piel´gnacyjnego i dodatku dla sierotzupe∏nych;

2) obowiàzujàce od terminu waloryzacji kwoty mak-symalnych zmniejszeƒ, obliczonych zgodniez art. 104 ust. 9.

Rozdzia∏ 3

Zbieg prawa do Êwiadczeƒ

Art. 95. 1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa dokilku Êwiadczeƒ przewidzianych w ustawie wyp∏acasi´ jedno z tych Êwiadczeƒ — wy˝sze lub wybraneprzez zainteresowanego.

2.104) Przepis ust. 1 stosuje si´ równie˝, z uwzgl´d-nieniem art. 96, w razie zbiegu prawa do emeryturylub renty okreÊlonych w ustawie z prawem do Êwiad-czeƒ przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniuemerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2,z wyjàtkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa lubpolicyjna zosta∏a obliczona wed∏ug zasad okreÊlonychw art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopa-trzeniu emerytalnym ˝o∏nierzy zawodowych oraz ichrodzin lub w art. 15a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r.o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji,Agencji Bezpieczeƒstwa Wewn´trznego, Agencji Wy-wiadu, S∏u˝by Kontrwywiadu Wojskowego, S∏u˝byWywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Anty-korupcyjnego, Stra˝y Granicznej, Biura Ochrony Rzà-du, Paƒstwowej Stra˝y Po˝arnej i S∏u˝by Wi´ziennejoraz ich rodzin.

3.105) Przepis ust. 1 stosuje si´ tak˝e w razie zbie-gu u jednej osoby prawa do renty rodzinnej z prawemdo zasi∏ku lub Êwiadczenia przedemerytalnego.

Art. 96. 1. Odr´bne przepisy okreÊlajà prawo dopobierania Êwiadczeƒ w razie zbiegu u jednej osobyprawa do emerytury z prawem do:

1) renty inwalidy wojennego i wojskowego, któregoniezdolnoÊç do pracy pozostaje w zwiàzku ze s∏u˝-bà wojskowà;

2) renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy spowodowa-nej pobytem w miejscach, o których mowaw art. 3 i 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r.o kombatantach oraz niektórych osobach b´dà-cych ofiarami represji wojennych i okresu powo-jennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371, z póên.zm.106));

3) renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy spowodowa-nej wypadkiem przy pracy, wypadkiem w drodzedo pracy lub z pracy lub chorobà zawodowà.

2. Odr´bne przepisy okreÊlajà prawo do pobiera-nia Êwiadczeƒ w razie zbiegu u jednej osoby prawa doemerytury lub renty z prawem do emerytury lub ren-ty z ubezpieczenia spo∏ecznego rolników.


w odnoÊniku 2.102) Przez art. 1 pkt 5 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 25.103) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 ustawy, o któ-



rej mowa w odnoÊniku 10.105) W brzmieniu ustalonym przez art. 16 pkt 1 ustawy z dnia

30 kwietnia 2004 r. o Êwiadczeniach przedemerytalnych(Dz. U. Nr 120, poz. 1252), który wszed∏ w ˝ycie z dniem1 sierpnia 2004 r.

106) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏yog∏oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 181, poz. 1515, z 2003 r.Nr 72, poz. 658, z 2004 r. Nr 46, poz. 444 i Nr 281,poz. 2779, z 2005 r. Nr 163, poz. 1362, z 2006 r. Nr 170,poz. 1217, z 2007 r. Nr 99, poz. 658 i Nr 166, poz. 1172,z 2008 r. Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 92, poz. 753.


Art. 97. Osobom uprawnionym do emerytury lubrenty oraz do Êwiadczeƒ o charakterze rentowym z in-stytucji zagranicznych Êwiadczenia przys∏ugujàce napodstawie ustawy wyp∏aca si´ w wysokoÊci w niejokreÊlonej, je˝eli umowy mi´dzynarodowe nie stano-wià inaczej.

Art. 98. 1. Wstrzymanie wyp∏aty jednego ze Êwiad-czeƒ, o których mowa w art. 95, nast´puje od dnia, odktórego przys∏uguje prawo do wyp∏aty Êwiadczeniawy˝szego lub wybranego przez zainteresowanego.

2. W razie zbiegu prawa do Êwiadczeƒ, o którychmowa w art. 96, Êwiadczenia te wyp∏aca si´ od dnia po-wstania prawa do dwóch Êwiadczeƒ, jednak nie wczeÊ-niej ni˝ od miesiàca, w którym zg∏oszono wniosek.

3.107) Kwoty Êwiadczeƒ wyp∏aconych za okres, zaktóry przys∏uguje prawo do wyp∏aty Êwiadczenia wy˝-szego lub wybranego przez zainteresowanego albowićej ni˝ jednego Êwiadczenia, podlegajà rozliczeniuprzez zaliczenie na poczet tego Êwiadczenia lubÊwiadczeƒ. Przepis art. 139 ust. 1 pkt 1 stosuje si´ od-powiednio.

4.107) Rozliczenia, o którym mowa w ust. 3, doko-nuje si´ z uwzgl´dnieniem zasad finansowania Êwiad-czeƒ okreÊlonych w przepisach o systemie ubezpie-czeƒ spo∏ecznych.

Art. 99. W razie zbiegu prawa do zasi∏ku pogrzebo-wego okreÊlonego ustawà z prawem do zasi∏ku po-grzebowego ustalanym na podstawie odr´bnychustaw przys∏uguje tylko jeden zasi∏ek.

DZIA¸ VIII

Zasady ustalania Êwiadczeƒ

Rozdzia∏ 1

Powstanie i ustanie prawa do Êwiadczeƒ

Art. 100. 1. Prawo do Êwiadczeƒ okreÊlonychw ustawie powstaje z dniem spe∏nienia wszystkichwarunków wymaganych do nabycia tego prawa, z za-strze˝eniem ust. 2.

2. Je˝eli ubezpieczony pobiera zasi∏ek chorobowy,Êwiadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie zaczas niezdolnoÊci do pracy wyp∏acane na podstawieprzepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, rentyz tytu∏u niezdolnoÊci do pracy lub renty szkoleniowejpowstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasi∏-ku, Êwiadczenia lub wynagrodzenia.

3. Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do emerytu-ry, o której mowa w dziale II rozdzia∏ 1.

Art. 101. Prawo do Êwiadczeƒ ustaje:1) gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaga-

nych do uzyskania tego prawa;2) ze Êmiercià osoby uprawnionej.

Art. 101a.108) Prawo do renty z tytu∏u niezdolnoÊcido pracy ustaje z dniem, od którego zosta∏a przyzna-na emerytura zgodnie z art. 24a lub 27a.

Art. 102. 1. Prawo do Êwiadczenia uzale˝nione odokresowej niezdolnoÊci do pracy ustaje z up∏ywemokresu, na jaki to Êwiadczenie przyznano.

2. Prawo do renty szkoleniowej ustaje:

1) z up∏ywem 6 miesićy, je˝eli starosta nie wystàpiz wnioskiem o przed∏u˝enie tego okresu;

2) od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o bra-ku mo˝liwoÊci przekwalifikowania do innego za-wodu, tak˝e wówczas, gdy zawiadomienie to or-gan rentowy otrzyma∏ przed up∏ywem 6 miesićy;

3) z up∏ywem okresu, na jaki Êwiadczenie przyznanona wniosek starosty;

4) od dnia otrzymania zawiadomienia starostyo tym, ˝e osoba zainteresowana przed up∏ywem6 miesićy lub w okresie, o którym mowa w pkt 3,nie poddaje si´ przekwalifikowaniu zawodowemu.

Rozdzia∏ 2

Zawieszanie lub zmniejszanie Êwiadczeƒ

Art. 103. 1. Prawo do emerytur i rent ulega zawie-szeniu lub Êwiadczenia te ulegajà zmniejszeniu na za-sadach okreÊlonych w art. 104—106.

2.109) Przepisu ust. 1 nie stosuje si´ do emerytów,którzy ukoƒczyli 60 lat (kobiety) lub 65 lat (m´˝czyêni).

2a. (uchylony).110)

3. Prawo do emerytury, renty z tytu∏u niezdolnoÊcido pracy lub renty rodzinnej, do której uprawnionajest jedna osoba, mo˝e ulec zawieszeniu równie˝ nawniosek emeryta lub rencisty.

4. (uchylony).111)

Art. 104. 1. Prawo do emerytury lub renty ulegazawieszeniu lub Êwiadczenia te ulegajà zmniejszeniu,na zasadach okreÊlonych w ust. 3—8 oraz w art. 105,w razie osiàgania przychodu z tytu∏u dzia∏alnoÊci pod-legajàcej obowiàzkowi ubezpieczenia spo∏ecznego,o której mowa w ust. 2 oraz z tytu∏u s∏u˝by wymienio-nej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6.

1a.112) Dla emerytów i rencistów prowadzàcychpozarolniczà dzia∏alnoÊç za przychód, o którym mowa


noÊniku 6.108) Dodany przez art. 1 pkt 11 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2006 r.

———————109) W brzmieniu ustalonym przez art. 37 pkt 5 lit. a ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 4.110) Przez art. 37 pkt 5 lit. b ustawy, o której mowa w odnoÊ-

niku 4.111) Przez art. 1 pkt 7 lit. b ustawy z dnia 27 marca 2003 r.

o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. Nr 56, poz. 498); wszed∏ w ˝ycie z dniem 2 maja2003 r.

112) Utraci∏ moc z dniem 15 marca 2005 r. w zakresie, w jakimz mocà wstecznà uniemo˝liwi∏ przyjćie rzeczywistegoprzychodu emerytów i rencistów, osiàgni´tego w okre-sie od 1 stycznia do 26 sierpnia 1999 r., z tytu∏u prowa-dzenia pozarolniczej dzia∏alnoÊci, w kwocie ni˝szej odprzychodu stanowiàcego podstaw´ wymiaru sk∏adki naubezpieczenia spo∏eczne w rozumieniu przepisów o sys-temie ubezpieczeƒ spo∏ecznych, zgodnie z wyrokiemTrybuna∏u Konstytucyjnego z dnia 8 marca 2005 r. sygn.akt K 27/03 (Dz. U. Nr 41, poz. 401).


w ust. 1, przyjmuje si´ przychód stanowiàcy podsta-w´ wymiaru sk∏adki na ubezpieczenia spo∏eczne w ro-zumieniu przepisów o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych.

2. Za dzia∏alnoÊç podlegajàcà obowiàzkowi ubez-pieczenia spo∏ecznego, o której mowa w ust. 1, uwa-˝a si´ zatrudnienie, s∏u˝b´ lub innà prac´ zarobkowàalbo prowadzenie pozarolniczej dzia∏alnoÊci,z uwzgl´dnieniem ust. 3.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si´ równie˝ do emery-tów i rencistów osiàgajàcych przychód z tytu∏u dzia-∏alnoÊci wykonywanej za granicà.

4. Przepisy ust. 1, 1a i 2 stosuje si´ równie˝ doosób wy∏àczonych z obowiàzku ubezpieczenia spo-∏ecznego z tytu∏u ustalenia prawa do emerytury i ren-ty lub wykonujàcych dzia∏alnoÊç niepodlegajàcà obo-wiàzkowemu ubezpieczeniu spo∏ecznemu z uwagi napodleganie temu obowiàzkowi z innego tytu∏u.

5. Przepisów ust. 1—4 nie stosuje si´ do honora-riów z tytu∏u dzia∏alnoÊci twórczej i artystycznej.

6. Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uwa˝asi´ równie˝ kwoty pobranych zasi∏ków: chorobowego,macierzyƒskiego i opiekuƒczego oraz wynagrodzeniaza czas niezdolnoÊci do pracy, wyp∏acanego na pod-stawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty Êwiadczeniarehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasi∏ku wyrów-nawczego i dodatku wyrównawczego.

7. Prawo do emerytury, renty z tytu∏u niezdolnoÊcido pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawnionajest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiàganiaprzychodu w kwocie wy˝szej ni˝ 130 % przeci´tnegomiesićznego wynagrodzenia za kwarta∏ kalendarzo-wy, ostatnio og∏oszonego przez Prezesa G∏ównegoUrz´du Statystycznego.

8. W razie osiàgania przychodu w kwocie przekra-czajàcej 70 % przeci´tnego miesićznego wynagro-dzenia za kwarta∏ kalendarzowy, ostatnio og∏oszone-go przez Prezesa G∏ównego Urz´du Statystycznego,nie wy˝ej jednak ni˝ 130 % tej kwoty, Êwiadczenie ule-ga zmniejszeniu o kwot´ przekroczenia, nie wi´kszàjednak ni˝ kwota maksymalnego zmniejszenia obo-wiàzujàca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokoÊci:

1) 24 % kwoty bazowej obowiàzujàcej przy ostatniejwaloryzacji w 1998 r. — dla emerytury lub rentyz tytu∏u ca∏kowitej niezdolnoÊci do pracy;

2) 18 % kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 — dlarenty z tytu∏u cz´Êciowej niezdolnoÊci do pracy;

3) 20,4 % kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 —dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jed-na osoba.

9. Kwoty maksymalnych zmniejszeƒ, o którychmowa w ust. 8, podlegajà podwy˝szeniu, przy zasto-sowaniu wskaênika waloryzacji emerytur i rent w ko-lejnych terminach waloryzacji.

10. Prezes Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznychog∏asza w Dzienniku Urz´dowym RzeczypospolitejPolskiej „Monitor Polski”:

1) w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesià-ca ka˝dego kwarta∏u kalendarzowego — kwotyprzychodu, o których mowa w ust. 7 i 8, z zaokrà-gleniem w gór´ do pe∏nych 10 groszy;

2) w terminie do 14 roboczego dnia listopada —kwoty graniczne przychodu dla mijajàcego rokukalendarzowego.

Art. 105. 1. WysokoÊç renty rodzinnej, przys∏ugu-jàcej wićej ni˝ jednej osobie, ulega zmniejszeniuw przypadku, gdy osoba uprawniona do cz´Êci rentyosiàga przychód w kwocie wy˝szej ni˝ 70 % przeci´t-nego wynagrodzenia za kwarta∏ kalendarzowy, ostat-nio og∏oszonego przez Prezesa G∏ównego Urz´du Sta-tystycznego, nie wy˝szej jednak ni˝ 130 % tej kwotymiesićznie.

2. Zmniejszenie renty nast´puje poprzez zmniej-szenie cz´Êci renty przys∏ugujàcej osobie osiàgajàcejprzychód o kwot´ przekroczenia, nie wićej jednak ni˝o kwot´, o której mowa w art. 104 ust. 8 pkt 3, pomno-˝onà przez proporcj´ cz´Êci renty rodzinnej przed do-konaniem zmniejszenia i pe∏nej renty rodzinnej.

3. Przychód osiàgany przez osob´ uprawnionà dorenty rodzinnej w wysokoÊci przekraczajàcej kwot´równà 130 % przeci´tnego wynagrodzenia za kwarta∏kalendarzowy, ostatnio og∏oszonego przez PrezesaG∏ównego Urz´du Statystycznego, powoduje zawie-szenie prawa do cz´Êci renty rodzinnej dla tej osoby.WysokoÊci cz´Êci renty przys∏ugujàcych pozosta∏ymcz∏onkom rodziny nie ulegajà zmianie.

Art. 106. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpiecze-nia spo∏ecznego okreÊla, w drodze rozporzàdzenia:

1) szczegó∏owe zasady zawieszania i zmniejszaniaÊwiadczeƒ;

2) obowiàzki emerytów i rencistów oraz p∏atnikówsk∏adek i urz´dów skarbowych;

3) szczegó∏owe zasady rocznego i miesićznego roz-liczania Êwiadczeƒ;

4) szczegó∏owe zasady zawieszania i zmniejszaniaÊwiadczeƒ osobom, którym Êwiadczenia przyzna-no z uwzgl´dnieniem okresów ubezpieczenia zagranicà.

Rozdzia∏ 3

Zmiany w prawie do Êwiadczeƒ i ich wysokoÊci

Art. 107. Prawo do Êwiadczeƒ uzale˝nionych odniezdolnoÊci do pracy oraz wysokoÊç tych Êwiadczeƒulega zmianie, je˝eli w wyniku badania lekarskiego,przeprowadzonego na wniosek lub z urz´du, ustalonozmian´ stopnia niezdolnoÊci do pracy, brak tej nie-zdolnoÊci lub jej ponowne powstanie.

Art. 107a. 1. Je˝eli do renty rodzinnej uprawnio-nych jest wićej ni˝ jedna osoba i jedna lub kilkaz tych osób zg∏osi wniosek o wy∏àczenie z kr´gu osóbuprawnionych do renty, prawo do renty rodzinnej ule-gnie ponownemu ustaleniu z pominićiem tej osoby(osób).

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, jest okolicz-noÊcià powodujàcà ustanie prawa do renty rodzinnejosób wymienionych w ust. 1. Przepis art. 134 ust. 1pkt 1 i ust. 2 pkt 2 stosuje si´ odpowiednio.


3. Ponowne ustalenie wysokoÊci renty rodzinnejdla pozosta∏ych osób uprawnionych do renty nast´-puje od miesiàca, od którego wstrzymano wyp∏at´renty osobie, o której mowa w ust. 1.

