Ibisobanuro bindi wabisanga: Ibisobanuro by’uyumushinga: City for All Women Initiative (CAWI) Initiative:une ville pour toutes les femmes (IVTF) www.cawi-ivtf.org
Umujyi wa Ottawa: City of Ottawa, www.ottawa.ca, (613) 580-2424
Byakozwe na:
City for All Women Initiative(CAWI)
Initiative; une ville pour toutes les femmes (IVTF)
In collaboration with: the City of Ottawa and Community organizations committed to
Gender Equality with funds from Status of Women Canada, Ontario Trillium Foundation
and Coalition of Community Health and Resource Centres of Ottawa, 2007
Twes’ibyodutekereza bifit’agaciro!
Abagore b’ingeli nyinshi bafat’ijambo mumikorere
y’Umujyi wa Ottawa
Participating Organizations: CALACS : Centre francophone d'aide et de lutte con-tre les agressions à caractère sexuel d'Ottawa; Catholic Immigrant Centre (CIC); Centre Espoir Sophie; Centretown Community Health Centre; Coalition of Community Health and Resource Centres of Ottawa; Cornerstone Women’s Shelter; CUPE Child Care Local 2204; Ethiopian Community Association; Immigrant Women Service of Ottawa (IWSO); Harmony House Women's Shelter; Association Karibu Canada; LAZO (Latin American Women’s Organization); Lowertown Community Resource Centre; Minwaashin Lodge, Aboriginal Women’s Support Centre; Canada Nepalese Solidarity for Peace; Ottawa Coalition to End Violence Against Women; Ottawa Community Immigrant Service Organization (OCISO); Ottawa Rape Crisis Centre; Ottawa Somali Women’s Organization; Somali Community Advancement and Integration Centre; Rwandese Community Association; Southeast Ottawa Centre for a Healthy Community; TAPP (The Antipoverty Project); The Well / La Source; Wabano Centre for Aboriginal Health; Western Ottawa Community Resource Centre; Women’s Initiatives for Safer Environments (WISE)
Iby’ubuyobozi bw’Umujyi bwitaho!Ubund’ingamba zifatirw’imibereho yabaturajye yabuli munsi, zifatirwa ku nzego eshatu (3) z’ubuyobozi: Federal (Igihugu), Provincial (Intara), Municipal/City alicyo twakwit’akarere cyangwa s’Umujyi.
Leta y’Umuji wacu wa Ottawa ifit’inshingano y’ihaliye cyangwa s’uruhali mulibi bikorwa bikulikira:
Housing and Shelter
Public Health
Employment and Financial Assistance
Parks and Recreation
Public Library
Paramedics
Fire Department
Long Term Care
Ibi ntitwabihinduye kuko twasanze byafat’umwanya (kurupapuro) urenz’ uwagenwe. N’ujya kuli web-site, ibisobanuro bizaba bili murulimi rw’icyongereza, no murw’igifaransa.
City for All Women Initiative (CAWI)2
Police and Crime Prevention
Community Funding
Public Transit and Roads
Protection of Green Spaces and the Environment
Cultural Services
Water and Sewage
Garbage and Recycling
Child care
Mulibyo bikorwa n’ibihe ubona bihuje n’ibibazo bireba umuryango wawe nangw’ishyirahamwe ryanyu?
2 11
11City for All Women Initiative (CAWI)
Tang’ibitekerezo byawe kuli komite ihagaralira rubanda (Standing Committee)
Mbese deputation (deputeshoni) yo niki?Deputation n’uburyo bwemewe, buli munyandiko cyangwa mumvugo, bumenyesha njyanama y’Umujy’imiterere y’ibitekerezo byawe
Ibi se, kuki Umujyi ubikora?Ni bumwe mubury’abajyanama b’Umujyi bategamatwi ababatoye, ninabwo buryo Leta y’Umujy’igaragaza ko yakira uruhali rw’abaturage mubikorwa.
Nihehezitangwa?Deputation, akenshi zitangwa/zivugirwa muli ya komite ihoraho (Standing Committee). Gutyo bigatum’ibibazo byawe bimenywa n’ababajyanama bicara kuliyo komite.
Ni kuki wakora deputation?Ubu nuburyo bukomeye bwo kwigish’abajyanama b’Umujyi kubibazo mufite, ndetse nokubimenyekanisha muli rusange. Ibitekerezo byawe bijya mububiko bwibitekerezo bya rubanda(abaturage)
Ni ryal’ushobora gukora deputation?Ushobora gusaba kuvuga kukibazo kirimo kuganirwaho muli ya komite ihagararira rubanda(standing committee) uhamagaye umuhuza bikorwa wa komite kugirango akujyener’igihe cy’iminota 5 yo kumurik’invugo yawe. Wazana n’inshuti zawe zikagushyigikira.
