1

Mazliet utopijas?*Dundagas vidusskolâ aprîïa pir-

mâ puse beidzâs ar projektu nedçïu.Ðis nu ir no tiem gadîjumiem, kadvienlîdz svarîgs ir gan mçríis, ganceïð. Gan pati darba gaita, gan pa-veiktais. Ja projektâ izzinâtas kâdasvçsturiskas patiesîbas, apkopoti da-ti, izdarîti secinâjumi utt., tie sagla-bâjami kâ jaunradîta vçrtîba. Betnozîmes ziòâ vismaz tikpat svarîgair darba gaita, komandas izveide,vienoðanâs par kopîgi darâmo, uz-devumu sadale, prasme uzklausît ci-tu viedokli. Projektu nedçïâ bçrniun jaunieði vairâk nekâ stundâs mâ-câs saredzçt dzîves kopsakarîbas,

sasaistît mâcâmo vielu ar dzîvo dzî-vi, ieraudzît, ka zinâðanas tieðâmnoder ikdienâ, ka tâs nudien var lie-tot, ka mâcîbas un darbs — vis-plaðâkajâ nozîmç — var bût sais-toðs, radoðs, ne tikai grûts un va-jadzîgs.

Vienkârðu un reizç lielisku domupateica vizuâlâs mâkslas skolotâjaSandra Braþe: ðajâ darbâ iegûst netikai skolçni, bet arî skolotâji. Parvienu otru skolçnu dullo ideju jâaiz-domâjas: jâ, bet kâpçc to nevarçtupâròemt, varbût mazliet papildinotun attîstot, arî skolas ikdienâ?

Projektu nedçïa iedroðina uz-

R e d a k t o r a z i ò a V ç l ð a j â r e i z ç

Divpadsmit pavasara mirkïi

Ko drîkst un ko nedrîkst Zilajos kalnos.

Viktors Aizpurvs: «Vilnas kârstuvç strâdâjaviens vçrpçjs, viens kârsçjs, viens tinçjs.Melderi bija: divi bîdelnieki, viens rupenieks.»

«Bitei izmantoju èetrus kokus: íermenim —liepu, kâjâm — liepu un apsi, ûsâm — íirsi,mçlei — ievu.»

Projektu svçtki skolâ un pagastâ.

«Mûsu rajona laikrakstam jâkïûst pardarbaïauþu visplaðâko masu darbasasniegumu, domu un vçlçjumu paudçju…»

Kâ Auziòð uzvarçja Auziòu.

Dundaga nu bûs par vienu pieredzi bagâtâka. Vai arî par vienu tradîcijukuplâka? Brîdî, kad rakstu ðîs rindiòas, Mâkslas dienas Ziemeïkurzemessirdî ir tikko pusç, tâpçc ar gala spriedumiem nesteigsimies. Bet par ieceresvçrienîgumu un uzdrîkstçðanos Mâkslas dienu rîkotâji pelnîjuði uzslavu.

Viss sâkâs ar mazu sniega pikuci(jo vairâk tâpçc, ka februârî!) — arMâkslinieku savienîbas vçstuli mûsuMâkslas un mûzikas skolai (MMS)un aicinâjumu padomât par Mâk-slas dienâm. «Tad zinâju tikai to, kaDundagâ koncertçs Ventspils sim-foniskais oríestris un ka sarîkosimaudzçkòu darbu izstâdi,» atzîstasskolas direktore Linda Vîksna. Tadsniega pikucis sâka velties. Parei-zâk, to apzinâti sâka velt, mîcît, lipi-nât viss MMS radoðais kolektîvs —domâja, sprieda, strîdçjâs, iecerçja,papildinâja, meklçja… lîdz no mazâideju aizmetnîða izauga apjomîgskamols — divpadsmit dienu pasâ-kumi Dundagas pilî.

Pirmais mirklis — BçthovensVentspils simfoniskâ oríestra izpil-dîjumâ un… daþâdas kultûras pakâ-pes skolçnu klausîtiesprasme. Pro-tams, daþam labam lçciens no Ozo-la uz Bçthovenu izmeþìîpriekðstatus par mûziku. Drusku tâkâ neçrti ventspilnieku priekðâ. Nootras puses, ja nebûtu skolçnu ma-sas, klausîtâju rindas izskatîtos diez-gan skrajas…

Pirmâs dienas otrais plânapunkts — Mâkslas nodaïas audzçk-òu darbu izstâdes atklâðana. Tâ irvçrienîga un demokrâtiska. Îstâ rei-ze, lai Mâkslas nodaïas audzçknispaòemtu savu mammu vai tçti aizrokas un, ejot pa zilajâm pçdâm, iz-vadâtu pa pils klasçm un gaiteòiem,râdot savus un savu draugu darbus,

jo gar sienâm, pie griestiem, uz po-destiem, plauktiem un grîdas novie-toti gluþi visu audzçkòu darbi vis-daþâdâkajâs tehnikâs, no visvisâ-diem materiâliem. Tur paðapzinîgsLieldienu zaíis, sarkanzils kaíis artukðu punci, neskaitâmas maskas unakvareïi, trauki un putni, bites unspâres, kas pikç no griestiem uz ap-meklçtâjiem. U-û, vecâki un vecve-câki — vai jûs visi zinât, pret ko ik-mçneða pieèuks tiek apmainîts?

«Satikðanâs ilûzijas» — tâ sau-cas Daces Èoderas studiju laikudarbu cikls. Taèu ilûzija nav MMSpedagogu Daces Èoderas un EvasBernânes izstâde — grafikas (siet-spiede un litogrâfija) dialogs ar ke-ramiku, grafikas un keramikas dia-logs ar skatîtâju. Mâkslas dienu otromirkli varçtu nodçvçt arî par sa-tikðanos klusumâ, formâ un krâsâs.

Toties treðais mirklis sâkas arplçðanu. Vienâ no pils zâlçm bçrnispiegdami plucina vecâs tapetes nosienâm, lai pçc tam tâs apgleznotulîdz nepazîðanai. Veco noârdît unjauno radît — cik tas ir darbietilpî-gi, pârliecinâs visi radoðâs darbnîcasdalîbnieki.

Leons Bogdans, Jautrîte Freimu-te, Ausma Goldberga, Vaira Kama-ra, Aina Kriíîte, Ligita Miðka, Li-gita Strautmane — ðie septiòi dun-dadznieki jâpaslavç, jo atsaukuðiesuz aicinâjumu un atnesuði JûlijaBogdana darbus no savâm privâtko-lekcijâm. Ceturtais mirklis — Kolo-

� Dundagas Mâkslas un mûzikas skolas audzçkne Una Leite (9 gadi)«Manâ iztçles dârzâ», skolotâja Sandra Dadze.

nu zâli sâk apdzîvot Jûlija Bogdanapiemiòas izstâde. Ievadvârdus teicviena no idejas autorçm — GunaMillersone no Talsu novada muze-ja. Ðajâ laikâ, kad nacionâlajâ kera-mikâ trûkst latviskuma, îpaði augstuvçrtçjami tâdi tautiski meistari kâBogdans. Îsta Latgales skola Kur-zemç! Stabili un pamatîgi. Reiz kâ-dâs kâzâs visi esot çduði un dzçruðitikai no meistara Bogdana trau-kiem. Atmiòâs dalâs arî skolotâjsKârlis Èoders. Kad vidusskola vçlbijusi pilî un Kârlis Èoders mâcîjisíîmiju, viòð ar skolçniem reiz aiz-gâjis pie Jûlija Bogdana uz Prome-tejiem. Bçrni vçrojuði, kâ meistarsviòu acu priekðâ darina vâzi, kâ tonogrieþ no virpas. Pavisam jçlo unkrietni smago vâzi skolçni uzmanîginesuði atpakaï uz pili. Izkaltusi tâilgi stâvçjusi klasç. Vçlâk, pârceïo-ties uz jauno skolu, unikâlais veido-jums diemþçl noklîdis.

Jâpiebilst, ka iepazîties — vai at-kalredzçties — ar Jûlija Bogdanatraukiem var lîdz 26. maijam katrudarba dienu no plkst. 9.00 lîdz12.00 un no 13.00 lîdz 17.00. Tur-pat skatâms pats meistars ViïòaAuziòa fotoiemûþinâjumâ.

Ceturtais mirklis — Mâkslas die-nu jampadracis. Tâ kâ solîtâ lietusnav, tad bçrniem domâtais pasâ-kums noris brîvâ dabâ — ap pili. Ðâmirkïa dvçsele ir MMS un mazâsskolas pedagoìe Biruta Kinèiusa.Jampadracis mazliet atgâdina Latvi-jas mûsdienu kultûrtelpâ pazîstamâs«Bildes» — mazie mâkslinieki unmûziíi darbojas kopâ, un arî veica-mie uzdevumi ir no abâm jomâm.Tâ, piemçram, bçrniem jâuzzîmç sa-vas grupas reklâmas zîme, uz Mîles-tîbas saliòas skaïi jânodzied kâdadziesma, pie kapelmeistara jâiepûðtaurç, no paðu izraudzîtiem materiâ-liem jâizgatavo lielgabala lode, novisa marðruta garumâ salasîtiem ak-mentiòiem jâizveido pils vârti. Unkur nu vçl tîri sportiskie uzdevumi— katrai grupai jâsacenðas tâl-lçkðanâ no vietas un jâveic neparas-ta dopinga pârbaude.

Visnaskâkâs kâjas un skaïâkâsbalsis ir «Ansîtim un Grietiòai». Ðîgrupa, spîtçjot pretvçjam, uz saliòasbraði nodzied «Kur tu teci, gailîtimanu?» — «Tad jau laikam mûzi-íi,» es saku. Linda ar Birutu no-smejas vien: «Mûziíi tâ neaurotu!»Skaïâk vai klusâk, bet lîdz finiðamtiek visi divdesmit dalîbnieki.

* * *Tad, kad mçs visi kopâ lasîsim

ðo avîzi, Mâkslas dienas tikai ievir-zîsies beigu taisnç. Tomçr nelielaspârdomas gribas izteikt jau tagad.

Apsveicam!4. maijâ plkst. 18.00 Rîgas Latvieðu biedrîbas namâ ar Triju

Zvaigþòu ordeòa Zelta Goda zîmi apbalvos Dundagas pagasta pado-mes priekðsçdçtâju GUNÂRU LAICÂNU un ar Triju Zvaigþòu ordeòaSudraba Goda zîmi — Dundagas slimnîcas ârstiHERTU ANNEMARIJU SALCEVIÈU.

G. Laicâns: «Visgrûtâk bija 1991. gadâ, kad Latvijâ atjaunojapaðvaldîbas. Paldies visiem, ar kuriem esmu kopâ strâdâjis sareþìîtajâun interesantajâ laikâ. Uzskatu, ka apbalvojums ir atzinîba visam pa-gastam.»

Ja padomjlaiku saukli «Mâkslapieder tautai» uztver kâ masveidî-bas izpausmi, tad var droði apgal-vot: lîdz svçtdienai, 28. aprîlim, nopadomjlaiku atskaòâm Dundagânebija ne miòas.

� Stikla mâkstas galerijâ-darbnîcâ Vecrîgâ, Laipu ielâ 6. 4. maijâ gale-rija piedâvâs dundadzniekiem mâkslas darbus no savas kolekcijas.

Ðíiet, ar jebkuru pasâkumu irtâ: ja es tur ieradîðos ar atvçrtâmacîm, ausîm un to «orgânu, kasiekðâ un neredzams» (O. Vâcietis),gatavs priecâties par katru sîkuveiksmi un lîdzdarboties, tad es pat

samçrâ negatavu ieceri varbût pa-vilkðu uz augðu. Un otrâdi. Ja pa-likðu vienaldzîgs vai visgudri smîk-òâjoðs malâ stâvçtâjs, tad es pat la-bu pasâkumu pavilkðu uz leju. Jolielâks ðo cilvçku skaits vienâ vaiotrâ nometnç, jo attiecîgi lielâka«+» vai «-» zîme bûs visam pasâku-mam.

Es pats ar lielâm cerîbâm gaiduteâtra sporta maèu 1. maijâ, turuîkðíi, lai izdotos vecâku diena unnoslçguma pasâkumi 4. maijâ. Manðíiet, ka tieði tagad mçs izlemjam,vai Dundagâ piedzims jauna tradî-cija vai ne. Kurð kuru — divpa-dsmit pavasara mirkïi, divpadsmitpirmie kucçni pret vienaldzîbasokeânu? Redzçsim.

Alnis AuziòðDaces Èoderas foto

drîkstçties citâdo. Vai tieði tâ ikdie-nâ nepietrûkst visvairâk? Arî sko-lai. Ar humoru varçtu teikt: ja mi-nistrija projektu nedçïas rîkotubieþâk, tad atraisîtîba, uz-droðinâðanâs, smaids (arî parastinopietno skolotâju vaigâ), sajûsmapar pârgalvîgâm radoðâm iecerçmpamazâm kïûtu par normu.

Mazliet utopijas: pçc pusgad-simta skola Latvijâ ir pârvçrtusies,pçc bûtîbas saistîta ar to dzîvi, kaselpo, cieð, sajûsminâs, dzîvo unmirst ârpus skolas çkas logiem. Untad projektu nedçïas laikâ viena notçmâm ir… atdzîvinât, atdarinât2000. gada skolu — formâlu, parei-zu, nesmaidoðu, no paragrâfa lîdzparagrâfam, no formulas lîdz for-mulai, no skolas sola lîdz skolasdurvîm. Bçrni ar sajûsmu projektç…

Alnis Auziòð*Utopija — neîstenojams sapnis.

� Lîga Banga, tçrps no kolekcijas«Pretrunas», 2000. gads. Ðo kolek-ciju bûs iespçjams aplûkot 4. maijâ.

Jâòa Bula (Diena) foto

2

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a a p r î l i s

4. aprîlî Dundagâ viesojâs Lab-klâjîbas ministrijas Veselîbas de-partamenta direktore Renâte Pu-pele, lai iepazîtos ar Dundagas Ve-selîbas aprûpes un sociâlâspalîdzîbas centra darbu un iepazîs-tinâtu dundadzniekus ar veselîbasaprûpes reformu. Darba pieredzçdalîjâs arî Talsu pilsçtas domespriekðsçdçtâjs Aivars Lâcarus, Ugâ-les, Sabiles un Skrundas mediíi.

Mûsu paðvaldîba turpina darbuLatvijas paðvaldîbu savienîbas unZviedrijas vietçjo paðvaldîbu aso-ciâcijas projektâ «Sociâlais atbalstsbçrnu un jaunieðu riska grupâm».No 8. lîdz 12. aprîlim Jçkabpilî ot-râ posma mâcîbu prakses nedçïâpiedalîjâs astoòu paðvaldîbu pâr-stâvji. Dundagu pârstâvçja pagast-tiesas darbinieces Daina Dçvita unIrina Jânberga.

Konkurss meþa îpaðniekiemValsts meþa dienests (VMD) un

izdevums «Praktiskais Latvietis»izsludina konkursu «Labâk ap-saimniekotais privâtais meþs un iz-koptâkâ jaunaudze», lai populari-zçtu labâk apsaimniekoto meþuîpaðnieku pieredzi.

Piedalîties var meþu îpaðnieki —fiziskas personas vai zemnieku saim-niecîbas, kam 1) ir zemes grâmatâreìistrçts kopçjais meþu îpaðums arplatîbu lîdz 50 ha; 2) nav nodokïuparâdu; 3) nav reìistrçti meþa pâr-kâpumi; 4) ir iesniegts pârskats (jatâds bijis nepiecieðams) par ie-priekðçjâ gadâ meþâ veikto saim-niecisko darbîbu; 5) likumâ noteik-tâ laikâ ir atjaunots meþs vismaz80% apmçrâ no kopçjâs atjaunoja-mâs platîbas.

Konkursâ nevar piedalîtiesVMD, Zemkopîbas ministrijasmeþa sektora un VAS «Latvijasvalsts meþi» darbinieki un viòu ìi-menes locekïi.

Pieteikumi jâiesniedz lîdz 15.maijam, norâdot meþa îpaðuma no-saukumu, atraðanâs vietu (rajons,pagasts), platîbu, îpaðnieka vârdu,uzvârdu, adresi, îpaðnieka (vai sazi-òas personas) tâlruòa numuru.

Pieteikumi sûtâmi VMD: 13.janvâra iela 15, Rîga, LV 1932, uzaploksnes atzîmçjot «Konkursam».Tâlr. 7 228390.

Konkursâ vçrtçs meþa apsaim-niekoðanu kopumâ. Tâ kâ privâtiemeþa îpaðnieki jaunaudzes vçl jo-projâm kopj daudz retâk nekâ va-jadzçtu, tad îpaðu uzmanîbu pievçr-sîs ðim veikumam.

Vçrtçðana notiks lîdz 2002. gada1. septembrim divâs grupâs: 1) lîdz10,0 ha lieli meþa îpaðumi; 2) 10,1lîdz 50,0 ha lieli meþa îpaðumi.

Balvu fondâ bûs krûmgriezis,«Praktiskâ Latvieða» gada abone-ments, meþa darba rîki u.c.

Konkursu atbalsta Pasaules Da-bas fonda Latvijas birojs, SIA «Sto-ra Enso meþs», a/s «Latvijas finie-ris», Latvijas meþu îpaðnieku kon-sultatîvais centrs un SIA «SilavaTEH».

Talsu virsmeþniecîba aicina pie-dalîties konkursâ visus saimniekus,kuru meþa îpaðums atbilst minçta-jiem nosacîjumiem!

