![Page 1: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/1.jpg)
1
Tekjumunur karla og kvenna
Ingólfur V. Gíslason16.8.2007
![Page 2: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Þrjár þróunarlínur í stöðu kynjanna síðustu 50 ár
• 1. Vinnumarkaðsvæðing mæðra
• 2. Samfélagsvæðing barnauppeldis
• 3. Fjölskylduvæðing feðra
![Page 3: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Atvinnuþátttaka karla og kvenna 1910 - 2006
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1910 1920 1930 1940 1950 1960 1971 1981 1991 2001 2004 2005 2006
Karlar
Konur
![Page 4: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Atvinnuþátttaka kvenna eftir hjúskaparstöðu 1920-2001
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1920 1930 1940 1950 1960 1971 1981 1991 2001
Ógiftar
Giftar
![Page 5: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Börn í leikskólum sem hlutfall af árgangi 1998-2006
0102030405060708090
100
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
1 árs2 ára3 ára4 ára5 ára
![Page 6: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Lengd leikskóladvalar 1998-2006
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
7 klst -
8 klst +
![Page 7: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/7.jpg)
7
![Page 8: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Hlutur karla í heimilisstörfum 1987/90 og 2000/01
010203040506070
8090
100
Danmörk Noregur Svíþjóð
1987/90
2000/01
![Page 9: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Hlutfall umsókna karla af umsóknum kvenna
• 2001 82,4%
• 2002 83,6%
• 2003 86,6%
• 2004 89,8%
![Page 10: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Meðaldagafjöldi
Karlar Konur
• 2001 39 186
• 2002 68 187
• 2003 97 183
• 2004 96 182
![Page 11: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Þrennt liggur undir
• Heildar munur á launatekjum
• Munur að teknu tilliti til vinnutíma
• Munur að teknu tilliti til (sanngjarnra) breyta
![Page 12: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Hlutfall atvinnutekna kvenna af atvinnutekjum karla 1980-2005
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
%
% 46,6 46,4 48 48,7 48,2 49,3 54,1 49,7 50,6 49,3 49 49,7 50,8 51,4 52 52 52 52,3 52,9 54,2 55,3 57,2 59 60,9 60,7 61,1
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
![Page 13: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Hærri atvinnutekjur sambúðarfólks 1991-2005
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Konan
Karlinn
Konan 12,4 13,2 14,5 15,4 15,4 15,1 15,2 15,3 16 16,1 17,1 18,7 19,5 19,8 20,1
Karlinn 87,6 86,8 85,5 84,6 84,6 84,9 84,8 84,7 84 83,9 82,9 81,3 80,5 80,2 79,9
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
![Page 14: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Meðalfjöldi vinnustunda í aðal- og aukastarfi 1991-2006
0
10
20
30
40
50
60
KarlarKonur
Karlar 51,3 50,5 50 49,6 50 50,6 50,1 49,9 50,4 50,9 49,6 48,8 46,9 47,1 47,8 47,5
Konur 34,5 33,7 34,1 34,4 34,5 35,6 35,2 34,8 35,4 35,5 35,7 36,3 36 35,9 35,6 36
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
![Page 15: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Lífskjör og lífshættir 1988
• 8,2% kvenna sögðu vinnutíma sinn of stuttan og 22% þeirra segjast ekki vinna jafn lengi og þær vildu vegna barna. 2,4% karla nefndu þá ástæðu
![Page 16: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Launamunur karla og kvenna 1991-2005
0102030405060708090
100
%
% 73,9 76,1 75,4 75 75,4 73,9 74,4 75,9 77,2 79,2 79,4 79,3 79,3 79,6 81,1
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
![Page 17: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Reykjavík, breytur
• Málaflokkur
• Starfsgrein
• Hlutfall karla í stéttarfélagi
• Starfsaldur
• Aldur
• Vinnutími
![Page 18: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Reykjavík
• 1995 var óútskýrði munurinn 14%
• 2001 var óútskýrði munurinn 7%
![Page 19: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Hlutfall kvenna af brautskráðum úr Háskóla Íslands
0102030405060708090
100
%
% 12,5 20 52,4 62,7 64,8
1961 1973 1995 2003 2005
![Page 20: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Launamyndun og kynbundinn launamunur 1994 og 2006
• Athugun í 4 einkafyrirtækjum og fjórum opinberum stofnunum. Breytur:
• Starf• Menntun• Starfsaldur• Aldur• Yfirvinna• Opinbert eða einkafyrirtæki
![Page 21: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Launamyndun og kynbundinn launamunur 1994 og 2006
Launamunurinn var 16% árið 1994 en 15,7% árið 2006
• En verulegar breytingar á viðhorfum – karlar spenntari fyrir fjölskyldunni og konur spenntari fyrir launavinnunni
![Page 22: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Hagfræðistofnun 2007
• Raungögn frá 102 fyrirtækjum
• Föst mánaðarlaun kvenna 18% lægri
• 8% skýrð með menntun, starfi, aldri eða starfsaldri
• Eftir stendur 10% munur
• Gæti stafað af ábyrgð og frammistöðu
![Page 23: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Tilraun Þorláks o.fl.
