Download - Workshop: De ongelijkheid in de fiscaliteit
Ongelijkheid in de Fiscaliteit
28 oktober 2011
André Decoster(*)
CES - KULeuven
(*) met dank aan Christian Valenduc (FOD Financiën en UCL)
Deze slides zijn vrij beschikbaar voor persoonlijk gebruik. Ze mogen echter niet gebruikt worden voor nieuwe presentaties zonder voorafgaande toestemming van de auteur
verdraaide wereld
64ste Vlaamse Sociale Week
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 2
Vooraf
Er werden drie vragen voorgelegd
1. hoe komt het dat ons fiscaal systeem
minder progressief en minder
herverdelend is?
2. is er een link met de toegenomen
ongelijkheid?
3. hoe kunnen we ons fiscaal systeem
rechtvaardiger maken
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 3
Inhoud
1. Wat weten we over ongelijkheid?
2. Verklaringen
3. Evolutie herverdeling via fiscaliteit
4. Besluit (en aanbevelingen)
5. Demonstratie MEFISTO-model
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 4
1. Wat weten we over ongelijkheid?
focus vanzelf op inkomensongelijkheid?
niet noodzakelijk:• inkomen ≠ welvaart• inkomen is niet noodzakelijk wat we
gelijk wensen te maken(het ‘equalisandum’)
• verschillende inkomensbegrippen:
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 5
1. ongelijkheid: inkomensbegrip
beschikbaar inkomen
welvaart per persoon
bestedingen sparen+
belastbaar inkomen
demografie
publieke goederen
arbeidsinkomen
uurloon
uren werk
x
indirecte belastinge
n
directe belastinge
n
bijdragen S.Z.
inkomen uit vermogen
vervangingsinkomsten
andere transferten
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 6
1. Wat weten we over ongelijkheid?
beeld van verandering in ongelijkheid kan afhangen van concept: zie hieronder
verklaring voor verandering in ongelijkheid kan afhangen van concept (zie 2)
normatieve onderbouwing is verschillend:• is de vraag van sociale filosofie:
Rawls (1971) a Theory of JusticeSenFleurbaey, ...
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 7
1.1 normatief: ‘een’ verdeling over 5 mensen
beschikbaar
inkomen
A 6000
B 1750
C 6500
D 3000
E 2000
wie is ‘rijk’? wie is ‘arm’? • inkomensverdeling: B-E-D-A-C
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 8
1.1 normatief: ‘een’ verdeling over 5 mensen
arbeids
inkomen
ander
inkomen
beschikbaar
inkomen
A 6000 0 6000
B 1500 250 1750
C 4000 2500 6500
D 3000 0 3000
E 1000 1000 2000
wie is ‘rijk’? wie is ‘arm’? • inkomensverdeling: B-E-D-A-C• arbeidsinkomen: E-B-D-C-A
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 9
1.1 normatief: ‘een’ verdeling over 5 mensen
loon urenarbeids
inkomen
ander
inkomen
beschikbaar
inkomen
A 40 150 6000 0 6000
B 10 150 1500 250 1750
C 50 80 4000 2500 6500
D 15 200 3000 0 3000
E 25 40 1000 1000 2000
wie is ‘rijk’? wie is ‘arm’? • inkomensverdeling: B-E-D-A-C• arbeidsinkomen: E-B-D-C-A• loonverdeling: B-D-E-A-C
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 10
1.1 normatieve keuzes
spreken over verdeling betekent dat we welvaartsbegrip vastleggen
onderscheid:• factoren waar mensen niet verantwoordelijk
voor zijn (of gesteld worden) aangeboren talenten (=bvb. uurloon?) plaats waar je wieg stond
• factoren waar mensen zelf verantwoordelijk voor zijn (of gesteld worden): keuzes
aantal uren werk bestedingspatroon, gezinsvorming, ...
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 11
1.1 normatieve keuzes
implicaties voor ‘optimale’ belasting:• doel: niet ongelijkheid tot nul te herleiden• wel te compenseren waar je niet
verantwoordelijk voor bent• andere verschillen als legitiem te zien
relevant?• zinvoller dan efficiëntie herverdeling• practisch: informatieprobleem• scheidingslijn: politiek
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 12
1.1 Wat weten we over ongelijkheid?
Conclusie 1
focus niet op inkomensongelijkheid,
maar wel op:• ongelijkheid in lonen als proxy voor talent, ...• ongelijkheid in niet verdiend inkomen
(erfenissen, vermogen)• omstandigheden buiten eigen keuze• ...
wat weten we daarover?
