dr. sc. kole krasniqi - terrorizmi nderkombetar - 2010.pdf

Dr. sc. Kolë KRASNIQI

TERRORIZMI

NDËRKOMBËTAR

Botim i dytë

Prishtinë 2010

Dr. sc. Kolë KRASNIQITERRORIZMI NDËRKOMBËTAR

Botim i dytë

Studim i lejuar nga Fakulteti Juridik i Universitetit të Vjenës Version i zgjeruar i temës së doktoraturës “Terrorizmi ndërkombëtar me vështrim tëposaçëm të sulmeve terroriste në Austri dhe masave efikase për zbulimin dhe luftimin eterrorizmit ndërkombëtar”, të mbrojtur në korrik të vitit 1998 në Fakultetin Juridik tëUniversitetit të Vjenës

Mentorë: Prof. Dr. Franz CSÀSZÁRProf Dr. Frank HÖPFEL

Terrorizmi NdërkombëtarBotim i dytë

Recensentë:Uni. Prof. Dr. Franz CSÀSZÁRFakulteti Juridik i Universitetit të VjenësProf. Dr. Ismet SALIHU Fakulteti Juridik i Universitetit të PrishtinësUni. Prof. Dr. James F. ALBRECHTSt. John’s University (NYC), USA

Lektorë:Dr. Ragip MULAKUInstituti Albanologjik i PrishtinësDr. Shukrie RAMAUniversiteti për Paqe dhe Zhvillim i Kombeve të Bashkuara

Dizajni:Hekuran Rexhepi

Të drejtat e autorit mbrohen. Nuk është e lejuar rishtypja ose fotokopjimi i librit, nëtërësi ose pjesërisht, pa lejen e autorit.

Dr. sc. Kolë KRASNIQI

TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR

Botim i dytë

Prishtinë 2010

.: 4 TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR

Aprovimet e kërkesave për kryerjen e punës kërkimore - shkencore

FALËNDERIM

Falënderoj të gjithë ata, që në çfarëdo mënyre kontribuuan në për-

fundimin e këtij studimi.

Për ndihmën dhe këshillat e ofruara profesionale, falënderoj profesorët e

Fakultetit Juridik të Universitetit të Vjenës, Prof. Dr. Franz Császár dhe Prof. Dr.

Frank Höpfel. Ndërkaq, për përkrahjen e ofruar morale, falënderoj profesorin e

Fakultetit Juridik të Universitetit të Prishtinës, Prof. Dr. Ismet Salihun dhe Prof.

Dr. James F. Albrecht nga St. John's University të Nju Jorkut.

Gjithashtu, çmoj lart edhe vendimet e Prokurorisë Austriake dhe ato të

kryetarit të Gjykatës Penale të Vjenës për lejimin e studimit të lëndëve dhe akteve të

ndryshme zyrtare, që ishin objekt i këtij studimi.

Me një falënderim të posaçëm i drejtohem Kryetarit të Senatit të Gjykatës

së Lartë Civile të Vjenës Dr. Herald Krammer, i cili, edhe pse isha shtetas i huaj,

më punësoi në cilësinë e praktikantit gjyqësor në Gjykatën e Lartë të Vjenës, dhe

kështu ndikoi në zgjidhjen përfundimtare të problemeve të qëndrimit dhe financim-

it të studimeve të mia të doktoraturës në Austri.

Për mirëkuptimin e treguar, falënderoj bashkëshorten time dhe fëmijët e mi.

Dr. Kolë KRASNIQI

5 :.FALËNDERIM

PËRMBAJTJA

PARATHËNIE ............................................................................................................... 14HYRJE ............................................................................................................................ 15

KRIMINALITETI POLITIK ....................................................................................... 181. Kuptimi .............................................................................................................. 182. Format e manifestimit të kriminalitetit politik .................................................. 193. Terrorizmi si formë e kriminalitet politik .......................................................... 20

TERRORI DHE TERRORIZMI ................................................................................. 221. Kuptimet historike ............................................................................................. 222. Kufijtë e dallimit të terrorit nga terrorizmi ......................................................... 232.1. Kuptimi i terrorit ............................................................................................. 242.2. Kuptimi i terrorizmit ....................................................................................... 253. Faktorët e shfaqjes së terrorizmit ....................................................................... 283.1. Shkaqet sulmeve bashkëkohore terroriste ....................................................... 314. Përpjekjet për përkufizimin e terrorizmit .......................................................... 325. Tipologjia e dhunës terroriste ............................................................................. 345.1. Terrorizmi nacionalist ..................................................................................... 365.2. Lëvizjet terroriste si metodë e luftës nacionalçlirimtare ................................. 375.3. Lëvizjet terroriste në shtetet demokratike .................................................... 386. Dallimi në mes të terrorizmit dhe luftës guerile ............................................... 387. Dallimi i terrorizmit dhe luftës guerile sipas të drejtës ndërkombëtare ............. 417.1. Ushtria Çlirimtare e Kosovës sipas të drejtës ndërkombëtare ......................... 428. Terrorizmi si alternativë e luftës së armatosur .................................................. 43

TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR NË VËSHTRIM TË PËRGJITHSHËM ....... 45KUPTIMI I TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR ................................................... 45

1. Kuptimi i përgjithshëm ...................................................................................... 451.1. Kuptimi sipas objektit të veprimit ................................................................... 461.2. Kuptimi sipas viktimës, vendit të ngjarjes, kryesit të veprës

dhe qëllimit të veprimit .................................................................................... 462. Qëllimet e veprimeve terroriste ndërkombëtare ................................................ 473. Perkufizi.mi i terrorizmit ndërkombëtar ............................................................ 484. Karakteri transnacional i terrorizmit ndërkombëtar ........................................... 504.1. Elementet karakteristike të terrorizmit transnacional ......................................52

7 :.PËRMBAJTJA

5. Terrorizmi ndërkombëtar si problem i paqes dhe sigurisë botërore ................... 535.1. Kuptimi dhe përmbajtja e sigurisë shoqërore .................................................. 545.2. Siguria nacionale dhe ndërkombëtare ............................................................. 55

TERRORIZMI BASHKËKOHOR NDËRKOMBËTAR .......................................... 571. Rrymat terroriste ndërkombëtare ....................................................................... 592. Bashkëpunimi terrorist ndërkombëtar ................................................................ 603. Bashkëpunimi mes grupeve terroriste në Evropë (Euroterrorizmi) ................... 623.1. Ideologjia e Euroterrorizmit ............................................................................ 643.2. Koordinimi i dhunës terroriste në Evropë ....................................................... 654. Terrorizmi postmodern ndërkombëtar ............................................................... 67

LËVIZJET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE .................................................... 69EUROTERRORISTËT .................................................................................................... 69

1. Euroterroristët gjermanë .................................................................................... 691.1. Fraksioni i Armatës së Kuqe ........................................................................... 711.2. Celulat Revolucionare dhe Zora e Kuqe ......................................................... 771.3. Kronikë e sulmeve terroriste të grupeve majtiste gjermane ............................ 802. Euroterroristët francezë ...................................................................................... 832.1. Aksioni Direkt (AD) ....................................................................................... 843. Belgjikë .............................................................................................................. 863.1. Celulat Komuniste Luftarake .......................................................................... 864. Itali ..................................................................................................................... 884.1. Brigadat e Kuqe .............................................................................................. 89

TERRORIZMI NACIONALIST .................................................................................. 941. Irlanda Veriore ................................................................................................... 951.1. Armata Republikane Irlandeze ........................................................................ 971.2. Kronikë e sulmeve terroriste të IRA-s .......................................................... 1022. Spanjë .............................................................................................................. 1052.1. Euskadi Ta Askatasuna .................................................................................. 1072.2. Sulmet kryesore terroriste të Euskadi Ta Askatasuna .................................... 112

TERRORIZMI PALESTINEZ ................................................................................... 1171. Rrënjët historike ............................................................................................... 1171.1. Lëvizja cioniste dhe palestinezët ................................................................... 1171.2. Themelimi i shtetit izraelit ............................................................................ 1181.3. Lindja e Organizatave Çlirimtare Palestineze ............................................... 1202. Organizata për Çlirimin e Palestinës ................................................................ 1213. Levizja për Çlirimin e Palestinës ..................................................................... 1254. Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës (PFLP) ............................................ 127


4.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „FPÇP“ ................................................ 1315. Vetëtima (Al - Saika) ....................................................................................... 1346. Shtatori i Zi ...................................................................................................... 1356.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „Shtatorit të Zi“ ................................... 1377. NAYLP „Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“ ......................... 1398. Brigadat e Martirëve Al - Aqsa ........................................................................ 1408.1. Kronikë e sulmeve të Brigadave të Martirëve Al - Aqsa ...............................1439. Grupi i Abu Nidalit .......................................................................................... 1459.1. Sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare të grupit të Abu Nidalit ............. 15010. Grupet aktuale politike dhe formacionet e armatosura palestineze .............. 15311. Strategjia e operacioneve terroriste ndërkombëtare palestineze .................... 15412. Sulmet e grupeve tjera terroriste ndërkombëtare palestineze ......................... 15613. Bilanci i konfiktit izraelito – palestinez ......................................................... 157

TERRORIZMI ARMEN ............................................................................................. 1591. Grupet terroriste armene .................................................................................. 1622. Strategjia e sulmeve terroriste armene ............................................................ 1653. Metoda dhe taktika e sulmeve terroriste .......................................................... 1674. Sulmet gjakmarrëse të grupeve terroriste armene ............................................ 168

TERRORIZMI ISLAMIK .......................................................................................... 1731. Kontestet mbi ekzistimin e terrorizmit islamik ............................................... 1732. Rrënjët e terrorizmit islamik ............................................................................ 1753. Nocionet e ndryshme fetare në kontekst të terrorizmit islamik ........................ 1784. Karakteristikat themelore të terrorizmit islamik .............................................. 1805. Taktika e sulmeve vetëvrasëse ......................................................................... 1815.1. Aktorët e sulmeve vetëvrasëse ...................................................................... 1835.2. Taktikat e tjera të veprimit të terroristëve islamikë ........................................1856. Shfaqja e terrorizmit bashkëkohor islamik ....................................................... 1887. Irani dhe terrorizmi islamik .............................................................................. 189

ORGANIZATAT TERRORISTE ISLAMIKE .......................................................... 1931. Afwaj al-muqawama al-lubananiya (Al - Amal) .............................................. 1932. Hezb-Allah (Partia e Allahut) .......................................................................... 1942.1. Kronikë e raporteve ndërmjet organizatave Al - Amal dhe Hezb-Allah ..........2002.2. Kronikë e sulmeve terroriste të organizatave Al - Amal dhe Hezb-Allah ........ 2013. Harakat Al - Muquawama Al - Islamiya .......................................................... 2033.1. Kronikë e zgjedhur e sulmeve terrotiste të Hamasit ...................................... 2094. Xhihadi Islamik Palestinez .............................................................................. 2154.1. Kronikë e sulmeve terrotiste të Xhihadit Islamik Palestinez ...................... 2185. Al - Qa´ida ........................................................................................................ 221

9 :.PËRMBAJTJA

5.1. Degët e Al-Qa´idës ........................................................................................ 2325.2. Kush është Osama bin Laden? .......................................................................2365.3. Sulmet terroriste që mund t’i përshkruhen Al - Qa’idas ............................... 2436. Vëllazërimi Mysliman ..................................................................................... 2477. Al-Gama’a al-Islamiyya ................................................................................... 2517.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Grupit Islamik ............................................. 2568. Al-Jihad Al Islami ............................................................................................ 2588.1. Kronikë e zgjedhur e sulmeve terroriste të Al-Xhihad Al Islami ................ 2619. Procesi gjyqësor kundër „të dëbuarve nga Shqipëria” .................................... 26210. Front Islamique du Salut (FIS) ....................................................................... 26411. Mujahedeen-e Khalq (MEK) ........................................................................ 26812. Muxhahedinët arabë ....................................................................................... 27013. Grupet terroriste islamike pakistaneze .......................................................... 27214. Jemaah Islamiyah (JI) .................................................................................... 27315. Grupi Abu Sayyaf .......................................................................................... 27616. Ushtria Islamike nga Adeni ............................................................................ 27917. Sulmet e grupeve tjera terroriste islamike ...................................................... 280

TERRORIZMI DJATHTIST ...................................................................................... 2901. Kuptimi i ekstremizmit djathtist ...................................................................... 2902. Elementet ideologjike të ekstremizmit djathtist ............................................... 2913. Terrorizmi djathtist në Evropë ......................................................................... 2924. Eurofashizmi .................................................................................................... 294

SULMET E GRUPEVE TË TJERA TERRORISTE ................................................ 296SULMET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE NË AUSTRI ............................... 317SULMET TERRORISTE PALESTINEZE NË AUSTRI ......................................... 319

1. Rrëmbimi në Marchegg ................................................................................... 3192. Sulmi kundër selisë së OPEC-ut në Vjenë ....................................................... 3203. Sulmi kundër një sinagoge në Vjenë ................................................................ 3254. Atentati kundër Heinz Nittel ............................................................................ 3255. Sulmi i dytë kundër një sinagoge në Vjenë ...................................................... 3256. Sulmi terrorist në aeroportin e Vjenës ............................................................. 3267. Taktika e sulmeve terroriste palestineze në Austri .......................................... 327

SULMET TERRORISTE ARMENE NË AUSTRI ................................................... 3281. Vrasja e ambasadorit Tunligyl .......................................................................... 3282. Sulmi kundër Erdogan Özen ........................................................................... 3293. Atentati kundër Enver Ergun ........................................................................... 330


SULMET TERRORISTE ISLAMIKE NË AUSTRI ................................................ 3321. Sulmi kundër përfaqësive franceze në Vjenë .................................................. 3322. Një sulm i pasqaruar terrorist .......................................................................... 3323. Rrëmbimi i një aeroplani të kompanisë Air France .......................................... 3334. Vrasja e te kurdëve në Vjenë ........................................................................... 333

SULMET E TERRORISTËVE MAJTISTË NË AUSTRI ...................................... 3351. Plaçkitja në Landek .......................................................................................... 3352. Plaçkitja e një banke në Vjenë ........................................................................ 3353. Sulmi kundër Drejtorisë së Policisë Federale të Vjenës ................................... 3364. Rrëmbimi i Palmersit ....................................................................................... 336

SULMET E TERRORISTËVE DJATHTISTË NË AUSTRI .................................. 3391. Montimi i bombës në shtëpinë e Simon Wiesenthalit ..................................... 3392. Montimi i një bombe në shtëpinë e prof. Alexander Giese ..............................3393. Sulmi kundër firmës Schöps në Salzburg ......................................................... 3404. Sulmi kundër firmës Schöps në Vjenë ............................................................. 3405. Sulmi kundër Qendrës Dokumentare Izraelite ................................................. 340

SULMET TJERA TERRORISTE NË AUSTRI ........................................................ 3421. Sulmi kundër përfaqësisë spanjolle të fluturimeve Iberia ................................ 3422. Vëna e zjarrit në Ambasadën e Afrikës Jugore ................................................. 3423. Sulmi kundër përfaqësive irakiane në Vjenë ................................................... 3434. Përpjekja për kryerjen e një sulmi terrorist në Vjenë ...................................... 3435. Sulmi kundër Ambasadës Angleze dhe përfaqësisë izraelite EL - AL ............ 3456. Përpjekja e parë për vrasjen e Al Ghadansit ..................................................... 3467. Bombardimi i një institucioni financiar hungarez në Vjenë ............................. 3478. Sulmi kundër Saudi-Arabien Airlinies në Vjenë ............................................ 3479. Ardhja e një letre të Allahut në Vjenë ............................................................... 34810. Përpjekja e dytë për vrasjen e Al Ghadansi .................................................... 34811. Sulmi terrorist kundër Ambasadës së Perusë në Vjenë .................................. 34912. Vendosja e zjarrit në përfaqësinë e një zyre turke të fluturimeve ................... 34913. Vrasja e Umar Israilov në Vjenë .................................................................... 350

ANALIZË E PËRGJITHSHME E SULMEVE TË HUAJATERRORRISTE NË AUSTRI ................................................................................... 351

1. Koha e kryerjes ................................................................................................ 3512. Bartja e konflikteve nacionale në arenën ndërkombëtare ................................ 3523. Rekrutimi i terroristëve ndërkombëtarë ........................................................... 3524. Zgjedhja e objektit të sulmit terrorist ............................................................... 3535. Vrasjet .............................................................................................................. 353

11 :.PËRMBAJTJA

6. Rrëmbimet e personave ................................................................................... 3537. Vënia e mjeteve eksplozive .............................................................................. 3548. Bilanci i sulmeve terroriste .............................................................................. 3549. Motivet e sulmeve terroriste ............................................................................ 35510. Sqarimi dhe reagimi ....................................................................................... 356

PERSONALITETI I TERRORISTIT NDËRKOMBËTAR .................................... 3581. Elementet subjektive ........................................................................................ 3582. Formimi i organizatave terroriste ..................................................................... 3602.1. Numri i anëtarëve të organizatave terroriste ................................................ 3612.2. Elementet kriminale në organizatat terroriste ............................................... 3622.3. Ndarja e organizatave terroriste .................................................................... 3623. Komandimi i organizatës terroriste .................................................................. 3634. Planifikimi i operacioneve terroriste ndërkombëtare ....................................... 3645. Burimet financiare të terroristëve ndërkombëtarë ............................................ 3656. Armatimi i terroristëve ndërkombëtarë ............................................................ 367

PËRKRAHJA E TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR ......................................... 3701. Irani .................................................................................................................. 3712. Kuba ................................................................................................................. 3733. Sudani .............................................................................................................. 3744. Siria .................................................................................................................. 3755. Libia ................................................................................................................. 3776. Iraku ................................................................................................................. 381

GRUPET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE ..................................................... 384RESUME ...................................................................................................................... 387SHKURTESAT ............................................................................................................ 392LITERATURA ............................................................................................................. 396


VORWORT

„Internationaler Terrorismus“, also weltumspannend auftretende, oft

tödliche Gewalt zum Erreichen überindividueller politischer Ziele ist zum

Alltagsereignis geworden. Auf den unterschiedlichsten Ursachen beruhend und

in vielfältigen Formen auftretend, weist der Internationale Terrorismus allzu oft

ein durchgängiges Charakteristikum auf: Der hohe Blutzoll, den Unbeteiligte zu

entrichten haben, sei es, dass sie gezielt als Mittel zum Zweck missbraucht wer-

den, sei es, dass sie zufällig einem Anschlag zum Opfer fallen.

Die vorliegende Arbeit von Professor Dr. Kolë Krasniqi beruht auf seiner

vor zehn Jahren in Wien verfassten Dissertation. Zwar entzieht sich letztlich das

Phänomen des Internationalen Terrorismus einer vollständigen und kategorial

klaren Erfassung nach eindeutigen Kriterien. Dr. Krasniqi ist aber eine wis-

senschaftlich fundierte, lebensnahe und anschauliche Darstellung gelungen von

Geschichte und Erscheinungsformen dieses universellen Krieges ohne Militär,

ohne Kriegsrecht und ohne Völkerrecht, der heute jeden von uns an jedem Platz

der Welt erreichen kann. In der Vielfalt der konkreten Vorfälle treten die zu

Grunde liegenden allgemeinen Kriterien hervor. Die weltweiten Bemühungen

zur Eindämmung des Internationalen Terrorismus werden dargestellt.

In diesem letzteren Zusammenhang darf allerdings nicht verschwiegen wer-

den, dass viele der heute aktuellen oder diskutierten Bekämpfungsmaßnahmen

zugleich ein beträchtliches Gefahrenpotential für die Privatsphäre des Staatsbürgers

bergen. Dieses Risiko nimmt in dem Ausmaß zu, in dem der Internationale

Terrorismus seine Angriffe ausweitet und intensiviert. Staatliche Maßnahmen gegen

Terrorismus können so gerade jenes demokratisch-rechtsstaatliche Zusammenleben

schädigen, das sie schützen sollen. Sie dürfen daher stets nur nach kritischer, ver-

antwortungsbewusster Abwägung und äußerst maßhaltend eingesetzt werden.

Ich freue mich, dass Dr. Krasniqi seine wissenschaftliche Karriere auf einem

theoretisch anspruchsvollen und praktisch sehr bedeutsamen Gebiet fortgesetzt hat.

Für seine akademische Lehrtätigkeit wird die Arbeit über den Internationalen

Terrorismus eine wertvolle Hilfe sein. Ich wünsche dem Buch viel Erfolg!

Dr. Franz Császár

Professor i. R. für Kriminologie

Universität Wien, Rechtswissenschaftliche Fakultät

13 :.VORWORT

PARATHËNIE

„Terrorizmi ndërkombëtar“ si dhunë vdekjeprurëse, e manifestuar kudo nëbotë me qëllim të realizimit së interesave jopersonale, është bërë dukuri e përdit-shme. Ky fenomen që bazohet për shkaqe të shumta dhe paraqitet në forma tëndryshme, ka një karakteristikë permanente: gjakderdhjen e njerëzve të pafajshëm,si në rastet kur ata keqpërdoren si mjet për realizimin e qëllimeve të caktuara,ashtu edhe në rastet kur ata bëhen viktima të rastësishme të një sulmi terrorist.

Ky studim i profesor Dr. Kolë Krasniqit, është i bazuar në temën e tij tëdoktoraturës së shkruar para dhjetë vjetëve në Vjenë. Fenomeni i terrorizmitndërkombëtar kohëve të fundit është paraqitur me një kuptim më të plotë dhe menjë përmbajtje më të diferencuar. Kështu edhe Dr. Krasniqi përmes këtij studimitë thelluar shkencor, e ka përshkruar qartë dhe në mënyrë objektive zhvilliminhistorik dhe format e manifestimit të kësaj lufte globale, që zhvillohet pa ushtridhe pa respektuar të drejtën ndërkombëtare të luftës dhe rregullat tjera të sëdrejtës ndërkombëtare. Në këtë mënyrë terrorizmi ndërkombëtar mund të zbato-het në të gjitha pjesët e botës dhe kundër çdo personi. Në shumëllojshmërinë erasteve të studiuara, janë manifestuar edhe kriteret e përgjithshme të terrorizmitndërkombëtar. Në këtë drejtim vërehen edhe përpjekjet e shtuara në nivel globalpër pengimin e shfaqjes së terrorizmit ndërkombëtar.

Në këtë aspekt nuk duhet heshtur përballë disa masave të kontestuara përluftimin e terrorizmit, të cilat mund të paraqesin edhe rrezik potencial për të drejtatdhe liritë private të qytetarit. Në realitet, këto masa mund të marrin përpjesëtime tëmëdha, vetëm atëherë kur terrorizmi ndërkombëtar i intensifikon dhe i zgjeron sul-met e veta terroriste. Mirëpo, masat e tilla shtetërore në qoftë se zbatohen pa kriteretë caktuara atëherë mund ta dëmtojnë shtetin ligjor dhe demokratik, në vend që tambrojnë atë. Për këto arsye, të gjitha masat shtetërore për luftimin e terrorizmit,duhet zbatuar vetëm pas vlerësimit kritik të arsyeshmërisë së tyre dhe gjithmonë nëmënyrë adekuate dhe proporcionale me nevojat e tyre.

Më vjen mirë që Dr. Krasniqi e ka vazhduar karrierën e vet shkencore nëkëtë lëmi aq pretenduese teorike dhe aq kuptimore praktike. Padyshim se kystudim i terrorizmit ndërkombëtar, do të jetë një ndihmesë e madhe për punën etij akademike. Andaj këtij libri i dëshiroj shumë suksese.

Dr. Franz CsászárProfesor i Kriminologjisë

Fakulteti Juridik, Universiteti i Vjenës


HYRJE

Zbatimi i dhunës së motivuar politike kundër rendit juridik ndërkombëtar,nuk është dukuri e re. Gjatë të gjitha kohëve të kaluara historike janë evidentuarsulme të ndryshme terroriste, mirëpo për dallim nga sulmet e kohëve të mëparshme,këto të fundit, për shkak të formave dhe përmasave të reja, që manifestohen në çdoaksion terrorist, ndikojnë, jo vetëm në çorganizimin e jetës politike të një shteti, poredhe në shkaktimin e krizave dhe konflikteve të ndryshme ndërshtetërore me paso-ja të gjera ndërkombëtare. Kështu, për shembull, vrasja e Franc Ferdinandit nëSarajevë shkaktoi Luftën e Parë Botërore; vrasja e 241 ushtarëve amerikanë nëBejrut, solli tërheqjen e bazave ushtarake amerikane nga Libani; shpërthimi i njëbombe në Berlinin Perëndimor, provokoi sulmin ushtarak amerikan kundër Libisë;minimi i disa ndërtesave në Rusi ishte shfrytëzuar si pretekst për okupimin eÇeçenisë; sulmi i 11 shtatorit të vitit 2001, kundër ShBA-së, shkaktoi një recesionglobal ekonomik të përcjellë me kriza të shumta politike; vendosja e mjeteveshpërthyese në disa trena të udhëtarëve në Madrid, ndikoi në ndërrimin e forcavepolitike në Spanjë dhe tërheqjen e ushtarëve të tyre nga Iraku, etj.

Ky fenomen, i cili pa dyshim që hyn në radhën e veprave më të rënda krim-inale, gjithmonë në të kaluarën historike është shfaqur atëherë, kur personatradikalë ose grupe të ndryshme terroriste, të pakënaqura me raportet ekzistuesenacionale ose ndërkombëtare, janë përpjekur për ndryshimin e tyre. Mirëpo, nëdrejtim të realizimit të këtij qëllimi të tyre revolucionar, terroristët ose grupet endryshme radikale politike, nacionale ose fetare, si dhe regjimet e shumta diktato-riale, duke mos zotëruar mundësi (reale) institucionale, kanë zbatuar forma tëndryshme të dhunës terroriste me qëllim të ndërrimit ose ruajtjes së raporteve tëcaktuara politike. Në këtë drejtim, për njërën palë, zbatimi i dhunës terroriste kon-siderohej si mjet i domosdoshëm dhe legjitim për fitimin e të drejtave të uzurpuarapolitike, ndërsa për palën tjetër, vijimi i një politike agresive ndërkombëtare, tëkarakterizuar edhe me mënjanimin fizik të kundërshtarëve politikë, kishte qëllimparësor ruajtjen e stabilitetit, respektivisht forcimin e pushtetit të tyre shtetëror.

Vala e konflikteve politike, e cila e kishte kapluar njerëzimin gjatë viteve‘60 të shekullit XX, solli edhe kristalizimin e terrorizmit ndërkombëtar, duke idhënë atij një shkëlqim krejtësisht të ri. Posaçërisht shkalla e lartë e rreziksh-mërisë, e shoqëruar me elementin tejet dinamik të ndërkombëtarizimit, kishin

15 :.HYRJE

ndikuar që fenomeni terrorist, në asnjë variant të manifestimit të vet, tashmë tëmos kuptohej ose trajtohej vetëm si problem nacional, por si proces i filluarndërkombëtar, gjegjësisht si dukuri kriminale ndërkombëtare, e cila nuk respektonrregulla të veprimit dhe kufij politikë. Kjo mund të kuptohet edhe nga fakti semjetet moderne të komunikimit dhe lidhjeve, me anën e të cilave, qytetarët bren-da disa orëve mund të lëvizin nga njëra pjesë në pjesën tjetër të botës, u mundëso-jnë edhe grupeve të ndryshme terroriste lëvizje maksimale dhe propagandë opti-male gjatë kryerjes së veprave të tyre gjakatare. Këtu, pra, kemi të bëjmë me njëfenomen unikat kriminal, në të cilin vendi i veprimit dhe ai i pasojës mund të jenëmijëra kilometra larg njëri-tjetrit.

Numri gjithnjë e më i madh i grupeve terroriste, qëllimi dhe karakteri i tyrei komplikuar politik, viktimat e shumta, si dhe kuptimet e ndryshme të nocionit ter-rorist, e parashtrojnë kërkesën imperative për përkufizimin ekzakt të kuptimit tëterrorizmit në përgjithësi, dhe të atij ndërkombëtar, në veçanti. Pra, duhet flakurpraktikat e deritashme, kur i njëjti person, në të njëjtën kohë dhe për të njëjtënvepër në njërën bashkësi shoqërore, është trajtuar dhe gjykuar si kriminel, ndërsanë tjetrën është respektuar si hero dhe patriot. Një përkufizim universal i kuptimittë terrorizmit, pa dyshim që do të kishte ndikuar në gjykimin unik dhe luftiminefikas të këtij fenomeni kriminal ndërkombëtar.

* * *Një studim i mirëfilltë i terrorizmit ndërkombëtar, për shkak të komplek-

siteteve të ndryshme, që përmbante në vete, nuk ishte e mundur që të bëhej dukee vështruar këtë fenomen vetëm nga një kohë, pozicion ose aspekt i caktuar. Kyrealitet, e sidomos dëshira që të jap një kontribut modest shkencor, më detyruan qënga pozita e një studiuesi pragmatik, të konsultoj literaturën e autorëve me pikë-pamje dhe qëndrime të ndryshme ideologjike. Përveç shumë burimeve të tilla kra-hasimtare, janë shfrytëzuar edhe materiale të shërbimeve të ndryshme profesion-ale, si dhe raporte nga simpoziumet ndërkombëtare.

Që në fillim të studimit të këtyre burimeve, ishte kuptuar mesazhi shqetë-sues i prezantuar në hipotezën e skicuar si në vijim:

- terrorizmi me tërë kompleksitetin dhe format e manifestimit të vet, gjith-monë kishte qenë produkt i konflikteve të ndryshme nacionale, gjegjë-sisht brendashtetërore ose i atyre ndërshtetërore;

- terrorizmi ndërkombëtar nuk është asgjë tjetër veçse reflektim i konflik-teve të ndryshme nacionale, gjegjësisht brendashtetërore në arenënndërkombëtare;

- terrorizmi në të gjitha kohët dhe format e manifestimit të vet, ishte shfry-


tëzuar si mjet i luftës ideologjike në mes sistemeve ose rrymave tëndryshme politike.

* * *Nga aspekti metodik, varësisht nga tematika e shqyrtuar, është bërë edhe

ndarja e këtij punimi në pjesë, kapituj dhe nënkapituj të ndryshëm. Këtu fillimishtdhe në mënyrë të detajuar është shqyrtuar kuptimi i përgjithshëm i fenomenit ter-rorist dhe kufijtë e ndarjes së tij nga të gjitha format e tjera të dhunës politike.Pastaj janë shtjelluar karakteristikat themelore të terrorizmit nacional, nëpërgjithësi, dhe atij ndërkombëtar, në veçanti, si dhe janë shpjeguar faktorët rele-vantë dhe favorizues, që kanë ndikuar në paraqitjen e grupeve dhe autorëve tëndryshëm terroristë. Me qëllim të kuptimit më të mirë të kësaj problematike, nënënkapituj dhe kapituj të ndryshëm, varësisht nga tipi i tyre, janë paraqitur edheorganizatat kryesore terroriste ndërkombëtare.

Nisur nga fakti se kjo dukuri komplekse si temë e doktoraturës është studi-uar në Fakultetin Juridik të Universitetit të Vjenës, me një vështrim të posaçëm,janë analizuar edhe sulmet e grupeve të huaja terroriste në Austri. Për studimin ekëtyre rasteve, si burime shkencore janë shfrytëzuar aktet zyrtare të gjykatave,prokurorive dhe organeve të tjera kompetente shtetërore si dhe materiali informa-tiv i shërbimit të sigurimit shtetëror austriak. Ishte kënaqësi e veçantë kur në këtoakte, krahas përshkrimeve të detajuara të rrjedhës së ngjarjeve, ishin gjetur tëprezantuara edhe informacionet kryesore të siguruara nga shërbimet e ndryshmeprofesionale nacionale dhe atyre ndërkombëtare, që kishin të bënin me organiz-imin, veprimin dhe financimin e grupeve ose organizatave të huaja terroriste, tëcilat kishin vepruar në territorin austriak ose kundër interesave austriake. Në aktetë tilla zyrtare, ishin depozituar edhe dekretet shtetërore ose ishin përshkruar nëmënyrë të autorizuar qëndrimet e kreut shtetëror austriak lidhur me zgjidhjen ekrizave të ndryshme politike, përkatësisht diplomatike, të shkaktuara nga kryerja esulmeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare në Austri. Në të njëjtat akte zyrtare,në mënyrë tejet taksative, ishin paraqitur edhe autorizimet juridike në bazë të tëcilave, organet kompetente austriake i kishin ndërmarrë aksionet e tyre kompleksetaktiko-operative në drejtim të zbulimit ose burgosjes së personave dhe grupeve tëhuaja terroriste, që kishin operuar në territorin austriak.

17 :.HYRJE

KRIMINALITETI POLITIK

1. Kuptimi

Termi ”kriminalitet politik“ për herë të parë është përdorur gjatëRevolucionit Borgjez - Francez në kuptimin e përshkrimit të agjitacionit politik, icili zhvillohej kundër Republikës se Re1. Kriminaliteti politik, si aktivitet i orientu-ar kundërshtetëror, pa dyshim që ka një motiv krejtësisht tjetër nga aktivitetet ezakonshme kriminale si, p.sh., nga veprat penale kundër jetës dhe trupit, vepratpenale kundër pasurisë, veprat penale kundër shëndetit të qytetarëve, veprat penalekundër sigurisë së personave dhe pasurisë së tyre, etj. Kjo do të thotë se vepratpenale politike, për dallim nga format e tjera të veprimit kriminal, janë të karakter-izuara me motivimin politik të kryesve të tyre2.

Motivi i kryerjes së veprave penale politike, sado që të jetë i fshehur në vendine ngjarjes, para gjykatës paraqitet qartë ngase kriminelët e rëndomtë, për dallim ngakryesit e veprave penale politike, zakonisht me ndihmën e gënjeshtrave, korrupsionitose ndikimeve të ndryshme në dëshmitarë, përpiqen që t’i mohojnë veprat e tyre.Ndërkaq, kryesit e veprave penale politike parimisht qëndrojnë pas veprave të kryera.Këta, duke e mbrojtur publikisht doktrinën e tyre politike, pra edhe para trupit gjykues,përpiqen edhe në këtë mënyrë të ndikojnë si në drejtim të rritjes së simpatisë së tyrepolitike ashtu edhe në rekrutimin e anëtarëve të rinj.

Në bazë të motivit të kryesve të veprave penale politike, mund të konkludo-jmë se kriminaliteti politik në thelbin e vet nuk ka karakter privat, por është i natyrëspublike. Kjo do të thotë se këtu kemi të bëjmë me “një formë specifike të reagimitndaj rrethanave konkrete të jetës shoqërore, respektivisht me një alternativë të cak-tuar politike“3. Përveç elementit specifik të motivit, kriminaliteti politik dallohetnga të gjitha format e tjera të veprimit kriminal edhe në bazë të përkufizimit të tij. Në shkencën bashkëkohore janë të njohura këto përkufizime të kriminalitetit politik:


1 Polis; politikë; qytet - shtet në Greqinë e vjetër, Felchlin Peter, Das politische Delikt - Entwicklung, Band 3 der ZürcherStudien zum Strafrecht, Zürich 1979, f. 71; Krahaso: Dr. Wolf Middendorf, Der Fall Frankfurter, Zeitschrift für die gesamteStrafrechtswissenschaft, Nr. LXXXIX 1977, f. 571.

2 Drik Blasius, Geschichte der politischen Kriminalität in Deutschland (1800 - 1980), Frankfurt am Main 1983, f. 12 - 13.

3 Sven Papcke, Progressive Gewalt, Studien zum sozialen Widerstandsrecht, Frankfurt am Main 1973, f. 26.

- Përkufizimi juridiko-ligjor. Sipas këtij përcaktimi me nocionin krimi-nalitet politik, nënkuptohen të gjitha deliktet dhe veprat penale politiketë cilat, si të tilla, shprehimisht janë të parapara me ligjin penal të njështeti.

- Përkufizimi psikologjik. Në bazë të këtij përcaktimi, për karakterizimine një vepre penale është me rëndësi vendimtare motivi i kryesit. Pra,pavarësisht nga vepra e kryer, në qoftë se autori i saj ka motiv politik,atëherë edhe vepra e tij duhet cilësuar si vepër penale politike.

- Përkufizimi realist. Ky përcaktim, i quajtur edhe si psiko-sociald-inamik, e cilëson një vepër penale si politike në të gjitha rastet kurautori, viktima ose ndonjë institucion i strukturuar shoqëror e cilëson atësi vepër penale politike. Që nga çasti i cilësimit të parë të veprës së cak-tuar penale si politike, ajo duhet trajtuar si e tillë edhe nga pjesëmarrësite tjerë në procedurë.

Çdo shoqëri, kohë dhe shtet, e ka kriminalitetin e vet politik. Kjo formë eveprimit kriminal është paraqitur gjithmonë kur forcat e caktuara politike me mjetetë ndryshme kriminale, janë përpjekur për ndërrimin ose ruajtjen e rendit ekzistuesshoqëroro-politik. Pra, në të gjitha kohët dhe shtetet ka ekzistuar një strukturëalternative politike, manifestimet kriminale të së cilës, në dallim nga format e tjeratë aktivitetit kriminal, janë emërtuar si “kriminalitet politik“4. Thjesht, me nocioninkriminalitet politik kuptohen të gjitha “aktivitetet kriminale të drejtuara kundër njësistemi shtetëror, regjimeve politike, përfaqësuesve shtetërorë, vendimeve si dheorientimeve të ndryshme politike“5. Në shumë aspekte të jetës shoqërore, krimi-naliteti politik është pasqyrë reale e sistemit politik.

2. Format e manifestimit të kriminalitetit politik

Në dallim nga veprat e tjera penale, kriminaliteti politik zakonisht mani-festohet në mënyrë kolektive. Kjo do të thotë se, shumë rrallë kryhen vepra penalepolitike në mënyrë individuale. Pra, veprat penale politike, kryhen nga organizataose grupe të ndryshme personash, të cilët veprojnë jo me qëllim të zgjidhjes sëproblemeve të tyre individuale, por për ndërrimin e raporteve të caktuarashoqërore6.

19 :.KRIMINALITETI POLITIK

4 Politische Kriminalität, Mayers Enzyklopädisches Lexikon, Band 14, Wien 1987, f. 24. 5 Në literaturën bashkëkohore janë shqyrtuar shumë pak veprat penale politike të kryera nga përfaqësuesit e regjimevedemokratike. Krahaso: Uwe Backes, Politischer Extremismus in demokratischen Verfassungsstaaten, Opladen 1989, f. 110.

6 Cituar sipas L. J. Macfarlane, Political Disobedienze, London 1971, f. 12; Shiqo edhe Klaus von Beyme, TerrorismusContra Rechtsstaat, f. 48.

Veprat penale politike kryesisht janë të karakterizuara me shkallë të lartë tëplanifikimit, përgatitjes dhe ekzekutimit brutal të tyre. Zakonisht, ekzekutimi iveprave penale, është i karakterizuar me një stil të pazakonshëm aksional tëshoqëruar me agresivitet, brutalitet dhe rrezikshmëri të lartë shoqërore. Pikërisht,në bazë të këtyre elementeve jonormale, synohet edhe ndikimi në rritjen e sim-patisë dhe përkrahjes së dëshiruar shoqërore.

Në praktikën bashkëkohore, janë të njohura këto forma të manifestimit tëkriminalitetit politik:

- Veprat penale politike, të kryera nga pushtetet demokratike ose në

kuadër të tyre. Këto vepra zakonisht janë të drejtuara kundër qytetarëveose sistemit shtetëror të një shteti demokratik, kundër qytetarëve të huajose shteteve të huaja. Karakteristikë kryesore e këtyre veprave penaleështë keqpërdorimi i aparatit shtetëror për interesa të ndryshme egoistepolitike7. Këtu është fjala për korrupsionin dhe keqpërdorimet e shër-bimeve të ndryshme shtetërore në drejtim të spiunimit, dëmtimit dhekomprometimit të kundërshtarëve politikë.

- Veprat penale politike, të drejtuara kundër aparatit shtetëror ose për-

faqësuesve të tij. Këto vepra penale, zakonisht, kryhen nga grupe tëndryshme të rebeluara politike dhe, si të tilla, janë të parapara në mënyrëtë qartë dhe taksative edhe me ligjin penal të një shteti. Këtu kemi tëbëjmë me veprat klasike penale politike si, p.sh., atentatet, sabotimet,spiunimet, rrëmbimet, etj. Në bazë të elementit të dhunës së zbatuarpolitike, këto vepra penale quhen ndryshe edhe vepra terroriste.

- Veprat penale politike të kryera nga aparati shtetëror i një shteti dik-

tatorial kundër shtetasve të vet. Këtu është fjala për terrorin e ushtruarshtetëror, i cili zakonisht ushtrohet me qëllim të ruajtjes së pushtetit tëcaktuar politik8. Në shtetet e ndryshme totalitare shkelen në mënyra bru-tale të drejtat kushtetuese dhe ato elementare qytetare. Madje, nuk janëtë rralla as rastet e improvizimit të kryerjes së veprave të ndryshmepenale me qëllim të dënimit të kundërshtarëve politikë ose të krijimit tëpreteksteve për mënjanimin e tyre.

3. Terrorizmi si formë e kriminalitet politik

Në përgjithësi, kuptimi i veprave penale politike varet nga sistemi politik injë shteti. Në një shtet, një vepër penale mund të cilësohet si vepër terroriste, ndër-


7Mbi format e kriminalitetit politik: Hans J. Schneider, Kriminologie, Berlin 1987, f. 867 - 868. 8 I. Fetscher u. a. , BMI. Analysen zum Terrorismus 1, Ideologien und Strategien, Opladen 1981, f. 17.

sa në të njëjtën kohë, në një shtet tjetër, vepra e njëjtë, mund të vlerësohet si aktheroik ose anasjelltas. Ky rivalitet, në kuptimin ose karakterizimin e kriminalitetpolitik, nuk ka ekzistuar vetëm në shtetet me sisteme të ndryshme shoqërore-poli-tike. Ekzistojnë edhe rastet kur në të njëjtin shtet, një vepër e cilësuar si terroriste,pas një kohe të caktuar është trajtuar dhe vlerësuar si heroike ose anasjelltas.

Kjo vihet re sidomos kohëve të fundit kur kuptimi i veprave penale politikedhe ai i terrorizmit gjithnjë e më tepër po merr kahje të njëanshme. Në realitet,kuptimi i terrorizmit është shqyrtuar dhe analizuar në mënyra të ndryshme, mirëposhumë pak vërehen diskutimet kritike lidhur me veprat penale politike, të kryeranë kuadër ose nga përfaqësuesit e ndryshëm shtetërorë të sistemeve demokratike.Në këtë drejtim vërehet edhe përpjekja e autorëve të ndryshëm për unifikimin ekuptimit të kriminalitetit politik me terrorizmin dhe terrorizmit me lëvizjet revolu-cionare, përkatësisht me luftërat çlirimtare. Këta autorë, në punimet e tyre të shum-ta, nuk e kanë shqyrtuar terrorin shtetëror, por kryesisht janë orientuar në studimindhe gjykimin e veprave të ndryshme penale politike të drejtuara kundër shtetit.Këtë mangësi shkencore, ata e argumentojnë me tezën se shumica e shteteve e zba-tojnë terrorin shtetëror si përgjigje ose reagim natyror ndaj terrorizmit.

Nga shumë aspekte, qëndrimet e tilla paraqesin vetëm njëanshmëri të qartëpolitike. Këtu nuk synoj të kontestoj të drejtën e ndonjë autori për studimin edukurive të ndryshme kriminale dhe përgjithësisht shoqërore, nga aspekti idëshiruar, por të theksoj se në mes formave të ndryshme të veprimit terrorist, nukekziston ndonjë dallim cilësor. Dallimi i vetëm që ekziston në mes terrorit shtetërordhe terrorizmit, ka të bëjë me organizimin dhe qëllimin e dhunës së ushtruar poli-tike.

Së paku dy elemente duhet të plotësohen në mënyrë që një vepër penalepolitike të cilësohet ose të trajtohet në kontekst të veprës terroriste. Elementi i parëka të bëjë me shkallën, përkatësisht, nivelin e organizimit të kryerësit, ndërsa i dytika të bëjë më strukturën dhe përmasat e reagimit shoqëror, respektivisht shtetërorndaj veprës së kryer. Pra, vetëm atëherë kur „aktiviteti i dhunshëm politik avanco-het në qendër të vëmendjes, reagimit dhe të frikës shoqërore, flasim për aktivitetterroriste“9. Të gjitha aktivitetet terroriste, duhet t’i nënshtrohen gjykimit të drejtëdhe dënimit të merituar nga e tërë bashkësia ndërkombëtare.

21 :.KRIMINALITETI POLITIK

9 Fritz Sack, BMI. Analysen zum Terrorismus 4/2, Protest und Reaktion, Opladen 1884, f. 27.

TERRORI DHE TERRORIZMI

1. Kuptimet historike

Terrori dhe terrorizmi janë nocione, kuptimi i plotë i të cilave në literaturënshkencore ende nuk është sqaruar. Shikuar historikisht, fjala “terreur”, frikë,panik, për herë të parë është përdorur gjatë Revolucionit Borgjez - Francez10, nëkuptim të dënimeve drakonike të shqiptuara nga gjykatat revolucionare, kundërarmiqve të Republikës së Re11. Që nga ajo kohë e deri në ditët e sotme, fjala “ter-

ror”, shërben si sinonim i gjendjes shpirtërore të frikës individuale, si pasojë e pre-sionit të caktuar politik, si dhe për shpjegimin e pozicionit kolektiv përballë njërreziku të caktuar (terreur panique)12.

Tradicionalisht me fjalën “terror”, është kuptuar zbatimi i dhunës politikeme qëllim të mbrojtjes së interesave shtetërore gjatë fazave të ndryshme revolu-cionare të karakterizuara me kërcënime dhe zbatime të ndryshme të dhunës poli-tike. Këtu terrori, si dhunë e instrumentalizuar, zakonisht propagandohet nëmënyrë të stilizuar, si mjet i domosdoshëm për mënjanimin e konflikteve tëndryshme politike, rivendosjen e rendit, qetësisë publike ose harmonisëshoqërore“13.

Ndërkaq, me fjalën “terrorizëm”, kuptohen veprat e ndryshme penale tëdrejtuara kundër shtetit, të kryera nga individët ose grupet e ndryshme të person-ave në shtetin e vet ose në shtetin e huaj, me qëllim të ndikimit në realizimin e qël-limit të caktuar politik14.


10 „Terreur“ do të thotë tmerr i shkaktuar nga frika. Gjendja shpirtërore dhe fizike e personit të frikësuar duhet të jetë në niveltë dridhjes së tij trupore. Më gjerësisht: Mario Wandruszka, Was weiß die Sprache von der Angst? Botuar në librin:Wilhelm Bitter, Angst und Schrecken in theologischer und psychotherapeutischer Sicht, Stuttgart 1959, f. 19.

11 Nga tetori i vitit 1793 e deri në korrik të vitit 1794, nën udhëheqjen e Robespierres, pushteti Jakobin kishte likuiduar rreth16,500 persona. Ushtrimi i egër i terrorit shtetëror kundër kundërshtarëve politikë, kishte ndikuar në humbjen e simpatisëpopullore ndaj Roberspierre. Me 28.07.1794, Roberspierre ishte rrëzuar nga pushteti dhe, në të njëjtën ditë ishtepushkatuar. Më gjerësisht: Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1, Ideologien und Strategien, Opladen 1981, f. 17.

12 Handbuch politisch - sozialer Grundbegriffe in Frankreich 1680 - 1820, München 1985, f. 89 - 90. 13 Peter Waldmann, Terrorizmus, Provokation der Macht, München 1998, f. 13 - 18. 14 Kurt Rebmann, Probleme und Möglichkeiten der Bekämpfung des internationalen Terrorismus, Neue juristische

Wochenschrift, Heft Nr. 30/1985, f. 1736.

2. Kufijtë e dallimit të terrorit nga terrorizmi

Nga aspekti shkencor, është më se i domosdoshëm shpjegimi dhe analizimii kuptimit dhe i raporteve që ekzistojnë në mes të këtyre dy termave të ngjashëmgjuhësorë. Terrori dhe terrorizmi nuk kanë kuptim dhe nuk janë dukuri identike.Dallimi që ekziston në mes të këtyre dy nocioneve, respektivisht në mes të këtyredy dukurive, ka të bëjë me faktin se terrori është dhunë shtetërore, e cila zbatohetme qëllim të ruajtjes ose të rivendosjes së pushtetit shtetëror, ndërsa terrorizmiështë zbatimi i dhunës politike nga aktorët e ndryshëm jashtështetërorë me qëllimtë ndërrimit ose marrjes së pushtetit15. Këto dy dukuri, nga aspekti i dhunës së zbat-uar dhe agresionit politik, qëndrojnë në raporte dialektike.

Terrori dhe terrorizmi, i fillojnë operacionet e tyre luftarake, jo me qëllim tëluftimit të armikut të caktuar, por kundër qytetarëve të pafajshëm dhe të pambrojtur.Këtu, konfrontimi që ekziston në mes terrorit dhe terrorizmit nuk ka për qëllim mar-rjen ose sigurimin e pushtetit, por duke e zbatuar dhunën e pakufizuar kundër njëri-tjetrit, synohet arritja vizionare e qëllimit të lartë politik. Në këtë drejtim, terrori,ndonëse nuk është qëllim parësor, ai e praktikon zhdukjen sistematike të qytetarëve.

Ndërkaq, terrorizmi shfrytëzohet si instrument për përgatitjen e një situaterevolucionare me qëllim të përmbysjes së pushtetit shtetëror. Në rast suksesi, ngaregjimi i ri zakonisht zbatohet terrori me qëllim të konstituimit të pushtetit tësapokrijuar shtetëror.

Pra terrori është mjet për mbajtjen e një pushteti totalitar, respektivisht„është zbatim i dhunës politike nga institucionet e ndryshme shtetërore me qëllimtë ruajtjes ose të rivendosjes së pushtetit shtetëror, ndërsa terrorizmi është veprimi organizuar i dhunës politike nga aktorë të ndryshëm jashtështetërorë, me qëllimtë ndërrimit të raporteve të caktuara shoqërore në drejtim të sigurimit të dinjitetittë dëshiruar politik ose njerëzor“16.

Kështu mund të konkludohet se terrori dhe terrorizmi, në format e shfaqjesdhe në ndikimet e tyre psiko-politike, shpeshherë nuk dallojnë nga njëri-tjetri. Kjoshihet sidomos atëherë, kur terrori përpiqet që të manifestohet si terrorizëm. Njëpaqartësi e tillë mund të mënjanohet vetëm atëherë, kur, argumentohet qëllimi iveprimit të dhunshëm politik. Në këtë drejtim, duhet pasur parasysh faktin se ter-rorizmi gjithmonë vepron në drejtim të destabilizimit të pushtetit të caktuarshtetëror, ndërsa terrori, vepron në drejtim të kundërt17. Nga kjo, mund të thuhet se

23 :.TERRORI DHE TERRORIZMI

15 Frank Besneler, Vorgesehene Lektionen zur Geschichte des Terrorismus, në: Rudolf Wasserman, Terrorismus contraRechtsstaat, Darmstadt 1976, f. 15.

16Friedrich Hacker, Terror, Mythos - Realität - Analyse, Zürich 1973, f. 21. 17Ulrike Pesch, Aspekte des Internationalen Terrorismus, Doktorarbeit, Bonn 1977, f. 35.

terrori dallon nga kuptimi i terrorizmit dhe se dallimi themelor në mes këtyre dydukurive, qëndron në faktin se terrori ushtrohet nga lart, pra nga aparati shtetëror,ndërsa terrorizmi zbatohet nga poshtë, respektivisht nga individët ose grupet endryshme politike jashtështetërore, të cilët e orientojnë dhunën e tyre politikekundër sistemit politik ose, kundër pushtetit shtetëror të një shteti të caktuar.

2.1. Kuptimi i terrorit

Fjala “terror”, është internacionalizim i drejtpërdrejtë i fjalës latine me tënjëjtin emër, me të cilën nuk nënkuptohet vetëm gjendja shpirtërore e frikës osepanikut shoqëror, por, para së gjithash, e ka kuptimin e veprimeve të ndërmarrame qëllim të shkaktimit të ndjenjave të tilla. Pra, terrori si formë e frikës individ-uale ose panikut shoqëror, nuk do të thotë vetëm frikë e individit ose e disa indi-vidëve të caktuar, por ndjenjë e frikës dhe e panikut kolektiv, të shkaktuara ngakërcënimi i një rreziku konkret. Këtu duhet pasur parasysh faktin se edhe krizatekonomike ose katastrofat e ndryshme natyrore, mund të shkaktojnë frikë osepanik shoqërore, mirëpo ato nuk ushtrojnë terror, ngaqë terrori është veprimnjerëzor i orientuar në drejtim të shkaktimit të ndjenjave (të tilla) të frikësshoqërore18.

Me këtë kuptim, terrori paraqitet si proces i caktuar shoqëroro-politik, në tëcilin përfshihen tri palë pjesëmarrëse: organet e ndjekjes, të ndjekurit politikë dhe,pjesa tjetër e popullsisë, e cila nuk i takon asnjërës nga këto dy kategori.

Në realitet, terrori nuk është vetëm raport në mes të të ndjekurit dhendjekësit, por pasojat e ushtrimit të tij, reflektohen fuqishëm në opinionin e gjerëshoqëror. Një dukuri e tillë njëherësh është edhe strategji politike e regjimevetotalitare. Me zbatimin e terrorit, regjimet totalitare nuk dëshirojnë vetëm përhap-jen e frikës dhe panikut në masat e gjera popullore. Pra, e keqja e këtyreregjimeve nuk qëndron vetëm në sadizmin e tyre. Regjimet diktatoriale shumë mëtepër e zbatojnë terrorin si instrument për realizimin brutal të interesave të tyrepolitike. Në këtë drejtim duhet kuptuar edhe motivin për zbatimin e terrorit. Njëmotiv i tillë ka të bëjë edhe me dobësinë politike të regjimit. Regjimet diktatori-ale e kanë të qartë faktin se, kundërshtari i tyre politik nuk mund të mënjanohetvetëm me mjete demokratike. Gjithashtu, ato janë të bindura se në rast të konfron-timit eventual publik me kundërshtarin e tyre politik, mund të shkaktohen edherevolta masive me pasoja të padëshirueshme. Nga këto arsye, regjimet diktatori-ale, i autorizojnë mekanizmat e tyre të dhunës për ushtrimin e lirë të terrorit mbi


18Daniel Suter, Rechtsauslösung durch Angst und Schrecken, Berlin 1983, f. 22.

popull, me bindjen se vetëm me dhunë, mund të arrihen qëllimet ose efektet edëshiruara politike19.

Terrori, si instrument i dhunës politike, zakonisht praktikohet gjatë dyfazave të zhvillimeve politike:

- Në fazën e konstituimit të regjimeve totalitare. - Gjatë kësaj faze, terrorishtetëror zbatohet si mjet për dalje nga krizat e ndryshme politike. Në këtëfazë të zhvillimeve shoqërore, respektivisht gjatë ose pas krizave seriozepolitike, shtetet e ndryshme totalitare e zbatojnë terrorin shtetëror, si mjettë reagimit (ashtu si propagandohet), ndaj terrorizmit të palës tjetër20.

- Pas fazës së konsolidimit të regjimeve diktatoriale. - Gjatë kësaj faze, ter-rori shtetëror zbatohet si mjet i rivendosjes së stabilitetit të brendshëmpolitik. Për dallim nga situata e parë, e cila është kaotike (kryengritjet, rev-olucionet, grushtshtetet), dhe si e tillë as nga aspekti juridik e as nga aipolitik, nuk është e mundur të kontrollohet ose të dirigjohet, në situatën edytë, shtetet e ndryshme totalitare e zbatojnë terrorin shtetëror, si preven-tivë të përgjithshme duke i eliminuar kundërshtarët e ndryshëm politikë nëemër të ligjit. Pra, në këtë fazë të pasigurisë politike, dhunën shtetërore ekarakterizon brutaliteti dhe masiviteti i viktimave. Këtu procesi i mënja-nimit të kundërshtarëve politikë, merr përmasa shumë më dramatike sesagjatë luftërave qytetare21. Kjo mund të kuptohet vetëm nëse i hedhim njëvështrim praktikave të diktaturave të kaluara fashiste ose komuniste nëSerbi, Irak, Iran, Afganistan, Turqi, Algjeri, Shqipëri, etj.

Shumë regjime totalitare, në forma të ndryshme dhe mënyra tëkundërligjshme, i kanë torturuar dhe mënjanuar kundërshtarët e tyre politikë. Në këtëmënyrë, regjimet e ndryshme totalitare e kishin zbatuar terrorin shtetëror si mjet tëfrenimit të proceseve të filluara natyrore demokratike, gjegjësisht si mjet të detyrim-it të popullsisë për besnikëri të caktuar politike. Në këtë mënyrë, terrori, duke e man-ifestuar dhunën shtetërore të regjimeve totalitare, i argumenton ato edhe si regjimedestabilizuese.

2. 2. Kuptimi i terrorizmit

Në kuptimin aktual, fjala “terrorizëm”, për herë të parë është përdorur në


19 Terrori shtetëror duhet dalluar nga shteti policor dhe represioni shtetëror. Shteti policor (shteti + policia) nënkupton njëformë të qeverisjes në të cilën udhëheqja shtetërore përmes organeve të veta ekzekutive e kontrollon dhe e mbikqyrë jetënprivate dhe publike të qytetarëve. Ndërsa represioni shtetëror ushtrohet atëherë kur shërbimet e ndryshme sekrete embikëqyrin jetën private dhe publike të qytetarëve, i ndjekin, i dënojnë dhe i torturojnë kundërshtarët e tyre politikë, etj.

20 Franz Wöderman, Terrorismus, München 1977, f. 27. 21 Daniel Suter, Rechtsauslösung durch Angst und Schrecken, Berlin 1983, f. 46.

Rusi gjatë gjysmës së dytë të shekullit XIX. Që nga ajo kohë e deri në ditët esotme, format e ndryshme të dhunës politike të drejtuara kundër shtetit, kishin fil-luar të emërtohen si „veprime terroriste“. Këtë kuptim „terrorizmi“ e ka ruajturderi në ditët e sotme. Në realitet, në kuptimin politiko-historik, me nocionin ter-rorizëm, fillimisht janë kuptuar të gjitha format e dhunës politike të drejtuarakundër shtetit22. Gjithashtu, edhe në kuptimin juridik dhe politik, me fjalën terror-izëm, kuptohet zbatimi i formave të ndryshme të dhunës ilegale, me qëllim tëshkaktimit të ndjenjave të frikës dhe panikut shoqëror, si mjet të detyrimit për real-izimin e qëllimit të caktuar poilitik23. Dallimi thelbësor në mes të veprave penaleterroriste dhe atyre klasike kriminale (vrasjet, rrëmbimet e personave, plaçkitjet,etj.) ka të bëjë me qëllimin e tyre. Dhuna terroriste është e drejtuar zakonishtkundër aparatit (të caktuar) shtetëror ose përfaqësuesve të tij me qëllim të ndikim-it në realizimin e interesave të caktuara politike. Kjo do të thotë se, dhuna terror-iste parimisht nuk është e drejtuar kundër qytetarëve të rëndomtë ose grupeve tëndryshme shoqërore, por kundër shtetit dhe përfaqësuesve të tij24.

Zbatimi i dhunës terroriste, zakonisht paraqitet në varësi dialektike mefushatën politike, me kryengritjen e armatosur ose, me ndonjë përpjekje përgrushtshtet. Mirëpo, nuk janë të rralla as rastet kur terrorizmi paraqitet edhe në for-mën e vet të pastër25. Në këto raste, aksionet terroriste dallohen nga kryengritjet earmatosura dhe aksionet e tjera eruptive për marrjen e pushtetit (grushtshteteve),në bazë të qëllimit të veprimit strategjik.

Terrorizmi është veprim afatgjatë strategjik që ka një qëllim krejtësishttjetër nga luftërat ndërshtetërore, kryengritjet e armatosura, grushtshtetet oseluftërat qytetare26. Qëllimi i terrorizmit nuk është okupimi, përkatësisht çlirimi iterritorit ose shkatërrimi i bazës materiale të armikut27. Terrorizmi nuk synon as


22 Franklin Ford, Reflexionen über den politischen Mord in Europa im 19. und 20. Jahrhundert, në: Mommsen/Hirschfeld,Stuttgard 1982, f. 226.

23 Iring Fetscher u. a., Analysen zum Terrorismus 1, Opladen 1981, f. 21. 24 Autorë të veprave penale terroriste mund të jenë:

- autorët individualë.- Këta veprojnë në mënyrë të veçantë dhe të pavarur nga të tjerët; nuk ekziston ndonjë raportkonkret ose formë e bashkëpunimit në mes autorëve të veprës terroriste;

- autorët e përbashkët.- (bashkëkryesit e veprës).- Edhe pse vepra terroriste është kryer në bashkëveprim, nuk ekzistonidentiteti i përbashkët grupor ose qëllimi për veprim të përbashkët dhe sistematik në mes aktorëve;

- grupet terroriste.- Në mes anëtarëve te grupit, krijohen raporte të caktuara organizative me qëllim të veprimit tëpërbashkët terrorist. Anëtarët e këtyre grupeve, në raport me të tjerët, veprojnë me ndjenjën „ne“ respektivisht meidentitetin e tyre grupor;

- organizatat terroriste.- Këtu kemi të bëjmë me bashkimin e dy e më shumë grupeve të strukturuara në mënyrëorganizative dhe hiearkike me qëllim të veprimit të përbashkët terrorist.

25 Krahaso: Walter Laquer, Terrorismus, 1987, f. 95; Franz Wörderman, Terrorismus, 1977, f. 28 - 30; Iring Fetscher,Analysen zum Terrorismus 1/1981, f. 21 - 23.

26 Carl Friedrich, Pathologie der Politik, në librin: Manfred Funke, Terrorismus, Athenäum 1977, f. 14. 27 Wolfgang de Boor, Terrorismus, Der „Wahn“ der Gesunden, në librin: Ursachen des Terrorismus in der Bundesrepublik

Deutschland, Berlin 1978, f. 123.

dobësimin e pushtetit, ashtu si thuhet nganjëherë. Me sulmet e ndryshme terroriste,shumë më tepër dëshirohet reagimi pozitiv i opinionit të caktuar publik ndajaksioneve të tilla28. Se cili është qëllimi i aksioneve terroriste, tregon edhe shem-bulli i organizatës terroriste ruse „Narodnaja Volja“: „qëllimi i aksioneve tonaështë komprometimi i aparatit shtetëror, argumentimi i mundësisë për organizimine një kryengritjeje të armatosur, ngritja e frymës revolucionare, forcimi i besimittë popullit, si dhe krijimi i një kuadri luftarak“29.

Ndërkaq, kuptimin dhe përmbajtjen e „terrorizmit“ në mënyrë bindëse e shp-jegon eksperti i shquar anglez, prof. dr. Paul Willikson. Sipas tij, terrorizmi është:

- armë e të pafuqishmit; - armë plotësuese (dhe jo e vetme) e një lëvizjeje revolucionare; - armë e përdorur në mënyrë konspirative nga grupe relativisht të vogla; - armë, e cila mund të ketë efekt të paparashikuar; dhuna terroriste mund

të dalë jashtë kontrollit dhe të shndërrohet në forma të tjera të konflik-teve politike30.

Nga ana tjetër, eksperti i njohur gjerman, Kreis, i përshkruan këto veçorikarakteristike të terrorizmit:

- terrorizmi nuk është vetëm përpjekje për realizimin e ndryshimeve,respektivisht qëllimeve të caktuara politike, por është kërcënim ose zba-tim i drejtpërdrejtë i dhunës fizike;

- është veprim i organizuar i personave. Kjo do të thotë se aktet endryshme terroriste zakonisht nuk kryhen nga autorë individualë pornga grupe të ndryshme të personave;

- terrorizmi gjithmonë ka qëllim të caktuar politik, pavarësisht ngavlerësimi i tij si i drejtë dhe legjitim ose jo31.

Nga kjo, mund të konkludohet se terrorizmi si dhunë e motivuar politike,kryesisht është i drejtuar kundër organeve dhe institucioneve të ndryshmeshtetërore ose atyre ndërkombëtare. Vrasjet e përfaqësuesve shtetërorë ishin dhembeten qëllim parësor i shumë lëvizjeve terroriste. Mirëpo, ekzistojnë edhe rastekur „në kontekst të theksuar revolucionar”, vriten edhe qytetarët e thjeshtë oserivalët politikë. Vrasje të tilla shpeshherë e ngatërrojnë edhe kuptimin e terrorit meterrorizmin32.


28 Iring Fetscher u. a., Analysen zum Terrorismus 1, Opladen 1982, f. 21. 29 Narodnaja Volja, 1880. Cituar sipas: Roland Gaucher, Saboteure und Attentäter, Köln 1967, f. 24; Krahaso: M. Funke,

Terrorismus, Athenäum 1977, f. 15. 30 Paul Willikson, Political Terrorism. London 1974, f. 126. 31 Karl Markus Kreis, Der Internationale Terrorismus, Sicherheitspolitik vor neuen Ausgaben, Schriften des

Forschungsinstitutes der Deutschen Gesellschaft für auswärtige Politik, Bonn 1979, f. 390. 32 Giessmann, Hans J. , Terrorismus - Globales Problem und Herausforderung, në: Globalisierung und nationale

Souverenität, Festschrift für Wilfried Röhricht, Dieter Lutz (Botues), Baden - Baden: Nomos 2000, f. 22 - 29.

Konkretisht, me fjalën „terrorizëm“ kuptohet kërcënimi ose përdorimi i

dhunës fizike kundër personave ose kundër pasurisë së tyre, të kryera nga indi-

vidët ose grupe të ndryshme terroriste me qëllim të arritjes së efekteve të dëshiru-

ara politike. Në të shumtën e rasteve, aktet e ndryshme terroriste kryhen mekërkesë të aparateve të ndryshme shtetërore ose kundër tyre. Kjo do të thotë seaktorë terroristë nuk janë vetëm individët ose grupet e ndryshme aventuriere, mer-cenare ose revolucionare, por edhe shtetet e caktuara, të cilat në forma tëndryshme zbatojnë terrorizmin jo vetëm kundër popullit të tyre por edhe kundërshteteve dhe popujve të tjerë33.

Motivi i një shteti për zbatimin e terrorit shtetëror, është fakti se ai e ndienveten të dobët për konfrontim politik me kundërshtarin. Nga kjo arsye, terrorizmipraktikohet si strategji e përshtatshme e influencës së tërthortë34. Karakteristikë krye-sore e kësaj forme të terrorizmit është organizimi dhe ekzekutimi i aksioneve terror-iste me një precizion të lartë ushtarak, gjë që dëshmon edhe për nivelin profesional tëautorëve të tyre. Në të gjitha rastet, kur aktorët terroristë kontrollohen, ndihmohen osenë mënyra të ndryshme influencohen nga një shtet i caktuar, kemi të bëjmë me dukur-inë e terrorizmit shtetëror, përkatësisht, me përkrahjen shtetërore të terrorizmit35.

3. Faktorët e shfaqjes së terrorizmit

Që nga fillimi i përdorimit praktik të termit „terrorizëm“, kishin filluar edhepërpjekjet për studimin e faktorëve që kishin ndikuar në shfaqjen e tij. Mirëpo, përshumë kohë me radhë, këto studime ishin zhvilluar nga pozita të njëanshme shken-core, duke u bazuar kryesisht në vështrime të ndryshme individuale ose në atoshoqërore, pa vërejtur faktin se terrorizmi shfaqet vetëm si kompleks i ndikimevedialektike të këtyre dy rrethanave.

Në këtë pikëpamje, edhe Cesar Lombrozo kishte menduar se ekziston njëraport kushtëzues në mes bombahedhësve dhe sëmundjeve të ndryshme (të shkaktu-ara nga mungesat e vitaminave), që ishin të përhapura kryesisht te popujt e viseve tëndryshme të Evropës Jugore36. Në mënyrë të ngjashme kishin menduar edhe disashkencëtarë të tjerë, të cilët e kishin përshkruar terrorizmin si një të keqe absolute, si


33 Hans Joachim Schneider, Kriminologie, Berlin 1987, f. 873. 34 Tilmann Chladek, Die westlichen Demokraten im Kampf gegen den i. T. , Europa Archiv 1987, f. 577. 35 Krahaso: Buchs, Thierry; Girardin, Luc und Hervé Sanglard, 2001 „Visuelle Konfliktanalyse - Ein

Visualisierungswerkzeug für multidimensionale Konfliktanalyse“ ASMZ, Vol. 11, f. 17 - 2136 Sipas C. Meves, kryesisht dy elemente ndikojnë në krijimin e terroristit. Elementi i parë ka të bëjë me zhvillimet e

deformuara neuro-psikologjike që nga fëmijëria, ndërsa i dyti me ndikimet e fuqishme të ambientit jetësor në kohën epubertetit dhe adoleshencës. Krahaso: Christa Meves, Psychologische Voraussetzungen des Terrorismus, në: Wolfgang deBoor u. a. Ursachen des Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland, Berlin 1978, f. 73.

një formë të çmendurisë, që i ka rrënjët e veta kryesisht në sëmundjet e ndryshmepsikike. Sipas këtyre teorive, terroristët janë personalitete jonormalë, respektivishtpersona psikopatë dhe si argument të jetës së tyre jonormale, ishin përshkruar gjurmëtqë mbesin pas çdo aksioni terrorist, si: fanatizmi, urrejtja e shfrenuar, ndjenja e lartëe hakmarrjes, mungesa e mëshirës ose karakteri i ulët njerëzor37.

Pos këtyre qëndrimeve, ekzistojnë edhe përpjekje shkencore për shpjegimine varfërisë, presionit të caktuar atmosferik, ndërrimin e fazave të hënës ose periud-have të ndryshme të thatësisë - si faktorë kriminogjenë që ndikojnë në mënyrë tëdrejtpërdrejtë në shfaqjen e terrorizmit. Në këtë drejtim ka edhe të tillë, si shkencë-tari i njohur anglez, Willikson, i cili, si shkaktare të drejtpërdrejtë të shfaqjes së ter-rorizmit e konsideron familjen e shkatërruar, ngaqë sipas tij „terroristët janë krye-sisht tipa të dështuar në jetë“38.

Pranimi i tezave të lartshënuara, të cilat e shpjegojnë shfaqjen e terrorizmit sirezultat të çrregullimeve të ndryshme psiko-fizike ose të ndikimeve të ndryshmekozmike, përkatësisht atmosferike, është i paarsyeshëm. Në të vërtetë, nuk mund tëkontestohet fakti se një numër i caktuar i terroristëve kanë vuajtur nga epilepsia,tuberkulozi ose nga sëmundje të tjera. Në këto raste, terrorizmi mund të jetë manifes-tuar edhe si variant special i deformimeve, përkatësisht i zhvillimit të mangët neuro-psikik. Mirëpo, kjo nuk mund të përgjithësohet ngaqë analiza të shumta shkencorekanë dhënë rezultate krejtësisht të kundërta. Në realitet, janë të paqarta argumentetshkencore, të cilat i vënë në dyshim aftësitë dhe nivelin e lartë intelektual të terror-istëve. Kështu, psikologu që kishte studiuar terroristin japonez, Koso Okamoto (i cilinë maj të vitit 1972 kishte shkaktuar një masakër në aeroportin izraelit, Lod), e për-shkruante atë si personalitet absolutisht normal dhe racional psiko-fizik. Rezultate tëngjashme japin edhe shumë analiza të tjera, të bëra në Gjermani te pjesëtarët endryshëm të organizatës terroriste ”Fraksioni i Armatës së Kuqe”39.

Gjithashtu edhe paraqitja e terrorizmit në kontinuitet të zhvillimit të ndjenjëssë individualizmit të tepruar, përhapjes së literaturës dekadente ose rrethanave të ten-sionuara shoqërore, është i pakompletuar. Në këtë kontekst, Emma Goldman shpje-gon se anarkistët terroristë nuk e kanë zbatuar dhunën politike vetëm nga indoktrin-imi i tyre me literaturë ose propagandë anarkiste40, por nga presioni i lartë i


37 Wolfgang de Boor, Terrorismus: Der „Wahn“ der Gesunden, në librin: Ursachen des Terrorismus in der BundesrepublikDeutschland, Berlin 1978, f. 123.

38 Willikson Paul, Terrorism and the Liberal State, Houndmils/Basingstoke: Macmillan Education, Second Edition, 1987, f. 34. 39 Friedrich Hacker, Terror, Mythos - Realität - Analyse, München 1973, f. 131. 40 Anarkizëm (sipas Imanuel Kannt) do të thot “rend pa pushtet”, ndërtimi dhe funksionimi i pushtetit shtetëror pa mekanizëm

të dhunës. Fjala Anarki është edhe sinonim i kaosit politik që mbretëron në një shtet, p.sh., „në Bagdad mbretëron anarkia“.Kjo nuk do të thotë se atje funsionon një pushtet pa mekanizëm të dhunës por për zbatimin e kundërligjëshëm të dhunës dhemosfunksionimin e pushtetit shtetror. Ndërkaq fjala indoktrinim do të thotë manipulim me vetëdijen e qytetarëve përmeszgjedhjes dhe servimit të informacioneve të caktuara me qëllim të arritjes së efekteve të caktuara ideologjike.

rrethanave shoqërore, i cili ndikonte aq fuqishëm sa që për natyrën e ndjeshme të ter-roristëve, jeta shoqërore bëhej e padurueshme41. Në kuadër të këtij qëndrimi, fletedhe fakti se disa dukuri ose ngjarje politike, si dhuna brutale, gjegjësisht reprezal-jet e përjetuara madje edhe luftërat e zhvilluara në një vend krejtësisht tjetër(Vietnam, Lindje të Afërt, Çeçeni, Afganistan, Bosnje, Irak etj.) në disa raste kishinndikuar në identifikimin e elementeve të ndryshme sensibël me viktimën dhe i kishinnxitur ata në aksione të ndryshme hakmarrëse. Në realitet, identifikimet e tilla dhendjenjat e solidaritetit me viktimën, kishin ndikuar edhe në formimin e disa organi-zatave të fuqishme terroriste në pjesë të ndryshme të botës42.

Sipas shembujve të ndryshëm historikë, përpjekjet e popujve të ndryshëmpër liri politike ose fetare, gjegjësisht për barazi ose pavarësi nacionale, në tëshumtën e rasteve kanë rezultuar me kryengritje të armatosur ose terrorizëm.Mirëpo, kjo dukuri nuk është një rregull. Ekzistojnë edhe raste, kur përpjekjet epopujve të ndryshëm për një kohë të gjatë ose edhe përgjithmonë kanë mbeturvetëm në kornizat e lejuara politike të diktatorit. Kjo do të thotë se, ekzistojnërrethana dhe faktorë të caktuar shoqërorë, të cilët ndikojnë në mënyrë të drejtpër-drejtë në manifestimin e formave të caktuara të dhunës së organizuar politike. Secilët janë ata faktorë, tregon më së miri shkencëtari i mirënjohur anglez, prof. dr.Walter Laqueur, i cili thotë: „terrorizmi gjithmonë i ka rrënjët atje ku ekzistojnëregjimet totalitare, ku shtypen pakicat nacionale ose ku sovraniteti i popujve dheliria e tyre është vënë në dyshim. Mirëpo, pikërisht atje, paraqitja e dhunës terror-iste është e kushtëzuar me ngritjen paralele të nacionalizmit dhe demokracisë”43.

Si shembull konkret në këtë drejtim, prof. Laqueuri merr një studimndërkombëtar për efektet e zbatimit të dhunës politike në 84 shtete të botës. Nëkëtë studim është konstatuar se „represioni i kufizuar gjithmonë kishte sjellë desta-bilitet, ndërsa represioni i egër kishte sjellë efekte të kundërta“44. Ky konstatim nukështë befasues ngaqë në situata të okupimit efektiv dhe të diktaturës së egër në tëcilën policia ka në dispozicion autorizime të pakufizuara, mundësitë për organiz-imin e terrorizmit ose të një kryengritjeje të armatosur, janë minimale. Mëkonkretisht, atje ku policia ka mundësi ta mbajë nën kontroll të plotë lëvizjen,komunikimin, qarkullimin dhe aktivitetet politike të qytetarëve, lëvizjet politikekundër pushtetit janë të pasuksesshme. Shembuj konkretë në këtë drejtim ofrojnë


41 Që nga Lombroso kishin filluar studimet e gjendjeve të ndryshme neuropsikologjike, si tërbimi, urrejtja dhe agresiviteti, sifaktorë të mundshëm kriminogjenë që ndikojnë në shfaqjen e terrorizmit. Në këtë drejtim ishin vërejtur edhe studimet errethanave të ndryshme trashëguese. Sidomos matjet e kafkave të terroristëve kishin qenë të moderuara. Më gjerësisht: WalterLaqueur, Interpretationen des Terrorismus, Fakten, Fiktionen und politische Wissenschaft; M. Funke, Terrorismus 1977, f. 38.

42 John Bunzl. Gewalt ohne Grenzen, ÖIIP, Wilhelm Braumüller 1992, f. 6. 43 Walter Lauqeur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 11 - 23. 44 Walter Lauqeur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 196.

edhe diktaturat e kaluara fashiste ose komuniste, të cilat deklaronin me krenari senë territoret e tyre „nuk ka terrorizëm ose kriminalitet të organizuar“ (në Shqipëri,në Bashkimin Sovjetik, në Kinë, etj.) . Ngjashëm kishte deklaruar në Deyton edhekrimineli i luftës, Millosheviç për Kosovën. Mirëpo, si në Kosovë, ashtu edhe nëshumë vende të tjera të botës, në rrethanat e shfaqjes së mundësive të para, ishinshfaqur edhe mekanizmat për „mbrojte ose çlirim nacional“.

3.1. Shkaqet e sulmeve bashkëkohore terroriste

Sipas disa autorëve, njëri prej shkaqeve kryesore të sulmeve bashkëkohore ter-roriste, është edhe pozita dhe roli udhëheqës i ShBA-së në botë45. Sipas tyre, gjatë deka-dave të fundit, një numër shumë i madh i sulmeve terroriste, është i drejtuar kundërinteresave të ShBA-së. Këto sulme zakonisht “argumentohen” në lidhshmëri tëndryshme me “hegjemonizmin amerikan” dhe arsyetohen me faktin se ShBA-të kanërol dominues në konfliktin Arabo-Izraelit”; në vitin 1953, së bashku me Britaninë eMadhe e kishin udhëhequr „Operacionin Ajax“ në Iran, që kishte rezultuar me rrëzimine kryeministrit Mohammad Mossadegh dhe ardhjen në pushtet të Shahut MohammadReza Pahlavi; në vitin 1992, kishin pushtuar Irakun, në vitin 2001, kishin pushtuarAfganistanin dhe në vitin 2003, përsëri kishin pushtuar Irakun, etj.46

Kështu, sipas disa mendimtarëve nga shtetet e Lindjes dhe bota arabe, këto inter-venime të shpeshta ushtarake të ShBA-së dhe përkrahja e gjithanshme e Izraelit dhepushteteve të tjera “totalitare”, vlerësohen si shkaktarë kryesorë të sulmeve bashkëko-hore terroriste kundër interesave të ShBA-së dhe aleatëve të saj perëndimorë47.

Përveç këtyre shkaqeve, disa terroristë bashkëkohorë sulmojnë interesat endryshme perëndimore edhe nga frustrimet e krijuara si për rolin gjithnjë e më tëfuqishëm dhe udhëheqës të ShBA-së në botë, ashtu edhe për bindjet e krijuara se,popujt e tyre janë të privuar nga përfitimet që sjell rendi i ri botëror dhe globaliz-mi48.


45 Në fund të viteve ‚90 të shekullit të kaluar, ShBA-të për qëllime ushtarake, kishin investuar rreth 300 miliardë dollarë qëdo të thotë më shumë se 20 shtetet më të zhvilluara të botës, që kishin investuar si vijon: Britania e Madhe 37 miliardë,Franca 40 miliardë, Gjermania 33 miliardë, India 10 miliardë, Japonia 45 miliardë, Kina 12 miliardë $, etj. Më gjërësisht:Melanie Reddig, Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS Verlag fürSozialwiesenschaften, Düseldorf 2007, f. 165.

46 Melanie Reddig, Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS Verlag fürSozialwiesenschaften, Düseldorf 2007, f, 58

47 Që nga themelimi, shteti Izraelit ka pranuar ndihma të ndryshme amerikane, në vlerë 81.3 miliardë dollarë. Më gjërësisht:Melanie Reddig, Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS Verlag fürSozialwiesenschaften, Düseldorf 2007, f. 105

48 H.P. Kitschelt, Staatsversagen, Globalisierung und Regimekonflikt. Urspruenge des heutigen Internationalen Terrorismusim Nahe Osten, in Die Globale Frage. Empirische Befunde und ethische Herausforderungen, edited by Peter Koller (2006),Passagen Verlag, Wien 2006, f. 159

Është interesant të theksohet fakti se, për dallim nga sulmet e mëparshmeterroriste, këto të dekadave të fundit, zakonisht janë kryer nga terroristët e shtre-save të mesme shoqërore, të cilët kanë vepruar si nga ndikimet e shkaqeve tëndryshme subjektive ashtu edhe të faktorëve të ndryshëm objektivë, si p.sh.,rrethanat ekonomike, zhvillimet shoqërore, konfliktet e ndryshme politike, kon-fliktet kulturore, bindjet fetare, etj.

Sipas mendimeve të paraqitura më lartë, mund të konstatohet fakti se zba-timi i dhunës terroriste shfaqet kryesisht në rrethana të caktuara të jetës shoqëroretë karakterizuara me polarizim tejet të theksuar politik, respektivisht terrorizmiështë pasojë e një gjendjeje të krijuar shoqërore, në të cilën aktorët nuk shohinmundësi të tjera për realizimin e qëllimeve të tyre politike. Kjo do të thotë se ter-rorizmi paraqitet, ekziston dhe mund të ekzistojë vetëm atje, ku janë rrethanat efavorshme për t’u shfaqur dhe ekzistuar.

4. Përpjekjet për përkufizimin e terrorizmit

Me gjithë faktin e njohur se terrorizmi është një fenomen, i cili shumë mëlehtë përshkruhet sesa përkufizohet, shumë mendimtarë dhe institucione profesion-ale janë përpjekur që të ofrojnë një përkufizim unik për kuptimin dhe përmbajtjene terrorizmit. Mirëpo, të gjitha këto përpjekje deri më tash kanë dështuar. Një studi-ues amerikan (Alex P. Schmid) shkruan se kishte lexuar 109 përkufizime për kup-timin dhe përmbajtjen e terrorizmit, të cilat nuk ishin identike49. Identike, në kupti-min dhe përmbajtjen e terrorizmit, nuk janë as përkufizimet „nacionale“, e as ato„ndërkombëtare“. Si shembull konkret në këtë drejtim ofrohen edhe përkufizimet eshumta të hartuara nga qeveritë e ndryshme amerikane ose ato të Organizatës sëKombeve të Bashkuara50.

Është karakteristike të theksohet fakti se rezolutat e ofruara nëOrganizatën e Kombeve të Bashkuara gjithmonë ishin refuzuar ngaqë pozi-cionet politike të diplomatëve, respektivisht të shkencëtarëve të ndryshëm,kishin qenë krejtësisht të kundërta51. Kështu, për mendimtarët amerikanë dhepër ata nga Evropa, terrorizmi ishte „një veprim i koordinuar i dhunës politike


49 Alex P. Schmid, Political Terrorism: A Research Guide to Concepts, Theories, Data Bases and Literature, Amsterdam1983, f. 70 - 111.

50 Në vitin 1934, pas vrasjes së ministrit të Punëve të Jashtme të Francës, Barthou dhe mbretit jugosllav, Aleksandër,Bashkësia Ndërkombëtare për herë të parë ishte ballafaquar me dukurinë e terrorizmit. Kjo ngjarje kishte ndikuar në har-timin e „Konventës së Gjenevës për Mbrojtjen dhe Luftimin e Terrorizmit“, e cila ishte nënshkruar nga 24 shtete, mirëpoishte ratifikuar vetëm nga India.

51 Dr. Wolf Middendorf, Die Persönlichkeiten des Terroristen in historischer und kriminologischer Sicht, në: Terrorismus undFreiheit, Heidelberg 1978, f. 9.

kundër shtetit“52. Ndërkaq, shkencëtarët nga shtetet e ndryshme afrikane, terror-izmin e kishin interpretuar si „dhunë sistematike të shtetit kundër popullsisë“53.Në këtë drejtim, edhe pozicioni i mendimtarëve komunistë kishte qenë shumë ilargët. Komunistët e kishin trajtuar terrorizmin si „formë të luftës së armatosur“- nëse kurorëzohet me sukses, ndërsa në rast dështimi - si „përpjekje për grusht-shtet“54. Kështu, deri tash, nuk është ofruar, respektivisht nuk është aprovuar nëmënyrë unike ndonjë përkufizim i terrorizmit, ngaqë versionet e ofruara kishinqenë në kundërshtim me ideologjitë e ndryshme politike ose nuk i kishinngërthyer të gjitha elementet e dëshiruara.

Me gjithë vështirësitë e paraqitura, nga institucionet e ndryshme ndërkom-bëtare deri tash janë ofruar disa përkufizime për kuptimin e terrorizmit. Këtu vlentë përmendet përkufizimi i përpiluar në vitin 1979 nga Konferenca Ndërkombëtarepër Terrorizmin, e mbajtur në Jerusalem. Në këtë konferencë, ku merrnin pjesëshkencëtarë dhe politikanë të shumtë perëndimorë, ofrohet një përkufizim rela-tivisht i përgjithshëm për kuptimin dhe përmbajtjen e terrorizmit. Sipas këtijpërkufizimi, terrorizmi definohet „si atakim, kërcënim ose vrasje e qëllimtë e per-sonave të pafajshëm me qëllim të shkaktimit të frikës publike, që do të ndikonte nërealizimin e qëllimeve të caktuara politike“55.

Ndërkaq, në aspektin shkencor terrorizmi mund të përkufizohet si „kërcën-im ose zbatim i dhunës së motivuar politike kundër personave ose kundër të miravetë tyre materiale, nga individët ose grupet e ndryshme të personave, me synim tërealizimit të qëllimit të caktuar politik“. Një përkufizim i tillë, i përmbledh të gjithaelementet relevante, të cilat kanë të bëjnë me viktimën, përkatësisht objektin, for-mën e veprimit, autorin, motivin e mundshëm dhe qëllimin e tij. Këtu shpjegohetqartë se autorë të veprave penale terroriste mund të jenë jo vetëm individët dhegrupet e ndryshme qytetare, por edhe partitë politike dhe shtetet56.

Në këto qëndrime shkencore, janë bazuar shumica e përkufizimevebashkëkohore. Në mënyrë të ngjashme është formuluar edhe përkufizimi anglezdhe ai gjerman për terrorizmin. Sipas këtyre përkufizimeve, terrorizmi është „zba-


52 „Terrorizmi..., është çdo veprim i personit ose grupit të personave me qëllim të dëmtimit, respektivisht minimit të autoritetittë një shteti ose qeverisë së tij (pushteti)“, US Draft Convention for the International Terrorism; definicioni amerikan; ter-rorizmi është aplikim i formave të ndryshme të dhunës fizike me qëllim të shkaktimit të frikës masive që do të ndikonte edhenë vijimin e kursit të caktuar politik (cituar sipas Nettler, 1982, f. 226), në: Helmut Jansen, Sind „die Terroristen“ politischmotivierte Straftäter oder Terroristen? Kriminalistik, Nr. 1/84, f. 17.

53 Terrorizmi është shkelje e të drejtave dhe lirive të njeriut nga ana e qeverive të ndryshme ose e pushteteve militante, Grupii Pavarur i Shteteve Afrikane, në: Helmut Jansen, Kriminalistikë, Nr. 1/84, f. 17.

54 Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 31. 55 Hans Josef Hoechen, Terror in Europa, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 32, Benjamin Netanyahu, Terrorism.

How the west can win, New York 1986, f. 6. 56 Hans Joachim Schneider, Kriminologie, Berlin 1987, f. 873.

tim ose urdhërim për ushtrimin e presionit, gjegjësisht dhunës së caktuar fizike

kundër shtetit, opinionit publik, personave ose pasurisë së tyre, me qëllim të

ndikimit në realizimin e interesave të caktuara politike, fetare ose interesave të

tjera ideologjike“. Në bazë të të gjitha këtyre përkufizimeve, terrorizmi duhet tëkuptohet si metodë konkrete e shkaktimit të frikës shoqërore, e cila zbatohet ngaindividët, grupet e personave ose aktorët e ndryshëm shtetërorë, me qëllim tëndikimit në realizimin e interesit të caktuar politik.

5. Tipologjia e dhunës terroriste

Pa dyshim që një tipologji e diferencuar e dhunës terroriste do ta kishte lehtë-suar kuptimin e fenomenit terrorist. Në bazë të qëllimeve të ndryshme të dhunës poli-tike, janë orientuar edhe përpjekjet për përcaktimin e një tipologjie terroriste. Nga kyaspekt, shkencëtari anglez, Paul Willikson, ka bërë dallimin në mes lëvizjeve terror-iste revolucionare, lëvizjeve terroriste pseudorevolucionare dhe atyre represive57.

Lëvizjet terroriste revolucionare kanë për qëllim ndërrimin revolucionar të njëpushteti shtetëror, ndërsa ato pseudorevolucionare nuk kanë për qëllim përmbysjen enjë sistemi politik, por përmes dhunës së zbatuar terroriste përpiqen ta detyrojnëaparatin shtetëror që të vazhdojë një politikë të caktuar. Në dallim nga këto lëvizje,terrorizmi represiv e zbaton dhunën politike kundër personave ose grupeve të caktu-ara shoqërore me qëllim të nënshtrimit të tyre. Këtu, aktor i dhunës represive terror-iste është aparati shtetëror, organizatat politike ose grupet e ndryshme shoqërore.


Tabela 1Tipologjia e lëvizjeve terroriste:

Burimi: Mozaffari 1988, F.187, John Bunzl, 1992, F. 9

57 Krahaso: Paul Willikson, Political Terrorism, London 1974, f. 19, 31 - 33; Werner Hahlweg, Moderner Guerillakrieg undTerrorismus, në librin: Manfred Funke, Terrorismus, Athenäum 1977, f. 124.

Gjatë përpjekjeve për klasifikimin tipologjik të dhunës terroriste, përkatë-sisht të terroristëve si vrasës, shkencëtari anglez, Paul Willikson, gjithashtu dallon:

- terrorizmin kundër një pushteti autokratik;- terrorizmin pseudorevolucionar;- terrorizmin si mjet i luftës nacionalçlirimtare; - terrorizmin si mjet efektiv kundër një pushteti totalitar; - terrorizmin kundër sistemit liberal dhe demokratik; dhe- terrorizmin ndërkombëtar.

Me gjithë këto tipologji të ofruara, B. Crozier në bazë të motivit dhe ide-ologjisë politike ka propozuar dallimin në mes:

- grupeve terroriste etnike, fetare ose revolucionare; - grupeve terroriste marksiste - leniniste;- grupeve terroriste anarkiste;- individëve dhe grupeve terroriste patologjike;- individëve dhe grupeve terroriste neofashiste; dhe- mercenarëve të motivuar ideologjikë58.

Ndërkaq, në bazë të studimeve ushtarake, dhuna terroriste zbatohet ngamotive, qëllime dhe aktorë të ndryshëm59. Në bazë të qëllimeve dhe aktorëve,mund të dallojmë këtë tipologji të dhunës terroriste: Tabela 2.

Varësisht nga qëllimi i dhunës së ushtruar terroriste (i cili ka të bëjë, që ngamënjanimi i një gjendjeje të caktuar politike, rrëzimi dhe marrja e pushtetit e deri


Tabela 2

58 Cituar sipas: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahostterror und Osterreich, Wien 1992, f. 8. 59 Albert A. Stahel, Marxistisch - leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, Allgemeine

Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 21 - 23.

Burimi: Albert A. Stahel, 1987,F. 21

te çlirimi i vendit nga okupimi i huaj), mund t'i dallojmë edhe rrethanat, përkatë-sisht faktorët e ndryshëm në bazë të të cilëve ushtrohet dhuna politike.

Varësisht nga qëllimi i dhunës së ushtruar terroriste (i cili ka të bëjë, që ngamënjanimi i një gjendjeje të caktuar politike, rrëzimi dhe marrja e pushtetit e derite çlirimi i vendit nga okupimi i huaj), mund t’i dallojmë edhe rrethanat, përkatë-sisht faktorët e ndryshëm në bazë të të cilëve ushtrohet dhuna politike60.

Sipas këtij kriteri, lëvizjet terroriste mund të ndahen në: lëvizje terroristenacionale, lëvizje terroriste nacionalçlirimtare, si dhe lëvizje terroriste në shtetetdemokratike61. Të gjitha këto forma të veprimit terrorist, mund të jenë të karakterit„nacional“, që do të thotë se ato bazohen në shkaqe dhe rrethana të caktuaranacionale, përkatësisht shtetërore, ose të karakterit ndërkombëtar. Në këtë rast, fjalaështë për format e ndryshme të bashkëpunimit terrorist ndërkombëtar ose përveprim terrorist në arenën ndërkombëtare.

Përveç formave klasike, kohëve e fundit është duke u shfaqur një formë kre-jtësisht e re e veprimit terrorist ndërkombëtar. Këtu nuk është fjala për terrorizmine motivuar majtist ose fashist, por për një terrorizëm „postmodern“, i cili synonapokalipsin, që do të thotë transformimin e përgjithshëm botëror. Në këtë kategorijanë radhitur përpjekjet e sektit Aum në Japoni dhe disa aktivitete terroriste të gru-peve militante djathtiste në ShBA62. Këtu duhet radhitur edhe organizata terroristeislamike Al -Qa´ida. Karakteristikë e terrorizmit postmodern është fakti se ai nuk kanë dispozicion strukturë klasike organizative, por funksionon në mënyrë automatikedhe transnacionale. Grupe të tilla terroriste veprojnë në pjesë të ndryshme të botësnë mënyrë krejtësisht autonome, ndërsa qendrat e tyre autoritare kujdesen vetëm përpërkufizimin e platformave politike dhe përhapjen e rrjetit të tyre transnacional. Nëkëtë drejtim, ato kanë nevojë vetëm për të dalë në internet.

5.1. Terrorizmi nacionalist

Sipas të dhënave të ndryshme statistikore, numri më i madh i të gjitha vepravepenale terroriste është kryer nga grupet e ndryshme nacionaliste. Këto grupe, orga-


60 Sipas organizatës terroriste ruse „Narodna Volja“ (Shek. 19) aksionet terroriste shërbejnë: - Për dobësimin e aparatit shtetëror, duke mënjanuar përfaqësuesit zyrtarë; - Për mënjanimin e spiunëve të brendshëm; - Për komprometimin e autoritetit shtetëror, për shkak të masave të ushtruara represive; - Për dëmtimin e pushtetit shtetëror dhe demonstrimin e mundësisë për organizimin e luftës së armatosur; - Për ngritjen e vetëdijes revolucionare të masave popullore dhe inkuadrimin e tyre në luftë.

Krahaso: Martin Rock, Anarchismus und Terror, Ursprünge und Strategien, Trier 1977, f. 17 - 23; Hans Joachim Schneider,Kriminologie 1987, f. 862; Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1, f. 21. 61 Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1/1981, f. 21. 62 Krahaso: Robert J. Lifton. Destroying the World to Save It: Aum Shinrikyo, Apocalyptic Violence, and the New Global

Terrorism, New York 1999, f. 18 - 44

nizata ose lëvizje terroriste, kanë qëllim të qartë politik. Me terrorizmin nacionalist,të quajtur edhe si terrorizëm irredentist, kuptohen përpjekjet e dhunshme tëminoriteteve të diskriminuara për arritjen e autonomive politike, ndarjeve territori-ale ose pavarësive të ndryshme nacionale. Kështu, p.sh., Armata RepublikaneIrlandeze kishte luftuar me qëllim të bashkimit territorial të Irlandës Veriore meshtetin Irlandez; organizata terroriste baske „ETA“ lufton me qëllim të ndarjes së ter-ritoreve Baske nga Spanja; terroristët e Kubekut e kishin zbatuar dhunën politike simetodë taktike për ndarjen e Kubekut nga Kanadaja, etj63. Këtu, pra, kemi të bëjmëme minoritetet etnike, të cilat në aspekte të ndryshme gjuhësore, fetare, kulturore osenacionale, ndihen të diskriminuara, dhe për arsye të tilla, zbatojnë terrorizmin simjet taktik për realizimin e qëllimeve të tyre politike. Është me rëndësi të theksohetse lëvizjet e ndryshme terroriste nacionaliste në disa raste, si në Uruguai, Argjentinëdhe në Iran, kishin arritur sukses. Në raste të tjera, si në Turqi, Itali (Tirolin jugor)etj., i kishin sjellë shtetet e tyre në një rrezik serioz politik. Që nga vitet ‘60 të shek.XX nuk është evidentuar asnjë sukses politik i ndonjë lëvizjeje terroriste nacional-iste. Si duket ideologët e këtyre lëvizjeve e kanë kuptuar faktin se vetëm me akte tëkufizuara terroriste nuk mund të arrihet qëllimi i dëshiruar nacionalist64.

5. 2. Lëvizjet terroriste si metodë e luftës nacionalçlirimtare

Dallimi në mes lëvizjeve terroriste nacionale dhe atyre nacionalçlirimtare katë bëjë me faktin se, lëvizjet nacionalçlirimtare veprojnë në një gjendje të okupimitklasik65. Identifikimi i këtyre lëvizjeve me terrorizëm, ashtu si po praktikohet ngadisa autorë, është i pabazë. Në realitet, gjatë lëvizjeve të ndryshme çlirimtare zba-tohen shumë forma të veprimeve terroriste, mirëpo në tërësi, luftërat nacionalçlir-imtare karakterizohen me taktikën e tyre guerile, e cila në bazë të formës dhe përm-bajtjes së vet, dallohet thelbësisht nga të gjitha format klasike dhe moderne të ter-rorizmit66. Pra, këtu është fjala për një formë të organizimit të luftës çlirimtare nëshkallë territoriale, sipas shembujve të luftërave të zhvilluara në disa shtete tëAmerikës Latine, Vietnam, Afganistan, Kosovë, etj. Në kuadër të lëvizjeve terror-iste nacionalçlirimtare, bëjnë pjesë situatat kur grupet e ndryshme nacionalçlir-imtare, për shkak të pamundësisë së organizimit të operacioneve luftarake nëshkallë territoriale, veprojnë kryesisht me metoda terroriste. Shembuj konkretë nëkëtë drejtim janë Palestina, Çeçenia, Afganistani dhe Iraku bashkëkohor.


63 Näheres; Walter Laquer, Terrorismus 1987, f. 263 - 298. 64 Tilmann Chladek, Die westlichen Demokraten im Kampf gegen den internationalen Terrorismus, Europa Archiv 1987, f.

580. 65 Ernst Topitsch, Die Masken des Bösen, në librin: H. Geißler, Der Weg in die Gewalt, München - Wien 1978, f. 87. 66 Iring Fetscher, Analysen zum Terrorismus 1, f. 22.

5. 3. Lëvizjet terroriste në shtetet demokratike

Me lëvizjet terroriste në shtetet demokratike kuptojmë zbatimin e dhunës sëmotivuar politike nga individë ose grupe të ndryshme terroriste në drejtim të ndër-rimit të sistemit aktual politik demokratik me një sistem të tipit komunist, fashist, heg-jemonist, etj. Këtu terroristët veprojnë nga motive ultraradikale, duke i trajtuar sis-temet politike të shteteve të tyre si jolegjitime dhe duke i luftuar ato si johumane,imperialiste ose hegjemoniste.

Shkaqet e lëvizjeve terroriste në shtetet demokratike, në të cilat pjesa më emadhe e popullsisë është e kënaqur me sistemet e tyre politike dhe jeton në mirëqenieekonomike, nuk mund të shpjegohen aq lehtë si te lëvizjet terroriste nacionale ose tekato nacionalçlirimtare. Ndërsa këto të fundit mund të bazohen në simpatinë ose përkrah-jen e popullit, lëvizjet terroriste në shtetet demokratike kanë një situatë krejtësisht tjetër.

Terroristët në vendet demokratike luftojnë gjithmonë në errësirë dhe papërkrahjen e popullit, madje edhe në rastet kur kanë iluzione se aksionet e tyre terror-iste janë në shërbim të mbrojtjes së interesave të gjera nacionale. Këta terroristë, sipasdogmave të tyre marksiste ose fashiste, shpresojnë që qeveritë e shteteve të tyre lib-erale, duke reaguar ndaj aksioneve terroriste, një ditë do ta humbin kontrollin dhe dotë shndërrohen në pushtete represive. Në këtë mënyrë, terroristët francezë, gjermanëdhe ata italianë gjatë dekadave të fundit kishin shpresuar në fitimin e simpatisë dhepërkrahjen e popujve të tyre. Mirëpo, përderisa terroristët francezë dhe ata gjermanënuk kishin arritur sukses në këtë drejtim, terroristët italianë, duke kaluar nga ide-ologjia e tyre marksiste në atë fashiste, kishin arritur që të përvetësonin simpatinë edisa strukturave të caktuara shoqërore dhe kështu e kishin sjellë shtetin e tyre nërrezik. Në të vërtetë, një lloj i tillë i terrorizmit, shumë rrallë ka arritur ta fitojëpushtetin, mirëpo gjithmonë ka luajtur rol vendimtar në ndërrimin e një pushtetidemokratik me një regjim ushtarak ose pushtet totalitar, si në Turqi, Pakistan, Indi, etj.

6. Dallimi në mes të terrorizmit dhe luftës guerile

Termi ushtarak „luftë guerile“ për herë të parë është përdorur gjatë luftëravepopullore spanjolle, të zhvilluara gjatë viteve 1807 - 1814 kundër pushtimit francez67.Paralelisht me këtë term (petite guerre), gjatë mesit të shekullit XIX kishin filluar tëpërdoren edhe nocionet „luftë e vogël“, „luftë e çrregullt“ ose „luftë pa fronte“68.


67 Valdis Redelis, Partisanenkrieg, Entstehung und Bekämpfung der Partisanenkrieg - und Untergrundsbewegungen. KurtVowickel Verlag, Heidelberg 1958, f. 23 - 25

68 Krahaso, Max, Jähns, Atlas zur Geschihte des Kriegswesens, von Urzeit bis zum ende des 19 Jahrhundert, Greve verlag,Berlin 1978, Pjesa 3, f. 2711

Ndërkaq, në kontekst revolucionar ishte përdorur termi „luftë revolucionare“,përkatësisht në kontekst të luftës nacionalçlirimtare dhe revolucionare, ishte përdorurtermi „luftë partizane“ (partigiano, nga italishtja - aktivist partie)69. Kjo do të thotë setermi ushtarak „luftë guerile“, gjatë të kaluarës historike, është emërtuar me emra tëndryshëm. Mirëpo, të gjithë këta emra e kanë kuptimin e një forme specifike të zhvil-limit të luftës së armatosur, e cila në perëndim zakonisht quhet „luftë guerile“, ndër-sa në lindje „luftë partizane“. Në këto kontekste kuptohen të gjitha formacionet eorganizuara jashtëinstitucionale me qëllim të zhvillimit të luftës, përkatësishtkryengritjes së armatosur kundër pushtetit të huaj, ose kur është fjala për luftëqytetare, kundër shtetit të vet.

Gjatë dekadave të fundit, jo vetëm termi „luftë guerile“, por edhe emërtimettjera, si terrorizëm, grushtshtet, subversion, revolucion, kryengritje e armatosur etj., popërdoren në mënyrë të ngatërruar70. Sidomos kur është fjala për cilësimin e një lëvizje-je nacionale, si lëvizje terroriste ose luftë nacionalçlirimtare, atëherë, si në politikë,ashtu edhe në mjetet e ndryshme të informimit publik, vërehet elementi i interesit oseai i simpatisë politike71. Kështu, p.sh., disa autorë i konsideronin luftëtarët e Vietnamit,ata të Organizatës për Çlirimin e Palestinës, luftëtarët çeçenë, kryengritësit afganë,luftëtarët nacionalçlirimtarë të Kosovës, etj., si „banda terroriste“ dhe kështu i niveli-zonin ata me „Fraksionin e Armatës së Kuqe“ gjermane, me „Brigadat e Kuqe“ ital-iane, me „Aksionin Direkt“ francez, me terroristët baskë, etj72.

Ndryshe nga kjo, duhet kuptuar mendimi shkencor, i përfaqësuar ngaeksperti ushtarak anglez, Werner Hahlweg, i cili thotë se „terrorizmi dhe luftaguerile, praktikisht janë një dhe të pandashme“73. Mirëpo, këto teori shkencore janëtë pakta. Sot shumica e shkencëtarëve e argumentojnë dallimin që ekziston në mestë terrorizmit dhe luftës guerile74. Një dallim i tillë nuk qëndron vetëm në zgjed-hjen simpatike të emrave, por në cilësinë e tyre. Pra, sipas mendimit bashkëkohorshkencor, dallimi në mes luftës guerile dhe terrorizmit qëndron në format e orga-nizimit dhe të veprimit të tyre taktik, në mënyrat specifike të angazhimit të trupavenë front si edhe në metodat speciale komanduese. Në këtë drejtim, sipas Franz Wödermann, lufta guerile karakterizohet:

- me një organizim dhe veprim specifik të njësive luftarake;


69 Krahaso V. R. Wolf, R. W. Günter, G. Moritz, Der verdeckte Kampf, Köln 1965, f. 1 - 3. Partizanët për herë të parë e kanëfituar statusin e robërve të luftës me Konventën e Kryqit të Kuq të Gjenevës të vitit 1949.

70 Walter Laqueur, Terrorismus, Kronberg 1977, f. 7. 71 Frank Kitson, Im Vorfeld des Krieges. Abwehr von Subversion und Ausruhr. Nga gjuha angleze nga: K. Jeager und S.

Rödiger, Degerloch 1974, f. 17. 72 Krahaso, Werner Hahlweg, Moderner Guerillakrieg und Terrorismus, në: Manfred Funke, Terrorismus, f. 137. 73 Werner Hahlweg, Theoretische Grundlagen der modernen Guerilla und des Terrorismus, në librin: Politik durch Gewalt,

Rolf Tophoven 1976, f. 18. 74 Walter Laqueur. Terrorismus 1977, f. 6.

- me një taktikë strategjike ushtarake të karakterizuar me lëvizje të shpe-jta të njësive të vogla luftarake më qëllim të goditjeve të befasishme tëforcave të rregullta armike75.

Ndërkaq, aksionet terroriste (të cilat gjithashtu kryhen nga njësitë e voglasulmuese) dallohen nga aksionet e armatosura guerile në bazë të qëllimeve dhe tëbrutalitetit të tyre. Qëllimi i aksioneve terroriste është arritja e koncesioneve tëndryshme politike, ndërsa mënyra brutale e kryerjes së tyre, me gjithë frikën dhepanikun e shkaktuar, zakonisht nuk sjell realizimin e programeve të dëshiruarapolitike76.

Një shembull të mirë praktik, të dallimit që ekziston në mes terrorizmit dheluftës guerile, e ka ofruar edhe David Fromkin. Ai në studimin e tij fundamental„Strategjia e terrorizmit“ ka shkruar se në kuptimin strategjik, dhuna terroriste dal-lohet nga lufta guerile. Si shembull në këtë drejtim, Fromkin ka ofruar krahasiminnë mes strategjisë së zhvilluar gjatë luftërave nacionalçlirimtare arabe dhestrategjisë bashkëkohore të disa organizatave terroriste palestineze. Sipas tij, dalli-mi në mes këtyre dy strategjive qëndron në faktin se udhëheqësit e gueriles arabe„urdhëronin sulmin në hekurudha ngaqë e dëshironin shkatërrimin e tyre, ndërsaterroristët palestinezë i sulmonin linjat ajrore (aeroplanët) ose i shkatërronin ato,edhe pse një shkatërrim të tillë nuk e dëshironin“77.

Një rregull për dallimin e kuptimit që ekziston në mes lëvizjeve terroristedhe atyre nacionalçlirimtare e ka ofruar edhe ish-presidenti i ShBA-së XhorxhBush78. Gjatë kohës kur ishte kryetar i komisionit për luftimin e terrorizmitndërkombëtar në qeverinë e Reganit, Bush me 1988 kishte thënë: „Gjatë përpjek-jeve për shkatërrimin e lirisë dhe të demokracisë së popujve, terroristët mekënaqësi të dukshme i zgjedhin qytetarët e pafajshëm si viktima të tyre. Ata, meqëllim të realizimit të interesave të tyre cinike, i vrasin gratë, fëmijët dhe burrat epafajshëm. Ata i vrasin edhe gjyqtarët, policët, politikanët, gazetarët, deputetët,etj., të cilët janë në shërbim të mbrojtjes së vlerave të demokracisë. Ndërsa luftë-tarët për liri, përkundrazi, veprojnë krejt ndryshe. Këta, me një kujdes të veçantë irespektojnë rregullat ndërkombëtare të luftës. Në bazë të këtyre rregullave, luftë-tarët nacionalçlirimtarë sulmojnë pozicionet e ndryshme ushtarake, por jo pop-ullsinë e pambrojtur. Edhe gjatë operacioneve të tyre luftarake mund të rezultojëndonjë viktimë civile, mirëpo ajo sipas rregullit nuk është qëllim i tyre, por fatke-qësi, e cila ndodh nganjëherë gjatë operacioneve luftarake. Pra, vrasjet e qyte-


75 Krahaso: Franz Wödermann, Terrorismuf. Motive, Träger, Strategien, München 1977, f. 55. 76 Rolf Tophoven. Der internationale Terrorismus. Herausforderung und Abwehr, në librin: Manfred Funke, Terrorismus, f. 241. 77 David Fromkin, Die Strategie des Terrorismus, në: Manfred Funke, Terrorismus, f. 95. 78 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 617.

tarëve të pambrojtur dhe terrorizimi i kundërshtarëve ideologjikë nuk është karak-teristikë e as qëllim i lëvizjeve nacionalçlirimtare, por i terroristëve“.

Me anë të këtij shpjegimi përshkruhet qartë dallimi që ekziston në mes tëterrorizmit dhe luftës guerile. Pra, dallimi thelbësor i tyre nuk qëndron në veçoritëe organizimit ose të ekzekutimit të aksioneve të dhunshme, të cilat shpeshherë janëtë njëjta, por në qëllimet e ndryshme të tyre: qëllim parësor i luftës guerile është

arritja e suksesit fizik - pushtimi i territoreve, ndërsa ai i terrorizmit është ndiki-

mi, respektivisht, reagimi i dëshiruar psikologjik ndaj aksionit të ekzekutuar ter-

rorist79.Për dallim nga terrorizmi, lufta guerile karakterizohet me rregulla të qarta:

ekziston territori neutral, formacionet e armatosura janë të identifikueshme, ekzis-ton ndalesa e respektuar e përdorimit të armëve të caktuara dhe vetëdija epërgjithshme për mbrojtjen e popullsisë, respektivisht për zhvillimin e operacion-eve dhe aksioneve të ndryshme luftarake jashtë vendbanimeve civile. Të gjithakëto elemente, dëshmojnë për dallimin e kuptimit që ekziston në mes të terrorizmitdhe luftës guerile ose kryengritjeve të armatosura. Pra, terrorizmi, si formë speci-fike e agresionit të armatosur, gjithmonë ka për qëllim sjelljen e të atakuarit në njëgjendje të frikës, nervozizmit dhe histerie me qëllim të ndikimit në realizimin einteresit të caktuar politik80.

7. Dallimi i terrorizmit dhe luftës guerile sipas të drejtës ndërkombëtare

Të drejtat dhe detyrimet e palëve ndërluftuese janë të përshkruara në të ash-tuquajturën „e drejta e luftës“. Kjo e drejtë u referohet palëve të ndryshme ndër-luftuese në tokë, ajër dhe det. Obligimet dhe të drejtat e ndryshme, që u dedikohensubjekteve të konfrontuara në tokë, janë kryesisht të skicuara në Konventën IVNdërkombëtare të Hagës të vitit 1907, përkatësisht në Rregulloren e Hagës mbiLuftën në Tokë. Sipas kësaj rregulloreje, për herë të parë bëhet nivelizimi i të ash-tuquajturave „korpuse të lira“, respektivisht formacioneve të ndryshme të orga-nizuara luftarake me „ushtritë e rregullta“81.

Përpjekje tjetër në drejtim të barazimit të të drejtave dhe obligimeve tëkryengritësve të armatosur me ushtritë e rregullta, është bërë me Konventën eGjenevës për Mbrojtjen e Popullsisë Civile të vitit 1949. Kjo konventë, duke u


79 Herfried Munkler, Guerillakrieg und Terrorismus, Neue politische Literatur, Berichte über die internationalen Schriften Nr.25/1980, f. 303.

80 Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus/1977, f. 59; Herfried Münkler, Guerillakrieg und Terrorismus, Neue politischeLiteratur, Nr. 25/1980, f. 307, 309.

81 Ordnung der Gesetze und Gebräuche des Landkrieges. Më gjërësisht në: Hendrik van Bergh, Staatsfeinde, Aus den Aktender Geheimdienste, Ulm 1987, f. 139.

aprovuar si rezultat i përvojave të hidhura gjatë Luftës së Dytë Botërore, e kishteshtrirë juridiksionin e saj, jo vetëm në luftërat e shkaktuara në mes të shteteve,sipas kuptimit klasik të së drejtës ndërkombëtare, por edhe në konfliktet e armato-sura gjatë luftërave qytetare, kryengritjeve të armatosura dhe lëvizjeve tëndryshme çlirimtare82. Sidomos me Artikullin 4 (Mbi Robërit e Luftës) dheArtikullin 13 (Mbi të Plagosurit) të konventës në fjalë, është bërë nivelizimi ipërgjithshëm i të drejtave dhe obligimeve të formacioneve të ndryshmekryengritëse me ushtritë e rregullta.

Luftërat e ndryshme çlirimtare ishin frymëzim për avancim të mëtejmë tëtrajtimit të luftëtarit, i cili u arrit me Konventën e Gjenevës të vitit 1949 dhe pro-tokollet e saja plotësuese të datës 10.06.1977. Në këtë drejtim, kërkesa e shtetevekomuniste dhe shteteve të tjera në zhvillim, e harmonizuar me interesin e Kryqittë Kuq Ndërkombëtar për mbrojtjen e popullsisë civile gjatë konflikteve tëndryshme brendashtetërore, kishin sjellë si rezultat mundësinë që „terroristët tëcilët i plotësojnë katër kushtet e parapara me Konventën IV të Hagës, të njihen siluftëtarë të rregullt, gjegjësisht edhe pa njohjen e statusit të luftëtarit, të kenë tëdrejtë në statusin e të zënit rob“83.

7.1. Ushtria Çlirimtare e Kosovës sipas të drejtës ndërkombëtare

Identifikimi i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës me terrorizmin, ashtu si upraktikua nga disa qarqe të caktuara, është tërësisht i pabazë. Sipas rregullave të sëdrejtës ndërkombëtare, të cilat e shpjegojnë dallimin që ekziston në mes të terror-izmit dhe veprimeve të tjera legjitime luftarake, Ushtria Çlirimtare e Kosovës nukmund të vlerësohet si „organizatë terroriste“ ngaqë ajo dallon thelbësisht nga çdoformë e manifestimit terrorist.

Ushtria Çlirimtare e Kosovës ka qenë e karakterizuar me taktikën e sajguerile, e cila në bazë të formës dhe të përmbajtjes së vet, dallonte esencialisht ngatë gjitha format klasike dhe moderne të terrorizmit. Në këtë rast ishte fjala përzhvillimin e operacioneve luftarake në shkallë territoriale, me qëllim të ndërrimittë pushtetit hegjemonist serb në Kosovë, me një pushtet demokratik të tipit evropi-an, në të cilin të gjithë qytetarët pa dallim pozite sociale, kombi dhe feje, do të ndi-heshin të lirë e të barabartë.

Sipas burimeve të ndryshme, që i referohen Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës,ajo që nga ditët e para të lindjes së vet, ka vepruar në pajtim me Konventën IV të


82 Franz Wödermann, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 54. 83 Krahaso: Ordnung der Gesetze und Gebräuche des Landkriegef. Më gjërësisht në: Hendrik van Bergh, Staatsfeinde, Aus

den Akten der Geheimdienste, f. 142, Ulm 1987; Franz Wödermann, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München1977, f. 55.

Hagës të vitit 1907 dhe me Konventën e Gjenevës të vitit 1949. Sipas konventavenë fjalë: „aktet e dhunës terroriste mund të njihen si veprime legjitime luftarake,vetëm nëse janë kryer nga:

- grupi i personave i komanduar nga një udhëheqës, i cili është përgjegjësedhe për veprimet e personave të tjerë, të cilët gjenden nën komandën etij;

- grupi i personave, të cilët bartin një simbol të ngjitur në uniformat etyre, i cili duhet dalluar edhe nga largësia;

- grupi i personave, të cilët i mbajnë hapur armët e tyre; - grupi i personave, të cilët gjatë aksioneve të tyre luftarake u përmbahen

rregullave ndërkombëtare të luftës84.Sipas konventave të lartshënuara, të cilat kudo në botën bashkëkohore e

kanë kuptimin “e së drejtës ndërkombëtare” që parasheh rregullat imperative përzhvillimin e luftës në tokë, barazohen në mënyrë të plotë të ashtuquajturat „kor-puse të lira“, respektivisht formacionet e ndryshme kryengritëse me „ushtritë erregullta“. Në këtë drejtim edhe protokollet plotësuese të Konventës së Gjenevëstë datës 10.06.1977, Konventa Ndërkombëtare mbi Robërit e Luftës e vitit 1949(Artikulli 4), Konventa e Gjenevës për Mbrojtjen e Popullsisë Civile të vitit 1949,si dhe Konventa Ndërkombëtare mbi të Plagosurit të vitit 1949 (Artikulli 13), i tra-jtojnë në mënyrë të barabartë formacionet e ndryshme kryengritëse me „ushtritë erregullta“. Të gjitha këto konventa, parashohin obligimin për respektimin e rreg-ullave të luftës jo vetëm gjatë zhvillimit të luftërave në mes shteteve, por edhegjatë konflikteve qytetare ose lëvizjeve të ndryshme kryengritëse“.

Sipas këtyre rregullave dhe qëndrimeve parimore ndërkombëtare, UshtriaÇlirimtare e Kosovës, nuk mund të vlerësohet si „organizatë terroriste“, por silëvizje nacionalçlirimtare, e cila e kishte subjektivitetin e vet nacional dhendërkombëtar85.

8. Terrorizmi si alternativë e luftës së armatosur

Sipas disa autorëve, shtetet e ndryshme, nga pamundësia që ta fillojnë,respektivisht ta zhvillojnë një luftë klasike kundër shtetit rival ose me qëllim tëmënjanimit të rreziqeve të padëshiruara që do të sillte ajo, e praktikojnë terror-izmin si formë të luftës speciale, gjegjësisht si alternativë të luftës86.


84 George Daetwyler, Terrorismus und das internationale Strafrecht, Zürich 1981, f. 94. 85 Në maj dhe qershor të vitit 1998, ky shkrim, në një version më të zgjeruar iu ishte dërguar institucioneve dhe

personaliteteve të ndryshme politike ndërkombëtare si dhe ishte botuar në gazetën „Koha ditore“ dhe „Rilindja“. 86 Krahaso: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Wien 1991, f. 6.

Këtu zakonisht mendohet për përkrahjet e lëvizjeve të ndryshme terroristenë një shtet rival, jo me qëllim të krijimit të rrethanave lehtësuese për okupimin,por për destabilizimin politik të tij. Në këtë mënyrë shtetet e ndryshme, meangazhimin e terroristëve ose me përkrahjen sekrete të tyre, e zhvillojnë këtë formëtë luftës speciale kundër shtetit rival, ose shkaktojnë konflikte të ndryshme ndër-shtetërore, pa u infiltruar drejtpërdrejt, përkatësisht pa u paraqitur si palë në kon-flikt87. Pa dyshim, një formë e tillë e angazhimit dhe përkrahjes terroriste, shtetevetë ndryshme jodemokratike u ofron mundësinë për realizimin e aspiratave ose qël-limeve të caktuara politike në kundërshtim me normat e të drejtës ndërkombëtare.


87 Karl Markus Kreis, Der internationale Terrorismus, në librin: M. Funke, Terrorismus, f. 171.

TERRORIZMI NDËRKOMBËTAR NË VËSHTRIM

TË PËRGJITHSHËM

KUPTIMI I TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR

1. Kuptimi i përgjithshëm

Për dallim nga terrorizmi nacional, shkencëtarët e ndryshëm e shpjegojnëterrorizmin ndërkombëtar në kontest të veprimeve ose pasojave të paraqitura jovetëm në një shtet88. Në këtë kuptim, problem qendror paraqet përcaktimi ikritereve, në bazë të së cilave do të përcaktohej një ngjarje ose një seri e ngjar-jeve si terrorizëm ndërkombëtar. Këtu kriter themelor merret numri i shteteve tëpërfshira ose të atakuara nga sulmi terrorist. Kur veprimi ose pasojat e sulmit ter-rorist kufizohen vetëm në një shtet, atëherë kemi të bëjmë me terrorizminnacional. Ndërkaq, në të gjitha rastet e tjera kur sulmi terrorist përmban elementetë dy ose më shumë shteteve, flasim për terrorizëm ndërkombëtar. Në këtë mënyrëedhe Departamenti i Shtetit i ShBA-së shpjegon se „terrorizmi është ndërkombë-tar gjithmonë kur në ngjarje është përfshirë territori ose qytetarët e dy ose mëshumë shteteve“89.

Sipas Artikullit 3 të Marrëveshjes për Luftimin e (sulmeve me bomba)Terrorizmit, të aprovuar nga Kuvendi i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara më15.12.1997, për terrorizmin ndërkombëtar flitet “gjithmonë kur vendi i veprimit,përkatësia shtetërore e autorit ose e viktimës, gjegjësisht përkatësitë e ndryshmeshtetërore të autorit, vendit të ngjarjes dhe vendit të pasojave, si dhe vendit të qën-drimit të autorëve para, gjatë ose pas kryerjes së veprës terroriste, kanë elementendërkombëtare”. Nga ky përkufizim mund të thuhet se në të gjitha rastet, kur njëose më shumë elemente të veprimit terrorist si, viktima, vendi i ngjarjes, autori i

45 :.KUPTIMI I TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR

88 Franz Wödermann mendon se duhet përdorur termi „transnacional“ edhe në kuptimin e përshkrimit të bashkëpunimit tëvendosur në mes terroristëve ndërkombëtarë ose grupeve të tyre. Ndërsa Smith mendon se „terrorizmi transnacional“ katë bëjë vetëm me konsekuencat ndërkombëtare e jo me qëllimet politike. Krahaso: Franz Wödermann, Terrorismus.Motive, Träger, Strategien, München 1977, f. 141

89 Që nga viti 1980, Departameni i Shtetit i ShBA-ve, e analizon dhe studion fenomenin terrorist, www.state.gov/.

veprës, qëllimi i veprimit, vendqëndrimet e autorit dhe mjetet e përdorura, kanë tëbëjnë me dy ose më shumë shtete, kemi të bëjmë me terrorizmin ndërkombëtar.

1.1. Kuptimi sipas objektit të veprimit

Si kriter themelor për dallimin e terrorizmit ndërkombëtar nga ai nacionalështë përkatësia e ndryshme shtetërore e autorit nga ajo e viktimës. „Terrorizmiështë ndërkombëtar në të gjitha rastet kur përkatësia shtetërore e terroristit ështëtjetër nga ajo e së paku njërës nga viktimat e veta”. Kjo ka të bëjë si në rastet kurterroristi në shtetin e vet i sulmon shtetasit e huaj, ashtu edhe në rastet e sulmevenë shtetin e huaj. Në këto raste shumë më thelbësore është përkatësia e ndryshmeshtetërore e autorit nga ajo e viktimës sesa vendi i veprimit terrorist90.

Edhe sipas „Konventës së Uashingtonit“ për mbrojtjen e diplomatëve, tëmbajtur më 02.02.1971 (Organizata e Shteteve Amerikane) “dallimet e përkatësivetë ndryshme shtetërore në mes viktimës dhe autorit të veprës e përcaktojnë karak-terin ndërkombëtar të aktit terrorist”. Në Nenin 2 të kësaj konvente thuhet: „KjoKonventë ka për qëllim që vrasjet, rrëmbimet dhe sulmet e tjera fizike kundër per-sonave me imunitet diplomatik, të cilët në bazë të obligimeve ndërkombëtareduhen mbrojtur në mënyrë të posaçme, ose kërcënimet e ndryshme kundër tyre,pavarësisht nga motivi, duhen trajtuar si krime me karakter ndërkombëtar“91. Kjonjëherësh i përgjigjet edhe Preambulës së kësaj konvente, në të cilën thuhet: „sul-met kundër personave, të cilët duhet të kenë mbrojtje të posaçme shtetërore, padyshim që mund të shkaktojnë pasoja të rënda, si për marrëdhëniet e ndryshmendërshtetërore, ashtu edhe për sigurinë ndërkombëtare“.

1.2. Kuptimi sipas viktimës, vendit të ngjarjes, autorit të veprësdhe qëllimit të veprimit

Sipas përkufizimit të propozuar nga „International Law Association“, vepraterroriste ndërkombëtare ka të bëjë me “çdo akt të dhunës ose kërcënimit medhunë, të kryer nga personat ose grupet e ndryshme të personave - pavarësisht ngapozita, qëllimi ose orientimet e tyre politike, të drejtuara kundër personaliteteve qëkanë mbrojtje të posaçme ndërkombëtare, organizatave, vendeve, përkatësisht


90 W. H. Smith, International Terrorism, A Political Analysis, The Year Book of World Affairs, 1977, f. 140, cituar sipas: IlseLacoste, Die europäische Terrorismus - Konvention, Schweizer Studien zum Internationalen Recht, Band 30, Zürich 1982,f. 23 - 25.

91 „Convention to prevent and punish the acts of terrorism taking the form of crimes against persons and related extortionthat are of international significance“, përkthimi gjerman, në: Europa archiv, Folge 9/1971.

lokaliteteve me karakter ndërkombëtar, si dhe sistemeve të ndryshme për komu-nikim dhe lidhje ndërkombëtare“92.

Sipas këtij përkufizimi, akte të dhunës terroriste ndërkombëtare janë:- rrëmbimet dhe të gjitha format e tjera të veprimit terrorist të drejtuara

kundër personaliteteve me mbrojtje të posaçme ndërkombëtare ose anë-tarëve të misioneve të ndryshme diplomatike me qëllim që ata të vriten, tëplagosen ose të frikësohen;

- si akte të tilla konsiderohen edhe të gjitha format e tjera të veprimit ter-rorist, të drejtuara kundër vendeve ose objekteve të ndryshme me karak-ter ndërkombëtar, me qëllim që ato të dëmtohen ose të ndikohet nëprishjen e raporteve të caktuara ndërkombëtare;

- aktet e dhunës terroriste të drejtuara kundër organizatave ndërkombëtareose sistemeve të ndryshme për komunikim dhe lidhje, me qëllim tëshantazhit ose të dëmtimit të tyre, pavarësisht nga mënyra e brendshme(sabotimet nga brenda) ose e jashtme e kryerjes së veprimit terrorist(sulmet nga jashtë).

Në mënyrë më konkrete, Konventa Ndërkombëtare Kundër Rrëmbimeve, edatës 18.12.1979, shpjegon se nuk duhet trajtuar si vepra terroriste ndërkombëtarerastet kur „rrëmbimi i personave është kryer brenda territorit të shtetit të tyre dherrëmbyesit janë shtetas të atij shteti, në qoftë se edhe burgosja e rrëmbyesve ështëkryer në shtetin e tyre“ (Artikulli 13)93. Në mënyrë të ngjashme e përshkruanveprën terroriste ndërkombëtare edhe „Convention for the Prevention andPunishment of Certain Acts of International Terrorism, e ofruar nga Shtetet eBashkuara të Amerikës më 25.09.1972“. Sipas kësaj konvente “përkatësitë endryshme shtetërore të autorit dhe viktimës, vendit të ngjarjes, mjeteve të veprim-it dhe qëllimit terrorist, janë kritere themelore në bazë të së cilave përcaktohetelementi ndërkombëtar i veprimit terrorist”94.

2. Qëllimet e veptimeve terroriste ndërkombëtare

Qëllimi themelor i veprimeve terroriste nacionale është „sjellja e shtetit,respektivisht e qeverisë së tij dhe popullit nën presionin e nevojshëm me qëllim të


92 Konferenca „International Law Association“, Propozimi i përkufizimit të terrorizmit ndërkombëtar, Art.1 Ziff. 1 des „DraftOutlinie of Signale Convention on Legal Control of International Terrorism“, The ILA, Report of the 57 th Conference, f.142 - 152, në librin: Ilse Lacoste, Die europäische Terrorismus - Konvention, Zürich 1982, f. 23.

93 Internationales Übereinkommen gegen Geiselnahme vom 18.12.1979, New York, përkthimi gjerman i datës 30.05.1980.94 Draft Convention for the Prevention and Punishment of Certain Acts of International Terrorism, 25.09.1972, englischer

Text abgedruckt in Survival, XV, Vereinigte Staaten von Amerika 1973, No. 1, f. 32 - 34, në librin: Ilse Lacoste, Dieeuropäische Terrorismus - Konvention, Zürich 1982, f. 25.

detyrimit të tyre për vijimin e kursit të caktuar politik“95. Këtu, rol vendimtar kanësulmet terroriste ngaqë ato, duke shkaktuar publicitet të rregullt dhe të fuqishëm nëmediat e informimit, ndikojnë në influencimin e subjekteve kryesore politike.Madje, në raste dhe rrethana të caktuara, sulmet terroriste mund të ndikojnë, jovetëm në ndërrimin e qëndrimeve ndaj çështjeve të caktuara politike, por edhe nëndërrimin e qëndrimeve dhe vetëdijes së caktuar nacionale.

Ndërkaq, me sulme terroriste ndërkombëtare, individët ose grupet endryshme terroriste, duke sulmuar objektiva të caktuara jashtë territorit të shtetittë vet, kanë për qëllim detyrimin e qeverive të tyre për ndërmarrjen e interven-imeve, respektivisht veprimeve të caktuara në drejtim të realizimit të qëllimevekonkrete politike, si dhe me qëllim të sensibilizimit të opinionit ndërkombëtar lid-hur me problemin e caktuar politik. Mirëpo, sulmet e tilla terroriste, deri tash nukkanë rezultuar me efektet e dëshiruara politike. Madje, ato në të gjitha aspektetkanë qenë më tepër kundërproduktive. Shembull konkret paraqesin aksionet eshumta terroriste, të kryera në të gjitha pjesët e botës nga aktorë të ndryshëm ter-roristë, të cilat përpos publicitetit negativ, izolimit politik ose edhe nacional, si dhehumbjes së simpatisë ndaj tyre, nuk kanë sjellë asgjë tjetër.

3. Përkufizimi i terrorizmit ndërkombëtar

Nocioni „terrorizëm ndërkombëtar“ i përfshin të gjitha format e veprimitterrorist, të paraqitura si terrorizëm shtetëror, respektivisht ai i stimuluar shtetërordhe i drejtuar kundër një shteti tjetër e deri te format e ndryshme të bashkëpunim-it midis grupeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare. Këto forma të aktivitetitterrorist, zakonisht paraqiten në forma klasike të sulmeve terroriste kundër shtetit(në kuptim të përgjithshëm: përfaqësuesve shtetërorë, institucioneve, organeve,interesave shtetërore, etj.) ose shtetasve të huaj, gjegjësisht pronës së tyre, të kry-era në shtetin e autorëve ose në një shtet të tretë96.

Në të vërtetë, „terrorizmi ndërkombëtar“ është më tepër një fenomenjuridik sesa politik. Nga aspekti juridik, kriteret për përkufizimin e terrorizmitndërkombëtar janë aq të gjera sa thuajse të gjitha aksionet terroriste do të mundtë përfshiheshin në kompetenca të së drejtës ndërkombëtare. Mirëpo, nga aspektishkencor një definim i tillë është i papranueshëm ngaqë krahas terrorizmitnacional do të paraqitej edhe ekzistenca e të ashtuquajturit „terrorizëm ndërkom-bëtar”. Për këtë arsye, në aspektin shkencor nuk mund të ketë „terrorizëm


95 Krahaso: Alfred Ellinger, Terror und Terrorabwehr, Eisenstadt 1990, f. 42. 96 Në këtë kuptim ishte aplikuar edhe termi „terrorizmi transnacional“, më gjerësisht: Walter Laqueur, Terrorismus, Die

globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 338, 441.

ndërkombëtar“, por ka terrorizëm nacional me sferë të zgjeruar të veprimitndërkombëtar97.

Deri tash është bërë një seri përpjekjesh për përcaktimin juridik të terror-izmit ndërkombëtar. Në këtë aspekt, përkufizimi më i thjeshtë e shpjegon terror-izmin ndërkombëtar në kontest të konsekuencave të qarta ndërshtetërore. Këtupërfshihen aktet e dhunës terroriste, të cilat i kalojnë kufijtë e një shteti ose ato mepërfshirje të qarta ndërkombëtare:

- kur terroristët udhëtojnë në një shtet të huaj me qëllim që atje ta godasinobjektin e tyre;

- kur viktima ka të bëjë me elementin ose raportet e ndryshme ndërkom-bëtare (shtetasit e huaj, të akredituarit e ndryshëm diplomatikë, zyrtarëte misioneve të ndryshme, etj.);

- kur terroristët i sulmojnë aeroportet, përkatësisht avionët ose i detyro-jnë ato për të aterruar në një shtet tjetër;

- kur terroristët i sulmojnë institucionet e huaja shëndetësore, arsimore,kulturore, fetare, etj.

Njëri nga përkufizimet më të rëndësishme është ai i shkencëtarit, Brian M.Jenkins, i cili e përkufizon terrorizmin ndërkombëtar në këtë mënyrë:

- „Terrorizmi ndërkombëtar mund të paraqitet si akt i dhunës ose si serie akteve të dhunës së ushtruar në kundërshtim me të drejtën diplomatikendërkombëtare dhe rregullat e luftës. Terrorizmi ndërkombëtar nukështë formë klasike e zhvillimit të luftës së armatosur ashtu si e prezan-tojnë grupet e ndryshme revolucionare ose disidente, por është formë ere e zhvillimit të luftës pa territor dhe ushtri98. Kjo do të thotë se për dal-lim nga format klasike të zhvillimit të luftës së armatosur, terrorizmi nukkufizohet vetëm në një territor të caktuar. Terrorizmi ndërkombëtar nukrespekton as popull e as shtet neutral dhe mund të zbatohet në çdo pjesëtë botës”.

Ndërkaq, Smith terrorizmin ndërkombëtar e argumenton: - Terrorizmi është ndërkombëtar nëse terroristi ka përkatësi shtetërore

tjetër nga të paktën njëra viktimë e tij… Terrorizmi ndërkombëtar mundtë kryhet, si në raporte politike të brendshme, ashtu edhe në ato tëjashtme. Në rastin e parë, terroristët kanë për qëllim parësor arritjen ekoncesioneve të ndryshme politike ose rrëzimin e qeverive të tyre.


97 Georgios Kaouras, Terrorismus, historische und politische Komponenten des terroristischen Phänomens, EuropäischeHochschulschriften, Peter Lang, Frankfurt am Main 1993, f. 82.

98 Brian M. Jenkins, International Terrorism: A Blance Sheet, The International Institute for Strategic Studies, London,Juli/August 1975; Franz Wörderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 105.

Ndërsa, në rastin e dytë, qëllimi kryesor terrorist është ndërrimi iraporteve të caktuara ndërkombëtare“99.

Për Williksonin, terrorizmi ndërkombëtar ka të bëjë: - „Me eksportimin e dhunës politike jashtë territorit të shtetit të terror-

istëve, me qëllim të vrasjeve ose plagosjeve të shtetasve të huaj, të cilëtnjëherit janë edhe të pafajshëm dhe nuk kanë asgjë të përbashkët meluftën e terroristëve. Terrorizmi ndërkombëtar ka të bëjë edhe meformimin e lidhjeve dhe formave të tjera të bashkëpunimit ndërnacionalterrorist me qëllim të koordinimit të aktiviteteve të ndryshme terroristendërkombëtare“100.

Në bazë të këtyre përkufizimeve të ofruara mund të konkludohet se veprimiterrorist ndërkombëtar është ai veprim i dhunës së motivuar politike, i orientuar nëdrejtim të influencimit, përkatësisht të ndërrimit të qëndrimeve ose raporteve të cak-tuara ndërkombëtare.

4. Karakteri transnacional i terrorizmit ndërkombëtar

Sipas të drejtës ndërkombëtare, në qoftë se një ngjarje, proces, veprim osefenomen, zhvillohet në mes dy e më tepër shteteve, atëherë ajo dukuri trajtohet si“ndërkombëtare” (në mes shteteve). Ndërsa, kur një dukuri e tillë kalon kufirin e njështeti dhe zhvillohet edhe në shtete tjera, quhet transnacionale (kalon nga një shtetnë tjetrin)101.

Studimi i karakterit transnacional të terrorizmit ndërkombëtar padyshim qëdo ta mundësonte jo vetëm kuptimin e qartë të kësaj dukurie specifike kriminale,por edhe rrezikun dhe pasojat reale që mund t’i sjellë ky fenomen primina, renditjuridik ndërkombëtar. Terrorizmi ndërkombëtar në kontekst të transnacionalitetit tëvet paraqitet, si në rajonet gjeografike të përfshira me dhunë terroriste, ashtu edhenë rajonet në të cilat janë të shpërndara, përkatësisht të stacionuara formacionet endryshme terroriste102.

Grupet e ndryshme terroriste, të përcaktuara si autorë transnacionalë, i dety-rojnë aktorët e ndryshëm shtetërorë të ndërmarrin reagime dhe masa të ndryshmeligjore dhe diplomatike kundër tyre. Tërësia e këtyre veprimeve të gërshetuara, tëbrendshme dhe të jashtme (ndërkombëtare), në thelbin e vet paraqet një proces, i


99 Smith W. H., International Terrorism. A Political Analysis. Në librin : The Year Book of World Affairs. Vol. 31. 1977, f. 140 - 141. 100 Willikson Paul. Political Terrorism. London - Basingstoke: Macmillan Press. 1974, f. 122. 101 Manfred Mols/Hans – Joachim Lauth/Christian Wagner (Hrgs.): Politikwisenschaft: Eine Einführung. Paderborn-

München-Wien-Zürich, 2001, f. 24-42102 Ulrike Pesch, Aspekte des internationalen Terrorismus als transnationales Problem, Bonn 1977, f. 247.

cili manifestohet si dukuri, respektivisht si politikë transnacionale. Për kuptiminmë të mirë të kësaj dukurie, japim shembullin si vijon:

- Sipas të drejtës ndërkombëtare, Organizata për Çlirimin e Palestinës(OÇP) edhe pse nuk ishte shtet (ajo nuk ishte as organizatë terroriste), ikishte përfaqësitë e veta zyrtare, madje edhe në nivele diplomatike nëshumë shtete të botës. Me vite të tëra kjo organizatë, përkatësisht forma-cionet e ndryshme luftarake në kuadër të saj, nga pozita dhe fronte tëndryshme zhvillonin luftë kundër Izraelit dhe shteteve të tjera, që nukishin propalestineze. Me aksionet e ndryshme spektakulare ata për-piqeshin kryesisht ta aktualizonin dhe ta ndërkombëtarizonin çështjen etyre nacionale. Kjo pa dyshim që kishte ndikuar jo vetëm në solidariz-imin e masave të ndryshme ndërkombëtare, por në disa raste edhe meidentifikimin e individëve dhe grupeve të caktuara terroristejopalestineze me pozitën e popullit palestinez. Nga ky solidaritet dhesensibilitet, ishte formuar edhe një rrjet i strukturuar i bashkëpunimitterrorist ndërkombëtar. Madje, në disa raste, nga grupet e ndryshme tëinspiruara jopalestineze ishte bërë edhe përpjekje për kopjimin e aksion-eve terroriste palestineze dhe zbatimin e tyre në vende të tjera. Si këtoinfluenca ndërkombëtare, ashtu edhe tretmani i fituar diplomatik ngaOÇP-ja e kishin parashtruar fuqishëm diskutimin ndërkombëtar “pro osekundër çështjes palestineze”. Kryesisht lidhur më këtë problem, pravarësisht nga përcaktimi politik i shteteve ose subjekteve të ndryshmepolitike, përfshiheshin në konfliktin palestinez edhe shtetet e ndryshmeneutrale (në forma të ofrimit të ndihmave të ndryshme financiare oseteknike luftarake)103.

Përmasat transnacionale të terrorizmit ndërkombëtar gjithmonë janë tëkushtëzuara nga ndikimi i faktorëve të ndryshëm socialë, politikë dheekonomikë. Në realitet, rrezikshmëria e këtij fenomeni nuk qëndron vetëm nëpërmasat e ndërmarra transnacionale, por më tepër në aftësinë e terroristëve përshfrytëzimin e përmasave të tilla në drejtim të thyerjes së sistemit të caktuarshtetëror ose atij ndërkombëtar. Kjo do të thotë se potenciali kërcënues i terror-izmit ndërkombëtar, gjithmonë është në raport me rrethanat objektive të transna-cionalitetit dhe qëllimin, respektivisht aftësinë për veprim terrorist ndërkombë-tar.


103 Krahaso: Attia Ahmed, Der Nahost - Konflikt, Aussichten für Krieg und Frieden, në: Europa archiv, Bonn 1975, Folge 6,Jg. 30, f. 189 - 200.

Në raste të tilla zakonisht paraqiten tri situata të vështira për kalkulim, si vijon: - Terrorizmi ndërkombëtar, i ushtruar nga mekanizmat e ndryshëm

jashtështetërorë me tërë dinamizmin e vet avancohet si pseudosistemtransnacional në kuadër të sistemit politik ndërkombëtar. Në këtë kon-tekst, dallimi i terrorizmit nacional nga ai ndërkombëtar është i vështirë.Këtu terrorizmi ndërkombëtar, duke u legjitimuar si viktimë e agresion-it të caktuar shtetëror, zakonisht paraqitet si strategji e ndikimit tëtërthortë në drejtim të nxitjes së reagimeve të parmatosura të palëstjetër104.

- Terrorizmi ndërkombëtar, si i tillë, ka në dispozicion elemente të shum-ta ndërkombëtare dhe transnacionale, të cilat njëkohësisht edhe e forco-jnë rëndësinë e tyre ndërkombëtare. Në këtë mënyrë, „terrorizmitransnacional, duke e bartur konfliktin e vet edhe në rajonet e tjera, nëmënyrë brutale i shkel kufijtë politikë të shteteve neutrale. Këtë bartje tëdhunës politike, terrorizmi ndërkombëtar gjithmonë e arsyeton me qël-limin revolucionar për ndërrimin e dhunshëm të sistemit të atakuar poli-tik“105.

Në qoftë se qeveritë e ndryshme demokratike dëshirojnë ta ruajnë qenien etyre shtetërore, atëherë ato duhet t’u përgjigjen aksioneve të ndryshme terroristendërkombëtare me veprime efikase dhe të matura strategjike. Në këtë drejtim, rry-mat e ndryshme transnacionale, e sidomos terrorizmi ndërkombëtar, mund t’u sjel-lë shteteve të ndryshme destabilizim të dukshëm politik, madje edhe humbje tëkontrollit shtetëror, në qoftë se ata pa e peshuar mirë cilësinë, përmasat dhe inten-sitetin e veprimeve të ndërmarra transnacionale, ndërmarrin reagime drastike edhejashtë territoreve të tyre sovrane.

Është me rëndësi të theksohet se terrorizmi ndërkombëtar me të gjitha for-mat e manifestimit të vet transnacional, asnjëherë deri më tash nuk ka arritur t’indërrojë raportet ose strukturat e caktuara ndërkombëtare, por gjithmonë ështëparaqitur si faktor destabilizues, i cili, si i tillë, më tepër i ka penguar proceset endryshme evolutive politike.

4.1. Elementet karakteristike të terrorizmit transnacional

Terrorizmi transnacional dallohet nga të gjitha format e tjera të manifestim-it terrorist në bazë të këtyre elementeve:


104 Ulrike Pesch, Aspekte des internationalen Terrorismus als transnationales Problem, Bonn 1977, f. 266. 105 Crenschaw - Hutchinson, Martha, Transnational Terrorism and World Politics, The jerusalem journal of international rela-

tions, Vol.1, Nr.2, f. 10, cituar sipas: Georgias Kaouras, Terrorismus, Frankfurt am Main 1993, f. 81.

- Qëllimit të dëshiruar. Qëllimi kryesor i sulmeve terroriste është atakimii rendit ose i raporteve të caktuara ndërkombëtare;

- Ideologjisë transnacionale. Në bazë të një ideologjie të tillë transna-cionale mundësohet bashkimi i terroristëve me përkatësi të ndryshmenacionale, fetare, kulturore dhe gjuhësore në një organizatë të caktuarterroriste;

- Organizimit specifik të një rrjeti të strukturuar decentralist. Njësitet endryshme terroriste të shpërndara në rajone të ndryshme gjeografike oseedhe në tërë botën, veprojnë në bazë të ideologjisë dhe programeve tëpërbashkëta operative kryesisht në mënyrë autonome;

- Bashkëpunimit. Bashkëpunimi në mes njësiteve të ndryshme terroristenacionale ose atyre ndërkombëtare, të shpërndara në rajone të ndryshmegjeografike, është i gjithanshëm. Sidomos në rastet e përgatitjeve dheekzekutimeve të sulmeve të përmasave të gjera terroriste ndërkombëtarevërehet mobilizimi i njësiteve dhe grupeve të ndryshme terroriste, sipastaktikës operative të ashtuquajtur „swaming - taktik“106;

- Burimeve financiare. Grupet e ndryshme terroriste transnacionalezakonisht kanë në dispozicion burime të sigurta financiare të siguruaranë mënyra të ndryshme ilegale dhe legale. Këto grupe zakonisht përkra-hen nga autorë të ndryshëm jashtështetërorë;

- Potencialit shkatërrues. Si nga aspekti i gatishmërisë për veprim terror-ist, ashtu edhe nga ai i aftësive operative, llogaritet se potenciali shkatër-rues i grupeve terroriste transnacionale është shumë më i madh se ai igrupeve të tjera terroriste. Këtu është menduar për viktimat e mundshmedhe për pasojat eventuale (ekonomike, politike, psikologjike dhepërgjithësisht shoqërore), që mund të shkaktohen.

5. Terrorizmi ndërkombëtar si problem i paqes dhe sigurisë botërore

Në debate të ndryshme nacionale dhe forume ndërkombëtare disa herë deritash, është theksuar fakti se terrorizmi ndërkombëtar paraqet problem të pakontes-tuar për paqen dhe sigurinë botërore. Shikuar në mënyrë globale, gjatë tërë his-torisë njerëzore, terrorizmi ishte dhe mbetet forma më e shpeshtë e zhvillimit tëkonflikteve të armatosura. Fakti se terrorizmi ndërkombëtar me numër simbolik tëanëtarëve dhe mjeteve të përdorura luftarake, por me aksione të planifikuara dhe


106 Ulrich Schneckner, Netzwerke des Terrors. Charakter und Strukturen des transnationalen terrorizmus. SWP - Berlin.Dezember 2002, f. 6.

të koordinuara mirë terroriste, mund të shkaktojë edhe luftë të përmasave të gjerandërkombëtare. Këto fakte dëshmojnë edhe për rrezikun serioz që mund t’i sjellëky fenomen paqes dhe sigurisë botërore.

Nga këto fakte, disa autorë e krahasojnë terrorizmin ndërkombëtar edheme „luftë qytetare globale“. Të tjerët, e krahasojnë madje edhe me „Luftën e TretëBotërore“107. Pavarësisht nga këto epitete të tepruara, terrorizmi ndërkombëtar metë gjitha format e kuptimit dhe shfaqjes së vet, ishte dhe mbetet strategji e veprim-it të dhunshëm politik në drejtim të ndërrimit të sistemeve politike të subjektevetë ndryshme ndërkombëtare. Kjo njëherësh edhe obligon për studimin e rreziksh-mërisë, që paraqet ky fenomen për paqen dhe sigurinë botërore.

5.1. Kuptimi dhe përmbajtja e sigurisë shoqërore

Siguria është elementi më i rëndësishëm i jetës shoqërore. Ajo njëherit epërcakton edhe cilësinë e jetës shoqërore, e cili kryesisht varet nga niveli, inten-siteti dhe format e zhvillimit të konflikteve shoqërore. Kjo do të thotë se, siguriashoqërore mund të definohet vetëm në kontekst të zhvillimit të konflikteve poli-tike, intensitetit dhe bartjes së tyre. Siguria politike gjithmonë qëndron në raportndëraktiv në mes të jetës shoqërore dhe formave të tjera organizative, të cilat syn-ojnë të strukturohen në sistemin politik108. Në këtë kuptim, terrorizmi ndërkombë-tar paraqitet si problem serioz i sigurisë nacionale dhe rendit juridik ndërkombëtarnga fakti se ai synon ndërrimin e sistemeve të caktuara politike të subjektevendërkombëtare. Këto përpjekje njëkohësisht e paraqesin konfliktin e caktuarndërkombëtar, i cili manifestohet në formën e përpjekjeve për ruajtjen ose përndërrimin e sistemit të caktuar politik:

- Përpjekjet që kanë të bëjnë me ruajtjen e sistemeve të caktuara politikenacionale ose ndërkombëtare, të karakterizuara me veprime të ndryshmerepresive të shteteve koloniale, me qëllim të ruajtjes së mbizotërimit tëtyre kolonial. Këtu kemi të bëjmë me format e ndryshme të veprimit ter-rorist kundërrevolucionar të zhvilluara në rrethana revolucionare dhe tëushtruara nga shtetet e jashtme si dhe format e ndryshme të zhvillimit tëoperacioneve luftarake nga ushtritë e rregullta kundër formacionevekryengritëse dhe kundër popullsisë.


107 Jenkins Brian M. International Terrorism: A New Mode of Conflict. Los Angeles, Crescent Publications, California 1975,f.105-108

108 Krahaso: Karl Markus Kreis, Zum Verhältnis von Sicherheit und Wandel, Sicherheitspolitik vor neuen Ausgaben,Schriften des Forschungsinstituts der Deutschen Gesellschaft für auswärtige Politik, Reihe Rüstungsbeschränkung undSicherheit, Bonn 1977, f. 405 - 407

- Kategoria e dytë ka të bëjë me format klasike të veprimit terroristkundër rendit juridik ndërkombëtar. Është me rëndësi të theksohet se nëkëtë kategori, për shkak të ndërrimit të shpeshtë të pozitave të veprimitterrorist, nuk mund të thuhet se hyjnë ekskluzivisht vetëm përpjekjet eorientuara në drejtim të ndërrimit të raporteve ekzistuese politike. Nëkëtë kategori kryesisht bëjnë pjesë format e njohura të veprimit terroristndërkombëtar, të cilat bazohen në konfliktet e ndryshme nacionale.

Siguria shoqërore gjithmonë qëndron në raport dialektik me burimin e kon-fliktit dhe zhvillimin e tij109. Në ato kultura politike, ku konflikti shoqëror kuptohetsi pjesë integrale dhe forcë krijuese e shoqërisë, konflikti politik trajtohet vetëm nëkontekst të dëshirave reale për liri dhe përpjekjeve për mbrojtjen dhe sigurinëqytetare. „Në të gjitha shtetet, ku liria është e madhe dhe e pakufizuar, mungonmbrojtja dhe siguria qytetare, respektivisht, aty ku mbrojtja dhe siguria qytetareështë e lartë dhe e perfeksionuar, mungon liria“110.

5. 2. Siguria nacionale dhe ndërkombëtare

Në kontekst me shtetin zakonisht flitet për sigurinë nacionale. Në këtë kup-tim, këtu objekt i studimit është raporti që ekziston në mes të problematikës terror-iste dhe sigurisë shtetërore si njësi nacionale dhe element ndërkombëtar111. Padyshim se aksionet terroriste paraqesin kërcënim dhe si të tilla e rrezikojnë sigur-inë nacionale të shtetit të atakuar, ndërsa kur aksionet e tilla janë të drejtuarakundër disa shteteve ose institucioneve ndërkombëtare, atëherë kemi të bëjmë medukurinë e rrezikimit të sigurisë ndërkombëtare.

Sistemi ndërkombëtar është i strukturuar në mënyrë krejtësisht tjetër në kra-hasim me organizimet shtetërore. Kjo do të thotë se shtetet, si njësi sovrane, nuk inënshtrohen ndonjë autoriteti më të lartë. Në të vërtetë, këtu edhe paraqitet prob-lematika kryesore në drejtim të luftimit efikas të terrorizmit ndërkombëtar, ngafakti se sistemit ndërkombëtar i mungon monopoli i forcave ekzekutive, të cilat nëmënyrë kompetente dhe efikase do të kishin reaguar ndaj sulmeve terroriste tëdrejtuara kundër sigurisë ndërkombëtare.

Siguria ndërkombëtare ka të bëjë gjithmonë me shtetet dhe qëndron nëraportet ndërshtetërore, si anëtare të bashkësisë ndërkombëtare112. Kjo siguri mundtë arrihet vetëm nëpërmes kontrollit, balancimit të forcave ose zbatimit të forcës.


109 Krahaso: Daniel Frei, Sicherheit - Grundfrage der Weltpolitik, Stuttgart 1977, f. 16; Ulrike Pesch, Aspekte desinternationalen Terrorismus als transnationales Problem, Dissertationsarbeit, Bonn 1977, f. 45

110 Manfred Schreiber/Rudolf Birkl, Zwischen Sicherheit und Freiheit, München 1977, f. 17 - 18111 Manfred Schreiber f. 20, Mohr C. J. Rechtsstaat und Gewaltmonopol, Tübingen 1975, f. 25. 112 John Herz, Staatenwelt und Weltpolitik, Aussätze zur internationalen Politik im Nuklearzeitalter, Hamburg 1977, f. 56.

Shikuar nga perspektiva e ndërkombëtarizimit të luftërave dhe konflikteve tëndryshme politike, në kohën bashkëkohore është shumë vështirë të paraqitet njëkonflikt politik si problem thjesht nacional nga fakti se në të gjitha konfliktet poli-tike bashkëkohore ekzistojnë struktura të ndërkombëtarizuara, të cilat mund të tra-jtohen si elemente ndërkombëtare. Nga fakti se siguria shtetërore gjithmonë kaaspekte të sigurisë ndërkombëtare edhe sulmet terroriste të orientuara kundër sig-urisë nacionale, duhet trajtuar dhe luftuar si sulme kundër sigurisë ndërkombëtare.


TERRORIZMI BASHKËKOHOR NDËRKOMBËTAR

Terrorizmi bashkëkohor ndërkombëtar është produkt tipik i zhvillimeve tëpërgjithshme të shekullit XX. Padyshim se këto zhvillime ndikuan edhe në ten-dencën e zëvendësimit të dukshëm të strategjisë klasike guerile me një strategjikrejtësisht të moderuar terroriste ndërkombëtare. Faktorët kryesorë, që kishinndikuar në shfaqjen dhe zhvillimin e terrorizmit bashkëkohor ndërkombëtar janëindustrializimi, zhvillimi i lartë teknologjik, urbanizimi, si dhe mundësia përkomunikim të lirë dhe të gjithanshëm në mes të shteteve të zhvilluara dhe atyre tëbotës së tretë. Nga kjo pikëpamje mund të thuhet se terrorizmi modern ndërkom-bëtar është një fenomen kohor, i lindur në rrethanat e caktuara historike dhe ikarakterizuar me format specifike të zbatimit të dhunës së motivuar politike si:rrëmbimi i objekteve, personave ose avionëve të ndryshëm, vrasjet e figurave tërëndësishme politike, shkatërrimet e objekteve vitale dhe vrasjet masive të person-ave. Me një strategji të tillë të veprimit terrorist ndërkombëtar, parimisht synohetarritja e koncesioneve të caktuara politike, plotësimi i kërkesave ose detyrimi iqeverive të ndryshme për vijimin e kursit të caktuar politik.

Paralelisht me shfaqjen e terrorizmit modern ndërkombëtar ka filluar të kri-johet edhe bindja e përgjithshme se konfliktet e ndryshme politike nuk mund të tra-jtohen më vetëm në kuadër të konfliktit ndërshtetëror, luftës qytetare ose kryengrit-jes së armatosur. Kjo do të thotë se terrorizmi modern ndërkombëtar nuk është ikarakterizuar vetëm me forma të reja të veprimit, por edhe me aktorë të rinj, të cilëtnuk i kufizojnë aksionet e tyre luftarake vetëm në kufijtë e territoreve të konfron-tuara, por edhe në arenën ndërkombëtare. Këto prirje për bartjen e konflikteve tëcaktuara nacionale në arenën ndërkombëtare, së bashku me disa ngjarje politike,kishin ndikuar në paraqitjen e terrorizmit modern ndërkombëtar dhe avancimit tëtij në shkallën e problemit qendror113:

- Ngjarja e parë kishte të bënte me disfatën arabe gjatë luftësgjashtëditëshe kundër Izraelit. Pas kësaj lufte, Organizatës për Çlirimine Palestinës nuk i kishte mbetur alternativë tjetër përveç rrugës terror-

57 :.TERRORIZMI BASHKËKOHOR NDËRKOMBËTAR

113 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Die Enzyklopädie der Krisen und Konflikte unserer Zeit. Darmstadt 1990,f. 618, 623, 626.

iste. Në realitet, që nga fillimi i viteve ‘70, kur edhe kishte filluar fusha-ta terroriste ndërkombëtare e OÇP-së, nuk ishte shënuar ndonjë kon-frontim i drejtpërdrejtë në mes të forcave palestineze dhe atyre izraelite.Mirëpo, grupet e ndryshme terroriste palestineze, kudo jashtë territorevetë tyre, kishin sulmuar të gjitha objektivat, të cilat qëndronin ose mundtë hynin në çfarëdo raporti me Izraelin. Këto aksione terroriste të zbatu-ara kryesisht pas vitit 1968 rezultuan me bartjen dhe eksponimin efuqishëm të konfliktit palestinez edhe në shtetet e tjera. Sulmet endryshme palestineze kishin të bënin kryesisht me atentate, rrëmbime tëaeroplanëve, anijeve e deri te helmimi i mallrave të eksportuara ushqi-more.

- Ngjarja e dytë ishte Lëvizja Studentore e vitit 1968, e cila kishte push-tuar Evropën dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Shumë të rinj tëentuziazmuar me ide revolucionare krijuan në Gjermani „Fraksionin eArmatës së Kuqe“, në Itali „Brigadat e Kuqe“, në Francë „AksioninDirekt“, në Greqi „17 Nëntorin“, etj. Në realitet, anëtarët e këtyre orga-nizatave terroriste duhej emëruar si „terroristë ndërkombëtarë“ nga faktise ata bashkëpunonin dhe, në forma të ndryshme i kooperonin aksionete tyre të armatosura kundër „imperializmit të NATO–s”. Shumica ekëtyre organizatave financoheshin dhe stërviteshin në kampet endryshme terroriste arabe dhe sovjetike, të cilët për shumë dekada kishinpërkrahur çdo forcë që vepronte në drejtim të destabilizimit të shteteveperëndimore.

- Paralelisht me problemet e përmendura më lart, ishte eksponuar edheLëvizja Qytetare në Irlandën Veriore, e cila e kishte riaktivizuar„Armatën Republikane Irlandeze“. Aksionet terroriste të kësaj organi-zate nuk ishin të kufizuara vetëm në Irlandën Veriore, por edhe nëBritani të Madhe dhe kudo tjetër, ku mund të goditeshin interesat e saj.Nga ana tjetër, edhe sensibiliteti i regjimit të Frankos në Spanjë dhe rrëz-imi i tij nga pushteti, kishin mundësuar krijimin dhe specializimin e njëorganizate të fuqishme terroriste baske (ETA), e cila në vitin 1973 kishtearritur ta vriste edhe kryeministrin spanjoll, Carrero Blanco. Kontributtë veçantë në lindjen dhe zhvillimin e terrorizmit modern ndërkombëtar,kishte dhënë edhe regjimi i Gadafit në Libi dhe fitorja e revolucionitislamik në Iran.


1. Rrymat terroriste ndërkombëtare

Të gjitha lëvizjet aktuale terroriste ndërkombëtare, parimisht mund të nda-hen në katër rryma kryesore:

- Lëvizjet e motivuara politike, të cilat zakonisht kanë orientim komunist osefashist;

- Lëvizjet e karakterizuara me orientime të qarta nacionaliste ose etnike; - Lëvizjet e bazuara në ideologjinë islamike; dhe- Terrorizmi i dirigjuar shtetëror114.

Anëtarët e këtyre lëvizjeve terroriste duhen përcaktuar si „terroristëndërkombëtarë“ nga fakti se ata bashkëpunojnë mes vete dhe zhvillojnë fushatë tëkoordinuar kundër „armikut të përbashkët“. Është karakteristike se pavarësisht ngaorientimi i tyre ideologjik, shumica e këtyre lëvizjeve ishte stërvitur dhe financuarnga qarqe të caktuara terroriste arabe. Kjo njëherësh e dëshmon edhe faktin sestrukturat terroriste arabe parimisht kishin përkrahur çdo forcë të orientuar në drej-tim të destabilizimit të interesave evropiane dhe atyre amerikane. Në mënyrë tëngjashme kishte vepruar edhe Bashkimi Sovjetik dhe shtetet e tjera komuniste.

Mirëpo, paralelisht me fillimin e shkatërrimit të Bashkimit Sovjetik dhepushteteve të tjera komuniste në Evropë, ishte vërejtur edhe tendenca e rënies sëaktiviteteve terroriste ndërkombëtare. Kjo dukuri duhet parë në kontekst të influ-encimit ideologjik, që bënte propaganda komuniste ndaj terroristëve komunistë nëEvropën Perëndimore. Prandaj, vetëm atëherë kur „shokët“115 komunistë nëBashkimin Sovjetik dhe vendet e tjera eurokomuniste, u tërhoqën nga përpjekja etyre utopiste për krijimin e një parajse komuniste, edhe revolucionarët ekstremistëtë shteteve të zhvilluara, filluan t’i kuptojnë më racionalisht zhvillimet e proceseveshoqërore. Në të vërtetë, në zvogëlimin e aktiviteteve terroriste ndërkombëtare,krahas luftimit efikas të tij, kishin ndikuar edhe aktivitetet politike të disa shtetevetë cilat, duke u paraqitur si fuqi ndërmjetësuese në ngjarjet e caktuara terroriste, ekishin shfrytëzuar autoritetin e tyre më qëllim të zgjidhjes paqësore, respektivishtmënjanimit të pasojave të padëshiruara.

Terroristët ndërkombëtarë të shteteve të ndryshme perëndimore, të cilët luftoninose luftojnë nën flamurin e ideologjisë komuniste ose fashiste në krahasim me lëvizjete tjera terroriste, ishin më të dobët. Ata, zakonisht, ishin ose janë të organizuar në grupe


114 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Die Enzyklopädie der Krisen und Konflikte unserer Zeit, Darmstadt 1990,f. 618 - 623.

