(www.babetbegintopmaandag.nl )
Vandevelde Guido
Trainer A pistoolschieten
Initiator geweerschieten
2
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
Inhoudstabel
Voorwoord 3
1. Waarom veiligheidsmaatregelen 4 2. De vier basisprincipes 4 3. Specifieke handelingen – toepassing voor geweer en pistool/revolver disciplines 9
a. Uitpakken van het wapen b. Laden van het wapen c. Het schieten 10 d. Ontladen van het wapen 11 e. Verplaatsingen op de schietstand 12 f. Inpakken van het wapen 13 g. Wapenonderhoud 13
4. Veiligheidsinfrastructuur van de schietstand 14 5. Wedstrijdregels 15 6. Wettelijke veiligheidsbepalingen 16
a. Stockage van wapens en munitie b. Transport van wapens en munitie 18
7. Fysieke veiligheid a. Gehoorbescherming b. Oogbescherming 20 c. Lichaamsbescherming
8. Wapenveiligheid - ken uw wapen - opleiding 21 9. Veiligheidstest 22 10. YouTube filmpjes i.v.m. veiligheid 22
Geraadpleegde bronnen 23
3
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
Voorwoord
Als er zich een ongeluk of incident voordoet met vuurwapens, is er altijd veel te doen omtrent veiligheid. Iedereen heeft er dan wel iets zinnigs over te zeggen. Organisaties reageren dan meestal met een aantal nieuwe bijkomende regels om nieuwe voorvallen te voorkomen. Zo wordt in het schietreglement, het onderdeel veiligheid bij het sportschieten steeds dikker en uitgebreider. Veiligheid is natuurlijk zeer belangrijk, maar overreglementering is te vermijden.
Het is evident dat elke sportschutter op een veilige manier dient om te gaan met zijn wapen(s). Het is in ieders belang dat het sportschieten in alle veiligheid kan plaatsvinden. Bepaalde opiniemakers en beleidsmensen nemen maar al te graag elke gelegenheid te baat om de schietsport nog meer aan banden te leggen of zelfs te verbieden.
Hierna vindt je een uiteenzetting van de 4 veiligheidsprincipes die ten allen tijde gerespecteerd moeten worden. Elke schutter dient ze te kennen, moet ze kunnen uitvoeren en is verplicht ze ten allen tijde toe te passen. In voorkomende geval, moet zelfs een collega schutter gewezen worden op het respecteren ervan. Deze collega’s zijn niet alleen de nieuwe schutters, ook de zogenoemde “routiniers” maken veiligheidsfouten. Dikwijls zijn het fouten die slechte gewoontes zijn geworden. Ze zijn in de loop van de tijd binnengeslopen in de handelingen van de schutter. Om te voldoen aan de veiligheidsbehoefte worden nieuwe schutters het best opgeleid in “veilig handelen” door gediplomeerde lesgevers, nl. initiators/instructeurs. Schuttersverenigingen voorzien in hun inwendig reglement dikwijls maatregelen om onveilig gedrag te beteugelen. In het belang van de veiligheid van iedereen zijn tijdelijke of definitieve schorsing van een lid een courant voorkomende maatregel.
Het respecteren van de 4 veiligheidsprincipes is een universeel gegeven. Ze gelden niet alleen op de schietstand. Ook thuis, o.a. bij het onderhoud van een wapen, dienen ze gerespecteerd te worden. Bovendien heeft de wetgever regels uitgevaardigd betreffende het bewaren en het transport van vergunningsplichtige vuurwapens. Gezien het hier gaat om wetten, zijn de inbreuken hierop strafbaar. Ze kunnen ertoe leiden dat u de schietsport niet meer kunt uitoefenen.
In de wedstrijdreglementen van het I.S.S.F. en V.S.K. is de eerste zin van het hoofdstuk omtrent veiligheid: VEILIGHEID IS VAN HET ALLERGROOTSTE BELANG. Zelfdiscipline wordt van iedereen geëist en zal indien nodig, afgedwongen worden. Op elk moment kan een wedstrijd onmiddellijk stilgelegd worden indien de veiligheid van schutters, arbitragepersoneel of publiek in het gedrang komt.
Arbitrage & veiligheidspersoneel (NMP SHP)
Met dank aan Kurt Braeckman & Luc Slabbinck (initiatoren & examinatoren) voor het “veilig” nalezen van dit document.
4
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
1. Waarom veiligheidsmaatregelen?
Een schotwonde (KSMD)
Elk wapen (een blank wapen , een boog, een vuurwapen en zelfs een luchtdrukwapen), houdt
een potentieel gevaar in zich. Ze zijn immers ontworpen om schade te veroorzaken en hun
gebruik kan de dood tot gevolg hebben. Op zich zijn ze ongevaarlijk, maar elke gebruiker is
verplicht om er gedisciplineerd mee om te gaan. Niet enkel om zijn eigen fysieke veiligheid te
vrijwaren, maar ook die van zijn omstaanders en zijn omgeving. In de schutters-, jacht- en
politiewereld zijn er tal van ongevallen bekend die vermeden hadden kunnen worden. Het
respecteren van de basisprincipes van veilig handelen had veel onheil kunnen voorkomen. Het
leert immers een gedrag aan, welke het gevaar tot een minimum herleid. De principes gaan er
tevens van uit dat controle altijd beter is dan vertrouwen.
2. De vier basisprincipes.
In de wapenwereld (sportschutters, jacht, defensie, politie, …) circuleren heel wat richtlijnen
omtrent veilig handelen met wapens. Elke organisatie heeft eigen regels uitgewerkt ten behoeve
van zijn eigen goede werking in zijn specifieke domein.