Dace Rumpe,Talsu virsmeþniecîbas konsultante

Errare humanum est*Pagâjuðajâ «Dundadzniekâ» ap-

lam bija minçts, ka mûspusç jaunâslînijdejas notiekot pilî. Nç taèu,tautas namâ! Ja padomâ ar prâtu— kas gan pilij varçtu bût kopîgs arlînijdejâm!? Atvainojos lasîtâjiem,dejotâjiem, tautas namam un pilij.

A. A.* Kïûdîties ir redaktora dabâ. (Aptu-

vens tulkojums no kâdas mazliet pie-mirstas valodas.)

EIROPAS TRAUKS, ZIEMEÏKURZEMES SATURS5. aprîlî Dundagâ, nodibinot uz-

raudzîbas padomi, darbîbu uzsâkaEiropas Savienîbas LIFE projekts«Lîvu piekrastes zaïais reìions 21».Tâ galvenais mçríis ir samazinât vi-sa veida negatîvo ietekmi uz Latvi-jas ziemeïrietumu piekrastes vidi uniekïaut ilgtspçjîbas principus visâspiekrastes attîstîbas nozarçs.

Visi septiòi sadarbîbas partneri —Dundagas, Kolkas un Rojas pagastapadome, LU Vides zinâtnes un pâr-valdîbas institûts, Slîteres nacionâlaisparks, Lîvu savienîba un Lîbieðukrasts — pulcçjâs Dundagas pilî. Ce-ïavârdus teica vides aizsardzîbas unreìionâlâs attîstîbas ministrs Vladi-mirs Makarovs un projekta nacionâ-lais koordinators Valdis Bisters.V. Makarovs uzsvçra ðîs sadarbîbasneparasto raksturu: iespçjams, Latvi-jâ pirmo reizi kopîgu darbu veiks tikatðíirîgi partneri. No viòu prasmessastrâdâties atkarîgs, cik lietderîgiapsaimniekosim savas dabas bagâtî-

bas, cik daudz jaunu darbavietu radî-sim. Citiem vârdiem, cik gudri izlie-tosim projekta kopfinansçjumu —697 953 eiro (vairâk nekâ 400 000 la-tu), no kuriem Eiropas Kopienas ar-tava ir 216 055 eiro.

Kâ uzsvçra LU Vides zinâtnes unpârvaldîbas institûta profesors Rai-monds Ernðteins, projekta galvenâsvadlînijas (sk. iepriekðçjo «Dun-dadznieku»! — Red.) ir stingri jâievç-ro, toties konkrçtais saturs, kâ arî lai-ka plânojums jâveic paðiem. Kavçtiesnedrîkst, jo daudzajiem un apjomîga-jiem darbiem paredzçti divi gadi.

Projektâ galvenâ uzmanîba pie-vçrsta piekrastei kâ vienai no visjûtî-gâkajâm zonâm. Îpaðu vietu ieòemtâ saucamie demonstrâcijas projekti,aptverot vidi, ekonomiku, sociâlojomu un kultûru. Par vienu ðâ pro-jekta vietu ir skaidrs — Lîvu tautasnams Mazirbç. Demonstrâcijas pro-jektos vides problçmas jârisina arjaunâkajiem tehnoloìiskajiem paòç-

mieniem, projekta noslçgumâ ir jâ-bût praktiskiem ieguvumiem.

Tikðanâs dalîbnieki par uzraudzî-bas padomes priekðsçdçtâju ievçlçjaDundagas pagasta padomespriekðsçdçtâju Gunâru Laicânu, parvietnieku — Raimondu Ernðteinu,par projekta vadîtâju — Çriku Kïa-viòu. Uzraudzîbas padomei turpmâkjâpulcçjas kopâ ne retâk kâ reizimçnesî.

Vai vçrienîgâ iecere sasniegs izvir-zîtos mçríus, vai izdodies panâkt lû-zumu attieksmç pret vidi, iesaistît ie-dzîvotâjus, radît jaunas darbavietas?To râdîs tuvâ nâkotne. Projekts ilgstdivus gadus, taèu tâ patiesâ ilgtspçjabûs atkarîga no visu septiòu diezganatðíirîgo partneru prasmes sadarbo-ties un izmantot vienreizçjo izdevîbu.

Alnis Auziòð

* * *Piektdien, 3. maijâ plkst. 16.00,

Slîteres nacionâlâ parka (SNP) ad-

ministrâcijas telpâs projekta Uz-raudzîbas padomes 2. sanâksmçspriedîs par ekotûrisma velomarðru-tu Kolkas aplis, par ilgtspçjîgas attîs-tîbas demonstrâciju projekta iespç-jâm Mazirbes Lîvu tautas namâ unpar jaunu novada attîstîbas projektuizstrâdi.

Lai attîstîtu ðo velomarðrutu,jâapsver gandrîz vai katrs solis, ie-skaitot pat tâdas parastam tûristammazsvarîgas lietas kâ bioloìiskâssaimniecîbâs raþota pârtika un au-dumi (salvetçm, dvieïiem u.c.),daudzkârt izmantojami trauki, dalîtaatkritumu vâkðana un pârstrâde,mazs enerìijas patçriòð utt. Pro-tams, pagaidâm no tâ visa varammçìinât ietvert tikai nelielu daïu.

Paredzçtais marðruts ved cauriarî SNP teritorijai, tâdçï tas sagata-vojams sadarbîbâ ar jau iesâktajiemSNP tûrisma projektiem.

Alanda Pûliòa, SNP sabiedriskoattiecîbu speciâliste

P a g a s t â U z z a ï a z a r a

Ar Dundagas pagasta padomes 1996. gada 18. jûlija lçmumuNr. 33./230 tika izveidots Zilokalnu kompleksais dabas liegums. Ziliekalnijeb Baltijas ledus ezera senkrasts un abrâzijas — akumulâcijas lîdzenumstâ piekâjç uzskatâmi par izcilâm neskartâs dabas bagâtîbâm Ziemeïeiropâ.Veidojot komplekso liegumu, tika domâts par tâ aizsardzîbu kopumâ.

R u n a s v î r i e m i r s p ç k s r o k â s

Dundagas pagasta padomç 2002. gada 21. martâÎpaðumtiesîbu nostiprinâðanaIepazinâs ar z/s «Pûpoli» îpaðnie-

ka Edgara Kârklevalka iesniegumu— lûgumu atïaut reìistrçt nekusta-mo îpaðumu Talsu iela 10 (vecaisûdenstornis) zemesgrâmatâ. Pirku-ma lîgumâ atrunâto nosacîjumu —uzsâkt darbîbu gada laikâ — apòe-mas izpildît. Pçc E. Kârklevalka pa-skaidrojumiem komitejas sçdç, in-vestori, kuri gribçtu ieguldît lîdzek-ïus minçtajâ objektâ, darît tonevçlas, tâ kâ îpaðumtiesîbas vçl irreìistrçtas paðvaldîbai.

Atstâja spçkâ lîguma prasîbu —atïaut nekustamo îpaðumu pârreìis-trçt zemesgrâmatâ tikai pçc visu pir-kuma lîguma nosacîjumu izpildes.

Pirmpirkuma tiesîbasAtteicâs no pirmpirkuma tiesî-

bâm uz nekustamajiem îpaðumiem:no 9,6 ha zemes Jaunbrieþi; 104,6

ha zemes Punèaki; 16,1 ha zemes Vei-des; 5,3 ha Liedegas; 13,3 ha Zemzari;

8,6 ha Alnîði; 25,5 ha zemes unçkâm Pïavsargi; 19,2 ha Meþkalni;7,0 ha no îpaðuma Jaunarâji atdalâ-mâ zemes gabala.

Ernesta Âbola grâmatas iz-doðana

Iepazinâs ar kora diriìentes San-dras Lielanses lûgumu pieðíirtlîdzekïus projektam par kora vçstu-res materiâla un Ernesta Âbola ap-kopotâ manuskripta sagatavoðanumaketçðanai. Nolçma ieceri atbal-stît, nosakot, ka paðvaldîba ir pro-jekta pasûtîtâjs, un no rezerves fon-da pieðíirot Ls 150 darbu veikðanai.

Sabiedriskâs tualetes celtniecîbaIepazinâs ar Pensionâru apvienî-

bas protestu par finansçjuma at-òemðanu sabiedriskâs tualetes celt-niecîbai Dundagas centrâ. Nolçmaòemt a/s «Latvijas Krâjbanka» kredî-tu lîdz Ls 10 000 sabiedriskâs tuale-tes projekta îstenoðanai.

Nodokïa samaksas termiòa pa-garinâjums

Pçc îpaðnieka lûguma îpaðumam

Pupavi pagarinâja ðâ gada 1. ce-turkðòa nekustamâ îpaðuma nodok-ïa termiòu par trim mçneðiem.

Sadzîves atkritumu saimniecîbaNolçma no 1. aprîïa atkritumu

apsaimniekoðanu Dundagas pagastânodot b/o Ziemeïkurzeme SIA.

Uzdeva VASP komitejai izskatîtfizisko personu parâdnieku sarak-stus par atkritumu izveðanu un no-vçrtçt, cik un kuri no tiem ir atzîsta-mi par mazturîgiem.

Atïâva z/s Strautiòi slçgt atkritu-mu izveðanas lîgumus ar juridiskâmpersonâm uz trîs mçneðiem.

Nolçma brîdinât iedzîvotâjus pariespçjamo tarifu paaugstinâðanu.

Zilokalnu dabas lieguma at-celðana

Nolçma atcelt Dundagas pagastapadomes 1996. gada 18. jûlija lçmu-mu Nr.33/250 par pagasta nozîmesZilokalnu kompleksâ dabas liegumaizveidi un ierosinât Dabas aizsardzî-bas departamentam apstiprinât Zi-lokalnu kâ valsts nozîmes liegumu.

Telpu noma pilîIepazîstoties ar Dundagas pensi-

onâru padomes lûgumu pieðíirt tel-pas Dundagas pilî Pensionâru apvie-nîbas vajadzîbâm, kâ arî ar pils di-rektores sagatavoto priekðlikumu,nolçma telpas pieðíirt un atbrîvojaapvienîbu no telpu nomas, elektroe-nerìijas un apkures maksas, uzrâdottâs kâ pils izdevumus.

Nolçma atbalstît Talsu pasta di-rektores R. Jçkabsones lûgumupieðíirt pilî telpas Dundagas pastanodaïas vajadzîbâm.

Nolçma uz gadu pieðíirt kristieðudraudzei Prieka vçsts dievkalpojumutelpas katru svçtdienu pils Lielajâ zâlç.

Nosaukumu pieðíirðanaPieðíîra nosaukumus:no îpaðuma Jaunbrieþi atdalîta-

jam 9,6 ha zemes gabalam — Pure-nieki; no îpaðuma Pïavsargi atdalîta-jam 25,5 ha zemes gabalam —Diþspriòìi; no îpaðuma Jaunarâji at-

dalîtajam 7,0 ha zemes gabalam —Putnumuiþa; vienam 9,5 ha kop-îpaðumam pieðíîra nosaukumu Brîv-kalni; 5,4 ha mantojamai zemeipieðíîra nosaukumu Lîgas.

Zemes pieðíirðana lietoðanâSamazinâja lietoðanâ nodotâs ze-

mes Vîdales Burtnieki platîbu par 0,3ha. Ðim 0,3 ha zemes gabalam devanosaukumu Stûru Burtnieki un topieðíîra lietoðanâ cita îpaðnieka çkuuzturçðanai.

Individuâlâ darba atïaujaAtïâva Jânim Skaidiòam nodar-

boties ar individuâlo darbu —meþaudþu atslçgas biotopu inventa-rizâciju.

Tirgus statussDundagas tirgû Pils ielâ tagad ir

uzbûvçtas trîs jaunas slçgtas noju-mes. Noteica tirgum Pils ielâ jauktatipa tirgus statusu — tirdzniecîba arrûpniecîbas precçm, lauksaimniecî-bas un paðraþoto produkciju.

Autostâvvieta Pils ielâNoraidîja ierosinâjumu slçgt autos-

tâvvietu blakus z/s «Ozolkante» nam-îpaðumam Pils ielâ 11 un zemesîpaðumam Pils ielâ 13a, jo tâ netiek iz-mantota paredzçtajiem mçríiem, unlûgumu ðo teritoriju pieðíirt beztermi-òa lietoðanâ. Nolçma uzstâdît norâdespar stâvlaukuma atraðanâs vietu.

Lauku bibliotçku noslogojumsNolçma izveidot darba grupu, kas

izpçtîs citu paðvaldîbu pieredzi parlauku bibliotçku darbîbu un Vîdalesun Kaïíu bibliotçku noslogojumu.

Rotaïu laukumsIepazinâs ar pirmsskolas izglîtî-

bas iestâdes (bçrnudârza) Kurzemîtemetodiíes Ârijas Jâvaldes ierosinâ-jumu iekârtot bçrnu rotaïu lauku-mu, jo apkârtçjo mâju bçrni mçdzspçlçties bçrnudârza rotaïu lauku-mâ, bieþi salauþot rotaïu laukumapriekðmetus. Nolçma lûgt bûvvaldesspeciâlistus izstrâdât variantus pariespçjamâm vietâm bçrnu rotaïulaukuma izveidei.

Ciemu valdesPamatojoties uz 21.02.2002. pado-

mes lçmumu par ciemu valþu izvei-doðanu, nolçma, ka ikvienâ ciemavaldç darbosies pa 2 deputâtiemkonsultantiem. Noteica valdes sastâ-vu 3 — 5 cilvçki. Nolçma aicinât cie-mu iedzîvotâjus uz vietas ar deputâ-tu konsultantu palîdzîbu veidot cie-ma valdes. Apstiprinâja ciemu valþudarbîbas paraugnolikumu un konsul-tantus ciemu valdçs: Kaïíu c. valde— A. Auziòa, I. Brusbârdis; Vîdalesc. valde — A. Kristapsons, G. Lai-câns; Nevejas c. valde — G. Skujiòa,A. Kristapsons, A. Felta; Valpenes c.valde – G. Pirvits, I. Zingniks.

Tirdzniecîbas atïaujaAtïâva SIA Mûsu piíis mazum-

tirdzniecîbu ar pârtikas precçm, al-koholiskajiem dzçrieniem un taba-kas izstrâdâjumiem E. Dinsberga ie-lâ 6 no plkst. 1500 lîdz 2300.

Zemes îpaðums Muòu GrabiSecinâja, ka ar Dundagas pagasta

zemes komisijas 1997. gada 29. ok-tobra lçmumu Nr.25-8 Dundagaspagasta padomei pieðíirta lietoðanâ117,8 ha zemes uzòçmçjdarbîbas at-balstam.

Nolçma pieðíirt ðai zemei nosau-kumu Muòu Grabi. Noteica nekus-tamâ îpaðuma lietoðanas mçríus:1ha — «Elektroenerìijas raþoðanasuzòçmumu teritorijas» (kods101203); 116,8 ha — «Pârçjâ zeme,kurai saskaòâ ar teritorijas plânoju-mu galvenais lietoðanas mçríis irlauksaimniecîba» (kods 010096).

Atïâva 1 ha no zemes îpaðumaMuòu Grabi pârveidot apbûves ze-mç.

Lauku apbûves zemes vçrtîbaszonçjums

Nolçma saskaòot Valsts zemesdienesta Kurzemes reìionâlâs noda-ïas izstrâdâto Talsu rajona Dunda-gas pagasta lauku apbûves zemesvçrtîbu zonçjumu.

Protokolu pârlûkoja Aivars Miðka

Par Zilokalnu dabas liegumu un îpaði aizsargâjamiem meþa iecirkòiem

Kopð 1996. gada ir mainîjuðie li-kumi. Tâ kâ normatîvie akti jau reg-

lamentç îpaði aizsargâjamo sugu unbiotopu aizsardzîbu un paðvaldîbas

funkcijâs nav uzturçt dabas liegu-mus, nolçma atcelt Dundagas pa-gasta padomes 1996. gada 18. jûlijalçmumu Nr.33/250 par Zilokalnukompleksâ dabas lieguma izveidi unierosinât Dabas aizsardzîbas depar-tamentam apstiprinât Zilokalnu kâvalsts nozîmes liegumu.

Ko tagad drîkst darît zemesîpaðnieki, kuru pârvaldîjumâ atro-das kraujas meþi un citi îpaði aizsar-gâjami iecirkòi? Skaidro Talsu vir-smeþniecîbas konsultante DaceRumpe.

(Turpinâjums 3. lpp.)

3

2 0 0 2 . g a d a a p r î l i s D U N D A D Z N I E K S

L a t v i j â27. martâ Daugavpils pilsçtas

galva Rihards Eigims saòçma Valstsaizsardzîbas fonda «Lâèplçsis» godazîmi par ieguldîjumu Latvijas valstis-kâs neatkarîbas atjaunoðanâ.

Martâ bija palielinâjies iedzîvotâ-ju atbalsts Einâra Repðes partijai«Jaunais laiks», kas popularitâtç ie-vçrojami apsteidza sâncenðus.

Martâ gandrîz divas treðdaïasvalsts iedzîvotâju bija labvçlîgi no-skaòoti Latvijas lîdzdalîbai NATO.

Marta nogalç Latvijas pianistiKarîna Ïebedeva un Ruslans Perþilostarptautiskajâ jauno pianistu kon-kursâ Parîzç ieguva Lielo balvu.

Naktî no 6. uz 7. aprîli vairâk ne-kâ 1000 automaðînu pie Âdaþiemsacentâs nelegâlâs âtrumsacensîbâs.

8. aprîlî Starptautiskâs Hokejafederâcijas prezidents Renç Fâzelsnorâdîja, ka Latvijai jâpasteidzascelt ledus halles, lai 2006. gadâ sarî-kotu pasaules hokeja èempionâtu.

