dÝlek yarimadasi, sÖke ve selÇuk ÇevresÝnÝn … · dip not: *bu çalýþma, bir...

17
GÝRÝÞ Önceki yýllarda, Prekambriyen'den Erken Ter- siyer'e kadar genelde "tekdüze" bir istifle taným- lanan Menderes Masifinin, son yýllardaki görüþ- lere göre farklý tektono-stratigrafik kaya birimle- rinden meydana geldiði ve üzerinde, allokton ko- numlu Likya naplarýna ait farklý istiflerin yer aldýðý bilinmektedir. Dilek Yarýmadasý, Söke, Ortaklar, Kuþadasý ve Selçuk dolaylarýnda, Menderes Ma- sifi kapsamýnda gösterilen çeþitli kaya birimle- rinin ayýrtlanmasý amacýyla, 1992-1996 yýllarýnda belirtilen alanda 1/25 000 ölçekli detay jeolojik harita alýmýyla birlikte, revizyon, korelasyon ve kompliasyon çalýþýlmalarý da gerçekleþtirilmiþtir (Þekil 1a). Böylece, bu çalýþma kapsamýnda L18- c3, c4, d3 ve M18-a1, a2, a3, c1, d1, d2 pafta- larýnýn tamamý ile M18-c2 ve d3 paftalarýnýn bir kýsmý ilk kez haritalanmýþ, diðer paftalar revize edilerek, çalýþýlan alanda lejant birlikteliðine gidil- miþtir. Çalýþma alanýndaki Neojen-Kuvaterner yaþlý birimler Göktaþ (1998)'tan ["Kösele formasyonu- Söke formasyonu-Dededað formasyonu-Kuþa- dasý formasyonu", Neojen çökelleri (Nç) olarak; "Savulca formasyonu-Ortaklar formasyonu-Ya- maçköy formasyonu" ise, tanýmlandýðý "Büyük Menderes Grubu" kapsamýnda (PlQb); "Balatçýk Volkanitleri" (Nbv) ve "Hisartepe Volkanitleri" (Nhv)] yalýnlaþtýrýlarak alýnmýþtýr (Þekil 1a ve 1b). Yapýsal ayrýmlarda verilerden biri olarak kullanýlan metaboksitlerin gösteriminde, Önay (1949) ve Wippern (1963)'den beri bilinen loka- litelerden yararlanýlmýþtýr. Menderes Masifi'ndeki çalýþmalar çok eski yýl- lardan, 1840'lardan günümüze kadar süregel- mektedir. Ýnceleme alanýnda ise, haritalama ve yapýsal-stratigrafik ayrýntýlý çalýþmalar 1980'li yýl- lardan baþlar. Bu çalýþmada, önceki araþtýrmalar- dan bir kýsmýnýn tanýtýlmasý, tartýþýlmasý ve de- ðerlendirmesi, birimlerin anlatýmýnda sunulmak- tadýr. DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN NEOJEN ÖNCESÝ TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ Ali ÇAKMAKOÐLU* ÖZ.- Farklý yapýsal-stratigrafik birimlerden oluþtuðu bilinen Menderes Masifi'nin batý- güneybatýsýnda; Dilek Yarýmadasý-Söke-Selçuk çevresinde, birbirine benzer ve oldukça deðiþik tektono-stratigrafik birimler vardýr. Dilek Yarýmadasýnda, çörtlü mermerler ile fliþ fasiyesindeki metavolkanit, türbiditik mermer ve fillitlerden oluþan olasý Jura-Geç Kretase yaþlý Dipburun napý üzerinde tektonik olarak; Geç Paleozoyik-Erken Triyas? yaþlý çeþitli þist ve mermerler, Triyas-Geç Kretase yaþlý, metaboksit içeren metakarbonatlardan oluþan Efes napý bulunur. Söke- Selçuk çevresinde, mika-kuvars þistlerin egemen olduðu, yeþil þist fasiyesinde metamorfize olmuþ bir matriks içerisinde; yüksek basýnç/düþük sýcaklýk metamorfitlerini de kapsayan olistolit/tektonik dilimler biçiminde, deðiþik boyutlarda ve stratigrafik düzeylerde metabazit, metaultrabazit, mermer, amfibolit ile çörtlü mermerlerin de bulun- duðu Þirince metafliþi, Efes napýný tektonik olarak üzerler ve olasý Dipburun napýndaki metafliþin devamýdýr. Þirince metafliþi, Likya naplarý kapsamýnda bulunan Bodrum napý birimleri eþ deðeri, Erken Triyas-Senoniyen yaþlý metakýrýntýlý ve karbonatlardan oluþan Akçakonak birimi ile, bloklu ve metamorfik olmayan, Geç Kretase- Erken Tersiyer (Daniyen?) yaþlý Ýzmir fliþi tarafýndan tektonik olarak örtülür. Ýzmir fliþi ayrýca, Efes napýnýn üzerinde, Akçakonak biriminin altýnda ve üzerinde tektonik olarak yer alýr. Bütün bu birimler (Erken Miyosen'den baþlayan) Neojen ve Kuvaterner yaþlý kaya birimlerince uyumsuz olarak örtülür. Anahtar sözcükler: Dilek Yarýmadasý, metavolkanit, gnaysoz þist, metaboksit, metafliþ. * 274/5 Sok., 16/10 Bornova/ÝZMÝR Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster bildiri" olarak 58. Türkiye Jeoloji Kurultayýnda (Çakmakoðlu, 2005b) sunulmuþtur. MTA Dergisi, 135, 1-17, 2007

Upload: truongtu

Post on 06-May-2019

229 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

GÝRÝÞ

Önceki yýllarda, Prekambriyen'den Erken Ter-siyer'e kadar genelde "tekdüze" bir istifle taným-lanan Menderes Masifinin, son yýllardaki görüþ-lere göre farklý tektono-stratigrafik kaya birimle-rinden meydana geldiði ve üzerinde, allokton ko-numlu Likya naplarýna ait farklý istiflerin yer aldýðýbilinmektedir. Dilek Yarýmadasý, Söke, Ortaklar,Kuþadasý ve Selçuk dolaylarýnda, Menderes Ma-sifi kapsamýnda gösterilen çeþitli kaya birimle-rinin ayýrtlanmasý amacýyla, 1992-1996 yýllarýndabelirtilen alanda 1/25 000 ölçekli detay jeolojikharita alýmýyla birlikte, revizyon, korelasyon vekompliasyon çalýþýlmalarý da gerçekleþtirilmiþtir(Þekil 1a). Böylece, bu çalýþma kapsamýnda L18-c3, c4, d3 ve M18-a1, a2, a3, c1, d1, d2 pafta-larýnýn tamamý ile M18-c2 ve d3 paftalarýnýn birkýsmý ilk kez haritalanmýþ, diðer paftalar revizeedilerek, çalýþýlan alanda lejant birlikteliðine gidil-miþtir.

Çalýþma alanýndaki Neojen-Kuvaterner yaþlýbirimler Göktaþ (1998)'tan ["Kösele formasyonu-Söke formasyonu-Dededað formasyonu-Kuþa-dasý formasyonu", Neojen çökelleri (Nç) olarak;"Savulca formasyonu-Ortaklar formasyonu-Ya-maçköy formasyonu" ise, tanýmlandýðý "BüyükMenderes Grubu" kapsamýnda (PlQb); "BalatçýkVolkanitleri" (Nbv) ve "Hisartepe Volkanitleri"(Nhv)] yalýnlaþtýrýlarak alýnmýþtýr (Þekil 1a ve 1b).

Yapýsal ayrýmlarda verilerden biri olarakkullanýlan metaboksitlerin gösteriminde, Önay(1949) ve Wippern (1963)'den beri bilinen loka-litelerden yararlanýlmýþtýr.

Menderes Masifi'ndeki çalýþmalar çok eski yýl-lardan, 1840'lardan günümüze kadar süregel-mektedir. Ýnceleme alanýnda ise, haritalama veyapýsal-stratigrafik ayrýntýlý çalýþmalar 1980'li yýl-lardan baþlar. Bu çalýþmada, önceki araþtýrmalar-dan bir kýsmýnýn tanýtýlmasý, tartýþýlmasý ve de-ðerlendirmesi, birimlerin anlatýmýnda sunulmak-tadýr.

DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN NEOJEN ÖNCESÝTEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ

Ali ÇAKMAKOÐLU*

ÖZ.- Farklý yapýsal-stratigrafik birimlerden oluþtuðu bilinen Menderes Masifi'nin batý- güneybatýsýnda; DilekYarýmadasý-Söke-Selçuk çevresinde, birbirine benzer ve oldukça deðiþik tektono-stratigrafik birimler vardýr. DilekYarýmadasýnda, çörtlü mermerler ile fliþ fasiyesindeki metavolkanit, türbiditik mermer ve fillitlerden oluþan olasýJura-Geç Kretase yaþlý Dipburun napý üzerinde tektonik olarak; Geç Paleozoyik-Erken Triyas? yaþlý çeþitli þist vemermerler, Triyas-Geç Kretase yaþlý, metaboksit içeren metakarbonatlardan oluþan Efes napý bulunur. Söke-Selçuk çevresinde, mika-kuvars þistlerin egemen olduðu, yeþil þist fasiyesinde metamorfize olmuþ bir matriksiçerisinde; yüksek basýnç/düþük sýcaklýk metamorfitlerini de kapsayan olistolit/tektonik dilimler biçiminde, deðiþikboyutlarda ve stratigrafik düzeylerde metabazit, metaultrabazit, mermer, amfibolit ile çörtlü mermerlerin de bulun-duðu Þirince metafliþi, Efes napýný tektonik olarak üzerler ve olasý Dipburun napýndaki metafliþin devamýdýr.Þirince metafliþi, Likya naplarý kapsamýnda bulunan Bodrum napý birimleri eþ deðeri, Erken Triyas-Senoniyenyaþlý metakýrýntýlý ve karbonatlardan oluþan Akçakonak birimi ile, bloklu ve metamorfik olmayan, Geç Kretase-Erken Tersiyer (Daniyen?) yaþlý Ýzmir fliþi tarafýndan tektonik olarak örtülür. Ýzmir fliþi ayrýca, Efes napýnýnüzerinde, Akçakonak biriminin altýnda ve üzerinde tektonik olarak yer alýr. Bütün bu birimler (Erken Miyosen'denbaþlayan) Neojen ve Kuvaterner yaþlý kaya birimlerince uyumsuz olarak örtülür.