In de schietsport zijn de volgende vier principes, de basis waarvan alle veiligheidsregels omtrent
het handelen met wapens werden afgeleid:
1. Beschouw elk wapen als zijnde geladen;
2. Enkel vinger op de trekker als men klaar is om te schieten;
3. Richt enkel op doel en wees zeker van uw doel en zijn omgeving;
4. Een geladen wapen wordt altijd vastgehouden;
Laten we deze principes eens nader uiteenzetten. (BP)
Principe 1: Beschouw elk wapen als zijnde geladen
Elk wapen, of het nu geladen is of niet, moet met dezelfde omzichtigheid behandeld worden. Alle
veiligheidsregels worden altijd toegepast welke ook de toestand van het wapen mag zijn.
Daar zijn goede redenen voor:
U denkt dat het wapen ongeladen is, maar misschien hebt u het mis. U bent misschien vergeten om het te ontladen of u bent vergeten dat u het al geladen had? Bij het ontladen hebt u misschien een patroon vergeten? Buiten uw kennis om, heeft misschien iemand anders uw wapen wel geladen? Een andere mogelijkheid is dat u een verkeerde
5
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
of onvolledige ontlaadprocedure uitvoerde waardoor het wapen niet volledig ontladen
is. Zelfs al is uw wapen werkelijk leeg, dan nog respecteren we alle veiligheidsprincipes.
Onveilige handelingen moeten ten allen tijde vermeden worden, het kunnen immers slechte gewoonten worden. Buiten onze wil om, zouden we ze wel eens kunnen toepassen met een geladen wapen.
De mensen rondom u kunnen niet weten in welke toestand uw wapen zich bevindt. Zij zullen ten allen tijde uw wapen beschouwen als zijnde geladen. Ze kunnen zich bedreigd voelen door uw onveilig gedrag. In het ergste geval kunnen ze zich verdedigen en als eerste vuren.
Welk wapen u ook ter hand neemt, het eerste wat u te doen staat is het controleren op zijn
toestand (geladen of niet). Dit doe je natuurlijk met respect van alle veiligheidsregels (veilige
richting, trekkervinger op het karkas).
(www.dynamicforceinstitute.com)
Veiligheidsmaatregelen
Tijdens het gebruik van uw wapen kan het nooit kwaad om, in geval van twijfel, uw wapen te
controleren op zijn toestand. Idem als u een wapen ontvangt van een ander persoon, controleer
het op zijn toestand wat de persoon in kwestie ook moge vertellen. Hij kan zich immers ook
vergissen. Verrassingen zijn te vermijden als kiespijn. Overigens, hij zal er zeker niet boos om zijn
dat u een controle uitvoert, want als schutter kent hij principe 1.
Zelfs tijdens het schieten zelf moet je er altijd over waken dat je alle regels respecteert.
Persoonlijke veiligheidsdiscipline is enorm belangrijk. Daarom controleer ook jezelf,
waakzaamheid is ten allen tijde geboden: naar waar wijst mijn loop, wat gebeurt er rond mij, is
mijn vinger werkelijk op het karkas, staat mijn mechanische veiligheid op?
Principe 2: Enkel vinger op de trekker als men klaar is om te schieten
Wie voor het eerst in zijn leven een wapen vastneemt, legt meestal direct de wijsvinger op de
trekker. Dit is een normale reflex, maar potentieel gevaarlijk. Zelfs met de wijsvinger naast de
trekker kan er gevaar zijn. Kleine samentrekkingen van spieren in de hand kunnen zich al
voordoen als we schrikken, als we onverwacht gestoord worden of als we onder stress staan.
Menig pistoolschutter heeft zo al een projectiel ongewild door de tafel gejaagd tijdens een
schietpauze.
6
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
( www.progressivecombatsystems.com )
Enkel trekkervinger op het karkas = correct
Zolang we niet willen vuren, houden we de wijsvinger boven de trekkerbeugel tegen het karkas,
dit is veilig. We brengen de wijsvinger enkel op de trekker als we daadwerkelijk willen gaan
vuren.
( www.concealednation.org) ( www.tpwd.texas.gov) (www.ctfirearmsauction.com)
Correcte plaatsing trekkervinger bij pistool, geweer, revolver
Tijdens een pauze tussen twee schoten brengen we de wijsvinger terug boven de trekkerbeugel.
Ook bij elke verplaatsing op de schietstand wordt de wijsvinger van de trekker gehouden. Immers
een kleine struikeling of oneffenheid kan al genoeg zijn om een schot te laten vertrekken.
(www.nearsay.com )
Ook bij het holsteren
Ook bij alle manipulaties van het wapen moet de wijsvinger boven de trekker gehouden worden:
bij het laden en ontladen, bij de controle van de kamer, bij het klikken (wijzigen van de opzet), bij
het oplossen van een hapering of een ketser, bij de demontage en montage van het wapen, bij
het holsteren…enz.
7
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
Principe 3: Richt enkel op doel en wees zeker van uw doel en zijn omgeving
(www.thefirearmblog.com)
Doelzone is NIET veilig
We richten en mikken enkel op datgene dat we willen treffen en op niets anders. Richt ook uw
wapen niet op een object waarin zich personeel bevindt of waarbij mensen in de omgeving zijn. U
moet er altijd zeker van zijn dat het beschieten van een doel geen bijkomende schade kan
veroorzaken. We richten een wapen dus NOOIT op andere personen, zelf als we niet mikken
wordt het wapen (geladen of niet) altijd in een veilige richting gehouden: op de schietstand is dat
richting kogelopvang. Met het wapen gericht in een veilige richting mag er “per ongeluk” al iets
verkeerd gaan, dan wordt er niemand geraakt en het projectiel maakt geen ongewilde
beschadigingen.