9. aprîlî Rîgas dome apstiprinâjapasaules hokeja èempionâta rîcîbaskomiteju.

9. aprîlî Rîgas dome nolçma lik-vidçt Rîgas novada slimokasi.

10. aprîlî Rîgas pilsçtas galvaGundars Bojârs vçstulç premjermi-nistram Andrim Bçrziòam lûdza at-celt rîkojumu — Saulesdârzu atdotprivatizâcijai — un pieðíirt to Rîgaspaðvaldîbai.

10. aprîlî P. Stradiòa universitâ-tes klîniskajâ slimnîcâ pirmo reiziLatvijâ pacientam pârstâdîja sirdi.

14. aprîlî no mums ðíîrâs diplo-mâts, LR vçstnieks LielbritânijâImants Daudiðs.

16. aprîlî ar izrâdi «Mîïo skolo-tâj!» izcilu dzîves un skatuves jubile-ju atzîmçja Nacionâlâ teâtra karalie-ne Elza Radziòa.

No 22. aprîïa desmit Rîgas skolassâka apsargât policija.

P a s a u l ç29. martâ Izraçlas bruòotie spçki

apðaudîja palestînieðu paðpârvaldesvadîtâja Jasira Arafata mîtni.

30. martâ mûþa miegâ aizmigaKaraliene Mâte — Lielbritânijas ka-ralienes Elizabetes II mâte.

31. martâ notikuðajâs Ukrainasparlamenta vçlçðanâs ar nelielu bal-su pârsvaru uzvarçja labçjie spçki.

Martâ kaimiòzemç Igaunijâdaudz jaunieðu saindçjâs ar lîdz ðimnezinâmu heroîna maisîjumu.

1. aprîlî Nîderlande kïuvusi parpirmo valsti pasaulç, kur ârstiem arlikumu atïauts izpildît neârstçjamislimu pacientu lûgumu ðíirties nodzîves.

4. aprîlî ASV prezidents DþordþsBuðs pieprasîja Izraçlai izvest bru-òotos spçkus no palestînieðu pilsç-tâm.

8. aprîlî amerikâòu astronautukomandâ ceïojumu kosmosâ sâkaDþerijs Ross — pirmais cilvçks pa-saulç, kurð izplatîjumâ devies septîtoreizi.

8. aprîlî Izraçlas premjers ArielsÐârons paziòoja, ka viòa armija tur-pinâs militâras operâcijas, iekamsneiznîcinâs palestînieðu terorismu.

9. aprîlî Lielbritânija atvadîjâs noKaralienes Mâtes.

10. aprîlî Krievijas prezidentsVladimirs Putins un Vâcijas kan-clers Gerhards Ðrçders vienojâs, kaKrievija atmaksâs Vâcijai PSRS pa-râdus — kopsummâ 500 miljonuseiro.

Cerîbâ pamâkt pamieru ASVvalsts sekretârs Kolins Pauels 11.aprîlî ieradâs Izraçlâ.

12. aprîlî Insbrukâ (Austrija) at-klâja plaðu Baltijas valstu laikmetî-gâs mâkslas izstâdi.

12. aprîlî no amata atkâpâs Ve-necuçlas prezidents Ugo Èavess.

18. aprîlî mûþîbâ aizgâja pasaul-slavenais ceïotâjs Tûrs Heijerdâls.

Atceïot Zilokalnu komplekso lie-gumu, vairs nav spçkâ arî aizlie-gums veikt jebkâdu meþsaimniecis-ko darbîbu ðajâ platîbâ. Tomçr tasnenozîmç, ka tagad tur ir atïautsviss. Lieguma teritorijâ esoðajosmeþos gravu nogâzçs, ìeoloìiskosun ìeomorfoloìiskos objektos un ci-tos îpaði aizsargâjamos iecirkòoscirðanu galvenokârt ierobeþo Meþalikums, Sugu un biotopu aizsardzî-bas likums un Dabas aizsardzîbasnoteikumi meþa apsaimniekoðanâ.

1. martâ stâjâs spçkâ jaunie gro-zîjumi minçtajos noteikumos. Tieparedz saglabât lîdz ðim izdalîtus unMeþa valsts reìistrâ (meþa apsaim-niekoðanas plânos un projektos) at-zîmçtus 27 veida îpaði aizsargâjamusmeþa iecirkòus.

Tas ir svarîgi ne tikai Zilokalnulieguma teritorijas meþu apsaimnie-kotâjiem. Arî daudziem citiem Dun-dagas pagasta meþa îpaðniekiem ap-saimniekoðanas plânâ parâdâs îpaðiaizsargâjami meþa iecirkòi, piemç-ram, krastu meþi, aizsargâjamu dzîv-nieku sugu meþa biotopi un citi.

Pirms grozîjumu pieòemðanasðajos objektos bija aizliegta jebkâdameþsaimnieciskâ darbîba, izòemot

meþa ugunsdroðîbas pasâkumus. Ta-gad tâ vairs nav.

Varçs cirst vçjgâztos kokusTagad visos îpaði aizsargâjamos

iecirkòos drîkst cirst kokus, lai likvi-dçtu ârkârtas situâciju, vçjgâþu, vçj-lauþu un snieglauþu sekas, novçrstumeþa kaitçkïu savairoðanos un slimî-bu izplatîðanos.

Savukârt kopðanas un sanitârâcirte, kâ arî citas cirtes meþa infra-struktûras izveidoðanai un uztu-rçðanai, ainavu veidoðanai ir atïau-tas meþos gravu nogâzçs, ap ârstnie-cîbas iestâdçm, ìeomorfoloìiskajosun ìeoloìiskajos meþos, ûdens unvçja apdraudçtos meþos, dzçrvenâ-ju, purvu liegumos, aizsargâjamosparkos un dabas parkos, parku stâ-dîjumos, aizsargâjamos meþa bioto-pos un etalonaudzçs.

Kopðanas cirtçm meþniecîba ap-liecinâjumu izsniegs tikai audzçs,kuras nav sasnieguðas galvenâs cir-tes vecumu un kuru ðíçrslaukumsir virs noteiktâ minimâlâ ðíçrslau-kuma. Zilokalnu gravâs lielâkotiesir pieauguði, veci meþi, un tajoskopðanas cirtes vairs nav pieïauja-mas. Savukârt sanitârajâs cirtçs at-ïauts izcirst tikai slimîbu, kaitçkïuvai citâdi bojâtus kokus.

Ja sanitâro cirti grib veikt galve-nâs cirtes vecumu sasnieguðâ, t.i.,

pieauguðâ meþâ, kurâ galvenâ cirteir aizliegta, meþsargs pirms aplieci-nâjuma izsniegðanas izcçrtamos ko-kus zîmogo.

Ja îpaði aizsargâjamâ iecirknîaudze ir stipri bojâta vçjgâzçs vai kâcitâdi, ir vçrts pieaicinât virsmeþnie-cîbas patalogu, iepriekð konsultçjo-ties ar meþsargu. Ja patalogs kon-statçs, ka veselo koku ðíçrslaukumsir zem kritiskâs robeþas, tad izsniegssanitâro atzinumu. Tas dos îpaðnie-kam tiesîbas nocirst audzi kailcirtç,meþniecîbâ izòemot apliecinâjumu.

Îpaðnieks (par savu naudu) varmeþniecîbâ rakstiski pieprasît, lainozaru eksperti novçrtç îpaði aizsar-gâjamos iecirkòus viòa meþâ. Pçcnovçrtçjuma rezultâtiem Valstsmeþa dienests lemj — izveidot mik-roliegumu vai atcelt îpaði aizsargâja-ma iecirkòa statusu. Ziòas par noza-ru ekspertiem var saòemt Talsu virs-meþniecîbâ.

Krastu meþi vairs nav aizsargâ-jami iecirkòi

Jaunajos grozîjumos no îpaði aiz-sargâjamo iecirkòu saraksta ir izsvît-roti trîs objekti: krastu meþi,sveðzemju koku audzes un kultûraspieminekïu meþi.

Vecâkajos meþa apsaimnie-koðanas projektos taksatori pieupçm un ezeriem esoðus meþa no-

gabalus daudzviet ir apzîmçjuði kâkrastu meþus. Tajos kopð pagâjuðâgada maija nedrîkstçja neko darît,pat savâkt vçjgâztos kokus. Ðie iero-beþojumi vairs nepastâv, bet ir citi.

Nedrîkst veikt kailcirti: 1) 25 mzonâ (uz katru pusi) — gar upçm,kuru garums nepârsniedz 10 km, unlîdz 10 ha lieliem ezeriem, un 2) 50m zonâ — gar 10 km un garâkâmupçm un 10 ha un garâkiem eze-riem. Savukârt ir atïautas kopðanas,sanitârâs un citas cirtes. Galvenâscirtes vecumu sasnieguðâs audzçsdrîkst saimniekot izlases veidâ, reizi10 gados izcçrtot lîdz 25 procentiemno kopçjâ koksnes daudzuma audzç.

Pçc jaunajiem grozîjumiem Aiz-sargjoslu likumâ ðajâs 25 — 50 mzonâs gar strautiem, upçm un eze-riem papildus vçl iekïaujas 10 mplata josla (uz katru pusi no ûdensmalas), kurâs aizliegta galvenâ cirtevispâr, tâtad arî izlases cirte.

Nacionâlie parki, dabas parki, da-bas pieminekïi, dabas liegumi, aiz-sargâjamo ainavu apvidi, dabas unbiosfçras rezervâti nav uzskatâmi parîpaði aizsargâjamiem iecirkòiem, betgan par îpaði aizsargâjamâm teritori-jâm. Tajâs meþsaimniecisko darbîbureglamentç citi normatîvie akti.

Dace Rumpe,Talsu virsmeþniecîbas konsultante

Atkritumu apsaimniekoðana Dundagas pagastâIkvienam patîk dzîvot tîrâ un sakoptâ vidç. Lai ap sevi radîtu un sagla-

bâtu pievilcîgu ainavu, ir jâdomâ, kur likt nederîgo: pârtikas produktu ie-saiòojumus un pârpalikumus, papîrus, novalkâtos apavus un drçbes, salû-zuðâs mâjsaimniecîbas iekârtas. Pirms divdesmit gadiem preces veikalâsaiòoja papîrâ, kuru droði varçja sadedzinât krâsnî, tagad — plçves mai-siòâ. Kur novietot visu nevajadzîgo, lai nekaitçtu videi un paði sev?

Pakâpeniski tiek pilnveidotivalsts likumi un normatîvo aktu sis-tçma. Tâ skar arî vides piesâròoju-ma kontroli un nosaka ar to saistîtâsdarbîbas.

Dundagas pagastâ par atkritumusavâkðanas, transportçðanas un no-glabâðanas pasâkumiem atbild pa-gasta padome. Tâs darbîbu kontro-lç, pârrauga un izsniedz atbilstoðasdarbîbas atïaujas Ventspils reìionâlâvides pârvalde. Pagasta padome1999. gada 25. maijâ ir apstiprinâjusisaistoðos noteikumus «Dundagaspagasta sadzîves atkritumu savâkða-nas, transportçðanas, ðíiroðanas,pârstrâdes un noglabâðanas noteiku-mi». Atkritumu apsaimniekoðanaslikuma 13. pantâ ir norâdîts, ka sa-dzîves atkritumu radîtâjs vai îpað-nieks piedalâs paðvaldîbas organizç-tajâ atkritumu apsaimniekoðanâ, ie-vçrojot paðvaldîbas saistoðosnoteikumus un sedz sadzîves atkri-tumu apsaimniekoðanas izmaksas.Par atkritumu îpaðnieku uzskatâmajuridiskâ vai fiziskâ persona, kura iratkritumu radîtâja vai kuras îpaðu-mâ atrodas atkritumi.

It kâ viss vajadzîgais bûtu, laisâktu kopîgu darbu — lai pareizi sa-vâktu, ðíirotu, transportçtu un no-glabâtu atkritumus vai organizçtu topârstrâdi. Pârrunas ar iedzîvotâjiemun iestâþu un uzòçmumu vadîtâjiemliecina, ka izpratne ir daþâda. Lai ie-gûtu plaðâku priekðstatu par ðo pro-blçmu loku un uzzinâtu iedzîvotâjuviedokli, Dundagas vidusskolasaudzçkòi aizvadîtajâ projektu nedçïâaptaujâja iedzîvotâjus un apsekojaDundagas ciema teritoriju, atklâjot6 nelegâlas atkritumu izgâztuves.Viena skolçnu grupa apsekoja upjukrastus un savâca tur izmçtâto dra-zu. Tieði tur bçrni uzgâja vairâkaspalielas atkritumu izgâztuves.

Jaundundagas ciemâ atrodas vie-nîgâ legâlâ pagasta atkritumu izgâz-tuve, kurâ savâc un noglabâ atkritu-mus no uzstâdîtajiem konteineriem.Ðeit ir jâved noglabâðanai atkritumivisiem tiem iedzîvotâjiem, kuri paðisavâc un uzkrâj atkritumus.

S k a i d r o l i e t p r a t ç j s(Turpinâjums no 2. lpp.)

Viïa Actiòa foto

Skolçni projekta nedçïâ aptaujâ-ja dundadzniekus.

No 102 aptaujâtajiem Dundagasciema iedzîvotâjiem 55 mît daudz-dzîvokïu mâjâs un 47 – savrupmâjâs.

Tikai 50% no aptaujâtajiem ir ie-saistîjuðies centralizçtâ atkritumu

savâkðanâ. 22% ved paði atkritumusuz izgâztuvi, 16% tos sadedzina plî-tî, 9% izber kaudzç, 3% ir cits vari-ants.

Tikai 29% no aptaujâtajiem irgatavi iesaistîties atkritumu savâkða-nâ, jo grib dzîvot sakoptâ vidç.

Puse no aptaujâtajiem ir gataviðíirot atkritumus, ja tas ir nepiecie-ðams.

Puse bija apmierinâti ar kontei-neru skaitu un izvietojumu, 39% —neapmierinâti.

Pçc valsts likumdoðanas, zemesîpaðnieks atbild par kârtîbu savâîpaðumâ. Par nelegâlu atkritumu iz-gâztuvi zemes îpaðnieku var sodît aradministratîvo sodu lîdz 250 latiem.

Skolçni secinâja, ka lielâko atkri-tumu daïu sastâda daþâda veidaplastmasas pudeles, trauki un plç-ves. Ðo atkritumu veidu nedrîkst sa-

dedzinât vienkârðâs krâsnîs, un tas,laikam ritot, pats nesadalâs. Savu-kârt, savâcot un atðíirojot no citiematkritumu veidiem, to var izmantotpar izejvielu íîmiskâ rûpniecîbâ.

Kâpçc ir nepiecieðams atkritu-mus ðíirot?

Sadzîves atkritumus var sadalîtpçc to likvidçðanas veidiem:

papîri, kartona izstrâdâjumi, kok-sni saturoðie — dedzinâmi krâsnîs;

metâli, plastmasas, stikli — savâ-cami, ðíirojot pa veidiem, un nodo-dami otrreizçjai pârstrâdei;

çdienu atliekas, pûstoðie atkritu-mi — kompostçjami.

Lauku mâjâs un savrupmâjâs dzî-vojoðie lielâko daïu atkritumu sade-dzina vai kompostç, tomçr atlikusîdaïa ir jâved uz izgâztuvi. Daudzdzî-vokïu mâjâs ar centralizçto apkuriuzkrâjas dedzinâmie atkritumi, ie-dzîvotâjiem, kuriem nav sava sakòudârziòa, — arî kompostçjamie.

Par atkritumu savâkðanu, trans-portçðanu un noglabâðanu ir jâmak-sâ atkritumu radîtâjam. No cik lielassummas mçs katrs esam gatavs ðíir-ties?

Pašreiz Dundagâ ir spçkâ pagas-ta padomes 1996. gada 1. februârasçdç apstiprinâtais tarifs, kas nosa-ka, ka juridiskâm personâm par at-kritumu savâkðanu jâmaksâ Ls 2,40par 1m³, un 2000. gada 25. janvârasçdç apstiprinâtais tarifs, kas noteic,

ka iedzîvotâjiem par atkritumusavâkðanu jâmaksâ Ls 0,28 mçnesî.Atkritumu savâkðanas maksu iekasçtikai no tiem iedzîvotâjiem, pie kurumâjâm ir uzstâdîti konteineri un irslçgti atbilstoði lîgumi. Par atkritu-mu noglabâðanu (atkritumu izgâztu-ves lîdzinâðanu, zemes uzbçrðanu,sarga algoðanu) un konteineru uztu-rçðanu paðlaik maksu neiekasç.Centralizçti atkritumus savâc tikaiDundagâ un Jaundundagâ.

Pçdçjâ gadâ atkritumuapsaimniekoðana p/u «Komunâlâsaimniecîba» un to darbîbas pâròç-mçjam b/u «Ziemeïkurzeme» SIA irradîjusi tikai zaudçjumus, jo no ie-dzîvotâjiem savâktâ nauda nepietiekpat maksai par atkritumu aizveðanuuz izgâztuvi, nemaz nerunâjot parsistçmas atjaunoðanu un pilnveido-ðanu. Neviens uzòçmums neveiksdarbu, ja tas nes vienîgi zaudçjumus.Pareizi organizçtai atkritumu ap-saimniekoðanas sistçmai ir jâietverarî tâs tâlâkâ pilnveidoðana un attîs-tîba.