115 Në kulturën politike komuniste thirrja “zotëri” ishte vlerësuar si mbetje ideologjike e sistemit borgjez dhe si e tillënënkuptonte pozitën e pabarabartë sociale në mes të njerëzve. Ndërsa termi “shok” ose “shoqe” nënkuptonte qëndriminmiqësor, solidaritetin dhe barazinë e plotë nacionale, politike, juridike dhe sociale në mes njerëzve. Thirrja “shok” ose“shoqe” e kishte edhe kuptimin e pjesëtarit ose kandidatit të partisë komuniste.

të vogla dhe si të tillë gjithmonë u nënshtroheshin gjykimeve të ashpra shoqërore dhendjekjeve të fuqishme policore. Pavarësisht nga prezantimi i tyre si „luftëtarë“, ata nukkishin në dispozicion mundësinë e rekrutimit të anëtarëve të rinj sikurse terroristët endryshëm nacionalistë ose ata islamikë.

Në mes të lëvizjeve, organizatave dhe grupeve të ndryshme terroriste,ekzistojnë dallime të qarta. Kështu, p.sh., disa organizata terroriste palestineze,irlandeze dhe armene kishin kryer sulme terroriste kryesisht në shtetet e huaja.Ndërkaq, grupet e tjera më tepër ishin të përqendruara në shtetin e tyre. Disa grupeterroriste, që sulmonin në shtetet e huaja, i kishin orientuar aksionet e tyre terror-iste kryesisht kundër objektivave ushtarake. Kështu, p.sh., „ETA“ ishte „special-izuar“ në vrasjen e gjeneralëve. Ndërsa grupet e tjera, si „IRA“ dhe „Grupi i AbuNidalit“, parapëlqenin më tepër sulmet kundër caqeve civile. Shumica e grupeveterroriste nuk kontrolloheshin nga ndonjë institucion politik ose qeveri shtetërore.Mirëpo, ekzistojnë edhe argumente që flasin për ushtrimin, armatosjen dhefinancimin e disa organizatave terroriste nga qarqe të caktuara shtetërore. Këto, nëdisa raste, i kishin dërguar edhe atentatorët e ndryshëm „në misione zyrtare“ përmënjanimin e kundërshtarëve të tyre politikë që vepronin në emigracion.

2. Bashkëpunimi terrorist ndërkombëtar

Në kundërshtim me disa hipoteza të paraqitura, mund të thuhet se deri më tashnuk ka ekzistuar ndonjë brigadë terroriste ndërkombëtare, mirëpo ka ekzistuarkooperimi dhe bashkëpunimi i fuqishëm ndërkombëtar mes disa grupeve dhe organi-zatave terroriste116. Ky bashkëpunim i vendosur mes të grupeve të ndryshme terroristendërkombëtare e kishte arritur kulmin e vet gjatë viteve ‘70. Shërbimet e fshehtaperëndimore vlerësojnë se në mes viteve 1970 dhe 1984 ishin bërë 28 takime në mestë grupeve të ndryshme terroriste nga e tërë bota (Tabela 3). Në këto takime ishteshqyrtuar mundësia e bashkëpunimit dhe e koordinimit të aksioneve të përbashkëta nëdrejtim të përmbysjes së sistemeve të caktuara politike nacionale.

Shembullin karakteristik të bashkëpunimit terrorist ndërkombëtar e ofronbashkëpunimi, që ekzistonte në mes të „OÇP-së” dhe organizatave të tjera terror-iste. Ekzistojnë dëshmi të pakontestuara, të cilat flasin se në kampet e ndryshmepalestineze stërviteshin, jo vetëm terroristët arabë, por edhe ata evropianë, afrikanësi dhe terroristë të ndryshëm nga Amerika Latine117. Kështu, Armata RepublikaneIrlandeze, Fraksioni i Armatës së Kuqe dhe një numër i madh i grupeve neonaziste


116 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 367. 117 Gerd Linde, Lybien - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche und

internationale Studien, Köln, Nr. 25/1986, f. 30.

gjermane, Brigadat e Kuqe Italiane, Aksioni Direkt Francez, SandinistëtLatinoamerikanë, Armata Çlirimtare Turke, Partia Komuniste Kurde, Rojet eRevolucionit Iranian dhe terroristët armenë (ASLA), kishin ardhur në kampet endryshme palestineze në Liban me qëllim të stërvitjes dhe armatosjes së tyre.Madje, në disa raste, nga atje kishin marshuar edhe drejt objektivave të tyre terror-iste.

Në vitin 1972, në qytetin libanez Badavi, nga „PFLP“ ishte organizuar njëkonferencë, në të cilën merrnin pjesë terroristët e shumtë ndërkombëtarë. Në këtëtubim shefi i „PFLP“, Dr. Georg Habash, kishte deklaruar: „Ne i kemi krijuar formate përkrahjes organike në mes të palestinezëve dhe revolucionarëve të tjerë në tërë


Tabela Nr. 3

Burimi; James Adams, Geld und Gewalt, f. 75 – 76

botën“118. Se çka nënkuptonte kjo deklaratë, shpjegojnë sulmet e mëvonshme terror-iste, si ai në Triestë, që kishte kryer „Shtatori i Zi“ palestinez në interes të „Brigadavetë Kuqe“, ose masakrën që kishte shkaktuar Armata e Kuqe japoneze (në Ben - Guriontë Izraelit), në interes të grupeve palestineze. Pastaj disa terroristë italianë ishin bur-gosur, gjatë kontrabandimit të disa raketave sovjetike të tipit SM-7 në interes të„PFLP“. Më vonë terroristët gjermanë së bashku me ata palestinezë kishin rrëmbyernjë aeroplan të udhëtarëve në Entebbe, ose Fronti Çlirimtar Popullor Palestinez sëbashku me trupat neonaziste të Odfried Hepps-it, kishin ndërmarrë një seri të sulmeveterroriste kundër interesave të ndryshme izraelite dhe përgjithësisht çifute në Evropë,etj.

Shembull karakteristik i bashkëpunimit terrorist ndërkombëtar është sulmikundër OPEC-ut në Vjenë. Planifikimin e këtij sulmi terrorist e kishte bërëpalestinezi i krishterë, Dr. Wadi Haddad, ndërsa udhëheqës i aksionit nuk ishtendonjë arab, por terroristi i njohur nga Venezuela, Ilich Ramirez Sanchez, i njohurme emrin „Carlos“. Në këtë aksion kishin marrë pjesë edhe dy komando gjermanëHans Joachim Klein dhe si duket edhe Gabriele Kröcher - Tiedemann.

Nga fundi i vitit 1985 ishte bërë edhe një përpjekje për koordinimin eaksioneve të ndryshme terroriste ndërkombëtare. Nga 31 janari e deri më 4 shkurttë vitit 1986 ishte mbajtur në Frankfurt një kongres i terroristëve ndërkombëtarëme temën „Rezistenca antiimperialiste dhe antikapitaliste në Evropë“. Në kongreskishin marrë pjesë afro 1000 persona nga vende të ndryshme të botës119. Si të ftuar,të përfaqësuar ose mysafirë në kongres ishin regjistruar terroristët gjermanë, belgë,spanjollë, portugezë, si dhe OÇP, PFLP, ANC, IRA, INLA, Tumparos, Brigadat eKuqe italiane dhe ETA. Zhvillimi, përfundimi, si dhe konkluzionet e nxjerra ngaky kongres, ishin të natyrës së ashpër marksiste-leniniste. Pjesëmarrësit nëKongres kishin përshëndetur me duartrokitje të fuqishme përfaqësuesin e ZyrësPopullore Libaneze. Kjo deri diku e kishte shpjeguar edhe çështjen se nga kushishte financuar ky kongres dhe organizatat terroriste të përfaqësuara në të120.

3. Bashkëpunimi në mes grupeve terroriste në Evropë (Euroterrorizmi)

Në kuptim të bashkëpunimit të fuqishëm që ekzistonte në mes të disa gru-peve terroriste në Evropë, flasim për internacionalizimin dhe evropianizimin e gru-peve të tilla terroriste, të cilat paralelisht me përpjekjet politike për unifikimin


118 Krahaso: Netanyahu Benjamin, Der neue Terror, Aus dem Englischen übertragen von Klaus Binder und Jemery Gaines,C. Bertelsmann, München 1995, f. 77.

119 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 370120 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 370.

evropian, ishin përpjekur për strukturimin e tyre në suaza të tilla kontinentale. Ngakjo pikëpamje parashtrohet edhe pyetja „nëse terrorizmi në Evropë, duke synuarpërmasa të reja cilësore dhe sasiore dhe duke u bazuar në ideologji, përkatësishtstrategji të përbashkëta terroriste, me transnacionalizimin e vet të fuqishëm, amund të emërohet si Euroterrorizëm” 121?!

Euroterroristët e udhëhequr nga ideologët gjermanë, i sulmonin objektivate tyre në tërë Evropën. Vriteshin udhëheqësit e ndërmarrjeve të ndryshmeushtarake dhe civile, që prodhonin armatim ushtarak. Sulmoheshin firmat dhendërmarrjet e ndryshme kompjuterike, të cilat bashkëpunonin me centralet përprodhimin e energjisë atomike. Shembull të padiskutueshëm në këtë drejtim ofronedhe fushata e koordinuar në mes të grupeve të ndryshme majtiste dhe djathtisteterroriste, kundër bazave të ndryshme të NATO-s në Evropë122. Kjo do të thotë sedallimet e ndryshme ideologjike dhe qëllimet e kundërta politike nuk ishin pengesëpër bashkëpunimin në mes të grupeve të ndryshme terroriste. Ata i bashkonte„armiku i përbashkët“, në radhë të parë ShBA, Izraeli dhe Evropa Perëndimore. Nëinteres të luftimit të këtij armiku, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dheAksioni Direkt (AD) francez, që nga fillimi i aktiviteteve të tyre ishin përpjekurpër sigurimin e përkrahjes së fuqishme të grupeve të tjera terroriste ndërkom-bëtare.

„Celulat Komuniste Luftarake“ belge (CCC) dhe „Aksioni Direkt“ franceze kishin formuluar buletinin e përbashkët me emrin „DOCOM“ (DocumentationCommuniste)123. Në bazë të këtij koncepti, duheshin bashkuar dhe udhëhequr nëmënyrë të organizuar të gjitha forcat revolucionare në Evropë, e sidomos ato meorientime majtiste, duke përfshirë këtu edhe Fraksionin e Armatës së Kuqe (RAF)gjermane dhe Brigadat e Kuqe (BR) italiane. Mirëpo, një përpjekje e tillë përstrukturimin e grupeve të ndryshme terroriste evropiane, nuk ishte realizuar nëmënyrën e dëshiruar nga fakti i dallimeve të fuqishme rajonale dhe ideologjike qëekzistonin në mes organizatave të ndryshme terroriste.

Në vitet ‘80 ishte vendosur një kontakt i ri në mes Fraksionit të Armatës sëKuqe (RAF) gjermane dhe Brigadave të Kuqe (BR) italiane. Kjo rezulton meshkresën e përbashkët të këtyre dy organizatave terroriste, të datës 20. 9.1988 dhetë publikuar me rastin e dështimit të atentatit të organizuar kundër SekretaritShtetëror në Ministrinë e Financave të Gjermanisë, Hans Titmeyer. Përmes kon-


121 Krahaso: Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisiertenVerbrechern, Lübeck 1990, f. 70 - 71.

122 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 368. 123 Strick, Hans Hose, Belgiens kämpfende kommunistische Zellen, në librin: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit

politischen Motiv, München 1986, f. 126.

takteve të vendosura me grupet e ndryshme terroriste në Francë, Belgjikë dhe Itali,Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane kishte vendosur kontakte edhe megrupet e tjera terroriste në Evropë si, p.sh., me „GRAPO“ (Grupos de ResistenciaAntifascista Primero de Octubre / Grupi i Rezistencës Antifashiste Një Tetori)124.Në këtë kontest është me rëndësi të theksohet fakti se përpjekjet e Fraksionit tëArmatës së Kuqe (RAF) gjermane në drejtim të vendosjes së bashkëpunimit meorganizatën terroriste irlandeze IRA dhe atë baske ETA, gjithmonë ishin refuzuar.Udhëheqësit e organizatës terroriste irlandeze IRA e kishin konsideruar Fraksionine Armatës së Kuqe (RAF) gjermane si „grup puçist utopist“ i cili nuk ka asgjë tëpërbashkët me qëllimet politike të IRA-s125.

Lehtësimin e bashkëpunimit të vendosur në mes të grupeve të ndryshme ter-roriste në Evropë, e kishte mundësuar edhe fakti se shtetet perëndimore nuk kishinushtruar kontroll të mjaftueshëm policor. Lëvizjet e lira të qytetarëve ishin shfry-tëzuar nga grupet e ndryshme terroriste për veprim dhe strehim konspirativ të tyre.Shembuj të tillë ishin evidentuar në Belgjikë dhe në shtetet skandinave. Në këtë drej-tim sidomos Franca e njohur për politikën e vet liberale ndaj azilkërkuesve, ishtekeqpërdorur nga ekstremistët e ndryshëm politikë. Në Komunikatën Nr.142 tëBrigadave të Kuqe ishte shkruar: „ne mendojmë se kolonitë e huaja duhet ta shfrytë-zojnë Francën si qendër logjistike evropiane“. Në këtë drejtim ishin krijuar edherrethanat e nevojshme. Në „Figaro Magazine“ (Shkurt 1984) gjyqtari hetues italiandhe eksperti i terrorizmit, Priore, kishte deklaruar se „baza kryesore e terroristëveitalianë është Parisi. Atje, nga 400 terroristë të vendosur mbi 300 janë italianë“126.

3.1. Ideologjia e Euroterrorizmit

Në vitin 1984, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dhe AksioniDirekt (AD) francez e kishin publikuar një komunikatë, me të cilën ishte njoftuar përformimin e një „rrjeti politiko-ushtarak“127. Këto organizata terroriste kishin deklaru-ar se kanë të drejtë të prezantohen në emër të proletariatit evropian dhe popujve tëbotës së tretë „të cilët janë të nënshtruar dhe të shfrytëzuar nga imperializmi dheneokolonializmi perëndimor“. Për krijimin e një fronti të mirëfilltë antiimperialist nëEvropën Perëndimore, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dhe AksioniDirekt (AD) francez në bazë të shembullit të bashkëpunimit të tyre, ishin përpjekur të


124 Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit den organisierten Verbrechen, Lübeck1990, f. 72.

125 Krahaso: Tophoven, Rolf, Perspektiven, Monatszeitschrift Terrorismus, Nr. 6. Juni 1990. Bonn 1990, f. 1. 126 Manfred Funke, Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Die politische Meinung, Nr. 1/1986, f. 44. 127 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 632.

krijonin kushtet për vendosjen e një bashkëpunimi në mes të të gjitha grupeve terror-iste me orientime majtiste në Evropë128. Për realizimin e këtij qëllimi ishin vendosurkontaktet me grupet e ndryshme terroriste në Itali, Francë, Holandë, Zvicër dhe Lindjetë Afërt. Bashkëpunimi eventual në mes të këtyre grupeve duhej të mundësonte:

- gjetjen e vendeve të përshtatshme për stërvitje terroriste; - gjetjen e vendeve të sigurta për ruajtjen e armëve dhe eksplozivit;- gjetjen e vendeve të sigurta për strehimin e kuadrove terroriste, pas kry-

erjes së aksioneve dhe në rast të ndjekjeve të tyre policore; - zbulimin e vendeve, ku janë të vendosur terroristët e burgosur si dhe sig-

urimin e vendstrehimit të tyre (në rast të lirimit të dhunshëm të tyre);- bashkëpunimin personal dhe logjistik gjatë kryerjes së aksioneve terror-

iste;- kryerjen e aksioneve terroriste solidare ndërkombëtare me viktimat e

terroreve të ndryshme shtetërore; - zgjerimin e konflikteve nacionale129.

Sidomos pas vitit 1985, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermane dheAksioni Direkt (AD) francez me vendosjen e kontakteve me grupet dhe organizatate ndryshme terroriste në Evropën Jugore dhe Perëndimore, kishin synuar krijimine një unioni terrorist. Në drejtim të realizimit të këtij qëllimi, Fraksioni i Armatëssë Kuqe (RAF) gjermane e kishte marrë rolin udhëheqës në krijimin e një grupindërkombëtar të përbërë nga forcat nacionale antiimperialiste dhe antiveriatlantike(NATO). Në qershor të vitit 1984, Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) gjermanedhe aleatët e tyre francezë, i kishin dërguar përfaqësuesit e tyre në konferencënndërkombëtare terroriste në Lisbonë. Në këtë konferencë ishte zgjeruar aleancaeuroterroriste edhe me aleatët nga Belgjika, Portugalia dhe Italia dhe ishte formuarnjë „front i përbashkët politiko-ushtarak“130.

3.2. Koordinimi i dhunës terroriste në Evropë

Në bazë të dëshirës për veprim të përbashkët terrorist si dhe bashkëpunim-it të vendosur, disa grupe terroriste gjatë viteve 1985 dhe 1986 në pjesë tëndryshme të Evropës kishin ndërmarrë sulme të koordinuara kohore dhe substan-ciale. Në të vërtetë fillimin e kësaj fushate të koordinuar terroriste, e kishte paraqi-tur përpjekja për vrasjen e gjeneralit Haig, komandantit të atëhershëm të forcave të


128 Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit den organisierten Verbrechen, Lübeck1990, f. 71.

129 Sepp Binder, Terrorismus, Herausforderung und Antwort, Bonn 1978, f. 36. 130 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 632.

NATO-s në Bruksel, si dhe rrëmbimi i gjeneralit amerikan Dozier (në vitin 1982)në Itali. Në vitin 1984, organizatat e ndryshme terroriste në Evropë kishin orga-nizuar sulme të përbashkëta kundër bazave të ndryshme ushtarake dhe qendrave tëtyre komanduese në Evropë. Kryerja e aksioneve të tilla terroriste kishte qenërezultat i aktiviteteve të përbashkëta dhe të koordinuara terroriste në mes tëBrigadave të Kuqe italiane, Aksionit Direkt francez, Fraksionit të Armatës së Kuqe(RAF) gjermane, grupit terrorist portugez „FP 25“ (Forças Populares do 25 Abril)dhe organizatës terroriste belge „CCC“ (Cellules Communistes Combattantes;Celulat Komuniste Luftarake)131. Këto grupe dhe organizata terroriste, në mënyrëtë koordinuar kishin sulmuar bazat logjistike (rezervuarët e naftës dhe gypatpërçues të gazit) të NATO-s në Spanjë, Gjermani dhe Belgjikë, i kishin sulmuarcentralet për komunikim ushtarak të komandës së forcave detare dhe atyre ajroretë NATO-s në Spanjë, kishin sulmuar qendrat e ndryshme komanduese të NATO-s në Spanjë, i kishin sulmuar përfaqësitë e ndërmarrjeve të ndryshme amerikane nëEvropë, si përfaqësinë e ndërmarrjes Litton dhe Honeywell në Gjermani, si dhe ekishin sulmuar Zyrën e Bashkimit Evropian në Bruksel dhe Qendrën KozmikeEvropiane në Francë132.

Ndërsa atentatet më të rëndësishme kishin qenë, atentati kundër gjeneralAudarn në Paris, i ekzekutuar më 25.01.1985 nga „AD - Kommando Elisabeth vanDyk“, pastaj vrasja e Dr. Zimmermann që pasoi vetëm gjashtë ditë më vonë nga„RAF - Kommando Patrick O’Hara“133. (Patrick O’Hara ishte anëtar i ArmatësRepublikane Irlandeze, i cili vdiq në vitin 1981 nga pasojat e grevës dymuajshe tëurisë), si dhe sulmi i përbashkët i organizuar dhe i ekzekutuar në gusht të vitit 1985(pra vetëm disa muaj më vonë) nga Aksioni Direkt francez dhe Fraksioni i Armatëssë Kuqe (RAF) gjermane kundër bazave ajrore amerikane në Frankfurt tëGjermanisë134. Në komunikatën e lëshuar me rastin e vrasjes së Dr. Zimmermann,thuhet: „guerilja europerëndimore e goditi rëndë sistemin imperialist“135. Ndërsakomunikata e lëshuar me rastin e vrasjes së Profesor Beckurts, nga Fraksioni iArmatës së Kuqe (RAF) gjermane, ishte nënshkruar me emrin „Mara Corgol“. Kyemër ishte i gruas së Renato Curcios, themeluesit të Brigadave të Kuqe në Itali136.

Se në çfarë niveli ishte vendosur bashkëpunimi në mes grupit terrorist belg„CCC“ (Cellules Communistes Combattantes; Celulat Komuniste Luftarake),


131 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 629. 132 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 368. 133 Me këtë ëmër ishte paraqitur një aktiviste e „RAF“, e cila ishte plagosur për vdekje me 1979 në Nürnberg. Më gjërësisht:

Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr.1/1987, f. 31.

134 Heigert Hans, Die Baader - Meinhof - Bande, në: Dieter Schröder Terrorismus, München 1986, f. 48. 135 Manfred Funke, Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Die politische Meinung, Nr. 1/1986, f. 45.

“Aksionit Direkt” (AD) francez dhe “Fraksionit të Armatës së Kuqe” (RAF) gjer-mane tregon edhe ky shembull: Në qershor të vitit 1984, nga depoja e një firmegurthyese belge, e cila gjendej afër qytetit Ecaussines, ishte vjedhur një tonelatëeksploziv. Nga kjo sasi e eksplozivit të vjedhur, 28 kilogramë ishin përdorur përsulmin e dështuar kundër Qendrës së Unionit Evropian në Paris. 24 kilogramë tëtjerë ishin përdorur në sulmin, gjithashtu të dështuar, kundër qendrës shkollore tëNATO-s në Oberammergau të Gjermanisë. Gjithashtu, edhe eksplozivi i përdorurgjatë sulmit kundër rezervuarëve të naftës dhe gypave të gazit të NATO-s nëBelgjikë, kishte qenë (një përzierje) identike me materialin e përdorur më parë nëOberammergau137. Ekzistimi i bashkëpunimit të vendosur në mes grupeve tëndryshme terroriste ndërkombëtare dëshmohet edhe me faktin se, shumica e shkre-save dhe komunikatave të lëshuara nga Aksioni Direkt (AD) francez, ishin shtypurnë shtypshkronjën e Brukselit Pierre Carette, e cila njëkohësisht ishte edhe qendërkomanduese e „CCC“ (Cellules Communistes Combattantes; Celulat KomunisteLuftarake) belge138.

Organizatat e ndryshme terroriste në Evropë, nëpërmjet propagandës dhestrategjisë së tyre internacionaliste, vazhdimisht ishin përpjekur të siguroninpërkrahjen e shtresave të caktuara popullore dhe rekrutimin e forcave të reja.Sidomos zhvillimet e reja ekonomike dhe politike në Evropë, ishin shfrytëzuar ngaforcat e errëta politike në drejtim të krijimit të një „Unioni Terrorist“. Mirëpo, fat-bardhësisht, bashkëpunimi në mes të organizatave të ndryshme terroriste nëEvropë, as për së afërmi nuk e kishte sjellë avancimin cilësor terrorist në Evropë.Gjithashtu, edhe „Fronti Antiimperialist“ i krijuar, kishte mbetur vetëm shpresë epërkrahjes së pritur nga ideologët terroristë.

4. Terrorizmi postmodern ndërkombëtar

Për dallim nga terrorizmi modern dhe klasik, gjatë viteve të fundit ështëparaqitur një formë krejtësisht e re e veprimit terrorist, që karakterizohet memundësin reale të sulmeve terroriste në të gjitha pjesët e botës, me vrasje masivedhe me përdorimin e një teknologjie gjithnjë e më të përsosur shkatërruese139.


136 Gjatë kohës kur Curcio ishte në burg, udhëheqjen e Brigadave të Kuqe e kishte marrë zonja Cargol, e cila ishte vrarë me9.06. 1975 gjatë një konflikti me policinë. Krahaso: Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergründe -Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 31.

137 M. Funke, Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Die politische Meinung, Nr. 1/1986, f. 43. 138 Chimelli Roudolph, Die „Action Directe“ schreckt Frankreich, botuar në librin: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit

politischem Motiv, München 1986, f. 117. 139 Gertrud Brücher, Postmoderner Terrorismus, Barbara Budrich Verlag, Opladen 2004, f. 22 – 33.

Zakonisht, terroristët postmodern janë persona me arsimim të lartë profe-sional të cilët nuk veprojnë sikur terroristët modernë dhe ata klasikë, vetëm ngandikimi i një motivi të qartë politik. Terroristët postmodernë zakonisht veprojnënga ndikimi i përbashkët i disa motiveve të gërshetuara ideologjike dhe pasurore,të bazuara në ndjenja të theksuara aventuriere dhe shpresën e madhe për ardhje nëpushtet140.

Motiv karakteristik dhe i përbashkët i terroristëve postmodernë është urre-jtja nacionale, xhelozia fetare ose paragjykimet e gabuara mbi jetën141. Sipas këtijmotivi, sekti “Omu Shinrikyo” (AUM) në Japoni, duke besuar në parashikimin eprofetit Asahara, kishte filluar përgatitjet për prodhimin e substancave “Sarin”, përhelmimin masiv të popullsisë, me qëllim të lehtësimit të dhimbjeve që do të shkak-tohen gjatë shkatërrimit të botës, që do të ndodhë në vitin 1997. Kështu më20.03.1995, pjesëtarët e këtij sekti, e kishin vendosur helmin ushtarak “Sarin” nëdisa trena të metrosë (trena nëntokësorë) në Tokio. Gjatë shpërthimit dhe lirimit tëkëtyre substancave në ajër, kishin vdekur 12 persona dhe në shkallë të ndryshmeishin plagosur ose helmuar edhe rreth 5500 të tjerë142.

Veçori tjetër e terrorizmit postmodern është zhvillimi i shpejtë i grupeve tëvogla terroriste nacionale në organizata të fuqishme terroriste multinacionale, tëcilat në saje të sulmeve shkatërrimtare dhe nivelit profesional të aktorëve, që arri-het edhe përmes arsimimit adekuat të tyre (Tokio 1995, sulmi i 11 Shtatorit kundërShBA-së, etj.), mund të ndikojnë në bartjen jokonvencionale të konfliktevenacionale edhe në arenën ndërkombëtare dhe kështu të ndikojnë që terrorizmi tëzhvillohet si një formë psikologjike dhe asimetrike e zhvillimit.të luftës.


140 Krahaso: Herfrid Münkler, Die neuen Kriege, Reinbeck bei Hamburg 2004, f. 9.141 Artur P. Schmidt, Der postmoderne Krieg ist am Ende, www.wissensnavigator.com/download/postmoderner_krieg.pdf.142 Daniel A. Metraux, Religious Terrorism in Japan: The Fatal Appeal of Aum Shinrikyo, University of California Press

1995, f. 1140-1146

LEVIZJET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

EUROTERRORISTËT

1. Euroterroristët gjermanë

Grupet dhe organizatat terroriste gjermane, të karakterizuara si euroterror-iste, u lindën gjatë lëvizjeve politike studentore të viteve ‘60. Gjatë atyre viteve tëkarakterizuara me tensione të shtuara botërore, e sidomos emocionet e shkaktuaranga lufta në Vietnam dhe të influencuara nga lëvizjet e ndryshme revolucionare osepaqësore, kishin ndikuar në paraqitjen e tezës pseudofilozofike gjermane përveprim të detyruar solidar kundër „padrejtësisë dhe robërisë imperialiste“.Protestat e filluara masive dhe të organizuara kudo në botë, së bashku me disangjarje të caktuara politike, kishin filluar të trajtoheshin edhe si luftë qytetarebotërore. Në këtë „revolucion“ të filluar botëror, luftëtarët gjermanë ishin përcak-tuar të vepronin si pararojë e trupave të formuara guerile në vende të ndryshme tëbotës së tretë dhe si të tillë e kishin marrë detyrën e udhëheqjes së luftës guerile nëqytetet e ndryshme gjermane dhe përgjithësisht evropiane. „Krijoni shumëVietnama!“ ishte parulla e tyre kryesore politike. Ndërsa, sugjerimi për veprim ter-rorist ishte bërë nëpërmjet parullës „digjni shtëpitë e mallrave, digjni!“143.

Aksionet e armatosura në Gjermani kishin filluar në vitin 1968 me kryerjenparalele të dy aksioneve terroriste: më 12 prill në Berlinin Perëndimor ishte kryernjë atentat kundër Rudi Dutschke dhe në dy shtëpi të mallrave në Frankfurt ishtevendosur zjarri144. Atentatin kundër udhëheqësit të studentëve, Dutschke, e kishtekryer një person i sëmurë mendor, i cili, pas dënimit të shqiptuar, kishte bërëvetëvrasje. Ky atentat pa dyshim që i kishte nxitur lëvizjet masive studentore dheprotestat e ashpra të tyre, të cilat njëkohësisht kishin qenë të orientuara edhekundër Ndërmarrjes Botuese “Springer”, e cila konsiderohej si nxitëse e drejtpër-

69 :.EUROTERRORISTËT

143 Krahaso: Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz einesJahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 50 - 51.

144 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 627.

drejtë e vrasjes së studentit Rudi Dutschke145. Në këtë mënyrë, studentët e revoltu-ar kishin organizuar protesta masive në të gjitha rrugët e Gjermanisë. Gjatë zhvil-limit të këtyre protestave, ekstremistët gjermanë kishin filluar të ndërmerrninaktivitete të ndryshme të dhunës fizike, nga pasojat e të cilave në Berlin dhe Munihkishin vdekur dy qytetarë.

Vetëm disa ditë para vrasjes së Rudi Dutschke, pikërisht në mbrëmjen e 3prillit 1968 u ishte vendosur zjarri dy shtëpive të mallrave në Frankfurt. Si kryestë kësaj vepre ishin identifikuar katër persona. Njëri prej tyre ishte 25 vjeçari,Andreas Baader. Më vonë, autorët e kësaj vepre penale ishin dënuar me nga tri vjetburg. Mirëpo ata, në vend të vuajtjes së dënimit, ishin arratisur dhe kishin kaluarnë ilegalitet nga ku edhe ishin përgatitur sulmet e para terroriste, që kishin filluargjatë dimrit të vitit 1969. Objekt i sulmeve të tyre terroriste kishin qenë gjyqtarëtdhe zyrtarët e ndryshëm të organeve të drejtësisë, zyra izraelite EL AL në Berlin,klubi i oficerëve amerikanë, një ndërtesë e zyrave amerikane në Berlin si dhe njëkoncert i organizuar nga juristët. Më 4 prill të vitit 1970, gjatë një kontrolli rutinë,të organizuar në Berlinin Perëndimor, ishte burgosur i arratisuri, Andreas Baader.Mirëpo, ai kishte qëndruar vetëm disa ditë në burg, ngaqë, ai me aftësinë e tij ora-torike, si dhe me ndihmën e avokatit përkatësisht „shokut“ të vet, Horst Mahler,kishte arritur që ta bindte udhëheqësin e burgut që t’i jepte lejen për të shkuar nëInstitutin për Studime Sociale me qëllim të përfundimit të një hulumtimi shkencor.Më 14 maj ishte lejuar shkuarja e Andreas Baader, natyrisht më mbikëqyrjepolicore në institut, ku për herë të parë në Gjermaninë e pasluftës ishte përdorurnjë taktikë befasuese dhe aksion i armatosur për lirimin e tij.

Ky aksion për shumë kohë me radhë ishte shfrytëzuar nga grupet e shumtaterroriste si shembull për veprim të armatosur në situata dhe rrethana të ngjashme:në Institutin për Studime Sociale kishte qëndruar strategjia e këtij plani, shkrimtar-ja dhe gazetarja 34 vjeçare, Ulrike Meinhof. I burgosuri, i shoqëruar nga zyrtarëte policisë, posa kishte hyrë në ndërtesën e institutit, Ulrike Meinhof, me sjelljen esaj i kishte mashtruar policët dhe, së bashku me të burgosurin kishin kërcyer befa-sisht nga dritarja, ndërsa anëtarët e tjerë të grupit, asistentja e mjekësisë, I.Schubert (26) dhe shoqja e Meinhof-it, I. Goergens (19), duke hapur zjarr, kishinhapur rrugën për ikjen e tyre146. Ky aksion, që kishte për pasojë edhe plagosjen etre personave të tjerë, ishte aksioni i parë terrorist i „Grupit - Baader - Meinhof“.


145 Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntesdes Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 53.

146 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 628 - 629; Hans J. Horchem, Terror in Europa, Akteureund Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1987, f. 33 - 35.

1.1. Fraksioni i Armatës së Kuqe

„Grupi Baader - Meinhof“ e quante veten si “Armatë eKuqe”. Ky grup terrorist, këtë emërtim e kishte zgjedhur në shen-jë përkrahjeje dhe simpatie ndaj organizatës japoneze me të njëjtinemër, të paraqitur për herë të parë në Korenë Veriore në vitin 1970gjatë rrëmbimit të një aeroplani të kompanisë ajrore japonezeJAL. Një emërtim i tillë gjithashtu ka të bëjë edhe me dëshirën përtë dëshmuar se Fraksioni i Armatës së Kuqe gjermane është pjesëe një lëvizjeje revolucionare ndërkombëtare147.

Ideologjia marksiste-leniniste e studiuar nga gjeneratat e studentëve prej vitit1964 deri në fund të viteve ‘70, pa dyshim që ishte bazë ideologjike për organizim dheveprim strategjik të “Fraksionit të Armatës së Kuqe”. Në mbështetje të kësaj ide-ologjie dhe shembujve të ofruar praktikë, ideologët e “Fraksionit të Armatës së Kuqe”kishin arritur ta përpilonin konceptin për veprim strategjik, të njohur me emrin„Guerila Qytetare“. Ky manifest kryesisht ishte hartuar nga publicistja, UlrikeMeinhof148. Huazimi i nocionit guerilje nga Amerika Latine, dëshmon për elementine motivimit dhe orientimit ideologjik të Fraksionit të Armatës së Kuqe. Pa dyshim qëkëto elemente kishin të bënin më dëshirën që, nëpërmjet zhvillimit të një kryengritje-je të armatosur në Gjermani dhe vende të tjera evropiane të kontribuohet në drejtim tëzgjidhjes së problemeve të ndryshme politike të vendeve të botës së tretë149.

Terroristët e Fraksionit të Armatës së Kuqe kishin deklaruar se popujt erobëruar dhe pakicat e shtypura nacionale kanë „të drejtë natyrore“, të përdorindhunën politike si mjet për arritjen e lirisë dhe pavarësisë së tyre. Ata gjithashtukishin deklaruar se do të zhvillonin luftë të armatosur sikur vietnamezët, popujtindianë dhe zezakët në Amerikë, populli palestinez dhe pakicat e tjera nacionale,që luftojnë për liri. Ata prezantoheshin si „guerilë qytetare“ ashtu sikur edheshokët, Che Guevara dhe Mao Tse - Tung150.

Organizimi dhe veprimi terrorist i Fraksionit të Armatës së Kuqe ishtebazuar kryesisht në konceptin e organizimit dhe zhvillimit të luftës guerile sipasteorive dhe veprimeve praktike të Guevaras, Castros, të Marighellas, të Debrays dhetrupave të Tumparos. Ndërkaq, qëndrimet e Mao Ce Tungut lidhur me zhvillimin eluftës së armatosur, ishin konsideruar jo vetëm si „mësime teorike të detyrueshme,që duheshin zbatuar me kujdes gjatë fazës së përgatitjes së luftës së armatosur, por


147 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 629. 148 Hans Josef Horchem, Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1986,

f. 7. 149 Konrad Hobe, Zur ideologischen Begründung des Terrorismus, Bonn 1979, f. 15. 150 Rote Armee Fraktion, Das Konzept Stadtguerilla, Alex Schubert, Stadtguerilla (Rotbuch 26), Berlin 1971, f. 122.

Rote Armee

Fraktion

edhe si udhërrëfyese konkrete në rrethana të luftës“151. Në këtë drejtim, koncepti iFraksionit të Armatës së Kuqe, në formën dhe përmbajtjen e vet nuk dallonte nëthelb nga modeli i Mao Ce Tungut për zhvillimin e luftës së armatosur. Në tëvërtetë, dallimi i vetëm që ekzistonte në mes të këtyre dy koncepteve, kishte tëbënte me faktin se sipas modelit të Maos, faza e parë karakterizohej me defensivënstrategjike152, ndërsa koncepti i Fraksionit të Armatës së Kuqe kishte paraparëveprimin ofensiv të grupit të armatosur minoritar153. Sipas këtij koncepti, në fazën eparë duhej demonstruar ekzistenca e lëvizjes së armatosur, ndërsa në fazën e dytë,lëvizja e armatosur dhe e masivizuar duhej të merrte karakterin e „luftës revolu-cionare gjithëpopullore“ dhe si e tillë duhej manifestuar me protesta të organizuaradhe aksione të tjera masive, të cilat do të shkaktonin një luftë barrikadash154.

Në doktrinën e Mao Ce Tungut kjo fazë ka të bëjë me „baraspeshën“, e ciladuhej kaluar me „veprime ofensive“, të cilat njëherit e paraqitnin edhe fazën e tretë- të karakterizuar me veprime dhe udhëheqje të rregullt ushtarake155. Ndërkaq nëkonceptin e Fraksionit të Armatës së Kuqe, faza e tretë kishte të bënte me çar-matosjen e forcave qeveritare dhe shkatërrimin përfundimtar të aparatit shtetëror.

Qëllimi politik i Fraksionit të Armatës së Kuqe i arsyetonte veprimet endërmarra terroriste. Si organizatë, me orientim marksist-leninist, ajo i kishte ftuartë gjithë studentët radikalë të gjeneratave pas vitit 1968 që t’i bashkëngjiteshinkryengritjes së armatosur. „Ne mendojmë se pa iniciativë revolucionare, pa veprimpraktik revolucionar të avangardës popullore dhe pa luftë konkrete antiimperial-iste, nuk mund të ketë proces të bashkimit dhe të organizimit të luftës së armato-sur, e cila duhej zhvilluar në Republikën Federale Gjermane dhe në BerlininPerëndimor. Në momentin aktual, zhvillimi i kësaj lufte të armatosur është i mund-shëm, i arsyeshëm dhe i drejtë. Nga këto arsye, mundësi dhe drejtësi, njoftojmëformimin e gueriljes qytetare“156.

Sipas vlerësimeve policore, në vitin 1970, Fraksioni i Armatës së Kuqe për-bëhej nga 17 anëtarë dhe rreth 60 simpatizues, të cilët ofronin ndihmë dhe shërbimetë ndryshme logjistike157. Me qëllim të sigurimit të mjeteve financiare, Fraksioni iArmatës së Kuqe kishte ndërmarrë edhe aksione plaçkitëse të bankave të ndryshme.


151 Kollektiv „RAF“ über den bewaffneten Kampf in Westeuropa (Rotbuch 29), Berlin 1971 (Verfasser: Horst Mahler), në:Bernd Guggenberger, Guerilla in Deutschland, Politische Meinung, Nr. 116/1976, f. 14.

152 Albert A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, AllgemeineSchweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 43 - 58.

153 Krahaso: Rote Armee Fraktion, Das Konzept Stadtguerilla, Alex Schubert, Stadtguerilla (Rotbuch 26), Berlin 1971, f. 57. 154 Bernd Guggenberger, Guerilla in Deutschland, Politische Meinung, Nr. 116/1976, f. 12.155 Albert A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, allgemeine

schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 51 - 53. 156 Rote Armee Fraktion, Das Konzept Stadtguerilla, Alex Schubert, Stadtguerilla (Rotbuch 26), Berlin 1971, f. 107, 111. 157 Krahaso: Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz eines

Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 57.

Më 29 shtator të vitit 1970 ishin plaçkitur përnjëherë tri banka në Berlin. Në këtoaksione kishin marrë pjesë rreth 12 persona të armatosur. Ndërkaq, një vit më vonëFraksioni i Armatës së Kuqe kishte plaçkitur edhe rreth 1,5 milionë DM, të cilat ikishte përdorur për financimin e aksioneve të veta vrasëse. Me këto mjete të plaçki-tura financiare ishte blerë një sasi e madhe e materialit luftarak dhe ishte financuarspecializimi i disa terroristëve për përdorimin e eksplozivit dhe krijimin e bombave158.

Gjatë vitit 1972, edhe pse një numër i madh i anëtarëve të Fraksionit të Armatëssë Kuqe (ndër të cilët edhe Mahler) ishin burgosur, prapëseprapë kjo organizatë kishtemarrë vendim për kalimin në fazën e veprimeve ofensive „revolucionare“. Seria prej 15sulmeve me bomba kishte filluar më 11 maj të vitit 1972, kur nga shpërthimi i fuqishëmnë komandën ushtarake amerikane në Frankfurt, kishte vdekur një oficer i lartëamerikan. Pastaj, gjatë sulmit kundër Ndërmarrjes Botuese „Springer“ në Hamburgishin plagosur 38 qytetarë. Pas këtyre aksioneve të suksesshme terroriste, Fraksioni iArmatës së Kuqe kishte filluar të vriste personat, aktiviteti i të cilëve ishte në „kundër-shtim me interesat e popullit“. Gjatë dhjetëvjetëshit të parë të ekzistencës së vet,Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte vrarë 31 qytetarë, prej të cilëve nëntë kishin qenëzyrtarë të policisë, katër funksionarë të drejtësisë dhe tre diplomatë. Përveç këtyre aten-tateve, ishin ndërmarrë edhe 25 sulme të tjera terroriste dhe ishin plaçkitur 30 banka159.

Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte vendosur kontakte dhe forma tëndryshme të bashkëpunimit me grupet e ndryshme terroriste ndërkombëtare. Njëbashkëpunim i tillë ishte vërejtur sidomos me organizatat e ndryshme terroristepalestineze. Gjatë verës së vitit 1970, në kampin palestinez për stërvitje ushtarake,i cili ndodhej afër kryeqytetit jordanez, Aman, kishin qëndruar Mahler, Baader,Meinhof dhe Ensslin. Ata, përveç stërvitjes së tyre terroriste, këtë qëndrim e kishinshfrytëzuar edhe për të vendosur kontakte të reja me qarqet e ndryshme terroristearabe160. Kjo u vu re sidomos pas lirimit të pesë terroristëve gjermanë (tëkushtëzuar me lirimin e funksionarit politik të CDU-së, Peter Lorenz, të rrëmbyernë mars të vitit 1975), të cilët kishin fluturuar në Jemenin Jugor, ku ishin strehuardhe nga ku i kishin përgatitur disa aksione të reja terroriste.

Mirëpo, një bashkëpunim më të ngushtë, Fraksioni i Armatës së Kuqe ekishte vendosur me organizatat e ngjashme terroriste në rajon, e sidomos me atonë Francë, Belgjikë dhe Holandë161. Pastaj ishin krijuar edhe qendra logjistike në


158 Näheres, Hans - Joachim/Müller - Borchert, Guerilla in der Bundesrepublik, në: Rolf Tophoven, Politik durch Gewalt,Guerilla und Terrorismus heute, Bonn 1976, f. 129.

159 Siehe auch: Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz einesJahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 64 - 65.

160 Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntesdes Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 72.

161 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Wien - Darmstadt 1990, f. 632.

Austri dhe Zvicër. Ndërkaq, pas rrëmbimit dhe vrasjes së Aldo Moros në Itali, ishinvendosur kontakte edhe me „Brigadat e Kuqe“. Gjithashtu edhe në Suedi ishin bërëpërpjekje për veprim terrorist. Kështu, më 24 prill të vitit 1975, anëtarët eFraksionit të Armatës së Kuqe, kishin pushtuar Ambasadën Gjermane në Stokholmdhe kishin kërkuar lirimin e 26 kolegëve të tyre. Me këtë rast ata kishin vrarë dydiplomatë, njërin duke e hedhur nga dritarja. Ky aksion kishte dështuar në saje tëpunës joprofesionale të ekspertit gjerman për eksploziv, i cili gjatë vënies së dina-mitit në katin e tretë të ndërtesës, kishte shkaktuar një shpërthim të parakohshëmnë kohën kur të gjithë terroristët gjendeshin në ndërtesë. Nga pasojat e këtijshpërthimi, ishin vrarë dy terroristë, dhe ishin plagosur katër të tjerë, të cilët pasofrimit të ndihmës së nevojshme shëndetësore, ishin dërguar në Gjermani.

Në sulmin e organizuar kundër Konferencës së Anëtarëve të OPEC-ut nëVjenë, më 21 dhjetor të vitit 1975, kishte marrë pjesë edhe terroristi gjerman, Hans- Joachim Klein162 dhe shoqja e tij e grupit, Gabriele Kröcher - Tiedemann (lidhurme pjesëmarrjen e saj ekzistojnë dëshmi dhe spekulime të ndryshme)163. Ndërsa,gjatë rrëmbimit të aeroplanit të kompanisë ajrore “Air France”, në mesin e terror-istëve palestinezë kishin qëndruar edhe dy terroristë gjermanë. Të gjithë këta ter-roristë ishin likuiduar gjatë operacionit për lirimin e aeroplanit, të zhvilluar ngaforcat speciale izraelite. Kulmin e bashkëpunimit në mes të grupeve terroriste gjer-mane dhe atyre palestineze e kishte dëshmuar rrëmbimi i aeroplanit „Landshut“ ikompanisë ajrore gjermane “Lufthansa” në tetor të vitit 1977. Edhe këtu ishtekërkuar lirimi i anëtarëve të grupit Baader - Meinhof. Mirëpo, njësia specialeantiterroriste për mbrojtjen e kufijve gjermanë GSG-9, e përkrahur edhe nga dypjesëtarë të njësisë speciale antiterroriste angleze “SAS” me një aksion spektaku-lar e kishte liruar aeroplanin e rrëmbyer, duke vrarë vetëm tre terroristë.

Në maj të vitit 1976, Ulrike Meinhof kishte bërë vetëvrasje në një qeli të


162 Në shtator të vitit 1998, në një fshat në Normandi, nga policia franceze ishte burgosur terroristi gjerman, 51 vjeçar, Hans- Joachim Klein. Në vitin 1999 Klein ishte ekstraduar në Gjermani, ku një vit më vonë, nga Gjykata Penale e Frankfurtitishte dënuar me burgim të përjetshëm. Në momentin e shqiptimit të dënimit, ai kishte klithur: “a për dhjetë minuta OPECduhet të qëndrojë tërë jetën në burg?!“. Në vitin 1977 Klein e kishte dërguar revolen së bashku me municionin e tij, nëadresën e një korrespodenti të revistës „Spiegel“, dhe me një letër përcjellëse kishte deklaruar për tërheqjen e tij për-fundimtare nga skena terroriste. Në atë letër kishte shkruar edhe për likuidimin e planifikuar të dy udhëheqësve të bashkë-sive izraelite, të cilët vepronin në Berlinin Perëndimor. Që nga ajo kohë nuk është shënuar ndonjë aktivitet tjetër terroristi Klein-it. Pas kësaj karriere terroriste, ai më se 25 vjet më radhë kishte jetuar në ilegalitet, kryesisht në Francë. Atje ishtemartuar me një mësuese dhe i kishte dy fëmijë, vajzën 18 dhe djalin 14 vjeç. Si faktorë kriminogjenë, është me rëndësitë dihet edhe fëmijëria e Klein-it. Vetëm tre muaj pas lindjes së Klein-it, nëna e tij kishte bërë vetëvrasje. Kështu, ai ekishte kaluar fëmijërinë e vet në qendra të ndryshme strehimore. Në moshën e vet rinore ishte kthyer sërish në shtëpinë ebabait të tij, i cili sërish ishte martuar. Edhe babai i tij, që kishte përkatësi të lashtë izraelite, gjatë kohës së luftës, përshkak të këtij „ turpi“, ishte internuar në një kamp të përqendrimit gjerman.

163 Në një proces gjyqësor të zhvilluar më 1999 në Köln, nuk ishte argumentuar pjesëmarrja e Gabrielle Kröcher - Tiedermannë sulmin kundër OPEC-ut. Klein dhe disa ish-bashkëluftëtarë të saj, e kishin dëshmuar të kundërtën. Fajësia e saj nukkishte mundur të dëshmohej edhe për faktin se ajo kishte vdekur që në tetor të vitit 1995 nga sëmundja e kancerit.

burgut. Një vit më vonë, në shenjë hakmarrjeje në Karlsruhe vritet prokurori ipërgjithshëm shtetëror gjerman Siegfried Buback. Përgjegjësinë për këtë vrasje ekishte marrë e ashtuquajtura „Kommando Ulrike Meinhof“164. Pas kësaj ngjarjeje,edhe pse të gjithë themeluesit e Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane ishin bur-gosur, kishte filluar faza më e përgjakshme në historinë e kësaj organizate.

Më 9 shtator të vitit 1977, në një rrugë të Këlnit, me një aksion të rrufeshëmishte rrëmbyer industrialisti, Hans Martin Schleyer, duke i vrarë tri truprojat e tij.Për lirimin e Schleyerit, terroristët kishin kërkuar lirimin e 11 të burgosurve, anë-tarë të grupit Baader - Meinhof dhe nga 50.000 dollarë për çdo terrorist të liruar sidhe të drejtën për fluturimin e tyre në një vend të zgjedhur nga vetë ata. Qeveriagjermane nuk i kishte përmbushur kërkesat e terroristëve, gjë që pasoi vrasjen eSchleyerit. Pas dështimit të planeve me Schleyerin dhe atyre të mëparshme nëMogadischu, terroristët i kishin humbur shpresat e tyre. Kështu, në të njëjtën ditë,kur ishte publikuar lajmi për gjetjen e trupit të pajetë të Schleyerit, në qelinë eburgut të Stammheimit kishin bërë vetëvrasje: A. Baaden, G. Ensslin dhe J. C.Raspe. Njëherësh me këto vetëvrasje shënohet edhe fundi i „Grupit - Baader -Meinhof“.

Edhe përkundër këtyre humbjeve, disa terroristë të mbijetuar kishin filluarpërpjekjet për rimëkëmbjen e organizatës. Kështu, ata, nga pamundësia që tëvepronin në Gjermani, kishin kaluar në emigracion, duke i krijuar celulat e reja ter-roriste gjermane në Holandë, Belgjikë dhe Francë. Këto përpjekje pa dyshim qëishin shenja për fillimin e „gjeneratës së dytë“ të Fraksionit të Armatës së Kuqegjermane e cila, për dallim nga e para që vepronte në vend, i parapëlqente sulmetnga jashtë, kundër interesave gjermane.

Sulmi i parë terrorist i ndërmarrë nga Fraksioni i përtërirë i Armatës së Kuqegjermane, ishte kryer më 1 qershor të vitit 1979 në Bruksel. Përpjekja për vrasjen ekomandantit të përgjithshëm të forcave të NATO-s në Evropë, e më vonë edhe min-istrit të Punëve të Jashtme të Amerikës, gjeneralit Alexander Heig, kishte dështuar.Në maj të vitit 1980, forcat policore franceze kishin bastisur një banesë në Paris, ecila ishte shfrytëzuar nga disa aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane.Në atë banesë ishte gjetur një arsenal i madh ushtarak, dokumente të falsifikuaradhe mjete të shumta monetare165. Në gusht të vitit 1981, Fraksioni i Armatës së Kuqegjermane kishte sulmuar me bomba bazën ajrore amerikane në Ramstein tëGjermanisë, ndërsa në shtator të të njëjtit vit, me një granatë të prodhimit sovjetik,ishte bërë përpjekje për vrasjen e oficerit më të lartë amerikan të stacionuar në


164 RAF kishte vepruar me emra të ndryshëm simbolikë; Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zurGewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 70.

165 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 631.

Gjermani, gjeneralit Frederick Kroesen166. Në tetor të vitit 1982, forcat policoregjermane kishin arritur burgosjen e disa udhëheqësve të Fraksionit (të përtërirë) tëArmatës së Kuqe. Mirëpo, edhe kësaj here ky fraksion terrorist kishte mbijetuar.

Kështu, gjatë viteve 1985 dhe 1986, paralelisht me aksionet e përbashkëtaterroriste të ndërmarra nga „Aksioni Direkt“ francez dhe „Brigadat e Kuqe“ ital-iane edhe Fraksioni i Armatës së Kuqe gjermane, i kishte kryer disa vrasje të diplo-matëve dhe industrialistëve. Ndër viktimat e tyre ishte edhe E. Zimmermann, shefi firmës “MTU” për prodhimin e armëve në München (shkurt 1985), drejtori i fir-mës “Siemens” së bashku me shoferin e tij (qershor 1986), si dhe Gerold vonBraumühl një diplomat i lartë gjerman (tetor 1986). Ndërsa, në gusht të vitit 1985,me një aksion të përbashkët terrorist në mes të forcave të Fraksiont të Armatës sëKuqe gjermane dhe atyre të „Aksionit Direkt“ francez, ishte sulmuar Baza AjroreAmerikane në Frankfurt. Terroristët, pasi e kishin likuiduar rojën, me kartën eidentitetit të zyrtarit të vrarë, kishin hyrë në bazën ajrore amerikane të Rhein -Main dhe atje e kishin vrarë edhe një ushtarak tjetër dhe i kishin plagosur 16ushtarë167.

Sipas informacioneve policore, në vitin 1985, Fraksioni i Armatës së Kuqekishte vetëm 22 anëtarë aktivë, prej të cilëve 13 ishin femra168, të cilat kishin pozi-cione të rëndësishme në organizatë. Disa nga këta aktivistë kishin jetuar me vite tëtëra në ilegalitet në Gjermani, ndërsa të tjerët, si, p.sh. Susanne Albrecht, kishinkaluar në emigracion. Sipas disa informacioneve, ajo jeton vazhdimisht në lëvizjenga Lindja e Afërt në atë të Mesme. Më 1990 ishte dëshmuar fakti se shumica eterroristëve të mbijetuar gjermanoperëndimorë, ishin pajisur me identitet të ri ngaShërbimi i Sigurimit Shtetëror të Gjermanisë Lindore dhe si të tillë ishin shpërn-darë nëpër qytete të ndryshme gjermanolindore. Në vitin 1990 shumica e këtyreterroristëve, të cilët kishin qenë nën kujdesin dhe mbrojtjen e Shërbimit tëSigurimit Shtetëror të Gjermanisë Lindore, pikërisht nga ky shërbim, ishin burgo-sur dhe ishin kthyer nga kishin ardhur me qëllim të gjykimit për veprat e bëra. Njëvit më vonë ishin dënuar edhe pesë zyrtarë të lartë të Sigurimit Shtetëror tëGjermanisë Lindore për shkak të ndihmës së ofruar Fraksionit të Armatës së Kuqe.


164 RAF kishte vepruar me emra të ndryshëm simbolikë; Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zurGewaltaktion, Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 70.

165 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 631. 166 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 631. 167 Alfred Cattani, Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, në: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehntes

des Terrorismus, Neue Züricher Zeitung, Zürich 1980, f. 79 - 81; Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990,f. 632.

168 Hans Josef Horchem, Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1986,f. 11 - 13.

Sulmi i fundit i Fraksionit të Armatës së Kuqe ishte kryer më 27.03.1993 dhekishte qenë i drejtuar kundër ndërtimit të një burgu në Weiterstadt. Që nga ajo kohënë mjetet e ndryshme të informimit gjerman, ishin dërguar disa komunikata, me tëcilat ishte njoftuar për marrjen e vendimit për pezullimin e aksioneve vrasëse dhe tëaktiviteteve të tjera revolucionare. Në këtë drejtim është e njohur edhe e ashtuquajtu-ra „Letër e prillit“ e vitit 1996 dhe deklarata e 20 prillit 1998, në të cilën thuhej „para28 vjetëve nga një aksion çlirimtar kishte lindur Fraksioni i Armatës së Kuqe, ndërsatash deklarojmë se ky projekt është i përfunduar dhe si i tillë i takon historisë“.Paralelisht me këto komunikata të publikuara në emër të udhëheqjes së Fraksionit tëArmatës së Kuqe edhe disa ish-anëtarë të kësaj organizate, kishin kërkuar pezullimine përgjithshëm të aktiviteteve politike të saj. Në këtë mënyrë, kishte përfunduar lufta25 vjeçare e këtij grupi terrorist, që kishte shkaktuar vrasjen e 34 personave.

1. 2. Celulat Revolucionare dhe Zora e Kuqe

Paralelisht me fillimin e burgosjeve të kuadrit komanduestë Fraksionit të Armatës së Kuqe, potenciali terrorist gjermankishte filluar të shpërndahej në rryma të ndryshme. Njërin krah tëkësaj lëvizjeje terroriste e kishte përfaqësuar edhe më tejFraksioni i Armatës së Kuqe, i cili gjatë viteve ‘80 kishte arritur tëriorganizohej dhe, në bashkëpunim me grupet e tjera terroriste,kishte orientuar aksionet e veta kryesisht kundër bazave dhe per-sonelit ushtarak të forcave të NATO-s në Evropë.

Ndërkaq, që nga nëntori i vitit 1973, në skenën terroriste gjermane kishtevepruar edhe e ashtuquajtura „Celulat Revolucionare“ (Revolutionären Zellen /RZ). Kjo organizatë për herë të parë ishte paraqitur duke marrë përgjegjësinë përsulmin e shkaktuar kundër filialeve të firmës “ITT” në Berlin dhe Nürenberg. Qënga paraqitja e saj e parë e deri në vitin 1982, kjo organizatë kishte kryer mesatar-isht 46 sulme të ndryshme terroriste në vit, ndërsa gjatë të njëjtës periudhë kohore,Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte ndërmarrë vetëm dy sulme të tilla terroriste169.

Koncepti strategjik i Celulave Revolucionare (RZ) ishte publikuar në vitin1975, në gazetën relativisht të rregullt vjetore të kësaj organizate, të njohur meemrin „Zemërimi Revolucionar“ (Revolutionärer Zorn). Sipas këtij koncepti,Celulat Revolucionare (RZ) në mënyrë afatgjate duhej të ndërmerrnin:

- aksione antiimperialiste të orientuara kryesisht kundër ShBA-së dhe RFGjermane;


Revolutionäre

Zellen

169 Krahaso: Andreas Schmidt, Die revolutionären Zellen, Die Polizei, Nr. 9/83, f. 287.

- aksione luftarake kundër përfaqësive Sioniste në RF Gjermane; - aksione që e ndihmonin drejtpërdrejt luftën e klasës punëtore, luftën e

rinisë dhe atë të gjinisë femërore, duke i sulmuar dhe duke i ndëshkuararmiqtë e tyre170.

Pas burgosjes së studentit, Hermann Feiling (në qershor të vitit 1978, i cilinga pasojat e shpërthimit të një bombe në banesën e vet në Heidelberg, kishte hum-bur dy këmbët dhe syrin e majtë), policia kishte arritur të siguronte informacionepër strukturën organizative të Celulave Revolucionare. Ndryshe prej modelit tëluftës guerile të Fraksionit të Armatës së Kuqe (RAF), i cili bazohej në veprimet earmatosura të elitës studentore, kjo organizatë parapëlqente veprimin afatgjatë ile-gal, në grupe relativisht të pavarura dhe të përbëra nga pesë deri tetë persona, tëcilët duhej të njiheshin dhe të komunikonin midis tyre vetëm me emrin konspira-tiv. Në bazë të këtij veprimi, kjo organizatë kishte synuar arritjen e revolucionar-izimit të masave. Në bazë të këtij koncepti, Celulat Revolucionare (RZ) ishinshndërruar në organizatën më të rrezikshme terroriste të kohës së vet. Në fillim tëveprimtarisë së vet, kjo organizatë kishte bashkëpunuar, në forma të ndryshme, meFraksionin e Armatës së Kuqe. Mirëpo, si duket bashkëpunimi i ndërsjellë terror-ist me kohë ishte zbehur. Kjo u vu re sidomos në tetorin e vitit 1982, kur CelulatRevolucionare (RZ) nuk ishin përgjigjur kërkesës për ndihmë, të cilën e kishtekërkuar Fraksioni i Armatës së Kuqe me rastin e burgosjes së Mohnhaupt, Schulzdhe Klar. Në të vërtetë, në vend të ndihmës së kërkuar, Celulat Revolucionare (RZ)i kishin quajtur aktivistët e Fraksionit të Armatës së Kuqe (RAF) si „terroristë tëplakur“. Gjithashtu, edhe seria e mëvonshme e burgosjeve të anëtarëve tëFraksionit të Armatës së Kuqe (RAF), nga asnjë aspekt nuk ishte komentuar ngaCelulat Revolucionare (RZ). Pavarësinë e plotë të kësaj organizate terroriste ngaFraksioni i Armatës së Kuqe (RAF), e dëshmon edhe vlerësimi tejet „kritik dhe itejkaluar“ të cilin në maj të vitit 1982 e kishin bërë Celulat Revolucionare (RZ)ndaj projektit për veprim strategjik „Lufta Guerile, Kryengritja e Armatosur dheFronti Antiimperialist“ të aprovuar nga Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF)171.

Që në numrin e parë të gazetës „Zemërimi Revolucionar“, të botuar në vitin1975, ishte bërë publike ekzistenca e formacionit të armatosur, i cili vepronte nëkuadër të Celulave Revolucionare (RZ) me emrin „Rote Zora“ (RZ). Edhe simbo-let e ngjashme, që përdornin këto dy grupime terroriste, shpjegojnë për subjek-tivitetin e tyre. „Rote Zora“ (RZ) ishte organizatë e përbërë ekskluzivisht nga fem-rat dhe si e tillë i arsyetonte aktivitetet e veta terroriste me faktin se „në të gjitha


170 „Revolutionärer Zorn“ Zeitung der „RZ“, në: Andreas Schmidt, Die revolutionären Zellen, Die Polizei, Nr. 9/83, f. 290. 171 Iring Fetscher - Günter Rohrmose, Analysen zum Terrorismus 1, Ideologien und Strategien, f. 168 - 169

shtresat shoqërore ushtrohej dhunë ndaj femrave…, e cila është e strukturuar nësistemin shoqëror …, sistem i cili i mundëson burrit zbatimin brutal të dhunës ndajgruas“172. Sipas kësaj organizate, nga kjo pozitë e padurueshme e femrës nëshoqëri, paraqitet edhe domosdoshmëria e organizimit dhe zhvillimit të luftës sëarmatosur. Aksionin e vet të parë terrorist, kjo organizatë e kishte ndërmarrë nëvitin 1981, duke vrarë ministrin rajonal, Heinz Herbert Karry. Sipas „Rote Zora“kjo vrasje nuk ishte e paplanifikuar, ngaqë ministri i vrarë ishte edhe përgjegjës përzgjerimin e aeroportit të Frankfurtit, të cilin kjo organizatë e kundërshtonte173.

Në vitin 1982 „Celulat Revolucionare“ (RZ) dhe „Rote Zora“ (RZ) kishinndërmarrë rreth 600 sulme të armatosura kryesisht kundër ndërmarrjeve dhe fir-mave, të cilat e poshtëronin ideologjinë komuniste. Më 1984, në shenjë protestekundër eksportimit të qymyrit gjerman në Britaninë e Madhe, gjatë kohës kurpunëtorët e minierave angleze ishin hedhur në grevë, ishte ndërmarrë një sulm iarmatosur kundër selisë së minierës në Ruhrgebiet174. Ndërsa, më 28 prill të vitit1985 ishin vendosur disa bomba të kurdisura në ndërtesën e Shoqatës sëPunëdhënësve, në përfaqësinë e firmës kimike “Hoechst” në Këln, si dhe në për-faqësinë kryesore të Bankës Gjermane në Düsseldorf.

Sipas vlerësimeve policore të vitit 1984, në të dy këto formacione terroristevepronin pesë celula me nga 20 anëtarë. Është karakteristike se disa nga anëtarëtaktivë të këtyre formacioneve terroriste, ishin njëkohësisht edhe anëtarë aktivë tëFraksionit të Armatës së Kuqe (RAF). Kjo njëherit jepte të kuptohej se Fraksioni iArmatës së Kuqe vazhdimisht përpiqej të rekrutonte anëtarë të rinj nga CelulatRevolucionare dhe „Rote Zora“.

Gjatë viteve 1985 dhe 1986 policia kishte arritur të bur-goste numrit më të madh të organizatave terroriste majtiste gjer-mane. Kështu, në gusht të vitit 1996 ishin burgosur edhe vrasësite profesor Beckurts, ndërsa më 11 janar 1988 policia gjermane ekishte burgosur edhe një grua, e cila fajësohej për vendosjen e njëbombe në muajin prill të vitit 1986 në diskotekën „La Belle“ tëBerlinit (ky sulm terrorist ishte përdorur nga ShBA-ja si pretekst për sulm ushtarakkundër Libisë). Me 30 nëntor të vitit 1989 me një nënshkrim të firmosur “RZ”ishte marrë përgjegjësia për vrasjen e bankierit gjerman, Alfred Herrhausen, i ciliishte njëkohësisht edhe udhëheqës i Bankës Gjermane. Herrhausen ishte vrarë ngapasojat e shpërthimit të një bombe të telekomanduar, e cila ishte montuar në njëbiçikletë. Bomba kishte shpërthyer në çastin kur ishte afruar vetura zyrtare. Një


172 Andreas Schmidt, Die revolutionären Zellen, Die Polizei, Nr. 9/83, f. 289. 173 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 633. 174 Hans Josef Horchem, Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zur Konfliktforschung, Nr. 1/1986, f. 16.

javë më vonë, policia kishte burgosur një burrë dhe një grua të akuzuar edhe përvrasjet e mëparshme të Zimmermann, Beckurts dhe Braunmühl. Më 27 qeshor tëvitit 1990, në mënyrë krejt të rastësishme, kishte dështuar atentati i përgatiturkundër sekretarit shtetëror gjerman, Hans Neusel175.

Pas këtij rasti, policia gjermane kishte konkluduar se ishte shpartalluarlëvizja terroriste majtiste gjermane. Ishin zbuluar dhe burgosur tri gjenerata ter-roristësh. 15 ose 20 prej tyre kishin kaluar në emigracion ose jetonin në ile-galitet të thellë. Mirëpo, pas shpartallimit të sistemeve socialiste, respektivishtdështimit të ideologjisë komuniste, mbeturinat e vjetra terroriste dhe ata even-tualë të rinj, e kishin vështirë të vepronin në drejtim të ripërtëritjes ose të kri-jimit të ndonjë formacioni të ri majtist terrorist gjerman.

1. 3. Kronikë e sulmeve terroriste të grupeve majtiste gjermane

1969Tri sulmet e para të armatosura të Grupit Baader - Meinhof në Berlin. 197122.10, Hamburg: Gjatë përpjekjes për zbulimin e identitetit të tre personave të

dyshimtë, nga një anëtar i Fraksionit të Armatës së Kuqe ishte vrarë zyrtari i policisë, NorbertSchmid.

22.12, Kaiserlautern: Një grup i armatosur i Fraksionit të Armatës së Kuqe, kishte plaçk-itur një bankë në Kaiserlautern të Bajernit. Gjatë këtij aksioni ishte vrarë zyrtari i policisë, HerbertSchoner dhe plaçkitur 134, 000 DM.

197211.05, Frankfurt: Në sulmin e armatosur kundër komandës së bazës ushtarake amerikane

V. Corps në Frankfurt, ishte vrarë kolonel Paul Bloomquist dhe ishin plagosur 14 qytetarë.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë „Komando Petra SCHELM“.

12.05, Ausburg/Munih: Dy bomba të kurdisura kishin shpërthyer në drejtorinë e policisësë qytetit Ausburg. Nga pasojat e këtij shpërthimi, ishin plagosur shtatë persona. Në të njëjtën ditë,para ndërtesës së policisë kriminale në Munih, kishte eksploduar një autobombë e „KomandosThomas Weisbecker“ që kishte shkaktuar plagosjen e gjashtë personave dhe një dëm material nëvlerë prej 600, 000 DM.

12.05, Karlsruhe: Në makinën e gjyqtarit të autorizuar për zhvillimin e hetimeve kundërGrupit Baader - Meinhof, ishte montuar një bombë e fuqishme. Nga shpërthimi i saj, ishte plago-sur rëndë gruaja e tij. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë „Komando Manfred Grashof“.

19.05, Hamburg: Në ndërtesën e firmës „Springer“ kishin shpërthyer dy bomba.Përgjegjësinë për këtë sulm, që kishte shkaktuar edhe plagosjen e 38 personave, e kishte marrë„Komando 2 Juni“.

24.05, Heidelberg: Nga pasojat e shpërthimit të dy autobombave të vendosura nëkomandën e forcave tokësore amerikane në Heidelberg, ishin vrarë tre dhe plagosur pesë qytetarë.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë „Kommando 15 Juli“ (më 15 korrik 1971


175 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 634.

nga një shkëmbim zjarri me policinë ishte vrarë aktivistja e Fraksionit të Armatës së Kuqe „RAF“,Petra Schlem).

197527.02, Berlin: „Lëvizja 2 Juni“ e kishte rrëmbyer kandidatin kryesor të partisë CDU për

zgjedhjet parlamentare. Si kusht për lirimin e tij ishte kërkuar lirimi nga burgu i udhëheqësve tëburgosur të Fraksionit të Armatës së Kuqe: Horst Mahler, Verena Becker, Gabriele Kröcher -Tiederman, IngridSiepmann, Rolf Heissler dhe Rolf Pohle. Më 05.03 ishte arritur marrëveshja përkëmbimin e tyre.

24.04, Stokholm: Nga „Kommando Holger Meins“ ishte okupuar Ambasada Gjermane nëStokholm dhe si kusht për lirimin e saj ishte kërkuar lirimi i 26 aktivistëve të Fraksionit të Armatëssë Kuqe gjermane. Nga shpërthimi i parakohshëm i eksplozivit të vendosur, kishte dështuar aksioni.Dy diplomatë dhe dy terroristë të vrarë. Gjatë aksionit policor ishin burgosur edhe katër terror-istë të tjerë.

197707.05, Karlsruhe: “Komandoja Ulrike Meinhof“ kishte vrarë avokatin publik, gjeneralin

gjerman, Siegfrid Buback së bashku me dy shoqëruesit e tij. 30.07, Oberursel: Pas dështimit të planit për rrëmbim, në shtëpinë e tij ishte vrarë Jürgen

Ponto, përfaqësues publik i Bankës së Dresdenit. Më vonë ishin identifikuar dhe burgosur gjashtëvrasësit e Pontos – aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe, në mesin e tyre edhe e mbesa e tij.

09.09, Këln: Gjatë rrëmbimit të industrialistit gjerman, Hanns – Martin Schleyer, ishinvrarë edhe tre truprojat e tij. Schleyer ishte mbajtur në një lokal të fshehtë në Francë dhe ishtevrarë më 19 tetor.

13.10, Frankfurt: Terroristët palestinezë kishin rrëmbyer aeroplanin „Landshut“ të kom-panisë ajrore gjermane “Lufthansa”. Si kusht për lirimin e udhëtarëve dhe anëtarëve të ekuipazhitishte kërkuar lirimi i disa anëtarëve të burgosur të Fraksionit të Armatës së Kuqe. Gjatë rrëmbimitishte vrarë kapiteni i avionit. Pesë ditë më vonë njësiti special gjerman „GSG 9“ e kishte liruaraeroplanin, duke vrarë tre dhe plagosur një terrorist.

13.11, Vjenë: „Komando 2 Korriku“ e kishte rrëmbyer industrialistin austriak në Vjenë,Walter Michael Palmers. Lirimi i tij ishte bërë më 13.11.1977, pas dhënies së sasisë së kërkuar tëparave.

197811.05, Beograd: Pesë aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe ishin burgosur në Jugosllavi.

Në nëntor ishin liruar duke mundësuar udhëtimin e tyre në një vend të dëshiruar. 24.09, Dortmund: Në një pyll afër Dortmundit ishte zhvilluar një shkëmbim i fuqishëm

zjarri në mes policisë dhe aktivistëve të Fraksionit të Armatës së Kuqe. Këta gjatë ushtrimit të tyreme armë zjarri ishin befasuar nga policia. Gjatë këtij konflikti ishte vrarë një zyrtar i policisë dheterroristi Michael Knoll, si dhe burgosur Angelika Speitel.

01.11, Kerkrade: Në Kerkrade të Holandës, disa aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqekishin vrarë dy dhe plagosur një doganier.

197925.06, Oburg: „Kommando Andreas Baader“, e përbërë nga terroristët Wagner, Lotze dhe

Albrecht, kishte përgatitur një atentat kundër komandantit të NATO-s, gjeneral Alexander Heig nëOburg të Belgjikës. Edhe përkundër shpërthimit të mbi 20 kilogramë të eksplozivit të rafinuar,


kishte shpëtuar gjenerali Heig, ndërsa dy shoqëruesit e tij ishin plagosur. 19.11, Cyrih: Një komando e përbërë nga katër aktivistë të Fraksionit të Armatës së Kuqe,

kishte plaçkitur një filial të Bankës Zvicerane në Cyrih. Gjatë përpjekjes për shpëtimin e 506.000 DMtë plaçkitura, terroristët kishin vrarë një dhe kishin plagosur dy kalimtarë.

198111.08, Paris: Në Paris, terroristja Nge Viet e kishte vrarë një polic dhe kishte arritur të arra-

tiset pa lënë gjurmë në vendin e ngjarjes. 31.08, Ramstein: Gjatë sulmit të armatosur të Fraksionit të Armatës së Kuqe, („Kommando

Sigurd Debus“) kundër selisë së Bazave Ushtarake Ajrore Amerikane në Ramstein ishin plagosur 14qytetarë dhe ishte shkaktuar një dëm material prej 7.2 milionë DM.

15.09, Heidelberg: Kishte dështuar sulmi raketor kundër gjeneralit amerikan, FredrickKroesen. Makina e gjeneralit ku ndodhej edhe gruaja e tij, ishte sulmuar me një raketë antitank, e cilanuk e kishte goditur. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë „Kommando Gudrun Ensslin“.

198418.12, Oberammergau: Kishte dështuar sulmi kundër shkollës së NATO-s në

Oberammergau. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij aksioni të dështuar e kishte marrë „KomandoJan Raspe“.

198501.02, Gauting: Nga komandoja „Patrick O`Hara“, në Gaoting afër Munihut ishte vrarë

drejtori i Unionit të Motorëve dhe të Turbinave (MTU), Ernst Zimmermann. 07.08, Frankfurt: Aktivistët e Fraksionit të Armatës së Kuqe kishin vrarë një ushtar

amerikan dhe bashkëshorten e një tjetri. Pas vrasjes, kufomave ua kishin marrë të gjitha doku-mentet personale.

08.08, Frankfurt: Nga shpërthimi i një autobombe të montuar nga Fraksioni i Armatës sëKuqe, ishin vrarë dy mekanikë dhe ishin plagosur 16 pjesëtarë të bazës ajrore amerikane nëFrankfurt. Dëmi i shkaktuar material ishte vlerësuar në mbi një milion DM. Përgjegjësinë për kry-erjen e këtij sulmi e kishte marrë „Komando George Jackson“. Terroristët kishin hyrë në zonënushtarake, në saje të shfrytëzimit të dokumenteve të ushtarit amerikan, që ishte vrarë një ditë më parë.

198609.07, Straslah: Nga pasojat e shpërthimit të një sasie të madhe eksplozivi, që ishte vendo-

sur pranë një rruge në Straslah, kishte vdekur drejtori i “Siemensit”, Karl Heinz Beckurts, dheshoferi i tij.

10.10, Bonn: Nga „Komando Ingrid Schubert“ ishte vrarë udhëheqësi i shërbimit publik iMinistrisë së Punëve të Jashtme, Gerold von Braunmühl.

198930.11, Bad Homburg: Terroristë, të prezantuar si „Komando Wolfgang Beer“, kishin mon-

tuar një sasi të madhe eksplozivi në një biçikletë dhe, në momentin kur pranë saj kishte kaluarudhëheqësi i Bankës Gjermane, Alfred Herrhausen, eksplozivi kishte shpërthyer. Herrhausen kishtevdekur në vendin e ngjarjes.

199113.02, Bon: Një njësit terrorist i Fraksionit të Armatës së Kuqe („Komando Vincenzo

Spano“) kishte zbrazur 250 plumba në drejtim të Ambasadës Amerikane në Bonn. 01.04, Dyseldorf: Një snajperi i komandos „Ulrich Wessel“ e kishte goditur për vdekje

financierin, Detlef Karsten Rohwedder.


199327. 06, Bad Kleinen: Michael Newrzella (25), një zyrtar i njësisë antiterroriste GSG-9,

ishte vrarë gjatë një operacioni të dështuar policor.

2. Euroterroristët francezë

Që nga Lufta e Dytë Botërore, Franca ishte shndërruar në një arenë të kon-flikteve të përgjakshme në mes të terroristëve të ndryshëm ndërkombëtarë. Një gjëe tillë ishte mundësuar edhe nga fakti se Franca më tepër se çdo shtet tjetër nëEvropë i kishte toleruar terroristët e huaj. Duke i shfrytëzuar rrethanat dhe liritë eshumta që ofronte Franca, qarqet e ndryshme arabe dhe ato izraelite, për shumëkohë me radhë i kishin nxitur komandot e tyre vrasëse për kryerjen e sulmeve tëndryshme (kryesisht të ndërsjella) terroriste në Paris. Pastaj fraksionet e ndryshmearabe kishin shfrytëzuar territorin francez për zhvillim të luftërave të ndryshmekundër njëri-tjetrit. Terroristët armenë më tepër se kudo tjetër në botë, i kishin sul-muar interesat turke në Francë. Këtu edhe Armata Republikane Irlandeze shumëherë i kishte sulmuar objektivat e ndryshme angleze. Gjithashtu në qytetet endryshme franceze, edhe ithtarët dhe kundërshtarët e „Revolucionit Islamik“kishin luftuar kundër njëri-tjetrit, etj.

Nga të gjitha këto konflikte të huaja, që zhvilloheshin në territorin francez,nuk ishin dëmtuar vetëm elementet e huaja, por ishin shkaktuar edhe shumë vikti-ma franceze. Aktiviteti i grupeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare nuk ishte iorientuar vetëm kundër elementit të huaj në Francë, por ishte i orientuar edhekundër interesave të drejtpërdrejta franceze. Kështu, për shembull, në vitet 1986dhe 1987, terroristët e ndryshëm armenë, ata libanezë - pavarësisht nga konfesionii tyre fetar mysliman ose të krishterë, si dhe Shërbimi Sekret i Sirisë së bashku meatë të Iranit, ishin marrë vesh për ndërmarrjen e aksioneve të përbashkëta kundërqeverisë franceze176. Këto aksione, që kishin filluar paralelisht me sulmet e„Aksionit Direkt“, e kishin shndërruar kryeqytetin francez në një arenë të konflik-teve të përgjakshme terroriste, të ngjashme me Palermon italiane. Vetëm pas godit-jeve të fuqishme terroriste në Paris, ishin arritur marrëveshjet adekuate ndërkom-bëtare, që kishin mundësuar bashkëpunimin e forcave kundërterroriste francezeme kolegët e tyre ndërkombëtarë.



2.1. Aksioni Direkt (AD)

Në vitin 1979, me bashkimin e disa grupeve të vogla ter-roriste franceze, ishte themeluar organizata e njohur me emrin„Aksioni Direkt“ (AD). Në kuadër të kësaj organizate paralelishtkishin vepruar dy rryma relativisht autonome. E para karakterizo-hej me orientimin e vet të qartë nacionalist, ndërsa rryma e dytëkishte tendencë të fuqishme internacionaliste, përkatësisht komu-niste.

Krahu nacionalist ishte themeluar në fillim të vitit 1980 dhe udhëhiqej ngaprofesori i filozofisë, André Olivier dhe nxënësi i tij, Max Ferot177. Në fillim tëaktivitetit të vet, ky grup kishte vepruar edhe me emrin „Pllakati i Kuq“178. Ferotikishte bashkëpunim të mirë me profesorin e vet të vjetër Olivierin, nga i cili ishteushqyer me idealet e lëvizjes revolucionare të viteve ‘68. Pas përfundimit të shër-bimit ushtarak, studenti Feroti ishte bashkuar sërish me profesorin e vet dhe, nëmënyrë konspirative kishin filluar përgatitjet e sulmeve të para terroriste. Me qël-lim të sigurimit të mjeteve të nevojshme financiare, ata kishin plaçkitur edhe disabanka dhe institucione të tjera financiare. Këto plaçkitje të kryera në mes të viteve1981 dhe 1984, e paraqesin edhe fillimin e aktiviteteve terroriste të grupit “Olivier– Ferot”.

Që nga viti 1983 e deri në vitin 1986 ky grup kishte ndërmarrë 15 sulmeterroriste, të cilat i kishte publikuar si vepra revolucionare të „Aksionit Direkt“179.Më 27.03.1986, policia franceze, me një aksion spektakular kishte arritur shpartal-limin e grupit terrorist të udhëhequr nga Olivieri dhe Feroti. Të gjithë anëtarëtaktivë të këtij grupi, me përjashtim të Ferotit, ishin burgosur. Ai edhe i vetmuarkishte vazhduar të bënte sulme të fuqishme terroriste. Në këtë mënyrë, Feroti ishtebërë terroristi më i njohur dhe më i kërkuar i kohës në Francë. Vetëm gjatë vitit1986 ai kishte kryer këto sulme terroriste:

- vrasjen e drejtorit të përfaqësisë së firmës „Black & Decker“ në Francë(25.04);

- vendosjen e një mjeti të fuqishëm shpërthyes në zyrat e firmës „AmericanExpress“ në Lion (26.04);

- sulmin e armatosur kundër ndërtesës së Interpolit në Saint Cloud afër


177 Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck1990, f. 64.


179 Rudolf Chimelli, Die Action Directe schreckt Frankreich, në: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit politischemMotiv, München 1986, f. 114 - 122.

Parisit (16.05); - sulmin me bomba dore kundër selisë së firmës „Air Liquide“ në Paris(06.07), dhe - sulmin kundër ndërtesës së prefekturës policore në Paris, gjatë të cilit ishte

vrarë një komisar i lartë i policisë dhe ishin plagosur 18 policë të tjerë(09.07)180.

Më 27.11.1987 policia franceze kishte arritur të burgoste Max Ferrotin e me këtëkishte pushuar edhe aktiviteti terrorist i këtij fraksioni, që vepronte me emrin„Aksioni Direkt“.

Fraksioni tjetër i „Aksionit Direkt“, ishte i njohur shumë më tepër në arenënndërkombëtare sesa në Francë. Ky fraksion ishte themeluar në vitin 1979 mebashkimin e dy grupeve të vogla terroriste: Grupit „NAPAP - Noyaux armés pourl`autonomie populaire“ (Ushtria Revolucionare për Autonominë Popullore)181 dhe„Grupit për Aksione Revolucionare“ të njohur me shkurtesën „GARI“. Në vitin1968, nga disa studentë radikalë ishte themeluar „Ushtria Revolucionare përAutonominë Popullore“ (NAPAP). Kjo „ushtri“ në vitin 1971, kishte vrarë për-faqësuesin diplomatik të Bolivisë në Francë, me akuzën se ishte fajtor për burgos-jen dhe vrasjen e Che Guevarës. Më vonë, nga e njëjta „ushtri“, ishte vrarë nëHamburg edhe gjenerali bolivian, i cili me të vërtetë e kishte burgosur dhe vrarëChe Guevarën.

Ky fraksion terrorist i „Aksionit Direkt“, i njohur për qëndrimet e veta inter-nacionaliste, udhëhiqej nga dy figura të spikatura: Jean Marc Rouillan i cili, sithemelues i „Grupit për Aksione Revolucionare“ (GARI) konsiderohej edhe koman-dant i „Ushtrisë Revolucionare për Autonominë Popullore“ (NAPAP) dhebashkëshortja e tij, Nathalie Menigon182.

Që nga themelimi i këtij fraksioni, në mënyra të ndryshme ishin ndihmuar tëgjitha grupet radikale spanjolle, të cilat kishin luftuar kundër regjimit të Frankos nëSpanjë. Në mars të vitit 1980, policia franceze kishte arritur burgosjen e 20 anëtarëvetë këtij fraksioni, që kishin vepruar në kuadër të organizatës „Aksioni Direkt“. Nëmuajin shtator të të njëjtit vit, ishin burgosur edhe dy udhëheqësit kryesorë të kësajorganizate, Jean Marc Rouillan dhe gruaja e tij Nathalie Menigon. Mirëpo, në saje tënjë amnistie të përgjithshme, një vit më vonë ishin liruar shumë „të burgosur poli-tikë“ në Francë, ndër të cilët edhe anëtarët e „Aksionit Direkt“. Menjëherë pas lirim-


180 Rudolf Chimelli, Die Action Directe schreckt Frankreich, në: Dieter Schröder, Terrorismus, Gewalt mit politischemMotiv, München 1986, f. 114 - 122.

181 Në gjuhën gjermane „Bewaffnete Zellen für Volksautonomie“. 182 Robert Harnischmacher, Die teuslische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem organisierten Verbrechen, Lübeck

1990, f. 66.

it të tyre, ata kishin vazhduar me praktikat e vjetra terroriste. Kështu, më 15.01.1985„Aksioni Direkt“ francez, së bashku me „Fraksionin e Armatës së Kuqe“ gjermane,kishin lëshuar në qarkullim Komunikatën „Për Bashkimin e Forcave Revolucionaretë Evropës Perëndimore“. Dhjetë ditë më vonë, ishte vrarë gjeneral Rene Audran(funksionar i lartë i Ministrisë së Mbrojtjes dhe koordinator i Industrisë së ArmatimitFrancez në NATO). Më 17.11.1986, ishte vrarë edhe Georges Besse, shef i Industrisësë Automobilave Francezë „Reno“. Këto vrasje njëherësh kishin shënuar edhe fundine këtyre dy fraksioneve terroriste, ngaqë në nëntor të vitit 1987, policia franceze menjë aksion të rrufeshëm i kishte burgosur të gjithë aktivistët dhe kuadrin komanduestë „Aksioni Direkt“. Gjatë procesit gjyqësor të zhvilluar kundër tyre, në sallën egjykimit kishin ardhur fare pak të interesuar. Pas këtij gjykimi, aktiviteti terrorist i„Aksionit Direkt“ ishte përqendruar vetëm në plaçkitjen e bankave dhe në sulmegjithnjë e më të rralla terroriste.

3. Belgjikë

Terroristët belgë, mbajnë përgjegjësinë për 27 sulme terroriste të kryera ngamesi i vitit 1984 deri në dhjetor të vitit 1985. Që nga 16 dhjetori i vitit 1985 kur nëkafenenë „Quick“, që gjendej në Stacionin Hekurudhor në Namur të Wallonisëishte bërë burgosja spektakulare e katër udhëheqësve të organizatës terroriste belge„CCC“, nuk është shënuar më ndonjë aktivitet i organizuar terrorist nga motivetmajtiste në Belgjikë.

3.1. Celulat Komuniste Luftarake

Organizata terroriste belge e njohur me emrin „CCC“ (CelulatKomuniste Luftarake), ishte themeluar në vitin 1984 nga PierreCarette. Edhe pse kjo organizatë terroriste, asnjëherë nuk kishtearritur të masivizohej, ajo si njësit i vogël terrorist që ishte, kishtearritur specializimin në fushën e montimit dhe vendosjes sëmjeteve të ndryshme shpërthyese, kundër objekteve të ndryshmeamerikane dhe atyre të NATO-s, në Belgjikë. Sulme të tilla terroriste ishinregjistruar edhe kundër ndërmarrjeve të ndryshme belge të cilat, në forma tëndryshme afariste, kishin bashkëpunuar me strukturat e tilla ushtarake ose meinstitucionet e caktuara belge, të cilat e përfaqësonin pushtetin shtetëror belg osesistemin kapitalist ndërkombëtar.

Aksionet e para terroriste, kjo organizatë i kishte ndërmarrë me qëllim të


furnizimit të saj me mjete luftarake. Për realizimin e këtij qëllimi, më 12 maj 1984ishte sulmuar Kazerma Ushtarake „Ratz“, me ç’rast ishte plaçkitur një arsenal ifuqishëm luftarak. Gjatë kryerjes së këtij aksioni, ishte plagosur një ushtar dhe njëoficer i lartë belg. Disa ditë më vonë, më 2 qershor të vitit 1984 nga një depo endërmarrjes për thyerjen e gurëve „Ecassinnes“, ishin vjedhur mbi 800 kilogramëdinamit të tipit TNT. Nga kjo sasi e dinamitit të vjedhur, një pjesë ishte përdorurmë 02.10.1984 gjatë sulmit kundër përfaqësisë së firmës kompjuterike kanadeze„Litton International Data System“183 (e autorizuar për prodhimin e sistemeve tëcaktuara raketore), e cila gjendej në Evere - afër selisë së komandës qendrore tëNATO-s në Bruksel. Në lokalitetet e kësaj firme ishte vendosur dhe aktivizuar njësasi e madhe e mjeteve të tilla eksplozive që kishte shkaktuar një dëm të kon-sideruar material.

Më 03.10.1984, me lëng dhe bomba të ndryshme ndezëse ishte sulmuarpërfaqësia e firmës gjermane „MAN“ në Dilbeek (Bruksel). Disa konstruktorë tëkësaj firme ishin njëkohësisht edhe konstruktorë ushtarakë, të cilët kishin punuarnë repartin për konstruktimin e makinave për bartjen dhe transferin e raketavebërthamore amerikane „Pershing II“, i cili gjendej gjithashtu në Mainz (nga arsyetë tilla, më 19.09.1983, kjo firmë ishte sulmuar edhe nga celulat revolucionaregjermane). Më 8.10.1984 ishte sulmuar edhe selia „Honeywell Evropa“ në Evere(Bruksel). Kjo ndërmarrje ishte e përfshirë në programin për konstruktimin e rake-tave amerikane „Cruise“, si dhe në prodhimin e sistemit navigator të aeroplanit gji-gant bombardues amerikan B52 (më 20.11.1983 dhe 14.12.1983 ishin sulmuar për-faqësitë e kësaj firme në Gjermani dhe në Nju-Jork). Mirëpo, dëmin më tëfuqishëm material, kjo organizatë terroriste e kishte shkaktuar në dhjetor të vitit1984, kur e kishte aktivizuar sasinë e madhe të eksplozivit të vendosur tek përçue-sit dhe rezervuarët e gazit nëntokësor të NATO-s në Belgjikë184.

Është me interes të theksohet se disa nga armët e vjedhura në Kazermën„Ratz“ ishin përdorur edhe nga terroristët e ndryshëm gjermanë dhe francezë.Gjithashtu, edhe një sasi e dinamitit të vjedhur TNT ishte përdorur nga organizataterroriste franceze „Action Directe“ gjatë montimit të një autobombe në Paris185.Përveç ndihmës materiale, organizata terroriste belge „CCC“ (Celulat KomunisteLuftarake) organizatave të tjera terroriste në Evropë u kishte ofruar edhe këshilladhe ndihma të tjera konkrete materiale dhe profesionale. Në disa raste terroristët e


183 Përfaqësitë e kësaj firme kanadeze në Gjermani dhe Itali ishin objekt i sulmeve të ndryshme terroriste. 184 Hans Josef Strick, Belgiens Kämpfende Kommunistische Zellen, në: Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, Dieter

Schröder (Botues/Autor) München 1986, f. 126. 185 Litton hatte kurz zuvor Kontakte mit der NATO geschlossen. Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt

1990, f. 643.

ndryshëm ndërkombëtarë, e sidomos ata gjermanë dhe ata francezë ishin ndihmuarpër t’u strehuar ose për t’u arratisur nga Belgjika.

Mirëpo për dallim nga organizatat e tjera të ngjashme terroriste, ajo belgeishte shumë më pak agresive. Gjatë aktivitetit të saj katërmbëdhjetëmujor terrorist,ishin vrarë vetëm dy persona. Si rezultat i aktiviteteve të gjithanshme kundërter-roriste të ndërmarra nga policia belge, shumë shpejt, respektivisht në dhjetor tëvitit 1985, ishte burgosur udhëheqësi i organizatës terroriste belge „CCC“ (CelulatKomuniste Luftarake), Carette, së bashku me tre bashkëpunëtorët e tij. Deri nëjanar të vitit 1986, ishin burgosur edhe tetë persona të tjerë, të cilët ishin trajtuar sianëtarë aktivë të organizatës terroriste belge. Gjatë aksioneve të tjera policore,ishin zbuluar gjashtë banesa konspirative, disa dhjetëra kilogramë dinamit, armë tëndryshme, mjete teknike për përgjimin e frekuencave policore, dokumente tëndryshme të falsifikuara, një shtypshkronjë, disa harta topografike, si dhe adresate viktimave potenciale të zgjedhura me kujdes nga qarqet e ndryshme ekonomike,politike dhe ushtarake belge. Në mesin e këtyre viktimave potenciale, kishte figu-ruar edhe emri i kryeministrit belg, Wilfried Marten186.

4. Itali

Përderisa terrorizmi në shtetet e tjera perëndimore asnjëherë nuk kishtearritur ta rrezikonte sistemin politik, respektivisht pushtetin e tyre shtetëror, lëviz-ja terroriste në Itali ishte shumë më masive dhe mjaft e rrezikshme. Prandaj, nëkrahasim me shtetet e tjera evropiane, lëvizja terroriste majtiste në Itali kishte njëpotencial të fuqishëm kuadrosh, i cili kishte në dispozicion mundësi të mëdharekrutimi dhe baza solide për veprim.

Përderisa terroristët gjermanë, fjala vjen, asnjëherë nuk kishin arritur që tërekrutonin më tepër se disa dhjetëra anëtarë, në fund të vitit 1982, policia italianekishte burgosur mbi 1300 anëtarë të grupeve të ndryshme terroriste, që kishinvepruar sipas ideologjive të ndryshme majtiste dhe 238 terroristë të entuziazmuarme ide të ndryshme djathtiste, përkatësisht fashiste. Të gjithë këta kriminelë poli-tikë ishin përgjegjës për kryerjen e rreth 14.000 sulmeve të ndryshme terroriste, tëfilluara në vitin 1968. Nga pasojat e këtyre sulmeve terroriste, në vitin 1973 ishinvrarë 40 persona, një vit më vonë ishin regjistruar 27 vrasje, ndërsa në vitin 1980,nga pasojat e ushtrimit të dhunës së ndryshme politike, në Itali ishin vrarë 120 per-sona187. Kulmin e vet terrorizmi italian e kishte arritur me rrëmbimin dhe vrasjen e



187 Walter Laqueur, Terrorismus, Ullstein 1987, f. 303.

ish-kryeministrit dhe kryetarit të Partisë Demokristiane Italiane, Aldo Moro, qëkishte ndodhur në vitin 1978.

Në Italinë e dekadave të fundit, kemi të bëjmë me një formë specifike të ter-rorizmit të lindur dhe të zhvilluar kryesisht nga grupet periferike radikale majtiste.Pa dyshim që në formimin dhe organizimin e këtyre grupeve, si dhe ideologjive tëtyre specifike, kishin ndikuar faktorë të ndryshëm shoqëroro-politikë. Si në shumëvende të tjera evropiane, ashtu edhe terrorizmi majtist në Itali, kishte lindur ngandikimi i ngjarjeve të viteve 1968 (të karakterizuara me protesta dhe revoltamasive studentore), nga ndikimi, respektivisht reflektimi negativ i konfliktevesociale në mes të shtresave të ndryshme shoqërore, si dhe nga konfrontimet efuqishme politike në Itali, që kishin qenë dukuri karakteristike e asaj kohe. Terrorizmi majtist në Itali, në fillim të manifestimit të vet, ishte inspiruar nga idetëe reja majtiste (të cilat nuk kishin ndikim aq të fuqishëm si në Gjermani) të për-faqësuara kryesisht nga grupet majtiste, si Organizata e Rinisë Komuniste (FGCI)dhe Studentët Katolikë të Institutit Sociologjik të universitetit të qytetit italianKiavari188.

Anëtarët e grupeve të ndryshme terroriste italiane ishin kryesisht personatë rinj, të moshës njëzet deri në tridhjetë vjeç. Raporti gjinor i tyre ishte 4:1 meepërsi të meshkujve, ndërsa në disa periudha kohore ky raport ishte rritur deri në5:1. Terroristët italianë, ndryshe nga kolegët e tyre të tjerë evropianë, rridhninkryesisht nga familjet e shtresave të mesme shoqërore. Mirëpo, në mesin e tyrekishte edhe kuadro nga klasa punëtore si dhe një element i fuqishëm i shtresës sëlartë, që personifikohej nga Feltrinelli - një industrialist, miliarder, botues i njo-hur dhe pasardhës i njërës nga familjet më të pasura italiane189.

4.1. Brigadat e Kuqe

Organizata terroriste italiane, e njohur me emrin „Brigadate Kuqe“, ishte themeluar në vitin 1970. Në të vërtetë, ky emërishte sinonim i disa grupeve të vogla terroriste, të cilat mbaninpërgjegjësinë për zbatimin sistematik të dhunës masive politike, ecila gjatë viteve ‘70 e kishte tronditur aq shumë Italinë sa që,shumë vrojtues të jashtëm kishin menduar se sistemit demokratiknë Itali i kishte ardhur fundi.


188 Krahaso: Carlos Widmann, Italiens Rotbrigadisten, në: Dieter Schröder (Hrsg) Terrorismus, Gewalt mit politischemMotiv, München 1986, f. 101 - 113.

189 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 304.

Anëtarët e organizatës terroriste „Brigadat e Kuqe“, e kishin prezantuarorganizatën e tyre si marksiste-leniniste e cila, si e tillë, e kishte trajtuar shtetin ital-ian si makineri të sistemit represiv kapitalist dhe si diktaturë të klasës borgjeze, ecila ushtrohej mbi klasën proletare. Në këtë kuptim, udhëheqësit e „Brigadave tëKuqe“ kishin marrë „përgjegjësinë dhe detyrën historike për luftimin e pushtetitkapitalist në Itali me qëllim të ndërrimit të tij me një pushtet të klasës punëtore, icili pa ngurrim do ta formonte sistemin e vet juridik me qëllim të gjykimit dhedënimit të merituar të armiqve të klasës punëtore“190.

Konsiderohet se lindja e organizatës terroriste „Brigadat e Kuqe“, kishterezultuar nga takimet ultramajtiste të organizuara në Institutin Katolik „StellaMaris“ në qytetin Kiavari, që shtrihet në bregdetin verior italian. Atje, gjatë nën-torit të vitit 1969, disa herë ishin takuar studentët Renato Curcio dhe gruaja e tije mëvonshme, Margherita Cagol (absolvente në Fakultetin Sociologjik tëTrentos). Pas disa takimeve të tilla, ishte marrë vendimi për formimin e grupitterrorist „Brigate Rosse“. Më vonë në këtë grup ishin bashkuar edhe AlbertoFranceschini dhe udhëheqësi i aksionit „Moro“, Mario Moretti.

Në fillim ky grup ishte këshilluar dhe, pa ndonjë rezervë, ishte financuarnga Giangiacomo Feltrinelli. Ky industrialist i fuqishëm, që në vitet ‘50 kishte for-muar në Milano një institut dhe një qendër dokumentare për hulumtimin e lëviz-jeve të ndryshme punëtore ndërkombëtare. Në këtë drejtim, kjo qendër shkencore,kishte bashkëpunuar edhe me disa institute të universiteteve të ndryshme evropi-ane, në mesin e tyre edhe me atë të Amsterdamit. Në fillim të viteve ‘60, gjatë viz-itës së tij në Kubë, Feltrinelli ishte takuar edhe me Fidel Kastron. I brengosur përmundësinë reale të një grushtshteti fashist në Itali, Feltrinelli i kishte studiuar mekujdes taktikat e luftërave të ndryshme revolucionare të zhvilluara në AmerikënLatine dhe kishte vepruar në drejtim të formimit të një lëvizjeje kryengritëse ital-iane. Për këtë arsye, në vitin 1967, Filtrinelli kishte vendosur kontakte me udhëhe-qësin e njohur palestinez, Georg Habash dhe me udhëheqësit e Fraksionit tëArmatës së Kuqe (RAF) gjermane. Dy vjet më vonë, së bashku me disa terroristëgjermanë, ai kishte qëndruar në kampin palestinez, të udhëhequr nga GeorgHabashit (në Jordani) me qëllim të stërvitjeve luftarake. Pastaj ishte formuar nëCyrih një shërbim për koordinimin e aktiviteteve terroriste në mes grupeve tëndryshme ndërkombëtare, ndërsa në Pragë kishte siguruar një shtëpi për strehimineventual të terroristëve (në vitin 1971, në këtë shtëpi ishte strehuar edhe terroristii njohur Augusto Viel). Me qëllim të financimit të aktiviteteve të ndryshme terror-iste ndërkombëtare, në vitin 1968, në një bankë zvicerane, Feltrinelli kishte hapur


190 Krahaso: Theodor Wieser, Der Fall Moro, në: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 40 - 49.

edhe llogarinë bankare Nr.15885 me emrin „Robinson Cruso“. Pas këtyreaktiviteteve paraprake në vitin 1970 Feltrinelli e kishte formuar në Milano edhegrupin terrorist me emrin „Gruppi di Azione Partigiana“ (Grupi i AksionevePartizane). Në shërbim të këtij grupi ishin ofruar shtëpi të shumta konspirative, një„burg popullor“ në të cilin dërgoheshin personat e rrëmbyer dhe armë të shumtaushtarake. Kjo do të thotë se në fillim të aktivitetit të vet „Gruppi di AzionePartigiana“ (Grupi i Aksioneve Partizane) kishte në dispozicion çdo gjë të nevo-jshme për zhvillimin e një kryengritjeje të armatosur. Pas aksidentit vetëvrasës, qëkishte ndodhur më 14.03.1972, në të cilin e kishte humbur jetën Feltrinelli, shumëaktivistë të tij së bashku me tërë potencialin luftarak që kishin në dispozicion,kishin kaluar në organizatën „Brigate Rosse“.

Anëtarët e organizatës terroriste „Brigate Rosse“, kishin vepruar në grupetë vogla, të përbëra nga katër ose pesë anëtarë. Këto grupe, varësisht nga rasti osesituata, kishin bashkëpunuar me njëri-tjetrin. Si aksion i parë i organizatës terror-iste „Brigadat e Kuqe“, konsiderohet vënia e zjarrit në garazhin e shefit personaltë ndërmarrjes „SIT - Siemens“, që kishte ndodhur më 17.09.1970. Pas këtijaksioni, kishin filluar edhe rrëmbimet e ndryshme të personave autoritativë meqëllim të ushtrimit të shantazhit për lirimin e të burgosurve të ndryshëm politikë191.Pastaj, sipas taktikës së veprimit të dyfishtë militant, aksioneve ilegale terroristedhe veprimit publik politik (taktikë karakteristike e veprimit katërmbëdhjetëvjeçartë kësaj organizate), kishin filluar vrasjet e paskrupullta politike. Mund të thuhetse deri në rastin e vrasjes së Aldo Moros terroristët italianë gëzonin mbështetjen eshtresave të ndryshme popullore. Kjo përkrahje padyshim që kishte ndikuar nëmasivizimin aq të fuqishëm të kësaj organizate, sa në fund të viteve ’70 në kuadërtë saj kishin vepruar mbi 100 formacione, gjegjësisht grupe të niveleve tëndryshme terroriste.

Në fillim “Brigadat e Kuqe” kishin vepruar kryesisht në drejtim të dëmtim-it të kundërshtarëve të tyre politikë. Ndërsa më vonë, ashtu sikurse organizatat etjera radikale majtiste në Evropë, edhe Brigadat e Kuqe kishin filluar të sulmonininteresat e ndryshme amerikane dhe ato të NATO-s në Itali. Kështu, në dhjetor tëvitit 1981 ishte rrëmbyer gjeneralbrigade Jeams Dozier në Veronë. Ndërsa disa ditëmë vonë ishte likuiduar edhe diplomati amerikan, Leamon Hunt. Pas këtij vitirastet e sulmeve terroriste ndërkombëtare në Itali kishin qenë gjithnjë e më të rral-


191 Më 15.03. 1978 ishte rrëmbyer në Romë kryetari i partisë „Democratia Cristiana“ dhe ish kryeministri italian Aldo Moro.Gjatë rrëmbimit ishin likuiduar edhe pesë truproja të Moros. Pas 53 ditëve, përkatësisht me 09 maj, ishte gjetur trupi i tiji vrarë. Në një makinë të parkuar në mes Pisa del Gesu ku ndodhej selia e „Democratia Cristiana“ dhe Via delle BottegheOscure ku gjendej selia e Partisë Komuniste të Italisë, ishte hedhur trupi i vrarë i Moros. Krahaso: Theodor Wieser, DerFall Moro, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 45 - 47.

la. Kjo dukuri nuk ishte rezultat i ndonjë ndryshimi të kursit terrorist, por ishterezultat i fërkimeve gjithnjë e më të fuqishme brenda „Brigadave të Kuqe“, si dheiniciativave gjithnjë e më të fuqishme në luftë kundër Brigadave të Kuqe.

Gjatë zhvillimit të hetimeve lidhur me shkaqet e vdekjes së Feltrinellit me1972 në Segrate (paralagje e Milanos) ishin burgosur rreth 30 aktivistë, në mesine tyre edhe udhëheqësi i „Brigadave të Kuqe“ në Romë, Morucci. Ky i fundit,ashtu sikurse edhe disa aktivistë të tjerë, gjatë marrjes së tyre në pyetje kishin fil-luar të „këndonin“ (për këtë arsye Morucci quhej edhe „Pentiti“). Mirëpo, në struk-turat komanduese të kësaj organizate kishin vepruar edhe persona të tillë, siSilvano Girotto, i njohur me emrin „Frate Mitra“ i cili kishte qenë oficer iShërbimit Kundëterrorist. Në saje të këtyre rrethanave dhe lehtësive të krijuara,policia italiane kishte arritur që t’i identifikonte personat udhëheqës të organizatësBrigadat e Kuqe (Curcio, Franceschini, Cagol, Semeria dhe Moretti). Disa prejkëtyre udhëheqësve, si Curcio dhe Franceschini, ishin burgosur192. Ndërsa të tjerët,si zonja Cagol, ishin vrarë gjatë përleshjeve të ndryshme me policinë. Kështu, nësaje të luftës së pakompromis kundër terrorizmit, pas vitit 1980 kishte filluarzvogëlimi i dukshëm i intensitetit të veprimit terrorist në Itali. Kjo ishte arrituredhe nga fakti se deri nga mesi i viteve ’80, policia italiane kishte arritur burgos-jen e kryesisht të gjithë udhëheqësve të Brigadave të Kuqe. Disa prej tyre (sipasinformacioneve të policisë rreth 300) kishin kaluar në emigracion, (në Francë dhenë shtete të ndryshme të Amerikës Latine), me qëllim të vazhdimit të jetës së tyreilegale.

Në vitin 1999, ishte paraqitur një grup i ri terrorist që kishte vepruar me emrine Brigadave të Kuqe. Ky grup është përgjegjës për vrasjen e tre personave dhe plan-ifikimin e shumë sulmeve terroriste, në mes të tjerave edhe për hartimin e një planipër sulm terrorist kundër kryeministrit italian, Silvio Berluskoni. Lidhur me këtoaktivitete, në vitin 2007 ishin burgosur 15 persona të dyshimtë si anëtarë tëBrigadave të Kuqe193.

Në vitin 2006 ishte zhvilluar edhe një procedurë për ndriçimin e vrasjes sëAldo Moros. Kështu komisioni i Senatit hetues i quajtur me emrin “Terrorizmidhe Masakra”, që kishte vepruar në Itali nga viti 1994 deri në vitin 2000, kishte


192 Më 17.02. 1975 një komando njëzetanëtarëshe, e udhëhequr nga Cagol, e sulmon stacionin policor dhe burgun, kundodhej Curcio dhe e liron atë. Disa muaj më vonë (5.06. 1975) zonja Cagol vritet gjatë një përleshjeje të armatosur mepolicinë. Në janar të vitit 1976 burgoset më në fund Curcio. Krahaso: Linksterrorismus der Brigate Rosse, KlausWebhofer, f. 32, 34, 111, 114 dhe 116, Universität Wien 1994

193 Krahaso: Tagesspiegel 14.2.2007, http://www.tagesspiegel.de/politik/international/Italien-Terrorismus;art123, 1878428 ;Zu den neuen BR: Casamassima, Pino, Il libro nero delle Brigate Rosse. Gli episodi e le azioni della più nota organiz-zazione armata dagli “anni di piombo” fino ai nostri giorni, Rom 2007. S. 285ff.; Galli, Giorgio, Piombo Rosso. La sto-ria completa della lotta armata in Italia dal 1970 a oggi, Mailand 2007. f. 299.

argumentuar “ekzistimin e indicieve të qarta, të cilat flasin përinvolvimin edhe të shërbimeve të ndryshme sekrete në rrëm-bimin e Aldo Moros”194. Në këtë kontest, ishte paraqitur edhemendimi se vrasja e Moros kishte në lidhshmëri të ngushtë me“Strategjinë e Tensionit”, që kishte për qëllim pengimin epjesëmarrjes së komunistëve në qeverinë italiane195.

Lidhur me këtë ngjarje, në vitin 2001, ekspertiamerikan i terrorizmit Steve Pieczenik, i cili ishte përfaqësuesi qeverisë amerikane në Shtabin e Krizës gjatë rrëmbimit tëAldo Moros, kishte deklaruar:

„Më vjen keq për vdekjen e Moros, mirëpo ne ishim të detyruar që tainstrumentalizojmë Brigadën e Kuqe, në mënyrë që ai të vritet…Mund të thuhet seishte një vrasje e përgatitur… Moro duhej të vdiste. Asnjëherë nuk ka qenë detyrëe imja, shpëtimi i jetës së tij. Si përfaqësues i shtetit amerikan dhe këshilltar i min-istrit të Punëve të Brendshme të Italisë, detyrë e imja ishte stabilizimi i Italisë,pengimin e kolapsit në Partinë Socialdemokrate dhe pengimi i komunistëve që ata,përmes rrëmbimit të Moros, të mos arrijnë kontrollimin e qeverisë196.

Dorëzimi i karrierës terroriste të brigadierëve të kuq italianë, ishte bërëedhe nga bindja e krijuar se vetëm me sulme të fuqishme terroriste nuk mund tëndërrohej sistemi politik i shtetit të tyre. Përkundrazi, aktiviteti i tyre terroristshumë më tepër kishte ndikuar në drejtim të forcimit të pushtetit shtetëror italian.Kjo ishte arritur edhe në saje të formimit të Frontit Kundërterrorist Italian, i ciliishte krijuar nga përfaqësuesit e të gjitha partive politike dhe subjekteve të tjerademokratike italiane, me qëllim të luftimit, izolimit dhe të mënjanimit të fenomenitterrorist në Itali197.


Prof. Dr. Aldo Moro(1916 - 1978)

194 Michaela Wunderle: Die Roten Brigaden. në: Wolfgang Kraushaar (Hrsg.): Die RAF und der linke Terrorismus. Band 2,Edition Hamburg, Hamburg 2006, f. 782–808.

195 Regine Igel: Linksterrorismus fremdgesteuert? Die Kooperation von RAF, Roten Brigaden, CIA und KGB.. In: Blätter fürdeutsche und internationale Politik. 10 2007, f. 1230

196 Po aty, f. 1231197 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 305.

TERRORIZMI NACIONALIST

Në dallim nga lëvizjet e tjera terroriste, këto të tipit nacionalist veprojnë nëkontinuitet më të gjatë kohor. Kjo do të thotë se, grupet ose organizatat terroriste,që kishin vepruar nga pozita të ndryshme ideologjike, majtiste ose djathtiste(Fraksioni i Armatës së Kuqe gjermane, Brigadat e Kuqe italiane, Aksioni Direktfrancez, Njësitet Komuniste Luftarake belge, lëvizjet e ndryshme terroriste turkeetj.), ishin krijuar në kohëra dhe rrethana të caktuara historike dhe pas disa deka-dave të veprimit të tyre, ishin zhdukur përsëri. Ndërkaq, lëvizjet terroriste tëbazuara në ideologji nacionaliste (Armata Republikane Irlandeze, ETA etj.), kishinvepruar ose veprojnë në hapësira më të gjata kohore.

Natyrisht se, edhe lëvizjet e ndryshme terroriste të tipit nacionalist në rastedhe rrethana të caktuara historike, ishin zhdukur. Raste konkrete në këtë drejtimparaqet „FLQ“ (Front de Libération du Quebek) në Kubek, lëvizja kroate „Ustaši“,ajo maqedone „VMRO“, etj. Ndërsa, në rrethana të reja shoqërore ekzistojnë edheraste të rishfaqjes së tyre. Nga ana tjetër, rrethanat konkrete shoqërore, në të cilatkishin jetuar popujt e ndryshëm së bashku me emancipimin e tyre nacional dhengritjen e ideve nacionaliste, kishin ndikuar në krijimin e grupeve të reja terroriste(Tamilët në Sri Lankë, organizata armene „ASALA“ (Armenian Secret Army forthe Liberation of Armenia / Ushtria Sekrete për Çlirimin e Armenisë) etj.

Kontinuiteti i gjatë i veprimit të lëvizjeve terroriste nacionaliste, nuk do tëthotë se këto lëvizje, në dallim nga të tjerat, ishin më pak të kursyera nga goditjete ndryshme ushtarako-policore ose përçarjet e brendshme. Kjo qëndrueshmërikishte të bënte me faktin se terroristët e tipit nacionalist, ndryshe nga të tjerët,gjithmonë ishin përkrahur nga shtresat e ndryshme popullore. Kjo përkrahjepadyshim që u kishte mundësuar atyre rekrutimin e lehtë të kuadrove të reja, sig-urimin e burimeve të nevojshme financiare si dhe jetë më të gjatë në ilegalitet.

Organizatat terroriste nacionaliste ishin paraqitur zakonisht si „krahushtarak“ i lëvizjeve të radikalizuara politike. Në këto raste „të ndarjes së detyrave“ishte vepruar, zakonisht me kujdes duke ju njohur të drejtën e kritikës publikeudhëheqësve legalë politikë. Në këtë mënyrë, në të gjitha rastet, kur aksionet terror-iste „kishin dështuar“ ose „kishin shkaktuar viktima të panevojshme“, organizatatterroriste ishin kritikuar në mënyrë publike nga përfaqësuesit e tyre politikë.


Por në dallim nga terroristët e tipit majtist ose djathtist, këta të tipitnacionalist nuk ishin edhe aq të inspiruar nga ndonjë lëvizje terroriste ndërkom-bëtare. Madje edhe idetë „për krijimin e rrethanave latinoamerikane ose atyrealgjeriane“ të propaganduara nga ideologët e ndryshëm majtistë, nacionalistët ikishin konsideruar si utopike. Në të vërtetë, terroristët nacionalistë ishin të inspiru-ar vetëm nga e kaluara e tyre historike. Mirëpo, nganjëherë ata i kishin stilizuarprogramet e tyre politike edhe me ngjyra majtiste. Me gjithë këto ide, organizatatterroriste të tipit nacionalist, për dallim nga lëvizjet e tjera, shumë rrallë kishinbashkëpunuar me njëra-tjetrën.

1. Irlanda Veriore

Për të kuptuar më të mirë lëvizjen terroriste irlandeze, së pari duhet bërë njëvështrim historik për problemin irlandez. Në të vërtetë, gjendja e përgjithshme nëIrlandën Veriore ishte rezultat i luftës 800 vjeçare, të popullit irlandez kundërarmiqve të tij. Në shekullin XII anglezët e kishin pushtuar ishullin irlandez. Që ngaajo kohë ata kishin filluar të sillnin protestantë të shumtë skocezë me qëllim të kol-onizimit të tokave irlandeze. Kjo kishte ndikuar në ndarjen fetare në mes të ardha-cakëve protestantë dhe popullsisë vendase katolike. Ç’është e vërteta, në një ndar-je të tillë kishin ndikuar edhe reformat e filluara kishtare në Angli, respektivishtrefuzimi i tyre nga populli irlandez. Një ndarje e tillë pa dyshim që kishte ndikuarnë polarizimin e përgjithshëm shoqëror, ekonomik, politik, fetar dhe kulturor nëmes këtyre dy grupeve etnike.

Procesi i kolonizimit të Irlandës Veriore ishte shoqëruar me diskriminime tëgjithanshme ndaj popullsisë autoktone katolike. Të gjitha pozicionet kyçe finan-ciare, ekonomike dhe politike ishin të rezervuara vetëm për zyrtarët protestantë.Madje edhe në çështjet e ndryshme, që kishin të bëninnë të drejtat pronësore ose, në ato të banimit, ishin evi-dentuar dukuri brutale të diskriminimeve fetare dhenacionale. Ndërsa, gjatë fushatave të ndryshme zgjed-hore, gjithmonë ishte manipuluar me elektoratin kato-lik ose me votat e tyre, me qëllim të pengimit të përp-jekjeve të tyre për përfaqësim real politik.

Në vitin 1802 ishte formuar unioni shtetëror nëmes Irlandës dhe Anglisë. Një kurorëzim i tillështetëror, kishte shkaktuar valën e parë të dhunës poli-tike në mes të këtyre dy grupeve të polarizuara fetare

95 :.TERRORIZMI NACIONALIST

dhe etnike. Kjo dhunë e filluar politike me tërë ashpërsinë dhe brutalitetin e vetishte bartur deri në vitet e fundit, dhe si e tillë nga mediat e ndryshme shpeshherë,ishte trajtuar edhe si problem ndërfetar198.

Në vitin 1921 ishte shpallur Republika Irlandeze. Në këto rrethana të ngrit-jes së tensioneve ndëretnike, anglezët kishin arritur që ta ndanin veriun e banuarme kolonë protestantë (të ashtuquajturën provinca Ulster), nga pjesa tjetër irlan-deze dhe ta aneksonin. Kjo sjellje angleze e kishte provokuar reagimin e armato-sur të popullsisë irlandeze, duke shkaktuar luftën qytetare që kishte zgjatur deri nëvitin 1923199.

Përafërsisht dy të tretat e banorëve të Irlandës së Veriut janë protestantë. Atanatyrisht që e kishin kundërshtuar ribashkimin e Irlandës të kërkuar nga popullsia epërgjithshme me shumicë irlandeze. Pikërisht ndarja e Irlandës në vitin 1921 dhepengesat e paraqitura nga popullsia protestante për ribashkimin e vendit, kishinndikuar në frymëzimin e nacionalizmit irlandez, i cili është i karakterizuar mekërkesën për bashkimin e vendit të tyre.

Dhuna politikenë Irlandën e Veriutishte zhvilluar kryesishtnë tri faza. Faza e parëkishte filluar në vitin1939 dhe kishte zgjaturderi në vitin 1941. Fazae dytë kishte filluar nëvitin 1956 dhe kishtezgjatur deri në vitin1962. Ndërkaq në vitin1969 kishte filluar fazae tretë, e cila kishtevazhduar deri në vitin1998, kur ishte arriturzgjidhja politike e problemit irlandez. Në të vërtetë, vala e tretë e dhunës politikekishte filluar në verën e vitit 1969, kur demonstruesit e organizuar nga LëvizjaKatolike për të Drejtat Qytetare, ishin penguar me forcë nga protestantët militan-të. Përleshjet e shkaktuara në mes të këtyre dy grupeve fetare dhe etnike kishinmarrë përmasa të tilla saqë policia e Irlandës Veriore, ishte detyruar të kërkonte


198 Krahaso: Krumpach Robert, Terrorismus in Irland - ein Überblick, Bundeszentrale für politische Bildung, Terrorismus,Untersuchung zur Strategie und Struktur revolutionärer Gewaltpolitik, Bonn 1977, f. 224 - 239.

199 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Der globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 253 - 272.

Ndryshimi i strukturës etnike në Irlandë, Burimi: commons.wikimedia.org

ndihmë ushtarake nga Londra. Që nga ajo kohë e deri në vitin 1998 në IrlandënVeriore nuk kishte ekzistuar normaliteti i nevojshëm jetësor.

Asnjëra nga fazat e lartpërmendura të zhvillimit të dhunës politike nëIrlandën Veriore nuk ishte kurorëzuar me sukses dhe, të gjitha ato kishin shkaktu-ar vetëm vdekjen e shumë qytetarëve të pafajshëm. Kështu që, nga fillimi i vitit1969 e deri në vitin 1989, nga pasojat e dhunës së ushtruar terroriste, në IrlandënVeriore kishin vdekur 2773 qytetarë, në Britani të Madhe 104, ndërsa në vende tëtjera të Evropës ishin evidentuar mbi 100 të vrarë. Kjo do të thotë se gjatë vitevenë fjalë, bilanci terrorist në Irlandën Veriore kishte rezultuar me rreth 3000 personatë vrarë dhe mbi 25.000 të plagosur200. Shikuar në aspektin statistikor, në kontek-ste të ndryshme të konfliktit irlandez, gjatë periudhës në fjalë për çdo muaj ishinvrarë nga shtatë deri në tetë qytetarë. Ndërsa, në vitet 1987 dhe 1988 ishin eviden-tuar nga 93 qytetarë të vrarë. Më në fund duket se palët e konfrontuara i kishinkuptuar vrasjet e panevojshmeve të ndërsjella dhe, shpresojmë se negociatat e fil-luara dhe të kurorëzuara me marrëveshje paqësore do ta sjellin paqen aq të nevo-jshme në Ishullin e përgjakur irlandez.

1.1. Armata Republikane Irlandeze

Në bazë të disa elementeve karakteristike,Armata Republikane Irlandeze dallohet nga të gjithagrupet e tjera terroriste ndërkombëtare. Anëtarët ekësaj organizate, për dallim nga të tjerët, zakonishtnuk rridhnin nga shtresat e larta shoqërore. Ata nukishin as intelektualë dhe si të tillë shumë pak revolu-cionarë, në kuptimin e ushqimit të tyre me ide mark-siste ose anarkiste. Pjesëtarët e kësaj organizatetradicionalisht rridhnin nga familjet punëtore dhe ishin të papunë. Kështu, ata ekishin vetëm një qëllim - vazhdimin e traditës së të parëve të tyre në drejtim të rib-ashkimit të Irlandës.

Në këtë drejtim, anëtarët e Armatës Republikane Irlandeze, vepronin tëorganizuar në mënyrë sa profesionale aq edhe fanatike. Ata ishin njëkohësishtluftëtarë dhe besimtarë të fortë katolikë. Edhe Gerry Adams (njëri nga themeluesit„Provisional IRA“ dhe themelues i partisë „Sinn Fein“, e cila konsiderohet si njëranga partitë më të fuqishme në Irlandën Veriore) ishte djalë i një punëtori, i cili ikishte kaluar vitet e rinisë së vet në burg, besonte në Zotin dhe së bashku me gruan



dhe djalin e tij çdo të diel shkonte në kishë. Nga parime të tilla duhet kuptuar prak-tikën e Armatës Republikane Irlandeze (Irish Republican Army), e cila asnjëherënuk kishte sulmuar ditëve të diela.

Anëtarët e Armatës Republikane Irlandeze ishin njëkohësisht heronj dhekriminelë, vrasës dhe martirë dhe si të tillë e dëshironin të njëjtën gjë sikurse poli-tikanët e Dublinit: çlirimin dhe bashkimin e atdheut të tyre. Dallimi i tyre nga poli-tikanët e ndryshëm irlandezë kishte të bënte vetëm me metodat e veprimit.Përderisa partitë politike si dhe shumica e popullit irlandez që kishin luftuar përpavarësinë e plotë dhe ribashkimin e atdheut të tyre vetëm me metoda politike,Armata Republikane Irlandeze i kishte marrë armët në dorë dhe luftonte në këtëdrejtim kundër të gjithë atyre që qëndronin përballë kursit të tyre politik. Nga qën-drimet e tilla parimore, ishin sulmuar jo vetëm pjesëtarët e ndryshëm të popullitanglez, por edhe ata irlandezë dhe ish anëtarët e vet, të cilët kërkonin reformimepolitike.

Armata Republikane Irlandeze u lind gjatëkryengritjeve popullore të shekullit të kaluar dhe urrit gjatë luftërave për pavarësi të vitit 1918 - 1923.Pastaj gjatë luftërave të tjera të mëvonshmeqytetare, ajo e kishte treguar forcën e vet201. Mëvonë kjo organizatë ishte ballafaquar me vështirësiobjektive dhe probleme të brendshme, që kishinrezultuar me ndarjen e fraksioneve të ndryshme ngakjo organizatë. Ndarjet e tilla ishin zhvilluar në dydrejtime: drejtimi i parë kishte të bënte me frak-sionet e ndryshme, të cilat e kishin kërkuar ndërpre-rjen e dhunës si mjet të realizimit të qëllimeve poli-tike. Këto fraksione zakonisht ishin transformuarose ishin shkrirë në ndonjë parti politike. Ndërsandarja tjetër, kishte të bënte me vendosmërinë përvazhdimin e zbatimit të dhunës politike, si mjet efikas për realizimin e qëllimit poli-tik. Ndarja më e fuqishme dhe e parafundit në këtë drejtim kishte ndodhur në vitin1970, kur një fraksion i Armatës Republikane Irlandeze ishte ndarë dhe kishte for-muar Armatën Provizore Republikane Irlandeze (Provisional IRA - PIRA). Që ngaviti 1972, kur Armata Republikane Irlandeze e kishte shpallur në mënyrë të njëan-shme ndërprerjen e zjarrit, shumë anëtarë të saj kishin kaluar në anën e „Provisional


201 Krahaso: Roger Bernheim, Morden für die Einheit Irlands, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Züricher Zeitung, Zürich1980, f. 123.


Sulmi terrorist kundër bazave ushtatrakeangleze në Aldershot Shkurt 1972

IRA“. Gjatë asaj kohe, në lëvizjen çlirimtare irlandeze ishte paraqitur edhe ArmataNacionalçlirimtare Irlandeze (Irish National Liberation Army), e cila edhe pse i kishterreth 150 anëtarë, nuk kishte luajtur ndonjë rol të rëndësishëm politik202.

Pas themelimit të saj, Armata Provizore Republikane Irlandeze (ProvisionalIRA) ishte bërë subjekti më i fuqishëm politik në Irlandën Veriore. Ajo, falë forcëssë përgjithshme të saj, kishte filluar të trajtohet edhe si armatë e vërtetë eRepublikës së Irlandës. Gary Adams, njëri nga themeluesit e „Provisional IRA“,me një syçelëti dhe strategji të lartë politike, vazhdimisht ishte përpjekur për har-monizimin e aksioneve terroriste me aktivitetin politik. Nga ky qëllim ishte for-muar partia politike irlandeze „Sinn Fein“, e cila së bashku me SDLP (SozialDemocratic Labour Party), konsiderohen si parti kryesore politike irlandeze203.Partia katolike irlandeze „Sinn Fein“, e përfaqëson publikisht Armatën ProvizoreRepublikane Irlandeze dhe kishte për qëllim ribashkimin e Irlandës dhe tërheqjene administratës, përkatësisht trupave angleze nga vendi.

„Provisional IRA“ financohet nga burime të ndryshme. Burimi kryesor finan-ciar i saj rrjedh nga ShBA-ja, ku është formuar institucioni humanitar „NORAID“(Irish Northern Aid Committee) me qëllim të mbledhjes së ndihmave materiale.Përveç këtij burimi „Provisional IRA“ kishte në dispozicion edhe ndërmarrjelegjitime ekonomike, siç është flota prej 200 makinave “Taxi” në Belfast, fitimi i tëcilave derdhet në arkën e luftës. Gjithashtu, në të gjitha vendet e banuara me kato-likë është zbatuar edhe tatimi vullnetar në qarkullim i pijeve alkoolike. Në këtë fond,gjithashtu hynin edhe kontributet vullnetare dhe ato të detyruara të qytetarëve kato-likë si dhe fitimet e realizuara nga plaçkitjet ose shantazhet e ndryshme204.

Sikurse Armata e mëparshme Republikane Irlandeze, ashtu edhe ajo provi-zore, i kishin orientuar sulmet e tyre terroriste kryesisht në vrasjen e qytetarëveanglezë, lirimin e kolegëve të tyre të burgosur politikë si dhe në plaçkitjet endryshme. Kjo do të thotë se në repertorin e këtyre grupeve terroriste, nuk kishinvlerë vrasjet masive, rrëmbimet e personave të pafajshëm ose ato të aeroplanëve.Strategjia e të gjitha fraksioneve, që kishin luftuar nën flamurin e ArmatësRepublikane Irlandeze, kishte të bënte kryesisht me dobësimin e pushtetit okupuesanglez nëpërmes ushtrimit të dhunës së kufizuar, por të përhershme terroriste. Pra,qëllimi i sulmeve të Armatës Republikane Irlandeze kishte të bëjë kryesisht medëshirën për aktualizimin e përhershëm të çështjes irlandeze deri sa të detyrohetpopulli dhe qeveria angleze për t’u tërhequr nga Irlanda.



204 Dieter Schröder, Der fanatische Nationalismus der „IRA“, Dieter Schröder (Hrsg), Terrorismus, Gewalt mit politischemMotiv, München 1986, f. 139 - 148.

Nga një qëllim i tillë, në gusht të vitit 1979 ishte vrarë kushëriri imbretëreshës angleze, Lordi Mountbatten. Pastaj, në prag të festave të Vitit të Ri1983, në Ndërmarrjen Tregtare „Harrods“ të Londrës ishte montuar një bombë, ecila kishte shpërthyer në kohën kur atje ndodheshin shumë qytetarë të rëndësishëmanglezë. Më 12.10.1984 „Provisional IRA“ ishte shumë afër realizimit të qëllimittë saj - mënjanimit të plotë të qeverisë angleze. Në një hotel në Brighton, ku ndod-hej kryeministresha Thetçer me tërë anëtarët e qeverisë së vet, kishte shpërthyernjë bombë e montuar irlandeze205.

Vrasja e Lordit Mountbatten, sulmi i realizuar nëBirmingham të Londrës dhe ai i dështuar në Brighton,ishin aksionet më spektakulare terroriste të ndërmarranga „Provisional IRA“, jashtë territorit të Irlandës sëVeriut. Nga aksionet e tilla terroriste të kryera në terri-torin anglez, janë vrarë mbi 100 qytetarë. Ndërkaq, nëRepublikën Irlandeze janë vrarë mbi 60 qytetarëanglezë, në mes tyre edhe ambasadori anglez nëRepublikën e Irlandës dhe tre oficerë të lartë të avia-cionit anglez. Të gjitha viktimat e tjera ishin shkaktuarnë territorin e Irlandës Veriore. Atje mënjanoheshingjyqtarët, policët, ushtarët dhe funksionarët e ndryshëmshtetërorë, të cilët qëndronin në kundërshtim me kursine përcaktuar politik të palëve në konflikt. Në raste të shpeshta, anëtarët e ArmatësRepublikane Irlandeze i kishin ekzekutuar viktimat e veta publikisht, pra para pop-ullit, madje edhe në prani të anëtarëve të familjeve të tyre. Një rast i tillë më karak-teristik kishte ndodhur gjatë kryerjes së një atentati në Katedralen Armagh206. Possulmeve tipike terroriste, Armata Republikane Irlandeze kishte ndërmarrë edheoperacione në shkallë të gjerë dhe frontale kundër bazave të ndryshme ushtarakeose stacioneve policore angleze në Irlandën Veriore. Rastet e tilla janë evidentuarsidomos në qytetin South Armagh, i cili që nga koha e dëbimit të banorëve protes-tantë, është shndërruar në arenë të konflikteve të ashpra në mes të anëtarëve,përkatësisht simpatizuesve të Armatës Republikane Irlandeze, në njërën anë, dhepolicisë angleze, në anën tjetër.

Nga ky realitet i përshkruar irlandez, nuk duhet konkluduar se atje vrasës ishinvetëm terroristët katolikë. Në Irlandën Veriore gjithashtu ishte formuar një lëvizjerivale terroriste protestante, e cila përbëhej kryesisht nga ish-pjesëtarë të ushtrisë


205 Gayle Rivers, Taktik gegen Terror, Aus dem Englischen übertragen von Hainer Kober, Zürich 1987, f. 13. 206 Krahaso: Roger Bernheim, Morden für die Einheit Irlands, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f.

124 - 127.

angleze. Këta terroristë profesionistë kishin vrarë qindra qytetarë katolikë, të cilëtkishin gëzuar simpati ose dyshohej në lidhjet e tyre me Armatën RepublikaneIrlandeze. Kështu, terroristët protestantë, me metoda të njëjta kriminale, sikurserivalët e tyre katolikë, kishin montuar qindra autobomba dhe i kishin aktivizuar ato nëlokalitetet publike ose zyrtare katolike. Pastaj, nga vendbanimet me shumicë protes-tante, ishin dëbuar nga shtëpitë e tyre të gjithë banorët katolikë. Si rezultat i kësajdhune të ushtruar rivale politike dhe pastrimeve të ndërsjella etnike, tani në IrlandënVeriore ekziston një ndarje e plotë e vendbanimeve protestante nga ato katolike.

Më 08.05.1987 gjatë një sulmi të armatosur ndaj një stacioni policor nëLoughall (jugperëndim të Belfastit) ishin vrarë tetë pjesëtarë të ArmatësRepublikane Irlandeze, ndër ta edhe tre oficerë të lartë. Me 08.11.1987 në njëndërtesë zyrtare në Fermanangh, që gjendet në perëndim të Irlandës Veriore, gjatënjë ceremonie të organizuar, kishte shpërthyer një autobombë e kurdisur. Ngapasojat e shpërthimit të fuqishëm të saj, kishin vdekur 11 dhe ishin plagosur 55qytetarë protestantë. Në shkurt të vitit 1988, në kufirin ndërirlandez, një ushtaranglez e kishte vrarë një pjesëtar të Armatës Republikane Irlandeze, i cili kishtedëshiruar të vizitonte një manifestim sportiv. Më 06.03.1988, në kufirin eGjibraltarit, një agjent anglez kishte vrarë tre pjesëtarë të paarmatosur të ArmatësRepublikane Irlandeze (njëri prej tyre kishte qenë femër). Ky kishte qenë, vërtet,edhe rasti më flagrant i ekzekutimeve të paligjshme, të cilat shpeshherë ishin ndër-marrë kundër pjesëtarëve të Armatës Republikane Irlandeze207. Kufomat e këtyretri viktimave ishin sjellë në Belfast dhe gjatë ceremonisë së varrimit të tyre, një ter-rorist protestant, duke depërtuar në masën e tubuar, kishte hedhur mbi ta granatadore. Në atë rast ishin vrarë tre dhe ishin plagosur mbi 50 irlandezë katolikë. Këtoraste i kishin acaruar raportet mes popullsisë angleze dhe asaj irlandeze, duke isjellë ato në një pozitë tejet kritike, nga e cila kishte përfituar vetëm dhuna poli-tike.

Pas shumë dekadave të konfrontimeve të përgjakshme, në fillim të viteve‘90, qeveria angleze kishte filluar ta kuptonte faktin se katolikët irlandezë për aqsa janë kundër vrasjeve dhe formave të tjera të dhunës politike janë edhe kundërmbizotërimit anglez në tokat e tyre. Në këtë mënyrë ishin iniciuar disa takime tëfshehta e më vonë edhe negociata të drejtpërdrejta në mes palëve në konflikt, tëcilat ishin kurorëzuar me marrëveshjen e 16.12.1993 të nënshkruar nga kryemi-


207 Në këtë drejtim shumë herë Amnesty International dhe Komisioni i të Drejtave të Njeriut në Evropë, në raportet e tyrekishin dokumentuar raste të shumta të zbatimit të dhunës së kundërligjshme fizike dhe shkeljeve të tjera të të drejtave tëndryshme të njeriut në Irlandën Veriore. Në këtë drejtim, rasti i internimit të Bobby Sands dhe gruas së tij, si dhe pranim-it të vdekjes së tyre nga pasojat e grevës në ushqim, paraqesin rastet më flagrante. Më gjerësisht, shih: Brogan Patrick,Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 474.

nistri i atëhershëm anglez, John Major dhe kolegu i tij irlandez, Albert Reynolds.Me këtë marrëveshje, të ashtuquajtur „Dowing - Street“ ishin paraparë edhekornizat e zgjidhjes paqësore dhe përfundimtare të konfliktit irlandez. Me këtëmarrëveshje ishte paraparë edhe mundësia e integrimit të plotë dhe të barabartë tëpartisë politike irlandeze, Sinn Fein, në procesin e filluar paqësor, në qoftë seProvisional IRA „heq dorë nga operacionet terroriste“.

Udhëheqja politike e „Provisional IRA“, duke i përkrahur nismat e filluarapaqësore, në vitin 1994, e kishte shpallur ndërprerjen e njëanshme dhe të pakushttë zjarrit, që kishte zgjatur deri në vitin 1996. Në këtë vit ishte akuzuar pala anglezepër „mungesë të vullnetit të mirë“ në zgjidhjen paqësore të konfliktit irlandez.Mirëpo, pas fitores së Partisë Laburiste në Angli, sërish ishte përtërirë procesi i fil-luar paqësor dhe me datën 30.04.1998 ishte nënshkruar marrëveshja historike, enjohur me emrin „Good Friday Agreement“ (Konventa e Premtes së Madhe).

Natyrisht, që kjo marrëveshje nuk e kishte paraparë tërheqjen e pakusht tëforcave angleze dhe bashkimin e ishullit irlandez. Kjo kishte ndikuar në radikaliz-imin aq të fuqishëm të grupeve të caktuara politike irlandeze, sa që ishte themelu-ar „Armata Reale Republikane Irlandeze“. Kjo organizatë e re terroriste irlandeze,e kundërshtonte zgjidhjen kompromise të problemit irlandez dhe ndërrimet e bëranë Artikullin 2 dhe 3 të Kushtetutës së Republikës Irlandeze, me të cilat ishte anu-luar qëllimi kombëtar për bashkimin e ishullit irlandez. „Real IRA“ ishte themelu-ar kryesisht nga krahu sekret dhe i armatosur i lëvizjes „32 - County Sovereignty“dhe kryetari i saj i parë ishte ish-udhëheqësi i shërbimit për armatim të„Provisional IRA“, Michael (Mickey) McKevit, i cili ishte burgosur në mars tëvitit 2001. Sipas informacioneve, „Real IRA“ ka në dispozicion rreth 200 anëtarë,të cilët mbështeten në përkrahjen e shtresave radikale irlandeze dhe ndihmën e„Armatës Çlirimtare Irlandeze“, e cila ka rreth 50 anëtarë. Që nga viti 1999, „RealIRA“kishte kryer rreth 90 sulme terroriste, në mes tyre edhe sulmin e gushtit tëvitit 2002 kundër një qendre komanduese ushtarake në Londër. Që nga themelimii saj e deri tash, janë burgosur ose mënjanuar rreth 40 anëtarë të „Real IRA-s.“

1.2. Kronikë e sulmeve terroriste të IRA-s

1968Në tubimet e ndryshme protestuese, populli katolik në Irlandën Veriore kishte kërkuar të

drejta të barabarta me protestantët e ardhur dhe të përkrahur nga Anglia. Këto tubime ishinshndërruar në konflikte masive në mes protestantëve dhe katolikëve.

1969Konfliktet ndërnacionale marrin përmasa dramatike. Për t’i shuar ato, ndërhyn Britania e

Madhe. Në këto rrethana ishte riorganizuar Armata Republikane Irlandeze.


1972Shkurt, Londonery / Aldershot, Belfast: Pasi një njësit parashutist anglez kishte vrarë 13

protestues të paarmatosur katolikë në Londonery, IRA kishte sulmuar një ndërtesë të Komandës së

Regjimentit Parashutist në Aldershot duke vrarë nëntë ushtarë anglezë. Ndërkaq, në Belfast, nga

pasojat e shpërthimit të një bombe të IRA-s, kishin vdekur 11 persona.

197328.03, Belfast: Anijet e Marinës Luftarake Irlandeze kishin ndaluar anijen transportuese

„Claudia“, e cila ishte e ngarkuar me pesë tonelata armatim me prejardhje libiane, destinuar

IRA-s.

197403.02, Londër: Nga shpërthimi i një bombe të IRA-s, të montuar në një autobus të

Shërbimit Sekret Anglez M62, kishin vdekur nëntë ushtarë, dhe një grua angleze së bashku me dy

fëmijët e saj.

Në gjysmën e parë të vitit 1974, nga sulmet e ndryshme protestante kishin vdekur 28 per-sona.

17.07, Londër: Nga një shpërthim i fuqishëm në Tower të Londrës kishte vdekur një dhe

ishin plagosur 41 qytetarë anglezë.

05.10, Guildford: Sulmohet një shtëpi publike e vizituar nga qarqet protestante irlandeze.

Nga shpërthimi i bombave kishin vdekur pesë dhe ishin plagosur 15 persona.

21.11, Brimingham: Një bombë e fuqishme e Armatës Republikane Irlandeze kishte shkak-

tuar vdekjen e 21 dhe plagosjen e 168 personave.

197506.12, Londër: Pas ndjekjeve të fuqishme policore, katër anëtarë të Armatës Republikane

Irlandeze kishin rrëmbyer disa kalimtarë të rastit dhe ishin barrikaduar në një banesë, e cila gjen-

dej në rrugën Balcombe Street të Londrës. Pas përpjekjeve gjashtëditore, të gjithë personat e rrëm-

byer ishin liruar, ndërsa njësiti terrorist ishte dorëzuar.

197631.07, Dublin: Armata Republikane Irlandeze kishte vrarë ambasadorin e Britanisë së

Madhe në Dublin.

28.10, Belfast: Terroristë protestantë e kishin identifikuar udhëheqësen e plagosur të IRA-

s, Marie Drumm, e cila shërohej në një spital në Belfast dhe atje e kishin likuiduar.

197922.03, Hagë: Armata Republikane Irlandeze e kishte likuiduar ambasadorin e Britanisë së

Madhe në Holandë.

30.03, Londër: Në garazhin e parlamentit anglez kishte shpërthyer një autobombë, e cila

kishte vrarë deputetin konservativ, Airey Neave. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë Armata

Nacionalçlirimtare Irlandeze (Irish National Liberation Army).

08.08, Londër / Dublin: Gjatë sulmit të armatosur kundër një jahte mbretërore, që lun-

dronte në ujërat irlandeze, ishte vrarë kushëriri i mbretëreshës angleze, Lordi 79 vjeç, Mountbatten

së bashku me tre shoqëruesit e tij. Në vitin 1947, pas mbizotërimit kolonial 190 vjeçar, Lordi

Mountbatten, duke i tërhequr trupat angleze, e kishte mundësuar shpalljen e pavarësisë së Indisë.

198220.07, Londër: Nga pasojat e shpërthimeve të dy bombave të montuara, në rrugë të

ndryshme të Londrës, kishin vdekur 11 qytetarë.


198317.12, Londër: Nga shpërthimi i fuqishëm i bombës së montuar në shtëpinë e mallrave,

Harrod të Londrës, kishin vdekur gjashtë dhe ishin plagosur 94 qytetarë.

198412.10, Londër: Gjatë një takimi të udhëheqjes së Partisë Konservative në Hotelin Grand

të Brighton (Londër), kishte shpërthyer një bombë e fuqishme. Nga pasojat e këtij shpërthimi,

kishin vdekur pesë funksionarë dhe ishin plagosur mbi 30 të tjerë. Ky sulm terrorist kishte për qël-

lim mënjanimin e plotë të qeverisë angleze. Anëtarët e qeverisë dhe kryeministrja Theçër kishin

shpëtuar rastësisht.

198730.10, Paris: Anijet luftarake franceze, të cilat lundronin afër ujërave të Bretanjës, kishin

ndaluar anijen transportuese Eksund, e cila ishte e ngarkuar me 150 tonelata armatim me prejard-

hje nga Libia, të destinuar për Armatën Republikane Irlandeze. 08.11, Enniskillen: Gjatë një marshimi festiv, të organizuar në qytetin Enniskillen të

Irlandës Veriore, kishin shpërthyer disa bomba të montuara nga IRA, që kishte shkaktuar vdekjen

e 11 dhe plagosjen e 60 personave.

198813.07, Duisburg: Gjatë një sulmi të armatosur kundër kazermës ushtarake angleze në

Duisburg, ishin plagosur nëntë ushtarë anglezë.

198908.09, Bon: Vritet bashkëshortja e një ushtari anglez në Gjermani, nga Armata

Republikane Irlandeze. Gjatë këtij viti ishin evidentuar tetë sulme të armatosura kundër anëtarëve

të familjeve të personelit ushtarak anglez në Gjermani.

199002.06, Dortmund: Vritet një ushtar anglez në Dortmund. Përgjegjësinë për këtë vrasje e

kishte marrë IRA.

30.07, Londër: Para shtëpisë së vet ishte vrarë delegati i parlamentit anglez, Ian Gow.

22.09, Deal: Nga shpërthimi i një bombe të montuar në Kasermen Royal të marinës

angleze në Deal, kishin vdekur nëntë ushtarë dhe një person civil anglez, si dhe ishin plagosur 22

të tjerë.

24.10, Londonderry: Me një makinë të mbushur me eksploziv ishte sulmuar punkti

ushtarak anglez në afërsi të Londonderry. Nga shpërthimi i fuqishëm kishin vdekur pesë ushtarë

dhe një qytetar anglez.

30 05, Hagë: Armata Republikane Irlandeze kishte vrarë dy turistë australianë, të cilët

ishin konsideruar gabimisht si pjesëtarë të ushtrisë angleze. Lidhur me këtë rast tragjik, IRA e

kishte shprehur publikisht (me komunikatë të veçantë) keqardhjen e saj.

199107.02, Londër: Me një raketë ishte sulmuar zyra e kryeministrit anglez, Major. Nga godit-

ja e saj, ishin plagosur tre funksionarë.

199217.01, Omagh: Nga pasojat e shpërthimit të bombës së montuar në një autobus protestant,

kishin vdekur shtatë punëtorë.

199323.10, Belfast: Në afërsi të selisë së organizatës rivale protestante, Ulster Freedom

Fighters (UFF) në Belfast, kishte shpërthyer një bombë e fuqishme, e cila e kishte shkaktuar vdek-


jen e 11 dhe plagosjen e 59 personave. Një javë më vonë, në një kafene katolike, ishin vrarë shtatë

persona.

1996Shkurt, Londër: IRA njofton për ndërprerjen e armëpushimit të shpallur dy vjet më parë.

Menjëherë pas këtij njoftimi, ishin kryer disa sulme terroriste në Londër dhe Mançester. Nga paso-

jat e këtyre sulmeve kishin vdekur dy dhe ishin plagosur mbi 300 persona (në Mançester ishin

aktivizuar 1500 kilogramë eksplozivë).

Qershor, Belfast: Me ndërmjetësimin amerikan, të udhëhequr nga senatori George

Mitchel, kishin filluar bisedimet për zgjidhjen paqësore të konfliktit irlandez.

07.10, Lisburn: Para ndërtesës së Komandës Ushtarake Angleze në Lisburn kishin

shpërthyer disa bomba, të cilat kishin shkaktuar vdekjen e një dhe plagosjen e mbi 20 ushtarëve.

1997Shtator, Belfast: IRA e kishte shpallur ndërprerjen e sërishme të armiqësive në Irlandën

Veriore. Sinn Fein për herë të parë kishte marrë pjesë në Konferencën Paqësore.

Dhjetor, Maze: Në burgun Maze, anëtarët e „Ushtrisë Nacionalçlirimtare Irlandeze“, e

kishin vrarë udhëheqësin e „Loyaist Volunteer Force“ Wright. Kjo vrasje kishte shkaktuar aksione

të ndryshme hakmarrëse në Irlandën Veriore.

199810.04. Përpilohet Marrëveshja e Paqes për Irlandën Veriore. Kjo marrëveshje ishte nën-

shkruar nga kryeministrat anglezë dhe irlandezë dhe ishte aprovuar nga parlamentet e tyre. Paraaprovimit të kësaj marrëveshjeje, më 22.05.1998 ishte mbajtur edhe referendumi përkatës.

01.08, Belfast: Nga një sulm i armatosur i „Real IRA-s“, ishin plagosur 36 persona.

15.08, Omagh: Nga shpërthimi i një bombe të mbushur me 250 kilogramë Vauxhall Astra

kishin vdekur 29 dhe ishin plagosur mbi 220 persona. Përgjegjëse për këtë sulm konsiderohet

„Real IRA“

19.08, Belfast: „Real IRA“ njofton për ndërprerjen e operacioneve luftarake. 02.09, Belfast: Sinn Fein deklaron për ndërprerjen e dhunës politike në Irlandën e Veriut. 10.12, Oslo: David Trimble dhe John Hume shpërblehen me çmimin Nobel për Paqe. 200528. 07: IRA përmes një komunikate për shtyp e kishte shpallur fundin e luftës së armato-

sur. „Të gjithë anëtarët e IRA-s urdhërohen që t’i dorëzojnë armët“ …, ne besojmë se tash ekziston

një rrugë tjetër për heqjen e pushtetit anglez nga atdheu i ynë“.

26. 09: Gjenerali kanadez John de Chastelain, si kryetar i komisionit për çarmatim, kishtekomunikuar dorëzimin e plotë të armëve nga ana e pjesëtarëve të formacioneve irlandeze.

29. 10: Kryetari i Sinn Féin, Gerry Adams për herë të parë kishte deklaruar se „lufta eIRA-s njëherë e përgjithmonë ka përfunduar“.

2009Mars: Paraqiten sulme të reja terroriste, prapa të cilave kishte qëndruar grupi i quajtur

“Real IRA”.

2. Spanjë

Problemi i terrorizmit në Spanjë është i vjetër aq sa edhe shteti spanjoll. Nëtë vërtetë, sikurse format e manifestimit, ashtu edhe burimet dhe orientimet e


veprimeve terroriste në Spanjë, tradicionalisht kanë qenë të ndryshme. Atje, përshumë dekada me radhë, ka vepruar organizata terroriste e njohur me emrin Grapo.Paralelisht me këtë, ishin paraqitur edhe disa lëvizje të tjera terroriste, të cilatkishin vepruar nga pozita të ndryshme ideologjike ose nacionaliste. Njëra prej tyreështë edhe „ETA“. Anëtarët e kësaj organizate janë të organizuar në mënyrë aq tërafinuar dhe të inspiruar nga Lëvizja Çlirimtare Kubaneze, luftojnë për pavarësinëe plotë të territoreve baske nga Spanja.

Shkaqet kryesore, që kishin ndikuar në paraqitjen e lëvizjeve të shumta ter-roriste në Spanjë, ishin të natyrave të ndryshme. Njëra prej tyre kishte të bënteedhe me pakënaqësinë sociale dhe politike të popullit bask. Ky popull, i cili ka mbidy milionë banorë, gjatë të ashtuquajturës „luftë karliste“ të zhvilluar në shekullinXIX, i kishte humbur të gjitha të drejtat e veta politike dhe rajonale. Mirëpo, indus-trializimi gjithnjë e më i madh i rajoneve baske, krahas rritjes së mirëqenies socialekishte ndikuar edhe në drejtim të lindjes dhe rritjes së fuqishme të vetëdijes kom-bëtare dhe të nacionalizmit bask208.

Para Luftës së Dytë Botërore, provincat baske, Guipuzcoa dhe Vizcaya,kishin qenë rajonet më të industrializuara në Spanjë. Ndërsa qyteti Bilbao, krye-qyteti i Vizcayas, në atë kohë kishte qenë qyteti më i zhvilluar në Spanjë. Kur nëvitin 1936 kishte shpërthyer lufta qytetare, populli bask në mënyrë masive kishteluftuar në anën e revolucionarëve majtistë. Ata kishin luftuar në anën e forcaverevolucionare, me shpresë se reformat e propaganduara shtetërore do t’u sillninatyre një pozicion dhe autonomi më të fuqishme politike. Mirëpo, pas shuarjes sëkryengritjes, regjimi diktatorial i Frankos e kishte nënshtruar dhe diskriminuar nëmënyrë aq brutale popullin bask, sa e kishte ndaluar edhe përdorimin publik tëgjuhës së tyre. Ky nënshtrim dhe diskriminim i egër nacional kishte elemente tëqarta hakmarrëse ngaqë territoret dhe populli bask gjithmonë kishte qenë në ballëtë rezistencës kundër pushtetit diktatorial të Frankos209.

Nga shkaku i pasivitetit të plotë politik të Partisë Nacionale Baske, e cilakishte vepruar në ilegalitet, në vitin 1953, në kuadër të saj ishte formuar një frak-sion i studentëve radikalë, i cili së bashku me disa elementë revolucionarë të shtre-save punëtore, e kishte formuar opozitën kundër regjimit të Frankos në Spanjë. Ngakjo opozitë, e përcaktuar qartë për kryengritje të armatosur, në dhjetor të vitit 1958kishte lindur e ashtuquajtura „ETA“.



209 Territori i përgjithshëm Bask në Spanjë përfshin 7234 km2. Në vitin 1998, në ato territore jetonin 2.104.062 milionë banorë(5,4% e numrit të përgjithshëm të popullsisë), të cilët realizonin të ardhura vjetore prej 41. 600,90 milionë Euro. Në atoterritore, gjuha baske është gjuhë zyrtare e barabartë me atë spanjolle. Shih: Shërbimi Statistikor Bask Eustat, Nathalie Caesar,www.europa-digital.de. Das ETA - Special. Krahaso edhe: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 646.

2.1. Euskadi Ta Askatasuna

Organizata terroriste baske ETA (Euskadi Ta Askatasuna)210, që do të thotë „PërLirinë e Atdheut Bask“ ishte themeluar në dhjetor të vitit 1958 nga OrganizataAutonome e Rinisë, që kishte vepruar në kuadër të Partisë Nacionaliste Baske (PartidoNacionalista Vasca). Themelimi i kësaj organizate duhet kuptuar edhe si reagim i natyr-shëm i popullit bask kundër politikës diskriminuese dhe diktatoriale të pushtetit tëFrankos në Spanjë. Programi politik i kësaj organizate ka të bëjë me përpjekjet përthemelimin e shtetit të pavarur bask, në të cilin do të bashkoheshin të gjitha territoretbaske të administruara nga Spanja (País Vasco dhe territoret e kufizuara me RegionNavarra) dhe Franca (Provinca Labourd, Basse, Nevarre dhe Soule). ETA kërkon ngakëto shtete njohjen e lirisë së plotë nacionale, politike dhe ekonomike të territorevebaske, me qëllim të bashkimit të tyre në një shtet të lirë dhe të pavarur, i cili do tëthemelohet dhe organizohet sipas modeleve të shteteve evropiane dhe atyre në zhvil-lim211.

Që nga viti 1986 ETA është e evidentuar në listën e grupeve dhe organi-zatave terroriste të Kombeve të Bashkuara dhe të Bashkimit Evropian. Ndërkaq,që nga 08.10.1997 emri i ETA-s figuron edhe në evidencën e grupeve dhe organi-zatave terroriste të Shteteve të Bashkuara të Amerikës212.

Gjatë të kaluarës së vet gjysmëshekullore, ETA disaherë i kishte ndërruar format e organizimit dhe metodat eveprimit të saj terrorist. Mirëpo, qëllimi politik dhe bindjanë mundësinë për realizimit e aspiratave nacionale medhunë politike, nuk ishte ndryshuar. Strategët e ETA-s,duke i kuptuar përfitimet politike të Armatës RepublikaneIrlandeze nga Sinn Fein, kishin autorizuar partinë politikeHerri Batasuna, si përfaqësuese të tyre politike. Mirëpo,për dallim nga Armata Republikane Irlandeze, ETA ishteballafaquar me problemin e mungesës së përkrahjes popul-lore. Edhe pse ajo pretendon se flet në emër të shumicës së popullit bask, asnjëherëmë tepër se 15% e këtij populli, nuk e kishte përkrahur strategjinë kombëtare tëshpallur nga ETA. Në këtë drejtim kishte ndikuar edhe fakti se nga rreth tre mil-ionë banorët, që jetojnë në territoret baske, vetëm gjysma e tyre është enacionalitetit bask213.


210 EUSKADI (Bashkësia Autonome Baske).211 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Der globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 284. 212 http://www.terrorism.com, Terrorist Profiles, Basque Fatherland and Liberty (ETA).213Arnold Hottinger, Die Auslehnung der Basken, në librin: Blutspur der Gewalt, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 146 - 148.

Për Lirinë e Atdheut Bask

Konsiderohet se „ETA“ përbëhet nga 50 aktivistë. Sipas mënyrës së orga-nizimit të saj, gjithmonë kur njëri prej anëtarëve të saj mënjanohet, pozicioni i tijmenjëherë plotësohet me kandidatë të rinj, të rekrutuar më parë. Që nga mesi i vitit1960, ETA e kishte formuar shërbimin e vet ushtarak, kulturor, ekonomik dhe shër-bimin e punës. Ndërsa, pas reformave organizative të përfunduara në vitin 1981, nëkuadër të ETA-s kishin vepruar këto shërbime: Shërbimi Politik (me organin eposaçëm për komunikim publik); Shërbimin Sekret Informativ; Shërbimin ePropagandës; Shërbimin e Trupave (komando) Legale; Shërbimin për VeprimeNdërkombëtare, si dhe Njësitin e Trupave (komando) Ilegale.

Shërbimi ushtarak i ETA-s e kishte kryer aksionin e vet të parë në vitin 1968,duke e likuiduar policin spanjoll, José Pardines. Pas këtij rasti ishte vërejtur tenden-ca e forcimit intensiv të krahut militant. Paralelisht me këtë, ishte shtuar edhe numrii sulmeve terroriste në Spanjë. Si strategji të organizimit dhe të veprimit të vet ter-rorist, ETA, sikurse organizatat e tjera terroriste, e kishte zgjedhur „konceptin e luftësguerile në qytete“. Në bazë të këtij koncepti, strategët e ETA-s kishin menduar sepërmes formave të caktuara të veprimit terrorist, të karakterizuara me atentate kundërpersonaliteteve eminente politike dhe ushtarako-policore, do të ushtrohej presion inevojshëm mbi shtetin, i cili edhe pa krijimin e rrethanave të luftës qytetare, do tëdetyrohej të bënte koncesione politike.

Mirëpo, me gjithë strategjinë e përdorur, të dhënat statistikore flasin se gjatëtërë kohës së diktaturës së egër në Spanjë, në krahasim me periudhat e mëvon-shme, numri i përgjithshëm i veprave penale politike, e sidomos i atyre të karak-terizuara si terroriste, ishte i vogël. Ndërkaq, prej vitit 1968 e deri në vitin 1975ishin regjistruar mesatarisht nga 34 vrasje politike në vit. Një fushatë e tillë edhunës politike ishte ashpërsuar sidomos pas fillimit të liberalizimit të pushtetit,gjatë të ashtuquajturës periudhë kalimtare. Në këtë kohë, në mes të ditës së20.12.1973, në Madrid ishte vrarë edhe kryeministri spanjoll, Luis Carrero Blanco.

Mënjanimi i këtij personaliteti kryesor gjatë tërë regjimit diktatorial tëFrankos, padyshim që kishte shpejtuar procesin e filluar të demokratizimit të jetësshoqërore spanjolle. Mirëpo, kjo nuk kishte ndikuar në ndaljen e dhunës terroriste.Përkundrazi, gjatë viteve 1978 dhe 1980, ETA kishte arritur kulmin e vet tëveprimit terrorist. Kështu, në vitin 1979 ajo i kishte vrarë 72 persona, ndërsa njëvit më vonë 88214. Kjo njëkohësisht kishte qenë edhe koha kur qeveria e instaluardemokratike në Madrid kishte filluar t’u bënte koncesione të fuqishme kërkesavebaske. Vetëm pas kësaj kohe, ishte vërejtur rënia e intensitetit të veprimit terroristtë organizatës baske ETA. Ajo tash i kishte orientuar aksionet e veta vetëm në drej-


214 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 285 - 86.

tim të vrasjes së personave publikë. Nëkëtë mënyrë më 06.02.1986 ishte vrarëzv/admirali, Cristobal Colon (një pasard-hës i Kolumbus), më 14.06.1986 ngashpërthimi i një bombe të montuar nëautobusin e Ministrisë së Mbrojtjes sëShtetit, ishin vrarë 10 anëtarë tëShërbimit Guardia Civil dhe ishin plago-sur 43 të tjerë. Një javë më vonë, ishtekryer edhe një sulm i fuqishëm raketormbi të njëjtin shërbim shtetëror. Ndërkaq,më 29.07.1986 gjatë një sulmi të armato-sur, që ishte ndërmarrë në shtëpinë epushimit me reputacion në Marbella,ishte plagosur një fëmijë nëntë vjeçar215.

Nuk ka dyshim se „ETA“ ishteedhe pjesë e rrjetit të organizuar terroristndërkombëtar. Kjo argumentohet edheme faktin se shumë anëtarë të saj ishinstërvitur në kampet e ndryshme terroriste në Algjeri, Libi dhe Liban. Gjithashtu,ekzistojnë edhe dëshmi që flasin se shtetet e lartpërmendura në masë të kon-siderueshme e kishin financuar dhe furnizuar me armë këtë organizatë. Nga anatjetër, edhe ETA u kishte ofruar ndihma konkrete terroristëve të ndryshëmndërkombëtarë. Paralelisht me fushatën e sulmeve terroriste të vitit 1986, që ishtezhvilluar në Spanjë dhe Francë, policia e këtyre shteteve i kishte burgosur dhjetëraterroristë, prej të cilëve edhe disa shtetas libanezë, të cilët kishin përgatitur disasulme terroriste kundër interesave amerikane dhe atyre franceze në Spanjë216.

Në shtator të vitit 1990, ishte burgosur zëvendësi i shefit të përgjithshëm tëETA-s, José Javier Zabaleta Elogesi. Pastaj kishin pasuar edhe shumë burgosje tëtjera. Pas sukseseve të tilla, në vitin 1991 policia spanjolle kishte deklaruar se ETAka rreth 30 deri në 50 anëtarë. Në mars të vitit 1992, gjatë një aksioni të përbashkëtpolicor franko-spanjoll, në qytete të ndryshme franceze, ishin burgosur edhe treudhëheqës të lartë të ETA-s. Ndërkaq, në dhjetor të vitit 1995, ishin konfiskuar 150kilogramë eksplozivë dhe ishte burgosur i tërë njësiti i ETA-s, i cili dy javë më parëkishte vrarë tetë persona. Ndërsa në nëntor të vitit 1997, ishin burgosur edhe tre




Territoret etnike Baske

anëtarët më të kërkuar të ETA-s. Hetimet e filluara kishin çuar deri në një banesëkonspirative në qytetin Guernica, në të cilën ishte deshifruar lista me emrat e 600personave publikë të dënuar me vdekje. Në kontest të këtyre zhvillimeve, ishteshpartalluar edhe i tërë njësiti special „Viskaya“ i ETA-s.

Kështu, pas 820 viktimave të shkaktuara, më 18.09.1998, ETA kishteshpallur në mënyrë të njëan-shme armëpushimin epakusht dhe të pakufizuar, icili kishte zgjatur vetëm 15muaj217. Që nga ajo kohë ederi tash nga format endryshme të zbatimit tëdhunës politike në kontest tëproblemit bask, janë vrarëedhe dhjetëra qytetarë tëtjerë. Sipas analizave tëndryshme ndërkombëtare, 82% e popullsisë spanjolle eparapëlqen dialogun përzgjidhjen politike të kërkesave të parashtruara nga ETA. Mirëpo, Partido Popular,e cila ishte në pushtet deri në prill të vitit 2004 dhe kryetari i saj (ish-kryeministri),José Maria Aznar, e refuzojnë kategorisht çdo formë të dialogut me ETA-n. Madje,sulmet e kësaj organizate separatiste ata i kishin politizuar në mënyrën e vet dhe ikishin përdorur për qëllime zgjedhore. Sipas shumë vrojtuesve politikë, José MariaAznar dhe partia e tij politike vetëm në saje të politizimit të aktiviteteve terroristetë ETA-s, kishin ardhur dhe ishin larguar nga pushteti218.