(www.corneredcat.com) (www.imgur.com)
Lichaamsdelen mogen de loopmond NIET passeren
Vooral bij manipulaties van het wapen is het dubbel opletten en van cruciaal belang om een
veilige richting aan te houden. Met handvuurwapens (korte loop) worden de meeste fouten
gemaakt. De loop is immers snel gedraaid richting de buren of naar het eigen lichaam (de
loopmond passeert dan meestal handen, voeten, of buik ).
Ook bij het verhelpen van een hapering of bij een ketser (een schot dat niet afgaat) houden we
het wapen richting doel.
Nogmaals, het mikken of richten op personen, zelfs ongewild, staat gelijk met een bedreiging.
Van personen die bedreigd worden weet je niet hoe die zullen reageren. Iedereen op de
schietstand moet met een gerust hart zijn sport kunnen beoefenen.
8
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
Principe 4: Een geladen wapen wordt altijd vastgehouden
(www.emaze.com)
Een geladen wapen is potentieel gevaarlijk
Eénmaal een wapen geladen is, laat men het niet meer los. Zo houdt u er controle over en blijft
het in een veilig richting georiënteerd. Het afvuurmechanisme kan immers ongewild afgaan als er
zich technische disfuncties voordoen. Dit is iets wat normaal niet voorkomt, maar 100% zeker
ben je nooit. Een kleine constructiefout of overmatige slijtage in het afvuurmechanisme kan
ervoor zorgen dat de hamer toch vrijkomt en op de slagpin slaat. Een geladen wapen is de
verantwoordelijkheid van de schutter.
(www.joeglock.com)
Een hapering: deels uitgeworpen huls
Ook als men een hapering of een ketser heeft, laat men het wapen niet los. Men lost het euvel op
met het wapen in een veilig richting gehouden. Altijd eerst de lader verwijderen.
(www.returnofkings.com )
Plaatsing van een kamervlag (geel)
Enkel een ontladen wapen mag neergelegd worden. Het best met het uitwerpvenster naar boven
zodat iedereen kan zien dat het leeg is en dus veilig is. Op wedstrijden van VSK dient men
tegenwoordig bovendien ook nog een kamervlag te plaatsen.
9
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
3. Specifieke handelingen – Toepassing voor geweer en pistool/revolver disciplines. a. Uitpakken van het wapen
Wordt in principe ENKEL op de vuurlijn uitgevoerd, met de loop van het wapen naar de schijven
gericht. Desnoods draait men de koffer of foedraal in de goede richting. Direct voert de schutter
de veiligheidsmaatregelen uit: De trekkervinger (wijsvinger) op het karkas, lader van het wapen,
kulas/trommel openen en kamer(s) controleren (kijken en voelen). Vervolgens wordt het wapen
met open kulas/trommel neergelegd, gericht naar de kogelopvang.
www.itsinthebagboutique.com www.eagleeyepersonaldefense.com
Uitvoering van de veiligheidsmaatregelen
In geval men niet uitpakt op de vuurlijn (wat te vermijden is), moet men ervoor zorgen dat de
loop in een ongevaarlijke richting ligt, weg van personen. Vervolgens richt men het wapen in
verticale positie en wordt het geopend, men voert aansluitend de veiligheidsmaatregelen uit.
Vervolgens neemt men het wapen vast aan zijn karkas en in verticale positie wordt het dan naar
de vuurlijn gebracht en open neergelegd richting doel.
b. Laden van het wapen
Wordt ENKEL op de vuurlijn uitgevoerd, met de loop van het wapen naar de schijven gericht en
de trekkervinger op het karkas. Voor het gemak van werken kan men het wapen wel in zijn
lengteas draaien. Eénmaal geladen, blijft men het wapen vasthouden in een veilige richting, wat
er ook moge gebeuren.
www.handguncombatives.blogspot.com www.defendandcarry.com
Laden van het pistool
Na het laden en voor u begint te vuren, controleer uzelf. Kijk altijd na of uw wapen werkelijk
geladen is: zit de lader goed in zijn ligplaats, heeft de kulas de eerste patroon wel meegenomen
in de kamer of zal een geladen kamer wel voordraaien in uw revolver? Het is altijd verrassend als
10
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
bij de eerste actie op de trekker enkel een “klik” te horen is. “Nu al een ketser?” Dus kijken en
voelen is de boodschap, maar er steeds op letten dat uw loop naar de kogelopvang is gericht en
uw trekkervinger op het karkas rust.
c. Het schieten
www.gunbelts.com
Staande pistoolschutterspositie
In het doelschieten neemt de schutter eerst de schootspositie (staand, geknield, liggend, zittend)
aan die voor hem van toepassing is. Het wapen wordt geladen. De wijsvinger blijft altijd op het
karkas. Het wapen wijst altijd in ongevaarlijke richting. De schutter neemt de omgeving waar om
zich ervan te vergewissen of de doelzone veilig is. Dan kan het schieten beginnen.
Als we klaar zijn om het vuren te beginnen, mag in principe de wijsvinger naar de trekker
gebracht worden. Hierbij maken we onderscheid tussen beginners, gevorderden en bedreven
schutters. Immers hoe meer een schutter geoefend is, hoe meer trekkergevoel er aanwezig is
(het zgn. “Fingerspitzengefühl“). Een perfect trekkergevoel stelt een bedreven schutter in de
mogelijkheid om subtiel zijn doel te benaderen en efficiëntie in te bouwen in zijn schotsequentie.
Zo kan hij het schot laten vertrekken in de beste periode van stabilisatie van het wapen en met
het beste zicht op de mikorganen. Deze periode is zeer kort en bedraagt maximum 4 seconden.
