Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych
ul. Zielonogórska 23
68-200 Żary
tel. (068) 374 25 75
e-mail: [email protected]
www.zsoitzary.pl
Zestaw pytań na maturę ustną
z języka polskiego
w sesji wiosennej 2015r.
LITERATURA
1. Poglądy św. Franciszka źródłem inspiracji dla twórców z kilku epok. Omów
zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Jana Kasprowicza,
Leopolda Staffa, Jana Twardowskiego).
2. Literackie kontynuacje filozofii antycznych. Omów problem na wybranych
utworach (np. twórczość Jana Kochanowskiego, Leopolda Staffa, Zbigniewa
Herberta, Wisławy Szymborskiej).
3. Władza – wartość czy antywartość? Różne ujęcie motywu władzy w literaturze.
Omów temat na wybranych przykładach tekstów z dwóch wybranych epok
(np. „Antygona”, „Książę”, „Makbet”).
4. Powroty do lat dzieciństwa. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie
(np. „Pan Tadeusz”, „Sklepy cynamonowe”, „W poszukiwaniu straconego czasu”).
5. Człowiek – wieczny wędrowiec. Analizując wybrane utwory literackie z różnych
epok (np. „Odyseja”, „Sonety krymskie”, „Alchemik”, twórczość Edwarda
Stachury), omów cele podróży i sposoby pisania o niej. W swojej prezentacji
uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.
6. Żołnierz-tułacz, żołnierz–powstaniec w literaturze polskiej. Analizując wybrane
utwory literackie (np. „Kolumbowie rocznik 20”, „Latarnik”, poezja
Władysława Broniewskiego), przedstaw funkcjonowanie tego motywu. W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.
7. Od Rolanda do Judyma. Analizując wybrane utwory (np. „Dziady” cz.III, „Potop”,
„Lalka”), porównaj literackie portrety idealistów na przestrzeni epok.
8. Obraz dworu szlacheckiego i ziemiańskiego w literaturze polskiej. Analizując
wybrane utwory literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Nad Niemnem”, „Przedwiośnie”),
przedstaw zmieniające się obrazy dworu polskiego. Zwróć uwagę na sposoby
pisania o jego mieszkańcach i problemach. W swojej prezentacji uwzględnij
kontekst kulturowy i historyczny.
9. Tęsknota i nostalgia w polskiej literaturze emigracyjnej XIX i XX wieku. Omów
problem, analizując wybrane utwory literackie (np. twórczość Adama Mickiewicza,
Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza). W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i historyczny.
10. Rola strachu w życiu wybranych bohaterów literackich. Przedstaw problem na
przykładach tekstów z dwóch wybranych epok (np. „Makbet”, „Kordian”,
„Popiół i diament”).
11. Motywy autobiograficzne w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie 2-3
autorów (np. poezja Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza,
Władysława Broniewskiego), omów sposoby kreacji „ja” artysty. W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny.
12. Różne oblicza miłości. Omów problem na wybranych przykładach utworów epoki
romantyzmu i modernizmu (np. „Cierpienia młodego Wertera”, „Giaur”,
„Ludzie bezdomni”).
13. Poezja miłosna kobiet. Analizując i interpretując wybrane liryki XX wieku
(np. poezja Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej,
Haliny Poświatowskiej), przedstaw różne sposoby mówienia o miłości.
14. Petersburg w oczach Mickiewicza i Dostojewskiego. Analizując wybrane utwory
literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Dziady” cz.III, „Zbrodnia i kara”), omów
zagadnienie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy.
15. Polskie obrzędy i obyczaje jako źródło inspiracji literackiej. Omów zagadnienie,
analizując wybrane utwory literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Wesele”, „Chłopi”).
W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
16. Studium duszy polskiego inteligenta. Omów problem na podstawie wybranych
utworów (np. „Wesele”, „Doktor Piotr”, „Ludzie bezdomni”, „Tango”). W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
17. Motto i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z
literatury polskiej i obcej (np. „Dziady” cz.III, „Medaliony”, „Dżuma”). W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.
18. Literackie wizerunki diabła. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady
z literatury (np. „Pani Twardowska”, „Dziady” cz.III, „Kordian”,
„Mistrz i Małgorzata”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
19. Sen, widzenie, zjawa. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok
(np. „Tren XIX” Jana Kochanowskiego, ,,Hamlet”, „Makbet”, „Dziady”,
„Kordian”), przedstaw sposób prezentowania życia wewnętrznego bohaterów.
20. Bohaterowie zagubieni w świecie wartości. Omów problem, analizując wybrane
utwory literackie (np. „Granica”, utwory Zbigniewa Herberta, Tadeusza
Różewicza).
21. Kreacjonizm i dokumentalizm jako dwie metody przedstawiania świata w
literaturze. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory
(np. „Sklepy cynamonowe”, „Ferdydurke”, „Rozmowy z katem”). W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.
22. Artyści w czasach PRL-u. Omów problem, sięgając do odpowiednich tekstów
literackich, wywiadów, esejów (np. twórczość Marka Hłaski, Zbigniewa Herberta,
Czesława Miłosza).