Pas largimit të qeverisë Aznar nga pushteti, më 18 shkurt të vitit 2004,ETA kishte komunikuar fundin „e luftës së armatosur në territorin autonom tëKatalonisë. Ky qëndrim i ETA-s, ishte rezultat i marrëveshjes së saj me shefine Partisë Nacionalsocialiste të Katalonisë (Esquerra Republicana deCatalunya), Josep Lluís Carod Rovira, që ishte arritur më parë në Perpignan. Nërealitet, riaktivizimi i dhunës terroriste në Spanjë ishte provokuar edhe me ndal-imin e aktivitetit të partisë Bastuna. Kjo ndalesë ishte bërë në vitin 2003, pasnjë marrëveshje të arritur në mes partive në pushtet, që kishin paraparë ndalim-


Uniforma dhe simbolet e ETA-s

217 Öffentliche Sicherheit, Das Magazin des Innenministeriums, Nr. 11/1998, Terrorismus ETA218 ETA’s current structure and activities, Madrid El Mundo, 25 prill 2001, përkthyer në gjuhën angleze nga: FBIS bei

Federation of American Scientists ETA - Murder as Argument Report about ETA, Ministria e Punëve të Brendshme eSpanjës 2003.

in e aktivitetit politik të atyre partive që nuk distancohen nga aktivitetet terror-iste. Pas këtij vendimi politik edhe Gjykata e Lartë e Spanjës kishte konstatuarse Partia e Bastunës është pjesë e ETA-s, e cila e mbështet dhe e financon atë.

Kështu, për kryerjen e sulmit terrorist të datës 11. 03. 2004, fillimisht ishteakuzuar ETA. Mirëpo, pas hetimeve të zhvilluara, ishte konstatuar fakti se ETA,nuk kishte qenë e involvuar në përgatitjen ose kryerjen e këtij sulmi në Madrid. Nërealitet, pas vitit 2004, ETA kishte vazhduar vetëm me sulme të lehta terroriste nëSpanjë, që kishin shkaktuar kryesisht dëme të vogla materiale.

Më 16. 01. 2005, ETA përmes një komunikate kishte njoftuar për gatish-mërinë e zgjedhjes së problemit Bask në rrugë paqësore, sipas kërkesës së pub-likuar më parë nga partia e ndaluar Bastuna. Sipas këtij qëndrimi, më 22. 03. 2006,ETA e kishte shpallur edhe armëpushimin e paralajmëruar gjatë vitit 2006. Sipaskomunikatave të tjera, “ky armëpushim ishte i pakufizuar dhe si i tillë duhet t´ishërbejë zgjidhjes paqësore të konfliktit Bask”. Disa muaj më vonë, kishte filluaredhe një dialog i mirëpritur me qeverinë spanjolle të udhëhequr nga kryeministriJosé Luis Rodríguez Zapatero.

Mirëpo, pas një ndryshimi në sistemin komandues të ETA-s, më 30. 12.2006, ishte paralajmëruar fundi i armëpushimit të shpallur në Spanjë dhe në tënjëjtën ditë ishte ndërmarrë një sulm terrorist në aeroportin ndërkombëtar tëMadridit, që kishte shkaktuar vdekjen e dy qytetarëve të Ekuadorit.

Menjëherë pas kryerjes së këtij sulmi terrorist ishte ndërprerë edhe dialogui filluar me qeverinë spanjolle219. Në këto rrethana, me 05. 06. 2007, ETA kishtenjoftuar për ndërprerjen përfundimtare të armëpushimit, dhe kishte njoftuar për„zhvillimin e luftës së armatosur në të gjitha frontet e mundshme në Spanjë“220. Pasburgosjes së udhëheqësve të Partisë Baske Bastuna, në tetor të vitit 2007, nëqytetin Bask, Biballo, ishte kryer një sulm i fuqishëm terrorist, që kishte shkaktu-ar plagosjen e një truproje të një zyrtari komunal. Pastaj, me 07. 03. 2008, pra dyditë para zgjedhjeve parlamentare në Spanjë, në një qytet Bask, ishte vrarë edhepolitikani i njohur socialist, Isaias Carrasco.

Pas fillimit të këtyre sulmeve terroriste, më 21.05.2008, policia spanjollekishte burgosur udhëheqësin e krahut ushtarak të ETA-s, Francisko Javier LópezPeña (i njohur me emrin Thierry), dhe disa anëtarë dhe udhëheqës të tjerë të organi-zatës ETA. Ndërkaq me 17. 11. 2008, policia franceze kishte burgosur edhe Txeroki,që ishte akuzuar për thyerjen e armëpushimit në Spanjë, së bashku me anëtarë tjerëtë grupit të tij në Francë. Tri javë më vonë, respektivisht më 08.12.2008, në Francën


219 El País Zapatero: „He ordenado suspender todas las iniciativas para desarrollar el diálogo con ETA“ in der Webeditionvom 30. Dezember 2006.

220 Frankfurter Allgemeine: Eta erklärt Waffenruhe für beendet, Webedition vom 5. Juni 2007.

Jugore ishte burgosur edhe Aitzol Iriondo “Gurbita”. Këto burgosje kishin vazhduaredhe në vitin 2009. Kështu, më 18.04.2009, policia spanjolle kishte burgosur edhekomandantin e ETA-s, Jurdan Martitegi dhe njërin nga zëvendësit e tij.

Pas këtyre burgosjeve, të njohura si “katër burgosjet e vitit në Spanjë”,vlerësohet se ETA është tejet e dëmtuar. Mirëpo edhe përkundër këtyre burgosjeve,në fillim të vitit 2009, Josu Ternera ishte zgjedhur udhëheqës i ri i ETA-s. Disamuaj më vonë, përkatësisht më 29.07.2009, kundër stacionit të policisë në Burgos,ishte kryer një aksion i fuqishëm terrorist që kishte shkaktuar plagosjen e rreth 60personave. Një ditë më vonë, në qytetin Palmanova, të Majorkës ishin vrarë dypolicë të njësisë “Guardia Civil”. Pas akuzave të ngritura kundër ETA-s, ajo mëdatën 09 08.2009, e kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e të gjitha këtyre sul-meve. Në të njëjtën ditë ishin ndërmarrë edhe tri sulme terroriste në qendrëntregtare të Palma de Majorkës, që kishin shkaktuar vetëm dëme materiale221.

2. 2. Sulmet kryesore terroriste të Euskadi Ta Askatasuna (ETA)

197320.12, Madrid: Nga shpërthimi i një bombe të telekomanduar nga ETA, në mes të ditës

ishte vrarë zëvendësi i gjeneral Frankos, kryeministri spanjoll, Admirali Luis Carrero Blanco. Kjo

vrasje politike e kishte shpejtuar procesin e demokratizimit të shoqërisë spanjolle.

197604.10, San Sebastian: Terroristët e ETA- s, kishin likuiduar një anëtar të këshillit

mbretëror.

1979Maj, Madrid: Ishte vrarë një gjeneral dhe dy oficerë të lartë spanjollë. Pastaj ishte sul-

muar me bomba dore edhe një kafene e vizituar kryesisht nga qarqet politike radikale djathtiste.

Gjatë këtij sulmi kishin vdekur tetë persona.

Qershor, Bregdeti spanjoll: ETA kishte montuar disa bomba në vende të ndryshme

bregdetare spanjolle, si në Marabella, Benidrom, Torremolinos etj.

1980Gjatë vitit 1980, nga pasojat e ndryshme të zbatimit të dhunës politike në Spanjë, kishin

vdekur 118 persona. 198120.02, Biballo: Në qytetin bask, Biballo, një komando e ETA-s kishte rrëmbyer konsujt

shtetërorë të Austrisë, Uruguajt dhe El Salvadorit. Pas tetë ditëve, pa ndonjë kërkesë të parashtru-

ar ishin liruar të gjithë konsujt e rrëmbyer.

198205.02, Biballo: Pas pranimit të 3,5 milionë DM të kërkuara, komandoja terroriste e ETA-

s, e kishte liruar industrialistin spanjoll, Jose Lipperheide, që ishte rrëmbyer një muaj më parë.


221 Eta bezichtigt sich mehrerer Attentate bei faz.net, 9. August 2009; krahaso: ETA bekennt sich zu Mallorca-Anschlag beisueddeutsche.de, 9. August 2009; Dritte Bombe in Palma explodiert, gazeta: focus.de, 9. August 2009

1986Shkurt, Madrid: Vritet zv/admirali spanjoll, Cristóbal Colón së bashku me shoferin e tij.

Prill / Qershor, Madrid: Gjatë një sulmi të armatosur, ishin vrarë 14 pjesëtarë të njësitit

special policor, Guardia Civil.

198719.06, Barcelonë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të montuar në qendrën tregtare,

Hipercor, kishin vdekur 18 dhe ishin plagosur 37 persona.

11.12, Saragozë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të kurdisur nga ETA, kishin

vdekur shtatë persona.

1991Maj, Barcelonë: ETA kishte paralajmëruar sulme terroriste gjatë kohës së mbajtjes së

Lojërave Olimpike në Barcelonë. Për ta argumentuar seriozitetin e kërcënimeve të veta, ajo kishte

aktivizuar një autobombë në Vich, e cila kishte shkaktuar vdekjen e nëntë dhe plagosjen e mbi 50

qytetarëve. Në kohën e këtij shpërthimi, në qytetin Vich ishin duke u mbajtur disa lojëra kuali-

fikuese olimpike.

29.05, Barcelonë: ETA e kishte marrë përgjegjësinë për montimin e një bombe në lokalet

e Shërbimit Policor, Guardia Civil. Nga pasojat e këtij shpërthimi, kishin vdekur nëntë dhe ishin

plagosur 45 zyrtarë spanjollë.

199321.06, Madrid: Nga shpërthimi i mjeteve eksplozive të montuara në dy vende të ndryshme

të Madridit, kishin vdekur shtatë persona.

1994Prill, Barcelonë: Nga pasojat e shpërthimit të disa granatave, ishte shkatërruar tërësisht

ndërtesa e Gjykatës Ushtarake të Barcelonës. Gjatë këtij sulmi, ishte vrarë edhe një person i punë-

suar në gjykatë dhe ishin plagosur 10 të tjerë.

01.06, Madrid: Para shtëpisë së vet, nga një komando e ETA-s, vritet gjeneralbrigade Juan

José Hernandez Rovira.

1995Gusht, Madrid: Shërbimi Sekret Spanjoll dhe ai francez kishin zbuluar planin për vrasjen

e mbretit spanjoll, Juan Carlos gjatë qëndrimit të tij në Majorka. Ishte konfiskuar një sasi e madhearmatimi dhe ishte burgosur udhëheqësi i shërbimit ekonomik të ETA-s, Juan José Rego Vidal.

Shtator, Madrid: Kishte dështuar atentati kundër udhëheqësit të opozitës spanjolle dhe

kryeministrit të atëhershëm, Jose Maria Aznar. Autobomba e kurdisur kishte shpërthyer në kohë të

padëshiruar për atentatorët e ETA-s.

16.12, Valencia: Në vende të ndryshme të qytetit, kishin shpërthyer shumë bomba të kur-

disura. Bilanci: një i vrarë dhe tetë persona të plagosur.

199620.06, Reus: Në aeroportin ndërkombëtar të Tarragonas kishte shpërthyer një autobombë,

e cila kishte shkaktuar plagosjen e 35 personave.

1997Qershor, Madrid: Pas rrëmbimit dyditor, ishte likuiduar udhëheqësi politik rajonal span-

joll, Miguel Angel Blanko. Kundër kësaj vrasjeje dhe dhunës politike në Spanjë, kishin protestuar

mbi gjashtë milionë qytetarë.

Tetor, Madrid: Fillon procesi gjyqësor kundër udhëheqjes së partisë politike, HerriBastuna, e cila akuzohej për përkrahje të ETA-s.


199810.01, Zarauz: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe të ETA-s, ishte vrarë Kryetari

i Partisë Popullore të qytetit Zarauz, Jose Ignacio Irureta Goiena.

28.02, Sevilla: Një anëtar i armatosur i ETA-s kishte vrarë udhëheqësin e Partisë

Popullore, Sevilla Alberto, së bashku me gruan e tij.

Qershor, Madrid: Me taktikën e vet të zakonshme (autobombë), ETA e kishte vrarë udhëhe-

qësin komunal, Manuel Zamarreno.

200022.02, Vitoria: Në qendrën universitare të Vitorias, kishte shpërthyer një autobombë në

çastin kur pranë saj kishte kaluar delegati socialist në parlamentin spanjoll, Buesa. Nga pasojat e

këtij shpërthimi, kishin vdekur deputeti dhe truproja e tij.

04.06, Durango: Një atentator i ETA-s, kishte vrarë me një plumb në kokë politikanin

komunal 57 vjeçar, Jesus Maria Pedrosa.

15.07, Malaga: Në makinën e tij vritet udhëheqësi rajonal politik, Martin Cartena. Një ditë

më vonë, ETA kishte aktivizuar bombën e montuar në lokalet e Qendrës Policore, Guardia Civil në

Agreda. Nga pasojat e këtij shpërthimi ishte shkatërruar tërësisht objekti policor. Fatmirësisht ishte

plagosur vetëm një person.

29.07, Tolosa: Nga një komando terroriste e ETA-s, në një restorant të qytetit Tolosa ishte

vrarë udhëheqësi rajonal socialist, Jauregui.

08.08, Zumaia: Para dyerve të fabrikës së vet, ishte vrarë Kryetari i Këshillit të

Sindikatave të Punëdhënësve të qytetit Zumaia. Një natë më parë, në rrethana të pasqaruara, kishin

vdekur katër terroristë të ETA-s, ndërsa një ditë më vonë ishte vrarë edhe një oficer i Pamplonas.

20.08, Sallent de Gallego: Dy oficerë të lartë të Guardia Civil kishin vdekur nga shpërthi-

mi i një bombe të fuqishme, që ishte montuar në makinën e tyre.

29.08, San Sebastian: ETA kishte vrarë kryebashkiakun e mëparshëm të San Sebastian,

Manuel Indiano Azaustre.

21.09, Sant Adria del Besos: Në banesën e vet, ishte gjetur i vrarë udhëheqësi komunal

Luis Ruiz Casado. Përgjegjësinë për këtë vrasje e kishte marrë ETA.

30.10, Madrid: Gjatë udhëtimit për në punë, kishte shpërthyer një bombë e montuar në një

makinë të parkuar, në momentin kur pranë saj kishte kaluar makina zyrtare e gjyqtarit, Francisko

Querol Lombardero. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishte vdekur gjyqtari, truproja dhe shoferi i

tij, si dhe ishin plagosur mbi 60 udhëtarë të një autobusi lokal.

22.11, Barcelonë: Në një garazh publik, me një plumb në kokë, ishte vrarë ish-ministri

spanjoll i Shëndetësisë, Ernest Lluch.

200111.01, Madrid: Një gjykatë penale i kishte dënuar udhëheqësin e ETA-s, Francisco Mugika

Garmendia, me 96 vjet burgim. Një vit më parë, Garmendia ishte burgosur në Francë dhe me

kërkesën spanjolle ishte ekstraduar në Spanjë.

22.02. San Sebastian: Nga shpërthimi i parakohshëm i autobombës së montuar me qëllim

të vrasjes së një udhëheqësi komunal, ishin vrarë dy dhe plagosur katër kalimtarë të rastit.

20.03, Lasarte: Në një restorant, një atentator i ETA-s, kishte vrarë zëvendësin e kryetarit

të qytetit Lasarte, Froilan Inciarte.

06.05, Saragossa: Në një rrugë kryesore të qytetit të Saragossas, nga një atentator i

maskuar i ETA-s, ishte vrarë Kryetari i Partisë Popullore të rajonit të Aragonit, Manuel Jeminez

Abad.


Gusht, Madrid: Policia spanjolle kishte burgosur pesë aktivistë të ETA-s, anëtarë të

komandos „Buruntza“. Gjatë kësaj burgosjeje, ishte konfiskuar edhe një sasi e madhe e armatim-

it diversant.

06.11, Madrid: Nga shpërthimi i një autobombe të ETA-s në qendër të qytetit të Madridit,

ishin plagosur mbi 100 persona.

07.11, Getxo: Me një breshëri plumbash, në makinën e tij ishte vrarë një gjyqtar i Gjykatës

Vizcaya të Getxos.

23.11, Beasian: Pas paralajmërimit të ETA-s, se do t’i vriste edhe zyrtarët e komunitetit

bask, të cilët qëndronin në kundërshtim me linjën e tyre politike, ishin vrarë dy policë spanjollë të

nacionalitetit bask.

200222.02, Madrid: Nga sulmet e ndryshme të ETA-s, ishin vrarë pesë qytetarë, në mesin e tyre

edhe një fëmijë. Në krahasim me vitin e mëparshëm, kur ishin vrarë gjithsej 15 dhe ishin plagosur

90 persona, viti 2002 kishte filluar në mënyrë shumë të përgjakshme.

200305.02, Bilbao: Gjatë një aksioni të rrufeshëm policor ishin burgosur katër udhëheqës të

ETA-s.

14.02, Paris: Një gjykatë e Parisit e kishte dënuar me dhjetë vjet burgim, njërin nga

udhëheqësit e ETA-s, Ignacio Gracia Arregui.

19.02, Madrid: Pas zhvillimit të hetimeve të gjata, policia spanjolle kishte burgosur 13

anëtarë të ETA-s.

17.03, Madrid: Gjykata e Lartë e Spanjës e kishte ndaluar aktivitetin e Partisë Batasuna,

me arsyetim të mbajtjes së kontakteve me ETA-n.

200531. 01, Denia: Në një hotel të qytetit bregdetar Denia, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm

që kishte shkaktuar plagosjen e dy qytetarëve dhe dëme të konsideruara materiale.

25. 05, Madrid: Nga shpërthimi i fuqishëm i një autobombe në Madrid, ishin plagosur 52

persona dhe ishte shkaktuar një dëm i konsideruar material.

10. 06, Saragosa: Në aeroportin e Saragosës ishin hedhur disa granata që kishin shkaktu-

ar vetëm dëme materiale.

200630. 12, Madrid-Barajas: Në autoparkun e aeroportit të Madridit, Barajas, kishte shpërthy-

er një autobombë, që kishte shkaktuar vdekjen e dy dhe plagosjen e 26 qytetarëve.

200703. 07, Guéthary: Në fshatin turistik Guéthary, që gjendet në bregdetin e Atlantikut afër

kufirit me Francën, kishte ndodhur një shpërthim i fuqishëm që kishte shkatërruar dy shtëpi të

pabanuara.

25. 07, Francë: Në rrugën e 16 të maratonit biciklist në Francë, kishin shpërthyer dy

bomba që kishin shkaktuar vetëm një dëm të vogël material.

24. 08, Durango: Nga shpërthimi i fuqishëm i një autobombe në Durango, ishin lënduar dy

persona.

09. 10, Bibalo: Shpërthimi i një autobombe të kurdisur në Bilbao, kishte shkaktuar plagos-

jen e truprojës së një udhëheqësi politik të Partisë Socialiste të Spanjës.

02. 12, Capbreton: Nga një sulm i rrufeshëm terrorist, ishin vrarë dy pjesëtarë të Guardia

Civil në Capbreton të Francës.


200807. 03, Arrasate: Në qytetin e vogël bask, Arrasate, që është afër San Sebastiánit, ishte

vrarë aktivisti i Partisë Socialiste të Spanjës, Isaias Carrasco.

14. 05, Legutiano: Në Kazermën e Policisë në Legutiano, kishte shpërthyer një autobom-

bë që kishte shkaktuar vrasjen e një dhe plagosjen e katër personave.

21. 09, Ondárroa: Në orët e mëngjesit ishte kryer një sulm i fuqishëm terrorist kundër

Komisariatit të Policisë në Ondárroa. Terroristët së pari kishin hedhur koktej molotovi kundër

ndërtesës së policisë. Pas reagimit të policëve, terroristët i kishin aktivizuar dy autobomba të

mbushura me nga 100 kilogramë eksplozivë. Edhe pse ky sulm ishte planifikuar të shkaktonte

shumë viktima, nga shpërthimi i autobombave ishin plagosur vetëm gjashtë policë dhe katër kalim-

tarë të rastit si dhe ishte shkaktuar një dëm i konsideruar material.

22. 09, Santoña: Nga shpërthimi i një autobombe para kazermës në Santoña, kishte vdekur

një ushtar.

03. 12, Azpeitia: Në qytetin Bask, Azpeitia, ishte vrarë industrialisti Ignacio Uria

Mendizabal.

31. 12, Bilbao: Në autoparkun e Radio Bibalos, kishte shpërthyer një autobombë që kishte

shkaktuar vetëm dëme të konsideruara materiale.

200909. 02, Madrid: Nga shpërthimi i një autobombe në lagjen industriale të Madridit, ishte

shkaktuar një dëm i fuqishëm material.

19. 06, Arrigorriaga: Në qytetin bask Arrigorriaga, kishte shpërthyer një autobombë që

kishte shkaktuar vdekjen e një inspektori të lartë policie.

09. 07, Durango: Në ndërtesën e Partisë Socialiste të Spanjës, kishte shpërthyer një bombë

që kishte shkaktuar një dëm të vogël material.

29. 07, Burgos: Nga shpërthimi i një mjeti të kurdisur në stacionin e policisë së qytetit

Burgos (në veri të Spanjës), ishin plagosur 60 persona dhe ndërtesa 14 katëshe ishte shkatërruar

tërësisht.

30. 07, Palma: Në automjetin e Guardia Civil të Palmanovës (pjesë e Komunës së Calvià

në jugperëndim të Palmës) kishte shpërthyer një bombë e kurdisur që kishte shkaktuar vdekjen e dy

policëve.

09. 08, Palma de Majorka: Në një restorant të qytetit Palma de Majorka kishin shpërthyer

tri bomba që kishin shkaktuar vetëm dëme materiale.


TERRORIZMI PALESTINEZ

1. Rrënjët historike

1.1. Lëvizja Sioniste dhe palestinezët

Antisemitizmi masiv i shfaqur në formë latente dhe periodike, pa dyshimqë kishte shkaktuar vështirësinë e integrimit të popullit izraelit në EvropënPerëndimore dhe në atë Lindore222. Kjo dukuri kishte ndikuar që brenda lëvizjesndërkombëtare izraelite, që në shekullin XIX të formohej lëvizja politike e njohurme emrin „Sionizëm“223. Duke u bazuar në përvojat e hidhura, udhëheqja sionistekishte marrë vendimin që populli izraelit i shpërndarë nëpër vendet e ndryshme tëbotës224, të heqë dorë nga përpjekjet e veta për integrim në ato vende dhe në vendtë këtyre përpjekjeve të punojë në drejtim të themelimit të shtetit izraelit në terri-torin e Palestinës Biblike225.

Mirëpo, territori i Palestinës ishte çdo gjë tjetër, por jo izraelit. Në realitetedhe atje, si në shumicën e vendeve të tjera të botës, kishte jetuar një numër ibanorëve izraelitë, i cili në vitin 1888, sipas evidencës së bashkësisë së atëher-shme izraelite nuk kishte pasur më tepër se 24.000 banorë. Mirëpo, në saje tëmigrimeve të filluara izraelite, ky numër kishte filluar të rritej dukshëm. Kështu,në fillim të shekullit XX, në territorin e Palestinës bashkësia izraelite kishte70.000 banorë. Sipas të dhënave tjera, në vitin 1919 në ato territore kishin jetu-

117 :.TERRORIZMI PALESTINEZ

222 Urrejtje për shkaqe fetare ose racore ndaj pjesëtarëve të popullit izraelit; qëndrim dhe veprim armiqësor kundër popullit,përkatësisht kulturës izraelite. Ky nocion ishte përdorur nga publicisti gjerman, W. Marr, në vitin 1879.

223 Sionizmi e ka marrë emrin nga mali Sion, që gjendet në jug të Kudsit (Jerusalemit). Sipas botëkuptimeve izraelite, në këtëmal është një kështjellë, në të cilin jeton Perëndia David. Kështu Kështjella e Sionit, kishte filluar të quhet edhe “Qytetii Davidit”. Sipas këtij botëkuptimi, Sionizmi, ishte interpretuar në kuptim të përkrahjes së kthimit të organizuar të judëvenë atdheun e gjyshërve të tyre, që përfshin Kodrën e Sionit dhe rrethinën e saj. Hebrenjtë pretendojnë se Palestina, “EretzIzrael” (dheu i Izraelit), është qendra e Izraelit dhe si e tillë është pika në drejtim të së cilës ata nga të gjitha pjesët e botësdrejtohen gjatë lutjeve të tyre.

224 Gjatë vitit 70 të epokës së re, pas pushtimit të Jerusalemit dhe dështimit të kryengritjes izraelite kundër forcave perando-rake romake, populli izraelit kishte filluar të shpërndahej në tërë botën. Që nga ajo kohë, në kuptimin e shpërndarjes sëpopullit izraelit, kishte filluar të përdoret fjala „diasporë“. Në kuptimin bashkëkohor, fjala diasporë do të thotë shpërndar-je e popullit.

225 Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 29.

ar 58.000 izraelitë dhe 642.000 arabë226.Bazuar në këtë shpërpjesëtim aq të padëshiruar që ekzistonte me popullsinë

vendase, Lëvizja Sioniste me qëllim të krijimit të kushteve për themelimin e shtetitizraelit, kishte orientuar strategjinë e vet në këto drejtime:

Në përpjekjen për nxitjen e migrimeve të organizuara të pjesëtarëve të pop-ullit izraelit në Palestinë, me qëllim të ndërrimit të raportit të popullsisë, në interestë asaj izraelite, si parakusht për themelimin e shtetit;

Në përpjekjen për krijimin e një politike, e cila do ta pengonte çdo formë tëintegrimit eventual të pjesëtarëve të popullsisë izraelite në jetën shoqërore arabe.Ky qëllim i formuluar politik, nuk kishte të bënte vetëm me kërkesën për jetë tëndarë, respektivisht për krijimin e vendbanimeve krejtësisht të ndara në mes tëkëtyre dy grupacioneve gjithnjë e më të polarizuara etnike, por në organizimin ejetës institucionale me elemente të qarta shtetërore izraelite. Chaim Weizmann, icili deri në vitet ‘30 kishte qenë udhëheqës politik i Lëvizjes Sioniste, kishte shp-jeguar qëllimin sionist për „bërjen e Palestinës izraelite aq sa është Britania eMadhe angleze“227.

Për realizimin e këtyre qëllimeve, që në fillim të shek. XIX ishte themelu-ar „Fondi Kombëtar Izraelit“, që kishte për detyrë grumbullimin e mjeteve finan-ciare, me qëllim të blerjes së tokave dhe shtëpive të pronarëve arabë, të cilat kurrëmë nuk guxonin të kalonin në pronësi joizraelite.

Me gjithë këtë qëllim të proklamuar, popullsia arabe në mënyra gjithnjë emë të padëshiruara ishte dëbuar edhe me dhunë nga vatrat e veta. Pas kuptimit tëqëllimit sionist, për themelimin e shtetit izraelit në tokat arabe, populli palestinezkishte filluar organizimin e protestave masive dhe kryengritjeve të armatosura.Sidomos gjatë viteve 1920/21 dhe gjatë viteve 1936 - 1938 ishin organizuar disalëvizje kryengritëse palestineze kundër themelimit të shtetit izraelit228.

1.2. Themelimi i shtetit izraelit

Diskriminimi i përhershëm dhe ndjekjet dramatike të pjesëtarëve të popul-lit izraelit, të shtuara sidomos pas ardhjes në pushtet të regjimit nazist në Gjermani,kishin ndikuar që Sionizmi të bëhej ideologji mbizotëruese e popullit izraelit, i cilimenjëherë pas Luftës së Dytë Botërore kishte shfrytëzuar mundësitë reale për


226 John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für Internationale Politik,Wien 1983, f. 17.

227 John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für Internationale Politik,Wien 1983, f. 20.

228 Jochen Hippler/A. Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 31.

themelimin e shtetit të vet në territorin palestinez. Në këtë drejtim, në vitin 1949edhe Organizata e Kombeve të Bashkuara kishte hartuar planin për ndarjen e ter-ritorit të Palestinës në mes të dy shteteve të reja, në themelim: shtetit izraelit dheatij palestinez. Në atë kohë, në territorin e Palestinës jetonin 1,3 milionë arabë,përkatësisht palestinezë dhe 590.000 izraelitë229.

Sipas planit të Kombeve të Bashkuara për ndarjen e territorit të Palestinës,49% e banorëve që duhej t’i takonin shtetit të ri izraelit, ishin arabë, përkatësishtpalestinezë, ndërsa në territorin në të cilin parashihej themelimi i shtetit palestineznuk kishte, ose kishte fare pak pjesëtarë të popullit izraelit. Ngjarjet që kishinpasuar më vonë, kishin ndikuar që struktura e popullsisë në territorin e shtetit tëporsaformuar izraelit, të ndërrojë deri në atë shkallë sa të mund të flitet për struk-turë njënacionale izraelite, e cila kishte edhe elemente të minoritetit arab.Rrethanat që kishin ndikuar në këtë ndryshim të shpejtë të strukturës nacionaleishin:

- Dhuna e organizuar dhe sistematike kundër popullit palestinez. Kjodhunë ushtrohej nga grupet e ndryshme terroriste izraelite dhe kishtepër qëllim krijimin e rrethanave që do të ndikonin në largimin, përkatë-sisht dëbimin e elementëve të padëshiruararabë nga Palestina. Njëri nga grupet e tillaishte edhe grupi „IRGUN“, i udhëhequrnga kryeministri i mëvonshëm Izraelit,Begin.

- Themelimi i shtetit izraelit. Menjëherë pasthemelimit të këtij shteti (në vitin 1948)kishte pasuar lufta e parë arabo-izraelite.Nga pasojat e zhvillimeve të ndryshmeluftarake, frikës dhe reprezaljeve tëndryshme hakmarrëse, populli palestinezme banim në territorin e shtetit të ri izraelit,masivisht ishte larguar nga trojet e veta dhekishte kërkuar strehim në shtetet fqinjearabe. Në këto rrethana, prej 900.000banorëve të mëparshëm palestinezë,përkatësisht arabë, që kishin jetuar në terri-torin e shtetit të sapoformuar izraelit, pas


229 John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für internationale Politik,Wien 1983, f. 63.

Ndarja sipas planit të OKB të vitit 1947

kësaj lufte kishin mbetur vetëm rreth 150.000230.- Përvetësimi i pronave arabe. Pas themelimit të shtetit izraelit, ishte

zbatuar një politikë e „shtetëzimit“ të pasurive të pronarëve, të cilët nukkishin vendbanim në Izrael. Nga një pretekst i tillë, pasuria e shumëpronarëve të dëbuar, të larguar ose të strehuar palestinezë në shtetet etjera, ishte konfiskuar. Sipas disa studimeve, 40% e patundshmërive tëpronarëve palestinezë, të cilët më parë kishin jetuar në territorin tashmëtë shndërruar izraelit, ishte konfiskuar në këtë mënyrë. Pas konfiskimittë këtyre pasurive, ato kishin kaluar në pronësi të banorëve izraelitë231.

Pjesa tjetër e Palestinës, e cila me planin e OKB-së ishte paraparë përthemelimin e shtetit palestinez, gjatë fundit të viteve ‘40 (në marrëveshje meIzraelin), ishte aneksuar nga Jordania. Në këtë mënyrë, tokat palestineze ishinpërvetësuar nga të huajt dhe popullit të saj nuk i kishte mbetur gjë tjetër përveç sirefugjatë ta vazhdojë jetën e vet në shtetet e huaja si Egjipt, Siri, Jordani, Liban etj.

1.3. Lindja e Organizatave Çlirimtare Palestineze

Pas disfatave të pësuara në luftë kundër Izraelit, të viteve 1948, 1956 dhe1967, populli palestinez i kishte humbur të gjitha shpresat për përmirësimin egjendjes së tij dhe kthimit në territoret e veta me ndihmën e shteteve arabe. E vet-mja shpresë që kishte mbetur dhe që mund të jepte sukses, ishte lufta çlirimtarepalestineze. Me qëllim të organizimit të Lëvizjes Çlirimtare Palestineze, që në vitet‘60, ishin themeluar dy organizata çlirimtare: „Al-Fatah“ (Lëvizja për Çlirimin ePalestinës) dhe „PLO“ (Organizata për Çlirimin e Palestinës).

Është me rëndësi të theksohet se formacionet e para të armatosurapalestineze, të themeluara nga organizatat e lartpërmendura, nuk kishin hasur nëpërkrahjen e asnjë shteti arab. Ky realitet mund të kuptohet vetëm atëherë kur mer-ret parasysh fakti se nga të gjitha shtetet arabe, vetëm Jordania e kishte pasurmirësinë dhe iu kishte dhënë vëllezërve të tyre të dëbuar palestinezë të drejtat ele-mentare qytetare. Kjo do të thotë se në fillim të organizimit të LëvizjeveKryengritëse Palestineze, askush nuk e kishte dëshiruar themelimin e shtetitpalestinez.


230 Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 32 - 33. 231 John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für internationale Politik,

Wien 1983, f. 75 - 80.

2. Organizata për Çlirimin e Palestinës

Organizata për Çlirimin e Palestinës Munazz-

Armat at-Tahr r al-Filast niyya, në gjuhën angleze Palestine Liberation

Organization), shkurt „OÇP“ nuk është (më) organizatë ter-roriste, nga fakti se kjo organizatë dhe kryetari i saj Arafat,gjatë dekadave të fundit janë distancuar haptas dhe i kanëgjykuar të gjitha aksionet terroriste kundër personave të pafa-jshëm232. Këtu flitet për Organizatën për Çlirimin e Palestinësvetëm në kuptim të sqarimit të orientimeve politike dheraporteve që ekzistojnë në mes të kësaj organizate çlirimtaredhe grupeve të ndryshme terroriste palestineze.

Organizata për Çlirimin e Palestinës është institucioni më i lartë palestineznë të cilin përpjesëtimisht janë të përfaqësuara organizatat dhe grupimet endryshme politike si „Al-Fatah“, „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“,„Fronti Demokratik Popullor për Çlirimin e Palestinës“, „Fronti Popullor për Çlir-imin e Palestinës - Komanda Gjenerale“ dhe „Al-Saika“ (Vetëtima)233 (vetëm orga-nizata islamike Hamas nuk kishte qenë asnjëherë pjesë e OÇP-së). Qëllimi politiki Organizatës për Çlirimin e Palestinës është çlirimi i trojeve të okupuara dhe kri-jimi i shtetit palestinez. Si troje të okupuara kuptohen të gjitha territoret palestinezeqë ekzistonin nën administrimin anglez, përfshirë këtu edhe tërë shtetin izraelit dherajonet palestineze të aneksuara nga Jordania234.

Shpallja publike e themelimit të Organizatës për Çlirimin e Palestinës ishtebërë në vitin 1964, gjatë kohës së takimit të shefave të shteteve arabe në Kajro235.Pastaj me ndihmën e presidentit egjiptian, Gamal Abdul Nasser, ishin bërë përpjekjepër organizimin e këtij institucioni gjithëpalestinez sipas modelit të organizatës algje-riane „Front de la Libération Nationale“, e cila dy vjet më parë, pas një lufte të suk-sesshme tetëvjeçare i kishte dëbuar forcat koloniale franceze nga Algjeria. Kryetar ikësaj organizate ishte zgjedhur Ahmed Shukeiry, i njohur më vonë me apelin politikdrejtuar botës arabe „t’i hedhim judejtë në det“236. Gjatë viteve të para, funksioni ikryetarit të kësaj organizate ishte i kufizuar vetëm në çështje të propagandës.


232 Ferdinard Hurni, Terror im Kampf um Pälästina und Israel, në librin: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehnts desTerrorismus, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 105.

233 (Dy organizatat e para kanë orientime të qarta majtiste, ndërsa ato të fundit janë të kontrolluara dhe të sponsoruara ngaSiria). Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 273.

234 Netanyahu Benjamin, Der neue Terror, Aus dem Englischen übertragen von Klaus Binder und Jemery Gaines, C.Bertelsmann, München 1995, f. 72.

235 Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 251. 236 Ferdinard Hurni, Terror im Kampf um Pälästina und Israel, në librin: Blutspur der Gewalt, Bilanz eines Jahrzehnts des

Terrorismus, Neue Zürcher Zeitung 1980, f. 100.

Pas të ashtuquajturës „luftë gjashtëditëshe“ të zhvilluar në mes të koali-cionit të forcave të përbashkëta arabe dhe izraelite, gjegjësisht pas disfatës së plotëqë kishte pësuar Koalicioni Arab, ishte dobësuar dukshëm edhe pozicioni iShukeiry në Organizatën për Çlirimin e Palestinës. Kjo gradualisht kishte ndikuarnë largimin e tij dhe zgjedhjen e Jaser Arafatit si kryetar.

Që nga koha e zgjedhjes së Arafatit në krye të OÇP-së, ishte vërejtur edhetendenca për themelimin e një mekanizmi kombëtar palestinez, në formën e një„Palestine National Assembly“, në të cilin përpjesëtimisht do të përfaqësoheshintë gjitha grupacionet politike dhe ushtarake. Ky mekanizëm gjithëpalestinez kishtepër qëllim koordinimin e aktiviteteve çlirimtare në mes grupeve të ndryshmepalestineze si dhe krijimin e mundësive institucionale për kontrollimin legjitim tëpunës së tyre. Në vitin 1969, Al-Fatahu, si grupim më i fortë politiko-ushtarak,kishte marrë kontrollin në Organizatën për Çlirimin e Palestinës dhe që nga ajokohë kryetari i Al-Fatahut, Jaser Arafati, ishte njëkohësisht edhe kryetar iKomitetit Ekzekutiv të Organizatës për Çlirimin e Palestinës.

Në kuadër të OÇP-së, në vitin 1964 ishte themeluar edhe „Ushtria Çlir-imtare Palestineze“ (PLA), që përbëhej nga tri brigada: „Ayn Jalut“, që veprontenë Egjipt, „Qadisiyyah“, e themeluar në Irak dhe që nga viti 1967 e vendosur nëJordani dhe „Hattin“ e stacionuar në Siri. Në të vërtetë, themelimi i kësaj ushtrieishte bërë me ndihmën e qeverive të ndryshme arabe, të cilat e kishin njohurOrganizatën për Çlirimin e Palestinës. Ndihma e ofruar ushtarake kishte të bënteme furnizimin me armë, stërvitjen ushtarake, financimin dhe ofrimin e kuadrit tëkualifikuar ushtarak në strukturat ushtarake udhëheqëse palestineze. Ç’është evërteta, këto ndihma të ofruara ushtarake kishin ndikuar vetëm në drejtim të varë-sisë së „Ushtrisë Çlirimtare Palestineze“ ndaj shteteve të ndryshme arabe. Kështupër një kohë të gjatë, formacionet e ndryshme të kësaj ushtrie, ishin konsideruarvetëm si „kontingjente palestineze të armatave siriane, egjiptiane ose irakiane“237.Në këto rrethana, Organizata për Çlirimin e Palestinës kishte mundur vetëmdeklarativisht të ushtronte mbikëqyrje ndaj formacioneve të veta ushtarake.

Përveç këtij problemi, „Ushtria Çlirimtare Palestineze“ që nga themelimi isaj ishte ballafaquar me problemin e nivelit të ulët të arsimimit ushtarak të kuadritkomandues si dhe trajnimit joprofesional të rekrutëve të rinj. Kështu, shumë kan-didatë, të cilët i kishin mbaruar stërvitjet e tyre luftarake te oficerët islamikë ose teata komunistë, ishin ankuar për ligjëratat e gjata filozofiko-fetare ose politike dhepër ushtrimet tejet të thjeshta praktike ushtarake. Ky nivel profesional i ushtarëvetë „Ushtrisë Çlirimtare Palestineze“, me gjithë numrin relativisht të madh të pjesë-tarëve të saj, kishte bërë që ekspeditat e ndryshme ushtarake izraelite të mos bal-


lafaqoheshin asnjëherë me ndonjë rezistencë serioze nga ana palestineze. Njëshembull konkret në këtë drejtim e ofron operacioni ushtarak izraelit „Paqe përGalilenë“. Përderisa një numër i ushtarëve izraelitë ishte mahnitur me forcënrezistuese të një numri të vogël të ushtarëve palestinezë, pjesa dërrmuese e tyre nëasnjë situatë nuk e kishte lënë përshtypjen e ndonjë njësiti të rregullt ushtarak, portë bandave të çrregullta individuale. Sidomos në çështjet taktike luftarake dheteknike, që kishte të bënte me shfrytëzimin e sistemeve bashkëkohore të armatim-it luftarak, strukturat komanduese palestineze kishin treguar pazotësi të plotë.Shembull: njësitet tankiste palestineze kudo ishin shfrytëzuar vetëm si artileri epozicionuar në vendet e parapara më parë, pa manovruar me to si armë lëvizëse, tëcilat në rrethana të caktuara kohore dhe pozicionale mund t’u shkaktonin humbjekapitale forcave izraelite238.

Pas vitit 1973, udhëheqja palestineze kishte filluar ta kuptonte faktin seushtria çlirimtare e saj, në gjendjen që ishte, nuk mund ta sillte lirinë. Nga kyrealitet, udhëheqja palestineze kishte filluar t’i orientonte gradualisht përpjekjet eveta në drejtim të njohjes ndërkombëtare të problemit palestinez. Pjesëmarrja e„Organizatës për Çlirimin e Palestinës“ në bisedime të drejtpërdrejta me Izraelin,e kishte edhe kuptimin e relativizimit të Luftës Çlirimtare Palestineze, e cila gjith-monë është kushtëzuar nga qëndrimet politike izraelite.

Kështu, në tetor të vitit 1974, gjatë një takimi të shefave të shteteve arabe,që ishte zhvilluar në Rabat, ishte njohur „Organizata për Çlirimin e Palestinës“, sipërfaqësuese legjitime e popullit palestinez. Në nëntor të vitit 1974, OÇP–së i ishtenjohur statusi i vëzhguesit të përhershëm në Organizatën e Kombeve të Bashkuara.Në këtë vit, kur gjatë një seance të OKB-së, e cila zhvillohej në East River të Nju- Jorkut, ishte paraqitur kryetari i OÇP-së, ishte përshëndetur triumfalisht ngapjesëmarrësit në konferencë. Në vitin 1976, OÇP ishte pranuar edhe si anëtare e„Grupit 77“ të shteteve në zhvillim. Pas kësaj kohe, edhe pse OÇP nuk e kishtethemeluar qeverinë në emigrim, ajo ishte pranuar nga më se njëqind shtete anëtaretë Kombeve të Bashkuara, si përfaqësuese legjitime e popullit të vet239.

Mirëpo, përderisa udhëheqja palestineze nuk e kishte ndërruar qëndrimin evet të proklamuar në të ashtuquajturën „Kartë Nacionale“, e cila kishte paraparë„çlirimin e tërë territorit të okupuar palestinez (duke përfshirë edhe territorin e njo-


238 Sipas të dhënave të Ministrisë së Mbrojtjes së Izraelit, pas përfundimit të operacionit ushtarak „Paqja për Galilenë“, nëqershor të vitit 1982 ishin dëbuar të gjitha formacionet luftarake palestineze nga Libani dhe ishin konfiskuar 4670 tonelataarmatim të llojeve të ndryshme (1077 automjete të ndryshme luftarake, në mesin e tyre 80 tanksa; 70 topa të rëndë, 88armë tjera të rënda artilerike; 28304 armë të lehta; 1352 armë të ndryshme antitanks, në mesin e tyre 1099 RPG; 27 raketaantitanks; 22 lancues të raketave, 56 raketa kaçusha etj. Më gjërësisht: James Adams, Geld und Gewalt, Wer finanziertden internationalen Terror? Aus dem Englischen von Nikolaus Gatter, Frankfurt/Main 1990, f. 66 - 69, 72.


hur shtetëror izraelit), përmes luftës së përbashkët të shteteve të bashkuara arabe“,nuk ishte përkrahur çështja palestineze240. Vetëm pas njohjes së Rezolutës 181 tëKombeve të Bashkuara nga ana e OÇP-së dhe kryetarit Arafat (në të cilën ishtemiratuar plani i vitit 1947 për ndarjen e territorit të Palestinës në mes shtetit izraelitdhe atij palestinez), ishte mënjanuar argumenti kryesor, që kishte ndikuar nëmospërkrahjen ndërkombëtare ndaj çështjes palestineze. Tani me të drejtë rezultonedhe argumenti „si mund të njihet shteti izraelit, në bazë të të drejtës ndërkom-bëtare, e njëkohësisht t’i mohohet popullit palestinez e drejta për themelimin eshtetit të tij?!“. Në këtë drejtim, duhet dëgjuar edhe shpjegimi i politikologut të njo-hur izraelit, Schlomo Avineri, i cili thotë se „lëvizja çlirimtare e popullit izraelit nukishte dhe as që duhet të jetë e orientuar në drejtim të robërimit të popujve të tjerë“241.

Që nga koha kur „Organizata për Çlirimin e Palestinës“ e kishte orientuaraktivitetin e vet në drejtim të organizimit të një kryengritjeje specifike paqësoredhe gjithëpopullore, të quajtur „Intifada“, e sidomos pas vrasjeve tëpapërgjegjshme të një numri të madh të të rinjve të paarmatosur palestinezë ngaana e forcave izraelite, kishte filluar humbja e mirëkuptimit dhe zbehja e simpatisëpër pushtetin izraelit. Skenat e përditshme televizive, në të cilat pasqyroheshin for-mat e ndryshme të zbatimit të dhunës shpërpjesëtimore kundër popullit të paar-matosur palestinez, e sidomos thirrjet gjithnjë e më të shpeshta për likuidimin fiziktë udhëheqjes palestineze, të bëra edhe nga udhëheqësit më të lartë shtetërorëizraelitë (në mesin e tyre edhe ish-ministri i Mbrojtjes dhe kryeministri, ArielSharon), kishin ndikuar në qarqet e caktuara perëndimore, që të kërkojnë vendos-mërisht nga Izraeli fillimin e negociatave paqësore me përfaqësuesit e popullitpalestinez242. Kështu, në vitin 1989, ishte organizuar një takim konsultativ në mestë „Organizatës për Çlirimin e Palestinës“ ShBA-së dhe Kanadasë. Ndërkaq, nëvitin 1991 ishte organizuar në Madrid një konferencë ndërkombëtare kushtuarzgjidhjes paqësore të problemit palestinez. Dy vjet më vonë ishte arritur edhe eashtuquajtura „Marrëveshje e Oslos“ në të cilën OÇP-ja kishte njohur të drejtën eekzistencës së shtetit izraelit. Nga ana tjetër, edhe Izraeli e kishte njohur OÇP-nësi përfaqësuese legjitime të popullit palestinez. Në këtë marrëveshje ishte caktuarviti 1999, si vit deri kur duheshin zgjidhur çështjet kontestuese si koha e shpalljessë themelimit të shtetit palestinez, zgjidhja e problemit të Jerusalemit Lindor,zgjidhja e problemit të vendbanimeve izraelite në territoret autonome palestineze,


240 Në maj të vitit 1964 ishte aprovuar „Karta Nacionale Palestineze“ e cila e parashtron qëllimin e themelimit të shtetitpalestinez dhe shkatërrimin e Izraelit. Albert A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und derRevolution, Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 137.

241 Alfred Ellinger, Terror und Terrorabwehr, Eisenstadt 1990, f. 43. 242 Krahaso: Alfred Ellinger, Terror und Terrorabwehr, Eisenstadt 1990, f. 43.

zgjidhja e problemit të refugjatëve palestinezë të vitit 1948, si dhe zgjidhja e kon-

testit rreth ujërave të përbashkëta. Mirëpo, ky afat i paraparë, për shkak të

mungesës së vullnetit të mirë, nuk është respektuar. Kështu, në vend të kontributit

paqësor, ishte kontribuar në acarimin e marrëdhënieve (edhe ashtu të armiqësuara) që

ekzistonin në mes të këtyre dy popujve. Madje, në një situatë të tillë kishte mjaftuar

vetëm një vizitë e shefit të atëhershëm të opozitës izraelite, Ariel Sharon në të ash-

tuquajturin „Tempulli i Shenjtë“ (shtator 2000, duke kaluar nëpër territorin ku gjendet

njëri prej simboleve më të shenjta fetare myslimane xhamia “Al-Aqsa“) dhe të fillojë

Al-Aqsa-Intifada Palestineze, e cila me tërë egërsinë dhe brutalitetin e vet ka vazhduar

deri në shkurt të vitit 2005, kur ishte arritur armëpushimi në mes Izraelit dhe OÇP-së243.

3. Lëvizja për Çlirimin e Palestinës

Al - Fatah ( )

Fjala „Fath, “ do të thotë fitore, ndërsa Al-Fatah

është shkurtesë e fjalës „Harakat Al-Tahir Al-Watani al

Filistimi“ që do të thotë „Lëvizja për Çlirimin e Palestinës“.

Al-Fatah është fraksioni më i fuqishëm i Organizatës për

Çlirimin e Palestinës. Kjo organizatë ishte njëherësh edhe

lëvizja më e vjetër palestineze, në krye të së cilës ishte Jaser

Arafati, i cili që nga viti 1969 ishte njëkohësisht edhe kryetar

i Komitetit Ekzekutiv të Organizatës për Çlirimin e Palestinës. Al-Fatah ishte

themeluar në vitin 1956 në Rripin e Gazës nga disa të rinj palestinezë. Pra, kjo orga-

nizatë ishte themeluar në të njëjtin vit, kur Rripi i Gazës ishte okupuar nga forcat

izraelite. Njëri ndër themeluesit e këtij grupimi politik kishte qenë edhe Jaser Arafati.

Arafati, i lindur në vitin 1929 në Jerusalem, gjatë vitit 1956 kishte qenë stu-

dent i Fakultetit të Inxhinierisë Mekanike në Universitetin e Kajros. Gjatë kohës

së studimeve, Arafati, duke qenë i inspiruar nga ideologjia djathtiste e propagand-

uar nga lëvizja panislamike „Vëllazëria Myslimane“, kishte vendosur kontakte me

aktivistët e kësaj lëvizjeje. Mirëpo, në fillim të vitit 1957, kur ishte ndaluar

aktiviteti propagandues i „Vëllazërisë Myslimane“, Arafati ishte detyruar t’i ndër-

priste studimet e filluara dhe të arratisej nga Egjipti. Në të njëjtin vit, ai ishte ven-

dosur në Kuvajt, ku kishte qëndruar deri në vitin 1964. Këtu Arafati, së bashku me

disa patriotë të shtresave të pasura palestineze, e kishte konsoliduar Al-Fatahun e


243 Që nga Marrëveshja e Oslos e deri në fillim të Intifadës së Dytë ishin vrarë 256 shtetas izraelitë nga sulmet e ndryshme

palestineze, ndërsa vetëm nga fundi i shtatorit 2000 (fillimi i Intifadës) e deri në maj të vitit 2002 ishin vrarë 500 shtetas

izraelitë. Më gjerësisht shiqo: Bilanci i konfiktit izraelito-palestinez.

vërtetë. Në vitin 1962, kjo organizatë çlirimtare kishte arritur konstituimin e vet nënivel të përgjithshëm kombëtar. Në këtë drejtim, ajo së pari kishte vepruar si njësiti përgjithshëm gueril, ndërsa një vit më vonë, në kuadër të saj, ishte themeluar edhekrahu ushtarak i quajtur Al-Assifa244. Ndërkaq, pas vitit 1970, pra pas dështimit tëluftërave guerile palestineze kundër Jordanisë, Al-Fatahu kishte formuar edheshërbimin e vet sekret, të quajtur Dshihaz al - Rasad.

Vetëm pas të ashtuquajturës „luftëgjashtëditëshe“ të përfunduar me disfatë kapitaleushtarake të armatave të bashkuara arabe në luftëkundër Izraelit, udhëheqja e Al-Fatahut ishtebindur në paaftësinë e shteteve arabe për t’i kon-tribuar ushtarakisht zgjidhjes së problemitpalestinez. Kështu, Al-Fatahu kishte marrëvendimin për veprim të pavarur politiko-ushtaraknga shtetet arabe. Mirëpo, rrethanat e ndryshmepolitike dhe ngjarjet e zhvilluara në rajon e kishindetyruar udhëheqjen e Al-Fatahut për pranimin endihmave të kushtëzuara nga shtetet e ndryshmearabe. Kjo njëherëshs kishte ndikuar që vendimi imarrë i Al-Fatahut për pavarësi të plotë ngashtetet arabe, të mbetet vetëm dëshirë e shprehur e udhëheqjes politike të saj. Njëgjendje e tillë kishte vazhduar deri në mars të vitit 1968, kur Al-Assifa (formacionushtarak i Al-Fatahut), së bashku me një formacion ushtarak jordanez, gjatë një bete-je të zhvilluar në Karameh, u kishin shkaktuar humbje të konsideruara forcaveizraelite. Ky sukses i përbashkët ushtarak palestinezo - jordanez, kishte ndikuar nëthyerjen e mitit mbi „pathyeshmërinë e ushtrisë izraelite“ dhe rritjen e besimit dheautoritetit politik të Al-Fatahut në botën palestineze dhe përgjithësisht arabe245. Pasvdekjes së kryetarit Arafat me 11.11. 2004, formacioni ushtarak i Al-Fatahut, Al –

Assifa, ishte prezantuar me emër të ri „Brigadat Martire të Jaser Arafatit“Orientimi ideologjik i organizatës Al-Fatah nuk është përcaktuar qartë.

Ndryshe nga grupet e tjera palestineze, Al - Fatahu mund të konsiderohet si lëviz-je nacional - konservatore palestineze, e cila ka për qëllim çlirimin e territoreve tëokupuara palestineze dhe krijimin e shtetit palestinez246. Gjatë viteve të fundit, për


244 Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 253. 245 Christian Tuschhoff, Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die neue Gesellschaft,

Nr. 1/1989, f. 43. 246 Al - Fatah është shkurtesë e fjalës Harakat Al - Tahir Al - Watani al Filistini (Levizja për Çlirimin e Palestinës) Rolf

Tophoven, Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, Aspekte des Guerillakrieges und der Konterguerilla inNahost; Rolf Tophoven (Hrsg) Politik durch Gewalt, Bonn 1976, f. 73.

shkak të pjesëmarrjes në bisedime të drejtpërdrejta me Izraelin (Konferenca e

Gjenevës) dhe dështimit të rezultateve të pritura, Al-Fatahu e kishte humbur duk-

shëm prestigjin e fituar dekada me radhë dhe është ballafaquar me kundërshtime

të ashpra nga i ashtuquajturi „Fronti i Refuzimit“ i formuar brenda Organizatës për

Çlirimin e Palestinës.

Pas fillimit të Intifadës së Dytë247, në kuadër të Al-Fatahut dyshohet se është

formuar edhe një fraksion ushtarak, i prezantuar me emrin „Lëvizja Tanzim“.

Anëtarët e kësaj lëvizjeje janë kryesisht persona zyrtarë dhe policë

palestinezë të inkuadruar në Administratën Autonome

palestineze. Njëri nga udhëheqësit e „Lëvizjes Tanzim“ është

edhe zyrtari i lartë palestinez, Marwan Barguti (i burgosur në

prill të vitit 2002 në Ramallah dhe i dënuar në qershor të vitit

2004 nga një gjykatë izraelite, me pesë herë burgim të përjet-

shëm dhe 40 vjet burg). Lidhur me këtë lëvizje ekzistojnë

vetëm të dhënat që ofrohen nga shërbimet izraelite.

Pas vdekjes së Arafatit, me 9 janar të vitit 2005, ishte

zgjedhur Mahmud Abbas, kryetar i autoriteteve autonome

palestineze. Një muaj më vonë, në Sharm al-Sheichai, Abbas

dhe kryeministri Izraelit Ariel Sharon, e kishin nënshkruar

marrëveshjen për armëpushim që kishte ndikuar edhe në për-

fundimin e Intifadës së Dytë. Nënshkrimi i kësaj marrëvesh-

jeje kishte ndikuar në rënien e autoritetit të kryetarit Mahmud Abbas dhe organizatës

së tij Al-Fatah. Kështu, në zgjedhjet e 25. 01. 2006, Al-Fatah për herë të parë e kishte

humbur dominimin e vet në parlamentin palestinez. Pas kësaj Fitore të Hamasit, në të

gjitha territoret autonome palestineze, kishte filluar një konflikt i armatosur në mes

fraksioneve të Al-Fatahut dhe Hamasit, që kishte zgjatur deri në qershor të vitit 2007,

kur ishte ndarë territori palestinez, në mes Hamasit që kontrollon Rripin e Gazës dhe

organizatës Al-Fatah që kontrollon Bregun Perëndimor të Lumit Jordan.

4. Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës

al-Jabhah al-Sha`biyyah li-

Georg Habash al Hakim, i lindur në vitin 1926 në

Lydda, përkatësisht në Lod dhe i rritur nën ndikimin e ten-


247 Intifada e Parë, e njohur me emrin „lufta me gurë“ kishte filluar në vitin 1987. Pas nënshkrimit të „Marrëveshjes së Oslos“

në gusht të vitit 1993, që kishte paraparë formimin e autoriteteve autonome palestineze, kishte përfunduar kjo Intifadë.

Jaser Arafat (1929-2004)

Ta r r Filas n

sioneve gjithnjë e më të ashpra ndërnacionale që ekzistonin në mes popullsisëarabe dhe asaj izraelite, në vitin 1944 i kishte filluar studimit e mjekësisë nëUniversitetin Amerikan të Bejrutit. Ashtu sikurse ishte formuar grupi politik iArafatit në Egjipt, me ndihmën e Sirisë ishte formuar „Grupi i Bejrutit“, i ciliudhëhiqej nga Dr. Georg Habash. Ky grup i quajtur Arab National Movement(Lëvizja Kombëtare Arabe), në radhë të parë kishte synuar unitetin dhe bashkimine shteteve arabe. Për këtë qëllim, në të gjitha metropolet arabe si, Tunis, Damask,Aden, Bagdat etj., ishin formuar degë të kësaj lëvizjeje - fillimisht panarabe.Doktrina politike e parashtruar nga ky grup nuk kishte ndonjë program konkret, icili do të premtonte realizimin e këtij qëllimi abstrakt248.

Në qershor të vitit 1967, pra menjëherë pas disfatave të pësuara arabe nëluftë kundër Izraelit, Dr. Georg Habash kishte kaluar në ilegalitet, duke bërë kthesërrënjësore në kursin e tij politik. Pas paraqitjes së tij të sërishme në opinion,Habash ishte prezantuar si udhëheqës i një organizate me emrin „RiniaGjakmarrëse“. Në vitin 1967, kjo „Rini Gjakmarrëse“, ishte bashkuar me „FrontinPopullor Palestinez“, duke formuar organizatën e përbashkët, me emrin „FrontiPopullor për Çlirimin e Palestinës“ në krye të së cilës ishte zgjedhur Dr. GeorgHabash.

Deri në këtë kohë „Fronti Popullor Palestinez“(Popular Front for the Liberation of Palestine) kishte qenëgrup i pavarur politik, përkatësisht terrorist, i udhëhequr ngaAhmed Jibril (ish oficer i lartë i armatës siriane, i diplomuarnë Akademinë Mbretërore Ushtarake të Sirisë në Sandhurst).Dy vjet më vonë, pra në fund të vitit 1968 Dshibril megrupin e tij, ishte ndarë nga „Fronti Popullor për Çlirimin ePalestinës“ dhe kishte formuar „Frontin Popullor për Çlirim-in e Palestinës - Komanda Gjenerale“ (Popular Front for theLiberation of Palestine - General Command). Sipas Jibril,arsyet e ndarjes së tij nga Habashi kishin të bënin me„dëshirën për vazhdimin e pavarur të luftës së armatosur“249.Ky grup, për shkak të brutalitetit të pashembullt të treguar

gjatë kryerjes së aksioneve të shumta terroriste dhe radikalitetit ekstrem ideologjik,për shumë vjet me radhë ishte konsideruar si grupi më i rrezikshëm terroristndërkombëtar. Ashtu sikurse „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“ edhe„Komanda Gjenerale“ e saj konsiderohen si fraksione prosiriane.


Dr. Georg Habash

248 Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 255. 249 Rolf Tophoven, Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, Aspekte des Guerillakrieges und der Konterguerilla

in Nahost, Rolf Tophoven (Hrsg) Politik durch Gewalt, Bonn 1976, f. 75.

Në vitin 1969, për shkak të diferencave të ndryshmeideologjike, nga Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinësishte ndarë edhe „Fronti Popullor Demokratik për Çlirimin ePalestinës“ (Popular Democratic Front for the Liberation ofPalestine) i udhëhequr nga sekretari i përgjithshëm i FPÇP,Nayef Hawatmeh250. Që nga viti 1974 kjo organizatë quhet meemrin e ri „Fronti Demokratik për Çlirimin e Palestinës“. Paskëtyre ndarjeve, në vitin 1972, përkatësisht 1973 kishinpasuar edhe ndarje tjera si ajo e „Frontit PopullorRevolucionar për Çlirimin e Palestinës“ (PRFLP) të udhëhe-qur nga Salim Darduna, komandant i forcave të FPÇP nëLibanin Jugor dhe „Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës– Grupi për Operacione Eksterne“ (PFLP-EO) që ishte komanduar nga WadiHaddad, i njohur me emrin „Abu Hani“.

Pavarësisht nga këto ndarje të paraqitura, të tëra këto grupime terroristekishin vepruar në bazë të ideologjisë së përbashkët marksiste-leniniste. Këto organizata për shumë dekada me radhë e kishinbojkotuar dhe kundërshtuar politikën paqësore të udhëhequr ngaOÇP-ja dhe kryetari Arafat. Nga këto parime ideologjike ishtesynuar „organizimi i luftës çlirimtare palestineze, e cila duhet tëketë karakterin e një revolucioni gjithëpopullor, të zhvilluarnjëkohësisht në të gjitha shtetet arabe“251. Kjo doktrinë ide-ologjike, për shumë dekada me radhë, ishte përfaqësuar ngapalestinezi i krishterë, mjeku pediatër dhe marksisti, Dr. GeorgHabash.

Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës, përkatësishtkryetari i saj, Dr. Georg Habash, konsiderohet si iniciator i parëdhe strateg i rrëmbimit të aeroplanëve. Me zbatimin e njëstrategjie të tillë terroriste, ishte ndikuar në bartjen e konfliktitarabo- izraelit edhe jashtë kufijve të Lindjes së Afërt252. Prandaj,për dallim nga qëndrimet politike të OÇP-së dhe kryetarit Arafat,


Nderimi i martirizimit tënjë anëtari të FPÇP

Ahmed Jibril

Jihad Jibril

250 Christian Tuschhoff, Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die neue Gesellschaft1/1989, f. 41.

251 Österreichische Militärische Zeitschrift, Nr. 1/82, f. 17, Krahaso: Christian Tuschhoff, Die palästinensischeBefreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die Neue Gesellschaft, Nr. 1/1989, f. 44.

252 Me rrëmbimin e aeroplanit izraelit që fluturonte nga Roma për në Algjer, me 28.06. 1968 kishte filluar jo vetëm një fazëe re e luftës palestineze por edhe një formë e re e aktivitetit terrorist ndërkombëtar. Për herë të parë në historinë njerëzore,zëvëndësohet taktika guerile me atë terroriste me qëllim të involvimit në konflikt edhe të shteteve tjera. Sepp BinderTerrorismus, Herausforderung und Antwort, Bonn 1978, f. 38.

Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës e kishte trajtuar problemin palestinez sikonflikt ndër-rajonal. Kështu, OÇP-ja gjithmonë ishte përpjekur për mobilizimin ebotës arabe në luftën çlirimtare palestineze, ndërsa Fronti Popullor për Çlirimin ePalestinës dhe kryetari i tij, Dr. Georg Habash, ishin përpjekur për mobilizimin etë gjitha grupeve revolucionare ndërkombëtare (terroriste) në të gjitha pjesët ebotës, me qëllim të krijimit të një institucioni të përshtatshëm ndërkombëtar, i cilido ta siguronte fitoren e komunizmit në botë. „Armiku ynë është Izraeli, ështësionizmi, është imperializmi dhe të gjitha forcat reaksionare në botën arabe“ -kishte deklaruar Habashi253. Ndërkaq, me qëllim të luftimit të suksesshëm të këtijarmiku, zëvendësi i tij, gjeneral Dr. Wadi Hadad (një i krishterë ortodoks, i cili nëvjeshtën e vitit 1977 kishte vdekur në një spital në Berlinin Lindor)254 kishtepropozuar bashkimin dhe koordinimin e aktiviteteve terroriste me „Grupin eCarlos“ dhe të gjitha grupet e tjera revolucionare, që vepronin në Korenë Veriore,Japoni, Evropë dhe në Amerikën Latine.

Në vitin 1999, pas disa konflikteve të brendshme palestineze, FrontiPopullor për Çlirimin e Palestinës, së bashku me Al-Fatahun, kishin bërë përpjek-je për ripërtëritjen e OÇP-së. Që nga koha e fillimit të Intifadës së Dytë (viti 2000),„Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, përkatësisht krahu ushtarak i kësajorganizate, „Abu-Ali-Mustafa-Brigaden“ (kata’ib abu ‘ali mustafa) me aksionet eveta, sa spektakulare aq edhe brutale, ishte përpjekur që ta merrte përsëri flamurinudhëheqës në luftë kundër Izraelit. Nga ky qëllim, në tetor të vitit 2001, nga njëpozicion krejtësisht i papritur, ishte vrarë ministri i turizmit në qeverinë e Sharonit,Rechavam Zevi. Kjo vrasje pa dyshim që kishte ndikuar në shpërthimin dramatiktë dhunës politike në Lindjen e Afërt.

Deri në vitin 2000 „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, ishteudhëhequr nga Dr. Georg Habash. Pas këtij viti udhëheqja e kësaj organizate kishtekaluar në duart e komandantit ushtarak Mustafa Ali al-Ali Zabri, i njohur si AbuAli Mustafa, që ishte likuiduar në gusht të vitit 2001, në zyrën e tij në Ramallahnga forcat izraelite. Pastaj udhëheqës i Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinësishte emëruar Ahmed Sadat, i njohur si Abu Ghassan.

Me 15 janar të vitit 2002, Ahmed Sadat ishte burgosur nga autoritetetautonome palestineze. Pas gjykimit, ai ishte dërguar në vuajtje të dënimit nëBurgun Jericho, që është nën kontrollin e forcave amerikano-angleze. Më 14 marstë vitit 2006, forcat speciale izraelite e kishin sulmuar këtë burg dhe pas rrënimit


253 Krahaso: Der Spiegel, Nr. 8/1970, f. 84; Rolf Tophoven, Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, Aspektedes Guerillakrieges und der Konterguerilla in Nahost; Rolf Tophoven (Botues/Autor) Politik durch Gewalt, Bonn 1976,f. 74.

254 Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 265.

të tij, e kishin rrëmbyer Ahmed Sadat se bashku me pesë të burgosur të tjerëpalestinezë dhe 200 policë të Shërbimit Autonom Palestinez. Në mesin e person-ave të rrëmbyer kishte qenë edhe Ahad Yusuf Musa Olma, komandant i sapo-emëruar i „Brigadave Abu-Ali-Mustafa“. Me 25. 12. 2008, një gjykatë izraelite, ekishte dënuar Ahmed Sadat me 30 vjet burgim.

Sipas vlerësimeve zyrtare, në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan, FPÇPështë njëra nga organizatat më të fuqishme palestineze. Krahu ushtarak i kësajorganizate „Brigadat e Abu-Ali-Mustafës“ numëron rreth 800 pjesëtarë. Gjatë sul-mit izraelit, të vitit 2007, kundër Gazës, „Brigadat e Abu-Ali-Mustafës“ kishinmarrë pjesë aktive në mbrojtje të saj.

4.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „FPÇP“

196822.07, Algjer: FPÇP-ja kishte rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore izraelite “El Al”

i cili fluturonte nga Roma për në Tel - Aviv duke e detyruar që të ulej në Algjer.

26.12, Athinë: FPÇP-ja e kishte sulmuar një aeroplan të kompanisë ajrore izraelite, “El

Al” në Athinë, ku kishte ngelur një udhëtar i vrarë.

28.12, Bejrut: Forcat izraelite kishin ndërmarrë sulm hakmarrës në aeroportin e Bejrutit.

Gjatë këtij sulmi ajror ishin shkatërruar 13 aeroplanë të Middle East Airlines.

196929.08, Damask: FPÇP-ja për herë të parë kishte rrëmbyer një aeroplan joizraelit, një TWA

– Jet (amerikan), i cili fluturonte për në Damask.

197002.02, Cyrih: 15 minuta pas fluturimit kishte shpërthyer një bombë e montuar në një aero-

plan Boeing 767 zviceran. Të gjithë (47) udhëtarët dhe anëtarët e ekuipazhit, në mesin e tyre

gjashtë amerikanë dhe 14 izraelitë, kishin vdekur. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë

FPÇP-ja.

06.09, Dawson´s Field / Kajro: FPÇP rrëmben tre aeroplanë. Dy prej tyre ishin detyruar

të uleshin në Dawson´s Field në Jordani, ndërsa i treti në Kajro. Përpjekja për rrëmbimin edhe të

një aeroplani të kompanisë ajrore izraelite, El Al, kishte dështuar. Me 09.09 ishte rrëmbyer edhe

një aeroplan i kompanisë BOAC dhe ishte detyruar që ta ndërronte kursin e fluturimit dhe të ulej

në Dawson’s Field. Këto rrëmbime kishin ndikuar në marrjen e vendimit për dëbimin e OÇP-së

nga Jordania.

197222.02, Aden: FPÇP-ja kishte rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore gjermane

“Lufthansa”, duke e detyruar të ulej në Aden. Pas pagesës së shumës së kërkuar prej pesë milionë

dollarëve dhe një milion dollarë për administratën e Adenit, aeroplani i rrëmbyer dhe udhëtarët e

tij ishin liruar.

08.05, Lod: Një komando terroriste e FPÇP, e përbërë nga dy meshkuj dhe dy femra kishin

rrëmbyer një aeroplan të kompanisë “SABENA” në Lod të Izraelit. Pas disa orëve, forcat speciale

izraelite e kishin sulmuar aeroplanin e rrëmbyer, duke i vrarë dy dhe burgosur të gjithë terroristët

tjerë. Gjatë shkëmbimit të zjarrit, ishte vrarë edhe një udhëtar.


30.05, Tel - Aviv: Në emër të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës, tre shtetas

japonezë, anëtarë të „Armatës së Kuqe Japoneze“,kishin shkaktuar një masakër në aeroportin Lod

të Tel - Avivit, duke vrarë me armë automatike 28 persona që ndodheshin rastësisht në aeroport.

08.07, Bejrut: Në qendër të Bejrutit, nga shpërthimi i një autobombe të montuar izraelite

ishte vrarë një funksionar i lartë i FPÇP-së.

197328.06, Paris: Nga shpërthimi i një autobombe në Paris, ishte vrarë një përfaqësues i rëndë-

sishëm i FPÇ-së në Evropë.

30.12, Paris: Terroristi i njohur Carlos, anëtar i FPÇP-së ishte përpjekur që të vriste

kryetarin e ndërmarrjes Marks & Spencer, Joseph Sieff.

197411.04, Qiryat Shemona: Një komando e FPÇP-së - KGJ kishte depërtuar në Izrael. Pas

zbulimit të saj gjatë ikjes, ishte strehuar në një ndërtesë në qytetin Qiryat Shemona. Gjatë përlesh-

jeve me organet e sigurimit izraelit ishin vrarë të gjithë terroristët dhe 18 qytetarë izraelitë, si dhe

ishin plagosur 16 të tjerë.

13.12, Paris: Në aeroportin e Parisit, Orli, terroristi Carlos kishte sulmuar me raketë një

aeroplan të kompanisë ajrore izraelite El Al. Mirëpo, në vend të aeroplanit izraelit, ishte goditur

një aeroplan jugosllav.

19.12, Paris: Terroristi Carlos së bashku me grupin e tij kishin hyrë sërish në aeroportin e

Parisit, Orli. Pas zbulimit të tyre, kishte filluar shkëmbimi i zjarrit me policinë. Pas rrethimit të

tyre, terroristët kishin rrëmbyer disa udhëtarë të rastit dhe së bashku me ta kishin hyrë në një aero-

plan, të cilin e kishin detyruar të fluturonte në drejtim të Irakut.

197527.06, Paris: Policia e Parisit ishte përpjekur ta burgoste terroristin Carlos. Mirëpo, ai

ishte larguar nga prita, duke vrarë dy policë dhe informatorin e tyre si dhe duke plagosur policin

e tretë.

21.12, Vjenë: Një komando e përbërë nga anëtarë të „FPÇP“ dhe „Fraksioni i Armatës

së Kuqe“ të komanduar nga terroristi Carlos, kishin sulmuar selinë e OPEC-ut në Vjenë, duke

vrarë tre zyrtarë të punësuar dhe rrëmbyer 11 ministra të vendeve anëtare të OPEC-ut. Ministrat

e rrëmbyer më vonë ishin liruar në Algjeri.

197613.10, Mogadishu: Një komando e përbërë nga anëtarë të „FPÇP“ dhe „Fraksioni i

Armatës së Kuqe“, kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore gjermane “Lufthansa” duke

e detyruar që të ulej në Mogadisho të Somalisë. Forcat e njësisë speciale antiterroriste gjermane

GSG-9, me një sulm të rrufeshëm kishin arritur që të lironin aeroplanin dhe udhëtarët e rrëmbyer.

Gjatë këtij aksioni, ishin vrarë vetëm tre terroristë.

198216.02, Paris: Forcat policore franceze kishin arritur të burgosnin dy anëtarë të grupit të

Carlosit. Pas kërcënimit të Carlosit për hakmarrje, me 30.03.1982 kishte shpërthyer një bombë e

montuar në trenin Tuluz - Paris - Expres, duke vrarë gjashtë udhëtarë dhe plagosur 15 të tjerë.

198505.05, Tel - Aviv: Izraeli kishte pranuar këmbimin e 1.154 të burgosurve, ndër të cilët edhe

anëtarin e Armatës së Kuqe Japoneze, që kishte mbijetuar nga masakra e Lodit, me tre qytetarë

izraelitë, të burgosur nga FPÇP - KGJ.


198809.12, Bejrut: Forcat ajrore izraelite kishin sulmuar ndërtesën e komandës së përgjithshme

të FPÇP-së, e cila gjendej në afërsi të Bejrutit. Bilanci: 20 zyrtarë palestinezë të vrarë.

199331.12, Ramle: Një komando e Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës i kishte likuiduar

në shtëpitë e tyre, Chaim Weizman dhe David Bizin.

199412.01, Rishon le Zion: Tre anëtarë të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës, kishin

likuiduar (në kopshtin e vet) Moshe Becker.

09.01, Jerusalem: Në stacionin e vjetër të autobusëve në Jerusalem kishte shpërthyer një

bombë e montuar nga FPÇP-ja, e cila kishte plagosur 13 persona.

2001Maj, Rripi i Gazës: Forcat izraelite kishin arritur sekuestrimin e një dërgese me armë, në

të cilën kishte raketa Katjusha dhe raketa të tjera të tipit tokë - ajër të destinuara për „Komandën

Gjenerale të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës“.

Gusht, Ramallah: Udhëheqësi i ri i Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës, Abu Ali

Mustafa Sibiri, ishte vrarë në zyrën e tij nga një raketë e telekomanduar izraelite. Në ceremoninë

e varrimit ishte paralajmëruar gjakmarrje të menjëhershme.

17.10, Jerusalem: Gjatë largimit nga Hoteli Hyatt, i cili gjendet në Jerusalemin Lindor, me

tre plumba në kokë ishte vrarë ministri izraelit i Turizmit, Seevi. Kjo kishte qenë vrasja e parë e një

ministri izraelit. Seevi kishte qenë i njohur për qëndrimet radikale antipalestineze. Fronti Popullor

për Çlirimin e Palestinës, duke e marrë përgjegjësinë për vrasjen e tij, kishte paralajmëruar edhe

vrasje tjera të personave publikë izraelitë.

200216.02, Karnei Shomron: Në këtë qytet izraelit ishte kryer aksioni i parë vetëvrasës nga Fronti

Popullor për Çlirimin e Palestinës. Në qendrën tregtare të qytetit Karnei Shomron, i cili shtrihet në mes

të qyteteve Kalkilja dhe Nablus, një palestinez i ri, e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trup. Së

bashku me këtë martir palestinez kishin vdekur edhe dy shtetas izraelitë dhe plagosur 27 të tjerë.

Prill, Tel - Aviv: Shërbimi Sekret Izraelit i kishte zbuluar përpjekjet e Frontit Popullor për

Çlirimin e Palestinës për minimin e disa ndërtesave të larta në Tel - Aviv. Shpërthimi eventual i

mjeteve në ato ndërtesa do të kishte shkaktuar pasoja katastrofale në njerëz dhe dëme kapitale

materiale.

2003 24. 04, Kfar Save: Një aksion vetëvrasës në stacionin hekurudhor në Kfar Save, kishte

shkaktuar vdekjen e një zyrtari të sigurimit izraelit dhe 13 persona tjerë ishin plagosur.

25.12. Geha: Katër izraelitë u vranë dhe mbi 20 të plagosur në një shpërthim vetëvrasës

në një stacion autobusi në qytetin Geha, afër Tel Avivit.

2004 22.05, Bekaot: Një vetëvrasës palestinez, posa ishte afruar te postblloku policor në

Bekaoz, kishte aktivizuar mjetin shpërthyes të fshehur në trupin e tij, duke shkaktuar kështu plagos-

jen e komandantit izraelit dhe të disa kalimtarëve palestinezë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij

sulmi e kishte marrë FPÇP.

01.11, Tel Aviv: Nga pasojat e një shpërthimi vetëvrasës, që kishte ndodhur në Tregun

Karmel të Tel Avivit, kishin vdekur tre persona dhe ishin plagosur mbi 30 të tjerë.


5. Vetëtima (Al-Saika)

Në kuadër të OÇP-së, fraksionin më të madh prosirian e paraqet organiza-ta Al – Saika, e njohur edhe më emrat “As-Sa’iqa”, “Saeqa”, arabisht , qëdo të thotë Vetëtimë. Ky grup terrorist, i themeluar në vitin 1967 nga ushtarët ebatalionit palestinez të armatës siriane, gjatë luftërave civile libaneze të viteve1976/77 kishte luftuar në anën e forcave siriane kundër formacioneve të armato-sura të OÇP-së. Al-Saika mbron pikëpamjet e vjetra sipas të cilave palestinezëtjanë vetëm banorë të një province jugore siriane. Ç’është e vërteta, ky mendim ipërhapur në rajone të ndryshme palestineze dhe siriane, për shumë kohë me radhëkishte qenë edhe qëndrim zyrtar i politikës siriane. Kështu, nga këto bindje të kri-juara, në organizatën terroriste palestineze Al-Saika ishin inkuadruar më tepërshtetas sirianë sesa pjesëtarë të popullit palestinez. Qëndrimin prosirian kjo orga-nizatë e argumenton edhe me faktin se komanda gjenerale e Al-Saikës, së bashkumë të gjitha shërbimet e veta administrative dhe kampet për stërvitje luftarake, janëtë vendosura në Damask dhe në qytetet e tjera siriane.

Sipas qëndrimit politik të organizatës Al-Saika, roli i shteteve arabe në zgjid-hjen e çështjes palestineze duhet të jetë vendimtar. Mirëpo, „Palestina e okupuar ështëvetëm pjesë përbërëse e Sirisë dhe pas çlirimit të saj, ajo duhet t’i bashkohet shtetitsirian“255. Ky qëndrim zyrtar i kësaj organizate palestineze, mund të kuptohet vetëmatëherë kur të merret parasysh fakti se kryetari i „Al-Saika“, palestinezi i quajturSuheir Mosein, ishte oficer i lartë i armatës siriane dhe anëtar i të ashtuquajturës„Komanda e Brendshme“ - organit më të lartë shtetëror dhe partiak (i Partisë BATH)të Sirisë. Ky institucion ndihmës i kryetarit Asad, gjatë luftës qytetare libaneze ishteshfrytëzuar me qëllim të dëmtimit të OÇP-së. Pra, me gjithë faktin se kryetari i Al-Saika kishte qenë një palestinez, i cili sipas detyrës zyrtare kishte qenë edhe anëtar iKomitetit Ekzekutiv të OÇP-së dhe sipas radhës edhe udhëheqës i Shërbimit përÇështje Ushtarake të kësaj organizate gjithëpalestineze, gjatë luftës qytetare libaneze,Suheir Mosein së bashku me organizatën e tij, Al-Saika, kishte luftuar kundër OÇP-së 256. Ky konfrontim, por edhe bashkëpunim i njëkohësishëm me strukturat e OÇP-së, i kishte mundësuar pushtetit sirian jo vetëm ushtrimin e influencës, por edhe mba-jtjen e kontrollit të plotë mbi disa struktura dhe subjekte të caktuara të OÇP-së.

Organizata terroriste palestineze Al-Saika, aktivitetin e vet kryesor e kishteorientuar në Lindjen e Afërt. Mirëpo, në disa raste kjo organizatë kishte ndërmar-rë edhe sulme terroriste ndërkombëtare. Njëri prej sulmeve më të rëndësishme


255 Krahaso: Christian Tuschhoff, Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an drei Fronten, Die NeueGesellschaft 1/1989, f. 43.

256 Krahaso: Franz Wöderman, Terrorismus, Motive, Täter, Strategien, München 1977, f. 254.

kishte ndodhur vetëm tetë ditë para fillimit të luftës arabo-izraelite (tetor, 1973) nëMarchegg të Austrisë. Këtu ishte sulmuar një tren special i udhëtarëve, me të cilinudhëtonin emigrantët izraelitë nga Bashkimi Sovjetik.

Që nga fillimi i viteve ‘90, kjo organizatë nuk ka kryer ndonjë sulm tënjohur terrorist. Për këtë arsye, Al-Saika nuk është regjistruar në listën e BE-së osetë ShBA-së, si grup ose organizatë terroriste. Që nga viti 2007, Al-Saika udhëhiqetnga Farhan Abu Al-Hayja. Ndërsa përfaqësues i saj në OÇP, është Muhammad al-

Khalifa. Për fuqinë influencuese të kësaj organizate, flet edhe fakti se në vitin1970, udhëheqës i sektorit ushtarak të Organizatës për Çlirimin e Palestinës, ishteemëruar përfaqësuesi i Al-Saikës, Muhsin and al-Qadi.

6. Shtatori i Zi

Kjo organizatë e fshehtë palestineze ishte formuar gjatë luftës qytetarelibaneze të viteve 1970 dhe 1971. Themelimi i kësaj organizate, ishte i lidhur mengjarjen kur ushtria e Mbretit të Jordanisë, Husein, kishte ndërmarrë aksion tëgjerë me qëllim të shkatërrimit sistematik të çdo strukture të organizuar palestinezenë Jordani dhe dëbimit të përgjithshëm të OÇP-së nga Jordania. Që nga mesi iviteve ‘60, territori shtetëror jordanez kishte filluar të shfrytëzohet si bazë kryesorepër stacionimin e formacioneve të ndryshme të armatosura palestineze. Pas disakonflikteve të fuqishme politike, në shtator të vitit 1970, ushtria mbretërore jor-daneze kishte filluar të kryente masakra sistematike mbi pjesëtarët e popullitpalestinez, të strehuar në kampe të ndryshme në Jordani. Masakrat më të njohuranë këtë drejtim janë ato të kryera në kampet Sabra dhe Shatila. Pas përfundimit tëfushatës ushtarake kundër OÇP-së „ishin evidentuar mbi 20.000 qytetarë të vrarëpalestinezë dhe ishte konstatuar shkatërrimi i plotë i të gjitha strukturave të orga-nizuara politike palestineze në Jordani dhe dëbimi i OÇP-së nga ky shtet“257. Kjoekspeditë ushtarake duhet kuptuar vetëm në raport me aktivitetin terrorist të disagrupeve dhe organizatave palestineze si dhe përpjekjeve të OÇP-së për vendosjene pushtetit të saj paralel në enklavat e shumta palestineze në Jordani.

Lidhur me fenomenin „Shtatori i Zi“ ekzistojnë informata të shumta.Mirëpo, gjatë analizimit të tyre, shumë shpejt fitohet bindja se një pjesë e madhee tyre ka të bëjë vetëm me spekulime. Shumica absolute e këtyre burimeve, me tëdrejtë e konstaton faktin se „Shtatori i Zi“ (në qoftë se me të vërtetë ishte organi-zatë sekrete), përbëhej ekskluzivisht nga anëtarë të organizatës palestineze „Al-


257 Nachdem die „PLO“ 1970/71 aus Jordanien vertrieben worden war, hatte sie daher mit großer Energie versucht,zumindest im Libanon eine gut organisierte Ausgangslage auszubauen. Më gjërsisht: Jochen Hippler/Andrea Lueg,Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 34, 36.

Fatah“ (anëtare e OÇP-së, kryetar i së cilave ishte Jaser Arafat). Nga ana tjetër,ekzistojnë edhe informata, të cilat flasin se kjo organizatë nuk paraqet asgjë tjetërpërveç bashkimit të disa terroristëve të rebeluar ose të larguar nga grupet endryshme palestineze258.

Sipas burimeve të verifikuara „Shtatori i Zi“ në kohën e kulmit të vetkishte rreth 200 anëtarë të organizuar në disa njësi tejet sekrete dhe të përbëranga palestinezët më radikalë. Askush nga ata nuk informohej në mënyrë para-prake me planifikimin ose përgatitjen e aksioneve terroriste dhe as që merrtepërgjegjësinë për kryerjen tyre. Çdo aksion i tillë, ishte „në shërbim të çështjesmadhore arabe“. Kjo vendosmëri e dëshmuar, jo vetëm në aspektin retorik, poredhe me vepra konkrete, duke i „ndëshkuar dhe ekzekutuar tradhtarët endryshëm arabë, të cilët kishin vepruar në kundërshtim me obligimin më të lartëkombëtar (shkatërrimin e Izraelit), kishte ndikuar që kësaj organizate (nga qar-qet e ndryshme arabe) t’i përshkruhet edhe epiteti i krenarisë dhe ndërgjegjesmbarë arabe259.

Udhëheqës i parë i “Shtatorit të Zi” kishte qenë palestinezi katolik meshtetësi libaneze, Fuad Shemali. Ky gjatë viteve të para të udhëheqjes, e kishte ori-entuar organizatën e vet, kryesisht në drejtim të likuidimit të shtetasve të rëndë-sishëm izraelitë ose rrëmbimit të tyre me qëllim të detyrimit të udhëheqjes izraelitepër koncesione të ndryshme. Më vonë kishte filluar edhe strategjia e zhvendosjessë dhunës terroriste, respektivisht bartjes së konfliktit palestinez edhe jashtë kufi-jve të Lindjes së Afërt. Kështu, fushëbeteja e “Shtatorit të Zi” ishte kudo, ku ishinedhe armiqtë e popullit palestinez. Fuad Shemali si armiq i kishte trajtuar izraelitëtdhe të gjithë ata që u ndihmojnë atyre. Mirëpo, për dallim nga organizatat e tjerapalestineze, „Shtatori i Zi“, asnjëherë nuk e kishte praktikuar taktikën e rrëmbim-it të aeroplanëve.

Më vonë, udhëheqës i “Shtatorit të Zi” ishte emëruar Khalil Al-Wazir, i njo-hur me emrin Abu Jihad (ish-shef operativ i kryetarit Arafat dhe ish-bashkëpunë-tori i tij më i ngushtë). Ky, njëherit, ishte identifikuar edhe si përgjegjës kryesorpër masakrën e Munihut të vitit 1972. Në të vërtetë, pas kësaj masakre kishte fil-luar edhe lufta e përgjithshme në mes të Shërbimit Sekret Izraelit Mosad dhe struk-turave të OÇP-së. Mosadi ishte përcaktuar për identifikimin dhe likuidimin e tëgjithë atyre që në çfarëdo aspekti kishin kontribuar në kryerjen e Masakrës sëMunihut. Mirëpo, nga një pretekst i tillë ishin sulmuar dhe likuiduar shumë funk-sionarë të pafajshëm palestinezë. Rasti më flagrant kishte ndodhur në prill të vitit


258 Dieter Schröter, Terrorismus, Gewalt mit politischem Motiv, München 1986, f. 153. 259 Carl E. Buchalla, Palästinensische Befreiungsorganisation, në librin: Friedrich Hacker, Terror, Mythos - Realität -

Analyse, Wien 1973, f. 279.

1973, kur një komando sekrete izraelite, kishte sulmuar selinë e OÇP-së në Bejrut.Gjatë këtij sulmi, ishin likuiduar shumë udhëheqës të OÇP-së, në mesin e tyre edheshefi i Shtabit të Al-Fatahut, Mohammed Youssef.

Në kohën kur OÇP-ja dhe kryetari Arafat ishin orientuar në zgjidhjen diplo-matike të problemit palestinez, disa organizata dhe grupe radikale palestineze meemra ekzotikë, kishin refuzuar çdo nismë që nuk e parashikonte qartë dhe publik-isht shkatërrimin e Izraelit. Në këtë drejtim edhe „Shtatori i Zi“ me qëllim që t’ishkaktonte OÇP-së vështirësi diplomatike, kishte ndërmarrë aksione të fuqishmeterroriste ndërkombëtare.

Pas zgjedhjes së rrugës diplomatike, si rrugë që jepte shpresa për zgjidhjene drejtë të problemit palestinez, në nivel të OÇP-së ishte marrë vendimi që të moslejohej minimi i kësaj rruge me aksione të papërgjegjshme terroriste. Mirëpo, kyqëndrim politik ishte kundërshtuar fuqishëm nga „Shtatori i Zi“. Kjo organizatë,duke e konsideruar si kapitullues politikën e udhëhequr nga Jaser Arafati, kishtevazhduar të ndërmerrte sulme komprometuese terroriste. Njëri prej këtyre sulmevekishte ndodhur më 05.09.1986 në Karaçi, kur një komando terroriste e Abu Jihadkishte rrëmbyer një aeroplan amerikan. Ndërkaq, një ditë më vonë ishte kryer edhenjë masakër në Sinagogën Neve Shalom të Stambollit. Gjatë marrjes në pyetje tëterroristëve të mbijetuar në Karaçi si dhe gjatë vlerësimit të informatave lidhur megjakderdhjen e shkaktuar në Stamboll, ishte argumentuar kryerja e drejtpërdrejtë ekëtyre sulmeve nga Shtatori i Zi.

Këto sulme terroriste ishin gjykuar ashpër nga kryetari Arafat. Më vonë, kyishte distancuar edhe nga rrëmbimi i anijes luksoze italiane „Achille Lauro“, qëkishte ndodhur një vit më parë (7.10.1985), dhe së bashku me kryetarin e FrontitPopullor për Çlirimin e Palestinës, Dr.Georg Habash, kishin publikuar vendiminpër ndërprerjen e çdo akti të dhunës politike jashtë territoreve të okupuarapalestineze. Një vendim i tillë ishte marrë nga bindja e krijuar se aksionet terror-iste të ekzekutuara jashtë kufijve të Lindjes së Afërt, nuk ndikonin në sensibiliz-imin e çështjes palestineze, por në humbjen e simpatisë dhe mirëkuptimit ndaj vua-jtjeve të këtij populli.

6.1. Sulmet terroriste ndërkombëtare të „Shtatorit të Zi“

197120.07, Romë: „Shtatori i Zi”, kishte sulmuar zyrën e linjës ajrore jordaneze në Romë.

28.11, Kajro: Një komando e „Shtatorit të Zi“, kishte likuiduar në Kajro kryeministrin jor-

danez ,Wasfi Tal.


197206.02, Këln: Grupi terrorist „Shtatori i Zi“ kishte marrë përgjegjësinë për ekzekutimin e

pesë punëtorëve jordanezë në Këln.

08.05, Vjenë: Pesë terroristë, anëtarë të organizatës „Shtatori i Zi“, kishin rrëmbyer një

aeroplan të kompanisë ajrore “Sabena”, i cili fluturonte nga Vjena për në Athinë, duke e detyruar

të ulej në Tel - Aviv. Për lirimin e aeroplanit dhe udhëtarëve të rrëmbyer, ishte kërkuar lirimi i 317

luftëtarëve palestinezë nga burgjet izraelite. Forcat speciale izraelite e kishin liruar aeroplanin e

rrëmbyer, duke i likuiduar vetëm tre terroristë.

05.09, Munih: Disa minuta para orës pesë të

mëngjesit, në hotelin luksoz ku ishte vendosur ekipi i

sportistëve izraelitë, kishte depërtuar një komando ter-

roriste, e përbërë nga tetë anëtarë të „Shtatorit të Zi“.

Këta, me qëllim të demonstrimit të forcës dhe vendos-

mërisë së tyre, menjëherë kishin vrarë dy sportistë

izraelitë, ndërsa të tjerët i kishin rrëmbyer. Për lirimin e

këtyre sportistëve, terroristët palestinezë kishin kërkuar

lirimin e 236 palestinezëve nga burgjet izraelite dhe të

pesë terroristëve gjermanë të dënuar në Gjermani.

Gjatë negociatave me terroristët ishte arritur „mar-

rëveshja“ për bartjen e terroristëve dhe sportistëve të rrëmbyer me dy helikopterë transportues deri

në bazën e caktuar ushtarake, prej së cilës pastaj me aeroplanin e kërkuar do të fluturonin për në

Egjipt, ku ishte paraparë këmbimi i sportistëve të rrëmbyer me të burgosurit e kërkuar (qeveria

egjiptiane e kishte mohuar të drejtën e uljes së këtij aeroplani në territorin e vet). Mirëpo, ende pa

hyrë të gjithë terroristët në aeroplan, mbi ta ishte hapur zjarr. Nga pasojat e shkëmbimit të zjarrit

ishin vrarë 11 sportistë izraelitë dhe një polic gjerman. Ndërkaq, nga ana e terroristëve ishin vrarë

katër dhe plagosur tre. Për fatin e njërit prej tyre nuk dihet. Pas një muaji këta tre terroristë të mbi-

jetuar ishin liruar, duke u këmbyer me udhëtarët e një aeroplani të rrëmbyer gjerman.

197301.03, Khartum: Gjatë një aksioni të „Shtatorit të Zi“ për pushtimin e Ambasadës së

Arabisë Saudite në Khartum, ishin vrarë dy diplomatë amerikanë dhe një belg.

10.04, Bejrut: Si reagim hakmarrës ndaj aktiviteteve terroriste të „Shtatorit të Zi“, njëkomando speciale izraelite e kishte sulmuar qendrën e OÇP-së në Bejrut. Pas likuidimit të treudhëheqësve të lartë palestinezë dhe 13 zyrtarëve të tjerë, komandoja izraelite ishte tërhequr mehelikopter nga Bejruti.

02.07, Lillehammer: Agjentët sekretë izraelitë e kishin likuiduar gabimisht një kameriermaroken në Lillehammer, duke menduar se ishte udhëheqësi i kërkuar i „Shtatorit të Zi“. Policianorvegjeze i kishte burgosur agjentët e lajthitur, ndaj të cilëve më vonë ishte shqiptuar edhe dëni-mi i merituar me burg.

197922.01, Bejrut: Shpërthimi i një autobombe të kurdisur në Bejrut e kishte shkaktuar vdek-

jen e ideologut të masakrës së Munihut, Ali Hassan Salameh. 198127.06, Varshavë: Në hotelin luksoz të Varshavës “VICTORIA”, me një breshëri plumbash

ishte qëlluar njëri nga komandantët e „Shtatorit të Zi“ Abu Daoud, i cili edhe përkundër plagëve tërënda kishte shpëtuar.


Terroristët me 05.09.1972 në Munih

Të gjitha këto vrasje i kishte kryer njësiti special i Shërbimit Sekret Izraelit Mosad, i njo-hur me emrin “Caesarea”. Ky njësit i komanduar nga ish kryeministri izraelit Ehud Barak, i kishteidentifikuar dhe në shtete të ndryshme të botës i kishte likuiduar 20 palestinezët e akuzuar përpjesëmarrje në “Masakrën e Munihut”.

7. NAYLP „Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“

Gjatë vitit 1973 në skenën terroriste palestineze ishte paraqitur edhe njëorganizatë e re me emrin „Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“. Kjoorganizatë ishte themeluar dhe udhëhequr nga ish-funksionari i lartë i Al-Fatahut,Ahmad Al - Ghafour, i njohur me emrin Abu Mahmud. Kjo organizatë e financuarkryesisht nga Libia, për herë të parë ishte paraqitur më 05.08.1973, gjatë sulmitkundër një aeroplani amerikan të kompanisë ajrore TWA, i cili sapo kishte aterru-ar (nga Tel - Avivi) në Athinë. Gjatë këtij sulmi terrorist kishin vdekur pesë per-sona dhe ishin plagosur 55 të tjerë.

Më 05.09.1973 ishin burgosur në Romë pesë palestinezë të identifikuar sianëtarë të „Rinisë Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“. Ky grup kishteqenë i armatosur me raketat e njohura sovjetike SAM-7. Me këto armë, që kishinprejardhje nga Libia, ishte planifikuar sulmi kundër një aeroplani të kompanisëajrore izraelite El Al, i cili duhej të ulej në Romë. Pas këtij dështimi, më datën17.12.1973 kishin ardhur përsëri në Romë terroristë të tjerë, anëtarë të organizatës„Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e Palestinës“. Këta, me të arritur në aeroport,e kishin sulmuar me bomba dore një aeroplan amerikan të kompanisë ajrore “PanAm”, duke shkaktuar një shpërthim të fuqishëm zjarri. Nga pasojat e shpërthimitnë aeroplan, kishin vdekur 32 udhëtarë. Pas këtij sulmi, terroristët kishin arritur tërrëmbenin një aeroplan gjerman të kompanisë ajrore “Lufthansa”, dhe ta detyroninkapitenin të fluturonte nga Roma.

Në shtator të vitit 1974, anëtarët e „Rinisë Kombëtare Arabe për Çlirimin ePalestinës“, kishin montuar një bombë në një aeroplan amerikan të kompanisëajrore “TWA”, i cili duhej të fluturonte nga Tel - Avivi nëpër Athinë për në Nju-Jork. Nga pasojat e shpërthimit të kësaj bombe ishin vrarë 88 udhëtarë dhe anëtarëte ekuipazhit. Ky sulm terrorist ishte konsideruar i tepërt dhe joproduktiv ngaudhëheqja e lartë e OÇP-së dhe kryetari i saj Arafat. Katër ditë më vonë, Shërbimii Sigurimit të OÇP-së kishte burgosur Ahmad al - Ghafour, përkatësisht AbuMahmoud, të cilin një gjykatë e instaluar e Al-Fatahut e kishte dënuar me vdekje.Ekzekutimi i Abu Mahmoud, i bërë më 12.09.1974, shënon edhe fundin e kësajorganizate terroriste.


8. Brigadat e Martirëve Al - Aqsa

Kata`ib Shuhada`Al – Aqsa

Në vitin 950 para epokës sonë, mbreti i tretë izraelit,Salomon, e kishte realizuar dëshirën e babait të tij, Davidit, përndërtimin e një tempulli fetar në Kodrën Mario të Jerusalemit.Ky objekt fetar, i quajtur me emrin „Tempulli Salomon”, ishteshkatërruar nga babilonasit në vitin 586 para epokës sonë. Pas70 vjetëve, nipi i mbretit të internuar izraelit (Jehonja nga Juda)Serubbabel, kishte arritur rindërtimin e tempullit të shkatërruarizraelit, i cili ishte quajtur me emrin e ri „Tempulli Serubbabel”. Në vitin 21 paraepokës sonë, ky tempull ishte rindërtuar sërish dhe ishte quajtur sipas emrit të mbretitHorodosi i Madh „Tempulli i Horodesit”. Që nga ato kohëra „Kodra Mario” eJerusalemit ishte quajtur Kodra e Tempujve. Sipas botëkuptimit fetar izraelit „ngadheu i kësaj kodre zoti e ka krijuar njeriun e parë, Adamin260.

Pas pushtimit të Palestinës nga forcat arabe, në vitin 644, në themelet e tem-pullit të shkatërruar izraelit, ishte ndërtuar Xhamia Al-Aqsa ( masjid

al-aqsâ ). Sipas traditës islame, kjo xhami e paraqet njërin nga tri objektet krye-sore fetare ngase profeti Muhamet nga Kodra e Tempujve ku ishte ndërtuarxhamia, kishte shkuar në qiell për ta pranuar Kuranin261.


(

Al-Haramal-Sharif, Xhamia Al-Aqsa dhe muret e tempullit të shkatërruar izraelit që shërbejnë për lutje fetare

260 Chronik der jüdischen Geschichte, http://www.juedisches-recht.de/Israel-Chronik.html261 Pas okupimit të Jerusalemit nga forcat arabe, që kishte ndodhur në shek.VII, në themelet e tepullit të shkatërruar izraelit

ishte ndërtuar xhamia Al-Aqsa, www.uni-protokolle.de/Lexikon/Tempel_in_Jerusalem.html

Pas “çlirimit” përkatësisht okupimit të Jerusalemit nga Izraeli, që kishtendodhur në vitin 1967, kishin filluar të parashtrohen edhe kërkesat për zhvendos-jen e xhamisë Al-Aqsa në Mekë. Sidomos pas fillimit të fushatës zgjedhore të vitit2000, kërkesat e tilla ishin bërë pjesë e fjalimeve zgjedhore të shumë funksion-arëve të lartë izraelitë. Kërkesat e tilla natyrisht se i kishin provokuar edhe mëshumë ndjenjat e lënduara nacionale dhe fetare të popullit palestinez. Më28.09.2000, shefi i atëhershëm i opozitës izraelite Ariel Sharon, i shoqëruar nga1000 policë të armatosur rëndë, kishte vizituar mbeturinat e tempullit të shkatërru-ar izraelit në „Kodrën e Tempujve”, ku ndodhet edhe xhamia Al-Aqsa. Në kontesttë zhvillimeve politike dhe fjalimeve zgjedhore, kjo vizitë e kuptuar si provokimnacional, kishte shkaktuar protesta masive. Shuarja e përgjakshme e kësaj revolte(katër palestinezë të vrarë dhe mbi 200 të plagosur), kishte ndikuar në acarimin eraporteve edhe ashtu armiqësore në mes këtyre dy popujve. Që nga ajo ditë, kishtefilluar një valë e re e kryengritjes palestineze, e quajtur me emrin Al-Aqsa-Intifada(intifadë do të thotë çlirim, heqje qafe)262.

Në emër të rreth 70 viktimave të rëna gjatë masakrës Al-Aqsa të 27.09.1996dhe atyre të Intifadës së filluar palestineze, disa funksionarë të lartë të organizatësAl- Fatah si Raed Karmi, Nasser Awais dhe Yasser Badavi, në vitin 2001 e kishinthemeluar njësitin gueril të quajtur „Brigadat e Martirëve Al-Aqsa”263. Me gjithëfaktin se grupi i Brigadave të Martirëve Al-Aqsa e mban emrin e një simboli fetardhe shërbehet me metoda të njëjta veprimi si organizata HAMAS dhe XhihadiIslamik Palestinez, ai nuk konsiderohet si grup terrorist islamik sepse ideologjia eveprimit të tij nuk është fetare, por kombëtare. Qëllimi i Brigadave të MartirëveAl-Aqsa është dëbimi i forcave izraelite nga trojet e okupuara palestineze gjatëvitit 1967 me qëllim të themelimit të shtetit të lirë palestinez264.

Brigadat e Martirëve Al-Aqsa janë të përbëra nga një numër i madh injësiteve të vogla guerile, që operojnë në Bregun Perëndimor të lumit Jordan, nëRripin e Gazës dhe në Jerusalem. Gjatë vitit 2001, në shënjestër të brigadierëvepalestinezë kishin qenë pozicionet ushtarake izraelite në territoret e okupuara, trad-htarët palestinezë dhe banorët izraelitë të ardhur me qëllim të kolonizimit të tokavepalestineze. Ndërkaq, një vit më vonë, kishin filluar edhe sulmet e armatosurabrenda territorit shtetëror izraelit. Sipas disa të dhënave, deri në fund të vitit 2002,nga sulmet e armatosura të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, kishin vdekur mëtepër izraelitë sesa nga sulmet e organizatës HAMAS265.


262 www.uni-protokolle.de/Lexikon/Al-Aqsa-Intifada.html263 The „al-Aqsa Intifada“ – An Engineered Tragedy, Don Radlauer, International Policy Institute for Counter Terrorism, Mai

2003. f. 8, 21. 264 http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/al-aqsa.htm 265 Terrorism: Questions&Answers, www.cfrterrorism.org/groups/alaqsa.html

Duke e modifikuar strategjinë e veprimit terrorist, njëri nga udhëheqësit eBrigadave të Martirëve Al-Aqsa, Read Karmi kishte deklaruar: „ashtu sikurseHezb-Allahu me aksionet e veta vetëvrasëse që kishte dëbuar forcat izraelite ngajugu i Libanit, ashtu do të dëbohen edhe izraelitët nga tokat e pushtuarapalestineze”266. Kështu, në janar të vitit 2002, udhëheqja e këtij grupi gueril e kishtemarrë përgjegjësinë për kryerjen e sulmit të parë vetëvrasës nga një femërpalestineze. Ndërkaq, në mars të vitit 2002, pas një aksioni vetëvrasës nëJerusalem, Shtetet e Bashkuara të Amerikës i kishin regjistruar „Brigadat eMartirëve Al-Aqsa” në listën e grupeve terroriste ndërkombëtare267.

Në gusht të vitit 2001, nga shpërthimi i një autobombe, ishte vrarë njëri ngaudhëheqësit kryesorë të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, Jaser Badavi (vëllai iNaser Badavit). Më 14.02.2002, në mënyrë të ngjashme ishte likuiduar edhe RaedKarmi. Dy muaj më vonë ishte burgosur udhëheqësi i tretë në hierarkinë koman-duese të këtij grupi gueril, zyrtari i forcave të sigurimit nacional (National SecurityForce) të kryetarit Arafat, Nasser Awais. Gjatë muajit prill dhe maj të vitit 2002,një njësit i brigave palestineze kishte pushtuar Kishën e Lindjes së Krishtit nëBetlehem. Pas zgjidhjes paqësore të këtij rasti, të arritur me ndërmjetësimin diplo-matik të Vatikanit, 13 rrëmbyes ishin dëbuar në Evropë. Pas këtij rasti, më22.05.2002, ishte likuiduar edhe zëvendëskomandanti i Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, Mahmud Abdallah at-Titi. Me gjithë goditjet e pësuara, ekspertët vlerësojnëse numri i Brigadave të Martirëve Al-Aqsa është në rritje e sipër. Për momentinvlerësohet se kjo „brigadë” ka në dispozicion rreth 1000 aktivistë të organizuar nëqindra formacione luftarake.

Akuzat dhe kërcënimet që i bëheshinkryetarit Arafat lidhur me aktivitetin e këtyre„brigadave” kishin të bëjnë me dyshimin seBrigadat e Martirëve Al-Aqsa ishin themelu-ar nga Al-Fatahu me qëllim të shpëtimit tëautoritetit politik, që kishte filluar të humbetpas fillimit të negociatave të dështuara dhekomprometuese me Izraelin. Lidhur me këtodyshime, disa udhëheqës të këtij grupi ter-rorist, kishin deklaruar se „janë pjesë për-bërëse e Al Fatahut”(Maslama Thabet, etj.). Ndërsa të tjerët, si Naser Badavi, e


266 The al-Aqsa Martyrs Brigades – A Political Tool with an Edge, Yael Shahar, International Policy Institute for CounterTerrorism, 24. März 2002; Krahaso: The „al-Aqsa Intifada“ – An Engineered Tragedy, Don Radlauer, International PolicyInstitute for Counter Terrorism, 21. Maj 2003.

267 U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf

Luftëtarët e Brigadave Al-Aqsa

kishin mohuar autoritetin komandues të Jaser Arafatit. Nga ana tjetër, zyrtarët eAdministratës Autonome Palestineze kishin deklaruar se emrat e aktivistëve tëkëtyre „brigadave”, figurojnë në listat e pagave të Pushtetit Autonom Palestinez, tëthemeluar nga Al-Fatahu. Në prill të vitit 2002, Shërbimi Sekret Izraelit e kishtepublikuar një dokument të nënshkruar nga kryetari Arafat për financimin eaktiviteteve të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa. Bazuar në origjinalitetin e këtijdokumenti, ShBA-të dy muaj më vonë kishin marrë vendimin për ndërprerjen epërkrahjes politike ndaj kryetarit Arafat268.

Në nëntor të vitit 2003, nga gazetarët e BBC-së ishte publikuar njëdokument që dëshmonte pagesën prej 50.000$ në muaj, që paguante rregullisht Al-Fatahu për Brigadat e Martirëve Al-Aqsa269. Lidhur me këtë çështje, në qershor tëvitit 2004, kryeministri palestinez Ahmed Qurei kishte deklaruar: “Ne kemideklaruar qartë se dëshmorët e Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, janë pjesë eFatahut“. Ne jemi të angazhuar për ta dhe Fatahu mban përgjegjësi të plotë përveprimet e këtij grupi.” Ndërsa një muaj më vonë, sërish kishte deklaruar“Brigadat e Martirëve Al-Aqsa janë krahu ushtarak i lëvizjes Al-Fatah”.270

Më 14.07. 2007, Zakaria Zubeidi, komandanti i Brigadave të Martirëve Al-Aqsa për Jenin dhe Bregun Perëndimor të Lumit Jordan, kishte deklaruar se do tandërpresë luftën kundër Izraelit pasi që kryeministri izraelit Ehud Olmert, kishtebërë faljen e kushtëzuar të 178 terroristëve palestinezë. Që nga ajo kohë vërehetrënia intensive e sulmeve terroriste të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa.

8.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa

2002Janar, Palestinë: Me një raketë të telekomanduar ishte likuiduar udhëheqësi i Brigadave

të Martirëve të Al-Aqsa, Raed Karmi, së bashku me gruan dhe fëmijët e tij.

17.01, Hadera: Në qytetin izraelit, Hadera, në orët e mbrëmjes, një anëtar i Brigadave të

Martirëve të Al-Aqsa ishte përpjekur të depërtonte në një sallë vallëzimi. Kur ishte ndaluar nga sig-

urimi izraelit, ai e kishte nxjerrë revolen dhe kishte hapur zjarr. Pastaj kishte filluar të hidhte

granata dore edhe në drejtim të personave të pranishëm në sallë. Pas likuidimit të atentatorit, ishin

konstatuar edhe gjashtë izraelitë të vrarë dhe 33 të plagosur.

22.01, Jerusalem: Në rrugën Jaffa - Street, e cila gjendet në qendër të Jerusalemit, një

anëtare e Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa, kishte filluar të zbrazte breshëri plumbash kundër

qytetarëve të rastësishëm. Ajo para se të likuidohej kishte vrarë dy gra izraelite dhe plagosur 29

shtetas të tjerë izraelitë. Ky kishte qenë sulmi i parë vetëvrasës i një femre palestineze.

06.02, Hamara: Dy anëtarë të Brigadave të Martirëve Al-Aqsa, të mbrojtur nga errësira


268 U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf269 http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3243071.stm270 http://www.eufunding.org/accountability/AbuToameh_Fatah_AksaMartyrs.html

kishin sulmuar një vendbanim të ri izraelit të ndërtuar në luginën e Lumit Jordan, në afërsi të

qytetit Hamara. Gjatë këtij sulmi të befasishëm ishte vrarë një ushtar dhe dy banorë izraelitë.

Banorët e mobilizuar kishin arritur likuidimin e sulmuesve.

25.02, Jerusalem: Dy anëtarë të Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa, kishin hapur zjarr në

drejtim të udhëtarëve të një stacioni të autobusëve në veri të Jerusalemit. Nga plagët e marra kishte

vdekur një polic dhe ishin plagosur 10 izraelitë të tjerë. Forcat izraelite kishin arritur likuidimin e

atentatorëve.

Shkurt: Shtetet e Bashkuara të Amerikës e kishin regjistruar organizatën e Brigadave tëMartirëve Al-Aqsa në listën e organizatave dhe grupeve terroriste ndërkombëtare.

02.03, Beit: Një anëtar i Brigadave të Martirëve të Al -Aqsa, i veshur me rroba tradi-

cionale izraelite, kishte hyrë në një sinagogë dhe në mesin e besimtarëve izraelitë kishte aktivizuar

eksplozivin e fshehur në trup. Nga ky sulm vetëvrasës kishin vdekur nëntë besimtarë izraelitë dhe

ishin plagosur 57 të tjerë.

03.03, Ofra: Një snajperist i Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa kishte vrarë shtatë ushtarë

dhe tre qytetarë izraelitë, si dhe kishte plagosur 15 të tjerë. Në të njëjtën kohë, nga pasojat e

shpërthimit të një bombe të montuar në Rripin e Gazës, ishte vrarë një ushtar izraelit dhe ishin

plagosur disa të tjerë.

09.03, Netanjah: Në orët e mbrëmjes, në një rrugë të qytetit Netanjah, dy anëtarë të

Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa, kishin hapur zjarr në drejtim të kalimtarëve të rastit, duke vrarë

dy dhe plagosur 40 persona.

25.04, Kfar: Në qytetin izraelit Kfar, ishte kryer një sulm vetëvrasës. Së bashku me atenta-

torin, ishte vrarë edhe një polic izraelit dhe ishin plagosur edhe 10 qytetarë të tjerë.

Nëntor: Gjatë një sulmi të armatosur të Brigadave të Martirëve të Al-Aqsa të kryer në veri

të Izraelit, ishin vrarë pesë dhe plagosur shtatë banorë izraelitë. Në mesin e personave të vrarë

kishin qenë edhe tre fëmijë.

200305.01, Tel-Aviv: Brigadat e Martirëve të Al-Aqsa e kishin ndërmarrë sulmin më të përg-

jakshëm vetëvrasës. Në qendër të Tel-Avivit, ishin vrarë 23 dhe plagosur mbi 100 shtetas izraelitë.

24.04, Kfar Sava: Në stacionin e trenave në Kvar Sava, ishte kryer një aksion vetëvrasës

që kishte shkaktuar vdekjen edhe të një qytetari izraelit dhe plagosjen e 13 të tjerëve.

30.04, Tel-Aviv: Një shtetas anglez me origjinë pakistaneze, e kishte kryer një aksion

vetëvrasës në Tel-Aviv duke shkaktuar vdekjen edhe të tre izraelitëve.

2004 29.01, Jerusalem: Një atentator vetëvrasës, 24-vjeçari Ali Jusuf Jaara, e kishte aktivizuar

mjetin shpërthyes të fshehur në trupin e tij, duke shkaktuar edhe vdekjen e 11 dhe plagosjen e 50

udhëtarëve të një autobusi që qarkullonte nga Rehavia në drejtim të Jerusalemit.

22.02, Jerusalem: Në autobusin lokal “14a”, që qarkullonte afër parkut të qytetit Liberty

Bell, kishte shpërthyer një bombë që kishte shkaktuar vdekjen e tetë personave dhe plagosjen e 60

të tjerëve, 11 prej të cilëve nxënës të një shkolle.

14.03, Ashdod: Në portin detar Ashdid, dy palestinezë kishin kryer aksione të koordinuara

vetëvrasëse duke shkaktuar vdekjen e 10 personave.

22.09, Jerusalem: Një palestineze që udhëtonte me makinën e vet në një rrugë të

Jerusalemit ishte përplasur në grupin e njerëzve, duke shtypur për vdekje dy policë dhe plagosur

13 qytetarë izraelitë.


200513.01, Gaza: Disa minuta para mbylljes së vendkalimit kufitar “Karni”, në anën

palestineze të kufirit, ishte aktivizuar një mjet shpërthyes që kishte shkaktuar vdekjen e gjashtë per-

sonave. Gjatë shkëmbimit të zjarrit, ishin vrarë tre palestinezë dhe plagosur pesë të tjerë. Në mesin

e të vrarëve ishin identifikuar dy atentatorët, njëri pjesëtar i Hamasit e tjetri anëtar i Brigadave Al-

Aqsa.

25.02, Tel-Aviv: Në shëtitoren afër Klubit “Stage”, një atentator palestinez e kishte

aktivizuar një mjet shpërthyes që kishte shkaktuar vdekjen e pesë personave dhe plagosjen e 50 të

tjerëve.

28.08, Beer Sheva: Në qendrën tregtare Beer-Sheba, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm

që kishte plagosur dy rojet e objektit dhe mbi 50 vizitorë.

200630.03, Kdumim: Një terrorist palestinez, i veshur me rroba tradicionale izraelite, e kishte

aktivizuar mjetin shpërthyes në makinën e tij të parkuar në Kdumin, që kishte shkaktuar vdekjen e

atentatorit dhe katër personave tjerë.

17.04, Tel-Aviv: Njëmbëdhjetë të vrarë dhe mbi 60 të plagosur ishte bilanci i një shpërthi-

mi vetëvrasës që kishte ndodhur gjatë festës së Pashkëve afër stacionit të vjetër të autobusëve në

Tel-Aviv.

200806.03, Jerusalem: Një terrorist i armatosur me Kallashnikov kishte hyrë në bibliotekën e

Universitetit Yeshiva Harav Mercaz dhe kishte hapur zjarr. Pas plagosjes së 11 studentëve,

atentatori ishte vrarë nga një oficer i sigurimit.

02.07, Jerusalem: Një atentator e kishte ngarë me shpejtësi një buldozer në rrugën Jaffa

Road që gjendet në mes Qendrës së Biznesit dhe tregut Yehuda Mahane, duke shtypur disa makina

dhe dy autobusë të udhëtarëve me nga 50 pasagjerë. Gjatë këtij aksioni terrorist kishin humbur

jetën tre persona dhe ishin plagosur 50 të tjerë.

9. Grupi i Abu Nidalit

Ky grup terrorist i udhëhequr nga Sabri Chalil al-Banna, i njohur me emrin Abu Nidal (Babë i Luftës), fillim-isht ishte paraqitur si fraksion politik në kuadër të organiza-tës palestineze „Al-Fatah“. Nga fundi i vitit 1973, ky frak-sion ishte ndarë nga Al-Fatahu, duke u paraqitur në vitin1974 si subjekt i pavarur politik palestinez. Që nga ajokohë, grupi i Abu Nidalit e kishte filluar luftën „në emër tënjë revolucioni të filluar panarab“ kundër Izraelit, trad-htarëve arabë dhe armiqve të tij kudo në botë. Në saje tëkëtij fronti terrorist të zhvilluar në pjesë të ndryshme tëbotës, gjatë viteve ‘80, grupi i Abu Nidalit ishte konsideru-ar si grupi më i rrezikshëm terrorist në botë.


Abu Nidal

Menjëherë pas pavarësimit të vet nga Al-Fatahu, grupi i Abu Nidalit e kishtevendosur komandën e vet të përgjithshme në Irak. Këtu Abu Nidali dhe shtabi i tijqendror kishin qëndruar deri nga mesi i viteve ‘80, kur nga pasojat e një konflikti tëshkaktuar me udhëheqjen irakiane, ishin detyruar të largoheshin nga Iraku. Pas këtijdëbimi nga Bagdadi, Komanda Qendrore e Grupit të Abu Nidalit ishte vendosur nëDamask dhe në të njëjtën kohë ishte hapur edhe një përfaqësi në Libi. Këto të dhënadëshmojnë se bazat e këtij grupi terrorist gjithmonë kishin qenë të vendosura në atoshtete, të cilat Kombet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe ShBA-ja që nga viti1979, i kishin regjistruar si shtete përkrahëse të terrorizmit ndërkombëtar.

Edhe pse Grupi i Abu Nidalit kishte gëzuar, vërtet, përkrahjen e qarqeve tëndryshme arabe, asnjëherë nuk kishte arritur të shndërrohej në një organizatëmasive. Madje edhe në kohën e kulmit të zhvillimit të vet, grupi i Abu Nidalit nukkishte më tepër se disa qindra anëtarë të rekrutuar kryesisht nga rrethi i ngushtëfamiljar dhe shoqëror i Abu Nidalit. Kështu, atentatin kundër ambasadorit izraelitnë Londër, Shlomo Argov e kishte kryer Marwan al Banna, i prezantuar si nip(djalë i vëllait) i Sabri Al - Bannas, gjegjësisht Abu Nidalit.

Veçori karakteristike e grupit të Abu Nidalit ishte prezantimi i tij me emratë zgjedhur varësisht nga qëllimi i aksionit terrorist ose efekti i dëshiruar politik.Kështu, përgjegjësinë për kryerjen e shumë sulmeve terroriste, ky grup e kishtemarrë edhe në emër të:271

- Këshillit Revolucionar të Al-Fatahut. Me këtë emër ishte marrëpërgjegjësia për kryerjen e shumë sulmeve terroriste kundër pëfaqë-suesve „të moderuar“ të OÇP-së dhe interesave të Izraelit në Evropë;

- Qershori i Zi. Ky emër ishte përdorur sidomos gjatë viteve ‘70, kurGrupi i Abu Nidalit kudo në Lindjen e Afërt, i kishte sulmuar interesate Sirisë;

- Brigadat Revolucionare Arabe. Grupi i Abu Nidalit e kishin përdorurkëtë emër, gjatë sulmeve terroriste kundër Jordanisë dhe shteteve të tjeratë moderuara arabe;

- Shtatori i Zi. Pas dhjetorit të vitit 1984, grupi i Abu Nidalit ishte prezan-tuar me këtë emër të huaj gjatë kryerjes së disa aksioneve terroristekundër Jordanisë dhe zyrtarëve të moderuar të OÇP-së;

- Organizata Revolucionare e Myslimanëve Socialistë. Me këtë emër ishtemarrë përgjegjësia për kryerjen e disa aksioneve terroriste kundër intere-save angleze në rajon;


271 A. Stahel, Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution, Allgemeine SchweizerischeMilitärzeitschrift, Frauenfeld 1987, f. 140 - 141.

- Njësitet Guerile Arabe. Ky emër, ishte përdorur nga Grupi i Abu Nidalit,gjatë kryerjes së aksioneve terroriste të 27 dhjetorit të vitit 1985, nëVjenë dhe Romë.

Abu Nidali, kishte qenë njëri nga themeluesit dhe luftëtarët e parë të orga-nizatës palestineze „Al-Fatah“, i cili së bashku me Abu Dautin272 - njërin ngakomandantët e „Shtatorit të Zi“, ishin shkolluar në Korenë e Veriut dhe në Kinë.Sipas një artikulli të botuar në vitin 1987, Abu Nidali ishte përshkruar si 40 vjeçdhe i lindur në vitin 1937 në Xhaffa273. Që në moshën 15 vjeçare, Sabri al Banakishte mërguar në Arabinë Saudite dhe atje ishte inkuadruar në organizatat rinoreantimonarkiste. Pas dëbimit nga Arabia Saudite, Sabri al Bana ishte vendosur nëIrak. Gjatë kësaj kohe ai ishte emëruar edhe si përfaqësues i përgjithshëm i Al-Fatahut e më vonë edhe i OÇP- së në Irak. Që nga ajo kohë, Sabri al Bana, kishtefilluar organizimin e sulmeve të ndryshme terroriste, duke vepruar me emrin eluftës „Abu Nidal“. Askush nuk posedon fotografi autentike të Abu Nidalit.Gjithashtu, edhe vendqëndrimet e mëvonshme të tij, janë mbajtur tejet sekrete. Nëlidhje me të dhënat e veta personale, Sabri al Bana (Abu Nidali), gjithmonë ishtekujdesur që ato të zhduken ose të mbesin përgjithmonë enigmë. Është me rëndësitë theksohet se, disa motra dhe vëllezër të tij, ende jetojnë në territoret e okupuarapalestineze. Njëri ndër vëllezërit e Sabriut ishte tregtar i suksesshëm në Nablus(djali i të cilit e kishte kryer një atentat kundër ambasadorit izraelit në Londër), dhesi i tillë nuk ishte sulmuar ndonjëherë nga autoritetet izraelite ose ato rivale poli-tike palestineze.

Shërbimet informative perëndimore, posedojnë disa informacione të veri-fikuara lidhur me vendosjen e kontakteve dhe formave konkrete të bashkëpunimitnë mes të grupit të Abu Nidalit dhe disa organizatave terroriste në Evropë si me„Aksionin Direkt“ francez, me organizatën „CCC“ (Celulat Komuniste Luftarake)belge, me „Brigadat e Kuqe“ italiane, me „Armatën Republikane Irlandeze“, meorganizatën „ETA“, si dhe me „Fraksionin e Armatës së Kuqe“ gjermane.

Grupi i Abu Nidalit, për shumë vjet me radhë e kishte shfrytëzuar krye-qytetin polak Varshavën, si qendër të veten financiare. Atje, Abu Nidali personal-isht kishte themeluar një ndërmarrje të fuqishme për tregti me armë. Sipas të dhë-nave perëndimore, në vitin 1988 pasuria e përgjithshme e grupit të Abu Nidalit,ishte vlerësuar në rreth 400 milionë dollarë, të fituara kryesisht nga „terrorizmi i


272 Në vitin 1981 Abu Nidali ishte përpjekur që ta likuidonte ish-shokun e tij të luftës dhe të shkollës, Abu Dautin, të ciline akuzonte për tradhti. Në të njëjtën kohë, Dauti akuzohej edhe nga Izraeli për përgatitjen dhe ekzekutimin e Masakrëssë Munihut.

273 Neue Zürcher Zeitung, 4.1.1988, Johen Hippler/Andreas Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im NahenOsten, Darstellung und Dokumente, Köln 1987, f. 145 - 161.

paguar“ dhe tregtia ndërkombëtare me armë. Mirëpo, përveç aktiviteteve ilegale,ky grup terrorist kishte fituar para të shumta edhe nga spekulimet e ndryshmefinanciare dhe shitblerjet e patundshmërisë. Nga ky këndvështrim duhet kuptuardëshirën e Abu Nidalit, për udhëheqjen e resorit të financave në grupin e vet. Nënjë rast, në Poloni ishte bërë edhe përpjekja për likuidimin e zëvendësit të kryetar-it Arafat (shokut të studimeve të Abu Nidalit) dhe njërit nga udhëheqësit e„Shtatorit të Zi“, Abu Dautit. Gjithashtu edhe armët më të preferuara nga grupi iAbu Nidalit kishin qenë ato të prodhimit polak.

Numri më i madh i viktimave të shkaktuara nga grupi i Abu Nidalit kishinqenë arabë, përkatësisht palestinezë. Kjo nuk do të thotë se krahas luftës kundër„armikut të brendshëm“, nuk ishte zhvilluar luftë edhe kundër Izraelit. Në realitet,sulmet terroriste të orientuara kundër interesave izraelite, në krahasim me ato tëkryera kundër pjesëtarëve të popullit arab, përkatësisht palestinez, kishin qenë mëtë pakta.

Më 03.06.1982, një komando terroriste e grupit Abu Nidal, e udhëhequr ngaMarvan al Bana (djali i vëllait të Abu Nidalit nga Nablusi) me një plumb në kokëe kishte plagosur ambasadorin Izraelit në Londër, Shlomo Argov274. Mirëpo, endepa u larguar nga vendi i ngjarjes, ishte burgosur i tërë grupi terrorist. Që nga kjokohë, Britania e Madhe ishte shndërruar në objektiv të sulmeve të fuqishme terror-iste të grupit të Abu Nidalit, me qëllim të detyrimit të qeverisë angleze për lirimine terroristëve të burgosur. Në realitet, ky zemërim ndaj Anglisë, vinte edhe ngashkaku se qeveria e saj ishte angazhuar në procesin e filluar paqësor për zgjidhjene problemit palestinez. Nga këto arsye, gjithmonë kur kishte filluar ndonjë dialognë mes të përfaqësuesve palestinezë dhe atyre anglezë, ose kur në territorin anglezishin zhvilluar bisedime izraelito-palestineze, grupi i Abu Nidalit kishte sulmuarkudo zyrtarët e reformuar të OÇP-së dhe interesat angleze275.

Sipas një pohimi të Abu Nidalit, ai e kishte planifikuar edhe vrasjen e ish-kryetarit egjiptian Anvar el - Sadat gjatë kohës së vizitës së tij në Austri. Lidhurme planifikimin e këtij atentati, kryetari Arafat e kishte njoftuar me kohë kryemi-nistrin e atëhershëm austriak, Kreisky dhe kryetarin egjiptian, Sadat. Pas këtij rasti,ishin armiqësuar edhe më tepër raportet në mes Abu Nidalit dhe Jaser Arafatit.Këto kishin qenë arsyet që grupi i Abu Nidalit e kishte shpallur tradhtar dhe ekishte dënuar me vdekje Jaser Arafatin dhe të gjithë ata që e favorizonin zgjidhjenpaqësore të problemit palestinez. Nga një qëndrim i tillë politik, ishin likuiduaredhe përfaqësuesit e OÇP-së në Gjermani, Greqi, Portugali dhe Liban. Mirëpo,


274 Die Welt, 30.12.1985, f. 4275 Gayle Rivers, Taktik gegen Terror, Zürich 1987, f. 80.

lista e personave të dënuar me vdekje nga Abu Nidali, ishte zgjeruar edhe me emrate Mbretit të Jordanisë Husein, kryetarit egjiptian Mubarak, ish-kryetarit të ShBA-së Regan, ish-kryeministres angleze Theçer si dhe me emrin e Papës në Romë. Tëgjitha këto personalitete politike, grupi i Abu Nidalit i kishte konsideruar si agjen-të sionistë. Pas shumë goditjeve të përjetuara, më në fund edhe OÇP-ja nga ana evet, e kishte gjykuar qëndrimin politik të grupit të Abu Nidalit që ishte në kundër-shtim me interesat palestineze dhe e dënoi Abu Nidalin me vdekje276.

Grupi i Abu Nidalit, sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare i kishtekryer në Austri, Itali dhe Francë. Padyshim se këto sulme kishin të bënin me fak-tin se qeveritë e këtyre shteteve kishin vendosur kontakte zyrtare me OÇP-në dhei kishin ofruar kryetarit të saj, shërbime të mira në drejtim të vendosjes, përkatë-sisht të vazhdimit të dialogut për zgjidhjen paqësore të konfliktit arabo - izraelit.

Ky grup terrorist, gjatë të kaluarës së vet, në më se 20 shtete të botës, kishteshkaktuar vdekjen e rreth 300 personave dhe plagosjen e mbi 600 të tjerëve.Mirëpo, në tetor të vitit 1988, kishte filluar një konflikt i brendshëm i karakterizuarme tendencën e shpartallimit serioz të këtij grupi. Vetë Abu Nidali i kishte vrarëgjashtë funksionarë të lartë të grupit të vet, ndër të cilët edhe zëvendësin e tij,Mustafa Murad, të njohur me emrin Abu Nizar. Në të njëjtin vit, ishin vrarë edhe150 anëtarë të grupit të tij në Liban. Dy disidentë të Abu Nidalit, Atef Abu Bakrdhe Abderrahman Issa, anëtarë të lartë të byrosë politike, e kishin përshkruarshefin e tyre si vrasës psikopat, të cilit nuk i intereson çështja palestineze277. Që ngadhjetori i vitit 1998 Abu Nidali së bashku me një numër të vogël të grupit të vetishte vendosur përsëri në Irak. Pjesa tjetër e grupit (gjithnjë e më i vogël dhe më idemoralizuar), kishte mbetur e stacionuar në Luginën Beka të Libanit dhe në njëkamp palestinez në Liban.

Më 16 gusht të vitit 2002, në një banesë në qendër të Bagdadit, ishte gjeturtrupi i pajetë i Abu Nidalit. Sipas informacioneve zyrtare, Nidali kishte vuajtur ngasëmundja e pashëruar e leukemisë. Mirëpo, shkaku i vdekjes së tij nuk kishte qenësëmundja e pashërueshme, por plaga vdekjeprurëse e shkaktuar nga depërtimi i njëplumbi në kokën e tij. Lidhur me këtë vrasje ekzistojnë spekulime të ndryshme, tëcilat shtrihen që nga versioni i vetëvrasjes e deri te ai i likuidimit të tij nga pjesë-tarët e Shërbimit të Sigurimit Irakian.

Sipas një raporti të Njësisë Speciale të Inteligjencës Irakiane “M4”, të pub-likuar në tetor të vitit 2008, shpjegohet fakti se regjimi irakian, kishte dyshuar seAbu Nidal ishte një spiun i autoriteteve të Kuvajtit dhe Egjiptit, që ishte angazhuar


276 Gerd Linde, Libyen - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche undinternationale Studien, Köln 1986, f. 23.


për gjetjen e lidhjeve midis regjimit të Sadam Huseinit dhe Al´Qa´idës. Kështu,disa orë para marrjes së tij në pyetje, ai kishte bërë vetëvrasje. Sipas një vendimitë Gjykatës së Lartë të Vjenës, në një bankë austriake janë të deponuara tetë mil-ionë dollarë, në emër të grupit Abu Nidal. Lidhur me pronësinë e këtyre parave, nëvitin 2009, ishte zhvilluar edhe një proces gjyqësor në Austri.

9.1. Sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare të grupit të Abu Nidalit

197317.12, Romë: Gjatë një kontrolli rutinor, kur policia e aeroportit Fiomicino, në çantën e

një „udhëtari“ arab kishte zbuluar armë, katër arabë të tjerë nga pozicione të ndryshme në aero-

port kishin filluar të zbraznin breshëri plumbash në drejtim të çdo personi që lëvizte. Pastaj terror-

istët kishin rrëmbyer disa persona të pranishëm, të cilët duke i shfrytëzuar si mburojë, kishin arrit-

ur të shkonin në drejtim të një aeroplani amerikan (Pan - Am), i cili kishte qenë në start të fluturim-

it për në Bejrut. Nga kërcënimi me armë, personeli ishte detyruar ta hapë derën e aeroplanit.

Mirëpo, në vend se të hynin në aeroplan, ata i kishin hedhur disa granata dore mbi udhëtarët e

pafajshëm, duke lënë pas vetes 29 viktima, kurse vetë ishin larguar. Pas kësaj masakre, terroristët

e mbrojtur nga muri i personave të rrëmbyer, kishin shkuar në drejtim të një aeroplani të afërt gjer-

man, duke e detyruar atë që të fluturonte menjëherë për në Kuvajt. Identiteti i këtyre terroristëve

deri më tash nuk është zbuluar.

197804.01, Londër: Një komando vrasëse e Abu Nidalit, kishte likuiduar përfaqësuesin e OÇP-

së në Londër, Said Hammami. Ky ishte akuzuar nga qarqet e ndryshme arabe për vendosjen e kon-

takteve personale me strukturat e caktuara liberale izraelite.

18.02, Qipro: Dy anëtarë të grupit të Abu Nidalit, pasi kishin likuiduar më parë një botues

egjiptian në Qipro, kishin tentuar të largoheshin nga atje, duke e rrëmbyer një aeroplan qipriot.

Pas ndërhyrjes së njësisë speciale qipriote, ishte konstatuar vrasja e dy terroristëve dhe 15 anë-

tarëve të gardës kombëtare qipriote.

15.06, Kuvajt: Grupi i Abu Nidalit kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e përfaqësuesit

të OÇP-së në Kuvajt.

31.07, Paris: Disa anëtarë të organizatës palestineze Al-Fatah, në shenjë proteste kundër

përkrahjes zyrtare irakiane ndaj grupit të Abu Nidalit, e kishin sulmuar ambasadën irakiane në

Paris. Gjatë këtij sulmi të armatosur ishte vrarë një polic francez dhe një përfaqësues diplomatik

irakian.

03.08, Paris: Grupi i Abu Nidalit ishte akuzuar për vrasjen e përfaqësuesit të OÇP-së në

Paris.

198101.05, Vjenë: Një komando terroriste e grupit të Abu Nidalit kishte kryer një atentat

kundër funksionarit të lartë shtetëror austriak dhe Kryetarit të Shoqatës për Miqësi Austriako-

Izraelite, Nittel.

16.06, Bruksel: Grupi i Abu Nidalit kishte ekzekutuar përfaqësuesin e OÇP-së në Bruksel,

Naim Khader.

29.08, Vjenë: Një komando e grupit të Abu Nidalit kishte kryer një sulm terrorist kundër


Qendrës së Bashkësisë Izraelite në Vjenë. Gjatë këtij sulmi, ishin vrarë dy dhe ishin plagosur 23

persona, në mesin e të cilëve edhe dy zyrtarë të policisë austriake. Organet shtetërore austriake

kishin arritur identifikimin dhe burgosjen e atentatorëve, të cilët më vonë ishin dënuar me burgim

të përjetshëm.

198203.06, Londër: Në shenjë hakmarrjeje kundër invazionit izraelit në Liban, ishte plagosur

rëndë ambasadori izraelit në Londër, Schlomo Argov. Ky sulm terrorist ishte komanduar nga nipi

i Abu Nidalit, Marwan al Bana.

09.09, Paris: Dy terroristë të prezantuar si „Qershori i Zi”, kishin hedhur një granatë dore

në një restorant izraelit dhe në çastin kur ajo kishte shpërthyer, mbi vizitorët e tmerruar dhe mbi

shumë qytetarë të tjerë të tubuar pranë një Sinagoge, e cila gjendej aty afër, kishin zbrazur breshëri

plumbash. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë gjashtë persona.

Shtator, Bruksel: Grupi i Abu Nidalit kishte sulmuar me armë të ndryshme zjarri një diplo-

mat kuvajtian në Madrid dhe një sinagoge në Bruksel.

Tetor, Romë: Gjatë një sulmi të armatosur të grupit të Abu Nidalit kundër një sinagoge në

Romë, ishte vrarë një fëmijë dhe ishin plagosur 10 persona të tjerë.

198310.04, Lisbonë: Issam Sartawi, funksionar i lartë palestinez dhe këshilltar i kryetarit

Arafat, ishte vrarë gjatë pjesëmarrjes së tij në një kongres të organizuar nga „Internacionalja

Socialiste“ në Albufeira të Portugalisë. Përgjegjësinë për kryerjen e kësaj vrasjeje e kishte marrë

grupi i Abu Nidalit.

23.09, Abu Dabi: Mbi qytetin Abu Dabi kishte shpërthyer një bombë e vendosur në një

aeroplan. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi terrorist, që kishte shkaktuar 111 viktima, e kishte

marrë grupi i Abu Nidalit.

Tetor, Delhi / Romë: Grupi i Abu Nidalit kishte vrarë ambasadorët e Jordanisë në Delhi

dhe Romë. Në dhjetor ishte kryer edhe një atentat kundër ambasadorit të Jordanisë në Madrid.

1984Mars, Athinë: Grupi i Abu Nidalit e kishte sulmuar me armë zjarri ambasadorin anglez në

Athinë.

Mars, Aman: Gjatë vizitës së mbretëreshës angleze Elizabetës II në Aman, në “Hotelin

Interkontinental” ku ishte vendosur suita e saj, grupi i Abu Nidalit kishte bërë përpjekje për ven-

dosjen e disa mjeteve shpërthyese.

Nëntor, Bejrut: Grupi i Abu Nidalit kishte sulmuar përfaqësinë e “British Airways” në

Bejrut.

04.12, Bukuresht: Në kryeqytetin rumun ishte likuiduar një diplomat jordanez.

1985Prill, Athinë / Romë: Me një raketë të prodhimit sovjetik ishte sulmuar një aeroplan jor-

danez, i cili përgatitej të fluturonte nga aeroporti i Athinës. Disa ditë më vonë me një raketë të

ngjashme, ishte sulmuar edhe ambasadori jordanez në Romë.

Qershor, Madrid: Gjatë një sulmi të armatosur kundër përfaqësisë së “British Airways”

dhe asaj jordaneze “ALIA” në Madrid, ishte vrarë një dhe ishin plagosur 29 persona.

23.11, Athinë: Gjatë fluturimit nga Athina për në Kajro, ishte rrëmbyer një aeroplan

egjiptian, i cili ishte detyruar të ulej në Maltë. Këtu rrëmbyesit kishin filluar t’i vrisnin udhëtarët

izraelitë dhe shtetasit e zgjedhur perëndimorë. Pas disa vrasjeve, njësiti special egjiptian ishte për-

pjekur për lirimin me dhunë të aeroplanit të rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni ishin vrarë 95 persona.


Lidhur me këtë masakër, kryeministri egjiptian Mubarak, kishte akuzuar presidentin e Libisë,

kolonel Gadafin dhe grupin e Abu Nidalit.

27.12, Vjenë: Tre terroristë të armatosur rëndë, kishin hedhur granata dore dhe kishin

zbrazur breshëri plumbash në turmën e udhëtarëve të tubuar pranë sportelit izraelit El Al, që gjen-

dej në aeroportin e Vjenës, Schwechat. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë katët persona dhe plagosur 30

të tjerë. Gjatë shkëmbimit të zjarrit me policinë, ishte vrarë edhe një terrorist dhe dy të tjerë ishin

plagosur. Pas rrethimit të tyre në afërsi të Schwadorfit, terroristët e plagosur ishin dorëzuar.

27.12, Romë: Përafërsisht në të njëjtën kohë kur ishte filluar sulmi në Vjenë, pesë anëtarë

të grupit të Abu Nidalit e kishin sulmuar edhe aeroportin e Romës „Leonardo da Vinçi“. Edhe këtu

sulmi kishte filluar pasi ishin hedhur dy granata dore në drejtim të sportelit izraelit, El Al dhe ishte

vazhduar me hedhjen edhe një granate tjetër në lokalet e një kafeneje që ndodhej aty pranë dhe me

zbrazjen e shumë plumbave në drejtim të çdo personi që kishte lëvizur në aeroport. Bilanci i këtij

sulmi kishte qenë shumë më tragjik se sa ai i Vjenës: 14 persona të vrarë dhe më se 70 të plagosur.

198630.03, Athinë: Gjatë fluturimit të një aeroplani të kompanisë ajrore amerikane TWA kishte

shpërthyer një bombë. Nëpërmjet vrimës së krijuar nga ky shpërthim dhe presionit të ajrit, ishin

nxjerrë nga aeroplani katër qytetarë amerikanë. Mirëpo, në saje të shkathtësisë së pilotit, aeroplani

i dëmtuar kishte arritur të ulej me sukses në Athinë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë

grupi i Abu Nidalit.

05.09, Karaçi: Disa anëtarë të grupit të Abu Nidalit, gjatë fluturimit mbi territorin e Indisë

për në Karaçi (Pakistan), kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore amerikane, Pan Am,

në të cilin gjendeshin 389 udhëtarë. Kur për një çast ishte ndalur drita në aeroplan, rrëmbyesit

duke menduar se ishin sulmuar, i kishin vrarë 22 udhëtarë.

06.09, Stamboll: Një komando terroriste e grupit të Abu Nidalit e kishte sulmuar një

Sinagogë në Stamboll, duke vrarë me armë zjarri 22 persona. Pas rrethimit të tyre dhe humbjes së

shpresave për shpëtim, terroristët kishin bërë vetëvrasje.

198813.02, Qipro: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe, kishin vdekur tre funksionarë të

lartë të OÇP-së në Qipro. Ky sulm nuk është ndriçuar tërësisht. Motiv për kryerjen e këtyre vras-

jeve kishte si grupi i Abu Nidalit, ashtu edhe Shërbimi Sekret Izraelit.

12.05, Nikozi: Vetëm 200 metra larg ndërtesës së Ambasadës Izraelite në Nikozi kishte

shpërthyer një autobombë. Në bazë të disa provave materiale, dyshohet se kryes i kësaj vepre,

kishte qenë grupi i Abu Nidalit.

11.07, Athinë: Gjatë montimit të një autobombe në Athinë, nga pakujdesia ishin vrarë dy

pjesëtarë të grupit të Abu Nidalit. Njëri prej tyre supozohet të ketë qenë Hejab Jeballah, i njohur

me emrin Samir Kaddar. Në të njëjtën ditë, anëtarët e tjerë të këtij grupi terrorist, kishin sulmuar

anijen luksoze „City of Poros“. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë nëntë persona dhe ishin plagosur mbi

90 të tjerë. Të gjitha armët e përdorura nga terroristët kishin prejardhje nga Libia.

198929.03, Bruksel: Pjesëtarët e grupit të Abu Nidalit kishin vrarë udhëheqësin e një institu-

cioni mysliman në Belgjikë, Scheich Abdullah Ahdal dhe njërin asistent të tij.

199114.01, Tunis: Grupi i Abu Nidalit kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e shefit të sig-

urimit të OÇP-së, Abu Iyyad dhe funksionarit të lartë palestinez, Abu Hol.


199429.01, Bejrut: Atentatorët e grupit të Abu Nidalit e kishin vrarë diplomatin e vjetër jor-

danez, Naeb Imran Maaytah. Atentatorët ishin burgosur dhe dënuar sipas ligjit.

1998Dhjetor, Bagdad: Komanda e grupit të Abu Nidalit ishte vendosur sërish në Irak. 1999Kajro, Tripoli: Organet shtetërore të Egjiptit dhe ato të Libisë i kishin mbyllur përfaqësitë

dhe i kishin ndaluar të gjitha aktivitetet dhe format e mundshme të përfaqësimit të grupit të AbuNidalit në shtetet e tyre.

2002Gusht, Bagdad: Në një banesë në qendër të Bagdadit ishte gjetur trupi i pajetë i Sabri al

Banes (Abu Nidalit). Sipas versionit zyrtar, shkaku i vdekjes ishte vetëvrasja.

10. Grupet aktuale politike dhe formacionet e armatosura palestineze

Në Gazë dhe në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan jetojnë 2.65 milionëbanorë. Në këtë territor veprojnë në mënyrë gjysmëlegale të ashtuquajturat „ForcatQeveritare Palestineze“ së bashku me formacionet e tyre të armatosura, dhe atoopozitare, që veprojnë në mënyrë krejtësisht ilegale.

Forcat qeveritare palestineze janë:- OÇP, e udhëhequr nga ish-kryetari Arafat; - Al-Fatah, fraksion politik i OÇP-së; - Armata Çlirimtare Palestineze, krahu ushtarak i OÇP-së; - Fronti Çlirimtar Arab: 600 pjesëtarë; - Fronti Demokratik për Çlirimin e Palestinës: 600 anëtarë; - Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës: 800 anëtarë; - Fronti Çlirimtar Palestinez: 700 anëtarë; - Fronti Popullor i Luftës: 700 anëtarë.

Ndërkaq, organet e sigurimit të pushtetit autonom palestinez janë:

- Roja Presidenciale „Force 17“ (Amn al-Ri’asah), që numëron 3000 pjesë-tarë;

- Policia “Amn al-mujtama”. Në këtë formacion policor janë të punësuar13.000 policë, në Gazë 6000, ndërsa në Bregun Perëndimor të LumitJordan 7000;

- Policia Civile “Al-Shurta”. Në territorin e Gazës, janë të punësuar 4000policë, ndërsa në Bregun Perëndimor të lumit Jordan, 6000;

- Policia Kujdestare “Al-amn al-wiqa’i”, Në territorin e Gazës, janë tëpunësuar 1500, ndërsa në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan 1850policë;


- Shërbimi Sekret “Mukhabarat Salamah” që numëron 3200 anëtarë; - Shërbimi Sekret Ushtarak, që posedon 450 anëtarë.

Sipas të dhënave të shërbimeve të ndryshme sekrete perëndimore, grupimetpolitike opozitare palestineze janë278:

- Disidentët e Fatahut (Grupi i Abu Musës): 1000 anëtarë aktivë;- Këshilli Revolucionar i Al-Fatahut: 400 anëtarë aktivë;- HAMAS: Aktualisht numëron rreth 8000 anëtarë, prej të cilëve rreth

3000 janë militantë të kësaj organizate;- Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës – Komanda Gjenerale, që

posedon rreth 700 anëtarë aktivë;- Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës – Komanda Speciale,

numëron rreth 100 anëtarë;- Xhihadi Islamik Palestinez: 400 anëtarë aktivë dhe mijëra simpatizues; - Ushtria Çlirimtare Palestineze: 4500 anëtarë; - Fronti Çlirimtar Palestinez, Abd al-Fatah Ghanim, dhe Al–Saika, pose-

dojnë rreth 1000 anëtarë.

11. Strategjia e operacioneve terroriste ndërkombëtare palestineze

Në grupet dhe organizatat e ndryshme palestineze, kishin ndikuar fak-torë të ndryshëm në marrjen e vendimit për kryerjen e operacioneve terroristejashtë zonës luftarake me Izraelin. Përderisa një konfrontim i drejtpërdrejtë meforcat izraelite nuk ishte preferuar, që në vitet ’60, ideologët e lëvizjeve tëndryshme palestineze e kishin diskutuar përparësinë eventuale dhe arsyesh-mërinë e kryerjes së sulmeve terroriste ndërkombëtare. Aspekte të tilla ishinanalizuar edhe në revistën palestineze „Filastinuna“279. Këtu, përveç të tjerash,ishin analizuar efektet eventuale, që do të kishin sulmet terroriste të ndërmar-ra kundër interesave „sioniste“ jashtë territorit të Izraelit. Në këtë revistë, nëvariante të ndryshme, ishte spekuluar me skenarë të mundshëm të ndërprerjessë furnizimit me naftë të shteteve të ndryshme perëndimore dhe përgjithësishtkishte rezultuar se operacionet e tilla eventuale luftarake që do të ndërmerrenjashtë zonës luftarake me Izraelin, duhet të ishin në shërbim dhe ta ndihmoninluftën e popujve të bashkuar arabë për çlirimin e Palestinës e kurrsesi tazëvendësonin atë. Krahas këtij qëllimi, me ndihmën e sulmeve të tilla terror-


278 Numri i anëtarëve të grupeve dhe organizatave te ndryshme palestineze nuk është konstant dhe ndryshon varësisht ngarrethanat politike në vend.

279 Krahaso: John Bunzl, Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes für internationalePolitik, Wien 1983, f. 23.

iste duheshin detyruar edhe qeveritë e ndryshme arabe që të merrnin pjesëaktive në luftën e filluar kundër Izraelit.

Organizata e parë palestineze, e cila e kishte praktikuar dhe zhvilluarstrategjinë e sulmeve terroriste ndërkombëtare, kishte qenë „Fronti Popullorpër Çlirimin e Palestinës“ i udhëhequr nga Dr. Georg Habash. Kjo organizatë,me sulmet e veta terroriste ishte përpjekur për sensibilizimin e opinionitndërkombëtar ndaj pasojave katastrofale, që kishte sjellë për popullinpalestinez lufta gjashtëditëshe me Izraelin. Sipas udhëheqësit të kësaj organi-zate, Dr. Georg Habash „përderisa armiku ynë mbështetet dhe përkrahet nganjë lëvizje botërore sioniste, atëherë edhe revolucionarët palestinezë kanë tëdrejtë legjitime që ta godasin armikun e tyre kudo në botë, pra edhe jashtëtokës së Palestinës“280.

Një raketë primitive palestineze e tipit Kassam, që mund të drejtohet vetëmnë një drejtim. Megjithëse disponojnë armë të lehta dhe moderne, të siguruara melehtësi nga shtetet fqinje, autoritetet palestineze janë të vendosura në perfeksion-imin e kësaj arme vetanake e cila, varësisht nga tipi (Kassam 1 deri 4), mund tagodasë cakun në një largësi prej 4.4 deri në 20 km.

Mirëpo, përderisa „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, me aksionete veta terroriste kishte dëshiruar në radhë të parë që të sensibilizonte opinioninbotëror lidhur me problemet e krijuara palestineze, sulmet e organizatave të tjeraterroriste, si ato të grupit të Abu Nidalit ose „Shtatorit të Zi“, kishin mision të qartëkërcënues ndaj opinioneve të caktuara ndërkombëtare në qoftë se nuk përm-busheshin kërkesat e parashtruara.

Deri në vitin 1973, në pjesë të ndryshme të botës, kishin kryer sulme tëndryshme terroriste edhe disa subjekte politike, që kishin vepruar në kuadër tëOÇP-së. Pas këtij viti udhëheqja zyrtare e Al-Fatahut dhe ajo e „Frontit Popullorpër Çlirimin e Palestinës“, e kishin publikuar vendimin e përbashkët për ndër-prerjen e sulmeve terroriste ndërkombëtare, duke i argumentuar ato si kundër-produktive. Në të njëjtin vit, një vendim i tillë ishte aprovuar edhe në kuadër tëOÇP-së. Në realitet, pas këtij viti, kjo organizatë çlirimtare palestineze i kishteorientuar përpjekjet e veta, kryesisht në gjetjen e rrugëve diplomatike për zgjid-hjen e problemit palestinez. Disidentët palestinezë, si Abu Nidali dhe Ahmad Al- Ghafour, të cilët kishin vazhduar praktikimin e përhapjes së konfliktitpalestinez edhe jashtë territoreve të përfshira në të, ishin dënuar jo vetëm poli-tikisht nga OÇP-ja.


280 Po aty, f. 24.

12. Sulmet e grupeve të tjera terroriste ndërkombëtare palestineze

Një numër i madh i atentateve, rrëmbimeve dhe veprave të tjera të rënda penale ndërkom-

bëtare, ishin kryer nga individët ose grupet e panjohura, ose shumë pak të njohura terroriste

palestineze. Me gjithë indiciet e caktuara, veprat e tilla nuk duhen t’i vishen asnjë grupi të njohur

terrorist palestinez. Nga burime të ndryshme është zgjedhur kjo kronikë e sulmeve terroriste të kry-

era nga individët ose grupet e tjera të panjohura terroriste palestineze.

1969

02.02, Cyrih - Kloten: Gjatë sulmit kundër një aeroplani të kompanisë ajrore izraelite “El

Al”, ishte vrarë zëvendëspiloti dhe një terrorist palestinez.

07.02, Londër: Sulmohet me bomba dore fabrika për prodhimin e armëve “Marks &

Spencer” në Londër. Dyshohet se sulmuesit mund të kenë qenë terroristë palestinezë.

1971

14.03, Roterdam: Një komando terroriste palestineze e kishte shkaktuar ndezjen e një rez-

ervuari të naftës në Roterdam.

28.07, Hagë: Një vajzë holandeze, pa dijen e saj, e kishte sjellë një bombë në aeroplanin

izraelit të kompanisë ajrore “El Al”. Mirëpo, bomba e fshehur ishte zbuluar në bagazhin e vajzës

naive. Terroristët palestinezë e kishin përsëritur këtë metodë në mënyrë identike edhe më

01.09.1971 në Londër.

1972

09.09, Jerusalem: Për herë

të parë nga një „letër - bombë“ ishte

vrarë një shtetas izraelit. Kjo taktikë

ishte përdorur më vonë edhe nga

shërbimet e caktuara izraelite dhe

nga „Armata Republikane

Irlandeze“.

1973

01.07, Uashington: Nga sul-

mues palestinezë ishte vrarë përfaqë-

suesi ushtarak izraelit në ShBA, Yosef

Alon.

28.09, Marzeg: Në Marzeg të

Austrisë Jugore ishin rrëmbyer tre

emigrantë izraelitë nga Bashkimi

Sovjetik.

1974

31.01, Roterdam: Një

komando terroriste e përbërë nga dy

terroristë palestinezë dhe dy anëtarë

të „Armatës së Kuqe Japoneze“,

kishte sulmuar Rafinerinë e Naftës

Shell në Roterdam, duke rrëmbyer

pesë punëtorë.


Vendet e sulmeve terroriste palestineze gjatë viteve 2000-2004dhe plani i hartuar për mbrojtje

Vijat e zeza - kufiri shtetëror; Vijat e kuqe - muret mbrojtëse të vendo-sura deri në vitin 2004; Vijat e verdha - muret mbrojtëse që duhetvendosur sipas planit të vitit 2004; Vijat e gjelbërta - ndërtimi i

Jerusalemit, dhe me ngjyrë të hirtë - rrafshnalta e Golanit. Burimi:Ministria e Punëve të Jashtme e Izraelit

1976

27.06, Entebe: Një komando e përbashkët terroriste palestinezo - gjermane e kishte rrëm-

byer një aeroplan francez të kompanisë “Air France” në Entebe të Ugandës. Njësiti Special Izraelit

e kishte liruar aeroplanin dhe të gjithë udhëtarët e rrëmbyer, duke i likuiduar pesë terroristë.

1985

25.09, Qipro: Një grup terroristësh palestinezë kishte sulmuar një jaht në ujërat detare të

Qipros, duke vrarë tre turistë izraelitë. Në shenjë hakmarrjeje, më 01.10.1985, forcat speciale

izraelite, kishin sulmuar përfaqësinë e OÇP-së në Tunis. Gjatë këtij sulmi ishin shkaktuar 80 vikti-

ma palestineze.

07.10, Kajro: Katër terroristë palestinezë, kishin rrëmbyer anijen luksoze italiane “Achille

Lauro”, e cila lundronte në ujërat detare të Egjiptit. Para se të dorëzoheshin, terroristët e kishin

likuiduar qytetarin amerikan Klinghofer. Organizatori i këtij akti, Mohamed Abu Abas, ishte bur-

gosur në vitin 2003 në Bagdad. Një vit më vonë ishte njoftuar për vdekjen e tij në një burg

amerikan.

1987

22.07, Londër: Në një rrugë të Londrës ishte sulmuar gazetari palestinez, Ali Naji Al -

Adhami. Nga plagët e marra, Adhami kishte vdekur më 29.09.1987.

25.11, Tel-Aviv: Gjatë një sulmi të armatosur kundër një baze ushtarake, ishin vrarë

gjashtë ushtarë izraelitë.

1988

17.04, Tunis: Agjentët sekretë izraelitë, kishin vrarë udhëheqësin e lartë të OÇP-së në

Tunis, Kjhalid Wazi, të njohur me emrin Abu Jihad.

06.07, Jerusalem: Një shofer palestinez, kishte drejtuar autobusin e mbushur me udhëtarë

izraelitë në një humnerë, që kishte shkaktuar vdekjen e 15 udhëtarëve.

13. Bilanci i konfliktit izraelito-palestinez

Që nga viti 1967 e deri në fund të vitit 2003, në tërë territorin e kontrollu-

ar shtetëror izraelit (përfshirë edhe territoret e okupuara arabe), janë ndërmarrë

2136 sulme të ndryshme terroriste, që kishin shkaktuar vdekjen e 1919 personave.

Konkretisht, që nga viti 1967 e deri në shtator të vitit 2000, nga pasojat e sulmeve

të ndryshme palestineze, kishin vdekur 1004 persona (52% nga numri i

përgjithshëm i personave që ishin vrarë gjatë periudhës 1967-2004). Ndërkaq, që

nga fundi i vitit 2000, kur kishte filluar Intifada e Dytë palestineze, e deri në fund

të vitit 2003, nga pasojat e sulmeve të tilla palestineze, kishin vdekur 915 persona,

kryesisht shtetas izraelitë (48%). Gjatë të njëjtës periudhë kohore, nga sulmet

palestineze ishin plagosur edhe rreth 8000 persona, 52 % e tyre ose 4166 persona

ishin plagosur pas fillimit të Intifadës së Dytë palestineze.

Që nga fillimi i kësaj Intifade, e deri më 28.09.2004, në territoret e

okupuara arabe, janë vrarë 3334 palestinezë. Sipas të dhënave të UNICEF-it, në

mesin e personave të vrarë nga forcat e ndryshme izraelite janë edhe 29 fëmijë deri


në moshën 14 vjeçare dhe 23 gra. Gjatë kësaj periudhe kohore, janë vrarë edhe 475persona të mitur deri në moshën 19 vjeçare (19%), si dhe janë plagosur mbi 41.000palestinezë. Në mesin e palestinezëve të plagosur janë evidentuar edhe rreth 7000fëmijë, prej të cilëve 2500 kanë mbetur me pasoja të përjetshme fizike ose psikike.

Gjatë Intifadës së Dytë palestineze, janë vrarë 12 reporterë, ndër të cilët 10palestinezë, një italian dhe një anglez, si dhe janë plagosur 295 të tjerë. Gjatë kësajperiudhe kohore janë burgosur 7366 palestinezë dhe rrënuar 3700 shtëpi palestineze.Duke i arsyetuar masat e aplikuara represive, qeveria izraelite e kishte publikuar edhefaktin se gjatë gjysmës së parë të vitit 2004, në tërë territorin shtetëror izraelit ishinndërmarrë vetëm 18 sulme terroriste, që kishin shkaktuar vdekjen e 26 personave.Ndërkaq, gjatë të njëjtës periudhë kohore ishin evidentuar 67 sulme të ndryshme ter-roriste palestineze që kishin shkaktuar vdekjen e 86 personave.

Gjatë sulmeve ofensive të forcave izraelite në Gazë, që kishte ndodhur gjatëmuajve dhjetor 2008 dhe janar 2009, ishin vrarë mbi 1300 qytetarë palestinezë dheishin dëmtuar rreth 20.000 objekte të ndryshme banimi. Njëri prej dëmeve më tëmëdha materiale ishte shkatërrimi i ujësjellësit kryesor, që furnizonte mbi 40.000

banorë në Gazë 281.


Sulmet vetëvrasëse kundër interesave izraelite gjatë viteve 2000-2007

Burimi: Ministria e Punëve të Brendshme e Izraelit

281 “Scale of Gaza destruction emerges” BBC News, January 19, 2009.

TERRORIZMI ARMEN

Gjatë Luftës së Parë Botërore, në mes disa shteteve të armiqësuara dhe pop-ujve të ndryshëm të Lindjes së Afërt ishin zhvilluar një varg konfliktesh të armato-sura. Njëri prej tyre kishte qenë edhe lufta e përgjithshme e zhvilluar në mes pop-ullit armen dhe Turqisë. Gjurmët e përgjakura të kësaj lufte janë të njoma dhe shtri-hen në të gjitha kontinentet e rruzullit tokësor. Gjatë kësaj lufte kishte lindur edhelëvizja terroriste gjakmarrëse armene. Në realitet, rrënjët e kësaj lëvizjeje shtrihennë masakrat sistematike turke kundër popullit armen. Kjo tragjedi kishte ndodhurnë fillim të vitit 1915, kur qeveria turke kishte urdhëruar shpërnguljen me dhunëtë popullit armen nga të gjitha territoret shtetërore turke.

Që nga shekulli XVI, Perandoria Osmane i kishte pushtuar të gjitha territorete banuara me armenë282. Gjatë sundimit shekullor turk, populli armen, edhe pse mizor-isht i robëruar, nuk iu ishte nënshtruar dhunës dhe stimulimeve të armikut për ndër-rimin e gjuhës, fesë, kulturës dhe zakoneve të veta, por gjithmonë në rrethana të volit-shme historike kishte rezistuar me kryengritje të armatosura. Mirëpo, të gjitha lëviz-jet çlirimtare të këtij populli ishin shuar me gjak dhe pas shuarjeve të tyre, pushtetiosman zakonisht kishte ndërmarrë ekspedita shfarosëse kundër popullit armen.Kështu, pas kryengritjes së vitit 1895 / 96 ishin likuiduar rreth 300.000 armenë, ndër-sa prej vitit 1914 e deri në vitin 1918 ishin likuiduar rreth 600.000 armenë (sipas tëdhënave turke), përkatësisht 1,5 milion armenë (sipas të dhënave të tjera)283.

Që nga viti 1890, në të gjitha territoret e banuara me popullsi armene, ishteformuar një lëvizje e fuqishme revolucionare, e cila me dekada të tëra e kishteorganizuar kryengritjen e armatosur të popullit armen284. Pas shuarjes së përgjak-

159 :.TERRORIZMI ARMEN

282 Në vitin 1461 (pra vetëm tetë vjet pas pushtimit të Konstantinopojës (Stambollit) Sulltan Mehmeti i Dytë Pushtuesi, kishteurdhëruar bartjen e selisë së Kishës Ortodokse Armene (Patriarkanës) nga Anatolia Perëndimore në Stamboll. Sipasdekretit të Sulltanit, patriarku armen kishte pushtet të plotë (të ngjashëm me pushtetin mbretëror), mbi të gjithë banorët ekrishterë, që jetonin në Perandorinë Osmane dhe të cilët nuk ishin në kompetencë të kishës greko-ortodokse. Madje,pushteti i këtij patriarku shtrihej edhe mbi jakobinët e Sirisë, koptët e Egjiptit dhe gregorianët e vendeve të ndryshmeafrikane. Më gjerësisht: Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen undHintergründe, Edition Zeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 13 - 47.