Anahtar sözcükler: Dilek Yarýmadasý, metavolkanit, gnaysoz þist, metaboksit, metafliþ.

* 274/5 Sok., 16/10 Bornova/ÝZMÝRDip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster bildiri"olarak 58. Türkiye Jeoloji Kurultayýnda (Çakmakoðlu, 2005b) sunulmuþtur.

MTA Dergisi, 135, 1-17, 2007

Page 2: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Ali ÇAKMAKOÐLU2

Þekil 1a- Dilek Yarýmadasý, Söke ve Selçuk çevresinin jeoloji haritasý

Page 3: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

STRATÝGRAFÝ

Ýnceleme alanýndaki birbirleriyle tektonik iliþ-kili Neojen öncesi kaya birimleri, alttan üste doð-ru Dipburun napý, Efes napý, Þirince metafliþi,Bodrum napý ve Ýzmir fliþi þeklinde konumlanýr.Bu birimlerden ilk kez tanýmlanan ve incelemealanýnda tabaný gözlenemeyen "Dipburun napý",alttan üste doðru mermer, çörtlü mermer ile fliþfasiyesindeki metavolkanit, türbiditik mermer vefillitlerden oluþur. Olasý Jura-Geç Kretase yaþlýbu napýn üzerinde, Paleozoyik-Erken Triyas(?)yaþlý çeþitli þist ve mermerler ile Triyas-Geç Kre-tase yaþlý, metaboksit içeren metakarbonatlar-dan oluþan "Efes napý" tektonik olarak yer alýr.Daha üstte tektonik olarak konumlanan "Þirincemetafliþi", deðiþik boyutlarda metabazit, metault-rabazit, eklojit, mermer, amfibolit ile çörtlü mer-merlerin blok ve/veya tektonik dilimler halindeiçinde yer aldýðý, matriksi pelitik ve bazik kökenli"metaolistostrom" özelliðindedir. En üstte, "Bod-rum napý" birimlerinden biri olan "Akçakonak biri-mi" tektonik olarak yer alýr. Birim altta, Erken-Or-ta Triyas yaþlý metakýrýntýlýlar ve üstte, Orta Tri-yas-Senoniyen yaþlý karbonatlardan oluþur; GeçKretase-Erken Tersiyer (Daniyen?) yaþlý, yer yerolistostromal özellikteki "Ýzmir fliþi" tarafýndantektonik olarak örtülür; ayrýca, tektonik dilimlerhalinde arasýnda da yer alýr. Ýzmir fliþi ayrýca,Efes napýnýn da üzerinde tektonik olarak bulunur.Bütün bu tektono-stratigrafik birimler, Erken Mi-

yosen yaþlý çökeller tarafýndan açýsal uyumsuzlaörtülür.

DÝPBURUN NAPI

Genelde, altta metakarbonatlar (Panayýr for-masyonu) ile üstte metafliþ (Ýncirlipýnar formas-yonu) ile temsil edilen "Dipburun napý", Dilek Ya-rýmadasýnýn batýsýnda gözlenir; olasý Jura-GeçKretase yaþlýdýr ve çalýþma alanýnda gözlene-bilen en alttaki tektono-stratigrafik birimdir. Efesnapýnýn Orta-Üst Mesozoyik'e ait birimlerine dekýsmen benzer olan birim, Sisam Adasýndaki"Kerketefs ünitesi" (Papanikolaou, 1979) veya"Kerketas napý" (Ring ve diðerleri, 1999)'nýn ola-sý devamýdýr (Þekil 2).

Panayýr formasyonu (JKpa)

Mermer ve çörtlü mermerlerden oluþan birim,"Panayýr formasyonu" olarak ayýrtlanmýþtýr. Koyugri, gri, mavimsi gri renklerde, koyu/açýk gri lami-nalý, ince-orta kristalli, orta-kalýn tabakalý mer-merlerden oluþan formasyonun üst kesimlerinedoðru yersel kalkþist ve fillit mercekleri ile yaygýnolarak pembemsi kahve, bej renklerde,1-15 cmkalýnlýðýnda çört bantlarý gözlenmektedir. Koyuyeþil, kahvemsi/grimsi yeþil renklerdeki "Fillitler"ile sarýmsý kahve renklerdeki "Kalkþistler"(JKpaf), napýn en üsttündeki Ýncirlipýnar formas-yonu kapsamýndaki fillit ve kalkþistlere oldukça

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ 3

Þekil 1b- Çalýþma alanýnýn Neojen öncesi tektono-stratigrafi birimleri

Page 4: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Ali ÇAKMAKOÐLU4

Þek

il 2-

Tek

tono

-stra

tigra

fik b

irim

lerin

Sis

am A

dasý

biri

mle

ri ile

kar

þýla

þtýrý

lmas

ý (S

isam

Ada

sý, P

apan

ikol

aou,

197

9 da

n al

ýnm

ýþtýr

)

Page 5: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ

benzerdir (Þekil 1b). Ayrýca, Panayýr formasyo-nunun en üst düzeylerindeki çört bantlý, pem-bemsi bej/beyaz, açýk bordo renklerde, orta-incetabakalý, ince-orta kristalli, bazen toz þeker ayrýþ-malý mermer ve kahvemsi sarý/pembe renklerde-ki kalkþistler "Pembe Mermer üyesi" (JKpam)olarak ayýrtlanmýþtýr (Þekil 1b).

Panayýr formasyonu çalýþma alanýnda yakla-þýk 400 metre kalýnlýktadýr. Birimin, Sisam ada-sýndaki eþ deðeri kabul edilen Kerketefs ünitesikapsamýndaki mermerlerin kalýnlýðýnýn en az1000 metre olabileceði belirtilmektedir (Papani-kolaou, 1979).

Formasyonda fosil saptanamamýþtýr. Kerke-tas napýnýn Karbonifer sonrasý bir yaþta olduðuve Eosen yaþlý bir fliþle sona erdiði belirtilmekte-dir (Ring ve diðerleri, 1999). Ancak çalýþma ala-nýnda, üzerine gelen Ýncirlipýnar formasyonunundeneþtirimsel Senoniyen yaþý gözetilerek, birimiçin Jura-Geç Kretase yaþý öngörülmektedir.

Ýncirlipýnar formasyonu (Ki)

Genelde fillitlerden oluþan fliþ benzeri birim,"Ýncirlipýnar formasyonu" olarak ayýrtlanmýþtýr.Formasyon, koyu/açýk yeþil, kahvemsi bej, ma-vimsi gri renklerdeki fillitler, sarýmsý/pembemsikahve renklerdeki kalkþistler ve birkaç metre ka-lýnlýðýnda yeþil, kahvemsi yeþil renklerdeki meta-bazitler ile türbiditik, çört bantlý ve kýrýntýlý mer-merleri kapsamaktadýr (Þekil 1b). Pembemsi be-yaz, bordo renklerdeki mermer, çörtlü mermer ile,çört ve mermer çakýllý, çört bantlý türbiditik mer-merler (Kim), Batý Anadolu'da yaygýn gözlenenKampaniyen-Maastrihtiyen yaþlý mikritik, türbidi-tik kireçtaþlarýna benzerlik sunar.

Kalkþist ve çörtlü mermerlerin arasýnda yeralan yaklaþýk 4 m.lik bir kalýnlýkta koyu yeþil, ye-þilimsi-kýrmýzýmsý kahve renklerde "metabazit"(Kib) merceði ayýrtlanmýþtýr (Þekil 1b). Candanve diðerleri (1997), formasyonun yayýlým alanýn-da "maviþist kalýntýlarýna" ve "glokofan + krossitparajenezinin varlýðýna" deðinirler.

Fosil saptanamayan formasyonun, kayatürüve fasiyes benzerliðine göre, deneþtirimsel ola-rak Senoniyen yaþýnda olduðu öngörülmektedir.Birimin, Þirince fliþinin stratigrafik eþ deðeri ol-duðu düþünülmektedir.

EFES NAPI

Altta Geç Paleozoyik-Erken Triyas(?) yaþlýþist ve mermerler ile, üstte Mesozoyik yaþlý me-takarbonatlardan oluþan Efes napý, Dipburun na-pý üzerinde tektonik olarak yer alýr. Üzerine iseçalýþma alanýnýn deðiþik lokalitelerinde Bodrumnapý (Þenel, 1997c); Þirince metafliþi (Çakmak-oðlu, 2005a,b) Ýzmir fliþi (Öngür, 1972; Eþder,1988) veya "Ayrýmlanmamýþ allokton karbonat-lar" tektonik dokanakla gelmektedir (Þekil 1b). Bi-rim, Sisam adasýndaki "Vourliotes ünitesi" ve kýs-men "Ambelos ünitesi" (Papanikolaou, 1979) ninstratigrafik eþ deðeri olmalýdýr. Alttaki Geç Pa-leozoyik-Erken Triyas(?) yaþlý metamorfitler Mer-yemana formasyonu ve üstteki Mesozoyik yaþlýmetakarbonatlar Ayrýcadað formasyonu olarakayýrtlanmýþtýr.

Meryemana formasyonu (Pzm)

Þist, mermer ve kuvarsitten oluþan, en üst ke-simlerinde metavolkanit ve gnaysoz þist mercek-leri kapsayan birim "Meryemana formasyonu"olarak ayýrtlanmýþtýr. Önceki çalýþmalarda Bafaformasyonu (Akat, 1980) ve Bayýndýr formasyo-nu (Erdoðan ve Güngör, 1992) olarak tanýmlan-mýþtýr.