23. Koniec i początek – biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów
zagadnienie, analizując wybrane teksty (np. „Biblia”, utwory
Jana Kochanowskiego, Jana Kasprowicza, Czesława Miłosza).
24. Ucztowanie przedmiotem inspiracji twórców w różnych epokach. Przedstaw
zagadnienie na wybranych przykładach trzech epok literackich (np. „Pan Tadeusz”,
„Przedwiośnie”, „Ferdydurke”).
25. Ojcowie i dzieci w literackich przekazach różnych epok. Przedstaw zagadnienie,
wykorzystując wybrane przykłady literackie (np. „Pan Tadeusz”, „Nad Niemnem”,
„Ojciec Goriot”, „Doktor Piotr”). W swojej prezentacji, uwzględnij kontekst
kulturowy.
26. „Młodzi gniewni” w literaturze romantycznej i modernistycznej. Przedstaw
zagadnienie i dokonaj oceny bohaterów w wybranych utworach literackich
(np. „Konrad Wallenrod”, Konrad – „Dziady” cz.III, „Kordian”, podmiot liryczny
„Dies irae”, Judym - „Ludzie bezdomni”). W swojej prezentacji uwzględnij
kontekst kulturowy.
27. Motyw „życie – teatr” w literaturze. Przedstaw zagadnienie na podstawie
wybranych utworów z różnych epok (np. „Makbet”, „Hamlet”, „Lalka”, poezja
Wisławy Szymborskiej).
28. Motyw zemsty w literaturze różnych epok. Omów problem, wykorzystując
wybrane dzieła literackie (np. „Iliada”, „Giaur”, „Konrad Wallenrod”, „Pan
Wołodyjowski”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
29. Rola wiary w kształtowaniu systemu etycznego bohaterów literackich. Omów
problem, analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. „Biblia”, „Treny”
Jana Kochanowskiego, „Zbrodnia i kara”, „Dżuma”). W swojej prezentacji
uwzględnij kontekst kulturowy.
30. Motyw labiryntu i jego znaczenie w literaturze różnych epok. Przedstaw problem,
analizując wybrane utwory literackie (np. „Mitologia”, „Proces”, „Imię róży”).
31. Anioły w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok
(np. „Biblia”, „Pieśń o Rolandzie”, „Faust”, „Anhelli”, poezja Zbigniewa
Herberta), przedstaw kreację aniołów i omów ich rolę. W swojej prezentacji
uwzględnij kontekst kulturowy.
32. Motyw nieśmiertelności poety i poezji w literaturze. Przedstaw zagadnienie na
przykładzie wybranych utworów literackich z trzech różnych epok
(np. poezja Horacego, Jana Kochanowskiego, Juliana Tuwima, Czesława Miłosza).
33. Samotność – indywidualny wybór, konsekwencje ludzkiej niedoskonałości,
element losu ludzkiego. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory
literackie (np. „Biblia”, „Sonety krymskie”, „Wieża”, poezja Czesława Miłosza).
34. Morze jako metafora ludzkich losów. Analizując wybrane utwory literackie (np.
„Sonety krymskie”, twórczość Josepha Conrada, „Stary człowiek i morze”,
„Latarnik”), omów problem. W swojej prezentacji zwróć uwagę na kontekst
etyczny.
35. Motyw walki dobra ze złem w wybranych dziełach literackich. Omów zagadnienie,
analizując wybrane utwory (np. „Biblia”, „Makbet”, „Faust”, „Dziady” cz. III).
W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
36. Człowiek w obliczu katastrofy, choroby i innych nieszczęść. Omów problem,
analizując wybrane utwory literackie (np. „Biblia”, „Treny”, „Kamizelka” ,
„Dżuma”).
37. Motyw winy i kary w literaturze różnych epok literackich. Przedstaw problem,
analizując wybrane utwory literackie (np. „Biblia”, „Makbet”, „Ballady i romanse”,
„Dziady” cz. II , „Zbrodnia i kara”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst
kulturowy.
38. Obraz miasta w literaturze różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np.
„Lalka”, „Ojciec Goriot”, „Ludzie bezdomni”, „Ósmy dzień tygodnia”), przedstaw
wpływ miasta na losy bohaterów. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst
kulturowy.
39. Lekarz jako bohater literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując losy i
postępowanie wybranych postaci literackich (np. Judym, Obarecki, Rieux). W
swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.
40. Topos bohaterskiego umierania w literaturze średniowiecza, romantyzmu,
pozytywizmu. Analizując wybrane utwory (np. „Pieśń o Rolandzie”, „Dziady” cz.
II, „Gloria victis”), scharakteryzuj sposoby mówienia o śmierci. W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
41. Topos pielgrzyma w polskiej literaturze romantycznej. Omów problem na
wybranych przykładach literackich (np. utwory Adama Mickiewicza, Juliusza
Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida).
42. Literatura polska wobec faktu odzyskania niepodległości. Wykorzystując wybrane
utwory, podaj przykłady różnego rozumienia roli pisarza w nowej rzeczywistości
(np. Przedwiośnie”, twórczość Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta,
„Kolumbowie rocznik 20”).