283 Krahaso: Gürün, Kamuran: Ermeni Dosyasi, TTK Basimevi, Ankara, 1983, f. 210 - 211.http://www.teror.gen.tr/deutsch/auslandischen/asala/asala_ekiego/stand/jcag.html

284 Lëvizja kryengritëse armene udhëhiqej nga Komiteti Revolucionar i Hintshakut, Lëvizja Tashnak, Lëvizja Ramgavar, Bashkimipër Armeninë, Lidhja e Rinisë Armene dhe Lëvizja e Kryqit të Zi. Më gjerësisht: Ermeni Tehcirine Dair Gercekler (1915), TTKPublikuar në Ankara, 2001. Krahaso edhe: http://www.teror.gen.tr/ deutsch/auslandischen/asala/asala_ekiego/stand/jcag.html

shme të kryengritjes së vitit 1895 / 96, e sidomos pas kryengritjeve masive të mar-sit të vitit 1915, të filluara në rajonet Mus dhe Van dhe të përhapura në të gjithaterritoret e banuara me popullsi armene, qeveria osmane kishte marrë vendim përtë shpërngulur me dhunë popullin armen nga të gjitha territoret e veta shtetëroreme arsyetim se „populli armen është një popull i rrezikshëm dhe kërcënues, i ciliduhej shpërngulur nga të gjitha territoret e shtetit turk“285.

Ky vendim i qeverisëturke, natyrisht që ishte kundër-shtuar me zjarr nga ana e pop-ullit armen. Sidomos popullsiae rajoneve Van dhe Urfa ishtembrojtur aq gjatë nga sulmetushtarake turke, derisa atyre ukishte ardhur në ndihmë ushtriaruse. Pas ndërhyrjes ushtarakeruse të vitit 1915, në territoretturke të banuara me popullsiarmene, disa herë kishin depër-tuar dhe sërish ishin tërhequrforcat ruse dhe ato turke. Gjatëkëtyre ekspeditave ushtarake,të cilat kishin zgjatur rreth trivjet, forcat ushtarake turke dhe ato ruse gjatë tërheqjeve të tyre gjithmonë e kishinmarrë me vete edhe pjesën e popullsisë, e cila ishte identifikuar me ta. Këto zhvil-lime dramatike të ngjarjeve jo vetëm që kishin ndikuar në dyndjen e vazhdueshmetë popullsisë, por kishin shkaktuar edhe viktima masive.

Sipas praktikave të njohura turke, paralelisht me ekspeditat e ndërmarraushtarake, ishte mobilizuar edhe popullsia me shumicë myslimane në luftë kundërminoritetit të krishterë armen. Në baza të tilla fetare, ishin zhvilluar konflikte tëpërgjithshme në mes popullsisë së krishterë dhe asaj myslimane në rajon. Gjatëkëtyre konflikteve, nga ana e banorëve myslimanë ishin vrarë mijëra banorë tëkrishterë dhe anasjelltas. Këtë gjendje tragjike të popullit armen, një historian ikohës e kishte përshkruar si vijon: „në fund të korrikut të vitit 1915, në provincatlindore turke nuk kishte mbetur më asnjë banor i krishterë. Vetëm disa muaj mëparë, në ato territore kishin jetuar mbi 1.7 milion armenë. Prej këtij numri, vetëm


Territoret shtetërore dhe etnike armene gjatë historisë; Burimi:Armenian National Institute; www.armenian-genocide.org/

285 Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, Edition ZeitgeschichteFreilassing - Salzburg 1986, f. 44

rreth 300.000 armenë kishin arritur të strehohen në Rusi, ndërsa më pak se 100.000të tjerë ishin strehuar në vende të tjera të rajonit. E tërë pjesa tjetër e popullit armenishte masakruar nga forcat turke“286. Ndërkaq, sipas të dhënave turke, gjatë këtyrekonflikteve në tërë territorin turk ishin vrarë rreth 600.000 armenë dhe 2.5 milionë

banorë myslimanë, shumica absolute e të cilëve kishte qenë e nacionalitetit turk287.Edhe shumë kohë para fillimit të masakrave sistematike turke kundër popullit

armen, në disa vende të botës, si në Rusi, Iran, Liban, Francë dhe ShBA, ishte formuarnjë diasporë armene, e cila kishte luajtur rol të rëndësishëm në organizimin e luftëraveçlirimtare kundër robërisë turke288. Ndërsa, gjatë viteve ‘70 të shekullit XX, kjo dias-porë kishte luajtur rol vendimtar në organizimin e aksioneve gjakmarrëse kundërTurqisë. Gjenocidi turk kundër popullit armen, së bashku me legjendat e krijuara gjatëluftërave çlirimtare, e sidomos miti rreth okupimit dhe shkatërrimit të kryeqytetit Ani,kishin qenë motive kryesore dhe inspirime të fuqishme për veprimin terrorist. Nga kjomund të thuhet se shkaku kryesor, që kishte ndikuar në ripërtëritjen e lëvizjes gjak-marrëse armene, kishte qenë e kaluara e përgjakshme e këtij populli.

Lëvizja terroriste armene është e karakterizuar me vrasjen e personalitetevetë ndryshme të shtetit turk, që kishin filluar në vitin 1905, kur ishte ndërmarrë njëatentat i dështuar kundër Sulltan Abdylhamidit. Pastaj ishte vazhduar me vrasjen epërgjegjësve për kryerjen e masakrave të ndryshme kundër popullit armen. Kështu,më 15.03.1921, ishte vrarë në Berlin përgjegjësi kryesor për kryerjen e masakraveturke të vitit 1915, ish ministri i Punëve të Brendshme dhe ministri i Luftës në qev-erinë turke, Talat Beu. Ndërsa, pas ripërtëritjes së lëvizjes terroriste armene, qëkishte filluar në vitet ‘70 të shekullit XX e deri në vitin 1994, në 21 shtete të botës,ishin vrarë mbi 42 personalitete të ndryshme të shtetit turk. Qëllimi i këtyre vras-jeve kishte qenë detyrimi i qeverisë turke për pranimin e përgjegjësisë historike përkryerjen e gjenocidit ndaj popullit armen, kompensimin e dëmit të shkaktuar mate-rial dhe krijimi i kushteve për kthimin e popullit armen në tokat e tij, me qëllim tëbashkimit të atyre rajoneve me Republikën Sovjetike të Armenisë në një shtet tëpavarur dhe demokratik armen289.


286 Yves Ternon, Tabu Armenien, Frankfurt/Berlin 1981, f. 9 - 13, zit. nach: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globaleHerausforderung, Ullstein 1987, f. 288 - 289.

287 Krahaso: Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, EditionZeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 47 - 55.

288 Pas Revolucionit të Tetorit të vitit 1918, në territoret ruse të banuara me popullsi armene ishte formuar Republika eArmenisë, tani shtet i pavarur.

289 Ashtu si Rusia, që kishte interesa për zgjerimin e kufijve të vet jugperëndimorë (në drejtim të Turqisë), edhe BashkimiSovjetik gjithmonë kishte qenë i interesuar për zgjerimin e kufijve të Republikës Sovjetike të Armenisë në ato drejtime.Mirëpo, një zgjerim të tillë të kufijve gjithmonë e kishin kundërshtuar forcat politike të Republikës Sovjetike të Armenisë,me arsyetimin se pas Luftës së Parë Botërore në territoret e mëparshme etnike armene, nuk figuron më asnjë element me tëcilat mund të dëshmohej përkatësia nacionale, kulturore ose gjeografike e atyre territoreve, si territore armene.

Ky qëllim i proklamuar mund të jetë i drejtë, por nuk është real nga fakti senë ato territore shtetërore turke të banuara deri në vitin 1915 me popullsi armene,nuk ekziston asnjë element i tillë nacional. Nga ana tjetër, do të ishte iluzion tëmendohet se armenët e integruar në vendet e ndryshme të botës perëndimore oseedhe ata të Republikës Armene (edhe sikur të largoheshin kolonët turq nga tokat etyre dhe të krijoheshin rrethanat e volitshme politike për kthimin e tyre në atdhe-un e mëparshëm), do ta pranonin një kthim me qëllim të rifillimit të një jete të re290.Ekstremistët politikë armenë duhet ta kenë të qartë faktin se çdo përpjekje përkopjimin e dukurive shoqërore në kohëra dhe rrethana të ndryshme, është utopike.Në këtë kuptim, as diaspora armene nuk jeton në rrethana të tilla shoqërore me tëcilat kishte jetuar më parë diaspora izraelite dhe as që është Republika e Armenisënë nivel të shtetit izraelit, i cili në të gjitha aspektet shoqërore nacionale dhendërkombëtare i kishte krijuar rrethanat stimuluese për kthimin e organizuar tëpopullit të vet në tokat e të parëve të tyre.

1. Grupet terroriste armene

Në vitin 1972, në diasporën armene, Partia eDashnakistit e kishte themeluar grupin e parë terrorist,të quajtur „Komandoja e Drejtësisë për GjenocidinArmen“ (JCAG / Justice Commandos of the ArmenianGenocide). Ky grup, ishte organizuar nga elementet mëkonservatorë armenë, të cilët ishin të specializuar për kryerjen e aksioneve tërrufeshme terroriste kundër përfaqësuesve diplomatikë të shtetit turk kudo në botë291.Udhëheqja e këtij grupi i kishte arsyetuar sulmet e veta terroriste me gjenocidin turktë vitit 1915 kundër popullit armen. Pas sulmit terrorist kundër Ambasadës Turke nëLisbonë, të vitit 1982, ky grup kishte filluar të vepronte edhe me emrin „ArmataRevolucionare e Armenisë“. Pas shumë goditjeve të pësuara dhe përçarjeve të brend-shme, në vitin 1985 kishte pushuar aktiviteti terrorist i këtij grupi.


290 Banorë të rinj në territoret armene kishin qenë edhe shqiptarët e shpërngulur me dhunë nga Kosova dhe nga vendbanimete tjera shqiptare në Serbi dhe nga republikat e tjera ish-jugosllave. Në vitin 1926, ishte arritur marrëveshja në mes qeverisëturke dhe asaj jugosllave për shpërnguljen më dhunë mbi 400.000 shqiptarëve nga territoret e ndryshme jugosllave meqëllim të riatdhesimit të tyre në Turqi. Qeveria turke kishte qenë e vendosur dhe shprehimisht kishte kërkuar që emigrantëte rinj nga territoret e ndryshme jugosllave të ishin eskluzivisht familje të shqiptarëve të besimit musliman. Në kuadër tëkësaj marrëveshjeje, deri në vitin 1929 nga territoret e Kosovës ishin shpërngulur rreth 130.000 shqiptarë. Një pjesë emadhe e këtyre të shpërngulurve ishte vendosur jo vetëm në afërsi të „territoreve kurde“, por edhe në territoret epërgjakura dhe të braktisura armene. Krahaso: Kolë Krasniqi, Die Rolle der Religion in der Erhaltung der nationalenIdentität und Harmonie bei den Albanern, Wien - Prizren 1996, Drita 1996, f. 89.

291 Sakarya, Em. Tümg. (Majorgjeneral i pensionuar) Ihsan, Belgelerle Ermeni Sorunu, Genelkurmay Askeri Tarih veStratejik Etüt Baþkanlýðý Askeri Tarih Yayýnlarý (Shtabi Gjeneral i Ushtrisë Turke, shërbimi për studime strategjike),Genelkurmay Basýmevi, Ankara, 1984, 2. Baský, f. 76 - 87

Si rezultat i pakënaqësive të shfaqura ndaj pasivizimit të përgjithshëm tëaktivitetit politik, në vitin 1975 ishte themeluar edhe një grup tjetër terrorist, i njo-hur me emrin Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA / Armenian SecretArmy for the Liberation af Armenia). Themelues të këtij grupi kishin qenë HagopAgopjan, Hargop Tarakschijan (Harutiun Tagushian), Monte Melkonian dheBedros Havanassja, i njohur më emrin “Mihran Mihranian” dhe “HagopHagopjan”. Hagop Hagopian ishte i lindur në Liban dhe që në fillim të luftësqytetare libaneze e kishte themeluar një formacion të armatosur me qëllim tëmbrojtjes së fshatrave të banuara me popullsi armene. Është interesant të thekso-het, se me gjithë faktin se armiku kryesor i tij ishte islamizmi dhe Turqia,Hagopian kishte qenë luftëtar i denjë i çështjes palestineze. Madje, ai së bashku me„Factions armées des révolutionnaires libanais“ të udhëhequr nga i krishterilibanez, George Abdallach, gjithmonë kishin qëndruar në anën e OÇP-së, përkatë-sisht „Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës“ (të udhëhequr nga i krishteri dhemjeku palestinez, Dr. Georg Habash)292. Pas themelimit të Armatës Sekrete përÇlirimin e Armenisë (ASALA), autoriteti i Hagop Hagopian kishte ndikuar që nëkëtë grup të inkuadroheshin edhe personalitetet, si Alex Jenikomshian dhe MonteMelkijan dhe grupet e vogla terroriste armene, si „Organizata e Re e RezistencësArmene“ nga Franca, „Azad Hay“ nga Kanadaja dhe „Gaitzer“ nga Britania eMadhe.

Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA) ishte grup terrorist, i cilikishte luftuar me qëllim të detyrimit të qeverisë turke për pranimin e përgjegjësisëhistorike për kryerjen e gjenocidit kundër popullit armen, kompensimin e dëmit tëshkaktuar si dhe çlirimin e territoreve të mëparshme etnike armene nga pushtimiturk dhe bashkimin e tyre me Republikën Socialiste Sovjetike të Armenisë në njështet të ri komunist293. Prandaj, qëllimi politik i këtij grupi e kishte përcaktuar edheorientimin e tij ideologjik. Si qëllimi nacionalist ashtu edhe orientimi ideologjikkomunist i këtij grupi terrorist, ishin propaganduar me krenari nga organi iArmatës Sekrete për Çlirimin e Armenisë „HAYASTAN“, nga revistat e influen-cuara të saj „Hay - Baydar“, „Armenia“ dhe „Kaytzer“ (të publikuar në Londër) sidhe nga Radiotelevizioni „Zëri i Armenëve në Liban“.

Më 16.02.1976, në Bejrut ishte vrarë sekretari i parë i Ambasadës Turke nëLiban,Oktay Cerit. Ky aksion i parë terrorist i Armatës Sekrete për Çlirimin eArmenisë (ASALA) ishte udhëhequr nga themeluesi i saj, Agop Tarakdshian. Qënga ajo kohë e deri në vitin 1991, Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë kishte


292 „FARL“ arbeitete eng mit der armenischen „ASALA“ zusammen, die ebenfalls im Dienst des syrischen Geheimdienstesoperierte. Më gjërsisht: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 683.

293 Krahaso: Uras Esat, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Belee Yayýnlarý, Istanbul, 1987, f. 432 - 442.

ndërmarrë sulme të ngjashme terroriste edhe në Francë,ShBA, Kanada, Greqi, Qipro, Siri, dhe Iran. Në një rastmadje, ishte sulmuar edhe Pazari i Stambollit. Ndërsa sulmimë i përgjakshëm terrorist i këtij grupi ishte ndërmarrë me15.07.1983 në aeroportin Orly të Parisit. Nga shpërthimi i njëbombe të montuar pranë zyrës „Turkish Airlines“ kishinvdekur tetë persona dhe ishin plagosur 56 të tjerë.

Pas invadimit të vitit 1982 të forcave izraelite nëLiban, Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA) së bashku me grupet dheorganizatat e tjera palestineze, ishin detyruar të largoheshin nga Libani. Një vit mëvonë, ky grup i fuqishëm terrorist ishte ndarë në dy pjesë: në grupin e lëvizshëmtë udhëhequr nga Agop Agopjani, i cili ishte stacionuar kryesisht në Greqi dhe nëdisa shtete të Lindjes së Afërt, dhe në grupin tjetër „Lëvizja Çlirimtare e ArmatësSekrete për Çlirimin e Armenisë“, të udhëhequr nga Monte Melkojan dhe AraToranjan.

Pas disa aksioneve të përbashkëta, ky grup i shpërndarë nëpër shtetet endryshme perëndimore sërish ishte ndarë në dy pjesë: në „Lëvizjen Nacionale tëArmenisë“, e cila udhëhiqej nga Ara Toranjan dhe „Armata Sekrete për Çlirimin eArmenisë - Lëvizja Çlirimtare“ e udhëhequr nga Monte Melkonjan294. Në kuadërtë këtij grupi kishte vepruar edhe fraksioni relativisht i pavarur „SASSON“, i cilie kishte marrë përgjegjësinë për sulmin e datës 19.12.1991, kundër AmbasadësTurke në Budapest.

Përveç grupeve të lartpërmendura, në skenën terroriste armene kishtevepruar edhe „Armata Revolucionare e Armenisë“ (Armenian RevolutionaryArmy). Ky grup, i themeluar në vitin 1975 në Francë, më 22.10.1975, e kishtemarrë përgjegjësinë për vrasjen e ambasadorit turk në Vjenë, Tunaligil. Me gjithëparaqitjet e grupeve të reja terroriste, si „Front Demokratik i Lëvizjes Popullorepër Çlirimin e Armenisë“ (DFPMLA / Democratic Front of the Popular Movementfor the Liberation of Armenia), mund të thuhet se pas vrasjes enigmatike të AgopAgopian, që kishte ndodhur më 28.12.1998 në Athinë, ishte shuar edhe lëvizja eripërtërirë gjakmarrëse terroriste armene.

Grupet terroriste armene, me aksionet e tyre spektakulare, kishin dësh-muar mundësinë e operimit të tyre në të gjitha pjesët e botës. Këto grupe, qëkishin manifestuar elemente të shumta të organizatës terroriste, kishinbashkëpunuar me grupet dhe organizatat e ndryshme terroriste palestineze si dhe


294 Melkonjan ishte vrarë në vitin 1993, gjatë luftërave të zhvilluara kundër azerbejxhanasve rreth territorit të ashtuquajtur„Bregu i Karabagut“.

me ato ekstremiste kurde295. Gjatë shumë vjetëve me radhë, grupet e ndryshmeterroriste armene e kishin fituar mikpritjen dhe e gëzonin përkrahjen e fuqishmetë organizatave dhe grupeve të shumta terroriste islamike shiite dhe atyrepalestineze në Liban. Këto forma të përkrahjes dhe bashkëpunimit ishin dësh-muar edhe nga shumë terroristë armenë të burgosur nëpër vende të ndryshme tëbotës. Madje, ata kishin ofruar edhe dëshmi mbi kontaktet me disa personalitetezyrtare të shtetit sirian, të vendosura me ndihmën e „Frontit Popullor për Çlirim-in e Palestinës“. Në të vërtetë, kjo organizatë terroriste palestineze gjithmonë uakishte ofruar mundësinë kolegëve të tyre armenë për stërvitje luftarake në njërinnga kampet ushtarake palestineze në Liban ose në Jemenin Jugor296.

2. Strategjia e sulmeve terroriste armene

Problemet politike, me të cilat ishte preokupuar Lëvizja Terroriste Armene,kishin qenë të natyrës historike. Ato, si të tilla, kishin të bënin me faktin se popul-li armen kishte qenë një minoritet i okupuar, që për shekuj me radhë kishte jetuarpërballë një pushteti të fuqishëm gjakatar dhe të një populli gjithnjë e më tëislamizuar dhe të disponuar armiqësisht kundër tyre. Këto probleme gjithnjë e mëtë theksuara dhe të acaruara politike, në fund të shekullit XIX kishin arritur për-masa të tilla sa që ishte parashtruar kërkesa për organizimin e një kryengritjeje tëarmatosur. Mirëpo, kërkesat e tilla, të parashtruara sidomos nga diaspora armene,ishin kundërshtuar nga disa udhëheqës dhe nga kleri armen, me argumentin seduhet përgatitur me kohë dhe kujdes kryengritja e armatosur, dhe nuk duhej fillu-ar ajo derisa shtetet arabe, Kreta ose ndonjë shtet evropian të fillojë luftën kundërPerandorisë Osmane.

Me gjithë këtë qëndrim, ekspeditat e shumta ushtarake turke, të shoqëruarame konflikte gjithnjë e më të acaruara ndërnacionale, e kishin shpejtuar fillimin ekryengritjes së armatosur. Mirëpo, nga pamundësia e organizimit të operacionevekryengritëse në nivel të gjerë territorial, kryengritësit armenë kishin filluarstrategjinë e aksioneve provokative. Me zbatimin e një strategjie të tillë ishtebesuar se pushteti osman do të provokohej aq rëndë sa do të ndërmarrë reprezalje


295 Ekstemisët politikë armenë ishin përpjekur për themelimin e një fronti të përbashkët antiturk me forcat e rrebeluara kurde.Është iluzion të mendohet në suksesin e një koalicioni të tillë, kur të merret parasysh armiqësia e egër dhe e kaluara epërgjakshme që ekzistonte në mes të këtyre dy popujve. Është e njohur masakra e forcave të mobilizuara kurde kundërpopullit armen në Sasun. Gjatë vitit 1915, ushtria turke e kishte armatosur popullsinë kurde me qëllim të dëbimit, vrasjesdhe plaçkitjes së popullit armen, që jetonte në pjesën lindore të shtetit turk. Gjatë atij viti, bandat kurde i kishin likuiduarmbi 50.000 armenë. Më gjerësisht: Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen undHintergründe, Edition Zeitgeschichte Freilassing - Salzburg 1986, f. 68.

296 Claire Sterling, Das internationale Terror - Netz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokraten, Scherz, Përkthyërnga gjuha angleze në atë gjermane nga: Hans Tomas, München 1981, f. 256.

masive, të cilat do të rezultojnë me revolucionarizimin e popullit armen. Nga anatjetër, ishte shpresuar edhe në përkrahjen e fuqive perëndimore dhe Rusisë, të cilatsi në rastin e mëparshëm të Bullgarisë, do të reagonin energjikisht kundërmasakrave turke dhe kështu do të detyrohej pushteti osman të tërhiqej njëherë epërgjithmonë nga territoret armene. Në këtë drejtim, kishte edhe të tillë që kishinshpresuar se më nxitjen e kryengritjeve të armatosura edhe në pjesë të tjera tëPerandorisë Osmane. Sipas tyre, shembullin armen do ta ndiqnin edhe popujt etjerë, të cilët me luftërat e tyre çlirimtare do ta lehtësonin zhvillimin e kryengritjesarmene297.

Në bazë të një strategjie të tillë provokative, në muajin gusht të vitit 1896ishte ndërmarrë aksioni i parë spektakular për pushtimin e Bankës QendroreOtomane në Stamboll. Mirëpo, pasojat e këtij aksioni kishin qenë të tmerrshme.Për tri ditë me radhë ishin masakruar qindra mijëra armenë. Përballë këtyre eks-peditave shfarosëse, popullsisë armene nuk i kishte mbetur hapësirë për revolu-cionarizimin e saj. Nga ana tjetër, me gjithë masakrat aq masive dhe brutale hak-marrëse turke, nuk ishte evidentuar ndonjë reagim i shpresuar nga shtetet evropi-ane. Një ithtar i çështjes armene e kishte përshkruar situatën e krijuar, si vijon: „nëqoftë se Henhakistët dhe Drojakistët tanë i vazhdojnë përpjekjet e tyre të paar-matosura, atëherë një ditë në Turqi do të ketë fare pak qytetarë armenë. Ky popullmund të përfitojë vetëm nga reformat e synuara turke“298.

Shembulli armen tregon qartë për vështirësitë me të cilat mund të bal-lafaqohet një minoritet, në qoftë se i papërgatitur dhe në rrethana të papërshtat-shme ndërkombëtare provokon luftën. Kur në vitin 1866 armeni Karakosov, ekishte kryer një atentat të pasuksesshëm kundër Sulltanit, ishte kapur nga kalim-tarët e rastit. Klithjet e tij „o të marrë unë e qëllova atë katil edhe për ju“, nuk ekishin ndihmuar atentatorin e krishterë, ngase masa popullore turke dhepërgjithësisht ajo myslimane, që jetonte në Turqi, ishte besnike ndaj Sulltanit.Ndërsa, pyetja publike e Sulltanit drejtuar atentatorit „a je ti polak?!“ kishte tëbënte me forcimin e bindjes së krijuar në popull se të gjitha minoritetet ekrishtera, që jetonin në Perandorinë Osmane, janë armiq të islamit, agjentë tëhuaj dhe tradhtarë. Bazuar në mentalitetin e krijuar dhe në përmasat e urrejtjevetë tilla fetare, nuk ishte vështirë të mobilizohej populli dhe forcat e armatosuraosmane për ndërprerjen e ekspeditave shfarosëse kundër armiqve të shtetit dhefesë turke.299


297 Erich Feigl. Ein Mythos des Terrors, Armenischer Terrorismus: Seine Ursachen und Hintergründe, Edition ZeitgeschichteFreilassing - Salzburg 1986, f. 59 - 77.

298 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 59. 299 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 59 - 60.

Kryengritja popullore armene, e organizuar në fund të shekullit XIX, kishtezgjatur vetëm disa vjet dhe ishte shuar me gjak. Në mënyrë edhe me shfarosëseishte shuar përpjekja e këtij populli, e vitit 1915, për të qëndruar me forcë në vatrate veta. Që nga ajo kohë më nuk ishte evidentuar ndonjë reagim i armatosur i pop-ullit armen kundër pushtetit turk, por ishte krijuar një lëvizje gjakmarrëse, e cilaprej vitit 1918 e deri në vitin 1921 kishte arritur likuidimin e të gjithë përgjegjësvezyrtarë për kryerjen e masakrave turke kundër popullit armen. Ky aktivitet gjak-marrës, me intensitet të ndryshëm dhe në mënyrë sporadike është bartur deri nëdekadën e fundit. Pas vitit 1970 kishte filluar një valë e re e terrorizmit gjakmar-rës armen, e karakterizuar me vrasjen e një numri të konsideruar të përfaqësuesvediplomatikë të shtetit turk. Kjo lëvizje e ripërtërirë terroriste ishte shuar pas dydekadave të veprimit të suksesshëm të saj.

3. Metoda dhe taktika e sulmeve terroriste

Në fillim të aktivitetit të tyre, terroristët armenë kishin vepruar me kujdes.Ata nuk i kishin rrëmbyer aeroplanët dhe nuk kishin montuar bomba në vende tëndryshme publike, por kudo në botë i kishin kërkuar dhe vrarë përfaqësuesit diplo-matikë të shtetit turk. Kështu, prej vitit 1973, në 38 qytete të 21 shteteve të botës,terroristët armenë kishin ndërmarrë 110 sulme të ndryshme terroriste, prej të cilave39 kishin qenë sulme me armë zjarri, 70 montime të mjeteve të ndryshmeeksplozive dhe një okupim i ambasadës.300 Gjatë këtyre sulmeve, ishin vrarë 42përfaqësues të lartë diplomatikë të shtetit turk, një numër relativisht i madh shteta-sish të huaj, si dhe ishin plagosur qindra persona të tjerë301.

Gjatë kryerjes së sulmeve të tilla terroriste, zakonisht ishte zbatuar e njëjtataktikë: diplomati i kërkuar turk ishte vrarë në makinën e tij kur ajo qëndronte endaluar para dritës së kuqe të semaforit. Kështu, nga 21 përfaqësues të ndryshëmdiplomatikë të shtetit turk, të vrarë gjatë periudhës 1975 - 1982, 14 prej tyre ishinvrarë sipas kësaj taktike. Është interesant të theksohet fakti se të gjitha ato vrasjeishin ekzekutuar me pistoletë të kalibrit 9mm. Terroristët armenë, me qëllim tëvrasjes së viktimave të tyre të zgjedhura, në disa raste të rralla, kishin depërtuar medhunë në ndërtesat e ambasadave ose përfaqësive të tjera shtetërore turke. Ndërsa,në disa raste të tjera, përfaqësuesit e ndryshëm të shtetit turk ishin likuiduar metaktikën e montimit të mjetit eksploziv në makinat e tyre.


300 Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 683. 301 Halacoglu, Yusus: Ermeni Tehcirine Dair Gercekler (1915), TTK Publikime, Ankara, 2001.

Një numër relativisht i madhi terroristëve armenë ishte stërviturnë kampet e ndryshme luftarakepalestineze dhe në ato siriane nëLiban302. Këto stërvitje pa dyshim qëkishin ndikuar në ndryshimin grad-ual të strategjisë së veprimit terror-ist. Kështu, që nga fillimi i viteve‘80, terroristët armenë kishin filluaredhe kryerjen e sulmeve terroristekundër objektivave të ndryshmecivile në disa shtete perëndimore.Ky ndërrim i strategjisë së veprimit terrorist ishte shpjeguar me „përgjegjësinë etërthortë“, të disa shteteve evropiane ndaj fatkeqësisë së popullit armen. Këtoshtete ishin akuzuar se kishin pasur raporte të caktuara me Turqinë ose e kishinndihmuar atë duke e toleruar të bënte gjenocid kundër popullit armen. Kështu, më04.02.1986 anëtarët e Armatës Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA) e kishinmontuar një bombë në majën e Kullës së Ajfelit në Paris, e cila në minutën e fun-dit para shpërthimit të saj, ishte zbuluar dhe çmontuar nga njësiti special i forcavepolicore franceze (në realitet montimi i kësaj bombe ishte shpjeguar edhe me qël-limin e ushtrimit të presionit ndaj qeverisë franceze për lirimin e një palestinezi tëburgosur dhe të një anëtari të dënuar të ASALA)303. Madje në një rast, kur policiazvicerane i kishte burgosur dy terroristë armenë, Armata Sekrete për Çlirimin eArmenisë (ASALA) e kishte akuzuar edhe Zvicrën (edhe pse ajo nga asnjë aspektnuk mund të fajësohet për fatkeqësinë e popullit armen), për fatin e popullit armendhe e kishte kërcënuar qeverinë zvicerane me pasoja të tmerrshme304.

4. Sulmet gjakmarrëse të grupeve terroriste armene

197327.01, Santa Barbara: Një emigrant armen, i prezantuar si turk, i kishte ftuar në një hotel

konsullin e përgjithshëm turk në Los Anxhelos, Mehmet Baydar dhe konsullin turk në Santa


Një grup i terroristëve të ASLA, Liban1987

302 Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung,Köln, Nr. 13/87, f. 40.

303 Ky sulm ishte rezultat i marrëveshjes për bashkëpunim në mes të „ASALA“ dhe „Al-Assifa“. Ky bashkëpunim ishterealizuar me presionin e qeverisë siriane në dhjetor të vitit 1985. Këto dy organizata e kishin nënshkruar marrëveshjen nëDamask për ndërmarrjen e operacioneve të përbashkëta në Evropë. Kjo marrëveshje ishte nënshkruar me ndërmjetësimine gjeneral Muhamed al Khouli, i cili ishte shef i sigurimit të fshehtë të aviacionit sirian dhe përgjegjës për raportet e shtetittë Sirisë me lëvizjet e ndryshme miqësore çlirimtare. Më gjerësisht: Hans Josef Horchem, Terror in Europa, Akteure undHintergrunde - Gegenstrategien, Beiträge zur Konfliktforschung, Köln, Nr. 13/87, f. 41.


Barbara të Kalifornisë, Bahadir Demir. Në çastin e hyrjes së tyre në hotel, ishin qëlluar me plum-ba. Vrasësi 78 vjeç ishte dënuar me burgim të përjetshëm.

04.04, Paris: Para ndërtesës së Konsullatës Turke dhe përfaqësisë së „Turkish Airlines“në Paris kishin shpërthyer disa mjete të fuqishme eksplozive.

197522.10, Vjenë: Tre anëtarë të ASALA kishin depërtuar me dhunë në ndërtesën e Ambasadës

Turke në Vjenë dhe në zyrën e tij, e kishin vrarë ambasadorin turk, Danis Tunaligil. 24.10, Paris: Një komando e përbashkët e ASALA dhe JCAG e kishte vrarë ambasadorin

turk në Paris, Ismail Erezin dhe shoferin e tij, Talip Yener. 197616.02, Bejrut: Në një restorant të Bejrutit ishte vrarë sekretari i parë i Ambasadës Turke

në Liban, Oktay Cirit. Përgjegjësinë për këtë vrasje e kishte marrë ASALA. 17.05, Frankfurt: Në të njëjtën kohë kur në Konsullatën Turke në Frankfurt kishte

shpërthyer një bombë e montuar, me bomba dore ishin sulmuar edhe konsullatat turke në Essen dheKöln.

197729.05, Stamboll: Nga shpërthimi i një bombe të montuar në aeroportin e Stambollit, kishin

vdekur pesë qytetarë. 09.06, Romë: Në një rrugë të Romës ishte vrarë ambasadori turk në Vatikan, Taha Carim,

dhe një shoqërues i tij. Përgjegjësinë për këto vrasje e kishte marrë JCAG. 197802.06, Madrid: Nga breshëritë e plumbave të zbrazur mbi makinën zyrtare të ambasadorit

turk në Madrid, ishte vrarë ambasadori Zeki Kuneralp, gruaja e tij, Necela Kunerlap, dheambasadori turk në pension, Besir Balciogu. Pas disa ditësh, nga plagët e marra kishte vdekuredhe shoferi i tyre spanjoll. Përgjegjësinë për këto vrasje e kishin marrë ASALA dhe JCAG.

18.06, Paris: Në kryeqytetin francez, në zyrën e përfaqësisë së firmës turke të aviacionit“THY”, në zyrën e atasheut turk si dhe në një agjenci turistike turke kishin shpërthyer disa bombatë kurdisura. Ndërkaq, sulmi i katërt i drejtuar kundër përfaqësuesit turk në OECD ishte zbuluardhe penguar me kohë. Këto sulme ishin kryer nga JCAG.

197912.10, Hagë: Terroristët armenë kishin identifikuar dhe vrarë Ahmet Benler, djalin e

ambasadorit turk në Holandë, Özdemin Benler. 22.12, Paris: Gjatë shëtitjes në Champs Elysées të Parisit, një anëtar i ASALA e kishte

vrarë atasheun për Çështje të Turizmit në Ambasadën Tturke në Paris, Yilmaz Çolpan. 23.12, Romë: Para zyrës së përfaqësisë së “Air France” dhe “TWA”, kishin ndodhur tri

shpërthime të fuqishme. ASALA kishte shpjeguar se këto sulme ishin pjesë e reagimit ndaj repre-sionit të qeverisë franceze kundër pjesëtarëve të popullit armen, që jetonin në Francë.

198010.03, Romë: Nga pasojat e dy shpërthimeve të fuqishme, që kishin ndodhur në Piazza

Della Repubblica, kishin vdekur dy persona dhe ishte shkatërruar tërësisht zyra e Turkish Airlines.Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë ASALA.

21.04, Romë: Në një pusi ishte plagosur rëndë ambasadori turk në Vatikan, Vecdi Türel,dhe shoferi i tij. Ky sulm ishte kryer nga njësiti i JCAG.

31.07, Athinë: Një zyrtar i lartë i Ambasadës Turke në Athinë, Galip Özmen, gjatë udhë-timit me familjen e tij, ishte sulmuar nga disa terroristë të armatosur armenë. Zyrtari turk, Özmen,


së bashku me vajzën e tij 14 vjeçe kishin vdekur në vend, ndërsa gruaja dhe djali i tij gjashtë vjeçkishin marrë plagë të rënda trupore. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë ASALA.

05.08, Lion: Një komando terroriste e ASALA, kishte sulmuar Konsullatën Turke në Lion.Nga breshëritë e plumbave të zbrazur në drejtim të qytetarëve dhe zyrtarëve të pranishëm në kon-sullatë, ishin vrarë dy dhe ishin plagosur shumë persona.

26.09, Paris: Një atentator i ASALA e kishte qëlluar me armë zjarri këshilltarin për shtyptë Ambasadës Turke në Paris, Selçuk Bakkalbasi.

03.10, Gjenevë: Dy terroristë armenë në dhomën e hotelit të tyre në Gjenevë ishin plago-sur rëndë nga shpërthimi i parakohshëm i bombës së tyre.

17.12, Sidnei: Një atentator armen kishte vrarë konsullin gjeneral turk në Sidnei, SarikAriyak, dhe dy truprojat e tij.

198114.01, Paris: Në makinën e këshilltarit të Ambasadës Turke në Paris, Ahmet Erbeyli, kishte

shpërthyer një bombë. Shoferi Ahmet Erbeyli kishte shpëtuar, ndërsa makina e tij ishte shkatërru-ar tërësisht. Kjo bombë kishte qenë e montuar nga atentatorët e ASALA.

04.03, Paris: Dy terroristë të ASALA kishin qëlluar me armë zjarri makinën në të cilënndodheshin atasheu për Çështje Pune i Ambasadës Turke në Paris, R. Morali, atasheu për Çësht-je Fetare i kësaj ambasade, T. Ari dhe përfaqësuesi i Anadolu Bankasi I. Karakoc. Nga plagët emarra kishin vdekur R. Morali dhe Tecelli Ari. Ndërkaq, Karakoci kishte shpëtuar pa u goditur ngaasnjëri prej qindra plumbave të zbrazur në drejtim të tij.

12.03, Teheran: Një komando terroriste e ASALA ishte përpjekur të pushtonte AmbasadënTurke në Teheran. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë dy zyrtarë të sigurimit të ambasadës. Më vonë, dysulmues të ambasadës ishin identifikuar dhe ekzekutuar nga organet iraniane.

09.06, Gjenevë: Në Gjenevë të Zvicrës ishte vrarë zyrtari i lartë i Konsullatës Turke, F.Yerguz. Burgosja e një anëtari të ASALA kishte sjellë si rrjedhim zbulimin e një grupi të ri terror-istësh armenë, që kishte filluar të vepronte me emrin „9 Qershori“.

24.09, Paris: Një grup i përbërë nga katër terroristë armenë e kishte pushtuar KonsullatënTurke në Paris. Gjatë depërtimit të tyre të dhunshëm në ndërtesë, ata e kishin vrarë atasheun turktë Çështjes së Sigurimit, Cemal Özen, ndërsa kishin plagosur konsullin e përgjithshëm turk, KayaInal. Gjatë këtij aksioni ishin rrëmbyer edhe 56 persona të pranishëm.

198228.01, Los Anxhelos: Dy terroristë armenë kishin vrarë konsullin e përgjithshëm turk në

Los Anxhelos, Kemal Arikan. 08.04, Otavë: Në garazhin e makinës së vet ishte plagosur rëndë atasheu për Çështje

Ekonomike i Ambasadës Turke në Otavë, Kani Güngör. 04.05, Boston: Terroristët armenë kishin vrarë konsullin turk në Boston, Orhan Gündüz. 07.07, Lisbonë: Në prag të shtëpisë së vet, terroristët e JCAG e kishin vrarë Erkut Akbary,

atashe për Çështje Administrative i Ambasadës Turke në Lisbonë dhe gruan e tij, Nadide Akbary. 21.07, Paris: Në sheshin Place Saint - Severin të Parisit kishte shpërthyer një bombë, e cila

e kishte shkaktuar plagosjen e 16 personave. Lidhur me këtë rast, në komunikatën e lëshuar ngaARA ishte shpjeguar se Franca, në kundërshtim me rregullat ndërkombëtare, luftëtarët armenë poi trajton si kriminelë të zakonshëm e jo si të burgosur politikë.

07.08, Ankara: Dy terroristë armenë kishin sulmuar aeroportin e Ankarasë. Nga pasojat eshpërthimit të dhjetëra granatave të dorës dhe breshëritë e plumbave të zbrazur nga automatikët etyre, ishin vrarë nëntë dhe ishin plagosur 82 persona.


27.08, Otavë: Gjatë një udhëtimi me makinën e tij, në një rrugë të Otavës ishte vrarëkolonel Atilla Altikat, atashe turk për Çështje Ushtarake në Otavë.

09.09, Burgas: Në Burgas të Bullgarisë, nga një atentator i ASALA, ishte vrarë BoraSüelkan, këshilltar administrativ i Konsullatës Turke.

198328.02, Paris: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të montuar nga ASALA në zyrën e

Marmara Travel Agency, kishte vdekur një punonjëse e kësaj agjencie. 09.03, Beograd: Në qendër të Beogradit ishte vrarë ambasadori turk në Jugosllavi, Galip

Balkar. Gjatë shkëmbimit të zjarrit në mes terroristëve armenë dhe policisë jugosllave, ishin plago-sur pesë qytetarë dhe një sulmues armen.

16.06, Stamboll: Gjatë një sulmi terrorist të „ASALA“, në qendrën tregtare „Basar“ tëStambollit ishin vrarë dy dhe plagosur 21 persona.

14.07, Bruksel: Nga një komando sekrete e terroristëve armenë ishte vrarë diplomati turk,Dursun Aksoy.

15.07, Paris: Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm të një bombe të montuar në sporteline firmës turke të aviacionit THY, e cila gjendej në aeroportin e Parisit “Orli”, kishin humbur jetëntetë persona dhe ishin plagosur 60 të tjerë. Atentatori armen, Varadjian Garbidjian, kishte shp-jeguar se bomba e montuar ishte planifikuar të shpërthente në aeroplanin turk e jo në zyrën e për-faqësisë së saj në Orli.

14.07, Bruksel: Një komando terroriste e JCAG, kishte depërtuar me dhunë në lokalet eambasadës turke në Bruksel dhe kishte vrarë përfaqësuesin e lartë diplomatik turk, Dursun Aksoy.

27.07, Lisbonë: Një komando e përbërë nga pesë terroristë armenë kishte pushtuarambasadën turke në Lisbonë. Gjatë aksionit të policisë portugeze për lirimin e Ambasadës Turke,ishin vrarë të gjithë sulmuesit, një polic portugez dhe gruaja e një diplomati turk.

198428.04, Teheran: Në një rrugë të Teheranit, nga dy terroristë të motorizuar të ASALA, ishte

plagosur sekretari i parë i Ambasadës Turke në Teheran, H. Yönder dhe gruaja e tij, Ibyk Yönder. 20.06, Vjenë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të montuar nga ARA, në makinën e

tij kishte vdekur Erdogan Özen, atashe për Punë dhe Çështje Sociale i Ambasadës Turke në Vjenë,dhe ishin plagosur pesë persona të tjerë.

19.11, Vjenë: Gjatë udhëtimit me makinë në një rrugë të Vjenës ishte vrarë ambasadoriturk në Kombet e Bashkuara, Enver Ergun. Mbi trupin e ambasadorit të vrarë ishte hedhur një letëre shkruar „ARA“.

198512.03, Otavë: Një grup i përbërë nga tre terroristë armenë e kishte sulmuar Ambasadën

Turke në Otavë. Që në hyrje të ndërtesës, terroristët kishin vrarë një zyrtar të sigurimit turk, i cilipara vdekjes së vet kishte arritur ta mbyllte derën e dytë të hyrjes në ambasadë. Pas minimit tëkësaj dere, terroristët kishin hyrë brenda dhe kishin filluar ta kërkonin ambasadorin. Duke e parërrezikun që e kanoste, ambasadori turk Coskun Kirca nga një dalje tjetër kishte arritur të largohejnga ndërtesa. Mirëpo, gjatë ikjes në një rrugë ai ishte plagosur rëndë. Përgjegjësinë për këtë sulme kishte marrë „ARA“.

198623.11, Melburn: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të kurdisur para ndërtesës së

Konsullatës Gjenerale Turke në Melburn të Australisë, kishte vdekur një person dhe një tjetër ishteplagosur.


199107.10, Athinë: Në një rrugë të Athinës, nga një terrorist armen, ishte vrarë atasheu turk

për Çështje të Mediave, Çetin Görgü. 199311.12, Bagdat: Në një rrugë të Bagdadit, terroristët armenë kishin vrarë atasheun turk për

Çështje Administrative, Çadlar Yücel. 199404.07, Athinë: Para Ambasadës Turke në Athinë, ishte vrarë këshilltari i Ambasadës Turke,

Haluk Sypahyodlu.


TERRORIZMI ISLAMIK

1. Kontekstet mbi ekzistencën e terrorizmit islamik

A ekziston terrorizmi islamik? A janë të bazuara lëvizjet e ndryshme terroristenë ideologjinë fetare islamike? A është feja islame, një fe e dhunës dhe e terrorit? Këtodhe pyetje të ngjashme kishin filluar të parashtroheshin që nga koha kur grupi i stu-dentëve militantë iranianë kishte sulmuar dhe 14 muaj e mbajti të pushtuarAmbasadën Amerikane në Teheran305. Përgjigjet e këtyre pyetjeve janë të ndryshmedhe varen kryesisht nga orientimi ideologjik i autorëve. Në këtë kontekst, politikanëtdhe intelektualët e ndryshëm myslimanë e kanë parashtruar edhe idenë e një diskuti-mi të përbashkët lidhur me raportin e fesë islame me terrorizmin. Sipas tyre, konsta-timi i njëanshëm i ekzistimit të terrorizmit islamik, ashtu si praktikohet nga disa ide-ologë perëndimorë, për botën islame është jo vetëm i papranuar, por edhe i tepruar,tendencioz dhe fyes. Nga ana tjetër, autorët e ndryshëm perëndimorë e sidomos ataizraelitë, me shkrimet dhe diskutimet e tyre të shumta, janë përpjekur ta „argumento-jnë” lidhjen e terrorizmit me kulturën dhe fenë islame. Në këtë drejtim ata duke ofru-ar edhe shembuj të ndryshëm praktikë, kanë konstatuar se çdo politikë e bazuar nëideologjinë fetare islamike detyrimisht do të rezultojë me dhunë fizike dhe terror.

Këtu nuk synoj të polemizoj me asnjërin nga këto qëndrime të polarizuara,por si përgjigje ndaj tyre ofroj një „shkrim të shenjtë”, të profetit më të madh islamtë shekullit XX, Ajatollah Ruhollah Homeini. Ky shkrim i titulluar „Feja islamenuk është religjion për pacifistë”, ishte botuar në revistën “Kaschf al – Asrar”(Çelësi i Fshehtësirave) në vitin 1942 në Qom dhe ishte ribotuar më 1980 dhe më1983 në Teheran306.

173 :.TERRORIZMI ISLAMIK

305 Me 04.11.1979 grupi i studentëve militantë islamikë e kishte sulmuar dhe pushtuar Ambasadën Amerikane në Teheran.Ishte rrëmbyer edhe personeli i punësuar në ambasadë. Të gjitha përpjekjet diplomatike për lirimin e këtij personeli kishindështuar. Pas afër 14 muajsh, kur në ShBA vinte në pushtet presidenti Regan (i cili gjatë fushatës zgjedhore kishtepremtuar lirimin, në rast nevoje edhe me dhunë, të personelit diplomatik amerikan), qeveria iraniane „kishtendërmjetësuar” me sukses në lirimin e këtij personeli të rrëmbyer diplomatik.

306 Feja Islame i njeh dy lloje luftërash. E para, është Xhihadi (përpjekja - lufta e shenjtë), e cila zhvillohet në kushte të caktuarapër okupimin e shteteve të tjera, ndërsa e dyta, është lufta për ruajtjen e pavarësisë së shteteve islame dhe mbrojtja e tyre ngaarmiku. Zhvillimi i Xhihadit ose i luftës së shenjtë për okupimin e vendeve të tjera është i domosdoshëm dhe duhet të fillojëmenjëherë pas themelimit të shtetit islamik. Në krye të këtij shteti duhet të jetë imami ose personi civil nën komandën e tij....Pas themelimit të shtetit islamik, islami duhet t’i mobilizojë të gjithë burrat e aftë për luftë me qëllim të fillimit të okupimit tëvendeve të tjera. Vetëm në këtë mënyrë mund të ndikohet në pranimin dhe respektimin e fesë islame në tërë botën.

Si në shkencën, ashtu edhe në praktikën bashkëkohore kriminalistikembretëron bindja se disa grupe dhe organizata terroriste janë të bazuara në ide-ologjinë fetare islamike dhe veprojnë në emër të dogmave fetare të saja. Kjo mundtë argumentohet edhe me faktin se mekanizmat e tillë terroristë, jo vetëm theme-limin, por edhe arsyetimin e veprave të tyre kriminale, e bëjnë kryesisht duke inter-pretuar mësimet e ndryshme të Kuranit. Me gjithë argumentet e ofruara, këto„bindje perëndimore”, refuzohen kategorikisht nga politikanët dhe shkencëtarët ebotës islame. Në këtë kontekst, ata parashtrojnë edhe pyetjen: „Përse atëherë nëbotën perëndimore nuk përdoret nocioni „terrorizëm katolik“ kur është fjala për„Armatën Republikane Irlandeze“ ose për disa organizata të tjera terroriste, qëveprojnë në Amerikën Latine, të cilat kanë anëtarësi të pastër katolike dhe vrasinekskluzivisht qytetarë të përkatësive të tjera fetare?!

Këtu përgjigjja është e qartë: jo vetëm Armata Republikane Irlandeze oseShtegu i Ndriçuar në Peru, por asnjë organizatë tjetër terroriste, me anëtarësi tëpastër katolike, nuk vepron në emër të katolicizmit! Ato janë organizata terroriste,të cilat veprojnë në bazë të ideologjive të ndryshme politike, e jo fetare të cilat ezbatojnë dhunën terroriste si mjet strategjik për arritjen e qëllimeve të caktuarapolitike ose nacionale! Në këtë drejtim qëllimi i Armatës Republikane Irlandeze,ishte ribashkimi i Irlandës, ndërsa ai i Shtegut të Ndriçuar, është ndërrimi i sistemitshtetëror kapitalist në Peru, në një sistem socialist.

Me gjithë këto qëllime, organizatat e ndryshme terroriste islamike si,p.sh., Xhihadi Islamik (Përpjekja Islamike), Hezb - Allah (Partia e Allahut),HAMAS (Lëvizja e Kryengritjes Islamike), etj., i rekrutojnë anëtarët e tyre jonë emër të çështjes së tyre nacionale, por në emër të fesë islame. Udhëheqësit ekëtyre organizatave terroriste janë kryesisht edhe udhëheqës fetarë, të cilët dukee akuzuar dhe fajësuar botën perëndimore për çdo gjë të keqe që ekziston nëbotën islame, e propagandojnë edhe qëllimin e tyre të fundit „përhapjen e fesë


Opinioni botëror duhet ta ketë të qartë se okupuesit islamikë nuk kanë asgjë të përbashkët me okupuesit e tjerë joislamikë.Këta të fundit, dëshirojnë ta okupojnë botën vetëm me qëllim të shkatërrimit të fesë islame, e cila realisht u shërben intere-save të njerëzimit.... okupuesit joislamë, nëpërmjet pushtimit të botës dëshirojnë përhapjen e padrejtësive të liga, me qël-lim të shfrytëzimit të lirë të epsheve të tyre jonormale seksuale. Ndërkaq, Islami dëshiron ta okupojë botën me një qëllimkrejtësisht tjetër. Qëllim i Islamit është përhapja e vlerave të vërteta shpirtërore dhe krijimi i një drejtësie të tillë njerëzore,në të cilën do të përgatitet rruga për ardhjen e pushtetit të vërtetë të Allahut... Pra lufta e shenjtë ilamike është një luftëkundër të pafeve, është një luftë kundër perverzioneve seksuale, është një luftë kundër shfrytëzimit të njeriut dhe kundërshkeljes së të drejtave dhe vlerave morale të tij, etj.Opinioni botëror duhet ta dijë gjithashtu se të gjitha vendet, të cilat ende nuk janë okupuar nga islami, janë të zgjedhurapër dritën e përjetshme, e cila do ta ndriçojë jetën e popujve të tyre me ligjet e Allahut.... Ata që nuk kanë kuptuar gjë ngaIslami, thonë se feja islame predikon paqen. Mirëpo, ata janë frikacakë! Feja islame thotë: „Vritni të pafetë, ashtu si dot’ju kishin vrarë ata juve“. ...Feja islame thotë: „Çdo gjë që është e mirë ekziston vetëm përmes shpatës dhe hijes së saj.Njerëzit, vetëm me përdorimin e shpatës, mund t’i bësh të dëgjueshëm. Shpata është çelësi i xhehenetit, pa të cilën nukmund të zhvillohet Xhihadi. Më gjerësisht: Amir Tacheri, Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Aus demEnglischen von Agnes Beck, München 1993, f. 329 - 331.

islame në tërë botën, në rast nevoje edhe me luftë”! Si lëvizje, organizata ose grupe terroriste islamike nuk duhet kuptuar të

gjitha lëvizjet, organizatat ose grupet terroriste me anëtarësi të pastër myslimane,por vetëm ato që janë të organizuara dhe që veprojnë në emër të „interpretimevetë ndryshme të mësimeve të Islamit”. Të gjithë këta subjekt terrorist islamikë,duhen dalluar qartë nga organizatat, grupet dhe lëvizjet e ndryshme militante qëveprojnë edhe në vetë botën islame. Kriteri themelor për dallimin e tyre është qël-limi politik. Në bazë të këtij qëllimi mund të thuhet se Partia Komuniste eKurdistanit, me gjithë faktin se ka një anëtarësi relativisht të pastër islame, nukkonsiderohet si organizatë islamike, por si lëvizje nacionale, e cila është e orga-nizuar dhe vepron në bazë të ideologjisë komuniste me qëllim të çlirimit dhethemelimit të shtetit të pavarur të Kurdistanit. I njëjti parim vlen edhe përOrganizatën për Çlirimin e Palestinës. Askush në botën perëndimore, madje asIzraeli zyrtar, asnjëherë deri tash nuk e ka trajtuar Organizatën për Çlirimin ePalestinës si organizatë islamike, jo nga fakti se shumë udhëheqës të saj, respek-tivisht shumë udhëheqës eminentë të organizatave dhe grupeve të ndryshme terror-iste që veprojnë në kuadër të saj (si, p.sh., Dr. Georg Habash, kryetar i FrontitPopullor Palestinez, Gjeneral Dr.Vadi Hadad, kryetar i Komandos Direkte tëFrontit Popullor Palestinez, Fuad Shemaili themelues i Shtatorit të Zi, etj.) ishin tëkrishterë, por nga fakti se qëllimi politik i Organizatës për Çlirimin e Palestinës,kishte të bënte me zgjidhjen e çështjes kombëtare arabe, përkatësisht asajpalestineze.

2. Rrënjët e terrorizmit islamik

Me qëllim që të kuptohet më mirë rreziku që paraqet terrorizmi islamik përbotën joislamike dhe rendin juridik ndërkombëtar, së pari duhen sqaruar rrënjëthistorike të urrejtjes ekstremiste islamike ndaj botës perëndimore. Shumë pakqytetarë të Evropës janë të informuar lidhur me ngjarjet vendimtare që kanëndikuar në tensionimin e përhershëm të raporteve në mes botës islame dhe asajperëndimore.

Në vitin 630, profeti Muhamet përmes propagandimit të një besimi luftarak,kishte arritur t’i bashkonte fiset e ndryshme arabe në një popull, i cili me fjalën eAllahut do ta vendoste pushtetin e vet islamik në tërë botën. Në bazë të një propa-gande të tillë, profeti Muhamet dhe pasardhësit e tij, vetëm brenda një shekullikishin arritur t’i bënin arabët e islamizuar sundues të një perandorie të madhe, ecila shtrihej në tërë territorin e Lindjes së Afërt, Persi, Indi, Afrikën Veriore dhe në


Azinë Jugore. Më vonë ishte pushtuar edhe Italia Jugore dhe Spanja, nga kishte fil-luar edhe marshimi nëpërmes Pirinejeve në drejtim të Francës. Sikur në vitin 732,afër Poitiers, e cila gjendet vetëm 200 kilometra larg Parisit, të mos kishte arriturKarl Martell t’i shpartallonte forcat arabe, tash me siguri që e tërë Evropa do tëishte një kontinent mysliman. Kjo ngjarje historike e harruar në Evropë, ështëpjesë elementare e kulturës myslimane, e cila asnjëherë deri tash nuk është shlyernga kujtesa.

Pas kësaj disfate, në kulturën ekstremiste islamike është evidentuar edheviti 905 si vit i luftës për mbrojtjen e „tokave myslimane“, në mesin e të tjeraveedhe Izraelit, Spanjës dhe Italisë Jugore (të pushtuara më parë), nga sulmet e for-cave të krishtera. Në këtë kohë te rrezikut permanent dhe disfatave të shumtaarabe, bota islamike kishte qenë në kërkim të gjetjes së një udhëheqësi të ri, të njëKalifi të aftë, i cili do të ishte në gjendje t’i korrigjonte gabimet historike ndajbotës islame dhe kësaj t’i jepte një forcë të re me të cilën do të riktheheshin tokate humbura dhe do të pushtohej Evropa. Kështu, që nga ajo kohë e deri më tash,ideologjia radikale islamike në të gjitha periudhat e ngritjeve të shteteve tëndryshme myslimane, e kishte aktualizuar ëndrrën për pushtimin e Evropës. Nëbazë të një ëndrre të tillë, në vitin 1638 në drejtim të Evropës kishin marshuar edheforcat turke. Në kulturën ekstremiste të qarqeve të ndryshme islamike, kjo ngjarjeështë shënuar si depërtim i dytë i forcave myslimane në Evropë.

Shkatërrimi i Perandorisë Osmane, që kishte filluar paralelisht me ngritjene fuqive të ndryshme evropiane, për kulturën ekstremiste islamike ishte shumë imundimshëm. Në vitin 1798, Napoleoni pa ndonjë vështirësi usharake kishte arrit-ur pushtimin e tërë Egjiptit. Në vitin 1830, Algjeria ishte shndërruar në koloni tëFrancës, ndërsa Anglia i kishte vendosur nën kontroll të gjitha ujërat detare nëLindje të Afërt dhe bregdetin arab. Kështu, vetëm brenda disa dekadave, shtetet ekrishtera, si Italia, Franca dhe Britania e Madhe, kishin arritur pushtimin dhe ndar-jen e tërë rajonit të Gjirit Persik dhe Afrikës Veriore. Në këtë mënyrë ishin push-tuar dhe ndarë edhe shumë pjesë të Perandorisë Osmane. Të gjitha këto territore tëokupuara arabe, përkatësisht myslimane, ishin vendosur nën administrimin eshteteve të ndryshme evropiane, me ndihmën e udhëheqësve të ndryshëm lokalëmyslimanë, të cilët që nga ajo kohë kishin filluar të shpërblehen me tituj tradi-cionalë evropianë, si „mbretër“ ose „princa“. Këta udhëheqës të rinj myslimanë,falë statusit të tyre të privilegjuar shumë shpejt kishin arritur të pasurohen.Sidomos pas zbulimit të naftës, pasuria e tyre kishte arritur përmasa përrallore.Edhe më vonë, kur ishin krijuar mundësi të tjera të vendosjes, kjo klasë e pasur dhesunduese myslimane, kishte vazhduar bashkëpunimin e vet me botën perëndimore.


Në këtë mënyrë vazhdimisht ishin krijuar forma dhe mundësi të reja për vazhdimine influencës së gjithanshme të botës perëndimore mbi atë islame.

Shtetet e banuara me popullsi myslimane

Burimi: Prof. Dr. Rainer Tetzlaff, Unser Bild vom Islam, Jacobs University Bremen, Bremen 2009, f.2.

Krahaso: Bundesamt für Verfasungsschutz, Islamismus, Entstehung und Erscheiungsformen, Köln2006, f. 11:

- Prej numrit të përgjithshëm të popullsisë myslimane (1.2 miliardë), Indonezia ështështeti me numrin më të madh në botë, me 188 milionë banorë myslimanë. Pas saj vjenIndia me 142, Pakistani 141, Bangladeshi 120, Turqia 70, Irani 66, Nigeria 61, Egjipti57, Algjeria 31, Etiopia 30, Maroku 29, Afganistani 28, Iraku 23, Sudani 23, ArabiaSaudite 22 milionë banorë, etj. Shumica e besimtarëve myslimanë i takojnë ritit fetarSunit, ndërsa Shiitët janë shumicë vetëm në Irak dhe Iran.

- Numri më i madh i popullsisë myslimane në Evropë, është në Rusi, ku jetojnë rreth 19milionë myslimanë. Ndërsa shteti me shumicën më të madhe të popullsisë myslimanenë Evropë është Kosova me rreth 85 %, pastaj Shqipëria me rreth 65%, Bosnja dheHercegovina me 40% dhe Maqedonia me 25%.


- Në Bashkimin Evropian jetojnë rreth 10 milionë myslimanë. Prej tyre në Francë jeto-jnë rreth pesë milionë, në Britani të Madhe rreth 1.6 milionë, në Gjermani rreth 3.2

milionë (kryesisht turq, 2.1 milion), etj .

Pas një të kaluare të tillë historike, në të cilën kishte humbje dhe fitore, esidomos pas vendosjes së protektorateve evropiane mbi shtetet e ndryshme mysli-mane, në tërë botën myslimane ishin paraqitur dy rryma politike, të cilat propagan-donin kundër gjendjes së mjerë dhe poshtëruese në të cilën ishte katandisur popul-li arab dhe përgjithësisht ai mysliman:

- Rryma e parë e përfaqësonte idenë e nacionalizmit panarab dhe propa-gandonte bashkimin e të gjithë popujve arabë në një shtet të ri dhe mod-ern. Kjo ide ishte propaganduar sidomos nga ish-kryetari i Egjiptit Naserdhe nga disa qarqe zyrtare siriane dhe irakiane.

- Rryma e dytë ishte propaganduar nga Vëllazërimi Mysliman dhe disaorganizata të tjera fundamentaliste islamike, të cilat e kishin refuzuaridenë panarabe madje edhe duke i akuzuar përfaqësuesit e saj si heretikëdhe në vend të saj kishin propaganduar mitin dhe ëndrrat e vjetra mys-limane për bashkimin e të gjitha tokave të tyre në një shtet, i cili do tëorganizohet sipas parimeve fetare.

Këto rryma politike në të gjitha shtetet myslimane kishin filluar të zhvil-lonin një propagandë të fuqishme kundër familjeve mbretërore arabe dhe shahut tëIranit, të cilat akuzoheshin për ligësi e tradhti kombëtare dhe fetare. Pastaj fajëso-heshin Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe fuqitë e ndryshme evropiane përpërçarjen e botës myslimane me qëllim të varfërimit, ndarjes politike, shkatërrim-it kulturor dhe përgjithësisht poshtërimit të tyre. Me qëllim të mënjanimit të njëgjendjeje të tillë, sipas rregullave të xhihadit (të propaganduara sidomos nga“Vëllazërimi Mysliman”, së pari duhet goditur armiku i afërt, në këtë rast familjetmbretërore arabe e pastaj katili i largët). Nga këto parime kudo në botën mysli-mane kishin filluar aksionet terroriste kundër pushteteve mbretërore, të cilat nëdisa raste si Egjipt, Irak, Siri, Libi dhe Iran kishin marrë përmasa të revolucioneveqë kishin sjellë ndërrimin e pushteteve mbretërore properëndimore me regjime tëndryshme ushtarake dhe diktatoriale.

3. Nocionet e ndryshme fetare në kontekst të terrorizmit islamik

Islami është një fe dhe besimtarët e tij quhen myslimanë. Fenë Islame, sikomunitet konfeksional, mund ta përfaqësojnë vetëm përfaqësuesit e sajshpirtërorë, të cilët varësisht nga riti fetar quhen imamë (prijës të lutjeve), mulla(të diturit), shkencëtarët e fesë islame dhe shkencëtarët e drejtësisë islamike. Me


nocionin „udhëheqës ose aktivist politik islamik” kuptohen përfaqësuesit e njëlëvizjeje politike, e cila është e bazuar në parimet fetare islamike. Në të gjitha sis-temet politike të karakterizuara me lëvizje të tilla fetare-politike, ndarja e fesë ngashteti është i padukshëm.

Për dallim nga këto kuptime, islamizmi nuk është fe, por është ideologjipolitike, e cila bazohet kryesisht në interpretimet e ndryshme të parimeve fetare.Islamistët kërkojnë rregullimin e të gjitha sferave të jetës shoqërore sipas ligjevefetare. Islamizmi, si ideologji politike, kuptohet edhe si lëvizje protestuese kundërqeverive dhe rregullimeve shtetërore të shteteve të ndryshme islamike, të cilatkudo sipas zhanrit të njëjtë propagandues, akuzohen si tirane ose tradhtare dhefajësohen për problemet e shumta shoqërore. Në kuadër të lëvizjeve të tilla ështëparaqitur e ashtuquajtura ideologji fundamentaliste. Në bazë të kësaj ideologjie,feja islame dhe besimtarët e saj janë në rrezik dhe shpëtimi i tyre mund të arrihetvetëm nga zbatimi i drejtë i parimeve fundamentale islamike në jetën shoqërore.Në këtë kontekst, çështje kryesore paraqitet e ashtuquajtura Suna e Profetit(Legjenda e Muhamedit), në bazë të së cilës është e bazuar “E drejta Islame”.Pikërisht këtu paraqitet edhe problemi kryesor ngaqë Sheriati nuk është e drejtë epandryshuar, por është një kod i normave të përmbledhura, të sistemuara dhe tëinterpretuara gjatë shekujve307.

Për dallim nga këto kuptime, xhihadi kudo në botën islame e ka kuptimin eparimit etik të mobilizimit shpirtëror dhe të përpjekjeve për arritjen e një qëllimitë mirë dhe pozitiv. Në këtë kuptim, edhe përpjekja ime për përfundimin e këtijstudimi mund të interpretohet si xhihad (mundim, përpjekje në rrugën e Zotit). Çdoperson, i cili e praktikon xhihadin quhet muxhahid (luftëtar i zotit). Ndërsa personii kundërt, quhet Qa´idin (ai që ikën nga puna dhe jeton si parazit në shtëpi).

Sipas mësimeve të Islamit ekzistojnë dy lloje të xhihadit: xhihadi i vogël dhexhihadi i madh. Në kuptimin e xhihadit të vogël bën pjesë edhe lufta e armatosur„në rast se besimtari lufton për lirinë e vet fetare”. Ndërsa, me fjalën xhihad i madh(djihad bi-n-nafs) kuptohet aspekti shpirtëror i njohjes dhe i zotërimit të vetvetes.Sipas bindjeve të shumicës myslimane, me fjalën xhihad, në radhë të parë, kupto-het njohja dhe zotërimi i vetvetes e pastaj zhvillimi i luftës për lirinë fetare.

Me gjithë këto kuptime tradicionale, në vitet ‘70 të shekullit XX, studentiegjiptian, Sheik Umar Abd al-Rahman, në temën e tij të doktoraturës, të mbrojturnë universitetin autoritativ islamik Azhar, me 2000 faqe, e kishte argumentuar


307 Në të vërtetë kjo çështje është parashtruar që nga vdekja e profetit Muhamed. Në kontekstin e parashtruar rreth emërimittë Kalifit „pasardhësit” (të Muhamedit) dhe „zëvendësit” (të Allahut), ishin ndarë myslimanët në Shiit dhe Sunit. Shiitëtmendonin se pozicioni i Kalifit iu takon atyre si të afërm, më të afërt me Muhamedin, ndërsa sunitët mendonin se Kalifiduhej zgjedhur nga rrethi i gjerë i fisit të Muhamedit.

„kuptimin e vërtetë” të nocioneve islamike. Sipas tij nuk ekzistojnë dy lloje të xhi-hadeve dhe as që ka shpjeguar ndonjëherë profeti Muhamed kalimin nga xhihadi ivogël në të madhin. „Xhihad do të thotë vetëm marrja e shpatës në dorë me qëllimtë detyrimit të pafeve (në këtë kuptim të krishterëve dhe izraelitëve), për pranimine fesë së vërtetë ose për dorëzimin e pakusht të tyre”. Para vdekjes së vet, profetiMuhamed kishte urdhëruar: „largoni shërbëtorët e Zotit nga tokat arabe”308. Kjokishte qenë mënyra më e suksesshme e përhapjes së fesë islame në botë.” Sipasinterpretimeve radikale të urdhrit të fundit të profetit Muhamed, xhihadi islamik katë bëjë ekskluzivisht me „luftën për përhapjen e fesë së vërtetë dhe nënshtrimit tëpafeve”309. Nga një kuptim i tillë, është stilizuar edhe aspekti shpirtëror i „xhiha-dit” si bindje vullnetare dhe detyrim shpirtëror për vetëflijim në shërbim të Zotit.Në të vërtetë, në Suren 4 të Vers 33 të Kuranit thuhet „mos bëj vetëvrasje”!Mirëpo, terroristët islamikë e argumentojnë këtë me Vers 76, në të cilin thuhet„lufto në anën e Zotit edhe në qoftë se jeta juaj do të ndërrohet”. Në këtë kuptimedhe xhihadizmi është shpjeguar si luftë e armatosur kundër të gjitha forcave, tëcilat e pengojnë krijimin e shtetit islamik. Në vende dhe struktura të ndryshmeshoqërore me fjalën xhihadizëm kuptohen jo vetëm disponimet ose aktivitetet endryshme antiperëndimore, por edhe kundërshtimi i stilit perëndimor të jetës.

4. Karakteristikat themelore të terrorizmit islamik

Terrorizmi islamik mund të dallohet nga të gjitha format e tjera të veprimitterrorist, kryesisht në bazë të tri elementeve specifike ideologjike:

- Terrorizmi islamik kategorikisht i refuzon të gjitha ideologjitë e tjerabashkëkohore. Ai, si i tillë, veten e konsideron të pashembullt dhe krejtë-sisht të veçantë nga të tjerët, të cilit nuk i ka mbetur gjë tjetër përveç arrit-jes së qëllimit të vet ose „vdekjes me shpatë në dorë”310. Qëllimi themelori terrorizmit islamik është rilindja islamike, e cila duhet të sjellë jo vetëmlirimin e të gjitha territoreve myslimane nga ndikimet perëndimore, poredhe pushtimin e tërë rruzullit tokësor nga besimtarët e vërtetë të


308 Si shërbëtorë të Zotit ishin quajtur besimtarët katolikë. Deri para vdekjes së profetit Muhamed, në Mekë kishin jetuar rreth60.000 katolikë. Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001München, f. 32-46

309 „Ne do ta vazhdojmë rrugën e përhapjes së Islamit dhe në qoftë se dikush e pengon qëllimin tonë, atëherë do të ketëxhihad”, kishte shpjeguar Sheik Omar Abdel-Rahman gjatë një qëndrimi të tij në ShBA. Më gjerësisht: Mihael Pophly/Khalid Durán; Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 42

310 „Bota e sotme është ashtu si e kanë krijuar të pafetë. Prandaj ne, si bij të Muhamedit, nuk na ka mbetur alernativë tjetër:ose ta pranojmë atë ashtu si është, e kjo do të thotë zhdukje e islamit, ose ta shkatërrojmë atë në mënyrë që ta krijojmënjë botë të re, ashtu si e kërkon islami”. Cituar sipas: Ajatollah Baqer al - Sadr, Sarcheschmeh Qodrat dar HokumatEslami, Teheran 1980, f. 37.

Muhamedit. Për realizimin e këtij qëllimi hyjnor, nuk duhet zgjedhurmjetet. Në të vërtetë, terrorizmi këtu e ka kuptimin e mjetit të përshtat-shëm praktik, me të cilin vihet në lëvizje fundamentalizmi islamik siparakusht i rilindjes islamike, e cila do të ndikonte në krijimin e botës uni-versale islame311.

- Karakteristikë tjetër e terrorizmit islamik është prezantimi i tij si formë eluftës së shenjtë, e cila detyrimisht do të kurorëzohet me fitoren e plotë.Në këtë drejtim, nuk bëhet dallimi në mes aktivitetit terrorist dhe formavetë tjera të zhvillimeve luftarake312.

- Elementi i tretë karakteristik i terrorizmit islamik është krijimi i rregullavetë detyrueshme të sjelljes islame. Sipas këtyre rregullave, detyrë e çdobesimtari, qoftë si individ ose komunitet islam, është vrasja e armiqve tëZotit “armiqtë tanë duhet të vriten, ndërsa të pafetë duhet ta zgjedhinvdekjen ose kthimin e tyre të detyrueshëm në fenë islame”313.

5. Taktika e sulmeve vetëvrasëse

Nuk është i bazuar mendimi se sulmet vetëvrasëse janë produkt i ide-ologjisë së caktuar islamike ose vepra ekskluzive të autorëve islamikë. Në rrethanatë caktuara të jetës shoqërore, në të gjitha komunitetet njerëzore, janë paraqiturpersona të gatshëm për kryerjen e sulmeve vetëvrasëse. Madje edhe në të kaluarënshqiptare kishte shumë raste heroike të vdekjeve martire si, p.sh., rasti i MaroKontit, Nora Kelmendit, Marash Palit, Oso Kukës, etj.

Sulmet vetëvrasëse janë vepra terroriste të kryera kundër personave ose të


311 Mustafa Chamran, njëri nga udhëheqësit islamikë në Liban kishte deklaruar: „me fjalën armik në terminologjinë islamikenuk kuptohen vetëm të pafetë (të krishterët dhe izraelitët), por edhe e tërë bota lindore dhe ajo perëndimore.... Pra të gjithëata janë armiq.... Në këtë kuptim, edhe komunizmi është po aq armik sa edhe liberalizmi dhe demokracia. Yadnameh,Teheran 1985, f.8 - 9. Më gjerësisht: Amir Tacheri, Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Përkthyer ngaanglishtja në gjermanisht nga Agnes Beck, München 1993, f. 32 - 33.

312 Husein Musavi, njëri nga udhëheqësit shpirtërorë të fundamentalizmit islamik në Liban, kishte deklaruar: „Ne nukluftojmë me qëllim që të na njohë ose të na ofrojë diçka armiku, por luftojmë më qëllim që ta pastrojmë rrugën tonë ngaai. Ne nuk do të shkojmë rrugës së turpit dhe nuk do të kemi mëshirë ndaj armikut. Kjo do të thotë se nuk do të mjaftojëvetëm kapitullimi i pakusht i armikut, por zhdukja e përgjithshme e tij! (Me thënien „nuk do të shkojmë rrugës së turpit”ishte menduar për OÇP-në dhe shtetet e ndryshme arabe, të cilat kishin filluar bisedimet paqësore me Izraelin.Tacheri,Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Përkthyer nga anglishtja në gjermanisht nga Agnes Beck,München 1993, f. 32 - 33.

313 „Besimtari, që sheh se si shkelet dhe përbuzet Islami e nuk ndërmerr asgjë për shpëtimin e tij, do të shkojë në shtresën eshtatë të ferrit. Ai besimtar që e merr pushkën në dorë, shpatën, thikën ose sipas mundësisë së tij edhe gurin më të vogëlme qëllim të shpëtimit të nderit të islamit dhe vrasjes së armiqve të tij, do të shkojë në parajsë. Shteti islamik duhet tëpërbëhet nga shumë besimtarë të tillë. Ai duhet të jetë shtet i luftëtarëve, të cilët do ta bartin dritën e besimit të vërtetë,derisa ky besim të shihet, të kuptohet dhe të pranohet në tërë botën. Më gjerësisht: Amir Tacheri, Morden für Allah,Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Nga anglishtja përkthyer në gjuhën gjermane nga Agnes Beck, München 1993, f. 32- 33; Krahaso revistën javore „BAZAAR“; Komentari i Ajatollahut, München 30. März 1985.

mirave të tyre materiale me vetëdijen dhe gatishmërinë e sulmuesit për të sakri-fikuar jetën e vet. Në kuptimin bashkëkohor, taktika e sulmeve vetëvrasëse, përherë të parë ishte zbatuar në vitin 1944 nga shërbimi special i aviacionit japonez,Tokubetkögekitai, i njohur me emrin Tokkötai. Gjatë atij viti, kur kishte filluarmarshimi i forcave amerikane në drejtim të Japonisë, Marina PerandorakeJaponeze kishte marrë vendimin për themelimin e një shërbimi special luftarak, icili sipas parimit „një aeroplan një anije”, do ta frenonte pushtimin e Japonisë ngaforcat amerikane. Ky shërbim ishte emëruar Shimpü Tokkötai (Forcat Speciale Zoti Stuhisë). Mirëpo, gjatë deshifrimit të këtij emri, shërbimi i kundërzbulimitamerikan kishte gabuar duke e lexuar atë gabimisht dhe nga ana e kundërt siKamikaz. Në të vërtetë, emri Shimpü Tokkötai sipas alfabetit japonez, shkruhet meshkronja të njëjta si fjala Kamikaz. Kështu, elita kryesore e forcave ajrore peran-dorake japoneze Shimpü Tokkötai, ishte popullarizuar në tërë botën me emrin egabuar, Kamikaz314.

Pas Luftës së Dytë Botërore, taktika e sulmeve vetëvrasëse për herë të parëkishte filluar të zbatohej nga Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës, i udhëhe-qur nga palestinezi i krishterë, Dr. Georg Habash. Më 30.05.1972 tre anëtarë tëArmatës së Kuqe Japoneze, në shenjë bashkëpunimi me FPÇP-në dhe solidaritetime popullin palestinez, me armë zjarri dhe granata dore kishin sulmuar personat epranishëm në aeroportin izraelit, Lod. Gjatë këtij sulmi solidar vetëvrasës, kishinvdekur 28 persona dhe ishin plagosur 69 të tjerë. Pas këtij aksioni të parëvetëvrasës, taktikën e sulmeve vetëvrasëse kishte filluar ta përdorte edhe FrontiPopullor për Çlirimin e Palestinës - Komanda Gjenerale, e udhëhequr nga AhmadDxhibril. Gjatë asaj kohe, personat që e kishin flijuar jetën e tyre gjatë sulmeve tëndryshme vetëvrasëse kundër Izraelit, ishin quajtur Fedayin.

Gjatë viteve ’70, taktikën e sulmeve vetëvrasëse kishin filluar ta përdorninedhe Armata Republikane Irlandeze dhe Tigrat Tamilë të Sri-Lankës. Gjithashtu,edhe disa udhëheqës të Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane, e kishin zbatuarvetëvrasjen, si mjet të veprimit të tyre politik. Ndërkaq, gjatë dekadës pasuese,udhëheqësi fetar dhe shtetëror iranian, Homeini, në baza fetare kishte arritur tëmobilizonte qindra mijëra vullnetarë, në mesin e të cilëve edhe shumë fëmijë, përmarshime vetëvrasëse kundër pozicioneve ushtarake irakiane dhe fushave të min-uara të saj. Në të njëjtat baza ideologjike dhe fetare ishte themeluar edhe organiza-ta terroriste islamike Hezb-Allah, e cila në vitin 1983, kryesisht me sulme


314 Në të njëjtën kohë edhe Shtabi i Komandës së Përgjithshme Gjermane e kishte themeluar njësitin më pak të njohurushtarak Vetëflijimi. Anëtarë të këtij njësiti special ishin kryesisht oficerët e aviacionit gjerman, të cilët përgatiteshin përtë ndërmarrë aksione vetëvrasëse kundër pozicioneve të caktuara ushtarake të forcave aleate. http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/Selbstmordattentat.html.

vetëvrasëse, kishte arritur t’i dëbonte bazat ushtarake amerikane dhe ato francezenga Libani. Më vonë nga presioni i sulmeve vetëvrasëse të pjesëtarëve të kësajorganizate, ishin detyruar edhe forcat izraelite që të tërhiqeshin nga (zona e sig-urisë) jugu i Libanit.

Prej vitit 1980 e deri në shkurt të vitin 2000, ishin evidentuar rreth 300 sulmevetëvrasëse të kryera në pjesë të ndryshme të Lindjes së Afërt, Azi, Amerikë Latinedhe në Evropë. Nga ky numër i përgjithshëm, 168 sulme të tilla ishin kryer ngaTigrat Çlirimtarë të Tamilit-Elam në Sri-Lankë dhe Indi, 52 nga organizata Hezb-Allah dhe disa grupe të tjera të vogla islamike në Liban, Kuvajt dhe Argjentinë(kundër interesave izraelite), 22 nga organizata HAMAS në Palestinë dhe Izrael, 15nga PKK (Partia Punëtore e Kurdistanit) në Turqi, tetë nga organizata e XhihaditIslamik Palestinez në Izrael, dy nga organizata Al Qa’ida në Afrikën Lindore, dynga organizata e Xhihadit Islamik (Egjiptian) në Kroaci dhe Pakistan, një nga grupiBabar Khalsa International (BKI) në Indi, një nga organizata terroriste islamikeegjiptiane Gamaat al-Islamia në Palestinë dhe një nga Grupi i Armatosur Islamik(GIA) në Algjeri315. Nga numri i përgjithshëm i sulmeve vetëvrasëse, 30 sulme tëtilla nuk kishte qenë e mundur t’i përshkruhen ndonjë grupi ose organizate të cak-tuar terroriste. Në bazë të këtyre të dhënave, mund të konkludohet se sulmetvetëvrasëse nuk janë të bazuara në ideologjinë politike ose përkatësinë fetare të sul-muesit, por në natyrën dhe intensitetin e konflikteve politike.

5.1. Autorët e sulmeve vetëvrasëse

Sipas vrojtimeve të shumta dhe rezultateve të studimeve të ndryshmendërkombëtare, mosha mesatare e aktorëve potencialë për kryerjen e sulmevevetëvrasëse varion nga 12 deri në 20 vjeç. Në numrin absolut të rasteve, personatë tillë e kanë një të afërm të tyre të dënuar politik, të plagosur ose të vrarë ngaarmiku dhe personalisht nuk kanë marrë pjesë në kryerjen e ndonjë aksion tëarmatosur. Pikërisht ky pasivitet politik i personave të emocionuar dhe sensibël, nërrethanat e caktuara shoqërore, ndikon lehtë në krijimin e ndjenjave të mosvlerësdhe turpit si dhe bindjes së fuqishme për mundësinë e pastrimit të vlerave të tillanegative vetëm nëpërmjet vetëflijimit për çështjen madhore. Nga ana tjetër edherrethanat objektive, si bindja e krijuar fetare, se vdekja martire shpërblehet meshkuarje të drejtpërdrejtë në parajsë - pa kaluar nëpërmes procedurës së rregullthyjnore të marrjes në pyetje për mëkatet e bëra, e sidomos respekti i lartë ndaj mar-tirëve dhe familjeve të tyre, ndikojnë në marrjen e vendimit për vdekje martire.


315 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das Geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 121-123.

Në të vërtetë, glorifikimi i martirëve palestinezë po ndikon në vazhdimës-inë e sulmeve vetëvrasëse. Në të gjitha komunitetet fetare, rrymat politike dheshtresat shoqërore të popullit palestinez, martirët gëzojnë statusin e heronjve kom-bëtarë. Kështu, më 12.04.2002, për revistën arabe „Sayidati” kishte deklaruar edhegruaja e kryetarit Arafat, Suha (një palestineze e krishterë, e cila jeton në Paris).Sipas saj, sulmet vetëvrasëse janë mjete dhe metoda legjitime të rezistencës kom-bëtare palestineze kundër okupatorit Izraelit316. Kështu, sipas analizave të shumtalokale, gjatë viteve ‘90, shumë pak të rinj palestinezë kishin qenë të gatshëm tëvdesin për çështjen e tyre kombëtare, ndërsa tash kjo gatishmëri është shtuar nëmbi 70%.317

Në marrjen e vendimit për kryerjen e aksioneve vetëvrasëse pa dyshim sendikon edhe baza materiale. Sipas praktikës së organizatës islamike libanezeHezb-Allah edhe ajo palestineze HAMAS, u kishte ofruar familjeve të martirëvepalestinezë ndihma të rregullta materiale me vlerë 1000$ në muaj. Përveç kësajndihme të rregullt financiare, familjet e martirëve palestinezë marrin edhe ndihmatë tjera të rregullta për ushqim, shkollim dhe veshmbathje. Ndërkaq, pas vitit 2000,kur kishte filluar intensifikimi i sulmeve vetëvrasëse palestineze, ish diktatoriirakian, Sadam Husein, e kishte rritur kontributin e vet për familjet e martirëvepalestinezë prej 10.000$ (ndihmë e menjëhershme) në 20.000$.318

Procedura sekrete për rekrutimin e kandidatëve për martirë fillon zakonishtnë shkolla, xhami dhe në qendra të tjera rinore. Sipas praktikës palestineze, per-soni i autorizuar për hulumtimin e kandidatëve potencialë për martirë së pari eidentifikon rrethin e personave të rinj që manifestojnë elemente të dukshme emo-cionale dhe rrjedhin nga familjet e personave të persekutuar. Pastaj me këta per-sona, në mënyrë të lirë, spontane, të rastësishme dhe të paobliguar, fillohenbisedimet individuale lidhur me çështjet e ndryshme politike, qëllimet e armikutdhe efektet e sulmeve vetëvrasëse. Gjatë zhvillimit të këtyre bisedave duhej anal-izuar me kujdes të gjitha reagimet e bashkëbiseduesit. Pas përfundimit të bisedavetë para, personi, i cili tregon interesim për vazhdimin e kontakteve dhe bisedave tëtilla, hyn në rrethin e ngushtë të kandidatëve potencialë për martirë. Tash në këtëfazë të procedurës rekrutuese, veprohet me shumë kujdes. Në qoftë se kandidatigjatë bisedave pasuese e lartëson vdekjen martire, ai parimisht duhet të këshillohetpër t’u përmbajtur nga aksionet e tilla. Mirëpo, në qoftë se ai edhe pasi të jetëkëshilluar vazhdon të këmbëngulë në vdekjen e vet martire, zgjidhet për misione


316 http://www.rrz.uni-hamburg.de/Ibahrine/saudi.htm. 317 Islamic Palestine or Liberated Palestine? The Relationship between the Palestinian Authority and HAMAS, Reuven Paz,

në librin: Peacewatch, 19. Juli 2001, Washington Institute for Near East Policy.318 Naomi Bubis, NZZ am Sontag, Terrorismus; www. forum.hagalil.com.

të tilla. Menjëherë pas kësaj zgjedhje fillon faza e përgatitjes së kandidatit përvdekje martire. Gjatë kësaj faze të shkurtër përgatitore ftohen në ndihmë edhemësuesit e ndryshëm fetarë, të cilët me shpjegimet e tyre duhet ta stimulojnë edhemë tepër dhe ta çelikosin vendimin e marrë të kandidatit për kryerjen e një sulmivetëvrasës319.

Sipas praktikave të disa organizatave terroriste, para dërgimit të kandidatitnë aksion vetëvrasës, zakonisht bëhet testimi përfundimtar i tij. Në të vërtetë,nëpërmjet kryerjes së një aksioni të lehtë kundër armikut, praktikisht argumento-het besnikëria dhe vendosmëria e kandidatit si dhe ushtrohet aftësia e tij për ruajt-jen e gjakftohtësisë gjatë aksionit në rrethana të ndërlikuara. Në rast kalimi të suk-sesshëm të kësaj prove gjenerale, kandidati largohet nga rrethi i tij familjar dheditët e fundit të jetës së vet i kalon në shoqëri me disa persona të zgjedhur të tij.Në fund, bëhet ceremonia përcjellëse dhe zakonisht pas përfundimit të kësaj cere-monie kandidatit i shpjegohet mënyra e kryerjes së aksionit vetëvrasës320.

Elementi kryesor, që ndikon në mosparaqitjen e shenjave të dukshme tëfrikës ose nervozitetit, gjatë kryerjes së aksioneve vetëvrasëse, është vendosmëriae kandidatit për vdekje martire. Kështu, sipas dëshmitarëve izraelitë, sulmuesit endryshëm palestinezë gjatë kryerjes së aksioneve të tyre vetëvrasëse, në numrinmë të madh të rasteve kishin qenë të veshur me rroba tradicionale izraelite, me uni-forma të ndryshme policore ose me ato të ushtarëve izraelitë. Në këtë mënyrë,atentatorët palestinezë, duke e fshehur identitetin e tyre me pamje të jashtme, sjell-je, dhe shprehje izraelite, kishin arritur të depërtonin deri në vendet e dëshiruaradhe atje në mënyrë të papritur t’i kryenin sulmet e tyre vetëvrasëse.

5.2. Taktikat tjera të veprimit të terroristëve islamikë

Terrorizmi islamik, publicitetin e vet e kishte arritur falë zbatimit karakter-istik të sulmeve vetëvrasëse, rrëmbimit të aeroplanëve, montimit të autobombavedhe përdorimit të sasive të mëdha të mjeteve shpërthyese. Sidomos, zbatimi i tak-tikës së sulmeve vetëvrasëse, kishte shënuar kthesë radikale në publicitetin e ter-roristëve islamikë. Shumë të rinj myslimanë, djem dhe vajza, të dehur nga urrejtja


319 Das Märtyrertum im Islam, Ministria e Punëve të Brenshme e Nordrhein-Westfalen, Sherbimi i Mbrojtjës së RënditKushtetuës, Düsseldorf, 2004, f.4.

320 Për dallim nga përgatitjet tjera luftarake, kandidatit për martir i shpjegohet mënyra e kryerjes së sulmit vetëvrasës vetëmdisa orë para kryerjes së aktit. Më gjerësisht: http://www.praesidia.de/ Anbieter_von_Personenschutz_P/Presse_und_Publikationen_zu_Te/presse_und_publikationen_zu_te.html, Selbstmordanschläge -Kamikazeangriffe islamischer Terroristen. Autori PM ishte një zyrtar i lartë i policisë, i cili kishte specializuar„Terrorizmin dhe format e tjera të dhunën politike” në një universitet amerikan. Tani ai është i angazhuar në ndërmarrjenPRAESIDIA DEFENCE në München.

kundër armikut dhe bindjet e krijuara fetare, se vendi i tyre në parajsë mund të fito-het vetëm në rast vetëflijimi për çështjen fetare, e kishin pranuar kryerjen e sul-meve të ndryshme vetëvrasëse. Në këtë mënyrë, kishin filluar sulmet terroristekundër objektivave të ndryshme perëndimore në Lindje të Afërt, ishin sulmuarvlerat më të çmuara njerëzore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe po sulmo-het çdo ndjenjë e sigurisë së shtetit izraelit.

Në vitin 1983, grupe të ndryshme terroriste islamike kishin filluar zbatimine taktikës së rrëmbimit të aeroplanëve. Një vit më vonë, grupi terrorist, i prezantu-ar si Xhihadi Islamik, kishte rrëmbyer një aeroplan francez, i cili fluturonte ngaFrankfurti për në Paris. Aeroplani i rrëmbyer ishte detyruar ta ndërronte kursin efluturimit dhe të ulej në Teheran. Si kusht për lirimin e udhëtarëve të rrëmbyer, ter-roristët kishin kërkuar lirimin nga burgu të ekstremistëve islamikë, që ishin përp-jekur ta vrisnin ish-kryeministrin iranian, Shapour Bakhtiarit si dhe të gjithë të bur-gosurit e tjerë politikë iranianë nga burgjet franceze. Mirëpo, autoritetet franceze,ndonëse kishin pësuar dy viktima në aeroplan, nuk kishin pranuar ndonjë dialogme rrëmbyesit ose ndonjë zgjidhje kompromisi të rastit. Kështu, kjo ngjarje, sipasversionit zyrtar iranian kishte përfunduar, me largimin „vullnetar” të rrëmbyesvenga aeroplani dhe dorëzimin e tyre. Me gjithë kërkesat e përsëritura, autoritetet ira-niane nuk kanë njoftuar asgjë lidhur me konsekuencat eventuale ligjore dhe iden-titetin personal të rrëmbyesve.

Në dhjetor të vitit 1984, një grup tjetër terrorist, i prezantuar gjithashtu siXhihadi Islamik, kishte rrëmbyer në Teheran një aeroplan kuvajtian dhe si kusht përlirimin e tij kishte kërkuar lirimin e 17 anëtarëve të grupit terrorist Al-Dawa, të bur-gosur në Kuvajt. Në shenjë vendosmërie për realizimin e qëllimit të tyre, rrëmbye-sit menjëherë i kishin vrarë dy ekonomistë amerikanë, që ndodheshin në mesin eudhëtarëve në aeroplan. Mirëpo, me gjithë këto viktima dhe kërcënime të përsërit-ura, autoritetet kuvajtiane kategorikisht i kishin refuzuar kërkesat e terroristëve. Pasgjashtë ditësh, policia iraniane kishte deklaruar se ishte liruar aeroplani i rrëmbyerkuvajtian. Sipas vrojtuesve të ndryshëm, aksioni i publikuar policor iranian për lir-imin e aeroplanit, kishte qenë vetëm manovrim taktik për fshehjen e realitetit se kygrup kishte vepruar me kërkesë të qarqeve të caktuara zyrtare iraniane.

Më 14.06.1985, një aeroplani i TWA-së me 150 udhëtarë, i cili fluturontenga Athina për në Paris, gjatë fluturimit mbi Romë, ishte rrëmbyer nga dy anëtarëtë organizatës Hesb-Allah. Në të vërtetë, ky rrëmbim e paraqet aksionin më dra-matik të shënuar në historinë e rrëmbimit të aeroplanëve. Së pari, aeroplani ishtedetyruar të fluturonte për Bejrut. Pas një kohe të qëndrimit në Bejrut, aeroplaniishte detyruar të fluturonte në drejtim të Algjerit. Pastaj nga Algjeri aeroplani ishte


kthyer përsëri në Bejrut. Këtu ishte hedhur trupi i pajetë i ushtarit të vrarëamerikan, Robert Stethem dhe aeroplani ishte kthyer përsëri në Algjer. Pas këtijrasti kishte pasuar kërkesa ultimative e ShBA, drejtuar kryetarit sirian, Asad. Meqëllim të mënjanimit të një konflikti të padëshiruar me ShBA, presidenti sirian,Asad kishte kërkuar nga organizata Hesb-Allah lirimin e menjëhershëm dhe tëpakusht të aeroplanit dhe udhëtarëve të rrëmbyer. Në të kundërtën, autoritetet siri-ane kishin kërcënuar se do ta dëbonin organizatën Hesb-Allah nga Lugina Beka nëJug të Libanit, e cila edhe tash kontrollohet nga forcat siriane. Në këtë mënyrë, pas17 ditësh kishte përfunduar odiseja e këtij aeroplani të rrëmbyer amerikan. Nëjanar të vitit 1987, Mohammed Ali Hammedei gjatë një udhëtimi të tij ilegal nëGjermani, ishte identifikuar si njëri nga rrëmbyesit e këtij aeroplani dhe për veprëne kryer ishte dënuar me burgim të përjetshëm.

Taktika e rrëmbimit të aeroplanëve, me qëllim të detyrimit të ShBA-së përtë liruar nga burgu njërin prej sulmuesve të parë të World Trade Center, ideologunislamik, Sheik Umar Abd al-Rahman, ishte zbatuar edhe më 15.08.1993. Mirëpo,vetëm disa orë pas rrëmbimit të aeroplanit holandez, Boeing 737, shërbimi specialgjerman GSG9, pa shkaktuar asnjë viktimë, kishte arritur të lironte aeroplanin dheudhëtarët e rrëmbyer. Më 24.12.1999, aktorët islamikë kishin rrëmbyer edhe njëairbus indian. Mirëpo, kësaj radhe qeveria indiane, me qëllim të shpëtimit të jetëssë 155 udhëtarëve të rrëmbyer, e kishte plotësuar njërën nga disa kërkesat eparashtruara të rrëmbyesve, duke i liruar nga burgu tre të burgosur politikë.

Përveç rasteve të lartpërmendura, në historinë e rrëmbimit të aeroplanëvenga autorët islamikë janë evidentuar edhe rrëmbimet e shtatorit të vitit 2001, kurkatër aeroplanët e rrëmbyer amerikanë ishin shfrytëzuar si torpeda vetëvrasësekundër vlerave më vitale të ShBA-së. Gjatë këtyre sulmeve kishin vdekur mbi3000 persona. Në të vërtetë, taktika e përdorimit të sasive të mëdha të mjeteveshpërthyese gjatë kryerjes së sulmeve vetëvrasëse ishte përdorur edhe shumë kohëmë parë nga aktorët islamikë. Kështu, në vitin 1983, gjatë një sulmi vetëvrasëskundër Ambasadës Amerikane në Bejrut, ishte përdorur makina e mbushur merreth 1000 kilogramë eksplozivë. Në tetor të të njëjtit vit, gjatë sulmit kundërkomandës ushtarake amerikane në Bejrut, ishte përdorur kamioni i mbushur merreth gjashtë tonelata eksplozivë. Ndërkaq, dy muaj më vonë, gjatë një sulmi tjetërvetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Kuvajt, ishte përdorur makina embushur me rreth 2000 kilogramë eksplozivë. Gjithashtu, edhe në mars të vitit1993, gjatë një sulmi vetëvrasës në Bombei, nga pasojat e shpërthimit të një sasietë madhe eksplozivi, kishin vdekur rreth 300 dhe ishin plagosur mbi 1200 persona.Në gusht të vitit 1998, gjatë dy sulmeve vetëvrasëse kundër ambasadave


amerikane në Kenia dhe Tanzani, kishin vdekur 257 persona dhe ishin plagosurmbi 5000 të tjerë.

6. Shfaqja e terrorizmit bashkëkohor islamik

Gjatë viteve ‘60 në Irak, paralelisht me rilindjen e filluar fetare, ishteshfaqur lëvizja e parë terroriste islamike. Në qytetin e shenjtë shiit Naxhaf, ishteshfaqur një lëvizje islamike shiite e quajtur Al-Dawa (Zëri i Islamit), e cila ishteudhëhequr nga Ajatollah Sayyid Mohammed Baqir al-Sadr. Pas vitit 1980, kur meurdhër të Sadam Huseinit ishte likuiduar udhëheqësi i kësaj organizate al-Sadr,praktikisht kishte pushuar edhe aktivitetit politik i lëvizjes islamike “Zëri iIslamit”.

Në të njëjtën kohë, kur në Irak ishte shfaqur organizata Al-Dawa, edhe nëqytetin e shenjtë iranian, Ghom doli në skenë një lëvizje tjetër islamike e udhëhe-qur nga mësuesi i atëhershëm i qendrës teologjike dhe udhëheqësi i mëvonshëm iRevolucionit Islamik, Homeini. Reformat e filluara politike në Iran, të cilat ekishin paraparë barazimin e të drejtave të gruas me ato të burrit si dhe ato që kishinparaparë barazimin e të drejtave të shtetasve iranianë jomuhamedanë me ata mys-limanë, ishin trajtuar nga Homeini si „sulme kundër Kuranit dhe fesë Islame”. Nëkëto baza ideologjike, të propaganduara kryesisht nga Homeini, ishte mobilizuarnjë pjesë e madhe e të rinjve revolucionarë iranianë, për t’i kundërshtuar me dhunëreformat e filluara. Pas konflikteve të përgjakshme të vitit 1962, që kishte përfun-duar me rreth 200 (kryesisht) studentë teologë të vrarë dhe pas dy burgosjeve tëmëparshme të Homeinit, në vitin 1964 ishte marrë vendimi për dëbimin e tij ngaIrani. Pas qëndrimit të shkurtër në Turqi, Homeini ishte vendosur në qytetin shiitirakian, Naxhaf, nga ku i kishte vazhduar sulmet e veta kundër pushtetit të shahutnë Iran. Në të vërtetë, këtu kishte filluar ngritja e shpejtë e lëvizjes politike tëudhëhequr nga Homeini, e cila i kishte influencuar edhe minoritetet e ndryshmeshiite të Lindjes së Afërt, e sidomos ata të Libanit.

Nën ndikimin e ideve të Homeinit, gjatë viteve ’70 në Liban ishte paraqiturorganizata militante islamike shiite Al-Amal, e cila udhëhiqej nga themeluesi i saj,imami, Musa Sadr. Në fillim të themelimit të saj, organizata Al-Amal ishte quajturHarakat al Mahrumim (Lëvizja e të Mjerëve). Zgjedhja e këtij emri nuk ishte kre-jtësisht e rastësishme, kur merret parasysh fakti se popullsia shiite në Liban dhe nështetet e tjera arabe, jetonte në varfëri shpërpjesëtimore ekonomike. Gjithashtuedhe në aspektin politik, popullsia shiite ishte komunitet i papërfillur. Udhëheqësii kësaj organizate, Musa Sadr ishte zhdukur në vitin 1978 gjatë një misioni të tij


politik në Libi. Pas ardhjes së Nabib Berrit në krye të organizatës islamike Al-Amal, popullsia shiite kishte krijuar një forcë ekonomike dhe pozicion të ri politiknë Liban. Ky kishte arritur mobilizimin e numrit më të madh të intelektualëve shi-itë, duke iu ofruar atyre pozicione udhëheqëse në organizatë. Këta intelektualë tëdiplomuar kryesisht në qendra të ndryshme islame shiite në Iran dhe Irak, kishinkontribuar sidomos në drejtim të studimit të efekteve eventuale të sulmevevetëvrasëse321.

Në vitin 1982, nga organizata islamike Al-Amal ishin ndarë fraksionetradikale, të prezantuara si Al Jihad al Islami dhe Hezb-Allah. Me gjithë këto ndar-je, organizata Al Amal kishte vazhduar të mbetet subjekt i fuqishëm politik në Libandhe si i tillë të gëzonte përkrahjen e Iranit dhe Sirisë zyrtare322. Pas pavarësimit tëvet, grupi Hezb-Allah ishte masivizuar aq shpejt sa brenda një kohe të shkurtër ishteshndërruar në organizatën më të fuqishme terroriste në Liban. Publiciteti i kësajorganizate, kishte filluar të rritej sidomos pas marsit të vitit 1983, kur ishin sulmuarbazat ushtarake amerikane dhe ato franceze në Bejrut si dhe ishte goditur ndërtesae Komandës Ushtarake Izraelite në Tyre. Disa muaj më vonë, organizata Hezb-Allah, kishte sulmuar edhe disa objektiva perëndimore në Kuvajt323.

Vetëm pas këtyre sulmeve vetëvrasëse, ishte arritur zbulimi i identitetit tëudhëheqësve kryesorë të organizatës Hezb-Allah, Hussein Mussawi dhe SheikFadlallah. Gjithashtu ishte njoftuar edhe mbi ekzistencën e një komande qendrore,të vendosur në Baalbek dhe Zabdani. Pastaj shërbimet sekrete izraelite i kishinzbuluar edhe dy qendra për rekrutim dhe stërvitje terroriste në Ras al Ain dhe Jantasi dhe i kishin sqaruar raportet reale që ekzistonin në mes organizatave terroristeshiite në Liban, Al-Amal, Al Jihad al Islami dhe asaj Hezb-Allah. Sigurimi i këtyreinformacioneve kishte rëndësi të veçantë nga fakti se organizata Hezb-Allah qënga themelimi i saj, kishte manifestuar profesionalitet të rrallë në organizimin dheveprimin e saj konspirativ.

7. Irani dhe terrorizmi islamik

Irani është qendër e ritit shiit të fesë Islame dhe si e tillë gjithmonë ka luftu-ar kundër mbizotërimit fetar të ritit rival, sunit. Shiitët besojnë se dhëndri iMuhametit, Aliu, ishte kalifi i parë i vërtetë dhe në këtë mënyrë i mohojnë trekalifët e tjerë, të cilët konsiderohen nga ortodokset myslimanë sunitë si trashëgim-


321 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 294.322 Në sigurimin e këtyre përkrahjeve, rol të rëndësishëm kishte luajtur edhe ambasadori iranian në Siri, Ali Akhbar

Mohtashami. Më gjerësisht shih: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 665-677.323 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 673.

tarë të vërtetë të Muhametit324. Për botën e krishterë, dallimi që ekziston në mes tëkëtyre dy sekteve fetare myslimane është i pakuptueshëm dhe i parëndësishëm. Nëtë njëjtën masë, për botën myslimane është i pakuptueshëm dhe i parëndësishëmedhe dallimi që ekziston në mes të ritit protestant dhe atij katolik.

Ashtu sikurse në botën e krishterë, që kishte tensione dhe luftëra fetare,edhe në botën myslimane ishin zhvilluar shumë luftëra në mes pjesëtarëve fanatikëtë sektit shiit dhe atij sunit. Dallimi në mes ritit fetar shiit dhe atij sunit, në njëfarëmënyre kishte qenë edhe shkak i luftës së fundit irako-iraniane, gjatë së cilësHomeini si shiit, vazhdimisht e kishte akuzuar sunitin Sadam Huseinin si heretik.

Shiitët besojnë se janë të diskriminuar nga shumica sunite, e cila mbi-zotëron në vende të ndryshme të Lindjes së Afërt. Pas ardhjes në pushtet tëHomeinit në Iran, shiitët besonin se kishte ardhur koha e tyre për t’u hakmarrë ndajpadrejtësive të bëra historike. Kështu në Iran kishte filluar një luftë e egër kundërsunitëve dhe kundër çdo grupi tjetër heretik, të ndarë nga feja e vërtetë islame. Nëtë njëjtën masë ishin luftuar edhe ndikimet kulturore të botës perëndimore në Iran.Zhvillimi i suksesshëm i këtyre luftërave kishte qenë i mundur vetëm falë inkor-porimit të dogmës së caktuar fetare islame me dhunën politike dhe nacionalizminiranian325. Në baza të tilla ideologjike, në fillim të vitit 1979, në tërë territorin eLindjes së Afërt ishin organizuar protesta masive shiite.

Në mars të vitit 1982 në Teheran ishin ftuar 380 misionarë dhe udhëheqëstë grupeve të ndryshme revolucionare shiite nga të gjitha shtetet arabe dhe ngaEvropa. Gjatë kësaj konference, ishte kërkuar nga qeveria islamike në Iran që tëangazhohet fuqishëm „për përhapjen e mësimeve të vërteta të Islamit edhe te trad-htarët e Islamit dhe te popujt e pafe”. Me qëllim të mënjanimit të pengesave even-tuale, të cilat do të paraqiteshin gjatë realizimit të këtij projekti, ishte kërkuar lejapër hapjen e llogoreve të ndryshme për stërvitje luftarake. Pastaj ishte themeluaredhe e ashtuquajtura Konto e Luftës, në të cilën ishin deponuar 100 milionë dol-larë. Këto mjete financiare u ishin dedikuar grupeve të ndryshme revolucionareislamike ndërkombëtare. Ndërkaq, si burimi i përhershëm i këtij fondi ishte para-parë vlera e 50 milionë dollarëve, nga të cilat mund të financoheshin vetëmaktivitetet e posaçme luftarake326.

Nga këto mjete financiare kishin përfituar grupet e reja terroriste në Liban,ishin financuar disa sulme brutale terroriste në Kuvajt, ishte financuar përhapja elëvizjeve fundamentaliste islamike në Azinë Juglindore si dhe ishte financuar kry-erja e disa aksioneve terroriste në Evropë. Në shfrytëzimin e këtyre mjeteve ishin


324 Kalif do të thot „trashigimtarë i profetit Muhamed dhe përfaqësues i zotit në tokë.325 Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Darmstadt 1990, f. 674.326 James Adams, Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror, Frankfurt/Main 1990, f. 99 - 108.

favorizuar sidomos projektet që kishin paraparë krijimin e një rrjeti global tëbashkësive islame, të cilat duhet të udhëhiqeshin nga mësuesit fetarë, të cilët do tambanin edhe përgjegjësinë e rekrutimit të assasinëve të viteve të ardhshme.

Qarqet zyrtare iraniane e përkrahën dhe stimuluan fanatizmin islamik.Orientimi zyrtar iranian ishte bazuar në doktrinën mesjetare të sektit fetar, tëthemeluar në vitin 1094 nga Hassan Ibn al-Sabbah: nga kështjella e vet në Alamut(një bjeshkë në Persi), al-Sabbah i kishte dërguar luftëtarët e vet në aksione tëndryshme luftarake. Mirëpo, gjithmonë para marshimit të tyre, ata kishin shijuar„parajsën qiellore” në tokë, duke marrë sasi të konsiderueshme të drogës. Në këtëmënyrë ata ishin bindur se vendi i tyre në rast vdekjeje është i garantuar në para-jsë. Nga emri i drogës së konsumuar hashish rrjedh edhe emri assassin327.

Trashëgimtarët e sektit të al-Sabbah, respektivisht një komando assassine eHomeinit në vitin 1980, ishte përpjekur që ta vriste kryeministrin e fundit të shahutiranian, Shapour Bakhtiar, i cili jetonte i strehuar në Paris. Katër vjet më vonë ishinlikuiduar në Paris tre anëtarë të qeverisë së Bakhtiarit dhe ishin plagosur 18 per-sona të tjerë. Në vitin 1984, në një zyrë të Madridit, e cila ishte shfrytëzuarbashkërisht nga British Airways dhe TWA, kishte shpërthyer një bombë, e cilakishte shkaktuar vdekjen e një personi. Në qershor të vitit 1985 në të njëjtën kohëkishin shpërthyer disa bomba të kurdisura në aeroportin e Frankfurtit. Një sulm ingjashëm ishte kryer edhe në Romë, ndërsa në Londër ishte zbuluar me kohëeksplozivi i vendosur para Ambasadës Irakiane. Në vitin 1985 në Romë ishte bur-


327 Sabbah ishte udhëheqës i grupit „Muslim Ismaili“, i cili menjëherë pas paraqitjes së vet në shekullin XI në Iran, ishtendarë nga sekti shiit. Duke pasur parasysh kohën dhe rrethanat, ku kishte jetuar Sabbah, kishte qenë i zgjuar dhe iarsimuar. Ai kishte udhëtuar nëpër vendet e ndryshme të Lindjes së Afërt dhe kudo e kishte predikuar Kuranin sipasversionit të vet. Në moshën e vet 40 vjeçare, përafërsisht gjatë vitit 1090, Sabbah e kishte ndërtuar një kështjellë në njërrafshnaltë afër Alamutit, e cila shtrihet në veri të Iranit. Lidhur me personalitetin e tij ishte krijuar edhe legjenda e „plakutnga bjeshka”.Sabbah ishte përpjekur që ta bindte popullin për pranimin e filozofisë së tij fetare. Mirëpo, kur oratoria e tij nuk kishtesukses ai e kishte praktikuar dhunën. Sabbah kishte rekrutuar një numër të madh të luftëtarëve, të cilët besonin verbërishtnë predikimet fetare të udhëheqësit të tyre. Me qëllim të sigurimit të lojalitetit të ushtarëve të vet, Sabbah kishte mbjellnjë kopsht të madh me lule, në të cilin kishte ujë, pemë të llojllojshme, peshq dhe ujëvare. Gjithmonë pas dhënies sëhashishit, Sabbahu i kishte ftuar luftëtarët në kopshtin e vet, ku servoheshin ushqime të mira dhe vajza të bukura. Në këtëmënyrë ata praktikisht e kishin shijuar parajsën e predikuar fetare dhe gjithmonë pas shijimit dyditor të kësaj mrekullieqiellore të krijuar në tokë, ithtarët e tij ishin kthyer përsëri në kasollat e tyre. Një ditë më vonë ata duhej të paraqiteshin teprijësi i tyre, Sabbah, i cili kishte shpjeguar se Allahu i kishte zgjedhur pikërisht ata për shijimin e versionit të parajsësqiellore në mënyrë që të mos frikësohen nga vdekja gjatë kryerjes së misionit të tyre të rrezikshën. Kështu, në rast vdekjejeata ishin bindur se vendi i tyre ishte i garantuar në parajsë.Metodat e indoktrinimit të Sabbahut kishin qenë aq të suksesshme sa që në vitin 1124 (viti i vdekjes së tij), perandoria eSabbahut ishte shtrirë nga Gjiri Persik e deri në Detin Mesdhe. Taktika e dhënies së hashishit e kishte shtuar pa masëtrimërinë e luftëtarëve të quajtur në bazë të hashishit të konsumuar, assassin. Këta luftëtarë ishin të njohur për dhunën etyre në popull. Gjatë atyre kohërave askush në Lindje të Afërt nuk ishte i sigurt nga thikat e assassinëve. Askush nukguxonte të udhëtonte në rajon, pa përcjellje të madhe ushtarake. Sabbahu i kishte quajtur luftëtarët e vet si fedai osefedayeen (avanturier) ose si thonë palestinezët „njerëz të viktimave“. Më gjerësisht: James Adams, Geld und Gewalt, Werfinanziert den internationalen Terror? Nga anglishtja përkthyer në gjuhën gjermane nga Nikolaus Gatter, Frankfurt/Main1990, f. 99 - 108.

gosur një grup i terroristëve islamikë, i cili kishte planifikuar sulmin kundërAmbasadës Amerikane në Romë, etj.

Përgjegjësinë për kryerjen e disa aksioneve të tilla terroriste e kishte marrëorganizata Al-Dawa, e cila sipas dëshmive të deponuara, dirigjohej nga ShërbimiInformativ dhe i Sigurimit Kombëtar Iranian (SAVAK). Gjithashtu ishin argumen-tuar lidhjet e caktuara në mes Hezb-Allahut dhe të „Xhihadit Islamik” me qarqet ecaktuara zyrtare iraniane328.


328 Krahaso: Netanyahu Benjamin, Der neue Terror, Nga anglishtja përkthyer në gjuhën gjermane nga Klaus Binder undJemery Gaines, C. Bertelsmann, München 1995, f. 96 - 102.

ORGANIZATAT TERRORISTE ISLAMIKE

1. Afwaj al-muqawama al-lubananiya (Al - Amal)

Njësitet e Rezistencës Libaneze (Shpresa)

Amal është shkurtesë e emrit Afwaj al-muqawama al-lubananiya (Njësitet e Rezistencës Libaneze), që në gjuhënarabe ka kuptimin e shpresës. Organizata islamike shiite Al-Amal, ishte themeluar në vitin 1975 nga imam Musa Sadrdhe deri në vitin 1978 kjo organizatë kishte vepruar me emrinHarakat al Mahrumim (Lëvizja e të nënshtruarve)329. Pas vitit1978, kur ishte themeluar krahu ushtarak, kishte vepruar me emrin Al-Amal,Afwaj al-muqawama al-lubananiya (Njësitet e Rezistencës Libaneze).

Themeluesi dhe udhëheqësi i parë i organizatës Al-Amal, imam Musa Sadr, ishtezhdukur në vitin 1978 gjatë një vizite zyrtare në Libi. Dyshohet se kjo zhdukje ishte bërëme urdhër personal të kolonel Gadafit330. Që nga viti 1980 udhëheqës politik i organiza-tës islamike Al-Amal ishte emëruar avokati Nabih Berri. Një vit më vonë, ai ishte emëru-ar edhe komandant i krahut ushtarak, i cili kishte rreth 8000 luftëtarë. Në fillim të viteve‘80, lëvizja islamike shiite Al-Amal, kishte fituar popullaritet të lartë politik. Mirëpo, pasvitit 1982, nga kjo organizatë ishin shkëputur grupet radikale të njohura me emrin alJihad al Islami dhe Hezb-Allah. Kjo ndarje kishte ndikuar në zbehjen e popullaritetit dheautoritetit të fituar politik. Në të vërtetë, si kjo ndarje, ashtu edhe rënia e autoritetit poli-tik të organizatës Al-Amal, ishte shkaktuar nga fakti se kjo organizatë gjatë luftës civilenë Liban kishte luftuar, si në anën palestineze, ashtu edhe kundër tyre331. Madje, në fillim

193 :.ORGANIZATAT TERRORISTE ISLAMIKE

329 Shiitët dhe Sunitët janë dy sekte Islame. 90% e besimtarëve myslimanë janë sunitë. Shiitët janë shumicë vetëm në Irandhe Irak. Dhe kudo tjetër në botë, janë pakicë. Më gjerësisht: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer ngaanglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 359

330 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 294.331 Lufta e dytë civile në Liban kishte filluar me 13 prill të vitit 1973, kur ishin masakruar 25 palestinezë, të cilët udhëtonin nëpërmes

një vendbanimi të krishterë. Në shenjë hakmarrjeje OÇP-ja, në të gjitha pjesët e Libanit i kishte sulmuar vendbanimet e krishtera.Kështu kishte filluar edhe polarizimi i konfesioneve fetare në Bejrut, i cili brenda disa muajve e kishte kapluar tërë Libanin. Njëpolarizim i tillë kishte ndikuar edhe në ndarjen e ushtrisë libaneze në formacione të krishtera dhe në ato myslimane. Pasojat ekësaj lufte civile kishin qenë katastrofale: 176.000 persona të vrarë dhe pastrimi fetar i vendbanimeve të tëra. Më gjerësisht: DieUnruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f.360

të asaj lufte e deri në kohën e invadimit të forcave izraelite në Libanin Jugor, organizata

Al-Amal kishte vijuar një politikë neutrale edhe ndaj Izraelit.

Lëvizja islamike shiite “Al-Amal” kishte pranuar ndihma të rregullta poli-

tike, financiare dhe ushtarake si nga Irani, ashtu edhe nga Siria332. Mirëpo, pavarë-

sisht nga ndihmat e pranuara, lëvizja Al-Amal e kishte ruajtur autonominë e vet.

Qëllimi politik i kësaj organizate ishte mënjanimi i të gjitha diskriminimeve poli-

tike, ekonomike, kulturore, fetare etj., ndaj popullsisë shiite, që jeton në Liban333.

Që nga viti 1989, organizata politike Al-Amal është e përfaqësuar në parlamentin

libanez. Në të njëjtin vit edhe udhëheqja politike e kësaj organizate, kishte kalu-

ar në Bejrut. Ndërsa në shtator të vitit 1991, sipas Marrëveshjes së Paqes, 2800

pjesëtarë të forcave të armatosura të Al-Amal, integrohen në ushtrinë libaneze.

Raporti në mes organizatës Al-Amal dhe organizatave të tjera islamike në

Liban, përfshirë këtu edhe organizatën konkurrente Hezb-Allah, ishte ambivalent.

Në këtë drejtim janë evidentuar konflikte dhe diferenca të fuqishme politike, por

edhe unitete në qëndrime dhe veprime, kur ishte fjala për luftimin e armikut të për-

bashkët - Izraelin.

Organizata Al-Amal e mbështet praninë e forcave siriane në Liban. Pas

vrasjes së ish-kryeministrit libanez Rafik Hariri, që kishte ndodhur me 14.02.2005,

Al-Amal e kishte kundërshtuar tërheqjen e forcave siriane nga Libani. Që nga viti

1990, Al-Amal ka qenë vazhdimisht e përfaqësuar në parlamentin dhe qeverinë

libaneze. Kryetari i kësaj organizate Nabih Berri, ishte zgjedhur kryetar i parla-

mentit libanez në vitin 1992, 1996, 2000, 2005 dhe 2009. Aktualisht, Al-Amal ka

13 përfaqësues (nga 128 vende) në parlamentin libanez.

2. Hezb - Allah (Partia e Allahut)

Në vitit 1982, pas pushtimit të papenguar të forcave

izraelite në Liban, nga organizata shiite Al-Amal, ishin ndarë

grupet radikale islamike, të njohura me emrat Al Jihad al


332 O´Ballance, Edgar, Islamic fundamentalist terrorism, 1979-96. The Iranian connection, Basingstoke 1997, f. 15. 333 Në prag të Luftës së Dytë Botërore, si reagim ndaj ndikimit islamik në Liban, që si shtet arab tradicionalisht ishte

udhëhequr nga të krishterët, ishte paraqitur falanga e krishterë. Kjo falangë, e njohur edhe me emrin “Formacioni i

krishterë” ishte e përbërë nga disa mijëra ushtarë të armatosur dhe të financuar mirë, të cilët i përkrahte Izraeli. Kjo

përkrahje kishte të bënte me interesin politik të Izraelit për posedimin e një dore të zgjatur në vendin ku më së shumti

ishte e përqendruar OÇP-ja. Kështu, gjatë dy luftërave qytetare në Liban, falangistët kishin luftuar kundër formacioneve

të OÇP-së dhe gjithmonë e kishin përshëndetur ndërhyrjen ushtarake izraelite në Liban. Kryetari i Libanit, Amin

Gemayel, kishte qenë njëri nga udhëheqësit e falangistëve të krishterë. Krahaso: Die Unruche der Welt, Libanon, Brogan,

Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 349- 381.

Islami dhe Hezb-Allah334. Gjatë asaj kohe, qeveria islamike e Iranit, e brengosurpër fatin e bashkëfetarëve të vet, kishte dërguar disa „roje revolucionare”, në jugtë Libanit me qëllim të ofrimit të ndihmës profesionale në mbrojtjen dhe organiz-imin politik të besimtarëve shiitë në Liban. Duke përfituar edhe nga një ndihmë etillë, grupi radikal Hezb-Allah, brenda një kohe të shkurtër kishte arritur të shndër-rohet në lëvizjen më të fuqishme politike në Liban.

Organi më i lartë i organizatës Hezb-Allah, është Këshilli “Majlis al-Shura”, që përbëhet nga tetë anëtarë. Ky këshill i konstituuar për herë të parë nëvitin 1986, përgjigjet para udhëheqësit fetar, Sheik Muhamad Husein Fadlallah.Anëtarët e „Majlis al-Shura”, zgjidhen çdo dy vjet nga përfaqësuesit autoritativë tëpopullit shiit në Liban. Në kompetenca të këtij këshilli janë të gjitha çështjet poli-tike, ushtarake, fetare, ekonomike, kulturore, etj. Organ ekzekutiv i këtij këshilliështë „Sekretari i Përgjithshëm”, i cili zgjidhet në mënyrë të pavarur nga “Majlisal-Shura”. Deri në vitin 1992, sekretar i këshillit të Hezb-Allah-ut ishte SheikAbbas Al-Musawi. Pas vrasjes së tij nga një raketë izraelite, sekretar i ri i kësajorganizate ishte zgjedhur

Sheik Hassan Nasrallah, ndërsa zëvendës i tij, Sheik Naim Kassem335. Në kuadër të komisionit ushtarak të “Majlis al-Shura”, fuksionon edhe i ash-

tuquajturi „Aparat i Përgjithshëm i Sigurimit Special”, i cili është i përbërë nga shër-bime të ndryshme. Udhëheqës i shërbimit për përgatitjen e sulmeve terroriste ndërkom-bëtare ishte Imad Mughniya, ndërsa zëvendësi i tij quhej Abdul Hadi Hamadi336.Mughniya deri para invadimit izraelit në Liban kishte qenë oficer i Formacionit 17 tëorganizatës palestineze Al-Fatah337. Krahu ushtarak i Hezb-Allahut, Al Muqawama alIslamia (Kryengritja Islamike) krahas njësive të rregullta posedon edhe një njësit spe-cial, i cili është kompetent për përgatitjen e aksioneve vetëvrasëse.

Bazat kryesore të Hezb-Allahut janë të vendo-sura në disa paralagje të Bejrutit Perëndimor dhe nëLuginën Beka të Libanit Jugor, e cila kontrollohet ngaforcat siriane. Kjo organizatë islamike gjatë kohës sëluftës civile në Liban kishte përfaqësuar idenë e kri-jimit të një Republike Islamike Libaneze, e cila duhejtë formohej sipas modelit iranian. Sipas Hezb-


334 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 294.335 Yoram Yoffee, Hezb-Allah on the Defensive, botuar në: Policy Watch, Washington, Institute for Near East Policy f. 755

6. Mai 2003.336 Blanford, Nicholas: Hizbullah prepares to open up front along the Israeli border, në librin: Jane´s Intelligence Review, 14

(2002), Nr. 4, f. 26-28 (f. 28).337 Mughniya i shfrytëzon kontaktet e veta me Iranin edhe për zhvillimin e kontrabandave të ndryshme me armë në Lindje

të Afërt. Më gjerësisht: Schirra, Bruno: Krieger und ihre Gönner, në: Die Zeit 5.12.2002, f. 8.

Sheik Hassan Nasrallah

Allahut, në republikën e dëshiruar islamike do të rregullohen të gjitha raportetndërnjerëzore, sipas parimeve të Kuranit dhe ligjeve të Sheriatit. Gjatë luftës civilenë Liban, qëllimi themelor i kësaj organizate kishte qenë pastrimi i elementëvejoislamikë nga Libani, shkatërrimi i shtetit të Izraelit dhe dëmtimi i interesaveamerikane në rajon338.

Që nga viti 1983, organizata Hezb-Allah është përgjegjëse për kryerjen edisa sulmeve terroriste kundër interesave amerikane, franceze dhe atyre izraelitenë Liban. Kjo organizatë, në vitin 1983, e kishte sulmuar Ambasadën Amerikanenë Bejrut, duke shkaktuar 57 viktima. Më vonë kishte marrë edhe përgjegjësinë përsulmet vetëvrasëse kundër bazave ushtarake amerikane dhe atyre franceze nëBejrut, që kishin shkaktuar vdekjen e 241 ushtarëve amerikanë dhe 58parashutistëve francezë. Organizata Hezb-Allah është përgjegjëse edhe për numrinmë të madh të rrëmbimit të aeroplanëve dhe qytetarëve të huaj në Liban gjatëviteve të tetëdhjeta. Madje, një herë kjo organizatë kishte gabuar duke e rrëmbyeredhe një diplomat rus. Në realitet, diplomati i rrëmbyer rus ishte liruar menjëherëdhe që nga ajo kohë nuk ishte evidentuar ndonjë sulm tjetër i Hezb-Allahut kundërdiplomatëve të huaj në Liban339. Në këtë mënyrë ishte vazhduar me sulmet terror-iste kundër rendit juridikndërkombëtar. Kështu, në vitin1988, me ndihmën e Hezb-Allahut, mbi Lockeribe tëSkocisë ishte rrëzuar një aero-plan amerikan me 258 udhëtarëdhe anëtarë të ekuipazhit. Nëvitin 1992 dhe 1994 ishin sul-muar në Buenos Aires interesate ndryshme izraelite. Në sul-min e parë kishin vdekur 29persona, ndërsa gjatë sulmit tëdytë ishin masakruar 96 qyte-tarë340.


338 Bundesamt für Verfassungsschutz (Hg.): Extremistisch-islamische Bestrebungen in der Bundesrepublik Deutschland,Köln 1999, f. 30; Landesamt für Verfassungsschutz Niedersachsen: http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de

339 Pas këtij rasti, Shërbimi Sekret Rus, e kishte rrëmbyer një udhëheqës të lartë të Hezb-Allahut. Pasi që e kishte rrahur dhekastruar, e kishte njoftuar atë lidhur me të gjitha informacionet në dispozicion që kishin të bënin me sekretet më të lartatë Hezb-Allahut. Pastaj udhëheqësi i kastruar ishte kthyer përsëri në Luginën Beka me kërcënimin „në qoftë se diplomatirus nuk lirohet brenda 24 orëve, atëherë informacionet në dispozicion do t’u ofrohen forcave izraelite dhe të gjithëudhëheqësit e Hezb-Allahut do të kastrohen“. Më gjerësisht: Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerkder Islamisten, München 2001, f. 164.

340 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 295.

Ambasada Amerikane, Bejrut 18.04.1983

Gjatë 20 vjetëve të kaluara, organizata „Hezb-Allah“ është furnizuar rreg-ullisht me armë nga Irani341. Sipas disa burimeve, vlera e përgjithshme e armatim-it të sjellë nga Irani është mbi 100 milionë dollarë. Në këtë arsenal luftarak bënpjesë edhe artileria e përbërë prej 8000 deri në 10.000 raketave 122 milimetra tëtipit Katjusha, si dhe disa raketa iraniane me rreze të shkurtra veprimi. Në arma-timin e Hezb-Allahut janë të evidentuara edhe disa raketa antitanke ruse të tipitFagot dhe ato amerikane të tipit TOW. Gjatë vitit 2000, forcat e Hezb-Allah-utjanë armatosur edhe me raketa kundërajrore të kalibrit 23 dhe 49 milimetra, me tëcilat mund të goditen edhe avionët specialë izraelitë342. Ky armatim, të cilin e pose-don organizata „Hezb-Allah“ është shumë më i begatshëm sesa armatimi ipërgjithshëm luftarak, që kishte poseduar ndonjëherë Al-Qa´ida. Pa dyshim senëpërmjet fuqizimit të organizatës Hezb-Allah, Irani ishte përpjekur t’i forcontepozitat e veta në rajon343. Sipas disa të dhënave, vlera e përgjithshme e ndihmavetë ndryshme iraniane për organizatën „Hezb-Allah“ është rreth 100 milionë dollarënë vit344.

Mirëpo, pavarësisht nga kjo begati ushtarake dhe nga prania e mijëra pjesë-tarëve të motivuar me ideologji radikale islamike dhe të stërvitur nga oficerët erregullt të ushtrisë iraniane, gjatë zhvillimeve të ndryshme politike të 20 vjetëve tëkaluara në Liban, nuk ishte dëshmuar ndonjë nivel i lartë ushtarak i Hezb-Allahut.Për dallim nga aspekti i rregullt ushtarak, organizata Hezb-Allah kishte dëshmuarprofesionalitet të lartë në zbatimin e formave dhe metodave të ndryshme tëveprimit terrorist. Deri në vitin 2000 (kur ishte tërhequr Izraeli nga Jugu i Libanit)organizata terroriste „Hezb-Allah“ e kishte zbatuar me sukses taktikën e sulmevevetëvrasëse, si formë të zhvillimit të luftës guerile. Gatishmëria për vetëflijim dhesulmet befasuese kundër banorëve dhe bazave të ndryshme izraelite në Liban, ekishin shtuar pa masë autoritetin politik të Hezb-Allahut, madje edhe në komu-nitetet e tjera fetare.

Pas përfundimit të luftës civile në Liban, kishte ndërruar edhe qëndrimipolitik i organizatës Hezb-Allah. Gjatë viteve të para të pasluftës, nuk ishte zhvil-luar një politikë e konfrontimit të hapur me shtetin libanez dhe ishte flakur kërke-sa radikale për themelimin e një republike islamike sipas modelit iranian në Liban.


341 Sipas të dhënave amerikane, Irani gjatë dekadave të fundit e kishte furnizuar Hezb-Allahun me armë në vlerë të 100 mil-ionë dollarëve. Më gjerësisht: Leader, Stefan; Wiencek, David: Drug money: the fuel for global terrorism, në: Jane´sIntelligence Review, 12 (2000), Nr. 2, f. 49-54 (f. 52).

342 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 163343 Blanford, Nicholas: Waiting Game, në librin: Jane´s Defence Weekly, 30. Oktober 2002, f. 19. Blanford: Hezb-Allah

prepares, f. 29.344 Yves Dubitzky: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, Forschungsarbeit, GRIN Verlag, München-Ravensburg

2008, f.35

Sipas këtyre qëndrimeve të moderuara politike, ishin ndërtuar disa qendra sociale,si ajo e Hezb-Allah Ableger Jihad al-Binaa (Lufta për Rindërtimin), të cilat ukishin ofruar ndihma humanitare edhe pjesëtarëve të komuniteteve të tjera fetare345.

Që nga viti 1992, orga-nizata “Hezb-Allah”, ishte inte-gruar në jetën politike, dhekishte marrë pjesë në zgjedhjetparlamentare në Liban. Mirëpoajo nuk ishte demilitarizuar dhekishte vazhduar furnizimin erregullt të saj me armë ruse,kineze dhe iraniane, të cilatishin përdorur gjatë luftës sëvitit 2006 në Liban. Forcatluftarake të Hezb-Allahut janëtë përqendruara kryesisht nëLuginën Beka dhe në Bejrutinjugor. Sipas të dhënave libaneze, organizata Hezb-Allah posedon 300 deri në 400ushtarë aktivë të komanduar nga një udhëheqës fetarë. Ndërsa sipas të dhënaveperëndimore, organizata “Hezb-Allah” posedon 3500 deri në 5000 ushtarë aktivëdhe rreth 20.000 rezervistë, të cilët zakonisht rekrutohen nga udhëheqësit fetarë të„Hezb-Allahut“ të ardhur nga Irani346.

Shërbimi Federal i Informimit Gjerman, duke i shfrytëzuar kontaktet e mirame Iranin, kishte ofruar shërbimin e vet duke ndërmjetësuar në lirimin, përkatë-sisht ndërrimin e ish-oficerit izraelit, Tennenbaum që ishte burgosur nga Hezb-Allahu, me qindra të burgosur politikë arabë, të cilët mbaheshin në burgjetizraelite. Pas bisedimeve të filluara në vitin 2002 në Berlin dhe të vazhduara nëLiban, në vitin 2003 ishte arritur marrëveshja e dëshiruar.


Baza ushtarake amerikane në Bejrut më 23.10.1983

345 Trendle, Giles: Hezb-Allah: Pragmatism and Popular Standing, në librin: Hollis, Rosemary; Shehadi, Nadim (Hg.):Lebanon on Hold. Implications for Middle East Peace, London 1996, f. 63-67 (f. 65).

341 Sipas të dhënave amerikane, Irani gjatë dekadave të fundit e kishte furnizuar Hezb-Allahun me armë në vlerë të 100 mil-ionë dollarëve. Më gjerësisht: Leader, Stefan; Wiencek, David: Drug money: the fuel for global terrorism, në: Jane´sIntelligence Review, 12 (2000), Nr. 2, f. 49-54 (f. 52).

342 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 163343 Blanford, Nicholas: Waiting Game, në librin: Jane´s Defence Weekly, 30. Oktober 2002, f. 19. Blanford: Hezb-Allah

prepares, f. 29.344 Yves Dubitzky: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, Forschungsarbeit, GRIN Verlag, München-Ravensburg

2008, f.35345 Trendle, Giles: Hezb-Allah: Pragmatism and Popular Standing, në librin: Hollis, Rosemary; Shehadi, Nadim (Hg.):

Lebanon on Hold. Implications for Middle East Peace, London 1996, f. 63-67 (f. 65). 346 Erich Schmidt-Eenboom: BND: Der deutsche Geheimdienst im Nahen Osten: geheime Hintergründe und Fakten”, Herbig

Verlag, München 2007, f. 210

Sipas të dhënave të “Amnesty International“, më 12.07.2006, një grup iarmatosur i organizatës Hezb-Allah kishte depërtuar me mjete të blinduara në ter-ritorin izraelit dhe kishte vrarë dy dhe rrëmbyer një ushtar izraelit347. Këtë incidenttë papritur kufitar, Izraeli e kishte kuptuar si sulm ushtarak dhe kishte reaguar menjë operacion të gjerë luftarak kundër Libanit. Gjatë zhvillimit të këtij operacionitë quajtur „Mbajtja e Premtimit“, ishin vrarë rreth 500 pjesëtarë të organizatës“Hezb-Allah”, 1191 banorë dhe ushtarë libanezë si dhe 120 ushtarë izraelitë.Ndërsa numri i personave të plagosur ishte mbi 5000. Gjatë zhvillimit të këtyreluftimeve ishin zhvendosur edhe rreth një milion banorë të Libanit. Ky sulmushtarak ishte ndërprerë me 14.08.2006, sipas Rezolutës 1701 të Këshillit tëSigurimit të KB348.

Pas vrasjes së ish-kryeministrit të Libanit, Rafik Hariris (më 14.02.2005), eposaçërisht pas Luftës së fundit në Liban,organizata “Hezb-Allah” ishte përpjekurpër rritjen e ndikimit të vet në jetën poli-tike të vendit. Kështu, kjo organizatëkishte mobilizuar edhe popullsisë shiite,për ushtrim të dhunës kundër Druzëve, qëkishin organizuar protesta kundër dhunëspolitike në vend dhe kishin kërkuarlargimin e forcave siriane nga Libani. Këtoforma të ushtrimit të dhunës, kishinndikuar në tensionimin afatgjatë të situatëspolitike në Liban, që kishte eskaluar më07, 11 dhe 12 maj të vitit 2008, kur ishinzhvilluar konflikte të armatosura në mespopullsisë shiite, sunite dhe druze, nëqytete të ndryshme të vendit349.

Organizata “Hezb-Allah” është evi-dentuar në listën e organizatave dhe gru-peve terroriste të ShBA-së. Mirëpo disashtete të Bashkimit Evropian këtë organi-zatë nuk e konsiderojnë më si terroriste, por si një subjekt radikal politik, të njështeti parlamentar, që përfaqësohet me 14 deputetë në parlamentin libanez350.


Përkatësia fetare e popullit libanez

Përkatësia fetare e popullit libanez. Sipas “marrëvesh-jes kombëtare” të vitit 1943, ndarja e funksioneveshtetërore dhe punësimi në administratën publikebëhet sipas përkatësisë fetare të popullit libanez:

www.muz-online.de/middleeast/libanon.htm

347 Amnesty International: AI: Hisbollah hat in Israel Kriegsverbrechen begangen, 14. September 2006348 Yves Dubitzky: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, München-Ravensburg 2008, f, 35349 Erich Schmidt-Eenboom: BND: Der deutsche Geheimdienst im Nahen Osten: geheime Hintergründe und Fakten”, Herbig

Verlag, München 2007, f. 214350 UN-Liste der Individuen und Organisationen, welche den Taleban oder al-Qaida nahe stehen 29. Juli 2006

Padyshim se kjo organizatë e gëzon përkrahjen e një pjese të madhe të popullsisëshiite, që është një e treta e popullsisë së Libanit351.

2.1. Kronikë e raporteve ndërmjet organizatave Al-Amal dhe Hezb-Allah

1984Shkurt, Bejrut: Formacionet luftarake të Al-Amalit kishin pushtuar Bejrutin Perëndimor,

të banuar kryesisht me popullsi myslimane shiite.1985

08.03, Bejrut: Para selisë së Komandës Qendrore të Hezb-Allahut në Bejrutin Perëndimor,ishte ndërmarrë një aksion vetëvrasës me qëllim të likuidimit të udhëheqësit shpirtëror të organi-zatës Hezb-Allah, Mohammed Hussein Faldallah. Nga pasojat e shpërthimit të autobombës ishinvrarë 80 persona dhe ishin plagosur mbi 200 të tjerë.

Maj, Bejrut: Formacionet e armatosura të organizatës “Al-Amal” i kishin rrethuar bazatpalestineze në Bejrut. Gjatë një sulmi në kampet palestineze Sabra dhe Shatila, ishin vrarë qindrapersona kryesisht të paarmatosur. Ky rrethim i forcave palestineze kishte zgjatur tri vjet.

1986Dhjetor, Liban: Formacionet luftarake të organizatës “Al-Amal” kishin filluar një ofensivë

të fuqishme kundër bazave të ndryshme palestineze në Liban, të cilat ishin dëmtuar rëndë, por nukishin pushtuar.

1987Shkurt, Bejrut: Forcat e armatosura siriane kishin sulmuar pozicionet e Hezb-Allahut në

jug të Bejrutit. 01.06, Bejrut: Vritet kryeministri libanez, Rashid Karami.1988Janar, Liban: Formacionet e armatosura të organizatës Al-Amal, në shenjë përkrahjeje

ndaj kryengritjes së filluar palestineze kundër Izraelit, kishin ndërprerë rrethimin e bazavepalestineze në Liban.

Prill, Jugu i Libanit: Në mes formacioneve të armatosura të organizatës Al-Amal dhe atyretë Hezb-Allahut, kishte filluar një luftë e armatosur. Një muaj më vonë, forcat izraelite i kishin sul-muar pozicionet e Hezb-Allahut në Jug të Libanit. Ndërkaq, në Jug të Bejrutit forcat e Hezb-Allahut, të përkrahura nga OÇP-ja, kishin shënuar fitore kundër formacioneve të organizatës Al-Amal. Pas shpërthimit dramatik të kësaj lufte, kishin ndërhyrë edhe forcat siriane me qëllim tëndërprerjes së saj.

Dhjetor, Liban: Përsëri kishte shpërthyer një konflikt i përgjithshëm në mes të organizatavekryesore fundamentaliste islamike shiite në Liban: Al Amal dhe asaj Hezb-Allah.

198916 Maj, Bejrut: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe ishte vrarë udhëheqësi fetar

sunit në Liban, Sheik Hasan Khaled.28.06, Jugu i Libanit: Një komando speciale izraelite, kishte rrëmbyer udhëheqësin e orga-


351 Amal Saad-Ghorayeb, profesoreshë e shkencave politike në Universitetin Amerikan në Bejrut, deklaron se të gjitha armëtqë mund të shkatërrohen dhe montohen përsëri, i dërgohen organizatës Hezb-Allah, përmes territorit sirian. Më gjërësishtGilbert Achcar/Michel Warschawski: “Der 33 Tage-Krieg. Israels Krieg gegen Hisbollah im Libanon und seineKonsequenzen” Edition Nautilus, Hamburg 2007, f. 22.

nizatës Hezb-Allah për Jugun e Libanit, Sheik Abdul Karim Obaid.24.10, Taif, Arabia Saudite: Delegatët e zgjedhur të parlamentit libanez, ishin takuar në

qytetin Taif të Arabisë Saudite. Ky takim i organizuar nga Liga Arabe kishte për qëllim aprovimine ndërrimit të Kushtetutës libaneze, e cila kishte paraparë reduktimin e pozicioneve udhëheqëse tëkomunitetit të krishterë në Liban.

05.11, Bejrut: Konstituohet parlamenti libanez dhe kryetari i shtetit zgjedhet i krishteriRene Moawad.

24.11, Bejrut: Vritet kryetari i porsazgjedhur libanez, Rene Moawad.22.12, Jugu i Libanit: Shpërthen konflikt i përmasave të gjera në mes të formacioneve të

armatosura Al-Amal dhe atyre Hezb-Allah. Më 8 janar 1990 arrihet marrëveshja për ndërprerjene armiqësive. Në këtë vit kishte përfunduar lufta civile 13 vjeçare në Liban.

2006Dhjetorë 2006/Janar 2007: Al-Amal së bashku me Hezb-Allah, organizojnë demonstrata të

përbashkëta kundër qeverisë libaneze.200807.05, Liban: Në shumë qytete të Libanit shpërthejnë konflikte të armatosura në mes anë-

tarëve të organizatës Al-Amal dhe atyre Hezb-Allah. Gjatë këtyre konflikteve kishin humbur jetënrreth 50 persona.

2.2. Kronikë e sulmeve terroriste të organizatave Al Amal dhe Hezb-Allah

198310.04, Bejrut: Gjatë një sulmi vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Bejrut kishin

vdekur 57 persona dhe ishin plagosur 120 të tjerë. 23.04, Bejrut: Përsëri bëhet sulm vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Bejrutin

Perëndimor, dhe si pasojë vdesin 49 persona. 27.08, Vjenë: Rrëmbehet një aeroplan i kompanisë ajrore “Air France”, i cili fluturonte

nga Vjena për në Teheran. Rrëmbyesit e paraqitur si „Luftëtarët për Çlirimin e Islamit” sipas ver-sionit zyrtar „ishin burgosur“, në Teheran.

23.10, Bejrut: Gjatë dy sulmeve vetëvrasëse kundër bazave ushtarake amerikane dhe atyrefranceze në Bejrut, kishin vdekur 241 marinsa amerikane dhe 58 parashutistë francezë.

12.12, Kuvajt: Gjatë sulmeve kundër Ambasadës Amerikane dhe asaj franceze në Kuvajt,ishin vrarë katër persona, ndërkaq ishin plagosur 60 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtyresulmeve e kishte marrë Al-Dawa.

1984Mars, Bejrut: Njësitet speciale Hezb-Allah e kishin rrëmbyer reporterin amerikan të CNN-

it, Jeremy Levin, të cilin e kishin liruar pas 11 muajve.20.09, Bejrut: Përsëri bëhet sulm vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Bejrut, dhe

për pasojë pati 14 të vrarë dhe mbi 30 persona të plagosur. 198505.03, Bejrut: Gjatë një sulmi vetëvrasës kundër udhëheqësit shpirtëror të Hezb-Allahut,

Mohammed Hussein Faldallah kishin vdekur 80 dhe ishin plagosur mbi 200 persona. Sulmi ishtekryer para ndërtesës së komandës qendrore të Hezb-Allahut.

11.06, Bejrut: Terroristët islamikë shiitë, të udhëhequr nga Fawaz Younis kishin rrëmbyeraeroplanin jordanez, i cili fluturonte nga Bejruti për në Kajro. Të gjithë personat e rrëmbyer ishin


liruar. Më 13.09.1985, njëri nga rrëmbyesit Younis gjatë lundrimit të tij me një jaht luksoze nëujërat e Qipros, ishte rrëmbyer nga agjentët amerikanë dhe ishte dërguar në ShBA.

199216.02, Bejrut: Nga pasojat e një sulmi raketor izraelit, vritet Husein Musavi, udhëheqësi i

organizatës Hezb-Allah në Liban. Gjatë këtij sulmi ishte vrarë edhe gruaja, djali dhe katër trupro-jat e tij.

17.10.1992, Berlin: Në një restorant të Berlinit vritet udhëheqësi i Partisë DemokratikeKurde (në Iran) Sadiq Sharafkindi dhe tre bashkëpunëtorët e tij. Autorët e veprës, anëtarë të Hezb-Allahut, kishin pranuar se kishin vepruar me kërkesë të Iranit.

199418. 06, Buenos Aires: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në Qendrën Kulturore të

komunitetit çifut në Buenos Aires, kishin humbur jetën 85 persona dhe rreth 200 ishin plagosur. Pashetimeve disavjeçare, autoritetet argjentinase e kishin akuzuar organizatën Hezb-Allah dhe koman-dantin e grupit “Quds” të Gardës Revolucionare të Iranit, Ahmad Vahidi, për planifikimin dhe kry-erjen e këtij atentati.

199625.6, Dahran: Në një kompleks të banesave amerikane në Dahran të Arabisë Saudite,

kishte shpërthyer një autocisternë e mbushur me eksploziv, që kishte shkaktuar vdekjen e 19ushtarëve amerikanë dhe plagosjen e 240 bashkatdhetarëve të tyre. Për kryerjen e këtij sulmi ishtefajësuar organizata Hezb-Allah.

2000Maj, Liban: Tërheqjen e forcave izraelite nga jugu i Libanit, Hezb-Allah e kishte festuar si

fitore të luftës së saj kundër Izraelit.200514.02, Bejrut: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe, kishte humbur jetën ish-kryem-

inistri dhe industrialisti Rafik Hariri. Kjo vrasje kishte ndikuar në tërheqjen e 14.000 forcave siri-ane nga Libani, të stacionuara para 30 vjetëve.

12.12, Bejrut: Nga shpërthimi i një bombe ishte vrarë Gebrane Tueni, deputet i parlamen-tit dhe kryeredaktor i gazetës “An-Nahar”.

200621.11, Bejrut: Nga shpërthimi i një autokolone kishte humbur jetën ministri i Industrisë,

Amin Gemayel.200713.02, Bejrut: Një dit para përvjetorit të vrasjes së kryeministrit Hariri, në një autobus të

qytetit kishte shpërthyer një bombë që kishte shkaktuar vdekjen e tre personave.13.06, Bejrut: Nga shpërthimi i një autobombe, kishte humbur jetën deputeti antisirian,

Walid Eido dhe nëntë persona të tjerë.19.06, Bejrut: Sërish atentat kundër një deputeti antisirian. Nga pasojat e shpërthimit të

një autobombe e kishin humbur jetën Antonie Ghanem dhe pesë shoqëruesit e tij.12. 12, Bejrut: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në Bejrutin Lindor, të banuar krye-

sisht me popullsi të krishterë, kishte humbur jetën gjenerali libanez Francois al-Hadsch, që kishtekomanduar gjatë muajve të verës një ofensivë ushtarake kundër njësitit “Fatah al-Islam“ që kishinqenë të barrikaduar në një kamp palestinez në veri të Libanit.

200808.05, Bejrut. Kryetari i organizatës Hezb-Allah gjatë një fjalimi të tij e kishte akuzuar


qeverinë libaneze se po zhvillon luftë kundër popullsisë shiite.200908.07, Bejrut: Nga shpërthimi i një autobombe, kishte humbur jetën hetuesi Wissam Eid,

një oficer i Shërbimit Sekret të Libanit dhe katër persona të tjerë.

3. Harakat Al - Muquawama Al - Islamiya

Lëvizja Kryengritëse Islamike (HAMAS)

HAMAS është shkurtesë e emrit Harakat al -Muqawamah al – Islamiyah (Lëvizja e KryengritjesIslamike), e cila në gjuhën arabe ( ) do të thotë entuzi-azëm, vrull, ndërsa në atë hebreje ( ) dhunë. LëvizjaKryengritëse Islamike (HAMAS) ishte themeluar më15.12.1987 nga udhëheqësi i qendrës islamike në Gazë,Imam Sheik Ahmad Ibrahim Jassin352. Ky imam i entuziaz-muar nga ideologjia panislame e Vëllazërisë Myslimane,ishte përpjekur të formonte një forcë kryengritëse islamike, e cila do të ishte e aftët’i çlironte të gjitha territoret e okupuara dhe ato të aneksuara palestineze me qël-lim të krijimit të një shteti islamik palestinez, i cili do t’i përfshinte të gjitha trojetetnike dhe historike të tij353. Si troje palestineze, organizata HAMAS kupton tërë


352 Sheik Ahmad Ibrahim Jassin lindi në vitin 1936 në një fshat afër Askalonit, i cili gjendet në Bregun Negev. Nga pasojate Luftës së Parë Arabo-Izraelite të zhvilluar në vitin 1948, familja e tij ishte detyruar të shpërngulej në Gazë. Gjatëstudimeve teologjike në Universitetin al-Azhar të Kajros, Jassin ishte bërë anëtar i lëvizjes „Vëllazërimi Mysliman“. Pasfillimit të Intifadës palestineze të vitit 1987, Imam Jassin me ndihmën e disa anëtarëve të tjerë të Vëllazërimit Myslimane kishte themeluar Lëvizjen e kryengritjes islamike, të regjistruar si organizatë humanitare me emrin Hamas (vrull,entuziazëm). Që nga themelimi i kësaj organizate, Imam Jassin ishte eksponuar me kërkesat e veta për likuidimin ekolaboracionistëve palestinezë dhe zhvillimin e kryengritjes së armatosur kundër Izraelit. Në vitin 1989, Jassin i hendikepuar që nga mosha e vet rinore (nga një fatëkeqësi sportive), ishte akuzuar për nxitje tëvrasjes së disa kolaboracionistëve palestinezë dhe dy ushtarëve izraelitë. Në vitin 1991 një gjykatë izraelite e kishte dënuarImam Jassin me burgim të përjetshën. Mirëpo, me ndërmjetësimin e mbretit të Jordanisë, Husein, në vitin 1997 ai ishteliruar nga burgu. Në të vërtetë, ky lirim ishte pjesë e marrëveshjes për ndërrimin e Immam Jassin me dy agjentë të Mosaditizraelit, që ishin burgosur në Jordani, pas përpjekjes për të vrarë udhëheqësin e lartë të Hamasit, Khaled Mishal. Pas lirimit të tij nga burgu, Jassin jo vetëm që nuk e kishte ndalur propagandën e vet kundërizraelite, por e kishte intensi-fikuar atë duke kërkuar vazhdimin e sulmeve vetëvrasëse kundër të gjitha objektivave izraelite. Nga shkaku i kërkesavetë tilla publike, në vitin 2000 dhe 2001, pushteti automon palestinez i kishte shqiptuar Imam Jassinit masën preventive tëparaburgimit shtëpiak. Mirëpo, nga presioni i fuqishëm popullor, këto masa të shqiptuara ishin pezulluar. Në shtator të vitit2003, Shërbimi Sekret Izraelit ishte përpjekur ta vriste Sheik Ahmad Ibrahim Jassin (në të vërtetë ishte testuar reagimipopullor ndaj një vrasjeje të tillë eventuale). Kundër këtij atentati, që kishte shkaktuar vetëm plagosjen e lehtë të Jassinit,organizata Hamas ishte betuar për t’u hakmarrë. Mirëpo, në mëngjesin e datës 22.03.2004, pas lutjes së mëngjesit dhe dal-jes nga xhamia, nga një sulm i teledirigjuar raketor ishte goditur konvoi përcjellës i Sheik Ahmad Ibrahim Jassin, duke eshkaktuar vrasjen e Imamit dhe tetë truprojave të tij.

353 Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt1990, f. 392.

territorin shtetëror izraelit dhe territoret palestineze të aneksuara nga Jordania354.Në drejtim të realizimit të kësaj ëndrre politike, organizata HAMAS bashkëpunonme disa organizata terroriste islamike në rajon, e sidomos me Al Qa’idën. Kështu,në një rast Bin Ladeni kishte deklaruar: „Përpjekjet palestineze nuk duhet tëmbesin të vetmuara, por e tërë bota myslimane duhet ta ofrojë ndihmën e vet përtë themeluar shtete islamike kudo në botë”355.

Që nga themelimi i saj, organizata HAMASkishte kundërshtuar procesin e filluar paqësor përzgjidhjen politike të problemit palestinez. Gjithashtu,ajo e kishte kundërshtuar edhe përpjekjen e OÇP-sëpër ruajtjen e monopolit të vet politik, si përfaqësuesee vetme dhe legjitime e popullit palestinez. Konfliktetgjithnjë e më të acaruara politike në mes organizatësislamike HAMAS dhe asaj palestineze Al- Fatah, në vitin 1988 ishin shndërruarnë përleshje të armatosura. Pas këtyre konflikteve të përgjakshme, organizataHAMAS ishte larguar nga OÇP-ja dhe që nga ajo kohë vepron në mënyrë tëpavarur. Sheik Ahmad Ibrahim Jassin e kishte kundërshtuar edhe marrëveshjen evitit 1993, e cila e kishte paraparë themelimin e autoriteteve autonomepalestineze në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan dhe Gazë. Mirëpo, nga ndiki-mi i presioneve të ndryshme nacionale dhe ndërkombëtare në qershor të vitit2003 kjo organizatë e kishte aprovuar „Planin Paqësor për Lindjen e Afërt”, tëhartuar nga Bashkimi Evropian, Rusia dhe ShBA-ja356.

Me qëllim të përgatitjes së rrethanave për ardhjen e sajnë pushtet, organizata HAMAS që nga themelimi i saj, në ter-ritore të ndryshme palestineze kishte filluar ndërtimin e njëinfrastrukture të fuqishme shëndetësore, arsimore, kulturoredhe sociale, duke ndërtuar qindra shkolla, çerdhe të fëmijëve,spitale, xhami dhe ndërmarrje të vogla357. Pastaj ishte themelu-ar edhe një fond i fuqishëm humanitar, nga i cili kishin përfi-tuar të gjitha familjet e rrezikuara e sidomos ato të martirëvepalestinezë. Ky përkushtim i përgjithshëm social, e sidomoskujdesi i lartë ndaj familjeve të martirëve palestinezë, kishtendikuar në shtimin e besimit dhe autoritetit politik të kësaj


Flamuri i Hamasit

Abd al-Aziz Rantisi(1947-2004)

354 http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/Hamas.html.355 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 166. 356 http://de.wikipedia.org/wiki/HAMAS.357 Analysen, How HAMAS became the Key to the Roadmap, Toni Karon, TIME Online edition, Juni 2003.358 Raport vjetor i Ministrisë së Punëve të Jashtme të ShBA-së, Patterns of Global Terrorism 2003 Report, http://globalsecu-

rity.org/security/library/report/2004/pgt_2003/, i datës 29.04.2004.

organizate. Kështu, në momentin aktual llogaritet se organizata HAMAS ështësubjekti më i fuqishëm politik opozitar palestinez, i cili e gëzon simpatinë e rreth40 % të popullit që jeton në territoret autonome358.

Të ardhurat buxhetore të organizatës HAMAS llogariten në 70 milionë dol-larë, të realizuara nga kontributet e ndryshme vullnetare dhe ndihmat financiarenga Irani, Siria, Arabia Saudite dhe nga disa shtete të tjera arabe. Në vitin 1989,kjo organizatë kishte pranuar një ndihmë materiale nga Kuvajti në vlerë të 60 mil-ionë dollarëve359.

Gjatë Intifadës së vitit 1991, HAMAS kishte themeluar Shërbimin eBrendshëm Informativ dhe njësitin ushtarak “Brigadat e Izz-ad-Din al-Qassam”.Në kuadër të këtyre brigadave veprojnë edhe grupet islamike, si “StudentëtAyyash”, “Grupi i studentëve të inxhinier Jahya Ayyash”360, “Batalionet e Izz-ad-Din al-Qassam” dhe “Forcat e e Izz-ad-Din al-Qassam”361.

Në dhjetor të vitit 1992, sireagim ndaj vrasjes së dyushtarëve të vet, pushteti izraelitkishte deportuar në jug të Libanit415 të burgosur politikë, nëmesin e tyre edhe dy udhëheqëskryesorë të organizatës HAMAS,mjekun e fëmijëve, Abd al-Azizal-Rantisi, dhe kirurgun, Mahmutal-Zahhar. Mirëpo, këta human-istë gjatë qëndrimit të tyre nëLiban, kishin studiuar efektet e sulmeve vetëvrasëse të praktikuara nga organizataterroriste islamike Hezb-Allah dhe mundësitë e zbatimit të një taktike të tillë nërrethanat palestineze. Një vit më vonë, Rantisi kishte deklaruar: „Bota do të ndër-rojë, por jo në të mirë të Izraelit”362.

Kështu kishte filluar intensifikimi i sulmeve vetëvrasëse kundër interesaveizraelite. Vetëm gjatë vitit 1996, nga sulmet e tilla vetëvrasëse, kishin vdekur 61


Aktivistët e Hamasit në Gazë, Shkurt 2002

359 Publikim i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Izraelit, i datës 30.07.2003, www.mfa.gov.il/mfa/mfaarchive/2000_2009/2003/7/the+financial+sources+of+the+hamas+terror+organiza.htm.

360 Jahya Ayyash ishte ekspert për montimin e bombave dhe komandant i brigadave Qassam. Më 05.01.1996, pikërisht nëmoshën e tij 30 vjeçare ishte likuiduar nga Shërbimi Sekret Izraelit, që aktivizoi shpërthimin e dëgjueses së telefonit nënjë kabinë publike në çastin kur Ayyash ishte duke zhvilluar një bisedë telefonike. Në varrimin e trupit të copëtuar tëkomandant Ayyash kishin marrë pjesë mbi 100.000 palestinezë.361Të emëruara në shenjë ideali ndaj Sheik Izz-ad-Dinal-Qassam, themeluesit të grupeve të para terroriste islamike „Djalëria Myslimane”. Ky grup palestinez ishte themeluarnë vitin 1928, ndërsa Qassam ishte likuiduar nga forcat angleze në vitin 1935.

362 Islamic Palestine or Liberated Palestine? The Relationship between the Palestinian Authority and HAMAS, Reuven Paz,në librin: Peacewatch, 19. Juli 2001, Washington Institute for Near East Policy, Krahaso: Udo Ulfkotte, Propheten desTerrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 167.

qytetarë izraelitë. Ndërsa, gjatë tërë Intifadës së parë palestineze (1987-1993),kishin vdekur rreth 200 dhe ishin plagosur mbi 1500 qytetarë izraelitë.

Pas një serie të fuqishme të sulmeve vetëvrasëse, në vitin 1997, dy anëtarëtë Shërbimit Sekret Izraelit, Mosad, nëpërmjet një gjilpëre milimetrike e kishinhelmuar me substanca të panjohura përfaqësuesin e organizatës HAMAS nëJordani, Khalid Mishaal, i cili akuzohej për organizimin e këtyre sulmeve. Mirëpopër fat të tij, dy atentatorët izraelitë ishin identifikuar dhe burgosur nga policia jor-daneze. Përderisa fjala ishte për një aksion spektakular, për të cilin nuk kishtezgjidhje mjekësia jordaneze, në interes të shpëtimit të jetës së këtij aktivisti islamikpalestinez, kishte ndërhyrë personalisht mbreti i Jordanisë, Husein. Falë mar-rëveshjes së arritur me Izraelin, ishte dhënë medikamenti shërues për të helmuar-in Khalid Mishaal dhe ishte liruar nga vuajtja e mëtejme e dënimit me burg, SheikAhmad Jassin. Nga ana tjetër, ishin liruar edhe dy oficerët operativë të ShërbimitSekret Izraelit.

Mirëpo, pas disa aktiviteteve të palejuara politike dhe pas pretendimeve tëhapura territoriale ndaj Jordanisë, në vitin 1999, autoritetet e këtij shteti e kishinmbyllur përfaqësinë e organizatës HAMAS në Aman dhe i kishin burgosurudhëheqësit më të lartë të organizatës HAMAS, si Mishaal, Marzuq, Ghosheh, Izzal-Rashq, Sami Khatir dhe Nazzal. Madje disa prej tyre (Mishaal, Ghosheh, al-Rashq, Khatir) ndonëse kishin shtetësi jordaneze, ishin dëbuar nga Jordania363.

Pas lirimit të Sheik Ahmad Jassin nga burgu, edhe zëvendësi i tij, al-Rantisiishte përpjekur të kthehet në Palestinë. Mirëpo, ky përsëri ishte burgosur. Pas dyvjetësh qëndrimi në burg, al-Rantisi që nga shtatori i vitit 2000 (kur kishte filluarIntifada e dytë palestineze) kishte vepruar në liri si zëvendës, përkatësisht udhëhe-qës i mirëfilltë i organizatës HAMAS364. Ky, edhe pse nuk ishte teolog i arsimuar,gjithmonë i kishte arsyetuar dhe shpjeguar sulmet vetëvrasëse si „detyrë të rinisëmyslimane dhe vullnet i Allahut për shkatërrimin e Izraelit”365. Kështu, ky intelek-tual islamik, duke e inkorporuar nacionalizmin palestinez me idetë emocional-izuese të fundamentalizmit islamik, kishte arritur mobilizimin e qindra simpa-tizuesve për kryerjen e aksioneve të ndryshme vetëvrasëse kundër Izraelit. Kështuqë, nga viti 1994 e deri në fund të vitit 2003, nga atentatorët islamikë (edhe anë-tarë të Xhihadit Islamik Palestinez), janë ndërmarrë rreth 80 sulme vetëvrasëse, tëcilat e kanë shkaktuar vdekjen e 377 qytetarëve palestinezë.


363 www.terrorismanswers.org/groups/Hamas.html364 Abd al-Aziz al-Rantisi kishte qëndruar gjithsej 9 vite në burg. Dy vite edhe në burgun e administratës autonome

palestineze.365 http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/Hamas.html

Pas intensifikimit të sulmevevetëvrasëse kundër popullsisëizraelite, më 06.09.2003, ShBA-të ekishin evidentuar LëvizjenKryengritëse Islamike HAMAS nëlistën e grupeve dhe organizataveterroriste ndërkombëtare. Disa ditëmë vonë edhe Bashkimi Evropiandhe OKB-ja e kishin evidentuar këtëorganizatë si terroriste.

Në shtator të vitit 2003, for-cat izraelite ishin përpjekur ta vris-nin Sheik Ahmad Ibrahim Jassin. Pas kësaj plagosjeje të lehtë trupore, Imam Jassindhe organizata e tij terroriste ishin betuar për t’u hakmarrë. Mirëpo, më 22 mars2004, pas lutjes së mëngjesit dhe duke dalë nga xhamia, ishte vrarë Sheik AhmadIbrahim Jassin dhe tetë truprojat e tij. Dy ditë më vonë, komandant gjeneral i orga-nizatës HAMAS ishte emëruar Abd al-Aziz al-Rantisi. Edhe përkundër jetës ile-gale dhe aktivitetit konspirativ, më 17.04.2004, ishte identifikuar pozicioni i Abdal-Aziz al-Rantisit dhe me një sulm të telekomanduar raketor ishte shuar jeta e tij.Një ditë më vonë, udhëheqja e mbetur e organizatës HAMAS kishte vendosur tambante sekret emrin e udhëheqësit të ri të kësaj organizate366. Me këto vrasje, for-cat izraelite dëshironin ta shkatërronin strukturën udhëheqëse të organizatësHAMAS. Besohet se Shërbimi Sekret Izraelit ka depërtuar deri në strukturat më tëlarta komanduese të kësaj organizate. Si udhëheqës potencial i organizatësHAMAS, është Khalid Mishaal, i lindur në vitin 1956 afër qytezës Ramallah, njëringa themeluesit dhe kryetar i këshillit të përgjithshëm politik të Hamasit, që ngaviti 1966. Në evidencën e udhëheqësve potencialë të kësaj organizate figurojnëedhe emrat e Mahmud al-Zahhar, Musa Abu Marzuq, Muhammad Nazzal dheImad al-Alami.

Nga shtatori i vitit 2000 e deri në maj të vitit 2003, janë ndërmarrë 27 sulmevetëvrasëse kryesisht kundër popullsisë civile izraelite, që kanë shkaktuar vdekjene rreth 200 personave367.