Bij een beginner spelen we natuurlijk meer op veiligheid daar een perfecte vingergevoeligheid op
de trekker nog niet aanwezig is.
(NMP SHP)
(www.thegunforum.net)
Uitvoering van de juiste trekkertechniek
Hierna vindt u een beschrijving in geval van pistoolschutters in precisievuur:
Voor beginners (hanterings- en schietproef): het wapen wordt eerst op doel gebracht
(schietkaart) terwijl de trekkervinger op het karkas blijft. Vervolgens schuift de wijsvinger naar de
trekker. Het wapen wordt in de stabilisatiezone gebracht en de volledige actie op de trekker
(voordruk & actieve druk) wordt uitgevoerd. Na het schot (Incl. “follow through”) wordt de
wijsvinger terug op het karkas geplaatst en de schutter komt terug in de rusthouding.
11
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
Voor gevorderden: In de laatste fase van het benaderen van zijn doel (schietkaart), nog voor het
wapen op de kaart is gericht, schuift de wijsvinger naar de trekker zonder er echter druk op uit te
oefenen. Eénmaal het wapen op het doel is gericht, wordt de voordruk weggenomen. Vervolgens
wordt er in de mikzone gestabiliseerd en wordt de druk op het hardpunt opgevoerd tot het schot
breekt. Na het schot (Incl. “follow through”) wordt de wijsvinger terug op het karkas geplaatst en
de schutter komt terug in de rusthouding.
Voor bedreven schutters: Als de schutter beslist om een volgend schot uit te voeren, maakt de
wijsvinger contact met de trekker, zonder er druk op uit te oefenen. De schutter zoekt met de
vinger de juiste plaats op de trekker, in hoogte en diepte die het best is. Dit wil zeggen daar waar
de actie op de trekker recht naar achter loopt. Vervolgens wordt het wapen op doel gebracht.
Nog voor de mikorganen in de stabilisatiezone gehouden worden, wordt de voordruk al
weggeduwd. Dit is meestal aan de bovenkant van de kaart. Bij het zakken naar de stabilisatiezone
wordt de druk lichtjes doch gestaag opgevoerd. Eénmaal aan het stabiliseren wordt de druk
verder opgevoerd tot het schot valt. Na het schot (Incl. “follow through”) wordt de wijsvinger
terug op het karkas geplaatst en de schutter komt terug in de rusthouding.
Ook tijdens het schieten moet de schutter zich bewust zijn van al zijn handelingen om geen
gevaarlijke situaties te creëren voor zichzelf of zijn omgeving.
d. Ontladen van het wapen
(www.luckygunner.com) (www.usconcealedcarry.com)
Het ontladen van een revolver en een pistool
Tijdens een schietsessie kan het voorkomen dat u het wapen moet ontladen. Dit kan op het even
welk moment zijn, niet alleen na uw laatste schot of als uw wapen leeg is. Meestal zal een
baancommissaris hiervoor het bevel geven. Houdt uw wapen gericht naar de kogelopvang en
plaats uw wijsvinger op het karkas tijdens gans de procedure. Verwijder altijd eerst uw lader,
open dan uw wapen en verwijder de patroon of patronen uit de kamer(s). Bij een pistool kan je
vermijden om uw patroon uit de kamer te verliezen door uw hand voor het uitwerpvenster te
plaatsen. Leg uw wapen geopend neer. Meestal zal u ook gevraagd worden om een stap
achteruit te zetten, weg van de vuurlijn, zodat het duidelijk is wie klaar is met ontladen.
Vervolgens zal waarschijnlijk iemand de schietbaan betreden voorbij de vuurlijn om iets te gaan
doen. Zolang er iemand voorbij de vuurlijn is, mag u de vuurlijn niet naderen. U blijft aldus van
uw wapen, munitie en materiaal verwijdert zodat er geen gevaarlijke omstandigheden kunnen
ontstaan. Pas als de vuurlijn wordt vrij gegeven mag u deze terug benaderen en uw
schietactiviteit verder zetten.
12
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
e. Verplaatsingen op de schietstand
(https://www.youtube.com/watch?v=6HQlqCmpaHo ) (www.autreys.wordpress.com)
Practical Shooting (I.P.S.C.)
Bij dynamische disciplines (I.P.S.C.) of in een “Fun shoot” op een klassieke schietstand, kunnen
diverse schietbeurten voorzien zijn vanop verschillende afstanden. De schutter dient zich dus te
verplaatsen ofwel alleen ofwel met meerdere personen tezamen. In geval het slechts om één
schutter tegelijkertijd gaat, kan het voldoende zijn om het wapen in een veilige richting te
houden en de trekkervinger op het karkas te plaatsen. Dit is een operationele verplaatsing. Idem
als meerdere schutters tezamen, op bevel, enkel rechtdoor moeten gaan. Indien nodig kan
bijkomend de schietveiligheid van het wapen worden opgezet en kunnen de wapens worden
geholsterd. Een andere mogelijkheid bestaat erin dat de wapens leeg zijn en er een
administratieve verplaatsing wordt gemaakt.
(www.nymmo.org )
De wapens zijn open en in een veilige richting
Het kan ook zijn dat u op de stand een verplaatsing moet maken met andere mensen rondom u.
Een veilige richting voor het wapen is dan verticaal naar omhoog of naar beneden. Zorg er dan
ook voor dat u het wapen niet vastneemt bij de greep, maar bijvoorbeeld bij het karkas. Zo is het
duidelijk dat u een administratieve verplaatsing maakt. Open ook de kulas of trommel, zo wordt
het zichtbaar voor iedereen dat het hier gaat om een ongevaarlijke situatie. Hagelgeweren
worden gebroken.