3City for All Women Initiative (CAWI)
Uruhali rw’Abagore n’inkunga niniAbagore bafit’ubushishozi bwihaliye, bwafash’abayobozi muguhimba no kudushyiliraho ibikorwa by’ingirakamaro. Kuko n’ubundi alinabo bakunze kumeny’ibyo bakenera, iyo:
• Bita kumiryango yabo
• Bitanga mumuryango mugali (Community)
• Bagilir’abandi nangwase nabo bagirirwa n’abandi
Dushobora kugir’icyo dukora cy’ungura Hal’inkuru z’abagore bamaze kugera kuntambwe yogutinyuka kuvug’ilibabanda, babwira ubutegetsi bw’Umujyi wa Ottawa, kandi bukabumva..
Twashingira kulizi ngero, maze natwe tukagez’iyo nyigisho kubandi mumuryango mugali wacu (Community y’abanyarwanda)
Kubikora n’uburenganzira bwacu nkuko ali n’inshingano yacu.
Giran’inama n’umujyanama waweIntambwe 8 zoroshye, wagiraninama n’umujyanama uguserukira mumujyi:1 – meny’umujyanama
wifuz’uwaliwe
2 – nimwishyire hamwe
3 – tegur’ijambo ryawe
Menya nez’amakur’ali muriryo jambo utambutsa.
Shakish’imibare ndetse n’ukuli gufatika nyakuli.
4 – hamagara kubwicaro bw’ujyanama kujyen’inama
5 – itegulir’inama
6 – hura n’umujyanama
Ibuka ko aliwowe njijuke kukibazo cyawe
Vug’abomwazanye Sobanur’ibibazo byany’uko biteye
Meny’umwanzuro ufatiw’ikibazo cyawe
Bashimire
7 – Nyuma y’inama, oherez’urwandiko rwo gushimira
Bibuts’ibyo bemeye kugukorera Komeza gushyikirana nabo, umujyanama wawe ajyamenya
ibyomukora aho bigeze
8 – Andika/bika, kugirang’ushobore kujy’ureb’inyuma uko byakujyendekeye, n’ubutah’uko warushaho gutegur’ijambo ryawe neza
10City for All Women Initiative (CAWI)
4City for All Women Initiative (CAWI)
Hal’ikibaz’ufite kubwawe nangwa mufite nk’umuryango(Community) mwifuza k’Umujyi wa Ottawa wakitaho? Gutangira:
• Tekereza kubisubizo bishoboka byakemura iki/ibibazo byawe(nyu)
• Shakish’umenye ubury’Umujyi wa Ottawa wakita kulicyo(byo) ki/bibazo
• Reba kuli site y’Umujyi: Nib’udafit’icyuma kabuhaliwe (computor) wasab’inshuti yab’igifite ikabigufashamo.
(Jya kul’iyi web-site) Go to www.ottawa.ca,
(Kanda kuli City Hall) Click on City Hall.
(Urabon’ibi:) you will find:• Abakozi b’umujyi n’amashami bakoreramo
• Za komite n’ibyo zishinzwe
• Za raporo kubibazo
• Ibiganiro byaguriwe rubanda
• Za video zilih’amanama ya zanyobozi z’umujyi zahise
Baz’iyindi miryango n’amashyirahamwe yita kubibazo nkibyo
Tumanah’ur’iwawe cyangw’ah’ikicaro cyanyu gisangwaSig’ubutumwa muburyo bwa Telefone• Hamagara usig’ubutumwa (message)
• Uhamagaye nyuma yamasaha yakazi, wasiga icyo wavugaga kuli mashin’ifat’ubutumwa. Biroroshye, wagir’uti:
• Hallo,nitwa kanaka, ntuye mugace muserukira, mpfite ibibazo…, ndumva ali ngombwa ko…, ndashaka ko…,
• Bwira nabagenzi bawe nabo bahamagare
Muli posita, fagisi, nangwa ukoreshe imeyili (e-mail) • Vug’ikibazo uvuge n’uburemere gifite kumury-
ango wanyu(Community) uvuge icyo ushaka k’umujyanama yagufashamo kand’usabe ko baguh’igisubizo.
• Iri rishobora kub’ijambo rigufi rigera kungingo.
• Saba n’abandi bagenzi bawe bashoboye nabo bandike.
Kwiza Petition (petishoni/petisiyo) yawe mubandi• Garagaza ikibazo cyawe
n’icyo wifuza ko cyakorerwa
• Rundany’amazina y’abantu, aho batuye na za sinya zabo
• Byohererez’umujyanama wawe
9City for All Women Initiative (CAWI)
Torany’abayobozi bo kubgwira Ibaze:• Ninde mujyanam’userukira
agac’utuyemo.
• N’uwuhe mujyanama wicara kuli ya komite ihoraho ushobora kwita kukibazo cyawe.