Formasyonun egemen kaya türü mika þist,kuvars þist, fillit ve mermerlerdir. Özellikle mer-merler, çalýþma alanýnýn kuzeyinde geniþ bir da-ðýlým sunarlar. Üst kesimlerinde kalkþist aradü-zeylerine rastlanýr. Gerek þistlerin ve gereksemermerlerin en üst kesimlerinde, yanal yöndekesikli olsa da devamlýlýðý bulunan "gnaysoz þist-ler" ve metavolkanitler formasyonun belirgindiðer kayatürleridir. Ayrýca Top Tepe batýsýnda(M18-b1) yarý yuvarlaklaþmýþ mermer çakýllarýn-dan meydana gelen, kötü boylanmalý metaçakýl-

5

Page 6: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Ali ÇAKMAKOÐLU

taþlarýna rastlanmaktadýr. Bunun yaný sýra Mer-yemana'nýn 2 km doðusunda (M18-b1) gözlenenamfibolit (Pzma), Akat (1980) tarafýndan "biyotit-kuvars-amfibol-epidot þist" olarak tanýmlanmýþve "heteroblastik dokudaki gabroik bir kayacýnyeþil þist fasiyesindeki karþýlýðý" olduðu belirtil-miþtir; Baþarýr (1981, 1989) ise, "amfibolit" olaraktanýmlar ve "granatlý mikaþist"lerin arasýnda gös-terir. Yer yer granat, biyotit, muskovit içeren Mer-yemana formasyonunda Candan ve diðerleri(1997) "kloritoyid + kyanit" topluluðunun varlýðýnýbelirtirler. Formasyon kapsamýnda üye mertebe-sinde tanýmlanan çeþitli kaya türleri bulunmak-tadýr.

Þistlerin arasýnda beyaz, sarýmsý/kahvemsibej renklerde kalýn, çok kalýn yapraklanma ve be-lirgin bir morfolojik farklýlýk gösteren kuvarsitler,"Kuvarsit üyesi" (Pzmk) olarak çalýþma alanýnýnkuzeybatýsýnda ayýrtlanmýþtýr (Þekil 1a, 1b). Or-talama kalýnlýklarý 20-30 metre arasýnda deðiþ-mektedir. Özellikle üst düzeylerdeki gnaysoz þist-lere doðru kuvars oranýnda belirgin bir artýþ göz-lenmekte ve genellikle beyaz, sarýmsý/kahvemsibej renklerdeki kuvarsit, bejimsi/pembemsi sarýrenklerdeki kuvars þist, kuvars-muskovit þistlerbulunmaktadýr.

Çoðun mermerden oluþan, bazen dolomit,kalkþist ve þist aradüzeyleri içeren birim, "Mer-mer üyesi" (Pzmm) olarak ayýrtlanmýþtýr. Öncekiçalýþmalardan "Þenköy formasyonu"nu (Akat,1980) kýsmen karþýlar. Mermerler genellikle koyugri, gri, siyahýmsý gri, bazen beyaz renklerde, gri-beyaz renk bantlý, çoðun orta, bazen kalýn/incetabakalý, laminalý, ince-orta kristallidir. Formasyo-nun üst düzeylerindeki gnaysoz þistlere doðrubazen birkaç mm kalýnlýðýnda ender silis bantlarýiçermektedir. Yeþilimsi sarý/kahve renklerdekikalkþist, kahvemsi/beyazýmsý sarý renklerdekikuvars þist, koyu/açýk gri, beyazýmsý gri renkler-deki kuvars-serizit þistler ile siyahýmsý gri renk-lerde, ince kalsit damarcýklý, grafitli, mavimsi grirenklerde, iri-orta kristalli, Fusulin benzeri izleriçeren dolomitik mermerler birimin diðer kaya tür-leridir.

Þistlerin üst kesimlerinde, gnaysoz þistlerinhemen altýnda birkaç metre kalýnlýkta gözlenensarýmsý/yeþilimsi kahve renklerdeki "Metavolka-nit üyesi" (Pzmv) çoðun abartýlarak ayýrtlanmýþ-týr. Birim, Akat (1980) tarafýndan "epidot-klorit-muskovit-kuvars þist, biyotit-epidot-muskovit-kuvars þist, kloritoyid-muskovit-kuvars þist" ola-rak tanýmlanmýþtýr. Erdoðan ve Güngör (1992)"Bayýndýr formasyonu" kapsamýnda 20-30 metrekalýnlýklarda "mafik metavolkanit" merceklerinin,ayrýca Güngör ve Erdoðan (2001) mafik meta-volkanik kayalar olarak "Çaltaþý formasyonu"kapsamýnda ve Geç Triyas yaþlý kýrýntýlý ve kar-bonatlarla ardalanmalý "metatüflerin/alkali bazalt-larýn" varlýðýný belirtirler. Metavolkanitlerin, gnay-soz þistlerle olan stratigrafik ve baðýl yaþ iliþkisinedeniyle Alt Triyas (?) dönemindeki bir volkaniz-mayý simgelediði düþünülebilinir.

Meryemana formasyonu içinde, "metaboksit"içeren mermerlerin (Ayrýcadað formasyonu) altdokanaðýna yakýn düzeylerde gnays/gözlü gnaysbenzeri metaçakýltaþlarý bulunmaktadýr. Baþarýr(1981, 1989)'ýn "gnaysoz kuvars þist", Gümüþ vediðerleri (1983)'nin ise "gnaysoz þistler" olaraktanýmladýklarý metaçakýltaþlarý, bu çalýþmada"Gnaysoz Þist üyesi" (Pzmg) adýyla ayýrtlanmýþ-týr. Gri, grimsi/sarýmsý beyaz renklerdeki birim,gözlü gnays görünümü ile dikkati çeker. Kuvars-tan oluþan gözlü yapýlarý budinajý düþündürse de,birkaç gözlem noktasýnda [örneðin; TuzburgazýKöyü kuzeyi (M18-d2), Top Tepe batýsý (M18-b1)]kuvars çakýltaþý, kuvars kumtaþý ilksel kayasý se-çilmektedir (Þekil 3 ve 4). Yaygýn, ancak yer yer(hatta abartýlarak) ayýrtlanan, ayýrtlanamayanyerlerde simgesel olarak gösterilen gnaysoz þist-ler, hemen altýndaki metavolkanit ve üzerindekimetaboksitli mermerler ile genel bir birliktelikgöstermektedirler. Birim, Sisam Adasýnda Ambe-los ünitesi (Papanikolaou, 1979) kapsamýnda"gneissiques schistes" olarak tanýmlanmýþtýr.

Gnaysoz Þist üyesinin üzerine hemen heryerde uyumlu olarak Ayrýcadað formasyonu gel-mektedir. Ancak bu üye, Marçal Grubuna (Konakve diðerleri, 1987a) ait ve Orta?-Geç Triyas yaþlý

6

Page 7: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ

metaçakýltaþý ve Resiyen yaþlý metakýrýntýlýlar(Konak ve diðerleri, 1987b) ile deneþtirildiðinde,Meryemana formasyonu ile bir uyumsuzluða iþa-ret edebilir. Formasyonun çalýþma alanýnda görü-nen kalýnlýðý 500 metrenin üzerindedir.

Birimde yaþ verecek fosile rastlanmamýþtýr.Akçakonak Köyü-Belenkuyu Tepe batýsýnda (Þe-kil 1a; M18-c1) tanýmlanmamýþ mercan fosilleriile Fusulin benzeri formlar (Þekil 1a; L18-c4, Ye-niköy batýsý) gözlenmektedir. Bunlarýn yaný sýra,birimin üzerine gelen Ayrýcadað formasyonununtabanýnda belirlenen Orta?-Geç Triyas yaþý, Mer-yemana formasyonunun Geç Paleozoyik-ErkenTriyas (?) yaþýnda olabileceðini düþündürür. Ka-vaklýdere grubundaki (Konak ve diðerleri, 1987a)

benzer veya deneþtirilen diðer birimlerin Permo-karbonifer yaþý bu düþünceyi destekler. Ancak buformasyonun en üst kesiminde yer alan ve birbir-leriyle yakýn stratigrafik iliþkide bulunan meta-volkanitler ve gnaysoz þistlerin yaþý henüz net-leþmemiþtir. Bu iki kaya topluluðu, Üst Paleo-zoyik'den çok Alt Triyas'a ait birimler olabilir.

Ayrýcadað formasyonu (TrJKa)

Genelde metakarbonatlardan oluþan formas-yon, önceki çalýþmalarda Bozdað grubu (Akat,1980), Kayaaltý formasyonu (Erdoðan ve Gün-gör, 1992) olarak adlandýrýlmýþ ya da "zýmparayataklý mermerler" ve "sileks bantlý mermerler"(Çalapkulu ve diðerleri, 1982; Gümüþ ve diðer-

7

Þekil 3- Gnaysoz þist üyesi kapsamýndaki "metaça-kýltaþý-metakumtaþý" (Kuþadasý kuzeyi, TopTepe, M18-b1)

Þekil 4- Gnaysoz þist üyesi kapsamýndaki "metaçakýl-taþý-metakumtaþý" (Kuþadasý kuzeyi, Top Te-pe, M18-b1)

Page 8: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Ali ÇAKMAKOÐLU

leri, 1983) ve "mermerler/dolomitik mermerler"(Baþarýr, 1989) olarak tanýmlanmýþtýr.

Ayrýcadað formasyonu altta kirli sarý, pem-bemsi/kahvemsi beyaz, bej renklerde, ince-çokince kristalli mermer ve gri, siyahýmsý gri dolomitve dolomitik mermerler ile baþlar. Daha üst dü-zeyleri, metaboksit içeren, beyaz, grimsi/ bejimsibeyaz, gri renklerde, orta-kalýn tabakalý, çoðungranoblastik dokudaki mermerlerden oluþmakta-dýr (Þekil 1b). Olasý en üst düzeylerinde ise çörtbant ve yumrularý içeren, gri, grimsi beyaz, koyugri renklerde, orta-ince tabakalý mermerler bulun-maktadýr.