13
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
f. Inpakken van het wapen
Na uw schietbeurt moet uw wapen terug verpakt worden, klaar voor transport. Het inpakken
wordt in principe ENKEL op de vuurlijn uitgevoerd, met de loop van het wapen naar de schijven
gericht. Op het schietpunt wordt de koffer of foedraal daarvoor in de goede richting geplaatst.
(www.personaldefenseworld.com)
Wapencontrole alvorens in te pakken
Het wapen moet leeg zijn, idem voor alle laders. De overgebleven munitie wordt terug in zijn
verpakking gestoken. Tevens dient het afvuursysteem van het wapen ontspannen te worden.
Gebruik snapcaps om de slagpin te beschermen bij het afvuren van het werkingsschot. Vuur af in
de richting van de schijven. Neem minstens de wettelijke maatregelen ter beveiliging van uw
wapen tijdens het transport. (zie paragraaf 6.b. lager).
g. Wapenonderhoud
Het is evident dat vooraleer u aan het onderhoud van uw vuurwapen begint, je eerst de
veiligheidsmaatregelen toepast:
Loop in een veilige richting, trekkervinger op het karkas;
Wapen ontladen en lader/trommel leegmaken;
www.guncarrier.com
Klaar om te poetsen
Na het poetsen wordt het wapen terug samengesteld en vooraleer het werkingsschot uit te
voeren: veiligheidsmaatregelen
Zeker zijn van een ongeladen wapen (lege lader en lege kamer);
Loop in een veilige richting;
Bescherm uw slagpin alvorens het werkingsschot uit te voeren.
14
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
4. Veiligheidsinfrastructuur van de schietstand
www.pgdistribution.fr www.progressiegerichtwerken.nl
Light & Sound
In de meeste indoor-schietstanden is er een procedure voorzien om alle schietactiviteiten te
staken zonder dat men hiervoor een mondeling bevel moet geven. Immers als iedereen aan het
schieten is en vermits de schutters gehoorbescherming dragen, hoort waarschijnlijk niemand dat
men moet stoppen met schieten. Om hieraan te verhelpen maakt men gebruik van een
lichtsignaal eventueel gecombineerd met een indringend geluid. Meestal gaat er een zwaailicht
branden en gaat er een luide bel rinkelen of slaat er een sirene aan. Als dit alarm afgaat, moet
iedereen het vuren staken, zijn wapen ontladen en de vuurlijn verlaten. Het is dan ook niet meer
toegestaan voor buitenstaanders om de stand te betreden. Een licht aan de buitenkant van de
stand geeft dit aan.
Schietstanden die zonder schijventransport werken, gebruiken ook licht & geluid om het schieten
te staken en de schutters de gelegenheid te geven om de schijven te veranderen.
In geval van een wedstrijd op papieren schijven, kan het zijn dat de arbitrage naar voor gaat om
de schietresultaten op te nemen, dan wordt het alarm ook in werking gesteld. Idem als iedereen
naar voor gaat en de vuurlijn er verlaten bij ligt. Niemand mag de stand dan nog betreden van
buiten uit.
Bij lange afstandsbanen, meestal op outdoor-schietstanden, wordt frequent gebruik gemaakt van
rode vlaggen. Als deze verschijnen op de doellijn wordt een “het staakt het vuren” aangeduid.
Eenmaal deze is ingetrokken, wordt een rode vlag aan de vuurlijn gehesen en kan het schieten is
beginnen. Sommige standen gebruiken ook een “public-address” om de bevelen over te maken.
Respecteer ook de lijst van de toegelaten kalibers en soort munitie van de schietstand. Dit heeft
enerzijds te maken met de aard van de kogelopvang en anderzijds met de geluidsisolatie van de
stand. Als de kogelopvang niet bestand is tegen te krachtige munitie kan dit problemen
opleveren met achterliggende muren en dus met de veiligheid van de buren. Geluidsoverlast is
voor de buren is ten allen tijde te vermijden. Het kan de uitbatingsvergunning van de stand in
gevaar brengen.
Voor en na het schieten dienen wapens onder toezicht te blijven of in verzekerde bewaring
worden gegeven. Indien je uw wapen(s) in de wagen onderbrengt moet je er constant zicht op
hebben. Een wapenkamer van de club is een gemakkelijker oplossing. Deze dient natuurlijk van
de nodige beveiligingsinfrastructuur voorzien zijn: individuele afsluitbare kasten of kettingen om
wapenkoffers aan vast te maken. Een afsluitbare kamer is natuurlijk het summum.
In veel clubs hangen borden met veiligheidsregels. Deze kunnen verschillen van club tot club.
Lees ze als je voor de eerste keer gaat schieten. Als er iets niet duidelijk is, vraag uitleg aan een
verantwoordelijke.
15
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
www.sportsman-club.org www.wikihow.com
Veiligheidsregels in tekst of in pictogrammen
5. Wedstrijdregels
(NMP SHP)
Bij officiële wedstrijden (VSK & ISSF) gaat het schieten er heel gestructureerd aan toe, alles
gebeurt op bevel. Er zijn heel wat regels m.b.t. de veiligheid en aldus is ook menige controle
voorzien (voor, tijdens en na het schieten):
Een wapen mag slechts uitgepakt worden als daar de toestemming is voor gegeven. Wanneer de schutter zich op zijn schuttersplaats bevindt moet het wapen steeds in een veilige richting worden gehouden.
Mits instemming van de baancommissaris zijn droogvuren en mikoefeningen toegelaten, doch enkel op de vuurlijn of in een aangeduide zone.
Het manipuleren van wapens is niet toegelaten wanneer er zich personeel voorbij de vuurlijn bevindt.