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 13
1.2 Wat weten we over ongelijkheid? data
data (gegevens) nodig
die op individueel niveau zijn: microdata• in tegenstelling tot macrodata:
bvb. aandelen arbeid en kapitaal in BBP
welke microdata?• administratieve gegevens
fiscale aangiften Kruispuntbank Sociale Zekerheid
• enquête-gegevens EU-SILC
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 14
1.2 Wat weten we over ongelijkheid? data
fiscale aangiften (administratieve databank)+ lange periode
+ internationale vergelijkingen- niet (moeilijk) beschikbaar- afhankelijk van wetgeving
EU-SILC (enquête)+ publiek beschikbaar
+ volledige bevolking
+ internationale vergelijkingen
- recent (2004)- enkel beschikbaar inkomen (geen bruto)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 15
1.2 Wat weten we over ongelijkheid?
we bekijken:• ongelijkheid in arbeidsinkomens• ongelijkheid in lonen• ongelijkheid in belastbaar inkomen• ongelijkheid in beschikbaar inkomen
vooral werk van• Tony Atkinson • OECD• Thomas Piketty en Emmanuel Saez
eerste vaststelling:
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 16
1.3 evolutie ongelijkheid in arbeidsinkomens
Bron: Saez, Song and Kopzuc (2009) Figuur 1 p.30
U-vorm: i.t.t. Kuznets-hypothese
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 17
1.3 Wat weten we over ongelijkheid?
resultaat van zowel verandering in• uurloon• aantal gewerkte uren
en dat verloopt verschillend voor• mannen• vrouwen• hoog- en laaggeschoolden• ...
vb. Heathcote, Perri and Violante (2010):
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 18
1.3 Wat weten we over ongelijkheid?
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 19
1.3 Wat weten we over ongelijkheid?
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 20
1.3 Wat weten we over ongelijkheid?
gevolg: na daling tot ongeveer 1970 neemt
ongelijkheid in arbeidsinkomens nu toe
deze U-vorm voor arbeidsinkomens
wordt teruggevonden in veel landen: • vooral Angelsaksisch, • maar ook Scandinavische landen
met uitzonderingen: • Frankrijk• België? ... data
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 21
1.3 ongelijkheid arbeidsinkomen: P90/P10
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.01
97
0
19
75
19
80
19
85
19
90
19
95
20
00
20
05
Verenigde Staten
Verenigd Koninkrijk
Frankrijk
België
Bron: OECD website
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 22
1.3 Wat weten we over ongelijkheid?
verandering voltrekt zich in hoofdzaak in
bovenste helft inkomensverdeling:
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 23
1.3 arbeidsinkomen: P50/P10 tov P90/P50 (US en 1973=100)
90
100
110
120
1301
97
3
19
78
19
83
19
88
19
93
19
98
20
03
20
08
P50/ P10
P90/ P50
Bron: OECD website
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 24
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
dit ‘uitwaaieren’, vooral aan de top, leidde tot
veel recent onderzoek over evoluties
topinkomens
vooral op basis van fiscale data
we bekijken:• ongelijkheid in arbeidsinkomens• ongelijkheid in belastbaar inkomen• ongelijkheid in beschikbaar inkomen
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 25
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 26
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 27
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 28
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 29
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 30
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
fiscale data• bevestigen U-vorm• vooral aan top• vooral, maar niet alleen, in Angelsaksische landen
België: prominent afwezig in de internationale
studies• enkel studies/gegevens Christian Valenduc
(FOD Financiën)• deels op website FOD Economie (vanaf 1990)
http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/arbeidsmarkt_levensomstandigheden/inkomensongelijkheid.jsp
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 31
1.4 Wat weten we? Gini op fiscale data
0.30
0.35
0.40
0.45
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
BE VL
WA BR
Bron: Website FOD Economie
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 32
1.4 Wat weten we? Gini op fiscale data (micro)
0.30
0.32
0.34
0.36
0.38
0.40
0.42
0.44
197319
7519
7619
7719
7819
7919
8019
8119
8219
8319
8419
8519
8619
8719
8819
8919
9019
9119
9219
9319
9419
9519
9619
9719
9819
9920
0020
0120
0220
0320
0420
0520
0620
07
zonder correctie
met correctie
Bron: Gegevens en berekeningen door Christian Valenduc (FOD Financiën)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 33
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
50
100
150
200
250
1973 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006
d10/ d1 d10/ d5 d5/ d1
c100/ d5 c100/ d10
Bron: Gegevens en eigen berekeningen op data Christian Valenduc (FOD
Financiën)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 34
1.4 Wat weten we over ongelijkheid? fiscale data
5
6
7
8
9
10
% b
elas
tbaa
r in
kom
en v
oo
r to
p 1
0%
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
% b
elas
tbaa
r in
kom
en v
oo
r to
p 1
%
% c100 (R-schaal)
% d10 (L-schaal)