Menderes Masifi'nin özellikle güneyinde birkuþak boyunca yaygýn olarak gözlenen ve tekto-no-stratigrafik birimlerin ayrýmýnda verilerden biriolarak kullanýlan metaboksitler, Ayrýcadað for-masyonunun alt düzeylerine doðru gözlenmekte-dir ve "Marçal grubunda Liyas-Alt Kretase yaþaralýðýnda oluþan boksitler" (Konak ve diðerleri,1987b) ile ayný olduðu düþünülmektedir. Ancak,Ahmetli (L18-c4) batýsýnda ve Belevi (L18-c3) ku-zeyinde, Meryemana formasyonunun Geç Pale-ozoyik yaþlý mermerleri kapsamýnda gösterilenbirkaç lokasyonda metaboksit oluþumlarý gözlen-mektedir. Fakat bu gözlem, Menderes Masifi'ndeMesozoyik (Jura-Kretase) yaþlý metaboksit bul-gularýyla çeliþmektedir. Belki de burada, meta-boksitlerin stratigrafik yerinden çok, ayýrt edile-meyen yapýsal bir durum söz konusudur.

Formasyonun alt düzeylerinde yanal yöndekamalanan gri, siyahýmsý gri, grimsi beyaz renk-lerde, tabakalarý belirgin olmayan dolomit, do-lomitik mermer ve açýk/koyu yeþil, kahvemsi bej,kurþuni renklerde, santimetre/desimetrelik kalýn-lýklardaki fillit ve kalkþist aradüzeylerinden oluþan"Kurudere üyesi" (TrJKak) bulunmaktadýr.

Ayrýcadað formasyonu, Meryemana formas-yonunun Gnaysoz Þist üyesinin hemen her yerdeüzerine uyumlu olarak gelmektedir. Ancak bu iliþ-ki, Gnaysoz Þist üyesinde anlatýldýðý gibi, tartýþ-malýdýr. Üstte ise Þirince metafliþi tarafýndan tek-

tonik olarak üzerlenir. Üst dokanak, Erdoðan veGüngör (1992)'e göre geçiþli, Candan ve diðer-leri (1997)'ne göre ise tartýþmalýdýr. Ayrýca for-masyon, birkaç yerde Ýzmir fliþi ve Bodrum napýtarafýndan da tektonik olarak örtülmektedir.

En az 750 metre kalýnlýk öngörülen formas-yonda, önceki çalýþmalarda Orta-Geç Triyas, Or-ta-Geç Jura yaþlarý veren fosil bulgularý vardýr(Akat, 1980; Konak, 1992, sözlü bilgi). Ayrýca,formasyondaki rudist bulgularý (Özer, 1993,1998) ile olasý eþ deðeri olan Sisam adasýndakirudistler (Papanikolaou, 1979), Ayrýcadað for-masyonu için Orta?-Geç Triyas - Geç Kretaseyaþýný göstermektedir.

ÞÝRÝNCE METAFLÝÞÝ (Kþ)

Pelitik ve bazik þistlerin egemen olduðu birmatriks, ve içerisinde; blok ve/veya tektonik di-limler biçiminde, deðiþik boyutlarda metabazit,metaultrabazit, amfibolit, mermer, çörtlü mermer-lerin bulunduðu birim, "Þirince metafliþi" olarakadlanmýþtýr. Birim, önceki çalýþmalarda Geç Per-miyen-Erken Triyas yaþlý "Bafa formasyonu" kap-samýnda (Akat, 1980) gösterilmiþ, "metabazik,serpantinit ve mermer bant-mercekleri içerengranatlý mika þistler" (Baþarýr, 1989), "paleo-me-lanj" (Candan ve Kun, 1989), "metamorfik olis-tostrom" (Candan ve diðerleri, 1997, 1998) ve"Selçuk formasyonu" (Erdoðan ve Güngör, 1992)olarak tanýmlanmýþtýr.

Genel olarak pelitik kökenli, koyu/açýk gri, sa-rýmsý/mavimsi yeþil baskýn renklerdeki metamor-fik kayalardan oluþan matriks; muskovit-kuvarsþist, muskovit-albit-biyotit-kuvars þist, muskovit-granat-klorit-biyotit þist, kalkþist, kuvars þist, klo-rit-muskovit þist egemen kayatürlerini kapsar. Ýrigranatlý þistler, Þirince metafliþinin kapladýðýalanlarýn bazý yerlerinde, belirgin bir biçimde yo-ðunlaþmaktadýr.

Bej, pembemsi/bordomsu/yeþilimsi bej renk-lerde, ince-orta tabakalý, ince/çok ince kristalli, in-ce metaçört bantlarý içeren mermerler "Çörtlü

8

Page 9: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ

Mermer üyesi" (Kþç) olarak ayýrtlanmýþtýr. Fillit vegranatlý þistlerin de arasýnda ender olarak gözle-nen kahvemsi bej/gri renklerde metaçörtler, eri-me boþluklu bir yapý gösterirler. Birim, 10 metre-ye varan kalýnlýklarda, mercekler biçiminde bir-kaç düzey ve yersel olarak (Havutçulu Köyü ku-zeyi, M18-b2) gözlenmektedir. Kayatürü özelli-ðine göre; Batý Anadolu'da sýkça rastlanan Se-noniyen yaþlý birimlerin (daha çok Kampaniyen-Maastrihtiyen yaþlý pembe mikritik kireçtaþla-rýnýn) eþ deðeri olduðu varsayýlarak, abartýlarakayýrtlanmýþtýr (Þekil 1a).

Þirince metafliþi içerisinde bloklar biçimindeolduðu gibi, stratigrafik bir düzey olarak da gözle-nen metabazik kayalar "Metabazit üyesi" (Kþb)olarak haritalanmýþtýr. Kahvemsi koyu/açýk yeþilrenklerde, çoðun yapraklanma gösteren meta-bazitlerin ayrýmýnda, önceki çalýþmalar (Candan,1980; Baþarýr, 1981,1989) genelde esas alýn-mýþtýr. "Metadiyabaz" (Candan ve Kun, 1989) yada "deniz altý volkanizmasý sonucu oluþmuþdiyabazik tüflerin metamorfik eþleniði" (Baþarýr,1989), "mafik metavolkanit" (Erdoðan ve Güngör,1992) olarak tanýmlanan üyenin genel para-jenezi; "tremolit-albit-epidot-zoisit-granat-sfen(lökosen)-kuvars-muskovit" (Baþarýr, 1989; Can-dan ve Kun, 1989), "aktinolit-klorit-kuvars-albit-epidot-granat-sfen" (Erdoðan ve Güngör, 1992)olarak verilmektedir. Birimde albitler yer yer "iridüðümler" biçiminde tipik olarak gözlenmektedir(M. Þengün, 1993, sözlü bilgi).

Þirince metafliþi içerisinde deðiþik boyutlardave çok sayýda blok veya tektonik dilimler biçi-minde bulunan ve çoðun yapraklanma gösterenultrabazik kayalar, "Metaultrabazit üyesi" (Kþu)olarak tanýmlanmýþtýr. "Ýlksel kayacý dunit ve peri-dotit olan birim, %90-100 oranýnda serpantinleþ-miþtir" (Candan ve Kun, 1989); ayrýca birimde,antigorit ve kromit oluþumlarýna da rastlanmýþtýr(Baþarýr, 1989; Candan ve Kun, 1989). Þistleriçerisinde "gabroyik kökenli kayalar" (Akat,1980), "amfibolit" (Baþarýr, 1989), ve "metagab-ro" (Candan ve Kun, 1989) olarak tanýmlanan ka-yalar ise "Amfibolit üyesi" (Kþa) olarak haritalan-mýþtýr.

Metafliþ içerisinde deðiþik özellikte ve boyut-larda mermer bloklarý (Kþm) bulunmaktadýr. Ge-nelde sakkaroyid dokuda, gri, kirli beyaz, bejrenklerde, masif, bazen dolomitik olan mermer-lerde fosil saptanamamýþtýr. Bloklarýn olasýlý yaþýTriyas-Geç Kretase olmalýdýr.

Þirince metafliþi, tabanda Meryemana for-masyonu ve Ayrýcadað formasyonu ile tektonikiliþkilidir. Ancak, Erdoðan ve Güngör (1992), biri-min, Belevi köyü yakýnlarýnda, altýndaki Kayaaltýformasyonu ile açýk bir geçiþinin görüldüðünü,Candan ve diðerleri (1997) ise iki birimin doka-nak iliþkisinin tartýþmalý olduðunu belirtmektedir-ler. Üzerinde, Bodrum napýna ait birimler ile Ýzmirfliþi tektonik olarak bulunmaktadýr (Þekil 1b).

Büyük yapýlarýn gözlendiði Selçuk doðusun-da, Boncuk Daðý senklinalinde birimin kalýnlýðý enaz 1000 metredir.

Þirince metafliþi, Simav yöresinde metabazitve metaultramafit kapsayan "Simav metamorfit-leri" (Akdeniz ve Konak, 1979)'nin bir kýsmýnýn;Keçidað-Gölmarmara arasýnda yine metabazitve metaultramafitlerin (Konak ve diðerleri, 1980);Çivril kuzeyinde "Özbeyli metabazik-metaultra-bazikleri" (Çakmakoðlu, 1986)'nin; Tire yakýnla-rýnda, kapsamýnda metaultrabazitlerin bulundu-ðu "Keçidaðý grubu" (Akdeniz ve diðerleri, 1986)'nun bir bölümünün; "metafliþ benzeri kayalar"(Konak, 1994)'ýn; Ören (Kemalpaþa) dolaylarýn-da metaserpantinit ve metabazit (Konak ve diðer-leri, 1994) kapsayan birimin; Gümüldür/ Doðan-bey (Ýzmir) yakýnlarýnda "Doðanbeyburnu meta-morfitleri" (Eþder, 1988)'nin bir kýsmýnýn; Sisamadasýnda Selçuk napýnýn (Ring ve diðerleri,1999) olasý (ve kýsmen) eþ deðeridir.