Indien er niet gevuurd wordt moet het wapen ontladen zijn en moet de trommel, de grendel, het sluitstuk of de schuif geopend zijn of moet de volledige sluiting ervan worden belet.
Het wapen mag tijdens de wedstrijd niet van de vuurlijn verwijderd worden tenzij met toelating van een baancommissaris. Indien verplaatsingen met het wapen van het ene schietpunt naar het andere nodig zijn, mogen deze enkel gebeuren met ontladen wapens. De schutter zal het ontladen wapen eerst tonen aan een baancommissaris alvorens zich te verplaatsen. Laat de schutter dit na kan hij gediskwalificeerd worden.
Wapens of laders mogen enkel worden geladen op het schietpunt en slechts nadat het bevel “LADEN” of “START” werd gegeven. Op ieder ander ogenblik moeten de wapens of de laders leeg blijven.
16
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
De schutter die een schot afvuurt voor het bevel “LADEN” of “START” of nadat het bevel “ONTLADEN” of “STOP” gegeven werd, kan gediskwalificeerd worden wanneer de veiligheid in het gedrang komt.
Gedurende de wedstrijd mag het wapen enkel worden neergelegd nadat alle patronen en/of lader verwijderd zijn en de trommel, de schuif, het sluitstuk of de grendel open is.
Bij het bevel “STOP” moet het vuren onmiddellijk stoppen. Bij het bevel “ONTLADEN” moet de schutter zijn wapen ontladen en de schuif, de grendel of de trommel openen. Het vuren mag slechts hernomen worden nadat de baancommissaris hiertoe het gepaste bevel of het bevel “START” heeft gegeven. De schutter die een wapen of een lader aanraakt na het bevel “STOP”, behalve om te ontladen, zonder toestemming van de baancommissaris, kan gediskwalificeerd worden.
Om veiligheidsredenen mag een scheidsrechter een schutter verzoeken zich van zijn schietpunt terug te trekken tijdens de uitmaak aan de doelenlijn. De schutter die zijn wapen inpakt of van zijn schuttersplaats verwijdert zonder dat het werd nagekeken door een baancommissaris, kan gediskwalificeerd worden.
(www.mhschietsport.luondo.nl) (www.odcmp.org)
Een kamervlag of veiligheidsvlag
Bij ISSF-wedstrijden dient er tijdens schietpauzes een veiligheidsvlag in de kamer of door de loop
(luchtdrukwapens) geplaats te worden om aan te tonen dat het wapen leeg is.
Hagelgeweren moeten open zijn (gebroken) om aan te tonen dat ze ontladen zijn.
6. Wettelijke veiligheidsbepalingen
Ook de wetgever voorziet in een aantal strikte regels die voornamelijk betrekking hebben op de
openbare veiligheid (o.a. diefstal) of ongevallen. Als eigenaar van vergunningsplichtige wapens
ben je hoofdelijk verantwoordelijk voor het respecteren van die regels. Het niet navolgen van de
wettelijke bepalingen kan leiden tot geldboetes, gevangenisstraffen, verbeurdverklaringen van
de wapens en het intrekken van licenties en vergunningen. (WU)
a. Stockage van wapens en munitie
Wapens moet je thuis in verzekerde bewaring opbergen. Derden mogen er geen direct gebruik
van kunnen maken. Ook kinderen moet het onmogelijk gemaakt worden dat zij er zich van
kunnen bedienen.
17
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
www.homelandsecurityreview.com
Wapens laat je niet rondslingeren!
De wet voorziet opslagregels die elke eigenaar moet naleven, ongeacht het aantal
vergunningsplichtige vuurwapens deze bezit:
De wapens dienen ongeladen opgeslagen te worden;
Kinderen mogen geen directe toegang hebben tot wapens en munitie;
Wapens en munitie moeten gescheiden worden bewaard;
De plaats van bewaring mag geen uiterlijke tekens dragen omtrent de inhoud;
Inbraakwerktuigen mogen zich niet in de nabijheid bevinden van de opslagplaats;
Er wordt aangeraden om munitie NIET in een kluis op te bergen. Bij brand zou er drukophoping
kunnen ontstaan die mogelijks zorgt voor een ontploffing.
Naar gelang het aantal vergunningsplichtige vuurwapens men bezit, zijn er nog bijkomende
maatregelen.
Bezit men minder dan zes vergunningsplichtige wapens dient men één van de volgende
maatregelen te nemen:
Of een veiligheidsslot aanbrengen op het wapen;
Of een essentieel werkingsdeel wegnemen en apart bewaren (vb. de grendel bij een geweer of de schuif van pistool of de trommel van een revolver);
Of het wapen aan een vast punt bevestigen met een ketting of staaldraad.
Heb je tussen vijf en elf vergunningsplichtige wapens, moeten de wapens worden opgeslagen in
een slotvaste, stevige kast. De kast mag geen uiterlijke tekenen dragen i.v.m. wapens en munitie.
www.wapenhandel.be
Een wapenkluis
Wie tien tot dertig wapens bezit moet zich een echte wapenkluis aanschaffen. De kluis en de
munitie moeten zich in een kamer bevinden waarvan alle toegangen en ramen degelijk
afgesloten zijn. De sleutels van de ruimte, van de wapenkluis en van de munitiekast mogen enkel
18
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
toegankelijk zijn voor de eigenaar en dus buiten het bereik van kinderen of derden worden
bewaard.
Eigenaars van meer dan 30 vergunningsplichtige wapens moeten de veiligheidsvoorwaarden
voor een opslagplaats klasse G toepassen.
b. Transport van wapens en munitie
Vergunningsplichtige wapens mogen door de eigenaar vervoerd worden met een personenvoertuig tussen zijn woon- of verblijfplaats en de schietstand/jachtterrein of erkend persoon (wapenmaker of wapenhandelaar). Het transport is wel onderhevig aan een aantal voorwaarden. Twee verschillende wetsartikels spreken over dit veiligheidsaspect. Art 21 van “De Wapenwet” uit 2006 stelt: Tijdens het vervoer dienen de vuurwapens ongeladen verpakt te zijn in een afgesloten koffer of voorzien te zijn van een trekkersslot of een equivalente beveiliging. Art 15 van het KB van 24/4/97, dat door de wapenwet niet is afgeschaft, stelt nog deze voorwaarden:
De wapens moeten ongeladen zijn en de laders leeg;
Het wapen moet onbruikbaar zijn gemaakt door het aanbrengen van een veiligheidsslot of door een essentieel onderdeel weg te nemen.
De wapens en munitie moeten buiten handbereik en zicht, in een slotvaste koffer/etui vervoerd worden, in principe in de koffer van de auto die afgesloten is (niet van toepassing voor jagers op het jachtterrein);
De munitie moet veilig verpakt worden, bij voorkeur in de originele verpakking of munitiedoosje;
Het voertuig moet ten allen tijde onder toezicht zijn als er zich een wapen in bevindt.
De Wapenwet en het KB spreken elkaar dus tegen op het punt van de afgesloten koffer en/of het
trekkersslot. Gezien de Wet voorrang heeft op een KB, kan men zich houden aan de “of”-versie
(Dixit Meester Brees Luc, Elegis Advocaten, 10 mei 2013).
Tijdens het vervoer van wapens is het niet toegelaten om van het traject af te wijken of het te
onderbreken.
7. Fysieke veiligheid a. Gehoorbescherming
De sterkte van geluid wordt weergegeven in decibel (dB). Geluiden onder de 75 dB zijn veilig. Bij
sterkere geluiden treedt er schade op die van tijdelijke of permanente aard is. Naast de sterkte
van het geluid, speelt ook de duur van blootstelling een rol. Zo bereik je bij geluiden van 85 dB na
acht uur de veiligheidsgrens. Per 3 dB die erbij komt, krijg je ongeveer een verdubbeling van de
geluidsdruk op je trommelvlies. Dat komt omdat de dB-schaal geen lineaire schaal is, maar
logaritmisch. Je kunt dus half zo lang zonder risico aan dat geluid worden blootgesteld, bv. 88 dB
is slechts gedurende vier uur veilig, 91 dB gedurende twee uur. Naast de geluidsterkte en de duur
19
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
van blootstelling bepalen ook je persoonlijke gevoeligheid en de toonhoogte (uitgedrukt in Herz
(HZ)), hoe schadelijk geluid voor u is. (CM & GZH)
(www.oorcheck.nl )
De rode zone vereist constante gehoorbescherming
Terwijl tijdelijke blootstelling aan matig luid lawaai een verlies aan gehoor kan veroorzaken dat
herstelbaar is na een zekere rustperiode, is blootstelling aan zeer sterke geluiden (>110dB) zoals
schoten, de oorzaak van direct onherstelbaar gehoorverlies, zowel in het bereik van 3000-6000
Hz, als in het bereik van de 500-2000 Hz, waarin het spreken gebeurt. Schoten zijn niet alleen luid
(130 – 170 dB), ze bestaan ook uit hoog frequente componenten die zeer schadelijk zijn voor de
oren. Geweren met mondremmen kunnen bijzonder schadelijk zijn omdat ze de druk ook
zijwaarts en naar achter richten. (PW)
Onderstaande tabel herneemt een paar kalibers en de sterkte van het geluid dat ermee gepaard
gaat. (FF)
Caliber / Sound Sound Level (dBA at gun-side ear)
.22 LR HV Rifle 157 9 mm Pistol 160 .45 ACP Pistol 157 .44 Mag revolver 164 .223 AR-15 170 .308 Win Rifle 170 .30-06 Rifle 171 .458 Win Mag Rifle 174 12 ga Express Load 167
Richtlijnen van VSK: Alle schutters en andere personen in de onmiddellijke omgeving van de
vuurlijn worden aangeraden (indien niet verplicht door het standreglement) oordoppen (interne
het oor), oorschelpen (extern het oor) of gelijkaardige oorbescherming te dragen. Voor
historische wapens en pompactiegeweer is het dragen van oorbescherming steeds verplicht. Op
wedstrijden is het voor schutters verboden om oorbeschermers met ingebouwde
ontvangstapparatuur te dragen. Dit vanwege de mogelijkheid tot coaching.
20
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
www.laperre.be www.conrad.be
Op maat gemaakte oordoppen en een stel oorschelpen
Op indoor-standen is best om oorschelpen te dragen, daar het geluid meermaals weerkaatst
wordt door de muren. Op buitenstanden kan het voldoende zijn om oordoppen te dragen.
De jeugd kan best beide dragen daar hun gehoor kwetsbaarder is dan dat van een volwassene.
Het is immers nog in volle ontwikkeling is. (FF)
b. Oogbescherming
Alle schutters worden aangeraden om splintervrije schietbrillen of gelijkwaardige
oogbescherming te dragen. Voor pompactiegeweer is oogbescherming steeds verplicht. (VSK).
Waarom:
Schoten genereren altijd vuur en rook, deze kunnen schadelijk zijn voor de ogen. Uitgeworpen
hulzen kunnen afketsen en in het oog terecht komen. Schoten op korte afstand op harde doelen
kunnen splinters of ander schroot laten rondvliegen.
(www.messen.nl) ( www.krale-schietsport.nl)
Een schietbril en een schietpet
Brillen met zijdelingse bescherming zijn de beste oplossing. Het dragen van een pet schermt het
oog ook af langs boven.
c. Lichaamsbescherming
Uitgeworpen hulzen zijn heet en kunnen brandwonden veroorzaken. Dus schiet met zoveel
mogelijk bedekte lichaamsdelen. Zorg er tevens voor dat hete hulzen niet tussen uw kledij en uw
huid kunnen vallen en daar geklemd geraken. Ze zorgen voor littekens.
21
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
8. Wapenveiligheid – ken uw wapen – opleiding
(www.baike.com )
Uw wapen is chinees voor U?
Het kunnen hanteren van een wapen veronderstelt ook dat de schutter weet hoe het
functioneert: halfautomatisch, repeterend (grendel, pompactie of leveraction), single of dubbel
actie. Enkel zo kan hij op elk moment weten in welke toestand zijn wapen zich bevindt en kan hij
gepast reageren op een bevel of incident.
(www.concealedntion.com)
De velduiteenname
Teneinde het te kunnen onderhouden moet de schutter het wapen ook kunnen uiteennemen. De
zogenaamde “velduiteenname” is een minimum. De handleiding van de fabrikant is hiervoor
belangrijke documentatie.
Tevens moet de schutter weten hoe hij op een veilige manier moet: laden, ontladen, de
schietveiligheid opzetten, een hapering oplossen. De schutter moet een ketser en een onvolledig
schot herkennen. Bovendien moet hij weten wat hij hiermee moet aanvangen.
(www.rang365.com )
Opleiding is onontbeerlijk.
22
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
Al deze kennis en handelingen moeten overgebracht en aangeleerd worden tijdens de
initiatiefase van de schutter in onze sport. De lesgevers moeten dit allemaal terdege aan de
man/vrouw brengen, tezamen met de onontbeerlijke schiettechniek. De initiators en instructeurs
in de schietsport hebben dus een belangrijke taak. Als gevormd sportkader beschikken zij over de
nodige vorming, kennis, kunde en ervaring om die opdracht tot een goed einde te brengen.
(www.ggfirearms.com)
«Bricolage» is onveilig
Het wapen op zich moet ook in goede staat zijn. Als er zich scheuren vertonen in de schuif of
trommel, mag men er niet mee verder schieten. Deuken of bulten in de loop zijn uit den boze. De
veiligheidspal, indien aanwezig, moet correct functioneren. Grote speling op onderdelen kan
wijzen op overmatige slijtage. Die onderdelen moeten dan vervangen worden.
9. Veiligheidstest
Om een definitieve sportschutterslicentie te bekomen dient men naast een theoretische test, ook
een hanterings- en schietproef met goed gevolg af te leggen. Met deze proef gaat men
hoofdzakelijk na of de schutter de nodige kennis en handeling bezit om veilig met een vuurwapen
om te gaan. De resultaten in de schijf spelen eigenlijk geen grote rol. Een detailbeschrijving van
de test is te vinden op de website van VSK. Op de website van de Derbyschutters (DS) is een
document te vinden met een gedetailleerde beschrijving betreffende veilig omgaan met
pistool/revolver/geweer, dit ter voorbereiding van de hanterings- en schietproef.
10. YouTube filmpjes i.v.m. veiligheid
Je kunt heel wat filmpjes vinden op het internet i.v.m. veilig omgaan met wapens. Tik het woord
“gun safety” in de zoekveld van YouTube en je vind er massa’s, wel in het Engels natuurlijk. In het
Nederlands heb ik er geen gevonden. Ze verschillen naar gelang de gebruiker of de context
waarin ze zich voordoen. De hoofdaspecten komen meestal terug. Het ene filmpje is al
uitgebreider dan het andere. Hieronder vindt je de URL van een aantal goeie filmpjes die van
toepassing zijn voor de sportschutter met handvuurwapens.
Basisprincipes: https://www.youtube.com/watch?v=KTuYS857lOE
Basisprincipes: https://www.youtube.com/watch?v=W2Vrc2R1oGU
US Army Basic Rules: https://www.youtube.com/watch?v=Jjk3j2bsxVw
Schietstandregels: https://www.youtube.com/watch?v=COvFyw-6Fqs
Schietstandregels: https://www.youtube.com/watch?v=NvDLU-4InbU
23
Safety first Vandevelde Guido Editie 2018
Geraadpleegde bronnen
Onderwerp Auteur Uitgever Afkorting
Basic Firearms Safety J.H. & M.D. www.BullseyePistol.com BP
Cursus initiator schieten Geweer & Pistool – Module 2
Michel Gobin Vlaamse Trainersschool VTS
Veilig omgaan met vuurwapens (voorbereiding schiet- en hanteringsproef)
Daniël Creël en Kurt Braeckman http://www.derbyschutters.be/images%20derby/VEILIG%20omgaan%20met%20vuurwapens.pdf
DS
Official statutes Rules and Regulations
International Shooting Sport Federation
www.ISSF-sports.org ISSF
Wapenwet Nico Demeyer www.wapenunie.be WU
Nationale reglementen Vlaamse schietsportkoepel www.sportschieten.be VSK
Decibelschaal Christelijke Mutualiteit www.CM.be CM
Zintuigstoornissen onbekend www.gezondheid.be GZH
Protecting what you’ve got
Fr. Frog www.frfrogspad.com FF
Wedstrijdfoto’s Nationale Militaire Ploeg Pistoolschieten
https://get.google.com/albumarchive/114099589531135199908
NMP SHP
Schietproef Vlaamse schietsportkoepel www.sportschieten.be/node/120
VSK
Foto schotwonde Koninklijke School v/d Medische Dienst
Defensie KSMD
Foto’s en internetlinks Zie webadres Geldig op 01 Dec 2018