4. Na wniosek osoby, o której mowa w ust. 1, pra-wo do renty rodzinnej ulega ponownemu ustaleniu,nie wczeÊniej jednak ni˝ od miesiàca zg∏oszenia wnios-ku.

Art. 108. 1.113) Je˝eli po dniu, od którego przyzna-no emerytur´ okreÊlonà w art. 24 lub 24a, emerytpodlega∏ ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,wysokoÊç Êwiadczenia ulega ponownemu ustaleniuw sposób okreÊlony w ust. 2.

2.113) Emerytury obliczone wed∏ug zasad okreÊlo-nych w art. 26 powi´ksza si´ o kwot´ wynikajàcà z po-dzielenia sk∏adek zewidencjonowanych na koncieubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytu-ry, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanychzgodnie z art. 25 przez wyra˝one w miesiàcach Êred-nie dalsze trwanie ˝ycia ustalone dla wieku danegoubezpieczonego w dniu z∏o˝enia wniosku o przelicze-nie wysokoÊci emerytury, z uwzgl´dnieniem ust. 4 i 5.

2a.114) Z∏o˝enie przez cz∏onka otwartego funduszuemerytalnego wniosku o ponowne ustalenie wysoko-Êci emerytury, o której mowa w art. 24 lub art. 24a,oznacza jednoczeÊnie z∏o˝enie wniosku o ponowneustalenie wysokoÊci okresowej emerytury kapita∏owejw trybie art. 25 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r.o emeryturach kapita∏owych.

3. Ponowne ustalenie wysokoÊci emerytury nast´-puje na wniosek zg∏oszony nie wczeÊniej ni˝ po up∏y-wie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeƒemerytalnego i rentowych.

4. Podstaw´ obliczenia emerytury stanowi kwotask∏adek zaewidencjonowanych od miesiàca, od które-go zosta∏a podj´ta wyp∏ata emerytury po raz pierw-szy, do miesiàca poprzedzajàcego miesiàc zg∏oszeniawniosku o ponowne ustalenie emerytury.

5. Przepis ust. 4 stosuje si´ odpowiednio do kolej-nych wniosków o ustalenie emerytury w nowej wyso-koÊci.

Art. 109. 1. Na wniosek emeryta lub rencisty wy-sokoÊç emerytury okreÊlonej w art. 53 oraz renty ule-ga ponownemu ustaleniu na zasadach okreÊlonychw art. 110—113.

2. Je˝eli w wyniku ponownego ustalenia emerytu-ra lub renta jest ni˝sza, Êwiadczenie przys∏uguje w do-tychczasowej wysokoÊci.

3.115) Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si´ odpowiednio doemerytury obliczonej zgodnie z art. 24a ust. 5 i art. 54a.

Art. 110. 1. WysokoÊç emerytury lub renty obliczasi´ ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w spo-sób okreÊlony w art. 15, z uwzgl´dnieniem ust. 3, je-˝eli do jej obliczenia wskazano podstaw´ wymiarusk∏adki na ubezpieczenie spo∏eczne lub ubezpieczeniaemerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawapolskiego przypadajàcà w ca∏oÊci lub w cz´Êci poprzyznaniu Êwiadczenia, a wskaênik wysokoÊci pod-stawy wymiaru jest wy˝szy od poprzednio obliczo-nego.

2. Warunek posiadania wy˝szego wskaênika wyso-koÊci podstawy wymiaru nie jest wymagany od eme-ryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa doÊwiadczenia do dnia zg∏oszenia wniosku o ponowneustalenie Êwiadczenia, w myÊl ust. 1, nie pobra∏Êwiadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytu-ry lub renty lub okres wymagany do ustalenia podsta-wy przypada w ca∏oÊci po przyznaniu prawa doÊwiadczenia, a wskaênik wysokoÊci podstawy wynosico najmniej 130 %.

3. Okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o któ-rych mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypada-jàcy bezpoÊrednio przed rokiem, w którym zg∏oszonowniosek o ponowne ustalenie wysokoÊci Êwiadcze-nia, z uwzgl´dnieniem art. 176.

Art. 111. 1. WysokoÊç emerytury lub renty obliczasi´ ponownie, z zastrze˝eniem ust. 2 i 3, od podstawywymiaru ustalonej w myÊl art. 15, je˝eli do jej oblicze-nia wskazano podstaw´ wymiaru sk∏adki na ubezpie-czenie spo∏eczne lub ubezpieczenia emerytalne i ren-towe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresiewskazanym do ustalenia poprzedniej podstawywymiaru Êwiadczenia,

2)116) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranychz 20 lat kalendarzowych, poprzedzajàcych bezpo-Êrednio rok kalendarzowy, w którym zg∏oszonowniosek o przyznanie emerytury lub renty alboo ponowne ustalenie emerytury lub renty,z uwzgl´dnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z ca∏ego okre-su podlegania ubezpieczeniu, przypadajàcychprzed rokiem zg∏oszenia wniosku o ponowne usta-lenie emerytury lub renty

— a wskaênik wysokoÊci podstawy wymiaru jestwy˝szy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaênik wysokoÊci podstawy wymiaru, obli-czony na zasadach okreÊlonych w art. 15, mno˝y si´przez kwot´ bazowà ostatnio przyj´tà do obliczeniaÊwiadczenia.

3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalo-na na zasadach okreÊlonych w ust. 1 i 2, podlegawszystkim waloryzacjom przys∏ugujàcym do dniazg∏oszenia wniosku o ponowne ustalenie tej pod-stawy.



114) Dodany przez art. 37 pkt 6 ustawy, o której mowa w od-noÊniku 4.

115) Dodany przez art. 1 pkt 13 ustawy, o której mowa w od-noÊniku 13; wszed∏ w ˝ycie z dniem 1 stycznia 2006 r.




Art. 112. 1. Je˝eli emeryt lub rencista zg∏osi wnio-sek o ponowne ustalenie wysokoÊci Êwiadczeniaprzez doliczenie nieuwzgl´dnionych dotychczasw wymiarze Êwiadczenia okresów sk∏adkowych lubniesk∏adkowych, kwot´ przys∏ugujàcego Êwiadczeniazwi´ksza si´ doliczajàc:

1) do kwoty emerytury, o której mowa w art. 53, lubrenty z tytu∏u ca∏kowitej niezdolnoÊci do pracy:

a) po 1,3 % podstawy wymiaru, ustalonej w wyni-ku waloryzacji, za ka˝dy rok okresów sk∏adko-wych, o których mowa w art. 6,

b) po 0,7 % podstawy wymiaru, ustalonej w wyni-ku waloryzacji, za ka˝dy rok okresów niesk∏ad-kowych, o których mowa w art. 7;

2) do kwoty renty z tytu∏u cz´Êciowej niezdolnoÊci dopracy oraz do kwoty renty rodzinnej cz´Êç wzro-stu, o którym mowa w pkt 1, ustalonà przy zasto-sowaniu wskaênika procentowego, okreÊlonegoodpowiednio w art. 62 ust. 2 lub w art. 73 ust. 1.

2. Przy obliczaniu wzrostu, o którym mowa w ust. 1,okresy sk∏adkowe i niesk∏adkowe ustala si´ z uwzgl´d-nieniem pe∏nych miesi´cy.

Art. 113. Ponowne ustalenie wysokoÊci emeryturylub renty z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, poprzez doli-czenie nieuwzgl´dnionych dotychczas w wymiarzeÊwiadczenia okresów sk∏adkowych lub niesk∏adko-wych, nast´puje na wniosek zg∏oszony nie wczeÊniejni˝ po zakoƒczeniu kwarta∏u kalendarzowego, je˝eliemeryt lub rencista pozostaje w ubezpieczeniu, chyba˝e w kwartale kalendarzowym usta∏o ubezpieczenie.

Art. 114. 1. Prawo do Êwiadczeƒ lub ich wysokoÊçulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zain-teresowanej lub z urz´du, je˝eli po uprawomocnieniusi´ decyzji w sprawie Êwiadczeƒ zostanà przed∏o˝onenowe dowody lub ujawniono okolicznoÊci istniejàceprzed wydaniem tej decyzji, które majà wp∏yw na pra-wo do Êwiadczeƒ lub na ich wysokoÊç.

1a.117) Przepis ust. 1 stosuje si´ odpowiednio, je-˝eli po uprawomocnieniu si´ decyzji oka˝e si´, ˝eprzed∏o˝one dowody nie dawa∏y podstaw do ustale-nia prawa do emerytury lub renty albo ich wysokoÊci.

2. Je˝eli prawo do Êwiadczeƒ lub ich wysokoÊçustalono orzeczeniem organu odwo∏awczego, organrentowy na podstawie dowodów lub okolicznoÊci,o których mowa w ust. 1:

1) wydaje we w∏asnym zakresie decyzj´ przyznajàcàprawo do Êwiadczeƒ lub podwy˝szajàcà ich wyso-koÊç;

2) wyst´puje do organu odwo∏awczego z wnioskiemo wznowienie post´powania przed tym organem,gdy z przed∏o˝onych dowodów lub ujawnionychokolicznoÊci wynika, ˝e prawo do Êwiadczeƒ nieistnieje lub ˝e Êwiadczenia przys∏ugujà w ni˝szejwysokoÊci; z wnioskiem tym organ rentowy mo˝ewystàpiç w ka˝dym czasie;

3) wstrzymuje wyp∏at´ Êwiadczeƒ w ca∏oÊci lub cz´-Êci, je˝eli emeryt lub rencista korzysta∏ ze Êwiad-czeƒ na podstawie nieprawdziwych dokumentówlub zeznaƒ albo w innych wypadkach z∏ej woli.

DZIA¸ IX

Post´powanie w sprawach Êwiadczeƒ i wyp∏ata Êwiadczeƒ

Rozdzia∏ 1

Ogólne zasady post´powania

Art. 115. 1. Decyzje w sprawach Êwiadczeƒ wyda-jà i Êwiadczenia te wyp∏acajà, z uwzgl´dnieniemust. 2—4, organy rentowe w∏aÊciwe ze wzgl´du namiejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.

2.118) Wyznaczone przez Prezesa Zak∏adu jednost-ki organizacyjne Zak∏adu wydajà decyzje w sprawieÊwiadczeƒ i Êwiadczenia te wyp∏acajà:

1) osobom zamieszka∏ym za granicà w paƒstwie,z którym ∏àczy Rzeczpospolità Polskà umowa mi´-dzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych;

2) osobom, którym przy ustalaniu prawa i wysokoÊciemerytury lub renty uwzgl´dniono okresy ubez-pieczenia, o których mowa w art. 8.

3. Osobom zamieszka∏ym za granicà w paƒstwie,z którym nie ∏àczy Rzeczpospolità Polskà umowa mi´-dzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeƒ spo∏ecznych,decyzje w sprawach Êwiadczeƒ wydajà i Êwiadczeniate wyp∏acajà organy rentowe w∏aÊciwe ze wzgl´du naostatnie miejsce zamieszkania w Polsce osoby zainte-resowanej (ubezpieczonego).

4. (uchylony).119)

Art. 116. 1. Post´powanie w sprawach Êwiadczeƒwszczyna si´ na podstawie wniosku zainteresowane-go, chyba ˝e ustawa stanowi inaczej.

1a.120) Post´powanie o emerytur´ wszczyna si´z urz´du, je˝eli wiek emerytalny dla uprawnionych doÊwiadczenia przedemerytalnego lub zasi∏ku przed-emerytalnego wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla m´˝-czyzn.

1b.120) Post´powanie w sprawie Êwiadczenia pod-lega umorzeniu, je˝eli osoba ubiegajàca si´ o Êwiad-czenie zmar∏a przed wydaniem decyzji w sprawie te-go Êwiadczenia.

1c.120) Przepisu ust. 1b nie stosuje si´ w sprawach,o których mowa w art. 136.

1d.121) Przepisu ust. 1b nie stosuje si´, je˝eli cz∏o-nek otwartego funduszu emerytalnego zmar∏ przedwydaniem decyzji, o ile w dniu Êmierci spe∏nia∏ wa-runki do emerytury.


noÊniku 6.


rej mowa w odnoÊniku 6.119) Przez art. 10 pkt 9 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 1.120) Dodany przez art. 16 pkt 2 lit. a ustawy, o której mowa

w odnoÊniku 105.121) Dodany przez art. 37 pkt 7 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 4.


2.122) Wniosek o emerytur´ lub rent´ mo˝e byçwycofany, jednak˝e nie póêniej ni˝ do dnia uprawo-mocnienia si´ decyzji. W razie wycofania wniosku po-st´powanie w sprawie Êwiadczeƒ podlega umorzeniu.

3. Wnioski w sprawie przyznania Êwiadczeƒ zg∏aszasi´ w organie rentowym bezpoÊrednio lub za poÊred-nictwem p∏atnika sk∏adek, z uwzgl´dnieniem art. 182.

4. Wnioski w sprawie przyznania Êwiadczeƒ oso-bom, o których mowa w art. 115 ust. 2 i 3, zg∏asza si´w organach rentowych wymienionych w tych przepi-sach, z uwzgl´dnieniem postanowieƒ umów mi´dzy-narodowych.

5. Do wniosku w sprawie przyznania Êwiadczeƒpowinny byç do∏àczone dowody uzasadniajàce prawodo Êwiadczeƒ i ich wysokoÊci, okreÊlone w drodzerozporzàdzenia przez ministra w∏aÊciwego do sprawzabezpieczenia spo∏ecznego.

Art. 116a.123) Z∏o˝enie przez cz∏onka otwartegofunduszu emerytalnego wniosku o emerytur´, o któ-rej mowa w art. 24 ust. 1, oznacza jednoczeÊnie z∏o˝e-nie wniosku o ustalenie okresowej emerytury kapita-∏owej, o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada2008 r. o emeryturach kapita∏owych.

Art. 117. 1. Okresy sk∏adkowe, o których mowaw art. 6 ust. 1 pkt 2—9 i ust. 2 pkt 1 lit. b—d, pkt 2 lit. di pkt 4—17, okresy niesk∏adkowe, o których mowaw art. 7, oraz okresy, o których mowa w art. 10 ust. 1pkt 1, mogà byç uwzgl´dnione, je˝eli zosta∏y udowod-nione dokumentami (zaÊwiadczeniami) lub wpisamiw legitymacji ubezpieczeniowej bàdê uznane orzecze-niem sàdu, z uwzgl´dnieniem ust. 3 i 4.

2. Przypadajàce po dniu wejÊcia w ˝ycie ustawyokresy sk∏adkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1pkt 1, okresy niesk∏adkowe, o których mowa w art. 7pkt 1, oraz dane o podstawie wymiaru sk∏adek i wyso-koÊci wp∏aconych sk∏adek podlegajà uwzgl´dnieniuna podstawie informacji zarejestrowanych na koncieubezpieczonego.

3. Okresy osadzenia, o których mowa w art. 6ust. 1 pkt 8, na mocy wyroku — potwierdza prezes sà-du okr´gowego, a w przypadku osadzenia bez wyroku— Prezes Instytutu Pamići Narodowej — Komisji Âci-gania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

4. Okresy, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10i art. 7 pkt 4, mogà byç udowodnione dokumentamilub zeznaniami Êwiadków. Oceny tych dokumentówi zeznaƒ dokonuje, w drodze decyzji, Kierownik Urz´-du do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowa-nych zgodnie z przepisami o kombatantach oraz nie-których osobach b´dàcych ofiarami represji wojen-nych i okresu powojennego.

5. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego, w drodze rozporzàdzenia, okreÊla rodza-je dowodów niezb´dnych do ustalenia prawa i wyso-koÊci Êwiadczeƒ w przypadkach, gdy konto ubezpie-czonego nie zawiera tych informacji.

Art. 118. 1. Organ rentowy wydaje decyzj´ w spra-wie prawa do Êwiadczenia lub ustalenia jego wysoko-Êci po raz pierwszy w ciàgu 30 dni od wyjaÊnieniaostatniej okolicznoÊci niezb´dnej do wydania tej decy-zji, z uwzgl´dnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

1a.124) W razie ustalenia prawa do Êwiadczenia lubjego wysokoÊci orzeczeniem organu odwo∏awczegoza dzieƒ wyjaÊnienia ostatniej okolicznoÊci niezb´dnejdo wydania decyzji uwa˝a si´ równie˝ dzieƒ wp∏ywuprawomocnego orzeczenia organu odwo∏awczego, je-˝eli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialnoÊci zanieustalenie ostatniej okolicznoÊci niezb´dnej do wy-dania decyzji. Organ odwo∏awczy, wydajàc orzecze-nie, stwierdza odpowiedzialnoÊç organu rentowego.

2. Je˝eli w wyniku decyzji zosta∏o ustalone prawodo Êwiadczenia oraz jego wysokoÊç, organ rentowydokonuje wyp∏aty Êwiadczenia w terminie okreÊlo-nym w ust. 1.

3. Je˝eli na podstawie przedstawionych Êrodkówdowodowych nie jest mo˝liwe ustalenie prawa lubwysokoÊci Êwiadczenia, za dat´ wyjaÊnienia ostatniejokolicznoÊci, o której mowa w ust. 1, uwa˝a si´ dat´koƒcowà dodatkowego terminu do przedstawienianiezb´dnych dowodów, wyznaczonego przez organrentowy, albo dat´ przedstawienia tych dowodów.