Bron: Gegevens en eigen berekeningen op data Christian Valenduc (FOD
Financiën)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 35
1.5 Wat weten we over ongelijkheid?
tenslotte:• ongelijkheid in arbeidsinkomens• ongelijkheid in belastbaar inkomen• ongelijkheid in beschikbaar inkomen
CBO-rapport 2011 (Congressional Budget
Office)
OECD Rapport 2008 “Growing Unequal”www.oecd.org/els/social/inequality/GU
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 36
1.5 ongelijkheid in beschikbaar inkomen
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 37
1.5 ongelijkheid in beschikbaar inkomen
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 38
0.20
0.25
0.30
0.35
0.40
0.45
0.50
DNK SWE
LUX
AUT CZESV
KFI
NBE
LNLD CHE
NORISL
FRA
HUNDEU AUS
OECD-
30KO
RCAN ES
PJP
NGRC
IRL
NZLGBR IT
APO
LUSA PR
TTU
RMEX
1.5 ongelijkheid in beschikbaar inkomen
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 39
1.5 ongelijkheid in beschikbaar inkomen
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 40
1.5 ongelijkheid in beschikbaar inkomen
Bron: Studiedienst Vlaamse Regering – Sociale Staat van Vlaanderen 2009
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 41
Besluit bij 1. wat weten we over ongelijkheid?
ongelijkheid is toegenomen
voor alle concepten
in de meeste landen (uitz. Frankrijk)
is relevant: link ongelijkheid => minder groei & welvaart
(i.p.v. traditionele afruil tussen herverdeling en economische groei)
link ongelijkheid => financiële crisis (Fitoussi)
• Conclusie 2: toename eerder beperkt in België
nood aan (betere, beschikbare) microdata
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 42
Inhoud
1. Wat weten we over ongelijkheid?
2. Verklaringen volgen uit proces inkomensvorming
3. Evolutie herverdeling via fiscaliteit
4. Besluit (en aanbevelingen)
5. Demonstratie MEFISTO-model
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 43
2. verklaringen
beschikbaar inkomen
welvaart per persoon
bestedingen sparen+
belastbaar inkomen
demografie
publieke goederen
arbeidsinkomen
uurloon
uren werk
x
indirecte belastinge
n
directe belastinge
n
bijdragen S.Z.
inkomen uit vermogen
vervangingsinkomsten
andere transferten
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 44
2. Verklaringen jaren 90: arbeidsmarkt
• race scholing en technolog. vooruitgang• kan W-vorm loonongelijkheid niet verklaren
recent: vooral belang demografie• gezinsgrootte en –samenstelling• langere levensduur• assortive mating, ...
maar er blijft ook• duidelijke breuklijnen t.g.v. beleid• bvb. Zweden:
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 45
2. Verklaringen
Bron: Heathcote, Perri and Violante (2010) op Vox-EU
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 46
2. Verklaringen arbeidsmarkt
• globalisering• race tussen scholing en technolog. vooruitgang
demografische en sociologische factoren
sociaal beleid
fiscaliteit
voorziening publieke goederen
publieke voorziening private goederen (onderwijs, gezondheidszorg)