Iespçjamie atkritumu apsaimnie-koðanas rentabilitâtes palielinâða-nas pasâkumi:

centralizçtâ atkritumu savâkðanâiesaistît lielâku iedzîvotâju skaitu;

samazinât tieðâs izmaksas;palielinât maksu par atkritumu

apsaimniekoðanu.Lai izveidotu stabilu atkritumu

apsaimniekoðanas sistçmu, ir jâdo-mâ par to kopumâ. Pagasta padome2002. gada 21. marta sçdç pieòçmalçmumu nodot atkritumu apsaim-niekoðanas sistçmu b/u «Ziemeïkur-zeme» SIA. Lîdz 2002. gada 1. jûli-jam ir pârejas posms. Tâ laikâ jâiz-vçrtç turpmâko pasâkumu rîkoðanaun darbîbas rentabilitâte. Taèu vis-pirms katram iedzîvotâjam ir jâgribdzîvot tîrâ un sakârtotâ vidç, jâie-saistâs kopîgâ darbîbâ, lai ðo mçríisasniegtu.

Nobeigumâ skolçnu izteiktie vçr-tçjumi.

Cilvçki nedomâ par vidi, un vi-òiem liekas, ka jâizdod pârâk daudzlîdzekïu, lai atkritumus aizvestu.Lielu daïu vispâr nesavâc, bet izmç-tâ visapkârt paðu dzîvesvietai vai arînelegâli izgâþ meþâ vai citur. Cçloòiir daþâdi, tikpat daþâdi kâ paði cilvç-ki.

Gunta Abaja,Attîstîbas nodaïas vadîtâja

4

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a a p r î l i s

C i e m o s

Pâces ciema mâjas (pçc FrièaÎvnieka)

Vecsaimniecîbas: Bîðíi, Deguòi,Jaunporsi, Kalçji, Pînieki—Pîgenieki,Vecporsi, Vîgrieþi.

Sadalîtas vecsaimniecîbas: Jaun-porsi — Jaunporsi, Smilktiòi, Vec-porsi(?).

Jaunsaimniecîbas: Apsçni, Elk-kalni, Graudupes, Íeìi, Odiòi, Skrç-jçji, Spîdolas, Tîïi.

Pâces ûdensdzirnavas ar vilnaskârstuvi un vçrptuvi.

Pasta nodaïa Tîïos.Pâces mâjas pçc 1941. g. tautas

skaitîðanas datiem (LVVA 1308.f.,15. apr., 3017.l.)

Aploki, Apseni, Baloþi, Bîðíi, Ka-lçji, Lauferi, Jansoni, Deguni, Elkkal-ni, Graudupes, Jauníeìi,Jaunporsi, Íeìi, Odiòi, Pi-genieki, Pumpuri, Kalçji,Rûmenes, Skrçjçji, Smilti-òi, Spidoli, Tîïi, Pâcesdzirnavas, Vecpori, Vîg-rieþi, Vîndârzi.No vissenâkiem laikiem

1290. gada dokumentâsakarâ ar strîdu starpKursas bîskapu un Rîgasdomkapitulu uzskaitîtaspçdçjam piederoðâs vie-tas in regionibus Done-dange et Thargele. Starptâm minçta arî Patzen(Pâce). (V. Pavulâne.Rakstîtos vçstures avotosminçtâs apdzîvotâs vietasKurzemç 13. gadsimtâ(Miera Kursa). - Arheolo-ìija un Etnogrâfija XVI.R: 1994.)

1431. g. Vârmes prâ-vesta Arnolda Datelesvadîtâs izmeklçðanasKursas bîskapa Jâòa prâ-vâ pret Rîgas domkapitu-lu par Dundagas un Târ-gales kiligundu robeþâmun abu prâvnieku tiesî-bâm minçta apdzîvotavieta Patzen (Pâce). (A.Ðvâbe. Latvijas vçsturesavotu chrestomâtija. 1300- 1500. g. R: 1939.)1905. gads

Soda ekspedîcija 1905. gada bei-gâs nodedzina 6 mâjas: Dîriòus,Diþantus, Kokus, Popniekus, Piparusun Laufera veikalu. (Pçc F. Îvniekapagasta apraksta.) Popnieku saim-nieks noðauts, Dîriòu saimnieks Sî-pols no soda ekspedîcijas izbçdzis,Piparu saimnieks arestçts. («Wind.Ztg.»). Vçlâk «Strâdnieku Avîzç»minçts (1930, nr.293), ka Fricis Sî-pols pakârts un Diþantu saimnieksVîtols saðauts.Pâces pilskalns

«Aizsprostojot Pâces upi, ir ra-dies sudmalu ezers, kas stiepjas vir-zienâ no Z — D gandrîz 3 kilomet-ri. Ðai ezerâ ir divas salas, tâ, kas at-rodas ezera Z galâ, saucas par«Pilskalnu». Salas virspuse stâv virsezera lîmeòa nedaudz augstâk pardiviem metriem. Ðo vietu apmeklç-jot, ûdens bij izlauzis dambi unezers noskrçjis. Bij redzams, ka pir-matnçjais pilskalns atradies upesmalâ un upe tam kâdreiz tecçjusiarî gar otru pusi. Starp jauno un ve-co upes gultni radies neizgrauzts 4metri augsts lîdzenums, kuru iespç-jams izmantot aizsardzîbas nolû-kiem. Vai ðî vieta patiesi kâdreiz

noderçjusi apcietinâjumam, vai pils-kalns nosaukumu ieguvis ar citiemgadîjumiem, nav vçl noskaidrots, jomîtòu slânis nav izpçtîts. No virspu-ses to aplûkojot, var novçrot pa re-tai oglei un kaulu drumslai.

Salas lielums un novietojums ganrunâ par labu pilskalnam, bet uzbe-duma vai cita kâda apstrâdâjumatrûkums liecina pretçjo.

Pilskalna apkârtne purvaina unmeþaina, kâ tas parasts Kurzemes Zstûrî. Tikai pa upmalâm apmetuðiesciemi lîdzîgi Pâces ciemam, kurâskaita 14 saimniecîbas. Pâri ezeram,pilskalna Z ir paaugsts krasta stûris,kuru dçvç par Elku kalnu. Nekâduziòu par ðo vietu vairs neizdevâs sa-vâkt.»

(E. Brastiòð. Latvijas pilskalni. IKurðu zeme. R: 1923.)Saliòas romantika

Emma Veinberga, dz. 1917. g.,no 1933. g. lîdz ðim laikam dzîvoJauníeìos:

«Pâces dîíî bija divas saliòas unviena pussaliòa, tur tikai zalkði unèûskas dzîvoja. Uz abâm saliòâmjaunieði svçtdienâs brauca ar laivu.Atpûtâs, iedzçra alu, kâdu ðnabîti.Man alus garðo. Vienâ saliòâ bijasoliòð un galdiòð iekârtots. Vienreizaizbraucâm uz lielâko saliòu — De-guòu saimniekdçls Eidis un puisisAnsis Zvanbergs, Deguòu kalponeun es. Atpûðamies. Nu jâbrauc mâ-jâs, bet laivas vairs nav. Viens aizai-rçjis prom.

Tad Ansis pârpeldçja dîíi. Mçsgan varçjâm ûkðçt, gan jau sadzir-dçtu — Íeìi bija pretî un Pînieki.Tas spîta pçc bija darîts. Greizsirdî-bas dçï. Vçlâk jau uzzinâja vainîgo.Arvîds Íeìis tas bija, mana simpâti-ja. Viòð nebija mûsu kompânijâ.Deguòu Eidis bija dikti nikns. Eidiskara laikâ aizbrauca uz Ameriku.Ar Arvîdu es vçlâk apprecçjos. Sep-tiòus gadus nodzîvojâm. 1941. gadâ

kâ krievs viòu paòçma, tâ vairs ne-atgriezâs. Palika meita.»Ievçrojami cilvçki

(No Boïeslava Juhòevièa apkopo-juma un 1941. g. tautas skaitîðanasdatiem)

Aleksandrs Brensons (1900 —1979). Dzimis Uþavas pagastâ. Ka-ra ierçdnis, adm. kapteiòleitnants,izgudrotâjs. Pierakstîts Pâces Ba-loþos pie radinieka Augusta Bren-sona (1940. g. 3. aug.).

Konstruçjis patðauteni (1925),kas raþota Èehoslovakijâ, Anglijâun Kanâdâ ar nosaukumu «Bren».1950. gadu sâkumâ izgudrojis krâs-ni, kuru varçja kurinât ar pilnîgi za-ïu malku un slapju kûdru. ApbedîtsUþavas pagasta Dzirtnieku kapos.Pirmskara saimnieciskâ dzîve

Ciemâ darbojâs ûdens dzirnavasar vilnas kârstuvi un vçrptuvi(îpaðnieks Arnolds Priedîts), drçbjukrâsotavas (îpaðnieki AleksandrsÍeìis un Kârlis Ozollapa), kokap-strâdes darbnîca (îpaðnieks AugustsBrensons), pârtikas preèu veikals(Augusts Brensons), bija savs âdmi-nis Erasts Jansons Pîniekos un ka-lçjs Eduards Laufers Skrçjçjos.

(Pçc V. Salnais, A. Maldups. Pa-gastu apraksti. R:1935 un F. Îvnie-ka Dundagas pagasta apraksta.)Pasts

Viktors Aizpurvs, dz.1928. g.,dzîvo Tîïos no 1936. g. lîdz ðim lai-kam (sâkotnçji ceïmalas mâjâ, ta-gad bijuðajâ pasta çkâ): «Tîïu mâjumans tçvs rentçja. Çka atradâs ceï-malâ, tagad tâs vairs nav. Pasta no-daïa bija ðeit — istabâ, kur tagaddzîvoju. Kad ienâca krievs,îpaðnieks Ðrçders aizbrauca uz Vâ-ciju. Tad pastu pârcçla uz mûsu to-reizçjo mâju ceïmalâ.»Vâcu laiki

(No Voldemâra Vçþa dienasgrâ-matas. 1944. g. 30. novembris, ceturt-diena. Izrakstîjis un sakârtojisE. Âbols.)

(..) Ðodien eju tâlu ceïu. Uz Pâciun tâlâk. (..) Aiz gûstekòu nomet-nes pie Kalçjiem ir sapieru vads. UzKaugas ceïa ir ierakumi ar drâðuþogiem. (..) Iegrieþos pie Kârkla.Tikai kundze mâjâs, pats ir meþâ,uzòem materiâlus. Pilna mâja arbçgïiem. (..) Pie nabaga pamestâ T34 (tanka. — A. A.), melna, apkvç-puða un ar daudziem caurumiem,apmâcîbas stunda frièiem.»

E. Veinberga: «Kara laikâ vâcie-tis Jauníeìos ielika krievu vaòìinie-kus. Tad mçs ar mammu un tçvuizgâjâm ârâ uz Pâci dzîvot.»Izsûtîðana

1949. g. izvesti (Latvijas arhîvi,pielikums. Represçto saraksts, 1995.Nr.4) Karlsoni — Milda, Mirdza,Benita (Jaunpori), Zoni — Ernests,Lizeta (Kalçji), Îviòi — Kârlis, Li-zete, Kriðs, Elza, Emma, Jânis,Kârlis (Vecpori).

V. Aizpurvs: «Pirmo aizveda noDeguòiem 1941. gadâ.»

E. Veinberga: «Manu vîru Arvî-du Íeìi paòçma 1941. gadâ.»Ûdensdzirnavas un vilnaskârstuve, vçrptuve, krâsotava

V. Aizpurvs: «Dzirnavas piede-rçja Priedîtim, kas tâs bija nopircistad, kad muiþas likvidçja. Priedîtisbija rîdzinieks un uz vietas nedzîvo-ja. Te visu pârzinâja melderis Kau-liòð, kas bija apprecçjis Kalçja mei-tu.

Vilnas kârstuvç strâdâja viensvçrpçjs, viens kârsçjs, viens tinçjs.Melderi bija: divi bîdelnieki, viensrupenieks. Es 1943. gadâ sâku strâ-dât krâsotavâ par mâcekli. Bijajâiet arî dzirnavas slaucît. Man turpatika — viss balts. Bet mani vairsnelaida krâsotavâ iekðâ. Meistarsteica: draugs, mçs tevi nevaram ie-laist. Jo tur taisîja pilnîgi gatavuvadmalu, òem un ðuj! Es ar miltuputekïiem to varçju nosmçrçt. Bettad kungs mani uzsauc augðâ: vainegribot par melderi mâcîties? Kâtraks, tâ jau pavisam cita dzîve! Tâizmâcîjos par melderi. To visu, ko

� 1940. gada maijs. Vecâ vilnas kârstuves undzirnavu çka, kas nodega 1992. gadâ. Pirmaisno labâs — Viktors Aizpurvs. Foto no A. Ozoli-òa personiskâ arhîva

� 1950. gadi. Skats uz veco tiltu un vilnas kârstuves çku. Foto noV. Aizpurva personiskâ arhîva

PÂCEPâcç atðíirîbâ no lîdz ðim apceïotajiem ciemiem noris diezgan rosîga saim-

nieciskâ dzîve, kas rada cerîbas un… reizçm arî kâdu pârpratumu. Pâceisavâ ziòâ laimçjies — labs ceïð uz netâlo Dundagu, nav gaisa gabals lîdzVentspilij, kur nu vçl ûdeòu nelutinâtâ pagasta greznums — Pâces dîíis!Pçc ðîs vietas tiecas daþa laba dundadznieku ìimene. Pâce arî izskatâs pçcpiepilsçtas — gana sakopts centrs, viena otra krietni pârticîga dzîvojamâçka ar teleðíîvi, kâ konfekte atjaunotâ Kalçju mâja Pâces dîía viòâ galâ.

tagad veikalâ var dabût, toreiz taisî-ja dzirnavâs — miltus, putraimus,mannâ. Bija divi bîdelgaòìi, trîs ru-pie gaòìi. Gâja tonna pa stundu,strâdâja pa 10 —12 stundâm, neva-rçja nomalt. Bîdelçðanai pusgaduuz priekðu rakstîja rindas.

Pçc kara vçl desmit piecpadsmitgadus mala, paðâs beigâs gan tikaikukurûzu. Visa saimniekoðana mai-nîjâs, kolhozs pats klopçja saviemlopiem.

Kad dzirnavas likvidçja, manipârcçla uz vilnas fabriku, strâdâjupar meistaru. 1970. gados abos ce-hos kopâ nodarbinâja ap seðdesmitcilvçku. Dzirnavas izplçsa ârâ, laipaplaðinâtu kârstuvi. Iekârtas atde-va Kristlîbam un MRS, kas malaskujas.»

Dainis Derkevics, z/s JaunbuþiPâces vilnas pârstrâdes cehaîpaðnieks: «Kâdreiz vadmalas

raþoðanai izmantoja pilnîgi citas ie-kârtas. Priedîtis kara beigâs laivâaizbrauca uz Zviedriju. Ap 1990.gadu viòð pat atbrauca uz Pâci, tadkârstuves çka vçl nebija nodegusi.»Vilnas kârstuve mûsdienâs

D. Derkevics: «Kâdreiz te vçlavadmalu. Vilnas pârstrâde sâkâs ap1960. gadiem, kad nodibinâjâsSadzîves pakalpojumu ministrija.Daudz padarîja Eferts, Pâcç izvei-dojâs otrais lielâkais rupjâs vilnaspârstrâdes cehs Latvijâ. Tad Efertunoòçma, un gadus desmit cehs bijabez priekðnieka. Es uz ðejieni atnâ-cu pirms gadiem divdesmit.

Te strâdâja 56 cilvçki — ne tikaipâcenieki. Izmantojâm vietçjo aituðíiròu rupjo vilnu, jo smalkajai ie-

kârtas nav domâtas. PârstrâdâjâmLatvijas melngalvaino vai krustotokrûmu aitu vilnu. To nodeva aituaudzçtâji, maiòas punkti bija patmazajos ciemos. Tur mainîja vilnupret dziju un izstrâdâjumiem, parpakalpojumiem piemaksâjot. Patla-ban ðâdi punkti ir tikai Dundagâ unTalsos. Toreiz strâdâjâm arî ar sin-tçtisko ðíiedru, ko tagad lietojamtikai otrreizçjai jeb pluèu dzijai.Strâdâjâm divâs maiòâs, daudz pro-dukcijas devâm «Rîgas modçm».Rekords bija 140 t dzijas gadâ. Espabrînîjos, kam tik daudz vajag. Iz-râdâs, mûsçjie raþoja paklâjus unsûtîja uz dienvidiem — tâm tautâm,kas miruðos glabâ sçdus, ietinot pa-klâjâ.

Izmantojâm arî Jaunzçlandestîrvilnu. Neilgi pirms ugunsgrçkaiegâdâjâmies ïoti labu itâïu uz-kârðamo maðînu. 1992. gadâ vecâ

kârstuves çka nodega, aizgâja bojâvairâkas iekârtas. Tagad tik un tâar tâdu jaudu vairs nestrâdâtu. Ait-kopîba Latvijâ aizvien saruka, tur-klât ðíirnes aitas ir ïoti cimperlîgas— barîbas, tâpat arî apkârtnes ziòâ.Ja ir mitras ganîbas, tad aitas vieglidabû aknu cirozi. Jauktâs krûmuaitas bija ïoti izturîgas, katrâ sçtâbija kâda aitiòa.

Ðaubos, vai ugunsgrçks bija ne-laimes gadîjums. Tas notika jukulaukâ, Talsu Sadzîves pakalpojumudirektoru vajadzçja pastumt malâ,lai sadalîtu îpaðumus. Mçs bijâmnodibinâjuði SIA, un otrâ dienâ —pusnaktî — sâka degt.

Sakumâ nezinâju, ko darît. Gan-drîz divus mçneðus nestrâdâjâm.