4. Przy dokonywaniu wyp∏aty wynikajàcej z decy-zji ponownie ustalajàcej prawo do Êwiadczenia lub je-go wysokoÊç, ust. 1—3 stosuje si´ odpowiednio, z za-strze˝eniem ust. 5.

5. Wyp∏ata Êwiadczenia wynikajàca z decyzji,o której mowa w ust. 4, nast´puje w najbli˝szym ter-minie p∏atnoÊci Êwiadczenia albo w nast´pnym termi-nie p∏atnoÊci, je˝eli okres mi´dzy datà wyjaÊnieniaostatniej okolicznoÊci niezb´dnej do wydania tej decy-zji a najbli˝szym terminem p∏atnoÊci jest krótszy ni˝30 dni.

6. Przepisów ust. 1—5 nie stosuje si´, je˝eli umo-wy mi´dzynarodowe stanowià inaczej.

7. Od decyzji organu rentowego przys∏ugujà oso-bie zainteresowanej Êrodki odwo∏awcze okreÊlonew odr´bnych przepisach.

Art. 119. 1.125) Organ rentowy wydaje decyzjó przyznaniu renty z tytu∏u okresowej niezdolnoÊci dopracy na okres wskazany w orzeczeniu lekarza orzecz-nika lub w orzeczeniu komisji lekarskiej.

2. W razie orzeczenia o celowoÊci przekwalifiko-wania zawodowego organ rentowy wydaje decyzjó przyznaniu renty szkoleniowej na okres 6 miesićyi kieruje zainteresowanego do powiatowego urz´dupracy w celu poddania przekwalifikowaniu zawodo-wemu.

———————122) Zdanie drugie dodane przez art. 16 pkt 2 lit. b ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 105.123) Dodany przez art. 37 pkt 8 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 4.


noÊniku 6; w brzmieniu ustalonym przez art. 1 ustawyz dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o emerytu-rach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych(Dz. U. Nr 42, poz. 338), która wesz∏a w ˝ycie z dniem1 kwietnia 2009 r.

125) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 28 ustawy, o któ-rej mowa w odnoÊniku 6; wszed∏ w ˝ycie z dniem1 stycznia 2005 r.


3. Na wniosek starosty organ rentowy wydaje de-cyzj´ o przed∏u˝eniu prawa do renty szkoleniowej naokres wskazany w tym wniosku, z uwzgl´dnieniemprzepisu art. 60 ust. 2.

4. Organ rentowy ponownie kieruje zainteresowa-nego do lekarza orzecznika, je˝eli starosta zawiadomio braku mo˝liwoÊci przekwalifikowania do innego za-wodu.

Art. 120. Je˝eli prawo do Êwiadczeƒ zosta∏o udo-wodnione, ale zainteresowany nie przed∏o˝y∏ dowo-dów niezb´dnych do ustalenia wysokoÊci Êwiadczeƒ,organ rentowy przyznaje zainteresowanemu Êwiad-czenia w kwocie zaliczkowej zbli˝onej do kwoty prze-widywanych Êwiadczeƒ.

Art. 121. 1. Wyciàgi z akt stanu cywilnego, za-Êwiadczenia wydawane w celu ustalenia uprawnieƒdo Êwiadczeƒ oraz pisma o wydanie tych dokumen-tów sà wolne od op∏at.

2.126) W sprawach Êwiadczeƒ przewidzianychw ustawie osoby zainteresowane i organy rentowe sàzwolnione od wszelkich op∏at, z wy∏àczeniem op∏atponoszonych na podstawie art. 16 ust. 4 ustawyz dnia 27 sierpnia 2004 r. o Êwiadczeniach opieki zdro-wotnej finansowanych ze Êrodków publicznych(Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z póên. zm.127)).

Art. 122. 1. Organy administracji rzàdowej, samo-rzàdowej i pracodawcy sà zobowiàzane do udzielaniaorganom rentowym pomocy i informacji w sprawachÊwiadczeƒ przewidzianych w ustawie.

2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, sà zobowià-zane — na wniosek osób zainteresowanych lub orga-nu rentowego — do nieodp∏atnego poÊwiadczaniaw∏asnor´cznoÊci lub autentycznoÊci podpisów naoÊwiadczeniach (deklaracjach) i formularzach rento-wych wymaganych do uzyskania lub pobierania rentz instytucji zagranicznych.

3. Przepis ust. 2 nie narusza przepisów art. 96 usta-wy z dnia 14 lutego 1991 r. — Prawo o notariacie(Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 oraz z 2009 r. Nr 37,poz. 286).

Art. 123. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpiecze-nia spo∏ecznego, w drodze rozporzàdzenia, okreÊlaszczegó∏owy tryb post´powania w sprawach ustala-nia prawa do Êwiadczeƒ pieni´˝nych przewidzianychw ustawie.

Art. 124. W post´powaniu w sprawach o Êwiad-czenia okreÊlone w ustawie stosuje si´ przepisy Ko-deksu post´powania administracyjnego, chyba ˝e ni-niejsza ustawa stanowi inaczej.

Rozdzia∏ 2

Obowiàzki p∏atników sk∏adek, Êwiadczeniobiorcóworaz innych podmiotów

Art. 125. 1. Pracodawcy obowiàzani sà do:

1) wspó∏dzia∏ania z pracownikiem w gromadzeniudokumentacji niezb´dnej do przyznania Êwiadcze-nia;

2) wydawania pracownikowi lub organowi rentowe-mu zaÊwiadczeƒ niezb´dnych do ustalenia prawado Êwiadczeƒ i ich wysokoÊci;

3) przygotowania wniosku o emerytur´ i przed∏o˝e-nia go za zgodà pracownika organowi rentowemunie póêniej ni˝ na 30 dni przed zamierzonym ter-minem przejÊcia pracownika na emerytur´,z uwzgl´dnieniem art. 182;

4) przygotowania, za zgodà pracownika, wnioskuo rent´ z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy i przed∏o˝e-nia go organowi rentowemu na 30 dni przed usta-niem prawa do zasi∏ków chorobowych;

5) poinformowania bezzw∏ocznie, po Êmierci pra-cownika, pozosta∏ej po nim rodziny o warunkachuzyskania renty rodzinnej, przygotowania wnios-ku o rent´ i przed∏o˝enia go organowi rentowe-mu.

2. Przepisy ust. 1 stosuje si´ odpowiednio do in-nych p∏atników sk∏adek, z wyjàtkiem zleceniodawców,osób fizycznych zatrudniajàcych pracowników, niewy-p∏acajàcych Êwiadczeƒ z ubezpieczenia chorobowegooraz p∏atników sk∏adek, którzy op∏acajà sk∏adk´ za sie-bie i osoby wspó∏pracujàce.

Art. 125a. 1. P∏atnik sk∏adek jest zobowiàzany, na˝àdanie organu rentowego, do wystawienia doku-mentów (zaÊwiadczeƒ) w celu udowodnienia okresówsk∏adkowych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1,oraz okresów niesk∏adkowych, o których mowaw art. 7 pkt 1, z uwzgl´dnieniem ust. 2 i 5.

2. P∏atnik sk∏adek jest zobowiàzany do wystawie-nia dokumentów (zaÊwiadczeƒ) w celu udowodnieniaokresów pracy w szczególnych warunkach lubw szczególnym charakterze, okresów pracy górniczejoraz okresów pracy na kolei.

3. P∏atnik sk∏adek jest zobowiàzany do wystawie-nia zaÊwiadczenia o wysokoÊci przychodu stanowià-cego podstaw´ wymiaru sk∏adek na ubezpieczeniaspo∏eczne, wyp∏aconego za okresy, za które przychódten przys∏uguje, a tak˝e o wysokoÊci wyp∏aconychwynagrodzeƒ za czas niezdolnoÊci do pracy, Êwiad-czeƒ i zasi∏ków oraz innych nale˝noÊci, o których mo-wa w art. 15 ust. 3.

4. P∏atnik sk∏adek jest zobowiàzany przechowywaçlisty p∏ac, karty wynagrodzeƒ albo inne dowody, napodstawie których nast´puje ustalenie podstawy wy-miaru emerytury lub renty, przez okres 50 lat od dniazakoƒczenia przez ubezpieczonego pracy u danegop∏atnika.

———————126) W brzmieniu ustalonym przez art. 216 ustawy z dnia

27 sierpnia 2004 r. o Êwiadczeniach opieki zdrowotnejfinansowanych ze Êrodków publicznych (Dz. U. Nr 210,poz. 2135), która wesz∏a w ˝ycie z dniem 1 paêdziernika2004 r.

127) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta∏yog∏oszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 216, poz. 1367, Nr 225,poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237,poz. 1654 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120,Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97,poz. 800, Nr 98, poz. 817, Nr 111, poz. 918 i Nr 118,poz. 989.


5. Od osoby op∏acajàcej sk∏adki na w∏asne ubez-pieczenia spo∏eczne organ rentowy mo˝e ˝àdaçprzed∏o˝enia dowodów potwierdzajàcych op∏acaniesk∏adek oraz wysokoÊci podstawy wymiaru sk∏adek zaokres przypadajàcy po dniu 31 grudnia 1998 r.

Art. 126.128) Osoba, która z∏o˝y∏a wniosek o przy-znanie Êwiadczenia, do którego prawo jest uzale˝-nione od stwierdzenia niezdolnoÊci do pracy, orazosoba majàca ustalone prawo do takiego Êwiadczeniajest zobowiàzana, na ˝àdanie organu rentowego,poddaç si´ badaniom lekarskim oraz, na wnioseklekarza orzecznika lub na wniosek komisji lekarskiej,badaniom psychologicznym, je˝eli sà one niezb´dnedo ustalenia prawa do Êwiadczeƒ okreÊlonych usta-wà. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 3 stosuje si´ odpo-wiednio.

Art. 127. 1.129) Emeryt lub rencista jest zobowiàza-ny zawiadomiç organ rentowy o podjćiu dzia∏alno-Êci, o której mowa w art. 104 ust. 1—4, i o wysokoÊciosiàganego z tego tytu∏u przychodu, a po up∏ywie ro-ku kalendarzowego — o wysokoÊci tego przychoduuzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.

1a.130) Obowiàzek okreÊlony w ust. 1 nie dotyczyemerytów, którzy 60 lat (kobiety) lub 65 lat (m´˝czyê-ni) ukoƒczyli przed podjćiem dzia∏alnoÊci, o którejmowa w art. 104 ust. 1—4.

2. Obowiàzki okreÊlone w ust. 1 spoczywajà odpo-wiednio na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypad-ku osoby pe∏niàcej s∏u˝b´ — na w∏aÊciwej komórcekadrowej.

Art. 128. 1. Na ˝àdanie organu rentowego emerytlub rencista jest zobowiàzany do potwierdzania w∏as-norćznym podpisem istnienia dalszego prawa do po-bierania Êwiadczeƒ okreÊlonych ustawà.

2. W razie zaistnienia okolicznoÊci uniemo˝liwiajà-cych lub utrudniajàcych emerytowi lub renciÊcie z∏o-˝enie tego podpisu, istnienie dalszego prawa do po-bierania Êwiadczeƒ przez tego emeryta lub rencist´mo˝e potwierdziç w∏asnorćznym podpisem upowa˝-niona osoba sprawujàca faktycznà opiek´ nad emery-tem lub rencistà.

3. W∏asnorćznoÊç podpisu osób, o których mowaw ust. 1 i 2, potwierdzajà nieodp∏atnie w∏aÊciwe orga-ny administracji rzàdowej lub jednostek samorzàduterytorialnego.

4. Przepis ust. 3 nie narusza przepisów art. 96 usta-wy — Prawo o notariacie.

5. W razie niespe∏nienia wymogu, o którym mowaw ust. 1, przepisy art. 101 i 134 stosuje si´ odpo-wiednio.

Rozdzia∏ 3

Ogólne zasady wyp∏aty Êwiadczeƒ

Art. 129. 1. Âwiadczenia wyp∏aca si´ poczynajàcod dnia powstania prawa do tych Êwiadczeƒ, niewczeÊniej jednak ni˝ od miesiàca, w którym zg∏oszo-no wniosek lub wydano decyzj´ z urz´du, z uwzgl´d-nieniem ust. 2.

2. W razie zg∏oszenia wniosku o rent´ rodzinnàw miesiàcu przypadajàcym bezpoÊrednio po miesià-cu, w którym nastàpi∏a Êmierç ubezpieczonego, eme-ryta lub rencisty, rent´ rodzinnà wyp∏aca si´ od dniaÊmierci, nie wczeÊniej jednak ni˝ od dnia spe∏nieniawarunków do renty przez uprawnionych cz∏onków ro-dziny.

3.131) Warunkiem podjćia wyp∏aty emerytury,o której mowa w art. 24 ust. 1, dla cz∏onka otwartegofunduszu emerytalnego po ukoƒczeniu wieku 65 latjest z∏o˝enie wniosku o ustalenie prawa do do˝ywot-niej emerytury kapita∏owej albo oÊwiadczenie, o któ-rym mowa w art. 17 ust. 5 ustawy z dnia 21 listopada2008 r. o emeryturach kapita∏owych.

Art. 130. 1. Âwiadczenia wyp∏aca si´ za miesiàcekalendarzowe w dniu ustalonym w decyzji organurentowego jako termin p∏atnoÊci Êwiadczeƒ,z uwzgl´dnieniem ust. 4 i 5, chyba ˝e umowy mi´dzy-narodowe stanowià inaczej.

2. Âwiadczenia wyp∏aca si´ osobom uprawnio-nym, za poÊrednictwem osób prawnych prowadzà-cych dzia∏alnoÊç w zakresie dorćzania Êwiadczeƒ,albo na wniosek tej osoby na jej rachunek w bankulub w spó∏dzielczej kasie oszcz´dnoÊciowo-kredyto-wej, z uwzgl´dnieniem ust. 3.

2a.132) Przepis ust. 2 stosuje si´ odpowiednio doosób sprawujàcych opiek´ prawnà nad osobamiuprawnionymi do emerytury lub renty z tytu∏u nie-zdolnoÊci do pracy oraz osób sprawujàcych opiekńad osobami, o których mowa w art. 131 ust. 1.

2b.132) Przepisu ust. 2 nie stosuje si´ w przypadku,gdy osoba sprawujàca opiek´ prawnà nad osobamiuprawnionymi do emerytury lub renty z tytu∏u nie-zdolnoÊci do pracy oraz osoba sprawujàca opiek´ nadosobami, o których mowa w art. 131 ust. 1, odbywakar´ pozbawienia wolnoÊci, kar´ aresztu wojskowegoalbo kar´ aresztu za wykroczenie lub jest tymczasowoaresztowana.

3. Osobie odbywajàcej kar´ pozbawienia wolno-Êci, kar´ aresztu wojskowego albo kar´ aresztu za wy-kroczenie oraz osobie tymczasowo aresztowanejÊwiadczenia wyp∏aca si´ za poÊrednictwem osóbprawnych prowadzàcych dzia∏alnoÊç w zakresie dor´-czania Êwiadczeƒ:

1) pod adresem zak∏adu karnego lub aresztu;

2) na wniosek tej osoby — na jej rachunek w bankualbo osobie wskazanej przez t´ osob´, po uprzed-nim pouczeniu o okolicznoÊciach, o których mowaw art. 138 ust. 2 pkt 1.



129) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 30 lit. a ustawy,o której mowa w odnoÊniku 6.

130) Dodany przez art. 1 pkt 30 lit. b ustawy, o której mowaw odnoÊniku 6.


rej mowa w odnoÊniku 4.132) Dodany przez art. 1 pkt 31 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 6.


4. Za dzieƒ wyp∏aty Êwiadczeƒ przekazywanych zagranic´ uwa˝a si´ dzieƒ przekazania nale˝noÊci dobanku lub innej instytucji poÊredniczàcej w wyp∏acieÊwiadczeƒ.

5. Âwiadczenia przekazywane za granic´, ustalonew kwotach ni˝szych od najni˝szej emerytury, mogàbyç wyp∏acane w innych ni˝ okreÊlone w ust. 1 termi-nach ustalonych w decyzji organu rentowego.

Art. 131. 1. Rent´ rodzinnà lub jej cz´Êç, o którejmowa w art. 74 ust. 2, przys∏ugujàcà:133)

1) osobie ma∏oletniej,

2) osobie pe∏noletniej, nad którà ustanowiona zosta-∏a opieka prawna,

wyp∏aca si´ osobom sprawujàcym opiek´ nad tymiosobami, po uprzednim pouczeniu o okoliczno-Êciach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1, z za-strze˝eniem ust. 5 i 6.

2. Cz´Êç renty rodzinnej, przys∏ugujàcà osobie pe∏-noletniej innej ni˝ wymieniona w ust. 1 pkt 2, wyp∏a-ca si´ — na wniosek tej osoby — innej osobie pe∏no-letniej uprawnionej do cz´Êci tej renty rodzinnej alboosobie, która sprawowa∏a opiek´ nad wnioskodawcàprzed osiàgnićiem pe∏noletnoÊci, po uprzednim po-uczeniu o okolicznoÊciach, o których mowa w art. 138ust. 2 pkt 1.

