DSM Agro IJmuidenAfscheid van

1 9 2 8 - 2 0 1 0

Afscheid van DSM Agro IJmuidenis een uitgave van DSM Agro IJmuidenen bestemd voor medewerkers, oud-medewerkers en familie van (oud-)medewerkers.

Redactie:Jan Henneman, Rosita DʼAmbrosio,Jan Krouwels, Friederike Kleijn (Taal-box communicatie)

Eindredactie:Taalbox communicatie, Doesburg

Vormgeving:Studio-UP, Ravenstein

Fotografie:Friederike Kleijn en Studio Fix

Reageren?DSM Agro IJmuidenPostbus 4631970 AL IJmuiden

INHOUDVoorwoord Jan Henneman

1 Terugblikken op een bewogen tijd Oudgedienden halen herinneringen op

2 Op eigen kracht verder I In bemiddeling Sjaak van Haaster en Fred Willems over hun toekomst

3 Over het bemiddelingstraject Ellen Braun: ‘DSM-medewerkers zijn gewild’

4 De blijvers Interviews met Marten Peterson en Jaap Bootsman

5 Geschiedenis DSM Agro IJmuiden Tachtig jaar kunstmestproductie in IJmuiden voorbij

6 Afscheidswoord Interview met Renso Zwiers en Gert Jan de Geus

Foto-impressie ROM-dag 2009 DSM Agro IJmuiden

Deel 1 Deel 2 Deel 3 Deel 4 Deel 5

Voorwoord I op de korrel

3

4

10

13

15

20

23

26

Deel 6 Deel 7

De eindstreep

Het valt zwaar om de laatste “op de korrel” te schrijven. Het stemt ook melancholisch om eenhele reeks laatste activiteiten te plegen. De laatste OR-, MT-, 5P-vergadering. De laatste dagvan een draaiende fabriek enz.

Aan de andere kant kunnen wij met trots terugkijken op een, hoe vreemd het ook klinkt,geslaagde periode sinds de aankondiging van de sluiting. Een periode zonder ongevallenmet verzuim, met slechts enkele andere, lichtere ongevallen en zeer weinig milieu-incidenten.Een periode ook waarin een record jaarproductie werd gerealiseerd van 604.000 ton korrelsin 2008. Waarin maandrecord na maandrecord werd gebroken met als laatste die vanafgelopen oktober (ook meteen de laatste volle productiemaand). Een jaar 2009 waarin eenextreem hoge productie van 565.000 ton werd gerealiseerd tot de sluiting. Een periode waariner geen enkele overschrijding van enig budget optrad en waarin ook de variabele kostenbinnen budget bleven.

Dit is met name te danken aan het feit dat ondanks de perikelen rond het Sociaal Plan, deteleurstelling en het onbegrip over de sluiting, de persoonlijke zorgen over de toekomst en deslechte arbeidsmarkt, de sfeer in het bedrijf goed is gebleven en het heel duidelijk isgeworden dat iedereen de klus op een goede en waardige manier wilde afronden. En dat ismeer dan gelukt. Dit blijkt naast de bovengenoemde zaken, ook uit de wijze waarop hetbedrijf is afgeregeld en schoongemaakt. Ondanks de tijdsklem waarin wij zijn geplaatst doorde stop van de AFAʼs in Limburg waardoor het bedrijf tot het allerlaatste moment maximaalmoest produceren, is ook het afregelen en schoonmaken uiterst beheerst, ordelijk en ooknog op tijd verlopen.

Ik heb niet het gevoel te overdrijven als ik hier mijn diepe bewondering en dank voor uit-spreek.

Als laatste wens ik iedereen veel voorspoed toe in de periode na de sluiting.

Jan Henneman

Herinneringen aan DAIJDe reünies voor oud-medewerkers, ROM-dagen geheten, zijn altijd de gelegenheden bij uitstek geweest om te mijmeren over de

goede oude tijd. Dat de meesten hun – vaak lange - loopbaan bij DAIJ inderdaad als een goede tijd hebben ervaren, blijkt alswe een aantal mensen vragen naar hun belangrijkste herinneringen.

Antonio Cardia kwam in 1957 als gastarbeider vanuit Italië naarNederland, waar hij in de kolenmijnen in Geleen terecht kwam. Twee jaardaarna verruilde hij de mijnen voor de staalfabriek van Corus. Toen hij tekennen gaf in de dagdienst te willen gaan werken, stuurde het staalbedrijfhem naar DSM Agro, dat destijds nog Mekog heette. Hij kwam terecht in hetonderhoud, eerst als schilder, later als pijpwerker en pijpmonteur. Zwaarwerk was het. Daar stond een hoop gezelligheid en solidariteit tegenover.“We hielden van een lolletje, hadden veel plezier met elkaar, ook al kwamhet werk altijd voorop, laat ik duidelijk zijn. Bijzonder van DAIJ is dat weelkaar door en door kenden, omdat we er allemaal tientallen jaren bleven.Met Nico Zoontjes (op de foto links) heb ik ruim twintig jaar samengewerkt.”In 1994 ging Antonio met pensioen. Zijn herinneringen zijn positief, hij heeftDAIJ als werkgever gewaardeerd. “De arbeidsvoorwaarden waren goed.We zaten in het Hoogoven Pensioenfonds, hadden prima salarissen enkonden onszelf door het volgen van cursussen opwerken. Ik heb het goedgehad.”

Tiny Bader begon in 1981 als ambtelijk secretaresse van de Sectorraadvan Overleg van Mekog en was secretaresse van de Raden vanOverleg. Jarenlang vervulde ze die functies op parttime basis. Na dereorganisatie in 1993 ging ze naar Personeelszaken en werd assistente van

de chef PZ. Daar deed ze het werk als ambtelijk secretaresse er bij, totnovember 2003. Een jaar vakantie volgde, om alle overwerkuren op temaken. Aansluitend ging ze met prepensioen. De heftigste herinneringbewaart Tiny aan de sluiting van de Ammoniakfabriek, in 1993. “Die ginggepaard met het vertrek van tweederde van ons personeel. Een erg nareperiode. We zijn zelfs nog met een bus naar Geleen gegaan om te strijdenvoor het behoud van ons werk in IJmuiden.” Het was vergeefs. Dat er eengoed sociaal plan lag, was volgens haar een flinke pleister op de wond.Toch overheersen fijne herinneringen aan DAIJ. “Ik heb hier met zoveelplezier gewerkt. Als er iets was, dan deed je je mond open. En daarna washet over. Echt op zijn IJmuidens.” Toen ze van de sluiting van de fabriekhoorde, was ze niet verrast. “Maar ik had te doen met de mensen die ernog werkten, ook al ligt er een goed sociaal plan, net als destijds.”