5

2 0 0 2 . g a d a a p r î l i s D U N D A D Z N I E K S

P û r a l â d e

Turpinâjuma prieksNu jau astoòus gadus Dundagas pusi bagâtina diplomçts kokgriezçjs

Ìirts Freibergs ar kundzi Mâru. Pie viòiem nokïût nav viegli. No Plintiòupieturas meþâ ved tâds ratlauzis, ko kartçs mçdz apzîmçt kâ «grûti iz-braucamu meþa ceïu». Bet — tâ ir arî atslçga uz klusumu un savpatîbu,ko Freibergu laulâtais pâris savulaik izvçlçjies apmaiòâ pret paðiem tikmîïo jûru un aizvien biezâk apdzîvoto Plieòciemu.

Ne mâjâs, bet tautâsPlaðais pagalms ar ÏOTI augsta-

jiem saldajiem íirðiem (namatçvsogas svilpodams lasa!), ar meistarî-gi saglâbto diþliepu un gaumîgo at-pûtas vietu sçtsvidus sirdî jau vedi-na uz domâm par mâkslinieciskâmdvçselçm. Mâjas iekðpusç acis pie-saista viens otrs kokgriezumus. Jâ,ir neliela darbnîca ar kaltiem unnazîðiem un visu to tehnisko aprî-kojumu, ko atïauj vienfâzes elektrî-ba, toties paði veidojumi… Nuja,lielum lielâ daïa prom, arî tâlâs ze-mçs un tautâs. Ìirts Freibergs ir ie-cienîts koka karoðu, íipju, íocîðu,vâcelîðu, mâzeru trauciòu un gleznurâmju meistars. Kâdreiz raþeni sa-darbojies ar gleznotâju Alfeju Bro-multu — kokgriezçjs izveidojis vai-râk nekâ 70 gleznu ietvaru. Kokakaroðu skaits vien sniedzas vairâkossimtos, un starp tâm ir tâdi meis-tardarbi kâ karotes ar it kâ mezglâsapîtiem kâtiem. Atmodas sâkumâtieði karotes kuplâ skaitâ ceïojuðaslîdzi daudziem tautieðiem uzsveðatni. Vairâki darbi pieredzçjuðiizstâþu svçtkus Latvijâ un ârpusmûsu zemes. Tâda karote ir reizçsuvenîrs un ikdienâ lietojams rîks,kas atgâdina par meistaru un viòazemi. Arî viena no greznâkajâm ka-rotçm, kas ieòem îpaðu vietu meis-tara mâjâ — karote ar rotâjumiemun uzrakstu «Mâra» —, godu reizçstieði no plaukta tiek iemçrkta kâ-postu bïodâ.

Ir darbi, kurus Ìirts veidojis ti-kai paða priekam, starp tiem arî tâ-

Tagad… Nâkotne nav skaidra.Padomju laikos lauksaimnieki dabû-ja nodokïu atlaides. Nu tâdu vairsnav. Nav mums arî ilggadîgu lîgu-mu.

Zinâmas cerîbas vieð tas, ka Lat-vijâ cilvçki sarosîjuðies, jo valsts sub-sidç ðíirnes aitkopîbu. Ja ganâm-pulks ir lielâks par 50 mâtîtçm, tadvalsts piemaksâ. Pagastâ gan cilvçkiiesûnojuði. Taisnîba, te nav kalnainuun sausu vietu, kas bûtu piemçrotasganîbâm.

Lûkojam izdzîvot. Iekârtu re-monts dârgi izmaksâ, par attîstîbunav ko domât. Humpalu laikmetâmûsu lielâkie klienti ir tautas daiï-amata meistares. Cenðamies turç-ties, raþojot kvalitatîvu dziju. Paðlaikcehâ strâdâ 11 cilvçki — pieredzç-juði, visi pâcenieki. Darbadiena irsaîsinâta, galvenokârt izpildâm kon-krçtus pasûtîjumus. Labi sadarboja-mies ar pastâvîgajiem klientiem, viòimûs morâli atbalsta. Tas arî dodgandarîjumu.»Reiz bija veikals…

A. Ozoliòð: «Rudenî mûsu veika-lu izlaupîja. Pçc tam vairs neatjau-noja, neatmaksâjoties. Te bija maizeun visi citi produkti. Tagad divreiznedçïâ ir autoveikals no Rojupes,bet es braucu iepirkties uz Dunda-gu. Çku pârdodot, bet neviens navnopircis. Veikals atmaksâtos.»Pâces dîía zivis

V. Aizpurvs: «Agrâk gan bijapulka zivju, bet nu vairs nekâ nav.»

A. Ozoliòð: «Tagad makðíernie-ku krietni vairâk. Daudz pa brîvdie-nâm brauc. Ko var noíert? Visas zi-vis, kas vien ir: raudas, ruduïus,brekðus jeb plauþus, lîòus, lîdakas,asarus, zandartus. Edvîns Zemtiòðpirms vairâk nekâ desmit gadiempretî Kalçju mâjâm izvilka karpu.

Vitâlijs Nazarovs pirms daþiem ga-diem ielaida zandartu mazuïus.Þanim Eizenbergam ir tâs fotogrâfi-jas.»Plûdi saviïòo Pâci

Sakâm Pâce, domâjam — ûdens.Tas vietçjiem ir devis gan maizi,darbu un atpûtu, gan sagâdâjis ne-patikðanas. Andris Ozoliòð (dz.1947. g., no 1947. lîdz 1951. g. dzî-vojis Rûmençs, no 1989. g. dzîvoJaunporsos): «Kâdreiz ìeologi, òe-mot augsnes paraugus, te bija uzur-buðies uz kâda ezera avota. Pçc tamezers aizskaloja visu ceïu, kas gâjagar veco vilnas kârstuvi uz Ventspili.Tas bija ap 1970. gadu. Pçc tam ce-ïu ïoti ilgi atjaunoja, cilvçki smçjâs— Rîgas HES var âtrâk uzcelt.»

Pâce nav Pïaviòas, tomçr, kâ at-zîst A. Ozoliòð, «pavasaros mumsparasti (pasv. mans. — A.A.) ir pa-augsti plûdi». Ðopavasar tie bijakrietni lielâki nekâ parasti. Lûk,A. Ozoliòa viedoklis: «Pagâjuðo ru-deni te sâka darboties elektrostacija.Dzirnavu dîíî var redzçt reþìus (re-zervuâru), pavasaros parasti lîdz pusreþìiem ûdens ir augðâ. HESîpaðnieks tos apjoza ar siksnu, da-biski, ka ûdens pacçlâs par to tiesuaugstâk. Ðogad reþìis bija zemûdens, es dabûju kartupeïus raut nopagraba ârâ, tâds ûdens nekad navbijis. Un vienam otram akâ sâkanâkt dîía ûdens.»Vai jûs ar HES îpaðnieku runâjât?

Ne, es pagastâ Sirkela kungamteicu.Bet bija ârkârtîgi slapjð rudens unziema, tas jau arî ietekmçja.

Nç, augstâk te nekad nav bijis, ti-kai tagad tas viss ûdens nenormâliregulçjas. Varbût bûs labi, varbûtsliktâk, redzçs. Tagad Pâces dîíî irtik zems lîmenis kâ nevienu vasaru.»

Edgars Dupuþs, SIA Pâces dzir-navas îpaðnieks: «Îpaðnieki esam esun Hanss Herbsts — austrietis, kasdaudz dzîvo arî Latvijâ. Uzsâkâm ðolietu, jo ieguldîjumi elektroenerìijasraþoðanâ astoòos gados var atmak-sâties. Sakopâm vidi, novâcâm vecâskârstuves krâsmatas, varbût arî ap-meþosim.

Jauna bûve ir namiòð, kur atro-das ìenerators. Otrâ pusç ir ieplû-des mezgls, zem ceïa iet liela diamet-ra caurule. Rezervuârâ ûdens ie-plûst tad, ja ir pârâk augsts lîmenis.Starp citu, senos laikos ûdens lîme-nis dzirnavu dîíî bijis par 70 cmaugstâks. Ðopavasar ûdens tâ cçlâstâpçc, ka pie Kaïíiem bija pârrautsaizsprosts. Elektrostacija patiesîbânovçrsa vçl lielâkus plûdus, jo tagadir dubultnoplûde — jaunâ (HES va-jadzîbâm) un vecâ (no rezervuâra).Siksnas rezervuâram apkârt ir tieðiplûdu gadîjumam — tad, iespçjams,pretstraume bûtu tâda, ka automâ-tiski noslçgtos elektrostacija. KadHES strâdâ, tad cauri ejai sekundçizplûst vidçji 1,5 m3 ûdens. Ja elek-trostacija atslçgtos, tad ðâds dau-dzums nâktu klât vecajai ejai — tâbûtu papildu slodze. Divas ejas unelektrostacija tieði mazina plûdu ie-spçjamîbu.»

V. Aizpurvs: «Ûdens cçlâs tâpçc,ka pie Kaïíiem pârrâva dambi. Betpagrabos ûdens ir gandrîz katru pa-vasari.»

Kalçji ceïâ uz lauku tûrismuPâces dîía galâ, netâlu no meþa

ceïa, kas pagrieþas uz Labdzeresciemu, uzmanîbu saista koðâ Kalçjusçta.

E. Dupuþs: «Nopirku ðo îpaðumuno bijuðo saimnieku meitas. Tâs bijagandrîz vai krâsmatas. Es mâjas at-jaunoju to kâdreizçjâ izskatâ. Tagad

Kalçji pieder manam partnerimHansam. Viòa vaïasprieks ir zirgi.Pagaidâm tas vçl peïòu nedod, gluþiotrâdi. Bet ar laiku bûs citâdi. Gri-bçtos parâdît, ka, tieði netradicionâlisaimniekojot, var gût panâkumus.Augðstâvâ ierîkos viesu namu, no-tiks izjâdes. Hanss lûkos attîstît lau-ku tûrismu.»

Kalçju îstenie pamatiedzîvotâjitagad ir dobelniece Vivita Strode undesmit brîniðíîgi zirgi. Lîdz ðim vis-lielâko interesi izrâdîjuði apkaimesbçrni. V. Strode: «Esmu beigusi tre-neru skolu Tçrvetç. Varu trençt ganzirgus, gan cilvçkus. Ðeit nâk apmç-ram èetrpadsmit bçrnu, puse no Pâ-ces. Tie, kas pastâvîgi ierodas, mak-sâ pârdesmit santîmu mçnesî. Pie-teikties var ikviens bçrns no 7gadiem, vajag tikai vecâku rakstiskuatïauju. Vispirms es pajautâju, kasviòu interesç. Te var mâcîties darîtvisu: barot, kopt, seglot. Tâ var kïûtpar profesiju. Es pati sâku 11 gaduvecumâ.

Paðlaik mums ir desmit zirgi, daþijau te dzimuði un auguði. Ir viensbraucamais zirgs. Tâdi Latvijâ ir re-tums. Ar Sarmu — kâ vismierîgâko— bçrni mâcâs jât. Pârçjie ir sportazirgi, îpaði piemçroti lekðanai un ie-jâdei.»Pçdçjâ mohikâne no Jauníeìiem

Daþus kilometrus no ciema cen-tra Ventspils virzienâ, nezinâtâjuacîm aizslçptâ meþa nostûrî mîtEmma Veinberga. Saimniecîbasçkas sabrukuðas. Toties pie sçtastikko gatavota malka. Divi sirdîgisuòi cîtîgi apsargâ 86 gadus vecoJauníeìu saimnieci.

«Es laikam esmu pçdçjâ no ve-ciem pâceniekiem. Palîdzçju savamvîra brâlim ðo mâju taisît. Vîrs Ar-vîds bija no Íeìiem. Te bija pâri par

20 ha zeme. Mçs turçjâm govis, buï-ïus, cûkas, aitas. Pretî bijuðai veikalaçkai atradâs smçde. Turpat netâlubija vieta, kur rîkoja zaïumballes. Paciemu apkârt braukâja þîdiòi Kunk-uls un Ðaloms. Vâca zirgu astrus, at-veda ziepes. Tagad bçrni man pie-ved, ko vajag.

Man palikuðas tikai seðas vistiòasun gailis. Un divi suòi. Iepriekðçjosman noindçja. Stallis sabrucis. Kaddçls nâks dzîvot, lai taisa.Dçls nâks?

Jâ, jâ! Es jau par vecu. Viòð at-stâs mâjiòu meitai un znotam unnâks.Vai bail vienai nav?

Es i pierad's.»Emma Veinberga un koris

«Divdesmit gadus nodziedâjuDundagas korî. Pasauli izbraukâju,Dziesmu svçtkos vairâkas reizes pie-dalîjos. Tas bija pçc kara. Tagad ko-ris laikam iznîcis. Uz mçìinâjumiembraucu ar riteni, ziemâ gâju ar kâ-jâm. Diriìenti bija Ozoliòð, Erman-briks un Ðteins. Bija ap 150 dziedâ-tâju. Vçlâk man palika par grûtu.Reiz kora vecâkais Grîvâns bija at-braucis uz Pâci makðíerçt. Aizejuuz dîíi, viòð izvârîjis zivju zupu. Grî-vâns man saka: ja es bûtu druskujaunâks un ja man bûtu maðîna, tades tev brauktu pakaï. (Lai es atkaldziedâtu korî.) Un viòð man nodzie-dâja dikti smuku dziesmu, koris totikko bija sâcis mâcîties. Es to dzies-mu vairs neatceros.»

Alnis Auziòð

Autors izsaka pateicîbu par at-balstu raksta sagatavoðanâ I. Aba-jam, V. Aizpurvam, D. Derkevicam,E. Dupuþam, A. Ozoliòam un E.Veinbergai.

di, kas apliecina meistara ironiskodzîves uztveri, piemçram, no liepassaknes izzâìçtais Homo Soveticus.Vai mâkslinieka iztçles rotaïa?«Man patîk spçlçties ar formu,»Ìirts apstiprina un tad piebilst lai-kam jau daudziem tçlniekiem rak-sturîgo: «Daba pati pasaka priekðâ,tikai liekais jânoòem nost.»

Vinnija Pûka pçdâsPagasta ïaudis tagad tikuði pie

vîra, kas var gaumîgi mâjvârdus ko-kâ iegriezt, tâds tapis arî EdgaraKârklevalka viesu namam Dunda-gâ. Bet Freiberga spoþâkie un sa-reþìîtâkie meistardarbi ir trîs jau-

� Ìirts Freibergs ar kundzi Mâru pie topoðâ ozolkoka bruòurupuèaJaunbrûkïos.

nâkie — bites makets, dzeinis —senais bitenieka amata rîks, ar kurapalîdzîbu dravnieks it viegli uz-remðas biðu kokâ —, un çrms. Visitrîs darinâjumi aplûkojami Laumudabas un atpûtas parkâ netâlu noCîruïiem. Sulu un lapu mçneðu mi-jâ darbnîcâ tapa milzîgs ozolkokabruòurupucis.

Diþbites makets prasîjis divumçneðu spraigu darbu. VispirmsValdemârpils biðkopis MârisKriðmanis atnesis bites attçlu —plakâtu, kas gan izrâdîjies kïûdains,pçc tam — paðas bites. Atklâjies,ka ar bitçm ir íçpa ne tikai Vinni-

� Par ko pârtaps ðis meþasakârnîtis, meistars vçl prâto.

jam Pûkam, pat ja bites nav dzîvas.«Jo vairâk bites attçlu palielini, jovairâk nagu un ragu ieraugi.»

Bites galvu, kas ir vissareþìîtâkâ,nâcies divas reizes pârtaisît. Pavi-sam modelim meistars izmantojisèetrus kokus: íermenim — liepu,

kâjâm — liepu un apsi, ûsâm —íirsi, mçlei — ievu. Tad, kad atse-viðíâs detaïas vajadzçjis savietotkopâ, koktçlniekam talkâ devuðiesdzîvesbiedre, dçls un mazmeita.Tagad kukainis priecç Biðu takasapmeklçtâjus – tik ïoti, ka atraujotpat no orhidejâm un citiem Laumudabas brînumiem.

Trûcîgâ bagâtâ bçrnîba«Bez naþa es no mâjas ârâ nee-

ju,» Ìirts smaidot saka un atstâstazîmîgu notikumu — atnâcis uzDundagas Jaunbrûkïiem, paðâ sâku-mâ starp krâmiem un pelavâm at-radis labu labo Ðveices virsniekanazîti! «Ar nazi var nûju somasneðanai nogriezt vai pat koku nozâ-ìçt.» Un te Mâra mîïi iestarpina:«Aiziet Ìirts ogâs un parasti pârro-das ar vâcelîti, ko turpat meþâ notâss darinâjis.»

Ceru, ka manu apbrînu Ìirtsneòems ïaunâ. Tâda bçrza vâcelî-te savâ ziòâ pârspçj pat sareþìîtâ-kâs karotes. Uzvçjo kaut kas ne-izsakâmi pazîstams un reizç pie-mirsts. Tik vienkârði, tik latviskikâ tautasdziesma. Ìirts skaidro,ka ar koka smarþu uzaudzis: tçvsmeistarojis mçbeles, vçlâk puisimpaveicies ar krietniem aroda sko-lotâjiem Smiltenes vidusskolâ,pçc tam amata noslçpumos, arîrîku asinâðanas gudrîbâs labprâtdalîjies koktçlnieks un gleznotâjsRomualds Jakovenko. Bet varbûtpats galvenais aizsâkums mûþamîlestîbai meklçjams puikudie-nâs, kad vçlme spçlçt indiâòos unmakðíerçt krietni pârspçjusi paðakabatu un arî veikalu plauktu ie-spçjas: «paði liecâm kadiíus, tai-sîjâm ðaujamos, makðíeres unpludiòus. Veikalâ labi ja bambusaspicîti varçja nopirkt!»

