Download - Zatrucia grzybami
Zatrucia grzybami
opracowanie: dr inż. Celina Marciszewska PSSE Kutno
"Grzybów było w bród: chłopcy biorą krasnolice,Tyle w pieśniach litewskich sławione lisice,Co są godłem panieństwa, bo czerw ich nie zjadaI dziwna, żaden owad na nich nie usiada.Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszyI mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,Czy świeży czy solony, czy jesiennej pory,Czy zimą. Ale Wojski zbierał muchomory.Inne pospólstwo grzybów pogardzone w brakuDla szkodliwości albo niedobrego smaku;Lecz nie bez użytku, one zwierza pasąI gniazdem są owadów, i gajów okrasą.Na zielonym obrusie łąk, jako szeregiNaczyń stołowych sterczą: tu z okrągłymi brzegi Surojadki srebrzyste, żółte i czerwone,Niby czareczki różnym winem napełnione;Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe,Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe,Bielaki krągłe, białe, szerokie i płaskie,Jakby mlekiem nalane filiżanki saskie,I kulista, czarniawym pyłkiem napełnionaPurchawka, jak pieprzniczka - zaś innych imionaZnane tylko w zajęczym lub wilczym języku,Od ludzi nie ochrzczone; a jest ich bez liku.Ni wilczych, ni zajęczych nikt dotknąć nie raczy,A kto schyla się ku nim, gdy błąd swój obaczy,Zagniewany, grzyb złamie albo nogą kopnie;Tak szpecąc trawę, czyni bardzo nieroztropnie"
Adam Mickiewicz
Gatunki grzybów dopuszczone w Polsce do obrotu na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych albo artykułów spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy (Dz. U. z 2003 r. Nr 21, poz. 178) zmienionego rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 15.04.2004 r.
Zmiana nie rozszerzała listy 42 gatunków, które są wyszczególnione w załączniku do rozporządzenia ("WYKAZ GRZYBÓW DOPUSZCZONYCH DO OBROTU LUB PRODUKCJI PRZETWORÓW GRZYBOWYCH ALBO ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ZAWIERAJĄCYCH W SWOIM SKŁADZIE GRZYBY").
WYKAZ GRZYBÓW DOPUSZCZONYCH DO OBROTU LUB PRODUKCJI PRZETWORÓW GRZYBOWYCH ALBO ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ZAWIERAJĄCYCH W SWOIM SKŁADZIE GRZYBY
1) borowik szlachetny (prawdziwek wszystkie odmiany) 2) koźlarz babka (wszystkie odmiany) 3) koźlarz grabowy4) koźlarz czerwony (wszystkie odmiany)5) maślak pstry6) maślak sitarz7) maślak ziarnisty8) maślak zwyczajny9) maślak żółty10) piaskowiec kasztanowaty
borowik szlachetnymaślak pstry
maślak zwyczajny
piaskowiec kasztanowaty
maślak sitarz
…Panek, krawiec, osikacz, podsinnik, baba, Tyle słów dla nazwania rumianego draba…
(Jan Sztaudynger)
koźlarz czerwony
11) piaskowiec modrzak 12) podgrzybek brunatny 13) podgrzybek zajączek 14) podgrzybek złotawy 15) czubajka kania 16) dwupierścieniak cesarski 17) gąska zielonka 18) kolczak obłączasty 19) lejkowiec dęty 20) lejkówka wonna 21) mleczaj rydz 22) mleczaj smaczny 23) opieńki - tylko młode owocniki;
podgrzybek brunatny czubajka kaniadwupierścieniak cesarski
gąska zielonka lejkowiec dęty kolczak obłączasty
opieńki
lejkówka wonna
Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy
I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy, (Adam Mickiewicz)
mleczaj rydz
24) pieczarka dwuzarodnikowa z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały; 25) pieczarka lśniąca z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały; 26) pieczarka ogrodowa - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały; 27) pieczarka polna - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu
naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały; 28) pieczarka szlachetna - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie
poróżowiały; 29) pieczarka zaroślowa - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze
stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;
pieczarka dwuzarodnikowa pieczarka polna pieczarka zaroślowa
pieprznik jadalny (kurka)
płachetka kołpakowa twardzioszek przydrożny
30) pieprznik jadalny (kurka) 31) płachetka kołpakowa 32) twardzioszek przydrożny 33) boczniak ostrygowaty 34) twardziak (Shii - take) 35) łuskwiak lepki 36) pochwiak pochwiasty 37) trufla letnia 38) trufla zimowa 39) trufla czarnozarodnikowa 40) trzęsak morszczynowaty 41) ucho bzowe 42) uszak gęstowłosy
boczniak ostrygowatytwardziak (Shii - take)
trufla letnia ucho bzowe
…Truflę zbierzesz, jeżeli wspomnisz Prozerpinę,
Razem z psem lub świnią zszedłszy w dębinę... (Jan Sztaudynger)
Zatrucia grzybami
Przestrzega się przed spożyciem w stanie surowym wszystkich gatunków grzybów w tym jadalnych. Spożycie grzybów na surowo zwiększa stopień zatrucia
Zatrucia o działaniu cytotoksycznym
Muchomor sromotnikowy
piestrzenica kasztanowata (babie ucho, murchla,
babie uszy)
Muchomor wiosenny
zasłonak rudy
Muchomor sromotnikowyCzubajka kania
- kredowobiałe blaszki- przyrośnięty pierścień na trzonie-pochwa zwana -„kielichem śmierci”
Krowiak podwinęty (olszówka)
Muchomor czerwony
Zatrucia o działaniu neurotropowym
Lejkówka odbielana Strzępiak ceglasty
Zatrucia o działaniu drażniącym przewód pokarmowy
Wieruszka ciemna (Wieruszka zatokowata)
Gąska tygrysowata
Borowik szatański (szatan) Maślanka wiązkowa
Mleczaj wełnianka Gołąbek wymiotny
Gołąbkowate
Jak uniknąć pomyłek, przy zbieraniu grzybów • Zbieramy grzyby, które znamy• Przy małej znajomości grzybów najlepiej nie
zbierać okazów z blaszkami pod kapeluszem, wśród nich są gatunki śmiertelnie trujące
• Grzyby zbieramy przez wykręcanie owocników z podłoża
• Rozróżnienie gatunków jadalnych od trujących na podstawie smaku jest niebezpieczne, np. muchomor sromotnikowy zwany „leśną śmiercią”, ma słodki i przyjemny smak
• Nie należy wierzyć starym przesądom, ciemnienie cebuli czy czernienie srebrnej łyżki włożonej do potrawy z grzybów nie dowodzi, że są one gatunkami niejadalnymi
Jak uniknąć pomyłek, przy zbieraniu
grzybów • Nie należy zbierać grzybów młodych, które nie mają
wykształconych owocników • Potrawy z grzybów należą do ciężkostrawnych nie
należy podawać ich dzieciom w wieku 0-7 lat i osobom starszym.
• Grzyby łatwo wchłaniają pyły i zanieczyszczenia. Dlatego nie należy spożywać grzybów zbieranych wokół terenów przemysłowych lub szlaków komunikacyjnych.
• Nie zbierać grzybów starych, przejrzałych, przerośniętych, zaczerwionych nie mają większych wartości smakowych i odżywczych.
• Jeżeli po spożyciu grzybów zauważymy objawy zatrucia, powinniśmy natychmiast wezwać lekarza. Najlepiej zaś jest samemu udać się do szpitala !!!
• Objawy zatrucia grzybami:- bóle brzucha, bóle w nadbrzuszu,- uporczywe wymioty i biegunka,- silne pragnienie,- kurcze mięśni, drgawki mięśni
OŚRODEK DZIAŁANIA TOKSYN W ZATRUCIACH GRZYBAMI
Gatunek grzyba
Systemnerwowy
Przewódpokarmowy
Organywewnętrzne(np. nerki)
Okresutajenia
Borowik grubotrzonowy
krótki
Borowik szatański
krótki
Czernidłak pospolity
krótki
Gąska tygrysowata
krótki
Krowiak podwinięty
krótki
Muchomor czerwony
krótki
Muchomor jadowity
długi
Muchomor plamisty
krótki
Muchomor sromotnikowy
długi
Muchomor wiosenny
długi
Piestrzenica kasztanowata
długi
Tęgoskór pospolity
krótki
Wieruszka zatokowata
krótki
Zasłonak rudy długi
Gatunek grzyba
Systemnerwowy
Przewódpokarmowy
Organywewnętrzne(np. nerki)
Okresutajenia
Cny grzybie borowiku, Ty jesteś jak zdrowie,Ile Cię cenić trzeba, ten tylko się dowie, Kto się struł innymi; dziś w całej ozdobieOpisuję Twą piękność, bo potrawkę robię.
Jan Sztaudynger: „Wojna grzybów”