43. Praca jako główny element pozytywistycznego systemu wartości. Omów problem,
wykorzystując wybrane dzieła polskiego pozytywizmu (np. „Nad Niemnem”,
„Lalka”, „Powracająca fala”).
44. Człowiek wobec władzy. Omów problem na podstawie dowolnie wybranych
utworów z trzech epok literackich (np. „Antygona”, „Dziady” cz. III, poezja
Miłosza).
45. Wesele jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory z
różnych epok (np. „Biblia”, „Nie-Boska komedia”, „Chłopi”, „Wesele”). W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
46. Motyw listu i jego rola w życiu bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie,
wykorzystując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. „Biblia”,
„Legenda o św. Aleksym”, „Cierpienia młodego Wertera”, „Potop”,
„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst
kulturowy.
47. Wielkie dramaty małych bohaterów. Analizując wybrane utwory literackie z
różnych epok (np. ,,Treny”, „Anielka”, „Mały Książę”), przedstaw różne sposoby
kreowania dziecka w literaturze. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst
kulturowy.
48. Nowela jako gatunek w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując
wybrane nowele różnych pisarzy (np. twórczość B. Prusa E. Orzeszkowej,
H. Sienkiewicza).
49. Artysta jako bohater utworów literackich. Analizując wybrane utwory z 2-3 epok
(np. twórczość Jana Kochanowskiego, Horacego, Zygmunta Krasińskiego,
Czesława Miłosza), przedstaw różnorodność realizacji tego motywu. W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
50. Drogi Polaków do niepodległości. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory
z różnych epok (np. „Dziady” cz. III, „Nad Niemnem”, „Wesele”). W swojej
prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.
51. Holokaust w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane
utwory literackie z XX wieku (np. „Rozmowy z katem”, „Początek”, „Zdążyć
przed Panem Bogiem”). Określ przyczyny antysemityzmu i jego konsekwencje.
52. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Analizując wybrane utwory literackie
z XX wieku (np. twórczość Tadeusza Różewicza, Zofii Nałkowskiej, Tadeusza
Borowskiego), scharakteryzuj postawy wybranych bohaterów literackich.
53. Ludzie w nieludzkich czasach. Analizując wybrane utwory literackie z XX wieku
(np. proza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zofii Nałkowskiej,
Tadeusza Borowskiego), przedstaw różne postawy bohaterów, ich wybory, decyzje.
54. Człowiek wobec pokus. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok
(np. „Makbet”, poezja baroku, ,,Granica”), omów postawy i zachowania bohaterów.
W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
55. Orient w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw problem, analizując wybrane
utwory literackie (np. „Giaur”, „Sonety krymskie”, twórczość Słowackiego).
W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
56. Sposoby funkcjonowania motywu „exegi monumentum” w twórczości wybranych
poetów. Analizując celowo wybrane utwory literackie (np. J. Kochanowskiego,
J. Tuwima, W. Szymborskiej), omów problem. W swojej prezentacji uwzględnij
kontekst kulturowy.
57. Postać wiedźmy i wampira. Omów zagadnienie na wybranych przez Ciebie
utworach literackich (np. „Zmierzch”, „Romantyczność”).
58. Literatura piękna jako dostarczycielka radości i optymizmu. Omów zjawisko na
podstawie kilku wybranych utworów literackich z różnych epok (np. utwory
J. Kochanowskiego, L. Staffa, J. Tuwima), analizując sposoby kreacji świata oraz
funkcje tego typu twórczości.
59. Bunt niszczy czy buduje? Rozważ zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów
(np. „Biblia”, „Antygona”, „Treny” Jana Kochanowskiego, „Inny świat”).
60. Różne portrety Polek wykreowane przez literaturę. Przedstaw zagadnienie,
wykorzystując wybrane przez siebie utwory (np. „Powrót posła”, „Grażyna”,
„Śmierć pułkownika”, „Nad Niemnem”).
61. Rola tytułu literackiego. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory
z poezji i prozy (np. „Ludzie bezdomni”, „Dżuma”, „Pan Cogito”).
62. Fantastyka i realizm jako dwie metody opisywania świata. Oceń ich trafność na
podstawie wybranych utworów literackich (np. „Dziady” cz. III, „Kordian”,
„Lalka”, proza Brunona Schulza).
63. Folklor w polskiej literaturze. Analizując wybrane utwory (np. twórczość
Marii Konopnickiej, „Chłopi”, „Wesele”), przedstaw wpływ zjawiska na literaturę.
W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.
64. Przemiany modelu rodziny w literaturze polskiej na przestrzeni epok. Analizując
celowo wybrane utwory literackie (np. „Nad Niemnem”, „Tango”, „Moralność pani
Dulskiej”), omów temat. Uwzględnij kontekst kulturowy.
65. Kamienica jako środowisko człowieka w literaturze polskiej XIX i XX wieku.
Analizując wybrane utwory (np. „Lalka”, „Moralność pani Dulskiej”, „Granica”),
omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst kulturowy.
66. Bezdomność w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie XIX i XX wieku
(np. „Pan Tadeusz”, „Wolny najmita”, „Ludzie bezdomni”), zaprezentuj problem,
uwzględniając kontekst kulturowy.
67. Kobieta w oczach bohaterów literackich różnych epok. Analizując wybrane utwory
literackie (np. „Cierpienia młodego Wertera”, „Dziady” cz. IV, „Lalka”, poezja
Adama Asnyka), przedstaw zmieniające się portrety kobiet.
68. Heroizacje i deheroizacje bohaterów w literaturze polskiej. Omawiając problem,
wykorzystaj wybrane utwory liryczne lub epickie (np. „Potop”,
„Zdążyć przed Panem Bogiem”, „Pamiętnik z powstania warszawskiego”).
69. Rozpacz jako motyw w literaturze polskiej i powszechnej. Omów problem,
odwołując się do wybranych tekstów literackich (np. „Żale Matki Boskiej pod
krzyżem”, „Treny” Jana Kochanowskiego, wiersze Władysława Broniewskiego).
70. Różne ujęcia motywu rodziny w wybranych utworach pozytywizmu i Młodej
Polski. Omów i oceń, korzystając z przykładów literackich (np. „Nad Niemnem”,
„Moralność pani Dulskiej”, „Pani Bovary”).
71. Trudne zwycięstwa - gorzkie klęski...? Przedstaw zagadnienie, odwołując się do
biografii wybranych bohaterów literatury polskiej i powszechnej (np. Antygona,
Judym, Ziembiewicz).
72. Dokumentalizm i paraboliczność – dwa sposoby prezentacji świata w literaturze
współczesnej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych przykładów (np.
„Dżuma”, „Rozmowy z katem”, „Folwark zwierzęcy”).
73. Motywy baśniowe i ich funkcje w dziejach wybranych twórców XX wieku. Omów
problem, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Bolesława Leśmiana,
Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, twórczość Tolkiena).
74. Funkcjonowanie tradycji romantycznej w literaturze. Omów zagadnienie na
wybranych przez siebie przykładach (np. „Lalka”, „Nad Niemnem”, „Ludzie
bezdomni”).
75. Funkcjonowanie tradycji średniowiecznej w literaturze późniejszych epok. Omów
zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. „Konrad Wallenrod”,
„Ballady i romanse”, „Krzyżacy”).
76. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów cele i sposoby ukazywania jej
na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej (np. „Makbet”,
„Dziady” cz. III, „Kordian”, „Dżuma”).
77. Oportunizm jako postawa wobec życia. Przedstaw zagadnienie i dokonaj oceny,
odwołując się do wybranych przez siebie utworów literackich (np. „Granica”,
poezja Zbigniewa Herberta, „Kartoteka”).
78. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania
takich bohaterów w utworach z różnych epok (np. „Kordian”, „Lalka”, „Ludzie
bezdomni”).
79. Ślepcy w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok
(np. „Nie-Boska komedia”, „Katarynka”, „Ślepcy”), ukaż funkcjonowanie tego
motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
80. Zwierzęta jako symbol i alegoria w literaturze. Omów zagadnienie, analizując
wybrane utwory z różnych epok (np. bajki Ignacego Krasickiego, „Faust”,
„Folwark zwierzęcy”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny
i kulturowy.
81. Miasteczko i prowincja w literaturze XX wieku. Analizując wybrane przykłady
(np. proza Brunona Schulza, „Baza Sokołowska”, „Popiół i diament”), omów
problemy ludzkie i społeczne. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
82. Stary człowiek w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory
literackie z różnych epok (np. „Ojciec Goriot”, „Doktor Piotr”, „Stary człowiek
i morze”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
83. Krajobrazy tatrzańskie w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Omów problem,
analizując wybrane utwory literackie (np. „Widok ze Świnicy do Doliny
Wierchcichej”, „Melodia mgieł nocnych”, „Schnąca limba”, „Patrząc ku Tatrom”).
84. Motyw tańca i ślubu w literaturze polskiej. Analizując wybrane przykłady literackie
z dwóch, trzech epok (np. „Nie-Boska komedia”, „Nad Niemnem”, „Wesele”,
„Chłopi”, „Wesele w Atomicach”), omów zagadnienie. W swojej prezentacji
uwzględnij kontekst kulturowy.
85. Romantyczna i pozytywistyczna koncepcja patriotyzmu. Omów problem,
analizując wybrane utwory literackie (np. „Konrad Wallenrod”, „Kordian”, „Nad
Niemnem”, „Lalka”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i
kulturowy.
86. Kobieta-anioł, kobieta-demon jako temat w literaturze. Omów problem, analizując
wybrane utwory literackie (np. „Sonety do Laury”, „Dziady” cz. IV, „Makbet”,
„Chłopi”, „Pani Bovary”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
87. Wpływ książek na losy bohaterów literackich. Omów, analizując wybranych
bohaterów różnych epok (np. „Dziady” cz. IV, „Cierpienia młodego Wertera”,
„Lalka”, „Inny świat”). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
88. Najpiękniejsze fragmenty tekstów literackich. Dokonaj wyboru, analizując wybrane
przez siebie fragmenty w kontekście estetycznym i etycznym.
89. Bestsellery – rozważania na temat wartości współczesnych książek. Przedstaw
zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie (np. ,, Anioły i demony ”,
,,Kod Leonarda da Vinci”, ,, Harry Potter ”).
90. Siewcy radości życia oraz pesymiści. Omów twórczość pisarzy, którzy realizują
powyższe koncepcje w swoich utworach (np. poezja Jana Kochanowskiego,
Leopolda Staffa, Kazimierza Przerwy-Tetmajera).
91. Życie i mit. Na wybranych przykładach ukaż kształtowanie się legendy wokół życia
i twórczości pisarza współczesnego (np. twórczość Marka Hłaski, Rafała
Wojaczka, Edwarda Stachury).
92. Codzienność, zwykłe życie, szary człowiek jako tematy literackie. Omów
zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. „Nad Niemnem”,
„Kartoflisko” Leopolda Staffa ,,Do krytyków” Juliana Tuwima).
93. Motto, tytuł lub ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Omów
zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich (np. ,,Romantyczność ”,
„Wesele”, „Ludzie bezdomni”, „Granica”, „Dżuma”).
94. Krajobraz jako motyw literacki. Przedstaw na wybranych przykładach jego
funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych epok (np. „Pieśń świętojańska o
Sobótce”, „Giaur”, „ Pan Tadeusz”, „Gloria victis”).
95. Narracja autobiograficzna i narracja dokumentarna – przeciwstawne czy bliskie
sobie sposoby opowiadania. Omów problem na podstawie twórczości wybranych
autorów (np. A. Sobolewska, R. Kapuściński).
96. Jakie wizje świata kreuje literatura fantasy? Omów problem na podstawie
twórczości wybranego autora (np. Salvatore, Tolkien, Eddings).
97. Literackie portrety bohaterów skazanych na trudne wybory, samotność. Przedstaw
problem, analizując trzy, cztery przykłady z dowolnie wybranych utworów
literackich różnych epok (np. „Konrad Wallenrod”, „Ludzie bezdomni”, „Wieża”,
„Dżuma”).
98. Sposoby kreowania obrazu wsi i jej mieszkańców. Omów, analizując wybrane
teksty (np. „Pieśń Świętojańska o Sobótce”, „Pan Tadeusz”, „Nad Niemnem”,
„Chłopi”„Wesele”).
99. Przyczyny nastrojów dekadenckich w literaturze XIX i XX wieku i sposoby ich
wyrażenia. Omów problem, analizując twórczość trzech, czterech poetów
(np. Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Jana Kasprowicza, Karola Baudelaire’a,
Paula Verlaine'a).
100. Poezja religijna w poszukiwaniu Boga, człowieka, prawdy. Omów zagadnienie,
analizując twórczość wybranych współczesnych poetów kapłanów (np. Karol
Wojtyła, Jan Twardowski, J. Pasierb).
101. To się czyta dzisiaj – modni pisarze, modne książki. Omów problem, analizując
utwory dwóch, trzech twórców (np. Wharton, Caroll, Libera, Pilch) spoza
szkolnego kanonu. Wskaż przyczyny popularności niektórych autorów książek.
102. Rosja w oczach swoich pisarzy – próba oceny i porównania sposobu mówienia
o państwie i społeczeństwie (np. Aleksander Puszkin, Mikołaj Gogol, Fiodor
Dostojewski, Michaił Bułhakow).
103. Fascynacja obrzędami ludowymi w literaturze polskiej. Omów problem na
wybranych przez siebie przykładach (np. A. Mickiewicz „Pan Tadeusz”, „Dziady”,
W. Reymont „Chłopi”, E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”).
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Współczesny kabaret jako synteza sztuk. Omów problem na stosownych
przykładach.
2. Różnorodne ujęcia motywu Ikara w literaturze i sztuce. Przedstaw problem,
analizując wybrane przykłady (np. Peter Bruegel, Stanisław Grochowiak,
Ernest Bryll).
3. Motyw śmierci w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na przykładzie trzech
dowolnie wybranych epok, określ funkcje i sposoby kreowania tego typu wizji.
4. Dramaty ludzkie w literaturze i malarstwie. Różne techniki wyrażenia tego
samego zjawiska. Omów problem na podstawie analizy trzech, czterech
przykładów z literatury i malarstwa wybranej epoki.
5. Między jawą a snem. Kreacje onirycznej rzeczywistości w literaturze i sztuce
XX wieku. Do jakiej filozofii sięgają, czemu służą? Przedstaw problem,
wykorzystując przykłady z literatury, filmu, malarstwa.
6. „Moralność pani Dulskiej” G. Zapolskiej a inne przykłady krytyki obyczajowości i
kultury mieszczańskiej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych dwóch,
trzech przykładów malarstwa i filmu, np. twórczości Jerzego Dudy Gracza, filmów
z Bogusławem Kobielą lub Jerzym Stuhrem.
7. Portrety kobiet i mężczyzn w literaturze, malarstwie, rzeźbie. Omów zmieniający
się kanon piękna, analizując celowo wybrane teksty kultury.
8. Dekalog człowieka czasów współczesnych. Analizując i interpretując celowo
wybrane wiersze Zbigniewa Herberta i filmy Krzysztofa Kieślowskiego, ukaż
sposób, w jaki poezja i film przedstawiają problem. W swojej prezentacji zwróć
uwagę na środki artystycznego wyrazu.
9. Stolice Europy w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty kultury
(np. „Ojciec Goriot”, „Lalka”, obrazy Canaletta), przedstaw problem. W swojej
prezentacji omów środki artystycznego wyrazu.
10. Symbolika kwiatów. Analizując celowo wybrane przykłady z literatury i sztuki,
omów różne funkcje tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst
kulturowy.
11. Marzenie człowieka o powrocie do Edenu. Analizując celowo wybrane przykłady
z literatury i malarstwa różnych epok, omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst
kulturowy.
12. Powstanie Warszawskie w literaturze, malarstwie i kinematografii. Analizując
celowo wybrane teksty kultury (np. „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego”,
„Kanał”, „Kolumbowie. Rocznik 20”), omów różnorodne ujęcia tego tematu.
13. Komiks – lektura dla „ubogich duchem” czy pełnoprawne dzieło sztuki, łączące
plastykę z literaturą? Omów zagadnienie, analizując wybrane przez siebie utwory
(np. „Rork”, „Wieczna wojna”, „Kajko i Kokosz”, „Asterix”) oraz wypowiedzi
krytyków (np. Szyłak, KTT, Rodek).
14. Motyw wiosny w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Porównaj sposoby i cele
jego realizacji w dobranych przez siebie utworach (np. Botticelli „Wiosna”,
Pizarro „Ogród warzywny i drzewa w kwiatach”, poezja Skamandrytów,
Kabaret POTEM „Wiosna”).
15. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Porównaj różne ujęcia tego tematu w
wybranych utworach (np. „Żywot człowieka poćciwego” M. Reja, poezja
B. Leśmiana, L. Staffa, „Przedziwny ogród” J. Mehoffera, „Kobiety w ogrodzie”
C. Moneta).
16. Obrazy rewolucji w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Analiza wybranych
dzieł – porównanie, ocena, wnioski (np. „Przedwiośnie”, „Nie-Boska komedia”,
„Śmierć Marata” Davida, „Wolność wiodąca lud na barykady” Delacroix).
17. Taniec w literaturze i teatrze. Omów funkcje tego motywu w wybranych dziełach
(np. „Pan Tadeusz”, „Cierpienia młodego Wertera”, „Wesele”, „Tango”).
18. Motyw śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw i porównaj
wybrane przez siebie dzieła (np. średniowieczne tańce śmierci,
„Pieśń o Rolandzie”, „Do trupa” Jana Andrzeja Morsztyna, barokowe portrety
trumienne, obrazy Jacka Malczewskiego, „Padlinę” Ch. Baudelaire’a, „Joe Black”).
19. Motyw ukrzyżowania w literaturze, malarstwie i filmie. Omów różne sposoby jego
ujęcia w wybranych przez siebie dziełach (np. „Lament świętokrzyski”,
„Dies irae”, „Pasja” Gibsona, „Żywot Briana” Monty Pythona,
„Ukrzyżowanie Chrystusa” Grünewalda).
20. Macierzyństwo jako temat w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów sposoby
ukazywania tego motywu w wybranych dziełach (np. „Pieta” Michała Anioła,
„Lament świętokrzyski”, „Dziady” cz. III, „Chłopi”, malarstwo Stanisława
Wyspiańskiego).
21. Heros literacki a heros filmowy. Porównaj sposoby kreowania wielkich bohaterów
na wybranych przez siebie przykładach (np. „Iliada”, „Pieśń o Rolandzie”, „Potop”,
„Krzyżacy”, „Matrix”, „Wejście smoka”, „Brudny Harry”).
22. Kobieta w literaturze, filmie oraz grach komputerowych. Omów problem na
podstawie wybranych utworów (np. „Biblia”, „Nie-Boska komedia”, „Granica”,
„Tomb Rider”, „Gotowe na wszystko”).
23. Symbolizm w malarstwie i literaturze XIX i XX w. Omów problem na wybranych
przez siebie dziełach (np. „Wesele”, „Ludzie bezdomni”, „Krzyk” Edwarda
Muncha, „Szał uniesień” Władysława Podkowińskiego).
24. Początek i koniec. Przedstaw różne wizje tworzenia świata i jego zagłady
w literaturze i malarstwie na podstawie wybranych dzieł (np. „Biblia”, mity greckie,
mity skandynawskie, „Dies irae”, „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga, freski
Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej).
25. Sarmata na portretach i w literaturze XVII wieku. Omów temat na podstawie
zgromadzonych materiałów (np. poezja Wacława Potockiego, „Pamiętniki”
Jana Chryzostoma Paska, portrety trumienne).
26. Przedstaw i porównaj funkcjonowanie wybranego motywu biblijnego w literaturze
i innych dziedzinach sztuki.
27. Koń w sztuce. Analizując wybrane przez siebie dzieła literackie i malarskie lub
filmowe, przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. malarstwo
Kossaków, poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, „Szał uniesień” Władysława
Podkowińskiego).
28. Motyw vanitas w literaturze i malarstwie. Omów jego funkcjonowanie w wybranych
dziełach z różnych epok (np. poezja barokowa, „Ambasadorowie” Hansa Holbeina).
29. Wybrany mit jako źródło inspiracji w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych
dzieł (np. „Upadek Ikara” Petera Breughela, „Wciąż o Ikarach głoszą” Ernesta
Brylla, „Prawa i obowiązki” Tadeusza Różewicza, Owidiusza „Metamorfozy”,
Jacka Kaczmarskiego „Wędrówka z Orfeuszem”, G. Lazzariniego „Orfeusz i
menady”).
30. Motyw buntu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów problem,
wykorzystując celowo dobrane dzieła (np. „Biblia”, „Dziady”, „Tango”,
„Upadek”).
31. Motyw szatana w literaturze i malarstwie. Omów różne sposoby jego realizacji
w wybranych utworach (np. „Dies irae”, „Deszcz jesienny”, „Sąd Ostateczny”
Hansa Memlinga).
32. Armia w literaturze i filmie. Omów sposób funkcjonowania motywu wojska
w wybranych przez siebie dziełach (np. „Paragraf 22” Józefa Hellera,
„Przygody wojaka Szwejka” Haška, „C. K. Dezerterzy”).
33. Mężczyzna i jego życie, problemy i pragnienia. Omów temat na wybranych przez
siebie przykładach literackich i filmowych (np. „Kramer kontra Kramer”, „Lalka”,
„Czego pragną kobiety”).
34. Kultura masowa. Scharakteryzuj zjawisko w oparciu o wybrane dzieła literackie,
filmowe i programy telewizyjne (np. „Big Brother”, powieści Katarzyny Grocholi,
seriale telewizyjne).
35. Sztuka teatralna i jej sceniczne (lub filmowe) realizacje. Porównaj wybrane dzieła
(np. „Kordian” Juliusza Słowackiego i „Kordian” J. Grotowskiego oraz „Kordian”
Adama Hanuszkiewicza, „Hamlet” Szekspira i „Hamlet” K. Branagha oraz „Hamlet”
Mela Gibsona).
36. Rekwizyt w literaturze i filmie. Omów jego rolę, wykorzystując wybrane przez siebie
utwory (np. „Sokół” Boccaccia, „Kamizelka” Bolesława Prusa, „Miś”).
37. Praca – od wysiłku do przywileju. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu
w wybranych dziełach sztuki (malarstwo, literatura, film, np. „Żeńcy”, „Żywot
człowieka poczciwego”, literatura socrealistyczna, „Upadek Ikara” Petera Breughela).
38. Samobójca jak bohater literacki i teatralny. Analizując wybrane przez siebie utwory
(np. „Cierpienia młodego Wertera”, „Dziady” cz. IV, „Kordian”) omów sposoby i
cele kreowania takich bohaterów.
39. Narkoman jako bohater literacki i filmowy, Omów sposób ukazania nałogu i jego
wpływ na życie człowieka na podstawie dowolnie wybranych utworów literackich i
filmowych (np. „Dzieci z dworca ZOO”, „Pamiętnik narkomanki”,
„Nad Niemnem”).
40. Obrazy biesiady. Analizując celowo dobrane utwory literackie i inne dzieła sztuki,
przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu (np. „Przedwiośnie”,
„Pan Tadeusz”, poezja J. Kochanowskiego i Anakreonta, malarstwo H. Boscha,
„Cztery wesela i pogrzeb”).
41. Sceny batalistyczne jako motyw literacki i malarski. Omów różne sposoby i cele
jego wykorzystania, analizując wybrane utwory i ich sceniczne realizacje
(np. „Krzyżacy”, „Bitwa Aleksandra” A. Altdorfera).
42. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj i oceń wybrane przez siebie
dzieła (np. „Potop”, „Lalka”, „Nad Niemnem”, „Wiedźmin”).
43. Małżeńskie trójkąty jako motyw literacki i filmowy. Przedstaw najciekawsze,
twoim zdaniem, sposoby jego ujęcia (np. „Dzieje Tristana i Izoldy”, „Opowieści
okrągłego stołu”, „Granica”, „Sprawa Kramerów”).
44. Motywy wędrówki w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów temat na
podstawie wybranych dzieł (np. „Kordian”, Władca pierścieni”, „Boska komedia”).
45. Motyw domu w sztuce. Omów zagadnienie na podstawie utworów literackich i
filmowych (serial „Dom”, „Pan Tadeusz”).
46. Daleki wschód w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty literackie
i kultury (np. „Sonety krymskie”, „Ojciec zadżumionych”, „Giaur”), omów
zagadnienie. Uwzględnij kontekst epoki i funkcje artystyczne dzieła.
47. Konwencja romantyczna w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych
przykładach (np. „Dziady”, „Beniowski”, malarstwo C.D. Friedricha).
48. Wielcy kochankowie w literaturze i filmie. Omów najciekawsze, twoim zdaniem
kreacje par, wykorzystując dowolnie wybrane dzieła (np. „Romeo i Julia”, „Lalka”,
„Przeminęło z wiatrem”, „Casablanca”).
JĘZYK
1. Różne środowiska - różne sposoby komunikowania się (np. gwara uczniów szkół
średnich, kibiców sportowych, informatyków, komputerowców, miłośników
wędkowania itp.). Omów dwie wybrane odmiany środowiskowe języka,
wykorzystaj zebrane przez siebie przykłady.
2. Język reklam telewizyjnych – omów jego cechy, odwołując się do
wybranych przykładów.
3. Omów cechy języka literatury science fiction na podstawie wybranych
przez siebie utworów (np. ,,Solaris” Stanisława Lema).
4. Wykorzystanie różnych środków językowych do budowania nastroju w
literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory.
5. Obecność leksyki, frazeologii antycznej i biblijnej w potocznej
odmianie współczesnego języka polskiego. Omów na wybranych
przykładach.
6. Gra słów jako przejaw kunsztu literackiego. Przedstaw zagadnienie,
analizując celowo dobrane utwory.
7. Perswazja i manipulacja językowa w tekstach polityków. Omów zagadnienie na
wybranych przez siebie przykładach (np. przemówienia Władysława Gomółki,
Aleksandra Kwaśniewskiego, Jerzego Millera, Donalda Tuska, Jarosława
Kaczyńskiego).
8. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
9. Jaki obraz świata kreują reklamy? Przedstaw zagadnienie, dokonując analizy języka
różnych reklam.
10. Emocje a język bohatera literackiego. Wpływ doznań na formę wypowiedzi i dobór
językowych środków kształtujących wypowiedź. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach monologu wypowiedzianego i pomyślanego.
11. Eksperymenty językowe w poezji polskiej XX wieku. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach.
12. Funkcje neologizmów i ich zasadność we współczesnej polszczyźnie. Przedstaw
problem w oparciu o analizę słownictwa związanego z komputeryzacją i
telefonizacją.
13. Tendencje w nazewnictwie (sklepy, lokale, fabryki, itp.). Omów zjawisko,
analizując wybrane przykłady.
14. Gatunki publicystyki prasowej. Omów na wybranych przykładach ze
współczesnych czasopism.
15. Związki frazeologiczne we współczesnej reklamie. Przedstaw ich funkcje i oceń
poprawność.
16. Manipulacja językowa w polityce. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty.
17. Jak współczesne przemiany kulturowe i obyczajowe kształtują nową frazeologię?
Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane przez siebie przykłady i wypowiedzi
językoznawców (np. Jerzy Bralczyk, Jan Miodek).
18. Magia w języku: nazwy osób uprawiających magię, nazwy praktyk magicznych
i typów wypowiedzi używanych w celach magicznych, zaklęcia - etymologia
i budowa słowotwórcza nazw, itp. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
19. Zanalizuj język (słownictwo, składnię, frazeologię) wybranego bohatera
literackiego.
20. Omów język różnych form komunikacji w Internecie (np. czaty, fora, blogi),
analizując wybrany materiał językowy.
21. Moda w języku. Omów temat na wybranych przykładach ze współczesnej
polszczyzny.
22. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i przedstaw
zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego.
23. Scharakteryzuj język współczesnych nastolatków, analizując zebrany
materiał badawczy (język mówiony wybranego środowiska).
24. Dawne kazania (np. Piotra Skargi) a kazania współczesne. Porównaj język
wybranych przez siebie tekstów.
25. Porównaj dwa przekłady tego samego dzieła obcego na język polski. Wyjaśnij sens
ponownego tłumaczenia obcych utworów, np. dramatów Szekspira albo
popularnych seriali telewizyjnych.
26. Wpływy obce w polskim języku współczesnym. Omów mechanizmy najnowszych
zapożyczeń i oceń ich zasadność.
27. Scharakteryzuj językowe cechy groteski, analizując wybrane utwory literackie
(np. Witolda Gombrowicza lub Stanisława Ignacego Witkiewicza).
28. Typy i funkcje archaizmów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory
literackie.
29. Omów najoryginalniejsze, twoim zdaniem, przykłady indywidualizacji językowej
i jej funkcjonowanie na przykładzie wybranych utworów z dwóch epok.
30. Parodia i pastisz. Porównaj formy, analizując wybrane przykłady.
31. Zanalizuj nazwy własne sklepów, kawiarń, restauracji, które występują w Twojej
okolicy. Wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły
w nich odzwierciedlenie.
32. Manifesty artystyczne – ich język i retoryka. Omów problem, analizując
teksty z XIX lub XX wieku.
33. Funkcje „gry z językiem” we współczesnym kabarecie. Przedstaw zagadnienie,
analizując wybrane teksty kabaretowe. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst
polityczny i kulturowy.
34. Język dawnej szlachty polskiej. Omów zagadnienie na podstawie wybranych
przykładów literackich, źródeł historycznych i opracowań naukowych.
35. Język Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Przedstaw i porównaj dwie odmiany
polszczyzny tej samej epoki.
36. Język nagłówków prasowych. Na podstawie zgromadzonego materiału określ ich
funkcję, stylistykę i budowę gramatyczną.
37. Język za czasów Stalina. Na wybranych przykładach omów jego cechy
i funkcje.
38. „Głowa do góry” czy „tail up”- wyjaśnij pojęcie idiomu. Omów zagadnienie
na podstawie literatury fachowej. Porównaj na wybranych przez siebie przykładach
idiomatykę polską i angielską.