* * *Ìirts ir elektriíis, santehniíis,

radiomontieris, metinâtâjs, jûr-nieks, ðoferis… Tomçr koka darbivismîïâkie. Tas nenozîmç, ka îstsamata pratçjs nezinâtu neveiksmes.Ja kokâ gadâs kâda iekðçja plaisa,tad neko darît — brâíis. Koks navdzelzs, ko var pârkalt un pârkalt,un tad vçl èika tiesai iznâk. Bet —«katram kokam ir savs smagums,savs siltums un cietîba. Es necieðustûrus, man patîk apaïâs formas.Un kad jûtu — koks pakïaujas,kïûst mîlîgs, tad tâ ir îsta bauda.»

Îsta bauda ir arî turçt plaukstâÌirta Freiberga roku un dvçselesdarbus, kas ðíiet kâ dabas, amataprasmes un mîlestîbas turpinâjumspaða delnâ.

Alnis AuziòðAutora foto

6

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a a p r î l i s

Es projektçju, tu projektç, viòð, viòa projektç…

A k v a i , c i k þ ç l !

No 8. lîdz 12. aprîlim Dundagas vidusskola nedzîvoja ierastajâ ritmâno zvana lîdz zvanam, bet vienos vienîgos projektos.

Kâ jçdzienu «projektu darbs» iz-prot Dundagâ?

Imants Brusbârdis, vidusskolasdirektors: — Projekta veidoðana irîpaða mâcîbu metode. Pirmkârt,skolçni paði vaicâ: kas, kur, kad, kâ-pçc? Otrkârt, viòi paði uz izvirzîta-jiem jautâjumiem lûko atbildçt, iz-mantojot gan skolotâju, gan apkâr-tçjâs sabiedrîbas palîdzîbu.Treðkârt, projektu darbs daudz vai-

râk saistâs ar dzîvi nekâ ikdienasmâcîbu stundas. Lîdz ar to iegûtâszinâðanas ir pamatîgâkas.

Nedçïa DundagâPagasta bibliotçkâ projektu ne-

dçïâ bija lielâks skolçnu pieplûdumsnekâ parasti. Skolas bistro ðajâsdienâs pusdienoja mazâk skolçnunekâ citkârt (tam neatlika laiks!).Bet labâk ielûkosimies daþos veiku-mos!

Sandra Braþe, 5.c klases audzi-nâtâja:

— Es saviem bçrniem ierosinâjutçmu «Nâkotnes skola», ko visi uz-reiz dedzîgi atbalstîja. Tad zîmçjâm«ideju zirnekli» — pierakstîjâm sko-lçnu domas, ko katrs gribçtu darît.Noskaidrojâm èetrus darba virzie-nus un izveidojâm tikpat darba gru-pu. Vieni veidoja nâkotnes skolasmaketu, citi domâja par mâcîbâm,vçl citi — par skolçnu un skolotâjusavstarpçjâm attiecîbâm. Neikdie-niðíi darbi vedina uz pârdomâm arîskolotâjus. Varbût kaut ko no «Nâ-kotnes skolas» varçtu ieviest skolasikdienâ?

Izdomâju sodu sistçmu. Ja kâdagrupa uzvedâs pârâk skaïi, es izteicuaizrâdîjumu, un par to ðai grupai bi-ja jâdod soda punkts — konfekte.Savukârt nedçïas beigâs visdiscipli-nçtâkâ klase saòçma citu maksâtokonfekðu turzu.

6.c klase 8. aprîlî kopa baronlai-ka bruìi. No veco koku dobumiemmeitenes un puiði izvâca vairâkaskravas ðâ un iepriekðçjâ gadsimta

kultûrslâòa. Darbiòa rosinâtâja bijaviens no pagasta lielâkajiem nemie-ra gariem Aina Pûliòa, neoficiâlâsDundagas bruìa glâbðanas biedrî-bas goda prezidente: «Ðo darbu mçsvçl turpinâsim. Jâdabû melnzemeun tukðajos celmu dobumos jâiestâ-da puíes.» Ar brînumgardâm pildî-tâm pïçdâm darbiniekus cienâja itkâ nejauða garâmgâjçja, Kârïmuiþaspamatiedzîvotâja Velta Metena.

Sesto mâkslinieciskâ vadîtâja AlfaAuziòa visiem dalîbniekiem, ieskai-tot atsaucîgos traktoru meistarus,izdâïâja dzimðanas dienas kliòìeri(patîkama sakritîba). Gunârs Kulpaîsi uzslavçja talciniekus: «Ziíeri!»un piebilda: «Arî tagad bçrnus varradinât pie darba, jâbût tikai kâdam«muïíîtim», kas to uzòemas.»

Apkârtni uzposa vairâkas klases,arî Austras Auziòas audzçkòi. Sep-tîtie c sakopa gan Dundagas dîía,gan Pâces un Laukmuiþas mazoupîðu krastus. «Sen nebiju tâ nogu-rusi,» pçc darba smaidot atzinaAustra Auziòa. Pavisam skolçni sa-vâca 52 maisus, no tiem 22 ar plast-masas pârpalikumiem. Lûk, galvenâatziòa: mçs dzîvojam plastmasaslaikmetâ. Bet varbût der cits sino-nîms — nekulturâlîba? Ja arî par toaizdomâjas talcinieki, tas ir vçl vçr-tîgâk par paceltu polietilçna maisi-òu.

10. un 11. aprîlî îsti veiklîbas unjautrîbas svçtki uzbangoja vidus-skolas sporta zâlç. Daþnedaþâdasðíçrðïu joslas un pârbaudîjumus bijaizdomâjuði vecâko klaðu audzçkòi,savukârt mazâkie — piektie, sestieun septîtie — aizrautîgi sacentâs.Cik daudz pârdzîvojumu izraisakaut vai stafete, nesot karotç galdatenisa bumbiòu, — nevajag nemazjçlu olu! Un kur nu vçl florbola sla-loms, basketbola dribls un metienutrâpîgums, komandcîòa tâllçkðanâun viens no pârdzîvojumiem bagâtâ-kajiem sacensîbas veidiem — virves

vilkðana! Skatîtâju atbalsts nav ma-zâks kâ «Ventspils» un «Skonto»basketbola komandu finâlcîòâ. Bals-saites netaupa arî audzinâtâjas, togodu viòâm nevar atòemt! Ðo rindi-òu autoram radâs íecerîga doma –ja nu kaut kâ pietrûka, tad tikaipaðu audzinâtâju lîdzdalîbas kâdâno sacensîbu posmiem. Varbût nâ-kamreiz, lai gada laikâ uztrençjas?

Starp citu, viens no projektadarba ieguvumiem ir sadarbîbasprasmju attîstîðana. Aiz ðiem vien-kârðajiem un pat nodeldçtajiemvârdiem slçpjas viena no galvena-jâm dzîves patiesîbâm. Un te skolo-tâja sirdsgudrîbai un pedagogameistarîbai ir jâbût uzdevumu aug-stumos, lai pamanîtu pirmâs nesa-skaòas, kâda atstumðanu, pat iz-smieðanu — jau iedîglî.

Projekti vakar, ðodien, rîtCik lielas ir iespçjas izmantot

projektu metodi pârçjâ mâcîbu ga-dâ? To vaicâju vidusskolas direkto-ram.

I. Brusbârdis: — To lieto atse-viðíos mâcîbu priekðmetos. IZMðajâ ziòâ atstâj rîcîbas brîvîbu. Tasatkarîgs no skolas politikas un kon-krçtiem skolotâjiem. Pçdçjos gadosmûsu skolas demokratizçjas unprojektu metode ieòem aizvien no-zîmîgâku vietu mâcîbu darbâ. Savu-laik, piedalîdamies Sorosa fonda —Latvija projektos, mûsu skolotâjiapguva ðo metodi.

Pârdomas par projektu nedçïuaicinâju izteikt arî direktora viet-nieci mâcîbu darbâ.

Sandra Salcevièa: — Projektunedçïa Dundagâ noris piekto gadu.Sâkumâ svarîgâkais bija iemâcît unattîstît sadarbîbas prasmes, plâ-noðanu utt. Tagad îpaði domâjam,ko bûtu nozîmîgi paveikt. Ðogadskolçni ir palîdzçjuði veciem ïau-dîm, uzposuði apkârtni, izgatavojuðibukletu. Galveno tçmu izraugâsskolotâjs, konkrçto risinâjumu iz-strâdâ skolçni un skolotâjs kopîgi.

Pagasta Attîstîbas nodaïa paðval-dîbas darbâ izmantos S. Dinsbergasvadîtâs skolçnu grupas iestrâdes.Arî skolas psiholoìe Ieva Freimute,iesaistot jaunieðus daþâdu atkarîbuizpçtç, veikusi darbu, kas noderçsarî turpmâk. Tieðâm, tik konkrçtaievirze un cieða saistîba ar dzîviprojektiem ir pirmoreiz.

Pirmoreiz ar savu vidusskolu ie-pazîstinâjâm tuvâko pamatskoluaudzçkòus. Mûsu aìitbrigâde VairasKamaras vadîbâ uzstâjâs Tiòìerç,Kolkâ un Pûòâs. Iecere ir ïoti prak-tiska — mums svarîgi vidusskolaipiesaistît jaunus audzçkòus.

Kâ mçs sevi daudzinâm?Tautasdziesmâ sacîts, ka darbs

pats teic darîtâju. Gudri ïaudis izpç-tîjuði, ka mûsdienâs ar to vien ne-pietiek. Pat izcilam darbam esot ti-kai puse vçrtîbas, ja par to neprot

Inkognito* jebKâda nenotikusi saruna

Pirms mçneðiem diviem apaïâgalda sarunâ par sabiedrisko kârtîbuDundagâ un jaunieðu problçmâmnepiedalîjâs neviens no mûsu (?)policistiem. Arî ne stâþa ziòâ jaunâ-kais (it kâ mâcîbu dçï). Ïoti gribçjâssatikties pçc tam. Lai arî ne paðval-dîbas cilvçks, taèu pagasta notiku-mos cik necik iesaistîts, — tâ domâ-ju. Jo kâ gan citâdi, kâ ne kopus

spçkiem risinâmi vissamezglotâkiejautâjumi?

Vçl vairâk ar jauno inspektoruman gribçjâs iepazîties pçc tam,kad nelielâ aptaujâ pagastmâjâ(PAGASTMÂJÂ!) man neizde-vâs noskaidrot ne ðâ cilvçka vâr-du, ne uzvârdu, kaut gan slave-nâs simt dienas tâ kâ bûtu pagâ-juðas.

Beidzot izdevâs piezvanît (kâ sa-ka, ne uz pirmo râvienu). Milzu sa-jûsmu vada otrâ galâ nedzirdçju, betsapratu, ka saruna pçc kâda laiciòavarçtu notikt. Pçc daþâm dienâmnoliktajâ laikâ policista nebija. Navbrînums — tâds darbs. Zvanîju at-kal. Nu izdzirdçju, ka priekðniecîbaneïaujot sarunâties ar þurnâlistiem.Ja pareizi sapratu — vispâr labâk pa

gabalu. Veltas bija manas pûlesskaidrot, ka patiesîbâ jau gribçtu ti-kai sarunu par dzîvi Dundagâ, parattieksmi, katrâ ziòâ — ne jau izvili-nât slçpjamu informâciju. Nç, ja vç-los ko uzzinât, lai to kârtojot ar pre-ses sekretâra starpniecîbu. Man ðoceïu negribçjâs iet.

Jaunâ inspektora vârdu un uz-vârdu esmu noskaidrojis, bet,

droðs paliek bailîgs, pacentîðosaizmirst.

Acîmredzot pçc likuma viss irkârtîbâ. Tikpat droði ir tas, ka Dun-dagâ viss nav tâ, kâ tam vajadzçtubût. UN MAN IR SKUMJI.

Alnis Auziòð

*Inkognito — slepeni, neatklâjotvârdu un personîbu.

saistoði pavçstît citiem. Droði vien arîtâpçc priekðstâdes jeb prezentâcijasprasmes skolçni tagad mâcâs jau nobçrna kâjas. Projektu nedçïas beigâstâs dalîbnieki vidusskolas zâlç iepa-zîstinâja skolasbiedrus, skolotâjus uncitus interesentus ar padarîto. Tasveicâs daþâdi — no diezgan vienmu-

ïas atskaites lîdz veiksmîgiem teatra-lizçtiem uzvedumiem.

Protams, toni visiem uzdeva Vai-ras Kamaras audzçkòu priekðne-sums. Skatîtâji varçja vçrtçt daïu noprogrammas, ar ko mûsu vidusskolç-ni apkârtnes pamatskolâs reklamçjasavu mâcîbu iestâdi — labâko vidus-skolu Ziemeïkurzemç. Vçrtîba parsevi ir teâtra sports. Ðoreiz redzçjâmtikai vienu tehniku — dþivriðu. Îsi,negaidîti un asprâtîgi! Pagaidâm ne-stâstot neko sîkâk, tikai pateikðu, kateâtra sportâ apvienojas domâðanasasums, improvizâcijas talants, humo-ra izjûta un publikas iesaistîðana. Ìe-nerâlmçìinâjums izdevâs! (Pirmoreizi ar teâtra sportu pa îstam dun-dadznieki iepazîsies Mâkslas dienulaikâ 1. maijâ.) Uz citas — liriskasstîgas — izskançja literâri muzikâlaisuzvedums, izmantojot AleksandraÈaka dzejas pasauli.

No pârçjiem îpaði atzîmçjamsSarmîtes Dinsbergas grupas jau-nieðu televîzijas raidîjums. Labs pa-raugs, kâ ar vienkârðas un trâpîgas

idejas palîdzîbu atklât pat tik smagutçmu kâ atkritumu saimniecîba.

Bet cîtîgi strâdâjuði jau bija visi.Tâ, piemçram, 7.b izzinâjuði paði sa-vas klases vçsturi, izveidojuði savuavîzi un ir apòçmîbas pilni ðo darbuturpinât. Paralçlklases — 7.a —grupa aptaujâjusi pagasta vecos ie-

dzîvotâjus, izzinot viòu domas parjaunieðiem. Cita ðîs klases grupa vâ-kusi materiâlu par TV torni un da-rinâjusi tâ maketu.

Vairâkas klases rûpçjuðâs par«mazâkajiem brâïiem». 5.a klase sâ-kumskolas audzçkòiem sarîkojusikonkursu, bet 6.c — izziòas taku.5.b klase par piemiòu no sevis sko-lai darinâjusi sienas dizainu, 6.b kla-se Meþa dienu laikâ apmeklçjusigan Valdemârpils meþa muzeju, ganpraktiski darbojuðies, meþu kopjotun atjaunojot.

Vçl Dundagas skolçni paveikuðidaþâdus slavçjamus darbus: trîssveðvalodâs izveidojuði bukletu parvidusskolu, apkopojuði ziòas par tâ-lâkâs izglîtîbas iespçjâm, veidojuðiskolas avîzi un apsveikuma kartîtes,iedziïinâjuðies pagasta sociâlajâ ap-rûpç un izzinâjuði Dundagas gadacilvçku biogrâfijas u.c.

Projektu nedçïa beigusies. Laidzîvo projektu darbs!

Alnis AuziòðAutora foto

P a r z a ï u p a t v ç l z a ï â k s

Kâ mçs reklamçjâm Dundagas vidusskoluProjektu nedçïas laikâ mçs stâs-

tîjâm par sevi apkârtçjo pamatsko-lu audzçkòiem.

Projektu «Dundagas vidusskolasreklamçðana» vadîja Vaira Kamara,un tajâ piedalîjâs trîspadsmit skolç-ni. Trîs dienas vâcâm un ar datorapalîdzîbu apstrâdâjâm informâcijupar mâcîbu programmu, iestâðanâsnoteikumiem, skolas vçsturi, skolo-tâjiem, ârpusskolas nodarbîbâm unintereðu pulciòiem. Ceturtdien unpiektdien to likâm lietâ Tiògerç,Pûòâs un Kolkâ. Direktors Imants

Brusbârdis iepazîstinâja ar mâcî-bu programmu un iestâðanâs no-teikumiem, bet pârçjo stâstîjaprojekta dalîbnieki. Parâdîjâmvienu uzdevumu no retorikasstundâm, kâ arî Aleksandra Èakadzejas iestudçjumu.

Droði varu apgalvot, ka rekla-mçðana ir nepiecieðama un ka tâizdevâs. Visu skolu jaunieði izteicadomu nâkamgad mâcîties piemums. Savukârt mums bija prieks,ka padarîtais darbs nav bijis velts.

Agita Tîfenberga

� Viena no projektu nedçïas izpausmçm sporta stundâ — virvesvilkðana — izraisîja vislielâkos pârdzîvojumus.

� Sandra Braþe ar nâkotnes skolas veidotâjiem.

7

2 0 0 2 . g a d a a p r î l i s D U N D A D Z N I E K S

N e n o m a i z e s v i e n

Lûdziet… meklçjiet… klaudziniet…

Dundagas rajona presi atceroties

Latvijas brîvvalsts laikâ presessvçtkus svinçja katru novembri. Ðîtradîcija ir atjaunota. Dundagas laik-raksti iznâca 20. gs. piecdesmito ga-du pirmajâ pusç, tâdçï to vçsturçpakavçties piemçroti likâs saistîbâar nesenâ pagâtnç aizgâjuðo Presesdienu, ko LPSR laikâ atzîmçja 5.maijâ.