3. W razie ujawnienia okolicznoÊci powodujàcychkoniecznoÊç dokonania podzia∏u renty po raz pierw-szy lub zmiany warunków dotychczasowego podzia∏urenty, organ rentowy wyp∏aca wyrównanie Êwiadcze-nia od miesiàca ujawnienia tych okolicznoÊci.

4. Kwoty wyp∏acone przed dokonaniem podzia∏urenty rodzinnej za okres, za który ustala si´ ten podzia∏:

1) zalicza si´ na poczet kwot przys∏ugujàcych w wy-niku dokonania tego podzia∏u, je˝eli za okres tenprzys∏uguje wyrównanie Êwiadczenia;

2) nie podlegajà dochodzeniu, je˝eli w wyniku po-dzia∏u ustalono, ˝e za okres ten przys∏ugiwa∏oÊwiadczenie w ni˝szej wysokoÊci.

5. W przypadku pobytu sieroty zupe∏nej w zak∏a-dzie specjalnym, w domu dziecka lub w placówceopiekuƒczo-wychowawczej rent´ rodzinnà wraz z do-datkiem dla sieroty zupe∏nej wp∏aca si´ na rachunekoszcz´dnoÊciowy w banku, wskazanym przez kierow-nika placówki lub opiekuna ustanowionego przez sàd.

6. W przypadku pobytu w zak∏adzie specjalnym,w domu dziecka lub w placówce opiekuƒczo-wycho-wawczej wićej ni˝ jednej sieroty zupe∏nej uprawnio-nych do jednej renty rodzinnej, ka˝dej z nich wyp∏acasi´ przys∏ugujàcà jej cz´Êç renty oraz dodatek dla sie-roty zupe∏nej. Przepis ust. 5 stosuje si´ odpowiednio.

Art. 132. Emerytowi lub renciÊcie, który zamiesz-ka∏ za granicà, Êwiadczenie wyp∏aca si´ — na jegowniosek — osobie przez niego upowa˝nionej do od-bioru, zamieszka∏ej w kraju, lub na rachunek bankowyemeryta lub rencisty w kraju, chyba ˝e umowy mi´-dzynarodowe stanowià inaczej.

Art. 133. 1. W razie ponownego ustalenia przez or-gan rentowy prawa do Êwiadczeƒ lub ich wysokoÊci,przyznane lub podwy˝szone Êwiadczenia wyp∏aca si´,poczynajàc od miesiàca, w którym powsta∏o prawodo tych Êwiadczeƒ lub do ich podwy˝szenia, jednaknie wczeÊniej ni˝:

1) od miesiàca, w którym zg∏oszono wniosek o po-nowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzj´z urz´du, z zastrze˝eniem art. 107a ust. 3;

2) za okres 3 lat poprzedzajàcych bezpoÊrednio mie-siàc, o którym mowa w pkt 1, je˝eli odmowa lubprzyznanie ni˝szych Êwiadczeƒ by∏y nast´pstwemb∏´du organu rentowego lub odwo∏awczego.

2. Przepis ust. 1 stosuje si´ odpowiednio równie˝w razie ponownego ustalenia prawa do Êwiadczeƒ lubich wysokoÊci wskutek wznowienia post´powaniaprzed organami odwo∏awczymi albo wskutek kasacji,z tym ˝e za miesiàc zg∏oszenia wniosku przyjmuje si´miesiàc wniesienia wniosku o wznowienie post´po-wania lub o kasacj´.

Art. 134. 1. Wyp∏at´ Êwiadczeƒ wstrzymuje si´,je˝eli:

1) powstanà okolicznoÊci uzasadniajàce zawieszenieprawa do Êwiadczeƒ lub ustanie tego prawa;

2) osoba pobierajàca Êwiadczenia mimo pouczenialub ˝àdania organu rentowego nie przed∏o˝y do-wodów stwierdzajàcych dalsze istnienie prawa doÊwiadczeƒ;

3) osoba uprawniona do Êwiadczeƒ nie podda∏a si´badaniu lekarskiemu lub psychologicznemu, bezuzasadnionych przyczyn, mimo wezwania organurentowego;

4) oka˝e si´, ˝e prawo do Êwiadczeƒ nie istnia∏o;

5) Êwiadczenia nie mogà byç dorćzone z przyczynniezale˝nych od organu rentowego.

2. Wstrzymanie wyp∏aty Êwiadczeƒ nast´puje po-czynajàc od miesiàca:

1) przypadajàcego po miesiàcu, w którym usta∏oprawo do Êwiadczenia ustalone wskutek okreso-wej niezdolnoÊci do pracy;

2)134) w którym zosta∏a wydana decyzja o wstrzyma-niu wyp∏aty w przypadkach, o których mowaw ust. 1 pkt 1—4, albo od nast´pnego miesiàca, je-˝eli wczeÊniejsze wstrzymanie wyp∏aty nie by∏omo˝liwe;

3) za który przys∏ugiwa∏o Êwiadczenie niedorćzonew przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 5.

3. Przepis ust. 2 pkt 2 stosuje si´ odpowiednio, je-˝eli powstanà okolicznoÊci uzasadniajàce zmniejsze-nie wysokoÊci Êwiadczeƒ.

4. Decyzji o wstrzymaniu wyp∏aty Êwiadczeƒ niewydaje si´ w przypadkach okreÊlonych w art. 102ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 3.

———————133) Zdanie wst´pne w brzmieniu ustalonym przez art. 1

pkt 32 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 6.




Art. 135. 1. W razie ustania przyczyny powodujà-cej wstrzymanie wyp∏aty Êwiadczenia, wyp∏at´ wzna-wia si´ od miesiàca ustania tej przyczyny, jednak niewczeÊniej ni˝ od miesiàca, w którym zg∏oszono wnio-sek o wznowienie wyp∏aty lub wydano z urz´du decy-zj´ o jej wznowieniu, z uwzgl´dnieniem ust. 2.

2. W przypadkach okreÊlonych w art. 134 ust. 1pkt 5 wyp∏at´ Êwiadczenia wznawia si´ od miesiàca,w którym jà wstrzymano, jednak za okres nie d∏u˝szyni˝ 3 lata poprzedzajàce bezpoÊrednio miesiàc, w któ-rym zg∏oszono wniosek o wznowienie wyp∏aty.

3. Je˝eli wstrzymanie wyp∏aty Êwiadczeƒ nastàpi-∏o na skutek b∏´du organu rentowego, wyp∏at´ wzna-wia si´ poczynajàc od miesiàca, w którym je wstrzy-mano, jednak za okres nie d∏u˝szy ni˝ 3 lata poprze-dzajàce bezpoÊrednio miesiàc, w którym zg∏oszonowniosek o wznowienie wyp∏aty lub wydano decyzj´z urz´du o jej wznowieniu.

Art. 136. 1. W razie Êmierci osoby, która zg∏osi∏awniosek o Êwiadczenia okreÊlone ustawà, Êwiadcze-nia nale˝ne jej do dnia Êmierci wyp∏aca si´ ma∏˝onko-wi, dzieciom, z którymi prowadzi∏a wspólne gospo-darstwo domowe, a w razie ich braku — ma∏˝onkowii dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadzi∏a wspól-nego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku— innym cz∏onkom rodziny uprawnionym do rentyrodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawa∏a taosoba.

2. Osoby wymienione w ust. 1 majà prawo doudzia∏u w dalszym prowadzeniu post´powaniao Êwiadczenia, nieukoƒczonego wskutek Êmierci oso-by, która o te Êwiadczenia wystàpi∏a.

3. Roszczenia o wyp∏at´ Êwiadczeƒ, o których mo-wa w ust. 1, wygasajà po up∏ywie 12 miesićy od dniaÊmierci osoby, której Êwiadczenia przys∏ugiwa∏y, chy-ba ˝e przed up∏ywem tego okresu zg∏oszony zostaniewniosek o dalsze prowadzenie post´powania.

Art. 137. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpiecze-nia spo∏ecznego, w drodze rozporzàdzenia, okreÊlaszczegó∏owe zasady wyp∏aty Êwiadczeƒ.

Rozdzia∏ 4

Zwrot nienale˝nie pobranych Êwiadczeƒ, egzekucjai potràcenia ze Êwiadczeƒ

Art. 138. 1. Osoba, która nienale˝nie pobra∏aÊwiadczenia, jest obowiàzana do ich zwrotu.

2. Za nienale˝nie pobrane Êwiadczenia w rozumie-niu ust. 1 uwa˝a si´:

1) Êwiadczenia wyp∏acone mimo zaistnienia okolicz-noÊci powodujàcych ustanie lub zawieszenie pra-wa do Êwiadczeƒ albo wstrzymanie wyp∏atyÊwiadczeƒ w ca∏oÊci lub w cz´Êci, je˝eli osoba po-bierajàca Êwiadczenia by∏a pouczona o braku pra-wa do ich pobierania;

2) Êwiadczenia przyznane lub wyp∏acone na podsta-wie fa∏szywych zeznaƒ lub dokumentów albow innych przypadkach Êwiadomego wprowadze-nia w b∏àd przez osob´ pobierajàcà Êwiadczenia.

3. Za nienale˝nie pobrane Êwiadczenia w rozumie-niu ust. 1 uwa˝a si´ równie˝ Êwiadczenia wyp∏aconez przyczyn niezale˝nych od organu rentowego osobieinnej ni˝ wskazana w decyzji tego organu.

4. Nie mo˝na ˝àdaç zwrotu kwot nienale˝nie po-branych Êwiadczeƒ za okres d∏u˝szy ni˝ 12 miesićy,je˝eli osoba pobierajàca Êwiadczenia zawiadomi∏a or-gan rentowy o zajÊciu okolicznoÊci powodujàcychustanie lub zawieszenie prawa do Êwiadczeƒ albowstrzymanie wyp∏aty Êwiadczeƒ w ca∏oÊci lub w cz´-Êci, a mimo to Êwiadczenia by∏y jej nadal wyp∏acane,w pozosta∏ych zaÊ wypadkach — za okres d∏u˝szy ni˝3 lata, z zastrze˝eniem ust. 5.

5. Kwoty nienale˝nie pobranych Êwiadczeƒw zwiàzku z osiàgnićiem przychodów, o których mo-wa w art. 104 ust. 1, podlegajà zwrotowi za okres nied∏u˝szy ni˝ 1 rok kalendarzowy poprzedzajàcy rok,w którym wydano decyzj´ o rozliczeniu Êwiadczenia,je˝eli osoba pobierajàca to Êwiadczenie powiadomi∏aorgan rentowy o osiàgnićiu przychodu, w pozosta-∏ych zaÊ przypadkach — za okres nie d∏u˝szy ni˝ 3 latakalendarzowe poprzedzajàce rok wydania tej decyzji.

6. Organ rentowy mo˝e odstàpiç od ˝àdania zwro-tu kwot nienale˝nie pobranych Êwiadczeƒ w ca∏oÊcilub w cz´Êci, zmniejszyç wysokoÊç potràceƒ, ustalonàzgodnie z art. 140 ust. 4 pkt 1, lub zawiesiç dokonywa-nie tych potràceƒ na okres nie d∏u˝szy ni˝ 12 miesi´-cy, je˝eli zachodzà szczególnie uzasadnione okolicz-noÊci.

Art. 138a.135) Bank i spó∏dzielcza kasa oszcz´dno-Êciowo-kredytowa sà zobowiàzane zwróciç Zak∏adowikwoty Êwiadczeƒ przekazane na rachunek w bankulub spó∏dzielczej kasie oszcz´dnoÊciowo-kredytowejza miesiàce nast´pujàce po miesiàcu, w którym na-stàpi∏a Êmierç Êwiadczeniobiorcy. Przepis art. 144ust. 1 stosuje si´ odpowiednio.

Art. 139. 1. Ze Êwiadczeƒ pieni´˝nych okreÊlonychw ustawie — po odliczeniu sk∏adki na ubezpieczeniezdrowotne oraz zaliczki i innych nale˝noÊci z tytu∏upodatku dochodowego od osób fizycznych — podle-gajà potràceniu, z uwzgl´dnieniem art. 141, nast´pu-jàce nale˝noÊci:

1)136) Êwiadczenia wyp∏acane w kwocie zaliczkowej,a nast´pnie kwoty Êwiadczenia lub Êwiadczeƒpodlegajàce rozliczeniu w trybie okreÊlonymw art. 98 ust. 3;

2) kwoty nienale˝nie pobranych emerytur, rent i in-nych Êwiadczeƒ z tytu∏u:

a) zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczeniaspo∏ecznego za okres przed dniem wejÊciaw ˝ycie ustawy,

b) ubezpieczeƒ spo∏ecznych, o których mowaw ustawie o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecz-nych, wraz z odsetkami za zw∏ok´ w ich sp∏acie,

c) zaopatrzenia okreÊlonego w odr´bnych przepi-sach;


noÊniku 6.136) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 35 lit. a ustawy,



3) sumy egzekwowane na mocy tytu∏ów wykonaw-czych na zaspokojenie nale˝noÊci alimentacyj-nych;

4) nale˝noÊci alimentacyjne potràcane na wniosekwierzyciela na podstawie przed∏o˝onego przezniego tytu∏u wykonawczego;

5) sumy egzekwowane na mocy tytu∏ów wykonaw-czych na pokrycie nale˝noÊci innych ni˝ Êwiadcze-nia alimentacyjne;

6) kwoty nienale˝nie pobranych zasi∏ków rodzinnychlub piel´gnacyjnych oraz Êwiadczeƒ rodzinnychw razie braku mo˝liwoÊci potràcenia z wyp∏aca-nych zasi∏ków rodzinnych, piel´gnacyjnych orazÊwiadczeƒ rodzinnych, wraz z odsetkami za zw∏o-k´ w ich sp∏acie;

7) kwoty nienale˝nie pobranych Êwiadczeƒ z fundu-szu alimentacyjnego137);

8)138) zasi∏ki wyp∏acone z tytu∏u pomocy spo∏ecznej,je˝eli przy wyp∏acie zastrze˝ono ich potràcanie,oraz zasi∏ek sta∏y lub zasi∏ek okresowy wyp∏aconena podstawie przepisów o pomocy spo∏ecznej zaokres, za który przyznano emerytur´ lub rent´;

9)139) zasi∏ki i Êwiadczenia wyp∏acone na podstawieprzepisów o zatrudnieniu i przeciwdzia∏aniu bez-robociu za okres, za który przyznano prawo doemerytury lub renty;

10) z tytu∏u odp∏atnoÊci za pobyt osób uprawnionychdo Êwiadczeƒ w domach pomocy spo∏ecznej, za-k∏adach opiekuƒczo-leczniczych lub zak∏adach pie-l´gnacyjno-opiekuƒczych — na wniosek dyrekto-rów tych placówek.

2. Odliczenie sk∏adki na ubezpieczenie zdrowotnenie mo˝e przekraczaç zaliczki i innych nale˝noÊci z ty-tu∏u podatku dochodowego od osób fizycznych.

3. Potràcenia nale˝noÊci wymienionych w ust. 1dokonuje si´ w kolejnoÊci podanej w tym przepisie.

4. Przy dokonywaniu potràceƒ, o których mowaw ust. 1 pkt 4, potràca si´ w pierwszej kolejnoÊci ali-menty zaleg∏e za okres wskazany w tytule wykonaw-czym, pod warunkiem uzyskania od wierzycielaoÊwiadczenia, ˝e nie zosta∏y w inny sposób uiszczoneprzez d∏u˝nika.

Art. 140. 1. Potràcenia, o których mowa w art. 139,mogà byç dokonywane, z zastrze˝eniem art. 141,w nast´pujàcych granicach:

1) Êwiadczeƒ alimentacyjnych, o których mowaw art. 139 ust. 1 pkt 3 — do wysokoÊci 60 %Êwiadczenia;

2) nale˝noÊci egzekwowanych zwiàzanych z:

a) odp∏atnoÊcià za pobyt w domach pomocy spo-∏ecznej,

b) odp∏atnoÊcià za pobyt w zak∏adach opiekuƒczo--leczniczych,

c) odp∏atnoÊcià za pobyt w zak∏adach piel´gnacyj-no-opiekuƒczych,

do wysokoÊci 50 % Êwiadczenia;

3) innych egzekwowanych nale˝noÊci — do wysoko-Êci 25 % Êwiadczenia.

2. Je˝eli sumy, o których mowa w art. 139 ust. 1pkt 3, majà byç potràcane na rzecz kilku wierzycieli,a ∏àczna suma, która mo˝e byç potràcona, nie wystar-cza na pe∏ne pokrycie egzekwowanych nale˝noÊci, or-gan rentowy dokonuje przekazania potràconych kwotpo uzyskaniu rozstrzygnićia organu egzekucyjnego.Do czasu uzyskania tego rozstrzygnićia kwoty te po-zostajà w depozycie Zak∏adu.

2a. Przepisy ust. 2 stosuje si´ odpowiedniow przypadku potràcania sum, o których mowaw art. 139 ust. 1 pkt 5.

3.140) Przepis ust. 2 stosuje si´ odpowiedniow przypadku zbiegu egzekucji sum, o których mowaw art. 139 ust. 1 pkt 3, z potràceniem nale˝noÊci ali-mentacyjnych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4.