Conclusie 3: (fiscaal) beleid is relevant
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 47
Inhoud
1. Wat weten we over ongelijkheid?
2. Verklaringen
3. Evolutie herverdeling via fiscaliteit
4. Besluit (en aanbevelingen)
5. Demonstratie MEFISTO-model
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 48
3. Herverdeling via fiscaliteit
is heel ruim
hoe een belasting herverdeelt is
gemakkelijkst te illustreren via
personenbelasting
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 49
3.1 herverdeling via de personenbelasting
0.25
0.27
0.29
0.31
0.33
0.35
0.37
0.39
0.41
0.43
0.45
0.47
1965
1969
1973
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
Gini voor Gini na
Bron: Gegevens en berekeningen door Christian Valenduc (FOD Financiën)
herverdeling = afname ongelijkheid
bvb. 2007: van 0,44 naar 0,378
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 50
3.1 herverdeling via de personenbelasting
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09
0.10
Bron: Gegevens en berekeningen door Christian Valenduc (FOD Financiën)
herverdeling = afname ongelijkheid
= verandering in de
Gini
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 51
3.1 Herverdeling via personenbelasting
probleem:• elk jaar andere inkomensverdeling• aangiftegedrag verandert
betere methodologie:
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 52
3.1 Herverdeling via personenbelasting
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 53
3.1 Herverdeling via personenbelasting
is wat we gaan demonsteren in model
van het FLEMOSI-project (5)
in vergelijking met omliggende landen:
de Belgische personenbelasting
herverdeelt sterk
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 54
3. herverdeling via de personenbelasting
0.00
1.00
2.00
3.00
4.00
5.00
6.00
7.00
Bron: Sutherland and Lelkes (2010) p. 89
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 55
3. Herverdeling via fiscaliteit
in vergelijking met omliggende landen:
de Belgische personenbelasting
herverdeelt sterk
maar bruuske veranderingen
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 56
3.1 herverdeling via de personenbelasting
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09
0.10
Bron: Gegevens en berekeningen door Christian Valenduc (FOD Financiën)
herverdeling = afname ongelijkheid
= verandering in de
Gini
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 57
3.1 Herverdeling via personenbelasting
in vergelijking met omliggende landen:
de Belgische personenbelasting
herverdeelt sterk
maar: ook bruuske veranderingen
verklaard door samenspel• progressiviteit• gemiddelde belastingvoet• elk jaar andere inkomensverdeling
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 58
3.1 Herverdeling via personenbelasting
Bron: Gegevens en berekeningen met EUROMOD op EU-SILC 2004
vergelijking van aandeel in belastingen met
aandeel in inkomen: maatstaf van
progressiviteit: P
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 59
3.1 Herverdeling via personenbelasting
Bron: Gegevens en berekeningen met EUROMOD op EU-SILC 2004
vergelijking van aandeel in inkomen na belasting met aandeel in inkomen voor
belasting:maatstaf van herverdeling: H
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 60
3.1 Herverdeling via personenbelasting
Bron: Gegevens en berekeningen op gegevens Valenduc IPCAL2010
vergelijking van aandeel in belastingen met
aandeel in inkomen: maatstaf van
progressiviteit: P
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 61
3.2 progressiviteit
herverdeling kan verminderen• door systeem minder progressief te maken• door lagere gemiddelde belastingvoet
allerlei combinaties mogelijk
.H gemid voet P
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 62
3.2 progressiviteit
vorige belastinghervormingen• progressiviteit nam toe
belastingvrije som verhoogd aftrekken werden verminderingen
• toch nam herverdeling af• ook zo voor laatste belastinghervorming
.H gemid voet P
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 63
3.2 progressiviteit
Bron: Valenduc (2005), Documentatieblad Ministerie van Financiën
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 64
3.2 progressiviteit
-0.15
-0.10
-0.05
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
1967 1971 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007
verand P
verand t
verand H
Bron: Gegevens en berekeningen door Christian Valenduc (FOD Financiën)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 65
3.2 progressiviteit
Conclusie 4: àls de herverdeling via de
PB aangetast werd, dan was het door de
daling van de belastingen meer dan
door veranderingen in de progressiviteit
.H gemid voet P