• N’uwuhe mujyanam’ubona wagufash’akanagushyigikira
• N’uwuh’ubona ko yagushyigikira koko
Kumenya ibyereker-anye n’abajyanama b’Umujyi.
• Baz’iyindi miryango muhuj’ikibazo
• Som’ibinyamakuru umeny’iby’abajyanama bavuga
• Teg’amatwi Radiyo wumviriz’ibiganiro abajyanama babalizwam’ibibazo, nabo batangiramo ibisubizo
• Kulikilir’inama z’abajyanama kuli Rogers kabule 22 (kabule23, murulimi rw’igifaransa)
• Jya munama ya nyobozi y’Umujyi(City Council) no muya Komite Ihoraho (standing committee)
8City for All Women Initiative (CAWI)
Menyesh’umujyanama w’Umuji userukir’agace utuyemo
hamagala, koresha e-mail, fagisi nangwa s’umwandikir’urwandiko
Saba ko mwagiran’inama
Shimir’umujyanama wawe mugihe batorey’ikibazo cyawe kikanyuramo
Mutumire mubikorwa byanyu(kominotere)cyangwa se unamutumire kuza gusura ah’umuryango (Community) wanyu uhulira.
Fat’ijambo muli Komite Ihoraho (Standing Committee)
Vuga muli komite njyanama y’abaturajye (citizen Advisory Committee)
Sab’inkunga yabo
Saba kub’umunyamuryango wiyo komite
Vugana n’abakozi b’umujyi
Gir’uruhali mubiganiro bya rubanda
Tegur’umwiyereko cyagw’ugilire igihe cyo kwibuka(vigil) kukicaro gikuru cy’Umujyi
kwiza mubantu petition
Shyir’ibitekerezo byawe mumakuru
Andikir’umwanditsi mukuru wikinyamakuru
Tegur’uburyo wavugana n’abanyamakuru
Fat’uruhali mu matora y’ubutegetsi bw’Umujyi
Tang’ibibazo mu manama y’abiyamamaliza gutorwa
Tegur’inama y’abiyamamaliza gutorwa
Shyigikir’umujyama w’iyamamaliza gutorwa
Iyamamaze nawe bagutore nk’umujyama!!!
✓
✓
✓
✓✓✓
✓✓
✓
5City for All Women Initiative (CAWI)
Halih’uburyo bwinshi bwo kunvikanish’ibitekerezo
• Inama zikunze kurema kuwagatatu wa 2 n’uwagatatu wa 4 w’ukwezi
• Reba kuli web-site y’Umujyi kumenya za gahunda z’amanama arimbere, unarebereho za video z’ibiganiro by’abajyanama byahise.
• Nib’utaz’umujyanama userukir’agace utuyemo, reba kuli web-site y’Umujyi.
• Agriculture and Rural Affairs.
• Community and Protective Services.
• Corporate Services and Economic Development.
• Planning and Environment.
• Transit.
• Transportation.Ibi ntitwabihinduye kuko twasanze byafat’umwanya (kurupapuro) urenz’uwagenwe. N’ujya kuli web- site, ibisobanuro bizaba bili murulimi rw’icyongereza, no murw’igifaransa.
Advisory Committee (Komite njyanama)
Njyanam’igizwe na komite Igizwe n’abaturage basabye kub’abanyamuryango bayo
• Buli komite itanga raporo kuli komite ihagaraliye rubanda (Standing Committee)
• Igiir’inama Nyobozi y’Umujyi
• Inama ziba zaguriwe rubanda
6
Meny’uko Leta y’Umujy’ikora Mayor - umujyanama mukuru w’Umujyi
City Council - Nyobozi y’Umujyi
Igizwe nabantu 24(umujyanama mukuru w’umuji n’abajyanama bandi 23)
Buli mujyanama aba afite agace aserukira (ariko kitwa Ward) Batorerwa igihembwe cy’imyaka 4
Standing Committees (twazita Komite Ihoraho)
Izi komite zigizwe n’abajyanama, nih’abaturajye batangir’ibibazo byabo, imyanzur’ikoherezwa muli nyobozi y’Umujyi, kugirang’iyo myanzuro ifatirw’ibyemezo.
City Staff (abakozi b’Umujyi) Abashizw’amashami atandukanye nibo
bashinzwe gushyira / kugez’imyanzuro yafashwe n’inama ya nyobozi y’Umujyi (City Council) mubikorwa
• Abashizw’amashami batanga raporo kuli ya komite ihagarariye rubanda yitwa (Standing Committee)
• Rebera kuli web-site y’Umujyi uko ubutegetsi buteye, kugirang’umenye uwagufasha gukemur’ikibazo by’ukuli, n’uburyo wamugeraho.
7
Jya kuli web-site y’Umujyi hano www.ottawa.ca, urabona ibisobanuro
City for All Women Initiative (CAWI) City for All Women Initiative (CAWI)