1950. gada 1. martâ iznâca laik-raksta «Padomju Dundaga» 1. nu-murs. Izdevçjs, saprotams, bija rajo-na partijas komiteja un rajona izpild-komiteja. Sâkotnçji to iespiedaVentspils tipogrâfijâ, bet no 1950.gada 6. septembra — Dundagas ti-pogrâfijâ. Laikraksts iznâca trîs rei-zes nedçïâ. Pirmais tâ redaktors bijaÞ. Kronbergs. No 1952. gada 3. sep-tembra redaktore bija M. Liepiòa,no 1954. gada 17. novembra —P. Pujats. Kâdu brîdi redaktora vie-tas izpildîtâji bija V. Pimakovs, P.Pujats, M. Kûpelis un V. Zîverte.

Pirmajâ numurâ redaktora slejâ«Par sava rajona laikrakstu» norâ-dîts: «Mûsu rajona laikrakstam «Pa-domju Dundaga» jâkïûst par darba-ïauþu visplaðâko masu darba sasnie-gumu, domu un vçlçjumu paudçju,ðo masu organizçtâju arvien jau-niem un jauniem panâkumiem visâsdarba un sadzîves nozarçs. Katramlaikraksta lasîtâjam jâtop arî par«Padomju Dundagas» lîdzstrâdnie-ku.» 1954. gada 5. maijâ — Presesdienâ — iznâkuðajâ avîzes ievadrak-

stâ teikts: «Rajona prese radâs mas-veidîgâs kolhozu kustîbas periodâun .. aktîvi piedalîjusies partijas mil-zîgajâ jauncelsmes darbâ laukos…Preses tieðs pienâkums ir ne tikaiprasmîgi parâdît labâko kolhozu,brigâþu, posmu, MTS (maðînu —traktoru staciju. — Aut.), rûpniecî-bas uzòçmumu pirmrindnieku pie-redzi, bet arî aktîvi cînîties par tâsplaðu popularizçðanu, droði kritizçtdarbiniekus, kas baidâs jebkuru jau-ninâjumu, jebkuras iniciatîvas.»

Kâ jau rajona laikrakstâ, «Pa-domju Dundagâ» ir svarîgâkâ starp-tautiskâ informâcija, nedaudz parnotikumiem republikâ. Dundagasþurnâlistu uzmanîbas lokâ ir rajonaciemu dzîve — saimnieciskie jautâ-jumi, jaunumi izglîtîbâ, kultûrâ,sportâ, medicînâ, daþâdu pasâkumunorises programmas un apraksti.1950. gadâ darbaïaudis gatavojas re-publikas dziesmu svçtkiem, tâpçcdaudz rakstu ir par mâkslinieciskâspaðdarbîbas kolektîviem.

Fotogrâfijas galvenokârt aizgûtasno vienîgâs PSRS oficiâlâs ziòuaìentûras. Vietçjâs dzîves notikumuattçlu skaits niecîgs — Dundagaskoris, Dundagas vidusskolasaudzçkòi skolas apkârtnes kopðanasdarbos, kâdi pabeigti celtniecîbasobjekti Dundagas rajonâ, daþi tâlaika ievçrojami lauksaimniecîbasdarbinieki.

Laikrakstâ atrodama arî kritika

par negâcijâm. Galvenokârt tâ at-spoguïojas karikatûrâs ar vispârinâ-tiem tekstiem (reti ir minçtas kon-krçtâs personas). Kritiku pârlasot,var pârliecinâties, ka laiki mainâs,bet cilvçku netikumi nemainâs. Lûk,daþi karikatûru teksti.

«Par ko jûs saòçmât ordeni?» —«Par meþa cirðanu!» — «Bet jûs?»— «Par meþa stâdîðanu.»(06.08.1952., «Padomju Dundaga».)Vai arî ðâds piemçrs: «Raksti ats-kaitç — puse labîbas glabâtavas uz-celta par visiem 100 procentiem.»(06.08.1952., «Padomju Dundaga».)Toreizçjâ Dundagas strâdnieku cie-mata padome izpelnîjusies karikatû-ru un kritiku par nepietiekamu ieluapgaismojumu (03.10.1954., «Pa-domju Dundaga».)

No mûsdienu redzes viedokïa ïotiinteresantu biznesa iespçju atradusiKolkas zivju fabrikas veïas mazgâta-vas pârzine, kurai bija ienâcis prâtâveïas mazgâtavu sestdienu vakarosiznomât kâ pirti vietçjiem iedzîvotâ-jiem, no katra tîrîbu alkstoðâ iekasç-jot vienu rubli un 50 kapeikas. Pro-tams, ðis privâtuzòçmums izpelnâs«Padomju Dundagas» nosodîjumu.(03.10.1954.)

1954. gada 28. aprîïa numurâkaut saudzîgi, tomçr norâdîts vçl uzkâdu problçmu. «Neticami, betfakts .., ka Dundagas tirgus lauku-

mâ pie paviljona sienas parâdîjiesdçïu gabals (citâdi to nevar saukt)ar uzrakstu:

PaziòojûmsAr 22. 1954 g. Aprili Autovbusi

Ventspils Kolka caûr Mazirbi iesim.Dundaga Mairbe 1940 Aties KolkaAtie 500 Dundaga Ventspils Aties 710

6. A. K.»Komentârs avîzç: «Pçc visâm pa-

zîmçm sprieþot, to izlicis kâds Vents-pils 6. autotransporta kantora darbi-nieks (ATK), lai pasaþieriem darîtuzinâmu autobusa jauno marðrutu.Bet kurð gan var atrisinât ðo sa-reþìîto rebusu?»

Regulâri laikrakstâ parâdâs in-formâcija, vai kritizçtie trûkumi no-vçrsti.

Dundagas rajonâ divas reizes ne-dçïâ iznâca arî laikraksts «Pa Ïeòi-na ceïu» — Dundagas MTS «poli-tiskâs nodaïas organs», arî iespiestsDundagas tipogrâfijâ. Ventspils zo-nâlâ valsts arhîvâ ir tikai neliela ðâlaikraksta kolekcija (1952. gads).1952. gadâ avîzes redaktors bija M.Kûpelis. Ðî preses izdevuma þurnâ-listu rokraksts un avîzes stils ir cits,atbilstoðs savam uzdevumam, proti,uzturçt MTS saikni ar tâs zonâesoðiem kolhoziem. Daudz rakstupar katrâ kolhozâ notiekoðo saim-nieciskajâ dzîvç, par lauku darbu se-zonas aktualitâtçm. Galvenâ tçma ir

viena — visi lauksaimniecîbas darbi:termiòi, veikðanas kârtîba, rezultâti.Ir arî kritika par nepaveikto slejâ«Uz asâ âía», daudz tieðâka un asâ-ka nekâ «Padomju Dundagâ». Avî-zç publicçtas arî pamâcîbas («Kol-chozniek, ievçro…»), kâ veiktdaþâdus lauku darbus.

Kaut gan laikraksta saturs ir poli-tizçts, vienîgâs partijas interesçm at-bilstoðs, tomçr iespçjams gût ieskatutâ laika notikumos Dundagâ un to-reizçjâ Dundagas rajona ciemos.

No 2. maija ar ðo laikrakstu nu-muriem varat iepazîties Dundagaspagasta padomes arhivâres B. An-dersones, Dundagas bibliotçkasdarbinieku un Ventspils zonâlâvalsts arhîva darbinieku kopîgi vei-dotâ nelielâ izstâdç Dundagas pa-gasta bibliotçkâ.

Ne arhîvâ esoðajâ, ne Matisoneskundzes laikrakstu kolekcijâ nebija1953. gada «Padomju Dundagas»numuru, kâ arî 1955. —1956. g. nu-muru. Fragmentârs ir 1954. gadakomplekts. Varbût kâdam tie sagla-bâjuðies? Bûsim pateicîgi par papil-dinformâciju un materiâliem!

Dinâra Ârnesta, Ventspils zonâlâvalsts arhîva direktora vietniece

Red. piezîme. Turpmâk laiku palaikam nedaudz ieskatîsimies «Pa-domju Dundagâ» un «Pa Ïeòina ce-ïu».

Vecâkâs paaudzes dundadznieki atminas, ka Dundaga bija atseviðís ra-jons (no 1949. gada 30. decembra lîdz 1956. gada 30. maijam) un ka paðutipogrâfijâ iespieda divus Dundagas laikrakstus. Uz sîkâku apceri par ðo tç-mu pamudinâja tas, ka dundadzniece Dzidra Matisone nodeva glabâðanâzonâlajâ valsts arhîvâ laikraksta «Padomju Dundaga» eksemplârus.

24. martâ uz 75 mûþa gadiem atskatîjâs Dundagas baptistu draudzespriekðnieks Haralds Anzenavs.

Tas ir cienîjams vecums, bet manpersoniski Haraldâ visapbrînojamâ-kais ðíiet viòa moþums un jauneklî-gums. Katru gadu ar svçtdienas sko-las bçrniem viòð braucis ekskursijâsuz Rîgu un Ventspili, kopîgi ap-meklçjuði baptistu baznîcas, gâjuðiuz Zooloìisko dârzu… Apbrîno-jams ir Haralda talants sponsorumeklçðanâ — gan savulaik baznîcas

celðanai un tâs sçtas bûvei, gan jaupieminçtajâm ekskursijâm… Es sa-protu, ka tâdâs reizçs Haraldu vadaDieva vârds: «Lûdziet, tad jumstaps dots; meklçjiet, tad jûs atradî-sit; klaudziniet, tad jums taps at-vçrts.» (Mateja 7:7)

Pârlasot savus H. Anzenava svçt-runu pierakstus, es redzu, ka Ha-ralds pirmâm kârtâm pârbauda pats

sevi: vai viòð ir tâds, kâdu viòu vçlasredzçt Dievs? Haralds atceras, kajaunîbâ, ejot mâjâs no dievnama,bieþi viòu pâròçmuðas izjûtas, kaviss nav kârtîbâ. Un viòð sev jautâ-jis: «Vai Dievs kaut ko gribçtu mai-nît manâ dzîvç?»

Haralda svçtrunâs atspoguïojasarî pasaules notikumi. Pçc 11. sep-tembra Haralds piesauc Jâòa At-klâsmes grâmatas 12. panta 12. rin-du: «Tâdçï priecâjieties, debesis, unkas tur mâjo. Vai zemei un jûrai!, jo

velns nonâcis pie jums lielâs dus-mâs, zinâdams, ka tam maz laika at-licis.» Mûs visus nodarbina domaspar ïaunumu, par nesaprotamo, betHaralds atbild ar mâcîtâja Vaskavârdiem: «Liksim mçs tiem ragiemun nagiem mieru, bet domâsim parto, lai mçs bûtu gatavi pirmajaiaugðâmcelðanai!»

Arî jauno ticîbas novirzienu sa-vairoðanâs pçdçjâ laikâ ir radusi at-balsi Haralda svçtrunâs: «Mçs ne-vienu nedrîkstam notiesât! Arî abi

noziedznieki blakus Jçzum pie krus-ta atradâs vienâdos apstâkïos. Betviens no viòiem piecas minûtespirms nâves noþçlo grçkus un reizçar Jçzu nokïûst pie Tçva debesuvalstîbâ. Jo Dievs pasauli tiesâs…»

Es varu tikai pateikties Haral-dam, ka manâ dzîvç ir ienâcis Jçzus,kas pieòçmis mani ar visâm manâmvainâm un devis cerîbu.

Sarmîte Zumberga

20. aprîlî Dundagas pili bija pâròçmis sportisks gars — pagasta galdaspçïu dienâ kopâ sanâca dambretes, ðaha, zolîtes, galda tenisa, novusa unðautriòmeðanas cienîtâji. 36 dalîbnieku vidû jaunâkais bija Klâvs Dzîle (8gadi), vecâkie — Edvîns Klçvers un Arnolds Auziòð (70).

Galda spçles ir cieòâ!

…Uz skatuves iekârtojuðies zolî-tes meistari izskatâs viscienîgâkie.Tas saprotams, jo zolîte ir latvieðugodâjamâkâ prâta spçle. Blakus lie-lajai zâlei pulcçjuðies dambretisti unðahisti. Kaut gan pieredzei ir neat-sverama nozîme, tomçr dambretçjaunîba izgrieþ pogas sirmajâm gal-vâm. Daþs labs itin sekmîgi lûko ap-vienot vairâkus sporta veidus: galdatenisu ar ðahu, dambreti ar ðahu,ðautriòu meðanu ar novusu… Þçl,ka nav paredzçtas balvas par kom-binâciju kâ kalnu slçpoðanâ!

Sacensoòu vidû pamanâma gan«Laicâna kunga labâ roka» sekretâre

Sandra, kas it þiperîgi dzenâ viltîgopingponga bumbiòu, gan dziesmu,tehnikas un laika ziòu meistars Gu-nârs, kas pa ilgiem gadiem paòçmisrokâ novusa nûju. Ar profesionâïaaci galda tenisistus vçro vilnas kâr-stuves priekðnieks Dainis. Ðautriòumeðanâ roku izmçìina izcilais fizkul-tûras skolotâjs Klçvera kungs. Nacio-nâlâ parka Slaviks râda vçsturiskuðaha pulksteni, kas piederçjis slaven-ajam Dundagas ðahistam Þupam unjoprojâm ir kaujas gatavîbâ.

Uz brîdi dalîbniekiem aizraujaselpa, jo parâdâs arî dambretes unpaðvaldîbas kombinâciju speciâlists,

Lîkâs muiþas ðefs Gunârs. Vai dam-bretistus sagaida simultânseanss?Ðoreiz gan ne! Laicâna kungs jaulabprât, bet lîbieði Mazirbç nesapra-tîðot…

Ðo rindiòu autors lûko apvienotavîþnieka pienâkumus ar sekmîgupiedalîðanos tempoðaha turnîrâ (15min. apdomas laika katram). Izrâ-dâs, ka ðaut divus zaíus ir par grû-tu… Pirmoreiz mûþâ oficiâlâ turnîrâiznâk zaudçt paða tçvam! Jâ, it kâatbraucis piepalîdzçt pavasara dar-bos, dzejnieks Arnolds Auziòð sest-dienas rîta cçlienu tomçr nolçmisziedot sen iecienîtajai spçlei. Acîm-redzot iedzimtam dundþiòam pilîsienas kopâ ar visu jumprava palîdz— tâlais ciemiòð iegûst pirmo vietu.

«Pirms piecdesmit diviem gadiemspçlçju ðajâ paðâ vietâ un kïuvu par

Dundagas vidusskolas èempionu. Bijuarî Dundagas èempions, un Dundagatoreiz bija rajons!» — aizkustinâts at-cerçjâs laimîgais uzvarçtâjs. «Pçc pus-gadsimta dzimtenç vinnçt — tas ir kovçrts! Þçl tikai, ka Dundaga vairs navrajons…» Jâpiebilst, ka dzejnieks pre-tinieku apdomas laiku izmantoja liet-derîgi, pirmoreiz mûþâ izmçìinot spç-kus ðautriòu meðanâ. Dalîta 6. — 7.vieta 25 dalîbnieku konkurencç —nebût ne peïami.

…Uzvarçtâju marðam un aplau-siem skanot, labâkie katrâ sportaveidâ saòem piemiòas balvas un dip-lomus. Visi kâ viens sprieþ — ðâ ga-da nogalç jâsacenðas atkal. Liels pa-ldies rîkotâjiem, seviðíi Ingunai!Vienîgais vçlçjumies — daþos spor-ta veidos varçtu bût vçl kuplâks da-lîbnieku pulks!

Rezultâti.Ðautriòu meðana (25 vîrieði, 6

sievietes). Sievietes. 1. I. Klçvere, 2.S. Kokorevièa, 3. L. Baïíîte. Vîrieði.1. I. Blumbergs, 2. Dz. Akmanis, 3.A. Lankelis.

Galda teniss (9 vîr., 1 siev.; vienî-gais sporta veids, kurâ lîdzvçrtîgi arstipro dzimumu spçkojâs sieviete!).1. Mârcis Mitlers, 2. Dz. Akmanis,3. Mâris Mitlers.

Zolîte (6 dalîbnieki). 1. I. Priede,2. P. Rumpe, 3. E. Klçvers.

Ðahs (5 dalîbnieki). 1. ArnoldsAuziòð, 2. Alnis Auziòð, 3. J. Naglis.

Dambrete (10 dalîbnieki). 1. Mâ-ris Mitlers, 2. Mârcis Mitlers, 3. E.Dadzis.

Novuss (9 dalîbnieki). 1. J. Cirve-lis, 2. V. Nazarovs, 3. Ç. Blumbergs.

Alnis Auziòð

 t r â k , a u g s t â k , s p ç c î g â k !

V i s u l a i k u l a i k r a k s t i , s a v i e n o j i e t i e s !

8

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a a p r î l i s

«Dundadznieks» nr. 4(6)2002. gada aprîlis.

Dundagas pagasta padomesizdevums, iznâk reizi mçnesî.

Redakcijas adrese: Dundagaspagasta bibliotçka, Talsu iela 7,Dundaga, LV 3270.

Redkolçìija: Gunta Abaja, AlnisAuziòð (redaktors, tâlr.: mob.9162130, darbâ 42331, epasts:alnis@dundaga.lv), Rudîte Baïíîte,Imants Brusbârdis, Dace Èodera,Gunârs Laicâns, Aivars Miðka,Alanda Pûliòa, Dace Rumpe.

Publicçtie materiâli ne vienmçrpauþ redakcijas vai izdevçja viedokli.Par datu pareizîbu atbild tos sniegu-sî amatpersona, citos gadîjumos —raksta autors, intervijâs — arî inter-vçjamais. Pârpublicçðanas gadîjumâlûdzam atsaukties uz «Dundadznie-ku».