Birimde fosil saptanamamasýna karþýn bölge-sel deneþtirme ile yaþýnýn Geç Senoniyen olabi-leceði düþünülmektedir.

BODRUM NAPI

Likya naplarýnýn yapýsal birimlerinden biri olanBodrum napý; Alt-Orta Triyas döneminde zaman

9

Page 10: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Ali ÇAKMAKOÐLU

zaman karasal, genelde sýð þelf, (Orta?-) Üst Tri-yas-Liyas (bazen Üst Triyas-Malm)'ta platform,Üst Liyas-Üst Kretase (bazen Kretase) döne-minde pasif kýta kenarýný temsil eden kaya birim-lerinden oluþur ve farklý adlarla ("Köyceðiz se-risi", Graciansky, 1972; Bernoulli ve diðerleri,1974; "Bolkardað birliði", Özgül, 1976; "Sandakserisi", Erakman ve diðerleri, 1982; "Çökelez gru-bu" Konak ve diðerleri, 1986; Konak, 1993; "Örenünitesi", Konak ve diðerleri, 1987b; "Çökek gru-bu", Þenel ve diðerleri, 1989; "Çökek napý", Þe-nel ve diðerleri, 1994) incelenmesi nedeniyleÞenel (1997a,b,c) tarafýndan yeniden tanýmlan-mýþtýr. Birbirinden az/çok farklý fasiyeslerdeki bi-rimlerden oluþan Bodrum napýnýn çalýþma ala-nýndaki temsilcisi "Akçakonak birimi" olarak ad-landýrýlmýþtýr (Þekil 1b).

AKÇAKONAK BÝRÝMÝ

Altta metakýrýntýlý (Karaova formasyonu) veüstte metakarbonatlardan (Kayaköy dolomiti vePýnaröztepe formasyonu) oluþan birim, Efes napýile Þirince metafliþini tektonik olarak üzerlerErken Triyas-Senoniyen yaþlý olan birim, GeçKretase-Erken Tersiyer (Daniyen?) yaþlý Ýzmir fli-þi tarafýndan tektonik olarak üzerlenir.

Karaova formasyonu (Trk)

Genel olarak metakýrýntýlýlardan oluþan for-masyonu, çalýþma alaný güneyinde ilk kezPhilllipson (1915) "Karaova þistleri" olarak; son-raki çalýþmalarda Flügel ve Metz (1954) "Ka-raova þist serisi"; Brinkmann (1967) "Karaovabirimi (Schichten)"; Akat ve diðerleri (1975)"Karaova formasyonu"; Dürr (1975) "Karaova bi-rimi (Schichten)"; Ercan ve diðerleri (1983, 1984)"Güllük formasyonu" olarak adlandýrmýþlardýr.Tipik-belirgin kayatürü ve stratigrafik özelliklerinedeniyle kolaylýkla deneþtirilebilen ve Batý Ana-dolu'da; Akhisar çevresinde "Çömlekçi formas-yonu" (Konak ve diðerleri, 1980); Çal-ÇökelezDaðý (Denizli) çevresinde "Sazak formasyonu"(Konak ve diðerleri,1986; Çakmakoðlu, 1990);Baklan'da "Sorgunlu formasyonu" (Göktaþ ve di-ðerleri, 1989) gibi farklý veya Denizli güneyba-

týsýnda "Karaova metasedimentleri" (Çakmak-oðlu, 1987); "Karaova formasyonu" (Okay, 1989;Konak, 2003) benzer adlamalarýn da yapýldýðýgeniþ daðýlým gösteren, ayrýntýlý çalýþýlan birimiçin, yaygýn kullanýlan "Karaova formasyonu" adýbenimsenmiþtir.

Mor, kurþuni, yeþil, zeytini yeþil, pembe, bor-do, eflatun, gri renklerde, ince-orta tabakalý me-taçakýltaþý, metakumtaþý, metasilttaþý biriminyaygýn ve tipik kaya türleridir.

Rimmelé ve diðerleri (2004), "formasyonunkýrmýzýmsý-yeþilimsi fillitlerinde, Aðaçlý (Söke) gü-neyinde Fe-Mg karfolit ve Kirazlý'da (Söke) Fe-Mg karfolit pseudomorflarý ile kloritoyid" sap-tamýþlardýr.

Karaova formasyonu en üstte kahvemsi sarýkalkþist, açýk/koyu gri renklerde, ince-orta taba-kalý dolomit, gri, beyaz dolomitik rekristalize kreç-taþlarý ile metakýrýntýlýlarýn ardalanmasý ile Kaya-köy dolomitine geçer. Çal (Denizli) yöresinde"Yayla formasyonu" (Konak ve diðerleri, 1986)olarak adlanan geçiþ birimi, bu çalýþmada "Yaylaüyesi" (Trky) olarak ayýrtlanmýþtýr. Yaklaþýk 0- 50metre arasýnda kalýnlýk sunan birimin Karaova(Muðla) doðusunda ayýrtlanan eþ deðerinden(olasý) Anisiyen yaþý saptanmýþtýr (Çakmakoðlu,1985; Konak ve diðerleri, 1987b).

Formasyon altta, Efes napý ve Þirince me-tafliþi ile tektonik iliþkilidir. Ancak Gökbel Daðýnda(Muðla) Geç Permiyen'in üzerinde uyumsuz ola-rak yer aldýðý belirtilmektedir [(Gökbel formas-yonu; Meþhur ve diðerleri, 1989) Þenel, 1997c].Üzerine ise dolomit ve rekristalize kireçtaþlarýn-dan oluþan "Kayaköy dolomiti" geçiþli olarak ge-lir. Formasyon için 100-150 metrelik bir kalýnlýkvarsayýlmaktadýr.

Karaova formasyonunun kýrýntýlýlarýnda veriliyaþ bulgusu yoktur. Stratigrafik konum ve de-neþtirimsel olarak birim için Erken-Orta Triyas(Skitiyen-Anisiyen), Yayla üyesi için Anisiyen yaþýöngörülmektedir.

10

Page 11: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Kayaköy dolomiti (TrJk)

Dolomit ve dolomitik rekristalize kireçtaþlarýn-dan oluþan birimin Muðla dolayýndaki eþleniði, ilkkez Phillipson (1915) tarafýndan "Gereme kalke-ri" olarak tanýmlanmýþtýr. Ancak, farklý tektono-stratigrafik birimlerdeki Orta Triyas-Liyas yaþlýbenzer kayatürleri de "Gereme formasyonu" ola-rak adlandýrýlmýþtýr ve bu nedenle birim, Þenel vediðerleri (1994) tarafýndan "Kayaköy dolomiti"olarak yeniden tanýmlanmýþtýr. Gri, açýk/koyu gri,beyazýmsý bej renklerde, kalýn-orta tabakalý, orta-ince kristalli, erime boþluklu rekristalize kireçtaþ-larý ve dolomitler formasyonun egemen kaya tü-rüdür.

Birim, Karaova formasyonu üzerinde uyumluolarak yer alýr; üzerine Ýzmir fliþi tektonik olarakgelir. Büyük bir olasýlýkla üzerindeki devamý olan"Pýnaröztepe formasyonu" ile iliþkisi gözlen-memiþtir. Çalýþma alanýnýn güneyinde Muðlaçevresinde birim, çörtlü kireçtaþlarýndan oluþan"Göçgediði formasyonu" (Þenel ve diðerleri,1989; Þenel ve Bilgin, 1997a,b) veya "Ula mer-meri" (Kaaden ve Metz, 1954; Þenel ve Bilgin,1997a,b) tarafýndan uyumlu olarak örtülür. Enfazla 300 metre kalýnlýktadýr.

L18-c3, c4 ve d3 paftalarýnda ayýrtlanan "Ay-rýmlanmamýþ allokton karbonatlar" (TrJKkp)'dakiyersel gözlemler, bu birimlerin Kayaköy dolomi-ti'ne benzerliðini, ayrýca Pýnaröztepe formasyo-nunu da kapsadýðýný düþündürür. Ancak hemenbatýda (L18-d4), bu birimlerin uzanýmý gibi görü-nen allokton konumlu kýrýntýlý ve karbonatlar("Sevincer Tepe dizisi" ve "Arpacýk Tepe kireç-taþý", Baþarýr ve Konuk, 1981) daha farklý kaya-türü ve biyo-fasiyes özellikleri gösterir, bu neden-le farklý yapýsal birimleri yansýtýr. Belirtilen bu do-lomit ve kireçtaþlarý, ayrýmlanmadaki belirsizlikve ayrýntýlý çalýþma gereði nedeniyle farklý simge-lenmiþtir (Þekil 1a, 1b).

Çalýþma alanýnda fosil saptanamayan birimiçin deneþtirimsel olarak Orta?-Geç Triyas - OrtaLiyas yaþý öngörülmüþtür.

Pýnaröztepe formasyonu (JKp)

Çörtlü kristalize kireçtaþlarýndan oluþan biri-min, çalýþma alanýnýn güneyindeki metamorfik vemetamorfik olmayan eþ deðerleri; "Ula mermeri"(Kaaden ve Metz, 1954), "Mandalya çörtlü kireç-taþý" (Orombelli ve diðerleri, 1967), "Bodrum Bi-rimi/Schichten" (Brinkmann, 1967), "Çaldað ki-reçtaþý" (Graciansky, 1972), "Çaldað formasyo-nu" (Bernoulli ve diðerleri, 1974; Dürr, 1975),"Mandalya formasyonu" (Akat ve diðerleri, 1975),"Kýþladaðý formasyonu" (Ercan ve diðerleri,1983, 1984), "Göçgediði formasyonu" (Þenel vediðerleri, 1989) olarak adlandýrýlmýþ, ancak böl-gesel ölçekte "Göçgediði formasyonu" ve meta-morfik karþýlýðý "Ula mermeri" olarak yeniden ta-nýmlanmýþtýr (Þenel ve Bilgin, 1997a,b). Çalýþmaalanýnda, Göçgediði formasyonunun/Ula merme-rinin bir kýsmý gözlenmekte, bölgenin diðer yer-lerinde alt düzeylerini oluþturan radyolarit, marn,çört, þeyl, "ammonitico rosso" fasiyesindeki yum-rulu kireçtaþlarý ile üst düzeylerindeki Senoniyenyaþlý mikritik kireçtaþý, bu alanda bulunmamak-tadýr. Bu nedenle birim "Pýnaröztepe formasyo-nu" olarak tanýmlanmýþ ve adlanmýþtýr.