Në vitin 2004, sipas Planit Paqësor për Lindje të Afërt, ishte arritur njëarmëpushim më mes autoriteteve autonome palestineze dhe Izraelit. Pas këtijarmëpushimi, kishte ndodhur edhe një sulm vetëvrasës në Jerusalem. Mirëpo me


366 www.aljazeera.net/news/arabic/2004/4/4-18-20.htm 367 http://www.mfa.gov.il/MFA/Terrorism-+Obstacle+to+Peace/Terror+Groups/Hamas+terror+attacks+22-Mar-2004.htm

Autobusi izraelit pas sulmit vetëvrasës në Haifa me 02.12.2001dhe në Jerusalem më 18.08.2003

08.02.2005, ishte arritur përsëri një armëpushim dhe që nga ajo kohë HAMAS nukkishte qëndruar prapa ndonjë sulmi terrorist, por e kishte kritikuar ashpër kryetarinpalestinez për nënshkrimin e Marrëveshjes Paqësore me Izraelin. Në zgjedhjet e25. 01. 2006, Al-Fatah e kishte humbur dominimin e vet në parlamentin palestinez.Pas kësaj fitore të Hamasit, në të gjitha territoret autonome palestineze, kishte fil-luar një konflikt i armatosur në mes fraksioneve të Al- Fatahut dhe Hamasit. Meqëllim të pengimit të këtyre konflikteve, në shtator të vitit 2006, ishte themeluar„Qeveria e Unitetit Nacional“, në krye të së cilës ishte emëruar zyrtari i lartë i orga-nizatës HAMAS, Ismail Haniya. Pas nëntë muajve, për shkak të eskalimit tëdhunës politike në Gazë, ishte shpërndarë kabineti qeveritar. Pas disa përleshjevetë armatosura, me 12.06.2007, njësitet e armatosura të HAMAS e kishin pushtuaredhe selinë e organizatës Fatah në Gazë dhe që nga ajo kohë territorit palestinezështë ndarë në mes Hamasit që kontrollon Rripin e Gazës dhe Al-Fatah që kontrol-lon Bregun Perëndimor të Lumit Jordan.

Sipas burimeve palestineze, gjatë zhvillimit të këtyre konflikteve organiza-ta Hamas i kishte përdorur edhe automjetet shëndetësore dhe ato të mjeteveinformative për qëllime luftarake. Ndërsa sipas „Amnesty International“ gjatëkëtyre luftimeve kishte ardhur deri te burgosjet e shpeshta arbitrare, vrasjet dhetorturimet e kundërshtarëve politikë.368

Sipas autoriteteve të ShBA-së, Hamas është një organizatë e korruptuar qëpërhap idetë e „Vëllazërisë Myslimane“. Pas fillimit të luftës kundër Irakut, autoritetetudhëheqëse të Hamas disa herë kishin bërë thirrje të gjithë myslimanëve në botë përkryerjen e sulmeve terroriste kundër „agresorëve të krishterë dhe tiranë“369.

Në verën e vitit 2008, me ndërmjetësimin e qev-erisë egjiptiane ishte arritur ndërprerja gjashtëmujore earmiqësisë në mes fraksioneve të konfrontuarapalestineze. Këtë marrëveshje kryetari i organizatësHamas, Chalid Mashal, e kishte shpjeguar si „marrëvesh-je taktike“ në luftë kundër Izraelit.

Gjatë vitit 2005, forcat e Hamasit kishin gjuajtur190 raketa të tipit Kassam në drejtim të Izraelit. Një vit mëvonë, territori izraelit ishte goditur me 1190 raketaKassam. Ndërsa në vitin 2007, vendbanimet e ndryshmeizraelite ishin atakuar me 1115 raketa Kassam dhe 1435 predha tjera artilerike.Sulmet e tilla kishin vazhduar edhe në vitin 2008, duke gjuajtur 1500 raketa Kassam


368 Joseph Croitoru: Hamas. Der islamische Kampf um Palästina. Beck, München 2007, f. 49369 Khaled Abu Toameh: Beloved Saddam, strike Tel Aviv,’ Palestinians chant in West Bank rallies, in: Jerusalem Post Online,

19. Januar 2003; Krahaso: Hamas to Muslims: Attack US targets, The Jerusalem Post, 8. November 2006

Khalid Mishaal

dhe 1600 predha të ndryshmeartilerie në drejtim tëterritorit izraelit. Si reagimndaj këtyre sulmeve, më 27dhjetor 2008, forcat izraelitekishin filluar operacionin“Cast Lead” kundërpozicioneve të Hamasit nëGazë. Ky operacioninushtarak që kishte filluar menjë bombardim intensiv tëRripit të Gazës dhe kishtepërfunduar më 18 janar2009, kishte shkaktuar 13izraelitë dhe 1300palestinezë të vrarë dhe rreth20.000 shtëpi të dëmtuara370.Këto shkatërrime kishinnxitur reagimin e grupeve tëndryshme ndërkombëtare për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut që kishinakuzuar Hamasin dhe Izraelin për kryerjen e krimeve të luftës dhe kishin bërë thirrjepër ndalimin e furnizimit të tyre me armë371.

3.1. Kronikë e përmbledhur e sulmeve terroriste të Hamasit

1987Dhjetor, Palestinë: Fillon Intifada e parë palestineze.1989Shkurt, Palestinë: Një komando e Hamasit kishte rrëmbyer dhe pas disa ditësh e kishte

vrarë ushtarin izraelit, Avi Sasportas.Maj, Palestinë: Përsëri një komando e Hamasit e kishte rrëmbyer dhe vrarë një ushtar

izraelit.1990Korrik, Tel-Aviv: Gjatë një sulmi terrorist në plazhin e Tel-Avivit, ishte vrarë turistja

kanadeze, Marnie Kimelman.14.12, Xhaffa: Një grup i armatosur i anëtarëve të Hamasit i kishte vrarë tre punëtorë

izraelitë, të punësuar në një fabrikë të metaleve në Xhaffa.


370 Anthony H. Cordesman, The Gaza War, A Strategic Analysis, CSIS, 2-2009, Washingtn, f. 13371 ”Scale of Gaza destruction emerges” BBC News, January 19, 2009.

Burimi: Cordesman, The Gaza War, A Strategic Analysis, CSIS, 2-2009,Washington, f. 14

Sulmet raketore të Hamasit kundër qyteteve izraelite

1991Tetor, Izrael: Një komando e Hamasit kishte vrarë ushtarët izraelitë, Aaron Agmon Klijami

dhe Shumel Michaeli.199217.05, Bet Leheja: Disa atentatorë të Hamasit e kishin vrarë David Cohen, banor i fshatit

Moshav Te´ashur. 24.05, Bat Jam: Një aktivist i organizatës Hamas, kishte therur me thikë vajzën izraelite 15

vjeçe, Helena Rapp nga Bat Jam. 27.05, Gush Katif: Një anëtar i organizatës Hamas, që kishte ardhur nga Dir el-Balah,

kishte therur me thikë Rabinin e fshatit Darom të Gazës, Shimon Biran. 12.12, Jerusalem: Një komando e Hamasit e kishte rrëmbyer nënoficerin Nissim Toledano

nga Lod dhe si kusht për lirimin e tij kishte kërkuar lirimin nga burgu të udhëheqësit të Hamas,Ahmed Jassin. Tri ditë më vonë ishte gjetur trupi i copëtuar i Toledanos.

199301.07, Jerusalem: Një aktivist i Hamasit kishte plagosur një djalë dhe kishte therur tri gra

izraelite. 24.09, Basra: Në një plantacion të pemëve afër fshatit Basra, Brigadat Iz a-Din al Kassam,

kishin vrarë Yigal Vaknin.09.10, Vadi Kelt: Në shkretëtirën Vadi Kelt ishin gjetur trupat e vdekur të Dror Forer dhe

Aran Bachar. Përgjegjësinë për vrasjen e tyre e kishte marrë organizata Hamas dhe XhihadiIslamik Palestinez.

21.10, Gaza: Dy aktivistë të maskuar të organizatës Hamas e kishin vrarë udhëheqësinlokal të OÇP-së Assad Saftawi (mik personal i Jassir Arafatit).

07.11, Hebron: Një aktivist i organizatës Hamas, kishte vrarë Efraim Ayubi, shofer person-al i Rabin Chaim Druckman, nga Kfar Darom.

01.12, El Bireh: Gjatë pritjes së ndihmës së kërkuar teknike për riparimin e një defekti nëveturë, në një rrugë afër El Bireh ishin vrarë Shalva Ozana dhe Yitzhak Weinstock. Përgjegjësinëpër këto vrasje gjakmarrëse e kishin marrë Brigadat Iz a-Din al Kassam. Disa ditë më parë forcatizraelite e kishin vrarë udhëheqësin lokal të Hamasit, Imad Akel.

06.12, Hebron: Në afërsi të Hebronit, një komando e Hamasit e kishte vrarë MordechaiLapid dhe djalin e tij.

18.12, Gazë: Në një pritë të befasishme vritet komandanti i Njësive Speciale Izraelite(Izraeli Defense Forces) Lojtnan Kolonel Meir Mintz.

22.12, Ramallah: Organizata Hamas kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e Eliahu Levindhe Meir Mendelovitch.

199414.01, Erez: Në zonën industriale të Erezit, një aktivist i Hamasit e kishte therur me thikë

Grigory Ivanovin. 19.02, Samaria: Gjatë vozitjes në autostradën Samaria, nga vetura e një aktivisti të

Hamasit ishte vrarë shtetasi izraelit, Zipora Sasson. 06.04, Afula: Në qytetin Afula, afër një autobusi përplot me udhëtarë, kishte shpërthyer një

autobombë. Nga pasojat e këtij shpërthimi të fuqishëm kishin vdekur nëntë udhëtarë dhe ishinplagosur 51 të tjerë. Sipas një komunikate të organizatës Hamas, ky sulm vetëvrasës kishte qenëreagim hakmarrës ndaj masakrës së 25.02.1994, kur një ekstremist izraelit kishte vrarë 29 besim-tarë myslimanë gjatë lutjeve të tyre fetare në Xhaminë e Ibrahimit, në Hebron.


7.04, Ashdod: Gjatë pritjes së autobusit në Ashdod ishte vrarë Yishai Gadassi. Kalimtarëte rastit e kishin identifikuar dhe e kishin vrarë atentatorin.

13.04, Hadera: Sulm vetëvrasës në qytetin Hadera. Në një autobus lokal izraelit, ishteaktivizuar eksplozivi i fshehur në trupin e një aktivisti të organizatës Hamas: gjashtë persona tëvrarë dhe 25 të plagosur.

20.04, Beit Hanina: Një atentator i Hamasit, i veshur me rroba fetare izraelite, kishte vrarëushtarin izraelit, Shachar Simani.

14.08, Kissufim: Në një pusi afër Kissufim, ishte vrarë Ron Soval.09.10, Jerusalem: Në Nahalat Shiva´a (lagje tregtare e Jerusalemit), dy anëtarë të Hamasit

kishin hapur zjarr kundër kalimtarëve të rastit, duke vrarë dy persona dhe duke plagosur 14 tëtjerë. Njëri atentator vritet, ndërsa tjetri burgoset.

19.10, Tel-Aviv: Në autobusin e linjës rrugore Nr.5, kishte shpërthyer eksplozivi i fshehurnë trupin e një martiri të organizatës Hamas: 22 udhëtarë të vrarë dhe 48 të plagosur.

25.12, Jerusalem: Në stacionin e autobusëve afër International Convention Centers tëJerusalemit, një aktivist i Hamasit kishte aktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij, nga shpërthi-mi i së cilës ishin plagosur 13 persona.

199524.07, Tel-Aviv: Në autobusin lokal, i cili qarkullonte në drejtim të Ramat Gan, afër Tel-

Avivit, ishte aktivizuar një bombë e fshehur në trupin e një aktivisti të Hamasit, nga e cila u vranështatë persona, kurse 12 të tjerë u plagosën.

21.08, Jerusalem: Në një autobus të mbushur plot me udhëtarë, i cili qarkullonte në zonënqendrore të Jerusalemit, kishte shpërthyer një bombë e fshehur gjithashtu në trupin e një aktivistitë Hamasit: pesë persona të vrarë dhe mbi 100 të plagosur.

1996Janar: Shërbimi Sekret Izraelit kishte likuiduar komandantin dhe ekspertin e mjeteve

eksplozive të Hamasit, Yahya Ayyash. Në një telefon publik ishin montuar rreth 60 gramë eksplozivplastik dhe në çastin kur komandanti Ayyash kishte thirrur një numër të telefonit, kishte shpërthy-er dëgjuesja, duke i copëtuar kokën.

25.02, Jerusalem, Ashkelon: Në qendër të Jerusalemit, në autobusin e linjës lokale Nr. 18,kishte shpërthyer një bombë e fshehur në trupin e një aktivisti të Hamasit: 23 persona të vrarë dhe50 të plagosur. Në të njëjtën kohë, në stacionin e autobusëve në Aschkalon, një aktivist tjetër iHamasit, i veshur me rroba fetare izraelite kishte aktivizuar një sasi të madhe eksplozivi të fshehurnë trupin e tij: tre persona të vdekur dhe 31 të plagosur.

03.03, Jerusalem: Një aktivist i Hamasit e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupine tij, duke shkaktuar vdekjen e 19 udhëtarëve të një autobusi lokal izraelit ( ndër të cilët tre ushtarëizraelitë, një turist nga Etiopia dhe gjashtë punëtorë nga Rumunia) dhe plagosjen e 10 të tjerëve.

04.03, Tel-Aviv: Në qendrën tregtare të Jerusalemit Dizengoff, një aktivist i Hamasit kishteaktivizuar eksplozivin në bagazhin e tij, duke shkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagosjen embi 100 të tjerëve. Pas këtij sulmi, organizata Hamas kishte treguar gatishmëri për të biseduar meIzraelin.

13.05, Beth El: Disa persona, të veshur me rroba tradicionale arabe, kishin hapur zjarrkundër një autobusi të studentëve izraelitë, duke shkaktuar vrasjen e David Boim dhe plagosjen etre të tjerëve. Për kryerjen e këtij sulmi terrorist ishte akuzuar Hamasi.

199721.03, Tel-Aviv: Një aktivist i Hamasit kishte hyrë në kafenenë Apropos të mbushur plot


me vizitorë dhe e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij: katër persona të vdekur, dhembi 50 të plagosur.

30.07, Jerusalem: Në tregun Mehani-Yehuda, i cili gjendet në perëndim të Jerusalemit, dyatentatorë palestinezë në të njëjtën kohë kishin bërë vetëvrasje, duke shkaktuar vdekjen edhe të 15personave dhe plagosjen e rreth 160 të tjerëve. Për kryerjen e këtij sulmi ishte akuzuar Hamasi.

04.09, Jerusalem: Në një shëtitore të Jerusalemit, tre aktivistë të Hamasit, në të njëjtënkohë i kishin aktivizuar bombat e fshehura në trupat e tyre, duke shkaktuar vdekjen e tetë person-ave dhe plagosjen e mbi 200 të tjerëve.

19985.08, Yitzhar: Një komando e Hamasit i kishte vrarë dy banorë të qytezës Yitzhar, Harel

Bin-Nun e Shlomo Leibman. 20.08, Tel Rumeiyda: Një aktivist i Hamasit kishte vrarë Rabinin Shlomo Raanan.Tetor, Izrael: Lirohet nga burgu themeluesi dhe udhëheqësi i Hamasit, Sheik Ahmad

Ibrahim Jassin.19.10, Beersheva: Gjatë kohës së zhvillimit të bisedimeve paqësore në mes palës izraelite

dhe asaj palestineze në Wye Plantation, një aktivist i Hamasit kishte hedhur disa granata dorekundër disa banorëve të qytetit Beersheva, që kishin shkaktuar plagosjen e 65 personave.

29.10, Kfar Darom: Në vendbanimin izraelit, Kfar Darom, një aktivist i Hamasit kishteaktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij në çastin kur afër tij ishte ndalur një autobus me nxënësizraelitë: një person i vrarë dhe tre të plagosur.

199910.08, Nahshon: Një aktivist i Hamasit, e kishte ngarë me shpejtësi të madhe veturën e tij,

Fiat Uno në drejtim të udhëtarëve izraelitë, që pritnin autobusin në një stacion afër qytetitNahshon. Vritet atentatori dhe plagosen gjashtë persona kryesisht ushtarakë.

05.09, Tiberias: Gabimisht ishte aktivizuar eksplozivi i fshehur në trupat e tre aktivistëvetë Hamasit, duke shkaktuar vdekjen e tyre dhe plagosjen e katër personave të tjerë.

07.11, Netanjah: Një ditë para rifillimit të bisedimeve paqësore palestinezo-izraelite, nëhyrje të një banke në Netanjah, kishin shpërthyer tri bomba, të cilat kishin shkaktuar plagosjen e33 personave.

200104.03, Netanjah: Një aktivist i Hamasit, i cili udhëtonte me autobusin e mëngjesit, afër

tregut të qytetit Netanjah, kishte aktivizuar bombën e fshehur në bagazhin e vet: tre persona tëvrarë dhe 66 të plagosur.

22.04, Kfar Saba: Në lagjen Kfar Saba, e cila gjendet në veri të Tel-Avivit, një aktivist iHamasit kishte hyrë në mesin e udhëtarëve, që pritnin autobusin e parë të mëngjesit dhe e kishteaktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm kishte vdekurnjë mjek dhe ishin plagosur 39 persona.

18.05, Netanjah: Në hyrje të qendrës tregtare të qytetit Netanjah, një atentator vetëvrasësi Hamasit kishte aktivizuar eksplozivin plastik të fshehur në trupin e tij: gjashtë persona të vrarëdhe mbi 100 të plagosur. Pas këtij sulmi kishte pasuar një aksion hakmarrës i ushtrisë izraelite nëRamallah, Tulkarem dhe Nablus.

09.08, Jerusalem: Në kohën e drekës, një aktivist i Hamasit kishte hyrë në Picerinë“Sbarro”, e cila gjendet në rrugën Jaffa të Jerusalemit dhe e kishte aktivizuar eksplozivin plastiktë fshehur në trupin e tij: 15 persona të vrarë e mbi 90 të plagosur. Vetëm disa ditë më parë ishtepenguar një sulm vetëvrasës kundër vizitorëve të këtij lokali.


02.12, Haifa: Në qytetin bregdetar izraelit, Haifa, një aktivist i Hamasit kishte hyrë në njëautobus izraelit dhe në çastin kur kishte paguar biletën e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur nëtrupin e tij: 15 persona të vrarë dhe mbi 40 të plagosur. Në të njëjtën ditë, në qytetin e Gazës ishtevrarë një banor izraelit dhe ishin plagosur pesë të tjerë.

09.12, Haifa: Në një rrugë të frekuentuar të qytetit Haifa, një aktivist i Hamasit kishteaktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij: 26 persona të plagosur.

12.12, Emanuel: Në një rrugë afër qytezës Emanuel, e cila gjendet afër qytetit Nablus, njëkomando e Hamasit e kishte ndalur autobusin izraelit me 52 udhëtarë. Në çastin kur udhëtarët epaarmatosur kishin filluar të iknin në mënyrë të organizuar, ishte hapur zjarr në drejtim të tyre: 10persona të vdekur dhe 31 të plagosur. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishin marrë edhe martirët “Al-Aksa”. Në të njëjtën ditë ishin kryer edhe dy sulme vetëvrasëse në Gazë, duke plagosur katër per-sona. Pas këtyre sulmeve, kishte filluar një ofensivë e madhe e forcave izraelite kundër pozicion-eve palestineze në Gazë dhe Bregun Perëndimor të Lumit Jordan.

200225.01, Tel-Aviv: Në stacionin e vjetër të autobusëve të Tel-Avivit, kishte shpërthyer

eksplozivi i fshehur në trupin dhe motoçikletën e një atentatori të Hamasit, duke plagosur edhe 25izraelitë. Në mbrëmje ishte likuiduar një udhëheqës lokal i Hamasit.

27.01, Jerusalem: Në qendër të Jerusalemit perëndimor, para picerisë “Sbarro”, një aten-tator vetëvrasës i Hamasit kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, duke vrarë një per-son dhe duke plagosur 99 të tjerë.

06.02, Hamra: Dy anëtarë të Hamasit, duke shfrytëzuar errësirën, kishin sulmuar vendba-nimin izraelit, Hamra, duke vrarë dy gra dhe një burrë izraelit.

07.03, Atzmona: Një terrorist i Hamasit kishte vrarë pesë nxënës 18 vjeç, të një klase tëgjimnazit ushtarak të Atzmona në Gush Katif dhe kishte plagosur 23 të tjerë.

09.03, Jerusalem, Netanjah: Në kafenenë Moment, e cila gjendet afër rezidencës së kryem-inistrit izraelit, Sharon, kishte ndodhur një sulm i fuqishëm vetëvrasës. Krahas atentatoritpalestinez, kishin vdekur edhe 11 qytetarë izraelitë dhe ishin plagosur 54 të tjerë. Në të njëjtënkohë, në një qendër tregtare të qytetit Matanja, dy atentatorë të Hamasit kishin hapur zjarr kundërkalimtarëve të rastit, duke vrarë 10 persona dhe plagosur 40 të tjerë.

27.03, Netanjah: Gjatë një sulmi vetëvrasës në Hotel Parkun e qytetit Netanjah, kishinvdekur 30 persona dhe ishin plagosur 150 të tjerë.

28.03, Alon Moreh: Një komando terroriste e Hamasit kishte sulmuar vendbaniminizraelit, Alon Moreh, duke vrarë katër anëtarë të një familjeje izraelite dhe duke plagosur tre fqin-jë të tyre.

31.03, Haifa: Në orën 14:45, në një restorant izraelit të mbushur plotë me mysafirë, kishteshpërthyer eksplozivi i fshehur në trupin e një anëtari të Hamasit, duke vrarë 15 persona dhe dukeplagosur 35 të tjerë.

10.04, Yagur Junction: Në një autobus, i cili qarkullonte nga qyteti Haifa në drejtim tëYagur Junction, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në çantën e një atentatori vetëvrasës, dukeshkaktuar vdekjen e tetë personave dhe plagosjen e 22 të tjerëve.

27.04, Adora: Dy aktivistë të Hamasit, të veshur me rroba ushtarake izraelite, kishin hyrënë vendbanimin izraelit Adora, i cili gjendet afër qytetit Hebron dhe kishin vrarë katër banorëizraelitë dhe kishin plagosur shtatë të tjerë.

07.05, Rishon Le Zion: Në hallën sportive “Sheffield Club”, e cila gjendet në lagjen jugoretë Tel-Avivit, Rishon Le Zion, gjatë një manifestimi sportiv ishte kryer një sulm vetëvrasës, i cili e


kishte shkaktuar vdekjen e 15 personave dhe plagosjen e mbi 60 të tjerëve.19.05, Netanjah: Një aktivist i Hamasit, në një qendër tregtare të qytetit Netanjah, kishte

aktivizuar eksplozivin e fshehur në çantën e tij, duke shkaktuar vdekjen e tre personave dhe plagos-jen e 59 të tjerëve.

08.06, Karmei Tzur: Tre anëtarë të Hamasit i kishin vrarë katër shtetas izraelitë dhe ikishin plagosur pesë të tjerë.

18.06, Patt Intersection – Jerusalem: Sulm vetëvrasës në një autobus izraelit: 19 personatë vrarë dhe 52 të plagosur.

16.07, Emmanuel: Përsëri sulm vetëvrasës kundër udhëtarëve të një autobusi izraelit:nëntë persona të vrarë dhe 17 të plagosur.

Korrik, Gazë: Nga një sulm i telekomanduar raketor (lëshuar nga një aeroplan luftarak F-16) ishte vrarë njëri nga udhëheqësit e Hamasit, Sheuh Salah Shehada dhe 14 bashkëpunëtorë të tij.Pas kësaj vrasjeje, udhëheqësi i Hamasit, Sheik Ibrahim Jassin, ishte betuar për t’u hakmarrë.

31.07, Mount Scopus, Jerusalem: Në lokalet e ndryshme të universitetit izraelit kishinshpërthyer bomba të montuara, duke vrarë nëntë persona (kryesisht studentë) dhe duke plagosur86 të tjerë.

04.08, Meron Junction: Në orën 08.45 në autobusin Nr. 361, i cili qarkullonte në relacioninHaifa-Meron, kishte shpërthyer eksplozivi i fshehur në trupin e një aktivisti të Hamasit, duke vrarënëntë udhëtarë dhe duke plagosur 40 të tjerë.

19.09, Tel-Aviv: Përsëri sulm vetëvrasës kundër udhëtarëve të pafajshëm të një autobusiizraelit: gjashtë persona të vrarë dhe 59 të plagosur.

10.10, Bar Ilan Junction, Ramat Gan: Bilanci i një sulmi vetëvrasës kundër udhëtarëve tënjë autobusi në Bar Ilan Junction afër Ramat Gan, ishte: një person i vrarë dhe 16 të plagosur.

21.11, Jerusalem: Sulm vetëvrasës kundër udhëtarëve të një autobusi në Jerusalem: 11 per-sona të vrarë dhe mbi 50 të plagosur.

200305.03, Haifa: Një aktivist i Hamasit kishte aktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij, duke

vrarë 17 udhëtarë të një autobusi izraelit dhe duke plagosur 40 të tjerë.07.03, Kirjat Arba: Dy aktivistë të Hamasit, të veshur me rroba fetare izraelite, kishin sul-

muar banorët e tubuar të fshatit izraelit, Kirjat Arba, duke vrarë dy dhe duke plagosur gjashtë tëtjerë. Nga forcat izraelite ishin likuiduar edhe atentatorët.

15.04, Karni crossing: Një atentator palestinez, i identifikuar si anëtar i Hamasit, kishteshtënë me armë zjarri në drejtim të qytetarëve izraelitë në Karni crossing, duke vrarë dy dhe dukeplagosur shtatë të tjerë. Atentatori palestinez ishte likuiduar nga forcat policore izraelite.

16.05, Hebron: Nethanel Azouri, 33 vjeç, anëtar i organizatës Hamas, në orën 07.30, nënjë lagje të Hebronit me revolen e tij M-16, kishte vrarë një qytetar izraelit dhe kishte plagosur tretë tjerë. Edhe kësaj radhe, atentatori palestinez ishte likuiduar nga forcat policore izraelite.

17.05, Hebron: Aktivisti i Hamasit, studenti 21 vjeç, Fuad Qawasmeh, kishte vrarë vetendhe dy qytetarë izraelitë.

18.05, Jerusalem: Në orën gjashtë të mëngjesit, kishte shpërthyer një bombë e fshehur nëtrupin e një aktivisti të Hamasit, duke vrarë shtatë dhe duke plagosur 21 udhëtarë të një autobusi.

25.05, Netzarim, Gazë: Një palestinez kishte hedhur një granatë dore në një autobusizraelit. Nga shpërthimi i saj ishin plagosur nëntë udhëtarë.

11.06, Jerusalem: Abdel Madi Shabneh, 18 vjeç nga Hebroni, në një autobus izraelit, kishteaktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij: 17 persona të vrarë dhe mbi 50 të plagosur.


12.08, Ariel: Një atentator vetëvrasës 18 vjeç, në çastin kur afër Arielit kishte kërkuar tëzbriste nga autobusi, kishte aktivizuar një bombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e dy udhëtarëveizraelitë dhe plagosjen e katër të tjerëve.

19.08, Jerusalem: Në orën 21, në një autobus lokal, i cili qarkullonte në drejtim të qendrëssë Jerusalemit, kishte shpërthyer një bombë e Hamasit. Së bashku me atentatorin vetëvrasës, kishinvdekur edhe 24 qytetarë izraelitë dhe ishin plagosur 102 të tjerë.

08.09, Jerusalem: Në një kafene të Jerusalemit ishte kryer një sulm vetëvrasës: tetë per-sona të vrarë dhe 31 të plagosur.

2004 14.03, Ashdod: Nga shpërthimi i eksplozivit në portin izraelit Ashdod, kishin humbur jetën

dhjetë persona dhe ishin plagosur 16 të tjerë.21.03, Gazë: Nga një sulm i telekomanduar raketor ishte vrarë themeluesi dhe udhëheqësi

i organizatës Hamas, Sheik Ibrahim Jassin. 17.04, Gazë: Vritet komandanti i porsazgjedhur i Hamasit, Abdel Aziz Rantisi së bashku

me djalin dhe një truprojë të tij.31.08, Beer-Sheba: Nga shpërthimet e bombave të fshehura në trupat e dy „udhëtarëve“

që udhëtonin me autobusin Nr. 6 dhe Nr. 12, në rrugët kryesore të qytetit Beer-Sheba dhe RagerBlvd kishin humbur jetën 16 persona dhe plagosur rreth 100.

07.12, Corssing Karni: Nga shpërthimi i një bombe në qytetin Corssing Karni të Gazës,ishte vrarë një person së bashku me qenin e tij dhe ishin plagosur katër ushtarë izraelitë.

200518.01, Katif: Nga shpërthimi i një bombe të fshehur në trupin e një atentatori, kishte hum-

bur jetën një oficer izraelit dhe ishin plagosur tre të tjerë.13.05, Karni: Disa minuta para mbylljes se vendkalimit kufitar në Karni, në anën

palestineze të kufirit, ishte aktivizuar një mjet shpërthyes që kishte shkaktuar vdekjen e gjashtëizraelitëve dhe tre palestinezëve.

28.08, Beer-Sheba: Para hyrjes në stacionin e autobusëve, ishte aktivizuar mjetishpërthyes që ishte fshehur në trupin e një palestinezi. Nga pasojat e këtij shpërthimi ishin plago-sur rreth 50 persona.

200804.02, Dimona. Në qendrën tregtare në Dimona ishte kryer një aksion vetëvrasës që kishte

shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e 38 të tjerëve. Para aktivizimit të bombës së dytë,policia e kishte likuiduar atentatorin.

14.05, Askalonin: Nga shpërthimi i një rakete iraniane që ishte lansuar nga rripi i Gazës,

ishin plagosur 14 persona. Autoritetet izraelite ishin kërcënuar me hakmarrje.

4. Xhihadi Islamik Palestinez

Harakat al-Jihad al-Islami al-Filastini

Xhihadi Islamik Palestinez fillimisht ishte paraqitur si lëvizje e studentëvepalestinezë, që studionin në Egjipt. Disa studentë palestinezë gjatë studimeve të


tyre në Egjipt, kishin rënë në kontakt me ideologjinë dhe me aktivistë të organiza-tës radikale islamike, „Vëllazëria Myslimane“. Të entuziazmuar nga ideologjia etillë dhe të inspiruar nga propaganda e fuqishme e aktivistëve të saj, në vitin 1979,një grup intelektualësh të rinj palestinezë, të udhëhequr nga Fathi al-Shiqaqi, Abdal-Aziz Auda dhe Bashir Musa, ishin kthyer në atdhe dhe kishin formuar XhihadinIslamik Palestinez, sipas modelit të atij egjiptian, të themeluar në vitin 1970.

Që në vitet e para të themelimit, Xhihadi Islamik Palestinez i kishte formuarbazat e veta në të gjitha territoret e okupuara palestineze. Mirëpo, masivizimi ishpejtë i këtij grupi terrorist ishte frenuar në vitin 1988, kur autoritetet izraelitekishin dëbuar në Liban disa udhëheqës të lartë të Xhihadit Islamik Palestinez, nëmesin e tyre edhe Abd al-Aziz Auda dhe Bashir Musan. Pastaj në vitin 1995, ishtelikuiduar në Maltë edhe komandanti i përgjithshëm i Xhihadit Islamik Palestinez,mjeku Fathi al-Shiqaqi (1951-1995). Në të njëjtin vit, komandant i ri i këtij grupiterrorist ishte emëruar 43 vjeçari, Dr. Ramadan Abdallah Shalah (i punësuar mëparë në University of South Florida)372. Ndërsa, si udhëheqës të tjerë të XhihaditIslamik Palestinez, ishin identifikuar: zëvendëskomandant Ziad Nehaleh(Komandant Shalah jeton në Damask), udhëheqës ideologjik Abd al-Aziz Auda,anëtar i shtabit komandues Abdallah al-Shami (i cili njëkohësisht është edhekomandant i grupit në Gazë), Bashir Musa (njëri nga themeluesit) dhe BasheerNafi (anëtar i këshillit themelues, i punësuar më parë në institutet islame tëLondrës dhe Virgjinias (ShBA)373.

Sipas të dhënave izraelite, qendra e Xhihadit Islamik Palestinez është nëqytetin Jenin, i cili shtrihet në veri të Bregut Perëndimor të Lumit Jordan, ndërsaselia e tij është në Damask (atje jeton komandanti i përgjithshëm i Xhihadit IslamikPalestinez, Dr. Ramadan Abdallah Shalah). Përveç kësaj për-faqësie, Xhihadi Islamik Palestinez posedon edhe disa për-faqësi të veta në Bejrut, Teheran dhe Khartum374.

Në fillim të Intifadës së parë palestineze (1987),Xhihadi Islamik kishte rreth 250 anëtarë. Mirëpo, gjatë viteve‘90 ishte rritur masivisht numri i tyre. Mendohet se tani kygrup posedon mijëra simpatizues dhe disa qindra aktivistë tëorganizuar në grupe të vogla e të pavarura nga njëra-tjetra375.Për dallim nga organizata HAMAS, Xhihadi Islamik


372 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 166 373 Qendra izraelite për studimin e terrorizmit, www.ict.org.il/inter_ter/orgdet.cfm?orgid=28 374 Ministria e Punëve të Jashme e Izraelit: www.mfa.gov.il/MFA/MFAArchive/1990_1999/1995/1/THE+

ISLAMIC+JIHAD+MOVEMENT+-+Jan-95.htm.375 US-Terrorist Projects, www.cdi.org/terrorism/pij.cfm

Fathi al-Shaqaqi (1951-1995)

Palestinez nuk posedon infrastrukturë shoqërore. Kjo do të thotë se ky grup tërë-sisht është i varur nga ndihma e jashtme financiare, e cila pranohet kryesisht ngasimpatizuesit e vet dhe Irani376. Vlerësohet se ky grup radikal islamik gëzonpërkrahjen e 3-4% të popullit palestinez, që jeton në territoret e okupuara377.

Sipas komunikatave të publikuara, rivaliteti politik i filluar me organizatënHAMAS është tejkaluar dhe raportet aktuale në mes këtyre dy subjekteve radikalepolitike, karakterizohen me bashkëpunim të gjithanshëm378. Xhihadi IslamikPalestinez bashkëpunon me organizatat terroriste egjiptiane Xhihadi Islamik dheJamaa al-Islamyya. Lidhur me bashkëpunimin eventual të xhihadistëve meautoritetet autonome palestineze, nuk ekzistojnë prova konkrete.

Njësitet e armatosura të Xhihadit Islamik Palestinez janë Kompanitë eJerusalemit, Batalioni Aqsa i Xhihadit Islamik (MunazzArmat al-Jihad al-Islami -Kata’ib al-Aqsa), Tempulli i Xhihadit Islamik (al-Jihad al-Islami - Bait al-Maqdas)dhe Trupat e Xhihadit Islamik (Tanzim al-Jihad al-Islami).

Sipas të dhënave izraelite, i tërë potenciali njerëzor i Xhihadit IslamikPalestinez është i përqendruar në aktivitete terroriste, të cilat kishin filluar edhepara Intifadës së parë palestineze të vitit 1987. Në shënjestër të këtij grupi janë


376 www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2003/31638.htm377 www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Terrorism/PIJ.html378 http://qudsway.com

rivalët politikë palestinezë, kolaboracionistët, pjesëtarët e popullit izraelit, institu-cionet shtetërore dhe bazat ushtarake izraelite379.

Që nga shfaqja e parë publike, në vitin 1984, e deri në fund të vitit 1999,Xhihadi Islamik Palestinez kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e 196 sulmevetë armatosura në Bregun Perëndimor të Lumit Jordan, në Gazë, në Liban dhe nëIzrael380. Nga pasojat e këtyre sulmeve, kishin vdekur rreth 200 persona. Pas vitit2000, numri i sulmeve terroriste kundër popullsisë civile izraelite, përgjithësishtishte intensifikuar381. Gjatë kësaj periudhe ishte ndërmarrë edhe sulmi vetëvrasës injë vajze palestineze, (aktiviste e Xhihadit Islamik Palestinez), e cila më04.10.2003, në një restorant të qytetit Haifa, kishte shkaktuar vdekjen e 21 shte-tasve izraelitë dhe plagosjen e 50 të tjerëve.

Që nga ajo kohë, Xhihadi Islamik Palestinez kishte vazhduar me rekrutiminintensiv të të rinjve palestinezë për kryerjen e sulmeve vetëvrasëse. Kështu, vetëmgjatë sulmeve vetëvrasëse të vitit 2005 në qytete të ndryshme të Izraelit, kishinvdekur rreth 20 persona dhe ishin plagosur dhjetëra të tjerë. Me 19. 01.2006, nëqendër te Tel Avivit një student 20 vjeçar kishte kryer edhe një aksion vetëvrasës qëkishte shkaktuar plagosjen e 31 personave382. Pas këtyre sulmeve kishin filluarburgosjet dhe vrasjet serike të udhëheqësve të kësaj organizate, e cila edhepërkundër goditjeve të përjetuara, nuk e ka ndalur luftën e vet kundër Izraelit, porgjithnjë e ka përshtatur strategjinë e vet, rrethanave të reja. Kështu, Xhihadi IslamikPalestinez, në shkurt të vitit 2006, e kishte testuar raketën “Al-Quds”, e ngjashmeme raketën e konstruktuar nga ekspertët e organizatës “Hamas”, “Qassam”. Gjatëvitit 2007, forcat e Xhihadit Islamik Palestinez, kishin lansuar dhjetëra raketa të tillanë drejtim të territorit izraelit. Mirëpo, pas fillimit të bisedimeve të vitit 2008, përzgjidhjen e problemit palestinez, vërehet rënia e intensitetit të sulmeve terroriste tëkësaj organizate. Në realitet, pas 26.03.2009, kur ishin burgosur dy udhëheqës tëXhihadit Islamik, që kishin montuar bomba në disa lodra të importuara fëmijëshdhe ishin përpjekur që t’i shesin ato në qytete të ndryshme të Izraelit, ishin paraqituredhe mendime lidhur me ndryshimin e taktikës së veprimit të Xhihadit Islamik.

4.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Xhihadit Islamik Palestinez

198916.01, Londër: Në adresë të Ambasadës Izraelite në Londër, ishte dërguar një letër-bombë

e nënshkruar nga Xhihadi Islamik Palestinez.


379 Terrorism Project, www.cdi.org/terrorism/pij.cfm380 www.qudsway.com381 www. state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2003/31638.htm382 Ministria e Punëve të Brenshme e NRW; www.im.nrw.de/sch/573.htm

199004.02, Kajro: Në mes të qytetit Rafah dhe Kajro, gjatë një sulmi terrorist kundër një auto-

busi turistësh, kishin vdekur 11 persona (ndër të cilët nëntë shtetas izraelitë) dhe ishin plagosur 17të tjerë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë Xhihadi Islamik Palestinez.

199128.10, Palestinë: Në një autobus të mbushur me imigrantë izraelitë ishte hapur zjarr: dy

persona të vrarë dhe tre të plagosur.199312.09, Sheikh Ajlun, Gazë: Një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, e kishte ngarë me

shpejtësi të madhe makinën e tij të mbushur me eksploziv në drejtim të një autobusi ushtarakizraelit. Edhe pse makina ishte përplasur fuqishëm, nuk ishte aktivizuar eksplozivi dhe kishtevdekur vetëm atentatori.

04.10, Izrael: Në afërsi të një autobusi izraelit kishte shpërthyer një autobombë e XhihaditIslamik Palestinez, duke shkaktuar plagosjen e 30 personave.

199409.02, Jerusalem: Gjatë rrugës për në shtëpi, ishte rrëmbyer dhe, në një pjesë tjetër të

qytetit, ishte vrarë shoferi i një ndërmarrjeje izraelite, Ilian Sudri.12.09, Nesarim: Një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, kishte mbushur biçikletën e tij

me eksploziv dhe ishte nisur në drejtim të një grupi të ushtarëve izraelitë. Kur kishte arritur afërtyre, e kishte aktivizuar eksplozivin, duke shkaktuar vrasjen e katër personave dhe plagosjen e 11të tjerëve.

199522.01, Netanjah: Në një stacion autobusësh në Netanjah, dy aktivistë të Xhihadit Islamik

Palestinez, kishin aktivizuar dy mekanizma shpërthyes, duke vrarë 18 persona dhe duke plagosurrreth 69 të tjerë.

09.04, Kfar: Në një autobus afër vendbanimit Kfar Darom në Gazë, dy aktivistë të XhihaditIslamik, kishin aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupat e tyre, duke vrarë shtatë ushtarë izraelitëdhe një studente amerikane.

25.06, Neve Dekalim: Në çastin kur pranë makinës së një aktivisti të Xhihadit IslamikPalestinez, kishte kaluar një makinë ushtarake izraelite, kishte ndodhur një shpërthim ifuqishëm, i cili kishte shkaktuar vdekjen e atentatorit vetëvrasës dhe plagosjen e tre ushtarëveizraelitë.

199806.11, Jerusalem: Një makinë e mbushur me eksploziv ishte përplasur në murin e një

dyqani të Mehani-Jehuda-Markt të Jerusalemit. Vdesin dy udhëtarët e makinës, aktivistë tëXhihadit Islamik Palestinez dhe plagosen 25 shtetas izraelitë.

200002.11, Jerusalem: Në një rrugë anësore të Mehani-Jehuda-Markt të Jerusalemit, kishte

shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e dy kalimtarëve të rastit dhe plagosjene 11 personave të tjerë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë Xhihadi Islamik Palestinez.

200101.06, Tel-Aviv: Para diskotekës „Pasha“ në Tel-Aviv, ishte kryer një sulm vetëvrasës.

Atentatori kishte sjellë një mekanizëm shpërthyes të mbushur me copa të ndryshme të metaleve dhenë çastin kur të rinjtë izraelitë ishin tubuar në një vallëzim, e kishte aktivizuar atë duke shkaktuarvdekjen e 23 personave dhe plagosjen e 120 të tjerëve.


16.06, Binjamina: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një autobus afër fshatitBinjamina të Netanjahut, kishte vdekur atentatori vetëvrasës, dy ushtarë izraelitë, si dhe ishinplagosur 11 persona të tjerë.

09.09, Naharia: Afër qytetit Xheriko ishte sulmuar me armë zjarri autobusi i një shkolle,duke vrarë dy mësues dhe duke plagosur tre të tjerë. Disa minuta më vonë, në stacionin hekurud-hor të qytetit verior izraelit, Naharia, ishte kryer një sulm vetëvrasës, gjatë të cilit ishin vrarë trepersona dhe ishin plagosur 90 të tjerë. Në të njëjtën kohë, në një udhëkryq të qytetit Beit Lid ishtehedhur një bombë, e cila kishte plagosur tre këmbësorë.

28.10, Hadera: Dy aktivistë të Xhihadit Islamik Palestinez nga makina e tyre kishin hedhurgranata dore dhe kishin zbrazur breshëri plumbash në drejtim të udhëtarëve të një rruge nëHadera, duke vrarë katër gra dhe duke plagosur 28 persona. Pas vrasjes së atentatorëve ishte kon-statuar se ata kohë më parë e kishin vrarë edhe një banor izraelit në fshatin Kiriat Metzer.

04.11, Jerusalem: Në lagjen French Hill të Jerusalemit, një aktivist i Xhihadit IslamikPalestinez kishte zbrazur një karikator në drejtim të udhëtarëve të një autobusi. Me atë rast ishinvrarë tre persona dhe ishin plagosur rreth 50 të tjerë.

27.11, Afula: Dy aktivistë të Xhihadit Islamik Palestinez me armë automatike kishin sul-muar udhëtarët që prisnin në stacionin e autobusëve në Afula. Aty ishin vrarë dy persona dhe ishinplagosur 35 të tjerë. Atentatorët ishin likuiduar gjatë përpjekjeve të tyre për t’u larguar nga vendii ngjarjes.

29.11, Pardes Chana: Një atentator vetëvrasës, aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, në njëautobus izraelit, i cili udhëtonte nga qyteti Afula në drejtim të Haderas, kishte aktivizuar një bombëtë fshehur në trupin e tij, e cila e kishte shkaktuar vrasjen e tre personave dhe plagosjen e nëntë tëtjerëve.

01.12, Jerusalem: Në shëtitoren “Ben-Jehuda”, dy xhihadistë palestinezë në distancën prej30 metrash, kishin aktivizuar një sasi të madhe eksplozivi të mbushur me copa të metaleve tëndryshme, duke shkaktuar vdekjen e 10 personave dhe plagosjen e 170 të tjerëve.

200205.03, Afula: Në një pjesë të qytetit Afula, kishte shpërthyer një bombë e fshehur në trupin

e një xhihadisti vetëvrasës, duke shkaktuar vrasjen e një personi dhe plagosjen e 18 të tjerëve. 20.03, Umm el Fahem: Në një autobus izraelit, i cili qarkullonte në relacionin Tel-Aviv –

Nazaret, një xhihadist kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, duke shkaktuar vdek-jen e shtatë personave dhe plagosjen e 30 të tjerëve.

12.04, Erez, Gazë: Një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez kishte zbrazur breshëriplumbash në drejtim të postës kufitare në Erez, ku çdo ditë kalojnë rreth 3000 palestinezë të punë-suar në plantacionet e ndryshme izraelite. Pas likuidimit të atentatorit, ishin konstatuar dy personatë vrarë e shtatë të plagosur, prej të cilëve katër shtetas izraelitë dhe tre palestinezë.

05.06, Megiddo: Në orën 07.15, afër një autobusi izraelit kishte shpërthyer një autobom-bë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e 50 të tjerëve.

04.11, Kvar Saba: Në qendrën tregtare të qytetit Kvar Saba, një aktivist i Xhihadit IslamikPalestinez, e kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në çantë, duke shkaktuar vdekjen e dy person-ave dhe plagosjen e 69 të tjerëve.

27.12, Otniel: Dy palestinezë të armatosur kishin sulmuar një shkollë izraelite në Otniel,duke vrarë katër persona dhe duke plagosur nëntë të tjerë.


200304.10, Haifa: Në restorantin „Maksim”, një aktivist i Xhihadit Islamik Palestinez, kishte

aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij, duke vrarë 22 persona dhe duke plagosur 60 të tjerë.19.10, Liban: Në kampin e refugjatëve palestinezë, Ein el-Hilweh, gjatë shkëmbimit të zjar-

rit në mes të pjesëtarëve të Al-Fatahut dhe atyre të Grupit Islamik El Nur, ishin vrarë nëntëpalestinezë dhe ishin plagosur 29 të tjerë. Pas kësaj ngjarjeje janë shënuar vetëm disa aktivitetesimbolike të Xhihadit Islamik Palestinez.

200406.03, Erez: Gjatë një sulmi terrorist mbi vendkalimin kufitar Erez, në Gazën veriore janë

vrarë dy policë palestinezë. 200505.01. Erez: Një terroriste kishte hyrë në vendkalimin kufitar në Erez dhe kishte aktivizuar

një mjet shpërthyes duke plagosur disa policë. 12.01, Morag: Një civil izraelit ishte vrarë dhe tre ushtarë ishin plagosur kur një bombë

kishte shpërthyer afër një makine ushtarake që udhëtonte afër një rruge pranë Morag në jug tëRripit të Gazës.

12.07, Netanjah: Pesë persona ishin vranë dhe rreth 90 ishin plagosur në Netanya, kur njëperson e kishte aktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij. Atentatori ishte identifikuar si AhmedAbu Khalil, 18 vjeç, nga fshati Atil i Bregut Perëndimor.

26.10, Hadera: Një person kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, në tregunHadera, duke vrarë shtatë dhe plagosur 54 persona.

05.12, Netanjah: Një person, kur ishte ndaluar nga policia, kishte aktivizuar një bombë tëfshehur në trupin e tij duke shkaktuar vdekjen e pesë personave dhe plagosjen e 13 të tjerëve.

200619.01, Tel-Aviv: 31 persona ishin plagosur nga një sulm vetëvrasës në një restorant afër

stacionit të vjetër autobusëve në Tel-Avivin qendror. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishtemarrë “Batalioni Jerusalem” i Xhihadit Islamik Palestinez.

2007

29.01, Eilat: Tre punonjës të një furre në qytetin jugor Eilat kishin humbur jetën ngashpërthimi i një bombe të fshehur në trupin e një personi, që kishte blerë bukë.

200814.05, Askalonin: Një nënë 24 vjeçare dhe foshnja e saj kishin humbur jetën, kur një raketë

e lansuar nga Rripi i Gazës kishte shpërthyer në qendrën tregtare në Askalonin qendror. Gjatë këtij

sulmi raketor ishin plagosur edhe 90 persona.

5. Al - Qa´ida

“Al - Qa´ida” ishte themeluar në vitin 1988në Afganistan. Sipas themeluesit të saj, Osama binLaden, qëllimi i kësaj organizate, ishte ofrimi i ndih-mave ndaj mijëra vullnetarëve të vendeve tëndryshme islamike, të cilët kishin ardhur në


Afganistan me qëllim të integrimit të tyre në luftë kundër forcave okupuese sov-jetike383. Në evidencat e ndryshme ndërkombëtare, “Al-Qaída” është e regjistruaredhe me emrat “Al Qaeda”, “El Kaida”, “al Kaida”, “Qaídat al-Jihad”, “TheBase”, etj. Të gjitha këto emërtime ose shqiptime të ndryshme, e kanë kuptimin enjëjtë, i cili në gjuhën shqipe mund të përkthehet si bazë, themel ose mbështetje.

Ky emërtim rrjedh nga thirrja publike e teologut Abdullah Azam, që ishtepublikuar në prill të vitit 1988, për ndërtimin e një “baze solide” (al-Qaida al-sulba) të përkrahjes së luftës në Afganistan, duke dërguar ndihma të ndryshme përluftëtarët Muxhahedin, kryesisht nga territori Pakistanez. Për këtë qëllim, në vitin1989, “Al-Qaída” kishte blerë disa shtëpi, depo të mallrave dhe troje të përshtat-shme për ndërtimin e qendrave të ndryshme terroriste në Afganistan, Pakistan,Sudan, Somali dhe Kenia384. Gjithashtu, në këto shtete ishin themeluar edhe disandërmarrje të reja ekonomike, të cilat, varësisht nga rrethanat politike, ishin shfry-tëzuar për transaksione të ndryshme financiare dhe shitblerje të armëve385.

Lidhur me numrin e anëtarëve të “Al-Qaídas” ekzistojnë informacione të ndryshme.Sipas disa të dhënave, deri në fillim të vitit2001, kjo organizatë kishte pasur rreth 2500luftëtarë. Ndërkaq, sipas disa burimeve të tjera,“Al-Qa’ida” deri në fillim të ndërhyrjesushtarake amerikane në Afganistan, kishtepërafërsisht - 6000 deri në - 8000 anëtarë386.Sikurse me numrin e luftëtarëve, ashtu edhe mellojin dhe sasinë e armatimit të kësaj organizate,qarkullojnë informacione të ndryshme. Në këtëdrejtim, numri më i madh i shërbimeve sekrete,flet për përpjekjet e vazhdueshme të kësaj orga-nizate për sigurimin e armatimit të caktuar nuklear, si dhe për testimin e llojeve tëndryshme të helmeve kimike dhe biologjike387.


383 Para vitit 1988, numri i vullnetarëve islamikë, të ardhur në Afganistan, ishte shumë i vogël. Pas paralajmërimit sovjetikpër t’u tërhequr nga Afganistani, numri i tyre ishte rritur masivisht. Kështu, në fillim të vitit 1990, në të dy anët e kufiritafgano-pakistanez ishin regjistruar 20.000 vullnetarë, që kishin ardhur nga vende të ndryshme islamike. KrahasoSchweizer, Yoram/Shai, Shaul: The „Afghan Alumni” Terrorism, www.ict.org.il

384 Rolf Tophoven, Fundamentalistisch begründeter Terrorismus; Usama bin Ladin als neuer Typ des Terroristen, në: KaiHirschman/Peter Gerhard (Hg), a.a.O., f. 122.

385 Emrat e ndërmarrjeve të themeluara nga Osama bin Ladeni ishin Wadi Al Aqiq, ndërmarrja ndërtimore Al Hijra,ndërmarrja bujqësore Al Themar Al Mubaraka dhe ndërmarrjet financiare Ladin International dhe Taba Investmentf. Mëgjerësisht: Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 237

386 Anthony Davis, UF in crisis over Massoud, Jane´s Defence Weekly 19.09.2001, f. 33.387 Jürgen Roth, Netwerke des Terrors, Hamburg 2001, f. 21.

Al-Zavahiri Ayman dhe Usama Bin Laden

Sa i përket praktikës së zakonshme të shërbimeve sekrete amerikane dhetë atyre izraelite për infiltrimin e tyre në këtë organizatë, nuk ekzistojnë informa-cione konkrete. Në këtë drejtim është i njohur vetëm rasti i “L´HousaineKherchtou”. Mirëpo, në saje të disa burgosjeve të udhëheqësve të lartë të “Al-Qa´idas”, si dhe „informacioneve shkencore”, të katër shërbimeve kryesoresekrete perëndimore,388 janë siguruar informacione të mjaftueshme lidhur mestrukturën organizative, bashkëpunimin me grupet e tjera, qëllimin politik,strategjinë e veprimeve terroriste, numrin e anëtarëve të mundshëm aktivë, llojindhe sasinë e armatimit, etj389.

“Al-Qa´ida” udhëhiqet nga një këshill qendror panislamik, në krye të sëcilit është Osama bin Laden. Në bazë të autorizimeve statutare, kryetari emëronanëtarët e këshillit qendror dhe udhëheqësit e shërbimeve të larta. Disa anëtarë tëkëtij këshilli janë, përkatësisht ishin:

- Dr. Ayman Al-Zavahiri, 1951, shtetas egjiptian, mjek, kryetari i XhihaditIslamik, zëvendëskryetar i Këshillit Qendror të “Al-Qa’idas”, këshilltarideologjik i Osama bin Ladenit, i dënuar me vdekje nga një gjykatëegjiptiane (edhe për pjesëmarrje në komplotin për vrasjen e kryetaritegjiptian, Sadat);

- Muhamad Atef, i njohur si Abu Hafiz (al-Masri), 1950, shtetasegjiptian, ish oficer i policisë egjiptiane, komandant i forcave tëarmatosura të Al-Qaidës, i vrarë më 14.11.2001 afër qytetitXhalalabad (një vajzë e tij është e martuar me Muhammedin, djaline Osama bin Ladenit);

- Sheik Muhammed Khalid, 37 vjeç, shtetas i Kuvajtit, shef i shërbimitpër organizimin e sulmeve terroriste ndërkombëtare, dyshohet se ishteideologu kryesor i sulmit të 11.09.2001 kundër ShBA-së, anëtar i grupittë Shawqi Istambuli (vëllait të vrasësit të presidentit Sadat), nip i tëdënuarit, Ramzi Yousefi,390 i burgosur më 01.03.2003, në Rawalpindi, nëPakistan;

- Muhammad Ibrahim al-Makkawi, i njohur si Saif al-Adl, shtetasegjiptian, ish-kolonel i ushtrisë egjiptiane, shef i shërbimit të sig-


388 Që nga viti 1993, në katër shërbimet kryesore sekrete perëndimore janë punësuar mbi 1000 punëtorë shkencorë, me qëllimtë analizimit të gjithanshëm të fenomenit Bin Laden dhe „Al-Qa’ida“. Detyrë kryesore e tyre është analizimi i hollësishëmi protokoleve të marrjeve të ndryshme në pyetje, deshifrimi i bisedave të përgjuara telefonike si dhe vlerësimi iinformatave të siguruara nga aktivitetet e ndryshme operative.

389 Hans-Joachim Heuntze, Völkerrecht und Terrorizmus, në: Kai Hirschmann/Peter Gerhard (Botues), Terrorismus alswelteites Phänomen, Berlin 2000, f. 218.

390 Ramzi Yousef ishte dënuar me burgim të përjetshëm për shkak të kryerjes së sulmit terrorist kundër World Trade Center,në vitin 1993.

urimit të “Al Qa’idas”, besohet se është emëruar udhëheqës i shër-bimit të Atefit;

- Zain al-Abdeddin Muhammad Hassan, i njohur si Abu Zabaydah 1971,palestinez nga Arabia Saudite, zëvendëskomandant i forcave të armato-sura të “Al-Qa’idas”, i burgosur në mars të vitit 2002 nga një shërbimspecial ushtarak amerikan në Pakistan;

- Sulejman Abu Gheith, shtetas i Kuvajtit, përfaqësues për shtyp i “Al-Qa’idas” (ish-absolvent i Universitetit të Kuvajtit);

- Taufiq al-Atasch, i njohur me emrin “Challad”, shtetas saudit, shef ishërbimit të sigurimit personal të Osama bin Ladenit. (Challad e kanjërën këmbë të prerë nga një bombë amerikane);

- Jassir el Dshasin, shtetas i Marokut, koordinator i “Al-Qa’idas” me gru-pet e tjera terroriste, i burgosur në vitin 2003;

- Abu Subair al-Haili, shtetas saudit, koordinator i “Al-Qa’idas”, i burgo-sur në qershor të vitit 2002 në Marok;

- Muhammad Odeh, 1965, palestinez, shtetas saudit, organizator i sul-meve terroriste në Nairobi dhe Dar es-Salam;

- Hawsawi Mustafa Ahmed, ministër i financave të “Al-Qa’idas”, i bur-gosur në vitin 2003 në Pakistan, etj.

Sipas disa burimeve, anëtarë të Këshillit Themelues të “Al-Qa’idas”, ishinedhe ideologu i rezistencës afgane, palestinezi, Abdallah Azzam dhe kryetari i ver-bër i organizatës islamike egjiptiane Gama´a Islamiya, sheiku, Omar AbdurRahman391.

Që nga viti 1991 e deri në vitin 1996, Këshilli Qendror i “Al-Qa’idas” ishtevendosur në Sudan. Në vitin 1996, nga presionet e fuqishme amerikane, Al-Qa’idaishte detyruar të kthehej përsëri në bazat e veta të mëparshme në Afganistan. Pasndërhyrjes ushtarake amerikane në Afganistan, “Al - Qa´ida” ishte shpartalluar dhe,sipas disa burimeve informative, një pjesë e saj përsëri është bashkuar dhe lëvizë nërajonet malore të Afganistanit, që shtrihen përgjatë kufirit verior të Pakistanit392.

Besohet se Al-Qa’ida është e pranishme në rreth 60 shtete të ndryshme tëbotës, në mesin e të cilave edhe në ShBA, Francë, Itali, Spanjë, Gjermani,


391 Omar Abdul Rahman, gjatë tërë kohës së qëndrimit të tij në Afganistan, ishte kujdesur për të ruajtur forcat vullnetareegjiptiane dhe për t’i kthyer ato sa më shpejt në atdhe me qëllim të fillimit të kryengritjes së armatosur kundër pushtetittë Mubarakut. Rahman është dënuar me burgim të përjetshëm në ShBA për arsye se ka marrë pjesë në sulmin e vitit 1993kundër World Trade Center. Anëtarë të Al-Qa’idas janë edhe tre djemtë e sheikut Rahman. Njëri prej tyre ishte udhëhe-qës i kampit të njohur „Assadalah Abdul Rahman“ që bënte pjesë në Kompleksin terrorist të Daruntës afërDzhalalabadit, të bombarduar nga forcat amerikane më 07.10.2001. Më gjerësisht: Anthony Davis, UF in crisis overMassoud, Jane´s Defence Weekly 19.09.2001, f.44. Krahaso edhe: http://www.ict.org.il/articles/articledet.cfm?arti-cleid=388

392 U.S.Department of State, www.state.gov.; http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml (al-Qaida)

Shqipëri, etj393. Në këto shtete Al-Qa’ida kishte depërtuar kryesishtpërmes shoqatave të ndryshmehumanitare, ndërmarrjeveekonomike, refugjatëve politikë, stu-dentëve dhe depërtimeve të formavetë tjera. Aktivistët e Al-Qa’idas, tëinfiltruar në shtetet e ndryshmedemokratike, zakonisht zhvillojnëjetë normale, deri në çastin e marrjessë urdhrit të tyre për veprim të caktuar terrorist. Ndërkaq, në shtetet me popullsimyslimane, “Al-Qa’ida” kishte depërtuar kryesisht me ndihmën e shoqatave tëndryshme humanitare fetare dhe ish luftëtarëve të Afganistanit394.

Me qëllim të vendosjes së bashkëpunimit institucional me organizatat etjera terroriste islamike, si dhe të bashkërendimit sa më të mirë të xhihadit të fillu-ar islamik, më 23.02.1998 në qytetin afgan, Khost, ishte themeluar “FrontiNdërkombëtar Islamik i Luftës Kundër Izraelitëve dhe Kryqëzatave”395. Në bazë tëideologjive të përbashkëta politike, në kuadër të këtij „fronti”, deri tash janëbashkuar: Xhihadi Islamik (Egjipt), Gama´a Islamiya (Egjipt), Grupi i LuftëtarëveIslamikë të Libisë, Armata Islame nga Adeni (Jemeni), Lashkar-e-Taiba dhe Jaish-e-Muhamad (Kashmir), Lëvizja Islamike nga Uzbekistani, Grupi i Abu Sayyaf(Filipine dhe Malajzi) si dhe Grupi i Salafistëve dhe ai i Armatosur Islamik - GIA(Algjeri)396.


393 Sipas shërbimit sekret gjerman, pas intervenimit ushtarak amerikan në Afganistan, Al-Qa’ida ishte përpjekur të strehonterreth 1000 anëtarë të saj në shtetet e ndryshme të Ballkanit. Në këtë drejtim, ajo e kishte siguruar edhe përkrahjen eShërbimit Sekret Iranian, i cili u kishte ndihmuar anëtarëve të Al-Qa’idas kalimin nëpër territorin iranian me qëllim tëshkuarjes së tyre në Libanin Jugor. Atje, ata furnizoheshin me dokumente të përshtatshme për udhëtim dhe me ndihmëne “Hesb Allahut” kishin filluar të strehohen nëpër vendet e ndryshme të Ballkanit. Në bazë të disa dëshmive të caktuara,Ministria e Mbrojtjes e Izraelit e kishte akuzuar Bosnjën dhe Hercegovinën si „satelit iranian”. Më gjerësisht: RolfTophoven, Fundamentalistisch begründeter Terrorismus: Usama bin Ladin als neuer Typ des Terroristen, në KaiHirschman/Peter Gerhard (botues) dhe të tjerët, f. 183-189. Krahaso edhe Fears That Hezb-Allah May Target Jews AndIsraelis Overseas, The Jerusalem Report, 29.7.2002, f. 7.

394 Sipas revistës ushtarake angleze „Jane´s International Defense Review”, pas tërheqjes së forcave sovjetike ngaAfganistani, atje kishin mbetur 14.000 luftëtarë nga regjionet e ndryshme vullnetare islamike. Prej tyre 5000 kishin qenështetas sauditë, 3000 shtetas jemenë, 2800 algjerianë, 2000 egjiptianë, 400 tunizianë, 370 irakianë, 200 libianë dhe disadhjetëra jordanezë. Pas përfundimit të luftës në Afganistan, vetëm një pjesë e vogël e këtyre vullnetarëve ishte kthyer nështëpitë e tyre. Një pjesë tjetër kishte migruar në shtetet e ndryshme perëndimore. Ndërsa, gjatë 15 vjetëve të kaluara, njëpjesë e madhe e këtyre luftëtarëve ishte paraqitur në frontet e ndryshme luftarake, si në Algjeri, Uzbekistan, Indi, Çeçeni,Bosnje, Irak, etj. Krahaso edhe: STRATFOR, Hot Spots in the War on Terror, 01.10.2001.

395 Ekstremistët islamikë e interpretojnë politikën ndërkombëtare të shteteve të ndryshme perëndimore si vazhdim i moderu-ar i kryqëzatave mesjetare kundër botës islame.

396 http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml, Terrorist Profiles, Al Qaida.

Manifesti kundër izraelitëve dhe të krishterëve

Udhëheqësi karizmatik i “Al-Qa’idas” dhe organizatat e bashkuara terroristenë „Frontin e Përbashkët Islamik kundër Izraelitëve dhe Kryqëzatave” mendojnë seështë detyrë imperative e tyre lufta kundër Shteteve të Bashkuara të Amerikës,avangardës së saj Izraelit dhe qeverive joislamike të shteteve të ndryshme mysli-mane me qëllim të “themelimit të një kalifati panislamik që do të bashkonte të gjithëmyslimanët”397. Sipas Abdullah Azam (njërit prej themeluesve të Al-Qa´idës), “kjodetyrë imperative nuk do të përmbushet vetëm me çlirimin e Afganistanit ngaqëxhihadi është detyrë e çdo myslimani dhe detyra e tyre do të përmbushet vetëmatëherë kur të sundojë Islami në të gjitha shtetet e mëparshme myslimane”

Në mënyrë të ngjashme, kishte deklaruar edhe Osama bin Ladeni që nëvitin e parë të themelimit të Al-Qa’idas: „Myslimanët, kudo në botë, vuajnë ngaagresioni, padrejtësia dhe diskriminimi, të cilat i shkakton koalicioni antiislam ipërbërë nga të krishterët, sionistët dhe pushtetet joislamike të shteteve të ndryshmemyslimane”398. Me qëllim të mënjanimit të këtyre vuajtjeve, ai kishte thirrur botënislame që të bashkohej me xhihadin e filluar kundër armikut të përbashkët. Sipastij „detyrë fetare e çdo myslimani është që të vrasë amerikanë - kudo që i takonata... Të gjithë banorët e ShBA-së janë armiq, pavarësisht nga forma e integrimittë tyre në luftë kundër myslimanëve, si luftëtarë ose pagues të tatimit për shtetinamerikan”399. Në disa deklarata të veta, Osama bin Ladeni kishte shpjeguar:„Xhihadi i filluar islamik do të vazhdojë deri sa të çlirohet Xhamia e Al Aqsa dhetë tërhiqen ushtritë e krishtera nga të gjitha tokat e shenjta myslimane”400. Ndërkaq,nëpërmjet një deklarate të publikuar në vitin 1998 nga qendra televizive arabe AlXhazira, Osama bin Laden e kishte vlerësuar sulmin e parë terrorist kundër WorldTrade Center, si shembull madhor, i cili duhet ndjekur nga çdo „besimtar i vërtetëi Allahut”401.

Gjatë viteve 1992 dhe 1993, komandanti i forcave të armatosura të Al-Qa’idas Muhamad Atef, i shoqëruar nga bashkëpunëtori i tij, Saif al Adel, kishinqëndruar disa herë në Somali me qëllim të përgatitjes së sulmeve terroriste kundërbazave ushtarake amerikane, që vepronin në Somali, në kuadër të misionit RestoreHope të Kombeve të Bashkuara. Më 03.10.1993, ishte goditur me raketë, njëhelikopter transportues ushtarak amerikan, i cili fluturonte mbi Mogadishu.Ndërkaq, një ditë më vonë ishte sulmuar edhe një patrullë ushtarake amerikane.


397 Lawrence Wright, Der Tod wird euch finde, DVA Sachbuch; Mynih 2007, f. 91-92398 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 235.399 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 237.400 U.S.Department of State, Patterns of Global Terrorism; http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml. 401 Lidhur me sulmin e parë të vitit 1993 kundër World Trade Center (gjashtë persona të vrarë), ishte akuzuar dhe dënuar me

burg të përjetshëm edhe kryetari i organizatës islamike egjiptiane, Gama´a-Islamya Sheiku Omar Abdul Rahman. Nëshkurt të vitit 1995, në një qytet pakistanez ishte burgosur (dhe ekstraduar në ShBA) edhe atentatori kryesor i këtij sulmiterrorist, Ramzi Youssef.

Gjatë këtyre sulmeve, të komanduara nga instruktorët e Al-Qa’idas, ishin vrarë 18ushtarë dhe shtetas amerikanë.

Në vitin 1993, Al-Qa’ida kishte themeluar dy ndërmarrje ekonomike nëNajrobi (Asma Ltd dhe Tanzanite King), të cilat ishin vizituar disa herë ngakomandanti i forcave të saj të armatosura, Muhamad Atef dhe bashkëpunëtori i tij,Abu Ubaida el Banshiri. Gjatë fundit të vitit 1993, grupi terrorist i anëtarëve të Al-Qa’idas në Kenia, kishte vendosur të ndërmerrte sulme kundër një ambasadeamerikane në rajon, në shenjë hakmarrjeje kundër misionit “Restore Hope” tëKombeve të Bashkuara në Somali. Në këtë drejtim ishte angazhuar shtetasiamerikan – ish-anëtari i formacionit Green Berets, Ali Mohammed (instruktor imëvonshëm ushtarak i Al-Qa’idas), për skicimin, fotografimin dhe sigurimin eplanit të ndërtesës së Ambasadës Amerikane në Najrobi (Kenia). Pesë vjet mëvonë, respektivisht në qershor të vitit 1998, Fahid Muhammed Ali Msalam dheSheikh Ahmed Salim Swedan kishin blerë një automjet transportues të markësToyota, të cilin e kishin mbushur me eksploziv, dhe më 07.08.1998 ua kishindorëzuar shtetasve sauditë, Assam dhe Mohammad Rashed Daoud Al Owali meqëllim që të kryenin sulmin vetëvrasës kundër Ambasadës Amerikane në Najrobi.Shofer i autobombës ishte emëruar anëtari i thjeshtë i Al-Qa’idas, Assam, ndërsaMohammad Rashed Daoud Al Owali, i cili ishte specializuar në taktikën e rrëm-bimit të aeroplanëve dhe përdorimin e mjeteve shpërthyese, ishte emëruar ndihmësi tij. Në çastin kur autobomba i ishte afruar ambasadës, Al Owali e kishte hedhurnjë bombë verbuese në drejtim të rojës dhe kishte kërcyer nga autobomba, ndërsaAssami kishte drejtuar me shpejtësi makinën deri në përplasjen e fuqishme të sajme ndërtesën e ambasadës. Në ato çaste kishte shpërthyer autobomba, që kishteshkaktuar vdekjen e 213 personave dhe plagosjen e rreth 4500 të tjerëve si dhe


Ambasadat Amerikane në Dar- es- Salam, Tanzani dhe në Najrobi, Kenia më 07.08.1998

shkatërrimin e të gjitha objekteve në afërsi. Si duket planifikuesit e këtij aksioninuk e kishin paraparë mundësinë e shpëtimit të ndonjërit prej ekzekutorëve të këtijaksioni terrorist dhe ishin larguar nga Najrobi. Disa orë më vonë, MohammadRashed Daoud Al Owali, kishte telefonuar në Jemen dhe nga bashkëbiseduesikishte kërkuar të holla dhe një dokument udhëtimi me qëllim që të largohej sa mëshpejt nga vendi i ngjarjes. Po ai numër telefoni në Jemen, ishte thirrur më vonëedhe nga telefoni ajror i Osama bin Ladenit. Lidhur me këtë sulm terrorist ishteburgosur Mohammad Sadeek Odeh, i cili më vonë i kishte identifikuar atentatorëtkryesorë si anëtarë të Al-Qa’idas dhe të Xhihadit Islamik.

Në të njëjtën ditë dhe me të njëjtënmetodë veprimi ishte kryer edhe një sulm tjetërterrorist kundër Ambasadës Amerikane në Dar-es-Salam (Tanzani). Edhe këtu, sikurse nëNajrobi, Ahmed Khfaklan Ghailani dhe SheikAhmed Salim Swedan, kishin blerë një makinëqë ishte përdorur si autobombë kundërAmbasadës Amerikane. Nga shpërthimi i auto-bombës në oborrin e ndërtesës së kësajambasade kishin vdekur 11 persona, në mesin etyre edhe atentatori kryesor, MustafaMuhammed Fadhil, ndërsa ndihmësi i tij,Khaflan Khamis Mohammed kishte marrë plagë të rënda trupore dhe ishte burgosur.

Duke i komentuar këto sulme terroriste, Osama bin Ladeni për revistënamerikane „Time Magazine”, të datës 22.12.1998, kishte deklaruar: „FrontiNdërkombëtar i Xhihadit Islamik kundër amerikanëve dhe izraelitëve, me ndih-mën e Allahut e kishte kryer një mrekulli”. Ndërkaq, pyetjes, nëse i njihte person-alisht atentatorët, ai i ishte përgjigjur: „Çdo mysliman, i cili e rrezikon jetën e vetpër të mirën e Allahut, është burrë i vërtetë. Ata (atentatorët) e kanë liruar popullintonë nga turpi dhe si të tillë e gëzojnë respektin tonë”.

Me një fanatizëm të tillë, “Al-Qa´ida”, kishte vazhduar me sulmet e vetaterroriste. Kështu, më 03.01.2000, anëtarët saj në Aden, kishin mbushur një barkëme eksploziv dhe me një shpejtësi të madhe kishin lundruar në drejtim të një ani-jeje luftarake amerikane. Mirëpo, në çastin kur ajo e kishte kaluar zonën e sigurisë,ishte fundosur. Dhjetë muaj më vonë, ishte përsëritur e njëjta taktikë: më12.10.2000, luftanija amerikane U.S.S.Cole, kishte qëndruar në portin e hapurdetar të Adenit për tu furnizuar me karburante. Befasisht njëra nga disa barkat emotorizuara, që lundronin në afërsi, „e kishte humbur orientimin” dhe ishte përpla-


U.S.S. Cole, Aden, Jemen, 12.10. 2000

sur me anijen luftarake amerikane. Nga pasojat e shpërthimit të eksplozivit tëngarkuar në barkë, kishin vdekur 17 marinarë amerikanë dhe ishin plagosur 39 tëtjerë. Pas këtij sulmi terrorist, dy nga atentatorët vetëvrasës ishin identifikuar sishtetas sauditë, ndërsa i treti kishte qenë shtetas i Jemenit. Që të tre këta kamikazëkishin shërbyer në kampet e “Al-Qa’idas“ në Afganistan. Madje, njëri prej tyrekishte marrë pjesë edhe në përgatitjen e sulmit kundër Ambasadës Amerikane nëNajrobi.

Ndërkaq, më 11 shtator të vitit 2001, në serinë e sulmeve kundër institu-cioneve më vitale të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ishte kryer edhe sulmi mëi fuqishëm dhe më i njohur terrorist në historinë njerëzore: në orën 08:45 minuta,aeroplani i rrëmbyer amerikan „Boeing 767” i kompanisë American Airlines me 92udhëtarë, ishte përplasur për gradaçelën veriore të World Trade Center në Nju-Jork. 18 minuta më vonë, aeroplani tjetër „Boeing 767”, po ashtu i rrëmbyer, ikompanisë United Airlines me 65 udhëtarë, ishte përplasur për gradaçelën tjetër,atë jugore të World Trade Center. Një orë më vonë, aeroplani i tretë, gjithashtu irrëmbyer amerikan „Boeing 757” i kompanisë „American Airlines“ me 58 udhë-tarë ishte përplasur mbi kompleksin e ndërtesave të Ministrisë së MbrojtjesAmerikane (Pentagon) në Uashington. Ndërsa, aeroplani i katërt, gjithashtu i tipit„Boeing 757” i rrëmbyer në Nju-Jork me 45 udhëtarë, i cili sipas disaparashikimeve duhej ta sulmonte Shtëpinë e Bardhë, ishte rrëzuar nga konflikti iudhëtarëve me rrëmbyesit, në një fushë afër Shanksville në Pensilvani. Këto sulmetë kryera nga 19 terroristë402, kishin shkaktuar vdekjen ose zhdukjen e rreth 3000personave dhe pasoja të ndryshme ndërkombëtare403.

Edhe pas këtij sulmi, Al-Qa’ida e kishte vazhduar aktivitetin e vet terrorist.Më 11.04.2002, ajo e kishte sulmuar edhe një sinagogë izraelite në Tunizi. Ngashpërthimi i bombave të montuara në oborrin e sinagogës, kishin vdekur 19 per-sona (prej tyre 14 turistë gjermanë) dhe ishin plagosur 22 të tjerë. Al-Qa’ida është


402 Udhëheqës të këtij grupi terrorist kishin qenë shtetasi egjiptian, Muhammad Atta, shtetasi i Emirateve të Bashkuara Arabe,Marwan al-Shehhi dhe shtetasi libanez, Zian Jarrah. Roli dhe pozicioni i Hani Hanjour në këtë aksion ende nuk ështëndriçuar. Ndërkaq, 15 atentatorët e tjerë, të gjithë shtetas sauditë, gjatë kryerjes së këtij aksioni nuk kishin pasur ndonjëautorizim komandues. Ndërkaq, një anëtar i grupit nuk është identifikuar. Më gjerësisht shih: Steinberg, Guido: Usamabin Ladin und Saudi Arabien. Hintergründe der Terroranschläge des 11. September, në KAS-Auslandsinformationen,Nr.11/2001, f.18-23.

403 Kapiteni i aviacionit afgan Rasul Pervez (pseudonim), kishte shpjeguar se si i kishte stërvitur 14 kandidatë vetëvrasës nëAfganistan. Ai dhe dy pilotë të tjerë të flotës afgane, “Ariana“, në vitin 1999 ishin urdhëruar të ushtronin një grupvullnetarësh islamikë se si drejtohen aeroplanët. Një vit më vonë kishin përfunduar stërvitjet përkatëse dhe që nga ajokohë asnjëri nga instruktorët nuk i kishte takuar dhe as që kishte dëgjuar ndonjë gjë për ish-nxënësit e vet. Në të vërtetë„që në fillim ishim informuar se u ndalohej të interesoheshin për të mësuar çfarëdo qoftë për identitetin ose për të dhënatë tjera personale të këtyre kandidatëve. Ne vetëm e dinim se fjala ishte për fanatikë fetarë”. Sipas prezantimeve të tyre,ata kishin qenë arabë dhe pakistanezë, të cilët kishin siguruar pasaporta evropiane. Në stërvitjen e tyre kishte marrë pjesëedhe gjenerali i pensionuar pakistanez, Aslam Khan. Më gjerësisht, shih: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladinund der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 55-56

përgjegjëse edhe për atentatin e 08.10.2002 kundër një ushtari amerikan në Kuvajtdhe sulmin e fuqishëm terrorist, të datës 12.10.2002, kundër qendrës turistike Bali,nga pasojat e të cilit kishin vdekur 180 persona.

Më 01.03.2003, në lagjen veriore,Rawalindi të Islamabadit, Njësiti Special iPolicisë Federale Amerikane, FBI, kishte bur-gosur shefin e operacioneve terroristendërkombëtare të Al-Qa’idas dhe ideologun esulmit të 11.09.2001, Khalid SheikhMohammad404. Burgosja e tij kishte ndihmuartë zbuloheshin dhe të burgoseshin edhe të 11funksionarët e tjerë të lartë të Al-Qa’idas, nëmesin e të cilëve edhe marokeni, Jassir elDshasin, i cili ishte përgjegjës për komu-nikimin dhe bashkëpunimin e Al-Qa’idas megrupet e tjera terroriste. Khalid SheikhMohammad gjatë marrjes së tij në pyetje,kishte deklaruar se në nëntor të vitit 2002 nëprovincën malore Pakistaneze Belushistan,ishte takuar me Osama bin Ladenin. Që ngaajo kohë e deri më tash, ky territor dhe disa tëtjera janë nën observimin e përgjithshëm satelitor dhe veprimin operativ tënjësiteve elite antiterroriste amerikano-britanike me qëllim të burgosjes oselikuidimit të fenomenit Osama bin Laden. Kështu që nga fillimi i luftës ndërkom-bëtare kundër Al-Qa’idas, në pjesë të ndryshme të botës, janë burgosur mbi 2700aktivistë të saj dhe janë likuiduar rreth 2000 të tjerë, në mesin e të cilëve edhe 10funksionarë të lartë. Sipas Institutit për Studime Strategjike të Londrës, Al-Qa’idaaktualisht posedon rreth 20 udhëheqës të ndryshëm dhe 18.000 terroristë të mund-shëm. Ç’është e vërteta, me këtë shifër është kalkuluar në bazë të numrit tëpërgjithshëm të aktivistëve islamikë nga shtetet e ndryshme të botës, të cilët mendërmjetësimin e Al-Qa’idas ishin ushtruar në kampet e ndryshme për stërvitje ter-roriste në Afganistan ose Pakistan.

Me gjithë goditjet e pësuara, “Al-Qa’ida” vlerësohet si organizatë shumë efuqishme transnacionale, e cila mund të jetojë me gjenerata. Në rrethanat e ndjek-jeve të përhershme, ajo nuk synon organizimin e ndonjë rezistence të armatosur


New York, World Trade Center 11.09.2001

404 Në kuadër të gotitjeve të pësuara, duhet parë edhe likuidimi i një formacioni të tërë të Al-Qa’idas, më 30.03.2003 në Sanaatë Jemenit, nga një njësit antiterrorist amerikan. Në mesin e të vrarëve ishte identifikuar edhe shefi i degës së kësajorganizate për Jemenin, Kaed Sinan el Harthi.

ose krijimin e bazave ushtarake.Aktualisht të gjitha përpjekjet e vetaduket se “Al-Qa’ida” i ka orientuar nëdrejtim të kthimit të anëtarëve të vet,në shtetet e mëparshme të tyre, meqëllim të rekrutimit të anëtarëve tërinj, për përgatitjen e kryengritjeve tëarmatosura. Kështu disa anëtarë të“Al-Qa’idas”, ishin kthyer nëArabinë Saudite, Irak, Sudan, Kenia,Jordani, Turqi, etj., duke i formuar nëkëto shtete edhe grupet e veta terroriste. Ndërkaq, dy udhëheqësit kryesorë Osamabin Laden dhe Al-Zavahiri Ayman, përpiqen vetëm për strehimin e sigurt të tyredhe daljen e kohëpaskohshme në internet me qëllim të koordinimit të aktivitetevetë grupeve të tyre terroriste, të shpërndara nëpër vende të ndryshme të botës.

Përveç veprave të kryera, janë interesante edhe disa përpjekje të dështuaraterroriste të Al - Qa´idas, si ajo për vrasjen e Papës Gjon Palit të Dytë gjatë vizitëssë tij në Manilë në vitin 1994. Plani për vrasjen e Hosni Mubarakut gjatë vizitës sëtij në Adis-Abebë në vitin 1995 dhe ai për vrasjen e Bill Klintonit gjatë vizitës sëtij të paralajmëruar në Filipine, gjithashtu në vitin 1995.

Në kontekst të përpjekjeve të dështuara të “Al-Qa’idas”, duhen parë edhedisa përgatitje të sulmeve masive kundër pranisë së shtetasve të huaj në Jordani.Rasti më karakteristik ishte ai i muajit prill të vitit 2004, i cili kishte qenë i orien-tuar në drejtim të shkatërrimit të kryeqytetit dhe mënjanimit komplet të udhëheq-jes shtetërore jordaneze. Pranë disa ndërtesave shtetërore dhe qendrave turistike nëAman ishin pozicionuar disa kamionë të mbushur me eksploziv dhe helme kimike.Mirëpo, në çastin e fundit kur pritej urdhri për veprim, Shërbimi Sekret Jordanez,i ndihmuar nga disa shërbime perëndimore, e kishte penguar katastrofën e plani-fikuar. Edhe ky sulm i dështuar terrorist, e sqaron qëllimin politik të Al-Qa’idas:mënjanimin e pushteteve joislamike të shteteve islame dhe dëbimin e elementevetë tjera fetare nga tokat myslimane.

Në fund të muajit maj të vitit 2007, shtetasi egjiptian Mustafa Ahmad Abual-Yazid, në një intervistë dhënë mediave „as-Sahab“ ishte prezantuar si udhëhe-qës i degës së „Al-Qai´dës“ në Afghanistan. Përmes kësaj interviste, Al-Yazid ikishte bërë apel të gjitha forcave myslimane për ofrimin e përkrahjes së tyre ndaj„Talebanëve“. Gjatë kësaj interviste ai kishte shpjeguar edhe kuptimin e xhihaditislamik që po zhvillohet në Afghanistan.


Sulmi terrorist në Spanjë Madrid, 11.03.2004

5.1. Degët e Al-Qaídës

Al-Qa’ida në Irak. Në vitin 2004, jor-danezi Ahmad Fadil Nazal al-Khalaila i njohursi “Abu Mus’ab al-Zarqawi”, e kishte themelu-ar grupin terrorist “Al-Qaída në Irak”. Në janartë vitit 2006, ai e kishte themeluar edhe“Këshillin e Muxhahedinëve në Irak” („MajlisShura al-Mujahidin fil-Iraq“), që kishte për qël-lim bashkimin e të gjitha forcave kryengritësesunite në Irak. Gjatë vitit 2006, në kuadër tëkëtij këshilli kishin vepruar “Al-Qaída në Irak”dhe shtatë grupe të tjera kryengritëse.

Pas vrasjes së Al-Zarqawit më 07.07.2006 nga forcat ajrore amerikane,udhëheqës i grupit “Al-Qaída në Irak” ishte emëruar shtetasi egjiptian Ayyub al-Masri, i njohur me nofkën “Abu Hamza al-Muhajir”. Sipas shembullit të paraard-hësit të vet, edhe Ayyub al-Masri (Abu Hamza al-Muhajir), e kishte themeluarorganizatën „Ndihmë al-Mutayyabin“, me qëllim të bashkimit të “Këshillit tëMuxhahedinëve në Irak” dhe të gjitha grupeve të tjera xhihadiste, si dhe disa fisevekryengritëse sunite në Irak, në luftë kundër shtetit të ri irakian dhe aleatëve të tijperëndimorë. Disa muaj pas themelimit të “Këshillit të Muxhahedinëve në Irak”,kryetari i tij Ayyub al-Masri (Abu Hamza al-Muhajir), në verën e vitit 2006, dukeu prezantuar si “Emir i Irakut”, kishte shpallur organizatën e tij “Shteti Islamik iIrakut”. Gjatë prezantimeve të mëvonshme, Ayyub al-Masri kishte deklaruar seshtetin e tij islamik të Irakut, e ushtron edhe funksionin e “Ministrit të Luftës nëIrak” dhe si i tillë është komandant i “Ushtrisë së Shtetit Islamik të Irakut” të qua-jtur „Al-Siddiq-Brigade“405.

Ayyub al-Masri është i njohur për sulmet brutale kundër popullsisë civile nëIrak. Sipas shumë vrojtimeve, pikërisht ky gabim strategjik, kishte ndikuar nërënien e shpejtë të besueshmërisë dhe përkrahjes së forcave të „Al-Siddiq-Brigade“ nga populli dhe forcat e tjera kryengritëse irakiane dhe ato xhihadistendërkombëtare në Irak406.

Si reagim ndaj dhunës terroriste që ushtronte “Ushtria e Shtetit Islamik tëIrakut” kundër popullit irakian, në shtator të vitit 2007, në kuadër të “KëshillaveSahwa” ishin themeluar edhe dy grupe militante proqeveritare „Fronti për


Al-Zarqawi

405 Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2008, Der Verfassungsschutzbericht 2007, f. 188 - 189406 Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008, f. 213

Ndryshim dhe Xhihad“dhe „Brigadat eRevolucionit të vitit1920“. Që në ditët epara të themelimit tëtyre, këto brigada pro-qeveritare u kishinshkaktuar humbje kapi-tale formacioneve të“Al-Qa´idës në Irak”dhe forcave të „Al-Siddiq-Brigade“. Paskëtyre humbjeve, forcate shtetit islamik tëIrakut ishin tërhequrnga territoret Al-Anbardhe Bagdat dhe kishin synuar vendosjen e tyre në krahinat e Mosulit, Ninives dhetë Diyalës. Pas këtyre luftimeve, në vitin 2007, për herë të parë (që nga fillimi i


Sulmet terroriste vetëm në Irak dhe sulmet terroriste në pjesët tjera të botës

Zhvillimi i dhunës politike në Irak nga viti 2004 deri në fund të vitit 2008

Burimi: infidelsarecool.com

Burimi: National Counterterrorism Center, 2008 Report on Terrorism ,Washington 2009

luftës), kishin shënuar rënie sulmet terroriste në Irak. Padyshim se suksesi i luftëskundër “Al-Qaídës në Irak” dhe kundër forcave të „Al-Siddiq-Brigade“, ishtearritur edhe përmes krijimit të disa formacioneve të armatosura sunite, si “AnbarAwakening”, “Sahwa-Raete” dhe „Sons of Iraq“407.

Në drejtim të çlirimit të Irakut dhe ndërtimit të një shteti islamik në Irak,“Al-Qaída në Irak” përpiqet për mobilizimin e të gjitha forcave “islamike” në botë,me qëllim të zhvillimit të një “xhihadi të përbashkët” në Irak408. Kjo dëshmohet edhepërmes gjetjes së të dhënave personale të qindra muxhahedinëve të ardhur gjatëviteve 2006 dhe 2007 nga pjesët e ndryshme të botës (dhe viset Ballkanike) në Irak.Në këtë drejtim, edhe Osama bin Laden me 29.12.2007 kishte apeluar përbashkimin e të gjitha forcave “muxhahedine” me “Shtetin Islamik të Irakut”409.

Mirëpo, më datën 24.09.2008, “Emiri i Irakut” Ayyub al-Masri, me rastin epërvjetorit të dytë të “Al-Qaídës në Irak”, kishte deklaruar se për “Shtetin Islamiktë Irakut” më mirë është “vrasja e një renegati se vrasja e 100 të krishterëve”410.Sipas këtij qëllimi, gjatë viteve të fundit, janë kryer shumë më tepër sulme terror-iste (kryesisht kundër popullsisë civile) në Irak, sesa në të gjitha pjesët e tjera tëbotës. Sipas shërbimeve të ndryshme informative, që nga fillimi i luftës e deri nëmars të vitit 2009, në Irak janë vrarë 4577 ushtarë të koalicionit dhe rreth 100.000shtetas irakianë.

Al-Qaída në Jemen: Disa vjet para themelimit të „Al-Qaídës në Irak“,ishte themeluar grupi terrorist „Al-Qaída në Jemen“. Në vitin 2002, ishte paraqi-tur edhe krahu ushtarak i këtij grupi terrorist me emrin „Jund al-Jemen Brigaden“(JaJB). Sipas vlerësimit të ShBA-së, në vendlindjen e babait të Osama bin Ladenit“Al-Qaída kontakton me rreth 1000 persona”411.

Pas sulmit terrorist më 12.10.2000, kundër luftanijes amerikaneU.S.S.Cole, „Al-Qaída në Jemen“ ishte orientuar kryesisht kundër industrisë sënaftës dhe institucioneve shtetërore në Jemen. Kështu më 30.05.2008, ishte sul-muar Rafineria e Naftës në Aden, ndërsa me 25.07.2008, ishte kryer një sulmvetëvrasës kundër një stacioni policor në Sayun, etj. Mirëpo, sulmi kundërAmbasadës Amerikane në Sanaa, i datës 17.09.2008, kishte dëshmuar se në shën-jestër të këtij grupi terrorist janë edhe interesat perëndimore në Jemen. Pas këtij


407 „Sons of Iraq“ numëron rreth 70.000 persona të armatosura. Që nga fillimi i vitit 2008 pjesëtarët e „Sons of Iraq“, sipaspërkatësisë së tyre fisnore, kishin filluar integrimin e tyre gradual në njësitet e rregullta policore, gardën kombëtare dheushtrinë irakiane. Nga nëntori i vitit 2008, pjesëtarët e këtij formacioni, nuk paguhen më nga forcat aleate, por i marrinpagat e tyre nga qeveria irakiane. Më gjerësisht: Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, DerVerfassungsschutzbericht 2008, f. 214.

408 Më gjërësisht: Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2008, Der Verfassungsschutzbericht 2007, f. 189409 Po aty, f. 195410 Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008, f. 214411 http://www.antimilitarismus-information.de/ausgaben/2002/2-02_4.pdf

sulmi, në vjeshtën e vitit 2008, kishte pasuar një operacion i gjerë policor, që kishterezultuar me burgosjen e disa personave të kërkuar. Që nga ajo kohë, aktiviteti ikëtij grupi terrorist është në rënie e sipër.

Al-Qaída në Siujdhesën Arabe: Në fillim të vitit 2003, në ArabinëSaudite ishte themeluar „Al-Qaída në Siujdhesën Arabe“412. Në shënjestër të këtijgrupi terrorist janë shteti saudit, industria e naftës dhe interesat perëndimore nëArabinë Saudite.

Kështu, në maj të vitit 2004, që qytetin Chobar ishte kryer një sulm ifuqishëm terrorist që kishte shkaktuar vdekjen e 22 personave dhe ishin rrëmbyernë intervale të ndryshme kohore, rreth 250 shtetas të huaj. Në Arabinë Saudite,janë të punësuar rreth 250.000 shtetas amerikanë dhe anglezë kryesisht në indus-trinë e naftës saudite, të cilët trajtohen nga forcat ekstremiste si pushtues.

Në janar të vitit 2006, ishte penguar shpërthimi i eksplozivit të vendosur nënjë rafineri të naftës në Siujdhesën Arabe. Gjatë këtij aksioni, ishin likuiduar dyterroristë që ishin nisur në drejtim të rafinerisë me makinat e tyre të mbushura meeksploziv.

Pas disa veprimeve të ngjashme terroriste, në prill të vitit 2007, ishin bur-gosur 172 anëtar të grupit „Al-Qaída në Siujdhesën Arabe“, të cilët kishin plan-ifikuar sulme të ndryshme terroriste kundër industrisë së naftës në ArabinëSaudite. Pas kësaj goditje, në shtator të vitit 2009 „Al-Qaída në SiujdhesënArabe“, kishte tentuar përsëri kryerjen e një aksioni vetëvrasës kundër njëndërtese të industrisë së naftës saudite. Gjithashtu edhe kësaj here, forcat qever-itare kishin likuiduar dy femra të ngarkuara me eksploziv që kishin tentuarpërmes sharmit të tyre, të hyjnë në ndërtesën e rafinerisë. Në fund duhet theksuarfaktin se atdheu i Osama bin Ladenit, Arabia Saudite, është e njohur për poten-cialin e vet terrorist, ngaqë në sulmin e 11.09.2001, kundër Shteteve të Bashkuaratë Amerikës, kishin marrë pjesë 15 shtetas të Arabisë Saudite, nga gjithsej 19 sul-muesit vetëvrasës.

“Al-Qaída në Maghrebin Islamik”: Ky grup terrorist vepron në pjesë tëndryshme të Afrikës Veriore dhe Shkretëtirës së Saharës. Sipas vlerësimevezyrtare, në vitin 2005, ky grup terrorist kishte rreth 800 anëtarë aktivë, ndërsa nëvitin 2006, rreth 500 anëtarë. Sipas disa publikimeve, aktualisht ky grup terroristposedon rreth 300 deri 400 anëtarë aktivë dhe vepron kryesisht në drejtim të rrëm-bimit dha shantazhimit të shtetasve të huaj që vizitojnë shkretëtirat e Saharës413.


412 Guido Steinberg, Al-Qaida, Bundeszentrale für Politische Bildung, www.bpb.de/themen/OS150Q,1,0,Al Qaida.html.413 Dr. Arndt Freiherr Freytag von Loringhoven, Vizepräsident des Bundesnachrichtdienst, 7 Jahre nach 9/11 – wo stehen wir

mit al-Qa’ida? Sicherheitskonferenz Bahn 2008, am 18. November 2008, f. 4. Krahaso: http://www.n-tv.de/politik/Suche-nach-Attentaetern-in-Algier-article222268.html

5.2. Kush është Osama bin Ladeni?

Osama bin Laden, lindi në vitin 1955 nëqytetin saudit Dshilda. Babai i tij, Muhamad binLaden kishte prejardhje nga rrethina e Hadramauttë Jemenit dhe ishte njëri nga ndërmarrësit më tësuksesshëm sauditë414. Ai kishte raporte miqësoreedhe me familjen mbretërore dhe si i tillë kishtearritur ta fitonte besimin për projektimin dhe zgjer-imin e kompleksit të Xhamisë në Mekë (qendrësfetare të Islamit). Sidomos ky besim e kishte avan-cuar familjen “Bin Laden” në nivelin e familjeve më të respektuara saudite të kohës415.

Në saje të autoritetit dhe pasurisë që kishte (rreth pesë miliardë dollarë),familja “Bin Laden” kishte arritur të vendoste raporte të ndryshme edhe me person-alitete të tjera eminente botërore, në mesin e tyre edhe me familjen amerikane Bush:në Ndërmarrjen Amerikane të Armatimit “Carlyle Group”, kishin investuar babë ebir, pikërisht dy kryetarët e mëparshëm të ShBA-së - Xhorxh Bush. Në të njëjtënndërmarrje amerikane, familja “Bin Laden”, kishte investuar dy milionë dollarë416.Në mes këtyre dy familjeve, gjatë viteve 1976 - 1988, ishte vendosur një raport edhemë konkret afarist: Ndërmarrja “Saudi Binladin Group”, e cila udhëhiqej nga Salembin Laden, kishte investuar në formë të blerjes së aksioneve, në firmën e naftësArbusto Energy, e cila ishte pronë e ish-kryetarit amerikan, Xhorxh Bush417.

Emri Osama bin Laden, i shkruar në gjuhën arabe është i qartë. Mirëpo,ndryshon shqiptimi i tij në dialektet e ndryshme arabe. Kështu, edhe autorët endryshëm perëndimorë, duke u përpjekur që ta shkruajnë emrin e tij në mënyrë samë autentike, duket se ishin bazuar së tepërmi në shqiptimet e ndryshme arabe. Nëkëtë mënyrë emrin “Bin Laden” në evidencat dhe literaturat e ndryshme e gjejmëtë shkruar edhe si Ben Laden, Bin Laden, bin Laden, etj. Ndërkaq, emri Osama ngaamerikanët shqiptohet lehtë si Yusama. Nga ky shqiptim është praktikuar edheshkrimi i emrit të tij si Osama418.

Sipas traditës arabe, Muhamad bin Laden ishte martuar me dhjetë gra, metë cilat kishte 57 fëmijë. Sipas po asaj tradite edhe djali i 17-të i tij, Osama (nënae të cilit ishte një palestineze), ishte martuar në moshën 17 vjeçe (me një vajzë siri-


Osama bin Ladini

414 Krahaso: Roland Jacquard, Die Akte Usama bin Ladin, München 2001, f. 12-31415 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 31. 416 Më gjerësisht shih: Daniel Golden (u.a.) Bin Laden Family could profit from a jump in Defense Spending, Wall Street

Journal 27.09.2001.417 Rick Wiles, Bush´s Former Oil Company Linked to Bin Laden Family, Amerikan Freedom,News 03.10.2001.418 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 233-255.

ane) dhe tash jeton në bashkësi martesore me katër gra. Djali i parë i Osamas, ekishte përtërirë emrin e gjyshit të vet dhe ishte pagëzuar Muhamad. Nga kjo pikë-pamje, Osama bin Laden sipas zakonit arab quhet edhe Abu Muhamad (babai iMuhametit). Sipas këtyre rregullave, emri i plotë i Osama bin Ladenit është AbuMuhamad Osama bin Muhamad bin Laden.

Osama bin Laden ishte rritur në një familje të pasur dhe autoritative arabedhe si i tillë nuk kishte përjetuar ndonjë vështirësi ose brengë rinore. Madje, as nërrethin e tij shoqëror nuk ishte evidentuar ndonjë disponim i rëndësishëmantiperëndimor. Kjo argumentohet edhe me faktin se disa nga vëllezërit e tij kishinstudiuar në ShBA. Madje, një vëlla i tij, i quajtur Tariq bin Laden, jeton ende dhepunon atje si drejtor i një fondacioni humanitar arab419.

Që në moshën rinore, Osama bin Laden, në forma të ndryshme kishte filluartë punonte në ndërmarrjen ndërtimore të babait të tij. Gjatë asaj kohe ai kishte filluartë lexonte shkrime të shumta fetare, të cilat referonin për të kaluarën fetare të popujvetë ndryshëm arabë. Pa dyshim që shkrimet e tilla kishin ndikuar në shtimin e dëshirëspër përkushtim fetar. Nga ana tjetër, ishte vërejtur edhe një zbehje e aspiratave rinorepër studime të larta universitare. Pavarësisht nga këto ndikime, më 1979 Osama binLaden kishte arritur të diplomojë në Fakultetin Ekonomik të Universitetit Mbretëror„Abdel-al-Asis” në Xhedah420. Në të njëjtin vit ishte refuzuar kërkesa (dëshira eparashtruar) e tij për punësim në policinë saudite „Mutawwa”„me qëllim të detyrim-it të popullit për t’u falur pesë herë në ditë dhe për të shkuar rregullisht në xhami”421.

Në vitin 1980, pra një vit pas pushtimit sovjetik në Afganistan, Osama binLaden kishte udhëtuar në qytetin verior pakistanez, Lahore, me qëllim të informim-it lidhur me kryengritjen e filluar afgane dhe ofrimit të disa ndihmave422. Nikoqire e


419 Më gjerësisht shih: Daniel Golden (u.a.) Bin Laden Family could profit from a jump in Defense Spending, Wall StreetJournal 27.09.2001.

420 Sipas disa të dhënave autobiografike ai kishte studiuar Fakultetin Ekonomik në Jiddah. Roland Jacquard, Die Akte Usamabin Ladin, München 2001, f. 77.

421 www.discoveri.com. Krahaso edhe: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus,Ullstein 2001 München, f. 24-36.

422 Deri në maj të vitit 1985 kryengritja afgane zhvillohej nga shtatë organizata të pavarura politike sunite dhe tri shiite tëbashkuara me ndërmjetësimin iranian. Pas këtij viti, sipas marrëveshjes së arritur në qytetin pakistanez, Peshavar,përfaqësuesit e Partisë së Allahut, të kryesuar nga Gulbuddin Hekmatiar, Partisë tjetër të Allahut të kryesuar nga YunisKhalis, Bashkësisë Islame, Aleancës Islame për Çlirimin e Afganistanit, Frontit Kombëtar Islamik, FrontitNacionalçlirimtar dhe Lëvizjes Revolucionare Islamike, kishin themeluar formacionin e përbashkët kryengritës të quajtur„Islami-Itehad-Afganistan Mudjaheddin“ (Bashkimin e Luftëtarëve Islamikë të Afganistanit). Në bazë të këtij formacionitë bashkuar kryengritës, luftëtarët e Afganistanit quheshin muxhahedinë. Qeveria Pakistaneze e udhëhequr nga gjenerali Zia ul-Haq, nuk i kishte përkrahur forcat kombëtare, por vetëm ato fetareafgane. Në këtë mënyrë, vetëm kryengritësit muxhahedinë kishin pranuar ndihmën ndërkombëtare, e cila kalonte kryesishtnëpër territorin pakistanez. Kjo kishte ndikuar edhe në krijimin e bindjes se lufta afgane ishte një luftë fetare, e cila zhvillohejnë mes të komunistëve dhe islamistëve. Nga një bindje e tillë, kishin vepruar edhe ideologët islamikë në drejtim të krijimit tërrethanave për themelimin e një shteti islamik në Afganistan. Sidomos pas paralajmërimit sovjetik për tërheqje nga Afganistani,ishte paraqitur një vërshim masiv i vullnetarëve islamikë në Pakistan dhe Afganistan me qëllim të themelimit të një baze përveprim edhe në shtetet e tjera islame. Krahaso: Brogan Patrick, Die Unruhe der Welt, Afganistan, Darmstadt 1990, f. 141-146

tij kishte qenë Partia Islame e Pakistanit (Jamaár-e Islami), e cila atëherë kon-siderohej si degë e organizatës terroriste egjiptiane, Gamaá Islamya. Gjatë vizitavetë mëvonshme, Osama bin Ladeni ishte njohur me palestinezin, Abdullah Ázzam(njërin nga ideologët e organizatës islamike palestineze HAMAS), i cili gjatë asajkohe ligjëronte në Universitetin Ndërkombëtar Islamik në Islamabad423. Nga ndjen-jat e krijuara solidare dhe ndikimi autoritativ i profesorit, Osama bin Ladeni kishtevendosur që të integrohej në lëvizjen kryengritëse afgane. Gjatë kësaj lufte çlir-imtare, ai kishte vepruar me emrin „Abu Abdullah” dhe së bashku me udhëheqësine Xhihadit Islamik egjiptian, Aliman Az-Zawahiri kishin punuar në drejtim tëformimit të „Brigadave Vullnetare Islamike”, financimi i të cilave ishte bërë krye-sisht nga Arabia Saudite, ndërsa armatimi i tyre në vlerë prej tre miliardë dollarëve,ishte bërë në mënyrë të tërthortë nga Shërbimi Sekret Amerikan CIA - nëpërmjetShërbimit Sekret Pakistanez, ISI. Nga ky realitet, shumë politologë bashkëkohorë,në mesin e tyre edhe kryetari egjiptian, Mubarak, më 14.09.2001, kishte deklaruar:„Sikurse brigadat vullnetare muxhahedine, ashtu edhe trashëgimtarja e tyre Al-Qaída dhe ideologu Osama bin Laden, nuk janë asgjë tjetër përveç produkte tëveprimeve të caktuara politike amerikane”424.

Në vitin 1968, kishte vdekur në mënyrë tragjike (nga rrëzimi i helikopterit)Muhamad bin Laden. Që nga ajo kohë, djali i tij Osama, 13 vjeç, kishte trashëguarrreth 80 milionë dollarë. Ndërkaq, pjesa e përgjithshme e pasurisë familjare, e cilai kishte takuar, ishte vlerësuar në rreth 300 milionë dollarë. Zotërimi i një pasurietë tillë, pa dyshim që i kishte mundësuar Osama bin Ladenit sponsorimin e gru-peve të ndryshme terroriste (disa banka afrikane dhe arabe, sipas rregullave tëtyre afariste nuk i kanë pezulluar depozitimet financiare dhe llogaritë e ndryshmerrjedhëse të Osama bin Ladenit, talebanëve dhe personave të tjerë të sank-sionuar425). Në bazë të dëshmive në dispozicion , ministri egjiptian i Punëve tëBrendshme, Gjeneral Habin Al-Ádli, në vitin 1999, kishte deklaruar: „Osama binLadeni është sponsoruesi kryesor i xhihadistëve në Nil”. Raporte të tilla tëngjashme zyrtare, kishin ofruar edhe shtetet e tjera me popullsi myslimane426.


423 Fighel, Yoni, Shekih Abdullah Azzam, Bin Laden´s Spiritual Mentor, zituar sipas www.ict.org.il.424 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 32. 425 Probleme të një natyre tjetër ishin paraqitur edhe në Amerikë, Angli, Gjermani, Francë dhe Austri. Duke i krahasuar emrat

e pronarëve të llogarive dhe deponimeve të ndryshme financiare me emrat e personave të evidentuar në listën e zezë(anëtarët e grupeve të ndryshme terroriste dhe të pushtetit Taleban), bankat e këtyre vendeve kishin hasur në vështirësi tëpapritura: në Gjermani ishin evidentuar rreth 100.000 afganë dhe tre milionë myslimanë, të cilët kishin emra të ngjashëmme emrat e regjistruar në listën e personave të sanksionuar, lëvizjet financiare të të cilëve duheshin kontrolluar,mbikëqyrur ose pezulluar. Shërbimi Sekret dhe policia austriake edhe para 11 shtatorit 2001, i kishte pezulluar disadepozitime financiare të personave ose shoqatave të ndryshme islamike, të cilat nuk kishin arritur që ta argumentoninprejardhjen e mjeteve të tyre financiare.

426 S.Tasríhátí, Rúzu i-Yúsuf, Nr.3686, 1.2., 1999, f.12. Cituar sipas Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und derInternationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 33.

Në vitin 1984, në afërsi të qytetit Peshavar, i cili gjendet në afërsi të kufir-it verior me Pakistanin, Abdullah Ázzam (një palestinez nga Jordania), kishtehapur një zyrë të shërbimeve të përgjithshme për muxhahedinët arabë me emrinMaktabu l-khidamt. Ndërsa, dy vjet më vonë, në të njëjtin rajon kufitar mePakistanin, Osama bin Laden, kishte ndërtuar një kamp për ushtrime luftarake tënjohur me emrin „Masadda“ (Kështjella e Luanëve), në të cilin rekrutoheshinkryesisht vullnetarët islamikë të ardhur nga Egjipti, Algjeria, Arabia Saudite dheJemeni. Rreth këtij kampi luftarak dhe katër kampeve të tjera të themeluara mëvonë, ishin ndërtuar pozicione të shumta mbrojtëse dhe strehimore sekrete të lid-hura me kanale nëntokësore, të cilat kishin dalje të ndryshme në rrugë malore.Flota e makinave të rënda ndërtimore, e sjellë me helikopter ushtarak saudit, nukishte shfrytëzuar vetëm për interesa të formacioneve luftarake të Osama binLadenit. Ky, me shpenzimet e veta, kishte ndërtuar edhe disa rrugë malore, spitalepublike dhe baza të ndryshme ushtarake për kryengritësit e tjerë afganë.

Në vitin 1988, Osama bin Ladeni së bashku me mikun e tij, AbdullahÁzzam, kishin themeluar organizatën terroriste të njohur me emrin “Al-Qa’ida”,me qëllim që t’u jepte përkrahje vullnetarëve të ardhur nga vende të ndryshmeislamike në Afganistan, me qëllim të integrimit të tyre në luftë kundër forcaveokupuese sovjetike. Mirëpo, një vit më vonë trupat sovjetike ishin tërhequr ngaAfganistani dhe Osama bin Ladeni ishte kthyer në Arabinë Saudite me qëllim tëvazhdimit të jetës dhe punës së vet në ndërmarrjen e përbashkët familjare. Vetëmdisa ditë pas kthimit të tij në vendlindje, në qytetin afgan, Peshawar, ishte vrarëmiku dhe zëvendësi i tij, Abdullah Ázzam, i cili gjatë asaj kohe kishte filluar tëakuzohej nga qarqe të ndryshme, për dezertimin e luftës palestineze në interes tëasaj afgane.

Gjatë fundit të vitit 1990 dhe fillimit të vitit 1991, në rajonet e ndryshme tëLindjes së Afërt ishin stacionuar forcat ushtarake të Aleancës Veriatlantike, me qël-lim të çlirimit të Kuvajtit nga okupimi irakian. Në kuadër të këtij misioni ishin sta-cionuar edhe 5000 ushtarë amerikanë në qytetet saudite, Mekë dhe Medinë. Njëstacionim i tillë i „të pafeve” në qytetet e shenjta myslimane, ishte gjykuar nga gru-pet e ndryshme islamike dhe nga Osama bin Ladeni „si provokim brutal ndaj vler-ave morale të Islamit”. Pas disa eksponimeve të dhunshme politike dhe akuzaveposhtëruese kundër mbretit Fahd, në vitin 1991 policia saudite kishte dhënëurdhrin për burgosjen e Osama bin Ladenit427. Me qëllim të shmangies nga


427 Edhe pse regjimi diktatorial i Sadam Huseinit gjithmonë i kishte luftuar grupet e ndryshme islamike, këto e kishin përkrahurIrakun në luftë kundër ShBA-ve. Duke e propaganduar sulmin amerikan kundër Irakut „si sulm kundër botës Islame” kudonë botë ishin organizuar aksione dhe protesta të ndryshme kundëramerikane. Steinberg, Guido: Usama bin Ladin und SaudiArabien. Hintergründe der Terroranschläge des 11. September, në KAS-Auslandsinformationen, Nr.11/2001, f.4-24.

përgjegjësia gjyqësore, ai ishte larguar nga Arabia Saudite dhe pas disa muajve tëqëndrimit në Jemen, së bashku me Këshillin Qendror të Al-Qa’idas ishte vendosurnë Sudan, ku kishte filluar një karrierë të vërtetë terroriste dhe financiare. Në tëvërtetë, qysh para largimit të vet nga vendlindja, Osama bin Ladeni kishte deklaru-ar: „Të gjitha pozicionet ushtarake amerikane në Arabinë Saudite, Jemen dhe nëpjesët e tjera afrikane do të jenë në shënjestër të sulmeve të Xhihadit Islamik”428.

Në këtë kohë kishte ndodhur edhe ndërrimi i raporteve të forcave politikenë Afganistan. Forcat ushtarake të Hekmatiarit (mikut të vjetër të Osama binLadenit), duke e humbur përkrahjen e Pakistanit, ishin shpartalluar në luftë kundërtalebanëve (seminaristëve, nxënësve të fesë) dhe udhëheqësi i tyre ishte strehuarnë Iran (Hekmatiar më vonë kishte kaluar në anën e Irakut)429. Pas kësaj ngjarjeje,formacionet ushtarake të Al-Qa’idas, gjithmonë kishin luftuar në anën e forcavetalebane kundër Aleancës Veriore.

Pas dëshmive dhe akuzave të shumta lidhur me pjesëmarrjen e Osama binLadenit në aktivitete të ndryshme terroriste, e sidomos pas eksponimeve agresivekundër mbretit Fahd, në vitin 1994 Osama bin Ladeni ishte përjashtuar ngashtetësia saudite. Në të njëjtin vit, ai ishte përjashtuar edhe nga bashkësia e vetfamiljare. Si reagim ndaj këtyre akteve ofenduese, më 13.11.1995 në kryeqytetinsaudit, Riad, ishin vrarë pesë shtetas amerikanë.

Nga presionet e fuqishme të ShBA-së, në vitin 1996, qeveria islamike nëKhartum kishte marrë vendimin për largimin e Osama bin Ladenit nga territorisudanez. Pas këtij dëbimi, ai dhe shtabi komandues i Al-Qa’idas ishin kthyerpërsëri në qytetin afgan, Xhalalabad. Disa javë më vonë, në qytetin saudit, Dahran,ishin vrarë 19 ushtarë amerikanë. Gjatë këtij viti, Al-Qa’ida kishte ndihmuar edheforcat talebane në Afganistan (të cilat kishin rreth 25.000 luftëtarë), gjatë përpjek-jeve për instalimin e pushtetit të tyre në pjesë të ndryshme të territorit afgan.

Më 23.02.1998, Osama bin Laden, ishte emëruar kryetar i FrontitNdërkombëtar të Luftës kundër Izraelitëve dhe Kryqëzatave430. Në kuadër të kësajorganizate panislamike, ishin bashkërenduar sulmet terroriste kundër ambasadaveamerikane në Najrobi (Kenia) dhe Dar-es-Salam (Tanzani). Pas dëshmive të shum-ta lidhur me involvimin e Osama bin Ladenit në këto dhe në 16 sulme të tjera ter-roriste, ShBA-të kishin publikuar shpërblimin prej pesë milionë dollarëve „për atë


428 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 67.Krahaso edhe Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001München, f. 41-45.

429 Politika pakistaneze ndaj Afganistanit përcaktohej nga gjeneral Hamid Gul, i cili ishte edhe këshilltar i udhëheqësit tëtalebanëve, Mullah Omar. Pas sulmit amerikan kundër Afganistanit, gjeneral Gul së bashku me kolegun e tij, gjeneral MirzaAslam Beg – ish-komandant i forcave pakistaneze, disa herë kishin organizuar protesta kundëramerikane në Pakistan.

430 U.S.Department of State, Patterns of Global Terrorism; http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml

që kontribuon në drejtim të burgosjes ose likuidimit të tij”. Në të njëjtën kohë ishinraketuar bazat e Al-Qa’idas në Afganistan dhe Sudan si dhe ishte kërkuar nga qev-eria afgane dorëzimi ose largimi i Osama bin Ladenit nga Afganistani. Këto kërke-sa amerikane ishin refuzuar nga udhëheqësi i talebanëve, Mullah Mohamed Omar(i martuar me një vajzë të Osama bin Ladenit dhe dy gra të tjera), me arsyetiminse nuk ekzistojnë argumente bindëse për involvimin e Osama bin Ladenit në këtosulme terroriste.

Më 10.09.2001, në mënyrë tejet profesionale ishte vrarë veterani i luftësafgane dhe njëri nga komandantët e Aleancës Veriore, Ahmad Shah Masoud: dyanëtarë të Al-Qa’idas, të maskuar si gazetarë dhe shtetas belgë, kishin arritur tëmarrin lejen për zhvillimin e një interviste me komandantin legjendar afgan,Masoud. Në çastin kur njëri nga „reporterët”, kishte marrë pozitën e dëshiruar përfotografim, kishte shpërthyer kamera. Sasia e vogël, por tejet eksplozive e materi-alit shpërthyes, i kishte copëtuar trupat e atentatorëve dhe i kishte shkaktuar plagëvdekjeprurëse Ahmad Shah Masoud431.

Një ditë më vonë ishte kryer sulmi më i fuqishëm terrorist kundër Shtetevetë Bashkuara të Amerikës. Lidhur me këtë sulm shkatërrues, Osama bin Ladenikishte deklaruar: „Allahu e ka bekuar një grup të udhëheqësve myslimanë,kryesinë e Islamit, me qëllim të shkatërrimit të Amerikës”432. Pas këtij sulmi ishteparashtruar kërkesa ultimative ndaj qeverisë talebane për dorëzimin e Osama binLadenit. Mirëpo, www.taleban.com, në përgjigjen e vet të firmosur nga MullahOmar, kishte shpjeguar se „Osama bin Ladeni është një trim i rrallë mysliman, icili e kundërshton skllavërinë amerikano-sioniste”. Në vazhdim, shefi i shtetitafgan kishte kërkuar argumente për akuzat e parashtruara kundër Osama binLadenit dhe kishte njoftuar për gatishmërinë e qeverisë së tij për luftimin e terror-izmit ndërkombëtar. Në këtë drejtim, Mullah Omar e kishte theksuar „gatishmërinëe shtetit afgan për mbrojtjen e Osama bin Ladenit nga ndonjë sulm eventual terror-ist ndërkombëtar”. Ndërkaq, lidhur me kërkesën amerikane për dorëzimin oselargimin e tij nga Afganistani, Omar kishte deklaruar: „Sheriati (Sharia) e ndalondorëzimin e një myslimani te një Kafir (të pafe)”.

Pas një muaji, pikërisht më 07.11.2001, kishte filluar sulmi ushtarakamerikan kundër Afganistanit. Që nga ajo kohë, Osama bin Ladeni lëviz në zonatmalore të Afganistanit dhe Pakistanit, i ndjekur hap pas hapi nga njësitet specialeantiterroriste amerikane dhe britanike. Pas shumë goditjeve të pësuara, në korrik të


431 Ahmad Shah Masoud ishte komandanti legjendar afgan, kundër të cilit çdo vit fillonin ofensivat masive sovjetike. Falëveprimeve të suksesshme taktike luftarake të komandant Masoud, ishte formuar edhe miti i luftëtarëve afganë. Që nga viti1977 komandant Masoud kishte filluar të luftonte edhe kundër forcave talebane. Më gjerësisht shih: Mihael Pophly,Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 67.

432 www.al-jazeera.com. Videofilmi i publikuar më 17.10.2001 nga Al Jazeera dhe nga qendrat e tjera botërore televizive.

vitit 2002, Osama bin Laden ia kishte dorëzuar djalit të vet, Saad Osama bin Laden,udhëheqjen e organizatës Al-Qa’ida dhe duke u frikësuar se do të vritej, kishteshfaqur gatishmërinë e vet për vdekje si martir433. Më 13.03.2003, zëvendëskryetarii Partisë Islamike të Pakistanit (Awami-Tahrik) Murtaza Poya, kishte njoftuar se„Shërbimi Sekret Amerikan e kishte burgosur Osama bin Ladenin në Pakistan”.Ndërkaq që në vitin 2002, ishte publikuar edhe lajmi se Osama bin Ladeni kishtevdekur gjatë një sulmi raketor. Mirëpo paraqitjet audiovizuele të tij në vitin 2004,2007 dhe 2009, i kishin përgënjeshtruar këto lajme.

Lajmi më intesant këtë drejtim, ishte publikuar në shkurt të vitit 2004, kurmediat pakistaneze kishin njoftuar se Osama bin Laden ishte rrethuar në verilindje tëPakistanit së bashku me rreth 50 luftëtarët e tij. Në këtë drejtim, me 20.06.2005 edheshefi i Shërbimit Informativ Amerikan, Porter Goss, kishte deklaruar se ai e di se kundodhet Osama bin Laden. Sipas tij, ky terrorist është nën mbrojtjen e një shteti aleatislamik i cili nuk pranon dorëzimin e tij për shkak të problemeve të brendshme poli-tike. Në mënyrë të ngjashme kishte deklaruar edhe Garry Berntsen, zyrtar i lartë iCIA-s. Madje ky e kishte përshkruar edhe vendin e ndodhjes së Osama bin Ladenit.Me 13.06.2007, Senati i ShBA-së kishte miratuar vendimin për shpërblim, në vlerëprej 50 milionë dollarëve, për informacion që do të sillte burgosjen e Osama binLadenit.434 Ndaj këtij vendimi, Osama bin Laden ishte përgjigjur me thirrjen drejtu-ar popullit amerikan për kalim në fenë Islame435. Në dhjetor të vitit 2009, autoritetete administratës së re amerikane kishin deklaruar se nuk posedojnë më ndonjë infor-macion lidhur me vendqëndrimin e Osama bin Ladenit.

Sipas të dhënave të Shërbimit Sekret Gjerman, praktikisht Al-Qa’ida nukmund të udhëhiqet nga Osama bin Ladeni ose zëvendësi i tij Al-Zavahiri Ayman,për shkak të ndjekjeve të tyre intensive policore. Në rrethana të tilla, Al-Qa’idaështë shndërruar në një organizatë virtuale ku ata japin vetëm impulse për veprimterrorist436. Në mënyrë të ngjashme kishin konstatuar edhe shërbimet tjera perëndi-more. Sipas tyre, Al-Qa’ida aktualisht funksionon vetëm si organizatë e imagjin-uar, në emër të së cilës veprojnë disa grupe të pavarura terroriste, të cilat kanëvetëm ideologji të njëjta dhe si të tilla nuk janë të organizuara sipas ndonjë zinx-hiri komandues”437.


433 Njoftim i publikuar në revistën „Asharq Al Awsat” më 30.07. 2002 dhe i verifikuar nga disa funksionarë të burgosur tëAl-Qa’idas.

434 Der Spiegel: 50 Millionen Dollar für Bin Laden – tot oder lebendig 13. Juli 2007 http://www.spiegel.de/politik/ausland/0,1518,494365,00.html

435 Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2008, Der Verfassungsschutzbericht 2007, f. 194436 Lawrence Wright, Der Tod wird euch finde, DVA Sachbuch; Mynich 2007, f. 92437 Transcript of “Usamah Bin-Ladin, the Destruction of the Base”, Interview with Usamah Bin-Ladin, e dates 10.06.1999,

web.archive.org/web/20021113111503/http://www.terrorism.com/terrorism/BinLadinTranscript.shtml

5.2. Sulmet terroriste që mund t’i përshkruhen Al-Qa’idas

1993 26.02, Nju-Jork: Në orën 12:08, në garazhin nëntokësor të World Trade Center kishte

shpërthyer një autobombë e mbushur me 540 kilogramë dinamit, e cila kishte shkaktuar vdekjen egjashtë personave dhe plagosjen e rreth 1000 të tjerëve. Gjithashtu, edhe dëmet materiale ishinvlerësuar në disa dhjetëra miliona dollarë. Pas hetimeve intensive, autoritetet amerikane kishinburgosur mbi 20 shtetas të ndryshëm arabë, të dyshimtë për kryerjen e këtij sulmi terrorist, nëmesin e të cilëve edhe themeluesin e Al Gamaat al – Islamija, Sheik Umar Abd al-Rahman (grupii të cilit i kishte kryer disa sulme terroriste kundër shtetasve të huaj në Egjipt). Gjatë procesit tëparë gjyqësor, Rahmani ishte dënuar me burgim të përjetshëm. Ndërkaq, në vitin 1998 ishte burgo-sur në Pakistan dhe ekstraduar në ShBA edhe udhëheqësi i grupit atentator, Ramzi Ahmed Youssef,i dënuar gjithashtu me burgim të përjetshëm.

1995 13.11, Riad: Para ndërtesës së Gardës Kombëtare të Arabisë Saudite kishte shpërthyer një

autobombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e shtatë personave, ndër të cilët edhe të pesë shtetasveamerikanë. Në këtë ndërtesë kishin qenë të punësuar disa ekspertë ushtarakë amerikanë. Përgjegjësinëpër kryerjen e këtij sulmi e kishin marrë disa organizata terroriste, të cilat kishin publikuar edhe qël-limin e tyre: dëbimin e trupave amerikane nga tokat arabe. Pas hetimeve të zhvilluara ishte dyshuarme të drejtë në Osama bin Laden. Në prill të vitit 1996, autoritetet saudite kishin prezantuar publikishtgjashtë terroristë të burgosur, të cilët kishin pranuar se kishin vepruar në bazë të kërkesës së një orga-nizate të huaj islamike. Dy muaj më vonë, ata ishin ekzekutuar me prerje të kokës.

1996 25.06, Daran/Arabia Saudite: Para ndërtesës së banimit të ushtarëve amerikanë në Daran,

dy terroristë islamikë kishin sjellë një cisternë të mbushur me benzinë dhe e kishin ndezur. Nga flakae madhe dhe rrokullisjet e cisternës, kishin vdekur 19 ushtarë amerikanë dhe ishin plagosur mbi 240të tjerë. Shoferi vetëvrasës i cisternës kishte qenë një shtetas iranian. Pas hetimeve të zhvilluara,ishin burgosur 40 persona të dyshimtë, disa prej të cilëve kishin dëshmuar lidhjet në mes atentatoritdhe Osama bin Ladenit. Për kryerjen e këtij sulmi, kishte bashkëpunuar me organizatën Hezb-Allah.

1998 07.08, Kenia/Tanzani: Gjatë sulmeve terroriste kundër ambasadave amerikane në Najrobi

(Kenia) dhe Dar-es-Salam (Tanzani), të kryera në të njëjtën kohë, kishin vdekur 258 persona dheishin plagosur rreth 5000 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtyre sulmeve e kishte marrë grupiterrorist i inspiruar nga Osama bin Ladeni „Ushtria Islamike për Çlirimin e Tokave të Shenjta”.13 ditë më vonë ishin bombarduar pozicionet e Al Qa’idas në Afganistan dhe Sudan.

2000 12.10, Aden: Dy atentatorë vetëvrasës kishin drejtuar një barkë të motorizuar dhe të

mbushur me eksploziv në drejtim të fregatës amerikane USS Cole, e cila qëndronte e parkuar nëlimanin e Adenit në Jemen. Nga shpërthimi i fuqishëm, kishin vdekur 17 ushtarakë të ndryshëmamerikanë dhe ishin plagosur 39 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrëArmata e Muhametit. Sipas shërbimeve amerikane në këtë sulm kishte gisht vetë Osama bin Ladeni.

2001 11.09, Nju-Jork, Uashington: Në orën 08:45 një aeroplan i rrëmbyer amerikan Boeing 767

i linjës ajrore 011 me 92 udhëtarë ishte përplasur për gradaçilën veriore të World Trade Center. 18minuta më vonë, një aeroplan tjetër i rrëmbyer amerikan, i linjës ajrore 175, me 65 udhëtarë ishte


përplasur për gradaçelën jugore të World Trade Center. Në orën 09:43, aeroplani i tretë amerikan„Boeing 767”, me 58 udhëtarë, ishte rrëzuar mbi pjesën perëndimore të ndërtesës së Pentagonit(Ministria e Mbrojtjes) në Uashington. Ndërkaq, aeroplani i katërt, që ishte rrëmbyer në çastin e flu-turimit nga Newark, ishte rrëzuar afër maleve në Pittsburgh, si pasojë e konfliktit të zhvilluar fiziknë mes rrëmbyesve dhe udhëtarëve. Gjatë këtyre sulmeve terroriste kishin vdekur 2990 persona.

13.09, Paris: Pengohet plani për sulm terrorist kundër Ambasadës Amerikane në Paris. 2002 23.01, Karaçi: Një grup ekstremistësh islamikë kishin rrëmbyer gazetarin e revistës „Wall

Street Journal“, shtetasin amerikan, Daniel Pearl dhe ishin kërcënuar ta vrasin atë në qoftë se nukliroheshin menjëherë anëtarët e burgosur të Al Qa’idas në Guantanamo. Më 21 shkurt ishte pub-likuar lajmi mbi vrasjen e gazetarit dhe ishin paralajmëruar vrasje dhe rrëmbime të tjera.

17.03, Islamabad: Dy aktivistë të Al Qa’idas, kishin hedhur disa granata dore në masën ebesimtarëve të tubuar në një kishë protestante në Islamabad, duke vrarë pesë persona, ndër të cilëtedhe dy shtetas amerikanë, dhe duke plagosur 46 të tjerë.

11.04, Xhebra (Tunizi): Para ndërtesës se sinagogës Al-Ghriba në Xhebra, kishteshpërthyer një cisternë e mbushur me material të lëngët shpërthyes. Nga pasojat e këtij shpërthimikishin vdekur 19 persona, ndër të cilët 14 shtetas gjermanë dhe ishin plagosur 20 të tjerë.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij „operacioni” e kishte marrë Al Qa’ida.

08.05, Karaçi (Pakistan): Një komando terroriste e Al Qa’idas kishte hedhur disa bomba

dore kundër një autobusi luksoz në Karaçi, duke vrarë 14 persona, ndër të cilët 10 inxhinierë

francezë dhe duke plagosur rëndë disa persona të tjerë.

14.06, Karaçi: Para ndërtesës së Konsullatës Amerikane në Karaçi kishte shpërthyer një

autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave dhe plagosjen e 45 të tjerëve.

05.09, Kabul: Në qendër të kryeqytetit afgan, Kabul kishte shpërthyer një autobombë, e

cila e kishte shuar jetën e 26 personave. Disa minuta më vonë në qytetin tjetër afgan, Kandahar,

kishte dështuar komploti për vrasjen e presidentit afgan, Hamid Karzai.

06.10, Jemen: Në limanin bregdetar, Mukalla të Jemenit, një barkë e motorizuar dhe e

mbushur me eksploziv ishte përplasur për anijen franceze transportuese të naftës „Limbourg”. Nga

shpërthimi i fuqishëm, kishte vdekur një marinar bullgar dhe ishin derdhur në det 90.000 barelë

naftë të papërpunuar.

12.10, Bali (Indonezi): Dy shpërthime të fuqishme në Paddy’s Bar në Kuta dhe para

diskotekës Sari Club në Bali, kishin shkaktuar vdekjen e 202 personave nga 21 shtete të botës, ndër

të cilët 88 ishin identifikuar si shtetas të Australisë, 38 shtetas të Indonezisë, 22 shtetas të Britanisë

së Madhe, shtatë shtetas amerikanë, gjashtë shtetas gjermanë, etj. Numri i të plagosurve ishte mbi

300 veta. Ky ishte sulmi më i fuqishëm terrorist në historinë e njerëzimit, pas 11.09.2001. Kryerja

e këtij sulmi ishte bërë në bashkëveprim me grupin terrorist “Jemmaah Islamiyah”.

28.10. Aman (Jordani): Para shtëpisë së tij në Aman ishte vrarë një shtetas amerikan i

angazhuar në projektin e zhvillimit ekonomik të Jordanisë.

28.11, Kenia: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe të fuqishme para hotelit bregde-

tar Paradise në Kikambala afër qytetit Mombasas, kishin vdekur 16 turistë izraelitë dhe ishin

plagosur rreth 60 të tjerë. Në të njëjtën kohë, afër aeroportit të Mombasas, tre terroristë e kishin

lëshuar nga xhipi i tyre një raketë ruse të tipit “SAM 7 Strela” në drejtim të aeroplanit Boeing 757

të ndërmarrjes izraelite “Arkia”, në të cilin ndodheshin 261 persona. Për fat, raketa e lëshuar nga

një distancë aq e afërt, nuk e kishte goditur aeroplanin.

30.12, Dshibla (Jemen): Në spitalin amerikan të qytetit Dshibla, që gjendet në jug të


Jemenit, një aktivist i Al Qa’idas, kishte vrarë drejtorin dhe dy mjeke të tjera amerikane, si dhe

kishte plagosur një mjek tjetër, po ashtu amerikan.

2003 12.05, Riad: Vetëm disa orë para ardhjes së Kolin Pauellit, kishin ndodhur disa atentate

vetëvrasëse në Riad. Në shënjestër të këtyre sulmeve kishin qenë lagjet e banuara me shtetas të huaj,

si ajo Ghornata, Ashbilia dhe Janadria. Nga pasojat e këtyre sulmeve kishin vdekur 35 shtetas të huaj,

ndër të cilët tetë shtetas amerikanë. Aty kishin vdekur edhe nëntë atentatorët, si dhe ishin plagosur

mbi 200 persona. Edhe në selinë e ndërmarrjes së përbashkët amerikano-saudite “Syianco” ishte

aktivizuar një mjet i fuqishëm shpërthyes, i cili kishte shkaktuar vetëm dëme materiale.

14.05, Jemen: Në ndërtesën e Gjykatës Penale në Jemen kishte shpërthyer një bombë, e

cila kishte shkaktuar vdekjen e katër personave.

16.05, Marok: Gjatë tubimit festiv të qindra-mijëra qytetarëve, të organizuar me rastin e

lindjes së trashëgimtarit të mbretit Muhamed IV, në pjesë të ndryshme të qytetit ishin ndërmarrë

pesë sulme vetëvrasëse. Vetëm në Qendrën Kulturore Spanjolle “Casa de Espana” kishin vdekur

tre atentatorët vetëvrasës dhe 20 qytetarë të tjerë. Ndërkaq, gjatë sulmeve të tjera vetëvrasëse, si

ato në hotelin luksoz “Safir”, në një restorant italian, në Qendrën Sociale të Bashkësisë Izraelite

dhe në një varrezë izraelite, gjatë një ceremonie mortore, kishin vdekur edhe 23 persona dhe ishin

plagosur mbi 100 të tjerë.

07.06, Afganistan: Sipas ministrit gjerman të Mbrojtjes, Peter Struck, sulmi vetëvrasës

kundër një autobusi ushtarak gjerman, që udhëtonte nga kryeqyteti Kabul në drejtim të aeroportit,

ishte kryer nga një komando e Al Qa’idas. Gjatë këtij sulmi terrorist kishin vdekur katër ushtarë

gjermanë dhe ishin plagosur 29 të tjerë.

05.08, Xhakartë: Para hyrjes në hotelin amerikan “Marriott”, që ishte i njohur për takime

të personaliteteve të ndryshme kombëtare indoneziane dhe atyre ndërkombëtare, kishte shpërthyer

një automjet i mbushur me eksploziv. Ky sulm terrorist, që kishte qenë vazhdim i serisë së sulmeve

të filluara në Bali, kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave dhe plagosjen e rreth 150 të tjerëve.

Sipas rezultateve të hetimeve, kryerja e këtij sulmi ishte bërë në bashkëpunim me grupin terrorist

“Jemmaah Islamiyah”.

08.11, Riad: Në orët e vona të natës së 08.11.2003, në kompleksin e ndërtesave “Al-

Muhayya”, në të cilin banojnë kryesisht shtetasit e huaj arabë, si egjiptianë, libanezë dhe sudanezë,

kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 18 personave dhe plagosjen e

rreth 120 të tjerëve. Sipas rezultateve të hetimeve, atentatori vetëvrasës kishte qenë aktivist i Al

Qa’idas.

15.11, Stamboll: Gjatë dy sulmeve vetëvrasëse kundër dy sinagogave në Stamboll, kishin

vdekur 57 persona. Autoritetet turke kishin arritur ta burgosnin udhëheqësin e grupit terrorist, i cili

kishte deklaruar se i takon „njerëzve të Osama bin Ladenit”. Edhe pse përgjegjësinë për këtë sulm

e morën dy grupe të tjera terroriste, autoritetet turke vlerësojnë se atë e kishte kryer nga Al Qa’ida.

2004 11.03, Madrid: Tri ditë para zgjedhjeve parlamentare në Spanjë, në katër trena të udhë-

tarëve, me të cilin udhëtonin punëtorët për në Madrid, kishin shpërthyer 10 bomba, të cilat kishin

shkaktuar vdekjen e 191 personave dhe plagosjen e 1247 të tjerëve. Sipas të dhënave të policisë,

çdonjëra nga bombat e shpërthyera kishte fuqi sa mund ta shkatërronte tërë stacionin e trenave të

udhëtarëve në Madrid. Ishin zbuluar edhe tri bomba të pashpërthyera, të cilat kishin qenë të pro-

gramuara të shpërthenin në çastin e arritjes së ekipeve shpëtimtare dhe policisë. Policia spanjolle,

në bashkëpunim me shërbimet e ndryshme ndërkombëtare, ka arritur likuidimin ose burgosjen e


atentatorëve kryesorë të këtij sulmi.

07.10, Taba: Në ora 21:50, një terroriste kishte sulmuar me një autobombë Hotelin “Hilton

Taba”. Nga pasojat e shpërthimit kishin vdekur 34 persona në mesin e tyre edhe 12 izraelitë. 25

minuta më vonë, në kampin Moon Island Village në Ras Shitan, kishte shpërthyer edhe një auto-

bombë që kishte shkaktuar vdekjen e tre personave.

200507.07, Londër: Në mëngjesin e 7 korrikut të vitit 2005, në tre trena të metrosë dhe në një

autobus të Londrës, kishin shpërthyer katër bomba që kishin shkaktuar vdekjen e 56 personave dhe

plagosjen e rreth 70 të tjerëve. Bombat ishin sjellë me çanta dhe ishin aktivizuar nga atentatorët

vetëvrasës.

23.07, Sharm El-Sheich: Në qytetin egjiptian Sharm El-Sheich dhe në vendbanimin e afërt

Naama Bay kishin shpërthyer tri autobomba që kishin shkaktuar vdekjen e 88 personave, kryesisht

turistë perëndimorë. Sipas të dhënave të ministrit egjiptian të Shëndetësisë, Mohammed Awad Tag

Eddin, numri i të lënduarve ishte rreth 200.

19. 08, Irak - Izrael: „Brigadat e Abdallah Azzam“ dhe udhëheqësi i Al-Qaídës në Irak,

Abu Musa al-Sarkavi, përmes kësaj komunikate, e kishin marrë përgjegjësinë për sulmin raketor

kundër një anije luftarake amerikane në Gjirin Akaba dhe kundër qytetit izraelit Eilat.

28.08, Filipine: Në jug të Filipineve ishte kryer një sulm terrorist kundër një anije të udhë-

tarëve që kishte shkaktuar plagosjen e rreth

30 personave.

09.11, Aman: Nga shpërthimi i disa

bombave në pjesë të ndryshme të kryeqytetit

të Jordanisë, kishin vdekur 67 persona dhe

ishin plagosur rreth 300 të tjerë. Menjëherë

pas këtij shpërthimi, në pjesë të ndryshme të

Irakut, nga grupet e ndryshme shiite ishin

organizuar demonstrata kundër shtetit jor-

danez me arsyetim se ky shtet arab i përkrah

grupet e ndryshme sunite në Irak.

200727. 12, Islamabad: Atentat kundër udhëheqjes së opozitës Benazir Buto në Pakistan. Sipas

kryetarit shumëvjeçar pakistanez, Pervez Musharraf, përgjegjësinë për vrasjen e Benazir Butos e

mban Al – Qaída.

200810.07, Stamboll: Gjatë një sulmi terrorist kundër Konsullatës Amerikane në Stamboll,

kishin vdekur tre terroristë dhe tre policë turq. Pas këtij sulmi, ishin burgosur edhe katër persona

të dyshimtë për ofrimin e ndihmës, pjesëmarrje në planifikim ose kryerje të sulmit.

Nga pasojat e sulmeve terroriste, të kryera nga grupet e ndryshme të Al -Qaídës, deri tash kanë vdekur rreth 4200 persona438. Sipas Shërbimit Federal tëPolicisë Kriminale (Bundeskriminalamt) të Gjermanisë, në kampet e ndryshme tëAl-Qaídës, deri tash kanë kryer kurse të ndryshme luftarake rreth 70.000 personanga pjesët e ndryshme të botës.


438 Këtu nuk janë llogaritur viktimat e dhunës terroriste në Irak dhe Afganistan, por vetëm viktimat e shkaktuara nga sulmetterroriste ndërkombëtare.

Komunikata e Abu Musa al-Sarkavit lidhur me sulminraketor të 19.08.2005

6. Vëllazërimi Mysliman

Jami`yat al-ihwan al-muslimun

Vëllazërimi Mysliman është themeluar në vitin1928 në qytetin Ismailia të Egjiptit nga një grup i vogël iaktivistëve të udhëhequr nga mësuesi i shkollës fillore,Hasan al-Bana. Në fillim të veprimtarisë së vet, ky grupaktivistësh islamikë ishte prezantuar si Bashkësi eVëllezërve Myslimanë, ndërsa anëtarët e tij si Vëllezër nëShërbim të Islamit. Që nga ajo kohë e deri më tash, ide-ologjia e Vëllazërimit Mysliman kishte shërbyer si udhërrëfyese për themelimin enumrit më të madh të lëvizjeve terroriste islamike në tërë botën439.

Udhëheqësi i kësaj organizate të strukturuar në mënyrë hierarkike, kishtekërkuar nga anëtarët e vet përfillje rigoroze të rregullave të përcaktuara organiza-tive. Kjo harmoni funksionale kishte ndikuar në masivizimin e shpejtë të kësajorganizate. Kështu, vetëm brenda një kohe të shkurtër ishin themeluar strukturat endryshme organizative në të gjitha shtetet e botës të banuara me shumicë sunitemyslimane. Kjo organizatë kudo në botën arabe kishte ndërtuar shkolla, xhami,


439 Krahaso: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch,Darmstadt 1990, f. 392.

Sulmet terroriste në emër të organizatës "Al-Qa´ida"

fabrika dhe spitale. Në vitin 1933 ishte themeluar edhe „Shërbimi i Grave tëVëllezërve Myslimanë” (al-akhawat al-muslimat), i cili deri në vitin 1939 kishtendikuar në themelimin e mbi 500 degëve të kësaj organizate në Egjipt440. Gjatëmesit të viteve ‘40, numri i anëtarëve të kësaj organizate ishte shtuar afërsisht nërreth një milion441.

Që nga themelimi i organizatës Vëllazërimi Mysliman, element përcjellësdhe karakteristik i saj kishte qenë Xhihadi Islamik (Lufta e Shenjtë Islamike), qëduhej të zhvillohej kundër të gjitha fuqive koloniale në tërë botën myslimane442.Një xhihad i tillë është i simbolizuar edhe në emblemën e kësaj organizate: Kuraninë mes të dy shpatave të kryqëzuara. Sipas themeluesit Hasan al- Bana „feja islameështë një dogmë fetare në shërbim të Allahut, është atdhe dhe popull, është fe dheshtet, është shpirt dhe vepër, është laps dhe shpatë. Nga ky realitet, Islami nëmënyrë të amshuar duhet t’i përcaktojë rregullat e zhvillimit të jetës së të gjithëpopujve të botës”443.

Programi i Vëllazërimit Mysliman, që ishte publikuar në vitin 1936, nëmënyrë të përgjithshme kishte përshkruar rregullat e detyrueshme të jetës politike,ekonomike, kulturore dhe përgjithësisht shoqërore myslimane444. Sipas këtij pro-grami, në bazë të parimeve fetare, duhet arritur uniteti politik i tërë botës mysli-mane, duhet ndërruar sistemet aktuale politike me ato islamike, duhet ndaluar plu-ralizmi politik, sistemi i karmatave, marrja e provizioneve dhe të gjitha format etjera të profiteve financiare me qëllim të krijimit të kushteve për ndarjen e kapital-it të përgjithshëm shoqëror, sipas nevojës sociale. Për këto arsye, duhet zbatuarligji islamik i Sheriatit (Sharisë), censura kulturore dhe të bëhet sa më i theksuarprezantimi publik i vlerave morale të Islamit445. Në të vërtetë, ky program specifikduhet shikuar si në kontekst të përpjekjeve të botës myslimane për çlirim kolonial,ashtu edhe në konfrontimin gjithnjë e më agresiv në mes rregullave tradicionale tëjetës myslimane dhe ndikimeve të përgjithshme kulturore perëndimore446.

Pas vendimit të vitit 1947 të Kombeve të Bashkuara për ndarjen ePalestinës, “Vëllazërimi Mysliman” kishte mobilizuar rreth 700 anëtarë të vet ngaEgjipti, Siria dhe Jordania në formacionet vullnetare të Ligës Arabe, që luftonin


440 www.uni-protokolle.de/Lexikon/Muslimbruderschaft.html441 www.verfassungsschutz.niedersachsen.de, > Home > Extremismus > Ausländerextremismus > Islamistische

Organisationen > Muslimbruderschaft (MB).442 www.de.wikipedia.org/wiki/Hasan_al-Bana, Nga Wikipedia, Enzyklopedie e lirë.443 Krahaso: Stefan Krekeler, Webmaster der Seite www.libyen-news.de. Die Muslimbruderschaft in Ägypten. 444 Jürgen Endres, Militanter Islamismus in Algerien und Ägypten, http://www.uni-muenster.de/PeaCon/wuf/wf-

97/9730207m.htm 445 Guido Dr. Steinberg, Bashkëpunëtorë shkencorë në Institutin e Shkencave Islame të Universitetit të Berlinit,

Muslimbruderschat, Shkurt 2004, f. 3. 446 www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html

kundër formacioneve izraelite (shteti i Izraelit ishte themeluar një vit më vonë, me14.05.1948)447. Njëri nga rekrutët e parë palestinezë të kësaj ideologjie kishte qenëedhe Jaser Arafati - kryetar i mëvonshëm i Al - Fatahut dhe OÇP-së, si dhezëvendësi i tij, ish komandanti i forcave të armatosura të OÇP-së, Khalid Wazir, icili ishte vrarë nga një komando izraelite në vitin 1988.

Me qëllim të realizimit të programit të vet politik,“Vëllazërimi Mysliman” kishte zbatuar metoda terroriste.Kështu, në vitin 1942 ishte themeluar shërbimi sekret ikësaj organizate, i njohur me emrin „al-gihaz as-sirri”. Njëaktivist i këtij shërbimi, më 28.12.1948, e kishte vrarëkryeministrin egjiptian, Fahmi al-Nuqrashi Pasha. Nëshenjë hakmarrjeje ndaj kësaj vrasjeje, më 12.02.1949,policia egjiptiane kishte vrarë udhëheqësin e “VëllazërimitMysliman”, Hasan al-Banna. Raportet në mes kësaj orga-nizate dhe shtetit egjiptian ishin acaruar sidomos pas datës26.10.1954, kur ishte tentuar të vritej kryetari Naser. Paskëtij rasti, udhëheqja shtetërore egjiptiane kishte urdhëru-ar burgosjen masive të aktivistëve radikalë të “Vëllazërimit Mysliman”448. Në vitin1966, me akuzën e përgatitjes së atentatit të dështuar kundër kryetarit të shtetit,ishte dënuar me vdekje dhe ishte ekzekutuar udhëheqësi i ri i kësaj organizate,Sayyid Qutb, së bashku me tre bashkëpunëtorët e tij449. Në këto rrethana kishtepasuar edhe dekreti i kryetarit Naser, me të cilin ishte ndaluar aktiviteti i organiza-tës „radikale dhe panislamike” Vëllazërimi Mysliman.450 Që nga kjo kohë udhëhe-qësit e mbijetuar të kësaj organizate kishin kaluar në emigracion, duke vazhduarpropagandimin e ideve fundamentaliste islamike dhe atyre panislamike.

Sikurse në Egjipt, ashtu edhe në shtetet e tjera arabe, aktiviteti iVëllazërimit Mysliman kishte qenë më së paku parlamentar dhe paqësor. Kështu,vetëm në Siri, që nga viti 1960 e deri në vitin 1980 ishin regjistruar rreth 400 vras-je politike, të kryera nga aktivistë të ndryshëm të Vëllazërimit Mysliman451.


447 Guido Steinberg, Islamismus und islamistischer Terrorismus im Nahen und Mittleren Osten, Ursachen der Anschläge vom11. September 2001, Sankt Augustin, Februar 2002, Redaktionelle Betreuung: Andreas Jacobs, Monika Grade ISBN 3-933714-28-1, f.11.

448 Rashid, Ahmed: Taleban. Islam, Oil and the New Great Game in Central, Asia, London/New York: Tauris 2000, f. 88-90. 449 Qutb ishte një zyrtar egjiptian, i cili kishte jetuar edhe në ShBA. Ai ishte i bindur se bota perëndimore është armike e

islamit dhe si e tillë është tërësisht dekadente. Sipas tij, të gjitha pozicionet e perëndimit së shpejti do t’i marrë islami, icili do ta sundojë botën. Për realizimin e këtij qëllimi, së pari duhet shkatërruar Izraeli, si avangardë perëndimore. Mëgjerësisht: Yehuda Bauer, Der dritte Totalitarizmus, Die Zeit, 32/2003, krahaso: http://www.zeit.de/archiv/1997/48/agypten.txt.19971121.xml.

450 http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html 451 Krahaso: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch,

Darmstadt 1990, f. 392, Krahaso: Shinar, P./Ende, Werner: Salafiyya, në: Encyclopedia of Islam, 2 Edition, Bd. XIII, f. 900-909.

Hassan Abd al-Rahman al-Banna (1906-1949)

Financimi i aktiviteteve të kësaj organizate bëhet kryesisht nga kontributetvullnetare dhe pagesat mujore të anëtarësisë, të cilat, varësisht nga degët dhe shteti,sillen prej 3 deri në 5% të të ardhurave mujore të anëtarëve452. Në Egjipt, organiza-ta e Vëllazërimit Mysliman udhëhiqet nga një këshill i përbërë nga 80 anëtarë, icili posedon edhe organin e tij ekzekutiv, të përbërë nga 13 anëtarë453. Kryetari ishtatë me radhë i këshillit është Mohammed Mahdi Akef, i lindur në vitin 1928,ndërsa zëvendës i tij është Mohammed Hadeeb. Ky i fundit konsiderohet si për-faqësues i fraksionit liberal dhe i gjeneratave të reja në organizatë. Që nga viti1976 “Vëllazërimi Mysliman” posedonte edhe gazetën ”Al Dawa”. Mirëpo, nëvitin 1995 me një dekret të qeverisë egjiptiane ishte ndaluar publikimi i mëtejmë ikësaj gazete454.

Vlerësohet se Vëllazërimi Mysliman posedon rreth dy milionë anëtarë tëshpërndarë në rreth 70 shtete të botës. Disa nga degët e themeluara në shtetet endryshme veprojnë me emra të tjerë, si organizata islamike “Hamas” në Palestinë,“NIF” në Sudan, etj455. Në shumicën e këtyre shteteve nuk është i lejuar aktivitetipolitik i kësaj lëvizjeje dhe aktivistët e saj zakonisht veprojnë në mënyrë të fshe-htë dhe konspirative. Mirëpo, pas ardhjes së kryetarit Sadat në pushtet, kishte fil-luar tolerimi gradual i aktiviteteve sociale, por jo edhe i atyre politike të kësaj orga-nizate. Kështu, deri tash, kundër aktivistëve politikë të kësaj organizate kishinpasuar disa fushata masive të burgosjeve, si ato të viteve 1970, 1993, 1995 dhe2004456. Me gjithë programin e njohur politik, që vijohet në Siri dhe Egjipt, kjolëvizje politike në Jordani është besnike ndaj pushtetit mbretëror dhe ka 20 man-date në parlament457. Ndërsa në Egjipt, ideologët e ndryshëm të VëllazërimitMysliman, në zgjedhjet parlamentare të vitit 2000 dhe 2005, ishin paraqitur si kan-didat të pavarur” dhe kishin fituar 17, përkatësisht 88 mandate.

Në vitin 1986, udhëheqës i “Vëllazërisë Myslimane” ishte zgjedhur HamidAbu Nasr. Pas vdekjes së tij në vitin 1996, kryetar i kësaj organizate ishte zgjed-hur Mustafa Mashhur. Gjatë viteve 2002-2004, Vëllazërimi Mysliman ishteudhëhequr nga Mamun al-Hudaibi Banna, ndërsa që nga viti 2004, kjo organizatëudhëhiqet nga Muhammad Mahdi Akif.

Mendimi i shtresave intelektuale arabe, lidhur me këtë lëvizje është afër-sisht i njëjtë me atë të profesorit të Universitetit të Damaskut, Sadik al-Azm:„Vëllazërimi Mysliman gjatë 50 vjetëve të kaluara në realitet nuk ka arritur asgjë.


452 Der Islam und die Moderne, http://www.eurozine.com/article/2000-07-11-kristianasen-de.html 453 Kairo News der Konrad Adenauer Stiftung, www.kas.de/db_files/dokumente/7_dokument_dok_pdf_4185_1454 Islamic Ekstremist, Al Da’wa, http://atheism.about.com/library/FAQs/islam/blfaq_islam_dawa.htm455 http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html456 http://www.middle-east-online.com/english/egypt/?id=10012457 http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C806292_N808071_L20_D0_I541.html

Kjo lëvizje nuk e kishte, të paktën, një udhëheqës autoritativ. Zakonisht pas vdek-jes së shefit të saj 85 vjeç, si udhëheqës i ri zgjidhet zëvendësi i tij 83 vjeç, e kësh-tu me radhë. Kjo praktikë e udhëheqjes ka ndikuar që gjendja në lëvizje të jetëqesharake.

Pavarësisht nga format e organizimit të Vëllazërimit Mysliman, planetstrategjike të saj, nuk duhet nënçmuar. Sipas një dokumenti sekret të zbuluar nëvitin 2001 në Zvicër dhe të një dokumenti tjetër gjithashtu sekret të zbuluar nëvitin 2005 në ShBA, “anëtarët e kësaj organizate duhet të mbajnë sekret anëtarësime tyre dhe gjithmonë të jenë të gatshëm për Xhihadin e Madh, që duhet filluarpërmes minimit gradual, nga brenda të ShBA dhe botës tjetër perëndimore derisaedhe në ato shtete të ngadhënjejë Feja Islame”458.

7. Al-Gama’a al-Islamiyya

Grupi Islamik

Pas vdekjes së kryetarit Nasser në vitin 1970, administrata e re shtetërore eudhëhequr nga kryetari Sadat, jo vetëm që e kishte ndërruar kursin e mëparshëmpolitik të „socializmit arab”, por kishte filluar edhe procesin e „ent-nasserizimit”të përgjithshëm të jetës shoqërore459. Me qëllim të balancimit të forcave politikedhe konsolidimit të pushtetit të ri shtetëror, respektivisht me qëllim të sigurimit tëpërkrahjes politike nga ana e forcave islamike, ishin liruar nga burgu një numër imadh i ekstremistëve islamikë, ishte toleruar aktiviteti i Vëllazërimit Myslimandhe ishte përkrahur aktiviteti i organizatës së studentëve islamikë, e njohur meemrin Al-Gama’a al-Islamiyya (Grupi Islamik)460.

Kjo organizatë e studentëve islamikë ishte themeluar në fillim të viteve ‘70në universitetet e Kajros dhe Aleksandrisë, si reaksion ndaj ideologjive nasseristedhe majtiste, të cilat dominonin në jetën intelektuale të Egjiptit461. Që nga viti 1972,udhëheqës i Al-Gama’a al-Islamiyya ishte konsideruar bashkëpunëtori i kryetaritSadat, avokati Muhammad ‘Uthman Isma’il, i emëruar në vitin 1973 guvernator iAsyut. Sipas të dhënave zyrtare, deri në vitin 1975 në mënyrë institucionale dhe


458 Krahaso: “General Strategic goal for North America”, original with translated memorandum, dhe “Analyses of MuslimBrotherhood’s General Strategic Goals for North America Memorandum”, by Stephen Coughlin September 7, 2007;http://www.investigativeproject.org/documents/misc/20.pdf

459 Thomas Schmidinger: Islamischer Integralismus in Ägypten, http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/content_texte_islamintegralismusaegypten.html#_ftnref48

460 http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.html461http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/gamaa.htm

me të gjitha mjetet ishte përkrahur lufta e Grupit Islamik (Al-Gama’a al-Islamiyya), kundër ideologjive kundërislame, nasseriste dhe komuniste462.

Qëllimi politik i Al-Gama’a al-Islamiyya, ështëthemelimi i shtetit islamik sipas ideve të propaganduara nëlibrin „Gurët e çmuar” të udhëheqësit të vrarë tëVëllazërimit Mysliman, Sayyid Qutb. Megjithëse nëKushtetutën e Egjiptit qëndron Preambula „rregullimishtetëror është i bazuar në parimet e së drejtës islame”, më18.04.1974, anëtarët e Hizb at-Tahrir al-Islamit, e kishinsulmuar Akademinë Ushtarake në Heliopolis afër Kajrosme qëllim të rrëzimit nga pushteti të kryetarit Sadat dheshpalljes së Republikës Islamike463.

Pas këtij aksioni të parë dhe të befasishëm terrorist kishte filluar acarimigradual i raporteve në mes Al-Gama’a al-Islamiyya dhe autoriteteve shtetërore.Ndërsa, pas ndërrimit të kursit politik dhe udhëtimit të befasishëm të kryetaritSadat në Jerusalem (nëntor 1977), kishte filluar konflikti i hapur në mes të opoz-itës politike - tashmë të udhëhequr nga Al-Gama’a al-Islamiyya dhe autoriteteveshtetërore egjiptiane. Gjatë zhvillimit të këtyre konflikteve, në qendrat veriore tështetit Minya dhe Karam Zohdi nga radhët e organizatës së studentëve Al-Gama’aal-Islamiyya ishte formuar një grup terrorist i udhëhequr nga Mustafa Shukri464.

Që nga themelimi i këtij grupi, që kishte vazhduar të mbajë emrin Al-Gama’aal-Islamiyya, në kuadër të tij kishin vepruar edhe fraksionet relativisht të pavarura Al-Takfir w-al-Hijra dhe Al Najun min al-Nar. Ndërsa, në vitin 1979, në saje të fuqisëoratorike të predikuesit të verbër, Sheik Umar Abd al-Rahman, ishte arritur bashkimiedhe me grupin e njohur terrorist Al-Xhihad. Në të vërtetë, bashkimi formal në meskëtyre grupeve ishte arritur nga udhëheqësi i Al Gamaat al - Islamia në Universitetine Assiut, Mohamed Shawki El-Islambouli (vëllait të vrasësit të kryetarit Sadat)465. Nëvitin 1980, udhëheqës i përbashkët i këtyre dy grupeve u zgjodh njëzëri Sheik UmarAbd al-Rahman. Më 03.09.1981, pra një muaj para vrasjes së kryetarit Sadat(06.10.1981), ishte ndaluar aktiviteti publik i Al-Gama’a al-Islamiyya466.


Umar Abd al-Rahman

462 http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html 463 Thomas Schmidinger: Islamischer Integralismus in Ägypten http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/content_

texte_islamintegralismusaegypten.html#_ftnref48464 Qendra izraelite për studime antiterroriste, http://www.ict.org.il465 Hisham Mubarak: http://www.cairotimes.com/content/issues/Islists/puzzle23.html.466 Sheik Omar Abdel-Rahman ishte burgosur në vitin 1981 me akuzën e pjesëmarrjes në vrasjen e kryetarit Sadat. Në vitin

1984, në mungesë të provave, ishte liruar nga burgu. Si shpërblim për kontributin e dhënë luftës në Afganistan, SheikUmar Abd al-Rahman, me ndërmjetësimin e zyrtarëve të CIA-s, kishte siguruar një vizë amerikane dhe jetonte legalishtnë ShBA. Në vitin 1994, nga një gjykatë e ShBA-ve është dënuar me burgim të përjetshëm për shkak të involvimit nësulmin e parë të vitit 1993 kundër World Trade Center. Sipas disa burimeve, dy djemtë e Sheik Omar Abdel-Rahman janëzyrtarë të lartë të Al-Qa’idas. Krahaso: US-Ministerium: http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2000/2450.htm.

Njëri prej aksioneve më të rëndë-sishme, të kryera në mënyrë të përbashkët,kishte qenë vrasja e kryetarit Sadat në vitin1981, që ishte akuzuar për tradhti ndaj fesë,popullit dhe ndaj shtetit të Egjiptit. Mirëpo,pas masakrës së Asyut, kur gjatë faljes nëdisa xhami ishin masakruar dhjetëra policëtë thjeshtë, udhëheqja e grupit Al-Xhihad ekishte gjykuar këtë masakër të Al Gamaat al- Islamia si vepër joislame. Që nga ajo kohë,Al-Xhihad kishte filluar ta kontestonte aftës-inë udhëheqëse te Sheik Umar Abd al-Rahman. Nga shkaku i diferencave gjithnjë e më të theksuara ideologjike, në vitin1984, grupi “Al-Xhihad” ishte larguar përfundimisht nga unioni terrorist467. Pas kësajndarjeje, udhëheqja e grupit gjithnjë e më të dobësuar islamik (Al-Gama’a al-Islamiyya), kishte deklaruar se në shënjestër të aktivistëve të tyre do të jenë vetëmoficerët e lartë të policisë, turistët e huaj dhe minoriteti i krishterë, Kopt në Egjipt468.

Organizata terroriste Al-Gama’a al-Islamiyya, udhëhiqet nga një këshill ipërbërë nga gjashtë anëtarë. Udhëheqës i pakontestuar shpirtëror është Sheik UmarAbd al-Rahman. Ndërkaq, kryetar i këshillit që nga viti 1995, është MustafaHamza, i njohur me emrin Abu Hamza. Lidhur me vendqëndrimin e këtij personi,të dënuar tri herë me vdekje, nuk ka të dhëna konkrete. Pas vendimit të Al-Gama’aal-Islamiyya për bashkim me organizatën Al Qa’ida, dyshohet se ai ka kaluar nëAfganistan. Sa i përket identitetit të anëtarëve të tjerë të këshillit udhëheqës, ekzis-tojnë informacione të ndryshme. Sipas disa burimeve ata janë: Rifa’i Ahmad Taha,1950, udhëheqës i resorit ushtarak; Karam Zuhdi, anëtar i Këshillit Themelues;Rifa’i Taha Musa i fshehur në Afganistan; Osama Rushdi i strehuar në Holandëdhe Yasser el-Sirri, ish-drejtor i Qendrës Islamike në Londër, i dënuar me vdekjenga një gjykatë egjiptiane dhe i burgosur në Londër në vitin 2001469. Mirëpo, ekzis-tojnë edhe burime, të cilat dëshmojnë se anëtarë të Këshillit Komandues të Al-Gama’a al-Islamiyya janë, përkatësisht ishin: Rifa’i Ahmed Taha, Mustafa Hamza,Mohamed Shawki El-Islambouli, Osama Rushdi dhe Osman El-Samman470.

Al-Gama’a al-Islamiyya është organizata më e fuqishme terroriste nëEgjipt, e cila ka shtrirje edhe ndërkombëtare. Sipas disa burimeve, kjo organizatë


Vrasja e kryetarit egjiptian Sadat nga ushtarët e vetgjatë një parade ushtarake me 06.10.1981

467 http://www.adl.org/terror/focus/12_focus.html468 http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html 469 www.defence-net.de470 http://web.archive.org/web/20020602234231/http://www.ahram.org.eg/weekly/1998/389/fr3.htm

pranon ndihma të rregullta financiare nga Irani dhe ka disa qendra për stërvitje ter-roriste në Sudan471. Aktivistët e këtij grupi terrorist, dallojnë nga ekstremistët e tjerëislamikë, ngase mbajnë mustaqe të shkurtra dhe mjekra të gjata (Jallabiya)472.