Iespiests Talsu tipogrâfijâ.Metiens: 600 eks.

4. maijâ svinçsim dubultus svçt-kus — atzîmçsim valsts neatkarî-bas atdzimðanas gadadienu un no-slçgsim Mâkslas dienas Dundagâ.

Ir padomâts par visu vecumumâkslas un kultûras mîïotâjiem, 13.gs. pils interjerâ, arî pagrabos, bûsiejutusies mûsdienu latvieðu mâksla.

Jau no plkst. 10.00 varçs iegâdâ-ties ieejas rokassprâdzes: skolçniemun pensionâriem Ls 0,50, pârçjiemLs 1,50. Mâkslas un mûzikas skolas(MMS) audzçkòiem, rîkotâjiem undalîbniekiem ieeja par brîvu.

4. maija pasâkuma programma.Pilî varçs aplûkot mâkslu tuvplâ-

R a i b s k â d z e ò a v ç d e r s

Pasâkumi Dundagas pilî� 8.V plkst. 15.30 Mâkslas

un mûzikas skolas Mûzikas no-daïas audzçkòu un Talsu mûzi-kas skolas kora klases audzçkòukoncerts.

� 11.V plkst. 22 pçdçjâ ballepirms vasaras sezonas.

� 19.V plkst. 14.30 koru sa-dziedâðanâs.

Aujam kâjas un skrienam!Klât maijs un Treji apïi! Padomâ-

sim par veselîbu, kustîbu prieku unharmoniju tieði 26. V pulksten 14!

Apïu garumi tie paði — stiprâka-jiem, drosmîgâkajiem un diendienâtrençtajiem — 10 km, pârçjiem labasgribas fizkultûrieðiem — 4 km vai 2km, pirmsskolas vecuma bçrniem —400 m vidusskolas stadionâ. Turpatvisiem skrçjçjiem starts un finiðs.

Aina

Visi mîïi aicinâti uz Dundagas ev. lu-teriskâs baznîcas apkârtnes sakopðanastalku 1. maijâ pulksten 9. Lîdzi òemamdarbarîkus un labu noskaòojumu!

4. maijâ plkst. 10.00VAS «Latvijas valsts meþi»

Ziemeïkurzemes meþsaimniecîbaorganizç Dundagas parka

sakopðanas talku.Aicinâm piedalîties, lîdzi òemot

darbarîkus! Tâlr. 42742

3. maijâ plkst. 10.30 Talsos, K. Val-demâra ielâ 17 (Eiromâjâ), notiks Lat-vijas — Dânijas sadarbîbas projekta«Vides gidu tîkla izveidoðana Latvijâ»seminârs «Vides interpretâcija Kurze-mç».

Mâkslas dienas finiðç

Par «Zvirbuïa» balvâmSkolu jaunieðu skatuves runas

valsts skatç «Zvirbulis 2002» 47 da-lîbnieku konkurencç Dundagas vi-dusskolas 12. klases audzçknis Kris-tiâns Lapiòð iekïuva to 15 dalîbnie-ku pulkâ, kas 7. maijâ cînîsiesskates finâlâ par kâdu no trim ie-spçjamiem tituliem: «Mazzvirbulis»,

«Vidzvirbulis» vai «Lielzvirbulis».Titulu «Vidzvirbulis» savulaik jauieguvuði dundadznieki Laila Kuzmi-na un Vilnis Siliòð, bet «Lielzvirbu-li» — Kristîne Ozoliòa. Viòi visi —reþisores Vairas Kamaras audzçkòi.

Vçlam veiksmi, Kristiân!Dramatiskâ pulciòa dalîbnieki

MUZIKÂLAIS PAVASARISDundadznieki labâkie Ventspilî10. aprîlî Ventspils reìiona mûzikas

skolu 3. un 4. klaðu audzçkòu solfedþokonkursâ piedalîjâs Dundagas, Kanda-vas, Piltenes, Rojas, Valdemârpils unVentspils mûzikas skolas audzçkòi.

Mûsu Mâkslas un mûzikas skolu go-dam pârstâvçja mûzikas nodaïasaudzçkòi Rûta Abaja, Rûta Birzgale unKârlis Rçrihs (pedagogi Inga Apðkrû-ma un Sandra Lielanse). Komandudarbâ vçrtçja audzçkòu teorçtiskâs unpraktiskâs zinâðanas solfedþo, atjautîbuun radoðâs spçjas. Kopvçrtçjumâ dun-dadznieki izcînîja pirmo vietu, aiz sevisatstâjot mâjiniekus un kandavniekus.Individuâlâs sacensîbâs mûzikas diktâtarakstîðanâ 18 dalîbnieku vidû KârlisRçrihs ieguva augstâko atzinîbu — 2.vietu, treðâ palika Rûta Birzgale.

Zçnu koris gavilç20. aprîlî Kuldîgâ Kurzemes nova-

da konkursâ 20 labâkos rajona skolukorus vçrtçja lietpratîga þûrija — Jâ-nis Erenðtreits, Rita Platpere un Edu-ards Grâvîtis.

Mûsu zçni atzîstami uzstâjâs jau ra-jona skatç, tikai par puspunktu atpalie-kot no labâkajiem — Talsu pamatsko-las zçnu kora (vadîtâja Dina Bièule).Novada konkursâ visi dalîbnieki guvaatzinîbu — I pakâpes diplomu ieguva8 kori, II pakâpes diplomu — 11 kori,

III pakâpes diplomu — 1 koris. Mûsuvidusskolas zçnu koris (23 dziedâtâji,2. – 8. klases audzçkòi) izpelnîjâs I pa-kâpes diplomu.

Nogurdinoðie mçìinâjumi vainago-juðies ar panâkumiem. Tas prasîjis ga-na apòçmîbas, jo darbîgu zçnu intere-ses neaprobeþojas ar sçdçðanu klasçun dziedâðanu. Paldies pa izturîbu,paldies vecâkiem par atbalstu, poðotsavus lolojumus koncertiem un rûpç-joties par nokïûðanu uz pasâkumiem!

Jaukto koru draudzîbas koncerts19. maijâ pulksten 14.30 Dundagas

pils zâlç sadziedâs Talsu koris «Uzaugðu!» un Laucienes kultûras namakoris (diriìente Agrita Priedniece),Valdemârpils koris «Akords» (Mâr-tiòð Veidemanis), Pûres sievieðu koris(Ferijs Millers) un paðmâju ïaudis —Dundagas jauktais koris.

25. maijâ Valdemârpils estrâdçDupurkalnâ notiks Talsu rajonaDziesmu diena.

16. maijâ plkst. 12.30 Mâkslas unmûzikas skolas Mûzikas nodaïasaudzçkòi koncertçs mazajâ skolâ, ai-cinot bçrnus laikus gatavoties, lai ru-denî varçtu piebiedroties.

Sandra LielanseP.S. Dundagas kora vçstures grâ-

matas izdoðanas atbalstam pilî vien-mçr pieejama ziedojumu kastîte.

Freimanis Nikolajs (dz. 1916.g.), Jaunupe Irçna (dz. 1926. g.),Jurès Antons (dz. 1912. g.), Kau-gurs Haralds (dz. 1932. g.), TçrpsValdis (dz. 1942. g.).

Pirmo reizi Dundagâ teâtra sportsMâkslas dienu laikâ 1. maijs atvçlçts teâtra draugiem — gan

tiem, kas paði spçlç, gan tiem, kam patîk dzîvot lîdzi uz skatuvesnotiekoðajam. Ko ðajâ dienâ piedâvâs ar teâtri saslimusî Dundagasjaunâ paaudze?

Teâtra sports. Ðis þanrs mûsuvalstî pazîstams tikai daþus gadus.Mûsu rajonâ pirmais teâtra sportaturnîrs notika pavisam nesen, 11.aprîlî Pûòâs, kad sacentâs Dunda-gas un Pûòu skolas komandas —pagaidâm vienîgâs Talsu rajonâ, kasuzdrîkstçjuðâs spert pirmos soïuspublikas priekðâ.

Kâpçc teâtra sports? Teâtris tasir tâpçc, ka turpat, skatîtâju acupriekðâ, bez jebkâdiem palîglîdzek-ïiem (dekorâcijâm, tçrpiem, rekvizî-tiem) pçc skatîtâju dotajiem uzde-vumiem dalîbnieki rada mazas, vie-nu lîdz divas minûtes garas ainiòas,sportiskâ âtrumâ un azartâcenðoties pierâdît savas aktieriskâsimprovizâcijas spçjas iejusties jeb-kurâ situâcijâ.

Turklât ikvienas komandas vei-kumu vçrtç tiesneði, bet katru vienî-bu atbalsta lîdzjutçji — skatîtâji.Tâtad nav vienaldzîgo malâ stâvçtâ-ju, jo visi iesaistâs azartiskâ spçlç.

Ar teâtra sportu Dundagâ aizrâ-vuðies 36 bçrni un jaunieði no 2. lîdz12. klasei. Tâpçc sacensîbas notikstrîs vecuma grupâs. Spçkiem mçro-sies Pûòu un Dundagas skolas otro— piekto un sesto — devîto klaðu

komandas. Vidusskolçnu grupâ sa-centîsies tikai mâjinieki.

Ceram, ka aktîvi jutîsiet lîdzi unprovocçsiet spraigas situâcijas ðajâvçsturiskajâ teâtra sporta maèâ Dun-dagas pilî! Tâpat ceram, ka augs mû-su dalîbnieku pulks un ka Dundagasun Pûòu komandas jau ðogad pievie-nosies Latvijas sertificçto teâtrasportotâju saimei. Lai rodas sekotâjitepat Dundagâ un visâ rajonâ!

Vçl ðajâ dienâ pçc teâtra sportapiedâvâjam noskatîties trîs Dunda-gas jaunieðu drâmas kolektîva iestu-dçjumus: G. Bergstremas «Dâvanatçtim», V. Kamaras «Iz mûsu tautasparunâm un sakâmvârdiem» un H.Paukða «Veronikas gars».

Vaira Kamara* * *

6. aprîlî Bçrnu dramatiskais ko-lektîvs Vairas Kamaras vadîbâ pie-dalîjâs bçrnu teâtra svçtkos Sabilçar G. Bergstremas stâsta «Urrâ tç-tim Obergam» skatuves variantu(dramatizçjusi reþisore). Svçtki aiz-ritçja sirsnîgi, un dalîbniekiem rîko-tajâ disenîtç par spicâko frizûru atzi-na arî mûsu mazo aktieru Magdasun Rinalda matu sakârtojumu.

L. G.

M â k s l a p i e d e r D u n d a g a izainere modelçtâja un þurnâla«Una» stila redaktore Lîga Banga.Mâkslinieces kolekcija «Etnogrâfija»5. starptautiskajâ modes asamblejâRîgâ 1999. g. ieguva pirmo vietu.

LMA Tekstilmâkslas nodaïasstudentes Gunta Stiere, IneseAndþejeva, Kristîne Jaunmuktâne,Kristîne Ðièa, Elîna Ìibiete, LauraUðèa u.c. râdîs savu veikumu gobe-lçntehnikâ, batikâ un daþâdâs au-tortehnikâs — gan lielformas dar-bus, gan miniatûras.

Metâlmâksliniekus pârstâvçsIvars Puðmucâns, Modris Svilâns,Edgars Spridzâns, Gatis Pîpkalçjsu.c. Bûs redzami arî darbi no LMAMetâla dizaina nodaïas pasniedzçjuun studentu radoðo darbu izstâdes«M 16», kas martâ bija eksponçtaMelngalvju namâ. Ðie mâkslas dar-bi maksâs krietnâku summu, pie-mçram, oriìinâls gaismas objekts— aptuveni Ls 120.

Pilî redzçsiet jaunâ mâksliniekaAndra Vîtoliòa sniegumu glezniecî-bâ un multimediâlajâ mâkslâ (darbiir klausâmi, skatâmi un vçl visâdi sa-jûtami). Andris iekarojis atzinîbu netikai dzimtenç. Aprîïa un maija mijâviòa darbus vçrtçs skatîtâji Berlînçun Maincâ. Dundagâ pârdoðanâ bûsviòa miniatûra «Maltîte» (Ls 100).

Dalîbnieku pulkâ bûs arî LMAVizuâlâs komunikâcijas (VKN) no-daïas studenti un Ojârs Pçtersons.Studenti darbâ izmanto digitâlâstehnoloìijas un augsta lîmeòa dator-aprîkojumu. Tikko no Brazîlijas at-griezuðies trîs jaunie mâkslinieki Lî-ga Marcinkevièa, Ieva Rubeze unMârtiòð Ratniks (O. Pçtersona aiz-bildniecîbâ), kas pârstâv Latviju 25.starptautiskajâ Sanpaulu biennâlç.Gaidîsim brînumus arî Dundagâ!

nâ, kâ arî iegâdâties Latvijas Mâk-slas akadçmijas vecâko kursu stu-dentu radoðos darbus (grafika,glezniecîba, tekstils, stikls, metâl-mâksla, tçrpu dizains, video un in-stalâcijas).

Joprojâm skatîtâjus gaidîs MMSaudzçkòu darbi, Daces Èoderas(grafika) un Evas Bernânes (kera-mika) personâlizstâde, Talsu nova-da muzeja rîkotâ ceïojoðâ izstâde«Jûlijs Bogdans — Dundagas pod-nieks». Varçsiet aplûkot radoðâsdarbnîcas laikâ tapuðos MMSaudzçkòu sienu gleznojumus.

Plkst. 20.00 rokkoncertu sniegsgrupas «Geluosy», «Exit» (abas Rî-ga) un «Soul Machine» (Cçsis).

Plkst. 22.00 muzikâli un vizuâliizklaidçs radoðâ apvienîba JaffaRi-ga (House mûzika) un VJ F1.

Plkst. 24.00 svçtku noslçgums.Par stingru kârtîbu rûpçsimies

paði, lai klâtesoðajiem apsardzesdarbiniekiem paliek laiks mâkslai.

Tâtad jau no rîta dundadzniekiun viesi varçs baudît mâkslu un arîto iegâdâties — gan maza, gan vi-dçja, gan biezâka maciòa îpaðnieki.

LMA stikla mâkslinieciskâs ap-strâdes nodaïas studentes Marta Ìi-biete, Bârbala Gulbe, RamonaPçkðçna — Neiburga piedâvâs dar-bus no savas stikla mâkslas galerijas— darbnîcas (atklâta 14. februârîVecrîgâ, Laipu ielâ 6). Stikla apstrâ-des mâkslu pârstâvçs arî SolvitaBruþe un Iveta Brence. Varçs iegâ-dâties nelielus mâkslas priekðmetusno stikla.

Tçrpu dizainu pârstâvçs tçrpu di-

� «Gelousy».Daces Èoderas foto

Îpaðs paldies Janai un Gatim no VKN

LMA 6. kursa gleznotâjas IevaJakobija un Lâsma Kondrâte piedâ-vâs savas gleznas un 2000. gadâ ta-puðo bakalaura darbu «Spoki», kasietver iespaidîgus veikumus sietspie-dç un eksperimentus videomâkslâ.

Pulksten 20.00 uz skatuves kâpstrîs rokgrupas. «Gelousy» dibinâta1996. g., tâs vidçjais vecums 27 gadi.Sastâvs: Jânis Vanags — balss, Edu-ards Ancâns — ìitâra, Edgars Íau-íis — bass, Pâvils Bobrovskis —bungas. Ðî grupa 1998. g. Madonasrokfestivâlâ «Sinepes un medus» ie-guva Grand Prix «Medus», ir popu-lâra Latvijas radiostacijâs (KNZ,SWH), ar panâkumiem uzstâjusiesHanzas dienu laikâ u.c.

«Exit» tâpat kâ «Geluosy» ir al-ternatîvâ roka grupa, dibinâta 1994.g., paðreizçjâ sastâvâ darbojas 5 ga-dus. Sastâvs: Jânis Friðfelds —balss, ìitâra, Uldis Blaþeviès — ìi-târa, Raimonds Bçrziòð — bass, Pâ-vils Bobrovskis — bungas un perku-sijas. Grupas debijas albums «Flightto Nowhere» iznâca 2000. g. Dzies-

ma «Gam» divas nedçïas atradâsradio SWH aptaujas 1. vietâ. Maijâjâiznâk grupas otrajam albumam.2000. g. Mâkslas un mûzikas festi-vâlâ Kannâs dziesma «Strangeman»pârstâvçja Latviju.

Poproka grupas «Soul machine»vidçjais vecums — 20 gadi. Sastâvs:Jânis Vîtoliòð — balss, ìitâra, MârisLiepiòð — ìitâra, Pçteris Paðs —bass, Uìis Kriðjânis – taustiòinstru-menti, Aigars Loèmelis – bungas.Ðajâ sastâvâ grupa spçlç gadu.

Ap plkst. 22.00 par labu izklaidisâks gâdât radoðâ apvienîba JaffaRi-ga (DJ spçlçs HOUSE mûziku, kâarî VJF1). JaffaRiga dibinâta2000.g., kâ dîdþeji spçlçjuði visospiemçrotajos Rîgas klubos un bâ-ros, kâ arî festivâlos Latvijâ un âr-zemçs. 13.gs. vidi vizuâli izmainîsdîdþejs F1. To visu varçsim vçrot,dzirdçt, drîkstçs arî uzdejot.

Piedalâmies!Dace Èodera,

MMS Mâkslas nodaïas mâcîbudaïas un 4. maija projekta vadîtâja

� «Exit» Kaspara Garda foto