4. Potràcenia, z zastrze˝eniem art. 141, nie mogàprzekraczaç:

1) 50 % miesićznego Êwiadczenia — je˝eli potràce-niu podlegajà nale˝noÊci, o których mowaw art. 139 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w pkt 6—9;

2) 60 % miesićznego Êwiadczenia — je˝eli potràce-niu podlegajà nale˝noÊci alimentacyjne, o którychmowa w art. 139 ust. 1 pkt 4;

3) 65 % miesićznego Êwiadczenia — je˝eli potràce-niu podlegajà nale˝noÊci, o których mowaw art. 139 ust. 1 pkt 10.

5. Je˝eli nale˝noÊci alimentacyjne, o których mo-wa w art. 139 ust. 1 pkt 4, majà byç potràcane na rzeczkilku wierzycieli, a ∏àczna suma, która mo˝e byç potrà-cona, nie wystarcza na pe∏ne pokrycie tych nale˝no-Êci, potràcenia ustala si´ proporcjonalnie do wysoko-Êci udzia∏u ka˝dej z tych nale˝noÊci w ∏àcznej sumienale˝noÊci okreÊlonych w tytu∏ach wykonawczych dlabie˝àcych nale˝noÊci.

———————137) Ustawa z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyj-

nym (Dz. U. z 1991 r. Nr 45, poz. 200, z 1997 r. Nr 121,poz. 770, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 90,poz. 1000, z 2001 r. Nr 154, poz. 1791, z 2002 r. Nr 241,poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 83, poz. 759 i Nr 228,poz. 2255) utraci∏a moc z dniem 1 maja 2004 r., zgodniez art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o Êwiad-czeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255), która we-sz∏a w ˝ycie z dniem 1 maja 2004 r.

138) W brzmieniu ustalonym przez art. 139 pkt 3 ustawy,o której mowa w odnoÊniku 86.

139) Uchylony przez art. 134 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r.o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy(Dz. U. Nr 99, poz. 1001), która wesz∏a w ˝ycie z dniem1 czerwca 2004 r.; w brzmieniu ustalonym przez art. 1pkt 35 lit. b ustawy, o której mowa w odnoÊniku 6.

———————140) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 36 lit. a ustawy,



6. W przypadku zbiegu:

1) potràceƒ sum egzekwowanych, o których mowaw art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5, potràcenia nie mogàprzekraczaç ∏àcznie:

a) 60 % Êwiadczenia, je˝eli podlegajà potràceniunale˝noÊci alimentacyjne,

b) 50 % Êwiadczenia, je˝eli podlegajà potràceniunale˝noÊci inne ni˝ alimentacyjne, z zastrze˝e-niem lit. c,

c) 25 % Êwiadczenia, je˝eli podlegajà potràceniuwy∏àcznie nale˝noÊci egzekwowane, o którychmowa w art. 140 ust. 1 pkt 3;

2) potràceƒ sum egzekwowanych, o których mowaw art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5, z potràceniami innychnale˝noÊci, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1,2, 4 i 6—9 — stosuje si´ odpowiednio przepis pkt 1lit. a i b;

3) potràceƒ, o których mowa w ust. 4 pkt 1 i 2 — sto-suje si´ odpowiednio przepis pkt 1 lit. a i b.

6a.141) W przypadku zbiegu potràceƒ, o którychmowa w art. 139 ust. 1 pkt 10, z potràceniami, o któ-rych mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1—9, potràcenia niemogà przekraczaç ∏àcznie 70 % Êwiadczenia.

7.141) WysokoÊç cz´Êci Êwiadczenia podlegajàcegoegzekucjom, o których mowa w ust. 1, oraz wysokoÊçpotràceƒ, o których mowa w ust. 4, a tak˝e wysokoÊçcz´Êci Êwiadczenia podlegajàcego potràceniom,o których mowa w ust. 6 i 6a, oraz ustalonà orzecze-niem sàdu, ugodà sàdowà lub aktem notarialnymprocentowà wysokoÊç potràceƒ ze Êwiadczeƒ z tytu∏unale˝noÊci alimentacyjnych bez wskazania sposobuich naliczania, ustala si´ od kwoty Êwiadczenia przedodliczeniem miesićznej zaliczki na podatek dochodo-wy od osób fizycznych oraz sk∏adki na ubezpieczeniezdrowotne.

8. Przepisy ust. 1—7 stosuje si´ odpowiednio przydokonywaniu potràceƒ z renty rodzinnej, do którejuprawniona jest wićej ni˝ jedna osoba, przy czymgranice potràceƒ ustala si´ proporcjonalnie do cz´Êcirenty podlegajàcej tym potràceniom.

Art. 141. 1. Emerytury i renty sà wolne od egzeku-cji i potràceƒ, z zastrze˝eniem ust. 2, w cz´Êci odpo-wiadajàcej:

1) 50 % kwoty najni˝szej emerytury lub renty — za-le˝nie od rodzaju pobieranego przez emeryta (ren-cist´) Êwiadczenia — przy potràcaniu:

a) nale˝noÊci, o których mowa w art. 139 ust. 1pkt 3, wraz z kosztami i op∏atami egzekucyjny-mi,

b) nale˝noÊci, o których mowa w art. 139 ust. 1pkt 4,

c)142) nale˝noÊci, o których mowa w art. 139 ust. 1pkt 5, wraz z kosztami i op∏atami egzekucyjnymi;

2) 60 % kwoty najni˝szej emerytury lub renty — przypotràcaniu nale˝noÊci, o których mowa w art. 139ust. 1 pkt 1 i 2 i 6—9;

3) 20 % najni˝szej emerytury lub renty — przy potrà-caniu nale˝noÊci, o których mowa w art. 139 ust. 1pkt 10.

2. Kwoty emerytur i rent przyznanych z uwzgl´d-nieniem okresów ubezpieczenia za granicà, wolne odpotràceƒ i egzekucji, ustala si´ proporcjonalnie dowyp∏acanego Êwiadczenia.

3. Kwoty wolne od potràceƒ i egzekucji ustala si´dla emerytur i rent wraz ze wszystkimi wzrostami,zwi´kszeniami, dodatkami oraz innymi Êwiadczeniamiwyp∏acanymi wraz z emeryturà lub rentà na podsta-wie odr´bnych przepisów, z wy∏àczeniem Êwiadczeƒrodzinnych oraz dodatku dla sierot zupe∏nych i dodat-ku piel´gnacyjnego.

4. W razie zbiegu uprawnieƒ do dwóch lub wićejÊwiadczeƒ pieni´˝nych kwot´ wolnà od egzekucjii potràceƒ ustala si´ od jednego — wy˝szego Êwiad-czenia.

Art. 142. W zakresie nieuregulowanymw art. 139—141 do egzekucji ze Êwiadczeƒ pieni´˝-nych stosuje si´ odpowiednio przepisy Kodeksu po-st´powania cywilnego albo przepisy o post´powaniuegzekucyjnym w administracji.

Art. 143.143) W razie przyznania lub podwy˝szeniaÊwiadczeƒ za okres wsteczny organ rentowy ma pra-wo potràciç na zaspokojenie nale˝noÊci, o którychmowa w art. 139 ust. 1 pkt 1 i 2, 4 i 6—10, kwot´ wy-równania nale˝nà do miesiàca poprzedzajàcego mie-siàc, w którym wydano decyzj´ ustalajàcà prawo doÊwiadczeƒ lub decyzj´ ustalajàcà prawo do Êwiadczeƒw podwy˝szonej wysokoÊci.

Art. 143a.144) W przypadku dokonywania potràceƒnale˝noÊci z tytu∏u odp∏atnoÊci za pobyt osób upraw-nionych do Êwiadczeƒ w placówkach, o których mo-wa w art. 139 ust. 1 pkt 10, nale˝noÊci z tego tytu∏uprzekazane za okres po dniu Êmierci Êwiadczeniobior-cy podlegajà zwrotowi przez w∏aÊciwà placówk´ alboorgan nadrz´dny w stosunku do tej placówki. Przepisart. 134 ust. 1 pkt 3 stosuje si´ odpowiednio.

Art. 144. 1.145) Od osób nieuprawnionych do po-bierania Êwiadczeƒ okreÊlonych w ustawie kwoty nie-nale˝nie pobranych Êwiadczeƒ, o których mowaw art. 138 ust. 2 i 3, podlegajà Êciàgnićiu w trybieprzepisów o post´powaniu egzekucyjnym w admini-stracji, na podstawie prawomocnej decyzji organurentowego.

2.146) Przepis ust. 1 stosuje si´ odpowiednio doosób, którym wyp∏aca si´ Êwiadczenie zmniejszonewskutek osiàgania przychodów okreÊlonychw art. 104 ust. 1, je˝eli nie mo˝na potràciç nienale˝niepobranych Êwiadczeƒ, o których mowa w ust. 1, nazasadach okreÊlonych w ustawie.

———————141) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 36 lit. b ustawy,




rej mowa w odnoÊniku 6.144) Dodany przez art. 1 pkt 39 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 6.145) Oznaczenie ust. 1 nadane przez art. 1 pkt 40 ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 6.146) Dodany przez art. 1 pkt 40 ustawy, o której mowa w od-

noÊniku 6.


DZIA¸ X

Przepisy zmieniajàce, przejÊciowe i koƒcowe

Rozdzia∏ 1

Zmiany w przepisach obowiàzujàcych

Art. 145—172. (pomini´te).147)

Rozdzia∏ 2

Przepisy przejÊciowe

Art. 173. 1. Dla ubezpieczonych urodzonych podniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejÊciaw ˝ycie ustawy op∏acali sk∏adki na ubezpieczenie spo-∏eczne lub za których sk∏adki op∏acali p∏atnicy sk∏adek,ustala si´ kapita∏ poczàtkowy.

1a.148) Kapita∏ poczàtkowy ustala si´ tak˝e dlazwolnionych ze s∏u˝by: ˝o∏nierzy zawodowych i funk-cjonariuszy Policji, Urz´du Ochrony Paƒstwa, AgencjiBezpieczeƒstwa Wewn´trznego, Agencji Wywiadu,S∏u˝by Kontrwywiadu Wojskowego, S∏u˝by WywiaduWojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego,Stra˝y Granicznej, Biura Ochrony Rzàdu, PaƒstwowejStra˝y Po˝arnej oraz S∏u˝by Wi´ziennej, urodzonychpo dniu 31 grudnia 1948 r., je˝eli przed dniem 1 stycz-nia 1999 r. pozostawali oni w s∏u˝bie i nie majà usta-lonego prawa do Êwiadczeƒ okreÊlonych w przepi-sach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.

1b.149) Przepis ust. 1a stosuje si´ równie˝ do funk-cjonariuszy, o których mowa w ust. 1a, którzy po zwol-nieniu ze s∏u˝by nabyli prawo do policyjnego zaopa-trzenia emerytalnego, a nast´pnie utracili to prawow zwiàzku ze skazaniem prawomocnym wyrokiem sà-du za przest´pstwo umyÊlne lub przest´pstwo skarbo-we umyÊlne, Êcigane z oskar˝enia publicznego, pope∏-nione w zwiàzku z wykonywaniem czynnoÊci s∏u˝bo-wych i w celu osiàgni´cia korzyÊci majàtkowej lubosobistej, albo za przest´pstwo okreÊlone w art. 258Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono pra-womocnie Êrodek karny pozbawienia praw publicz-nych za przest´pstwo lub przest´pstwo skarbowe po-pe∏nione przed zwolnieniem ze s∏u˝by.

2. Kapita∏ poczàtkowy stanowi równowartoÊçkwoty obliczonej wed∏ug zasad okreÊlonych w art. 174pomno˝onej przez wyra˝one w miesiàcach Êredniedalsze trwanie ˝ycia ustalone zgodnie z art. 26ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.

3. WartoÊç kapita∏u poczàtkowego ustala si´ nadzieƒ wejÊcia w ˝ycie ustawy.

4.150) Pierwszej waloryzacji kapita∏u poczàtkowegodokonuje si´ od dnia 1 czerwca 2000 r. przez pomno-˝enie tego kapita∏u wskaênikiem wzrostu przeci´tnegowynagrodzenia z 1999 r., pomniejszonego o naliczonei potràcone od ubezpieczonego sk∏adki na ubezpiecze-nia emerytalne, rentowe i chorobowe, w stosunku doprzeci´tnego wynagrodzenia za 1998 r.

5.150) Drugiej waloryzacji przeprowadzanej od dnia1 czerwca 2001 r. dokonuje si´ na zasadach okreÊlo-nych w art. 25 ust. 3—5, 9 i 10 oraz w art. 25a.

5a.151) Trzeciej waloryzacji przeprowadzanej oddnia 1 czerwca 2002 r. oraz kolejnych dokonuje si´ nazasadach okreÊlonych w art. 25 ust. 3—8 i 10 orazw art. 25a.

6. Kapita∏ poczàtkowy ewidencjonowany jest nakoncie ubezpieczonego.

6a.152) W wyniku przeprowadzonej waloryzacji ka-pita∏ poczàtkowy nie mo˝e ulec obni˝eniu.

Art. 174. 1. Kapita∏ poczàtkowy ustala si´ na zasa-dach okreÊlonych w art. 53, z uwzgl´dnieniem ust. 2—12.

2.153) Przy ustalaniu kapita∏u poczàtkowego przyj-muje si´ przebyte przed dniem wejÊcia w ˝ycie ustawy:

1) okresy sk∏adkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy niesk∏adkowe, o których mowa w art. 7pkt 5;

3) okresy niesk∏adkowe, o których mowa w art. 7pkt 1—4 i 6—12, w wymiarze nie wi´kszym ni˝okreÊlony w art. 5 ust. 2.

3. Podstaw´ wymiaru kapita∏u poczàtkowegoustala si´ na zasadach okreÊlonych w art. 15, 16, 17ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym ˝e okres kolejnych 10 latkalendarzowych ustala si´ z okresu od dnia 1 stycznia1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.

3a.154) Przepis art. 17 ust. 1 stosuje si´ odpowied-nio, je˝eli nie mo˝na ustaliç podstawy wymiaru kapi-ta∏u poczàtkowego w myÊl art. 15 ust. 1 dla ubezpie-czonego urodzonego przed dniem 31 grudnia 1968 r.z powodu nauki w szkole wy˝szej, o której mowaw art. 7 pkt 9.

4.155) Do obliczenia kapita∏u poczàtkowego dlaosoby majàcej ustalone prawo do renty z tytu∏u nie-zdolnoÊci do pracy przyjmuje si´, na jej wniosek,wskaênik wysokoÊci podstawy wymiaru renty przyj´-ty w decyzji ustalajàcej prawo do renty po raz pierw-szy lub ponownie ustalajàcej jej wysokoÊç. W przy-padku gdy renta zosta∏a przyznana przed dniem15 listopada 1991 r., do ustalenia kapita∏u poczàtko-wego przyjmuje si´ wskaênik wysokoÊci podstawywymiaru ustalony w wyniku rewaloryzacji, chyba ˝epo tej dacie ponownie by∏a ustalana jego wysokoÊç.

5.155) Je˝eli z powodu niemo˝noÊci ustalenia pod-stawy wymiaru renty jej wysokoÊç zosta∏a ustalonaw kwocie najni˝szej renty, do ustalenia podstawy wy-miaru kapita∏u poczàtkowego przyjmuje si´ najni˝szewynagrodzenie pracowników obowiàzujàce w okresieprzyj´tym do obliczenia podstawy wymiaru renty.

———————147) Zamieszczone w obwieszczeniu.148) W brzmieniu ustalonym przez art. 34 pkt 7 ustawy, o któ-

rej mowa w odnoÊniku 10.149) Dodany przez art. 5 pkt 2 ustawy, o której mowa w odnoÊ-

niku 3.150) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 41 lit. a ustawy,



w odnoÊniku 6.152) Dodany przez art. 1 pkt 41 lit. c ustawy, o której mowa

w odnoÊniku 6.153) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 42 lit. a ustawy,


w odnoÊniku 6.155) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 42 lit. c ustawy,



6. Przepisy ust. 5 stosuje si´ odpowiednio do usta-lenia kapita∏u poczàtkowego osób uznanych za repa-triantów.

7. Do obliczenia kapita∏u poczàtkowego przyjmujesi´ kwot´ bazowà wynoszàcà 100 % przeci´tnegomiesićznego wynagrodzenia w II kwartale kalenda-rzowym 1998 r.

8. Przy obliczaniu kapita∏u poczàtkowego cz´Êçkwoty bazowej wynoszàcej 24 % tej kwoty mno˝y si´przez wspó∏czynnik proporcjonalny do wieku ubez-pieczonego oraz okresu sk∏adkowego i niesk∏adko-wego osiàgni´tego do dnia 31 grudnia 1998 r.Wspó∏czynnik ten oblicza si´ wed∏ug nast´pujàcegowzoru:

gdzie:

„p” — oznacza wspó∏czynnik;

wiek ubezpieczonego — oznacza wiek w dniu31 grudnia 1998 r.;

wiek emerytalny — oznacza 60 — dla kobieti 65 — dla m´˝czyzn;

sta˝ ubezpieczeniowy — oznacza udowodnionyokres sk∏adkowy i nie-sk∏adkowy;

wymagany sta˝ — oznacza 20 — dla kobieti 25 — dla m´˝czyzn;

z zastrze˝eniem ust. 12.