Formasyon, gri, bejimsi-beyazýmsý gri renk-lerde, orta-ince tabakalý, ince kristalli kireçtaþ-larýndan oluþur; 2-15 cm ye kadar deðiþen kalýn-lýklarda çört bant ve yumrularýný içerir; üst (?)düzeyleri türbiditiktir.

Çalýþma alanýnýn kuzeybatýsýnda (Dede Daðý,L18-d3) "Ayrýmlanmamýþ llokton karbonatlar"(TrJKkp) içinde yersel gözleme göre abartýlarakgösterilen, yaklaþýk 15 m. kalýnlýðýndaki radyola-rit-çört düzeyi (TrJKkpr) ve çörtlü kireçtaþlarýnýnbu formasyona ait olabileceði düþünülmektedir.

Formasyon, Ýzmir fliþinin üzerinde (ve dilimlerbiçiminde altýnda) tektonik olarak bulunmaktadýr;ancak, Karaova (Muðla) çevresinde Kayaköy do-lomitinin üzerine uyumlu olarak gelir ve üstte iseKaraböðürtlen formasyonuna (Philippson, 1915)geçer. Birim 300-350 metre kalýnlýktadýr.

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ 11

Page 12: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Formasyonda Orbitolina (conicorbitolina) cf.conica (d'Archiac), Salpingoporella sp. fosillerisaptanmýþ ve Albiyen-Senomaniyen yaþý veril-miþtir. Ancak, Geç Liyas (Toarsiyen)-Geç Kretaseyaþlý olan ve bölgede geniþ bir yayýlýmý bulunanGöçgediði formasyonunun içerisindeki stratig-rafik yeri gözetilerek, birim için Geç Jura-GeçKretase yaþý öngörülmektedir.

ÝZMÝR FLÝÞÝ (KTi)

Batý Anadolu'da "Ýzmir-Ankara Zonu" (Brink-mann, 1966) kapsamýnda geniþ bir daðýlýma sa-hip olan birim, en yaygýn görüldüðü Ýzmir çevre-sinde "Ýzmir fliþ formasyonu" olarak Öngür (1972)tarafýndan adlanmýþ; "Ýzmir fliþi" olarak Eþder(1988) tarafýndan da grup düzeyinde tanýmlan-mýþtýr. Genel olarak kýrýntýlýlar ile radyolarit ve ba-zik volkanik kaya birimlerinin de bulunduðu birmatriks, ve bu matriks içerisinde deðiþik büyük-lük, yaþ ve kaya türündeki bloklardan oluþur. Ön-ceki çalýþmalarýn çoðunda, örneðin; "Kretase fli-þi/Belkahve ve Kavaklýdere fliþi" (Paréjas, 1940);"Üst Kretase fliþi" (Akartuna, 1962); "Fliþ" (Ver-dier, 1963; Oðuz, 1966); "Kretase fliþi" (Brink-mann, 1966; Brinkmann ve Ýzdar, 1971); "Bor-nova fliþi" (Konuk, 1977); "Ulupýnar formasyonuve Erdemirçay formasyonu" (Konak ve diðerleri,1980) adlarýyla iki ayrý formasyon; "Filiþ topluluk-larý" (Yaðmurlu, 1980); "Kretase-Paleojen fliþi"(Baþarýr ve Konuk, 1981); "Belkahve" ve "Çal-dað" formasyonlarý (Akdeniz ve diðerleri, 1986)kapsamýnda; "Bornova karmaþýðý" (Erdoðan,1985;1990a,b; Erdoðan ve Güngör, 1992) olaraktanýmlanmýþtýr. Çalýþma alanýndaki daðýlýmýnagöre "Zeytinköy formasyonu" (Akat, 1980), "blok-lu fliþ" (Baþarýr, 1981; 1989) olarak adlanmýþ vetanýmlanmýþtýr.

Yeþil, kahvemsi yeþil, kahvemsi sarý, pem-bemsi bej renklerde, kumtaþý-þeyl egemen kayatüründeki birim, serpantinit (KTis), radyolarit(KTir), diyabaz (KTid) ve çeþitli kireçtaþý (KTik)bloklarý içerir.

Likya naplarýnýn çoðunda bulunan Geç Kre-tase yaþlý fliþ/bloklu fliþler "Karaböðürtlen for-

masyonu" (Philippson, 1915) adý altýnda toplan-mýþtýr (Þenel, 1997a,b). Bodrum napý birimlerin-den, özellikle Göçgediði formasyonu. (Mandalyaformasyonu/çalýþma alanýndaki Pýnaröztepe for-masyonu) ile iliþkili bulunan Karaböðürtlen for-masyonu, uzaným ve birliktelik olarak Ýzmir-An-kara Zonu (Brinkmann, 1966) kapsamýndaki Ýz-mir fliþini stratigrafik olarak karþýlar. Ancak ayrýmyapýsal olarak yapýlmaktadýr.

Birim, Efes napýnýn ve Þirince metafliþininüzerinde tektonik konumludur. Üzerine ise Bod-rum napý kapsamýndaki Akçakonak biriminin Ka-yaköy ve Pýnaröztepe formasyonlarý ile ayrýmlan-mayan dolomit-kireçtaþý birimleri (TrJKkp) tek-tonik olarak gelir; içinde blok olarak bulunur veayrýca, bu birimler içinde ekay dilimlerine de rast-lanýr (Þekil 1b).

Ýzmir fliþi, içerisinden/bloklarýndan elde edilenyaþlara ve/veya yapýsal-stratigrafik konumunagöre genel olarak Geç Kretase yaþlý kabul edil-mektedir. Ancak, Üst Maastrihtiyen-Paleosen ve-ya daha genç (Konuk, 1977), Kretase Sonu-Pa-leosen (Yaðmurlu, 1980), Eosen (Düzbastýlar,1980), Kampaniyen-Paleosen (Konak ve diðer-leri, 1980), Turoniyen-Paleosen (Akdeniz vediðerleri, 1982, 1986), Paleosen-Eosen (Baþarýr,1989), Kampaniyen-Daniyen (Erdoðan, 1990a,b)yaþlarda olduðu öngörülmektedir. Buna göre bi-rim için Geç Kretase-Erken Tersiyer (Daniyen?)yaþý kabul edilebilir.

NEOJEN-KUVATERNER

Çalýþma alanýnda, "Geç Erken Miyosen-(?)Orta Miyosen dönemini kapsayan karasal Neo-jen tortullaþmasý, alttan üste, alüvyal Kösele for-masyonu ve gölsel Söke formasyonu ile baþlar;düþük açýlý erozyonal uyumsuzlukla Söke for-masyonunu üstleyen fluviyal Dededað formas-yonu ile devam eder ve gölsel Kuþadasý for-masyonu ile sona erer. Dasit bileþim alaný içinde-ki Balatçýk volkanitleri ile bazaltik andezit veandezit bileþimli Hisartepe volkanitlerinin sim-gelediði Geç Miyosen volkanizmasý, Kuþadasý

Ali ÇAKMAKOÐLU12

Page 13: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

formasyonunu keser ve üstler. Büyük Menderesgrabenleþmesine iliþkin Geç Pliyosen-Pleyisto-sen tortullaþmasýný kapsayan Büyük MenderesGrubu, alttan üste, alüvyal Kartaltepe formas-yonu, fluviyo-deltaik ve gölsel Savulca formas-yonu, alüvyal Ortaklar formasyonu ve alüvyalYamaçköy formasyonundan oluþur" (Göktaþ,1998; Ünay ve Göktaþ, 1999). Holosen, alüviyalyelpaze, akarsu-delta, bataklýk-lagün ve kumsalçökelleri ile yamaç molozundan oluþur.

TEKTONÝK

Ýnceleme alanýnda farklý litofasiyes, ortam vemetamorfizma özellikleri sergileyen çeþitli tek-tono-stratigrafik üniteler, bindirmeli dokanaklarlabirbirlerini üzerlemektedir. Bu tektonik üniteler,büyük bir olasýlýkla Kretase Sonu-Erken Eosenzaman diliminde ilk yapýsal biçimlenmesini ka-zanmýþlardýr. Erken Miyosen-Kuvaterner süre-cinde geliþen gerilmeli tektonik rejim sonucu yer-sel de olsa naplar, bindirme düzlemleri boyuncayeniden hareket etmiþler ve özellikle bu süreçteoluþan genelde düþey, yersel verev atýmlý faylar-la bugünkü geometrilerini kazanmýþ olmalýdýrlar.

SONUÇLAR

Bu çalýþma sonucunda; önceki bazý çalýþma-larýn revizyonu-kompliasyonu ile M18 kapsamýn-da 1/25 000 ölçekli jeoloji haritalarý tamamla-narak 1/100 000 ölçekli jeoloji haritasý yapýlmýþ,L18 1/100 000 ölçekli jeoloji haritasýnýn tamam-lanmasýna yönelik Neojen öncesi kaya birimleriayýrtlanmýþtýr.

Ýnceleme alanýnda alttan üste doðru Dipburunnapý, Efes napý, Þirince metafliþi, Akçakonak biri-mi ve Ýzmir fliþi olarak beþ tektonik ünite ayýrtlan-mýþ ve her bir ünitenin stratigrafileri ortaya konul-muþtur; ayýrtlanan bu tektono-stratigrafi birim-lerinin, Sisam Adasýndaki birimlerle deneþtirile-rek, birkaç farklýlýðýn dýþýnda devamlýlýklarý gös-terilmiþtir.

Menderes Masifi'nde tanýmlanan "örtü þistleri"nin, çalýþma alanýnda farklý tektono-stratigrafi bi-

rimlerini kapsadýðý belirlenmiþ, "Karaova formas-yonu", "Þirince metafliþi" gibi birimlerin, masifingüneybatýsýndan doðu-güneydoðusuna kadardeðiþik stratigrafik iliþkiler sunarak kuþak boyuirdelenmesine veri saðlanmýþtýr.

Olasý Erken Triyas yaþlý bazik volkanizmanýnyayýlým alaný boyunca, gnaysoz þistler ve me-taboksitli mermerler ile aralarýndaki stratigrafikbirlikteliði saptanmýþtýr.

KATKI BELÝRTME

Bu çalýþma, Maden Tetkik ve Arama GenelMüdürlüðü Jeoloji Etütleri Dairesinin, Neþat Ko-nak tarafýndan yönetilen "Menderes Masifi Ma-den Aramalarý Projesi" kapsamýnda gerçekleþti-rilmiþtir. Söke-Selçuk-Ortaklar çevresi Neojenöncesi kaya birimleri Ali Çakmakoðlu ve Z. RýfkýBilgin; Neojen-Kuvaterner Fikret Göktaþ ve Ku-vaterner (Holosen) Dr. H. Yavuz Hakyemez ta-rafýndan çalýþýlmýþtýr. Bu çalýþma, Dr. Neþat Ko-nak'ýn katký ve eleþtirileriyle son þeklini almýþtýr,bu nedenle kendisine ayrýca teþekkür ederim.

Yayýna verildiði tarih,21 Aðustos 2006

DEÐÝNÝLEN BELGELER

Akartuna, M., 1962. Ýzmir-Torbalý- Seferihisar-Urla böl-gesinin jeolojisi hakkýnda: Maden Tetkik ve Ara-ma Dergisi, 59, 1-18.

Akat, U., 1980. Menderes Masifi batýsýnýn (Söke-Sel-çuk-Tire arasýndaki bölgenin) jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Rapor no: 6952, Ankara (yayýmlanmamýþ)

,Öztürk, E.M., Öztürk, Z. ve Çaðlayan, A., 1975. Menderes Masifi güneyi - GB Toros Kuþaðý'nýn iliþkisi (Ön Rapor): Maden Tetkik veArama Genel Müdürlüðü Rapor no: 5488, Ankara (yayýmlanmamýþ)

Akdeniz, N. ve Konak, N., 1979. Menderes MasifininSimav dolaylarýndaki kayabirimleri ve metaba-zik, metaultrabazik kayalarýn konumlarý: Türki-ye Jeoloji Kurumu Bülteni, 22/2, 175-184.

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ 13

Page 14: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Akdeniz, N., Öztürk, Z., Konak, N., Çakýr, M.H., Serdaroðlu, M., Armaðan, F. ve Çatal, E., 1982. Ýzmir-Manisa dolaylarýnýn stratigrafi ve yapýsal özellikleri: Türkiye Jeoloji Kurultayý 1982, Anka-ra, 49-50.

,Konak, N. ve Öztürk, Z., 1986. Ýzmir-Manisadolaylarýnýn jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Rapor no: 7929, Ankara(yayýmlanmamýþ)

Baþarýr, E., 1981. 1/25.000 Ölçekli AYDIN M18-b1 paf-tasý jeoloji haritasý: Maden Tetkik ve AramaGenel Müdürlüðü Jeoloji Etütleri Dairesi Harita Arþivi, Ankara.

,1989. Gümüldür (Ýzmir) ve Selçuk (Aydýn)yörelerinin jeolojisi ve petrografisi, Bornova-Ýzmir, (yayýmlanmamýþ).

ve Konuk, Y.T., 1981. Gümüldür yöresinin kristalin temeli ve allokton birimleri: TürkiyeJeoloji Kurumu Bülteni, 24/2, 1-6.

Bernoulli, D., Graciansky, P.Ch. de ve Monod, O., 1974. The Extension of the Lycian Nappes (SW Turkey) into the Southeastern Aegean Island: Eclogae Geol. Helv., 67/1, 39-90.

Brinkmann, R., 1966. Geotektonische Gliederung vonWestanatolien: N.Jb. Geol. Palaont. Mh., 1966, 10, 603-618, Stuttgart.

,1967. Die Südflanke des Menderes Massifs beiMilas, Bodrum und Ören: Ege Üniv. Fen Fak. Ýlmi Raporlar Serisi, 43, 12s.

,ve Ýzdar, E., 1971. Excursions near Izmir andManisa: In. A.S. Campbell (ed.), Geology and History of Turkey: Petr. Expl. Soci. Of Libya(Tripoli), 505-508.

Candan, O.,1980. Þirince Köyü (Selçuk) civarýnýn jeolojisi ve petrografisi: Ege Üniversitesi Yerbi-limleri Fak. Jeoloji Mühendisliði Bölümü, Bitir-me Tezi, Bornova, Ýzmir, 65s.

,ve Kun, N., 1989. Menderes Masifi'nin ba-týsýnda paleo-melanj kuþaðýnýn varlýðý: Türkiye Petrol Jeologlarý Derneði Bülteni,1/3,237-251.

Candan, O., Dora, O.Ö., Oberhänsli, R., Oelsner, F. veDürr, S., 1997, Blueschist relics in the Meso-zoik cover series of the Menderes Massif andcorrelatýons with Samos Island, Cyclades:Schweiz.Mineral.Petrog.Mitt., 77, 95-99.

, , , Çetinkaplan, M., Oelsner, F. veDürr, S., 1998. Menderes Masifi'nde iki farklýyüksek basýnç metamorfizmasý: Pan-Afrikan veTersiyer olaylar: 51. Türkiye Jeoloji Kurultayý,Ankara, 52-54.

Çakmakoðlu, A., 1985. Aydýn N19-d3, Marmaris O19-a2 ve Denizli M21-d3,c4 paftalarýnýn jeolojisi:Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Jeo-loji Etütleri Dairesi Rapor no: 215, Ankara (ya-yýmlanmamýþ)

,1986. Çivril-Banaz-Sandýklý-Dinar arasýndakibölgenin jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama Ge-nel Müdürlüðü Rapor no: 8062, Ankara (yayým-lanmamýþ)

,1987. Denizli M22-d1 paftasýnýn jeolojisi (ÖnRapor): Maden Tetkik ve Arama Genel Müdür-lüðü Jeoloji Etütleri Dairesi Rapor no: 695,Ankara (yayýmlanmamýþ)

,1990. Denizli M22-a2 ve Denizli M22-b4 pafta-larý ile M22-b3 paftasý güney yarýsýnýn jeolojisi:Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Ra-por no: 9487, Ankara (yayýmlanmamýþ)

,2005a. Dilek Yarýmadasý, Söke ve Selçuk çev-resinin Neojen öncesi tektono-stratigrafisi: Ma-den Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Raporno: 10786.

,2005b. Dilek Yarýmadasý-Söke-Selçuk çevre-sinin Neojen öncesi tektono-stratigrafisi: 58.Türkiye Jeoloji Kurultayý, 2005, Ankara, 276-277.

Çalapkulu, F., Kun, N. ve Piþkin, Ö., 1982. Söke böl-gesinin jeolojisi: TÜBÝTAK VII. Bilim KongresiTebliðleri, Yerbilimleri Seksiyonu, Kuþadasý-Ay-dýn, 1980.

Ali ÇAKMAKOÐLU14

Page 15: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Dürr, S., 1975. Über Alter und Geotektonische Stel-lung des Menderes-Kristallins/SW-Anatolienund Seine Aequivalente in der Mittleren Aegaeis: Habilitations-Schrift, Marburg/Lahn, 107s.

Düzbastýlar, M.K., 1980. Bornova ve yakýn yöresi tür-bidit istifleri elemanlarýnýn kireçli alglerinin sis-tematik incelenmesi: Ege Üniv. Yerb. Fak. De-niz Bil. ve Tek. Ens. (Doç.Tezi), Ýzmir.

Erakman, B., Meþhur, M., Gül, M.A., Alkan, H., Öztaþ,Y. ve Akpýnar, M., 1982. Fethiye-Köyceðiz-El-malý-Kalkan arasýnda kalan alanýn jeolojisi: Türkiye Altýncý Petrol Kongresi, Tebliðler, Nisan, 1982, Ankara, 23-31.

Ercan, T., Türkecan, A. ve Günay, E., 1983. BodrumYarýmadasýnýn jeolojisi ve magmatik kayaçlarýnpetrolojisi: Maden Tetkik ve Arama Genel Mü-dürlüðü Rapor no: 7352, Ankara (yayýmlanma-mýþ)

,Günay, E. ve Türkecan, A., 1984. Bodrum Ya-rýmadasýnýn jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama:Dergisi, 97/98, 21-32 (ayrý basým).

Erdoðan, B., 1985. Bornova Karmaþýðý'nýn bazý ya-pýsal ve stratigrafik özellikleri: Türkiye Jeoloji Kurultayý1985, Ankara,14.

,1990a. Ýzmir-Ankara Zonu'nun Ýzmir ile Sefe-rihisar arasýndaki bölgede stratigrafik özellikleri ve tektonik evrimi: Türkiye Petrol Jeologlarý Derneði Bülteni, C2/I, 1-20.

,1990b. Ýzmir-Ankara Zonu Ýle Karaburun kuþa-ðýnýn tektonik iliþkisi: Maden Tetkik ve Arama: Dergisi, 110, 1-16.

ve Güngör, T., 1992. Menderes Masifi kuzeykanadýnýn stratigrafisi ve tektonik evrimi: Tür-kiye Petrol Jeologlarý Derneði Bülteni, C4/I, 9-34.

Eþder,T., 1988. Gümüldür-Cumaovasý (Ýzmir) alanýnýnjeolojisi ve jeotermal enerji olanaklarýnýn araþ-týrýlmasý: Ýstanbul Üniv. Fen Bil. Enst., Jeol.Müh. Ana Bilim Dalý (Doktora Tezi), Ýstanbul.