• 429 starfsmenn fyrirtækja og háskólanemendur tóku þátt
• Léku starfsmannastjóra
• Réðu fólk og ráðlögðu nákomnum ættingja varðandi launakröfur
• Ýmist karl eða kona, frændi eða frænka
![Page 24: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Niðurstöður Þorláks o.fl.
• Kona fékk að meðaltali 10-12% lægri laun yfir allar mælingar
• Konu eru boðin lægri laun, talið að hún sætti sig við lægri laun, konu er ráðlagt að biðja um lægri laun, talið að henni verði boðin lægri laun og ráðlagt að sætta sig við lægri laun en karl
![Page 25: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/25.jpg)
25
Niðurstöður Þorláks o.fl.
• Einnig kom fram að þátttakendur töldu konu eiga mun erfiðar með að vinna aukavinnu sökum fjölskyldulífs
![Page 26: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Niðurstöður Þorláks o.fl.
• Upphaflegar tilgátur staðfestar:
• 1. Körlum eru boðin hærri laun, óháð því hvort karl eða kona býður launin
• 2. Sami munur sést þegar fólki er ráðlagt að biðja um tiltekin laun og þegar metið er við hvaða laun fólk sætti sig
![Page 27: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Könnun SA 2003
• Konur +
• 1. Samviskusamari (62%)
• 2. Liprari í mannlegum samskiptum (33%)
• Konur –
• 1. Þurfa meira að sinna fjölskyldu og heimili (40%)
• 2. Eiga erfiðar með að taka gagnrýni (20%)
![Page 28: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Venjulegar vinnustundir karla og kvenna (25-54 ára) eftir fjölda
barna (2002)
0
10
20
30
40
50
60
Ekkert barn1 barn (0-6 ára)2 börn e.fl. (0-6 ára)
Ekkert barn 50,6 37,8
1 barn (0-6 ára) 52,6 35,3
2 börn e.fl. (0-6 ára) 54,2 30,9
Karlar Konur
![Page 29: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Atvinnutekjur giftra og ógiftra 2002 - 2005
0
500.000
1.000.000
1.500.000
2.000.000
2.500.000
3.000.000
3.500.000
4.000.000
4.500.000
5.000.000
2002 2003 2004 2005
Ógiftar konur
Giftar konur
Ógiftir karlar
Giftir karlar
![Page 30: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Hver bar oftast ábyrgð á börnum sl. 6. mánuði?
• Svör kvenna:
• Bæði jafnt 40%
• Ég sjálf 48%
• Maki 2%
• Annað 10%
• Gallup 2003
![Page 31: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/31.jpg)
31
![Page 32: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Bilið brúað
• Minnkað starfshlutfall:• Karlar7,3%• Konur18,2%
• Sveigjanlegur vinnutími:• Karlar8,3%• Konur11,1%
• Bryndís Jónsdóttir (2007). Upplifun foreldra á fæðingarorlofi
![Page 33: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Lokapunktar
• Samkvæmt skattframtölum þokar saman með konum og körlum
• Sama er uppi á teningnum ef tekið er tillit til vinnutíma
• Kannanir á “óskýrðum launamun” benda eindregið til stöðnunar þar
![Page 34: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Lokapunktar
• Staðan hérlendis svipuð (ívið lakari) og á hinum Norðurlöndunum
• Stöðnun þar líka
• Erum við komin að endapunkti?
![Page 35: Tekjumunur karla og kvenna Ingólfur V. Gíslason 16.8.2007](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022061616/56814a38550346895db753aa/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Takk fyrir