9. Sta˝ ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8,okreÊla si´ w pe∏nych latach, z tym ˝e je˝eli ubezpie-czony ma wićej ni˝ 6 miesićy tego sta˝u ponad pe∏-ne lata, sta˝ ten zaokràgla si´ w gór´.

10. Wiek ubezpieczonego, o którym mowaw ust. 8, okreÊla si´ w pe∏nych latach, z tym ˝e je˝eliw dniu 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony ma wićej ni˝6 miesićy ponad wiek ustalony, to przyjmuje si´ pe∏-ne lata po zaokràgleniu w gór´.

11. W przypadku gdy w momencie objćia ubez-pieczeniem po raz pierwszy, ubezpieczony nie ukoƒ-czy∏ 18 roku ˝ycia, we wzorze, o którym mowaw ust. 8, liczb´ 18 zast´puje si´ faktycznym wiekiem,w którym powsta∏ obowiàzek ubezpieczenia.

12. Wspó∏czynnik, o którym mowa w ust. 8:

1) zaokràgla si´ do setnych cz´Êci procenta;

2) nie mo˝e byç wy˝szy od 100 %.

13. WartoÊç wspó∏czynnika, obliczonego na pod-stawie ust. 8, w zale˝noÊci od p∏ci, wieku ubezpieczo-nego oraz sta˝u ubezpieczeniowego w dniu 31 grud-nia 1998 r., przedstawiona jest w tabeli, stanowiàcejza∏àcznik do ustawy.

Art. 175. 1. Ubezpieczeni oraz p∏atnicy sk∏adek zo-bowiàzani sà do przekazywania Zak∏adowi, w termi-nie i trybie ustalonym przez organ rentowy, dokumen-tacji umo˝liwiajàcej ustalenie kapita∏u poczàtkowegonie póêniej ni˝ do dnia 31 grudnia 2006 r. Przepisyart. 115 ust. 1—3, art. 116 ust. 5, art. 117, 121, 122ust. 1, art. 123, 124 i 125 stosuje si´ odpowiednio.

1a.156) P∏atnicy sk∏adek sà zobowiàzani do skom-pletowania dokumentacji umo˝liwiajàcej ustalenie ka-pita∏u poczàtkowego dla ubezpieczonych, za którychprzekazujà do Zak∏adu imienne raporty miesićzne,a nast´pnie przekazania tej dokumentacji na ˝àdanieorganu rentowego i w terminie wyznaczonym przezten organ.

2. Dla osób, które nie pozostajà w ubezpieczeniu,kapita∏ poczàtkowy ustala si´ na ich udokumentowa-ny wniosek.

3.157) Ustalenie kapita∏u poczàtkowego nast´pujew formie decyzji organu rentowego. Organ rentowywydaje decyzj´ w sprawie kapita∏u poczàtkowegow terminie do dnia 31 grudnia 2006 r. Od decyzji orga-nu rentowego przys∏ugujà osobie zainteresowanejÊrodki odwo∏awcze okreÊlone w odr´bnych prze-pisach.

4. Ponowne ustalenie wysokoÊci kapita∏u poczàt-kowego nast´puje w okolicznoÊciach okreÊlonychw art. 114.

5. Minister w∏aÊciwy do spraw zabezpieczeniaspo∏ecznego okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, szcze-gó∏owe zasady wspó∏pracy Zak∏adu z ubezpieczonymii p∏atnikami sk∏adek w zakresie ustalania kapita∏u po-czàtkowego.

Art. 176. Podstaw´ wymiaru emerytury i rentyw 1999 r. stanowi ustalona, w sposób okreÊlonyw art. 15 ust. 4 i 5, przeci´tna podstawa wymiarusk∏adki na ubezpieczenie spo∏eczne w okresie kolej-nych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainte-resowanego z ostatnich 19 lat kalendarzowych, po-przedzajàcych bezpoÊrednio rok, w którym zg∏oszonowniosek o emerytur´ lub rent´, lub wniosek o ponow-ne ustalenie wysokoÊci tych Êwiadczeƒ.

Art. 177. W dniu wejÊcia w ˝ycie ustawy kwota ba-zowa stanowi 100 % przeci´tnego miesićznego wy-nagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r.i wynosi 1 220,89 z∏.

Art. 178. W okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. dodnia 31 maja 1999 r. do przychodu, o którym mowaw art. 104 ust. 8, nie wlicza si´ p∏aconej przez ubezpie-czonego sk∏adki z tytu∏u ubezpieczenia emerytalnego,rentowego i chorobowego.———————156) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 43 lit. a ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 6.157) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 43 lit. b ustawy,



Art. 179. Od 1 stycznia 1999 r. emerytury i rentyprzyznane od uposa˝eƒ osiàgni´tych przed tà datà napodstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnymosób, o których mowa w art. 1 ust. 21), podlegajà do-datkowej waloryzacji wskaênikiem 104,3 %.

Art. 180. 1. Osoby, którym w dniu wejÊcia w ˝ycieustawy przys∏ugujà emerytury, renty z tytu∏u niezdol-noÊci do pracy i renty rodzinne na podstawie:

1) przepisów, o których mowa w art. 195,

2) art. 19a ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianieniektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytal-nym (Dz. U. Nr 36, poz. 206, Nr 66, poz. 390 i Nr 92,poz. 540),

3) ustawy z dnia 14 grudnia 1990 r. o rewaloryzacjiemerytur i rent dla osób, które ukoƒczy∏y 80 lat,oraz o zmianie niektórych przepisów o zaopatrze-niu emerytalnym (Dz. U. Nr 92, poz. 540)

— zachowujà prawo do tych Êwiadczeƒ w wysokoÊciustalonej przed dniem wejÊcia w ˝ycie ustawy, z za-strze˝eniem ust. 2—5 i z uwzgl´dnieniem ust. 6—9.

2. WysokoÊç Êwiadczeƒ dla osób wymienionychw ust. 1 pkt 1 i 3, które zg∏oszà wniosek o przyznaniezwi´kszenia okreÊlonego w art. 56, oblicza si´ poprzezdoliczenie tego zwi´kszenia do kwoty przys∏ugujàce-go Êwiadczenia. Kwota emerytury lub renty wraz z ty-mi zwi´kszeniami nie mo˝e przekraczaç 100 % pod-stawy wymiaru. Przepisy art. 73 ust. 3 i 4 stosuje si´odpowiednio.

3. Je˝eli osobie, o której mowa w ust. 2, przys∏u-guje emerytura lub renta w kwocie Êwiadczenia naj-ni˝szego, zwi´kszenie, o którym mowa w art. 56, doli-cza si´ przed podwy˝szeniem Êwiadczenia do kwotynajni˝szej.

4. Do ustalenia wysokoÊci oraz przy wyp∏acie rentrodzinnych przys∏ugujàcych w dniu wejÊcia w ˝ycieustawy przepisy art. 74 i 131 stosuje si´ odpowiednio.

5. Âwiadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, wy-p∏aca si´ z Funduszu, z tym ˝e koszty tych Êwiadczeƒ— w cz´Êci odpowiadajàcej cz´Êci sk∏adkowej emery-tury lub renty rolniczej, zwi´kszeniu z tytu∏u op∏acaniask∏adek na ubezpieczenie spo∏eczne rolników za ca∏yudowodniony okres pracy w gospodarstwie rolnym,w tym równie˝ przypadajàcy wczeÊniej ni˝ 25 latprzed ustaleniem prawa do emerytury lub renty orazpodwy˝szeniu do kwoty najni˝szej emerytury lub ren-ty — podlegajà odpowiedniej refundacji z funduszuemerytalno-rentowego okreÊlonego w przepisacho ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników.

6. Emerytury i renty, o których mowa w ust. 1,podlegajà waloryzacji na zasadach okreÊlonychw ustawie.

7. W razie z∏o˝enia wniosku o ponowne ustaleniewysokoÊci Êwiadczenia:

1) przez doliczenie nieuwzgl´dnionych dotychczasw wymiarze Êwiadczenia okresów sk∏adkowychlub niesk∏adkowych stosuje si´ art. 112 i 113;

2) przez zmian´ okresu, z którego podstaw´ wymia-ru sk∏adki przyjmuje si´ jako podstaw´ wymiaruÊwiadczenia, stosuje si´ odpowiednio art. 110 lubart. 111.

8. Do ustalenia wysokoÊci Êwiadczeƒ dla osób wy-mienionych w ust. 1 pkt 1, które zg∏oszà wniosek o za-stosowanie przeliczników do okresów pracy górni-czej, stosuje si´ odpowiednio przepisy art. 51 lub 52.

9. W razie przyznania emerytury osobie, którawczeÊniej mia∏a ustalone prawo do renty z tytu∏u nie-zdolnoÊci do pracy, przyjmuje si´ wszystkie okresyuwzgl´dnione w decyzji o przyznaniu renty z tytu∏uniezdolnoÊci do pracy lub o ponownym ustaleniu jejwysokoÊci.

Art. 181. Prawo do górniczej renty rodzinnej usta-lonej na podstawie przepisów ustawy, o której mowaw art. 195 pkt 6, zachowuje wdowa, która zawar∏a po-nownie zwiàzek ma∏˝eƒski przed dniem wejÊcia w ˝y-cie niniejszej ustawy, je˝eli:

1) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnukówlub rodzeƒstwa, uprawnione do renty rodzinnejpo zmar∏ym m´˝u;

2) po dniu wejÊcia w ˝ycie niniejszej ustawy osiàgniewiek 50 lat ˝ycia albo stanie si´ niezdolna do pra-cy, je˝eli nie wychowuje co najmniej jednegoz dzieci, wnuków lub rodzeƒstwa, uprawnionychdo renty rodzinnej po zmar∏ym m´˝u.

Art. 182.158) Ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grud-nia 1948 r., do których nie stosuje si´ art. 46—47, 50, 50aoraz 50e, zg∏aszajà wnioski o emerytur´ bezpoÊredniow organie rentowym.

Art. 183. 1.159) Emerytura przyznana na wniosekosoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia1948 r., z wyjàtkiem ubezpieczonych, którzy pobraliemerytur´ na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ileosoba ta nie by∏a cz∏onkiem otwartego funduszu eme-rytalnego albo z∏o˝y∏a wniosek o przekazanie Êrodkówzgromadzonych na rachunku w otwartym funduszuemerytalnym, za poÊrednictwem Zak∏adu, na docho-dy bud˝etu paƒstwa, która osiàgn´∏a wiek uprawnia-jàcy do emerytury w roku kalendarzowym 2009, wy-nosi:160)

1) 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 53oraz

2) 20 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

2.159) Emerytura przyznana na wniosek osobyubezpieczonej, o której mowa w ust. 1, która osiàgn´-∏a wiek uprawniajàcy do emerytury w roku kalenda-rzowym 2010, wynosi:



———————158) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 11 ustawy,


rej mowa w odnoÊniku 13.160) Wprowadzenie do wyliczenia w brzmieniu ustalonym

przez art. 2 pkt 3 ustawy, o której mowa w odnoÊniku 2.











6. Do ponownego ustalenia wysokoÊci emerytury,o której mowa w ust. 1—5, z tytu∏u podlegania ubez-pieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przy-znania emerytury stosuje si´ art. 108.

Art. 183a.161) Przepisów art. 183 nie stosuje si´ doemerytur przyznanych ubezpieczonym, którzy prawado emerytury nabyli na podstawie art. 50a lub 50e.

Art. 184. 1.162) Ubezpieczonym urodzonym podniu 31 grudnia 1948 r. przys∏uguje emerytura poosiàgni´ciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39i 40, je˝eli w dniu wejÊcia w ˝ycie ustawy osiàgn´li:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lubw szczególnym charakterze wymaganym w prze-pisach dotychczasowych do nabycia prawa doemerytury w wieku ni˝szym ni˝ 60 lat — dla kobieti 65 lat — dla m´˝czyzn oraz

2) okres sk∏adkowy i niesk∏adkowy, o którym mowaw art. 27.

2.163) Emerytura, o której mowa w ust. 1, przys∏u-guje pod warunkiem nieprzystàpienia do otwartegofunduszu emerytalnego albo z∏o˝enia wniosku o prze-kazanie Êrodków zgromadzonych na rachunkuw otwartym funduszu emerytalnym, za poÊrednic-twem Zak∏adu, na dochody bud˝etu paƒstwa oraz roz-wiàzania stosunku pracy — w przypadku ubezpieczo-nego b´dàcego pracownikiem.

3.164) Przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytu-ry ubezpieczonego, który z∏o˝y∏ wniosek o przekaza-nie Êrodków zgromadzonych na rachunku w otwar-tym funduszu emerytalnym na dochody bud˝etu paƒ-stwa, sk∏adki na ubezpieczenie emerytalne, zaewiden-cjonowane na jego koncie w Zak∏adzie, zwi´ksza si´przez pomno˝enie wskaênikiem korygujàcym19,52/12,22, stanowiàcym stosunek pe∏nej wysokoÊcisk∏adki na ubezpieczenie emerytalne do wysokoÊci za-ewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Za-k∏adzie.

Art. 185. 1. Przy ustalaniu wysokoÊci emeryturydla osób nabywajàcych prawo do emerytury w wiekuokreÊlonym w art. 184 kapita∏ poczàtkowy podlegaprzeliczeniu poprzez dodanie do okresów sk∏adko-wych okresu równego ró˝nicy pomi´dzy wiekiememerytalnym, o którym mowa w art. 24, a faktycznymwiekiem przejÊcia na emerytur´. Do przeliczonego ka-pita∏u poczàtkowego stosuje si´ przepisy art. 173ust. 3—6.

2. Okresy sk∏adkowe, o których mowa w ust. 1,ustala si´ z dok∏adnoÊcià do pe∏nego miesiàca.

Art. 186. 1. Rozpatrzeniu na podstawie ustawypodlegajà wnioski:

1) osób, które nie odpowiada∏y warunkom wymaga-nym do uzyskania prawa do emerytury lub rentyna podstawie przepisów dotychczasowych, je˝eliosoby te odpowiadajà warunkom do uzyskaniaÊwiadczeƒ na podstawie ustawy;

2) osób, które przed∏o˝y∏y nowe dowody majàcewp∏yw na prawo do Êwiadczeƒ lub ich wysokoÊç.

2. Przepisy ustawy stosuje si´ do wnioskówo Êwiadczenia zg∏oszonych:

1) poczàwszy od dnia wejÊcia w ˝ycie ustawy;

2) przed dniem wejÊcia w ˝ycie ustawy, je˝eli choçbyjeden z warunków do uzyskania prawa do Êwiad-czenia zosta∏ spe∏niony, poczynajàc od tego dnia.

3.165) Do wniosków osób urodzonych przed dniem1 stycznia 1949 r., które do dnia wejÊcia w ˝ycie usta-wy nie zg∏osi∏y wniosku o emerytur´, mimo ˝e spe∏ni-∏y warunki do nabycia prawa do tego Êwiadczenia —stosuje si´ przepisy ustaw i dekretu wymienionychw art. 195 dotyczàce warunków nabycia prawa doemerytury, chyba ˝e przepisy ustawy sà dla tych osóbkorzystniejsze.


noÊniku 32.162) Ze zmianà wprowadzonà przez art. 1 pkt 13 ustawy,

o której mowa w odnoÊniku 32.163) W brzmieniu ustalonym przez art. 46 pkt 2 lit. a ustawy,



w odnoÊniku 47.165) Utraci∏ moc w zakresie, w jakim uzale˝nia od urodzenia

przed 1 stycznia 1949 r. stosowanie — do wnioskówo emerytur´ zg∏oszonych po dniu wejÊcia w ˝ycie usta-wy — przepisów rozporzàdzenia Rady Ministrów z dnia15 maja 1989 r. w sprawie uprawnieƒ do wczeÊniejszejemerytury pracowników opiekujàcych si´ dzieçmi wy-magajàcymi sta∏ej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149 orazz 1999 r. Nr 61, poz. 679), z dniem 17 stycznia 2000 r. napodstawie wyroku Trybuna∏u Konstytucyjnego z dnia4 stycznia 2000 r. sygn. akt K. 18/99 (Dz. U. Nr 2, poz. 26).


4. Prawo do emerytury okreÊlonej w art. 28 ust. 3ustawy, o której mowa w art. 166, w brzmieniu obo-wiàzujàcym do dnia wejÊcia w ˝ycie niniejszej ustawy,zachowuje pose∏ lub senator, który do dnia 31 grudnia1997 r. spe∏ni∏ warunki wymagane do jej przyznania.

Art. 187. Orzekanie w sprawach niezdolnoÊci dopracy osób majàcych ustalone prawo do renty napodstawie przepisów obowiàzujàcych w dniu31 sierpnia 1997 r., w przypadkach gdy osoby te majàwyznaczone kontrolne badania stopnia ich niezdolno-Êci do pracy, nast´puje przy zastosowaniu przepisówart. 12—14.

Art. 188. Potràceƒ z tytu∏u zaleg∏ych sk∏adek naubezpieczenie spo∏eczne ubezpieczonego b´dàcegojednoczeÊnie p∏atnikiem sk∏adek, za okres poprzedza-jàcy nabycie prawa do pobieranej emerytury, rentyz tytu∏u niezdolnoÊci do pracy albo renty rodzinnej potym ubezpieczonym, ustalonych przed dniem wejÊciaw ˝ycie ustawy, dokonuje si´ na zasadach okreÊlo-nych w ustawie dla Êwiadczeƒ wyp∏acanych w kwociezaliczkowej.