Më 02.09.1990, në një rrugë të qytetit të Kajrosishte vrarë përfaqësuesi për shtyp i Al-Gama’a al-Islamiyya, Dr. Ála´ Mohy al-Din Áshour. Në shenjë hak-marrjeje, më 12.10.1990, një komando terroriste e kishtevrarë kryetarin e parlamentit të Egjiptit, Rifát al-Mahgoub, dhe pesë truprojat e tij. Dy vjet më vonë, mevrasjen e shkrimtarit, Faraq Foda, organizata terroriste Al-Gama’a al-Islamiyya i kishte shpallur luftë Egjiptit. Pasvalës së re të sulmeve terroriste kundër funksionarëveshtetërorë, turistëve të huaj dhe kundër minoritetit tëkrishterë në Egjipt, ministri i Punëve të Brendshme, ZakiBedr, kishte dhënë autorizime për vrasje në rrugë, burgosje masive dhe torturimenë burgje të aktivistëve të Grupit Islamik. Deri në vitin 2000 ishin dhënë 75 dën-ime me vdekje kundër aktivistëve të ndryshëm të Al-Gama’a al-Islamiyya. Ndërsa„shërbimi për arsimimin e imamëve”, që ishte themeluar në kuadër të Ministrisësë Çështjeve Fetare, kishte vendosur mbikëqyrjen shtetërore ndaj rreth 40.000objekteve të ndryshme private fetare dhe qindra imamëve të dyshimtë ua kishtendaluar të drejtën për ushtrimin e detyrës473.

Nga ana tjetër, edhe Al-Gama’a al-Islamiyya i kishte intensifikuar sulmet eveta terroriste. Kështu, më 15.07.1992, ishte sulmuar një autobus i turistëve nëLuksor, ndërsa më 20.04.1993, ishin bërë përpjekje të vritej ministri egjiptian iInformacionit, Safwat al-Sharif. Një vit më vonë, ishte sulmuar një tren i udhëtarëvenë Asyut, duke plagosur gjashtë turistë të huaj dhe pesë vendas. Më 04.03.1994,ishte raketuar një anije turistike në Nil. Më 14.10 1994, ishte vrarë fituesi i çmimitNobël për letërsi, Nagib Machfuss. Më 26.06.1995, me ndihmën logjistike dhefinanciare të Al Qa’idas, ishin bërë përpjekje të vritej kryetari Mubarak në Adis-Abebë. Katër muaj më vonë ishte sulmuar një stacion i policisë në Rjekë, duke vrarënjë person dhe duke plagosur 26 persona të tjerë. Po ashtu, një muaj më vonë, ishtesulmuar edhe Ambasada Egjiptiane në Islamabad, duke vrarë 17 diplomatë dheduke plagosur 60 persona. Ndërkaq, në vitin 1997, në kompleksin e piramidave nëLuksor ishin masakruar 68 turistë të huaj dhe ishin plagosur mbi 80 të tjerë.


471 http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2000/2450.htm472 Qendra Izraelite e Studimeve Kundërterroriste, http://www.ict.org.il473 Thomas Schmidinger: Islamischer Integralismus in Ägypten, http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/content_

texte_islamintegralismusaegypten.html#_ftnref48

Mustafa Hamza

Me strategjinë e sulmeve terroriste kundër turistëve të huaj, ishte synuarshkatërrimi i burimit kryesor financiar të shtetit egjiptian, si parakusht për organiz-imin më të lehtë të kryengritjes popullore. Ndërsa, me sulmet e përhershme terror-iste kundër minoritetit të krishterë, ishte shpresuar në shtimin gradual të fanatizmitfetar, si parakusht për mobilizimin verbal të forcave islamike në luftë kundër qev-erisë joislamike të Mubarakut. Mirëpo, sulmet e tilla terroriste deri më tash, nukkanë sjellë ndonjë sukses. Përkundrazi, autoriteti politik i Al-Gama’a al-Islamiyya,është në rënie e sipër. Kështu, nga qindra mijëra simpatizues, të cilët kjo organiza-të i kishte gjatë viteve ‘80, tash mund t’i mobilizojë vetëm disa qindra të tillë474.

Në verën e vitit 1997, Amud az-Zummur, në emër të disa udhëheqësve tëburgosur dhe të dënuar me vdekje të Al-Gama’a al-Islamiyya, kishte bërë thirrjepër t’i ndërprerë armiqësitë politike në Egjipt. Një vit më vonë, Grupi Islamikkishte njoftuar për bashkimin e tij me “Frontin e luftës botërore islamike kundërizraelitëve dhe forcave të krishtera”. Në vitin 1999, pas 1200 viktimave të shkak-tuara, ishte shpallur ndërprerja e njëanshme e aksioneve luftarake në Egjipt me qël-lim të përqendrimit të xhihadit kundër Izraelit dhe Amerikës475. Mirëpo, pasmasakrimit të dhjetë policëve në Minja në qershor të vitit 2000, Umar Abd al-Rahman, në cilësinë e udhëheqësit shpirtëror të Al-Gama’a al-Islamiyya, nga qeliae tij në burgun Minnesota kishte deklaruar se „duhet vazhduar sulmet terroristekundër turistëve të huaj ngaqë ata janë të pamoralshëm dhe sjellin sëmundje tëndryshme si SIDA në vend”476. Kjo deklaratë, së bashku me rrethanat e ndryshmepolitike në Egjipt, kishit ndikuar në fillimin e një vale të re të dhunës terroriste, ecila kishte vazhduar deri në fund të shekullit XX.

Mirëpo pas burgosjeve masive të anëtarëve të Al-Gama’a al-Islamiyya dhedënimeve të tyre drakonike, disa prej tyre kishin filluar të distancohen gradualishtnga dhuna politike. Në mesin e tyre kishte edhe të tillë që shkruanin për ish presi-dentin e vrarë egjiptian Sadat, si për dëshmorin më të lartë egjiptian. Këto“pendime” ishin kurorëzuar me apelin e vitit 2003 për ndërprerjen e gjakderdhjesnë Egjipt, që kishte ndikuar drejtpërdrejt në lirimin e parakohshëm të rreth 1000aktivistëve të kësaj organizate nga burgjet e ndryshme egjiptiane.477 Në vitin 2006ishin liruar edhe rreth 1200 anëtarë tjerë të Al-Gama’a al-Islamiyya, në mesin etyre edhe udhëheqësit e saj Karam Zuhdi dhe Najeh Ibrahim.

Në ndryshimin kaq radikal të qëndrimeve politike të Al-Gama’a al-Islamiyya kishin ndikuar masave adekuate të luftës kundër terrorizmit dhe reagim-


474 http://www.defence-net.de/info/index.php?al-gama475 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 47; Udo Ulfkotte,

Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 49.476 Qëndra Izraelite për Studime Antiterroriste, http://www.ict.org.il477 http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4901758.stm

it negativ të popullit egjiptian ndaj dhunës terroriste kundër shtetit egjiptian dheturistëve të huaj. Është interesant të theksohet fakti se pas lirimeve aq masive tëanëtarëve të Al-Gama’a al-Islamiyya, vetëm dy persona pas lirimit të tyre ngaburgu ishin angazhuar përsëri në skenën terroriste478.

Shuarja graduale e dhunës terroriste në Egjipt, kishte ndikuar në reagimin eudhëheqësit të dytë të Al Qaídës, Aiman al-Zavahiri, i cili në verën e vitit 2006,kishte deklaruar “Organizata Al-Gama’a al-Islamiyya dhe udhëheqësit e saj, siMuhammad al-Hukaima, Rifa’i Taha dhe Muhammad Shauqi Islambuli (vëllai ivogël i Chalid Islambuli, vrasësit të kryetarit Sadat), janë bashkuar me organiza-tën Al-Qaída.

Pavarësisht nga vërtetësia e kësaj deklarate, “Al-Gama’a al-Islamiyya” qënga gushti i vitit 1998, nuk ka kryer ndonjë sulm shqetësues terrorist. Kjo nuk dotë thotë se kjo organizatë është shuar tërësisht, nga fakti se gjatë disa muajve tëfundit janë paraqitur disa grupe të tilla në Egjipt, Sudan, dhe Jemen, të cilat e gëzo-jnë përkrahen e Al-Qaídës, Iranit dhe disa organizatave islamike joqeveritare nërajon.

7.1. Kronikë e sulmeve terroriste të Grupit Islamik

1990Dhjetor, Kajro: Terroristët e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishin vrarë shkrimtarin e njohur

egjiptian, Faraq Foda.199215.07, Luksor: Tre aktivistë të Grupit Islamik (Al-Gama’a al-Islamiyya), kishin sulmuar

me armë zjarri një autobus turistik në Luksor, duke plagosur katër persona. 199304.02, Kajro: Aktivistët e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishin hedhur një koktej molotovi në

një autobus të Koresë Jugore, duke shkaktuar panik dhe dëme materiale.26.02, Kajro: Në një kafene në qendër të qytetit ishte hedhur një bombë, nga shpërthimi i

së cilës kishte vdekur një shtetas suedez, një shtetas turk dhe një shtetas egjiptian, si dhe ishinplagosur 18 shtetas amerikanë, francezë dhe kanadezë.

20.04, Kajro: Terroristët e Al-Gama’a al-Islamiyya ishin përpjekur ta vrisnin ministrinegjiptian të Informacionit, Safwat al-Sharif. Kundër automjetit dhe kolonës përcjellëse të ministritishte hapur zjarr. Nga disa shpërthime dhe goditje të predhave ishte plagosur ministri dhe njëtruprojë e tij.

08.06, Gizeh: Terroristët e Grupit Islamik, kishin aktivizuar një bombë të fshehur në rrugë,në momentin kur mbi të kishte kaluar një autobus turistik, që udhëtonte në drejtim të piramidavenë Gizeh. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm kishin vdekur dy shtetas egjiptianë dhe ishinplagosur 21 turistë të huaj.


478 http://www.cnn.com/2006/WORLD/meast/08/05/zawahiri.tape/index.html

199419.02, Asyut: Aktivistët e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishin zbrazur breshëri plumbash në

drejtim të një treni të udhëtarëve afër Asyut, duke plagosur katër udhëtarë.23.02, Asyut: Në një tren të udhëtarëve në Asyut kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte

plagosur dy gjermanë, dy holandezë, dy shtetas të Zelandës së Re, dy australian dhe pesë shtetastë Egjiptit.

04.03, Sohag: Kundër udhëtarëve të një anijeje turistike, që lundronte në ujërat e Nilit,ishte hapur zjarr, duke plagosur vetëm një turist gjerman.

27.09, Hurghada: Një anëtar i “Al-Gama’a al-Islamiyya”, kishte zbrazur breshëriplumbash në drejtim të turistëve të ardhur në qytetin bregdetar Hurghada, duke shkaktuar vdekjene dy shtetasve egjiptianë, të një shtetasi gjerman dhe duke plagosur dy turistë të tjerë.

14.10, Kajro: Një anëtar i Al-Gama’a al-Islamiyya kishte vrarë fituesin e çmimit Nobël përletërsi, Nagib Machfuss.

23.10, Luksor: Afër tempujve në Luksor ishte sulmuar me armë zjarri një autobus turistik,duke vrarë një shtetas britanik dhe duke plagosur dy turistë të tjerë.

199512.01, Kajro: Aktivistët e Al-Gama’a al-Islamiyya kishin sulmuar një tren të udhëtarëve,

duke plagosur gjashtë persona, ndër të cilët edhe dy shtetas të Argjentinës.26.06, Adis-Abebë: Në kryeqytetin e Etiopisë kishte dështuar atentati i përgatitur kundër

kryetarit të Egjiptit, Hosni Mubarak. Gjatë një vizite zyrtare, duke udhëtuar nga aeroporti në drej-tim të qytetit Adis-Abebë, ishte ndalur vetura e parë e ministrit të Punëve të Jashtme, Amr Mussadhe nga të dy anët e rrugës ishte sulmuar vetura e blinduar e kryetarit Mubarak. Gjatë shkëmbim-it të zjarrit ishin vrarë disa persona, ndër të cilët edhe dy atentatorë. Më 01.07.1995, gjatë njësulmi të njësisë speciale në periferi të qytetit Adis-Abebë ishin likuiduar edhe tre atentatorë të tjerë.Sipas versionit zyrtar, ky atentat kishte qenë i përgatitur nga disa qarqe fundamentaliste islamike,të përkrahura nga Sudani.

20.10, Rjekë: Para ndërtesës së Sekretariatit të Punëve të Brendshme në Rjekë, kishteshpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vrasjen e një personi dhe plagosjen e 29 tëtjerëve. Pas këtij sulmi ishte publikuar një komunikatë e “Al-Gama’a al-Islamiyya”, me të cilënishte kërkuar lirimi nga burgu i Tala´at Fuad Kassem.

08.11, Assuan: Në mes kryeqytetit Kajro dhe qytetit Assuan ishte sulmuar një tren udhë-tarësh duke plagosur një holandez, një francez dhe një shtetas egjiptian. Përgjegjësinë për kryer-jen e këtij sulmi e kishte marrë Al-Gama’a al-Islamiyya.

19.11, Islamabad: Një atentator vetëvrasës e kishte drejtuar makinën e tij të mbushur meeksploziv kundër ndërtesës së Ambasadës së Egjiptit. Nga përplasja e fuqishme ishte aktivizuareksplozivi që kishte shkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e mbi 60 të tjerëve.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi, në mënyrë të përbashkët, e kishin marrë “Al-Gama’a al-Islamiyya” dhe “Al-Jihad”.

199618.04, Kajro: Në shenjë hakmarrjeje kundër sulmeve izraelite në Liban, aktivistët e Al-

Gama’a al-Islamiyya, kishin sulmuar një grup të turistëve të vendosur në një hotel afër Gizeh.Gjatë këtij sulmi ishin vrarë 18 turistë grekë dhe ishin plagosur 20 të tjerë. Sipas të dhënaveizraelite, terroristët kishin gabuar. Në vend të grupit të turistëve izraelitë ishin sulmuar turistëtgrekë.


199717.11, Luksor: Terroristët e Al-Gama’a al-Islamiyya me orë të tëra i kishin sulmuar tur-

istët, që ndodheshin në kompleksin e tempujve në Luksor. Gjatë këtij sulmi kishin vdekur 68 per-sona të nacionaliteteve të ndryshme dhe ishin plagosur 80 të tjerë. Në mesin e të vrarëve ishin iden-tifikuar 34 shtetas zviceranë, tetë shtetas japonezë, pesë shtetas gjermanë, katër shtetas britanikë,një shtetas francez, një shtetas i Kolumbisë dhe një shtetas bullgar. Disa ditë pas kryerjes së kësajmasakre, ishte publikuar një komunikatë e terroristëve me të cilën ishte kërkuar lirimi nga burgu i

udhëheqësit shpirtëror të Al-Gama’a al-Islamiyya, Sheik Umar Abd al-Rahman.

8. Al - Jihad Al Islami

Lufta e Shenjtë Islamike

Gjatë viteve ‘70, nën ndikimin e ideve të udhëhe-qësit të likuiduar të Vëllazërimit Mysliman, Sayyid Qutb,në disa qendra urbane të Egjiptit ishin formuar shumëgrupe radikale islamike. Njëri prej tyre kishte qenë edhegrupi i udhëhequr nga Abdessalam Farag, i cili e quanteveten Xhihadi Islamik në kuptimin e Luftës së ShenjtëIslamike479. Sipas Farag „është detyrë e çdo myslimani qëtë luftojë kundër qeverisë egjiptiane, e cila duke i shkelurparimet e islamit, e sundon popullin e tij,… aq sa ështëobligative lutja e përditshme, dhënia e lëmoshës dheagjërimi duhet të jetë e detyrueshme edhe lufta e armatosur kundër këtij regji-mi”480. Me qëllim të fillimit të xhihadit të tillë islamik, që nga vitin 1979, Faragkishte filluar mobilizimin e disa oficerëve dhe intelektualëve të rinj, si Dr.Ayman Rabi´az-Zawahiri dhe majorit të Shërbimit të Spiunazhit, Amud az-Zumur481.

Gjatë vitit 1980 dhe fillimit të vitit 1981, kur pushteti shtetëror ishte orien-tuar të luftonte grupin “Al-Gama’a al-Islamiyya”, grupi “Al-Xhihad Al Islami”kishte arritur të shndërrohej në forcën kryesore terroriste në Egjipt. Sipas disa tëdhënave, gjatë atyre viteve, 64% e anëtarëve të këtij grupi, që kishte vepruar nëkoalicion me Al-Gama’a al-Islamiyya, kishin qenë intelektualë dhe studentë482.


479 Dallimi në mes të shqiptimit ose shkrimit të ndryshëm të të njëjtit emër, Al-Gihad, El-Gihad, Al Xhihad, El Jihad etj., katë bëjë vetëm me shprehinë popullore egjiptiane për dallimin e „xhihadit” të tyre nga „xhihadët” e popujve të tjerëmyslimanë. Më gjerësisht: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein2001 München, f. 45-46.

480 http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html 481 http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.html482 KEPEL, Gilles: Der Prophet und der Pharao, Das Beispiel Ägypten: Die Entwicklung des muslimischen Extremismus;

München, Zürich 1995: f. 211.

Xhihadi Islamik

Vrasja e kryetarit Sadat paraqet aksionin më spektakular terrorist në Egjipt.Më 3 shtator të vitit 1981, oficeri i Armatës së Egjiptit, Khalid al-Istambulli, i kishtebërë një vizitë familjes së vet. Fëmijët e njoftojnë për burgosjen brutale të vëllait tëtij, Muhammadit, që ishte udhëheqës i Al-Gama’a al-Islamiyya në Universitetin eAssiut. Gjatë asaj kohe, me urdhër të presidentit Sadat ishin burgosur rreth 1500ekstremistë islamikë në Egjipt. Nga zemërimi për burgosjen brutale të vëllait të tijdhe urrejtja ndaj presidentit Sadat, disa ditë para paradës ushtarake Khalid al-Istambulli ishte bërë anëtar i Al-Xhihad Al Islami dhe e kishte njoftuar kryetarinAbdessalam Farag për planin e vrasjes së presidentit Sadat. Khalid ishte komandanti një njësiti tankist, që merrte pjesë në paradën ushtarake të organizuar me rastin efestës shtetërore më 06.10.1981. Në vend të tre ushtarëve të tij, ai kishte marrë treshokë nga grupi Al-Xhihad Al Islami. Kur makina e tij i ishte afruar vendit, ku qën-dronte presidenti Sadat dhe qeveria e tij, Khalid e kishte frenuar automjetin e blind-uar dhe së bashku me tre shokët e tij kishte hedhur granata dore dhe kishte zbrazurbreshëri plumbash kundër kryetarit, që ishte vrarë para kamerave televizive483. Paskësaj vrasjeje, kishte pasuar një valë agresive e burgosjeve politike në Egjipt. Më15.04.1982 ishte ekzekutuar dënimi me vdekje ndaj komandantit të grupitAbdessalam Farag, Khalid al-Istambullit dhe ndaj tre atentatorëve të tjerë484.

Deri në vitin 1984 udhëheqës i grupit Al-Xhihad Al Islami ishte konsideru-ar profesori i verbër i Universitetit të Azhar, Sheik Umar Abd al-Rahman. Pasndarjes së grupit Al-Xhihad Al Islami nga Al-Gama’a al-Islamiyya, udhëheqjakolektive e grupit Al-Xhihad Al Islami e kishte publikuar vendimin se njëpredikues i verbër, si Omar Adbel Rahman, mund të jetë udhëheqës shpirtëror, porjo edhe kryetar i një lëvizjeje revolucionare islamike485. Udhëheqës të tjerë të këtijgrupi janë, përkatësisht ishin:

- Amud az-Zumur, ish oficer i lartë, i burgosur në Egjipt;- Ahmad Salamah Mabruk, i dënuar me burgim të përjetshëm;- Adel Abd al-Bari, përfaqësues i grupit Al-Xhihad Al Islami në Britani të

Madhe, i dënuar me vdekje në Egjipt, në vitin 1998 i burgosur dhe iekstraduar në ShBA;

- Adel Abd al-Quddus, i dënuar me vdekje në Egjipt lidhur me atentatin evitit 1993 kundër kryeministrit Atif Sidqi, i strehuar politik në Austri;

- Muhammad al-Islambuli, anëtar i Këshillit Konsultativ, i dënuar mevdekje në Egjipt, vëllai i Khaled al-Islambuli, vrasësit të kryetarit Sadat.


483 Po aty, f. 222. 484 BERGMANN, Kristina: Das Nahziel ist der Sturz der Regierung Mubarak, Sayyed Qutb und die Terrorgruppen Jihad und

Jamaa; në librin: NZZ-Fokus (Ein Schwerpunkt-Dossier der Neuen Zürcher Zeitung): Islamismus Nr. 4, Juni 1998: f. 32-33485 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f. 46.

Në kuadër të grupit terrorist Al-Xhihad Al Islami vepron fraksioni Talaaál-Fateh (Pararoja e Fitores), kryetar i të cilit është Ayman Rabi’ az-Zawahiri(bashkëpunëtor i Osama bin Ladenit), ndërsa sekretar i përgjithshëm është AhmadHusayn Agiza, i njohur me emrin Abdallah Mansour. Udhëheqës të tjerë të këtijfraksioni janë Mohammed Mohammed Rabi’ az-Zawahiri, vëllai i Aymanit, idënuar në Egjipt me vdekje; Mohammed Ibrahim Makkawi, i njohur me emrinSayf al-Adl, deri në vitin 1987 gjeneral në armatën e Egjiptit, bashkëpunëtor iAymanit në Afganistan; Tharwat Salah Shihatah, i dënuar dy herë me vdekje nëEgjipt, bashkëpunëtor i Aymanit në Afganistan dhe Murgan Mustafa Salim, orga-nizator i trajnimeve terroriste të aktivistëve të grupit Al-Xhihad Al Islami në

Afganistan. Në vitin 1988, ky fraksion ishte bashkuar me organizatën Al Qa’ida486. Pas këtij bashkimi, kryetari i këtij fraksioni dhe njëkohësisht sekretar gjen-

eral i Al-Xhihad Al Islami, mjeku egjiptian Ayman Rabiáz-Zawahiri ishte avan-cuar në shkallën e bashkëpunëtorit më të ngushtë të Bin Ladenit. Përpos tij, nëstrukturat më të larta komanduese të Al Qa’idas ishin integruar edhe xhihadistët etjerë egjiptianë, si Mohammed Rabi’ az-Zawahiri (vëllai i Aymanit) dhe koman-danti i ardhshëm i forcave të armatosura të Al-Qa’idas, Muhamad Atef (ish oficeri policisë egjiptiane, i vrarë në shtator të vitit 2001 në Afganistan)487. Avancimi iAyman Rabiáz-Zawahiri në organizatën Al Qa’ida, konsiderohej se ishte bërë nëdëm të udhëheqësit të Al-Gama’a al-Islamiyya, Sheik Umar Abd al-Rahman488.

Aktiviteti kryesor terrorist i grupit “Al-Xhihad Al Islami” është i përqen-druar në Kajro dhe në provincën e Asyut. Në bazë të vlerësimeve zyrtare, degët ekëtij grupi në Britani të Madhe dhe në ShBA, janë të shkatërruara. Sipas rezultat-eve të hetimeve, burim kryesor financiar i grupit Al-Xhihad Al Islami kanë qenë:Irani, Sudani dhe disa qarqe islamike joqeveritare në rajon489. Ky grup i shfrytëzondisa qendra për stërvitje terroriste në Sudan, Afganistan dhe Pakistan. Ndërsa, lid-hur me numrin e anëtarëve të këtij grupi terrorist, nuk ka të dhëna zyrtare. Sipasvlerësimeve të ekspertëve, grupi terrorist Al-Xhihad Al Islami posedon disa qindraaktivistë të shpërndarë në disa njësite të përbëra nga 15 deri në 30 terroristë490.

Al-Xhihadi Al Islami është përgjegjës për vrasjen e qindra qytetarëve tëpafajshëm. Për dallim nga Al-Gama’a al-Islamiyya që sulmonte qytetarë dhe zyr-tarë të thjeshtë shtetërorë, ky grup terrorist ishte specializuar për vrasjen e përfaqë-


486 http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/al_jihad.html487 Krahaso: Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001 München, f.

47. Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f.47488 Sheik Umar Abd al-Rahman, si shpërblim për kontributin e tij dhënë luftës në Afganistan, me ndërmjetësimin e zyrtarëve

të CIA-s, e kishte siguruar një vizë amerikane dhe jetonte legalisht në ShBA. Shih referimet e procesit gjyqësor. 489 U.S.Department of State: www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2000/index.cfm?docid=2450490 http://www.terrorism.com/analysis/index.shtml, Terrorist Profiles, Al Jihad (Egyptian Islamic Jihad)

suesve të lartë të pushtetit shtetëror. Kështu, pas vrasjes së kryetarit Sadat, në gushttë vitit 1993 ishin bërë përpjekje të vritej edhe ministri i Punëve të Brendshme,Hassan al-Alfi. Ndërkaq, tre muaj më vonë ishte bërë një tentim vrasje kundërkryeministrit egjiptian, Dr. Atef Sedky dhe ishte bashkëpunuar në drejtim të për-gatitjes së atentatit kundër presidentit Mubarak në Adis-Abebë491.

Sipas të dhënave zyrtare, që nga viti 1981 e deri në vitin 1998 grupi terroristAl-Xhihad Al Islami, mban përgjegjësinë për vrasjen e rreth 1300 qytetarëveegjiptianë. Përballë këtij rreziku permanent, që paraqiste grupi Al-Xhihad AlIslami, ishin ndërmarrë edhe masat e duhura për shkatërrimin e tij. Kështu që ngaviti 1992 e deri në vitin 1997 nga gjykatat e ndryshme penale në Egjipt ishinshqiptuar 25 dënime me vdekje kundër aktivistëve të ndryshëm të Al-Xhihad AlIslami492. Mirëpo, me gjithë masat e tilla represive, nuk është arritur asgjësimi iinfrastrukturës së këtij grupi terrorist, por është arritur frenimi i dhunës terroristenë Egjipt. Kështu që nga viti 1995, nuk është evidentuar ndonjë sulm i ri kundërfunksionarëve të lartë shtetërorë në Egjipt493. Në vitin 1998 ishte planifikuar edhenjë sulm kundër Ambasadës Amerikane në Tiranë, i cili ishte penguar meburgosjen e të dyshuarve në Shqipëri dhe kthimin e tyre për gjykim në Egjipt.

8.1. Kronikë e përmbledhur e sulmeve terroriste të Al-Xhihad Al Islami

198416.03, Bejrut: Një komando e “Al-Xhihad Al Islami” e kishte rrëmbyer dhe pastaj e kishte

vrarë oficerin amerikan, William Buckley.199318.08, Kajro: Një bombë e montuar në një motoçikletë kishte shpërthyer në çastin kur

pranë saj kalonte vetura zyrtare e ministrit egjiptian të Policisë, Hassan al-Alfi. Nga pasojat e këtijshpërthimi kishin vdekur pesë persona dhe ishin plagosur 15 të tjerë.

25.11, Kajro: Afër kolonës së automjeteve të kryeministrit Atif Sedki kishte shpërthyer njëautobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një vajze dhe plagosjen e 18 personave të tjerë. Disaditë më vonë, Al-Xhihad Al Islami e kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi.

199519.11, Islamabad: Një atentator vetëvrasës e kishte drejtuar makinën e tij të mbushur me

eksploziv kundër ndërtesës së Ambasadës së Egjiptit në Islamabad. Nga përplasja e fuqishme ishteaktivizuar eksplozivi, që kishte shkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e mbi 60 të tjerëve.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishin marrë bashkërisht “Al-Gama’a al-Islamiyya” dhe“Al-Xhihad Al Islami”.

1996 17.11, Stamboll: Nga shpërthimi i zjarrit në Hotel “Tozbey” të Stambollit kishin vdekur 22


491 http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/al-jihad.htm492 Middle East Times, 1997: http://metimes.com/cens/jihad.htm 493 http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/al_jihad.html

persona dhe në forma të ndryshme ishin lënduar 40 të tjerë. Sipas versionit zyrtar, kjo fatkeqësiishte shkaktuar nga një defekt teknik. Mirëpo më vonë përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi, ekishte marrë “Al-Xhihad Al Islami”.

199718.09, Kajro: Dy vëllezër të deklaruar si aktivistë të Al-Xhihad Al Islami, kishin hedhur

disa granata dore para një autobusi të turistëve gjermanë, duke vrarë 10 turistë gjermanë dhe dukeplagosur 18 të tjerë.

199829.12, Abyan (Jemen): Anëtarët e Al-Xhihad al Islami, në jug të Jemenit kishin rrëmbyer

16 turistë të ardhur nga shtetet e ndryshme perëndimore dhe kishin kërkuar ndaljen e sulmeveajrore amerikane kundër Irakut. Ky grup i kishte takuar fraksionit të Ayman Rabi´az-Zawahiri, që

bashkëpunonte me Al Qa’idan.

9. Procesi gjyqësor kundër „të dëbuarve nga Shqipëria”

Që nga viti 1992, Shqipëria duke shpresuarpër ndihma ekonomike, ishte anëtarësuar nëOrganizatën e Konferencës Islamike (OIC). Kyorientim politik i Shqipërisë ishte shfrytëzuar ngaqarqet e caktuara terroriste islamike për depërtimine tyre të lehtë në Shqipëri. Kështu, në prill të vitit1994, me ftesë të qarqeve të caktuara, kishte qën-druar në Tiranë edhe Osama bin Laden. Gjatë kësajvizite ai ishte takuar edhe me disa zyrtarë të lartështetërorë. Sipas të dhënave të shërbimeve të cak-tuara sekrete perëndimore, Osama bin Laden dhe disa qarqe të tjera terroristeislamike i kishin themeluar ose kishin qenë bashkëthemelues të disa projekteve“ekonomike” ose “humanitare” në Shqipëri, si: përfaqësisë së Bankës Arabe-Islamike në Tiranë, degën e Organizatës Humanitare “Al-Haramen” etj., të cilatkishin vepruar në mënyrë konspirative në drejtim të nxitjes së aktiviteteve funda-mentaliste islamike në Shqipëri494.

Në vitin 1999, në kazermën ushtarake në Häkstep, e cila gjendet në afërsitë Kajros, ishte zhvilluar një proces gjyqësor kundër 107 personave të akuzuar përterrorizëm, shumica e të cilëve kishin qenë anëtarë të Al-Gama’a al-Islamiyya dheAl-Xhihad Al Islami. Në mjetet e informimit publik, ky proces gjyqësor ishteprezantuar si „proces kundër të dëbuarve nga Shqipëria”. Në vitin 1988, autoritetetshqiptare, me kërkesë të ShBA-së, kishin burgosur dhe ekstraduar 14 shtetas egjip-tianë të kërkuar me fletë-arrest ndërkombëtar. Numri tjetër i të burgosurve ishte


Flamuri i përbashkët i anëtarëve tëOrganizatës së Konferencës Islamike

494 Që nga viti 1992, udhëheqja politike shqiptare e kishte anëtarësuar Shqipërinë në Organizatën e Konferencës Islamike (OIC).

ekstraduar nga Azerbejxhani, Bullgaria, Ekuadori, Kanadaja, Pakistani, Afrika eJugut, Uruguai, ShBA, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe nga disa shtete të tjeraarabe, të cilat për shkaqe sigurie kishin kërkuar të mos u publikoheshin emrat. Nëkëtë proces gjyqësor ishte zhvilluar procedura edhe kundër pesë shtetasve egjip-tianë, të burgosur në Angli, dhe kundër një tjetri të burgosur në Austri. Kundër 61shtetasve të tjerë ishte zhvilluar procedura në mungesë, ngaqë qeveritë eAfganistanit dhe Jemenit nuk kishin pranuar ekstradimin e personave të kërkuar.Kryesisht, të gjithë këta të akuzuar kishte qëndruar më parë në vende të ndryshmetë Ballkanit, si Shqipëri, Bosnje dhe Bullgari. Për dallim nga mediet publike, tëcilat raportonin për „procesin kundër të dëbuarve nga Shqipëria”, gjykata e lartëpenale e kishte emërtuar këtë „proces kundër arabëve të Ballkanit”.

I akuzuari i parë në këtë proces, Ibrahim An-Nadjar, kishte deklaruar: „unëkam gisht në sulmin në Najrobi...; Ambasada Amerikane në Najrobi ishte shndër-ruar në qendër për spiunimin e aktiviteteve të lëvizjeve të ndryshme islame nërajon. Unë jam mysliman dhe si i tillë luftoj kundër izraelitëve. Qëndroj përkrahOsama bin Ladenit dhe mbështes çdo vepër të tij. Në luftë kundër Amerikës nukduhet ta lëmë të vetmuar Zawahirin,… dhe i tërë populli mysliman duhet t’ibashkohet luftës së tij”495.

Ashtu sikurse i akuzuari i parë, edhe të akuzuarit e tjerë e kishin fajësuarShërbimin Sekret Amerikan CIA për çdo të keqe në botën islame. Shërbimetamerikane ishin akuzuar edhe për rrëmbimin dhe burgosjen e tyre, si dhe për pjesë-marrje të kundërligjshme në hetuesi. Madje edhe për dhunën e pësuar gjatë hetue-sisë nga organet egjiptiane, ishin akuzuar amerikanët. Shteti amerikan ishteakuzuar edhe për likuidimin e një grupi të vullnetarëve të Al-Gama’a al-Islamiyyadhe Al-Xhihad Al Islami nga forcat serbe në Kosovë, ngaqë kishin ndikuar tekryengritësit shqiptarë të mos bashkëpunonin me vëllezërit e tyre myslimanë496.

Edhe pse të gjitha fazat procedurale ishin zhvilluar nga organet e drejtësisëegjiptiane, urrejtja e të akuzuarve nuk ishte manifestuar kundër Egjiptit osekundër ndonjë shteti tjetër mysliman, por kundër „satanit të madh”, duke bro-horitur parulla „revolucion me Kuran kundër katilit amerikan”, „Klinton vrasës imallkuar i popullit mysliman”, „revolucione islamike kundër kryqëzatave kato-like” etj. Me propagandimin e parullave të tilla ishte tentuar shndërrimi i këtijprocesi gjyqësor në mjet për propagandimin e ideve të ndryshme terroristeislamike497.


495 Mihael Pophly, Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, Ullstein 2001, f. 50. 496 Po aty, f. 40-55.497 Muhammad Saláh, Al-ahkám fí qadíyati `l-`á`idún min albániya´, Al-Hayat, 19.04.1999, f.5. Krahaso: Mihael Pophly,

Khalid Durán, Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus, München 2001, f. 51.

Shtetet anëtare (e gjelbër e mbyllur) dhe shtetet vëzhguese të Konferencës Islamike. Kjo organizatë e 57 shteteve islamike, përfaqëson vetëm botën myslimane. Sipas deklaratës themeluese të

25.09.1969, Konferenca Islamike ka për qëllim çlirimin e Jerusalemit dhe të Xhamisë Al-Aqsa nga pushtimi izraelit.Selia e përkohshme e Konferencës Islamike „derisa të çlirohet Jerusalemi” është Dshidba e Arabisë Saudite.

Gjatë zhvillimit të këtij procesi gjyqësor ishte dëshmuar fakti se joShqipëria ose ndonjë vend tjetër i Ballkanit, por edhe Malajzia kishte shërbyer siqendër e aktiviteteve të grupeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare islamike.Në këtë proces edhe njëherë ishte shqiptuar dënimi me vdekje në mungesë kundërzëvendësit të Osama bin Ladenit, Al Zawahirit.

Aktivistët e grupeve Al-Gama’a al-Islamiyya dhe Al-Xhihad Al Islami, tëpërkrahura nga Al Qa’ida dhe nga qarqet e tjera terroriste ndërkombëtare, dukezhvilluar formalisht aktivitete humanitare, ishin përpjekur të infiltroheshin nëstrukturat e ndryshme të popujve të Ballkanit me qëllim të nxitjes së urrejtjes dhepërgatitjes së konflikteve ndërfetare në rajon498.

10. Front Islamique du Salut (FIS)

Al-Jabha al-islamiya li-l-Inqaz

Organizata terroriste algjeriane „Front Islamique duSalut” (Fronti i Shenjtë Islamik), ishte themeluar gjatë viteve‘60 të shek. XX, si degë e Vëllazërimit Mysliman. Pas protes-


498 Po aty, f. 49-52.

tave masive (të organizuara edhe në Algjeri), kundër ekzekutimit të dënimit mevdekje ndaj themeluesit të Vëllazërimit Mysliman, Sayyid Qutb, që ishte bërë nëEgjipt, në vitin 1966, qeveria algjeriane e kishte ndaluar aktivitetin politik të kësajorganizate islamike, që kishte vepruar me emrin „Al-Qiyam al-Islamiya”499.

Në vitin 1989, nga disa grupe dhe fraksione të ndryshme islamike ishteriaktivizuar partia politike e njohur me emrin „Front Islamique du Salut” (FIS)“Fronti i Shenjtë Islamik”. Pas zgjedhjeve lokale të vitit 1990, kjo parti kishte fitu-ar pushtetin në 55% të komunave dhe në 32 bashkësi administrative (nga 48 qëishin gjithsej). Ndërsa, në raundin e parë të zgjedhjeve parlamentare të vitit 1991,kjo parti kishte fituar 47 % të votave. Pas kësaj fitoreje të bindshme politike, arma-ta algjeriane i kishte anuluar zgjedhjet, e kishte shpërndarë parlamentin si dhelarguar kryetarin Chedl Benjedid nga pushteti500. Në këto rrethana luftarake kishtefilluar edhe burgosja masive e aktivistëve të „Frontit të Shenjtë Islamik”. Gjatëkëtij viti ishin dënuar me nga 12 vjet burg edhe udhëheqësit kryesorë të kësaj par-tie, Cheikh Abassi Madani dhe Ali Benhadj501.

Gjatë kohës së veprimit të lirë politik, Front Islamique du Salut (FIS / Frontii Shenjtë Islamik) kishte numëruar 500.000 deri në një milion anëtarë. Udhëheqëstë kësaj organizate terroriste, përkatësisht partie politike ishin:

- Abassi Madani, 1931, i dënuar politik në vitin 1954, profesor nëUniversitetin e Algjerit, sërish i dënuar me burg në vitin 1991 dhe i liru-ar në vitin 1997.

- Ali Benhadj, predikues fetar, i burgosur nga viti 1991 deri në vitin 1999,dyshohet se mban lidhje me udhëheqjen e Grupit të Armatosur Islamik(GIA), dhe,

- Abdelkader Hachani, inxhinier, i dënuar politik nga viti 1992 deri nëvitin 1997, i vrarë më 22.11.1999502.

Pas valës masive të burgosjeve të vitit 1992, një vit më vonë ishte themelu-ar krahu i armatosur i “Front Islamique du Salut”, i quajtur me emrin ArméeIslamique du Salut (AIS) – Armata e Shenjtë Islamike, e cila udhëhiqej ngaMadani Mezrag dhe Ahmed Benaicha. Në të vërtetë, ky formacion i armatosurishte formuar nga Policia Islamike, të cilën e kishte themeluar Front Islamique duSalut (FIS) Fronti i Shenjtë Islamik që nga viti 1989. Në përbërje të këtyre forma-cioneve kishin qenë ish-vullnetarët e luftës afgane dhe mbeturinat e grupit terror-ist Mouvement Islamique Armé(MIA) që kishte qenë aktive gjatë viteve të tetëd-


499 FIS, emëruar sipas evidencës franceze „Front Islamique du Salut”,www.algeria-watch.de/artikel/ini/ini2.htm500 www.fisalgeria.org.501 http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen, Front Islamique du Salut (FIS) 502 Biografia: http://www.algeria-interface.com/new/article.php?article_id=432&lng=e

hjeta dhe ishte amnistuar në vitin 1989503. Në vitin 1997, Armée Islamique duSalut (AIS) Armata e Shenjtë Islamike me një komunikatë publike ishte distan-cuar nga lufta e armatosur. Ndërkaq, më 11.01.2000, komandant Madani Mezragukishte nënshkruar dekretin për shkatërrimin e kësaj armate504.

Qëllimi politik i Front Islamique du Salut (FIS), ishte rrëzimi i qeverisë sëudhëhequr nga Bouteflika dhe themelimi i shtetit islamik të bazuar në parimet e sëdrejtës islamike. Për realizimin e këtij qëllimi, Front Islamique du Salut (FIS)“Fronti i Shenjtë Islamik” kishte ndërmarrë aksione terroriste kundër pjesëtarëvetë ushtrisë dhe kundër pushtetit algjerian. Më vonë sulmet e “Armée Islamique duSalut” kishin qenë të drejtuara edhe kundër Grupeve të Armatosura Islamike(GIA)505. Sipas të dhënave të ndryshme, kjo organizatë ishte financuar nga burimetë ndryshme kriminale dhe nga ndihmat e ndryshme vullnetare, të ardhura sidomos

nga Arabia Saudite.“Groupe Islamique Armé” (Grupet e Armatosura Islamike), ishin themelu-

ar në prill të vitit 1992 nga disa aktivistë militantë të Front Islamique du Salut ( tëFrontit të Shenjtë Islamik). Qëllimi kryesor i themelimit të këtij grupi terroristkishte qenë zbatimi i rregullave të Sharias (Sheriatit) në të gjitha sferat e jetësshoqërore dhe themelimi i shtetit islamik. Që nga viti 1994, Groupe IslamiqueArmé (GIA) vepron në mënyrë të pavarur.

Sipas vlerësimeve, ky grup terrorist ka në dispozi-cion rreth 1500 anëtarë506. Themelues dhe udhëheqës i këtijgrupi ishte Mansour Meliani, i likuiduar në vitin 1993. Qënga viti 1996 komandant i Grupeve të ArmatosuraIslamike ishte zgjedhur Antar Zouabri, i vrarë nga forcatpolicore më 09.02.2002 në Boufarik afër Algjerit507. GIAnuk i kishte sulmuar vetëm përfaqësuesit e ndryshëmshtetërorë algjerianë, por edhe objektivat e ndryshmendërkombëtare dhe popullsinë e pafajshme algjeriane. Në këtë drejtim, ishin para-pëlqyer sulmet kundër femrave të veshura me rroba antiislame dhe familjeve tëtyre. Nga pretekste të tilla, në mbrëmjen e 27.12.1997, ishin masakruar mbi 400banorë të një fshati në jug të kryeqytetit Algjer. Në dhjetor të vitit 1994, një koman-do terroriste e GIA, kishte rrëmbyer një aeroplan të “Air France”, të cilin ishte për-pjekur ta drejtonte drejt Kullës së Aifelit. Dy vjet më vonë (dhjetor 1996) ishte


503 http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/fis.html.504 http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen, Front Islamique du Salut (FIS) 505 GIA, emëruar sipas evidencës franceze Groupe Islamique Armé, artikull në «Le Monde» 10.02.02:

www.lemonde.fr/article/0,5987,3212—262200-,00.html506 http://www.algeria-interface.com/index.htm 507 Publikim anonim: www.netspace.net.au/~rod/alg/dawa.htm

Simboli i GIA

montuar edhe një mjet shpërthyes në metronë e Parisit, nga shpërthimi i së cilëskishin vdekur katër qytetarë francezë. “Groupe Islamique Armé” (GIA), akuzohetedhe për vrasjen e rreth 100 shtetasve të huaj në Algjeri. Mirëpo kjo ushtriislamike, tmerret më të shumta ia kishte shkaktuar popullit të vet: mbi 100.000 vik-tima508.

Në kuadër të Groupe Islamique Armé (GIA), deri tash janë evidentuar disakonfrontime dhe përçarje të brendshme, që kishin rezultuar me ndarje të fraksion-eve të ndryshme si “Groupe salafiste pour la prédication et le combat“ (GSPC), tëudhëhequr nga Hassan Hattab. Ky fraksion terrorist udhëhiqet kryesisht nga ish-luftëtarët e Afganistanit dhe lufton me qëllim të realizimit të një revolucionibotëror islamik509.

Sipas të dhënave zyrtare, numri më i madh i aktivistëve radikalë tëGroupe Islamique Armé (GIA) është burgosur ose likuiduar. Numri ipërgjithshëm i forcave terroriste të këtij grupi, nuk është më i madh se disa qin-dra anëtarë. Pas goditjeve të pësuara gjatë viteve të fundit, Groupe IslamiqueArmé (GIA), nuk funksionon më si grup terrorist i organizuar në mënyrë hier-arkike, por është ndarë në katër klane familjare, që veprojnë në veri tëAlgjerisë510. Dyshohet se ky grup terrorist ka gisht në rrëmbimin e dhjetëra tur-istëve gjermanë në vitin 2003, që ishin liruar pas pagimit të dhjetëra milionë dol-larëve të kërkuar.

Më 11.09.2006, “Groupe salafiste pour la prédication et le combat“(GSPC), ishte bashkuar me “Al-Qaídën“, me arsyetimin se Al-Qaída është orga-nizata e vetme e cila ka mundësi për bashkimin e të gjithë “muxhahedinëve“ dhereprezentimin e Umma (Bashkësisë së Besimtarëve Myslimanë). Pas këtij bashki-mi, në janar të vitit 2007, “Salafiyist Group for Preaching and Combat“ ishteparaqitur më emrin „Al-Qaída në Maghrebin Mysliman“. Sipas të dhënave tëMinistrisë së Punëve të Brendshme të Algjerisë, numri i këtij grupi terrorist ështëgjithnjë në rënie. Kështu, në vitin 2005, „Al-Qaída në Maghrebin Mysliman“,kishte rreth 800 anëtarë, ndërsa në vitin 2006 rreth 500 anëtarë. Sipas vlerësimevetë reja numri i këtij grupi terrorist është 300 deri në 400 anëtarë. Shkaku kryesori rënies së numrit të anëtarëve aktivë të këtij grupi terrorist është burgosja oselikuidimi i udhëheqësve të saj. Udhëheqës aktual i këtij grupi është AbdelmalekDroukdel i njohur si „Abdelwadoud“511.


508 Po aty, f. 24.509 Guido Steinberg, Islamismus und islamistischer Terrorismus im Nahen und Mittleren Osten, Ursachen der Anschläge vom

11. September 2001, Sankt Augustin, Februar 2002, Redaktionelle Betreuung: Andreas Jacobs, Monika Grade ISBN 3-933714-28-1, f.14.

510 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 170.511 Die Zeit: Terror in Algier, 11. Dezember 2007

Me 11. 04. 2007, „Al-Qa´ida në Maghrebin Mysliman“, kishte kryer njësulm terrorist kundër selisë së kryeministrit algjerian dhe komisariatit të Policisënë Algjer. Gjatë këtyre sulmeve vetëvrasëse kishin humbur jetën rreth 32 personadhe ishin plagosur 222 të tjerë. Tetë muaj më vonë ishte kryer një sulm i ngjashëmedhe kundër ndërtesës së UNHCR, në të cilën kishin humbur jetën 26 persona.Sulmet e tilla terroriste kishin vazhduar edhe në vitin 2008. Kështu vetëm gjatëmuajit gusht ishin ndërmarrë rreth 20 sulme të ndryshme terroriste që kishinshkaktuar vdekjen e rreth 120 personave512.

11. Mujahedeen-e Khalq (MEK)

“Mujahedeen-e Khalq“ është grupi më i fuqishëm mil-itant, i cili lufton kundër pushtetit islamik në Iran. Kjo organi-zatë e njohur edhe me emrin “Organizata e MuxhahedinëveIranianë“513 udhëhiqet nga çifti bashkëshortor Massoud dheMaryam Rajavi. Në vitin 1997, “Mujahedeen-e Khalq“ ishteevidentuar në Listën e Grupeve dhe Organizatave TerroristeNdërkombëtare të hartuara nga ShBA. Në vitin 2002 edheBashkësia Evropiane e kishte evidentuar emrin e kësaj organi-zate në listën e subjekteve terroriste ndërkombëtare, me arsyetim se kohëve të fun-dit, ky grupacion militant kishte filluar sulmet e pakontrolluara terroriste edhekundër popullsinë civile iraniane514.

“Mujahedeen-e Khalq“ ishte themeluar gjatë viteve ’60 të shek. XX në Irannga një grup i intelektualëve të rinj me qëllim të kundërshtimit aktiv të politikës prop-erëndimore, që udhëhiqej nga shahu i atëhershëm i Iranit, Mohamad Reza Pahlavi.Gjatë zhvillimeve revolucionare të viteve 1978/79 në Iran, Mujahedeen-e Khalqkishte marrë pjesë aktive në anën e forcave revolucionare islamike. Kjo organizatëkishte dhënë kontribut të çmuar në pushtimin e Ambasadës Amerikane në Teheran515.Mirëpo më vonë, pas konstituimit të pushtetit islamik në Iran, ideologjia eMujahedeen-e Khalq e karakterizuar me elemente të përziera komuniste dhe islamike,nuk ishte pranuar nga udhëheqja islamike. Kështu, pas ndalimit të aktivitetit politik tëkësaj organizate, udhëheqja e saj ishte detyruar të kërkonte strehim politik në Paris516.


Mujahedeen-e Khalq

512 Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008, f. 211513 Mudjahedin; luftëtar i Allahut514 http://www.cdi.org/terrorism/mek.cfm515 Në nëntor të vitit 1979, një grup i studentëve revolucionarë islamikë e kishte pushtuar Ambasadën Amerikane në Teheran dhe

pas 444 ditëve, i kishin liruar 52 anëtarë të personelit të rrëmbyer diplomatik amerikan. Lirimi ishte arritur (në prag të ndërrimittë administratës Karter me atë të Reganit në ShBA), falë një marrëveshjeje të arritur me ndërmjetësimin e Algjerisë. Die Unrucheder Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 305.

516 http://www.weltpolitik.net

Aktiviteti politik iMujahedeen-e Khalq është i karak-terizuar me zhvillimin e propa-gandës aktive kundër pushtetitislamik në Iran dhe kryerjen e sul-meve terroriste kundër përfaqë-suesve të këtij pushteti.Mujahedeen-e Khalq (MEK), ështëpërgjegjëse për vrasjen e qytetarëvetë ndryshëm amerikanë tëangazhuar gjatë viteve ’70 të shek.XX, në projekte të ndryshmeekonomike dhe ushtarake në Iran.Më 28.06.1981, MEK, kishte sul-muar selinë e Partisë RepublikaneIslamike në Teheran dhe zyrën ekryeministrit iranian. Gjatë këtyresulmeve ishin vrarë mbi 70 funk-sionarë të lartë shtetërorë dhe fetarë islamikë, ndër të cilët edhe kryetari i GjykatësSupreme, Ayatollah Mohamad Beheshti. Tre muaj më vonë, pra më 30.09.1981,ishte vrarë edhe kryetari i shtetit iranian, Mohammad-Ali Rajaei, i emëruar në bazëtë detyrës zyrtare (ish-Kryeministër), pas strehimit të kryetarit iranian Bani-Sadrnë Paris517. Disa ditë më vonë, Mujahedeen-e Khalq (MEK) kishte arritur ta vristeedhe kryeministrin e porsaemëruar iranian, Mohammad-Javad Bahnonar, shefin epolicisë iraniane dhe prokurorin e përgjithshëm publik iranian. Gjatë këtyre trazi-rave politike, që kishin filluar paralelisht me instalimin e pushtetit të ri islamik nëIran, kishin vdekur mbi 10.000 qytetarë iranianë518.

Gjatë luftës irako-iraniane të viteve 1980-1988, qeveria e Bagdadit e kishtefinancuar dhe furnizuar me armë Mujahedeen-e Khalq. Në vitin 1991, formacionetluftarake të MEK-ut, kishin marrë pjesë aktive në shuarjen e kryengritjeve kurdedhe të atyre shiite në Veri dhe në Jug të Irakut. Që nga ato vite e deri në vitin 2003,organizata Mujahedeen-e Khalq, kishte kryer disa detyra me interes të veçantë për


Ekzekutimet masive me vdekje në Iran independent.co.uk,4.07.2009

517 Kryetari i shtetit iranian Bani-Sadr kishte kërkuar strehim politik në Francë së bashku me udhëheqësin e Mujahedeen-eKhalq Massoud Rajavi. Në vitin 1986, nga presioni i fuqishëm i Iranit, autoritetet franceze e kishin dëbuar Rajavin ngaFranca. Që nga ajo kohë ai ishte vendosur në Bagdad dhe nga atje i zhvillonte operacionet e ndryshme luftarake kundërIranit. Më gjerësisht shih: Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane ngaReinchard Deutsch, Darmstadt 1990, f. 307.


sigurinë nacionale të Irakut. Kështu, në prill të vitit1992, Mujahedeen-e Khalq kishte sulmuar 13 për-faqësi të ndryshme diplomatike iraniane të akredituaranë shtete të ndryshme të botës. Gjatë këtyre sulmeveishte dëshmuar aftësia operative e kësaj organizate ter-roriste për veprim terrorist në arenën ndërkombëtare519.

Që nga përfundimi i Revolucionit Islamik,Mujahedeen-e Khalq kishte paraqitur rrezik serioz përsigurinë e udhëheqjes shtetërore dhe fetare të Iranit.Krahas sulmeve të ndryshme kundër pozicioneveushtarake dhe policore iraniane në vitin 2000 ishte sul-muar edhe kompleksi i ndërtesave të udhëheqjesshtetërore iraniane në të cilën ndodhej zyra e udhëhe-qësit të revolucionit islamik dhe kryetarit të shtetit,Mohammad Khatami. Gjatë këtij sulmi ishte vrarëshefi i shtabit gjeneral iranian, Ali Sayyad Shirazi.

Mujahedeen-e Khalq posedon rreth 10.000 anëtarë të organizuar në forma-cionin luftarak, të njohur me emrin “Ushtria Çlirimtare Kombëtare e Iranit”. Derinë vitin 2003, kur ishte shkatërruar pushteti i Sadam Huseinit në Irak, Ushtria Çlir-imtare Kombëtare e Iranit kishte poseduar edhe automjete të blinduara, tanksa dheartileri të rëndë. Pas invadimit ushtarak amerikan në Irak, bazat e Ushtrisë Çlir-imtare Kombëtare të Iranit të stacionuara përgjatë tërë kufirit shtetëror me Iranin,ishin shkatërruar. Që nga viti 2003, kur është ndërprerë ndihma zyrtare e Irakut,Mujahedeen-e Khalq, financohet vetëm nga ndihmat e ndryshme vullnetare. Nëkorrik të vitit 2003 ishte ndërmarrë një operacion i përbashkët në mes forcavealeate dhe organeve franceze, që ishte kurorëzuar me identifikimin dhe burgosjene mbi 160 udhëheqësve të lartë të Mujahedeen-e Khalq, në mesin e të cilëve edhetë komandantit, Maryam Rajavi.

Mujahedeen-e Khalq është në listën e organizatave terroriste të ShBA-së.Ndërsa Bashkimi Evropian në janar të vitit 2009 e kishte hequr këtë organizatë ngalista e organizatave terroriste, që kishte figuruar prej vitit 2002.

12. Muxhahedinët arabë

Pas okupimit gati dhjetëvjeçar, në vitin 1988, Bashkimi Sovjetik kishte fil-luar të përgatitej për t’u tërhequr ushtarakisht nga Afganistani. Duke justifikuar njëvendim të tillë, kryetari Gorbaçov në një rast kishte deklaruar: „Vendimi për


Komandanti Massoud Rajavi,Teheran 1996

519 Amirpur, Katajun: Iran: das Beispiel der Volksmojahedin. - Hamburg: Deutsches Orient-Institut, 2002, f. 15.

okupimin e Afganistanit, i aprovuar në vitin 1979, kishte qenë spontan dhe igabuar..., ndoshta udhëheqësit e atëhershëm shtetërorë, të cilët nuk jetojnë më, ekishin marrë një vendim të tillë në gjendje të dehur“520.

Më 27.12.1979, Babrak Karmal, gjatë një fjalimi të transmetuar nga njëradio afgane, kishte kërkuar ndihmën vëllazërore sovjetike. Disa ditë më vonëkishte filluar marshimi i armatës sovjetike në drejtim të Afganistanit. Sipassqarimeve zyrtare, ndërhyrja ushtarake e Bashkimit Sovjetik në Afganistan, ishtevetëm ofrim i ndihmës së kërkuar ndërkombëtare nga qeveria afgane521.

Që në vitet e para të okupimit sovjetik, në Afganistan ishin formuarshtatë grupe kryesore të rezistencës: Hizb-i-Islami (Partia Islame), e udhëhequrnga Yunis Khalis; Hizb-i-Islami (Partia Islame), parti tjetër Islame, e udhëhequrnga Guldbuddin Hekmatyar; Jamiat Islami (Shoqëria Islame); Itehad-i-Islam-Baray Azadi Afganistan (Aleanca Islamike për Çlirimin e Afganistanit); IslamiMelli Mahaz (Fronti Kombëtar Islamik); Jabahai-yi-Nijat Melli (Fronti Çlirim-tar Kombëtar) dhe Harakat-i-Inqelab-i-Islami (Lëvizja RevolucionareIslamike)522.

Në maj të vitit 1985 ishte marrë vendimi për takimin e përfaqësuesve tëkëtyre grupeve në Peshawar me qëllim të themelimit të një formacioni të për-bashkët kryengritës me emrin Islami-Itehad-Afganistan Mudjaheddin (Bashkimi iLuftëtarëve Islamë të Afganistanit), i njohur edhe me emrin “Uniteti”. Sipas mar-rëveshjes së arritur, komanda e këtij formacioni të përbashkët kryengritës duhejndërruar sipas parimit të rotacionit çdo tre muaj. Paralelisht me fillimin ekryengritjes së armatosur në Afganistan, në disa shtete myslimane kishte filluarrekrutimi i vullnetarëve të ashtuquajtur Mu hid (shumës: Mu hidun ose – n).Fjala “muxhahid”, ka kuptimin e personit „i cili përpiqet ta mbrojë veten, dukezbatuar rregullat e Islamit ose duke përhapur Islamin”523.

Në formimin e këtyre brigadave vullnetare islamike, kontribut të veçantëkishin dhënë disa shtete perëndimore. Kështu, administrata e Karterit (ShBA),kishte filluar t’i furnizonte me armë formacionet muxhahedine në Afganistan.Ndërkaq, pas ardhjes së Reganit në pushtet, ndihma e filluar ushtarake amerikane,destinuar kryengritësve afganë, ishte shumëfishuar. Sipas të dhënave të publikuara,ShBA-të u kishin ofruar lëvizjeve të ndryshme kryengritëse në Afganistan, ndih-ma të ndryshme ushtarake në vlerë prej tre miliardë dollarësh, ndërsa Arabia



521 http://www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/master/C807141_N808086_L20_D0_I541.html522 Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt

1990, f. 139/44.523 http://www.uni-protokolle.de/Lexikon/Mudjahedin.html

Saudite, Kina dhe shtetet e tjera të interesuara, u kishin ofruar ndihma në vlerë prejgjithsej një miliard dollarësh amerikanë524.

Sipas të dhënave të shërbimeve të ndryshme informative, gjatë luftësdhjetëvjeçare në Afganistan, kishin ardhur rreth 35.000 muxhahedinë nga 40 shtetetë ndryshme të botës. Para integrimit të tyre në luftë, ata kishin absolvuar kurse tëndryshme luftarake në ndonjërin nga kampet e shumta ushtarake në Pakistan dheAfganistan. Kështu ishte formuar edhe një rrjet i tërë i raporteve në mes ekstrem-istëve të ndryshëm islamikë të vendeve të ndryshme të botës. Në këtë drejtim, kon-tribut të veçantë kishte dhënë posaçërisht Osama bin Ladeni525.

Pas vitit 1989, kur kishte filluar tërheqja e forcave sovjetike nga Afganistani,struktura e krijuar e muxhahedinëve arabë kishte filluar të shpërndahej në tri drej-time kryesore. Një pjesë e tyre, afërsisht prej 5000 luftëtarësh, ishin integruar nëorganizatën terroriste Al Qa’ida, që ishte themeluar në vitin 1988. Pjesa tjetër ishtekthyer në atdheun e vet, duke filluar një jetë të re ose ishte integruar në grupet endryshme fetare ose nacionaliste terroriste. Ndërsa, kategoria e tretë vepron nënivele të paeksponuara lokale ose është angazhuar në aktivitete mafioze526.

13. Grupet terroriste islamike pakistaneze

Njëri prej grupeve kryesore terroriste, që vepron në kufirin në mes Indisëdhe Pakistanit është Harakat ul-Mujahedeen (Grupi i Luftëtarëve të LirisëIslamike). Ky grup terrorist lufton me qëllim të ndarjes së territorit të Kashmirit,të banuar kryesisht me popullsi myslimane, dhe bashkimit të tij me Pakistanin osethemelimin e shtetit të pavarur Islam të Kashmirit. Lidhur me këtë problem kom-pleks territorial, gjatë viteve 1947, 1965 dhe 1971, ishin zhvilluar luftëra të përg-jakshme në mes të Indisë dhe Pakistanit. Që nga viti 1990 e deri më fund të vitit2003, nga pasojat e aktiviteteve të ndryshme terroriste dhe luftarake të zhvilluaranë këtë rajon, kanë humbur jetën rreth 35.000 persona. Pas 11.09.2001, adminis-trata e Pakistanit e ka ndaluar aktivitetin publik të këtij grupi terrorist. Mirëpo, megjithë këtë ndalesë të tillë, duket se është shtuar aktiviteti dhe prania ilegale e këtijgrupi terrorist në rajon527.


524 Die Unruche der Welt, Brogan, Patrick, përkthyer nga anglishtja në gjuhën gjermane nga Reinchard Deutsch, Darmstadt1990, f. 143/45.525 Krahaso: www.miprox.de/USA_speziell/Die_Vereinigten_Staaten_und_der_Terrorismus_in_Nahost.html 526 www.verfassungsschutz.niedersachsen.de/ master/C807141_N808086_L20_D0_I541.html - 30k -527 Harakat ul-Mujahedeen është emër i ri me të cilin vepron organizata Harakat ul-Ansar. Kjo organizatë ishte evidentuar në

listën e grupeve dhe organizatave terroriste të ShBA-së dhe me qëllim të shmangies së sanksioneve të vendosura nga ajosi dhe konfrontimeve të padëshiruara me autoritetet e pushtetit pakistanez, në fund të viteve ‘90 të shek. XX., ishte marrëvendimi për veprim me emër të ri: “Harakat ul-Mujahedeen”. http://www.trend.infopartisan.net/trd1001/t241001.html

Me gjithë faktin se qëllimi politik i Harakat ul-Mujahedeen është nacional(pavarësimi i Kashmirit nga shteti i Indisë), në shkurt të vitit 1998, udhëheqësi ikëtij grupi, Fazlur Rahman Khalil, kishte nënshkruar bashkimin e Harakat ul-Mujahedeen me të ashtuquajturin “Front të Xhihadit Botëror Islamik kundërIzraelitëve dhe të Krishterëve”528. Aktualisht, Fazlur Rahman Khalil, është sekre-tari i përgjithshëm Harakat ul-Mujahedeen, ndërsa komandant, që nga muaji shkurti vitit 2000 është emëruar Faruq529.

Sulmet kryesore terroriste ndërkombëtare, të kryera nga ky grup, janë rrëm-bimi i pesë turistëve nga Evropa në vitin 1995 dhe rrëmbimi i një aeroplani të kom-panisë ajrore indiane në dhjetor të vitit 1999.

Në shkurt të vitit 2000, nga Harakat ul-Mujahedeen, ishte ndarë formacioni iudhëhequr nga Masood Azhar me emrin Jaish-e-Mohammed, që do të thotë “Ushtriae Muhamedit”. Gjithashtu edhe ky grup terrorist e ka nënshkruar anëtarësimin e vetnë Frontin e Xhihadit Botëror Islamik kundër Izraelitëve dhe të Krishterëve”. Sipas tëdhënave amerikane, ky grup terrorist financohet kryesisht nga Osama bin Ladeni530.

Përveç grupeve të lartshënuara, në Pakistan vepron edhe grupi terrorist, injohur me emrin Lashkar-e-Tayyaba (Ushtria e të Pastërve). Në të vërtetë, ky grupposedon të gjitha elementet e një formacioni të armatosur ushtarak. Njëri prej qël-limeve kryesore të këtij grupi është bashkimi i territorit të Kashmirit mePakistanin. Regrutimi i anëtarëve të Lashkar-e-Tayyaba, bëhet kryesisht në insti-tutin misionar mysliman “Qendra për Vijimin e Rrugës së Drejtë Islamike”.Ndërsa, komandant i këtij grupi është profesori klerik, Hafiz Mohammed Saeed531.

Viteve të fundit, në Pakistan, janë paraqitur edhe tri grupe të reja terroriste:Lashka-e-Jhangvi, i njohur për sulmet e veta kundër shtetasve amerikanë në rajon;Harkat al-Jihad al-Islami (Lëvizja e Xhihadit Islamik) dhe Hizb-al Mudjahedeen(Partia e Muxhahedinëve). Të gjitha këto grupe bashkëpunojnë në forma tëndryshme me rrjetin terrorist të Osama bin Ladenit dhe luftojnë me qëllim tëbashkimit të Kashmirit me Pakistanin532.

14. Jemaah Islamiyah (JI)

Bashkësia Islame

Jemaah Islamiyah (Bashkësia Islame), është organizatë terroriste, ethemeluar nga Abdullah Sungkar dhe Abu Bakar Bashir gjatë viteve ‘90 të shek.


528 Udo Ulfkotte, Propheten des Terrors, Das geheime Netzwerk der Islamisten, München 2001, f. 171.529 IAP-Analyse, Der Kaschmir-Konflikt, http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_02_06.html530 IAP-Analyse, Der Kaschmir-Konflikt http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_02_06.html531 Helmut Reifeld, Der Islam in Indien nach dem 11. September, www.kas.de/wf/doc/kas_251-544-1-30.pdf532 IAP-Analyse, Der Kaschmir-Konflikt, http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_02_06.html

XX në Malajzi. Pas largimit nga pushteti të diktatorit indonezian, Suharto, në vitin1998, Sungkar dhe Bashir së bashku me grupin e tyre politik ishin kthyer në atdhe.Një vit më vonë Sungkar kishte vdekur, ndërsa Abu Bakar Bashir, duke vepruarsipas ideologjisë radikale të lëvizjes islamike “Islam Darul” kishte themeluarKëshillin e Muxhahedinëve të Indonezisë. Në këtë organ konsultativ ishininkuadruar personat dhe grupet e ndryshme radikale islamike, që luftonin përthemelimin e një shteti islamik, i cili do t’i përfshinte territoret e Indonezisë,Malajzisë, Singaporit, pjesën jugore të Filipineve dhe Tajlandën Jugore533.

Jemaah Islamiyah është përgjegjëse për kryerjen e disa sulmeve terroristenë Indonezi dhe në pjesë të tjera të Azisë Juglindore. Kështu, gjatë Krishtlindjevetë vitit 2000 Bashkësia Islame (Jemaah Islamiyah), kishte sulmuar mbi 30 kishadhe objekte të tjera fetare katolike në 11 qytete të gjashtë provincave lokale nëIndonezi. Në të njëjtën kohë, ishin kryer sulme të ngjashme terroriste edhe në disapjesë jugore të Filipineve. Gjatë këtyre sulmeve terroriste kishin vdekur 19 per-sona dhe ishin plagosur 120 të tjerë534.

Në dhjetor të vitit 2001, Shërbimi Sekret i Singaporit kishte zbuluar planine përgatitur nga „qarqet e bashkuara ekstremiste islamike”, për kryerjen e sulmeve


533 U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism; www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19991.htm534 Peter Symonds, Politische Wurzeln und Perspektiven von Jemaah Islamiyah, 14.01.2004,

www.wsws.org/de/2004/jan2004/jem1-j14.shtml

terroriste kundër përfaqësive diplomatike amerikane, izraelite, angleze dhe atyreaustraliane në Singapor. Sipas rezultateve më të reja të hetimeve, JemaahIslamiyah është përgjegjëse edhe për kryerjen e sulmit terrorist të datës12.10.2002, në qendrën turistike Bali, që kishte shkaktuar vdekjen e 202 person-ave dhe plagosjen e mbi 300 të tjerëve535.

Ky sulm kishte qenë rezultat i marrëveshjes së arritur në mes udhëheqësvetë disa grupeve radikale islamike, për fillimin e aksioneve të përbashkëta terroristekundër qendrave turistike në rajon. Jemaah Islamiyah akuzohet edhe për kryerjene sulmit terrorist të datës 05.08.2003 në Xhakartë. Gjatë këtij sulmi të kryer parahotelit “J.W. Marriot” kishin vdekur 12 persona536. Pastaj Jemaah Islamiyah ishteakuzuar edhe për kryerjen e sulmit terrorist të vitit 2004 kundër AmbasadësAustraliane në Xhakarta, për sulmin terrorist të vitit 2005 në Bali dhe për përfshir-jen e drejtpërdrejtë ose indirekte në dhjetëra sulme terroriste në Filipine.

Sipas vlerësimit të ekspertëve, Jemaah Islamiyah posedon rreth 5000 anë-tarë të organizuar në grupe të vogla operative dhe të shpërndara nëpër vende tëndryshme të Azisë Juglindore. Ky grup financohet kryesisht nga Al-Qa’ida, ndih-mat e ndryshme vullnetare dhe nga disa burime të dyshimta nga Lindja e Mesmedhe Azia Jugore537. Sipas rezultateve të hetimeve, Jemaah Islamiyah është në kon-takt të përhershëm dhe bashkëpunon me Al-Qa’idan. Kështu, tre nga katër autorët,që kishin marrë pjesë në kryerjen e sulmeve terroriste në Bali, kishin dëshmuar përqëndrimet e tyre të gjata në kampet e ndryshme terroriste në Afganistan (Muhliasalias Ali Gufron që nga viti 1986; Ali Imron në vitin 1990 deri në vitin 1991 dheAbdul Aziz alias Imam Samudra në vitin 1991) dhe kontaktet që kishin me struk-turat komanduese të Jemaah Islamiyah538.

Në prill të vitit 2007, hetuesit indonezianë kishin zbuluar krijimin e njëskuadre për vrasjen e udhëheqësve të lartë shtetërorë, zyrtarëve të policisë,prokurorëve dhe gjykatësve të angazhuar për procedimin e veprave penaleterroriste539. Në qershor të vitit 2007, autoritetet në Xhakartë kishin arrestuarudhëheqësin e krahut ushtarak të organizatës Jemaah Islamiyah, Ebu Duxhanedhe shtatë bashkëpunëtorët e tij, tre prej të cilëve ishin dënuar me vdekje përkryerjen edhe të sulmit terroriste në Bali (të vitit 2002), dhe në vitin 2008 ishinekzekutuar.


535 Pas kryerjes së këtij sulmi terrorist, Jemaah Islamiyah ishte regjistruar në listën e Organizatave dhe Grupeve terroriste tëShBA-së.

536 U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism; www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19991.htm 537 Po aty. 538 Peter Symonds, Politische Wurzeln und Perspektiven von Jemaah Islamiyah, 14.01.2004,

www.wsws.org/de/2004/jan2004/jem1-j14.shtml 539 “JI forms new shoot-to-kill hit squad in Indonesia”. The Straits Times. 16 April 2007.

15. Grupi Abu Sayyaf

Në vitin 1986, prof. AbdulRasul Abu Sayyaf kishte themeluarnjë brigadë muxhahedine nëAfganistan. Pas përfundimit tëluftës, një anëtar i kësaj brigade, iquajtur Abdurajak AbubakarJanjalani, ishte kthyer në atdhe, nëqytetin Zamboanga të Filipineve, kukishte themeluar një grup militant,të cilin e kishte quajtur sipas emrittë ish-komandantit të tij “AbuSayyaf”, që do të thotë Shpata eZotit. Në vitin 1990, ky grup i ri terrorist ishte integruar në lëvizjen Moro NationalLiberation Front / Fronti Nacionalçlirimtar Moro/ (MNLF). Ndërsa një vit mëvonë, pas paraqitjes së disa konflikteve të brendshme politike, grupi Abu Sayyafishte larguar nga organizata “Moro” dhe që nga ajo kohë vepron në mënyrëautonome540.

Gjatë viteve 1993-1996 ishin zhvilluar bisedime në mes qeverisë Ramos tëFilipineve dhe përfaqësuesve të Frontit Nacionalçlirimtar Moro, me qëllim tëzgjidhjes paqësore të konflikteve nacionale. Gjatë kësaj kohe, grupi Abu Sayyaf nëmënyrë intensive ishte përpjekur të sabotonte iniciativën e filluar paqësore dhethellimin e konflikteve politike në Filipine. Me gjithë aktivitetin e tillë destruktiv,në vitin 1996 ishte arritur marrëveshja në mes qeverisë filipinase dhe përfaqë-suesve të Frontit Nacionalçlirimtar Moro. Sipas kësaj marrëveshjeje, 7500 luftë-tarët e mëparshëm të organizatës Moro ishin integruar në forcat ushtarake dhe atopolicore të Filipines541.

Grupi Abu Sayyaf nuk është ndonjë grup i vogël dhe i parëndësishëm ter-rorist, por është një organizatë e fuqishme militante, e cila posedon disa qendra përstërvitje terroriste në jug të Filipineve. Kështu grupi terrorist, i cili në vitin 1990kishte pasur rreth 20 anëtarë, gjatë mesit të viteve ‘90 të shek. XX, kishte arritur tëmobilizonte rreth 600 terroristë. Ndërkaq, gjatë viteve 2000/2001, grupi AbuSayyaf numëronte mbi 2000 anëtarë542.


Komandanti i Grupit Abu Sayaf, A.Janjalani(i dyti nga e majta)

540 Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrorf. në: Zeitschrift “Wissenschaft & Frieden”, 3/2000,www.iwif.de/wf300-51.htm

541 http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen.html?/~farao/gruppen/sayyaf.htm542 www.ict.org.il, International Terrorism/Terrorist Organizations/Abu Sayyaf Group. Okt. 2004

Udhëheqësit kryesorë të grupit Abu Sayyaf kanë qenë:- Abdurajak Abubakar Janjalani, themelues dhe komandant i grupit, i

vrarë me 18.12.1998 nga forcat policore filipinase;- Khadaffy Janjalani, vëllai i komandant Abdurajakut dhe ish-oficer në

Policinë Nacionale të Filipineve. Pas vrasjes së Abdurajakut, komandanti përgjithshëm i grupit Abu Sayyaf ishte emëruar Khadaffy. Në vitin2000 ishte njoftuar për „vendosjen e Khadaffy Janjalani nën mbikëqyr-jen policore” në “Camp Crame” të Manilës. Nuk ka të dhëna lidhur mefatin e mëtejshëm të tij.

- Edwin Angeles, agjent i forcave të sigurimit. Pas konvertimit të tij nëfenë myslimane, ishte anëtarësuar në grupin “Abu Sayyaf”, ku brendanjë kohe të shkurtër kishte arritur të depërtonte deri në strukturat më tëlarta komanduese. Pas paraqitjes së dyshimeve të caktuara, në vitin1995, ishte përpjekur të largohej nga grupi Abu Sayyaf. Një muaj pasvrasjes së Abdurajak Abubakar Janjalanit ishte gjetur edhe trupi i vrarëi Edwin Angeles543.

Aktualisht në strukturat komanduese të grupit Abu Sayyaf janë angazhuarAbdul Ashmad - shef i shërbimit të zbulimit, Galip Andang alias KomandantRoboti - përgjegjës për rrëmbimin e turistëve të huaj në vitin 2000 dhe komandan-tët e tjerë lokalë, si Mujib Agga Susukan, Said Suaib, Abu Pula Jumdail, etj544.

Qëllimi politik i këtij grupi terrorist është zhdukja e simboleve të krishteranga tokat e banuara me popullsi myslimane në Filipine, ndalimi i të drejtës së tëtjerëve për peshkim në ujërat bregdetare të Basilan dhe Sulu si dhe angazhimi ipërfaqësuesve fetarë myslimanë në bisedime për zgjidhjen politike të problemevendërfetare në Filipine. Në të vërtetë prapa këtyre qëllimeve të proklamuara poli-tike, fshihet përpjekja e grupit të Abu Sayyafit për t’i pavarësuar territoret e ban-uara me popullsi myslimane me qëllim të themelimit të një shteti islam në Jug tëFilipineve ose bashkimit të atij territori me një shtet të përbashkët mysliman, që dotë themelohet në rajon545.

Në vitin 1992, grupi Abu Sayyaf kishte rrëmbyer një turist të moshuar dhenipin e tij pesë vjeç (Luis „Ton Ton” Biel). Dy vjet më vonë, në një ujdhesë filip-inase ishte rrëmbyer një misionar katolik nga ShBA-ja. Pas këtyre rasteve, grupiAbu Sayyaf kishte filluar të rrëmbente masivisht shtetasit e huaj. Kështu në prill tëvitit 2000, në ujdhesën Jolo ishte rrëmbyer grupi prej 21 turistëve, të cilët ishin


543 Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrors, http://www.iwif.de/wf300-51.htm544 Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrorf. në: Zeitschrift “Wissenschaft & Frieden”, 3/2000,

www.iwif.de/wf300-51.htm545 US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf

liruar vetëm pas ndërmjetësimit të Libisë dhe pranimit të shumës së kërkuar të par-ave. Katër muaj më vonë, ishte kërkuar ndërrimi i shtetasit të rrëmbyer amerikanJeffrey Schilling, me autorët e sulmit të parë terrorist kundër World Trade Center,Sheikun Umar Abd al-Rahman dhe Ramzi Yosef546. Ndërkaq, pas ndërhyrjesushtarake amerikane në Afganistan, duket se ishin likuiduar të gjithë turistët errëmbyer më 27.05.2001 në ujdhesën Palawan.

Përveç rrëmbimit të personave, grupi Abu Sayyaf kishte zbatuar edhe formatë tjera të veprimit terrorist. Kështu, në vitin 1995 ishin masakruar 50 banorë tëfshatit Ipil në Mindanano të Filipineve. Pastaj gjatë Krishtlindjeve të vitin 1998,ishin hedhur disa granata dore kundër besimtarëve të një kishe katolike të qytetitZamboanga. Ndërsa, më 05.03.2003 në aeroportin e qytetit Davao, ishin aktivizuardisa bomba të montuara, duke vrarë 21 dhe duke plagosur mbi 150 persona547.

Pas kryerjes së shumë sulmeve terroriste dhe rrëmbimit të disa shtetasve tëhuaj, në mars të vitit 2000, me urdhër të kryetarit Estrada kishte filluar një opera-cion i gjerë luftarak kundër grupit Abu Sayyaf. Në mënyrë të ngjashme ishtereaguar edhe në nëntor të vitit 2002, kur ishin burgosur mbi 30 udhëheqës të GrupitAbu Sayyaf në mesin e të cilëve edhe rrëmbyesit e Jolos. Më 20.02.2003 njësitioperativ i Counter-Terrorist Force (CTF), kishte likuiduar shtatë udhëheqës tëgrupit Abu Sayyaf. Ndërkaq, më 04.07.2003, gjatë një sulmi policor në jug tëFilipineve ishin vrarë edhe pesë terroristë të tjerë. Në të vërtetë, këto suksese tëshërbimeve kundërterroriste filipinase ishin rezultat i bashkëpunimit me forcatamerikane. Që nga viti 1951 ekziston marrëveshja në mes Filipineve dhe ShBA-sëpër bashkëpunim të gjithanshëm në lëmin e sigurisë. Ndërkaq, pas intervenimitushtarak amerikan në Afganistan, Filipinet u kishin ofruar ShBA-së dy bazaushtarake548.

Grupi i Abu Sayyaf në të gjitha sferat e veprimit terrorist bashkëpunon meorganizatën Al Qa’ida. Në jug të Filipineve deri në vitin 1995 kishte vepruar orga-nizata humanitare International Islamic Relief Organisation, e udhëhequr ngadhëndri i Osama bin Ladenit, Mohamed Jamal Khalifa. Sipas dëshmive të pub-likuara, kjo organizatë e maskuar me petkun e aktivitetit humanitar, kishte finan-cuar disa projekte terroriste në rajon, si grupin Abu Sayyaf dhe xhihadistët Laskar


543 Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrors, http://www.iwif.de/wf300-51.htm544 Rainer Werning, Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrorf. në: Zeitschrift “Wissenschaft & Frieden”, 3/2000,

www.iwif.de/wf300-51.htm545 US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism, www.state.gov/documents/organization/31912.pdf546 Krahaso: U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism, http://www.state.gov; http://www.terrorism.com/analy-

sis/index.shtml, 547 US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism, (29.04.2004), www.state.gov/documents/organization/31912.pdf548 Militärkooperation USA – Philippinen, Berliner Zeitung, 01.02.2002, http://www.berlinonline.de/berliner-

zeitung/archiv/.bin/dump.fcgi/2002/0201/politik/0150/index.html

të Indonezisë. Nga ana tjetër, kur në vitin 2000 ishte shkatërruar struktura materi-ale dhe ajo komanduese e Grupit të Abu Sayyaf, Osama bin Laden, i martuar edheme një grua myslimane nga Filipinet, nga kapitali privat i kishte ofruar tre milionëdollarë për riorganizimin e këtij grupi terrorist549. Edhe sipas disa të dhënave ruse,numri më i madh i luftëtarëve të grupit Abu Sayyaf kishte qëndruar në njërin ngakampet për stërvitje terroriste në Afganistan550.

Në shtator të vitit 2006, ishte vrarë komandanti i Grupit Abu Sayyaf,Khadaffy Janjalani, (vëllai i ish-komandantit Abdurajak Abubakar Janjalanit, qëishte vrarë në vitin 1995). Në shenjë hakmarrjeje, në prill të vitit 2007, Grupi i AbuSayyaf u kishte prerë kokën shtatë banorëve të një fshati të krishterë në jug tëFilipineve dhe i kishin detyruar fshatarët e tjerë për dorëzimin e kokave të prera nëstacionet e afërta policore.

Në qershor të vitit 2007, udhëheqës i ri i grupit terrorist Abu Sayyaf ishtecaktuar Jaser Igasan. Në korrik të vitit 2009, një zëdhënës i forcave të armatosuratë Filipineve kishte deklaruar se qeveria po planifikon një ofensivë vendimtarekundër Grupit Abu Sayyaf me qëllim të likuidimit të saj dhe zgjidhjes së çështjessë varfërisë në Filipinet jugore, që është baza kryesore e lëvizjeve terroriste nëFilipine. Kështu, në shtator të vitit 2009, ushtria filipinase i kishte pushtuar tëgjitha bazat e Grupit Abu Sayyaf duke vrarë rreth 24 terroristë. Si reagimhakmarrës pjesëtarët e Grupit Abu Sayyaf, më 29.09.2009 kishin sulmuar një bazëushtarake duke vrarë dy ushtarë. Pastaj, më 09.11.2009, ishte dorëzuar edhe kokae prerë e drejtorit të një shkolle fillore, që ishte rrëmbyer më 18.10.2009, në afërsitë fshatit Patikul në ishullin Jolo.

16. Ushtria Islamike nga Adeni

Gjatë viteve ‘90 të shek. XX, ishin parashtruar disa kërkesa ultimative tëfirmosura me emrin Ushtria Islamike nga Adeni për suspendimin e sanksioneve tëKombeve të Bashkuara ndaj Irakut dhe tërheqjen e anijeve luftarake amerikanenga ujërat e Jemenit. Sa i përket sulmit të datës 12.10.2000 kundër anijes luftarakeamerikane U.S.S. Cole në portin e Adenit, Shërbimi Sekret Amerikan mendon seky sulm, që kishte shkaktuar vdekjen e 17 marinarëve amerikanë, nuk ishte kryernga një grup i veçantë terrorist, por ishte rezultat i bashkërendimit të aktivitetevetë përbashkëta në mes disa grupeve terroriste në rajon, të komanduara nga “AlQa’ida”.


549 www.terrorismfiles.org/organisations/abu_sayyaf_group.html, Okt. 2004550 www.time.com/time/asia/magazine/article/0,13673,501040830-686107,00.html.

Ushtria Islamike nga Adeni për herë të parë ishte paraqitur më 29.12.1998në Abyan të Jemenit, kur ishin rrëmbyer 16 turistë të huaj. Disa ditë pas kryerjessë këtij aksioni brutal ishte thyer bindja se ky grup terrorist është njëri nga grupetmë sekrete islamike në rajon. Policia jemenase i kishte zbuluar të gjitha çerdhetterroriste në vend dhe kishte ndërmarrë aksion të rrufeshëm për lirimin e turistëvetë rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni ishin likuiduar dy terroristë dhe ishin vrarë katërpersona të rrëmbyer (tre shtetas britanikë dhe një australian). Pas këtij aksioni, rel-ativisht të suksesshëm, policia jemenase kishte arritur të burgoste tërë kuadrinkomandues të Ushtrisë Islamike nga Adeni, përfshirë këtu edhe komandantin Zeinal-Abidine al-Midhar të njohur me emrin Abu Hassan. Një vit më vonë, GjykataPenale e Jemenit kishte dhënë dënimin me vdekje kundër Abu Hassanit dhe dy„ushtarëve” të tij.

Pas këtij rasti, në mars të vitit 1999, kishte pasuar edhe një urdhëresë eUshtrisë Islamike nga Adeni, që ishte firmosur nga komandanti i saj Abu Hasan,për largimin e menjëhershëm të Ambasadës Amerikane dhe asaj britanike ngaJemeni. Mirëpo, policia jemenase kishte demantuar arsyet për shqetësim, dukesqaruar faktin se “Ushtria Islamike nga Adeni, edhe për një kohë të gjatë, do të jetëe detyruar që t’i reduktojë aksionet e veta vetëm duke shkruar letra dhe duke shpre-suar në organizimin e ndonjë proteste antiamerikane ose edhe në kryerjen e ndon-jë sulmi lokal terrorist”551.

17. Sulmet e grupeve të tjera terroriste islamike

197305.08, Athinë: Dy terroristë, të cilët i takonin grupit “Ahman Abd-Al Ghaffur”, kishin

shtënë me armë në drejtim të udhëtarëve që pritnin para sportelit të TWA-së, në aeroportin eAthinës, duke vrarë tre persona.

197818.02, Larnaka: Terroristët islamikë kishin rrëmbyer një aeroplan egjiptian në aeroportin

Larnaka të Qipros. Njësitë speciale qipriote kishin intervenuar, duke vrarë 15 shtetas egjiptianë.Pas këtij rasti Egjipti i kishte ndërprerë marrëdhëniet diplomatike me Qipron.

197904.11, Teheran: Rreth 400 iranianë, shumica e të cilëve studentë, kishin pushtuar

Ambasadën Amerikane në Teheran duke rrëmbyer 70 shtetas amerikanë dhe si kusht për lirimin etyre ishte kërkuar dorëzimi i Shahut të Iranit, Reza Pahlewi, i cili mjekohej nga sëmundja e kancer-it në një spital amerikan në Nju-Jork. Ky aksion ishte përkrahur edhe nga udhëheqësi fetar dhenjëkohësisht shtetëror, Ajatollah Homeini. Pas 444 ditëve, respektivisht pas fitores së kryetaritRegan dhe kërcënimit të tij për ndërhyrje ushtarake ishin liruar të gjitha pengjet amerikane.


551 www.opus.bsz-bw.de/hdms/volltexte/2004/423/pdf/jabe_2002.pdf

21.11, Mekë: Rreth 250 ekstremistë shiitë e kishin pushtuar Qabën dhe Xhaminë e Madhenë qytetin e shenjtë Meka, duke i rrëmbyer rreth 100 persona. Forcat speciale saudite e kishinrrethuar xhaminë dhe më 25.11., kishin sulmuar duke i eliminuar disa rrëmbyes dhe duke liruar njënumër të personave të rrëmbyer. Pastaj ishin tërhequr. Më 04.12, forcat speciale saudite kishin sul-muar përsëri, duke i eliminuar të gjithë rrëmbyesit dhe liruar personat e rrëmbyer. Sipas të dhë-nave zyrtare, gjatë këtyre aksioneve kishin vdekur 75 rrëmbyes, 60 pjesëtarë të forcave ushtarakedhe 26 besimtarë. Lidhur me identitetin e rrëmbyesve, pos spekulimeve të ndryshme, deri tash nukështë dhënë ndonjë informacion zyrtar.

198128.06, Teheran: Në kontekst të konfliktit në mes të ithtarëve të Banisadrit dhe kundër-

shtarëve të tij, në selinë e Partisë Republikane Islamike ishte vendosur një bombë që kishte shkak-tuar vdekjen e mbi 70 udhëheqësve të lartë shtetërorë, ndër të cilët edhe vdekjen e kryetarit tëKëshillit të Drejtësisë (gjyqtarit më të lartë) Ajatollah Beheschti, katër ministrave dhe gjashtëzëvendësministrave.

30.08, Teheran: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në lokalet e qeverisë iraniane ishtevrarë kryetari i shtetit, Mohammed Ali Rajai dhe ai i qeverisë, Mohammad Javad Bahonar.

198431.07, Paris: Një aeroplan i kompanisë “Air France” ishte rrëmbyer nga aktorët islamikë

dhe ishte detyruar të fluturon në drejtim të Teheranit. Gjatë rrëmbimit ishin vrarë dy persona.20.09, Bejrut: Para Ambasadës Amerikane në Bejrut, kishte shpërthyer një autobombë, e

cila kishte shkaktuar vdekjen e 23 personave dhe plagosjen e ambasadorit dhe të shumë personavetë tjerë.

04.12, Teheran: Katër rrëmbyes islamikë, kishin rrëmbyer një aeroplan kuvajtian, që ishteduke fluturuar në drejtim të Pakistanit duke e detyruar ta ndërronte kursin dhe të fluturonte përTeheran. Me të zbarkuar, rrëmbyesit kishin vrarë dy pasagjerë, e pastaj kishin kërkuar lirimin edisa ekstremistëve islamikë nga burgjet e Kuvajtit, që ishin dënuar një vit më parë.

198514.06, Bejrut: Një aeroplan i kompanisë ajrore amerikane TWA, me 150 udhëtarë, që flu-

turonte nga Athina për në Romë, ishte rrëmbyer nga dy terroristë islamikë libanezë. Gjatë rrëm-bimit të aeroplanit ishte vrarë ushtari i marinës amerikane Robert Stethem. Pas 17 dite ishin liru-ar personat e rrëmbyer.

30.09, Bejrut: Në kryeqytetin libanez, anëtarët e “Xhihadit Islamik”, kishin vrarë një dhekishin rrëmbyer katër pjesëtarë të Ambasadës Ruse.

24.11, La Valletta: Një aeroplan “Boeing 737” i kompanisë Egypt Air me 98 udhëtarë, qëfluturonte nga Athina në Kairo ishte rrëmbyer nga tre terroristë të armatosur. Gjatë këtij aksioni,një pjesëtar i forcave policore egjiptiane kishte reaguar, duke e vrarë njërin nga rrëmbyesit. Pastajkishte filluar shkëmbimi i zjarrit në aeroplan. Në këtë situatë kaotike aeroplani kishte zbarkuar nëLa Valetta të Maltës, ku kishte qëndruar pesë ditë. Në aeroplan gradualisht kishte filluar të acaro-hej situata dhe terroristët kishin filluar të likuidonin udhëtarët. Kështu një formacion policoregjiptian, që kishte ardhur në ndihmë ishte detyruar të intervenonte. Gjatë këtij aksioni ishin vrarë57 persona.

198616-17.09, Paris: Gjatë një serie të sulmeve terroriste në Paris, kishin vdekur 13 persona

dhe ishin plagosur 250 të tjerë. Qëllimi i këtyre sulmeve kishte qenë detyrimi i qeverisë francezepër lirimin nga burgu të disa terroristëve islamikë.


198903.10, Bruksel: Në Bruksel ishte vrarë udhëheqësi i Bashkësisë Hebraike në Belgjikë,

Joseph Wybran. Përgjegjësinë për kryerjen e kësaj vrasjeje e kishin marrë “Ushtarët e DrejtësisëIslamike”.

199027.09, Paris: Prej një makine në lëvizje ishin hedhur disa granata dore në drejtim të një

restoranti në Paris, që kishin shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e 15 të tjerëve. Në tënjëjtën kohë, në Cafe l´Historil, ishte hedhur edhe një granatë dore, e cila nuk kishte shpërthyer.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë një grup i panjohur terroristësh islamikë.

05.11, Nju-Jork: Një arab me prejardhje nga Egjipti kishte vrarë udhëheqësin e lëvizjesizraelite Kach, Rabbi Meir Kahane.

199128.03, Jubial: Vriten tre ushtarë amerikanë në afërsi të Camp Three të qytetit saudit,

Jubial.19.04, Paris: Një udhëheqës i një grupi disident iranian, nga atentatorë të panjohur ishte

vrarë në një apartament të Parisit.27.07, Srinagar: Tetë turistë ndër të cilët shtatë izraelitë, ishin rrëmbyer nga grupi

“Pasdaran-e-Inquillabi Islam”. Gjatë udhëtimit me një barkë, terroristët ishin sulmuar nga forcatizraelite. Gjatë përleshjes me rrëmbyesit ishin vrarë dy terroristë dhe një turist izraelit.

06.08, Paris: Ish kryeministri iranian, Shapur Bakhtiar, së bashku me një bashkëpunëtor tëtij ishte vrarë në Paris. Pas kësaj vrasjeje kishte qëndruar Shërbimi Sekret Iranian.

03.07, Mailand: Përkthyesi italian i veprës së Salman Rushdi “Verset e Satanit” ishtevrarë nga një shtetas iranian.

12.07, Tokio: Përkthyesi japonez i veprës së Salman Rushdi “Verset e Satanit” ishte vrarëme thikë nga një atentator i panjohur në Tokio.

199229.06, Annaba: Kryetari i Këshillit të Shtetit Mohamed Boudiaf, ishte vrarë gjatë një cer-

emonie festive në qytetin Annaba, që shtrihet afër kufirit me Tunizinë. Atentatori kishte qenë iveshur me uniformë të pjesëtarëve të Shërbimit Special të Policisë Algjeriane. Sipas të dhënave tëgazetës “La Nation”, atentatori kishte qenë pjesëtar i Frontit të Shenjtë Islamik.

04.08, Bon: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë në Bon një shkrimtar dhe disident poli-tik iranian.

26.08, Algjer: Në afërsi të sportelit të Air France, në aeroportin e Algjerit “HouariBoumedienne” kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave dheplagosjen e 128 të tjerëve.

17.09, Berlin: Në restorantin “Mykonos” të Berlinit, disa persona të armatosur kishinshtënë me armë në drejtim të një udhëheqësi të opozitës politike iraniane. Gjatë këtij sulmi ishinvrarë katër persona. Gjatë procedurës gjyqësore të zhvilluar në vitin 1996, në bazë të provave tësiguruara, gjykata gjermane kishte konstatuar se sulmi ishte kryer me kërkesë të udhëheqjes sëSigurimit Shtetëror Iranian. Pas këtij rasti ishin pezulluar marrëdhëniet në mes BashkësisëEvropiane dhe Iranit.

29.12, Aden: Nga shpërthimi i një bombe në “Hotel Gold Mihor” të qytetit Aden, kishtevdekur një shtetas austriak dhe gruaja e tij ishte plagosur. Gjatë asaj kohe, rreth 100 ushtarëamerikanë kishin qenë të angazhuar në Misionin-Somalia, disa prej të cilëve kishin qenë të vendo-sur në këtë hotel.


24.01, Ankara: Gazetari turk, Ugur Muncu, i njohur me shkrimet e tij antifundamentalisteishte vrarë para shtëpisë së tij në Ankara.

25.01, Langley (Virginia): Shtetasi pakistanez, Mir Aimal Kansi, kishte shtënë me armëautomatike kundër personave të punësuar në shërbimin e Policisë Federale Amerikane të qytetit,duke vrarë dy persona dhe duke plagosur dy të tjerë. Atentatori ishte burgosur dhe ishte dënuar mevdekje në vitin 1997.

199312.03, Bombei: Nga shpërthimi i disa bombave të montuara në pjesë të ndryshme të

qytetit, kishin vdekur mbi 300 persona, ndërsa ishin plagosur rreth 1200 të tjerë. Më 17.03, kishteshpërthyer një autobombë në Kalkutë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 66 personave. Të gjithakëto autobomba kishin shpërthyer para ndërtesave të shërbimeve të ndryshme publike indiane. Paszhvillimit intensiv të hetimeve, ishte krijuar dyshimi i bazuar se autor të këtyre sulmeve kishin qenëdy myslimanë ekstremistë, të cilët kishin arritur të largohen nga India.

16.03, Romë: Dy terroristë islamikë kishin vrarë një disident politik iranian në Romë.25.08, Kiursehir-Boztep: Katër terroristë të veshur me rroba të sigurimit e kishin rrëmby-

er dhe pas disa ditëve e kishin vrarë disidentin iranian, Mohammad Khaderi. Më 04.09, në afërsitë Kiursehir-Boztep, ishte gjetur trupi i tij i vdekur.

11.10, Oslo: Botuesi norvegjez, William Nygaard, i cili në vitin 1989 kishte botuar veprën“Verset e Satanit”, ishte plagosur nga një atentator i panjohur.

24.10, Algjer: Para ndërtesës zyrtare ishin rrëmbyer tre diplomatë francezë. Polici, qëkishte tentuar të ndërhynte, ishte vrarë. Pas disa ditëve, pa ndonjë kërkesë të parashtruar, ishinliruar diplomatët e rrëmbyer.

11.12, Kajro: Disidenti dhe ish-ministri i Punëve të Jashtme të Libisë, Mansour Kikhia,ishte rrëmbyer nga hoteli i tij në Kajro dhe zhdukur pa gjurmë.

199404.01, Corum: Në qytetin turk Corum, agjentët iranianë kishin vrarë një anëtar të

Komitetit Qendror të Partisë Demokratike Kurde. 18.07, Buenos-Aires: Një autobombë kishte shkatërruar një ndërtesë izraelite në krye-

qytetin e Argjentinës, duke shkaktuar edhe 95 persona të vrarë dhe mbi 200 të plagosur.26.12, Marsejë: Një shërbim special i policisë franceze kishte sulmuar një aeroplan të

rrëmbyer nga terroristë islamikë, duke i vrarë të gjithë rrëmbyesit dhe liruar 167 udhëtarët e mbi-jetuar. Para ndërhyrjes policore, rrëmbyesit kishin vrarë tre udhëtarë dhe kishin kërcënuar meshpërthimin e aeroplanit të minuar mbi Paris. Për këtë qëllim kishin vendosur 20 shufra dinamitnë pjesë të ndryshme të aeroplanit.

199530.01, Algjer: Nga shpërthimi i një bombe në Algjer, kishin vdekur 42 persona dhe ishin

plagosur 280 të tjerë. Ndër personat e vdekur kishte qenë edhe atentatori islamik.24.02, Aman: Në kryeqytetin jordanez, një person i armatosur kishte vrarë një diplomat

francez. 25.02, Karaçi: Në kryeqytetin pakistanez Karaçi, ishin sulmuar dy xhami dhe ishin vrarë

20 besimtarë shiitë. Pastaj shiitët i kishin sulmuar disa qendra fetare të sunitëve dhe kishte filluarnjë përleshje masive në rrugët e qytetit.

4.07, Kashmir (Indi/Pakistan): Në afërsi të Srinagar, nga terroristët islamikë, anëtarë tëgrupit “al Faran”, ishin rrëmbyer pesë turistë nga shtetet e ndryshme perëndimore. Menjëherë pasrrëmbimit, terroristët kishin parashtruar kërkesën ultimative për lirimin nga burgjet indiane të të


gjithë ekstremistëve islamikë. Pas refuzimit të kësaj kërkese, dyshohet se ishin ekzekutuar të gjithëturistët.

11.07, Paris: Udhëheqësi islamik, Imam Abdelbaki Sahraoui, që kishte qenëbashkëthemelues i Frontit të Shenjtë Islamik, ishte vrarë në Paris. Më vonë, si atentatorë ishinidentifikuar Karim Koussa dhe Khaled Kelkal, që ishte gjetur i vrarë pas atentatit.

25.07, Paris: Terroristët islamikë nga Algjeria kishin vendosur një bombë tre kilogramëshnën ulësen e një treni nëntokësor në Paris dhe në afërsi të stacionit Saint-Michel e kishin aktivizuarme telekomandë, duke shkaktuar vdekjen e shtatë personave dhe plagosjen e qindra udhëtarëve tëtjerë.

13.11, Riad: Para ndërtesës së Gardës Kombëtare Saudite, kishte shpërthyer një autobom-bë, që kishte shkaktuar vdekjen e shtatë personave, ndër të cilët edhe të pesë ushtarakëveamerikanë, që punonin si instruktorë në Gardën Kombëtare Saudite. Qëllimi i këtij sulmi kishteqenë dëbimi i forcave ushtarake amerikane nga vendi. Qeveria saudite i kishte prezantuar publik-isht katër persona, që kishin pranuar se kishin vepruar me kërkesë të islamistëve të huaj. Në majtë vitit 1996, kundër tyre ishte ekzekutuar dënimi me prerje të kokës.

21.11, Delhi: Një shpërthim i fuqishëm kishte rrafshuar për tokë një restorant në“Connaught Place Shopping Gegend” të Delhit. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishtemarrë grupi “Jammu” dhe “Kashmir Islamic Front”.

199611.02, Algjer: Nga shpërthimi i një bombe në kryeqytetin algjerian, kishin gjetur vdekjen

18 veta dhe ishin plagosur 52 të tjerë. Për kryerjen e këtij sulmi, qeveria kishte akuzuar qarqet ecaktuara islamike algjeriane.

11.02, Manama: Në kryeqytetin e Bahreinit, Manama, kishte shpërthyer një bombë, qëkishte shkaktuar vdekjen e një anglezi dhe dy zyrtarëve shtetërorë. Përgjegjësinë për kryerjen ekëtij sulmi e kishte marrë “Islamic Front for the Liberation of Bahrain”.

28.05, Paris: Nga persona të panjohur, ishte vrarë në Paris ish-ministri i Arsimit të Iranitnë qeverinë e Shahut.

08.07, Adis-Abebë: Dy shtetas të Somalisë kishin hapur zjarr kundër ministrit etiopian tëTransportit, duke e vrarë atë, dy truprojat e tij dhe një kalimtar të rastit.

01.08, Oran: Para shtëpisë se kardinalit francez në Oran të Algjerisë, kishte shpërthyer njëbombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen e kardinalit dhe shoferit të tij. Prapa këtij sulmi kishte qën-druar GIA.

03.12, Paris: Nga shpërthimi i një bombe në stacionin Port-Royal të metrosë së Parisit,kishin vdekur katër persona dhe ishin plagosur 91 të tjerë. Sipas rezultatit të hetimeve, kjo bombë13 kilogramësh e mbushur me metale te ndryshme, ishte vendosur nga terroristët islamikë algjeri-anë.

199702.01, Londër: Në zyrat e Al Hayat në Uashington, Nju-Jork, Londër dhe Riad kishin arrit-

ur letra-bombë, të cilat ishin dorëzuar në një postë në Aleksandri. Gjatë hapjes së një letre, ishinplagosur dy punëtorë të sigurimit anglez në Londër.

20.02, Islamabad: Nga persona të panjohur ishte vrarë drejtori i qendrës iraniane nëIslamabad dhe gjashtë punëtorë të tij.

12.11, Karaçi: Gjatë largimit të tyre nga hoteli Sheraton, nga atentatorë të panjohur ishinvrarë pesë zyrtarë të ndërmarrjes Union Texas Petroleum. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmie kishte marrë “Islamic Revolutionary Council” dhe “Aimal Khufia Action Committee”.


10.01, Madras: Para ndërtesës së Konsullatës Amerikane në qytetit indian, Madras, kishteshpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e katër personave. Përgjegjësinë për kry-erjen e këtij sulmi e kishte marrë “Islamic Defense Force”.

199801.02, Koimbatore: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe të lëvizjes islamike “Al-

Umma” (Indi) kishin vdekur 50 persona. 14.02, Koimbatore: Nga shpërthimi i disa bombave në qytetin indian, Koimbatore kishin

vdekur 43 persona dhe ishin plagosur mbi 100 të tjerë. Pas këtij sulmi kishin qëndruar ekstremistëislamikë, që luftonin për ndarjen e Kashmirit nga India.

20.07, Tavildara: Nga një grup i armatosur islamik ishin vrarë katër zyrtarë të Kombevetë Bashkuara në Taxhikistan.

25.08, Kapstadt: Ekstremistët islamikë kishin hedhur një bombë në hyrje të restorantitamerikan Planet Hollywood. Nga shpërthimi i bombës kishin vdekur dy turistë dhe 28 të tjerë ishinplagosur. Ky aksion kishte qëllim hakmarrës kundër intervenimit ushtarak amerikan në Sudan dheAfganistan.

31.08, Algjer: Në një shesh në qendër të Algjerit kishte shpërthyer një bombë, e cila kishteshkaktuar vdekjen e 17 personave dhe plagosjen e 60 të tjerëve. Përgjegjësinë për kryerjen e këtijsulmi e kishte marrë një grup terrorist islamik nga Algjeria.

01.09, Algjer: Në qendër të Algjerisë kishte shpërthyer sërish një bombë, e cila kishteshkaktuar 25 viktima.

199919.03, Vladikavkas: Në një treg të qytetit Vladikavkas, kishte shpërthyer një bombë, e cila

kishte shkaktuar vdekjen e 62 personave dhe plagosjen e mbi 100 të tjerëve. Përgjegjësinë për kry-erjen e këtij sulmi e kishte marrë një organizatë e panjohur terroriste islamike.

21.10, Ankara: Në makinën e profesorit dhe intelektualit të njohur turk, Ahmet TanerKislali, kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e tij. Përgjegjësinë për kryer-jen e kësaj vrasje e kishte marrë “Islamic Great East Raiders Front”.

28.11, Kapstadt: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një rrugë qendrore të qytetitKapstadt ishin plagosur 46 persona. Kjo bombë kishte qenë e ngjashme me atë që kishte shpërthy-er një vit më parë në restorantin “Planet Hollywood”. Pas këtij sulmi terrorist kishte qëndruargrupi islamik “People Against Gangsters and Drugs”.

24.12, Katmandu: Një Airbus i “Indian Airlines”, që fluturonte nga Katmandu për nëDelhi, ishte rrëmbyer nga një grup i armatosur islamik dhe ishte detyruar të zbarkonte në një qytetindian, pastaj në një qytet pakistanez dhe së fundi në Kandahar të Emirateve të Bashkuara Arabe.27 persona të rrëmbyer ishin liruar në Abu Dabi, ndërsa njëri ishte therur me thikë menjëherë paszbritjes. Pas tetë ditësh të bisedimeve të mundimshme, qeveria indiane kishte liruar nga burguMaulana Masoud Azhar, anëtar i “Islamic Harakat ul-Mujahedin” (HUM) dhe tre terroristë tëtjerë.

200001.08, Xhakartë: Para ndërtesës së Ambasadës Filipinase në Xhakartë kishte shpërthyer

një autobombë, që kishte shkaktuar vdekjen e tre personave dhe plagosjen e 23 të tjerëve. Pas këtijsulmi terrorist kishte qëndruar një grup ekstremist islamik.

14.10, Bagdad: Rrëmbimi i aeroplanit “Boeing 777” i kompanisë “Saudia ArabianAirlines” me 111 udhëtarë kishte përfunduar pa pasoja. Pesë rrëmbyesit islamikë në shenjëproteste kundër pranisë ushtarake amerikane në rajon, e kishin rrëmbyer aeroplanin menjëherë


pas fluturimit të tij nga qyteti saudit, Dshiddah. Pas zbarkimit të aeroplanit në Bagdad, rrëmbye-sit i kishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer dhe ishin dorëzuar.

17.11, Riad: Nga persona të panjohur ishte hedhur një mjet i fuqishëm shpërthyes në mak-inën e një çifti anglez, që kishte shkaktuar vdekjen e menjëhershme të burrit dhe plagosjen rëndëtë gruas.

19.11, Aman: Zëvendëskonsulli izraelit në Jordani ishte vrarë nga persona të panjohurgjatë udhëtimit të tij për në vendin e punës. Përgjegjësinë për kryerjen e kësaj vrasjeje e kishtemarrë “Lëvizja e Rezistencës Luftarake e Myslimanëve Jordanez”.

23.11, Riad: Në çastin kur makina e tre shtetasve anglezë kishte hyrë në rrugën „Mbreti-Abdul-Asis“, kundër tyre ishin hedhur granata dore. Nga shpërthimet e tyre ishin plagosur të gjithëudhëtarët e makinës.

05.12, Aman: Në kryeqytetin jordanez ishte plagosur me armë zjarri një diplomat izraelitnë çastin kur ky ishte duke u larguar nga një dyqan. Atentatori dhe grupi i tij islamik kishin kërkuarndërprerjen e marrëdhënieve diplomatike me Izraelin.

24.12, Xhakartë: Pas meshës së mesnatës së Krishtlindjeve, në shumë kisha katolike tëXhakartës kishin shpërthyer disa bomba, që kishin shkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagos-jen e shumë të tjerëve.

30.12, Manila: Në të njëjtën kohë dhe në pjesë të ndryshme të kryeqytetit filipinas si në njëautobus lokal, para Ambasadës Amerikane, në një pompë të benzinës, në një bankë, në një ndër-marrje tregtare dhe në aeroport, kishin shpërthyer bomba të ndryshme, që kishin shkaktuar vdek-jen e 14 personave dhe plagosjen e mbi 100 të tjerëve. Sipas rezultatit të hetimeve, këto sulme ishinkryer nga një grup terroristësh, që vepronte në organizatën „Abu Sayyaf“.

200127.05, Palawan (Filipine): Në ujdhesën Palawan, disa terroristë islamikë të paraqitur si

„Grupi Abu Sayyaf“,kishin rrëmbyer 23 persona, ndër të cilët edhe tre shtetas amerikanë. Më11.06, një anëtar i grupit kishte deklaruar se turisti amerikan ,Guillermo Sobrero, ishte ekzekutu-ar.

28.10, Bahawalpur: Disa persona të maskuar dhe të armatosur me armë automatike, kishinsulmuar një kishë katolike në jug të Pakistanit, duke vrarë 16 besimtarë dhe duke plagosur pesë tëtjerë.

200222.01, Kalkutë: Katër persona të armatosur kishin hapur zjarr kundër Shtëpisë së Kulturës

Amerikane në Kalkutë, duke vrarë pesë roja indiane dhe duke plagosur 21 shtetas të tjerë indianë.Pas këtij sulmi kishte qëndruar grupi terrorist islamik “Harkat-ul-Jehat-Islami”.

23.01, Karachi: Gazetari amerikan, Daniel Pearl, që raportonte për Wall Street Journal,ishte rrëmbyer në Karaçi. Rrëmbyesit islamikë ishin kërcënuar me vrasjen e gazetarit në qoftë senuk liroheshin menjëherë të gjithë anëtarët e Al-Qa´idas, që mbaheshin në burgun eGuantanamos. Më 21.02, qeveria amerikane kishte siguruar një video, ku ishte incizuar ekzeku-timi i Pearlit.

30.01, Manila: Gjatë rrugës për në vullkanin Pinatubo, ekstremistët islamikë kishin vrarënjë turist gjerman dhe një tjetër amerikan.

16.02, Jolo: Nga shpërthimi i një granate në një treg të ujdhesës jugore filipinase, Jolo,kishin vdekur katër persona dhe ishin plagosur 45 të tjerë. Sipas policisë lokale, atentator i mund-shëm kishte qenë një anëtar i grupit Abu Sayyaf.

27.02, Godra: Në një tren të mbushur me udhëtarë hindusë, ekstremistët islamikë kishin


hedhur mjete ndezëse, duke shkaktuar kështu vdekjen e 58 personave dhe plagosjen e mbi 500 tëtjerëve.

17.03, Islamabad: Në një kishë protestante në Islamabad, gjatë meshës, ishin hedhur disagranata, që kishin shkaktuar vdekjen e pesë personave (ndër të cilët dhe dy shtetas amerikanë), dheplagosjen e 46 të tjerëve. Në vendin e ngjarjes, atentatorët kishin lënë gjurmë, të cilat dëshmoninqartë identitetin e tyre islamik.

Sulmet e grupeve terroriste islamike 1998 - 2008

2003Shkurt/Gusht, Algjeri: Në jug të Algjerisë ishin rrëmbyer 32 turistë evropianë që vizitonin

Shkretëtirën e Saharës, prej të cilëve 16 kishin qenë shtetas gjermanë. Një numër prej 17 turistëveishte liruar pas një operacioni ushtarak. Gjatë shkëmbimit të zjarrit ishte vrarë një turist. Turistëte tjerë ishin liruar në gusht.

04. 03, Filipine: Në aeroportin ndërkombëtar të qytetit filipinas Davao, kishte shpërthyernjë bombë e kurdisur që kishte shkaktuar vdekjen e 20 dhe plagosjen e 144 personave.

10.05, Filipine: Në tregun e ishullit Mindanao, kishte shpërthyer një bombë që kishteshkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagosjen e 25 të tjerëve.

12.05, Grozni/Moskë: Një kamionetë e ngarkuar me pesë tonelata eksploziv ishte përpla-sur për kompleksin e ndërtesave administrative të qytetit Snamenskoje të Çeçenisë, rreth 60 kilo-metra në verilindje të Groznit. Nga pasojat e shpërthimit aq të fuqishëm kishin vdekur 59 personadhe ishin plagosur 200 të tjerë.


12.05, Riad: Nga shpërthimet serike të bombave të kurdisura në ndërtesat e shtetasve tëhuaj, kishin vdekur 35 persona dhe ishin lënduar rreth 200 të tjerë.

14.05, Grozni: Një grua e “ve e veshur me të zeza”, kishte kryer një aksion vetëvrasësgjatë një feste myslimane në qytetin Ilaschan-Jurt, në lindje të Groznit, duke shkaktuar vdekjen e18 personave dhe plagosjen e rreth 150 të tjerëve.

16.05, Marok: Vetëvrasje simultante gjatë kremtimit të lindjes së mbretit Mohammed VI.Në pjesë të ndryshme të qytetit, kishin shpërthyer autobomba që kishin shkaktuar vdekjen e 43 per-sonave dhe plagosjen e rreth 100 të tjerëve.

05.06, Grozni: Nga një aksion vetëvrasës i “një gruaje të ve e të veshura me të zeza” kishinvdekur 13 ushtarë të forcave ruse dhe ishin plagosur 18 të tjerë.

20.06, Grozni: Nga shpërthimi i një autobombe në kryeqytetin Çeçen, Grozni, kishinvdekur tetë persona dhe ishin plagosur 35 të tjerë.

04.07, Pakistan: Një besimtar sunit, kishte kryer një aksion vetëvrasës në një xhami shiitenë Quetta duke zbrazur breshëri plumbash dhe hedhur granata në mesin e besimtarëve. Pas vrasjessë atentatorit ishin numëruar edhe 60 persona tjerë të vrarë dhe po aq të plagosur.

05.07, Moskë: Para ndërtesës ku mbahej një koncert i rok-muzikës, dy gra kishin kryervetëvrasje duke aktivizuar bombat e fshehura në trupin e tyre. Nga pasojat e shpërthimeve kishinvdekur edhe 12 persona të tjerë dhe 48 plagosur.

07.07, Kabul: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe në Kabul, kishin vdekur katërushtarë gjermanë dhe ishin plagosur 29 të tjerë.

01.08, Grozni: Nga pasojat e shpërthimit të një tonelate eksploziv, ishte shkatërruar tërë-sisht spitali i qytetit Mosdok, ku kishin vdekur 50 persona dhe ishin plagosur 80 të tjerë.

05.08, Indonezi: Nga shpërthimi i një autobombe në autoparkun e hotelit “Marriot”,kishin vdekur 12 persona dhe ishin lënduar 150 të tjerë.

19.08, Bagdad: Nga një shpërthim vetëvrasës në ndërtesën e OKB-së në Bagdad, kishinvdekur 23 persona. Ky sulm e kishte detyruar përfaqësuesin e OKB-së që të tërhiqet nga Iraku.

27.10. Irak: Nga seria e shpërthimeve në kryeqytetin irakian Bagdad, ishte shkatërruaredhe selia e Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq. Gjatë këtyre shpërthimeve kishin vdekur 35persona dhe ishin plagosur 230 të tjerë.

08.11, Riad: Nga pasojat e tri shpërthimeve në një kompleks të ndërtesave në Riad, kishinvdekur 17 persona dhe ishin plagosur rreth 120 të tjerë.

15.11, Stamboll: Para dy sinagogave në Stamboll, kishin shpërthyer dy autobomba qëkishin shkaktuar 23 të vdekur dhe rreth 300 të plagosur.

20.11, Stamboll: Para një banke dhe konsultës së Mbretërisë së Bashkuar në Stamboll,kishin shpërthyer dy autobomba duke shkaktuar 27 persona të vdekur dhe rreth 450 të plagosur.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Fronti për Lindjen e Madhe Islame”.

200429 dhe 31.05, Riad: Një grup terroristësh kishin sulmuar zyrat e kompanisë së naftës në

Khobar të Arabisë Saudite dhe kishin marrë peng disa punëtorë të huaj, të punësuar kryesisht nëindustrinë e naftës. Gjatë rrëmbimit të këtyre punëtorëve kishin vdekur 22 persona, në mesin e tyreedhe një amerikan.

11/19. 06, Riad: Nga sulmet terroriste ishte vrarë shtetasi amerikan Paul Johnson. Disaditë më vonë ishte vrarë edhe një shtetas tjetër amerikan dhe një kameraman i BBC-së.

06.12, Jeddah: Nga një sulm terrorist ishin vrarë pesë punonjës të Konsullatës Amerikane.Gjatë shkëmbimit të zjarrit, nga forcat e sigurimit saudit ishin vrarë edhe katër terroristë.


200509.11, Aman, Jordan: Nga sulmet vetëvrasëse kundër tri hoteleve amerikane, Radisson,

Grand Hyatt, dhe Days Inn, kishin vdekur 57 persona.200613.09, Damask: Forcat siriane të sigurimit kishin penguar një sulm të përgatitur terrorist

kundër Ambasadës Amerikane. 200712.01, Athinë: Një raketë anti-tank e kishte goditur objektin e Ambasadës së ShBA-ve duke

shkaktuar vetëm dëme materiale.11.12, Algjeri: Nga pasojat e shpërthimit të dy autobombave pranë përfaqësisë së

Kombeve të Bashkuara dhe Gjykatës Kushtetuese, kishin vdekur rreth 60 persona, prej tyre 11anëtarë të stafit të Kombeve të Bashkuara.

200826.05, Irak: Në një aksion vetëvrasës kishin vdekur gjashtë ushtarë amerikanë dhe 18 të

tjerë ishin plagosur.24.06, Irak: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të fshehur në trupin e një atentatori

vetëvrasës, kishin vdekur 20 persona, në mesin e të cilëve edhe tre ushtarë amerikanë.12.06, Afganistan: Katër ushtarakë amerikanë kanë humbur jetën kur afër makinës së tyre

kishte shpërthyer një autobombë.13.07, Afganistan: Nga pasojat e një sulmi terrorist kishin vdekur nëntë ushtarë amerikanë

dhe 15 ushtarë të tjerë të forcave aleate. Sulmi kishte ndodhur në Krahinën Kunar e cila kufizohetme Pakistanin.

16.09, Jemen: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe dhe sulmit raketor kundërAmbasadës Amerikane në Jemen, kishin vdekur 16 persona. Pas disa dite ishin arrestuar 25 mili-tantë islamikë të dyshuar për pjesëmarrje në planifikim ose kryerje të sulmit.

26.11, Indi: Nga shpërthimet e disa bombave të vendosura në pjesë të ndryshme të qytetitMumbai, si, në dy hotele me pesë yje, në një spital, në një stacion treni, dhe në një kinema, kishinvdekur rreth 190 persona dhe ishin plagosur rreth 300 të tjerë.

200909.02, Irak: Një aksion vetëvrasës kishte shkaktuar vdekjen e katër ushtarëve amerikanë

dhe përkthyesit të tyre irakian.10.04, Irak: Një atentator vetëvrasës kishte shkaktuar vdekjen e pesë ushtarëve amerikanë

dhe dy policëve irakianë.


TERRORIZMI DJATHTIST

1. Kuptimi i ekstremizmit djathtist

Fjala “ekstremizëm”, rrjedh nga fjala latine “extremus“, që do të thotë “iskajshëm”.552. Sipas këtij kuptimi, fjala “ekstremizëm”, për herë të parë është për-dorur gjatë vitit 1789, në Kuvendin Kombëtar të Francës, kur kërkesat politike tëdisa deputetëve, kishin filluar të vlerësohen si “majtiste” ose “djathtiste”, varësishtnga pozicioni i tyre ndaj qëndrimeve politike të shumicës, që konsiderohej “mesishoqëror”553.

Në kuptimin politik fjala “ekstremizëm”, shpjegohet si kundërshtim i nor-mave, parimeve dhe përgjithësisht rregullimit demokratik të një shteti.Ekstremistët djathtistë, përmes trajtimit të problemeve të ndryshme shoqërore,ekonomike dhe politike, vetëm në kontest të një faktori, i sulmojnë vleratthemelore të shtetit demokratik, si parimin e ligjshmërisë, parimin e pluralizmit,parimin e tolerancës, parimin e humanitetit, etj.

Në këtë kuptim, me nocionin “ekstremizëm djathtist”, duhet kuptuar përp-jekjet politike të bazuara ne ideologji të ndryshme djathtiste, me qëllim tëndryshimit të rendit demokratik të një shteti, përmes orientimeve politike të partiveparlamentare, qëndrimeve intelektuale ose veprimeve të ndryshme aksionare.Sipas këtij kuptimi, fjala “ekstremizëm” dallohet qartë nga fjala “radikalizëm”.Sipas qëndrimeve zyrtare të RF Gjermane “ekstremizmi” është veprim aktivkundërkushtetues ndërsa “radikalizmi” manifestohet si kritikë legjitime ndaj njërregullimi shtetëror.554

Sipas këtyre kuptimeve, me fjalën ekstremizëm djathtist kuptohenfenomenet e ndryshme politike, të cilat nuk mund t’i përshkruhen vetëm një vepri-mi të caktuar, një ideologjie homogjene ose një force të caktuar politike. Pra


552 Në gjuhën gjermane, kjo fjalë përkthehet edhe në kuptimin “më i largmi”, “i zemëruari”, etj.Krahaso: Joseph MariaStowasser „Stowassers Lateinwörterbuch“, Wien - München 1998, fjalori latinisht – gjermanisht; fjala extremus: „dasÄußerste, das Entfernste, das Ärgste,.

553 Gabriele Nandlinger, Wann spricht man von Rechtsextremismus, Rechtsradikalismus oder Neonazismus, Bundeszentralefür politische Bildung, 25.07. 2008

554 Ky vlersim është bërë nga Shërbimi Federal për Mbrojtje të Rëndit Kushtetuës. Më gjërsisht: Brigitte Bailer-Galanda:Zum Begriff des Rechtsextremismus; Krahaso: Helmut Reinalter/Franko Petri/Rüdiger Kaufmann, Das Weltbild desRechtsextremismus, Die Strukturen der Entsolidarisierung, Innsbruck 1998, f. 42 -60

nocioni ekstremizëm djathtist, përfshin sjelljet, veprimet, qëndrimet dhe raportet ecaktuara politike të bazuara në ideologjinë ekstreme djathtiste. Nga ky konstatimmund të thuhet se me petkun e ekstremizmit djathtist nuk janë të veshura vetëmpartitë e caktuara politike, por edhe shoqatat e ndryshme kulturore. Si ekstremizëmdjathtist nuk kuptohen vetëm rrymat politike ultranacionaliste, por edhe ato kon-servative, nacionalsocialiste dhe nacionalrevolucionare. Si ekstremizëm djathtist,nuk trajtohet vetëm dhuna e zbatuar nga motive të tilla politike ngase ekstremizmidjathtist mund të manifestohet edhe në rrugë parlamentare. Pra, nuk ekzistojnëvetëm persona të cilët nën ndikimin e emocioneve të ndryshme politike, alkoolitose pasioneve të tjera, veprojnë me agresivitet ose brohorisin parulla të zhanritekstrem djathtist, por ekzistojnë edhe kryesit intelektualë, të cilët i arsyetojnëveprimet e tilla, dhe në rrugë institucionale përpiqen t’i mbrojnë dhe t’i legalizo-jnë ideologjitë dhe qëndrimet e ndryshme ekstremiste djathtiste555.

Disa të tjerë luftojnë për legalizimin e ideologjive të tilla përmes skenavehuligane. Kështu, në disa shtete të zhvilluara industriale, janë formuar grupe dheshoqata të ndryshme të cilat i kultivojnë idetë e tyre ekstremiste djathtiste, përmessjelljeve huligane gjatë lojërave të ndryshme sportive (në vitin 2008 për herë tëparë ishte ndaluar aktiviteti huligan i një grupi ekstremist djathtist), përmes shfaq-jeve të ndryshme muzikore, si p.sh., “roku djathtist”, “RAC” (Rock AgainstCommunism) në Angli, përmes esoterikës, respektivisht shprehjes së mendimeve,ideve dhe qëndrimeve ekstremiste djathtiste, si “Esoteric Nazism”, “NaziMysticim”, ose “Mysticizme Nazi”, përmes aktiviteteve të shoqatave të ndryshmenacionale, kulturore, shëndetësore, medieve, etj556.

Në bazë të këtyre kuptimeve mund të konstatojmë se elementi kryesor iekstremizmit djathtist është karakteri homogjen i tij dhe sulmet e preferuarakundër rregullimit demokratik të jetës shoqërore, të cilat arsyetohen me elementettradicionale të ideologjive ekstreme djathtiste557.

2. Elementet ideologjike të ekstremizmit djathtist

“Ekstremizmi djathtist”, është emërtim i përbashkët i kuptimeve dheveprimeve të ndryshme kundër demokratike të karakterizuara me elementet e sajtradicionale ideologjike, që janë: nacionalizmi (kombi dhe vlerat e ndryshme kom-bëtare trajtohen si vlerat më të larta shoqërore “kombi mbi të gjitha”), autoritariz-

291 :.TERRORIZMI DJATHTIST

555 Konrad Löw, Terror und Extremismus in Deutschland, Ursachen, Erscheinungsformen, Wege zur Überwindung, Hamburg1994, f. 65 - 66.

556 SINUS-Studie zum Rechtsextremismus; http://lexikon.freenet.de/SINUS-Studie_zum_Rechtsextremismus557 SINUS-Studie zum Rechtsextremismus; http://lexikon.freenet.de/SINUS-Studie_zum_Rechtsextremismus

mi (e trajton shtetin si vlerën më të lartë shoqërore, e jo si instrument shoqëror),antipluralizmi (e mohon pluralizmin politik si element themelor të sistemitdemokratik. Pluralizmi prezantohet si element destruktiv dhe glorifikohet moniz-mi politik i karakterizuar me përpjekjet për identifikimin e qeverisë dhe shtetit mepopullin), racizmi (i karakterizuar me trajtime të pabarabarta dhe diskriminime tëpersonave në bazë të përkatësive të ndryshme), antisemitizmi (i karakterizuar menxitje të urrejtjes dhe disponimit kundër izraelitëve). Nga këto kuptime mund tëthuhet se me fjalën ekstremizëm djathtist përfshihen manifestimet e caktuara poli-tike, të cilat mbështeten në elemente të ndryshme ideologjike.

3. Terrorizmi djathtist në Evropë

Gjatë dekadave të fundit të shekullit XX, terrorizmi ndërkombëtar kryesishtishte i karakterizuar me veprime të grupeve të ndryshme marksiste dhe atyreanarkiste. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se fenomeni terrorist ishte i inspiruar vetëmnga ideologji të tilla, ngaqë sulmet më të fuqishme terroriste, që kishin shkaktuarviktima më të shumta në Evropë si, atentati gjatë festave të tetorit të vitit 1980 nëMunih, shpërthimi në stacionin hekurudhor të Bolonjës në vitin 1980 si dhe mon-timi i bombave në trenin Napoli-Milano-Ekspres të vitit 1984, ishin kryer nga gru-pet e ndryshme terroriste djathtiste. Ç’është e vërteta, pas Luftës së Dytë Botërore,numri më i madh i grupeve terroriste në Evropë, Indi dhe Japoni, kishin qenë tëbazuara në ideologjitë e ndryshme ekstreme djathtiste558. Mirëpo, kontinuitetikohor, intensiteti i aktiviteteve sistematike terroriste dhe numri i anëtarëve të gru-peve dhe organizatave të tilla, kishte qenë shumë më i vogël sesa ai i terroristëvemajtistë, anarkistë ose i atyre islamikë.

Terrorizmi djathtist në Evropë është i karakterizuar me veprimin e grupevetë vogla, të cilat e trajtojnë veten si trashëgimtare të drejtpërdrejta të partivefashiste dhe atyre nacionalsocialiste, që kishin vepruar gjatë viteve ‘30 të shekul-lit XX. Mirëpo, këto grupe, për dallim nga paraardhëset e tyre, deri tash, në asnjërast nuk kanë arritur mobilizimin e masave popullore. Gjithashtu edhe nga aspek-ti parlamentar askund në Evropë nuk është arritur ndonjë sukses i tyre eventualzgjedhor. Të vetëdijshëm për pozitën e tyre reale shoqërore, grupet e ndryshmeekstremiste djathtiste, përpiqen që t’i krijojnë rrethanat dhe raportet e ndryshmekaotike shoqërore duke tentuar paralizimin e sektorëve të ndryshëm ekonomikë(bllokadat e ndryshme në rrugë ose para korporatave të ndryshme ekonomike), meqëllim të nxitjes së pakënaqësive të ndryshme popullore, si parakusht të ardhjes në


558 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 333.

pushtet të një qeverie të re autoritare. Me qëllim të arritjes së këtyre synimeve, zba-tohet dhuna terroriste si strategji e vetme e një orientimi të tillë politik.

Grupet dhe organizatat terroriste,të motivuara me ideologji të ndryshmeekstreme djathtiste, janë paraqitur nëshumë vende, si: në Gjermani, Itali,Francë, Belgjikë, Suedi dhe në shtete tëtjera evropiane. Këto grupe dhe organiza-ta terroriste janë të karakterizuara me kon-flikte të brendshme dhe me një numër rel-ativisht të vogël anëtarësh. Në këtë drej-tim, grupi më i njohur ekstremist djathtistështë organizata WehrsportgruppeHoffman (Grupi Sportiv UshtarakHoffman). Disa aktivistë të kësaj organi-zate, sikurse terroristët e ndryshëm majtistë, kishin kryer kurse luftarake në disakampe palestineze në Liban. Terroristët djathtistë disa herë i kishin sulmuar trupatushtarake amerikane dhe institucionet e ndryshme të NATO-s në Gjermani. Ështëinteresant, se me gjithë promovimet e tyre antikomuniste, asnjëherë nuk është evi-dentuar ndonjë sulm kundër interesave të ish- Bashkimit Sovjetik ose shteteve tëtjera të atëhershme komuniste.

Sipas disa burimeve, në disa grupe të djathta ekstreme italiane dhe francezejanë inkuadruar edhe disa kuadra policore. Në qoftë se kjo është e vërtetë, atëherëky realitet nuk e sqaron vetëm shkallën e lartë të profesionalizmit të manifestuargjatë kryerjes së shumë veprave kriminale, por edhe moszbulimin e autorëve tëtyre, përkatësisht mbetjen enigmë të disa aksioneve të kryera terroriste në Evropë.

Paralelisht me rënien e intensitetit të aktiviteteve të terrorizmit majtist nëEvropë, ishte shënuar një ngritje e aktiviteteve nacionalsocialiste dhe manifestimetë shumta fashiste, të karakterizuara me sjellje brutale ndaj qytetarëve. Kështup.sh., vetëm gjatë periudhës 1980 - 1985, në Francë ishin regjistruar 130 vrasje tëmotivuara me ideologji raciste.559 Si pasojë e këtyre aktiviteteve në të gjitha shtetete Evropës ishin burgosur qindra aktivistë të skenës ekstreme djathtiste. Në kuadërtë luftës kundër ekstremizmit djathtist, vetëm në Austri, gjatë vitit 1994 ishin ngrit-ur mbi 600 akuza dhe ishin burgosur dhe dënuar të gjithë anëtarët udhëheqës tëorganizatës “Volkstreuen Außerparlamentarischen Opposition” (VAPO/ OpozitaJashtëparlamentare e Besnikëve të Popullit)560.


559 Bernhard Schmid, Die Rechten in Frankreich, Berlin 1998, f. 181560 Krahaso: Erwin Kemper, Verrat an Österreich, Zeitschriftenbuch, Wien 1966, f. 103.

Paragjykimet e zakonshme ndaj te huajve

Mirëpo gjatë viteve të fundit, janë paraqitur disa orga-nizata ekstremiste djathtiste të cilat janë përpjekur të vepro-jnë në nivele të ndryshme ndërkombëtare. Këtu duhet për-mendur tentimin për krijimin e një fraksioni ekstremistdjathtist në Parlamentin Evropian përmes grupit politik“Identitet, Traditë dhe Sovranitet” që kishte vepruar deri nënëntor të vitit 2007. Ndërsa në ShBA ishte themeluar Shoqata“Hamerskins” e cila kishte themeluar degët e veta edhe nështetet tjera si: Kanada, Francë, Itali, Gjermani, Holandë,Hungari, Portugali, Spanjë, Suedi, Zelandë e Re dhe Australi.Në mënyrë të ngjashme kishin vepruar edhe “Partia Naziste Amerikane”, “AleancaNacionale” dhe “Ku-Klux-Klan”. Në këtë drejtim, posaçërisht “Rrjeti Blood andHonour” ishte përpjekur për përhapjen e ideologjisë ekstremiste djathtiste përmesrok-muzikës. Madje ky rrjet ekstremist e kishte themeluar edhe “krahun e armato-sur” të quajtur “Combat 18”561.

Në bazë të logjikës raciste të ekstremistëve djathtistë, sulmohen pjesëtarëte pakicave të ndryshme nacionale ose fetare, të huajt, qytetarët dhe institucionet endryshme nacionale dhe ndërkombëtare, të cilat angazhohen jo vetëm për respek-timin e të drejtave të minoriteteve dhe të shtetasve të huaj, por edhe ata qëangazhohen për barazi të qytetarëve para ligjit.

4. Eurofashizmi

Vetëm gjatë tri sulmeve terroriste të ekstremistëve djathtistë, të kryera bren-da dy muajve në Evropë, kishin vdekur mbi 100 persona. Gjatë sulmit të parë, tëkryer më 02.09.1980, në stacionin hekurudhor në Bolonjë, kishin vdekur 84 per-sona dhe ishin plagosur 260 të tjerë. Indicet e zbuluara në vendin e ngjarjes kishindëshmuar për autorin me pikëpamje fashiste të kësaj vepre terroriste. Ndërkaq, nësulmin e dytë në Munih, të datës 26.09.1980, në të ashtuquajturën Festë të Tetorit,kishin vdekur 13 persona dhe ishin plagosur 312 të tjerë. Personi, i cili e kishtemontuar bombën (nuk kishte arritur të largohej dhe kishte vdekur nga shpërthimi isaj), ishte identifikuar si „studenti”, që kishte ushtruar në grupin WehrsportgruppeHoffman (Grupi Sportiv Ushtarak Hoffman). Edhe sulmin e datës 02.10.1980,kundër një sinagoge në Paris e kishte kryer organizata terroriste djathtiste, e njo-hur me emrin “Fédération d’Action Nationale et Européenne” (FANE).

Që nga koha e kryerjes së këtyre sulmeve terroriste në Evropë, aktivitetet e


“Hamerskins”

561 http://www.adl.org/learn/extremism_in_america_updates/groups/hammerskin_nation/Hammerskin_up.htm

bashkërenduara në mes të grupeve të ndryshme djathtiste kishin filluar të emëro-hen si „eurofashizëm”. Ideologët e një lëvizje të tillë terroriste, e kishin analizuaredhe mundësinë e vendosjes së lidhjeve të fshehta në mes grupeve të ndryshme ter-roriste gjermane, italiane dhe franceze të cilat, sipas modeleve të terroristëve tëmëparshëm majtistë ose të atyre palestinezë, në mënyrë të koordinuar do të filloninorganizimin e veprimit të tyre konspirativ në drejtim të zbatimit të sulmeve frikë-suese terroriste në Evropë.

Eurofashizmi dhe Internacionalja e Zezë janë dy kuptime të rrjetit militantnazist, të shpërndara kryesisht në shtetet e ndryshme të Evropës dhe në ato tëAmerikës. Tri sulmet e lartpërmendura janë vetëm dëshmi e aksioneve të për-bashkëta dhe të planifikuara terroriste nga një qendër ekstremiste dhe e bashkuardjathtiste, e cila vepron në të gjitha metropolet evropiane. Në rrethana të tilla, ish-kryeministri izraelit, Mechanem Begin në vitin 1980, kishte deklaruar: „Një egër-sirë e vdekur po ngjallet përsëri”. Ndërkaq, lidhur me ekspansionin e filluar të ter-rorizmit djathtist, ish ministri i Drejtësisë i shtetit të Luksemburgut, Robert Kriepsi kishte akuzuar të gjitha qeveritë evropiane për nënçmimin e rrezikut real, qëparashtronin forcat ekstremiste djathtiste në Evropë”562.

Për dallim nga terroristët majtistë, grupet dhe organizatat e ndryshme euro-fashiste janë të përbëra nga një numër shumë më i vogël i anëtarëve dhe si të tillanuk posedojnë ndonjë koncept të qartë dhe të caktuar ideologjik. Ata zakonishtmotivohen nga propagandat raciste, nacionaliste, antisemitiste dhe propagandat endryshme kundër të huajve. Kjo gjithashtu do të thotë se, çdo shtet dhe popullevropian posedon modalitetin e vet ekstremist djathtist. Kështu, për shembull,veçori karakteristike e aktiviteteve ekstremiste djathtiste në Britaninë e Madhe, nëradhë të parë është urrejtja ndaj të huajve. Ndërsa në Itali është karakteristike glo-rifikimi i fashizmit. Në Gjermani shquhet solidariteti me të kaluarën nacionalso-cialiste. Në Francë është e theksuar urrejtja racore, ndërsa në Belgjikë politizimigjuhësor, etj.

Bashkëpunimi ndërmjet grupeve ekstremiste djathtiste në Evropë është ikarakterizuar me vendosjen e bashkëpunimit dhe kontakteve të ndryshme kryesishtnë nivele personale, si dhe me organizimin e manifestimeve të përbashkëta pub-like. Në këtë drejtim nuk është argumentuar ndonjë strukturë e përbashkët organi-zative ose institucion qendror me autorizime të gjera komanduese.


562 Dietrich Strothmann, Nazis aller Länder, në librin: Gewalt von rechts, Beiträge aus Wissenschaft und Publizistik, Bonn1982, f. 259 - 261.

SULMET E GRUPEVE TË TJERA TERRORISTE

Kronikë e përmbledhur

196907.02, Londër: Në ndërmarrjen Marks & Spencer të Londrës ishte aktivizuar një bombë, e

cila kishte shkaktuar dëme të mëdha materiale. 09.09, Brazil: Në kryeqytetin e Brazilit ishte rrëmbyer ambasadori amerikan, Charles

Elbrick. Si kusht për lirimin e këtij diplomati autoritativ ishte kërkuar lirimi nga burgu i 15 terror-istëve brazilianë. Ky ishte rasti i parë i rrëmbimit të një diplomati amerikan.

197003.03, Pjangjang: Shtatë terroristë të Armatës së Kuqe Japoneze, të armatosur me shpata

Samuraj e kishin rrëmbyer një aeroplan të kompanisë ajrore JAL. 31.07, Montevideo: Një komando e lëvizjes Tupamaros kishte rrëmbyer dy diplo-

matë amerikanë, njërin prej të cilëve (Dan Mitrione), e kishte ekzekutuar. 10.09, Bon: Kundër Dr. Branko Jeliçit, shef i organizatës „Komiteti Nacional Kroat“ ishte

kryer një sulm terrorist. Kundër këtij mjeku kroat ishin organizuar disa sulme terroriste, pas tëcilave dyshohej se fshihej Shërbimi Sekret Jugosllav. Gjatë periudhës prej vitit 1946 deri në vitin1990, janë vrarë 67 emigrantë kroatë. Prapa këtyre vrasjeve, 23 tentimvrasjeve, katër rrëmbime, dytentimrrëmbime dhe katër zhdukje të emigrantëve politikë kroatë, dyshohet që të ketë qëndruarShërbimi Sekret Jugosllav.

05.10, Kebek: Në Kebek të Kanadasë ishte rrëmbyer përfaqësuesi tregtar anglez, JamesCross. Më 10.10. ishte rrëmbyer edhe ministri i Punës në qeverinë e Kebekut, Pierre Laporte. Më3 dhjetor ishte liruar Cross, ndërsa Laporte ishte ekzekutuar.

197108.01, Uruguai: Një grup terrorist i organizatës Tupamaros kishte rrëmbyer ambasadorin

anglez në Uruguai, Geoffrey Jackson, të cilin për tetë muaj me radhë e kishin mbajtur të mbyllurnë një kafaz. Si kusht për lirimin e tij ishte kërkuar lirimi nga burgu i 150 të burgosurve politikë nëUruguai. Pas lirimit të 106 të burgosurve, ishte liruar edhe diplomati Jackson.

10.02, Goteborg: Dy anëtarë të organizatës kroate „Ustaši“, kishin pushtuar AmbasadënJugosllave në Goteborg. Pas barrikadimit të tyre, ata kishin kërkuar lirimin nga burgu të M. Hrcak,të dënuar për aktivitet armiqësor në Jugosllavi dhe dëmshpërblimin prej 100.000 dollarëve.

07.04, Stokholm: Një komando terroriste kroate, kishte vrarë ambasadorin jugosllav nëStokholm, Vladimir Roloviçin dhe dy zyrtarë të tjerë të punësuar në ambasadë.

05.05, Stamboll: Një grup i terroristëve turq, e kishte vrarë konsullin e përgjithshëm tëIzraelit në Stamboll.

197215.03, Milano: Botuesi radikal italian dhe themeluesi i Brigadave të Kuqe kishte vdekur


gjatë përpjekjeve për minimin e një largpërçuesi të rrymës elektrike në Itali.31.05, Lod: Tre anëtarë të Armatës së Kuqe Japoneze kishin ndërmarrë sulm vetëvrasës në

aeroportin izraelit në Lod, duke vrarë edhe 28 persona.15.09, Stokholm: Një grup i armatosur i terroristëve ustashë kishte rrëmbyer një aeroplan

DC-9 të kompanisë SAS që fluturonte nga Goteborgu në Stokholm, duke e detyruar pilotin të ulejnë Malmo. Këtu ishte kërkuar lirimi i atentatorëve të diplomatit jugosllav Roloviç dhe i grupit tjetërkroat të burgosur në Suedi, të cilët në janar e kishin montuar një bombë në një aeroplan jugosllav,që fluturonte nga Stokholmi në Beograd. Qeveria suedeze i kishte plotësuar kërkesat e rrëmbyesve.

1973Korrik 1973, Amsterdam: Gjatë fluturimit mbi territorin e Holandës, një aktivist i Armatës

së Kuqe Japoneze e kishte rrëmbyer një aeroplan të kompanisë Japan-Airlines, duke e detyruar medhunë kapitenin që të ulej në Libi. Pas largimit të udhëtarëve, aeroplani ishte minuar.

18.10, Bejrut: Pesë anëtarë të “Lebanese Socialist Revolutionary Organization’ kishinpushtuar ndërtesën e “Bank of America”, duke rrëmbyer 39 persona. Rrëmbyesit kishin kërkuar 10milionë dollarë për financimin e luftës kundër Izraelit dhe lirimin e të gjithë palestinezëve ngaburgjet e Libanit. Kur qeveria libaneze kishte komunikuar vendimin për mospërmbushjen e kërke-save të terroristëve, ishte likuiduar një shtetas amerikan.

1974Mars 1974, Lion: Në Lion të Francës me dhjetë plumba ishte vrarë zëvendëskonsulli

jugosllav. Sipas rezultatit të hetimeve, dyshohej se vrasës kishte qenë Carlosi. 17.05, Los Anxhelos: Gjatë një konflikti me policinë ishin likuiduar gjashtë terroristë

amerikanë të organizatës “Symbionese Liberation Army”. 04.08, Romë: Fashistët italianë e kishin montuar një bombë në një tren të udhëtarëve,

që qarkullonte nga Roma për Milano. Nga pasojat e shpërthimit, kishin vdekur 12 persona dheishin plagosur 48 të tjerë.

08.09, Deti Jon: Piloti i një aeroplani të TWA, i cili fluturonte nga Tel-Avivi për në Nju-Jork, ishte përpjekur të njoftonte për një problem teknik në aeroplan. Mirëpo, aeroplani me 88udhëtarët ishte rrëzuar në det. Një muaj më vonë ishte dëshmuar shpërthimi i një bombe në aero-plan.

13.09 Hagë: Armata e Kuqe Japoneze kishte pushtuar Ambasadën Franceze në Hagë dhesi kusht për lirimin e objektit dhe personelit ishte kërkuar lirimi nga burgjet franceze të anëtarëvetë kësaj organizate. Në shenjë përkrahjeje kishte sulmuar edhe terroristi Carlos, duke i vrarë në LeDrugstore dy qytetarë. Qeveria franceze kishte liruar terroristët e kërkuar japonezë.

19.12, Paris: Në një autoparking nëntokësor në Paris, me gjashtë plumba në trup ishtevrarë atasheu ushtarak i Uruguait, Ramón Trabal. Edhe kësaj here ishte dyshuar se vrasës kishteqenë Carlosi.

24.12, Nju-Jork: Një grup i terroristëve portorikanë, kishin hedhur një bombë në FrancësTavern, duke shkaktuar vdekjen e dy personave dhe plagosjen e 21 të tjerëve.

197505.09, Sakramento: Në çastin kur kryetari amerikan, Gerald Ford ishte duke u larguar nga

ndërtesa e një hoteli të Sakramentos, 26 vjeçari, Lynette Fromme, kishte drejtuar pistolen në drej-tim të tij. Lynette Fromme kishte qenë anëtar i grupit Charles-Manson, i cili ishte dënuar në vitin1971 për disa vrasje masive. Më 22.09, ishin bërë përpjekje sërish të vritej kryetari Ford. Një grua45 vjeçare, nga largësia prej 13 metrash, nuk kishte arritur ta qëllonte kryetarin.

02.12, Amsterdam: Ekstremistët e një pakice nacionale prej rreth 35.000 banorëve, që

297 :.SULMET E GRUPEVE TË TJERA TERRORISTE

jetojnë në Holandë, të quajtur Ambonesen (Molukerit e Jugut), e kishin rrëmbyer një tren të udhë-tarëve në Beilen. Dy ditë më vonë një grup i ngjashëm ekstremist e kishte pushtuar Konsullatën eIndonezisë në Amsterdam, duke rrëmbyer 25 persona. Gjatë pushtimit të ndërtesës ishin vrarë katërzyrtarë të konsullatës. Si rrëmbyesit e trenit, ashtu edhe ata të konsullatës, si kusht për lirimin epersonave dhe objekteve të rrëmbyera, kishin kërkuar lirimin nga burgu të të gjithë të burgosurveAmbonesen. Pas vendimit të qeverisë holandeze për mospërmbushjen e kërkesave, terroristët ishindorëzuar.

23.12, Athinë: Organizata terroriste greke “17 Nëntori”, kishte vrarë një diplomatamerikan, në prag të shtëpisë së tij.

197622.05, Zamboanga: Gjashtë persona të armatosur kishin rrëmbyer një aeroplan DC-9 të

kompanisë Philippine Airlines. Pas 48 orëve, njësiti special i armatës filipinase kishte arritur lir-imin e aeroplanit, duke vrarë tre terroristë dhe duke burgosur tre të tjerë. Gjatë këtij aksioni kishinhumbur jetën edhe 10 udhëtarë dhe ishin plagosur 22 të tjerë.

16.06, Bejrut: Në një rrugë të Bejrutit, nga persona të panjohur, ishte vrarë ambasadoriamerikan dhe atasheu i tij për çështje ekonomike.

21.07, Dublin: Nga persona të panjohur ishte vrarë ambasadori anglez në Dublin,Christopher Ewart-Biggs.

21.09, Uashington: Nga shpërthimi i një autobombe kishte vdekur ish-ministri iKilit, Orlando Letelier, si dhe sekretari i tij.

06.10, Karibik: Organizata kubaneze në mërgim “El Condor”, kishte vendosur një bombënë një aeroplan të Cubana Airlines. 73 udhëtarët dhe anëtarët e ekuipazhit kishin vdekur gjatërrëzimit të aeroplanit mbi Karibik.

197723.05, Groningen: Në qytetin holandez, Groningen, nacionalistët molukë, kishin pushtuar

një shkollë dhe një tren të udhëtarëve duke rrëmbyer mbi 200 persona. Si kusht për lirimin e tyrekishin kërkuar lirimin nga burgu të 21 ekstremistëve molukë të dënuar. Më 10.06., njësitë specialeholandeze kishin arritur lirimin e personave të rrëmbyer. Gjatë këtij aksioni kishin vdekur gjashtëpersona.

28.09, Nju-Delhi: Gjatë fluturimit të një aeroplani të “Japan-Airlines” mbi territorin eIndisë, pesë anëtarë të Armatës së Kuqe Japoneze e kishin rrëmbyer atë dhe e kishin detyruarkapitenin të ulej në Daka të Bangladeshit. Japonia i kishte plotësuar kërkesat e terroristëve, dukei liruar gjashtë personat e kërkuar dhe duke paguar shumën prej gjashtë milionë dollarësh. Pastajterroristët kishin fluturuar në Algjeri.

31.12, Londër: Dy anëtarë të Shërbimit Sekret Sirian, të maskuar si diplomatë, kishinvdekur nga shpërthimi i bombës së tyre.

197809.05, Romë: Në një automobil francez, që ishte parkuar në një rrugë të Romës, ishte gje-

tur trupi i pajetë i kryetarit të Partisë Demokristiane dhe ish-kryeministrit italian, Aldo Moro, qëishte rrëmbyer më 16.03. Si kusht për lirimin e tij, Brigadat e Kuqe kishin kërkuar lirimin e të gjithëtë burgosurve komunistë në Itali. Një kërkesë e tillë ishte refuzuar nga qeveria italiane, e cila ikishte angazhuar mbi 50.000 policë për ta gjetur Moron.

24.06, Aden: Vritet kryetari i Republikës Arabe të Jemenit, Hussein al-Ghashmi. 26.06, Paris: Nga pasojat e një shpërthimi të fuqishëm ishte dëmtuar një mur në Kalanë e

Versajës.


13.08, Bejrut: Nga shpërthimi i një bombe, të montuar në një ndërtesë shumëkatëshe tëBejrutit, kishin vdekur 175 persona.

19.08, Abadan: Në një kinema të qytetit iranian, Abadan, kishte shpërthyer një bombë, ecila kishte shkaktuar vdekjen e 430 personave.

23.08, Managua: Fronti Çlirimtar Sandinist e kishte pushtuar Pallatin Kombëtar(Parlamentin) e Nikaraguas, duke rrëmbyer 600 persona. Qeveria i kishte plotësuar kërkesat errëmbyesve, duke i liruar personat e kërkuar nga burgu dhe duke paguar shumën e caktuar të par-ave.

07.09, Londër: Agjentët sekretë bullgarë, me një çadër të helmuar e kishin vrarëish-moderatorin e radios, Georgi Markow, i cili kishte kërkuar strehim politik në Angli.

197905.12, Bozen: Ekstremistët e pakicës nacionale austriake i kishin minuar gjashtë objekte

turistike (ashensorë) në Tirolin Jugor. 198017-19.02, Bogota: Një grup terroristësh kishte pushtuar ndërtesën e Ambasadës së

Republikës Domenikane në Bogota duke rrëmbyer 80 persona të ftuar, ndër të cilët edheambasadorin amerikan dhe 12 ambasadorë të shteteve të tjera. Pas 21 ditëve ishin liruar person-at e rrëmbyer, ndërkaq terroristëve u ishte mundësuar fluturimi në Kubë.

27.02, Bogota: Në kryeqytetin e Kolumbisë ishin rrëmbyer 57 persona, 16 prej të cilëvekishin qenë ambasadorë të shteteve të ndryshme. Pas pagimit të shumës së kërkuar të parave, ishinliruar personat e rrëmbyer dhe terroristëve u ishte mundësuar fluturimi në Kubë.

30.04, Londër: Disa agjentë sekretë të Irakut kishin pushtuar Ambasadën Iraniane nëLondër. Më 05.05. Shërbimi Antiterrorist Anglez, SAS, e kishte liruar ndërtesën dhe i kishte burgo-sur rrëmbyesit.

18.07, Paris: Agjentët sekretë iranianë ishin përpjekur të vrisnin ish-kryeministrin iranian,Shahpour Bakhtiar. Gjatë këtij sulmi ishin vrarë dy persona.

02.08, Bolonjë: Në këtë ditë kishte ndodhur sulmi më i përgjakshëm pas Luftës së DytëBotërore në Evropë. Në stacionin e trenit në Bolonjë kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm, i cilikishte shkaktuar vdekjen e 83 personave dhe plagosjen e mbi 200 të tjerëve. Përgjegjësinë për këtësulm e kishte marrë organizata radikale djathtiste, Njësitet e Armatosura Sulmuese. Këtë ditë ishtengritur aktakuza kundër një grupi të ekstremistëve djathtistë, të burgosur në pjesë të ndryshme tëItalisë.

22.08, Hamburg: Për herë të dytë brenda një jave ishte sulmuar ndërtesa, ku ishin vendo-sur disa dhjetëra shtetas të huaj. Gjatë këtij sulmi të dytë kishin vdekur dy vietnamezë.

26.09, Munih: Në mbrëmjen e festës tradicionale të qytetit kishte shpërthyer një bombë, ecila kishte shkaktuar vdekjen e 13 personave dhe plagosjen e rreth 200 të tjerëve. Sipas rezultat-eve të hetimeve, atentator kishte qenë 21 vjeçari, Gundolf Köhler, i cili kishte vdekur gjatë sulmit.Ky kishte qenë anëtar i grupit neonazist, Wehrsportgruppe Hoffmann.

02.10, Paris: Gjatë një sulmi kundër një sinagoge në Paris kishin vdekur katër persona dheshumë të tjerë ishin plagosur. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë një organiza-të ekstremiste djathtiste.

21.12, Erlangen: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë botuesi izraelit, Shlomo Levin dhegruaja e tij.

198121.02, Munih: Grupi terrorist i Carlosit kishte sulmuar ndërtesën e Radiostacionit


“Evropa e Lirë”. Nga shpërthimi i disa bombave ishin plagosur katër persona dhe ishte shkaktu-ar dëm i kosideruar material.

30.03, Uashington: Në çastin kur kryetari, Ronald Regan ishte larguar nga ndërtesa e njëhoteli në Uashington, ku e kishte mbajtur një fjalim, ishte qëlluar nga një plumb në kraharor.Atentatori 25 vjeç, John Hinckley, me gjashtë plumba të tjerë e kishte plagosur edhe përfaqësuesinpër shtyp të Shtëpisë së Bardhë, Jim Brady dhe dy punëtorë të sigurimit amerikan. Sipas rezultat-eve të hetimeve, pas këtij sulmi nuk kishte qëndruar ndonjë organizatë terroriste.

08.04, Këln: Gjatë shpërthimit të njëkohshëm të disa bombave në një stacion të metrosë nëKëln ishin plagosur shtatë persona dhe ishte shkaktuar dëm i madh material.

17.04, Ajacio: Disa minuta pas ardhjes së presidentit francez, Valéry Giscard d´Estaing,në aeroportin e Ajacio në Korsikë, kishte shpërthyer një bombë, e cila e kishte shkaktuar vdekjen enjë turisti.

13.05, Romë: Në çastin kur Papa Gjon Pali II ishte paraqitur në Sheshin e Shën Pjetrit nëRomë, ku gjatë kësaj audience e pritnin mbi 20.000 besimtarë, ishin zbrazur disa plumba në drej-tim të tij, tre prej të cilëve e kishin goditur. Atentatori turk, 23 vjeçari Ali Agca, kishte qenë aktivisti një lëvizjeje terroriste turke, i cili për veprën e kryer ishte dënuar me burgim të përjetshëm.

23.05, Barcelonë: Në ndërtesën e një banke në Barcelonë ishin rrëmbyer mbi 200 persona,për lirimin e të cilëve ishte kërkuar lirimi nga burgu i personave, të cilët më 02.05., ishin përpjekurtë bënin grushtshtet. Një ditë më vonë, rrëmbyesit ishin burgosur.

21.07, Lozanë: Nga shpërthimi i një bombe, të vendosur në një qendër tregtare, ishinplagosur mbi 20 persona. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë grupi “9Qershori”.

14.09, Bejrut: Një grup terroristësh prosirianë kishin vrarë kandidatin për zgjedhje pres-idenciale, Bashir Gemayel.

198217.01, Untergruppenbach/Heilbronn: Disa metra pas largimit nga garazhi, në makinën e

tyre ishin vrarë vëllezërit Jusuf dhe Bardhosh Gërvalla si dhe i ftuari i tyre, Kadri Zeka. Para vdek-jes së tij, Jusuf Gërvalla kishte akuzuar Shërbimin Sekret Serb për kryerjen e këtij atentati. Këta treheronj kombëtarë kishin qenë udhëheqës të “Lëvizjes për Çlirimin e Kosovës”, të “NjësiteveRevolucionare për Çlirimin e Kosovës - Adem Demaçi”, të “Zërit të Kosovës” dhe “Frontit tëKuq”. Sipas të dhënave gjermane, këto grupe politike kishin vendosur kontakte dhe kishin pranuarndihma të ndryshme edhe nga Shqipëria.

15.01, Berlin: Në orën 20:35. në restorantin izraelit, Mifgasch kishte shpërthyer njëbombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një vajze dhe plagosjen e 35 personave të tjerë.

18.01, Paris: Para banesës së tij ishte vrarë zëvendësi i atasheut ushtarak i AmbasadësAmerikane në Francë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Lebanese ArmedRevolutionary Faction” (LARF).

29.03, Tulon: Një komando terroriste e Carlosit kishte sulmuar trenin “Euroexpress”, i ciliudhëtonte nga Parisi për në Tulon. Në çastin kur treni ishte duke udhëtuar me shpejtësi 160 km nëorë, në vagonin e rezervuar për Zhak Shirakun kishte shpërthyer një bombë. Nga pasojat e këtijshpërthimi kishin vdekur gjashtë persona dhe ishin plagosur 27 të tjerë. Për fat, edhe pse vagoni iparë ishte shkatërruar tërësisht, treni nuk kishte dalë nga binarët dhe 400 udhëtarët e vagonëve tëtjerë kishin shpëtuar.

03.04, Paris: Një komando terroriste e Carlosit kishte vrarë diplomatin izraelit, JakovBarsimantov.


11.04, Jerusalem: Një rezervist i ushtrisë izraelite, që kishte ardhur nga ShBA-ja, kishtevrarë në Kodrën e Shenjtë dy arabë dhe kishte plagosur 148 palestinezë të tjerë.

16.04, Bejrut: Në banesën e tyre në Bejrutin Perëndimor ishte vrarë diplomati francez,Guy Cavallot dhe gruaja e tij, Caroline. Vrasësi (anëtar i grupit të Carlosit), kishte hyrë nëndërtesë, duke e fshehur revolen në buqetën e luleve.

22.04, Bejrut: Në zyrën e agjencisë France-Press të Bejrutit kishte shpërthyer një bombëe montuar nga grupi terrorist i Carlosit.

22.04, Paris: Disa minuta para fillimit të seancës kundër anëtarëve të grupit të Carlosit,Magdalena Kopp dhe Bruno Breguet, kishte shpërthyer një autobombë para ndërtesës së gazetës„Al Watan al Arabi“, që gjendej në Rue Marbeuf të Parisit. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishtevdekur një grua dhe ishin plagosur mbi 60 persona të tjerë.

24.05, Bejrut: Para ndërtesës së Ambasadës Franceze në Bejrut kishte shpërthyer një auto-bombë, që kishte shkaktuar vdekjen e 11 personave dhe plagosjen e 27 të tjerëve. Ky sulm terror-ist kishte qenë reagim hakmarrës kundër dënimit të dy anëtarëve të grupit të Carlosit në Paris.

198301.10, Paris: Nga shpërthimi i bombave të kurdisura në panairin e tregtisë në Marsejë

ishin shkatërruar repartet e ShBA-së, BRSS-së dhe Algjerisë. Nga pasojat e shpërthimeve tëfuqishme kishte vdekur një person dhe ishin plagosur 26 të tjerë.

09.10, Rangun: Një grup i terroristëve të Koresë së Veriut ishte përpjekur të vriste presi-dentin e Koresë Jugore në Rangun. Gjatë këtij sulmi kishin vdekur 21 persona.

15.11, Athinë: Grupi terrorist “17 Nëntori” e kishte vrarë atasheun ushtarak amerikan,George Tsantes.

31.12, Marsejë: Në trenin e udhëtarëve, që qarkullonte në drejtim Marsejë - Paris, kishteshpërthyer një bombë e fshehur në një valixhe, e cila kishte shkaktuar vdekjen e dy udhëtarëve. 25minuta më vonë, në stacionin e sapokaluar “St. Charles”, kishte shpërthyer gjithashtu një bombëe fshehur në valixhe. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur tre udhëtarë dhe ishin plagosurmbi 50 të tjerë.

198401.01, Tripoli: Në Qendrën Kulturore Franceze kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte

shkaktuar dëme të mëdha materiale. 10.03, Londër: Shërbimi Sekret Libian, kishte kryer një sulm kundër disidentëve politikë të

strehuar në Angli. Në një klub kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e 27personave.

17.04, Londër: Para ndërtesës së Ambasadës së Libisë në Londër, nga disidentët libianëishin organizuar tubime protestuese. Nga një dritare e ambasadës ishte qëlluar me armë, duke eplagosur zyrtaren e policisë angleze, Yvonne Fletcher.

08.07, Londër: Në një rrugë të Londrës ishte gjetur trupi i vrarë i një agjenti sekret libian,i cili kishte marrë pjesë në sulmin e marsit kundër disidentëve libianë në Angli.

31.10, Nju-Delhi: Nga dy truprojat e veta, ishte vrarë kryeministrja e Indisë, Indira Gandi(67). Kjo vrasje kishte qenë hakmarrje kundër sulmit të ushtrisë indiane të ndërmarrë më 05.06.,kundër tempullit të artë, Shik në Amritsar.563


563 Tempulli i artë Shikh në Amritsar është objekti më i shenjtë i fesë Sikh (Panjabi:????, sikhi) që është paraqitur si fe nëeshekullin XV në Indi. Kjo fe (në gjuhën gjermane quhet edhe si „Sikhismus“) bazohet në shkrimet e Guru Nanak dheështë lindur dhe përhapur kryesisht në rajonin Punjab të Indisë veriore. Aktualisht kjo është feja më e re moniste që karreth 20 milionë besimtarë.

23.12, Bolonjë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe, të kurdisur në një tren të udhë-tarëve, kishin vdekur 15 persona dhe 117 ishin plagosur. Bomba kishte shpërthyer në tunelinApennin, i gjatë 19 km, i cili gjendet në mes Vernio dhe San Benedetto Val di Sambro. Dyshohet seky sulm ishte kryer nga ekstremistët djathtistë.

198526.03, Sofje: Një bombë e vendosur nga terroristët turq, kishte shkaktuar vdekjen e shtatë

udhëtarëve të një treni bullgar.23.06, Cork: Një Jumbo-Jet i kompanisë “Air India”, i cili fluturonte në relacionin

Toronto - Montreal - London - Bombay, ishte rrëzuar në jugperëndim të Irlandës. 329 udhëtarëtdhe anëtarët e ekuipazhit e kishin humbur jetën. Shkaku i rrëzimit të aeroplanit kishte qenë ven-dosja e një mjeti shpërthyes nga ekstremistët fetarë “shikë”. Përafërsisht në të njëjtën kohë kishteshpërthyer edhe një bombë në një valixhe në aeroportin e Tokios Narita, ku kishin vdekur dy per-sona. Gjithashtu edhe kjo bombë kishte qenë e planifikuar të shpërthente në një aeroplan të “AirIndisë”.

10.07, Okland: Në limanin Okland të Zelandës së Re, agjentët francezë e kishin fundosuranijen “Rainbow Warrior”. Gjatë këtij aksioni kishte humbur jetën një fotograf portugez.