Jacques van Zuijlen (72) werkte van 1953 tot 1994 bij DAIJ, in allerleifuncties, waarvan veel op kantoor, bijvoorbeeld op de commerciële en deaccountantsafdeling. Om de paar jaar mocht hij graag weer eens watanders doen. “Ik ben nu eenmaal nieuwsgierig, of zo je wilt onrustig.” Metveel plezier heeft hij gewerkt op de loonadministratie. “Je kunt je het nietmeer voorstellen, maar ik ging voor de salarissen naar Hoogovens. Dankeerde ik terug met een houten bak gevuld met loonzakjes, op alfabet

1 Terugblikken op een bewogen tijd

4

5

gerangschikt. Met tonnen liep ik over straat. Gewoon, alleen. Zoiets is nuonvoorstelbaar.” Zijn allerleukste functie was die van ondernemingsraads-lid. “Daar heb ik zo ontzaglijk veel van geleerd. En ik vond het prachtig.Werd ik gebeld door de directie, pakte ik snel mijn stropdas, en voerde danoverleg op hoog niveau.”

Bij de reorganisatie in 1993 - hij was toen nog maar 56 - werd hemgevraagd vrijwillig te vertrekken. Dat deed hij, en hoewel hij er niet opvoorbereid was, was zijn vrije tijd direct gevuld. Hij was altijd al actief alsvrijwilliger, bij de politie, als jeugdleider en als volleybalscheidsrechter. Enhij heeft het sindsdien alleen nog maar drukker gekregen. Bijvoorbeeld metzijn volkstuin, met zijn bestuurslidmaatschappen van de ANBO en de huur-dersvereniging. En dan ziet hij ook nog kans eens per maand te koken voor50 alleenstaanden.

Bertus Kortekaas (62) voer eerst zes jaar en ging vervolgens naar Hoog-ovens, waar hij werk vond bij het verwerkingsbedrijf Rooswijk, eerst alskraanhulp, later als ploegleider. Toen de fabriek ging reorganiseren, kwamhij als 34-jarige bij de Mekog terecht, in de functie van jongste hulp. Hijhaalde de diplomaʼs VAPRO A en B en klom op van ploegassistent A naarB, toen C. Hij maakte weer een reorganisatie mee, daarna nog een en nogeen en nog een. Wennen deed dat niet. “Je zat altijd in spanning: mag ikblijven of niet? Heb ik mijn werk goed gedaan of niet?” De laatste jaren washij veel te vinden in de buitenhaven, waar hij ammoniakschepen loste, tot8000 ton. De sluiting komt bepaald niet onverwacht. “Toen ik hier begon zeiiemand tegen mij: over een jaar of zes is de tent hier opgedoekt.” Het zounog 23 jaar duren. In januari 2008 begon hij met het opnemen van zijn velevrije dagen. Die vakantie zou duren tot mei 2009.Toen volgde zijn pensio-nering.

V.l.n.r.: Antonio Cardia, Nico Zoontjes, Tiny Bader en Bertus Kortekaas.

6

Jan de Haas is nu 69 en sinds zeven jaar met pensioen. Hij was de laatstejaren Hoofdprocesregelaar in de Ammoniak- en Salpeterzuurfabriek en hieldzich onder meer bezig met het opleiden van jonge mensen. Als Limburgerheeft Jan uitstekend kunnen aarden in het IJmuidense. Hij is er positief over.“Een Limburger is rustiger, ook wat gezapiger. In IJmuiden is men gewendom te zeggen waar het op staat. Er is hier altijd erg professioneel gewerkt.”Net als vele anderen geeft hij aan met plezier bij DAIJ te hebben gewerkt.Dat ontaardde weleens in een nogal uitgelaten sfeer. “Dan gingen we elkaarmet de brandslang achterna, tot in de meetkamer toe.” Alleen de ochtend-diensten konden hem gestolen worden. “Zes uur beginnen, iets na vijvenopstaan. Dat is veel te vroeg voor mij.” Naarmate er minder mensenwerkten bij DAIJ, werd de sfeer zakelijker. Net als zijn collegaʼs heeft hij flinkwat reorganisaties meegemaakt, “maar ik ben er gelukkig altijd tussendoorgeroeid”. In het begin van zijn pensioen had hij het moeilijk. “In je werk hebje een doel. Nu moest je niks en mocht je alles.”

Op 1 december 2009 is Jan de Haas op 69-jarige leeftijd overleden.

7

Rondleiding oud-medewerkers tijdens de laatste reünie (oktober 2009).

8

IJmuiden, 29 oktober. “Het zijn bewogen jaren geworden sinds de vorigeROM-dag”, begint Jan Henneman zijn toespraak voor een volle zaal oud-medewerkers. “Ten eerste omdat er in zoʼn periode van enkele jarenaltijd weer oud-collegaʼs zijn overleden, mensen die velen van ons dierbaarwaren. Maar ook vanwege de bekendmaking van de sluiting van de fabriekop 3 maart 2008.” Volgens Jan was dat “een klap voor alle actieve, maar ookvoor alle oud-medewerkers.” Jan beschrijft daarna het onwerkelijkegevoel dat veel aanwezigen hebben als volgt: “Om de deur achter je dicht tetrekken en te zeggen: dit is de laatste keer, voelt gek. Nog gekker is het omje te realiseren dat over een half jaar niet alleen die deur, maar het

gebouw eromheen er niet meer is. En dat het Daij by day nieuws niet meerregelmatig op de deurmat ploft. Ook deze laatste ROM-dag voelt om diereden wat vreemd.” Zijn woorden worden bevestigd door de oud-medewer-kers, voor wie deze bijeenkomst en rondleiding door de fabriek gedenk-waardig zijn. Toch is het weerzien als vanouds. En de gezelligheid er nietminder om. Iedereen geniet er volop van om alle oude gezichten weer tezien, persoonlijk nieuws uit te wisselen, en vooral de vele goede herinnerin-gen op te halen. Want als er iets is dat de DAIJ-gemeenschap altijd heeftgekenmerkt, is dat de sterke onderlinge band en de warme collegialiteit. Defotoʼs op pagina 26 en 27 zijn er duidelijke getuigen van.

ROM-dag 2009: Laatste ronde!

9

Deze fotoʼs kunt u (alleen per mail) opvragen bij: jeanette.koks@corusgroup.com

2 Op eigen kracht verder

ʻDe toekomst ligt voor mij in domoticaʼ

Sjaak van Haaster, 53, is nog maar kort in dienst van DAIJ, namelijk sindsmaart 2008. Hij kwam binnen met een stevige bagage aan elektrotechni-sche kennis en expertise, opgedaan bij Corus. Die jarenlange ervaring hadhij intussen aangevuld met een HBO-opleiding elektrotechniek, iets dat bijDAIJ wel werd gewaardeerd.

Hij werd aangenomen als Projectleider. “Er waren op het moment dat iksolliciteerde bij DAIJ weliswaar geluiden dat de fabriek binnen afzienbaretijd zou kunnen sluiten, maar dat had voor het zelfde geld nog wat jarenkunnen duren. Op mijn eerste werkdag kregen we het nieuws van desluiting te horen. Ik dacht: dat heb ik weer. Toch heb ik het introductie-programma zoals dat was gepland doorlopen en de mensen, de fabriekenen de processen goed leren kennen. Een erg leerzame tijd. Storings-analyses, kleine projecten, opknapwerk, verbeteringen aan installaties: datzijn zo de zaken waar ik me mee bezig heb gehouden. En met plezier. Hetwas een leuke periode.”

Gedurfde stapPas in het laatste halfjaar nam het werk af. Voor Sjaak het moment om zichmet zijn toekomst bezig te gaan houden. Erg lang hoefde hij trouwens daarniet over na te denken. Hij besloot een gedurfde stap te zetten en koos voorhet zelfstandig ondernemerschap. “Ik heb mij de afgelopen maanden doormiddel van cursussen bekwaamd in domotica, dat is een samentrekkingvan domus (huis) en tica, een woord dat verwijst naar informatica,telematica en robotica. Zeg maar huisautomatisering. Op dat vlak groeit hetaantal mogelijkheden: je kunt verlichting automatisch in- of uitschakelen,gordijnen dicht doen of open maken, allerhande apparatuur zoals alarm

in- of uitschakelen, het binnenklimaat regelen, al dan niet met behulp vaneen afstandsbediening of mobieltje. Voor domotica is een mooie toekomstweggelegd.” Hij kwam op het idee door een folder van Holec, bezocht eenmodelwoning en legde contacten met leveranciers als Holec en de groot-handel voor elektrotechnische apparatuur. Hij volgde cursussen, bezochtvakbeurzen, werd gecertificeerd en is inmiddels ook lid van Uneto,de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en technischedetailhandel. Inmiddels heeft hij thuis een testkamer ingericht en zijnwoning als demowoning geïnstalleerd om alle toepassingen te kunnendemonstreren. Zijn vrouw staat helemaal achter hem. Zijn werkgebied wordtde regio Kennemerland. Let op: HouseOmatic gaat het maken!

10

11

Sjaak van Haaster: ‘Op mijn eerste werkdag kregen we het nieuws van de sluiting te horen.’

12

In bemiddeling

Fred Willems: ‘Ik kreeg hier de kans om me omhoog te werken.’

ʻLiever één vogel in de hand, dan tien in de luchtʼ

Fred Willems (53, procesregelaar) is één van de vijftig medewerkersdie gebruik maken van de mogelijkheid voor bemiddeling. Daarbijhelpt de afdeling Human Resources bij het vinden van een nieuwewerkplek.

Wat verwacht hij en waarop hoopt hij? Profiel van een DAIJ-medewerker diehet afgelopen jaar zijn 25-jarig jubileum heeft gevierd. “Het voelt voor mijalsof ik opnieuw moet beginnen. 25 jaar geleden kwam ik bij DAIJ, nadat ikbij Corus en daarvoor in kwekerijen had gewerkt. Het is mij hier altijd goedbevallen, want ik werk graag in een team en zou het liefst een zelfde soortbaan vinden als ik nu heb. Ik heb gesolliciteerd bij een papierfabriek in deomgeving. Daarvoor heb ik een gesprek gevoerd met Ellen Braun vanHuman Resources, die me begeleidt en heeft uitgelegd wat ik in eensollicitatiegesprek kon verwachten. Maar andere mogelijkheden houd ik ookopen. Ik bezit een groot rijbewijs, maar niet voor een aanhangwagen,rijbewijs E. Dat wordt meestal wel geëist. Dus ik heb gevraagd of ik datrijbewijs kon gaan halen. Een baan in de beveiliging zou ook een mogelijk-heid kunnen zijn. Ik ben nu doorverwezen naar een bureau dat begeleidingbiedt bij het zoeken naar een baan en opleidingen kan regelen. Intussen ismijn theorie en vakkennis getest voor VAPRO-A, want ik kom in aanmerkingvoor dat certificaat. Dat krijg ik binnenkort toegestuurd. Het zou me alsprocesregelaar aantrekkelijk kunnen maken voor werkgevers. Maar ik hebnog niets concreets. Met een vrouw en twee schoolgaande kinderen heb iknatuurlijk liever één vogel in de hand, in plaats van tien in de lucht. Ik hebhet hier altijd naar mijn zin gehad. Je kreeg de kans om je omhoog tewerken door het volgen van opleidingen. Iedereen ging leuk met elkaar om.Je moet je opladen voor een nieuwe werkplek, dat is niet niks.”

13

Onlangs is Human Resources Manager Ellen Braun aangesteld omDAIJ-medewerkers te helpen een nieuwe werkplek te vinden, binnenCorus of daarbuiten. Maatwerk, dat is haar doel.

Per 1 januari treedt het Sociaal Plan in werking. Dit betekent dat er eengroep medewerkers gebruik zal maken van de aangeboden bemiddeling,terwijl een andere groep bijvoorbeeld gebruik zal maken van de HEK-regeling (Herplaatsing Eigen Kracht) en vrijwillig zal vertrekken. Tot 1 februarihebben de medewerkers nog de tijd om tussen beide mogelijkheden eenkeus te maken. Daarna –maar ook nu al- kunnen medewerkers een beroepop Ellen doen voor advies en begeleiding bij tal van praktische zaken die bijde bemiddeling of herplaatsing komen kijken. Ellen heeft vorig jaar eenlange periode bij Corus gewerkt. Sinds september is ze aan de slag bij DSMAgro en wordt de uitvoering van het mobiliteitstraject haar grootste taak.Daarnaast zal ze de resterende taken overnemen van de afdeling HumanResources, die na 1 januari ophoudt te bestaan. Ellen is al vele jaren werk-zaam als personeelsmanager, en heeft zich als zelfstandige toegelegd opcoaching en loopbaanbegeleiding.

MogelijkhedenHet jaar 2010 staat in het teken van actieve bemiddeling. Daarbij kunnenmedewerkers kiezen uit drie mogelijkheden: interne bemiddeling (Corus-banen dus), externe bemiddeling of de keuze voor een specifieke regelingvoor mensen die langer dan 30 jaar in dienst zijn. Gedurende de maanddecember zal Ellen de medewerkers verder informeren over de bemidde-lingsmogelijkheden en met hen toekomstige activiteiten doornemen. Injanuari zal dan de bemiddeling van start gaan.

MaatwerkDe bemiddeling is sterk op de persoon toegesneden. Ellen heeft daarvoorinmiddels samen met Rosita DʼAmbrosio een informatiecentrum ingericht inhet meethuis. Daar staan computers, er hangen actuele vacatures aan dewand. Daar kan dan bijvoorbeeld een sollicitatiebrief worden geschrevenof met internet gewerkt worden. Ellen zal daar dagelijks zijn voor persoon-lijk advies, overleg of praktische hulp. “Mijn doel is om maatwerk te leveren.Dat kan hulp zijn bij het schrijven van een brief, het leren formuleren van jeeigen sterke punten, het voorbereiden of oefenen van een sollicitatie-gesprek, hulp bij het onderhandelen over arbeidsvoorwaarden, maar ookzelf actief achter een proefplaatsing of vacatures aan.”

EnthousiasmeEllen is druk bezig om contacten te leggen met externe werkgevers, omdatCorus naar verwachting minder banen dan verwacht in de aanbieding zalhebben. Ze is hoopvol dat iedereen op een goede werkplek terecht komt.“DSM-medewerkers zijn gewild vanwege hun ervaring, veelzijdigheiden collegialiteit. Het is voor velen wel jaren terug dat zij gesolliciteerdhebben en over die drempel moeten medewerkers heen. Enthousiasme eneen positieve instelling maken dat je je eigen kansen op een baan zekervergroot.” Daarbij probeert Ellen bovendien die drempel voor werkgeverslaag te houden door bijvoorbeeld een proefplaatsing voor te stellen of eentegemoetkoming in opleidingskosten aan te bieden. Iemand ergens tegenzijn zin plaatsen omdat de functie ʻgepastʼ zou zijn, gaat volgens haar nietgebeuren. “Dat is niet in het belang van de medewerker, maar het is even-min in het belang van de werkgever.” Wat de bemiddeling moet opleveren,daarover is Ellen kort en duidelijk: “Ik wil graag dat iedereen straks, in 2010,tevreden hier weggaat en vol vertrouwen de toekomst tegemoet kan zien.”

3 DSM-medewerkers zijn gewild

Ellen Braun

14

Bezoek van oud-directeuren

Op 1 oktober 2009 is DAIJ vereerd met het bezoek van maar liefst vieroud-directeuren, te weten van links naar rechts de heren Van Monsjou, VanKleef, Van Ling en Dekker.

Natuurlijk had dit te maken met de naderende sluiting, waardoor de herennog één keer de sfeer van het bedrijf wilden opsnuiven en ter plaatse een(groot) aantal herinneringen wilden ophalen.

Tijdens een rondgang door het bedrijf bleek dat de heren nog goed wistenhoe een en ander in elkaar stak en werden nog de nodige lastige vragengesteld.

Ook een bezoek aan de meetkamer van de Ammoniakfabriek maakte denodige herinneringen los die werden opgehaald rond de maquette van defabriek.

In de meetkamer waren er verscheidene bedieningsmensen die zich enkeledirecteuren nog goed konden herinneren waardoor al snel de discussielosbarstte of die ene goal van die ene directeur op dat voetbaltoernooi nuwel of niet terecht was.

Kortom, een bezoek dat zowel door de zittende als zeer waarschijnlijk ookde oud-medewerkers erg op prijs is gesteld.

Marten Peterson kwam in 1977 op 29-jarige leeftijd werken bij DAIJ.Daarvoor was hij scheepswerktuigkundige bij de koopvaardij. Hijbegon bij DAIJ als opzichter bij de KAS- en de Salpeterzuurfabriek,waar de ammoniak werd verwerkt. Groeide vervolgens door naar defunctie van wachtchef in de Salpeterzuurfabrieken.

In 2000 kwam hij in de dagdienst terecht en werd Hubèr Claasen locatie-manager. Voor Marten brak een mooie tijd aan, waar hij nog altijd fijneherinneringen aan bewaart. “Claasen heeft van de hiërarchische organisatieeen platte organisatie gemaakt. De organisatievorm was geen traditionelehark, maar een ʻballogramʼ, zo noemden we het. We kregen een centraleleiding en daaromheen satellieten voor het onderhoud, de productie, deregelgroep, en de expeditie. Allemaal zelfsturende teams. Ik vond heteen prachtig systeem, werd teamleider, en voelde me daar goed bij. Er wasveel actie.”

ZooitjeHoewel de nieuwe organisatievorm een succes werd, hield die niet langstand. Na drie jaar vertrok Claasen. Hij kon de ingezette verandering nietafmaken. Bovendien functioneerde niet iedereen even lekker in die zelf-sturende satellieten. “Sommigen vonden het een zooitje”, aldus Marten.“Maar ja, er is altijd een kleine categorie mensen die beter functioneertonder een strakke leiding.” De organisatie ging weer terug naar eenhiërarchische opzet, en de teamleider werd weer teamleider op de wacht.Marten werd ʻplant pilotʼ, een prachtige functienaam, ontleend aan defunctie van loods - pilot in het Engels - de man die de schepen in de havenbegeleidt. “Met mijn koopvaardijachtergrond en mijn kennis van de fabriekenen installaties paste die naam me wel.”Marten Peterson: ‘Het systeem van zelfsturende teams vond ik prachtig.’

15

4 De blijvers I ‘Een prestatie dat we het zo lang hebben volgehouden’

SloopSamen met locatiemanager Jan Henneman en collega plant pilot JaapBootsman, heeft Marten nu nog de dagelijkse leiding over de productie-installaties. De afgelopen tijd is hij bezig geweest om een protocol te schrijvenvoor de schone oplevering en sloopgereed maken van SZF5. Vervolgenskomt een fase om alle productie-installaties sloopgereed te maken. Datbetekent dat de leidingen zullen worden schoongemaakt en gespoeld. Enook ontdaan van gevaarlijke stoffen. Een flinke klus, waar hij tot juli 2010mee bezig zal zijn. Daarna volgt de fase van sloop.

OpstartMarten maakt verder deel uit van het relocatieteam SZF6. Begin decemberis die fabriek overgedragen aan het projectteam, dit in verband met de aan-staande verhuizing van de fabriek naar Geleen. Zodra SZF6 in Geleen isopgebouwd, zal hij betrokken zijn bij de opstart van de fabriek. Martenʼscontract loopt tot januari 2011, daarna blijft hij in dienst totdat hij 63,5 jaaris. Dan zit zijn werkzame leven erop en gaat hij met prepensioen. Iets waarhij nog niet echt naar uit kijkt. “Ik werk volle dagen, dat kan niet anders indeze functie, ik heb het gewoon druk. Mijn vrouw vraagt me wel eens of hetniet beter zou zijn als ik wat ging minderen, ook omdat ik vijf jaar geledenernstig ziek ben geweest. Maar na drie maanden was ik weer helemaalhersteld.”

AfscheidMet het naderende afscheid kan hij niet zo zitten. “Alles is eindig. Enbovendien hebben we de sluiting sinds de jaren negentig zien aankomen.De fabriek was immers niet meer rendabel. Investeringen werden niet meergedaan. Ook de eigen ammoniakproductie werd gestopt. Ik vind het eenprestatie dat we het nog zo lang volgehouden hebben.”

ʻIk zit nog in de roes van het werkʼ

Jaap Bootsman begon bij DSM Agro in november 1971, als derdeprocesregelaar in de vierploegendienst. Hij doorliep diverse “kleuren”,maakte promotie, en werd in 1982 Hoofdprocesregelaar voor de kasfabriek(ANF). Daarna leerde hij de zuurfabrieken erbij, in avondstudie. In 1990werd hij reservewachtchef blauwe wacht. In 1999 werd hij teamleider, in devijfploegendienst in de groene wacht. “Dat hield in dat je een dagdienst-rooster liep. Sinds 2004 ben ik plant pilot kasfabriek ANF.”

Volgens Jaap waren er in het begin, jaren zeventig en tachtig, veel meermensen in de wachtdienst. “Dat zorgde voor een grotere onderlingebetrokkenheid. Toen de wachten kleiner werden, is die saamhorigheid weeranders geworden, meer werkgerelateerd, De contacten over het werkwerden intenser, zakelijker. Ernstige zaken zijn er nooit voorgevallen. Methumor werden problemen altijd rechtgetrokken. De sfeer was goed. Je konvan elkaar op aan.”

Een belangrijk momentEen belangrijk moment was de sluiting van de Ammoniakfabriek in 1993,toen de kunstmestmarkt op een dieptepunt was. “Dat heeft geresulteerd innog minder mensen, in snijden in de kosten, daarna met een kleinerebezetting doorgaan en het inhuren van mensen voor dingen die we voor-heen zelf deden. Zo zijn we doorgegaan tot op de dag van vandaag. Ik hebverschillende managementstijlen meegemaakt. Tot en met halverwege dejaren negentig was het zo dat je moeilijk om de wachtchef heen kon. Dathoorde bij een directieve managementstijl. Later werd die meer coachend,daar werd je in getraind, dan ging je mensen vanuit de achtergrond

16

bijsturen. Dan wist je nog wel wat je mensen deden, maar meer op afstand.Er was dus een zekere mate van vrijheid, maar je hield wel een vinger aande pols. Nu heb ik het over de wachtleiding richting uitvoerende taken. Maarje moest ook rekening houden met het topmanagement. Daar moest jealtijd maar afwachten wie er bij je kwam en wat voor boodschap diemeebracht. Zo iemand had vaak een opdracht meegekregen. De één druktedan een zware stempel op alles met zijn eigen inbreng, en hield iedereenkort, de ander gaf je meer vrijheid.”

Stap voorwaartsWanneer aan de mensen wat meer vrijheid en creativiteit werd overgelaten,maakte het bedrijf volgens Jaap de grootste sprongen voorwaarts. “HubèrClaasen kon mensen heel goed inspireren. Dan praten we over de periodevan 1998 tot 2001. Daarvóór was de organisatie strak, maar onder hemwerd het een platte organisatie. Vanaf dat moment werden er echtvaardigheden en talenten aangeboord bij mensen. Hij legde de verant-woordelijkheden laag in de organisatie. Ik vond dat een gigantische stapvoorwaarts. Daarna is weer de harkstructuur teruggekomen. Maar het wasecht een inspirerende tijd onder Claasen.” Jaap Bootsman heeft in de laat-ste fase een belangrijke rol toebedeeld gekregen. “We zijn eigenlijk al vanafeind 2008 begonnen met een grof draaiboek te maken over hoe één enander uit bedrijf genomen kon worden. Later, halverwege dit jaar, is er eenstopcoördinator bij gekomen. Mijn taak daarin is het stilleggen van deammoniumnitraatfabriek en de kasfabriek. En sinds 3 maanden ook decomplete verlading. Ik ben de eerst verantwoordelijke om die binnen degestelde termijn sloopgereed op te leveren. Stapsgewijs nemen we defabrieken uit bedrijf.”

TijdschemaHet belangrijkste moment in die laatste fase zou volgens Jaap in de nachtvan 30 november op 1 december komen, wanneer de Ammomiumnitraat-fabriek uit bedrijf genomen moest worden omdat er dan geen ammoniakmeer voor die fabriek beschikbaar zou zijn. “Er zit dan nog wel ammoniakin de grote bol die buiten staat, maar die is nodig voor de Salpeterzuur-fabriek die nog doordraait tot 8 à 10 december. Maar voor wat betreft deammoniumnitraatkant is het zo dat als die stopt, er geen basis meer is voorde fabricage van kunstmest. Dan staat de korrelproductie snel stil. Daarnamoeten de leidingsystemen gespoeld worden, zodat de sloper duidelijk kanzien dat alles open en schoon is. Daarvoor zijn plannen opgesteld en ik benverantwoordelijk voor de uitvoering. We hebben er lang over gedaan omde komende werkzaamheden in een goed tijdschema neer te zetten. Zolangje je maar aan de planning houdt, kom je een heel eind.”

Dubbel gevoelJaap is in de komende maanden een van de weinigen die blijft om de zaakverder af te bouwen. “Het gaat om veertien mensen in totaal. Na de directestillegging van de productieactiviteiten komen er nog allerlei soorten werk-zaamheden: een tank leegmaken, kantoorgebouwen uitruimen, allerhandeklussen die voor januari en februari gepland staan. Als laatste is de kunst-mestvoorraadloods aan de beurt. Daar wordt een voorraad in opgebouwd.Zodra de agrariërs weer kunstmest nodig hebben, vanaf eind maart, danwordt die leeggereden. Dat is dan de laatste grote geplande activiteit. VoorJaap is het afscheid vooralsnog niet emotioneel. “Misschien wordt het datwel als alles stil ligt. Dat zal best een rare gewaarwording zijn. Normaal ver-laat je een draaiend bedrijf, nu ga je weg omdat er niks meer wordt gedaan,en je hebt er zelf ook nog aan meegewerkt om het stil te leggen, dat voeltwat dubbel. Maar nu zit ik nog in de roes van het werk.”

17

BegeleidingscommissieMedio volgend jaar droogt het werk op, voorspelt Jaap. “Ik maak gebruik van deouderenregeling 38-maanden, dat is een regeling in het sociaal plan die in-houdt dat de werkgever mij formeel een werkverplichting kan opleggen tot 1jaar na het boventallig worden, tot 2011. Maar ja, na medio volgend jaar is ergeen werk meer. Ik ben dan op oproepbasis beschikbaar”. Jaap heeft genoegplannen voor daarna. “Ik heb hobbyʼs. Ik doe aan modelspoorbouw. Ik knutselgraag, ik heb een grote tuin, ach, de geijkte dingen. Nu kom ik tijd te kort, straksvast ook. Als ik dadelijk DSM Agro verlaat ben ik 61. Ik blijf in dienst tot decem-ber 2012. Dan ben ik 63 en een half en ga ik met prepensioen, en met 65 metnormaal pensioen. Wij zitten nu nog tot over onze oren in het werk. Maardegenen die na 1 januari boventallig zijn en niet in de ouderenregeling zitten, diemoeten zorgen voor ander werk via bemiddeling. Ik zit in de begeleidings-commissie van de ondernemingsraad, omdat die straks niet meer bestaat. Zois dat vastgelegd in het Sociaal Plan. Ik moet het belang van de personeelsle-den bewaken, dat is mijn rol. Hoe moeilijker een geval wordt, des te intensieverzal de bemoeienis zijn.”

Promotie“Ik ben nog nooit met tegenzin naar mijn werk gegaan. Ik had altijd prettigecollegaʼs, er heerste een goeie sfeer, er was een grote mate van vrijheid omje functie uit te oefenen. Dat is eigenlijk altijd zo geweest. Eén keer heb ikoverwogen om weg te gaan, omdat ik het tijd vond voor promotie. Toen ik eensbij de buurman ging kijken werd dat direct gesignaleerd en het pleit was meteenbeslecht: ik forceerde op die manier gewoon een verandering. En zo ben ikaltijd hier gebleven, tot het einde toe.”

18

Jaap Bootsman: ‘Nu kom ik tijd tekort, straks vast ook.’

De blijvers I ‘Ik zit nog in de roes van mijn werk’

19

5 Geschiedenis DAIJ I Opkomst en neergang van een restverwerker

Tachtig jaar kunstmestproductie in IJmuiden voorbij

Op 1 januari 2010 sluit de kunstmestfabriek van DSM Agro op het terrein van Corus in IJmuiden definitief haar poorten.Het bedrijf heeft dan een geschiedenis van ruim tachtig jaar achter zich. Een terugblik.

Vanaf het begin van de staalindustrie heeft men altijd gezocht naar manierenom de restproducten uit het productieproces van staal te benutten. In 1927startte de Bataafsche Petroleum Maatschappij (BPM), de Nederlandsewerkmaatschappij van Shell, in het laboratorium in Amsterdam een AfdelingChemische Research. Deze ging de ammoniakbereiding met behulp vancokesovengas onderzoeken. Dit gas, een bijproduct van de cokesbereiding,kon slechts in beperkte mate worden afgezet aan de omliggende gemeentenvoor de productie van stadsgas, zodat een nuttige toepassing voor hetovertollige gas zeer gewenst was. Uit de verwerking kon stikstofkunstmestgeproduceerd worden.

In 1928 werd de Maatschappij tot Exploitatie van Kooksovengas (Mekog)opgericht met dus als doel cokesovengassen winstgevend te kunnenbenutten. Mekog, overigens de eerste chemische activiteit waar Shell aandeelnam, was een gemeenschappelijk initiatief van Hoogovens en Shell. Indezelfde periode debuteerde ook de Staatsmijnen in Limburg (het latereDSM) in de chemie met het in 1927 opgerichte Stikstofbindingsbedrijf, datook stikstofkunstmest uit cokesovengassen en ammoniak won. De samen-werking tussen Hoogovens en BPM/Shell in Mekog verliep ondertussenvlot, mede omdat de directeuren, Guus en Dolf Kessler, broers waren.Omdat in het hoogovenproces dus cokes nodig is, lag het voor de hand de

cokesovengasverwerking op het terrein van Hoogovens in IJmuiden te latenplaatsvinden. In 1929 startte men met een productie van 20 ton ammoniakper dag. Van de ammoniak kon dan zwavelzure ammoniak wordenvervaardigd, dat geschikt was voor gebruik als kunstmest.

SuccesDe kunstmestproductie bleek een gouden greep. Dat was mede mogelijkdoordat de sterk stijgende vraag tot begin jaren zestig de productie overtrof.In deze gunstige markt wist Nederland zich op de golven van de succesvollebinnenlandse landbouw zelfs te ontwikkelen tot de grootste producent vanstikstofkunstmest in Europa. Op het hoogtepunt – in de 50-er en 60-er jaren– werkten er 1200 mensen bij de kunstmestfabriek in IJmuiden. Vanaf 1950werd het kooksovengas van Hoogovens afgevoerd naar de PEN (hetProvinciaal Electriciteitsbedrijf Noord-Holland, de voorloper van de NUON)en vervangen door ammoniak, dat eerst uit aardolie en daarna uit aardgaswerd gemaakt. Vanaf dat moment stonden de twee processen (staal makenen kunstmest maken) dus los van elkaar. In 1961 fuseerde het bedrijf metde kunstmestfabriek ʻAlbatrosʼ en kreeg de naam Verenigde Kunstmest-fabrieken Albatros-MEKOG (VKF). Dit bedrijf leverde stikstof-, fosfaat- énmengmeststoffen en was voor 40% van Shell, voor 40% van KoninklijkeNederlandse Zoutindustrie KNZ (naderhandAkzo) en voor 20% van Hoogovens.

1. Afscheid van De Vegte,19382. Verlading, 19333. Verlading, 19504. Zakkenvulmachine, 19485. Oven 2, 1933

1

2

3

5

4

20

KeerpuntDe jaren zestig waren in de kunstmestsector, evenals in veel anderebasisindustrieën, een keerpunt. De vorming van de EEG legde de Euro-pese markten open met als gevolg een verhevigde concurrentie. Nogbedreigender was de toenemende concurrentie van Amerikaanse en Ja-panse kunstmestproducenten die resulteerde in een voortdurende dalingvan de prijs, waardoor de marges steeds verder onder druk kwamen testaan. Tegelijkertijd voltrokken zich ingrijpende technologische veranderin-gen waardoor de productie van kunstmest op basis van olie en aardgasmogelijk werd en een proces van ongekende schaalvergroting plaatsvond.Voor het Stikstofbindingsbedrijf werden de gevolgen hiervan versterkt doorde sluiting van de Limburgse kolenmijnen en het daarmee wegvallen van deeigen grondstoffenbasis. Door capaciteitsvergroting, kostenverlaging enfusie wisten de Nederlandse kunstmestproducenten zich vooralsnogstaande te houden. Ze bouwden enorme installaties in Geleen, IJmuidenen bij Pernis waardoor de arbeidsproductiviteit tussen 1960 en 1980verdrievoudigde.

Volledig DSMIn 1969 werd een nieuwe Ammoniakfabriek gebouwd in IJmuiden en ginghet aantal werknemers terug naar 900. In 1970 fuseerde VKF met de kunst-mestproducenten van de Staatsmijnen (later DSM), waaruit de Unie vanKunstmestfabrieken UKF voortkwam. In 1973 trokken Hoogovens en KNZ(het huidige Akzo) zich terug uit de UKF en werd het bedrijf voor driekwarteigendom van DSM en voor één kwart van Shell. UKF werd in 1979 eenvolledige dochter van DSM: de voorloper van het huidige DSM Agro wasgeboren. De export van kunstmest werd inmiddels verlegd van verre mark-ten naar Europa, waar de concurrentie minder heftig was. Het onheil wasechter niet te keren. Vanaf 1980 moest DSM Agro steeds dieper snijden in

de productiecapaciteit door het sluiten of afstoten van fabrieken. In deperiode van 1985 tot 2004 ging het personeelsbestand in IJmuiden terugvan 900 naar 120. Opmerkelijk genoeg steeg relatief de omvang van dekorrelproductie, nog wel. In september en oktober 2009, de maanden voorde sluiting, draaide de fabriek zelfs de grootste volumes ooit.

TransportenIn 1993 stopte DSM, na een brand in de Ammoniakfabriek, met de productievan ammoniak in IJmuiden. Vanaf dat moment kwamen de ammoniak-transporten per trein vanuit Geleen naar IJmuiden op gang. Per spoor werduiteindelijk zoʼn 120.000 ton ammoniak per jaar vervoerd, dwars door dicht-bevolkte gebieden, met gemiddeld 116 treinen. Hoewel onderzoek uitweesdat het risico op een ongeluk met een dergelijke trein klein was, zouden degevolgen voor de omgeving in het geval van een ramp groot zijn. Er kwamdus steeds meer weerstand tegen, zowel politiek als maatschappelijk.Onder druk van de overheid besloot DSM uiteindelijk op 3 maart 2008 omeerder dan noodzakelijk de fabriek in IJmuiden te sluiten. De ministeriesbetalen het bedrijf een schadevergoeding van bijna 48 miljoen euro alscompensatie voor het sluiten van de fabriek en het verplaatsen van deproductiecapaciteit. Salpeterzuurfabriek 5 wordt gedemonteerd en weeropgebouwd in Geleen. De tank in de buitenhaven, een opslagplaats voor10.000 ton ammoniak, komt leeg te staan. De sluiting van DSM Agro inIJmuiden leidt tot een direct verlies van zoʼn 120 arbeidsplaatsen. Op basisvan het bestaande werkgelegenheidspact uit de CAO van Corus enafspraken over herplaatsing binnen Corus en DSM kan DSM gedwongenontslagen voorkomen.

21

22

DAIJ in vogelvlucht

Geschiedenis DSM Agro IJmuiden in vogelvlucht

1928Oprichting Maatschappij tot Exploitatie Kooksovengassen (MEKOG) doorde Bataafse Petroleum Maatschappij (naderhand Shell) en Hoogovens.

1929Start ammoniakproductie IJmuiden.

Jaren 40/50Kunstmestindustrie beleeft gouden tijden.

1950Kooksovengas vervangen door aardolie/aardgas; staal- en kunstmest-industrie nu gescheiden.

1961Fusie MEKOG en Albatros (onderdeel KZN/Akzo) tot Verenigde Kunst-mestfabrieken MEKOG-Albatros (VKF).

Jaren 60Keerpunt kunstmestindustrie door toename concurrentie als gevolg vanvorming EEG, en van Amerika en Japan.

1970Fusie VKF en Staatsmijnen (DSM) tot de Unie van Kunstmestfabrieken (UKF).

1973Hoogovens en KNZ (Akzo) trekken zich terug; DSM heeft nu ¾ en Shell ¼belang.

1979Belang Shell verkocht; bedrijf gaat op in DSM Agro en is nu een volledigedochter van DSM.

1993Brand in de Ammoniakfabriek; DSM stopt met productie ammoniak inIJmuiden. Ammoniaktransporten per spoor komen op gang.

2008Op 3 maart wordt besloten DSM Agro IJmuiden (vervroegd) te sluiten naaraanleiding van weerstand tegen ammoniaktransporten en onder druk vande overheid.

2010Sluiting DSM Agro IJmuiden op 1 januari.

23

6 ‘Wij gaan IJmuiden missen’

Renso Zwiers en Gert Jan de Geus: ʻOnze mensen moeten goed terecht komen, dat hebben ze verdiend.ʼDe sluiting van DSM Agro IJmuiden is in zicht. Tijd voor een woord van afscheid. BG Director Renso Zwiers en

Director Operations Gert Jan de Geus blikken terug op de laatste periode van DSM Agro IJmuiden, en vinden datmedewerkers en management “ongelooflijk veel waardering” verdienen.

In maart 2008 bracht Renso in IJmuiden het bericht dat de fabriek zou gaansluiten per 2010. Ze hadden op dat moment nog bijna twee jaar te gaan.Een erg lange periode om een fabriek nog in bedrijf te houden, of betergezegd, de mensen die daarvoor zorgen, goed te laten functioneren engemotiveerd te houden. ʻZe hebben het geweldig gedaanʼ, zegt Gert Jan,verwijzend naar het productievolume dat in de afgelopen twee jaar isgedraaid. Met name de laatste maanden zijn volumes geproduceerd dierelatief de hoogste zijn uit de geschiedenis van de fabriek. Nu is het volumezo hoog mogelijk houden volgens hem het beste wat je kunt doen, in goedeof in slechte tijden, want “de kosten zijn er immers toch”, aldus Gert Jan.Maar dat zoiets mogelijk blijkt in de laatste periode van het bestaan vaneen fabriek, in een tijd dat iedereen wel wat anders aan zijn hoofd heeft,heeft op beiden indruk gemaakt. Want hoewel de medewerkers eenpremie kregen wanneer ze bleven tot 1 januari, bleek de medewerkingopvallend groot, ook al werd er soms op het scherp van de snede onder-handeld over het Sociaal Plan. “Met die constructieve samenwerkinghebben ze zichzelf uiteindelijk een grote dienst bewezen”, vindt RensoZwiers. “En daarmee bedoel ik medewerkers én management. Wanneer zijde kont tegen de krib hadden gegooid, had dat de onderhandelingen overhet Sociaal Plan een stuk zwaarder gemaakt, en ook het resultaat ervannadelig beïnvloed.”

Professionele houdingZij verklaren de buitengewone prestatie die is geleverd vooral uit deprofessionele houding van de medewerkers in IJmuiden. “Het gros van demensen vindt dit werk inhoudelijk interessant. Ze zijn weliswaar in eensituatie gebracht die ze liever anders hadden gezien, maar ze houden veelvan hun vak”, aldus Renso. Daarbij komt dat iedereen heeft onderkend datde fabriek te klein was om te overleven. “Er is in de afgelopen jaren nogwel geprobeerd om meer, diverse producten te maken, en dat is niethelemaal zonder succes geweest, maar de kosten bleven te hoog en hetammoniaktransport was eindig. Het onvermijdelijke gevolg daarvan,sluiting, kwam voor de meesten niet onverwacht - en daarmee ook gemak-kelijker te accepteren. Dan kun je er maar beter het beste van maken enproberen voldoening te vinden in je werk.” Gert Jan voegt daaraan toe datdie professionaliteit nog altijd merkbaar is, ook al is de sluiting gaande.“In de huidige fase waarin het bedrijf verkeert – het afsluiten en schoon-spoelen van alle technische installaties – gaan de gesprekken uitsluitendover de operaties en niet over andere zaken die met de sluiting te makenhebben. Ze spelen op de bal. Dat is erg plezierig en professioneel.”

Lees verder op de volgende pagina.

Renso Zwiers (l) en Gert Jan de Geus (r)voor het kantoor in Geleen, op de plekwaar straks het beeld van de Zaaierkomt te staan, dat vanuit IJmuidenbinnenkort verhuist.

24

‘In een half jaar tijd kunnen we in de bemiddeling veel bereiken.’

Duwtje in de rugGert Jan ervaart de huidige fase als bijzonder spannend. “Als we hetzonder ongelukken en incidenten voor elkaar krijgen dat de fabriek in deloop van december ammoniakvrij is, zou dat wat mij betreft een gezamenlijkbiertje waard zijn. Immers, de operatie is niet zonder veiligheidsrisicoʼs.Daarna vieren we kerst en oud en nieuw bij onze gezinnen en familie, enbreekt een nieuwe periode aan, waarbij twee agendaʼs naast elkaar gaanlopen. De ene agenda bestaat uit het afbouwen en sloopgereed maken vanSZF4. De andere agenda uit de start van de bemiddeling voor ongeveervijftig man (zie hiervoor ook het interview met Ellen Braun – red.). Het zijnmensen met een goede opleiding, een hoogwaardig technisch vak, maarniet iedereen straalt dat zelfvertrouwen en die kracht voldoende uit.” Renso:“Sommigen zullen een duwtje in de rug nodig hebben. En naarmate de tijdvoortschrijdt, hopen we dat het aantal banen bij Corus weer groeit en deeconomie verder aantrekt. In een half jaar tijd kan veel gebeuren en kunnenwe ook in de bemiddeling heel veel doen. Ik wil dat onze mensen goedterecht komen. Daar hebben ze recht op en is absoluut verdiend. ”

Slimmere aanpakHet was prettig werken met de mannen uit IJmuiden, besluit Renso. “DeNoord-Hollandse nuchterheid, de grote respons die we altijd kregen: wehebben veel van ze geleerd.” Eerder dit jaar gingen mensen vanuit Geleenal regelmatig naar IJmuiden om te zien hoe ze de SZF6 straks in Geleenmoeten runnen. Zij kwamen terug met goede ideeën ter verbetering vanonder meer de onderlinge taakverdeling. Gert Jan: “We hebben ondervondendat een aantal zaken in IJmuiden slimmer aangepakt werden. We willenkijken wat we daarvan in Geleen over kunnen nemen. Steel with pride,probeer van elkaar te leren; het is bespreekbaar nu mensen het met eigenogen hebben kunnen aanschouwen.”

Trots“We gaan IJmuiden nog missen”, aldus Gert Jan. “Ten eerste omdat met hetsluiten van de fabriek de totale productie-omvang toch kleiner wordt, metzoʼn 15%, ook al breiden we Geleen met de in bedrijfsname van SZF6 ietsuit. Ten tweede hebben we nu alle eieren in een mandje en bij problemenkunnen we niet meer terugvallen op onze collegaʼs in IJmuiden.” DSM Agrosluit met 2009 een ronduit slecht jaar af. Het bedrijf is in de rode cijfersbeland, voor het eerst sinds 2001. Slechte marktomstandigheden, hetuitblijven van concrete resultaten voor het Pearl-project, de onzekerheidover de geplande datum van verkoop van DSM Agro: het zit niet mee. Maarmet de sluiting van DAIJ en de verplaatsing van SZF5 van IJmuiden naarGeleen wordt wel een belangrijk stuk van de langetermijn strategiegerealiseerd. “Op een manier waar iedereen alleen maar trots op kan zijn.”

25

8 ROM-dag 2009 I De laatste keer

26

In het kader van de sluiting vanDSM Agro IJmuiden is een ReünieOud-medewerkers (ROM-dag)georganiseerd op 29 oktober 2009.Hierbij een foto-impressie.

27

DSM Agro IJmuidenAfscheid van