Flügel, H. ve Metz, K., 1954. 1954 senesinde Bodrumve Muðla bölgesinde yapýlan jeolojik harita hak-kýnda rapor: Maden Tetkik ve Arama Genel Mü-dürlüðü Rapor no: 2799, Ankara (yayýmlanma-mýþ)

Göktaþ, F., 1998. Söke Havzasýnýn Neojen ve Kuva-terner stratigrafisi: Maden Tetkik ve Arama Ge-nel Müdürlüðü Rapor no: 10222, Ankara (ya-yýmlanmamýþ)

,Çakmakoðlu, A., Tarý, E., Sütçü, Y.F. ve Sarý-kaya, H., 1989. Çivril-Çardak arasýndakibölgenin jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama Ge-nel Müdürlüðü Rapor no: 8701, Ankara (yayým-lanmamýþ)

Graciansky, P. Ch. de, 1972. Recherches géologiques dans le Taurus Lycien Occidental: Thése, Fac.Sci. Univ. Paris-Sud (Orsay), 896, 762p.

Gümüþ, A., Çalapkulu, F., Piþkin, Ö. ve Kun, N., 1983. Söke-Ortaklar bölgesi jeolojisi ve Sb-Hg-Asanomalilerinin metalojenetik deðerlendirilmesi:TÜBÝTAK Temel Bilimler Araþtýrma Grubu ProjeNo.: TBAG-324

Güngör, T. ve Erdoðan, B., 2001. Tectonic significanceof mafic volcanic rocks in a Mesozoic sequenceof the Menderes Massif, West Turkey: Inter-national Journal of Earth Sciences, SprinterVerlag 2001, DOI 10.1007/s00531-001-0231-1, 1-21.

Kaaden, G. v.d. ve Metz, K., 1954. Datça-Muðla-Da-laman Çayý (SW Anadolu) arasýndaki bölgeninjeolojisi: Türkiye Jeoloji Kurumu Bült., V/1-2,77-170.

Konak, N., 1993. Menderes Masifinin Çal-Çivril-Kara-hallý dolaylarýndaki yapýsal özellikleri: 46. Türki-ye Jeoloji Kurultayý, Ankara, 32.

,1994. Menderes Masifi'ne genel bir bakýþ: 47.Türkiye Jeoloji Kurultayý, Ankara, 126.

, 2003. Menderes Masifi'nin güneydoðusundaki naplý yapýlar: 56. Türkiye Jeoloji Kurultayý, An-kara, 304-306.

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ 15

Page 16: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Konak, N., Akdeniz, N. ve Armaðan, F., 1980. Akhisar-Gölmarmara-Gördes-Sýndýrgý dolaylarýnýn jeo-lojisi: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Rapor no: 6916, Ankara (yayýmlanmamýþ)

, ve Çakýr, M.H., 1986. Çal-Çivril-Karahallý dolayýnýn jeolojisi: Maden Tetkik ve AramaGenel Müdürlüðü rapor No: 8915, Ankara (ya-yýmlanmamýþ)

, ve Öztürk, E.M., 1987a. Geology of theSouth of Menderes Massif: IGCP Pro.N.5,Corr. of Variscan and Pre-Variscan Events ofthe Alpine Mediterr.Moun.Belt, Field Meeting, Turkey, Sept. 13-19, 1987, Guide Book For the Field Excurision Along Western Anatolia, Tur-key, 42-53, Ankara.

,Hepþen, N., Öztürk, E.M., Öztürk, Z., Çakmak-oðlu, A., Göktaþ, F., Sarýkaya, H., Armaðan, F., Çatal, E. ve Serdaroðlu, M., 1987b. Menderes Masifi'nin G-GD'sundaki Mesozoyik istiflerinkarþýlaþtýrýlmalý stratigrafisi ve konumlarý: Türki-ye Jeoloji Kurultayý 1987, Ankara, 5.

,Çakmakoðlu, A., Elibol, E., Havzoðlu, T., Hep-þen, N., Karamanderesi, Ý.H., Keskin, H., Sarý-kaya, H., Sav, H. ve Yusufoðlu, H., 1994. Men-deres Masifi'nin orta kesimlerindeki bindirmeli yapýlarýnýn geliþimi: 47. Türkiye Jeoloji Kurul-tayý, Ankara, 34.

Konuk, Y.T., 1977. Bornova Fliþi'nin yaþý hakkýnda:Ege Üniv. Fen Fak. Derg., B, I, 1, Ýzmir, 65-73.

Meþhur, M., Yoldemir, O., Akpýnar, M., Özataþ, Y. ve Alkan, H., 1989. Batý Toroslarýn jeolojisi ve petrol olanaklarý raporu: TPAO Rapor Ankara (hazýrlanmakta).

Oðuz, M., 1966. Manisa Daðýnýn kuzey ve kuzey-batýsýnýn jeolojisi (Geology of the northern andnorthwestern part of the Manisa Dag): EgeÜniv. Fen Fak. Derg, No.33, 20p., Ýzmir.

Okay, A.Ý., 1989. Denizli'nin güneyinde MenderesMasifi ve Likya Naplarý: Maden Tetkik ve AramaDergisi, 109, 45-58.

Orombelli, G., Lozej, G.P. ve Rossi, L., 1967. Prelimi-nary Notes on the Geology of the Datça Penin-sula (SW Turkey): Accad.Noz. dei.Linc., 42.

Önay, S.T., 1949. Über die Smirgelgesteine SW-Ana-toliens. Schweizerische Mineralogische undPetrographische Mitteilungen, 29, 359-484.

Öngür, T., 1972. Ýzmir-Urla jeotermal araþtýrma sahasý-na iliþkin jeolojik rapor: Maden Tetkik ve Arama-Genel Müdürlüðü Rapor no: 4835, Ankara (ya-yýmlanmamýþ)

Özer, S., 1993. Menderes Masifindeki Rudistlerin pale-ontolojik ve biyostratigrafik incelemesi: 46.Türkiye Jeoloji Kurultayý, Ankara, 130,

,1998. Rudist bearing Upper Cretaceous meta-morphic sequences of the Menderes Massif(Western Turkey): Geobios, 22, 235-249.

Özgül, N., 1976. Toroslarýn bazý temel jeoloji özellik-leri: Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19-1, 65-78.

Papanikolaou, D., 1979. Unités Tectoniques et Phasede DéÎformation dans l'Île de Samos, MerÉgée, Gréce: Bull.Soc.Géol.France, 1979, (7),t. XXI, No.6, p.745-752.

Paréjas, E., 1940. Le Flysch Cretace des Environs deSmyrne: Pub. Ins. Géol. Univ. Ist., No.6.

Philippson, A., 1915. Reisen und Forschungen inWestlichen Kleinasien: Pet. Mitt. H. 167.

Rimmelé, G., Parra, T., Goffé, B., Oberhänsli, R., Jo-livet, L. ve Candan, O., 2004. ExhumationPaths of High-Pressure-Low-Temperature Me-tamorphic Rocks from the Lycian Nappes andthe Menderes Massif (SW Turkey): a Multi-Equilibrium Approach: Journal of Petrology, 1-29.

Ring, U., Laws, S. ve Bernet, M., 1999. StructuralAnalysis of a Complex Nappe Sequence andLate-Orogenic Basins from the Aegean Islandof Samos, Greece: Journal of Struc. Geol., 21,1575-1601.

Ali ÇAKMAKOÐLU16

Page 17: DÝLEK YARIMADASI, SÖKE VE SELÇUK ÇEVRESÝNÝN … · Dip Not: *Bu çalýþma, bir "rapor" (Çakmakoðlu, 2005a) olarak Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðüne ve "poster

Þenel, M.,1997a. 1/100 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalarý, No.3, Fethiye-L9 Paftasý, MadenTetkik ve Arama Genel Müdürlüðü, Ankara.

,1997b. 1/100 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalarý, No.16, Denizli-J9 Paftasý, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü, Ankara.

,1997c. 1/250 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalarý, No. 1, Marmaris Paftasý, Maden Tet-kik ve Arama Genel Müdürlüðü, Ankara.

ve Bilgin, R. Z., 1997a. 1/100 000 ÖlçekliTürkiye Jeoloji Haritalarý, No.18, Marmaris-L4 ve L5 Paftalarý, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü, Ankara

ve , 1997b. 1/100 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritalarý, No.19, Marmaris-L6 Paftasý,Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü, Ankara

, Selçuk, H., Bilgin, Z.R., Þen, M.A., Karaman,T., Erkan, M., Kaymakçý, H., Örçen, S. ve Bilgi, C., 1989. Çameli (Denizli) -Yeþilova (Burdur) -Elmalý (Antalya) ve dolayýnýn jeolojisi: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Rapor no: 9429, Ankara (yayýmlanmamýþ)

Þenel, M., Akdeniz, N., Öztürk, E.M., Özdemir, T., Kadýnkýz, G., Yüksel, M., Öcal, H., Serdaroðlu,M. ve Örçen, S., 1994; Fethiye (Muðla) Kalkan(Antalya) ve kuzeyinin jeolojisi: Maden Tetkikve Arama Genel Müdürlüðü Rapor no: 9761,Ankara (yayýmlanmamýþ)

Ünay, E. ve Göktaþ, F., 1999. Söke çevresi (Aydýn)Geç Erken Miyosen ve Kuvaterner yaþlý küçükmemelileri: Ön Sonuçlar: Türkiye Jeoloji Bülte-ni, 42/2, 99-113.

Verdier, J., 1963. Étude du Kemalpaþa Daðý (Provinced'Izmir, Turquie): Maden Tetkik ve Arama Dergi-si, 61, 38-40, Ankara.

Wippern, J., 1963. Büyük Menderes nehrinin kuzey-batýsýndaki zýmpara yataklarý: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüðü Rapor no: 3353, An-kara (yayýmlanmamýþ)

Yaðmurlu, F., 1980. Bornova (Ýzmir) güneyi fliþ toplu-luklarýnýn jeolojisi: Türkiye Jeoloji Kurumu Bül-teni, 23/2, 141-152.

DÝLEK YARIMADASI TEKTONOSTRATÝGRAFÝSÝ 17