Art. 189. Do czasu wprowadzenia zewn´trznej wy-mienialnoÊci z∏otego Êwiadczenia przekazywane zagranic´, na podstawie umów mi´dzynarodowych,przelicza si´ ze z∏otych na walut´ obcà (wymienialnà)wed∏ug kursu tej waluty, obowiàzujàcego w dniu do-konywania przeliczenia przez organ rentowy.

Art. 190. 1. Cz∏onków rodziny emeryta lub renci-sty, odbywajàcego kar´ pozbawienia wolnoÊci na mo-cy orzeczenia sàdu, którym wyp∏acano przys∏ugujàceemerytowi lub renciÊcie Êwiadczenia w ca∏oÊci lubw cz´Êci, uznaje si´ poczàwszy od dnia wejÊcia w ˝y-cie ustawy za osoby, o których mowa w art. 130 ust. 3pkt 2, bez koniecznoÊci ich wskazania przez osob´uprawnionà do Êwiadczeƒ.

2. Osobom tym wyp∏aca si´ Êwiadczenia okreÊlo-ne ustawà, po uprzednim pouczeniu o okoliczno-Êciach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1.

3. W razie wydania orzeczenia uniewinniajàcegolub umarzajàcego post´powanie emerytowi lub renci-Êcie wyp∏aca si´, za ca∏y okres pozbawienia wolnoÊciprzypadajàcy przed dniem wejÊcia w ˝ycie ustawy,cz´Êç Êwiadczenia, której wyp∏ata by∏a wstrzymana napodstawie art. 85 ust. 1 lub 4 ustawy wymienionejw art. 195 pkt 5.

Art. 191. 1. Ponowne ustalenie wysokoÊci Êwiad-czenia, przy uwzgl´dnieniu nowych okresów sk∏adko-wych, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 8, nast´pujena wniosek zainteresowanego, z tym ˝e Êwiadczeniaw podwy˝szonej wysokoÊci wyp∏aca si´ od miesiàca,w którym zg∏oszony zosta∏ ten wniosek, i nie wczeÊ-niej ni˝ od dnia wejÊcia w ˝ycie ustawy.

2. Do emerytur i rent podlegajàcych zawieszeniulub zmniejszeniu w zwiàzku z osiàganiem dochodóww 1998 r. stosuje si´, zamiast przepisów art. 103—106,przepisy art. 24 i 25 ustawy, o której mowa w art. 195pkt 9.

3. Do potràceƒ i egzekucji ze Êwiadczeƒ pieni´˝-nych okreÊlonych w ustawie, dokonywanych na pod-stawie przepisów dotychczasowych, poczàwszy oddnia wejÊcia w ˝ycie ustawy, stosuje si´ przepisyart. 139—141, 143 i 144.

Art. 192. Ilekroç przepisy odsy∏ajà do przepisówo zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzinoraz o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach usta-lania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw,nale˝y przez to rozumieç odes∏anie do przepisówo emeryturach i rentach z Funduszu UbezpieczeƒSpo∏ecznych.

Art. 193. 1. Zasi∏ek chorobowy, do którego prawookreÊlone w przepisach wymienionych w art. 147,149, 154, art. 195 pkt 2 i 3 powsta∏o przed dniem wej-Êcia w ˝ycie ustawy, wyp∏aca si´ w wysokoÊci i na za-sadach okreÊlonych w przepisach dotychczasowychza ca∏y okres nieprzerwanej niezdolnoÊci do pracyz powodu choroby.

2. Przepis ust. 1 stosuje si´ do zasi∏ku wyrównaw-czego, macierzyƒskiego, opiekuƒczego i Êwiadczeniarehabilitacyjnego.

3. WysokoÊç Êwiadczenia rehabilitacyjnego przy-znanego po zakoƒczeniu pobierania zasi∏ku chorobo-wego ustalonego wed∏ug dotychczasowych przepi-sów ustala si´ z uwzgl´dnieniem podstawy wymiaruzasi∏ku chorobowego ustalonej wed∏ug dotychczaso-wych zasad.

Art. 194. Do czasu wydania przepisów wykonaw-czych przewidzianych w ustawie pozostajà w mocyprzepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawi dekretu wymienionych w art. 195, je˝eli nie sàsprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.

Art. 194a.166) 1. Emerytury i renty przys∏ugujàcena podstawie ustawy, które zosta∏y obliczone od kwo-ty bazowej stanowiàcej mniej ni˝ 100 % przeci´tnegowynagrodzenia, podlegajà przeliczeniu.

2. Przeliczenie emerytury i renty z tytu∏u niezdol-noÊci do pracy polega na ponownym obliczeniuÊwiadczenia od kwoty bazowej okreÊlonej w ust. 4 i 5.

3. Przeliczenie renty rodzinnej polega na ponow-nym jej obliczeniu jako odpowiedniego procentuÊwiadczenia, które przys∏ugiwa∏oby zmar∏emu, przeli-czonego zgodnie z ust. 2.

4. Dla Êwiadczeƒ przys∏ugujàcych emerytom i ren-cistom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1930 r.podwy˝sza si´ kwot´ bazowà do:

1) 96,5 % przeci´tnego wynagrodzenia przyj´tegodo ustalenia wysokoÊci Êwiadczenia w dniu jegoprzyznania — od dnia 1 marca 2005 r.;

2) 100 % przeci´tnego wynagrodzenia przyj´tego doustalenia wysokoÊci Êwiadczenia w dniu jegoprzyznania — od dnia 1 marca 2006 r.

5.167) Dla Êwiadczeƒ przys∏ugujàcych emerytomi rencistom urodzonym po dniu 31 grudnia 1929 r.podwy˝sza si´ kwot´ bazowà do 100 % przeci´tnegowynagrodzenia przyj´tego do ustalenia wysokoÊciÊwiadczenia w dniu jego przyznania — od dnia 1 mar-ca 2008 r.


niku 25.167) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 4 ustawy, o któ-



6. Przeliczona emerytura i renta podlega podwy˝-szeniu w ramach waloryzacji przypadajàcych do dnia,od którego przys∏uguje prawo do Êwiadczenia w prze-liczonej wysokoÊci, a je˝eli wyp∏ata by∏a wstrzymana— z uwzgl´dnieniem waloryzacji przypadajàcychw okresie do dnia jej wznowienia.

7. Emerytury i renty przelicza si´ z urz´du, a je˝eliwyp∏ata Êwiadczenia jest wstrzymana — po jej wzno-wieniu.

Art. 194b.168) 1. Osobom pobierajàcym Êwiadcze-nia ustalone w kwocie nie wy˝szej ni˝ kwota najni˝-szej emerytury lub renty przys∏uguje jednorazowawyp∏ata w wysokoÊci:

1) 100 z∏ — dla osób pobierajàcych emerytur´, rent´z tytu∏u ca∏kowitej niezdolnoÊci do pracy lub rent´rodzinnà;

2) 75 z∏ — dla osób pobierajàcych rent´ z tytu∏u cz´-Êciowej niezdolnoÊci do pracy.

2. Realizacja wyp∏aty nast´puje w marcu 2005 r.i w marcu 2006 r.

3. Jednorazowa wyp∏ata nie przys∏uguje w tym ro-ku kalendarzowym, w którym przeprowadzono walo-ryzacj´ emerytur i rent.

4. Jednorazowa wyp∏ata finansowana jest ze Êrod-ków bud˝etu paƒstwa.

Rozdzia∏ 3

Przepisy koƒcowe i uchylajàce

Art. 195. Tracà moc:

1) art. 2 pkt 1 lit. a i e, art. 3, art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 6,art. 6 pkt 1, art. 7 ust. 1, ust. 2 pkt 3 i ust. 3, art. 9,art. 10, art. 11, art. 12, art. 13, art. 17, art. 18, art. 19pkt 1 i art. 20 ustawy z dnia 27 wrzeÊnia 1973 r.o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin(Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42,poz. 202, z 1989 r. Nr 35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36,poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100,poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r.Nr 137, poz. 887);

2) art. 6 ust. 1 pkt 4 i 7, ust. 2 pkt 3, art. 15—18,art. 24, art. 33 ust. 1—3 i art. 41 ustawy z dnia19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu spo∏ecznymosób wykonujàcych prac´ na podstawie umowyagencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1995 r.Nr 65, poz. 333 i Nr 128, poz. 617, z 1996 r. Nr 100,poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r.Nr 137, poz. 887);

3) art. 1, 2, 3 pkt 3, 5 i 9, ust. 2 pkt 3 i ust. 3, art. 13—16,art. 18—20, art. 22, art. 25, art. 26, art. 28 dekretuz dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu spo∏ecz-nym cz∏onków rolniczych spó∏dzielni produkcyj-nych i spó∏dzielni kó∏ek rolniczych oraz ich rodzin(Dz. U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135, z 1989 r. Nr 35,poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4,poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r.Nr 28, poz. 153);

4) art. 5 pkt 4 i 7, art. 9, art. 11 ust. 1 pkt 3 i ust. 2,art. 12, art. 15 ust. 2 i 3, art. 16, art. 17, art. 21,art. 29, art. 31 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r.o ubezpieczeniu spo∏ecznym osób prowadzàcychdzia∏alnoÊç gospodarczà oraz ich rodzin (Dz. U.z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206,z 1991 r. Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474,z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 orazz 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 137, poz. 887);

5) ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniuemerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U.Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr 52, poz. 268 i 270,z 1986 r. Nr 1, poz. 1, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192,z 1990 r. Nr 10, poz. 58 i 61, Nr 36, poz. 206, Nr 66,poz. 390 i Nr 87, poz. 506, z 1991 r. Nr 7, poz. 24,Nr 80, poz. 350 i Nr 94, poz. 422, z 1992 r. Nr 21,poz. 84 i Nr 64, poz. 321, z 1994 r. Nr 74, poz. 339i Nr 108, poz. 516, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r.Nr 100, poz. 461, Nr 136, poz. 636 i Nr 147,poz. 687, z 1997 r. Nr 93, poz. 569 i Nr 111, poz. 725oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756);

6) ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu eme-rytalnym górników i ich rodzin (Dz. U. z 1995 r.Nr 30, poz. 154, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 orazz 1998 r. Nr 74, poz. 473);

7) ustawa z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniuemerytalnym pracowników kolejowych i ich ro-dzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99, z 1985 r. Nr 20, poz. 85,z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1997 r. Nr 43, poz. 272oraz z 1998 r. Nr 66, poz. 431);

8) art. 7 ust. 1 pkt 4 i 7, ust. 2 pkt 3, art. 11, art. 12pkt 3, art. 17, 21, 22, 24, 25, 33, 34, 36 i 37 ustawyz dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu spo∏ecz-nym duchownych (Dz. U. Nr 29, poz. 156, z 1990 r.Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1995 r.Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r.Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 137, poz. 887);

9) ustawa z dnia 7 paêdziernika 1991 r. o rewaloryza-cji emerytur i rent, o zasadach ustalania emeryturi rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U.Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r.Nr 127, poz. 583 i Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 84,poz. 385, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, Nr 95, poz. 473i Nr 138, poz. 681, z 1996 r. Nr 87, poz. 395, Nr 100,poz. 461, Nr 136, poz. 636 i Nr 147, poz. 687,z 1997 r. Nr 30, poz. 164, Nr 106, poz. 676, Nr 111,poz. 725 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 55,poz. 351);

10) art. 2—4 ustawy z dnia 30 czerwca 1994 r. o zmia-nie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górnikówi ich rodzin oraz o zmianie niektórych innychustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 385 oraz z 1997 r. Nr 30,poz. 164);

11) ustawa z dnia 25 paêdziernika 1996 r. o waloryza-cji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw(Dz. U. Nr 136, poz. 636).

Art. 196. Ustawa wchodzi w ˝ycie z dniem 1 stycz-nia 1999 r., z tym ˝e art. 182 wchodzi w ˝ycie z dniem1 stycznia 2004 r.

———————168) Dodany przez art. 1 ustawy z dnia 10 wrzeÊnia 2004 r.

o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FunduszuUbezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz o zmianie ustawyo ubezpieczeniu spo∏ecznym rolników (Dz. U. Nr 236,poz. 2355), która wesz∏a w ˝ycie z dniem 13 listopada2004 r.

Dziennik Ustaw Nr 153 — 11908 — Poz. 1227 Z

a∏àc

znik

do

ust

awy

zd

nia

17

gru

dn

ia 1

998

r.

M´˝

czyê

ni

Ab

y u

zysk

aç p

e∏n

à kw

ot´

b

azo

wà

sta˝

wie

k

Cz´

Êç e

lem

entu

so

cjal

ne-

go

w

yno

szàc

ego

24

%

kwo

ty b

azo

wej

prz

ypis

ana

wka

pit

ale

po

czàt

kow

ym:

2565

Sta

˝W

iek

12

34

56

78

910

1112

160,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

170,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

180,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

192,

92 %

4,13

%5,

05 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

204,

13 %

5,83

%7,

15 %

8,25

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

215,

05 %

7,15

%8,

75 %

10,1

1 %

11,3

0 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

225,

83 %

8,25

%10

,11

%11

,67

%13

,05

%14

,29

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

236,

52 %

9,23

%11

,30

%13

,05

%14

,59

%15

,98

%17

,26

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

247,

15 %

10,1

1 %

12,3

8 %

14,2

9 %

15,9

8 %

17,5

0 %

18,9

1 %

20,2

1 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

257,

72 %

10,9

2 %

13,3

7 %

15,4

4 %

17,2

6 %

18,9

1 %

20,4

2 %

21,8

3 %

23,1

6 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

268,

25 %

11,6

7 %

14,2

9 %

16,5

0 %

18,4

5 %

20,2

1 %

21,8

3 %

23,3

4 %

24,7

5 %

26,0

9 %

0,00

%0,

00 %

278,

75 %

12,3

8 %

15,1

6 %

17,5

0 %

19,5

7 %

21,4

4 %

23,1

6 %

24,7

5 %

26,2

6 %

27,6

8 %

29,0

3 %

0,00

%

289,

23 %

13,0

5 %

15,9

8 %

18,4

5 %

20,6

3 %

22,6

0 %

24,4

1 %

26,0

9 %

27,6

8 %

29,1

7 %

30,6

0 %

31,9

6 %

299,

68 %

13,6

8 %

16,7

6 %

19,3

5 %

21,6

4 %

23,7

0 %

25,6

0 %

27,3

7 %

29,0

3 %

30,6

0 %

32,0

9 %

33,5

2 %

3010

,11

%14

,29

%17

,50

%20

,21

%22

,60

%24

,75

%26

,74

%28

,58

%30

,32

%31

,96

%33

,52

%35

,01

%

3110

,52

%14

,88

%18

,22

%21

,04

%23

,52

%25

,76

%27

,83

%29

,75

%31

,56

%33

,26

%34

,89

%36

,44

%

3210

,92

%15

,44

%18

,91

%21

,83

%24

,41

%26

,74

%28

,88

%30

,87

%32

,75

%34

,52

%36

,20

%37

,81

%

Dziennik Ustaw Nr 153 — 11909 — Poz. 1227 33

11,3

0 %

15,9

8 %

19,5

7 %

22,6

0 %

25,2

6 %

27,6

8 %

29,8

9 %

31,9

6 %

33,9

0 %

35,7

3 %

37,4

7 %

39,1

4 %

3411

,67

%16

,50

%20

,21

%23

,34

%26

,09

%28

,58

%30

,87

%33

,01

%35

,01

%36

,90

%38

,70

%40

,42

%

3512

,03

%17

,01

%20

,83

%24

,06

%26

,90

%29

,46

%31

,82

%34

,02

%36

,09

%38

,04

%39

,89

%41

,67

%

3612

,38

%17

,50

%21

,44

%24

,75

%27

,68

%30

,32

%32

,75

%35

,01

%37

,13

%39

,14

%41

,05

%42

,88

%

3712

,72

%17

,98

%22

,03

%25

,43

%28

,43

%31

,15

%33

,64

%35

,97

%38

,15

%40

,21

%42

,17

%44

,05

%

3813

,05

%18

,45

%22

,60

%26

,09

%29

,17

%31

,96

%34

,52

%36

,90

%39

,14

%41

,26

%43

,27

%45

,19

%

3913

,37

%18

,91

%23

,16

%26

,74

%29

,89

%32

,75

%35

,37

%37

,81

%40

,11

%42

,28

%44

,34

%46

,31

%

4013

,68

%19

,35

%23

,70

%27

,37

%30

,60

%33

,52

%36

,20

%38

,70

%41

,05

%43

,27

%45

,38

%47

,40

%

4113

,99

%19

,79

%24

,23

%27

,98

%31

,28

%34

,27

%37

,02

%39

,57

%41

,97

%44

,24

%46

,40

%48

,47

%

4214

,29

%20

,21

%24

,75

%28

,58

%31

,96

%35

,01

%37

,81

%40

,42

%42

,88

%45

,19

%47

,40

%49

,51

%

4314

,59

%20

,63

%25

,26

%29

,17

%32

,62

%35

,73

%38

,59

%41

,26

%43

,76

%46

,13

%48

,38

%50

,53

%

4414

,88

%21

,04

%25

,76

%29

,75

%33

,26

%36

,44

%39

,36

%42

,07

%44

,63

%47

,04

%49

,34

%51

,53

%

4515

,16

%21

,44

%26

,26

%30

,32

%33

,90

%37

,13

%40

,11

%42

,88

%45

,48

%47

,94

%50

,28

%52

,51

%

4615

,44

%21

,83

%26

,74

%30

,87

%34

,52

%37

,81

%40

,84

%43

,66

%46

,31

%48

,82

%51

,20

%53

,47

%

4715

,71

%22

,22

%27

,21

%31

,42

%35

,13

%38

,48

%41

,57

%44

,43

%47

,13

%49

,68

%52

,10

%54

,42

%

4815

,98

%22

,60

%27

,68

%31

,96

%35

,73

%39

,14

%42

,28

%45

,19

%47

,94

%50

,53

%53

,00

%55

,35

%

4916

,24

%22

,97

%28

,13

%32

,49

%36

,32

%39

,79

%42

,97

%45

,94

%48

,73

%51

,36

%53

,87

%56

,27

%

5016

,50

%23

,34

%28

,58

%33

,01

%36

,90

%40

,42

%43

,66

%46

,68

%49

,51

%52

,19

%54

,73

%57

,17

%

Dziennik Ustaw Nr 153 — 11910 — Poz. 1227 M

´˝cz

yên

i

Cz´

Êç e

lem

entu

so

cjal

ne-

go

w

yno

szàc

ego

24

%

kwo

ty b

azo

wej

prz

ypis

ana

wka

pit

ale

po

czàt

kow

ym:

Sta

˝W

iek

1314

1516

1718

1920

2122

2324

160,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

170,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

180,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

190,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

200,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

210,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

220,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

230,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

240,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

250,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

260,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

270,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

280,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

2934

,89

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3036

,44

%37

,81

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3137

,92

%39

,36

%40

,74

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3239

,36

%40

,84

%42

,28

%43

,66

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3340

,74

%42

,28

%43

,76

%45

,19

%46

,59

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %


42,0

7 %

43,6

6 %

45,1

9 %

46,6

8 %

48,1

1 %

49,5

1 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3543

,37

%45

,01

%46

,59

%48

,11

%49

,59

%51

,03

%52

,43

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3644

,63

%46

,31

%47

,94

%49

,51

%51

,03

%52

,51

%53

,95

%55

,35

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3745

,85

%47

,58

%49

,25

%50

,86

%52

,43

%53

,95

%55

,43

%56

,87

%58

,27

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3847

,04

%48

,82

%50

,53

%52

,19

%53

,79

%55

,35

%56

,87

%58

,35

%59

,79

%61

,19

%0,

00 %

0,00

%

3948

,20

%50

,02

%51

,78

%53

,47

%55

,12

%56

,72

%58

,27

%59

,79

%61

,26

%62

,70

%64

,11

%0,

00 %

4049

,34

%51

,20

%53

,00

%54

,73

%56

,42

%58

,05

%59

,64

%61

,19

%62

,70

%64

,18

%65

,62

%67

,03

%

4150

,44

%52

,35

%54

,19

%55

,96

%57

,69

%59

,36

%60

,98

%62

,57

%64

,11

%65

,62

%67

,10

%68

,54

%

4251

,53

%53

,47

%55

,35

%57

,17

%58

,93

%60

,63

%62

,30

%63

,91

%65

,49

%67

,03

%68

,54

%70

,02

%

4352

,59

%54

,58

%56

,49

%58

,35

%60

,14

%61

,89

%63

,58

%65

,23

%66

,84

%68

,42

%69

,95

%71

,46

%

4453

,63

%55

,66

%57

,61

%59

,50

%61

,33

%63

,11

%64

,84

%66

,52

%68

,17

%69

,77

%71

,34

%72

,87

%

4554

,66

%56

,72

%58

,71

%60

,63

%62

,50

%64

,31

%66

,08

%67

,79

%69

,47

%71

,10

%72

,70

%74

,26

%

4655

,66

%57

,76

%59

,79

%61

,75

%63

,65

%65

,49

%67

,29

%69

,04

%70

,74

%72

,41

%74

,03

%75

,63

%

4756

,64

%58

,78

%60

,85

%62

,84

%64

,77

%66

,65

%68

,48

%70

,26

%71

,99

%73

,69

%75

,34

%76

,96

%

4857

,61

%59

,79

%61

,89

%63

,91

%65

,88

%67

,79

%69

,65

%71

,46

%73

,22

%74

,95

%76

,63

%78

,28

%

4958

,56

%60

,78

%62

,91

%64

,97

%66

,97

%68

,91

%70

,80

%72

,64

%74

,43

%76

,19

%77

,90

%79

,57

%

5059

,50

%61

,75

%63

,91

%66

,01

%68

,04

%70

,02

%71

,93

%73

,80

%75

,63

%77

,40

%79

,14

%80

,85

%

Dziennik Ustaw Nr 153 — 11912 — Poz. 1227 M

´˝cz

yên

i

Cz´

Êç e

lem

entu

so

cjal

neg

ow

yno

szàc

ego

24

% k

wo

tyb

azo

wej

prz

ypis

ana

wka

pi-

tale

po

czàt

kow

ym: S

ta˝

Wie

k25

2627

2829

3031

3233

3435

160,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

170,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

180,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

190,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

200,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

210,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

220,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

230,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

240,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

250,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

260,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

270,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

280,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

290,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

300,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

310,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

320,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

330,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %


0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

350,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

360,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

370,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

380,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

390,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

400,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4169

,95

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4271

,46

%72

,87

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4372

,93

%74

,38

%75

,79

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4474

,38

%75

,85

%77

,29

%78

,71

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4575

,79

%77

,29

%78

,77

%80

,21

%81

,63

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4677

,18

%78

,71

%80

,21

%81

,68

%83

,13

%84

,55

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4778

,55

%80

,11

%81

,63

%83

,13

%84

,60

%86

,05

%87

,47

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4879

,89

%81

,48

%83

,03

%84

,55

%86

,05

%87

,52

%88

,97

%90

,39

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4981

,21

%82

,82

%84

,40

%85

,95

%87

,47

%88

,97

%90

,44

%91

,88

%93

,31

%0,

00 %

0,00

%

5082

,51

%84

,15

%85

,75

%87

,32

%88

,87

%90

,39

%91

,88

%93

,35

%94

,80

%96

,23

%0,

00 %

Dziennik Ustaw Nr 153 — 11914 — Poz. 1227 K

ob

iety

Ab

y u

zysk

aç p

e∏n

à kw

ot´

baz

ow

àst

a˝w

iek

Cz´

Êç

elem

entu

socj

aln

ego

w

y-n

osz

àceg

o 2

4 %

kwo

ty

baz

ow

ejp

rzyp

isan

a w

ka-

pit

ale

po

czàt

ko-

wym

:20

60

Sta

˝W

iek

12

34

56

78

910

1112

1314

160,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

170,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

180,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

193,

45 %

4,88

%5,

98 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

204,

88 %

6,90

%8,

45 %

9,76

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

215,

98 %

8,45

%10

,35

%11

,95

%13

,36

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

226,

90 %

9,76

%11

,95

%13

,80

%15

,43

%16

,90

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

237,

72 %

10,9

1 %

13,3

6 %

15,4

3 %

17,2

5 %

18,9

0 %

20,4

1 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

248,

45 %

11,9

5 %

14,6

4 %

16,9

0 %

18,9

0 %

20,7

0 %

22,3

6 %

23,9

0 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

259,

13 %

12,9

1 %

15,8

1 %

18,2

6 %

20,4

1 %

22,3

6 %

24,1

5 %

25,8

2 %

27,3

9 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

269,

76 %

13,8

0 %

16,9

0 %

19,5

2 %

21,8

2 %

23,9

0 %

25,8

2 %

27,6

0 %

29,2

8 %

30,8

6 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

2710

,35

%14

,64

%17

,93

%20

,70

%23

,15

%25

,35

%27

,39

%29

,28

%31

,05

%32

,73

%34

,33

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

2810

,91

%15

,43

%18

,90

%21

,82

%24

,40

%26

,73

%28

,87

%30

,86

%32

,73

%34

,50

%36

,19

%37

,80

%0,

00 %

0,00

%

2911

,44

%16

,18

%19

,82

%22

,89

%25

,59

%28

,03

%30

,28

%32

,37

%34

,33

%36

,19

%37

,95

%39

,64

%41

,26

%0,

00 %

3011

,95

%16

,90

%20

,70

%23

,90

%26

,73

%29

,28

%31

,62

%33

,81

%35

,86

%37

,80

%39

,64

%41

,40

%43

,09

%44

,72

%

3112

,44

%17

,59

%21

,55

%24

,88

%27

,82

%30

,47

%32

,91

%35

,19

%37

,32

%39

,34

%41

,26

%43

,09

%44

,85

%46

,55

%


12,9

1 %

18,2

6 %

22,3

6 %

25,8

2 %

28,8

7 %

31,6

2 %

34,1

6 %

36,5

1 %

38,7

3 %

40,8

2 %

42,8

2 %

44,7

2 %

46,5

5 %

48,3

0 %

3313

,36

%18

,90

%23

,15

%26

,73

%29

,88

%32

,73

%35

,36

%37

,80

%40

,09

%42

,26

%44

,32

%46

,29

%48

,18

%50

,00

%

3413

,80

%19

,52

%23

,90

%27

,60

%30

,86

%33

,81

%36

,51

%39

,04

%41

,40

%43

,64

%45

,77

%47

,81

%49

,76

%51

,64

%

3514

,23

%20

,12

%24

,64

%28

,45

%31

,81

%34

,85

%37

,64

%40

,24

%42

,68

%44

,99

%47

,18

%49

,28

%51

,29

%53

,23

%

3614

,64

%20

,70

%25

,35

%29

,28

%32

,73

%35

,86

%38

,73

%41

,40

%43

,92

%46

,29

%48

,55

%50

,71

%52

,78

%54

,77

%

3715

,04

%21

,27

%26

,05

%30

,08

%33

,63

%36

,84

%39

,79

%42

,54

%45

,12

%47

,56

%49

,88

%52

,10

%54

,23

%56

,27

%

3815

,43

%21

,82

%26

,73

%30

,86

%34

,50

%37

,80

%40

,82

%43

,64

%46

,29

%48

,80

%51

,18

%53

,45

%55

,63

%57

,74

%

3915

,81

%22

,36

%27

,39

%31

,62

%35

,36

%38

,73

%41

,83

%44

,72

%47

,43

%50

,00

%52

,44

%54

,77

%57

,01

%59

,16

%

4016

,18

%22

,89

%28

,03

%32

,37

%36

,19

%39

,64

%42

,82

%45

,77

%48

,55

%51

,18

%53

,67

%56

,06

%58

,35

%60

,55

%

4116

,55

%23

,40

%28

,66

%33

,09

%37

,00

%40

,53

%43

,78

%46

,80

%49

,64

%52

,33

%54

,88

%57

,32

%59

,66

%61

,91

%

4216

,90

%23

,90

%29

,28

%33

,81

%37

,80

%41

,40

%44

,72

%47

,81

%50

,71

%53

,45

%56

,06

%58

,55

%60

,94

%63

,25

%

4317

,25

%24

,40

%29

,88

%34

,50

%38

,58

%42

,26

%45

,64

%48

,80

%51

,75

%54

,55

%57

,22

%59

,76

%62

,20

%64

,55

%

4417

,59

%24

,88

%30

,47

%35

,19

%39

,34

%43

,09

%46

,55

%49

,76

%52

,78

%55

,63

%58

,35

%60

,94

%63

,43

%65

,83

%

4517

,93

%25

,35

%31

,05

%35

,86

%40

,09

%43

,92

%47

,43

%50

,71

%53

,79

%56

,69

%59

,46

%62

,11

%64

,64

%67

,08

%

4618

,26

%25

,82

%31

,62

%36

,51

%40

,82

%44

,72

%48

,30

%51

,64

%54

,77

%57

,74

%60

,55

%63

,25

%65

,83

%68

,31

%

4718

,58

%26

,28

%32

,18

%37

,16

%41

,55

%45

,51

%49

,16

%52

,55

%55

,74

%58

,76

%61

,62

%64

,37

%66

,99

%69

,52

%

4818

,90

%26

,73

%32

,73

%37

,80

%42

,26

%46

,29

%50

,00

%53

,45

%56

,69

%59

,76

%62

,68

%65

,47

%68

,14

%70

,71

%

4919

,21

%27

,17

%33

,27

%38

,42

%42

,96

%47

,06

%50

,83

%54

,34

%57

,63

%60

,75

%63

,71

%66

,55

%69

,26

%71

,88

%

5019

,52

%27

,60

%33

,81

%39

,04

%43

,64

%47

,81

%51

,64

%55

,21

%58

,55

%61

,72

%64

,73

%67

,61

%70

,37

%73

,03

%


ob

iety

Cz´

Êç

elem

entu

socj

aln

ego

w

y-n

osz

àceg

o 2

4 %

kwo

ty

baz

ow

ejp

rzyp

isan

a w

ka-

pit

ale

po

czàt

ko-

wym

:

Sta

˝W

iek

1516

1718

1920

2122

2324

2526

2728

160,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

170,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

180,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

190,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

200,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

210,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

220,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

230,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

240,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

250,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

260,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

270,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

280,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

290,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

300,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3148

,18

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3250

,00

%51

,64

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%


51,7

5 %

53,4

5 %

55,1

0 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3453

,45

%55

,21

%56

,90

%58

,55

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3555

,10

%56

,90

%58

,66

%60

,36

%62

,01

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3656

,69

%58

,55

%60

,36

%62

,11

%63

,81

%65

,47

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3758

,25

%60

,16

%62

,01

%63

,81

%65

,56

%67

,26

%68

,92

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

3859

,76

%61

,72

%63

,62

%65

,47

%67

,26

%69

,01

%70

,71

%72

,37

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

3961

,24

%63

,25

%65

,19

%67

,08

%68

,92

%70

,71

%72

,46

%74

,16

%75

,83

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4062

,68

%64

,73

%66

,73

%68

,66

%70

,54

%72

,37

%74

,16

%75

,91

%77

,61

%79

,28

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4164

,09

%66

,19

%68

,23

%70

,20

%72

,13

%74

,00

%75

,83

%77

,61

%79

,36

%81

,06

%82

,74

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4265

,47

%67

,61

%69

,69

%71

,71

%73

,68

%75

,59

%77

,46

%79

,28

%81

,06

%82

,81

%84

,52

%86

,19

%0,

00 %

0,00

%

4366

,82

%69

,01

%71

,13

%73

,19

%75

,20

%77

,15

%79

,06

%80

,92

%82

,74

%84

,52

%86

,26

%87

,97

%89

,64

%0,

00 %

4468

,14

%70

,37

%72

,54

%74

,64

%76

,69

%78

,68

%80

,62

%82

,52

%84

,37

%86

,19

%87

,97

%89

,71

%91

,42

%93

,09

%

4569

,44

%71

,71

%73

,92

%76

,06

%78

,15

%80

,18

%82

,16

%84

,09

%85

,98

%87

,83

%89

,64

%91

,42

%93

,16

%94

,87

%

4670

,71

%73

,03

%75

,28

%77

,46

%79

,58

%81

,65

%83

,67

%85

,63

%87

,56

%89

,44

%91

,29

%93

,09

%94

,87

%96

,61

%

4771

,96

%74

,32

%76

,61

%78

,83

%80

,99

%83

,09

%85

,15

%87

,15

%89

,11

%91

,03

%92

,90

%94

,74

%96

,55

%98

,32

%

4873

,19

%75

,59

%77

,92

%80

,18

%82

,38

%84

,52

%86

,60

%88

,64

%90

,63

%92

,58

%94

,49

%96

,36

%98

,20

%10

0,00

%

4974

,40

%76

,84

%79

,21

%81

,50

%83

,74

%85

,91

%88

,03

%90

,11

%92

,13

%94

,11

%96

,05

%97

,96

%99

,82

%10

0,00

%

5075

,59

%78

,07

%80

,47

%82

,81

%85

,08

%87

,29

%89

,44

%91

,55

%93

,61

%95

,62

%97

,59

%99

,52

%10

0,00

%10

0,00

%


ob

iety

Cz´

Êç e

lem

entu

so

cjal

neg

o w

yno

szàc

ego

24 %

kw

oty

baz

ow

ej p

rzyp

isan

a w

kap

ita-

le p

ocz

àtko

wym

:

Sta

˝W

iek

2930

3132

3334

160,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

170,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

180,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

190,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

200,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

210,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

220,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

230,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

240,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

250,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

260,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

270,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

280,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

290,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

300,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

310,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

320,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

330,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

340,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

350,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%


0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

370,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

380,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

390,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

400,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

410,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

420,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

430,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

440,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4596

,55

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4698

,32

%10

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4710

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%0,

00 %

0,00

%0,

00 %

4810

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%0,

00 %

0,00

%

4910

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%0,

00 %

5010

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%10

0,00

%

dziennik ustaw

Documents