19.06, Frankfurt/Main: Në repartin B të aeroportit të Frankfurtit, kishte shpërthyer njëbombë e fshehur në një kosh të mbeturinave. Nga pasojat e këtij shpërthimi të fuqishëm kishinvdekur tre persona dhe ishin plagosur 42 të tjerë. Përgjegjësinë për këtë sulm terrorist e kishinmarrë disa organizata terroriste ndërkombëtare.

24.11, Frankfurt/Main: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një qendër tregtare tëforcave amerikane, ishin plagosur 38 persona.

198602.04, Athinë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në një aeroplan të kompanisë

“TWA”, i cili fluturonte nga Roma për në Athinë, kishin vdekur katër shtetas amerikanë, ndër tëcilët edhe një foshnjë. Për kryerjen e këtij sulmi ishte akuzuar një grup terrorist nga Siria.

05.04, Berlin: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në diskotekën “La Bella” kishtevdekur një ushtar amerikan dhe një grua turke. Ky aksion ishte komanduar nga Siria, ishte ekzeku-tuar nga atentatorë libanezë dhe gjermanë dhe ishte financuar nga Libia. Ky atentat kishte qenëshkak i sulmit ushtarak amerikan kundër Libisë. Si reaksion hakmarrës ndaj këtij sulmi, më 17 prillatentatorët libianë kishin rrëmbyer dhe ekzekutuar në Liban dy shtetas britanikë dhe një amerikan.

5.09.1986, Karaçi (Pakistan): Katër terroristë e kishin rrëmbyer një aeroplan “Boeing747” të kompanisë “PanAm” me 389 udhëtarë dhe anëtarë të ekuipazhit. Në çastin kur në aero-plan ishte fikur drita, terroristët kishin menduar se ishin sulmuar dhe kishin shtënë mbi udhëtarët,duke vrarë 22 persona.

198801.04, Paris: Fronti Kombëtar Çlirimtar Kurd, kishte marrë përgjegjësinë për vrasjen e

një diplomati gjerman në Paris. Ky grup politik është degë e Partisë së Punës së Kurdistanit(PKK).

14.04, Nepal: Para klubit “UFO” në Nepal kishte shpërthyer një bombë, e cila kishteshkaktuar vdekjen e katër ushtarëve amerikanë dhe plagosjen e 15 personave të tjerë.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “Armata e Kuqe Japoneze”.

23.04, Tripoli: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe në Tripoli, kishin vdekur 66 persona. 19.05, Tiroli Jugor: Irredentistët proaustriakë kishin ndërmarrë një seri të sulmeve terror-

iste në Tirolin Jugor.


28.06, Athinë: Grupi terrorist “17 Nëntori”, e kishte vrarë atasheun ushtarak amerikan nëGreqi.

05.06, Seul: Në aeroportin e Tokios ishte burgosur udhëheqësi i organizatës terroriste,Armata e Kuqe Japoneze. Ky, së bashku me Shërbimin Sekret të Koresë Veriore, kishte planifikuarnjë sulm terrorist gjatë lojërave olimpike në Seul. Dy vjet më parë, gjatë lojërave aziatike, në aero-portin e Seulit kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e pesë udhëtarëve dheplagosjen e 31 të tjerëve.

17.08, Islamabad: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe ishte rrëzuar aeroplani zyrtar ishefit të shtetit pakistanez. Përveç kryetarit, Mohammad Zia ul-Haq, ndër 29 personat e vdekurishin evidentuar edhe shefi i Shtabit Gjeneral Akhtar Abdul Rahman dhe ambasadori amerikanArnold Raphael. Sipas të dhënave zyrtare, dihet shkaku i rrëzimit të aeroplanit, por jo edhe aten-tatori.

21.12, Lokerbi: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe ishte rrëzuar aeroplani i kom-panisë Pan Am, i cili fluturonte nga Londra për në Nju-Jork. Mbi territorin Lokerbi të Skocisë ishingjetur trupat e 270 viktimave.

198913.07, Vjenë: Nga autorë të panjohur ishte vrarë udhëheqësi në mërgim i një lëvizjeje poli-

tike kurde.19.07, Niger: Në një aeroplan të kompanisë franceze “UTA”, në kohën kur po fluturonte

mbi Shkretëtirën e Saharës, kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar rrëzimin e avionit dhevdekjen e 170 udhëtarëve. Sipas rezultateve të hetimeve bomba, ishte vendosur në aeroplan ngaShërbimi Sekret Libian. Më vonë Libia, sipas tarifës zyrtare, kishte paguar dëmshpërblimin e aero-planit dhe 60 milionë marka gjermane për familjet e viktimave.

26.09, Athinë: Grupi terrorist “17 Nëntori” kishte vrarë delegatin konservator grek,Pavlos Bakojannis.

22.11, Bejrut: 17 ditë pas fitores presidenciale, ishte vrarë kryetari libanez, ReneMouawad. Në një rrugë të sektorit lindor të Bejrutit, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm, i cili ekishte copëtuar makinën e blinduar të kryetarit 64 vjeçar libanez duke shkaktuar vdekjen edhe të23 personave të tjerë.

25.11, Ankara: Gjatë sulmi të një grupi të ekstremistëve kurdë, kishin vdekur 21 banorë tënjë fshati turk.

199025.02, Bruksel: Një dorë kriminale kishte vrarë në Bruksel aktivistin e njohur shqiptar,

Enver Hadrin. Autoritetet belge dyshonin se pas këtij sulmi terrorist qëndronte Shërbimi SekretJugosllav. Në vitin 1972 Enver Hadri kishte kërkuar strehim politik në Bruksel, ndërsa që nga viti1975 kishte filluar të merrej me aktivitete konkrete politike me qëllim të realizimit të të drejtavekombëtare të popullit shqiptar në Jugosllavi.

199116.02, Medellin: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në metropolin e drogës

kolumbiane Medellin kishin vdekur 22 persona. 12.03, Athinë: Grupi terrorist grek “17 Nëntori” e kishte vrarë oficerin e aviacionit

amerikan, Ronald Odell Stewart. 21.05.1991, Sriperumbudur: Gjatë fushatës zgjedhore në Indi ishte vrarë ish-kryeministri

Rajiv Gandi. Sipas të dhënave të policisë, një grua e kishte fshehur eksplozivin në trupin e saj dhepas një fjalimi të kryetarit 46 vjeçar të Partisë së Kongresit Gandi kishte shkuar dhe e kishte përqa-


fuar atë. Në atë çast ishte aktivizuar eksplozivi, që kishte shkaktuar vdekjen e atentatores Ganditdhe të16 personave të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij atentati, sipas qeverisë indiane, ekishte organizata tamile, Tamil Eelam (LTTE).

16.06, Punjab: Militantët shikë kishin sulmuar një tren në Punjab, që shtrihet në veri tëIndisë, duke vrarë 126 hindus.

12.07, Lima: Grupi terrorist „Shtegu i Ndriçuar“, kishte rrëmbyer dhe ekzekutuar treekspertë të bujqësisë, të ardhur nga Japonia.

01.08, Bitlis: Në kampin turistik afër liqenit të vullkanit Nemrut, ishin rrëmbyer 10 turistëgjermanë. Ky aksion i Armatës Çlirimtare të Kurdistanit ishte ndërmarrë me qëllim të sensibilizim-it të opinionit ndërkombëtar ndaj pozitës kurde në Turqi. Tetë ditë më vonë ishin liruar të gjithë per-sonat e rrëmbyer.

7.10, Athinë: Përfaqësuesi për shtyp i Ambasadës Turke në Athinë ishte vrarë nga grupimilitant “17 Nëntori”.

199211.02, Limë: Para ndërtesës së Ambasadës Amerikane kishte shpërthyer një bombë e montu-

ar nga Shtegu i Ndriçuar, duke shkaktuar vdekjen e tre policëve dhe plagosjen e tre qytetarëve të tjerë. 23.05, Palermo: Eksperti më i suksesshëm për luftimin e mafies, gjyqtari Giovanni Falcone

ishte vrarë nga mafia italiane. Në autostradën në mes aeroportit Punta Raisi dhe Palermos, njëmjet i fuqishëm shpërthyes, i aktivizuar me telekomandë, e kishte shkaktuar një krater me thellësitetë metra dhe gjerësi 30 metra, duke copëtuar makinën e Falcone dhe disa automjete të tjera. Sëbashku me gjyqtarin Falcone kishte vdekur edhe gruaja e tij, tre policë dhe shtatë persona tërastit.

19.07, Palermo: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe para shtëpisë së nënës së tijishte vrarë prokurori publik, Paolo Borsellino dhe pesë truprojat e tij.

23.10, Magdalena: Organizata terroriste kolumbiane, FARC, kishte rrëmbyer dhe ekzeku-tuar afaristin e njohur anglez, Arthur Kessler.

28.12, Limë: Nga pasojat e shpërthimit të mjeteve të fuqishme, të vendosura nga njësitigueril „Shtegu i Ndriçuar”, ishin shkatërruar ndërtesat e ambasadave të Kinës dhe Japonisë, dhembi 60 objekte tjera.

199310.04, Johanesburg: Dy terroristë (të bardhë), nga motive raciste, e kishin vrarë kryetarin

e Kongresit Kombëtar Afrikan (ANC), Chris Hani. 15.04, Bogotá: Nga shpërthimi i një bombe në qendër të kryeqytetit kolumbian kishin

vdekur 15 persona dhe ishin plagosur mbi 100 të tjerë. 19.04, Waco: Pas 51 ditë rrethimi, Policia Federale Amerikane FBI, kishte sulmuar me gaz

lotsjellës fermën e Sektit Davidian në Texas. Sipas të dhënave të policisë, nga përhapja e shpejtë ezjarrit, kishin vdekur rreth 80 anëtarë të këtij sekti.

01.05, Kolombo: Një atentator, me një mjet shpërthyes, kishte vrarë kryetarin e Sri-Lankës, Ranasinghe Premadasa. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëm, kishin vdekur edhe 22 per-sona të tjerë. Vetëm një javë më parë, pikërisht më 23 prill, ishte vrarë udhëheqësi i opozitës, LalithAthulathmudali. Për këtë vrasje, udhëheqja e Democratic United National Front (DUNF), kishteakuzuar Shërbimin Sekret Shtetëror. Ndërkaq, për vrasjen e kryetarit Premadasa ishte akuzuarlëvizja terroriste tamile LTTE.

14.05, Romë: Në Romë kishte shpërthyer një autobombë e mafies, e cila kishte shkaktuarplagosjen e 30 personave.


24.05, Ankara: Në një rajon malor në lindje të Turqisë, njësitet e lëvizjes guerile PKK,kishin ndaluar një autobus me rekrutë ushtarakë turq duke i detyruar ata të zbrisnin nga autobusidhe aty skaj rrugës i kishin pushkatuar.

27.05, Firence: Në qendër të Firences kishte shpërthyer një autobombë e mafies, duke shkak-tuar vdekjen e gjashtë personave dhe plagosjen e mbi 30 të tjerëve. Gjithashtu ishte dëmtuar rëndëedhe monumenti kulturor historik, Ufficcien, restaurimi i të cilës kishte zgjatur disa vjet me radhë.

16.06, Mardin: Njësitet guerile të Lëvizjes Çlirimtare Kurde „PKK“, kishin masakruargjashtë banorë të fshatit turk, Yaylacik.

24.06, Munih: Një grup prej 13 ekstremistëve kurdë kishte pushtuar Konsullatën Turke nëMunih duke rrëmbyer 23 persona. Ky aksion kishte përfunduar pa gjakderdhje dhe kishte pasur përqëllim sensibilizimin e opinionit ndërkombëtar për pozitën e rëndë të popullit kurd në Turqi.

04.08, Bitlis: Në Distrikt Mutki, që shtrihet në afërsi të Bitlisit, një grup i armatosur iaktivistëve të PKK-së, kishte ndalur një minibus dhe kishte pushkatuar 19 udhëtarët e tij.

17.09, Diyarbakir: Një komando e Lëvizjes Separatiste Kurde „PKK“, kishte sulmuar njëshoqatë të mësuesve në Distrikt Egin afër Diyarbakir duke vrarë gjashtë persona.

12.10, Siirt: Formacionet kryengritëse të Lëvizjes Separatiste Kurde PKK e kishin sulmuarfshatin Derince afër Siirt, që gjendet në lindje të Turqisë, duke masakruar 22 banorë.

16.10, Killeen: Një person i marrë dhe i armatosur me armë automatike, kishte hyrë në njëkafene në qytetin teksan Killeen dhe kishte vrarë 22 persona.

25.10, Niamei: Katër anëtarë të një grupi ekstremist nigerian, kishin rrëmbyer një AirbusA-310 të Nigerian Airways me150 udhëtarë dhe anëtarë të ekuipazhit. Njësitet antiterroriste tëNigerisë e kishin sulmuar aeroplanin e rrëmbyer dhe e kishin vrarë njërin nga rrëmbyesit. Të tjerëtishin dorëzuar. Pas përfundimit të aksionit ishte evidentuar edhe një viktimë nga radhët e anëtarëvetë ekuipazhit.

25.10, Javi: Në qytetin Javi (Distrikt Cat), që shtrihet në provincën Erzurum të Turqisë,njësitet e PKK-së kishin masakruar 38 persona.

04.11, Paris: Njësitet ekstremiste kurde të PKK-së, kishin filluar një fushatë kundër për-faqësive diplomatike turke në Evropë. Gjatë gjashtë sulmeve në vende të ndryshme ishte vrarë njëperson dhe ishin plagosur 20 të tjerë.

12.12., Adijaman: Njësitet e PKK-së kishin sulmuar fshatin turk, Agackonak në provincënAdijaman duke vrarë 13 banorë.

199402.01, Dijarbakir: Në një rrugë në mes qytetit Dijarbakir dhe Elazig, anëtarët e armatosur

të PKK-së kishin sulmuar një autobus, duke vrarë tetë udhëtarë. 22.01, Mardin: Njësitet e PKK-së kishin sulmuar fshatrat Akyurek dhe Ormancik në

provincën Mardin dhe kishin vrarë 20 persona. 24.03, Stamboll: Në Pazarin e Stambollit kishte shpërthyer një bombë e PKK-së, që kishte

shkaktuar vdekjen e katër personave. 27.03, Stamboll: Në oborrin e xhamisë Aja Sofia kishte shpërthyer një bombë, e cila kishte

plagosur tre turistë. Përgjegjësinë për këtë sulm e kishte marrë organizata kurde, PKK.02.04, Stamboll: Në kompleksin e Basarit në Stamboll kishte shpërthyer një bombë, e cila

e kishte shkaktuar vdekjen e një spanjolli dhe të një belgu si dhe plagosjen e 17 personave.Përgjegjësinë, edhe në këtë rast, e kishte marrë organizata kurde PKK.

13.04, Bejrut: Pesë shtetas irakianë kishin vrarë aktivistin e opozitës politike irakiane,Shaykh Talib al-Suhayhl.


27.04, Johanesburg: Nga shpërthimi i një bombe në Jan Smuts Airport të Johanesburgut,ishin plagosur 16 persona. Ky sulm terrorist ishte kryer nga një grup i ekstremistëve racistë (tëbardhë), me qëllim të sabotimit të zgjedhjeve të lira në Afrikën Jugore.

27.06, Matsumoto: Para shtëpisë së një gjyqtari, aktivistët e sektit Aum kishin liruar gazinSarin dhe në këtë mënyrë kishin shkaktuar vdekjen e shtatë personave dhe plagosjen e 58 të tjerëve.Ky sulm ishte bërë me qëllim të testimit të efektit të këtij gazi nervor, që ishte përdorur në mars tëvitit 1995, gjatë sulmit terrorist kundër metrosë në Tokio.

04.07, Athinë: Njësiti terrorist “Theofilos Georgiadis”, i grupit terrorist grek “17Nëntori” e kishte vrarë diplomatin turk, Omer Sipahioglu.

19.07, Santa Rita: Gjatë fluturimit mbi Santa Rita të Panamasë kishte shpërthyer njëbombë, e cila e kishte shkatërruar aeroplanin dhe kishte shkaktuar vdekjen e 22 udhëtarëve, krye-sisht izraelitë.

20.07, Erzurum: Në një rrugë ndërmjet qyteteve Bingol dhe Erzurum, njësitet e PKK-së ikishin ndaluar dhe bastisur automjetet e ndryshme duke vrarë 11 persona të dyshimtë.

24.08, Klagenfurt: Gjatë kontrollimit të një pakoje të dyshimtë, që ishte vendosur paraderës së një shkolle të minoritetit slloven, kishte shpërthyer një bombë e fshehur duke prerë dyduart e një polici.

11.12, Manila: Në një aeroplan të “Phlippine Airlines”, kishte shpërthyer një bombë, qëkishte shkaktuar vdekjen e një udhëtari japonez dhe plagosjen e 11 udhëtarëve të tjerë. Dyshohejse ky sulm terrorist ishte kryer nga grupi Abu Sayyaf.

199504.02, Obervart: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe të kurdisur kishin vdekur katër

romë austriakë. Në vendin e ngjarjes, atentatori kishte lënë shkresën „Romë kthehuni në Indi!”.Për shkak të këtij sulmi dhe të disa të tjerëve, ekstremisti djathtist, Franz Fuchs, para vetëvrasjes,ishte dënuar me burgim të përjetshëm.

14.02, Islamabad: Tre persona të armatosur kishin vrarë një gjeneralbrigade të ushtrisëafgane në Pakistan.

01.03, Moskë: Një atentator i paidentifikuar kishte vrarë udhëheqësin e RadiotelevizionitRus, Wladislaw Listjew.

20.03, Tokio: Në gjashtë vagonë të trenave nëntokësorë, që qarkullonin në linjat Hibiya,Chiyoda dhe Marunouchi, aktivistët e sektit “Aum Shinri Kyo”, kishin vendosur pako të mbushurame gaz nervor të llojit Sarin. Gjatë lirimit të papritur të këtij gazi, kishin vdekur 12 persona dhe nëshkallë të ndryshme ishin helmuar mbi 5000 të tjerë. Sulme të ngjashme terroriste ishin ndërmar-rë edhe gjatë muajve pasues. Më 19 prill, në qytetin Jokohama, nga pasojat e lirimit të gazit Sarin,kishin kërkuar ndihmë shëndetësore mbi 500 qytetarë. Më pesë maj në një tualet të metrosë sëqytetit Shinjuku, ishte zbuluar një bashkëdyzim i helmeve të tjera kimike, ndërsa më pesë korrik nëçastin e fundit ishte penguar shpërthimi i një bombe të mbushur me helmin kimik, cianur.

19.04, Oklahoma City: Nga pasojat e shpërthimit të një autobombe para ndërtesës nën-tëkatëshe Alfred P. Murrah Federal Building të Oklahoma City, kishin vdekur 168 persona dheishin plagosur mbi 500 të tjerë. Autoritetet amerikane rastësisht e kishin identifikuar dhe burgosuratentatorin djathtist, Timothy McVeigh.

19.04, Trincomalee: Me një sulm të dyfishtë kundër anijeve ushtarake (12 ushtarë tëvdekur), Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE), në mënyrë të njëanshme, kishin ndërprerë armë-pushimin me pushtetin e Sri-Lankës.

22.04, Hagë: Në një kafene të kryeqytetit holandez, ishin vrarë dy shtetas turq. Si atenta-


torë të mundshëm, ishin burgosur katër simpatizues të PKK-së.03.05, Frankfurt/M: Nga shpërthimi i një bombe-paketë, kishte vdekur një postier. Paketa

kishte qenë e adresuar në emrin e një turku, që jetonte në Rheinland-Pfalz. 31.05, Saragozë: Në një minierë ari në Saragozë, terroristët kishin rrëmbyer tre shtetas

kolumbianë dhe një amerikan. Gjatë përpjekjeve për lirimin e tyre, kishte vdekur një person i rrëm-byer dhe dy terroristë.

15.06, Budjonovsk: Në qytetin Budjonovsk që shtrihet në jug të Rusisë, kryengritësitçeçenë kishin rrëmbyer 1500 pacientë dhe anëtarë të personelit mjekësor të një spitali. Pas dyditësh, njësitë speciale ruse, kishin ndërmarrë një aksion të dështuar për lirimin e personave tërrëmbyer. Gjatë këtij aksioni kishin vdekur 112 persona të rrëmbyer. Pas dështimit të këtij aksioniishte arritur marrëveshja për largimin e sigurt të rrëmbyesve së bashku me 150 persona të rrëm-byer, me një autobus rus, në drejtim të Çeçenisë. Pas këtij aksioni kishin filluar bisedimet për zgjid-hjen paqësore të konfliktit çeçen.

04.11, Tel-Aviv: Gjatë një manifestimi paqësor, ku ishin tubuar rreth 100.000 persona,atentatori radikal djathtist dhe studenti i drejtësisë, Yigal Amir, e kishte vrarë kryeministrin izraelit,Jitzhak Rabin.

199609.01, Kisljar: Në qytetin Kisljar të Dagistanit, kryengritësit çeçenë përsëri kishin sulmuar

një spital duke rrëmbyer mbi 3000 persona. Pas disa orëve, njësitë kryengritëse ishin larguar ngaspitali dhe ishin barrikaduar në fshatin Perwomaj. Pas përfundimit të operacionit rus, që kishtesjellë lirimin e personave të rrëmbyer, ishin konstatuar rreth 150 viktima.

31.01, Kolombo: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe 200 kilogramësh kishin vdekurmbi 80 persona dhe ishin plagosur rreth 1400 të tjerë. Për kryerjen e këtij sulmi, qeveria e Sri-Lankës, kishte akuzuar organizatën Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE).

08.03, Nikozi: Në shenjë proteste kundër pushtimit rus në Çeçeni, një shtetas turk 20 vjeçkishte rrëmbyer një aeroplan “Boeing 727” të “Turkish Airlines” me 109 udhëtarë, që fluturontenga Nikozia për në Stamboll. Pas zbarkimit në Sofje, aeroplani kishte fluturuar për Munih, ku ishteburgosur rrëmbyesi.

24.07, Kolombo: Në një tren, të mbushur me udhëtarë, kishin shpërthyer disa mjeteshpërthyese, të vendosura nga Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE). Nga pasojat e këtyreshpërthimeve kishin vdekur 78 persona dhe ishin plagosur 450 të tjerë.

01.08, Paris: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë udhëheqësi lokal i KurdistanDemocratic Party.

26.10, Paris: Nga atentatorë të panjohur ishte vrarë shefi i financave të organizatës TigratÇlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE). Disa ditë para vrasjes, viktima ishte akuzuar nga bashkëpunë-torët e vet për keqpërdorim të parave.

23.11, Moroni: Gjatë zbarkimit të një aeroplani të rrëmbyer, kishin vdekur 127 nga 178udhëtarët e një Boeingu 767 të Ethiopian Airlines. Ndër personat fatkeq, kishin qenë edhe rrëm-byesit ekstremistë të opozitës etiopiane.

12.12, Bagdad: Një grup opozitar, me një plumb në kokë, e kishte plagosur Uday Husein,djalin e madh të ish-kryetarit irakian, Sadam Husein.

17.12, Limë: Gjatë ceremonisë festive me rastin e ditëlindjes së perandorit japonezAkihito, 20 anëtarë të Tupac Amaru (MRTA), kishin hyrë me dhunë në ndërtesën e AmbasadësJaponeze në Limë duke rrëmbyer 490 persona të pranishëm, ndër të cilët edhe ministrin e Punëvetë Jashtme të Perusë, Francisco Tudela. Rrëmbyesit kishin kërkuar lirimin nga burgu të 400 terror-


istëve. Pas disa ditëve, një shërbim special kishte ndërmarrë një aksion spektakular, duke vrarë tëgjithë rrëmbyesit.

199723.02, Nju-Jork: Një palestinez i armatosur me armë automatike, nga ndërtesa e Empire

State Building, kishte zbrazur breshëri plumbash kundër një grupi turistësh, duke vrarë një danezdhe duke plagosur 12 të tjerë.

04.09, Havanë: Në hotel Copacabana kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuarvdekjen e një turisti italian. Disa minuta më vonë, kishin shpërthyer edhe dy bomba të tjera të mon-tuara në pjesë të ndryshme të hotelit. Pas disa ditëve ishte identifikuar dhe ishte burgosur atenta-tori salvadorian.

13.10, Ankara: Një komando e lëvizjes separatiste kurde “PKK”, kishte rrëmbyer dy inx-hinierë bullgarë dhe një turk. Pas disa ditësh ishte gjetur trupi i vrarë i inxhinierit turk.

15.10, Kolombo: Para hotelit “Hilton” në Kolombo, kishte shpërthyer një bombë e ven-dosur nga Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE), e cila kishte shkaktuar vdekjen e 20 personavedhe plagosjen e 110 të tjerëve.

199817.01, Aman: Në një shtëpi luksoze të Amanit ishin gjetur kufomat e tetë personave, të cilët

kishin vdekur nga pasojat e prerjes së venave. Ndër personat e vrarë ishte edhe zëvendësam-basadori irakian, Hikmet Al-Hajou dhe milioneri i njohur irakian, Namir Ochi.

25.01, Kandi: Dy atentatorë vetëvrasës, ishin përplasur me makinat e tyre të mbushura meeksploziv, për ndërtesën e një tempulli të shenjtë në qytetin Kandi të Sri-Lankës. Nga pasojat ekëtyre shpërthimeve të bashkërenduara, kishin vdekur 15 persona dhe ishin plagosur 34 të tjerë.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë organizata terroriste Tigrat ÇlirimtarëTamilë Eelam“ (LTTE).

06.02, Kolombo: Një atentator vetëvrasës tamil, kishte hyrë në ndërtesën e Shtabit të AirForce në Kolombo dhe, duke aktivizuar eksplozivin e fshehur në trup, kishte vrarë 10 persona.

23.07, Grozni: Në një rrugë të Groznit kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishteshkaktuar plagosjen e kryetarit çeçen, Mashadov, dhe vrasjen e bashkëpunëtorëve të tij. Sipas tëdhënave zyrtare, pas këtij sulmi fshihej Shërbimi Sekret Rus. Nga ana tjetër ishin siguruar edheinformacione për mundësinë e përfshirjes së atentatorëve islamikë në këtë ngjarje.

11.09, Jaffna: Në ndërtesën e qeverisë së qytetit tamil, Jaffna, kishte shpërthyer një bombë,e cila kishte shkaktuar vdekjen e 12 personave (ndër të cilët edhe të kryetarit të qytetit) dhe plagos-jen e 12 të tjerëve. Pas këtij sulmi qëndronin Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam (LTTE).

18.10.1998, Maçuca: National Liberation Army-Colombia kishte vendosur disa mjeteshpërthyese në Departement Antioquia të Ocensa Pipeline. Nga pasojat e këtyre shpërthimevekishin vdekur 71 persona dhe ishin plagosur mbi 100 të tjerë.

30.10, Adana: Një aeroplan i Turkish Airlines me 40 udhëtarë ishte rrëmbyer nga një anë-tar i Lëvizjes Separatiste Kurde PKK. Pas zbarkimit të aeroplanit në Ankara, rrëmbyesi ishte vrarënga Shërbimi Policor Turk.

07.11, Jalah: Gjatë një manifestimi hindus, disa rebelë Bodo, kishin sulmuar me armëautomatike, duke shkaktuar vrasjen e shtatë personave dhe plagosjen e 25 të tjerëve.

17.11, Juksekova: Në shenjë proteste kundër burgosjes së shefit të PKK-së, Öcalan, njësimpatizues i tij kishte ndërmarrë aksion vetëvrasës kundër një stacioni policor turk, dukeaktivizuar një bombë të fshehur në trupin e tij. Nga pasojat e këtij shpërthimi ishin plagosur gjashtëpolicë.


24.11, Sana: Para ndërtesës së Ambasadës Gjermane në kryeqytetin jemen, Sana kishteshpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar vdekjen e tre qytetarëve dhe plagosjen e katër të tjerëve.

01.12, Lice: Në një ndërmarrje tregtare, të vizituar kryesisht nga ushtarët turq, një atenta-tor kurd kishte bërë vetëvrasje, duke shkaktuar edhe plagosjen e 14 personave të tjerë.

18.12, Dispur: Në afërsi të ndërtesës qeveritare të provincës Assam, kishte shpërthyer njëbombë, që kishte shkaktuar vrasjen e shtatë personave dhe plagosjen e 40 të tjerëve.

24.12, Van: Në qytetin turk Van, një grua kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupine saj, duke shkaktuar (edhe) vdekjen e një personi dhe plagosjen e 22 të tjerëve.

26.12, Nallur: Udhëheqësi i Tamil United Liberation Front (TULF), PonnathuraiMathimugarajah, ishte vrarë në rajonin Nallur nga “Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“.

199928.01, Kapstadt: Para ndërtesës së një stacioni policor në Kapstadt kishte shpërthyer një

bombë, e cila kishte shkaktuar plagosjen e 11 personave.25.02, Bogota: Tre punëtorë amerikanë (Terence Freitas, Ingrid Inawatuk dhe Gay

Laheenae) ishin rrëmbyer në rajonin U´wa Indianer dhe më 04.03., në një fushë të Venezuelës ishinvrarë nga kryengritësit komunistë.

01.03, Bvindi National Park (Uganda): Në një park nacional, kryengritësit Interahamvekishin rrëmbyer një numër të madh turistëve nga ShBA-ja, Evropa dhe Zelanda e Re. Nga motivepolitike ishin vrarë katër turistë anglezë, dy shtetas amerikanë dhe dy të tjerë nga Zelanda e Re.

05.03.1999, Çankiri: Në qendër të Anatolisë kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishteshkaktuar vdekjen e guvernatorit dhe tre personave të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmie kishte marrë Lëvizja Çlirimtare e Fshatarëve dhe e Punëtorëve” - TIKKO.

10.03, Stamboll: Para një ndërmarrje tregtare të Stambollit kishte shpërthyer një auto-bombë e PKK-së, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e tetë të tjerëve.Autoritetet turke kishin vlerësuar se ky sulm ishte bërë në kontekst të burgosjes së shefit të PKK-së, Abdullah Öcalan.

13.03.1999, Stamboll: Disa terroristë të prezantuar si “Grupi i Shqiponjave HakmarrëseApo”, kishte hedhur disa mjete ndezëse në hyrje të një shtëpie tregtare të Stambollit. Nga tymi dheflaka (e shpërthyer) kishin vdekur 13 persona dhe ishin plagosur gjashtë të tjerë.

18.03, Kolombo: Një atentator vetëvrasës tamil, kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur nëtrup, në çastin kur afër tij ishte duke kaluar vetura e shefit të shërbimit për luftimin e terrorizmit,Mohammed Nilabdeen. Nga shpërthimi i fuqishëm kishin vdekur edhe dy zyrtarë të policisë dheishte plagosur një oficer i lartë.

28.03, Moskë: Në shenjë proteste kundër intervenimit ushtarak amerikan në luftën eKosovës, një atentator i panjohur e kishte sulmuar me granata dore dhe armë automatikeAmbasadën Amerikane në Moskë. Pos dëmeve të shkaktuara materiale nuk ishte evidentuar ndon-jë viktimë.

04.04, Moskë: Para zyrës së Federal Security Service që gjendet në qendër të Moskëskishte shpërthyer një bombë, nga e cila ishin plagosur tre persona. Pas këtij sulmi qëndronte grupi,i cili kishte sulmuar më parë Ambasadën Amerikane.

11.04, Teheran: Oficeri më i lartë ushtarak iranian ishte vrarë nga anëtarët e Mujahedeene-Khalq në çastin kur po e përcillte djalin e vet për në shkollë.

24.04, Londër: Një grup i ri terrorist i prezantuar si “Combat 18”, kishte montuar njëbombë në një shtëpi të banuar kryesisht me shtetas të Bangladeshit. Nga shpërthimi i kësaj bombeishin plagosur shtatë persona.


28.04, Athinë: Nga shpërthimi i një bombe në Hotel Intercontinental të Athinës kishtevdekur një person. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë grupi terrorist “CelulatRevolucionare”. Sipas rezultateve të hetimeve, ky sulm ishte kryer në kontekst të përfshirjes sëbashkësisë ndërkombëtare në luftën që zhvillohej në Kosovë.

30.04, Londër: Grupi terrorist “Ujqit e Bardhë”, kishte vendosur një mjet shpërthyes parandërtesës së klubit të homoseksualëve Admiral Duncan, i cili gjendet në lagjen Soho të Londrës.Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin vdekur tre persona dhe ishin plagosur mbi 70 të tjerë. Pasdisa ditëve, policia kishte arritur identifikimin dhe burgosjen e atentatorit ekstremist.

13.05, Moskë: Vetëm disa minuta pas largimit të besimtarëve nga sinagoga Marina Roshanë Moskë, kishte shpërthyer një bombë, që kishte shkaktuar dëme të mëdha materiale dhe plagos-jen e tre personave. Sipas të dhënave të policisë, për fatin e besimtarëve të tubuar me rastin e fes-tës izraelite Lag B’omer, bomba kishte shpërthyer me vonesë.

20.05, Romë: Grupi terrorist “Phalanx”, i Brigadave të Kuqe, kishte vrarë para shtëpisësë tij këshilltarin e ministrit italian për Punë, Massimo D´Antona.

22.06, Jalpaiguri: Nga shpërthimi i një bombe të fshehur në një valixhe, në stacionin heku-rudhor të qytetit indian, Jalpaiguri, kishin vdekur 10 qytetarë dhe ishin plagosur 59 të tjerë.Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi e kishte marrë “United Liberation Front of Assam”.

03.07, Çikago: Një racist amerikan në rrethin e qytetit të Çikagos kishte vrarë një zezakdhe kishte plagosur gjashtë ortodoksë izraelitë. Në shënjestër të tij kishte qenë edhe një çift ngaAzia.

13.07, Moskë: Studenti rus, Nikita Krivchun kishte plagosur me thikë delegatin (judë) tëParlamentit të Moskës, Leopold Kaimovsly. Sipas deklaratave të tij “çdo e keqe në botë rrjedh ngaizraelitët”.

20.07, Çaglajan: Në qytetin turk, Çaglajan, një grup i armatosur i Organizatës SeparatisteKurde, PKK, kishte hapur zjarr mbi vizitorët e Open-Air-Restaurant, duke vrarë një person dheduke plagosur shtatë të tjerë.

29.07, Kolombo: Neelan Tiruchelvam, një anëtar prominent i minoritetit tamil, kishtevdekur dhe pesë të tjerë ishin plagosur në çastin kur mbi makinën e Tiruchelvam kishte kërcyer njëatentator vetëvrasës i Tigrave Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE).

04.08, Vavunija: Nga shpërthimi i një bombe të fshehur në trupin e një ekstremisti tamil,kishin vdekur nëntë anëtarë të një shërbimi special të policisë dhe një civil, si dhe ishin plagosur18 të tjerë.

11.08, Los-Anxhelos: Një atentator, i cili kishte kontakte me një organizatë neonaziste,kishte shtënë me armë në drejtim të çerdhes së fëmijëve izraelitë “North Valley Jewish CommunityCenter” në Granada Hills, duke vrarë një postier dhe plagosur pesë persona të tjerë.

31.08, Moskë: Nga pasojat e shpërthimit të një bombe në afërsi të Kremlinit, ishin plago-sur 41 persona. Bomba kishte qenë e fshehur në një automat bixhozi të një ndërtese tregtare.

05.09, Bujnaksk: Një autobombë, e cila kishte shpërthyer para një ndërtese ushtarake,kishte shkaktuar vdekjen e 64 ushtarëve rusë dhe plagosjen e mbi 100 të tjerëve.

08.09, Moskë: Një bombë, që kishte shpërthyer në hyrje të një ndërtese shumëkatëshe,kishte shkaktuar vdekjen e 100 personave dhe plagosjen e mbi 200 të tjerëve. Sipas një thirrjejeanonime në interfax, ky sulm ishte akt hakmarrës kundër ofensivës ruse në Kaukaz.

13.09, Moskë: Përsëri kishin shpërthyer mbi 100 kg eksploziv të llojit TNT në hyrje të njëndërtese shumëkatëshe në Moskë. Nga gërmadhat ishin nxjerrë trupat e 120 personave, prej (gjith-sej) 129 banorëve të ndërtesës.


16.09, Volgodonsk: Në qytetin jugor rus, Volgodonsk, para një ndërtese shumëkatëshekishte shpërthyer një transporter i mbushur me eksploziv, i cili kishte shkaktuar vdekjen e 8 per-sonave dhe plagosjen e 117 të tjerëve.

28.09, Fushë Kosovë: Nga shpërthimi i disa mjeteve të hedhura në tregun e Fushë Kosovëskishin vdekur dy serbë dhe ishin plagosur mbi 40 të tjerë.

01.10, Bangkok: Dhjetë persona të armatosur, kishin sulmuar Ambasadën e Birmanisë nëBangkok duke rrëmbyer 38 persona. Si kusht për lirimin e tyre, rrëmbyesit kishin kërkuar liriminnga burgu të një numri personash të dënuar politikë. Kur policia u kishte premtuar largim të lirë,rrëmbyesit i kishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer dhe ishin larguar me helikopter ngaambasada.

12.11, Islamabad: Në afërsi të Ambasadës Amerikane kishte shpërthyer një autobombë, ecila kishte shkaktuar plagosjen e dhjetë personave. Ky sulm kishte të bënte me sanksionet e vendo-sura nga OKB-ja kundër Afganistanit.

21.11, Madu: Tigrat Çlirimtarë Tamilë Eelam“ (LTTE), kishin bombarduar një kishë kato-like 450 vjeçare, duke vrarë edhe 45 besimtarë dhe duke plagosur mbi 60 të tjerë.

18.12, Kolombo: Gjatë një manifestimi zgjedhor, një aktivist i Tigrave Çlirimtarë TamilëEelam (LTTE), kishte aktivizuar një bombë, duke vrarë 12 aktivistë të partisë në pushtet dhe dukeplagosur 142 të tjerë. Ndër personat e plagosur kishte qenë edhe kryetari, Kumaratunga.Paralelisht me këtë sulm vetëvrasës ishte ndërmarrë edhe një tjetër në qytetin Jaela, duke shkaktu-ar vdekjen e tetë anëtarëve të një partie opozitare.

200005.01, Kolombo: Një atentatore vetëvrasëse kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në

trupin e saj para hyrjes së ndërtesës presidenciale në Kolombo. Nga pasojat e këtij shpërthimikishin vdekur 19 persona dhe ishin plagosur 26 të tjerë. Përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi ekishte marrë organizata kryengritëse tamile, LTTE.

24.01, Ratçaburi: Rebelët e minoritetit Karen në Myanmar, kishin pushtuar një spital nëRatchaburi dhe kishin rrëmbyer 700 persona. Rrëmbyesit kishin kërkuar trajtim mjekësor përrebelët e plagosur dhe ndërprerjen e sulmeve tajlandeze kundër kampeve të minoritetit Karer.Gjatë aksionit të policisë ishin vrarë të gjithë rrëmbyesit.

27.01, Vavunija (Sri-Lankë): Në postën kryesore të qytetit Vavunija kishte shpërthyer njëbombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e 10 personave dhe plagosjen e rreth 70 të tjerëve.

10.03, Kolombo: Nga shpërthimi i një autobombe afër ndërtesës së parlamentit nëKolombo kishin vdekur 21 persona. Pas këtij shpërthimi, në pjesë të ndryshme të qendrës së qytetit,kishin filluar të shtënat e terroristëve kundër forcave policore.

08.06, Athinë: Në qendër të qytetit aktivistët e organizatës “17 Nëntori” nga motoçikletate tyre kishin shtënë me armë automatike kundër automjetit diplomatik anglez, duke vrarë atasheunushtarak pranë Ambasadës Angleze, Stephen Saunders.

28.06, Bagdad: Një irakian i armatosur me armë automatike kishte depërtuar me dhunë,duke vrarë dy persona në ndërtesën e përfaqësisë së Organizatës Botërore të Ushqimit FAO nëBagdad. Atentatori kishte kërkuar ndërprerjen e sanksioneve të OKB-së kundër Irakut.

03.07, Gudermes: Brenda disa minutave kishin shpërthyer disa automjete, të mbushura memjete shpërthyese, të cilat kishin qenë të parkuara para ndërtesave të ndryshme ushtarake ruse nëqytetet Gudermes, Argun, Urus-Martan dhe Nowogrosnenski. Gjatë këtyre sulmeve kishin vdekurtë paktën 44 ushtarë rusë dhe ishin plagosur rreth 120 civilë.

09.07, Wladikawkas: Nga shpërthimi i një bombe të montuar në tregun e qytetit


Wladikawkas kishin vdekur pesë persona dhe ishin plagosur 17 të tjerë. Në të njëjtën ditë, në njëndërtesë shumëkatëshe të qytetit Rostow, ishte aktivizuar edhe një mjet tjetër shpërthyes, që kishteshkaktuar dy viktima.

08.08, Moskë: Në hyrje të metrosë, e cila gjendet në sheshin „Pushkin“ të Moskës, kishteshpërthyer një bombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e tetë personave dhe plagosjen e 53 tëtjerëve.

13.09, Xhakartë: Në autoparkingun nëntokësor të Bursës në Xhakartë, kishte shpërthyernjë autobombë, e cila kishte shkaktuar një zjarr të fuqishëm. Nga pasojat e shpërthimit, tymit dhezjarrit të shkaktuar, kishin vdekur 15 persona dhe ishin plagosur shumë të tjerë. Në këtë ndërtesëishte edhe zyra e Bankës Botërore. Atentatori deri tash nuk është identifikuar.

02.10, Muttur: Një atentator vetëvrasës i Tigrave Çlirimtarë Tamilë, LTTE, kishte hyrë nënjë manifestim politik mysliman dhe kishte aktivizuar bombën e fshehur në trupin e tij, duke vrarëedhe 20 persona të tjerë.

06.10, Stavropol: Tri sulme të bashkërenduara terroriste në qytetet Pjatigorsk, Stavropoldhe Nevinnominsk, kishin shkaktuar dy të vdekur dhe 20 të plagosur.

11.12, Stamboll: Në perëndim të Stambollit ishte shtënë me armë automatike kundër njëautobusi të policisë, duke vrarë dy policë dhe duke plagosur 11 të tjerë. Sipas të dhënave zyrtare,pas këtij sulmi fshihej një grup ekstremist majtist turk.

25.12, Srinagar: Një atentator vetëvrasës, para hyrjes në ndërtesën e garnizonit ushtarakindian në Srinagar, kishte aktivizuar eksplozivin e fshehur në trupin e tij, duke vrarë nëntë persona.Një ditë më vonë, në Nju-Delhi, ishin vrarë tri roje ushtarake.

200116.02, Podujevë: Një bombë e telekomanduar kishte shkatërruar një autobus serb në afër-

si të qytetit shqiptar, Podujevë. Gjatë këtij shpërthimi kishin vdekur 10 serbë dhe ishin plagosur 40të tjerë. Për kryerjen e këtij sulmi, KFOR-i i kishte akuzuar ekstremistët shqiptarë.

15.03, Stamboll: Disa çeçenë kishin rrëmbyer aeroplanin rus “Tupolev-154”, tëWnukowo Airlines, i cili fluturonte nga Stambolli për në Moskë. Pas zbarkimit të tij në Medinë tëArabisë Saudite, rrëmbyesit kishin liruar 40 gra dhe fëmijë dhe kishin kërkuar fundin e luftës nëÇeçeni. Një ditë më vonë, njësiti special i policisë saudite kishte sulmuar aeroplanin duke vrarë njërrëmbyes. Gjatë shkëmbimit të zjarrit ishte vrarë edhe një stjuardesë dhe një udhëtar.

18.04, Prishtinë: Para një ndërtese të qeverisë serbe në Prishtinë kishte shpërthyer njëautobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e një personi dhe plagosjen e pesë të tjerëve.

23.04, Stamboll:Disa ekstremistë çeçenë kishin pushtuar ndërtesën e “Swissotel” nëStamboll dhe kishin rrëmbyer rreth 60 persona. Pas disa orëve, rrëmbyesit i kishin liruar të gjithëpersonat e rrëmbyer, kurse vetë ishin dorëzuar.

05.05, Cali, Kolumbi: Para një ndërtese banimi dhe një kompleksi të një hoteli në Cali,kishte shpërthyer një autobombë, e cila kishte shkaktuar vdekjen e katër personave dhe plagosjene 24 të tjerëve.

18.05, Medelin: Në orët e hershme të mëngjesit kishte shpërthyer një autobombë nësheshin Lleras të qytetit, e cila kishte shkaktuar vdekjen e shtatë personave dhe plagosjen e 138 tëtjerëve.

24.07, Kolombo: Tigrat Çlirimtarë Tamilë, LTTE, kishin sulmuar aeroportin ndërkombë-tar në Kolombo. Gjatë këtij dhe sulmeve të tjera vetëvrasëse kishin vdekur 22 persona dhe ishteshkaktuar një dëm material, që ishte vlerësuar rreth 300 milionë USD.

31.07, Mineralnje Vody: Në afërsi të qytetit rus, Mineralnje Vody, dy çeçenë kishin rrëm-


byer një autobus me 40 udhëtarë dhe kishin kërkuar lirimin nga burgjet ruse të çeçenëve të burgo-sur. Gjatë sulmit të policisë ishte vrarë njëri rrëmbyes, ndërsa tjetri ishte plagosur.

09.09, Masar-i-Sharif: Dy atentatorë vetëvrasës të maskuar si reporterë, gjatë një inter-viste të improvizuar, kishin vrarë udhëheqësin e opozitës afgane, Massud dhe disa truproja të tij.

10.09. 2001, Stamboll: Një atentatore vetëvrasëse, kishte hyrë në mesin e një grupi tëpolicëve të stacionuar para ndërtesës së Konsullatës Gjermane në Stamboll dhe kishte aktivizuareksplozivin e fshehur në trupin e saj. Nga ky shpërthim ishin vrarë katër persona dhe ishin plago-sur 21 të tjerë. Pas këtij sulmi terrorist fshihej një organizatë ekstremiste majtiste turke.

01.10, Srinagar: Para ndërtesës së qeverisë në Srinagar kishte shpërthyer një autobombë,e cila kishte shkaktuar vdekjen e 42 personave. Pas këtij shpërthimi, disa persona të armatosur mearmë të ndryshme automatike kishin sulmuar ndërtesën e qeverisë dhe sërish ishin tërhequr.Përgjegjësinë për kryerjen e këtyre sulmeve e kishte grupi islamik, Jaish-e-Mohammed.

10.10, Kuvajt: Në mes të ditës, persona të panjohur kishin vrarë një inxhinier kanadez, icili kishte punuar për një ndërmarrje amerikane.

13.12, Delhi: Pesë atentatorë të armatosur ishin përpjekur të pushtonin ndërtesën e par-lamentit indian në Delhi. Gjatë zhvillimit të konfliktit të armatosur, që kishte zgjatur rreth 40 min-uta, kishin vdekur të gjithë sulmuesit, gjashtë policë dhe një qytetar i pafajshëm, si dhe ishin plago-sur 25 persona të tjerë.

16.12, Xi´an: Një atentator vetëvrasës, kishte aktivizuar një bombë në ndërtesën“McDonald”, duke shkaktuar plagosjen e 27 personave.

22.12, Paris: Një pasagjer, i cili fluturonte me një aeroplan të American Airlines ngaParisi për në Majami, ishte përpjekur ta aktivizonte mjetin shpërthyes të fshehur në këpucë. Kyshtetas britanik dhe anëtar i organizatës Al Qa´ida, ishte penguar nga pasagjerët e kujdesshëm nëkryerjen e këtij aksioni vetëvrasës dhe ishte burgosur.

Sulmet terroriste ndërkombëtare gjatë viteve 1982 - 2003

Burimi: U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism


200224.01, Bejrut: Nga shpërthimi i një autobombe në Bejrut, kishte vdekur ish-udhëheqësi i

Falangës së Krishterë Libaneze dhe ministri aktual libanez, Elie Hobeika, së bashku me pesëbashkëpunëtorë të tij, si dhe ishin plagosur dhjetëra persona të tjerë. Sipas qeverisë libaneze, paskëtij sulmi fshihej Shërbimi Sekret Izraelit, i cili ishte përpjekur ta pengonte dëshminë e Hobeikapër përgjegjësinë e kryeministrit të atëhershëm izraelit, Sharon, lidhur me masakrat e vitit 1982 nëkampet palestineze në Sabra dhe Shatila.

20.02, Bogota: Një aeroplan kolumbian i udhëtarëve ishte rrëmbyer nga kryengritësit eFARC-ut (Fuerzas Revolucionarias de Columbia-Ejército del Pueblo) dhe ishte detyruar tëzbarkonte në një rrugë të asfaltuar, që ishte nën kontrollin e kryengritësve. Pastaj ishte rrëmbyernjë senator liberal, ndërsaudhëtarët e tjerë ishin liruar.

24.02, Bogota:Kryengritësit e FuerzasRevolucionarias de Columbia(FARC), kishin rrëmbyer kan-didaten presidenciale,Betancourt, e cila, me gjithëkërcënimet e kryengritësvegjatë fushatës zgjedhore, kishteshkuar në rajonet e kontrollu-ara nga ata. FARC kishtekërkuar ndërrimin e saj medisa të burgosur politikë nëKolumbi.

17.03, Cali, Kolumbi:Nga persona të panjohur ishtevrarë kardinali i qytetit Cali,Duarte Cancino. Sipas të dhë-nave të policisë, kjo vrasjeishte kryer nga atentatorëtkomunistë.

19.03, Bolonjë:Këshilltari i ministrit për Punëdhe eksperti italian i së Drejtëssë Punës, Biagi, ishte vrarëpara shtëpisë së tij në Bolonjë.Përgjegjësinë për kryerjen ekëtij sulmi e kishte marrë orga-nizata “Brigadat e Kuqe”. Kjoishte vrasja e parë politike nëItali, që ishte kryer me tënjëjtën armë që kishte vrarëMassimo D´Antona në vitin

1999.


Sulmet terroriste ndërkombëtare gjatë viteve 1996 – 2003 sipas rajon-eve gjeografike

Burimi: U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism

Shkallët e rrezikshmërisë dhe grupet terroriste në Azi

Sipas raporteve vjetore të Ministrisë së Punëve të Jashtme të ShBA-së lid-hur me terrorizmin, gjatë vitit 2008 numri i përgjithshëm i sulmeve terroriste ishte11.770. Ndërsa gjatë vitit 2007, në të gjitha pjesët e botës ishin regjistruar 14.506sulme terroriste. Sipas këtyre të dhënave, numri i përgjithshëm i sulmeve terroristegjatë vitit 2008, kishte shënuar rënie rreth 18% në krahasim me vitin paraprak.


Burimi: atlantic-community.org/

Gjithashtu edhe në Irak, gjatë vitit 2008, sulmet terroriste kishin shënuar rënie(3260 sulme). Ndërsa në Pakistan dhe Afganistan, ato ishin dyfishuar (1.840 sulmeterroriste).

Numri i sulmeve terroriste dhe i viktimave gjatë viteve 1996 – 2006 në botë

Gjatë vitit 2007, nga pasojat e sulmeve të ndryshme terroriste të kryera nëpjesë të ndryshme të botës kishin humbur jetën 22.508 persona, ndërsa gjatë vitit2008, nga pasojat e tilla, kishin vdekur 15.765 persona.


Viti Numri i

sulmeve

Numri i të

vrarëve

Numri i të

plagosurve

1996 238 571 3.068 1997 184 259 944 1998 1.286 2.172 8.202 1999 1.171 864 2.534 2000 1.151 783 2.570 2001 1.732 4.571 6.403 2002 2.648 2.763 7.349 2003 1.897 2.346 6.200 2004 2.646 5.066 10.860 2005 4.976 8.192 15.262 2006 6.639 12.065 20.969

Burimi: Memorial Institute for the Prevention of Terrorism (http://www.mipt.org)

SULMET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

NË AUSTRI

Që nga Lufta e Dytë Botërore nuk është evidentuar ndonjë grup terroristaustriak, i cili kishte vepruar ose kishte qenë i motivuar të vepronte në arenënndërkombëtare. Megjithatë, personat, grupet dhe organizatat e huaja terroriste, tëmotivuara nga ideologjitë e ndryshme majtiste ose djathtiste, si dhe organizatat endryshme palestineze, armene dhe ato islamike, që nga viti 1973 e deri në vitin2009, në 35 raste i kishin sulmuar viktimat e tyre të zgjedhura në territorin austri-ak (tabela 5). Nga ky numër, gjashtë sulme terroriste ishin ndërmarrë nga organi-zatat e ndryshme palestineze. Tri sulme terroriste ishin kryer nga autorët endryshëm armenë. Katër nga ata islamikë dhe në katër raste përkatësisht në pesëraste i kishin sulmuar viktimat e tyre në Austri edhe ekstremistët e ndryshëmmajtistë dhe djathtistë, të ardhur kryesisht nga Gjermania. Nga numri ipërgjithshëm i sulmeve të huaja terroriste në Austri, 13 nuk mund t’i mvishen asnjëaktori të caktuar terrorist.

Tabela Nr. 5Sulmet terroriste ndërkombëtare në Austri gjatë viteve 1973 - 1987

317 :.SULMET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE NË AUSTRI

0 2 4 6 8 1 0 1 2 14

T er r o ri stë t

p a le st i n e z ë

T e rr o r is tët

a rm en as

T e rr o r is tët

is la m i kë

T e rr o r istë t m aj t is të

T e rr o r is tët

d j ath t i s të

S u lm e të t je r a

te rr o r is te

Sulmet më të përgjakshme terroriste në territorin austriak kishin qenë tëmotivuara nga konfliktet e ndryshme politike në Lindjen e Afërt. Këtu, në radhë tëparë, mendohet për sulmet terroriste të kryera nga grupet e ndryshme palestineze,të cilat i kishin lënë gjurmët më të përgjakshme në Austri. Shkaqet e këtyre sul-meve aq brutale, që kishin shkaktuar numrin më të madh të vrasjeve dhe të plagos-jeve, duhet kërkuar në konfliktin izraelito-palestinez.


SULMET TERRORISTE PALESTINEZE NË AUSTRI

Në kohën kur lëvizjen terroriste palestineze e kishte përfaqësuar FrontiPopullor për Çlirimin e Palestinës, Shtatori i Zi dhe Grupi i Abu Nidalit, objekt isulmeve terroriste palestineze në Austri kishin qenë kryesisht interesat izraelite(rrëmbimi i personave në Marchegg) dhe ato të përbashkëta austriako-izraelite. Nëkategorinë e fundit bëjnë pjesë sulmet e kryera nga grupi i Abu Nidalit si, vrasja eNittelit, sulmi kundër një sinagoge në Vjenë dhe sulmi terrorist në aeroportin eVjenës në Schwechat. Në një rast, Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës, kishtesulmuar edhe interesat e shteteve arabe dhe ato të partnerëve të tyre ndërkombë-tarë (sulmi në selinë e OPEC-ut).

1. Rrëmbimi i emigrantëve në Marchegg

Seria e sulmeve terroriste palestineze në Austri, kishte filluar me rrëmbimine disa emigrantëve izraelitë në një tren afër kufirit me Çekosllovakinë. Më28.09.1973, dy terroristë palestinezë, Mahmoud Yousef Scheich Khaldi dhe AkizMustafa Soueidan, anëtarë të grupit „Shqiponjat e Revolucionit Palestinez“ (emërme të cilin prezantohej Al-Saika, organizatë terroriste e financuar nga Siria), kishinhyrë në trenin e ndalur në qytezën kufitare me Çekosllovakinë Marchegg dhekishin rrëmbyer një doganier austriak dhe pesë emigrantë izraelitë që ishin dukeardhur nga Bashkimi Sovjetik. Gjatë depërtimit të tyre në një vagon të trenit, ter-roristët e kishin plagosur edhe një roje të kufirit çekosllovak.

Sipas planit të zbuluar më vonë, ky sulm terrorist ishte kryer me qëllim tëdetyrimit të autoriteteve austriake për marrjen e vendimit për mbylljen e kampittransit të emigrantëve izraelitë në Schönau564. Sipas këtij plani, pas rrëmbimit të njënumri sa më të madh të emigrantëve izraelitë, duhej kushtëzuar lirimi i tyre mepremtimin zyrtarë për mbylljen e kampeve të themeluara transite izraelite në Austri

319 :.SULMET TERRORISTE PALESTINEZE NË AUSTRI

564 Në vitin 1964, agjencia cioniste Jewish e kishte huazuar një kështjellë në Schönau (NÖ) me qëllim të shndërrimit të sajnë një qendër për pranimin e organizuar të emigrantëve izraelitë, që vinin kryesisht nga Bashkimi Sovjetik dhe vendet etjera të Evropës Lindore, me qëllim të përgatitjes së tyre për atdhesim të ri në Izrael. Deri në vitin 1973, nëpërmes territoritaustriak kishin kaluar 164.638 persona të tillë, të ardhur kryesisht nga Evropa Lindore. Nga Bashkimi Sovjetik: 72.078emigrantë izraelitë, ndërsa të tjerët kishin qenë nga Polonia, Rumania dhe Çekosllovakia. Prej numrit të përgjithshëm tëtyre 70.000 emigrantë izraelitë nga kampi i Schönau ishin përgatitur për të filluar jetë të re në Izrael.

dhe largimin e lirë të terroristëve nga Austria, me një aeroplan që do të ofrohej nëdispozicion565.

Mirëpo terroristët, duke manifestuar bindshëm gatishmërinë e tyre përvdekje, kishin parashtruar edhe kërkesën për lirimin e pakusht të disapalestinezëve nga burgjet izraelite. Pas zhvillimit të bisedës së parë të ndërmjetë-suar nga një ambasador arab, rrëmbyesit i kishin refuzuar bisedimet „e kota dhe tëpafrytshme“ me organet e pushtetit austriak. Mirëpo, më vonë ata ishin bindur nëpamundësinë e ndikimit të autoriteteve austriake në pushtetin izraelit për lirimin epersonave të kërkuar dhe kishin pranuar lirimin e personave të rrëmbyer vetëm mekusht të largimit të tyre të lirë nga Austria.

Me qëllim të shpëtimit të jetës së personave të rrëmbyer, autoritetet austri-ake kishin dhënë premtimin për largimin e lirë të rrëmbyesve nga Austria. Pas hyr-jes në aeroplan, terroristët kishin kërkuar fluturimin “për Izrael”. Pastaj ishte kup-tuar gabimi dhe ishte kërkuar fluturimi në drejtim të „një vendi tjetër arab e jo nëIzrael“. Kështu pa shkaktimin e ndonjë pasoje të padëshiruar kishte përfunduarrrëmbimi i personave në Marchegg.

Tri vjet më vonë, Soueidan ishte burgosur në Itali dhe atje ishte përgjigjuredhe për veprën penale të kryer në Marchegg dhe ishte dënuar me tetë vjet burgim.Sulmi terrorist në Marchegg ishte konsideruar si relativisht i suksesshëm për ter-roristët ndërkombëtarë ngaqë ishte përmbushur një kërkesë e terroristëve dhe ishtemundësuar largimi i tyre nga Austria. Pa dyshim se një përfundim i tillë i ngjarjes,kishte qenë inspirim për veprime më të tmerrshme dhe më dramatike terroriste nëAustri.

2. Sulmi kundër selisë së OPEC-ut në Vjenë

Më 21.12.1975, një komando terroriste, e përbërë nga dy terroristëpalestinezë (Yussef dhe Khaled), dy anëtarë të Fraksionit të Armatës së Kuqe(Gabriele Kröcher - Tiedmann dhe Hans Joachim Klein), një terrorist i paidenti-fikuar dhe komandanti i tyre Ilich Ramirez Sanchez, i njohur me emrin Carlos566,


565 Sipas dëshmive të deponuara në aktet gjyqësore. 566 „Carlos“ ishte i biri i një avokati dhe një stalinisti të pasur nga Venezuela, i cili e kishte krijuar pasurinë e vet me

spekulime të ndryshme financiare. Ai tre djemtë e vet i kishte emëruar si Vladimir, Iliç dhe Lenin. Ilitsch Ramirez Sanchezishte lindur në vitin 1949 dhe që nga mosha e vet rinore nga një roman e kishte zgjedhur pseudonimin dhe emrin e vet tëmëvonshëm të luftës „Carlos“. Si i ri „Carlos“ i kishte studiuar format e ndryshme të dhunës politike që praktikoheshinnë Amerikën Jugore dhe me qëllim të përsosjes së këtyre njohurive kishte shkuar në Kubë. Atje gjatë stërvitjeve luftarakenë kampin e Matanzas të udhëhequr nga kolonel Viktor Simenov, kishte rënë në kontakt edhe me oficërët e tjerë të KGB-së. Më vonë Carlos kishte studiuar edhe në Londër dhe Moskë. Nga Bashkimi Sovjetik „Carlosi“ kishte udhëtuar për nëJordani, ku e kishte vizituar një kamp ushtarak të udhëhequr nga „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“. Atje, dukeqenë i inspiruar nga rrethanat, Carlosi kishte vendosur t’i përkushtohej çështjes palestineze.

kishin hyrë në selinë qendrore të OPEC-ut në Vjenë dhe me përdorimin e pashem-bullt të dhunës fizike, kishin rrëmbyer 62 persona të pranishëm në ndërtesë, ndërtë cilët edhe 11 ministra të qeverive të shteteve anëtare të OPEC-ut567.

Që në hyrje të ndërtesës, komandoja terroriste e kishte vrarë një polic aus-triak. Ky sulm i papritur terrorist kishte shkaktuar reagimin e armatosur të policëvetë tjerë të autorizuar për sigurimin e objektit. Gjatë shkëmbimit të zjarrit që kishtezgjatur vetëm disa minuta, ishte plagosur një polic austriak dhe terroristi gjerman,Hans Joachim Klein. Pas tërheqjes së komanduar të forcave policore nga ndërtesa,me një agresivitet dhe vrazhdësi të paparë kishte filluar depërtimi i terroristëve nëtë gjitha lokalet e ndërtesës. Si reagim hakmarrës ndaj plagosjes së shokut të vet,Gabriele Kröcher - Tiedemann (anëtare e Fraksionit të Armatës së Kuqe) kishtevrarë një zyrtar të paarmatosur të sigurimit irakian në çastin kur ky ishte përpjekurtë largohej fshehurazi nga ndërtesa. Në rrethana të tilla ishte vrarë edhe një anëtar


Gjatë masakrave të „Shtatorit të Zi“ „Carlos“ kishte qëndruar në Jordani dhe atje kishte luftuar në anën palestineze. Mëvonë „Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës“ e kishte emëruar „Carlosin“ si përfaqësuesin e vet më të lartë në Londërdhe Parif. Me urdhër të Wadi Hadatit dhe me paratë irakiane, „Carlos“ i kishte financuar grupet e ndryshme terroriste nëEvropë. Ai ishte komunist i vendosur dhe si i tillë mund të ketë punuar edhe për KGB-në. Gjatë fundit të viteve ’70„Carlos“ kishte jetuar në Libi dhe atje në vitin 1981 ishte takuar edhe me kryetarin Gadaf. Më vonë ishte vendosur nëSiri, ku në mënyrë aktive kishte punuar për kryetarin Asad. Në këtë drejtim ai i kishte shfrytëzuar kontaktet e shumta meqarqet e caktuara terroriste në Evropë në drejtim të mënjanimit të armiqve politikë të Sirisë. „Carlos“ akuzohet për vrasjene gjithsej 83 personave. Këto vrasje ai i kishte kryer kryesisht gjatë viteve ’70 dhe ’80. Në fund të karierës së vet terroriste„Revolucionari Profesionalist“ në vitin 1994 ishte rrëmbyer në Sudan: „me një gjilpërë më kanë vënë nën narkozë dheashtu pa vetëdije më kanë mbyllur në një karton të paketuar dhe më kanë sjellë në Francë“. Në shtator të vitit 1997, përveprat e kryera penale Gjykata Penale e Parisit i shqipton „Carlosit“ dënimin e merituar me burg të përjetshëm.

567 Organisation of Petroleum Exporting Countries - ishte themeluar në shtatortë vitit 1960. Ky sulm duhet shikuar në kon-tekst të luftës arabo-izraelite, të njohur me emrin „Lufta e Tetorit“ dhe pasojave të shkaktuara nga ajo. Ndërsa shkak idrejtpërdrejtë i këtij sulmi kishte qenë ulja e çmimit të naftës së papërpunuar nga koncernet e ndryshme ndërkombëtare.Me gjithë bashkimin institucional të vendeve kryesore, eksportuese të naftës, organizata e OPEC-ut deri në fillim të viteve‘70 nuk ishte edhe gjithaq efektive. Ky pasivitet i saj kishte ndikuar në paraqitjen e parregullsive të shumta, të karakter-izuara me oferta masive joformale me çmime tejet të ulëta të naftës së papërpunuar nga disa prodhues. Mirëpo, menjëherëpas luftës arabo-izraelite të tetorit kjo situatë kishte ndryshuar në mënyrë drArmatike. Ndërprerja e eksportimit të naftësarabe dhe ngritja e njëanshme e çmimit të saj nga anëtarët e OPEC-ut (1973) kishin ndikuar në fitime të mëdha financia-re të korporatave të ndryshme të naftës të shpërndara kudo në botë që nga koha e tregut të pakontrolluar. Nga kjo rritje eçmimit të naftës, që kishte pasuar në janar të vitit 1974, kishin përfituar edhe qeveritë anëtare të shteteve të OPEC-ut, tëcilat në përpjesëtim me ato rritje të çmimeve e kishin rritur edhe pjesën e tyre të fitimit (në formë të tatimit nga 2 në 9dollarë amerikanë për barel). Nga kjo rritje e çmimit të naftës dhe tatimit përpjesëtimor të saj, kishin përfituar edhe shtetetanëtare të OPEC-ut në aspektin e participimit të tregut botëror. Megjithëse shpresohej, lufta e tetorit nuk e kishte sjellë revolucionarizim e botës arabe, i cili do të përfundonte me njëkonfrontim të plotë me „imperializmin amerikan“ dhe Izraelin. Përkundrazi, në qershor të vitit 1974 „Këshilli KombëtarPalestinez“ e kishte shfaqur gatishmërinë e vet për pjesëmarrje në çdo forum ndërkombëtar, në të cilin do të diskutohejzgjidhja e problemit palestinez dhe e themelimit të shtetit të tyre në një pjesë të Palestinës. Në tetor të vitit 1974 në njëkonferencë të shefave të shteteve arabe në Rabat, OÇP-ja ishte njohur si përfaqësuese legjitime e popullit palestinez. Kjokishte ndikuar në formimin e një „fronti refuzues“ nga lëvizjet e ndryshme palestineze. Ky front gjatë një kohe ishteudhëhequr nga „Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës“, i cili i kishte bazat e veta në Irak, Libi, Jemenin Jugor, Algjeri,në Liban si dhe në disa territore të pushtuara palestineze. Në vitin 1972 kjo organizatë e kishte vendosur pezullimin eoperacioneve luftarake jashtë territoreve të pushtuara palestineze. Mirëpo, në kuadër të saj ishte themeluar një fraksion iudhëhequr nga Wadi Haddad, i cili kishte vendosur (deri në vitin 1976) t’i vazhdonte në mënyrë të pavarur operacionetluftarake. Ky fraksion e kishte organizuar këtë sulm në Vjenë. Më gjerësisht shih: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen,Nahost - Terror und Österreich, Die Zeit 19. 10. 1973, ÖIIP, Laxemburg 1991, f. 20.

i delegacionit të Libisë. Pas pushtimit të ndërtesës dhe rrëmbimit të 62 personave,ndër të cilët edhe 11 ministra të shteteve të ndryshme dhe disa zyrtarë të lartëndërkombëtarë, terroristët kishin kërkuar një aeroplan, me qëllim të largimit të për-bashkët të tyre (së bashku me personat e rrëmbyer) nga Austria. Ata gjithashtukishin kërkuar detyrimisht leximin në intervale të caktuara kohore të një komu-nikate në radio dhe në mjetet e tjera të informimit publik austriak.

Detajet e zhvillimit të këtij aksioni janë të përshkruara hollësisht në aktetgjyqësore. Në to janë përshkruar edhe kontaktet dhe format e tjera të bashkëpunim-it të vendosur në mes Fraksionit të Armatës së Kuqe gjermane dhe fraksionit tëudhëhequr nga Wadi Haddad të Frontit Popullor për Çlirimin e Palestinës. Sipasprovave në dispozicion, terroristi Carlos i deklaruar si anëtar i Frontit Popullor përÇlirimin e Palestinës, kishte komanduar grupin terrorist, të quajtur „Ushtria eRevolucionit Arab“ gjatë kryerjes së aksionit në Vjenë. Qëllimi kryesor i këtijsulmi kishte qenë sensibilizimi i shteteve eksportuese të naftës ndaj gjendjes sëmjerë të popullit palestinez568.

Sipas planit të paraparë, duheshin rrëmbyer të gjithë ministrat e pranishëm nëndërtesë dhe sa më shumë zyrtarë ndërkombëtarë me qëllim të ndikimit më të lehtëtë tyre për largim të papenguar nga Austria. Një largim i tillë duhej bërë vetëm menjë aeroplan, i cili do të ofrohej në dispozicion. Ministrat e rrëmbyer pastaj mund tëliroheshin vetëm në rast të shprehjes publike të qëndrimit zyrtar propalestinez, ngaana e qeverive të tyre. Një qëndrim i tillë politik, ishte kërkuar që të publikohej nëmënyrë të përsëritur në mjetet e informimit publik. Sipas këtij plani dhe deklarimittë terroristëve, ministrat e Naftës të qeverive të Arabisë Saudite dhe Iranit, për shkaktë qëndrimeve properëndimore të shteteve të tyre, duheshin likuiduar menjëherë.

Mirëpo plani për vrasjen e ministrave të Arabisë Saudite dhe Iranit nukishte realizuar. Si duket ky plan, ishte ndërprerë menjëherë pas uljes së aeroplanitnë Algjer. Carlosi kishte urdhëruar kursimin e jetës së ministrave në fjalë për arsyefinanciare. Në një dokument të papublikuar të kryeministrit austriak thuhet Carlosipër lirimin e ministrave në fjalë kishte kërkuar nga 10 milionë dollarë569. Dy muajmë vonë, i ati i Carlosit, në një intervistë dhënë televizionit francez kishte shp-jeguar se aksioni kundër OPEC-ut në Vjenë ishte bërë me kërkesën e kryetarit tëAlgjerisë, Boumedienne, i cili e kishte financuar këtë aksion me 50 milionë dol-larë „me qëllim të pengimit të kërkesës së Arabisë Saudite për zvogëlimin e çmim-it të naftës“570.


568 John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, Österreichisches Institut für internationale Politik(ÖIIP), Laxenburg 1991, f. 55.

569 Kreisky - Archiv, Box 872, Krahaso: John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, ÖsterreichischesInstitut für internationale Politik (ÖIIP), Laxenburg 1991, f. 46 - 5.

570 Harald Irnberg. Die Terrormultis, Jugend und Volk, München 1976, f. 118 - 119.

Menjëherë pas pushtimit të ndërtesës, terroristët e kishin caktuar ministrinalgjerian të Naftës si ndërmjetësues në bisedime me autoritetet austriake. Kërkesate parashtruara nëpërmjet këtij ndërmjetësuesi kishin qenë përafërsisht të njëjta meplanin e zbuluar paralelisht me fillimin e sulmit terrorist:

- Në mjetet e informimit publik, e sidomos në Radion Austriake, të lexo-het çdo dy orë komunikata e shkruar në gjuhën frënge571;

- Ofrimin e një autobusi me qëllim të udhëtimit deri në aeroportin eVjenës, në Schwechat;

- Ofrimi i një aeroplani të tipit DC-9, në pozicion startues572. Me qëllim të shpëtimit të jetës së personave të rrëmby-

er, autoritetet austriake në bashkëpunim me subjektet tjerandërkombëtare, kishin ofruar një aeroplan me qëllim tëlargimit të personave të rrëmbyer, të cilët mbaheshin si peng-je dhe rrëmbyesve të tyre nga Austria. Si kusht për largimin etyre, ishte kërkuar shmangia e gjakderdhjes nga ana e terror-istëve dhe lirimi i pakusht i të gjithë personave të rrëmbyer,pra jo vetëm i shtetasve austriakë, të cilët e dëshmojnë vend-banimin e tyre në Austri. Në këtë mënyrë, nga 62 persona tërrëmbyer, 29 prej tyre ishin liruar menjëherë. Ndërkaq, 33 per-


571 Komunikata e përsëritur çdo të dytën orë nga Radioja Austriake ishte: - Të gjitha shtetet arabe duhen marrë vendim për njohjen e tri vendimeve të konferencës së shefave të shteteve arabe

në Khartum: nuk ka bisedime, nuk ka marrëdhënie dhe nuk ka njohje te „shtetit agresor cionist të Izraelit“. - Në mënyrë publike duhet të dënohet çdo qëndrim, vëndim ose planifikim për veprim të kundërt dhe dyfytyrësh me

vendimet e marra në Khartum. - Marrëveshja tradhtare e Sinait dhe vendimi për rihapjen e kKanalit të Suezit duhen të anulohen. Në këtë mënyrë,

armatës heroike arabe të Egjiptit duhet ofruar sërish mundësinë për vazhdimin e fitoreve të arritura gjatë luftës sëtetorit dhe si e tillë krah për krah me armatat e tjera arabe ta vazhdojë luftën totale çlirimtare.

- Të gjitha përpjekjet për sjelljen e shteteve arabe dhe popullit palestinez në tryezën e bisedimeve me armikun duhetndaluar.

- Uniteti i shteteve arabe duhet të vazhdojë i papenguar drejtë bashkimit të tyre të plotë. Kështu, sikurse Iraku dhe Siria,ashtu Libia, Tunizia dhe Algjeria duhet të bashkohen në një shtet. Pastaj, shtetet arabe të Gjirit duhet të bashkohen meJemenin Verior dhe atë Jugor, Egjipti me Sudanin etj.

- - Në aspektin e pasurisë së naftës duhet të proklamohet vendimi mbi respektimin e parimit të pavarësisë së plotë tështeteve prodhuese të naftës mbi pasuritë e tyre natyrore dhe resurset financiare. Kjo duhej të bëhej paralelisht meshtetëzimin e monopoleve të naftës dhe zhvillimin e një politike të tillë që do t’u mundësonte popujve arabëshfrytëzimin e mjeteve të realizuara nga shitja e naftës për zhvillimin dhe forcimin e pavarësisë së tyre. Në këtëmënyrë, mund t’u ndihmohet edhe shteteve të botës së tretë që t’i tejkalojnë vështirësitë e tyre ekonomike. Mirëpo,këto ndihma duhet kushtëzuar me përkrahjen e rezistencës palestineze dhe frontit të përbashkët arab.

- Lidhur me konfliktin në Liban, duhet të merret një qëndrim i qartë dhe të gjykohet komploti fetar i organizuar ngaforcat reaksionare cioniste dhe ato amerikane. Në Liban duhet përkrahur forcat kombëtare arabe dhe ato palestinezetë vendosura atje.

The Arm of the Arab RevolutionVienna, 21/XII/75

572 Profil, 23. 12. 1975, f. 12, John Bunzl, Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, ÖIIP, Laxenburgerinternationale Studien, Laxenburg 1991, f. 55.

Legjenda e terrorizmitndërkombëtar CARLOS

sona të tillë, së bashku me grupin terrorist, kishin fluturuar në drejtim tëAlgjerisë573. Pas uljes së aeroplanit në Algjer, ishin liruar disa persona të rrëmbyerdhe ishte dërguar në një spital terroristi i plagosur gjerman. Pastaj aeroplani kishtefluturuar në drejtim të Libisë. Në Tripoli ishte liruar edhe një numër tjetër i person-ave të rrëmbyer, në mesin e të cilëve edhe ministri algjerian i Naftës dhe ai i Libisë.Pas qëndrimit disaorësh në Tripoli, në mëngjesin e datës 23.12.1975, aeroplaniishte kthyer përsëri në Algjer. Sipas versionit zyrtar, pas premtimeve për largimine lirë të terroristëve nga Algjeria, ata i kishin liruar të gjithë personat e rrëmbyer,ndër të cilët edhe ministrin e Arabisë Saudite dhe atë të Iranit574.

Shtetet anëtare të OPEC-ut: Algjeria, Indonezia, Irani, Iraku, Kuvajti, Libia, Nigeria, Katari, Arabia Saudite,Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Venezuela. Që nga themelimi i saj më 14 Dhjetor 1960 në Bagdad, OPEC e ka

selinë e vet në Vjenë

Edhe pse autorët e kësaj vepre spektakulare terroriste gjatë të gjitha fazavetë tyre aksionare kishin manifestuar kërkesa të qarta politike, prapëseprapë mundtë thuhet se në këtë rast, motivi qendror për veprim terrorist kishte qenë i natyrësfinanciare. Sipas dëshmive të depozituara, si shpërblim për kryerjen e suksesshmetë këtij aksioni (dhe lirimin e ministrave) nga Arabia Saudite, Irani dhe Algjeriaterroristët kishin pranuar shumën prej 50 milionë dollarëve. Sipas disa versionevetë tjera, ata kishin marrë madje 200 milionë dollarë575.


573 Komunikata e datës 21. 12. 1975 e Qeverisë Austriake574 Pas zbritjes nga aeroplani, grupi terrorist ishte dërguar në një pallat. Autoritetet arabe i kishin injoruar kërkesat austriake

për dorëzimin e grupit terrorist. Më 31 dhjetor ata ishin larguar në drejtim të Libisë. Akti OPEC, Gjykata Penale, Vjenë. 575 Harald Irnberg. Die Terrormultis, Jugend und Volk, München 1976, f. 118 - 119.

3. Sulmi kundër një sinagoge në Vjenë

Më datën 22.03.1979, në orën 21:58, në oborrin e një sinagoge, afër qen-drës së qytetit të Vjenës, kishte shpërthyer një mjet i fuqishëm. Sipas rezultatevetë hetimeve, mjeti shpërthyes kishte qenë i përbërë nga 500 gramë eksploziv plas-tik që ishte aktivizuar me një mekanizëm të kurdisur kohor. Ky mjet shpërthyesishte sjellë nga autorë të panjohur dhe ishte fshehur pas një dërrase të vjetër, e cilagjendej në oborrin e një sinagoge në Vjenë. Nga pasojat e shpërthimit të fuqishëmnuk ishte dëmtuar asnjëri nga 50 banorët e ndërtesës së sulmuar. Ky sulm terroristkishte prishur qetësinë e natës dhe kishte shkaktuar vetëm dëme të vogla materi-ale. Njëzet minuta më vonë, në një agjenci të lajmeve franceze kishte telefonuarnjë person, i cili në emër të „Shqiponjave të Revolucionit Arab“ kishte marrëpërgjegjësinë për sulmin e kryer terrorist në Vjenë.

4. Atentati kundër Heinz Nittel

Më 01.05.1981, një komando e Këshillit Revolucionar të Al-Fatahut (emëri përdorur nga grupi i Abu Nidalit), kishte kryer një atentat kundër Heinz Nittel, icili ishte Kryetar i Shoqatës për Miqësi Austro-Izraelite dhe njëkohësisht Kryetari Këshillit të Qytetit të Vjenës. Disa minuta pas kryerjes së vrasjes, AmbasadaAustriake në Paris kishte pranuar një shkresë në të cilën ishte akuzuar viktima si„agjent sionist“, që kishte shërbyer si urë lidhëse në mes Arafatit, qeverisë austri-ake dhe shtetit sionist. Në vazhdim të asaj shkrese „Këshilli Revolucionar i Al-Fatahut“, kishte kërkuar nga qeveria austriake ndërprerjen e përzierjes së saj nëçështjet e popullit palestinez. Në fund ishte bërë thirrje për ndërprerje të menjëher-shme të kontakteve në mes qytetarëve arabë dhe armiqve të tyre sionistë.

Pas zhvillimit të gjithanshëm të hetimeve, autoritetet austriake kishin bur-gosur dy palestinezë, Hisham Mohamed Rajeh dhe Bahij Younis. Rajeh ishteakuzuar për kryerjen e vrasjes së Heinz Nittel dhe për sulmin e armatosur kundërbesimtarëve të një sinagoge në Vjenë. Për veprat e kryera penale, Rajeh ishtedënuar me burg të përjetshëm, ndërsa Bahij Younis ishte dënuar në cilësinë ebashkautorit të veprës penale me 20 vjet burgim.

5. Sulmi i dytë kundër një sinagoge në Vjenë

Më 29.08.1981, dy terroristë palestinezë e kishin sulmuar një sinagoge nëVjenë, duke hedhur granata dore dhe duke zbrazur breshëri plumbash në drejtimtë besimtarëve të saj. Gjatë këtij sulmi, ishin vrarë dy qytetarë dhe ishin plagosur


23 të tjerë, ndër të cilët edhe dy zyrtarë të policisë. Pas përfundimit të këtij sulmi,në lokalet e Ambasadës Austriake në Paris, sërish ishte paraqitur një komunikatë enënshkruar nga „Palestine National Liberation Movement Al - Fath /Revolutionary Council“ (prezantim karakteristik i Grupit të Abu Nidalit), me tëcilën ishte marrë përgjegjësia për sulmin e përgjakshëm në Vjenë.

Lidhur me këtë ngjarje, organet e hetuesisë austriake posedojnë edhe njëdokument, respektivisht një analizë politike, e cila e kishte sqaruar hollësisht qël-limin politik të këtij sulmi. Ky sulm kishte për qëllim destabilizimin politik tëAustrisë, detyrimin e kryeministrit austriak, Kreisky, për ndërprerjen e përpjekjevetë filluara në drejtim të gjetjes së rrugës paqësore për zgjidhjen e problemitpalestinez si dhe diskreditimin ndërkombëtar të Organizatës për Çlirimin ePalestinës. Autorët e kësaj vepre penale, Marvan Hasan i njohur me emrin JusefAli, dhe Hisham Mohamed Rajeh (të akuzuar edhe për vrasjen e Kryetarit tëKëshillit të Qytetit të Vjenës, Heinz Nittel) ishin zbuluar, burgosur dhe dënuar nëmënyrë të merituar.

6. Sulmi terrorist në aeroportin e Vjenës

Tri ditë para Vitit të Ri 1985, aeroporti i Vjenës në Schwechat, kishte qenëobjekt i një sulmi të fuqishëm terrorist. Më 27.12, në orën 09:07 minuta, njëkomando terroriste palestineze nga pozicione të ndryshme në aeroport, kishte hed-hur katër granata dore në turmën e udhëtarëve të tubuar para sportelit të agjencisëizraelite të fluturimit El Al. Pas rrëmujës së shkaktuar, ata kishin ndezur edhe njëbombë mjegulluese dhe në drejtim të personave të tmerruar, kishin filluar t’izbraznin automatikët e tyre. Bilanci i këtij sulmi tragjik kishte qenë: katër qytetarëtë vrarë dhe 45 të plagosur, ndër të cilët edhe tre policë. Gjatë shkëmbimit të zjar-rit me policinë, ishte vrarë edhe një terrorist (Abdel - Aziz Merzoughi) dhe dy tëtjerë ishin plagosur. Këta terroristë, të quajtur Mongi Ben Abdallah Saadaoui dheBen Ahmed Chaoval, kishin pranuar se janë anëtarë të grupit të Abu Nidalit. Më21.05.1987 Gjykata Penale e Vjenës atyre u kishte shqiptuar dënimin me burg tëpërjetshëm.

Ky aksion terrorist paraqet edhe fundin e sulmeve terroriste të kryera ngagrupet palestineze në territorin austriak. Në të njëjtën kohë, kur ishte kryer sulmiterrorist në Schwechat, me të njëjtën taktikë ishte sulmuar edhe aeroporti i Romës.Mirëpo atje bilanci kishte qenë shumë më tragjik: 13 persona të vrarë. Zgjedhja ekëtyre kryeqyteteve për sulme terroriste kishte të bënte me faktin se qeveritë ekëtyre dy shteteve kishin vendosur kontakte me udhëheqjen e OÇP-së dhe kishin


punuar në drejtim të integrimit të kësaj organizate palestineze në konferencat endryshme ndërkombëtare, që zhvilloheshin me qëllim të gjetjes së zgjidhjes paqë-sore të konfliktit arabo-izraelit.

Si organet austriake, ashtu edhe ato italiane gjatë zhvillimit të hetimeve tëtyre kishin zbuluar edhe disa të dhëna, të cilat tregonin për mundësinë e përzierjessë Libisë në këto sulme terroriste. Agjencia e Lajmeve të Libisë „Jana“ i kishte fes-tuar vrasjet në Vjenë dhe Romë si „vepra të martirëve nga Sabra dhe Shatila“.Pastaj pasaportat, me të cilat ishin shërbyer terroristët në Vjenë, kishin qenë të dypunëtorëve tunizianë, të punësuar përkohësisht në Libi. Në bazë të këtyre dësh-mive, më 07.01.1986 ShBA-të kishin marrë vendimin për izolimin e plotë tëLibisë. Sipas presidentit të atëhershëm të ShBA-së, Regan „vrasjet në Vjenë dheRomë, janë vrasjet e fundit të një serie brutale terroriste, të kryera me ndihmën eGadafit“576.

7. Taktika e sulmeve terroriste palestineze në Austri

Krahas sulmeve individuale kundër personave të caktuar publikë (Nittelit),terroristët palestinezë kishin ndërmarrë edhe sulme në grup kundër numrit të madhtë personave (në aeroportin e Vjenës) si dhe ishte praktikuar taktika e rrëmbimit tëpersonave. Këtu është fjala për përpjekjet për rrëmbimin e disa personave në njësinagogë të Vjenës (1981) dhe rrëmbimin masiv të personave, që kishte ndodhurnë vitin 1975 në selinë e OPEC-ut në Vjenë.

Në tërësi janë ndriçuar qëllimet dhe përkatësia ideologjike e autorëvepalestinezë të sulmeve terroriste në Austri. Mirëpo, nuk është arritur burgosja e tëgjithë autorëve të sulmeve të tilla në Austri. Autoritetet austriake kishin arritur tëburgosnin vrasësit e Kryetarit të Këshillit të Qytetit të Vjenës, Nittelit, sulmuesit eSinagogës në Vjenë dhe ata të aeroportit të Vjenës.

Gjatë kryerjes së disa sulmeve terroriste në Austri, kishin marrë pjesë edhedisa terroristë jopalestinezë. Kështu, sulmin kundër selisë së OPEC-ut në Vjenë, ekishte planifikuar Vadi Hadat (udhëheqës i një fraksioni të Frontit Popullor përÇlirimin e Palestinës), ndërsa komandant i aksionit kishte qenë legjenda terroriste,Carlos. Në kryerjen e këtij sulmi multietnik terrorist, që kishte vepruar në interestë FOÇP-së, kishin marrë pjesë edhe disa terroristë gjermanë.


576 Hippler J./Lueg A. Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Köln 1987, f. 93.

SULMET E TERRORISTËVE ARMENË NË AUSTRI

Në territorin austriak, terroristët armenë kishin sulmuar vetëm përfaqësue-sit diplomatikë të shtetit turk. Këto sulme dëshmojnë për urrejtjen dhe egërsinë ekonfliktit historik, që ekzistonte në mes popullit armen dhe shtetit turk. Më22.10.1975, terroristët armenë e kishin vrarë ambasadorin turk në Austri, DanipTunaligyl. Pastaj, më 20.06.1984, në Vjenë ishte vrarë edhe një përfaqësues i lartëdiplomatik i shtetit turk, ndërsa pesë muaj më vonë, me vrasjen e ambasadorit turknë Kombet e Bashkuara, kishin përfunduar sulmet e terroristëve armenë në Austri.

1. Vrasja e ambasadorit Tunligyl

Të mërkurën, më 22.10.1975, në orën 11:50, para Ambasadës Turke nëVjenë, e cila gjendet në rrugën „Prinz Eugen“ ishte ndalur një veturë e tipitMercedes. Nga ajo kishin dalë tre persona, të cilët me rrëmbim kishin shkuar drejtderës hyrëse të Ambasadës Turke. Me të hyrë në ambasadë, terroristët e kishin çar-matosur zyrtarin turk të sigurimit dhe në bazë të udhëzimit të tij kishin arritur derite zyra e ambasadorit turk në Austri, Danip Tunaligyl. Ky, si duket, kishte qenë ialarmuar, por nga pamundësia e tij që të largohej ishte përpjekur të shpëtonte, dukeu fshehur pas një tryezë të punës. Mirëpo, terroristët e pamëshirshëm e kishin gje-tur ambasadorin e fshehur nën tryezë dhe në kokën e tij kishin zbrazur disa plum-ba nga një revole e kalibrit 9-mm. Pastaj terroristët ishin larguar nga ndërtesa dheduke ikur, jo larg vendit të ngjarjes, i kishin hedhur tri pistoletat. Njëra prej tyrekishte qenë ajo me të cilën ishte kryer vrasja e ambasadorit, ndërsa dy të tjeratkishin qenë revole të reja automatike. Disa metra më larg, në zonën e parkut të njo-hur Belvedere, ishin hedhur edhe disa pjesë të veshmbathjes, në të cilat ishin zbu-luar gjurmët e gjakut të ambasadorit dhe barutit.

Një ditë më vonë, gazeta austriake „Kronen Zeitung“ kishte njoftuar përvrasjen e parë politike në Austri që nga viti 1934. Menjëherë pas kësaj vrasjeje nëVjenë, atentatorët armenë kishin vrarë edhe ambasadorin turk në Paris. Spekulimete filluara lidhur me autorët e mundshëm të këtyre atentateve, ose ato lidhur memotivin, gjegjësisht qëllimin e tyre politik, ishin ndërprerë pas paraqitjes në Nju-


Jork të një komunikate të “Komandos së Drejtësisë për Gjenocidin e Armenisë”(JCAG - Justice Commandos of Armenien Genocide), me të cilën ishte marrëpërgjegjësia për vrasjen e ambasadorit turk në Vjenë, Tunaligyl. Edhe përkundërmarrjes së përgjegjësisë për këtë vrasje, identiteti i atentatorëve deri tash ende nukështë zbuluar.

Në kontekst të kësaj vrasjeje, është me rëndësi të përmendet edhe fakti sediplomati turk, Oktay Cirit, i cili deri në kohën e vrasjes së ambasadorit Tunaligylkishte punuar në Ambasadën Turke në Vjenë, ishte vrarë katër muaj më vonë (më16.02.1976), në Bejrut.

2. Sulmi kundër Erdogan Özen

Më 20.06.1884 (përsëri ditë e mërkurë) para orës tetë të mëngjesit, atasheuturk për Punë dhe Çështje Sociale, Erdogan Özen, ishte nisur nga banesa e vet meveturën zyrtare të tipit “Honda Accort” për në vendin e tij të punës. Nga fakti sepersoneli diplomatik turk ishte bërë objekt i sulmeve të ndryshme terroriste, përshkaqe sigurie ishte vendosur shfrytëzimi i makinave zyrtare pa shenjën dalluesediplomatike, ashtu si duhet vepruar në rrethana normale, sipas të drejtës ndërkom-bëtare.

Si zakonisht edhe këtë ditë, Erdogan Özen, 50 vjeç, që ishte emëruar në njëdetyrë të re dhe së shpejti duhet të kthehej në Turqi, kishte marrë në shërbimveturën zyrtare, e cila në dukje të jashtme ishte krejtësisht private dhe kishte këtotabela normale të regjistrimit “W-339.259”. Në orën 08:30, Özen kishte arriturpara ndërtesës së Ambasadës Turke në Vjenë dhe si zakonisht e kishte parkuarveturën e vet në vendparkimin e zakonshëm, që gjendej në rrugën„Theresianumgasse“. Me qëllim të mundësimit të parkimit të papenguar të veturës,roja policore e ambasadës, Leopold F., që ishte njëherit edhe polic i NjësisëSpeciale Austriake, i kishte ndaluar dy makina të rastësishme, të cilat ishin dukekaluar në atë drejtim. Në çastin kur Erdogan Özen kishte parkuar makinën e tij,kishte ndodhur një shpërthim i tmerrshëm. Makina e Erdogan Özen ishte hedhurnë ajër dhe tërësisht e shkatërruar kishte rënë përsëri në tokë. Pas shuarjes së zjar-rit, zyrtarët e kishin konstatuar identitetin e trupit të djegur të atasheut turk, mbi tëcilin ishte gjetur edhe një pistoletë e kalibrit 6,35 mm. Roja policore e ambasadës,polici austriak, Leopold F. 62 vjeç, ishte gjetur i shtrirë në rrugë dhe pa ndjenja.Rrobat dhe një pjesë e lëkurës së këtij polici kishin pësuar djegie të një shkalle tëlartë. Nga pasojat e këtij shpërthimi kishin pësuar plagë të lehta trupore edhe pesëkalimtarë të rastit dhe ishin thyer xhamat e të gjitha ndërtesave dhe makinave të

329 :.SULMET E TERRORISTËVE ARMENË NË AUSTRI

parkuara në afërsi. Përgjegjësinë për këtë sulm terrorist e kishte marrë ArmataRevolucionare e Armenisë (ARA). Nuk ekzistojnë informacione lidhur me iden-titetin personal të autorëve të këtij sulmi terrorist.

Pas zhvillimit intensiv të hetimeve, ishte verifikuar fakti se bomba që kishteshpërthyer në veturë kishte qenë e montuar disa kohë para shpërthimit të saj. Vendii mundshëm i montimit të saj kishte qenë autoparku para banesës së ErdoganÖzenit. Sipas rezultatit të hetimeve, ky „diplomat turk“, në realitet kishte qenëzëvendës i shefit të Sigurimit Sekret Turk „MIT“ (Milli Istiibarat Tescilati), i cilikishte qenë i angazhuar për luftimin e kontrabandës së armëve nga territori austri-ak.

3. Atentati kundër Enver Ergun

Më 19.11.1984, gjatë udhëtimit me veturë për në vendin e tij të punës, ngapersona të panjohur ishte vrarë Enver Ergun, ambasador i Turqisë në Kombet eBashkuara dhe zëvendësdrejtor i Shërbimit për Çështje të Zhvillimit Ekonomik nëorganizatën ndërkombëtare UNIDO. Si çdo ditë tjetër edhe këtë të hënë, ErgunEnver kishte ecur me makinë në rrugën e zakonshme, e cila shpinte deri te selia eKombeve të Bashkuara në Vjenë. Mirëpo, këtë ditë ai kishte qenë i mbikëqyrur nëçdo çast nga vrasësit e tij.

Në orën 09:21 minuta, vetura e diplomatit turk kishte arritur deri në afërsitë udhëkryqit Schottenkreuzung. Kur këtu kishte filluar të mbyllej semafori, edhediplomati turk e kishte ndalur veturën e tij. Pas kësaj veture të shërbimit diplomatikme numër „WD 8.001“, në të cilën ishte vetëm shoferi i saj, diplomati EnverErgun, ishte ndalur edhe një makinë tjetër nga e cila kishte zbritur një person, i cilime gjakftohtësi ishte afruar afër makinës së diplomatit turk dhe para syve të shumëdëshmitarëve kishte nxjerrë një pistoletë nga brezi dhe kishte zbrazur gjashtëplumba në kokën e diplomatit turk, Enver Ergun. Pastaj vrasësi mbi trupin e përg-jakur të viktimës së tij e kishte hedhur një letër në të cilën shkruante „A.R.A.“ dheme nxitim ishte kthyer në makinë me të cilën ishte larguar nga vendi i ngjarjes.

Sipas të dhënave autopsisë, secili nga plumbat e zbrazur në kokën e diplo-matit turk kishte qenë vdekjeprurës. Kjo, njëherit kishte qenë edhe një dëshmireale, e cila tregonte për nivelin profesional të vrasësit. Mirëpo, çuditërisht asnjëringa shumë dëshmitarët e rastit nuk kishte qenë në gjendje ta përshkruante vrasësinose makinën me të cilën ai ishte larguar.

Pas vrasjes së Erdogan Özen, që kishte ndodhur në Vjenë, vetëm gjashtëmuaj më parë, sipas këshillave të shërbimit të sigurimit, Enver Ergun gjatë shkuar-


jes dhe ardhjes së tij nga puna kishte filluar ta praktikonte shfrytëzimin e rrugëvetë ndryshme. Mirëpo, makina dhe regjistrimi i saj, me gjithë këshillat e përsëritu-ra, nuk ishin ndërruar. Kjo moskujdesje mund të ketë qenë fatale për jetën eambasadorit, Enver Ergun. Lidhur me autorin e kësaj vepre kriminale nuk ekzisto-jnë të dhëna të tjera.

331 :.SULMET E TERRORISTËVE ARMENË NË AUSTRI

SULMET TERRORISTE ISLAMIKE NË AUSTRI

Deri tani, në territorin austriak nga aktorë të ndryshëm islamikë janë kryerkatër sulme terroriste. Gjatë dy sulmeve të para ishin minuar përfaqësitë endryshme franceze në Vjenë, ndërsa sulmi i tretë ishte kryer, duke e rrëmbyer njëaeroplan francez, i cili kishte fluturuar nga Vjena (Schwechati) në drejtim tëTeheranit. Sulmi i katërt, është vrasja e tre udhëheqësve kurdë në Vjenë.

1. Sulmi kundër përfaqësive franceze në Vjenë

Më 19.04.1982 ishte kryer sulmi i parë terrorist islamik në Austri. Në orën00:30 minuta në pjesë të ndryshme të kryeqytetit austriak kishin shpërthyer dybomba. Njëra kishte qenë e montuar para ndërtesës së Ambasadës Franceze nëVjenë, ndërsa tjetra kishte shpërthyer afër zyrës së përfaqësisë „Air France“,gjithashtu në Vjenë.

Shpërthimi i parë kishte ndodhur afër zyrës së përfaqësisë „Air France“ nëKärtner Strasse. Nga pasojat e detonimit të fuqishëm ishin thyer xhamat e shumëndërtesave përreth. Në çastin kur në vendin e ngjarjes kishin arritur ekipet e parapolicore ishte dhënë alarmi për sulmin tjetër terrorist. Në rrugën Technikerstrasse,e cila gjendet afër sheshit Schwarzenberg, para hyrjes në ndërtesën e AmbasadësFranceze kishte shpërthyer një mjet edhe më i fuqishëm. Në asnjërin nga këtovende të ngjarjes nuk ishte evidentuar ndonjë gjurmë, e cila do të kishte sjellë iden-tifikimin e aktorëve të dëmeve të shkaktuara materiale. Madje as roja e angazhuarpolicore dhe sigurimi i brendshëm i Ambasadës Franceze nuk kishin vërejtur ndon-jë gjë të dyshimtë deri në çastin e shpërthimit të bombave.

Në të njëjtën ditë, me një thirrje anonime telefonike, ishte njoftuar redaksiae gazetës së përditshme austriake „Kurier” dhe Ambasada Franceze në Vjenë, përsulmet e kryera „në emër të të vdekurve myslimanë”.

2. Një sulm i pasqaruar terrorist

Më 21.04.1982, gjatë kryerjes së detyrës zyrtare ishte sulmuar polici austri-ak i angazhuar në sigurimin e zyrës së atasheut ushtarak francez në Vjenë. Një per-


son i paidentifikuar, duke i shqiptuar disa fjalë arabe, me një mjet të fortë e kishtegoditur në kokë policin dhe ishte larguar pa gjurmë nga vendi i ngjarjes. Në kon-tekst të ngjarjeve dhe rrethanave të kohës, mendohet se ky sulm ishte kryer ngaautorët islamikë. Mirëpo, me asnjë provë nuk është sqaruar motivi ose qëllimi ikëtij sulmi terrorist.

3. Rrëmbimi i një aeroplani të kompanisë “Air France”

Më 27.08.1983, në orën 13:40 minuta, nga aeroporti i Vjenës nëSchwechat, sipas orarit të rregullt, kishte fluturuar në drejtim të Parisit aeroplani“Boeing 727” i kompanisë ajrore “Air France”. Në këtë aeroplan ndodheshin 106udhëtarë, shumica e të cilëve kishin qenë shtetas austriakë dhe tetë anëtarë tëekuipazhit. Aty rreth orës 15:00, katër persona të armatosur, duke kërcënuar mearmë dhe duke zbatuar forma të tjera dhune, i kishin rrëmbyer udhëtarët dhe ekishin detyruar kapitenin e aeroplanit që ta ndërronte kursin e fluturimit. Pas disaminutash, aeroplani kishte aterruar në Gjenevë (Zvicër) pastaj në Katani (Itali),ku ishte liruar një numër i udhëtarëve. Pas furnizimit me karburante, aeroplanikishte fluturuar në drejtim të Damaskut (Siri). Pas një qëndrimi të shkurtër, aero-plani kishte fluturuar në drejtim të Teheranit (Iran). Sipas të dhënave të mjetevetë ndryshme të informimit, më 31.08.1983 në aeroportin e Teheranit ishin liruartë gjithë udhëtarët e rrëmbyer dhe ekuipazhi i aeroplanit. Sipas dëshmive të udhë-tarëve, dy nga rrëmbyesit gjatë tërë kohës e kishin mbajtur nga një granatë dore,ndërsa një femër kishte qenë e armatosur edhe me një revolver. Ata mbi një ulësenë aeroplan kishin vendosur një çantë, e cila vazhdimisht ruhej nga një terroristtjetër, në të cilën ndodheshin 30 deri në 40 granata. Lidhur me mundësinë e depër-timit të kësaj sasie të armatimit në aeroplan, ekzistojnë vetëm disa versione tëpaargumentuara. Rrëmbyesit e prezantuar si “Luftëtarë për Çlirimin e Islamit”,duket se ishin burgosur në Teheran. Kërkesat e përsëritura zyrtare austriake dheato franceze për njohjen e identitetit të rrëmbyesve, gjithmonë kishin mbetur papërgjigje. Sipas disa informacioneve, ky grup terrorist e kishte siguruar strehimine vet politik në Iran.

4. Vrasja e tre kurdëve në Vjenë

Me 13. 07. 1989, në katin e tretë të një banese private në rrugën „LinkënBahngasse“ të Vjenës ishin vrarë Sekretari Gjeneral i Partisë Demokratike Kurdetë Iranit Abdul Rahman Ghassemlou, zëvendësi i tij, Abdullah Ghaderi-Azar dheshtetasi austriak me prejardhje kurde, Fadel Raso.

333 :.SULMET TERRORISTE ISLAMIKE NË AUSTRI

Sipas disa publikimeve, përfaqësuesit e shtetit iranian kishin ardhur ilegal-isht në Austri për të biseduar me përfaqësuesit kurdë lidhur me kërkesat e tyre përautonomi politike në shtetin iranian. Pas dy takimeve të zhvilluara në një banesëprivate, përfaqësuesit kurdë kishin shkuar nga hoteli “Hilton” në takimin e tretëdhe atje ishin ekzekutuar me breshëri plumbash nga revolet “Beretta” dhe “Llame”të kalibrit 7,65mm dhe “Beretta” të kalibrit 9mm Parabellum.

Pas vrasjes, ekzekutorët kishin shkuar në Ambasadën Iraniane në Vjenë.Pas disa ditëve policia austriake ishte urdhëruar lejimin e largimit të personave tëdyshimtë nga (Ambasada Iraniane në Vjenë) Austria. Kështu, njëri prej komandan-tëve të Gardës Revolucionare të Iranit, Pasdaran, ishte shoqëruar me përcjelljepolicore deri në aeroport. Dyshohet se udhëheqësit kurdë ishin ekzekutuar ngakomandoja e përbërë nga Nasser Taghipoor, Ali Reza Asgari dhe MahmoodAhmadi Nejad - kryetari i tashëm i Iranit.


SULMET E EKSTREMISTËVE MAJTISTË NË AUSTRI

Nuk ekzistojnë informacione lidhur me kontaktet ose format e tjera tëbashkëpunimit eventual në mes grupeve radikale majtiste austriake dhe atyre tëhuaja terroriste. Madje skena radikale majtiste austriake, me gjithë ideologjinë epërbashkët, nuk kishte treguar ndonjëherë simpati ose solidaritet me problemet egrupeve ose organizatave të huaja terroriste. Nga ana tjetër, as këto të fundit nukkishin shfaqur ndonjë interesim të veçantë për themelimin e ndonjë kuadri terror-ist në Austri.

Pavarësisht nga qëndrimet e tilla, grupet e ndryshme terroriste gjermane ekishin trajtuar Austrinë si vend të përshtatshëm për strehim (zbulimi i disa bane-save konspirative) dhe të preferuara për furnizim. Nga një parapëlqim i tillë ishtesulmuar Administrata Komunale në Landeck të Tirolit me qëllim të sigurimit tëdokumenteve të ndryshme personale. Pastaj ishte plaçkitur një bankë në Vjenë dheishte rrëmbyer industrialisti i njohur austriak, Palmer (i liruar pas pagimit tëshumës së kërkuar të parave). Ky aksion ishte kryer edhe me ndihmën e disa shte-tasve austriakë.

1. Plaçkitja në Landek

Më 12 nëntor 1976 ishte plaçkitur Administrata Komunale në Landek tëTirolit. Tre plaçkitës, të maskuar dhe të armatosur mirë, kishin hyrë në ndërtesëne Administratës Komunale dhe, duke kërcënuar me armë, i kishin detyruar të punë-suarit t’i dorëzonin të gjitha pasaportat „blanko” dhe vulat zyrtare. Pastaj plaçk-itësit ishin larguar. Dyshimi se kjo vepër është kryer nga terroristët e mundshëmgjermanë, është bazuar në faktin se disa pasaporta të vjedhur në Landek, ishinshfrytëzuar nga disa anëtarë të organizatës terroriste gjermane Fraksioni i Armatëssë Kuqe.

2. Plaçkitja e një banke në Vjenë

Me qëllim të financimit të jetës konspirative dhe sigurimit të mjeteve përmbrojtjen juridike të disa terroristëve të burgosur, më 13 dhjetor 1976 dy terroristë

335 :.SULMET E EKSTREMISTËVE MAJTISTË NË AUSTRI

të armatosur gjermanë e kishin plaçkitur një përfaqësi të Bankës së Austrisë, e cilagjendej në rrugën Kärtner Straße të Vjenës. Pas marrjes së 350.000 shilingave, ter-roristët ishin përpjekur të largoheshin nga banka. Mirëpo, vetëm disa hapa paslargimit të tyre, ata ishin rrethuar nga forcat policore. Kështu kishte filluar njëshkëmbim i fuqishëm zjarri. Gjatë përpjekjes për të shpërthyer rrethimin, anëtarjae Fraksionit të Armatës së Kuqe, Waltraud Boock, ishte shtypur nga një veturë„Taxi” dhe menjëherë ishte arrestuar. Ndërkaq, terroristi i dytë, për të cilindyshohej se ishte bashkëshorti i zonjës Boock, kishte ikur duke e hedhur një pjesëtë parave të plaçkitura.

3. Sulmi kundër Drejtorisë së Policisë Federale të Vjenës

Me qëllim të ndikimit në lirimin e terroristes së burgosur Waltraud Boock, nëlokalet e Shërbimit të Komunikacionit të Drejtorisë së Policisë të Austrisë, që gjen-det në Rossauer Kaserne të Vjenës, ishte vendosur një mjet shpërthyes. Mirëpo,bomba e shpërthyer më 17.12.1976 kishte shkaktuar vetëm disa dëme të vogla mate-riale dhe nuk kishte ndikuar në zhvillimin e procedurës penale kundër WaltraudBoock. Më 10.10.1977, terroristja gjermane, Waltraud Boock, ishte dënuar me 12vjet e 6 muaj burgim. Pas vuajtjes dhjetëvjeçare të dënimit, më 13.05.1987 ishtemarrë vendimi për lirimin e parakohshëm dhe dëbimin e saj nga Austria.

4. Rrëmbimi i Palmersit

Më 09.11.1977, një komando e Lëvizjes “2 Qershori”, e kishte rrëmbyer nëVjenë industrialistin e njohur austriak, Walter Michael Palmers. Pas përfundimit tëpunës në orën 19:00, Palmersi e kishte vozitur një bashkëpunëtor të tij deri nëTriester Straße dhe menjëherë ishte kthyer rrugës për në shtëpi në lagjen Währingtë Vjenës. Para shtëpisë së vet, Palmersi e kishte parkuar makinën dhe në çastinkur kishte zbritur nga Golfi i zi ishte rrëmbyer nga dy persona të maskuar dhe tëarmatosur. Pas vozitjes agresive disaminutëshe, industrialisti Palmers me sy tëmbyllur dhe duar të lidhura ishte vendosur në një automobil tjetër dhe pas një ecjetë shkurtër ishte nxjerrë me dhunë nga makina dhe ishte vendosur në qelinë eimprovizuar të tij.

Në ultimatumin e parashtruar, terroristët kishin kërkuar nga familja Palmers„deri të dielën e datës 12 nëntor, 50 milionë shilinga në devizë (valutë)”. Kjoshumë aq e madhe e parave nuk kishte qenë e mundur të sigurohet brenda një koheaq të shkurtër. Mirëpo, terroristët kishin pranuar ndërrimin e Palmersit edhe meshumën e ofruar prej 32 milionëve.


Te dielën rreth orës 20, djali i Palmersit e kishte pranuar një letër urgjente,të dërguar me postë nga Westbahnhofi, në të cilën ishin përshkruar modalitetet endërrimit të parave me Palmers ishin:

- djali i Palmersit duhej t’i vendoste paratë në një çantë të thjeshtë dhe mëtë vogël se 61 centimetra dhe të shkonte në kafenenë Landtman, e cilagjendet afër Qendrës Universitare në Ring. Pas ardhjes në këtë kafene,ai ishte udhëzuar me telefon që të shkonte urgjentisht në një lokal nëLerchenfelder Gürtel, ku prapë nëpërmes telefonit ishte udhëzuar që tëshkonte këmbë deri te automati i bombonave në qoshe të rrugës, ku ishtevendosur një letër. Me anë të asaj letre ishte urdhëruar djali i Palmersitqë të udhëtonte me tramvaj deri në qendër të qytetit në Rotenturmstraße,ku në një lokal do ta pranonte udhëzimin e ri. Stacioni tjetër i këtijdjaloshi, të brengosur për fatin e babait të vet, kishte qenë kafene Aidanë Wollzeile të qendrës së qytetit.

Me të ardhur në këtë kafene, sërish nëpërmes një thirrjeje telefonike ishteurdhëruar djaloshi „shko në veturën Taxi që po pret në rrugë”. Shoferi i këtijautomjeti të huazuar kishte qenë një person i maskuar, i cili i kishte dhënë djaloshitnjë letër në të cilën shkruante: „Gjatë vozitjes ndërroje çantën, babai juaj do t´julajmërohet në Hotel Hilton”. Pas dorëzimit të parave dhe ardhjes në hotel, ishtelajmëruar Walter Michael Palmers. Ky ishte liruar dhe ishte urdhëruar që të tele-fononte nga Hotel Arabella në Hotel Hilton.

Vetëm dhjetë ditë pas lirimit të Palmersit, ishin burgosur dy rrëmbyesit e tij.Këta duke vozitur me dy makina kishin tentuar të hynin në Zvicër. Mirëpo, me tëarritur në Chiasso, Shërbimi Doganor Zviceran e kishte vërejtur një element tëdyshimtë në njërën makinë me regjistrim të Vjenës dhe gjatë kontrollit sipërfaqë-sor ishte zbuluar një revole e fshehur nën ulësen e shoferit. Kjo dhe shqetësimi itepruar i shoferit, kishin qenë arsye për kontrollimin e detajuar të makinës, në tëcilën ishte zbuluar edhe një revole tjetër. Pastaj ishte kontrolluar edhe makina edytë, në të cilën ishin zbuluar dy pasaporta origjinale dhe një zarf me 130.000 fran-ga zvicerane dhe 70.000 dollarë amerikanë. Këto para kishin qenë të destinuaralëvizjes terroriste franceze (gjatë një bastisjeje të mëvonshme në një banesë kon-spirative në Paris, ishte zbuluar edhe një sasi tjetër e parave të Palmersit).

Personi, në makinën e të cilit ishin zbuluar paratë, kishte qenë shtetasi aus-triak Thomas Gratt. Zëri i këtij studenti 21 vjeç të shkencave të teatrit ngaBregenci, ishte incizuar gjatë thirrjes së parë telefonike në shtëpinë e Palmersit.Më 12.02.1979 Gratt ishte dënuar me 14 vjet, 11 muaj dhe 15 ditë burg. Në prill tëvitit 1990, ishte liruar me kusht nga vuajtja e mëtejme e dënimit.

337 :.SULMET E EKSTREMISTËVE MAJTISTË NË AUSTRI

Personi i dytë, pasaporta e të cilit ishte zbuluar në makinën e Thomas Gratt,kishte qenë Othmar Keplinger. Edhe ky djalosh 20 vjeç nga Hollerberg (AustriaVeriore) kishte qenë student i shkencave të teatrit. Gjatë disa tubimeve të protes-tave në Vjenë, Keplinger ishte eksponuar si simpatizues i lëvizjeve terroriste gjer-mane dhe ishte burgosur. Mirëpo, pas qëndrimit disa orësh në burg, përsëri ishteliruar. Ky terrorist, që i kishte mbajtur dy revole në makinë, disa muaj më parë ekishte refuzuar shërbimin ushtarak me arsyetimin se „nuk mund të mbajë pushkënë dorë”. Në rrëmbimin e Palmersit, Keplingeri kishte luajtur rol ndihmës. Më12.02.1979 për veprën e kryer penale ai ishte dënuar me pesë vjet burg. Pas vuajt-jes së dy të tretave të dënimit, më 23.11.1981 ishte liruar me kusht nga vuajtja emëtejme e dënimit.

Lidhur me këtë vepër penale, më 28 nëntor 1977, ishte burgosur edhe per-soni i tretë, Reinhard Pitsch, 23 vjeç, i cili për ndihmën e ofruar gjatë rrëmbimit tëPalmersit, ishte dënuar me 6 vjet e 6 muaj burg (me 31.07.1981, i liruar me kushtpas vuajtjes së dy të tretave të dënimit të shqiptuar). Sipas rezultatit të hetimeve nërrëmbimin e Palmersit kishin marrë pjesë edhe gjashtë ose shtatë terroristë gjer-manë, roli dhe identiteti i të cilëve ende nuk është zbuluar.


SULMET TERRORISTE DJATHTISTE NË AUSTRI

Një ekstremist djathtist gjerman gjatë vitit 1982 kishte kryer disa sulme ter-roriste kundër personave me prejardhje izraelite dhe ndërmarrjeve të tyre. Pas disasulmeve të kryera, ai ishte burgosur dhe dënuar sipas ligjit. Në kryerjen e vepravetë tilla penale kishin marrë pjesë edhe disa shtetas austriakë. Me përjashtim të këtijrasti, nuk ishte zbuluar ndonjë bashkëpunim tjetër në mes veprimtarëve të skenësekstremiste djathtiste të Austrisë me grupet ose organizatat e huaja ekstremistedjathtiste.

1. Montimi i bombës në shtëpinë e Simon Wiesenthalit

Më 11.06.1982, në orën 22.35, kishte ndodhur një detonim i fuqishëm nëlagjen Meindling të Vjenës. Para shtëpisë së Ing. Simon Wiesenthal, kishteshpërthyer një gyp i metalit Kelomat, që ishte mbushur me 500 deri në 1000 gramëeksploziv të llojit barut i zi. Nga pasojat e këtij shpërthimi të fuqishëm ishte shkak-tuar dëm i madh material dhe ishin thyer xhamat e të gjitha dritareve në afërsi prej100 metrave nga vendi i ngjarjes. Përveç dëmeve të shkaktuara materiale dheshqetësimit të banorëve të lagjes Meidling, nuk kishte pësuar ndonjë qytetar.

Ky sulm kishte ndodhur tri ditë pas kthimit të udhëheqësit të QendrësDokumentare Izraelite, ing. Simon Wiesenthal nga Shtetet e Bashkuara tëAmerikës dhe një ditë para udhëtimit të tij për Izrael. Disa javë më parë, në adresëtë Wiesenthalit kishin arritur disa letra kërcënuese.

2. Montimi i një bombe në shtëpinë e prof. Alexander Giese

Dy javë më vonë, pikërisht më 25.06.1982 kishte ndodhur një sulm ingjashëm terrorist. Para hyrjes në shtëpinë e prof. Alexander Giese, që ishte mod-erator në Televizionin Austriak, ishte vendosur një mjet i ngjashëm shpërthyes,“një gyp nga metali Kelomat i mbushur me 1200 gramë barut të zi”, i ngjashëmme eksplozivin e përdorur më parë kundër shtëpisë së Wiesenthalit. Kymekanizëm shpërthyes ishte aktivizuar me anën e një mekanizmi të montuarkohor, që kishte shkaktuar një dëm të konsiderueshëm material. Për fat, prof. Giese

339 :.SULMET TERRORISTE DJATHTISTE NË AUSTRI

dhe gruaja e tij, që i takon besimit fetar çifut, gjatë kohës së sulmit terrorist nukkishin ndodhur në shtëpi.

3. Sulmi kundër firmës Schöps në Salzburg

Më datën 28.07.1982, vetëm disa minuta pas mesnate, aktorët djathtistë,duke përdorur taktikë të njëjtë (një gyp nga metali të mbushur me barut) kishin sul-muar një përfaqësi të firmës Schöps në Salzburg. Pastaj kudo në afërsi të saj ishinshpërndarë letra ofenduese kundër pronarit Böhm dhe ishin shkruar parulla anti-semitiste si „mos bleni te judejtë”, „gjermani nuk hyn këtu”, „këtu shet një thiçifut” etj. Nga shpërthimi i bombës së montuar ishte shkaktuar një dëm i kon-sideruar material.

4. Sulmi kundër firmës Schöps në Vjenë

Tri ditë më vonë, saktësisht më 31.07.1982, ishte sulmuar një përfaqësi efirmës Schöps në Vjenë. Te dielën, menjëherë pas mesnate, kishte shpërthyerpërsëri një bombë (gyp nga metali i mbushur me barut), e cila ishte vendosur nëhyrje të kësaj përfaqësie të kompanisë së tekstilit Schöps në Ottakring të Vjenës.Kësaj here dëmi i shkaktuar kishte qenë shumë i madh. Nga pasojat e shpërthimittë fuqishëm ishin thyer xhamat e të gjithë dritareve të ndërtesave të afërta dhe ngandezja e barotit nëpërmes rrobave dhe tekstileve të ndryshme ishte shpërndarëflaka edhe në pjesë të tjera të ndërtesës. Përveç dëmit të shkaktuar material, as këtunuk ishte evidentuar ndonjë person i plagosur.

Pas zhvillimit intensiv të hetimeve, ishte identifikuar 33 vjeçari, EkkerhardWeil si autor i mundshëm i këtyre sulmeve terroriste. Para burgosjes së këtij shte-tasi dhe ekstremisti të njohur djathtist gjerman, i cili jetonte në Austrinë Jugore,Ekkerhard Weil ishte përleshur me një qytetar austriak, i cili kishte kërkuar ndih-më nga policia. Më 02.04.1984 Weil ishte dënuar me pesë vjet burg. Pas vuajtjessë dy të tretave të dënimit, më 12.08.1987 ai ishte liruar me kusht dhe ishte dëbuarnë Gjermani.

5. Sulmi kundër Qendrës Dokumentare Izraelite

Afër zyrës së Qendrës Dokumentare të Lidhjes së Izraelitëve të ndjekur ngaregjimi nazist në Rudolfsplatz të Vjenës, e cila udhëhiqej nga ing. SimonWiesenthal, ishte zbuluar një mekanizëm i njohur shpërthyes (gypi i metaltë imbushur me barut), i cili nuk kishte shpërthyer: në orët e mbrëmjes së 06.08.1982


një kalimtar i rastit e kishte vërejtur këtë bombë të improvizuar dhe e kishte njof-tuar policinë.

Menjëherë pas kësaj përpjekjeje terroriste ishte burgosur 23 vjeçari A. I.Bajtsy nga Salzburgu, i cili kishte pranuar se një natë më parë i kishte ndihmuarnjë kolegu gjatë shpërndarjes së disa parullave në qytet (të gjetura në afërsi të fir-mës Schöps). Pastaj kishte treguar vendin, ku fshiheshin 50 kilogramë eksploziv,të llojit barut i zi, një pjesë e të cilit ishte përdorur gjatë sulmeve të mëparshme nëdisa qytete të Austrisë. Kjo paketë e rrezikshme kishte qenë e fshehur në banesëne shoqes së Beitsys në Salzburg.

Lidhur me kryerjen e këtyre sulmeve terroriste ishin burgosur edhe disaekstremistë të tjerë djathtistë, si A. Baar 33 vjeç, K. Dworak 31 vjeç, dhe E.Baumgarten 60 vjeç. Pastaj ishin zbuluar edhe 125 kilogramë eksplozivë të fshe-hur në këmbën e një ure në afërsi të Salzburgut. Sipas Bajtsy ura kishte shërbyervetëm si depo për fshehjen dhe ruajtjen e eksplozivit, e jo edhe për minimin e saj.Pas disa bastisjeve, në një banesë në Ottakring ishte zbuluar aparati, i cili kishteshërbyer për mbylljen e gypave të metalit që përdoreshin si bomba gjatë kryerjessë sulmeve terroriste. Pronari i kësaj banese, Dr. H. Plessl 32 vjeç, para burgosjessë tij kishte kaluar në ilegalitet.

341 :.SULMET TERRORISTE DJATHTISTE NË AUSTRI

SULMET TJERA TERRORISTE NË AUSTRI

Një numër i caktuar i sulmeve, atentateve dhe i aktiviteteve të tjera terror-iste ndërkombëtare në Austri ishte kryer nga autorë të panjohur dhe nga motive tëpasqaruara deri më tash. Kështu, në vitin 1984 një grup pakistanez kishte plani-fikuar rrëmbimin e disa personave në Austri me qëllim të ndërrimit të tyre me tëburgosurit e caktuar politikë në Pakistan. Pastaj ishin evidentuar edhe disa sulmeterroriste kundër Ambasadës Angleze në Vjenë, kundër përfaqësisë El-Al, kundërnjë instituti bankar hungarez në Austri, si dhe ishte kryer një atentat kundër për-faqësisë së Saudi Arabian Airways dhe Kuwait Airlines në Vjenë. Këtu janë përf-shirë edhe dy sulme terroriste kundër ish-ambasadorit të Libisë në Austri.

1. Sulmi kundër përfaqësisë spanjolle të fluturimeve Iberia

Më 19.09.1976, në orën 19:25 minuta, një autor i panjohur e kishte hedhur njëkoktej të mollotovit në drejtim të derës hyrëse të përfaqësisë së zyrës spanjolle të flu-turimeve Iberia. Nga flaka e përhapur ishte shkaktuar dëm i konsiderueshëm materi-al. Pas disa minutave, pikërisht në orën 20:15 minuara, redaktori lokal i gazetës aus-triake „Kurier” kishte marrë një thirrje anonime telefonike me anë të së cilës ishtemarrë përgjegjësia për vënien e zjarrit. Mirëpo, deklarata ishte dhënë shumë shpejtdhe në mënyrë të paqartë, kështu që redaktori nuk kishte mundur ta kuptonte emrin eorganizatës, e cila e kishte marrë përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi terrorist.

2. Vendosja e zjarrit në Ambasadën e Afrikës Jugore

Më 27.01.1977, për disa minuta ishte larguar sigurimi i Ambasadës sëAfrikës Jugore nga pozicioni i tij. Këtë mungesë e kishte shfrytëzuar një terroristi paidentifikuar, që kishte hyrë në lokalet e ambasadës, që gjendej në Renngasse,dhe para derës së hyrjes në zyrën e ambasadorit e kishte vendosur një kantë mebenzinë dhe mekanizmin për ndezjen e saj. Ndonëse ishte shkaktuar një zjarr ifuqishëm, nuk ishte shkaktuar ndonjë dëm i madh material. Atentatori kishte arrit-ur të largohej nga vendi i ngjarjes pa lënë ndonjë gjurmë, që do të çonte në identi-fikimin dhe burgosjen e tij.


3. Sulmi kundër përfaqësive irakiane në Vjenë

Më 20.09.1982 në orën 23:40 para derës së hyrjes anësore në ndërtesën eAmbasadës Irakiane, e cila gjendej në rrugën Lothringerstrasse afër qendrës sëqytetit të Vjenës, kishte shpërthyer një bombë shumë e fuqishme. Të gjitha dyertdhe dritaret e banesave të afërta ishin shkulur nga muri, ndërsa e tërë pjesa e murittë afërt me vendin e shpërthimit ishte hedhur në erë. Madje edhe fletët e të gjithapemëve të mbjella në oborr të ambasadës, kishin rënë në tokë.

Vetëm disa minuta më vonë ishte sulmuar edhe përfaqësia e zyrës Iraqi Air,e cila gjendej në Opernring të Vjenës. Edhe këtu asnjëri nga tre policët e punësuarnuk kishte vërejtur ndonjë element të dyshimtë deri në çastin e shpërthimit. Ngapasojat e këtij shpërthimi, ishte shkatërruar i tërë objekti, ku ndodhej zyra e IraqiAir. Madje, edhe lokalet e një përfaqësie të afërt ekonomike, ishin dëmtuar rëndë.Për fat vetëm dhjetë minuta më parë ishte larguar vizitori i fundit nga një restoranti afërt. Ndërsa kamarieri, që e kishte mbyllur restorantin, në çastin e detonimitkishte qenë vetëm disa hapa larg vendit të shpërthimit. Për kryerjen e këtyre sul-meve terroriste ishte përdorur nga një kilogram eksploziv i llojit TNT.

Sipas rezultateve të hetimeve, këto sulme ishin kryer në kontekst të luftësirako-iraniane. Disa ditë më parë, duke e shënuar përvjetorin e dytë të kësaj lufte,Ambasada Irakiane në Vjenë i kishte ftuar shumë mysafirë dhe i kishte prezantuardisa dokumente dhe fotografi nga fronti i luftës me Iranin. Këto paraqitje të suk-sesshme luftarake, me siguri se ishin trajtuar si provokim dhe kishin nxitur përaksion hakmarrës. Sipas një njoftimi të dërguar në gazetën e përditshme austriake„Kurier”, përgjegjësinë për kryerjen e këtij sulmi terrorist e kishte marrë FrontiDemokratik Irakian. Ky grup opozitar, i njohur edhe me emrin Fronti ProgresivNacional Demokratik ishte themeluar si parti ilegale politike në vitin 1980 në Irak.Mirëpo, selia e kësaj partie ishte vendosur në Damask. Në Frontin ProgresivNacional Demokratik ishin inkuadruar forcat kryesore opozitare të pakënaqura mekryetarin dhe udhëheqjen politike të Irakut. Ky koalicion opozitar e kishte kundër-shtuar edhe luftën e panevojshme, që zhvillohej kundër Iranit.

4. Përpjekja për kryerjen e një sulmi terrorist në Vjenë

Më 05.06.1984 një shërbim i autorizuar zyrtar i kishte kontrolluar nëmënyrë rutinore emrat e mysafirëve të një hoteli në Komunën (Bezirkun) e 6-të tëVjenës. Gjatë këtij kontrolli, një person i punësuar në hotel kishte treguar për sjell-jet e pazakonshme të gjashtë personave të huaj. Ata gjithmonë kishin qëndruar sëbashku në një dhomë dhe nuk kishin dalë në qytet. Nëse ndonjëri prej tyre ishte

343 :.SULMET TJERA TERRORISTE NË AUSTRI

larguar për disa minuta nga hoteli, të tjerët përherë kishin qëndruar në dhomë. Nëbazë të këtyre sjelljeve të pazakonshme të mysafirëve „britanikë” ishte marrëvendimi për identifikimin dhe verifikimin e tyre. Sipas rezultateve të para të het-imeve, asnjëri nga këta persona me pasaporta britanike nuk kishte qenë i eviden-tuar në ndonjërën nga kartotekat policore.

Pavarësisht nga kjo, Sigurimi Shtetëror Austriak kishte marrë vendim përbastisjen rutinore të këtij grupi të “turistëve anglezë” në hotel. Më 06.08.1984 në orëte hershme të mëngjesit, pesë zyrtarë të shërbimit shtetëror, të përkrahur nga forcatpolicore, kishin hyrë në hotel. Nga përvoja ishte marrë vendimi për hyrje të armatosurnë dhomat e personave të dyshimtë. Pas trokitjes së fortë në derë dhe hapjes së saj medhunë pesë personat e befasuar ishin shtanguar nga frika. Pas kontrollit të sërishëmpolicor ishte zbuluar se pasaportat e tyre kishin qenë të falsifikuara. Gjatë bastisjes,ishte zbuluar një valixhe e fshehur nën shtrat, i mbushur me armë të ndryshmeautomatike, revolverë dhe disa granate dore. Në një çantë tjetër ishte zbuluar edhe njëkilogram eksploziv i llojit Nitropenta. Mirëpo prejardhja e armëve, që kishin qenë panumra dhe shenja dalluese të prodhuesit, nuk ishte mundur të sqarohej.

Që në fillim të marrjes në pyetje, zyrtarët ishin ballafaquar edhe me njëproblem tjetër. Asnjëri nga personat e pajisur me pasaporta angleze, nuk e kishtezotëruar gjuhën angleze. Vetëm njëri prej tyre kishte arritur të shpjegonte se tëgjithë ata janë shtetas pakistanezë, të cilët jetojnë në Indi si emigrantë politikë.Personat e tjerë dinin vetëm gjuhët rajonale pakistaneze Urdu ose Pashtu dhegjuhën zyrtare pakistaneze.

Në shenjë identifikimi, çdo anëtar i grupit e kishte mbajtur nga një trakë tëkuqe në kokë. Nga fakti se ishin burgosur pesë terroristë dhe ishin zbuluar tetë trakatë kuqe, pastaj sasia e armatimit kishte mjaftuar për tetë persona, ishte marrë vendi-mi për zhvillimin intensiv të hetimeve plotësuese. Në një hotel në Komunën e 7-tëtë Vjenës ishin zbuluar edhe dy turistë të tjerë britanikë, të cilët nuk e dinin gjuhënangleze. Në dhomën e tyre ishin zbuluar disa dëshmi dhe komunikata të përgatitu-ra për sulmin e ardhshëm terrorist. Pas arrestimit të këtyre personave ishte bastisuredhe një hotel tjetër në Komunën (Bezirkun) e 15-të të Vjenës. Kështu zyrtarët ishinbindur se të gjithë anëtarët e mundshëm të këtij grupi terrorist ishin burgosur.

Këta aktivistë të Pakistan Peoples Party, dhe ithtarë të Zulfikar Ali Buttoishin përgjegjës për kryerjen e disa sulmeve të përgjakshme terroriste nëPakistan577. Nga Nju-Delhi kishin ardhur në Vjenë të shpërndarë në tri grupe. Pas


577 Kjo parti i kishte fituar zgjedhjet e marsit të vitit 1977. Mirëpo, partia opozitare, e përkrahur nga marshalli i aviacionit,Mohammed Asghar Chan, e kishte akuzuar fituesin për manipulim dhe mashtrim. Në këtë mënyrë kishin filluar traziratpolitike, që kishin përfunduar në korrik të vitit 1977 me grushtshtet ushtarak. Pas marrjes së pushtetit nga gjenerali Zia ul– Haq, Zulfikar Ali Butto ishte burgosur dhe ishte ekzekutuar në vitin 1979. Të njëjtin fat e kishin pësuar edhe shumëithtarë të tij.

qëndrimit të tyre në Romë, ata e kishin marrë urdhrin për të udhëtuar për në Vjenë.Edhe gjatë kësaj rruge, ata kishin udhëtuar të shpërndarë në tri grupe. Çdo grup inisur nga Roma i kishte marrë armët me vete. Udhëheqësi i këtij grupi kishte qën-druar në Damask dhe nga atje nëpërmjet telefonit kishte dhënë instruksione përkryerjen e një sulmi terrorist në Evropë. Me këtë udhëheqës kishte kontaktuarvetëm komandanti i grupit, i quajtur Dr. Cann, i cili nuk kishte qëndruar në njëhotel me terroristët e tjerë. Sipas planit të paraparë, ky grup i burgosur duhej ta sul-monte konferencën e organizuar nga „Ford - Company” në hotelin Imperial dhe t’irrëmbente pjesëmarrësit e asaj konference, të ardhur nga të gjitha kontinentet ebotës, me qëllim të ndërrimit të tyre me 200 të burgosur politikë në Pakistan. Pashyrjes së armatosur në hotel, ishte paraparë marrja e komandës nga Dr. Cann dhesi shenjë për njohjen e tij kishte qenë një lule e kuqe e vendosur në xhepin e epërmtë xhaketës (setrës) së tij. Së bashku me komunikatën e shkruar ishte zbuluar edhenjë instruksion lidhur me zgjedhjen e viktimave eventuale. Në atë listë kishin fig-uruar emrat e disa shtetasve amerikanë dhe ata anglezë.

Menaxherët e „Ford-Company” kishin pasur fat ngaqë vetëm katër ditëpara burgosjes së grupit terrorist, ata kishin hyrë të armatosur në hotelinImperial, mirëpo për shkak të problemeve gjuhësore dhe ndërlikueshmërisëarkitektonike të hotelit luksoz, nuk e kishin gjetur sallën e konferencës dhe nukishin takuar me komandantin e tyre që duhej të mbante një „lule të kuqe nëxhep”. Kështu ishte ndërprerë aksioni i filluar dhe terroristët e zemëruar ishinlarguar nga hoteli. Ky aksion e paraqet veprimin më të suksesshëm preventiv tëndërmarrë nga organet e sigurimit austriak në luftë kundër terrorizmit ndërkom-bëtar.

5. Sulmi kundër Ambasadës Angleze dhe përfaqësisë izraelite EL - AL

Më 12.11.1984, brenda një ore kishin ndodhur dy sulme terroriste: Njërakishte qenë e drejtuar kundër Ambasadës Britanike në Vjenë, ndërsa tjetra kundërzyrës së përfaqësisë izraelite të fluturimeve EL-AL. Në orën 11:00, para ndërtesëssë Ambasadës Angleze, e cila gjendej në rrugën Reisnerstraße të Komunës(Bezirkut) 3 të Vjenës kishte shpërthyer një bombë e montuar. Përafërsisht një orëmë vonë, kishte shpërthyer një mjet i ngjashëm edhe para zyrës së përfaqësisëizraelite të fluturimeve EL-AL.

Në orën 10:55 minuta, një person i paidentifikuar me një çantë plastike nëdorë kishte hyrë në lokalet e Konsulatës Angleze në Vjenë që gjendet në kom-pleksin e ndërtesave të Ambasadës Angleze. Pas disa minutave ky person ishtelarguar nga ndërtesa. Disa minuta më vonë kishte shpërthyer një bombë e kon-


struktuar nga një gyp i metalit të mbushur me 4,5kg eksploziv klasik, që ishteaktivizuar nga një mekanizëm kohor.

Pas afërsisht një ore kishte shpërthyer edhe bomba tjetër e vendosur nëhyrje të zyrës së përfaqësisë izraelite të fluturimeve EL-AL. Edhe këtu ishte për-dorur mjeti i njëjtë shpërthyes dhe mekanizmi identik kohor për aktivizimin e saj.Gjithashtu edhe çanta e plastikës, me të cilën ishte bartur bomba, kishte qenë iden-tike. Si në rastin e mëparshëm, ashtu edhe këtu, nuk ishte zbuluar ndonjë gjurmë ecila do të kishte sjellë identifikimin dhe burgosjen e autorit të këtyre veprave krim-inale.

6. Përpjekja e parë për vrasjen e Al Ghadansit

Më 28.02.1985 “një komando terroriste” kishte arritur para shtëpisë së ish-ambasadorit të Libisë në Austri, Ezzedin Al Ghadansi. Rreth orës 18:10 minuta,kur ish-diplomati libian e kishte hapur derën e kopshtit, njëri nga atentatorët ishtehedhur mbi të dhe ashtu gjatë përleshjes e kishte nxjerrë një revole nga brezi dhekishte zbrazur shtatë plumba në drejtim të ish-diplomatit të Libisë. Pesë plumba tëzbrazur nga revolja e kalibrit 7,65mm e kishin goditur trupin e Ghadansit, duke ishkaktuar plagë të rënda trupore. Ezzedin Ghadansi kishte qenë pesë vjetambasador i Libisë në Austri dhe me një dekret të kryetarit Gadaf ishte shkarkuarnga detyra. Që nga ajo kohë Al Ghadansi ishte konsideruar si kundërshtar serioz ipushtetit libias. Pas kryerjes së këtij atentati, mediat e ndryshme kishin raportuarpër një „hakmarrje të Gadafit”.

Al Ghadamsi kishte qenë i persekutuar nga ish-mbreti libian dhe gjatë vitit1969 kishte qenë njëri nga oficerët e Gadafit, që kishte luftuar kundër monarkisë.Me gjithë të kaluarën dhe aktivitetet politike të viktimës, nuk ishte përjashtuar asmundësia e ndonjë motivi privat për vrasjen e tij. Kjo alternativë policore ishteargumentuar me faktin e përdorimit të pazakonshëm të një pistolete të kalibrit7,65mm gjatë një aksioni terrorist. Disa ditë më vonë vetëm 200 metra larg vendittë ngjarjes, ishte gjetur edhe kjo revole.

Një javë para kryerjes së atentatit, një person, që kishte marrë pjesë në kry-erjen e një atentati të ngjashëm në Bon, kishte kërkuar takim me Ezzedin AlGhadansin. Lidhur me këtë element interesant, ish-ambasadori kishte deklaruar senuk i kujtohet asgjë. Pas dy vjetëve ishte argumentuar fakti se ky sulm nuk kishteqenë ndonjë „hakmarrje” e Gadafit.


7. Bombardimi i një institucioni financiar hungarez në Vjenë

Një sulm „pa motiv” kishte ndodhur të enjten e datës 24.09.1985 në rrugënKärntner Straße të Vjenës. 45 minuta pas mesnate kishte shpërthyer një bombë evendosur në lokalet e përfaqësisë së „Bankës Qendrore të Kursimeve dheQarkullimit Devizor AG”. Mekanizmi shpërthyes ishte përbërë nga një sasi ematerialit eksploziv të tipit TNT dhe Hexogen që ishte përdorur si material ndezës,i cili ishte aktivizuar me një mekanizëm kohor elektronik. Këtu ishte fjala për njëmaterial eksploziv ushtarak, i cili përdorej nga ushtria austriake për mbushjen egranatave të llojeve të ndryshme. Nga detonimi i fuqishëm ishte shkatërruar i tërëobjekti ku gjendej banka. Madje edhe në trafikën e afërt, e cila gjendej në rrugënKrugerstraße, kishin mbetur vetëm fragmentet e metalit dhe themelet e saj. Ngapasojat e këtij shpërthimi aq të fuqishëm ishin plagosur 11 persona. Fuqia eshpërthimit ishin incizuar nga një kamerë mbikëqyrëse e diskotekës „JackDaniels”. Me gjithë pasojat e shkaktuara dhe hetimet e zhvilluara, deri më tash nukështë arritur zbulimi i atentatorëve dhe i motivit të tyre.

Sipas një versioni zyrtar, këtu mund të kenë gabuar terroristët ngase vetëm100 metra larg vendit të ngjarjes ishte zyra e përfaqësisë franceze të fluturimeve„Air France” dhe asaj amerikane „American Express”.

8. Sulmi kundër Saudi - Arabien Airlinies në Vjenë

Sipas një kallëzimi penal të datës 28.04.1986, të bërë nga zyra e SigurimitShtetëror të Policisë Austriake, më 25.04.1986 në orën 17:15 , nga kryes të panjo-hur ishte hedhur një granatë dore në lokalin e zyrës „Saudi-Arabien Airlines”, ecila gjendej në katin e shtatë të një ndërtese afariste në Ring të Vjenës. Nga paso-jat e këtij shpërthimi ishin plagosur dy zyrtarë dhe një pastruese.

Vetëm një minutë pas shpërthimit, shefi i zyrës së agjencisë kuvajtiane tëfluturimeve „Kuwait Airways”, e cila gjendej një kat më poshtë, kishte gjetur njëmjet të ngjashëm shpërthyes. Edhe në këtë rast fjala ishte për një granatë dore tëprodhuar gjatë viteve ‘50 në ShBA dhe të hequr nga përdorimi. Identiteti dhemotivi i aktorit si dhe mënyra se si ishin sjellë këto armë në Austri, kishin mbeturenigmë.

Vetëm një orë më parë, ministri austriak i Punëve të Brendshme, KarlBlecha i kishte paraqitur kolegut të vet saudit, Njësitin Special AntiterroristAustriak „Kobra”.


9. Ardhja e një letre të Allahut në Vjenë

Në mëngjesin e datës 07.03.1987, redaksia e gazetës së përditshme austriake„Kurier” e kishte pranuar një shkresë me përmbajtje të pazakonshme dhe befasuese:

„Në emër të Allahut zemërmirë!

Firma „Grill und Großmann” ka marrë përgjegjësi të madhe duke e

përkrahur mëkatarin Sadam Husein. Në këtë mënyrë ajo duke i shitur helme të

ndryshme Irakut, po kontribuon në përgjakjen e kombit islam. Sipas Kuranit, ai që

e derdh gjakun e pastër islam, do ta pastrojë me gjakun e vet dhe të familjes së vet.

Në këtë drejtim, ajo që kemi ndërmarrë sot kundër drejtorit të firmës „Grill und

Großmann” është vetëm fillimi. Nëse ajo vazhdon aktivitetin djallëzor të saj, duke

e furnizuar Irakun me helme luftarake, do të shpallet armike e islamit dhe gjith-

monë do të jetë në shënjestër të luftëtarëve të islamit. – Djemtë e Imam El Hussein

Ben Ali”578.

Menjëherë pas leximit të kësaj shkrese, gazetarët e kishin njoftuar drejtorine kërcënuar të firmës. Ai, me gjithë akuzat e shkruara në letër, nuk kishte shiturhelme të luftës në Irak, por kishte eksportuar çelik të përpunuar në disa shtete tëLindjes së Afërt. Në këtë mënyrë ishin përgatitur zyrtarët e firmës kur kishte arrit-ur letra bombë e adresuar në emër të udhëheqësit të firmës „Grill und Großmann”.Njësiti për çmontimin e bombave e kishte zbuluar një mekanizëm të rafinuarndezës, i cili me hapjen e letrës do ta aktivizonte 100 gramë Hexogen (eksplozivplastik ushtarak) të vendosur në letër. Me gjithë faktin se firma dhe drejtori i sajnuk kishin kontraktuar ndonjëherë me Irakun zyrtar, kishin marrë vendimin përpezullimin e çdo forme afariste me Lindjen e Afërt. Lidhur me autorin e mund-shëm të kësaj vepre nuk ekzistojnë informacione konkrete.

10. Përpjekja e dytë për vrasjen e Al Ghadansi

Në muzgun e mbrëmjes së datës 20.05.19087, sërish ishte bërë përpjekjepër vrasjen e ish-ambasadorit të Libisë në Austri, Ezzedin Al Ghadansi. Ky sëbashku me gruan dhe djalin e tij, ishin përgatitur të shkonin në picerinë e rezervuar.Mirëpo, në dalje të ndërtesës së tij, e cila gjendej në Bizirkun e Parë të Vjenës, „njëlypës” i panjohur e kishte lutur t’i falte ca para. Në çastin kur ky e kishte nxjerrëkuletën nga xhepi, terroristi i maskuar si lypës e kishte nxjerrë një revole nga brezidhe e kishte zbrazur një plumb në drejtim të Ghadansit. Për fat, ky nuk ishte godi-tur nga plumbi, por ishte plagosur gjatë përleshjes me sulmuesin.


578 Staatsanwaltakt, Wien Nr.: 15 St. 25862/86, ON - 22.

Pas humbjes së revoles, atentatori, gjithashtu i plagosur lehtë, kishte arriturtë largohej nga vendi i ngjarjes dhe të strehohej në „Zyrën Popullore të Libisë”, qëgjendej në Hernals të Vjenës. Kësaj here organet e sigurimit austriak kishin arrit-ur identifikimin e tij. Fjala ishte për 30 vjeçarin, Mohammed El Hag, që kishte ard-hur nga Libia, nëpërmes Pragës, në Austri. Roja policore austriake, e angazhuarpër sigurimin e Ambasadës së Libisë në Vjenë, e kishte parë Mohammed El Hag,duke hyrë në ndërtesë dhe e kishte identifikuar atë nëpërmes një fotografie. Ndërsandihmësi i tij, që ishte identifikuar si Mohammed F. Abdulla, ishte burgosur gjatëdarkës në një hotel në Hernals të Vjenës. Pas disa ditë qëndrimi në ambasadë, mekërkesën e autoriteteve zyrtare, por edhe nga bindja e krijuar në pamundësinë eikjes nga Austria, ishte dorëzuar Mohammed El Hag. Si motiv për tentimin e vras-jes së Ghadansit kishte qenë një ofendimi i rëndë, të cilin ky i kishte bërë El Hagëspara shumë vjetëve. Lidhur me këtë vepër penale, ai ishte dënuar me 10 vjet burg.Pas vuajtjes së plotë të dënimit, El Hag ishte dëbuar nga Austria.

11 Sulmi terrorist kundër Ambasadës së Perusë në Vjenë

Më 18.06.1987, objekt sulmi terrorist kishte qenë edhe Ambasada e Perusënë Vjenë. Disa minuta pas mesnate një autor i panjohur e kishte hedhur një koktejtë mollotovit në drejtim të portës së Ambasadës së Perusë, e cila gjendej në rrugënGottfried Kellergasse të (Bezirkut) Komunës 3 të Vjenës. Flaka nuk kishte arriturtë shpërndahej edhe në pjesët e tjera të ndërtesës dhe pas shuarjes së saj ishte kon-statuar vetëm një dëm relativisht i vogël material. Në vendin e ngjarjes ishte gje-tur një letër në cilën shkruante „TKP/ML” (Partia Komuniste Turke /Marksiste-Leniniste) –„Protestë kundër vrasjes së 400 luftëtarëve të PCP-së (PartisëKomuniste Peruane) në burgjet e Perusë më 17 dhe 18.06.1986”. Edhe autori ikësaj vepre penale deri më tash ka mbetur i pazbuluar.

12. Vendosja e zjarrit në përfaqësinë e një zyre turke

Sulmi i fundit kundër interesave turke në Vjenë ishte regjistruar më10.09.1987, kur rreth orës 21:25 minuta, nga autorë të panjohur ishin hedhur dykoktej të mollotovit kundër dritareve të përfaqësisë së zyrës Türkisch-Airways, ecila gjendej në Opernringhof të Vjenës. Për fat të mirë, flaka e shpërndarë ishteshuar shpejt falë ndërhyrës energjike dhe profesionale të kujdestarit të shtëpisë.

Në vendin e ngjarjes ishte zbuluar një pllakat, në të cilin shkruante: „Ne egjykojmë përvjetorin e shtatë të grushtshtetit ushtarak në Turqi! Partia KomunisteTurke, Marksiste/Leniniste - TKP/ML”. Pas disa ditësh, kryerja e këtij atentati


ishte shpjeguar në këtë mënyrë: “natën kritike afër vendit të ngjarjes ishte vërejturnjë golf i bardhë me regjistrim të Vjenës. Sipas dëshmitarëve nga ajo makinëkishin zbritur dy vetë, të cilët kishin shkuar në drejtim të Opernringhof. Pas iden-tifikimit të pronarit të makinës, ishin zbuluar edhe gjurmët e gishtërinjve të tij nëpllakatin e gjetur në vendin e ngjarjes. Në këtë mënyrë ishte zbuluar edhe autori idytë i këtij sulmi terrorist. Fjala ishte për 19 vjeçarin, C. Zilci dhe dhëndrin e tij 26vjeç, H. Önal, të cilët ishin burgosur dhe dënuar për veprën e kryer.

13. Vrasja e Umar Israilov në Vjenë

Me 13 janar të vitit 2009, nga persona të panjohur ishte vrarë në Vjenë 27vjeçari Umar Israilov, dëshmitar i mbrojtur në procesin që zhvillohej në EuropeanCenter for Constitutional and Human Right (ECCHR) në Berlin. Umar Israilovkishte dëshmuar për torturat dhe vrasjet politike që ushtroheshin kundër kundër-shtarëve politikë të Presidentit të Republikës Çeçene Ramazan Kadyrow.

Umar Israilov ishte burgosur në prill të vitit 2003 dhe ishte mbajtur nëkampin Tsentoroi ku ishte torturuar personalisht edhe nga presidenti Kadyrow.Gjatë kësaj kohe Umar Israilov, me qëllim të shpëtimit të jetës së tij, kishte pranuarbashkëpunimin me Shërbimin e Sigurimit Çeçen, Mirëpo në prezencë të tij ishinpushkatuar ose kishin vdekur nga torturat disa kryengritës çeçenë. Pas lirimit të tijnga burgu, Umar Israilov kishte ikur në Austri dhe kishte kërkuar strehim politik.

Me 13. 06. 2008 ECCHR sipas konventave ndërkombëtare kishte ngriturpadi për ushtrimin e torturës kundër Presidentit të Republikës së ÇeçenisëRamazan Kadyrow. Pas fillimit të procedurës në Gjykatës Ndërkombëtare për tëDrejtat e Njeriut, me 13.01.2006, në kohën kur Umar Israilov kishte blerë disagjëra ushqimore dhe kthehej në banesën e tij, disa hapa para arritjes, në rrugënLeopoldauer Strasse të Vjenës, nga persona të panjohur ishin zbrazur breshëriplumbash në drejtim të Umar Israilov. Edhe përkundër katër plagëve të marra aikishte arritur të largohej në drejtim të rrugicës Ostmarkgasse. Mirëpo atje e kishinarritur vrasësit të cilët me dy plumba në kokë e kishte vrarë Umar Israilov.


ANALIZË E PËRGJITHSHME E SULMEVE TË

HUAJA TERRORRISTE NË AUSTRI

Një analizë e përgjithshme e sulmeve të huaja terroriste në Austri, mund tërezultojë me këto përfundime:

1. Koha e kryerjes

Në numrin absolut të rasteve, koha e kryerjes së sulmeve të huaja terroristenë Austri ishte kushtëzuar nga zhvillimet e ndryshme politike ndërkombëtare. Këtozhvillime kishin të bënin me ngjarje dhe rrethana të caktuara, të cilat kishinndikuar në konfliktin e caktuar ndërkombëtar (migrimi i organizuar i judëve ngavendet socialiste dhe qëndrimet e ndryshme politike në kontekst të krizës sënaftës), në bartjen e konflikteve nacionale në arenën ndërkombëtare (konfliktetndërpalestineze) dhe bartjen e konflikteve ndërnacionale në arenën ndërkombëtare(lufta irako-iraniane dhe ajo arabo-izraelite).

Tabela 6Sulmet e huaja terroriste në Austri - sipas autorit dhe viktimës (1973 - 1987)

351 :.ANALIZË E PËRGJITHSHME E SULMEVE TË HUAJA TERRORRISTE NË AUSTRI

VIKTIMA

SULMET E GRUPEVE TERRORISTE

Palestineze Armene Islamike Majtiste Djathtiste Të tjera GJITHSEJ

Personeli diplomatik

1 3 1 6 11

Aeroplanët, dhe agjencitë e fluturimeve

1 2 3 6

Aktivistët politikë

1 1 1 3

Interesat izraelito-austriake

3 5 1 9

Institucionet shtetërore

2 2

Institutet financiare

1 1 2

Ndërmarrjet ekonomike

1 1 2

GJITHSEJ 6 3 4 4 5 13 35

PASOJAT

Vrasje 10 3 3 1 17

Plagosje 70 6 2 15 93

Rrëmbime 68 114 1 183

2. Bartja e konflikteve nacionale në arenën ndërkombëtare

Këtu ishte shtruar pyetja, në cilën kategori duhet renditur disa sulme terroristetë kryera nga grupet e ndryshme terroriste gjermane? Përderisa fjala ishte për personaose grupe terroriste nga një shtet tjetër, atëherë natyrisht se edhe sulmet e tyre në Austriishin vlerësuar si bartje të konfliktit të caktuar nacional në arenën ndërkombëtare.

Në këtë kategori, pos tjerash janë radhitur edhe disa sulme terroriste të kry-era nga grupet e ndryshme palestineze. Në këto raste nuk ishte fjala për sulme tëqarta kundër interesave izraelite, e as për konflikte në mes personaliteteve,përkatësisht grupeve të ndryshme rivale rajonale ose për ndonjë „luftë përpushtet”. Këtu shumë më tepër ishte fjala për përpjekjet e qarta në drejtim tëimponimit të dhunshëm të qëllimit të caktuar politik ose të politikës së caktuar.Nga këto pozicione, grupi i Abu Nidalit në disa raste i kishte sulmuar njëkohësishtinteresat izraelite në Austri dhe politikën paqësore (“tradhtare“) të OÇP-së.

3. Rekrutimi i terroristëve ndërkombëtarë

Varësisht nga përmasat ndërkombëtare të konflikteve, ose natyrës politiketë tyre, ishte bërë edhe rekrutimi i terroristëve nga radhët e aktivistëve nacionalëose nga terroristët e huaj (shih: Terrorizmi palestinez) me qëllim të kryerjes së sul-meve të ndryshme terroriste në Austri.

Tabela 7Taktikat e sulmeve terroriste në Austri (1973 - 1987)


AKTET TERRORISTE

1973 1975 1976 1977 1979 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1989 2009 Gjithsej

Vrasjet dhe atentatet

1 1 2 2 1 1 1 9

Rrëmbimi i aeroplanëve

1 1

Rrëmbimet e personave

1 1 1 1 1 1 6

Minimi i objekteve

1 1 8 1 1 12

Vënia e zjarrit

1 1 2 4

Plaçkitjet 2 2

Letrat bombë 1 1

Gjithsej 1 2 4 2 1 2 8 1 4 3 1 4 1 1 35

PASOJAT Gjithsej

Vrasje 4 3 2 4 3 1 17

Plagosje 1 2 2 23 5 57 1 2 93

Rrëmbimet e personave

6 62 1 114

183

4. Zgjedhja e objektit të sulmit terrorist

Organizatat e huaja terroriste kishin treguar kujdes të veçantë gjatë zgjed-hjes së objekteve të sulmeve të tyre në Austri. Gjithashtu edhe viktimat e tyre nukkishin qenë të rastësishme. Zgjedhja e objekteve të caktuara për sulm terrorist, nënumrin absolut të rasteve e kishte përmbajtur edhe mesazhin e dëshiruar nga grupiterrorist (tabela 6).

Varësisht nga objekti i sulmit ishte bërë edhe zgjedhja e taktikës për sulmterrorist. Në të vërtetë, përcaktimi i taktikës konkrete të veprimit ishte kushtëzuaredhe nga rrethanat dhe rastësitë e imagjinuara. Kështu, gjatë kryerjes së sulmevetë ndryshme terroriste në Austri, në numrin më të madh të rasteve ishte zbatuar tak-tika e vendosjes së mjeteve të ndryshme shpërthyese në objektet e zgjedhura, ishtebërë rrëmbimi i personave të zgjedhur dhe ishin sulmuar personat, përkatësishtkategoria e caktuar e personave të zgjedhur (tabela 7).

5. Vrasjet

Të gjitha vrasjet e shkaktuara nga kryerja e sulmeve të ndryshme terroristenë Austri, mund të kategorizohen, si vijon:

- Vrasjet e rastësishme të personave, duke mos e praktikuar kriterin ezgjedhjes së tyre. Në këtë mënyrë ishin shkaktuar disa vrasje tërësisht tërastësishme të personave të pafajshëm nga sulmet e organizatës AbuNidalit në Austri.

- Vrasjet e personave të zgjedhur. Në tri raste, terroristët e ndryshëmarmenë, në një rast, grupi i Abu Nidalit (vrasja e Nittelit) dhe terroristëtislamikë (vrasja e tre kurdëve) i kishin ekzekutuar viktimat e tyre tëzgjedhura në Austri.

Në të gjitha rastet e zgjedhjes së viktimave ishte praktikuar parimi i vlerëssë tyre në kontekst të qëllimit të dëshiruar politik. Në të gjitha rastet zgjedhja e vik-timave të caktuara ishte bërë me qëllim për të ndikuar rrjedhën e ngjarjes osedukurisë së caktuar politike.

6. Rrëmbimet e personave

Gjatë të gjitha kohëve të kaluara janë evidentuar rrëmbime të ndryshme tëpersonave me qëllim të caktuar politik ose me motive të ndryshme shantazhi. NëAustri gjatë periudhës së studiuar nuk ishin rrëmbyer vetëm personalitetet politike(OPEC), por edhe ato afariste (Palmers). Madje në një rast ishin rrëmbyer person-


at krejtësisht të thjeshtë, burra dhe gra, të cilët me gjithë dëshirën, nga asnjë aspektnuk mund të llogariteshin si prominentë (Marchegg). Në disa raste rrëmbyesit nukkishin kërkuar para për lirimin e pengjeve të tyre, por vetëm koncesione politike(Marchegg). Grupi pakistanez kishte tentuar pa sukses rrëmbimin e një numri tëpersonave në Austri me qëllim të ndërrimit të tyre me disa të burgosur politikë nëPakistan. Në një rast terroristët kishin kërkuar para për lirimin e viktimës së tyre(rasti i Palmersit). Ndërsa në rastin e OPEC-ut, terroristët, me gjithë publicitetin etyre që gëzonin, nuk kishin parashtruar kërkesa konkrete dhe të qarta politike, porkishin vepruar nga motive të fshehta dhe të përziera financiare dhe politike.

7. Vënia e mjeteve eksplozive

Përderisa numri i rrëmbime të personave dhe ai i vrasjeve ishte në rënie tëvazhdueshme, numri i minimit të objekteve të zgjedhura në Austri ishte në rritje esipër. Taktika e vendosjes së mjeteve të ndryshme shpërthyese ishte zbatuar sido-mos gjatë sulmeve kundër përfaqësive të ndryshme diplomatike dhe agjencive tëfluturimeve. Numri më i madh i sulmeve të tilla terroriste ishte shënuar në vitin1982, kur terroristët e ndryshëm gjermanë, të motivuar nga ideologjitë djathtiste, ikishin sulmuar disa persona me prejardhje izraelite, respektivisht kishin vënëmjete të ndryshme shpërthyese në pronat e tyre. Në një rast në vitin 1984, terror-istët armenë e kishte praktikuar taktikën e ashtuquajtur „autobombë”, që kishteparaqitur njërin ndër rastet më spektakulare terroriste ndërkombëtare.

Vënia e mjeteve eksplozive në të ashtuquajturën „letër-bombë” (letër osepaketë e minuar), në krahasim me vrasjet ose rrëmbimet e personave paraqet mëpak rrezik. Nga kjo bindje, terroristët islamikë kishin vepruar me qëllim të trish-timit të personelit dhe sabotimit të aktiviteteve afariste të një ndërmarrjejeekonomike në Vjenë.

8. Bilanci i sulmeve terroriste

Sulmet e huaja terroriste në Austri kishin shkaktuar vdekjen e 17 personave,ndër të cilët gjashtë kishin qenë shtetas të huaj, prej të cilëve tre diplomatë, dy zyr-tarë të Shërbimit Policor Austriakë dhe nëntë shtetas austriakë, të vrarë në mënyrëtë rastësishme. Gjatë sulmeve terroriste ndërkombëtare në Austri ishin plagosur 93persona, ndër të cilët shtatë policë austriakë kishin marrë plagë të rënda trupore.Numri i përgjithshëm i personave të rrëmbyer nga terroristët palestinezë, gjermanëdhe ata islamikë kishte qenë 183. Qëllimi kryesor i këtyre rrëmbimeve kishte qenëdetyrimi i qeverive të caktuara për koncesione të natyrave të ndryshme.


9. Motivet e sulmeve terroriste

- Numri më i madh i sulmeve të huaja terroriste në Austri ishte kryer përmotive, që nuk kishin të bënin fare me Austrinë. Motivet e tilla ishin:

- Aksionet terroriste të kryera me qëllim të shantazhit kundër një shteti tëhuaj (sulmi kundër OPEC-ut).

- Aksionet terroriste të kryera me qëllim të shantazhit kundër shtetit aus-triak (sulmi në Marchegg dhe vënia e bombës në një ndërtesë të policisënë Vjenë).

- Aksionet terroriste të kryera më qëllim të sigurimit të parave osemjeteve të tjera materiale (sulmi në Landeck, plaçkitja e bankës nëVjenë dhe rrëmbimi i Palmersit).

- Sulmet terroriste me motive të qarta politike (sulmet kundër sinagogavenë Vjenë, sulmi në Schwechat, vrasjet e personelit diplomatik turk etj.).

Në dy raste shteti austriak, respektivisht organet e tij kompetente, ishindetyruar për koncesione konkrete ndaj terroristëve. Në rastin e parë (sulmi nëMarchegg) ishte pranuar kërkesa për mbylljen e kampit në Schönau. Ndërsa në tëdytin ishin ofruar mjetet dhe ishin siguruar mundësitë për largimin e terroristëve(së bashku me pengjet e tyre) nga Austria. Në këto raste motivi për sulm terroristkishte të bënte edhe me aspekte të caktuara austriake. Gjithashtu edhe vënia e njëbombe në një ndërtesë të Shërbimit pPolicor në Vjenë, kishte për qëllim influ-encimin e autoriteteve shtetërore austriake (me qëllim të lirimit të terroristes W.Boock). Në të gjitha rastet e tjera, motivi për sulm terrorist në territorin austriakkishte të bënte me rrethana të caktuara ose me dukuri politike ndërkombëtare, nëtë cilat nuk ishte e involvuar Austria. Në këto rrethana Austria kishte qëndruarrastësisht në mes konflikteve të ndryshme ndërkombëtare.

Tabela Nr. 8Autorët e njohur dhe ata të panjohur të sulmeve terroriste ndërkombëtare në Austri


13

14

9

0 2 4 6 8 10 12 14

Autorët e panjohur

Autorët e njohur

Pranimi i veprës nga

autorë të panjohur

10. Sqarimi dhe reagimi

Në përgjithësi sqarimi i veprave penale ndërkombëtare është shumë ivështirë. Sidomos kur është fjala për veprime terroriste ndërkombëtare, nga shkakui kryerjes profesionale të tyre dhe gërshetimit të elementeve të shumta, sqarimi ityre bëhet edhe më i vështirë.

Edhe përkundër ndërmarrjes së të gjitha masave të mundshme, nga 34 sulmete kryera terroriste ndërkombëtare në Austri, autorët e 20 prej tyre kishin mbetur tëpazbuluar (tabela 8 dhe 9). Në nëntë raste nga grupi ose organizata terroriste ishtepranuar përgjegjësia për veprën e kryer, mirëpo autori i tyre nuk ishte zbuluar.

Gjatë përpjekjeve të tyre për ndriçimin e sulmeve terroriste, organetshtetërore austriake kishin arritur të sqaronin disa raste spektakulare dhe të burgos-nin një numër të caktuar të atentatorësh, të cilët ishin dënuar në mënyrë të meritu-ar nga gjykatat kompetente. Deri në vitin 1998 (kur janë studiuar këto rate), nëinstitucionet ndëshkimore austriake qëndronin 15 terroristë ndërkombëtarë, ndër tëcilët pesë pakistanezë, pesë anëtarë të organizatës së Abu Nidal dhe një ekstremistmajtist. Një atentator libian ende nuk ishte dënuar me gjykim të plotfuqishëm,ndërkaq, kundër dy shtetasve turq zhvillohej procedura hetimore. Pas qëndrimevetë gjata në burg, dy terroristë të huaj ishin liruar me kusht nga vuajtja e mëtejme edënimit dhe ishin dëbuar nga Austria.

Organet kompetente austriake gjatë zhvillimit të procedurave të ndryshme,kishin treguar qëndrim tejet konsekuent ndaj terroristëve të huaj. Deri më tash nukështë evidentuar ndonjë rast i „bashkëpunimit të detyruar”, që kishte ndikuar nëgjykimin, përkatësisht lirimin e parakohshëm të terroristëve ose për koncesionekonkrete ndaj tyre.