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 66
3.2 progressiviteit
progressiviteit zelf:• gemiddeld tarief moet stijgen• marginaal tarief daarvoor (tamelijk)
onbelangrijk bvb. verlaging toptarief van 72%
• wel de belastingvrije som• aftrekken en verminderingen
bovendien: ‘massa’ van inkomen zit aan
de lagere tarieven
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 67
3.2 progressiviteit
Bron: Eigen berekeningen op gegevens C. Valenduc (IPCAL2010)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 68
3.3 aftrekken en verminderingen
Bron: Eigen berekeningen op gegevens C. Valenduc (IPCAL2010)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 69
3.3 aftrekken en verminderingen
beinvloeden progressiviteit en/of
herverdeling
omdat ze anders verdeeld zijn over de
decielen dan de belasting zelf
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 70
3.3 aftrekken en verminderingen
Bron: Eigen berekeningen op gegevens C. Valenduc (IPCAL2010)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 71
3.3 aftrekken en verminderingen
Bron: Eigen berekeningen op gegevens C. Valenduc (IPCAL2010)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 72
3.3 aftrekken en verminderingen
Bron: Eigen berekeningen op gegevens C. Valenduc (IPCAL2010)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 73
3.3 aftrekken en verminderingen
Bron: Eigen berekeningen op gegevens C. Valenduc (IPCAL2010)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 74
3.3 aftrekken en verminderingen
Bron: Eigen berekeningen op gegevens C. Valenduc (IPCAL2010)
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 75
3.3 aftrekken en verminderingen
maar opnieuw: • zelfs indien sterk vertekend naar hoogste
inkomensklassen• het is gemiddeld “tarief” dat mee de invloed
op de herverdeling bepaalt
voorbeelden:• afschaffen aftrekbaarheid dienstencheques
gemiddeld tarief van 21,41% naar 21,48% herverdeling van 5,27 naar 5,29...
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 76
3.3 aftrekken en verminderingen
wél relevant:• andere fiscale uitgaven (oa niet belaste inkomens)
die niet in IPCAL voorkomen• werkelijke beroepskosten• verschuivingen in aangifte: weg uit PB via
vervennootschappelijking• lagere belasting op bepaalde inkomsten (bevrijdende
roerende voorheffing)• fraude, ontwijking, ... zie studies Pacolet
=>vraag: hoe de “incidentie” volledig in kaart brengen?
eerste poging: ook andere “belastingen”
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 77
3.3 aftrekken en verminderingen
Bron: Decoster (2009) Jaarboek Armoede
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 78
3.4 hoe verdeling alle lasten in kaart brengen?
meer nodig, maar: verre van evident
niet alleen omwille van gebrek aan data(dat ook)
maar vooral: “een belasting is niet wat ze lijkt”
• twee productiefactoren: arbeid en kapitaal• worden in verschillende verhoudingen gebruikt in de
verschillende sectoren• afwenteling in de prijzen• verhoging belasting op kapitaal kan leiden tot minder
progressiviteit• ...
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 79
3.4 hoe verdeling alle lasten in kaart brengen?
theoretisch: zeker niet beslecht!• of sparen al dan niet belast moet worden
(de discussie: inkomen of bestedingen?)• wat de optimale mix is van directe en
indirecte belastingen• bvb. Mirrlees Review
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 80
Inhoud
1. Wat weten we over ongelijkheid?
2. Verklaringen
3. Evolutie herverdeling via fiscaliteit
4. Besluit (en aanbevelingen)
5. Demonstratie MEFISTO-model
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 81
4. conclusies (1)
1. ongelijkheid: relevant en te lang verwaarloosd verkeerd begrepen marktefficiëntie => ideologisch!
2. verklaringen voor toenemende ongelijkheid:
complex
3. herverdeling: zeker niet enkel via belastingen
4. ons belastingsysteem herverdeelt wél
5. gemiddelde voet belangrijker dan stijgende
tarieven
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 82
4. conclusies (2)
6. nood aan publieke/politieke verdediging
waarom belastingen betaald worden: verdedig publieke goederen! sociale zekerheidspremies zijn geen
belastingen
7. efficiëntie: belast op een brede basis
8. efficiënt én fair: belast factoren en
karakteristieken waar mensen geen verdienste aan hebben waar ze weinig kunnen op reageren
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 83
Inhoud
1. Wat weten we over ongelijkheid?
2. Verklaringen
3. Evolutie herverdeling via fiscaliteit
4. Besluit (en aanbevelingen)
5. Demonstratie MEFISTO-model
A. Decoster: Ongelijkheid in Belastingen 64ste Vlaamse Sociale Week - 17 november 2011 84
www.flemosi.be