Tabela 9Aktorët e njohur dhe ata të panjohur të sulmeve terroriste (sipas aktorëve)


5 1

0 3

4

2 2

5

2 12

0 2 4 6 8 10 12 14

Te rror izm i p ale s tine z

Te rror izm i a rm en

T erro rizm i islam ik

T erro rizm i m a jtis t

Te rror izm i djath tist

S u lme t e a ktorë ve të

tjerë terro ris të

Akto rë t e njo hur

Akto rë t e pa njoh ur

Sipas të dhënave të paraqitura, autoritetet austriake kishin arritur suksese tëlarta në luftë kundër terrorizmit ndërkombëtar. Ndërkaq, masat e ndërmarra paran-daluese krahas politikës së zhvilluar konstruktive dhe parimore ndërkombëtare,paraqesin kontributin më të çmuar në drejtim të pengimit të kryerjes së sulmeve tëreja terroriste në Austri.


PERSONALITETI I TERRORISTIT

NDËRKOMBËTAR

Studimi i personalitetit të terroristit ndërkombëtar është një çështje tejet endërlikuar. Sipas rezultateve të studimeve, mund të thuhet se nuk ekziston njëemërues i përbashkët i të gjithë terroristëve të të gjitha kohëve, vendeve, kulturaveose orientimeve të tyre ideologjike. Kështu terroristët gjermanë ishin shumë pak tëngjashëm me ata irlandezë, ndërsa këta të fundit nuk kishin asgjë të përbashkët meterroristët islamikë ose me ata armenë. Shumica e terroristëve ishin fëmijë të patri-otëve ose revolucionarëve të njohur, mirëpo kishte edhe të tillë si Gavriloviç (anë-tar i grupit që kishte kryer atentatin ndaj Franc Ferdinandit) që ishin bij të etërve„spiunë”.

Të gjitha aspektet, që kanë të bëjnë me aktorët e sulmeve terroriste, mundtë kategorizohen sipas veçorive karakteristike të subjektit të personalitetit terroristdhe strukturave specifike organizative të tyre.

1. Elementet subjektive

Një analizë e hollësishme e personalitetit të terroristit ndërkombëtar, rezul-ton me konstatimin se ashtu si nuk ekzistojnë dy lëvizje identike terroriste, nukekzistojnë as dy terroristë identikë ndërkombëtarë. Mirëpo, kjo nuk do të thotë semidis dukurive, përkatësisht personaliteteve të tilla nuk ekzistojnë ngjashmëri.

Shumë terroristë, në bazë të pamjes së tyre, stilit gjuhësor ose ndonjëveçorie tjetër karakteristike, nuk dalloheshin dot nga qytetarët e rëndomtë. Kjoargumentohet edhe me faktin se pas sulmeve të ndryshme terroriste, kur ishin pub-likuar emrat ose fotografitë e tyre, shpeshherë ishin dëgjuar zërat „sa i urtë, i qetëdhe i sjellshëm ishte ai djalosh!”

Terroristët janë kryesisht persona të moshës rinore. Ky realitet e paraqetedhe elementin më karakteristik dhe të përbashkët në mes organizatave tëndryshme terroriste. Numri më i madh i terroristëve të evidentuar ndërkombëtarëështë kryesisht rreth moshës njëzetvjeçare. Ndërkaq, te grupet e ndryshme terror-iste islamike vërehet edhe tendenca e rekrutimit të fëmijëve të moshës 14 dhe 15


vjeç. Në realitet nuk është i vogël as numri i fëmijëve të moshës më të re se 14 vjeçqë rekrutohen për kryerjen e misioneve të ndërlikuara terroriste, ngaqë këta, sipaspraktikave më të reja islamike dhe atyre palestineze, shumë rrallë i refuzojnë ose ikontestojnë urdhrat e marrë. Nga ana tjetër prania e tyre në radhët e armikut nukparaqet ndonjë dyshim.

Mirëpo, edhe këtu ka përjashtime. Në mesin e terroristëve armenë, të cilëtkishin vrarë diplomatë të ndryshëm nga Turqia, kishte qenë edhe një 73 vjeçar, icili jetonte në Kaliforni. Udhëheqësit e organizatave të ndryshme terroriste siGeorg Habash, Abu Nidal ose Carlos ishin po ashtu të moshës gjashtëdhjetëv-jeçare. Gjithashtu, Osama bin Ladeni dhe udhëheqësit e ndryshëm të organizataveterroriste islamike janë të moshës mbi 50 vjeç. Në këtë aspekt, pozicioni në orga-nizatë nuk paraqet ndonjë rëndësi të veçantë.

Me përjashtim të faktit se terroristët ndërkombëtarë kryesisht i takojnëmoshës së njëjtë, është shumë vështirë të konstatohen elemente të tjera të për-bashkëta. Kështu disa terroristë ndërkombëtarë kishin fëmijëri të lumtur, ndërsa tëtjerët ishin rritur me shumë peripeci. Disa kuadro terroriste gjermane të viteve ‘70ishin rritur me shumë peripeci. Një numër i kuadrove terroriste gjermane të viteve’70 ishin rritur pa babë (Baader, Meinhof, Raspe, Mahler), të tjerët e kishin urryeratë (Klein) ose kishin qenë fëmijë të prindërve të shkurorëzuar (Astrid, Proll) dhesi të tillë ishin rritur me ndjenjën e mungesës se vlerave familjare. Ndërsa të tjerët,si Gudrun, Ensslin etj., ishin rritur në familje të qëndrueshme dhe autoritative.Mirëpo, ajo që vlen për numrin më të madh të terroristëve gjermanë, nuk do të thotëse u përgjigjet edhe terroristëve italianë, belgë, francezë etj. Sa i përket të dhënavepersonale të anëtarëve të grupeve të tjera terroriste, ato janë shumë të pakta.

Prejardhja sociale e kuadrit udhëheqës të grupeve terroriste është shumëinteresante. Shumica e grupeve terroriste me orientim ideologjik majtist ishinthemeluar dhe udhëhequr nga studentët. Këta gjithashtu e kishin parapëlqyerrekrutimin e anëtarëve të rinj nga radhët e kolegëve të tyre, akademikëve ose fëmi-jëve të tyre. Kështu, p.sh., prindërit e Ulrike Meinhof kishin qenë profesorë të his-torisë së artit dhe kulturës dhe ajo ishte rritur dhe edukuar nga një shkencëtareautoritare e historisë dhe njëkohësisht udhëheqëse e një lëvizjeje paqësore.Ndërkaq, prindërit e Gudruns Ensslins kishin qenë priftërinj evangjelistë. Babai iHolger Meins kishte qenë tregtar i njohur në Hamburg etj. Ndërsa prindërit ekuadrove të mëvonshme të organizatave terroriste majtiste gjermane kishin qenëedhe profesorë universiteti, shkrimtarë, artistë etj.

Ndërkaq, te grupet terroriste me orientime të qarta nacionaliste ose sepa-ratiste, elementi familjar ose prejardhja sociale nuk kishte luajtur ndonjë rol të

359 :.PERSONALITETI I TERRORISTIT NDËRKOMBËTAR

rëndësishëm. Në këto lëvizje zakonisht angazhohen personat e moshës rinore ngaqëatje janë „shokët nga shkolla, puna ose të afërmit e tyre”. Anëtarësia e gjerë dhekuadri komandues i lëvizjeve të ndryshme nacionaliste dhe islamike, kryesishtrrjedh nga shtresat e ulëta dhe ato të mesme shoqërore. Shembull konkret në këtëdrejtim jep si Armata Republikane Irlandeze, ETA në Spanjë, organizatat endryshme islamike dhe ato palestineze. Kështu, anëtarët dhe udhëheqësit e ArmatësRepublikane Irlandeze, në numrin absolut të rasteve ishin persona të shtresave tëulëta shoqërore. Mirëpo në përgjithësi anëtarësia e gjerë dhe kuadri udhëheqës iorganizatave terroriste islamike dhe i atyre nacionaliste, rrjedhë kryesisht ngaintelektualët ose zyrtarët e shtresave të mesme shoqërore. Mirëpo, edhe këtu ekzis-tojnë përjashtime (Osama bin Ladeni dhe disa terroristë të tjerë të njohur islamikë).

Edhe pse femra si terroriste për një kohë të gjatë kishte qenë e paimagjin-uar prapëseprapë ajo kishte qenë aktive në të gjitha lëvizjet terroriste. Prania e sajishte argumentuar si te organizatat e ndryshme terroriste gjermane, irlandeze,baske franceze etj., ashtu edhe te ato palestineze, armene dhe islamike. Sidomoskohëve të fundit raporti i saj në raport me meshkujt është në rritje e sipër. Mirëpo,në këtë çështje ekziston edhe një veçori karakteristike: grupet e ndryshme terror-iste gjermane dhe ato amerikane kishin më tepër femra sesa meshkuj. Në vitin1981 nga 14 terroristët më të kërkuar gjermanë 10 kishin qenë femra. Sipas shumëstudiuesve të terrorizmit gjerman, sikur mos të kishte qenë qëndrueshmëria, ven-dosmëria dhe motivimi aq i pranishëm i femrës në Fraksionin e Armatës së Kuqe,ajo organizatë do të ishte shkatërruar shumë shpejt.

Gjithashtu, edhe motivet e personave për veprim terrorist janë shumë tëndryshme. Në këtë drejtim dallohen qartë motivet e atyre që luftojnë kundërrobëruesit nacional ose pushtetit diktatorial nga motivet e atyre që luftojnë kundërnjë pushteti të zgjedhur demokratik. Në të gjitha rrethanat dhe situatat ndjenjatpatriotike, idealiste, fetare, vetëdija sociale dhe urrejtja janë impulse të fuqishme,të cilat ndikojnë në krijimin e motiveve të tilla. Në të vërtetë, elementet e tilla nëtë njëjtën masë mund të ndikojnë edhe te anarkistët, sidomos në drejtim tëmotivimit të tyre për veprim aksionar dhe jetë dinamike.

2. Formimi i organizatave terroriste

Formimi i organizatave të ndryshme terroriste zakonisht është i kushtëzuarnga përdorimi i dhunës politike. Kjo do të thotë se çdo përpjekje për organizimine mekanizmave të ndryshëm terroristë jashtë rrethanave shoqërore të karakter-izuara me konflikte të acaruara politike, gjithmonë ka përfunduar në mënyrë


tragjike ose me rezultate qesharake. Nga kjo mund të thuhet se organizatat endryshme terroriste gjithmonë janë paraqitur në rrethanat e tilla shoqërore, kurlëvizjet e eksponuara politike e arrijnë kulmin e veprimtarive të tyre dhe aparatishtetëror, nga ana tjetër, vepron për dobësimin ose shkatërrimin e lëvizjeve të tilla.

Në numrin absolut të lëvizjeve të dhëna politike ishin paraqitur forcaekstremiste, të cilat kishin synuar përdorimin e dhunës politike. Në disa rasteparaqitja e tyre ishte e karakterizuar edhe me formimin e organizatave të ndryshmeterroriste. Mirëpo, sipas shembujve të shumtë ndërkombëtarë, në qoftë se disa nga

kërkesat e lëvizjeve të paraqitura politike ishin pranuar ose edhe kushtimisht ishin

plotësuar, atëherë kështu, në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe efikase ishte ndikuar në

absorbimin gradual të fuqisë politike të lëvizjes terroriste dhe në dobësimin e saj.

Në rrethana të tilla, kur arrihet zgjidhja e problemeve me mjete politike, ndikohetedhe në rritjen e besueshmërisë dhe autoritetit të organeve dhe institucioneveshtetërore. Mirëpo, pikërisht në këto rrethana zakonisht janë paraqitur grupet evogla ekstremiste politike, të cilat nuk e kishin pranuar situatën e re dhe nëpërmesradikalizmit të kërkesave dhe zbatimit të fuqishëm të dhunës politike ishin përp-jekur të ndikojnë në krijimin e një alternative të re politike.

Zakonisht formimi i organizatave të ndryshme terroriste është paraqitur nëkohën kur kishte përfunduar mundësia për organizimin e protestave të reja publike(si mjete të presionit politik) respektivisht, kur kishin përfunduar protestat e orga-nizuara publike ose kur kishte filluar realizimi institucional i një pjese të kërkesavetë parashtruara, përkatësisht të drejtave të fituara. Në këto rrethana shoqërore tëkarakterizuara me frustrimet e ndryshme të popullsisë dhe tendenca të qarta mili-tante, ende nuk ishte kuptuar arsyeja e formimit të organizatave terroriste.

2.1. Numri i anëtarëve të organizatave terroriste

Për dallim nga njësitë guerile, numri i anëtarëve të organizatës terroristenuk shtohet dukshëm. Zakonisht ajo është e përbërë nga grupet e ndryshme të për-bëra nga tre deri në 10 persona. Madje edhe disa „ushtri” të paraqitura terroriste si„Fraksioni i Armatës së Kuqe” gjermane, „Aksioni Direkt” francez ose „CelulatKomuniste Luftarake” belge, në kohën e lulëzimeve të tyre nuk kishin më tepër sedisa dhjetëra anëtarë. Ndërsa organizatat terroriste islamike si HAMAS, XhihadiIslamik, Al - Qa´ida etj., dhe ato nacionaliste si „IRA”, „ETA”, organizatat endryshme palestineze etj., kishin, përkatësisht kanë mijëra persona të anëtarësuar,mirëpo vetëm një numër i vogël i tyre është i përgatitur për luftë respektivisht përkryerjen e aksioneve të ndryshme terroriste.


2.2. Elementet kriminale në organizatat terroriste

Shumë organizata terroriste në radhët e tyre i kanë përfshirë elementet endryshme kriminele. Nga ana tjetër, edhe këta elementë kishin pranuar infiltrimine tyre në grupet e ndryshme terroriste zakonisht në kohët e trazirave tëpërgjithshme, pra në kohët e përshtatshme për plaçkitje dhe për kryerjen e vepravetë tjera kriminale. Madje në disa raste ndikimi i tyre ishte rritur aq shumë sa qëkishin ndikuar deri në ndërrimin e kursit politik dhe në shndërrimin e organizatësterroriste në një organizatë klasike kriminale. Mirëpo, ekzistojnë edhe raste (mafiaitaliane) kur organizata terroriste që nga fillimi i veprimtarisë së vet kishte mani-festuar tendenca të qarta kriminale dhe politike.

Në të vërtetë, kufiri i ndarjes në mes veprimeve ose qëllimit politik ndaj atijkriminal, në shumicën absolute të rasteve nuk kishte qenë i qartë. Në realitet,vetëm në raste të rralla kishte arritur ndonjë kriminel të dëshmohet si patriot ivërtetë, revolucionar ose varësisht nga qëllimi politik edhe si reaksionar i vendo-sur. Shembuj shumë konkretë në këtë pikëpamje japin „Brigadat e Kuqe” italiane.Në burgjet e ndryshme italiane, aktivistët e “Brigadave të Kuqe” në shumë rastekishin bërë përpjekje për rekrutimin e elementeve të ndryshme kriminale në orga-nizatë. Mirëpo, pikërisht prania e tyre jo vetëm që kishte shkaktuar probleme tëpërhershme disiplinore, por kishte ndikuar edhe në paraqitjen e konflikteve tëndryshme, korrupsionit dhe pakënaqësive masive në organizatë.

2.3. Ndarja e organizatave terroriste

Është shumë vështirë të emërohet një organizatë terroriste, e cila gjatë tëkaluarës së vet nuk ka pasur përçarje dhe ndarje të ndryshme. Në rastet më tëshpeshta ndarjet e organizatave terroriste janë paraqitur si rezultat i konfrontimevetë brendshme në mes fraksionit të shfaqur dhe qëndrimeve „të vjetra”. Pas një kohetë funksionimit harmonik, në të gjitha organizatat terroriste janë paraqitur frak-sione, të cilat kishin menduar se ishte ardhur koha për një armëpushim, për pezul-limin e plotë të aktiviteteve terroriste ose për ndërrimin e strategjisë së veprimit nëdrejtim të radikalizmit të aktiviteteve terroriste.

Shkaqet themelore që kishin ndikuar në ndarjet e organizatave të ndryshmeterroriste kishin qenë kundërthëniet parimore. Mirëpo, në këtë pikëpamje rolshumë të rëndësishëm kishin luajtur edhe ambiciet e ndryshme personale, të cilatmë tepër se çdo mendim i kundërt politik, kishin ndikuar jo vetëm në ndarjen eorganizatës, por edhe në shfaqjen e konflikteve të ndryshme (në shumë raste edhetë armatosura) në organizatë.


Shembuj konkretë në këtë drejtim ofrojnë disa vrasje (“Vrasjet e Borës”) nëmes figurave të ndryshme rivale brenda Armatës së Kuqe japoneze, disa konfliktetë paraqitura në mes të forcave të ndryshme rivale brenda Armatës RepublikaneIrlandeze dhe disa likuidime fizike nga ETA në Spanjë. Konfrontime të tilla ishinevidentuar thuajse në të gjitha organizatat terroriste ndërkombëtare. Shembujt mëtë përgjakshëm në këtë drejtim i ofrojnë konfrontimet në mes klaneve të ndryshmebrenda disa grupeve terroriste palestineze. Mirëpo, kur është fjala për organizatatnacionaliste, atëherë duhet theksuar se këto organizata më tepër se të tjerat, kishinarritur tejkalimin e konfrontimeve të brendshme. Rreziku permanent kishtendikuar në shtimin e ndjenjave për bashkim dhe tolerancë.

3. Komandimi i organizatës terroriste

Organizatat kryesore terroriste ndërkombëtare zakonisht komandohen nganjë këshill komandues i stilizuar me emrin „Shtab i Përgjithshëm”, i cili në realitetshpeshherë ka manifestuar edhe profesionalitet dhe efektivitet të lartë veprues.Mirëpo, nuk janë të rralla edhe rastet e veprimeve krejtësisht amatore dhe kon-traproduktive. Pra vendimet kryesore në kuadër të organizatës terroriste merren nëkuadër të këshillit kompetent. Mirëpo, ky sistem organizativ kohëve e fundit ështëtreguar si joefektiv, ngaqë organizatat terroriste shpeshherë janë sjellë në situata tëtilla kur është dashur marrja e shpejtë dhe e menjëhershme e vendimeve kapitale.Kjo pa dyshim se ka ndikuar në tendencën e rritur të parimit individual komandues.

Gjatë praktikave të shumta të veprimit terrorist ndërkombëtar „shtabet gjen-erale” në të shumtën e rasteve kanë vepruar nga emigracioni. Në këtë drejtim, nëdisa raste Libani, Libia, Siria, Franca, ShBA, Zvicra etj., kishin shërbyer si vend-strehim i udhëheqësve të lëvizjeve të ndryshme terroriste ndërkombëtare.Përparësia e veprimit nga emigracioni kishte të bënte me mundësinë e veprimit tëlirë dhe zhvillimit të jetës pa ndjenjën e frikës nga burgosja ose likuidimi fizik.Nga ana tjetër kjo dukuri i kishte edhe anët e veta negative: sa më larg që ishtekomanda qendrore nga vendi i veprimit, aq më i vogël ishte ndikimi i saj autorita-tiv dhe kontakti me bazën.

Te numri më i madh i organizatave terroriste ndërkombëtare, ekziston njëudhëheqje e fortë qendrore, e cila vendos lidhur me çështjet kryesore politike,organizative dhe të veprimit strategjik. Marrja e vendimeve të tilla zakonisht bëhetshumë larg vendit të zbatimit të tyre. Kështu, udhëheqësit e organizatave jo vetëmqë vendosin për të kryerjen e aksioneve të caktuara terroriste, por në disa raste ipërpilojnë edhe planet e kryerjes së tyre. Në realitet, edhe përkundër ofrimit tëplaneve të tilla, mënyra dhe metoda e ekzekutimit të këtyre sulmeve, gjithmonë


ishte mbetur në kompetencë të grupit ekzekutues (të zgjedhur) për veprim. Këtogrupe lokale, në të shumtën e rasteve, nuk posedonin mjete dhe mundësi tëmjaftueshme për kryerje të pavarur të aksioneve të kërkuara terroriste ndërkom-bëtare. Edhe nga kjo pikëpamje (varësia financiare) duhet shikuar në besnikërinëndaj “shtabeve të përgjithshme” të tyre.

4. Planifikimi i operacioneve terroriste ndërkombëtare

Kryerja e suksesshme e operacioneve terroriste ndërkombëtare në masë tëmadhe varet edhe nga planifikimi cilësor i saj. Të gjitha rrethanat dhe situatat emundshme duhet analizuar me saktësinë më të lartë ushtarake. Së pari viktima ezgjedhur në shtetin e huaj duhet përcjellë me kujdes, në mënyrë që të njihen shpre-hitë dhe sjelljet e saj. Pra, vetëm pas njohjes së të gjitha rrethanave subjektive dheobjektive mund të caktohet koha, vendi dhe rrethanat e përshtatshme për sulm.Pavarësisht nga niveli profesional dhe planifikimet e kujdesshme, praktikisht ështëi pamundur parashikimi i të gjitha rrethanave dhe situatave të mundshme, përkatë-sisht parashikimi i rrjedhës së ngjarjeve dhe zhvillimeve të situatave gjatë kryerjessë operacioneve terroriste. Nga ky realitet, terroristët duhet përgatitur edhe me ele-mentin shumë të rëndësishëm të improvizimit të situatave. Ata duhet ta dinë semoskujdesi ndaj këtij elementi mund të sjellë pasoja të padëshirueshme për ta. Ngaana tjetër ekzistojnë edhe raste, si ai i terroristëve pakistanezë në Vjenë (1984) qëkishin dështuar vetëm nga shkaku i mosrespektimit të kohës së planifikuar për sulm.

Disa sulme spektakulare të viteve të fundit, ishin kryer me një precizitettejet të lartë ushtarak, që tregonin për planifikimin e shkëlqyeshëm, dhe njohjen errethanave të përgjithshme në vendin e operimit. Shembuj konkretë në këtë drej-tim janë sulmi kundër OPEC-ut në Vjenë, rrëmbimi i Hans Martin Schleyer nëGjermani, sulmi terrorist në aeroportin e Vjenës dhe Romës, sulmi kundër WorldState Center në Amerikë, sulmi kundër trenave të udhëtarëve në Spanjë etj.

Në rastet kur viktima nuk kishte poseduar me roje personale ose nuk ishtetreguar i kujdesshëm (kishte refuzuar truprojën ose nuk i kishte respektuar masate shtuara të sigurisë), kishte mjaftuar vetëm një përcjellje e thjeshtë dhe disaditëshee tij, nga një ose më së shumti dy persona, për të siguruar informatat e nevojshmepër përgatitjen e planit, kohës dhe rrethanave për sulmin kundër tij (vrasja e disadiplomatëve turq në Evropë).

Në të gjitha rastet e tjera ishte kërkuar një planifikim i kujdesshëm nga njëkëshill komandues. Në rrethana të ndërlikuara nuk kishte mjaftuar vetëm njohja elëvizjeve të mundshme të viktimës, por ishin analizuar me precizitet të lartë jovetëm të gjitha hyrjet dhe daljet e mundshme nga objekti i planifikuar për sulm,


por edhe pusitë dhe befasitë eventuale, me qëllim të përcaktimit të të gjitha alter-nativave të mundshme për shpëtim (sulmi kundër OPEK-ut në Vjenë).

Në shumicën e rasteve përcjellja (e fshehtë ose e maskuar) e viktimës dhenjohja, gjegjësisht inspektimi i terrenit, ishte bërë me metoda tradicionale, dukeshëtitur këmbë ose me biçikletë, me makinë etj. (vrasja e Nittelit në Vjenë). Këtuedhe mjetet moderne elektronike të komunikimit kishin luajtur një rol të rëndë-sishëm. Në shumë raste pajisjet e përgjithshme teknike si dhe armatimi i terror-istëve ishte shumë më i mirë dhe më cilësor sesa ai i shërbimeve më të special-izuara antiterroriste.

5. Burimet financiare të terroristëve ndërkombëtarë

Për kryerjen e aksioneve të ndryshme, terroristët ndërkombëtarë nuk kanënevojë vetëm për mjete të transportit dhe armë. Me qëllim të udhëtimit të tyre të sig-urt deri në vendin e planifikuar të ngjarjes dhe kthimit nga atje, terroristët kanë nevo-jë edhe për sigurimin e dokumenteve të falsifikuara, sigurimin e banesave konspira-tive, sigurimin e automjeteve të ndryshme, sigurimin e armatimit adekuat dhe efek-tiv etj. Kjo do të thotë se ata kanë nevojë për mjete të shumta financiare, të cilat për-doren edhe për korruptimin e zyrtarëve të ndryshëm lokalë dhe atyre ndërkombëtarë.

Pa dyshim se burimet financiare e përcaktojnë edhe karakterin e grupit ter-rorist. Organizatat e ndryshme terroriste financohen zakonisht nga këto burime:

- Organizatat terroriste të tipit nacionalist, si p.sh. Armata RepublikaneIrlandeze dhe ETA, janë financuar rregullisht nga kontributet endryshme vullnetare të simpatizuesve të vendit dhe të atyre në emigra-cion. Armata Republikane Irlandeze posedonte edhe disa ndërmarrjelegale (si firma „Taxi“ në Belfast etj.) dhe në tërë territorin e IrlandësVeriore të banuar popullsi katolike, ishte vendosur tatimi vullnetar nëqarkullin „nga çdo birrë - një Peny për IRA“. Përveç këtyre burimevefinanciare, organizatat terroriste të tipit nacionalist, në rrethana dhe rastetë caktuara, kishin kryer edhe aksione me karakter të qartë plaçkitës(plaçkitjet e bankave, rrëmbimet e personave, shantazhet e ndryshmeetj.). Mirëpo, në përgjithësi mund të thuhet se këto forma të financimitnuk ishin dukuri karakteristike e as qëllim i terroristëve nacionalistë.

- Për dallim nga organizatat terroriste të tipit nacionalist, financimi i orga-nizatave dhe lëvizjeve të ndryshme palestineze është enigmë. Në „FondinKombëtar Palestinez“ vlerësohet të jenë përafërsisht 1,6 miliardë dollarë.Prej këtyre, Organizata për Çlirimin e Palestinës i ka shpenzuar rreth 300milionë dollarë në vit (nga të cilët një e treta ishte destinuar për organi-


zatën Al-Fatah). Sipas disa vlerësimeve, organizata Al-Fatah posedonteedhe një fond tjetër prej shtatë deri në tetë miliardë dollarë.

- Në nëntor të vitit 1978, në Bagdad ishin takuar udhëheqësit e dhjetështeteve arabe. Në këtë takim ishte formuar fondi prej 3,5 miliardë dol-larësh „me qëllim të përkrahjes së kundërshtarëve të Izraelit, si:Jordanisë, Sirisë, Libanit dhe Organizatës për Çlirimin e Palestinës“. Kyfond ishte financuar nga Arabia Saudite, Libia, Kuvajti, Iraku, Emiratete Bashkuara Arabe, Algjeria dhe Katari. Nga ky fond kishte përfituar mësë shumti Siria, pastaj Jordania 800 milionë dollarë dhe Organizata përÇlirimin e Palestinës 250 milionë dollarë etj. Nga këto mjete, rreth 150milionë dollarë ishin financuar institucionet e ndryshme, që kishinvepruar në territoret e okupuara palestineze.

- Nga 250 milionë dollarët e pranuar, Organizata për Çlirimin e Palestinësi kishte kursyer rreth 50 milionë, 10 milionë i kishte dorëzuar në„Fondin e Martirëve“ dhe 50 milionë tjerë ishin destinuar për mbulimine shpenzimeve. Sasia tjetër e mbetur prej 140 milionë dollarëve, ishtendarë sipas këtij kriteri: 58 % e shumës i kishte takuar organizatës Al-Fatah, 10% asaj „Al-Saika“, nga 7% organizatave „DFLP“, „PFLP“,„PFLP - GC“ dhe Frontit Çlirimtar Arab (ALF) si dhe nga 2% u kishintakuar „PFL“ dhe Frontit të Luftës Popullore (PSF)579.

- Përveç këtij burimi, në disa vende arabe ishte vendosur edhe tatimi idrejtpërdrejtë ose indirekt i palestinezëve që jetonin atje. Kështu,palestinezët në disa qytete arabe gjatë vizitave të tyre në kinema dhe nëndërtesa të tjera publike, ishin të detyruar të paguanin tatim të veçantë.Të gjitha këto burime financiare, të cilat i zotëronin lëvizjet e mirëfilltaçlirimtare dhe ato terroriste palestineze, ishin shumë më të larta se pro-dukti i përgjithshëm shoqëror i disa shteteve të mëdha afrikane si, p.sh.,Tanzanisë ose Kenisë, respektivisht ishin dy herë më të larta sesa pro-dukti i përgjithshëm shoqëror i Jordanisë.

- Për dallim nga grupet ose organizatat terroriste të tipit nacionalist, atome orientim radikal majtist, nuk kishin zotëruar ndonjë burim të sigurtdhe afatgjatë financiar. Nga kjo arsye, këto organizata terroriste me qël-lim të sigurimit të mjeteve të nevojshme financiare shpeshherë kishinpërdorur metoda gangstere, duke plaçkitur banka ose rrëmbyer personatë pasur me qëllim të këmbimit të tyre të mëvonshëm me mjete të shum-


579 James Adams, Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror? Aus dem Englischen von Nikolaus Gatter,Frankfurt/Main 1990, f. 65, 71 - 72.

ta financiare. Kështu, për shembull, vetëm brenda disa muajve, gjatëvitit 1971, Fraksioni i Armatës së Kuqe kishte plaçkitur mbi një milionmarka gjermane: në një bankë në Kasel ishin plaçkitur 115.000 DM, nëMunih 158.000 DM, në Hanover 19.000 DM, në Këln 237.000 DM, nëKaiserslautern 134.000 DM dhe në Berlin 315.000 DM580.

- Për shumë grupe terroriste, që veprojnë në Amerikën Latine, Lindje tëLargët si dhe në atë të Mesmen, kontrabanda me drogë paraqet buriminmë të fuqishëm dhe më të preferuar financiar. Në saje të përfitimeve tëtilla financiare, shumë grupe dhe organizata terroriste nga të gjitha kon-tinentet e botës, tash mund t’i realizojnë me lehtësi projektet e ëndërru-ara terroriste. Me fjalë të tjera, falë alternativës së sigurt financiare qëparaqet kontrabanda me drogë, tash asnjë grup terrorist në botë nuk epezullon aktivitetin e vet për shkak të mungesës së mjeteve financiare.

Tabela 4

Të ardhurat financiare të grupeve dhe të organizatave të ndryshme terroriste

Burimi: Walter Laqueur, Terrorismus 1987, F.130 - 131

7. Armatimi i terroristëve ndërkombëtarë

Terroristët e ndryshëm ndërkombëtarë zakonisht e parapëlqejnë armatimin elehtë dhe klasik, të përbërë nga armët e dorës (revolverët, përkatësisht pistoletat e


VITI VENDI GRUPI TERRORIST

TË ARDHURAT NË DOLLARË

BURIMI

1933 Kroaci Ustash 1 - 2 milionë Itali, Hungari

1975 Lindje e Afërt Al - Fatah 150 - 200 milionë Vende Arabe

1975 Lindje e Afërt PFLP, PDFLP, Al - Saika

20 - 30 milionë Libi, Siri, Irak

1975 Irlandë IRA - Provisional 1 - 3 milionë Kontribute vullnetare, plaçkitje, shantazhe, aktivitete legjitime ekonomike

1980 Spanjë ETA 1 - 2 milionë Kontribute vullnetare, plaçkitje

1980 Itali Brigadat e Kuqe 5 - 10 milionë Plaçkitje, shantazhe, kidnapime

1985 Lindje e Afërt Abu Mussa 10 - 20 milionë Libi, Siri

1985 Lindje e Afërt Abu Nidal 30 - 40 milionë Libi, Siri

1985 Kolumbi FARZ 50 - 150 milionë Droga, terrorizmi

1985 Kolumbi M 19 50 - 150 milionë Droga, terrorizmi

1985 Peru Sandero 50 - 150 milionë Droga, terrorizmi

580 Krahaso: Walter Laqueur, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 126 - 128.

kalibrave të ndryshëm), nga mjetet e ndryshme shpërthyese (bombat e dorës, dina-miti dhe minat e ndryshme) si dhe nga armët e lehta automatike. Mirëpo gjatë kry-erjes së aksioneve të ndërlikuara terroriste, ata nuk ngurrojnë të përdorin edhe armëte rënda dhe moderne ushtarake.

Grupet e ndryshme terror-iste gjatë vendosjes së tyre përtipin ose llojin e armatimit per-sonal, në masë të kon-siderueshme ishin bazuar në ori-entimin e tyre ideologjik, simpa-tia dhe elementet e tjera subjektive. Kështu, gjatë disa dekadave të fundit, pushkaautomatike standarde e Paktit të Varshavës, e njohur me emrin “Kallashnikov”(kalibër 7,62 mm, magazinë: 30 plumba), ishte bërë simbol i shumë organizatavemarksiste terroriste, që kishin vepruar në kontinente të ndryshme të botës. Nga anatjetër, disa grupe terroriste me orientime nacionaliste (p.sh. Armata RepublikaneIrlandeze), kishin zgjedhur pushkën automatike amerikane “AR 18”, si simbol tëluftës së vet çlirimtare.

Konstruktimi kompakt i automatikut kallashnikov, që ofron mundësinë rel-ativisht të lehtë për fshehjen e tij së bashku me elementet e tjera karakteristikeluftarake, që kanë të bëjnë me shpejtësinë, largësinë dhe fuqinë optimale goditëse,kishin bërë që kjo armë të këshillohet dhe të përdoret më së shumti gjatë kryerjessë aksioneve të ndryshme guerile dhe atyre terroriste ndërkombëtare581.

Pas kallashnikovit, grupet e ndryshme terroriste ndërkombëtare kishin para-pëlqyer edhe këto dy armë të vogla automatike: automatikun e njohur çekosllovak, meemrin „Skorpion“ VZ 61 (kalibër 7.65 mm, magazinë me 10 ose 20 plumba), i cili pakondak (që mund të paloset) është i gjatë vetëm 27cm., që do të thotë se madhësia ekësaj arme është aq sa e një revole e rëndë, por për dallim nga ajo, ka një fuqi goditësetë njëjtë me atë të kallashnikovit. Një armë tjetër, shumë e parapëlqyer për aksione ter-roriste, ishte edhe pistoleta automatike polake „W - 63“, me kalibër 9mm. Kjo armëishte përdorur pjesërisht edhe nga policia e ish-Republikës Demokratike Gjermane.Të gjitha këto armë të lartpërmendura, ishin përdorur gjatë rrëmbimit të Hans MartinSchleyer (1977), gjatë atentatit mbi një Sinagoge në Vjenë (1981), gjatë sulmit nëSchwechat dhe Romë (1985) dhe në shumë sulme të tjera terroriste ndërkombëtare.

Përveç këtyre armëve klasike, në arsenalin terrorist shpeshherë ishin gjeturedhe armët e prodhuara me një teknologji të lartë ushtarake. Këtu bëjnë pjesë sido-mos raketat kundërtankiste, të përdorura në shumë raste për shkatërrimin e autom-


Simboli i IRA, automatiku amerikan „AR 18“

581 Krahaso: J. Bogere, Nur ein paar „Sportgewehre“, Integral, Nr. 7 - 8/1981, f. 18.

jeteve dhe ndërtesave të ndryshme. Fuqia goditëse mesatare e këtyre armëve ështëmbi 900 metra. Një armë e tillë sovjetike, me emrin RPG-7, ishte përdorur për herëtë parë në vitin 1975, nga një grup i terroristëve ndërkombëtarë gjatë sulmit të tyrekundër aeroportit të Parisit, Orli. Fuqia goditëse e kësaj rakete kishte qenë vetëm320 metra. Në realitet edhe më parë, terroristët e ndryshëm palestinezë e kishinpërdorur raketën kundërajrore sovjetike të tipit SA-7 (Romë, 1973). Këto armë,relativisht të vogla, janë të gjata deri në një metër dhe mund të lançohen nga çdorimorkio, që do të thotë se janë shumë praktike për aksione të ndryshme terroriste.

Ndërkaq, arma më efektive e përdorur nga grupet e ndryshme terroristegjatë viteve ’70 dhe atyre ‘80 ishte autobomba. Kjo bombë përbëhet zakonisht ngadisa qindra gramë, e më së shumti 2,5 kg. dinamit, të cilat montohen në pjesën erezervuarit të benzinës ose edhe në gomën rezervë. Këto mjete të thjeshtashpërthyese aktivizohen me kontakt elektrik (në momentin kur shoferi e ndezmotorin), me telekomandim (mekanizëm elektronik) ose edhe me mekanizëmkohor. Në këto raste fuqia e dinamitit së bashku me atë të benzinës, e shkaktojnënjë shpërthim shumë të fuqishëm.

Në rastet kur terroristët nuk kishin mundësi të depërtonin deri te automjetii viktimës (me qëllim të montimit të bombës), ata kishin përdorur edhe minat endryshme magnetike, të cilat me shpejtësi të rrufeshme i kishin ngjitur në pjesët epadukshme të karroserisë së automjetit dhe në kohën, përkatësisht vendin edëshiruar, i kishin aktivizuar me telekomandë. Në këtë mënyrë, në vitin 1984 ishtevrarë funksionari i Ambasadës Turke në Vjenë, Özen Erdogan.

Autobomba, si torpedë speciale, për herë të parë ishte përdorur nga ArmataRepublikane Irlandeze në Irlandën Veriore. Pastaj kishte filluar përdorimi i sajedhe në Palestinë dhe ishte zhvilluar si mjet tejet efektiv luftarak në Liban. Në këtëmënyrë, në prill të vitit 1983, gjatë sulmit kundër Ambasadës Amerikane në Bejrut,ishte përdorur një automjet i ngarkuar me një tonelatë eksploziv. Ndërsa në dhje-tor të të të njëjtit vit, gjatë sulmit kundër Ambasadës Amerikane në Kuvajt, ishinpërdorur mbi dy tonelata eksploziv. Sulmin më të fuqishëm me autobombë eparaqet ai i tetorit të vitit 1983, kundër ndërtesës së Komandës UshtarakeAmerikane në Bejrut. Gjatë këtij sulmi ishin përdorur gjashtë tonelata eksploziv,që ishin ngarkuar në kamion të cilët kishin depërtuar deri në afërsi të objekteveushtarake dhe në pozicionet e dëshiruara ishin aktivizuar autobombat, të cilatkishin shkaktuar pasoja tejet shkatërrimtare. Në disa raste të tjera, si në Kuvajt,Arabi Saudite, Jordani etj., kamionët e ngarkuar me mjete shpërthyese, për shkaqetë ndryshme ishin ndalur në vende të padëshiruara ose ishin aktivizuar mekaniz-mat shpërthyes pa arritur deri te objekti i dëshiruar. Në një rast (Kuvajt) nuk ishteaktivizuar sasia e eksplozivit të ngarkuar, edhe pse ishte me cilësi të lartë.


PËRKRAHJA E TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR

Pas viteve ’60, përkrahja e terrorizmit ndërkombëtar ishte bërë pjesë inte-grale e politikës së jashtme të shteteve të caktuara, si: Libisë, Algjerisë, Sirisë,Jemenit Jugor, Koresë Veriore, Sudanit dhe Kubës. Këto shtete, duke i furnizuargrupet e ndryshme terroriste me mjete financiare dhe armë, si dhe duke u mundë-suar atyre stërvitjen në territorin e vet, në mënyrë të drejtpërdrejtë kishin përkrahurterrorizmin ndërkombëtar. Kjo, natyrisht, kishte ndikuar në paraqitjen e njëdukurie të re në politikën dhe përgjithësisht në raportet ndërkombëtare, që karak-terizohej me raporte të shumta sekrete, interesa kriminale dhe intriga të ndryshmepolitike.

Përderisa Bashkimi Sovjetik kishte ofruar ndihmën e vet vetëm në pikë-pamje të armatimit, Libia më tepër se çdo shtet tjetër në botë i kishte financuar gru-pet e ndryshme terroriste582. Në këtë drejtim, as roli i Sirisë dhe ai i Iranit nukkishin qenë më pak të rëndësishëm. Mirëpo, për dallim nga Libia, numri i sulmeveterroriste të financuara nga Siria dhe Irani kishte qenë më i vogël583. Gjithashtu,edhe në aspekte të tjera të ofrimit të ndihmave, këto dy shtete kishin treguar kujdesmë selektiv dhe cilësor. Përfshirja e tyre në aktivitete terroriste, nuk dëshmohetvetëm më nivelin e lartë profesional të treguar gjatë kryerjes së disa sulmeve ter-roriste ndërkombëtare. Mirëpo pikërisht kryerja profesionale e tyre dëshmon përmundësinë reale të angazhimit të oficerëve të rregullt ushtarakë sirianë dhe irani-anë në përgatitjen e kuadrove të tyre terroriste. Siria gjatë dekadave të fundit kishtesulmuar kryesisht shtetet rivale arabe dhe pozicionet izraelite në rajon, ndërsa nëshënjestër të sulmeve terroriste iraniane kishin qenë të gjitha ato shtete myslimane,të cilat gjatë luftës me Irakun, kishin marrë qëndrime antiiraniane. Irani i kishtesulmuar edhe interesat e ndryshme franceze dhe amerikane në rajon si dhe opoz-itën iraniane në emigracion. Këtu duhet përmendur edhe dënimin me vdekje(14.02.1989), kundër shkrimtarit të njohur iranian me origjinë pakistaneze, SalmanRushdie. Ndërkaq, Jemeni vazhdon të japë ndihmesën e vet në drejtim të strehim-it të terroristëve të ndryshëm ndërkombëtarë.


582 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 352 - 353. 583 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 341 - 342.

Aktualisht në listën e shteteve përkrahëse të terrorizmit janë Kuba (që ngaviti 1982), Irani (që nga viti 1984), Sudani (që nga viti 1993), dhe Siria (që nga viti1979). Në vitin 2007 ishte shqyrtuar edhe mundësia e evidentimit të Eritreas sishtet përkrahës i terrorizmit ngaqë iu kishte ofruar përkrahje forcave ekstremisteislamike në Somali584.

Shtetet përkrahëse të terrorizmit quhen edhe „shtete të papërgjegjshme”585.Sipas qëndrimit zyrtar të ShBA-së, si shtete të tilla vlerësohen ato shtete qëangazhohen për posedimin e armëve për shkatërrim masovik, që mbajnë qëndrimagresiv ndaj vendeve tjera, që veprojnë në drejtim të prishjes së stabilitetit politiktë shteteve tjera dhe shtetet që refuzojnë pjesëmarrjen në organizatat ndërkom-bëtare ose i kundërshtojnë vendimet e tyre 586. Një shtet i tillë ishte Libia që ngaviti 1979 e deri në vitin 2006; Pastaj Iraku që nga viti 1979 deri në vitin 1982 dhenga viti 1990 deri në vitin 2003; Koreja e Veriut, nga viti 1988 deri në vitin 2008,kur ishte arritur marrëveshja për pezullimin e programit të saj bërthamor; dheJemeni Jugor, që nga viti 1979 e deri kur ishte bashkuar me Jemenin Verior. Këtuduhet theksuar se Afganistani asnjëherë nuk ishte në listën e shteteve përkrahëse tëterrorizmit ngase ShBA-të nuk e kishin njohur pushtetin taleban ose shtetin e tyre„Emiratin Islamik të Afganistanit“.

1. Irani

Republika Islamike e Iranit kishte përkrahur lëvizjet dhe grupet e ndryshmeterroriste islamike në Afrikë, Azi dhe në vende të tjera të botës. Në këtë drejtim, për-parësi kishin gëzuar grupet militante shiite në Liban, ato islamike, palestineze, sidhe disa grupe komuniste kurde nga Turqia, të cilat kishin orientime të qarta sepa-ratiste. Në kuadër të këtyre ndihmave duhet pasur parasysh edhe ndërtimin e dy„qendrave për stërvitje revolucionare“, në të cilat kuadrot potenciale terroristendërkombëtare islamike e kishin studiuar edhe taktikën e rrëmbimit të aeroplanëve.Njëra prej qendrave të tilla kishte qenë e rezervuar ekskluzivisht për femra587.

Irani është njëri nga përkrahësit kryesorë të grupeve terroriste që luftojnëkundër zgjidhjes paqësore të problemeve politike në Lindjen e Mesme. Nga ky

371 :.PËRKRAHJA E TERRORIZMIT NDËRKOMBËTAR

584 Eritrea është shtet afrikan që kufizohet me Sudanin, Etiopinë dhe Gjibutin.585 Kjo listë ishte emruar sipas filozofit amerikan John Rawls, i cili në librin e vet “E drejta e popujve”, i kishte quajtur shtetet

që kanë qëndrim armiqësor ndaj bashkësisë ndërkombëtare, i shtypin të drejtat e njeriut dhe ato të minoriteteve në shtetine tyre dhe angjazhohen për destabilizimin e shteteve të tjera, si “shtete të papërgjegjshme”

586 US Department of State: State Sponsors of Terrorism587 Qendra për stërvitjen e kuadrove të huaja revolucionare islamike ishin ndërtuar në Vakilabad dhe në Behestija. Kjo e dyta

kishe qenë e rezervuar vetëm për femra. Më gjerësisht shih: International Terrorism, Insurgency, and Drug Trafficking:Present Trends in Terrorist Activity. Raport i datës 13 - 15 maj 1985 para Komisionit të Drejtësisë dhe atij të Punëve tëJashtme të Senatit Amerikan, Uashington 1986, f. 39 - 71.

qëllim, Irani i furnizon me armë dhe i trajnon luftëtarët Hamasit dhe terroristët egrupeve të tjera palestineze, si p.sh., Xhihadit Islamik Palestinez dhe FrontitPopullor për Çlirimin e Palestinës - Komanda Gjenerale. Në vitin 2006 Irani jovetëm që e kishte financuar Hamasin gjatë zgjedhjeve palestineze por edhe e kishtearmatosur atë më armë moderne që mund të godasin Izraelin. Gjatë vitit 2008,Irani i kishte dhënë rreth 200 milionë dollarë ndihma të ndryshme financiare Hezb-Allahut dhe i kishte trajnuar mbi 3.000 terroristë nga Libani në kampet e ndryshmeushtarake në Iran.

Mekanizmi kryesor i regjimit iranian për mbështetje të terrorizmitndërkombëtar është njësiti elitë i Trupave të Gardës Revolucionare Islamike(IRGC), i njohur me emrin “Forca Qods”. Kjo forcë iraniane padyshim se indihmon, ushtron dhe armatosë grupet e ndryshme terroriste nga Lindja e Afërt,Iraku dhe Afganistani. Ndërsa nga viti 2006, përmes kanaleve të ndryshme Irani ifurnizon me armë dhe municion të ndryshëm luftarak (madje edhe me raketa tokëajër, mortaja 107mm dhe eksplozivë plastikë) edhe luftëtarët Talebanë.

Gjatë viteve të fundit “Forca Qods” është e angazhuar edhe në Irak. Kështuajo në bashkëpunim me organizatën Hezb - Allah, u ofron trajnime brenda dhejashtë Irakut kryengritësve irakianë, me qëllim të aftësimit të tyre për përdorimine teknologjisë së sofistikuar dhe armëve moderne të Iranit, si të raketave tokë-ajër,snajperëve modernë, eksplozivit plastik dhe armëve të lehta artilerike. KështuTeherani mbanë përgjegjësin për kryerjen e sulmeve të ndryshme terroriste memjete shpërthyese të tipit IEDs dhe EFPs kundër objekteve të ndryshme civile dheatyre ushtarake në Irak.

Sipas publikimeve austriake, “Forca Qods” (dhe personalisht kryetariaktual i shtetit iranian) janë përgjegjës edhe për vrasjen e tre udhëheqësve kurdënë Vjenë, që kishte ndodhur në vitin 1989. Ndërkaq Prokurori i Shtetit tëArgjentinës e ishte akuzuar “Forcën Qods” edhe për pjesëmarrje në sulminterrorist të 18. 06. 1994, kundër një qendre kulturore çifute në Buenos Aires, në tëcilin kishin vdekur 85 persona dhe ishin plagosur rreth 200 të tjerë.

Kështu Irani ishte dhe mbetet sponsori kryesor i terrorizmit ndërkombëtar.Padyshim se përkrahja e terrorizmit ndërkombëtar nga Irani që ofrohet përmesplanifikimit ose financimit të drejtpërdrejtë të sulmeve të ndryshme terroriste nëLindjen e Mesme, Evropë dhe Azinë Qendrore, është pengesa kryesore epërpjekjeve të bashkësisë ndërkombëtare për promovimin e paqes, mirëqeniesekonomike dhe prosperitetit demokratik në këto pjesë të botës.


2. Kuba

Një qëndrim tejet përkrahës ndaj terrorizmitndërkombëtar kishte Kuba. Mirëpo, që nga viti 1998 ajoishte përpjekur për fshirjen e emrit të saj nga lista e shtetevepërkrahëse të terrorizmit. Kështu, në vitin 1998 qeveriakubaneze e kishte miratuar kërkesën spanjolle përekstradimin e 20 anëtarëve të organizatës terroriste, ETA.Sipas të dhënave të argumentuara, Kuba që nga viti 1991 jovetëm që kishte ndërprerë furnizimin me armë ndaj grupevetë ndryshme revolucionare që kishin vepruar në AmerikënJugore, por atyre iu ishte mohuar edhe e drejta për hapjen endonjë përfaqësie në Kubë. Në vitin 2001 kryetari i Kubës, Fidel Kastro, kishte viz-ituar Iranin, Libinë dhe Sirinë, mirëpo pas këtyre vizitave nuk kishte qëndruar ndon-jë aleancë e tyre e fshehtë politike ose kriminale. Menjëherë pas sulmit të 11.09.2001, presidenti kubanez u kishte ofruar ShBA-ve ndihma humanitare dhe shërbimetë caktuara shëndetësore, duke iu mundësuar aeroplanëve të ndryshëm joluftarakëfluturimin e lirë mbi territorin kubanez. Në të njëjtin vit, Kuba i kishte ratifikuar 12konventa kundërterroriste të hartuara nga komisionet e Kombeve të Bashkuara. Kyndërrim rrënjësor i qëndrimeve kubaneze kishte të bënte vetëm me çështjet e terror-izmit, ndërsa në të gjitha aspektet e tjera politike, Kuba kishte mbetur ajo që ishte.

Kështu, me stilin e vjetër propagandues, qeveria kubaneze kishtekundërshtuar ndërhyrjen ushtarake amerikane në Afganistan dhe Irak. Pastaj kishtevazhduar t’i përkrahë formacionet kryengritëse të organizatës FARC (Fuerzas


Fidel Castro

Armadas Revolucionarias de Colombia) në Kolumbi dhe ELN (Ejército deLiberación Nacional/Ushtria Nacionalçlirimtare) në Bolivi si dhe disa lëvizje tëtjera kryengritëse në Amerikën Latine. Në anën tjetër, më 6 korrik 2008, ish-presidenti kuban Fidel Castro i kishte dënuar keqtrajtimet e organizatës FARC ndajpersonave të rrëmbyer dhe kishte kërkuar lirimin e pakusht të tyre588.

Edhe përkundër figurimit të emrit të Kubës në listën e shteteve përkrahësetë terrorizmit, ajo që nga viti 2006 nuk ka financuar ndonjë aktivitet terrorist osestrehuar ndonjë terrorist të kërkuar në shtetin kubanez.

3. Sudani

Nga viti 1991 e deri në vitin 1996, Sudani i kishte ofruar mikpritje BinLadenit dhe organizatës së tij terroriste Al -Qa´da589. Gjatë tri dekadave të fundit, Sudani ukishte ofruar strehim të sigurt anëtarëve tëndryshëm të grupit të Abu Nidalit, XhihaditIslamik Egjiptian, Xhihadit Islamik Palestinez,organizatës Hamas, anëtarëve të Hezb - Allahutetj. Gjatë të gjitha konflikteve të armatosura,Sudani kishte qëndruar në anën e shteteveislamike të përfshira në konflikt dhe si reaksionhakmarrës ndaj sulmeve të ndryshme izraeliteose amerikane, forcat radikale islamike nëSudan kishin sulmuar minoritetet katolike nëvend. Në vitin 1995, grupi islamik egjiptian AlGamaat al - Islamia, kishte përgatitur planin për vrasjen e kryetarit egjiptian,Mubarak gjatë qëndrimit të tij në Adis Abebë. Ky plan ishte përgatitur në territorinsudanez dhe me një aeroplan shtetëror sudanez ishin bartur armët e destinuara përvrasjen e kryetarit egjiptian. Territori sudanez ishte shfrytëzuar edhe për sulmetterroriste të vitit 1998 kundër ambasadave amerikane në Daressalam (Tanzani) dheNairobi (Keni). Gjatë këtyre sulmeve të koordinuara nga Al - Qa´da kishin vdekur258 persona, në mesin e të cilëve edhe 12 shtetas amerikanë. Dy javë më vonë, for-cat ajrore të ShBA-ve kishin bombarduar bazat e Al Qaidës në Afganistan dhe njëfabrikë për prodhimin e gazit nervor në Sudan.


588 US Department of State: State Sponsors of Terrorism589 U.S. Department of State, http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19988.htm

Pas goditjeve të pësuara, ishte vërejtur një ndërrim gradual i qëndrimevesudaneze në raport me terrorizmin ndërkombëtar. Kështu Sudani përveç pjesë-tarëve të Hamasit, të cilët i konsideron “luftëtarë të lirisë”, nuk iu kishte ofruarstrehim grupeve tjera terroriste. Pastaj gjatë viteve 2007 dhe 2008 i kishte penguardisa grupe të huaja “muxhahedine” për shfrytëzimin e territorit sudanez si bazëlogjistike dhe pikënisje në drejtim të Irakut. Kështu Sudani gradualisht ishte përp-jekur të bëhet edhe partnere e ShBA-së në luftë kundër terrorizmit. Në këtë drej-tim ishin shkëmbyer edhe disa informacione të çmuara me ShBA-në.

Me 14. 07. 2008 Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë kishtengritur padi penale kundër kryetarit sudanez Omar al-Bashir për kryerjen ekrimeve të luftës dhe gjenocidit gjatë viteve 2003-2008 ndaj popullsisë civile nëDarfur. Pas urdhër-arrestit të lëshuar nga kjo gjykatë me 04.03.2009, grupe tëndryshme ekstremiste kishin kërcënuar me sulme terroriste kundër interesaveperëndimore në Sudan.

4. Siria

Ka disa dekada me radhë që shteti sirian praktikon vrasjen dhe format etjera të dhunës politike. Në të vërtetë, edhe shumë kohë para ardhjes së Asadit nëpushtet (29.08.1960), Shërbimi Sekret Sirian kishte montuar në zyrën e kryemi-nistrit të Jordanisë, Hazza al Majali, një mjet të fuqishëm shpërthyes, nga shpërthi-mi i të cilit ishte vrarë kryeministri jordanez. Bomba kishte shpërthyer pikërisht nëkohën kur në zyrën e kryeministrit duhej të kishte ardhur edhe mbreti Husein,mirëpo për fat ai ishte vonuar për disa minuta, kështu që kishte shpëtuar. Lidhurme këtë sulm terrorist, Jordania e kishte fajësuar Sirinë duke nisur edhe mobiliz-imin e përgjithshëm ushtarak me qëllim të shpalljes së luftës. Mirëpo, me ndërm-jetësimin e shteteve të ndryshme arabe, lufta u mënjanua. Pas këtij sulmi terrorist,pushteti sirian kishte përgatitur edhe disa atentate të tjera kundër mbretit tëJordanisë, Huseinit590.

Ashtu si kishte vepruar shumë kohë më parë Stalini me Trockin në vitin1980, edhe kryetari sirian, Asadi, kishte urdhëruar vrasjen e themeluesit të Sirisëmoderne, Salah Al - Din Al - Bitar. Në nëntor të vitit 1986, gazetat zyrtareamerikane „U. F. News“ dhe „World Report“ në titujt kryesorë të tyre „Gjaku nëduart e Sirisë“, i kishin pasqyruar 11 sulme terroriste të kryera në mes të viteve1982 - 1986 me pjesëmarrjen ose përgjegjësinë e drejtpërdrejtë të Sirisë. Tri ngakëto sulme ishin kryer nga grupi i Abu Nidalit, kurse një tjetër me ndihmën e Sirisë


590 Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 57

nga Grupi i Xhihadit Islamik. Në shtatë rastet e tjera, Siria ishte akuzuar si autoree drejtpërdrejtë e sulmeve terroriste ndërkombëtare591.

Akuzat kundër Sirisë kishin të bënin me sa vijon: - Abu Nidali, së bashku me grupin e tij, pas tërheqjes nga Iraku, ishte ven-

dosur në Siri. Në këtë shtet ishin vendosur edhe disa qendra komanduesedhe përfaqësi të grupeve të ndryshme terroriste palestineze dhe kurde.

- Në Luginën Beka (territor libanez i kontrolluar nga Siria) ishin të sta-cionuara grupet e ndryshme terroriste palestineze dhe ato islamike shi-ite, të cilat e praktikonin zbatimin e dhunës politike, si mjet për zgjid-hjen e problemeve të tyre politike ose nacionale. Nëpërmes LuginësBeka bëhej furnizimi me armë i disa grupeve terroriste ndërkombëtare.Atje janë themeluar dhe funksionojnë disa qendra për stërvitje terroriste.

- Përfshirja e drejtpërdrejtë të shërbimeve siriane në dy sulme terroriste. Ipari kishte ndodhur në prill të vitit 1986, kur në Londër ishte bërë përp-jekja e dështuar për montimin e një bombe në aeroplanin e kompanisëizraelite EL-AL, i cili duhej të fluturonte për në Izrael. Ndërsa, në rastine dytë, me ndihmën e Shërbimit Sekret Sirian ishte sulmuar ShoqataArabo - Gjermane në Berlinin Perëndimor.

Pas argumentimit të përfshirjes siriane nësulmin e dështuar kundër aeroplanit të kompanisëizraelite EL - AL, në tetor të vitit 1986 Britania eMadhe i kishte ndërprerë të gjitha marrëdhënietdiplomatike me Sirinë. Ishte argumentuar fakti se“turisti” jordanez i pajisur me pasaportë sirianekishte vepruar me kërkesën e Shërbimit SekretSirian. Ky “turist” ishte njohur me një vajzë irlan-deze dhe pas disa kohësh qëllimisht e kishte lënështatzënë. Pas disa muajve, turisti jordanez mekushtëzime dhe kërcënime të ndryshme, e kishtedetyruar „të dashurën e vet“, që të fluturonte për nëIzrael. Në bagazhin e gruas shtatzënë, turisti jordanez e kishte montuar një bombëme mekanizëm të saktë kohor. Mirëpo, Shërbimi Sekret Izraelit e kishte zbuluardhe, në çastin e reagimit të tyre, terroristi i frikësuar në rrëmujën e krijuar kishtearritur të largohej nga aeroporti dhe të strehohej në Ambasadën Siriane.

Siria, në mënyrën e vet, e kishte përcaktuar kuptimin e terrorizmit, që dal-lohej qartë nga lëvizjet çlirimtare. Në këtë mënyrë ajo, sipas vlerësimeve të veta, i


591 Jochen Hippler/Andrea Lueg, Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen Osten, Bonn 1987, f. 108.

Kryetari sirian Al Asad

kishte përkrahur disa „grupe dhe organizata çlirimtare“, të cilat në botën perëndi-more ishin vlerësuar si terroriste. Nga ndihma ushtarake, financiare ose politikesiriane, kishin përfituar: Organizata Islamike Libaneze, Hezb-Allah, ajopalestineze Hamas, Xhihadi Islamik Palestinez, Fronti Popullor për Çlirimin ePalestinës, Grupi i Abu Nidalit, Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë, PartiaPunëtore Kurde (e cila që nga viti 1980 e kishte selinë e vet në Siri) etj.

Në prill të vitit 2002, presidenti i ShBA-së Bush kishte deklaruar se „ka ard-hur koha që Siria të deklarohet për pozicionin që ka në luftën e filluar kundër ter-rorizmit ndërkombëtar“. Që nga ajo kohë Siria kishte deklaruar se nuk i ofronpërkrahje terrorizmit ndërkombëtar. Pavarësisht nga këto deklarata kishte vazhd-uar ofrimin e përkrahjes materiale dhe politike ndaj organizatës islamike libanezeHezb - Allah. Ndërsa anëtarëve të Xhihadit Islamik Palestinez (PIJ), FrontitPopullor për Çlirimin e Palestinës (PLFP), Frontit Popullor për Çlirimin ePalestinës-Komanda Gjenerale (PFLP-GC) dhe Hamasit iu kishte mundësuarabsolvimin e stërvitjeve ushtarake në kampin Aiyn Tzahab (Ein Saheeb)592. Madjeudhëheqësit të Hamasit Khalid Meshal i kishte ofruar edhe strehim politik dhembrojtje policore.

Siria që nga vitet ’80 lejonte kalimin nëpër territorin e saj të ndihmave tëndryshme materiale dhe ushtarake të Iranit dedikuar organizatave të ndryshme ter-roriste. Pas vrasjes së kryeministrit libanez Rafik Hariris, me 14.02.2005, ShBA-të e kishin akuzuar Sirinë për pjesëmarrje në vrasje dhe që nga ajo kohë e kishtetërhequr ambasadën e vet nga Damasku. Pas vrasjes së udhëheqësit të ShërbimitSekret të Hezb-Allahut Imad Mugniyah (i akuzuar edhe për sulme terroristekundër Bazës Ushtarake Franceze dhe Ambasadës Amerikane në Bejrut me 1984),me 12.02.2008, në afërsi të Shërbimit Informativ Ushtarak të Sirisë në Damask,ishin vërtetuar dyshimet se Siria vazhdon si më parë ofrimin e strehimit dhepërkrahjes ndaj terrorizmit ndërkombëtar. Kjo ngjarje kishte ndikuar edhe nëvendimin e kryetarit të ShBA-së, Barack Obama për vazhdimin e sanksionevediplomatike dhe ekonomike ndaj shtetit sirian. Me gjithë këto akuza të shumtajoformale, ende nuk është ofruar ndonjë argument bindës, i cili do ta arsyetontekonfrontimin eventual të koalicionit global antiterrorist me Sirinë.

5. Libia

Libia është një shtet i vogël afrikan me rreth tre milionë banorë. Një pjesëe madhe e këtyre banorëve janë beduinë, të cilët ende nuk kanë arritur të integro-


592 Die Rolle Syriens im Nahostkonflikt, http://berlin.mfa.gov.il/mfm/Web/main/Print.asp?DocumentID=39892

hen në jetën shoqërore dhe politike të vendit. Mirëpo, gjatë viteve ’70, nga shitjae naftës Libia kishte realizuar të ardhura të shumta financiare, një pjesë e të cilaveedhe ishte shfrytëzuar nga kolonel Gadafi (si oficer i ri, i ardhur në pushtet në vitin1969, pas një grushtshteti të suksesshëm kundër mbretit libian) për afirmimndërkombëtar të pushtetit dhe të personalitetit të vet. Kështu ai, sidomos, si blerësdhe sponsorues i kontratave të ndryshme me armë kishte arritur të bënte emër593.Nga ana tjetër, Gadafi me ndihmën e propagandës, terrorizmit dhe korruptimit tëpersonaliteteve të ndryshme ndërkombëtare, gjithnjë e më tepër kishte arritur tëbëhej personalitet me ndikim. Madje, te disa lëvizje terroriste ndërkombëtare,kishte arritur të krijonte edhe kultin e fuqishëm të personalitetit të tij.

Është e qartë se Gadafi në disa raste kishte dërguar edhe komandot e vetavrasëse në emigracion, me qëllim të likuidimit të kundërshtarëve të ndryshëm per-sonalë dhe politikë. Në këtë mënyrë, ishte vrarë edhe i strehuari politik në Kajro,ish-kryeministri i Libisë, Mohammed Bakhush. Sidomos pas vitit 1976, dukuria elikuidimit ose e rrëmbimit të „qenve të shpërndarë“ në Britani të Madhe, Itali,Gjermani, Qipro, Greqi, Egjipt dhe në vende të tjera, kishte marrë përpjesëtime tëdukshme. Është karakteristike se numri më i madh i aksioneve të tilla ishte ekzeku-tuar sipas skenarit të ngjashëm: nëse ndonjë ekip vrasës zbulohej ose burgosej ngashërbimet e sigurimit të shteteve të huaja, Gadafi lejonte rrëmbimin e një numri tëmadh të shtetasve të huaj në territorin e vet, të cilët ishin të punësuar ose e vizitoninLibinë dhe në këtë mënyrë qeveria angleze, gjermane, italiane ose ajo greke, shtrën-gohej që të lironte nga burgu agjentët libianë (komandot e saj) ende pa filluar gjyki-mi i tyre594. Pos kësaj dukurie, disa grupe terroriste, të përkrahura nga Libia, kishinbërë përpjekje edhe për vrasjen e kryetarit egjiptian, Sadat, (Libia e kishte publikuarofertën prej një milion dollarëve për „atë që ishte i aftë dhe kishte nderin dhe gatish-mërinë ta vriste Sadatin), Mbretit të Jordanisë, Husein (duke e gjuajtur aeroplanin etij me një raketë të tipit SA-7), kryetarin palestinez, Arafat dhe disa udhëheqës tëtjerë të moderuar të OÇP-së, si dhe mbretin e Marokos595.


593 Pas blerjes së disa dhjetëra aeroplanëve ushtarakë francezë „Mirage“ dhe tanksave gjermane „Leopard“, Libia kishtekontraktuar armë më vlerë 12 Miliardë USD edhe nga Bashkimi Sovjetik. Gjatë fundit të viteve ‘70 dhe fillimit të viteve‘80, ishin blerë 2800 tanksa moderne sovjetike, 7000 automjete tjera të blinduara, disa qindra aeroplanë MIG-23, MIG-25 dhe MIG-27, disa bombardues Tupolew - B-23 dhe sisteme të tëra raketore, në mesin e të cilave edhe ato Scoud etj.Pas modernizimit të armatës libiane me armë konvencionale, Gadafi kishte synuar blerjen edhe të një bombe bërthamore.Për këtë qëllim, në vitin 1970 ishte biseduar edhe me kryetarin e Kinës Mao Tse - Tung. Në vitin 1980 Gadafi i kishteofruar një ekipi të shkencëtarëve pakistanezë në Chasma, 100 milionë dollarë për prodhimin e një bombe bërthamore (ecila një vit më vonë duhej dorëzuar atij). Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieggegen die westlichen Demokraten, Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 271 - 283.

594 Krahaso: Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 360. 595 Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokraten,

Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 272 - 73; Walter Laqueur, Terrorismus, DieGlobale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 362.

Është i pakontestuar fakti se Libia në forma të ndryshme i kishte përkrahuraktivitetet e lëvizjeve të ndryshme terroriste në afro 40 vende të botës596. Përkrahjete ofruara kishin të bënin me ndihma financiare, shërbime logjistike, trajnime ter-roriste, furnizime me armë, si dhe ofrimin e strehimeve të shumta politike. Këtopërkrahje të ofruara dhe të argumentuara asnjëherë nuk ishin mohuar nga kolonelGadafi597. Sipas tij, Libia zyrtarisht ishte e obliguar të qëndronte në anën e të gjithagrupeve, që luftonin për lirinë nacionale, në anën e atyre grupeve të cilat mund tëlegjitimoheshin si revolucionare ose t’i argumentonin pretendimet e tilla.Aktivitetet e këtyre grupeve ishin me interes politik edhe për Libinë. Për këtë qël-lim, në vitin 1976, Gadafi kishte vënë në dispozicion „Fondin Revolucionar“ prej580 milionë dollarësh598. Nga ky fond kishin përfituar organizatat e ndryshme ter-roriste në Bangladesh, Afrikën Jugore, Filipine, Kaledoninë e Re, Irlandën eVeriut, Spanjë, Zvicër, Francë, Gjermani, Itali dhe në Shtetet e Bashkuara tëAmerikës. Zakonisht, Libia, në mënyrë të drejtpërdrejtë ose tërthorazi, kishtepërkrahur më shumë se një lëvizje terroriste brenda një shteti. Për kolonel Gadafinishte krejtësisht i parëndësishëm orientimi politik i grupit terrorist. Në këtëmënyrë, paralelisht ishin përkrahur në Turqi, Spanjë dhe Itali grupet ekstreme ter-roriste majtiste dhe ato djathtiste599.

Libia kishte ofruar rreth 20 qendra për stërvit-jen e terroristëve të ndryshëm ndërkombëtarë. Nëkëto qendra „përgatitjet luftarake“ zgjatnin përafër-sisht gjashtë muaj. Mirëpo, pas kryerjes së këtyrekurseve të përgjithshme, kandidatët kishin mundësitë vazhdonin kurse të specializuara, në të cilat ofro-hej mundësia për specializim në lëmin e përdorimittë mjeteve të ndryshme shpërthyese, raketave, si dhezbatimin e formave të ndryshme të veprimit profe-sional gjatë kryerjes së aksioneve diversante. Disanga qendrat e tilla ishin relativisht të vogla, ndërsa tëtjerat gjendeshin në kuadër të zonave të ndryshme ushtarake. Zakonisht, rekrutët tëardhur nga vendet e ndryshme, ishin zgjedhur sipas përkatësisë së tyre nacionale.Kontrollimi dhe inspektimi i këtyre qendrave bëhej nga tri institucione: Shtabi


596 Gerd Linde, Lybien - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche undinternationale Studien, Köln 1986, f. 15 - 19.

597 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 362. 598 Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokratien,

Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 273. 599 Krahaso: Claire Sterling, Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichen Demokratien,

Übersetzung aus dem Amerikanischen von Hans Thomas, München 1981, f. 272 - 273.

Aeroplani i rrëzuar në Lockerbi

Revolucionar (i udhëhequr personalisht nga Gadafi), Byroja Arabe (e cila kishte tëbënte vetëm me aktivitetet me interes ndërarab) dhe Byroja për KontakteNdërkombëtare. Ky shërbim kishte të bënte me koordinimin e aktiviteteve dhe for-mave të ndryshme të bashkëpunimit në mes grupeve të ndryshme terroristendërkombëtare. Është me interes të theksohet fakti se nga numri i përgjithshëm iinstruktorëve të punësuar në këto qendra terroriste, vetëm një numër relativisht ivogël i tyre kishin qenë shtetas të ndryshëm arabë ose nga Libia. Ndërkaq, shumi-ca e tyre kishin qenë shtetas të Republikës Demokratike Gjermane, Kubës dhe disaish agjentë të CIA-s dhe të shërbimeve të tjera sekrete amerikane600.

Libia i kishte përkrahur dhe financuar paralelisht institucionet politike tëudhëhequra nga Arafati dhe ato të kundërshtarëve të tij palestinezë601. Kështu Gadafi,për një kohë të gjatë, i kishte mbuluar të gjitha shpenzimet e aksioneve terroriste tëndërmarra nga organizata palestineze „Shtatori i Zi“ (e cila kishte shkaktuar gjakderd-hjen gjatë Lojërave Olimpike në Munih) dhe asaj „PFLP“ (e cila e kishte sulmuar qen-drën e OPEC-ut në Vjenë). Libia, gjithashtu, e kishte përkrahur grupin terrorist të AbuNidalit, i cili njëkohësisht kontrollohej edhe nga Shërbimi Sekret Irakian. Gjatë luftësirako-iraniane, me qëllim të thellimit të bashkëpunimit me këtë organizatë terroriste,ishte hapur në Tripoli edhe e ashtuquajtura „Byro e Abu Nidalit“. Madje në shtator tëvitit 1985, Abu Nidali ishte ftuar në një takim me Gadafin dhe zëvendësin e tij,Dschallud. Sipas disa burimeve, grupi terrorist i Abu Nidalit kishte pranuar ndihma tërregullta financiare nga Libia në vlerë prej 12 milionë dollarësh në vit. Ndërsa, në tëgjitha rastet e kryerjes së aksioneve specifike, pra me interes të posaçëm, kjo organi-zatë ishte shpërblyer me pagesa të veçanta dhe pa llogari602.

Më 05.04.1986, Shërbimi Sekret i Libisë ekishte montuar një bombë në diskotekën „La Bella“,e cila gjendej në Berlinin Perëndimor. Nga pasojat eshpërthimit të kësaj bombe, kishin vdekur dy ushtarëamerikanë, një grua turke dhe ishin plagosur rreth230 persona, prej të cilëve 50 kishin qenë ushtarëamerikanë. Ky aksion brutal është evidentuar siaksioni i fundit terrorist i ekzekutuar me urdhrin per-sonal të kolonel Gadafit. Menjëherë pas këtij sulmiterrorist, respektivisht më 15.04.1986 kishte pasuar


600 Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 363. 601 Sipas Marrëveshjes së Bagdadit të vitit 1978, Libia e financon OÇP-në me 40 milionë USD në vit. Pos kësaj ndihme

financiare formacionet e ndryshme luftarake palestineze kishin pranuar ndihma të rregullta ushtarake nga Libia. Krahaso:Walter Laqueur, Terrorismus, Die globale Herausforderung, Ullstein 1987, f. 361.

602 Gerd Linde, Libyen - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstitutes für ostwissenschaftliche undinternationale Studien, Köln 1986, f. 17.

Kryetari sirian Al Asad

edhe leksioni i nevojshëm hakmarrës ushtarak amerikan kundër Libisë. Nga anatjetër, edhe Shërbimi Sekret Libian, në dhjetor të vitit 1988, kishte montuar njëbombë në një aeroplan të kompanisë amerikane PanAm, i cili fluturonte ngaLondra për në Nju-Jork. Shpërthimi i kësaj bombe, gjatë fluturimit të aeroplanitmbi Lockerbie të Skocisë, kishte shkaktuar vdekjen e 270 udhëtarëve dhe anë-tarëve të ekuipazhit. Në shtator të vitit 1989 ishte montuar edhe një bombë në aero-planin e linjës ajrore franceze UTA. Shpërthimi i kësaj bombe kishte shkaktuarvdekjen e 171 personave. Lidhur me këto aktivitete të sqaruara terroriste ndërkom-bëtare, Libia kishte pranuar kompensimin e dëmit të shkaktuar material dhe ofrim-in e dëmshpërblimit të kërkuar për familjet e viktimave. Në vitin 1999 Libia kishteekstraduar dy persona të kërkuar lidhur me rastin Lokerbi, njëri prej të cilëve ngagjykata kompetente holandeze ishte dënuar me burgim të përjetshëm. Pas shtatorittë vitit 2001, kolonel Gadafi e kishte ofruar bashkëpunimin e vet në luftë kundërAl-Qa´idës dhe strukturave të tjera terroriste ndërkombëtare. Ky ndryshim rrënjë-sor i qëndrimeve zyrtare libiane duhet kuptuar në kontekst të efekteve tëpërgjithshme të shkaktuara nga sanksionet afatgjata ekonomike dhe izolimi poli-tik. Nga ana tjetër, edhe përpjekja e një grupi islamik libian për vrasjen e Gadafit(në vitin 1998) kishte ndikuar në ndryshimin e kursit politik të tij. Sipas Shërbimittë Sigurimit Libian, kjo përpjekje ishte bërë me kërkesën e udhëheqjes së Al-Qa´idas603. Kryetari i Libisë Gadafi, në vitin 2003 kishte deklaruar se shteti i tij dotë heq dorë nga të gjitha programet për blerjen ose prodhimin e armëve përshkatërrim masovik dhe do të paguajë dëmshpërblimin për viktimat e shkaktuarnga rrëzimi i aeroplanit në Lockerbie. Pas këtij ndryshimi të kursit politik, në vitin2004 ishin vendosur përsëri marrëdhëniet diplomatike në nivel të zyrave ndërlid-hëse në mes të Libisë dhe ShBA-së. Ndërsa në vitin 2006, pra pas 25 vjetëve ështëhequr edhe emri i Libisë nga lista e shteteve përkrahëse të terrorizmit dhe Libiakishte vendosur përsëri marrëdhënie diplomatike dhe bashkëpunim ekonomik meShBA-në dhe shtetet tjera perëndimore.

6. Iraku

Ndër shtetet kryesore përkrahëse të terrorizmit ndërkombëtar është eviden-tuar edhe Iraku. Është interesant se edhe pas një viti të rrëzimit të pushtetit tëSadam Huseinit, emri i këtij shteti nuk është shlyer nga evidencat e shtetevepërkrahëse të terrorizmit. Sipas të dhënave amerikane, gjatë viteve të fundit ofi-cerët e shërbimeve sekrete irakiane disa herë kishin kontaktuar me anëtarë të


603 Departamenti iShtetit, i ShBA-së, http://www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2002/html/19988.htm.

ndryshëm të Al Qaídës në Pakistan. Në një takim tëtillë të vitit 2001 kishte marrë pjesë edhe ish-ambasadori irakian në Pakistan, Faruk Hijazi, i ciliishte njëkohësisht edhe udhëheqës i lartë i njëShërbimi Sekret Irakian.

Në vitin 1993, pra menjëherë pas sulmit tëparë terrorist kundër World Trade Center, njëri nga tëdyshuarit kryesor, Abdul Rahman Jasin, ishte larguarnga ShBA-ja dhe ishte strehuar në Irak. Ndërsa, lid-hur me sulmin e dytë të 11 Shtatorit 2001, njëri ngaudhëheqësit e grupit vetëvrasës, Muhammed Atta,disa herë më parë ishte takuar në Pragë me agjentinirakian, Faruk Hajazi. Kontaktet në mes organizatësterroriste Al Qaída dhe shtetit irakian ishin argu-mentuar edhe me faktin se ish-kryetari SadamHusein e kishte lejuar armatimin e një formacioni të Al Qaídës të komanduar ngaAbu Abdul Rahmani, i cili si shpërblim i kishte masakruar 36 kurdë në veri tëIrakut. Sipas gazetës amerikane „Washington Post“, gjatë viteve të fundit, në njëkamp që gjendej në periferi të Bagdadit, disa anëtarë të Al Qaídës gjatë trajnimevetë tyre speciale terroriste, e kishin ushtruar edhe taktikën e rrëmbimit të aero-planëve të tipit Boeing 707. Në bazë të këtyre informatave, me të cilat posedoninshërbimet sekrete amerikane, ishte parashtruar dilema mbi arsyeshmërinë e sulmitushtarak amerikan kundër Irakut.

Pas paraqitjes së sulmeve seriale me Antrax, ishte publikuar fakti se ShBA-tëgjatë viteve 1985 dhe 1989 e kishin furnizuar Bagdadin (i cili atëherë konsiderohej sialeat amerikan) me 21 anije të mbushura me kultura të papërpunuara të Antraksit dherreth 50 dërgesa të tjera të kulturave, si E. Coli, Salmonella Chilerasius, ClostridiumBotulinum, Brucella Meliteusis dhe Clostridium Perfingers, me të cilat mund të prod-hoheshin armë të ndryshme biologjike. Përpos këtyre dërgesave amerikane, Irakukishte importuar kultura të tilla edhe nga Gjermania, Franca dhe Japonia. Vetë fakti izotërimit të kulturave të tilla, dhe kryerjes së disa sulmeve kimike kundër forcave ira-niane dhe popullsisë kurde në Irak, kishte ndikuar në krijimin e bindjes për mundës-inë që Iraku të zotëronte armë kimike dhe biologjike për shkatërrim në masë. Kështuishte krijuar edhe dyshimi për mundësinë e qëndrimit të Irakut pas sulmeve të vitevetë fundit me Antraks kundër prominentëve të caktuar në ShBA.

Që nga viti 1979 deri në vitin 1982, Iraku ishte trajtuar si përkrahëse e ter-rorizmit. Në vitin 1982 ishin hequr sanksionet kundër Irakut për shkak të ndërrim-


Ish-kryetari i Irakut Sadam Husein

it të kursit politik dhe luftës së filluar kundër Iranit604. Pas atentatit të dështuarkundër Sadam Huseinit, policia irakiane i kishte pushkatuar 148 banorë të qytetitDudshail. Më 1988 ushtria irakiane kishte filluar operacionin “Anfall” kundër pop-ullsisë kurde në veri të Irakut. Gjatë këtyre luftimeve ishte përdorur helmi ushtarakkundër popullsisë në Helepçe që kishte shkaktuar vdekjen e 180.000 kurdëveirakianë. Pas kësaj masakre ishin acaruar marrëdhëniet e Irakut me bashkësinëndërkombëtare. Kështu që pas marshimit të ushtrisë irakiane në Kuvajt605, në gushttë vitit 1990, sërish ishin vendosur sanksionet e hekurta ekonomike dhe diplo-matike kundër Irakut.

Bashkësia ndërkombëtare kishte kërkuar nga Iraku dorëzimin e armëve përshkatërrim masovik. Pas disa konflikteve politike, në mars të vitit 2003 forcataleate sërish e kishin pushtuar Irakun. Pas instalimit të qeverisë se re në Irak, nëvitin 2003 ishte shlyer emri i tij nga lista e shteteve përkrahëse të terrorizmit.


604 Pas disa konflikteve ushtarake, Kryetari Irakian Sadam Husein me 22.09.1980 e kishte urdhëruar ushtinë e tij për sulmkundër Iranit. Kështu 9 prej gjithsej 12 divizioneve irakiane e kishin sulmuar Iranin. Pas disa sukseseve fillestareushtarake, në vitin 1988 ushtria irakiane ishte detyruar të tërhiqet nga Irani. Gjatë disa betejave të kësaj lufte, ushtriairakiane kishte përdorur edhe helme të luftës.

605 Pas gjashtë muajve, konkretisht në gusht të vitit 1991, trupat aleate të komanduara nga ShBA-ja e kishte çliruar Kuvajtin.Pasojat e kësaj lufte kishin qenë të tmerrshme për Irakun. Si pasojë e izolimit ekonomik të Irakut dhe shkatërrimit të sis-temit të furnizimit më ujë dhe sistemit shëndetësor, deri në vitin 2005 kishin vdekur 500.000 deri në 1.5 milionë fëmijëderi në moshën 14 vjeçare, nga sëmundjet e ndryshme, leukemia, kolera, mungesa e vitaminave, ushqimi i dobët etj.

GRUPET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

Afganistan: Al-Qaida(Azi, Afrikë, Evropë)

Afrika Jugore: People Against Gangsterism and Drugs (PAGAD) (Luftëtarët kundër Gangsterve dhe Drogës)

Algjeri: The Salafist Group for Call and Combat (GSPC)(Grupi Salafist për Predikim dhe Luftë)Grupi i Armatosur Islamik GIA

Armeni: Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia (Greqi, Evropë) Armata Sekrete për Çlirimin e Armenisë (ASALA)The Orly Group

Bolivi: National Liberation Army (ELN) - Bolivia Nestor Paz Zamora Commission (CNPZ) (Bolivi, Peru) Tupac Katari Guerrilla Army (EGTK)

Egjipt: Al-Gama’a al-IslamiyyaIslamic Jihad

Ekuador: Sol Rojo Puka Inti (Sol Rojo, Red Sun)

Filipine: Abu Sayyaf Group (ASG)Communist Party of Philippines (CPP/NPA)New People’s Army (NPA) Alex Boncayao Brigade (ABB)

Francë: Armata Corsa National Liberation Front of Corsica

Gjermani: Fraksioni i Armatës së Kuqe (RAF) Greqi: Organizata Revolucionare “17 Nëntori”

Revolutionary Nuclei Revolutionary People’s Struggle (ELA) (Lufta e Njerëzve Revolucionarë)

Honduras: Morazanist Patriotic Front (FPM) Indi: Al UmmahIndi, Evropë,Amerikë Terroristët shikh

Indonezi, Malayzi,Brunei,


Singapor: Jemaah Islamiya (JI)Irak: Ansar Al - Islam (AL)

Partisans of Islam Iran: The Mujahedin-e Khalq Organization (MEK ose MKO)

The National Liberation Army of Iran Irlanda Veriore: Irish Republican Army (IRA)

Real IRA (RIRA) Continuity Army Council Continuity Irish Republican Army (CIRA)Loyalist Volunteer Force (LVF)Orange Volunteers (OV) Provisional Irish Republican Army (PIRA) Red Hand Defenders (RHD)

Itali: Red Brigades (BR) Izrael: Kach and Kahane Chai Japoni: Japanese Red Army (JRA)

Anti-Imperialist International Brigade (AIIB)Aum Supreme Truth (Aum)Aum Shinrikyo Chukaku-Ha (Nucleus or Middle Core Faction)

Kamboxha: The Party of Democratic Kampuchea (Khmer Rouge)Kashmir: Lashkar-e-Tayyiba (LT) (Army of the Righteous)

Jaish-e-Mohammed (JEM) (Army of Mohammed)Kolumbi: National Liberation Army (ELN)

Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC) United Self-Defense Forces/Group of Colombia (AUC)

Kongo, Zaire: Army for the Liberation of Rwanda (ALIR) Former Armed Forces (ex-FAR) Interahamwe

Kurdistan: Kurdistan Workers Party (PKK) Liban: ‘Asbat al-Ansar

Hezb-Allah (Party of God)Pakistan: Lashkar I Jhangvi (LJ)

Jamaat ul-FuqraHarakat ul-Mujahidin (HUM)

Pakistan, Indi, Palestinë: Abu Nidal Organization (ANO)

Al-Aqsa Martyrs BrigadeHAMAS (Islamic Resistance Movement) Islamic Jihad for the Liberation of Palestine Palestine Islamic Jihad (PIJ) Palestine Liberation Front (PLF) Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP) Popular Front for the Liberation of Palestine-General Command (PFLP-GC)

385 :.GRUPET TERRORISTE NDËRKOMBËTARE

Popular Front for the Liberation of Palestine-Special Operations Group(PFLP-SOG)

Bagdad, Azi, Afrikë, Evropë: 15 May Organization

Popular Struggle Front (PSF)Al-’Asifa Democratic Front for the Liberation of Palestine (DFLP)Force 17Ansar Al - Islam (AL)

Peru: Sendero Luminoso (Shining Path, SL) Tupac Amaru Revolutionary Movement (MRTA)Dev Sol (Fronti i Luftës Çlirimtare Revolucionare)

Kili: Lautaro Youth Movement (MJL)Lautaro Popular Rebel Forces (FRPL) United Popular Action Movement (MAPU/L) Manuel Rodriguez Patriotic Front (FPMR)

Sierra LeoneLiberia, Guinea: Revolutionary United Front (RUF)Spanjë: First of October Antifascist Resistance Group (GRAPO)

ETA „ Euzkadi Ta Askatasuna“ Sri Lank: The Liberation Tigers of Tamil Eelam (LTTE)

Ellalan Force Federation of Associations of Canadian Tamils (FACT) Sangillan Force World Tamil Movement (WTM) World Tamil Association (WTA)

Turqi: Revolutionary People’s Liberation Party/Front (DHKP/C)Uzbekistan: Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)


R E S U M E

Politically violence directed at objects of international legal protection ishardly a new phenomenon. There have been international terrorist attacks in alltimes and probably in all parts of the world. Only recently have they taken on anew dimension and come to represent a global political and legal problem. Theinternational dimensions and the real danger of this political violence is evident inthe terrorist acts that are particularly brutal and have serious repercussions, not justdisrupting the political life of one state but that of several states and also severelydamaging the international legal order as well as relations between individualstates. An attack in Sarajevo triggered off World War 1, and one single car bombthat killed 241 US soldiers in Beirut in 1983 forced US troops to withdraw. Thebomb attack on a discotheque in West Berlin in 1986 claimed not only two livesbut also prompted a US air attack on Libya whom the US government accused ofhaving been implicated in the attack. Several bomb attacks on apartment buildingsin Russia were used to justify the occupation of Chechnya. The coordinated sui-cide attacks of September 11, 2001 against the United States of America not onlytriggered off a global recession but also several international political crises andconflicts. Several bomb attacks on trains that took place simultaneously in Madridon March 11, 2004 in Madrid claimed not only 200 lives and wounded 1300. Theseattacks also led to a political reshuffling in Spain’s government and to the with-drawal of Spanish soldiers from Iraq, etc.

For me, this phenomenon represents a most extreme form of violent crime.It has always appeared in history when radical individuals or terrorist groups whoare dissatisfied with the existing political, national or international conditions, areunable to find a peaceful way to achieve their unrealistic political and revolution-ary goals and often indiscriminately kill an indeterminate number of victims.Liberation movements that are politically, nationalistically or religiously motivat-ed as well as dictatorships all over the world use international terrorism to achievewhat they see as legitimate goals and rights. For the one side violence is a legiti-mate means for forcing others to recognize denied basic rights and for the other itis only a means for achieving certain domestic and foreign goals – structured on

387 :.RESUME

the basis of a political platform such as “aggressive politics to the outside as ameans of integration on the inside” – at the expense of others and at the expenseof general security. This includes the assassination of oppositional figures abroad– a measure intended to serve as a warning to others.

International terrorism as a millennia old phenomenon emerged at the endof the 1960s following a wave of international political violence which was verydifferent from the previous one. Given its trans-national character international ter-rorism was able to develop its own dynamic which proved to be a unique politicaland social phenomenon, showing that national manifestations of terrorism werebut a special case of a worldwide process.

Especially in recent decades international terrorism has become an institu-tion. It must also be seen in a more long-term perspective given the fact that we cancontinue to expect violent events. As such it knows neither boundaries nor frontlines. Thousands of kilometres can separate the place where supplies come from andthe place where an act of terror takes place. Modern means of transportation andcommunication enabling one to reach any point on the globe in a very short timemake it possible to carry out terrorist actions with greatest mobility and optimumpublicity. Modern international terrorism signals that “everyone” is threatened “any-where, any time”, irrespective of his/her status and innocence. No one is spared.

The large number of terrorist bands and their many victims, the politicallycomplex character, in which criminal aspects play a subordinate role, as well as thevarious different conceptions of international terrorism, which depending on polit-ical orientation see the terrorist either as a hero and freedom fighter or as a politi-cal criminal, all require precise definition and resolute condemnation by the entireworld community. The goal should be to see the international combating of terror-ism and the elimination of terrorism as a common task.

Ideologically, most international terrorist organizations have stood underthe sway of Marxism and Leninism. In their actions these organizations haveincreasingly adhered to the concept of cadre guerrilla since the end of the 1970s.As opposed to extreme leftist terror organizations the extreme rightist terroristsrefrain from working together with the masses. Here “individual terrorism” haspriority over organized terrorism.

Whereas leftist terrorists have specific targets, the rightist terrorists carryout their attacks indiscriminately, without considering the impact on innocent peo-ple. In keeping with their political orientation – overthrowing a regime and con-quering power – leftist terrorists direct their attacks against individuals, and arethus not interested in hitting the innocent. By contrast, the right-wing extremist ter-


ror ideologues lack these inhibitions because of their goals and motives. They seekto influence the political process through mass violence and terror.

In addition to the left-wing and right-wing terrorism, the civilized world isincreasingly confronted with Islamic terrorist organizations. Whereas in the lastcentury, the site of Islamic attacks on “infidels” was limited to the Near and MiddleEast, a growing expansion of their operation area can now be expected. The prob-lem with Islamic terrorists lies first and foremost in the terrorist planning of targets.As a result of their hatred for the West its population, economy and society, whichis fuelled by their frustration with technology and western society, they carry outtheir attacks in an indiscriminate, blind way. Mass annihilation is the main goal.

This manifestation of Islamic terrorism which is committed to fulfilling thereligious “commandment”, i.e., the “holy duty” to carry out terrorist acts, was fur-ther developed by Islamic authors from one generation to the next, and ultimatelyput into practice by Osama bin Laden and other Islamic terrorists. Its main focusare the suicide attacks of Islamic terrorists. Many Islamists see these heroic actsnot as being suicidal but as “fulfilling a religious duty.”

There is a real danger of terrorist attacks or other violent acts by foreign ter-rorists in Europe or against European interests. This is mainly determined by theconflict and crisis situation in the respective home countries of the terrorists. Thepolitical, religious, ethnic, etc. conflicts are carried out also in Europe, either by“phantom” terrorists or by foreign terror groups or “political organizations”already active in Europe. Part of them belong to the extreme left as well as theextreme right, while other groups are aspiring to autonomy in their home countryor even pursue separatist goals. A further very large group is struggling to bringabout a political-religious restructuring of an entire region (Islamic terrorists).

The “political organizations” of the conflicting parties represented inEurope are reacting swiftly and increasingly violently to incidents in their homecountries (Iraq, Iran, Kurdistan, Afghanistan, etc.) Until now almost only the otherconflicting parties, preferably foreign interests, were attacked. However, it is to befeared that given the new foreign policy and economic ties with Europe, this couldbe seen by one or the other conflicting party as taking sides with another party,European targets could increasingly become interesting for international terroristgroups, in particular Islamic terrorists.

For these reasons the European security authorities have no other choicethan to reinforce the protection and safety measures to prevent foreign terroristsfrom infiltrating Europe and, in the event of an attack, to strike back forcefullyagainst the terrorist core.

389 :.RESUME

In my opinion making concessions to terrorists could solve a concrete prob-lem but to what avail? Symbolic concessions hardly help solve problems, whileconcessions, e.g., the release of hostages, could actually provoke new demands,especially since compromise negotiations have always been seen as a sign of agovernment’s weakness and thus taken advantage of.

Another possibility would be to adopt a basic human rights policy to usenegotiations with certain organizations that enjoy mass support to solve ethnic orsocial conflicts.

One always finds criminal terrorist regimes that provide international ter-rorists moral and material support without which they wouldn’t dare attack demo-cratic societies. The support by friendly regimes and the passivity of others is themost significant factor for the operations of international terrorism. The only rea-son why certain regimes team up with terrorists is to wage a war without risk. Thewestern alliance can take effective action against such states on an internationallevel and combat international terrorism efficiently in three ways:

- Political pressure: This ranges from international ostracism to breakingoff all diplomatic ties. This could also force other states to take a stanceor at least limit their support for this group. In breaking off diplomaticties closing embassies can serve as an additional sanction. Terroristswould not be able to sustain a concerted campaign in western countriesif they could not seek refuge in embassies or take advantage of diplomat-ic channels for transporting money, weapons and information (all of thiswas often provided by people under the cover of diplomatic immunity.)

- Economic pressure: Most backers of state terror urgently need variouswestern products. Economic pressure can consist of a combination ofboycott and embargo. If the western countries would exercise only partof their enormous economic power, some terror-friendly regimes wouldbe forced to carefully think over their activities. As in the case of Libyawhere a strict trade embargo against Iranian oil would certainly promptTehran to rethink the expediency of indirect terrorist tactics.

- Military action: Sporadic responses to individual international acts ofterror are not enough. A resolute reaction could first trigger off retalia-tion attempts. But seen in the long term it is the only way to stop regimesfrom sending out terrorist killers. Where military action was taken in aconsistent way against Libya and Iraq, there were tangible successes.Both of these regimes deliberately distanced themselves from activelysupporting international terrorism, which was characteristic of their


behaviour in the 1970s and 1980s.Generally speaking, such measures should be adopted incrementally, begin-

ning with political isolation, followed by trade embargos and finally, if this is notsufficient, military actions can be considered.

For the combating of international terrorism by the civilized world to besuccessful, the facts have to be clearly identified and addressed accordingly. Eachstrategy of combating terrorism must be geared to cutting off the cooperation andsupport of international terrorism by some states. An important prerequisite is, firstand foremost, that the western allies take a resolute, courageous stance againstthese states.

In effectively combating international terrorism the following principlesmust be applied:

- International terrorism must be condemned worldwide- International terrorists must either be extradited or brought before court

in the land where they are arrested- As many states as possible must be willing to work together effectively

to combat terrorism.The subject matter that I have studied is so complex that it can hardly be

dealt with in such limited space. I was thus forced to limit myself to the mainissues and aspects. The complexity of international terrorism is reflected in itsmany manifestations, which have not just been explored in more recent specializedliterature but also at various political, national and international congresses. Theobjective of this study can be summed up in the following hypothesis:

International terrorism includes a national manifestation as a main

explanatory factor and as such it is more than the result of national, conflict-spe-

cific or system-related phenomena.

The structure of this study is relatively straightforward. Methodically, there isfirst an introduction to the topic in which the phenomenon of terrorism is delineatedfrom other forms of political violence. Subsequently, the various manifestations of ter-rorism are discussed. First, it should be made clear what is meant by “terrorism” in gen-eral and by “international terrorism” in particular. Then the various characteristics ofinternational terrorism are studied. In the final chapter the conditions in which interna-tional terrorist organizations emerge will be studied by focusing on the causes that haveled up to the formation of several terrorist movements. Against this backdrop the casestudies were arranged to enable a better understanding of the material according to thefollowing aspects: “Significance”, “Actors”, and “Attacks in Austria”. Needless to say,overlaps were inevitable in dealing with some of the aspects.

391 :.RESUME

SH K U R T E S A T

AD Action Directe, Francë

AIS Armée Islamique du Salut (Armata e Shenjtë Islamike), Algjeri

ALF Fronti Çlirimtar Arab, Palestinë

AMAL Afwaj al-muqawama al-lubananiya, Liban

ANC African National Congress

ANO Abu Nidal Organisation

ARA Armenian Revolutionary Army

ASALA Armenian Secret Army for the Liberation af Armenia (Armata Sekrete për

Çlirimin e Armenisë)

BR Brigate Rosse (Brigadat e Kuqe), Itali

CCC Cellules Communistes Combattantes (Celulat Komuniste Luftarake)

CDU Christlich Demokratische Union, Gjermani

DFLP Democratic Front for the Libertation of Palestine

DFLP Fronti Demokratik për Çlirimin e Palestinës

DFPMLA Democratic Front of the Popular Movement for the Liberation of Armenia

DOCOM Documentation Communiste

EL AL , (në lartësi), Israel Airlines

ERP Armata Revolucionare Popullore, Argjentinë

ETA Euskadi Ta Askatasuna

FA Fronti Antiimperialist

FARC Fuerzas Armadas Revolucionarias Columbias.

FARL Libanesische bewaffnete revolutionäre Fraktion, Libanon.

FARN Bewaffnete Revolutionsarmee Nicaraguas.

FATAH Harahat at - tahrir Al - watani Al - filastini

(Lëvizja e Frontit Patriotik për Çlirimin e Palestinës)

FIS Front Islamique du Salut (Fronti i Shenjtë Islamik), Algjeri

FLB Front de Libération de la Bretagne (Fronti Çlirimtarë i Bretonisë) FLNC Front de Libération Nationale Congolais, Zaire, KongolaFLNC Frontu di Liberazione Naziunalista Corsu, Korsikë FLQ Front de Libération du Quebek

FMLN Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional, SalvadorFP 25 Forcas Populares do 25 Abril, Portugal.


FSLN Frente Sandinista de Liberación Nacional, NikaraguaGAP Gruppi di Azione Partigiana (Grupi i Aksioneve Partizane)GARI Grupit për aksione revolucionare GIA Groupe Islamique Armé (Grupet e Armatosura Islamike)GRAPO Grupos de Resistencia Antifascista Primero de Octubre (Grupi i

Rezistencës Antifashiste Një Tetori)GSG - 9 Njësia speciale antiterroriste për mbrojtjen e kufijve gjermanë GSPC Salafiyist Group for Preaching and Combat / Groupe salafiste pour la

prédication et le combat, AlgjeriHAMAS Harakat al - Muqawamah al – Islamijah (Lëvizja e Kryengritjes

Islamike)IATA Organizata ndërkombëtare për komunikacion civil ajrorINLA Irish National Liberation Army (Ushtria Kombëtare për Çlirimin e

Irlandës) IRA Irish National Liberation Army (Armata Nacionalçlirimtare Irlandeze)IRGUN Irgun Zuai Leumi, Israel

JAL Japan AirlinesJCAG Justice Commandos of the Armenian Genocide (Komandoja e Drejtësisë

për Gjenocidin Armen)JCR Jeunesse Communiste Révolutionnaire, FrancëJRA Japanese Red Army (Armata e Kuqe Japoneye) KGB (Komiteti për Sigurimin e

Shtetit), BRSS M 19 Movimiento 19 de abril, KolumbiMIA Mouvement Islamique Armé, AlgjeriMIT Milli Istiibarat Tescilati (Shërbimi Sekret Informativ Kombëtar Turk) MK Mujahedeen-e Khalq, IranMNR Lëvizja Kombëtare Kryengritëse e Mozambikut Montoneros Movimiento Peronista Montonero (Lëvizja Peroniste e Montoneros)NAPAP Noyaux armés pour l`autonomie populaire (Ushtria revolucionare për

autonominë popullore), FrancëNATO North Atlantic Treaty Organisation. NAYLP Rinia Kombëtare Arabe për Çlirimin e PalestinësNORAID Irish Northern Aid Committee (Komiteti për ndihmën e Irlandës Veriore),

ShBANORAID Irish Northern Aid Committee

OÇP Organizata për Çlirimin e Palestinës OECD Organisation for Economic Co-operation and Development

OKB Organizata e Kombeve të BashkuaraOPEC Organisation of Petroleum Exporting Countries

PDFLP Popular Democratic Front for the Liberation of Palestine (FrontiPopullor Demokratik për Çlirimin e Palestinës)

PFL Popular Front for the Liberation (Fronti Popullor Palestinez)PFLP Fronti Popullor për Çlirimin e Palestinës PFLP- GC Popular Front for the Liberation of Palestine - General Command

393 :.SHKURTESAT

PIRA Provisional IRA, shiqo: IRA

PKK Kurdische Kommunistische Partei. PLF Fronti Çlirimtar PalestinezPLO Palestine Liberation Organitation (OÇP / Organizata për Çlirimin e

Palestinës)PNLA Armata Çlirimtare Palestineze, krahu ushtarak i OÇP-së PSF Popular Struggle Front (Die Front des Volkskrieges) Jordani, Palestinë PSF Fronti Popullor i Luftës, PalestinëRAF Rote Armee Fraksion (Fraksioni i Armatës së Kuqe)RZ Revolutionären Zellen (Celulat Revolucionare)„RZ“ Revolutionärer Zorn (Zemërimi Revolucionar) SAS Njësia speciale antiterroriste angleze SAVAK Sazman Amniat va Attelaat Keshvar Iran (Shërbimi Sekret Informativ dhe

ai i Sigurimit Kombëtar Iranian)SDLP Sozial Democratic Labour Party

ShBA Shtetet e Bashkuara të Amerikës SWAPO South - West African People´s Organitation (Organizata e Popujve të

Afrikës Jugperëndimore) TKP/ML Partia Komuniste Turke, Marksiste/Leniniste TNT Trinitrotoluol, mjet shpërthyes i përbërë nga C7H5N3O6Tupamaros Lëvizja Kryengritëse e Uruguait TWA Trans World Airlines, ShBAUDA Ulster Defense Association (Bashkimi për Mbrojtjen e Ulsterit,

Organizatë terroriste protestante irlandeze)UN United Nations. UNIDO United National Industrial Development Organitation

USD Dollarë, mjet monetar i ShBA-sëUSTAŠI Organizata Kryengritëse Revolucionare Kroate VMRO Vnatrešno-Makedonska Revoluciona Organizacija, Organizata e

Brendshme Revolucionare MaqedoneXHIP Xhihadi Islamik Palestinez


LITERATURA

ACHCAR, Gilbert /WARSCHAWSKI, Michel: “Der 33 Tage-Krieg. Israels Krieg gegen Hisbollahim Libanon und seine Konsequenzen” Edition Nautilus, Hamburg 2007.

ADAMS, James: Geld und Gewalt, Wer finanziert den internationalen Terror? Aus dem Englischenvon Nikolaus Gatter, Gustav Lübbe Verlag, Frankfurt am Main 1990

AHMED, Attia: Der Nahostkonflikt, Aussichten für Krieg und Frieden, Deutsche Gesellschaft fürAuswärtige Politik, Europa Archiv, Folge 6, Jhrg. 30, S.184 - 211, Bonn 1975

AJATOLLAH Baqer al – Sadr: Sarcheschmeh Qodrat dar Hokumat Eslami, Teheran 1980ALLEMANN, Fritz René: Macht und Ohnmacht der Guerilla, Piper Verlag, München 1974ALLEMANN, Fritz-René: Terrorismus in Lateinamerika, ne librin: FUNKE (Botues) 1977ALTHAMMER, Walter: Gegen den Terror, Texte-Dokumente, Bonn und Aktuell Verlag, München

1978AMIRPUR, Katajun: Iran: das Beispiel der Volksmojahedin. - Hamburg: Deutsches Orient-Institut,

2002ANDERS, Günther: Gewalt - ja oder nein, Eine notwendige Diskussion, Knaur Verlag, München

1987ANTHONY, H. Cordesman: The Gaza War, A Strategic Analysis, CSIS, 2-2009, Washingtn.ARENDT, Hannah: Elemente und Ursprünge totaler Herrschaft, Heinz Wiesbrock Verlag,

Frankfurt/M.1955AUGENSTEIN, Josef: Anwälte und Terroristen, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976AURIN, Kurt: Zur psychologischen Problematik des Mutes im Bereich politischen Verhaltens und

Handelns, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIEBACKES, Uwe: Politischer Extremismus in demokratischen Verfassungsstaaten, Westdeutscher

Verlag, Opladen 1989BAEYR-KATTE, Wanda von: Angst unter Terrorwirkung, in dem Buch: POLITISCHE

PSYCHOLOGIEBASTEN, Thomas: Von der Reform des politischen Strafrechts bis zu den Anti-Terror-Gesetzen,

Hochschulschriften 134, Pahl-Rugenstein Verlag, Köln 1983BAUER, Yehuda: Der dritte Totalitarizmus, Die Zeit, 32/2003,

http://zeus.zeit.de/text/2003/32/Essay_BauerBECKMANN, Rainer: Auswirkungen der Reform von § 129a StGB und § 120 Abs. 2 GVG, Zeeb-

Druck, Tübingen 1988BENDA, Richard/ GABRIEL, Ingrid: Terror, rot/weiss/rot, Presdok Verlag, Zürich 1989BENSELER, Frank: Zur Geschichte des Terrorismus, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976 BERGH, Hendrik va: Staatsfeinde, Aus den Akten der Geheimdienste, Trümmer Verlag, Berg 1987BERGMANN, Kristina: Das Nahziel ist der Sturz der Regierung Mubarak, Sayyed Qutb und die

Terrorgruppen Jihad und Jamaa; ne: NZZ-Fokus (Ein Schwerpunkt-Dossier der NeuenZürcher Zeitung): Islamismus Nr. 4, Juni 1998

395 :.LITERATURA

BERICHTE UND NACHRICHTEN: Internationaler Terrorismus, ne librin: Die Polizei,Zentralorgan für das Sicherheits- und Ordnungswesen mit Beiträgen aus der Polizei-Führungsakademie, Heft 10, S. 323 - 327, Carl Heymanns Verlag, Köln 1981.

BERICHTE UND NACHRICHTEN: Zusammenarbeit bei der Terrorismusbekämp-fung, ne librin:Die Polizei, Zentralorgan für das Sicherheits- und Ordnungswesen mit Beiträgen aus derPolizei-Führungsakademie, Heft 3, S. 96 - 100, Carl Heymanns Verlag, Köln 1983

BERNHEIM, Roger: Morden für die Einheit Irlands, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALTBEYME, Klaus von: Politischer Extremismus im Lichte sozialwissenschaftlicher

Radikalismusforschung, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976.BINDER, Sepp: Terrorismus, Herausforderung und Antwort, Neue Gesellschaft Verlag, Bonn 1978BITTER, Wilhelm: Angst und Schrecken in theologischer und psychotherapeutischer Sicht,

Seewald Verlag, Stuttgart 1959BITTNER, G: Die Erziehung und die Angst, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIEBLANFORD, Nicholas: Hizbullah prepares to open up front along the Israeli border, Jane´s

Intelligence Review, 14 (2002), Nr. 4, F. 26-28, jir.janes.com;www.observerindia.com/chapters/doc040713.htm

BLASIUS, Drick: Geschichte der politischen Kriminalität in Deutschland 1800-1980, SuhrkampVerlag, Frankfurt am Main 1983

BLATH, Richard/ HÖBE, Konrad: Linker Terrorismus und Strafrechtspflege, Deutsche Forschungzur Kriminalitätsentstehung und Kriminalitätskontrolle, Teilband Nr. 6/2, S.1361 - 1379,Carl Heymanns Verlag, Köln 1989

BLUTSPUR DER GEWALT: Bilanz eines Jahrzehntes des Terrorismus, Neue Zürcher Zeitung,Zürich 1980

BOEDEN, Gerhard: Aktueller Stand terroristischer Bewegungen in der BundesrepublikDeutschland, in dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985

BOEDEN, Gerhard: Entwicklung und Erscheinungsformen des Terrorismus, ne librin: GEISSLER(Botues) 1978

BOEDEN, Gerhard: Wirksame Bekämpfung des Terrorismus durch die Polizei, ne librin: BÖHME(Botues) 1978

BÖGE, Heinrich: Neue Entwicklung des Terrorismus, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamtekriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 2, S. 587 - 792, Heidelberg 1985

BÖHME, Wolfgang: Wieviel Zwang ist nötig? In seinem Buch: TERRORISMUS UNDFREIHEIT, Kriminalistik Verlag, Heidelberg 1978.

BORGER, J.: Nur ein paar “Sportgewehre“, Integral Nr. 7 - 8, S. 4 - 22, Wien 1981BOSSLE, Lothar: Politischer Terror und Manipulation der Angst, in dem Buch: POLITISCHE

PSYCHOLOGIEBRACHER, Karl Dietrich: Terrorismus und Totalitarismus, ne librin: GEISSLER (Hrsg) 1978BRADLEY, Dermot: Die historischen Wurzeln der Guerilla und des Terrorismus in Nordirland, ne

librin: TOPHOVEN (Botues) 1976BRESLER, Fenton: INTERPOL, Der Kampf gegen das internationale Verbrechen von den

Anfängen bis heute, Aus dem Englischen von Christoph Arndt, Bertelsmann Verlag,München 1993

BRUNNER, Erwne librin: Informelle Verbindungen des europäischen Rechtsextremismus, in demBuch: Gewalt von rechts, Bundesministerium des Inneren, Bonn 1982


BRUNO, Bertl: Österreich: kein “hausgemachter“ Terrorismus, Öffentliche Sicherheit, DasMagazin des Innenministeriums, Nr. 3, S. 3 - 4, Wien 1989

BUCHALLA, Carl E.: Palästinensische Befreiungsorganisation, ne librin: HACKER (Botues) 1973BUCHEIM, Hans: Der linksradikale Terrorismus, Politische Meinung, Monatsschrift für Fragen

der Zeit, Nr.170, Jahrgang 22, S. 750 - 757, St. Augustin 1977BUNDESGESETZBLATT: Europäisches Übereinkommen zur Bekämpfung des Terrorismus, Nr:

149/1978, S. 2791 - 2800BUNDESKRIMINALAMT: Internationale Verbrechensbekämpfung - Europäische Perspektiven,

Wiesbaden 1984BUNDESKRIMINALAMT: Internationale Verbrechensbekämpfung, Wiesbaden 1960BUNDESKRIMINALAMT: Kriminalitätsbekampfung als gesamtgesellschaftliche Aufgabe,

Wiesbaden 1988BUNDESKRIMINALAMT: Organisierte Kriminalität - wie groß ist die Gefahr? Forschungsreihe,

Wiesbaden 1990BUNDESKRIMINALAMT: Organisiertes Verbrechen, Wiesbaden 1975BUNDESKRIMINALAMT: Standortbestimmung und Perspektiven der polizeilichen

Verbrechensbekämpfung, Band 38, Wiesbaden 1993BUNDESKRIMINALAMT: Verbrechensbekämpfung in europäischer Dimension, Band 37,

Wiesbaden 1992BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Band 1, Ideologien und

Strategien, Westdeutscher Verlag, Opladen 1981BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Band 2, Lebenslaufanalysen,

Westdeutscher Verlag, Opladen 1981BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Band 3,

Gruppenprognose, Westdeutscher Verlag, Opladen 1982BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Gewalt und Legitimität,

Band 4/1, Westdeutscher Verlag, Opladen 1983BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Analysen zum Terrorismus, Protest und Reaktion,

Band 4/2, Westdeutscher Verlag, Opladen 1984.BUNDESMINISTERIUM DES INNEREN: Gewalt von rechts, Öffentlichkeitsarbeit gegen

Terrorismus, Beiträge aus Wissenschaft und Publizistik, Brenecker - Melsungen Verlag,Bonn 1982

BUNZL, John: Gewalt ohne Grenzen, Nahost - Terror und Österreich, Österreichisches Institut fürInternationale Politik, Wien 1991

BUNZL, John: Israel und die Palästinenser, Forschungsberichte des österreichischen Institutes fürinternationale Politik, Wien 1983

BURGSTALLER, Manfred: Das Europäische Auslieferungsübereinkommen und seineAnwendungen in Österreich, Zeitschrift für Rechtsvergleichung, Beiheft z. Jhrg.1970,Wien 1970

BUSCH, Heiner/ FUNK, A.: Die Polizei in der Bundesrepublik, Campus Verlag, Frankfurt amMain 1986

BÜTLER, Hugo: Umrisse und Perspektiven eines Gewaltphänomens, in dem Buch: BLUTSPURDER GEWALT

CATTANI, Alfred: Deutschland - Vom Studentenprotest zur Gewaltaktion, in dem Buch: BLUT-SPUR DER GEWALT

397 :.LITERATURA

CHIMELLI, Rudolf: Die Action Directe schreckt Frankreich, ne librin: SCHRÖDER (Botues)1986

CHLADEK, Tilmann: Die westlichen Demokratien im Kampf gegen den internationalenTerrorismus, ne librin: Europa Archiv, S. 570 - 581, Folge 20, 1987

CLAESSENS, Dieter: Über gesellschaftlichen Druck, Angst und Furcht, in dem Buch: POLITIS-CHE PSYCHOLOGIE

CLUTTERBUCK, Richard: Terrorismus ohne Chance, Analyse und Bekämpfung eines interna-tionalen Phänomens, Seewald Verlag, Stuttgart 1975

CROITORU, Joseph: Hamas. Der islamische Kampf um Palästina. Beck, München 2007, f. 49DAETWYLER, George: Terrorismus und das internationale Strafrecht (Doktorarbeit), Rechts- und

Staatswissenschaftliche Fakultät, Zürich 1981DAVIS, Anthony: US in crisis over Massoud, Jane´s Defence Weekly 19.09.2001,

http://jdw.janes.comde BOOR, Wolfgang: Terrorismus: Der “Wahn“ der Gesunden, ne librin: SCHWIND (Botues) 1978DIETER, Lutz: Globalisierung und nationale Souverenität, Festschrift für Wilfried Röhricht, Baden

- Baden: Nomos 2000. DIETZ, Heinz Müller: Terrorismus und Strafrechtspflege, Zeitschrift für Strafvollzug und

Straffälligenhilfe, Nr. 2, S. 84 - 91, Frankfurt 1989DOEBEL, Peter: Die Prozesse gegen Extremisten, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976DUBITZKY, Yves: Finanzierung des islamistischen Terrorismus, München-Ravensburg 2008:ECKERT, Roland: Terrorismus als Karriere, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978EITNER, Franz: Menschenführung im militärischen Bereich, Österreichische Militärische

Zeitschrift, Nr. 4, S. 271 - 278, Wien 1976ELLINGER, Alfred: “Der Kronzeuge“ - Wunderwaffe im Kampf gegen den Terror oder Symbol

der Hilflosigkeit? Österreichische Richterzeitung, Heft 3, S. 67 - 69, Wien 1987ELLINGER, Alfred: Die Abwehrchance liegt im Präventivbereich, Der Kriminalbeamte,

Vereinigung der Bundeskriminalbeamten Österreichs, S. 7 - 15, Wien -September 1987ELLINGER, Alfred: Terror und Terrorabwehr, Edition Roetzer, Eisenstadt 1990ENDRES, Jürgen: Militanter Islamismus in Algerien und Ägypten, http://www.uni-muenster.de ERICH, Schmidt-Eenboom: BND: Der deutsche Geheimdienst im Nahen Osten: geheime

Hintergründe und Fakten”, Herbig Verlag, München 2007.ESAT, Uras: Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Belee Yayýnlarý, Istanbul, 1987FEIGL, Erich: Ein Mythos des Terrors, Armenischer Extremismus, Edition Zeitgeschichte,

Freilassing 1986FETSCHER, Iring: Geistige Wurzeln des Terrorismus, Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift

für Soziale Theorie und Praxis, Nr. 6, S. 221 - 227, Köln 1987FETSCHER, Iring:Terrorismus und Reaktion, Europäische Verlagsanstalt, Frankfurt am Main 1977FIGHEL, Yoni: Shekih Abdullah Azzam, Bin Laden´s Spiritual Mentor, www.ict.org.ilFORD, Franklne librin: Reflexionen über den politischen Mord in Europa im 19. und 20.

Jahrhundert, ne librin: MOMMSEN/ HIRSCHFELD (Botues) 1982FREI, Daniel: Sicherheit - Grundfrage der Weltpolitik, Mainz Verlag, Stuttgart 1977FRIEDRICH, Carl: Pathologie der Politik, ne librin: FUNKE (Botues) 1977FRÖHLICH, Werner: Angst im Lichte der Motivationsforschung, in dem Buch: POLITISCHE

PSYCHOLOGIEFROMKLIN, David: Die Strategie des Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977


FUNKE, Manfred: Internationaler Terrorismus, Westeuropa ist gefordert, Politische Meinung,Monatsschrift für Fragen der Zeit, Nr.1, S. 41 - 45, St. Augustin 1986

FUNKE, Manfred: Untersuchungen zur Struktur und Strategie revolutionärer Gewaltpolitik, inseinem Buch: TERRORISMUS, Athenäum Verlag, Düsseldorf 1977

GARDOCKI, Lech: Über den Begriff des internationalen Strafrechts, Zeitschrift für die gesamteStrafrechtswissenschaft, Jahrgang 36, S. 702 - 719, De Gruyter Verlag, Berlin 1986.

GEISSLER, Heiner: Terrorismus als geistige und politische Herausforderung, in seinem Buch:DER WEG IN DIE GEWALT, Günter Olzog Verlag, München - Wien 1978

GETRUD, Brücher: Postmoderner Terrorismus, Barbara Budrich Verlag, Opladen 2004.GILLER, Joachim: Demokratie und Wehrpflicht, Studien und Berichte

Landesverteidigungsakademie, S. 45 - 129, Wien - Juli 1992GOLDBERG, Gerhard Wolfgang: Die Heiligsprechung der doppelten Moral - Terrorismus und

Staatsnotstand, ne librin: Freiheitlich - Konservative Monatsschrift EPOCHE, Nr.104,S.11 - 18, Karl Ludvig Bayer, München 1987

GOLDEN, Daniel (u.a.): Bin Laden Family could profit from a jump in Defense Spending, WallStreet Journal 27.09.2001. prisonplanet.com/bush_senior_in_business_with_bin_laden.html; www.wsj.com

GÖSSNER Rolf: Das Anti - Terror - System, Politische Justiz im präventiven Sicherheitsstaat,VSA-Verlag, Hamburg 1991

GREBING, Helga: Arbeiterbewegung und Gewalt, Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift fürSoziale Theorie und Praxis, Nr. 2, S.114 - 122, Köln 1978

GUGGENBERGER, Bernd: Guerilla in Deutschland, Politische Meinung, Monatsschrift fürFragen des Zeit, 21 Jahrgang, Heft Nr.166, S. 4 - 17, St. Augustin 1976

GÜRÜN, Kamuran: Ermeni Dosyasi, TTK Basimevi, Ankara, 1983,http://www.teror.gen.tr/deutsch/ auslandischen/asala/asala_ekiego/stand/jcag.html

HACKER, Friedrich: Aggression, Die Brutalisierung der modernen Welt, Fritz Molden Verlag,Wien 1971

HACKER, Friedrich: Terror, Mythos - Realität - Analyse, Fritz Molden Verlag, Wien 1973HAESLER, Walter: Politische Kriminalität und Wirtschaftskriminalität, Schweizerische

Arbeitsgruppe für Kriminologie, Rüegger Verlag, Diessenhofen 1978HÄFNER, H./ RANABAUER, W.: Angst, Terror und ihre Folgen in medizinischer Sicht, in dem

Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIEHAHLWEG, Werner: Moderner Guerillakrieg und Terrorismus, ne librin: FUNKE (Hrsg) 1977HAHLWEG, Werner: Theoretische Grundlagen der modernen Guerilla und des Terrorismus, ne lib-

rin: TOPHOVEN (Botues) 1976HAILBRONNER, Kay: Rechtsfragen der Internationalen Terrorismusbekämpfung, Schweizerisches

Jahrbuch für Internationales Recht, Nr.1, S.11 - 31, Zürich 1990HALACOGLU, Yusus: Ermeni Tehcirine Dair Gercekler (1915), TTK Publikime, Ankara, 2001HAMMEL, Eckhard/ HEINZ, Rudolf/ BAUDRILLARD, Jean: Der reine Terror, Gewalt von

rechts, Heft 9, Passagen Verlag, Wien 1993HARNISCHMACHER, Robert, u. a.: Die Medien und der Terrorismus, Der Kriminalbeamte,

Vereinigung der Bundeskriminalbeamten Österreichs, S. 27 - 29, Wien - Mai 1988HARNISCHMACHER, Robert: Die teuflische Heirat des internationalen Terrorismus mit dem

organisierten Verbrechen, Polizeiwissenschaftliche Abhandlungen, Band 1, Verlag fürpolizeiliches Fachschrifttum, Lübeck 1990

399 :.LITERATURA

HÄTTICH, Manfred: Radikale Kritik an der Demokratie, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978HEIGERT, Hans: Die Baader-Meinhof-Bande, ne librin: SCHRÖDER (Botues) 1986HENNIG, Eike: Neonazistische Militanz und Terrorismus, ne librin: GEWALT VON RECHTS,

Bundesministerium des Inneren, Bonn 1982HERZOG, Roman: Die geistige Befestigung des freiheitlichen Rechtsstaates, ne librin: GEISSLER

(Botues) 1978. HESS, Henner: “Terrorismus und Terrorismus-Diskurs“, Edition Suhrkamp, Band 490, Frankfurt

am Main 1988HEUNTZE,Hans-Joachim: Völkerrecht und Terrorizmus, Kai Hirschmann/Peter Gerhard (Botues),

Terrorismus als welteites Phänomen, Berlin 2000HIPPLER, Jochen/ LUEG, Andrea: Gewalt als Politik, Terrorismus und Intervention im Nahen

Osten, Darstellung und Dokumente, Pahl - Rugenstein Verlag, Köln 1987HOBE, Konrad: Zur ideologischen Begründung des Terrorismus - Ein Beitrag zur

Auseineindersetzung der Gesellschaftskritik und der Revolutionstheorie desTerrorismus, Europäische Verlagsanstalt, Bonn 1979

HÖFNER, Benedikt: Zusammenarbeit von Polizei und Justiz auf dem Gebiet des Terrorismus,Neue Juristische Wochenschrift, Heft 13, S. 59 - 63, Frankfurt 1987

HOFSTÄTTER, Peter: Wie Gewalt entsteht und wohin sie führen kann, ne librin: GEISSLER(Botues) 1978

HOHN, Hansjosef: Geiselhaftung, Ein Beitrag zum Terrorismus in Geschichte und Gegenwart, B.Kühlen Verlag, Mönchengladbach 1982

HORCHEM, Hans Josef: Die innere Sicherheit der Bundesrepublik Deutschland, ne librin:FUNKE (Botues) 1977.

HORCHEM, Hans Josef: Stadtguerilla in Deutschland - Wurzeln und Chancen, ne librin:WASSERMANN (Botues) 1976

HORCHEM, Hans Josef: Terror in Europa, Akteure und Hintergründe - Gegenstrategien, Beiträgezur Konfliktforschung, Nr.13, S. 37 - 49, Markus Verlag, Köln 1987

HORCHEM, Hans Josef: Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland 1985, Beiträge zurKonfliktforschung, Nr.1, S. 2 - 13, Markus Verlag, Kölnn 1986

HOTTINGER, Arnold: Die Auflehnung der Basken, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALTHOTTINGER, Arnold: Die Wurzeln des Terrorismus in der Türkei, in dem Buch: BLUTSPUR

DER GEWALTHURNI, Ferdinand: Terror im Kampf um Palästina und Israel, in dem Buch: BLUTSPUR DER

GEWALTIRNBERGER, Harald: Die Terrormultis, Jugend und Volk Verlag, Wien 1976JACQUARD, Roland: Die Akte Usama bin Ladin, München 2001JÄGER, Claus: Terrorismus - Gefahr für die Menschenrechte, in dem Buch: DER TERRORIS-

MUS, Bonn 1985JANSSEN, Helmut: Sind “die Terroristen“ politisch motivierte Straftäter oder Terroristen?

Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis,Nr.1, S.17-19, Heidelberg 1984

JASCHKE, Hans - Gerd: Zur Analyse und Bekämpfung des Rechtsextremismus, Die NeueGesellschaft, Nr.1, S.113 - 117, Bonn 1989

JENKINS, Brian: International Terrorism: A New Mode of Conflict, Crescent Publications,California, Los Angeles 1975


JOACHIM, Hans/ MÜLLER, Borchert: Guerilla in der Bundesrepublik, ne librin: TOPHOVEN(Botues) 1976

JOHNSON, Paul: Die sieben Todsünden des Terrorismus, ne librin: Die Polizei, Zentralorgan fürdas Sicherheits - und Ordnungswesen mit Beiträgen aus der Polizei -Führungsakademie,Heft 4, S. 97 - 100, Carl Heymanns Verlag, Köln 1981

JUBELIUS, Werner: Frauen und Terror, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistischeWissenschaft und Praxis, Heft 6, S. 247 - 255, Heidelberg 1981

KAOURAS, Georgios: Terrorismus. Historische und politische Komponenten des terroristischenPhänomens, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main 1991

KARL, Werner: Akteure und Aktionen während der Formationsphase des Terrorismus, ne librin:FUNKE (Botues) 1977

KARON, Toni: Analysen, How HAMAS became the Key to the Roadmap, TIME Online edition,Juni 2003, www.weltpolitik.net/.../

KASCH, Wilhelm: Terror - Bestandteil einer Gesellschaft ohne Gott? Ne librin: GEISSLER(Botues) 1978

KEMPER, Erwne librin: Verrat an Österreich, Zeitschriftenbuch, Wien 1996KEPEL, Gilles: Der Prophet und der Pharao, Das Beispiel Ägypten: Die Entwicklung des muslim-

ischen Extremismus; München, Zürich 1995KIELMANSEGG, Peter Graf: Politikwissenschaft und Gewaltproblematik, ne librin: GEISSLER

(Botues) 1978 KITSON, Frank: Im Vorfeld des Krieges, Abwehr von Subversion und Aufruhr, Aus dem Engl. von

K. Jeager und F. Rödiger, Sewald Verlag, Degerloch 1974KLEIN, Kurt: Die geistigen und die politisch - sozialen Ursachen des deutschen Terrorismus, in

dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985KLINK, Manfred: Phänomene des internationalen Terrorismus, Kriminalistik - Zeitschrift für die

gesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 12, S. 763 - 769, Heidelberg1991.

KOHL, Helmut: Über die politische Verantwortlichkeit der Intellektuellen, ne librin: GEISSLER(Botues) 1978

KOLLER, Peter: Die Globale Frage. Empirische Befunde und ethische Herausforderungen,Passagen Verlag, Wien 2006.

KORTAN, Barbara: Terrorismus - Medien (Diplomarbeit). Grund- und Integrativ-wis-senschaftliche Fakultät, Wien 1984

KOZAK, Heinz: Subversion, Österreichische Militärische Zeitschrift, Heft 4, S. 303 - 311, Wien1976

KRAUSE, Hanskristian: Flugunfälle und kriminelle Eingriffe in den Luftverkehr, Band 57,Bundeskriminalamt, Wiesbaden 1990

KRAUSHAAR, Wolfgang: Die RAF und der linke Terrorismus. Band 2, Edition Hamburg,Hamburg 2006.

KREIS, Karl Markus/ KAISER, Karl: Der internationale Terrorismus, Schriften desForschungsinstituts der deutschen Gesellschaft für auswärtige Politik, Reihe:Rüstungsbeschränkung und Sicherheit, Europa Union Verlag, Bonn 1979

KREIS, Karl Markus: Der internationale Terrorismus, Deutsche Gesellschaft für AuswärtigePolitik, Europa Archiv, Folge 11, S. 367 - 375, Bonn 1976

KREIS, Karl Markus: Der internationale Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977

401 :.LITERATURA

KREIS, Karl Markus: Zum Verhältnis von Sicherheit und Wandel, Sicherheitspolitik vor neuenAufgaben, Schriften des Forschungsinstituts der Deutschen Gesellschaft für AuswärtigePolitik, Reihe: Rüstungsbeschränkung und Sicherheit, Europa Union Verlag, Bonn 1977

KREISSL, Reinhard: Die Studien zum Terrorismus, Kritische Justiz, Vierteljahresschrift, Jahrgang16, Nr.1, S. 311 - 323, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 1983

KRUMM, Karl - Heinz: Probleme der Organisation und Koordination bei derTerrorismusbekämpfung in der Bundesrepublik, ne librin: FUNKE (Botues) 1977

KRUMPACH, Robert: Terrorismus in Nordirland - Ein Überblick, ne librin: FUNKE (Botues) 1977KÜHNE, Hans Heiner: Kriminalitätsbekämpfung durch innereuropäische Grenzkontrollen?

Schriften zum Europäischen Recht, Band 8, Duncker und Humblot Verlag, Berlin 1991KUNERT, Karl Heinz/ BERNSMANN, Klaus: Neue Sicherheitsgesetze - mehr Rechtssicherheit?

Neue Zeitschrift für Strafrecht, Heft 10, S. 449 - 461, Beck Verlag, München 1989KÜNZLER, Erhard: Angst und Angstabwehr in der menschlichen Gemeinschaft, in dem Buch:

POLITISCHE PSYCHOLOGIEKÜPER, Wilfried: Darf sich der Staat erpressen lassen, Zur Problematik des rechtfertigenden

Nötigungsnotstandes, Juristischer Verlag, Heidelberg 1986LACOSTE, Ilse: Die europäische Terrorismus - Konvention, Schweizer Studien zum

Internationalen Recht, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich 1982LAGONI, Rainer: Die Vereinten Nationen und der internationale Terrorismus, ne librin: FUNKE

(Botues) 1977LAMBERG, Robert: Argentinien - Pandämonium des Terrors, in dem Buch: BLUTSPUR DER

GEWALTLAMEYER, Johannes: Streitbare Demokratie contra Terrorismus, Zeitschrift für Rechtspolitik,

Heft 3, S. 49 - 51, Frankfurt 1978LAMMER, Drik: Terrorbekämpfung durch Kronzeugen, Zeitschrift für Rechtspolitik, Heft 7, S.

248 - 252, Frankfurt 1989LAQUEUR, Walter: Der Terrorismus kann sich nur dort entfalten, wo er keinerlei Existenz-berech-

tigung hat, ne librin: Freiheitlich - Konservative Monatsschrift EPOCHE, 11 Jahrgang,Ausgabe 104, S.19 - 29, Karl Ludwig Bayer Verlag, München 1987

LAQUEUR, Walter: Interpretationen des Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977LAQUEUR, Walter: Terrorismus, Aus dem Englischen übersetzt von Rudolf Wichmann,

Athenäum, Kronberg 1977LAQUEUR, Walter: Terrorismus, Die globale Herausforderung, ins Deutsche übertragen von Albert

Knierim und Sonny Krauspe, Ullstein Verlag, Frankfurt 1987LEADER, Stefan/WINCEK, David: Drug money: the fuel for global terrorism, Jane´s Intelligence

Review, 12 (2000), Nr. 2.LEBER, Stefan: Freiheit durch Gewalt? Zum Phänomen des Terrorismus, Freies Geistesleben

Verlag, Stuttgart 1987LENHARD, Karl Heinz: Es ist fünf vor zwölf, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminal-

istische Wissenschaft und Praxis, Heft 4, S.194 - 204, Heidelberg 1989LEYHAUSEN, Paul: Zur Naturgeschichte der Angst, in dem Buch: POLITISCHE PSYCHOLOGIELIFTON, Robert J., Destroying the World to Save It: Aum Shinrikyo, Apocalyptic Violence, and

the New Global Terrorism, New York 1999LINDE, Gerd: Libyen - Terroristenbasis und sowjetischer Klient, Berichte des Bundesinstituts für

ostwissenschaftliche und internationale Studien, Nr. 25, Köln 1986


LINDE, Gerd: Mittelost - Terrorismus: Indigen oder ferngesteuert? Berichte des Bundesinstituts fürostwissenschaftliche und internationale Studien, Nr. 25, Köln 1989

LINKE, Robert: Das Europäische Übereinkommen zur Bekämpfung des Terrorismus, Österreichis-che Juristenzeitung, S. 232 - 238, Wien - Jänner 1977

LINKE, Robert: Internationaler Terrorismus als Rechtsproblem, Österreichische Juristenzeitung, S.230 - 235, Wien - September 1976

LÖSCHE, Peter: Terrorismus und Anarchismus - Internationale und historische Aspekte,Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift für Soziale Theorie und Praxis, Nr. 6, S.15 -22, Köln 1978

LÖW, Konrad: Terror und Extremismus in Deutschland. Ursachen, Erscheinungsformen, Wege zurÜberwindung. Duncker und Humblot Verlag, Berlin 1994

LÖW, Konrad: Terror, Theorie und Praxis im Marxismus, Blaue Aktuelle Reihe, Band 19, Asendorf1991

LÜBBE, Hermann: Endstation Terror, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978LUDWIG, Martin: Was kann die Justiz zur Bekämpfung des Terrorismus tun? In BÖHME (Botues)

1978MANFRED, Mols/Hans – Joachim Lauth/Christian Wagner (Hrgs.): Politikwisenschaft: Eine

Einführung. Paderborn-München-Wien-Zürich, 2001.MARJANOVIC, Vladislav: Das Attentat von Marseille und die internationale Bekämpfung des

Terrorismus, Institut für Zeitgeschichte der Universität Wien, Band 13, Wien 1986MAYERS ENZYKLOPÄDISCHES LEXIKON: Band 14, Bibliographisches Institut, Wien 1987MEIER, Erich: Bilanz des Terrors in der Schweiz, Terror zwischen Himmel und Erde, Kampf

gegen die unheimlichste Form der Gewaltverbrechen, in dem Buch: BLUTSPUR DERGEWALT

MENSING, Wilhelm: Zum “Offensivkonzept zur Bekämpfung des anarchistischen Terrorismus“aus der CDU/ CSU, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976

MEVES, Christa: Psychologische Voraussetzungen des Terrorismus, ne librin: Wolfgang de Booru.a. (Botues) 1978

MIDDENDORFF, Wolf: Der Fall David Frankfurter, Zeitschrift für die gesamteStrafrechtswissenschaft LXXXIX, De Gruyter Verlag, Berlin 1977

MIDDENDORFF, Wolf: Der politische Mord, Schriftreihe des Bundeskriminalamtes, Nr.1,Wiesbaden 1968

MIDDENDORFF, Wolf: Die Persönlichkeit des Terroristen in historischer und kriminologischerSicht, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978

MIDDENDORFF, Wolf: Kriminologie der Tötungsdelikte, Richard Boorberg Verlag, Stuttgart1983

MIDDENDORFF, Wolf: Menschenraub - Flugzeugentführungen - Geiselnahme - Kidnapping.Historische und moderne Erscheinungsformen, Ernst und Werner Verlag, Bielefeld 1972

MIDDENDORFF, Wolf: Soldat und Verbrechen, Gesellschaft für die gesamte Kriminologie,Monatsschrift für Kriminologie und Strafrechtsreform, Nr.1, S. 30 - 47, Köln 1971

MOMMSEN, W. J./HIRSCHFELD, G.: Sozialer Protest - Gewalt - Terror, Gewaltanwendung durchpolitische und gesellschaftliche Randgruppen im 19. und 20. Jahrhundert, Klett-CottaVerlag, Stuttgard 1982.

MORSTEN, Manfred: Der Pate des Terrors, Die mörderische Verbindung von Terrorismus,Rauschgift und Waffenhandel, Piper Verlag, München 1989

403 :.LITERATURA

MÜHLEMANN, Christoph: Die einfallsreichen Terroristen von Montevideo, in dem Buch: BLUT-SPUR DER GEWALT

MÜHLEMANN, Christoph: Lateinamerikanische Wurzeln des Terrorismus, in dem Buch: BLUT-SPUR DER GEWALT

MÜLLER, Christian: Japans linksradikale Ronin, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALTMÜNKLER, Herfrid: Die neuen Kriege, Reinbeck bei Hamburg 2004.MÜNKLER, Herfried: Guerillakrieg und Terrorismus, Begriffliche Unklarheit mit politischen

Folgen, Neue Politische Literatur, Berichte über die internationalen Schriften, Nr. 25, S.304 - 311, Steiner Verlag, Wiesbaden 1980

Muslimbruderschat, Instituti i Shkencave Islame, Universiteti i Berlinit, 2004NANDLINGER, Gabriele Wann spricht man von Rechtsextremismus, Rechtsradikalismus oder

Neonazismus, Bundeszentrale für politische Bildung, Berlin; 25.07. 2008NARR, Wolf - Dieter: Terror breitgewalzt, Leviathan, Zeitschrift füt Sozialwissenschaft, Nr.1,

Westdeutsche Verlag, Wiesbaden 1989NEIDHARDT, Friedhelm: Linker und rechter Terrorismus, in dem Buch: GEWALT VON

RECHTS, Beiträge aus Wissenschaft und Publizistik, Bundesministerium des Inneren,Bonn 1982

NETANYAHU, Benjamne librin: Terrorism, How the west can win, New York. Aus demEnglischen übertragen von: Klaus Binder und Jemery Gaines C., Der neue Terror,Bertelsmann Verlag, München 1996

NOLLAU, Günther: Politischer Terrorismus und innere Sicherheit, ne librin: FUNKE (Botues)1977

O´BALLANCE, Edgar: Islamic fundamentalist terrorism, 1979-96. The Iranian connection,Basingstoke 1997

ORTH, Andrea: Terrorismus, am Beispiel des OPEC - Überfalls 1975 in Wien (Diplomarbeit),Grund- und Integrativwissenschaftliche Fakultät, Wien 1991

PAPCKE, Sven: Progressive Gewalt, Studien zum sozialen Widerstandsrecht, Frankfurt am Main1973

PATRICK, Brogan: Die Unruhe der Welt, Die Enzyklopädie der Krisen und Konflikte unserer Zeit,Aus dem Englischen von Reinhard Deutsch, Zsolnay Verlag, Darmstadt 1990

PESCH, Ulrike: Aspekte des internationalen Terrorismus als transnationales Problem(Doktorarbeit), Philosophische Fakultät, Bonn 1977

PESCH, Ulrike: Diplomatenentführungen als terroristisches Kampfmittel, ne librin: FUNKE(Botues) 1977

PETERS, Butz: RAF, Terrorismus in Deutschland, Deutsche Verlagsanstalt, Stuttgart 1991PFETSCH, Frank/ BILLING, Peter: Datenhandbuch nationaler und internationaler Konflikte,

Nomos Verlagsgesellschaft, Baden - Baden 1994PISA, Karl: Protest und Gewalt, Der Konflikt zwischen der Welt als Wirklichkeit und Vorstellung,

Wiener Preßverein, Wien 1978POLITISCHE PSYCHOLOGIE: Die politische und gesellschaftliche Rolle der Angst, Heinz

Wiesbrock Verlag, Frankfurt am Main 1967POPHLY, Mihael/KHALID Durán: Usama bin Ladin und der Internationale Terrorizmus,

München, Ullstein 2001 RAMMING, Hans: Aggressive Südmolukker in den Niederlanden, in dem Buch: BLUTSPUR DER

GEWALT


RASENHORN, Theo: Jenseits des Rechtsstaats, ne librin: WASSERMANN (Botues) 1976RASHID, Ahmed: Taleban. Islam, Oil and the New Great Game in Central, Asia, London/New

York: Tauris 2000, www.middleeastuk.com/culture/books REBMANN, Kurt: Probleme und Möglichkeiten der Bekämpfung des internationalen Terrorismus,

Neue Juristische Wochenschrift, Heft 30, S.1731 - 1739, Frankfurt 1985REBMANN, Kurt: Strafverfolgung im Bereich terroristischer Publikationen, Neue Zeitschrift für

Strafrecht, Heft 3, S. 97 - 102, Beck Verlag, München 1989REDDING, Melanie: Analysen des transnationalen Terrorismus: soziologische Perspektiven, VS

Verlag für Sozialwiesenschaften, Düseldorf 2007.REDELS, Valdis: Partisanenkrieg, Entstehung und Bekämpfung der Partisanen- und

Untergrundbewegung im Mittelabschnitt der Ostfront 1941 bis 1943, Kurt VowinckelVerlag, Heidelberg 1958

REICHARDT, Rolf/ SCHMITT, Eberhard: Handbuch politisch-sozialer Grundbegriffe inFrankreich 1680-1820, Heft 3, R. Oldenburg Verlag, München 1985

REIF, Adelbert: Terrorismus als Delirium der Philosophie - Geistige Wurzeln des Terrorismus, nelibrin: Freiheitlich - Konservative Monatsschrift EPOCHE, Nr. 78, Karl Ludvig Bayer,München 1989

REINERS, Carola: Erscheinungsformen und Ursachen organisierter Kriminalität in Italien, denUSA und der Bundesrepublik Deutschland, Peter Verlag, Frankfurt am Main 1987

REUVEN, Paz: Islamic Palestine or Liberated Palestine? The Relationship between the PalestinianAuthority and HAMAS, Peacewatch, 19. Juli 2001, The Washington Institute for NearEast Policy, www.washingtoninstitute.org/

RIVERS, Gayle: Der Spezialist, Geheimaktionen gegen den Terrorismus, Aus dem Englischen vonMonika Seeger, Ehrenwirth Verlag, München 1987

RIVERS, Gayle: Taktik gegen Terror, Aus dem Englischen von Heiner Kober, Orell Fussli, Zürich1987

ROCK, Martin: Anarchismus und Terror, Ursprünge und Strategien, Spee Verlag, Trier 1977ROHMOSER, Günter: Terroristische Gewalt oder das Ende des Dialogs, Der Staat, Zeitschrift für

Strafrechtslehre, öffentliches Recht und Verfassungsgeschichte, Nr. 3, S. 320 - 336,Duncker und Humblot Verlag, Berlin 1984

ROTH, Jürgen/ ENDER, Berndt: Dunkelmänner der Macht, Politische Geheimzirkel und organ-isiertes Verbrechen, Lamuv Verlag, Göttingen 1984

ROTH, Jürgen: Netwerke des Terrors, Hamburg 2001, F.21ROUDOLPH, Chimelli: Die “Action Directe“ schreckt Frankreich, ne librin: SCHRÖDER

(Botues) 1986RUDER, Robert: “Terrorismus“, Eine Herausforderung für die innere Sicherheit und

Menschenrechte der Bürger, in dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985RUDOLPHI, Hans Joachim: Die Gesetzgebung zur Bekämpfung des Terrorismus, Juristische

Arbeitsblätter, Heft 1, Jahrgang 11, S.1 - 9, Köln 1979RUDOLPHI, Hans Joachim: Notwendigkeit und Grenzen einer Vorverlagerung des

Strafrechtsschutzes im Kampf gegen den Terrorismus, Zeitschrift für Rechtspolitik, Nr.9, S. 214 - 221, Frankfurt 197

RUPPRECHT, Reinhard: Terror in Europa, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalis-tische Wissenschaft und Praxis, Heft 12, S. 769 - 773, Heidelberg 1991

SAKARAYA, Em.Tümg. (Majorgjeneral i pensionuar) IHSAN, Belgelerle Ermeni Sorunu,

405 :.LITERATURA

Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Baþkanlýðý Askeri Tarih Yayýnlarý (ShtabiGjeneral i Ushtrisë Turke, Shërbimi për Studime Strategjike), Genelkurmay Basýmevi,Ankara, 1984, 2. Baský

SCHAEFER, Kurt: Internationale Verbrechensbekämpfung, Bundeskriminalamt - Schriftenreihe,Band 44 , Wiesbaden 1977

SCHEER, Hermann: Europa und der islamische “Fundamentalismus“, Leviathan, Zeitschrift fürSozialwissenschaft, Nr.1, S. 21 - 30, Westdeutscher Verlag, Wiesbaden 1981

SCHEERER, Sebastian: Ein theoretisches Modell zur Erklärung sozialrevolutionärer Gewalt, “Dieausgebürgerte Linke“, ne librin: EDITION SUHRKAMP, Band 490, Frankfurt am Main1988

SCHIRRA, Bruno: Krieger und ihre Gönner, Die Zeit 5.12.2002, http://www.zeit.deSCHMIDINGER, Thomas: Islamischer Integralismus in Ägypten

http://home.pages.at/lobotnic/oekoli/ content_texte_islamintegralismusaegypten.html#_ftnref48

SCHMIDTCHEN, Gerhard: Bewaffnete Heilslehren, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978SCHMITT, Andreas: Die revolutionären Zellen, ne librin: Die Polizei, Zentralorgan für das

Sicherheits - und Ordnungswesen mit Beiträgen aus der Polizei-Führungsakademie, HeftNr. 9, S. 287 - 290, Carl Heymanns Verlag KG, Köln 1983

SCHNECKER, Ulrich: Netzwerke des Terrors. Charakter und Strukturen des transnationalen ter-rorizmus. Stiftunf Wissenschaft und Politik, Deutsches Institut für Internationale Politikund Sicherheit, 2002, Berlin

SCHNEIDER, Hans Joachim: Kriminologie, Walter de Gruyter Verlag, Berlin 1987SCHOECK, Helmut: Psychologische Wurzeln des Terrorismus, In Freiheitlich - Konservative

Monatsschrift EPOCHE, Januar-Heft, S. 61 - 67, Karl Ludwig Bayer Verlag, München1983

SCHREIBER, Manfred, u.a.: Zwischen Sicherheit und Freiheit, Knaur Verlag, München 1977SCHRÖDER, Dieter: Der fanatische Nationalismus der “IRA“, in seinem Buch: TERRORISMUS

- Gewalt mit politischem Motiv, List Verlag, München 1986SCHROERS, Rolf: Der Partisan, Ein Beitrag zur Politischen Anthropologie, Kiepenhauer und

Witsch Verlag, Köln 1961SCHUBERT, Alex: Stadtguerilla, Tumparos in Uruguay-FAF in BR (Rotbuch 26). Wagenbuch,

Berlin 1971SCHWEIZER, Yoram/Shai, Shaul: The „Afghan Alumni“ Terrorism, www.ict.org.ilSCHWEPPE, Reinhard: FBI und BKA, Ferdinand Enke Verlag, Stuttgart 1974SCHWIND, Hans - Dieter/ ROLINSKI, Klaus/ EIBESFELD, Irenäus: Gewalt in unserer

Gesellschaft, Duncker und HumblotVerlag, Berlin 1990SCHWIND, Hans - Dieter: Ursachen des Terrorismus in der Bundesrepublik Deutschland, Walter

de Gryter Verlag, Berlin 1978SEALE, Patrick: Abu Nidal - Der Händler des Todes, Aus dem Englischen von Gaby Burkhardt,

Andrea Galler und Reinhard Tiffert, C. Bertelsmann Verlag, München 1990SEMERAK, Arved/ KRATZ, Günter: Die Polizeien in Westeuropa, Richard Boorberg Verlag,

Stuttgart 1989SHINAR, P./Ende, Werner: Salafiyya, Encyclopedia of Islam, 2 Edition, Bd. XIII, www.mus-

limphiloso-phy.com /ei/default.htmSIMAKOW, Wladimir: Internationaler Terrorismus Wahrheit und Lüge, APN-Verlag, Moskau 1992


STAHEL, Albert: Marxistisch - Leninistische Konzeptionen des Terrorismus und der Revolution,Allgemeine Schweizerische Militärzeitschrift, Frauenfeld 1987

STEIN, Torsten: Terrorismusbekämpfung in der europäischen Gemeinschaft, Zeitschrift fürAusländisches Öffentliches Recht und Völkerrecht, Max Plack - Institut, Band 40, S. 311- 321, Berlin 1980

STEINBERG, Guido: Usama bin Ladin und Saudi Arabien. Hintergründe der Terroranschläge des11. September, në KAS-Auslandsinformationen, Nr.11/2001

STEINERT, Heinz: Erinnerung an den “linken Terrorismus“, ne librin: EDITION SUHRKAMP,Band 490, Frankfurt am Main 1988

STEINKE, Wolfgang: Internationale Zusammenarbeit von Polizei und Justiz, Bundeskriminalamt,S. 39 - 45, Wiesbaden 1987

STERLING, Claire: Das internationale Terrornetz, Der geheime Krieg gegen die westlichenDemokraten, Scherz Verlag, Bern 1981

STOWASSER, Joseph Maria: „Stowassers Lateinwörterbuch“, Wien - München 1998.STREITHOFEN, Heinrich Basilius: Macht und Moral in der Politik, ne librin: GEISSLER

(Botues) 1978STRICK, Hans: Belgiens kämpfende kommunistische Zellen, ne librin: SCHRÖDER (Botues)

1986 STROTHMANN Dietrich: Nazis aller Länder, ne librin: GEWALT VON RECHTS, Beiträge aus

Wissenschaft und Publizistik, Bonn 1982STURM, Richard: Zur Bekämpfung terroristischer Vereinigungen, Monatsschrift für deutsches

Recht, Nr.1, S. 6 - 10, Bonn 1977SUTER, Daniel: Rechtsauflösung durch Angst und Schecken, Duncker und Humblot, Berlin 1983SYMONDS, Peter: Politische Wurzeln und Perspektiven von Jemaah Islamiyah, 14.01.2004,

www.wswF.org/de/2004/jan2004/jem1-j14.shtml TAHERI, Amir: Morden für Allah, Terrorismus im Auftrag der Mullahs, Aus dem Englischen von

Agnes Beck, Sphere Books Verlag, London 1993TERRORISMUS: Eine akute Bedrohung der Menschenrechte, Europäische Konferenz für

Menschenrechte und Selbstbestimmung, Deutsche Sektion, Peter Wegener Verlag, Bonn1985

THIERRY, Buchs; Girardin, Luc und Hervé Sanglard, „Visuelle Konfliktanalyse – EinVisualisierungswerkzeug für multidimensionale Konfliktanalyse“ Die AllgemeineSchweizerische Militärzeitschrift, 200, Vol.11.

TOPHOVEN, Rolf: Aspekte des Guerillakrieges und der Konterguerilla in Nahost, in seinem Buch:POLITIK DURCH GEWALT, Bonn 1976

TOPHOVEN, Rolf: Der internationale Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977TOPHOVEN, Rolf: Der schiitische Terrorismus und seine Ziele, in dem Buch: DER TERRORIS-

MUS, Bonn 1985TOPHOVEN, Rolf: Die neue Qualität des internationalen Terrorismus seit dem Krieg im Libanon

1982, in dem Buch: DER TERRORISMUS, Bonn 1985TOPHOVEN, Rolf: Die Palästinenser und das Netz des internationalen Terrorismus, ne librin:

FUNKE (Botues) 1977TOPHOVEN, Rolf: Palästinensische Kommandos - israelische Abwehr, in seinem Buch: POLITIK

DURCH GEWALT - Guerilla und Terrorismus Heute, Wehr und WissenVerlagsgesellschaft, Bonn 1976

407 :.LITERATURA

TOPITSCH, Ernst: Die Masken des Bösen, ne librin: GEISSLER (Botues) 1978 TRENDLE, Giles: Hezb-Allah: Pragmatism and Popular Standing, Hollis, Rosemary, Shehadi,

Nadim (Hg.): Lebanon on Hold. Implications for Middle East Peace, London 1996TRIFFTERER, Otto: Die völkerrechtlichen Verbrechen und das staatliche Strafrecht, Zeitschrift für

die gesamte Strafrechtswissenschaft, Nr. 63, S. 816 - 822, De Gruyter Verlag, Berlin1989

TROZKI, Leo: Terrorismus und Kommunismus, Nach der ersten Auflage - Hamburg 1920, DietzVerlag, Berlin 1992

TUFFNER, Martin: Öffentlichkeitsfahndung nach Terroristen, Kriminalistik - Zeitschrift für diegesamte kriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 7, S. 443 - 446, Heidelberg 1991

TUSCHHOFF, Christian: Die palästinensische Befreiungsorganisation (PLO) - Kampf an dreiFronten, Die Neue Gesellschaft, Nr. 6, S. 38 - 53, Neue Gesellschaft Verlag, Bonn 1989

ULBER, Gerhard: Europa - Paradies für Kriminelle? Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamtekriminalistische Wissenschaft und Praxis, Heft 2, S. 81 - 86, Heidelberg 1992

ULFKOTTE,Udo: Propheten des Terrors, Das Geheime Netzwerk der Islamisten, Goldmann,München 2001

VLASTOS, Michael: Metropolenguerilla in Griechenland (Doktorarbeit), GeisteswissenschaftlicheFakultät, Wien 1993

Waiting Game, Jane´s Defence Weekly, 30. Oktober 2002, Blanford: Hezb-Allah prepares,www.weltpolitik.net/sachgebiete/ zukunft/article/1536.html

WALDMANN, Peter - Klaus: Stärkung des Sicherheitsgefühls statt Schutz der Sicherheit? DieNeue Gesellschaft, Nr. 9, S. 359 - 376, Bonn 1989

WANDRUSZKA, Mario: Was weiß die Sprache von der Angst? Ne librin: BITTER (Botues) 1959WASSERMANN, Rudolf: Sicherung oder Aushöhlung des Rechtsstaats, in seinem Buch: TER-

RORISMUS CONTRA RECHTSSTAAT, Luchterhand Verlag, Darmstadt 1976WASSERMANN, Rudolf: Terrorismus und Rechtsstaat, Gewerkschaftliche Monatshefte, Zeitschrift

für soziale Theorie und Praxis, Nr. 6, S. 74 - 91, Köln 1978WATRIN, Christian: Kapitalismuskritik und soziale Marktwirtschaft, ne librin: GEISSLER

(Botues) 1978 WEBHOFER, Klaus: Linksterrorismus der Brigate Rosse (Diplomarbeit),

Geisteswissenschaftliche Fakultät, Wien 1994WERNING, Rainer: Abu Sayyaf als Subunternehmer staatlichen Terrors, Zeitschrift „Wissenschaft

& Frieden“, 3/2000, www.iwif.de/wf300-51.htmWEWER, Göttrik: Die geheimen Nachrichtendienste im politischen System der Bundesrepublik

Deutschland, Institut für Politische Wissenschaft, Neue Politische Literatur, S.114 - 127,Hamburg 1986.

WIDMANN, Carlos: Italiens Rotbrigadisten, ne librin: SCHRÖDER (Botues) 1986WIESER, Theodor: Der Fall Moro, in dem Buch: BLUTSPUR DER GEWALTWILES, Rick: Bush´s Former Oil Company Linked to Bin Laden Family, Amerikan Freedom News

03.10.2001, http://fi.oneworld.net/article/country/372/20WILLIKSON, Paul: Political Terrorism, Macmillan Press, London 1974WILLIKSON, Paul: Terrorism and the liberal state, Macmillan Education, Second Edition,

Houndmils - Basingstoke 1987WINTERFELD, Achim von: Terrorismus - “Reform“ ohne Ende, Zeitschrift für Rechtspolitik,

Nr.11, Frankfurt 1977


WITTKE, Thomas: Terrorismusbekämpfung als rationale politische Entscheidung, Die FallstudieBundesrepublik, Europäische Hochschulschriften, Reihe XXXI, Peter Lang Verlag,Frankfurt am Main 1983

WÖDERMANN, Franz: Terrorismus, Motive - Täter - Strategien, R. Piper Verlag, München 1977WÖRDERMANN, Werner: Mobilität, Technik und Kommunikation als Strukturelemente des

Terrorismus, ne librin: FUNKE (Botues) 1977WRIGHT, Lawrence: Der Tod wird euch finde, DVA Sachbuch; Mynih 2007.YOFFEE, Yoram: Hezb-Allah on the Defensive, Policy Watch, Washington, Institute for Near East

Policy F. 755 6. Mai 2003, www.thedoylereport.com/policy_watchZACHERT, Hans Ludwig: Europol, Kriminalistik - Zeitschrift für die gesamte kriminalistische

Wissenschaft und Praxis, Heft 4, S. 7 - 11, Heidelberg 1992

PUBLIKIME ELEKTRONIKE

Amnesty International: AI: Hisbollah hat in Israel Kriegsverbrechen begangen, 14. September2006:

Anti-DefArmation Forum, Forschungs-, Kommunikations- und Aktionzentrum, http://www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.html

BBC News, January 19, 2009..BBC News: “Scale of Gaza destruction emerges”, January 19, 2009.Blätter für deutsche und internationale Politik. 10/2007: BUCHS, Thierry: Girardin, Luc und Hervé Sanglard, 2001 „Visuelle Konfliktanalyse - Ein

Visualisierungswerkzeug für multidimensionale Konfliktanalyse“ ASMZ, Vol. 11.Bundesamt für Verfassungsschutz, Berlin 2009, Der Verfassungsschutzbericht 2008.CENTER FOR DEFENSE INFORMATION, 1779 Massachusetts Ave, NW, Washington, DC

Terrorism Project, www.cdi.org/terrorismDeutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik,

http://www.weltpolitik.net/Sachgebiete/InternationaleDie Adresse für Ausbildung, Studium und Beruf, Mainz / Germany, http://www.uni-

protokolle.de/Lexikon/Hamas.htmlDie Zeit: Terror in Algier, 11. Dezember 2007Enciklopedia e lirë, www.de.wikipedia.orgFOCUS.DE: 9. August 2009Frankfurter Allgemeine: Eta erklärt Waffenruhe für beendet, Webedition vom 5. Juni 2007.Globaldefence.net, 34121 Kassel, Pfeifferstraße 47, Deutschland / Germany,

www.globaldefence.net/index.htm/nahost/palaesina/palaestina.htmInstituti amerikano-izraelit: Jewish Virtual Library, www.jewishvirtuallibrary.org/Instituti Izraelit, Anti-DefArmation League, http://www.adl.org/terror/focus/12_focus.htmlInternational Policy Institute for Counter Terrorism, Jerusalem, www.ict.org.ilInternational Terrorism, Insurgency, and Drug Trafficking: Present Trends in Terrorist Activity,

Georgetown University Library’s Guide to Research, Terrorism and Insurgency,http://www.library.georgetown.edu/guides/terrorism/terrorism.htm

International Terrorism/Terrorist Organizations/Abu Sayyaf Group. Okt. 2004.Islamic Ekstremist, Al Da’wa, http://atheism.about.com/library/FAQs/islam/ blfaq_islam_dawa.htm

409 :.LITERATURA

Kaschmir-Konflikt http://www.sipotec.net/IAP_Aktuell/IAP_07_2002/S_07_ 02_06.htmlKonrad Adenauer Stiftung, http://www.kas.de/db_files/dokumente/7_dokument_ dok_pdf_4185_1MERIA’s Resource Guide to Websites of Middle Eastern Biographies, www.cairotimes.com/con-

tent/issues/Islists/puzzle23.htmlMiddle East Times, http://metimes.com/cens/jihad.htm Militärkooperation USA – Philippinen, Berliner Zeitung, 01.02.2002,

http://www.berlinonline.de/berliner-zeitung/archiv/.bin/dump.fcgi/2002/ 0201/poli-tik/0150/index.html

Ministria e Punëve të Brendshme e Spanjës 2003: ETA’s current structure and activities, Madrid ElMundo, 25. prill 2001, përkthyer në gjuhën angleze nga: FBIS bei Federation ofAmerican Scientists ETA - Murder as Argument Report about ETA:

Ministria e Punëve të Brendshme e Niedersachsen, Shërbimi i Mbrojtjes së Rendit KushtetuesLandesamt für Verfassungsschutz: http://www.verfassungsschutz. niedersachsen.de

Ministria e Punëve të Brednshme e Nordrhein-Westfalen, Landesamt für Verfassungsschutz:www.im.nrw.de/verfassungsschutz/

Ministria e Punëve të Jashme e Izraelit: www.mfa.gov.il/mfaMurdoch University, Perth Western Australia, Defining International Terrorism, Rz.12,

http://www.murdoch.edu.au/elaw/issues/v6n1/obote-odora61_text.html#untNaval Postgraduate School, terrorismus, library.nps.navy.mil/home/terrorism.htmNeue Zürcher Zeitung (NZZ) am Sontag, Terrorismus, www.nzzamsonntag.ch/ dossiers/ 2003/ter-

rorismusNeue Zürcher Zeitung, http://www.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html Praesidia Defence, Specialized in security consulting, close protection, law enforcement and exec-

utive protection training, http://www.praesidia.de/Radio Televizioni Al Jazeera, www.aljazeera.net/news/arabic/2004/4/4-18-20.htm Regionale Rechenzentrum der Universität Hamburg (RRZ), http://www.rrz.uni-hamburg.de SCHMIDT; Artur P.: Der postmoderne Krieg ist am Ende,

www.wissensnavigator.com/download/postmoderner_krieg.pdfSTRATFOR, Hot Spots in the War on Terror, 01.10.2001, www.stratfor.org/Studime shkencore, Munich - Tel Aviv, http://forum.hagalil.com/board-

a/messages/279/13661.html?1061742134Tagesspiegel 14.2.2007, http://www.tagesspiegel.de/politik/international/Italien-

Terrorismus;art123, 1878428Terrorism: Questions&Answers, Council on Foreign Relations, www.cfrterrorism.org/groups/Terrorismus und Terrorismusbekämpfung, http://www.defence-net.de/info/index.phpTerrorist Group, www.cairotimes.com/content/issues/Islists/puzzle23.htmlThe Jerusalem Post, 8. November 2006The Straits Times. 16 April 2007.U.S. Department of State, Patterns of Global Terrorism; http://www.terrorism.com/

analysis/index.shtmlU.S. Department of State, Washington, www.state.gov/s/ct/rls/pgtrpt/2003/31638.htmUnabhängiger Informationen und Hintergrunddienst, Sicherheitspolitik, IAP-Analyse, Der Universität Frankfurt an Main, Jüdisches Recht, Chronik der jüdischen Geschichte,

http://www.juedisches-recht.de/Israel-Chronik.htmlUniversität Leipzig, http://www.stura.uni-leipzig.de/~farao/gruppen/


UN-Liste der Individuen und Organisationen, welche den Taleban oder al-Qaida nahe stehen 29.Juli 2006

US-Außenministerium: Patterns of Global Terrorism.www.adf-berlin.de/html_docs/organisationen/gama_islamiya.htmlwww.algeria-interface.com/english/politics/index.htm www.algeria-watch.de/artikel/ini/ini2.htmwww.fisalgeria.orgwww.news.bbc.co.ukwww.nzz.ch/dossiers/islamismus/islam_bergmann.html www.qudsway.comwww.terrorismfiles.org/ organisations/abu_sayyaf_group.html - 31k - 13. Okt. 2004www.time.com/time/asia/magazine/ article/0,13673,501040830-686107,00.html - 68kwww.wissensnavigator.com/download/postmoderner_krieg.pdf.www.zeit.de/2004/18/sadik_lang

411 :.LITERATURA

Dr. sc. Kolë KRASNIQITERRORIZMI NDËRKOMBËTAR

Botim i dytë

Prishtinë2010

Shtypi:

“Lena grafik”

Prishtinë

323.285(4/9)Krasniqi, KolëTerrorizmi ndërkombëtar / Kolë Krasniqi. - Botimi i dytë. - Prishtinë: Fama,2009. - 411 f.; 24 cm.Vorwort = Parathënie / Franz Császár: f. 12-15. - Resume: f. 387-391. -Shkurtesat: f. 392-394. - Literatura: f. 395-411.

ISBN 978-9951-8737-5-8

Katalogimi në botim - (CIP)Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës