Download - T.C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI Avrupa Birliği Eğitim ve ...eurodesk.ua.gov.tr/media/73522/proje-geliştirme-kitabı.pdfADIM ADIM PROJE FIKRI GELISTIRME EL KITABI T.C. AVRUPA

T.C.AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI

Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi BașkanlığıTÜRKİYE ULUSAL AJANSI

Eurodesk Türkiye Eğitim Kitleri Serisi-2

ADIM ADIMPROJE FIKRI GELISTIRME

EL KITABI

İÇİNDEKİLER

1

2

1. GENEL BİLGİLER

1.1 Eurodesk Ağı Tanıtımı1.2 Gençlik Bilgilendirme Çalıșmaları1.3 Erasmus+ Genel Tanıtımı1.4 Gençlik Bilgilendirme Șartı1.5 Eurodesk İlkeleri1.6 Avrupa Gençlik Portalı1.7 First Class Programı Kullanımı

2. PROJE NEDİR?

2.1 GENEL TANIM2.2 PROJELERİN ÖZELLİKLERİ

3.2

3.2 PLANLAMA AȘAMASI

3.2.1. Mantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması: 3.2.1.1. Müdahale Mantığı – Proje Tanımı 3.2.1.2. Varsayımlar3.2.1.3. Doğrulama Göstergeleri3.2.1.4. Doğrulama Kaynakları

6

6101213151515

6

610

3

3. ADIM ADIM PROJE GELİȘTİRME

3.1 ANALİZ AȘAMASI3.1.1. İlgili Taraf Analizi3.1.2. Problem Analizi;3.1.3. Hedef Analizi3.1.4. Strateji Analizi

6

610121315

6

610121315

GENELBILGI

6 Adım Adım Proje Fikri Geliştirme El Kitabı

1. GENEL BİLGİLER

1.1 EURODESK AĞI

Eurodesk Türkiye Birimi, Gençlik Programı bünyesinde 2008 yılından bu yana faaliyet göstermektedir. Temel amacı, 2007-2013 yılları arasında uygulanan Gençlik Programı Eylem 4.7 kapsamında Yürütme Ajansı ile ve sonrasında 2014 yılından itibaren Erasmus+ adı altında yapılanarak her yıl akdedilen bir Uluslararası Anlaşma çerçevesinde alınan hibe ile Türkiye’de Gençlik Bilgilendirmesi yapmak ve bunun için de Valilik, Belediye, Üniversite gibi kamu kuruluşları ile STK’ların Eurodesk Temas Noktası ünvanıyla akredite edilerek dahil olacakları bir Gençlik Bilgilendirme ağı oluşturmak ve bu ağın doğru ve işlevsel bir gençlik bilgilendirmesi yapabilmesini teminen eğitim ve ağ kurma ihtiyaçları ile kapasite artırımına katkıda bulunmak olan Eurodesk Türkiye, Yürütme Ajansı, Avrupa çapındaki Eurodesk Ulusal Koordinatörlükleri ve bu koordinatörlüklere bağlı temas noktalarından oluşan bir ağın Türkiye’deki parçasıdır.

Temas Noktalarının kapasitelerinin artırılmasının yanı sıra 2014 yılından itibaren yürürlüğe girecek olan yeni kuşak AB Eğitim ve Gençlik Programlarına “Erasmus+” hem temas noktalarını hazırlama hem de yeni programda Türkiye Ulusal Ajansı ile Eurodesk arasında bilgilendirme alanında etkin bir işbirliği sağlanmasına matuf olarak “Eurodesk Türkiye 2014 Stratejik Planı” Eurodesk Türkiye birimince hazırlanmış, ülke genelinde faaliyet gösteren Temas Noktalarının ve AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı Genel Koordinatörleri ve Program Koordinatörlerinin de görüşleri alınarak nihai hale erdirilmiştir.

Eurodesk Avrupa-Eurodesk Türkiye 2013 öncesi

Eurodesk Avrupa

1988 yılında İskoçya’da fikirleri atılmış olan Eurodesk, temelindeki ilk anlayış olan “Gençlik Bilgilendirmesi”nden asla uzaklaşmamıştır. Kuruluşundan sonra gelişmeye ve yayılmaya başlaması ile birlikte daha fazla dikkat çekmeye başlayan bu bilgi ağı, 2007 yılında Avrupa Birliği Gençlik Programı’nın temel yapılarından birisi olup, destek vermek suretiyle çalışmalarını daha resmi ve güçlü bir platformda devam ettirmiştir. Bu anlamda özellikle ERYICA ve EYCA gibi gençlik bilgilendirmesi alanında çalışan köklü kuruluşlarla da sürekli işbirliği ve uluslararası alanlarda ortak çalışmalarını devam ettirmektedir.

Genel Bilgi 7

Ancak, gençlik bilgilendirmesinin kavramsal olarak yerelden yerele farklılık göstermesi, ülkeler arasındaki uygulama farklılıkları ve yine ilgili ülkelerdeki Eurodesk Koordinatörlüklerinin farklı yapılanmaları gibi sebeplerden yola çıkarak Avrupa’da da tek bir uygulama örneği bulunmamaktadır. 2007-2013 döneminde Gençlik Programı Eylem 4.7 alt programı aracılığı ile ve sonrasında da 2014-2020 yıllarında uygulanacak olan Erasmus+ Programında yine ayrı bir bütçe ile hibe alan Eurodesk, merkezi Brüksel’de bulunan Eurodesk Brussels Link (EBL) tarafından koordine edilmektedir. EBL ülke koordinatörlükleri ile Komisyon arasında bir köprü görevi görmektedir, ancak ülke koordinatörlükleri elde ettikleri hibelerin ve hibeye bağlı harcamaların her türlü rapor vs. süreçleri için Yürütme Ajansı’na sorumludur.

EBL bu anlamda sadece aktivite koordinasyonu görevini üstlenmekte ve Avrupa Gençlik Haftası, Avrupa Gençlik Portalı gibi önemli etkinliklerin yerelde yürütülmesinde Yürütme Ajansı ile Ülke Koordinatörlükleri arasındaki bağlantıyı aktif kılmaktadır. Ülke Koordinatörlükleri her ne kadar EBL tarafından tek elden koordine edilse de, ülkelerdeki yapılanmalar da farklılık göstermektedir. Örnek vermek gerekirse, İtalya’da bir STK bünyesinde üyelik sistemi ile ilerlerken, Yunanistan’da Ulusal Ajans bünyesinde ilerlemekte, Almanya’da ise Uluslararası Gençlik Çalışmaları Ajansı tarafından yürütülmektedir. Bu farklılık ülkelerin yerel yapılanmalarında da farklı uygulama sonuçlarını doğurmaktadır. Örneğin Almanya’da ülke koordinatörlükleri altında Temas Noktaları1 ve onlara da bağlı olarak Bilgi Noktaları ve her bilgi noktasının yine kendisinin belirlediği Bilgi Kişileri uygulaması başlatmıştır. Bazı ülkelerde ise tam tersine herhangi bir yerel uygulama mevcut olmayıp tek aktif ofis Ulusal Koordinatörlük ofisidir.

Her ülke Koordinatörlüğü kendi ülkesinde çalışmak istediği Temas Noktaları sayısını kendisi belirlemektedir. Ülkeler ve EBL arasındaki iletişim “First Class” adı verilen bir bilgisayar yazılımı sayesinde sağlanmaktadır. First Class sistemi bazı ülkelerde “intranet” adı ile de kullanılmaktadır.

1 İngilizce karşılık olarak “Multipliers” ifadesi kullanılmaktadır.

Yürütme Ajansı

Eurodesk Brussels Link

ÜlkeKoordinatörlükleri




Her kullanıcının ayrı bir kullanıcı adı ve şifre ile bağlandığı bu uluslararası kullanıcı ağı sayesinde yapılan duyurular, talepler görülmekte ve takip edilebilmektedir. Aynı zamanda Komisyon veya farklı uluslararası kuruluşların duyuruları da çoğu zaman web sitelerinden bile öncelikli olarak bu sistem aracılığı ile tüm Temas Noktaları tarafından görülebilmektedir. Ülkeler kendi Gençlik Bilgilendirme öncelikleri ve yöntemlerine göre bu iletişim platformunu farklı uygulamalar dahilinde de kullanmaktadır.

Aynı zamanda uluslararası Eurodesk Ağı, Avrupa Komisyonu’nun 2014 yılından itibaren büyük önem verdiği Avrupa Gençlik Portalı’nın içerik sağlayıcısıdır. Portal Avrupa Gençlik Stratejisi kapsamında Avrupa Komisyonu’nun belirlediği çerçeveler doğrultusunda her ülkenin kendi içeriğini gelen ve giden yararlanıcı düşünülerek girmektedir. Bu kapsamda ülkemize ait veri girişi Eurodesk Türkiye’nin sorumluluğundadır.

Eurodesk Türkiye

Ülkemizde Eurodesk Türkiye çalışmaları, Eurodesk’in AB Gençlik Programına dahil olmasının (2007) ardından, 2008 yılında başlamıştır. İlk olarak Türkiye Ulusal Ajansı’nın ülkemiz gençlik alanındaki yeri ve tarafsızlık durumundaki hassasiyeti sebebiyle, 2009 yılında önemli bir toplantı gerçekleştirilmiştir. TUBİTAK-Tüsside aracılığı ile Gebze’de 3 günlük “Ortak Akıl Toplantısı” isimli düzenlenen etkinlik ile henüz sadece Türkiye Ulusal Ajansı bünyesinde başlamış olan yapılanmanın yerele nasıl yayılması gerektiği potansiyel paydaşlar ile istişare edilmiştir. Ülkemizin çeşitli yerlerinden gelen farklı kurum temsilcileri, gençlik çalışanları ve gençler tarafından ülkemizde gençlik bilgilendirmesi ve Eurodesk yapılanmasının nasıl olması gerektiği konusunda alan görüşler alınmış ve toplanan veriler sonuç raporu olarak Başkanlığımıza sunulmuştur.

Gelen rapor, Gençlik Programı ve kurumsal tecrübeler doğrultusunda 2009 yılı sonunda ilk Ulusal Teklif Çağrısına çıkılmıştır. İlk olarak gelen başvurular arasından 17 kuruluş Eurodesk Türkiye Temas Noktası olmak üzere hak kazanmıştır. Eurodesk Temas Noktaları Teklif Çağrısı ardından, hak kazanan kuruluşlara bir Eurodesk Akreditasyon eğitimi yapılmış ve verilen eğitim sonucunda da Temas Noktaları yerellerinde hizmet vermeye başlamışlardır. Temas Noktalarının dağılımı yandaki gibidir: (Resim-1)

Genel Bilgi 9

Resim-1; Eurodesk Türkiye Temas Noktaları I. Dönem-2010 dağılım tablosu

2010 yılında 2. Teklif Çağrısı yayınlanmış ve 2011 yılında yine iki Teklif Çağrısı yapılmıştır. 2012 yılında ise bu hızlı büyümeyi biraz daha yavaşlatmak ve kaliteye odaklanmak için bir Teklif Çağrısı yapılmıştır. 2013 yılında ilk 6 ay içerisinde bir, ikinci 6 ayında da bir Teklif Çağrısı gerçekleşmiştir.

Türkiye’de faaliyet gösteren Eurodesk Temas Noktalarının son durumu aşağıda yer alan Türkiye haritasında belirtilmiştir.

Resim-2; Eurodesk Türkiye Temas Noktaları 7. Dönem-2015 dağılım tablosu


Eurodesk Türkiye’nin geçen süre içerisindeki Temas Noktaları sayısı aşağıdaki gibidir:

Bu hızlı büyüme yayılma stratejisi açısından verimli görünse de kalite anlamında önemli sıkıntılar doğurmuştur. Zira hızlı büyüme, kaliteli büyüme anlamına gelmemektedir. Bununla birlikte Eurodesk Türkiye’nin ülkemizde getirdiği ses ve Gençlik Programının yerelde bilinmesine sağladığı katkı şüphesizdir. Eurodesk Türkiye’nin en büyük özelliği yerelde doğrudan gençlerle buluşmasıdır. Yine ağı güçlü kılan özellik birbirinden farklı kurum kültürüne sahip kuruluşların “gençlik” ortak paydasında buluştuğu ülkemizin tek ağı olmasıdır. Yani bir ilde bir Valilik ile bir STK gençlik paydasında ortak hareket etmektedirler. İrtibat Kişilerinin gönüllü olarak büyük bir özveri ile çalışıyor olması bu verimli işbirliğinin meyve vermesine de yol açmıştır.

2014 yılı Ekim ayı itibariyle Temas Noktalarının kurum türlerine göre dağılımını gösteren tablo aşağıdaki gibidir:

1730

75102

130142

181

130

Teklif Çağrıları Sonrası Temas Noktaları Sayısı

Series 1

Üniversiteler18%

Gençlik Spor Bakanlığı ve Kurulușları

11%

STKlar27%

Yerel Yönetimler18%

Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Kurumlar

11%

Çalıșma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

1%

Valilikler / Kaymakamlıklar

11%

Kalkınma Ajansları3%

Eurodesk Temas Noktaları Kurum Türlerine Göre Dağılım Tablosu (Aralık 2015)

Genel Bilgi 11

Aynı tarih itibariyle yukarıda yüzdeleri verilmiş olan kurum türlerinin sayısal dağılımı ise şu şekildedir:

Aynı zamanda çalıştığı gençlerin ve gençlik çalışanlarının Türkiye Ulusal Ajansı’nın faaliyetlerine ilgi duymalarından, yerelde Eurodesk Temas Noktası ünvanı almak bir kurum için oldukça önemli bir hareket iken, yararlanıcılar için ise yerellerinde “Türkiye Ulusal Ajansı’na ulaşmak” olarak nitelendirilmektedir.

Sayısının sabit olamamasının yanı sıra yerele yayıldığı 2010-2012 yılları arasında hiçbir kurum akreditasyonunun iptalinin olmaması da Temas Noktaları olan kurumlar üzerinde olumsuz bir etki bırakmıştır. Bu durum, verimli çalışmayan kurumlarda rehavet etkisi yaratırken, verimli çalışan kurumlar için de motivasyon kırıcı bir etki olmuştur. Aynı zaman sürecinde Eurodesk Türkiye’nin ülke genelde çalışmalarına ilişkin herhangi bir yönetmelik olmaması da üzerinde düşünülmesi gereken ayrı bir durum olmuştur. Bu açıdan bakıldığında ortaya çıkan sıkıntılar her yıl Haziran-Aralık aylarında yılda 2 defa yapılan Değerlendirme Toplantılarında sözlü ve yazılı olarak Temas Noktaları İrtibat Kişileri tarafından özellikle dile getirilmiştir.

Dile getirilen bu sıkıntıların artması üzerine ilk 2 yılın verdiği deneyim sonucunda Gençlik Programı Genel Koordinatörlüğü talebi ve Başkanlık Makamının onayı ile ilk olarak Eurodesk Türkiye Usul ve Esasları düzenlenmiş ve süreç içerisinde farklı zamanlarda ihtiyaç duyuldukça güncellemesi yapılmıştır. Usul ve Esasların düzenlenmesinin hemen ardından iptal gereği görülen kuruluşlara önce bildirimler yapılmış ve ardından da gerekli düzenlemelerin yapılmadığının izlenilmesi üzerine iptal işlemleri gerçekleşmiştir.

(Aralık 2015)

Üniversiteler 24 Gençlik Spor Bakanlığı ve Kurulușları 14 STKlar 35 Yerel Yönetimler 23 Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Kurumlar 14 Çalıșma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 1 Valilikler / Kaymakamlıklar 15 Kalkınma Ajansları 4

Temas Noktaları Kurum Türlerine Göre Dağılım Tablosu


Yerele yayılmanın gerçekleştiği 2010 yılından 2014 yılı sonuna kadar geçen süre içerisinde Akreditasyonu iptal olan kuruluşların durumu incelendiğinde aşağıdaki tablo ortaya çıkmaktadır:

1.2 Eurodesk Türkiye Gençlik Bilgilendirme Çalışmaları

Durum Analizi

2007-2013 yılları arasında uygulanan Gençlik Programı Eylem 4.7 alt programı altında bulunan Eurodesk Türkiye, 2014-2020 yılları arasında uygulanacak olan Erasmus+ Programında da Türkiye Ulusal Ajansı bünyesinde de Gençlik Programından sorumlu Genel Koordinatörlük Gençlik Hareketlilik Programları Koordinatörlüğü bünyesinde hizmet vermektedir.

Eurodesk Türkiye ağı içerisinde 130 Temas Noktası bilgilendirme faaliyetlerine aktif olarak devam etmektedir. Kurumsal farklılıkları bir sinerji olarak kabul ederek aslında Avrupa Birliğinin temel işleyiş sistemlerinden olan yerelin kuvvetlenmesi ve kurumlararası işbirliğini desteklemek adına, önemli bir çalışma kültürünü yansıtmaktadır.

Eurodesk Türkiye koordinatörlüğünün kurumlara en büyük katkıları aşağıdaki başlıklarda gösterilebilir:

• Promosyon desteği• Eğitim desteği (Kültürlerarası Öğrenme vb konularda eğitimler)• Kuruluşların etkinliklerine destek (Mali Destek Programı gibi)• Web sayfası - Sosyal medya aracılığı ile kurumsal tanınırlık sağlanması

17

6

26

7

17

10

0

5

10

15

20

25

30

Üniversiteler Gençlik SporBakanlığı veKurulușları

STKlar Yerel Yönetimler Milli EğitimBakanlığına

Bağlı Kurumlar

Valilikler /Kaymakamlıklar

İptal Olan Kurumların Kurum Türlerine Göre Dağılım Tablosu

Genel Bilgi 13

• Promosyon desteği

Eurodesk Ulusal Koordinatörlüğü her yıl Başkanlık Makamının uygun görüşü ile talep ettiği Eurodesk bütçesinin ilgili kaleminde, harcamayı planladığı promosyon materyalleri miktarını belirler. İlgili bütçe ve başvurunun onaylanmasının ardından uygun alım kurallarına göre promosyon materyali alımları gerçekleştirilir ve alınan promosyon malzemeleri doğrudan Temas Noktalarına gönderilir.

Promosyon malzemeleri içerisinden Türkiye Ulusal Ajansı bünyesinde bulunan Ulusal Koordinatörlüğe gelen malzemeler, hem Başkanlık binasındaki etkinliklerde kullanılır hem de Temas Noktalarının yıl içerisindeki taleplerine uygun olarak kendilerine gönderilir. Söz konusu, promosyon materyal ve gençler olduğu için seçilecek promosyonların gösterişten uzak tamamen genç-dostu materyaller olması oldukça önemlidir. Zira gençlere artık flash-disk vermek önemli bir promosyon materyali değilken, cep telefonu kabı veya bir seyahat yastığı çok daha önemli bir öneme sahiptir.

Özellikle 2013 yılında uygulanan bu strateji, promosyon ürünlerin Temas Noktaları tarafından çok verimli kullanıldığını göstermiş ve gelen talepler de bu uygulamaların veya Temas Noktalarında farklı anlamlarda destek sağlayacak materyaller geliştirilmesi niteliğindedir.

• Eğitim desteği

Eurodesk Türkiye eğitimleri 4 farklı kategoridedir:

1. Akreditasyon Eğitimi 2. Tematik Eğitimler 3. Değerlendirme Toplantıları / Kolaylaştırıcılar Grubu 4. Yurtiçi / Yurtdışı etkinlikler 5. Uzaktan eğitimler

• Kuruluşların etkinliklerine destek

Temas Noktaları yerellerinde sürekli olarak kendi çalışma planları dahilinde bilgilendirme toplantıları vb. etkinlikler düzenleyen kuruluşlardır. Bu çalışmalarını yerelde daha kuvvetli yapabilmek adına bazen promosyon desteği, bazen de eğitmen desteği talep etmektedirler. Ulusal Koordinatörlük tarafından düzenlenecek etkinliğin şekil, katılımcı sayısı, yerelde getireceği ses vb. unsurlar hesaplanarak destek verilmeye karar verilir. Geçen süre içerisinde Temas Noktalarının hemen hemen tüm taleplerinin karşılandığı gözlemlenmiştir. Zira çoğu zaman Temas Noktaları kendi projelerinden veya yerel kaynaklarından kendi promosyon malzemelerini bastırırken Eurodesk görselliğini de öne çıkarmaktadırlar.


2013 yılı yol haritası çerçevesinde 2014 yılı 1 Ocak itibariyle Türkiye Ulusal Ajansı ulusal bütçesinden Eurodesk Türkiye Mali Destek Programı Hibe Teklif Çağrısı duyurusu yapılmıştır. 300.000 TL hibe ayrılan program çerçevesinde bir proje için en fazla 10.000 TL destek sağlanmış ve söz konusu Teklif Çağrısı kapsamında 32 proje desteklenmeye değer görülmüştür. Erasmus+ Fırsatları çerçevesinde bilgilendirme aktiviteleri hedefli program çerçevesinde Temas Noktalarının ilgi gösterdikleri ve bazı bölgelerde birden fazla Temas Noktasının ortak olarak tek bir proje sundukları gözlemdi. Yerel işbirliğini de destekleyen bu hibe teklif çağrısı sayesinde Temas Noktaları yereldeki bilgilendirme potansiyellerini arttırmaktadırlar ve devamlılığının önem arz ettiği de her fırsatta dile getirilmektedir.

• Web Sayfası - Sosyal medya aracılığı ile kurumsal tanınırlık sağlanması

Eurodesk Türkiye’nin en güçlü alanlarından birisi de aktif sosyal medya ağıdır. 2013 Temmuz ayı itibariyle Facebook’da http://facebook.com/eurodeskturkey, Twitter’da @eurodesktr , Youtube’da EurodeskTurkey , Flickr’da EurodeskTurkey ve instagram’da @eurodesktr hesapları ile hizmet verilmektedir. Ülkemizde vatandaşlarımızın ve özellikle gençlerimizin sosyal medyayı aktif kullanıyor olmaları duyurularımızın olabildiğince verimli olmasını ve istenilen etkinin yakalanmasını sağlamakta ve bu da sosyal medyanın nasıl önemli bir araç olduğu gösteren bir gerçektir. Eurodesk’in Türkiye Ulusal Ajansı’na bağlı olması sebebiyle kamusal güvenirliğinin yanı sıra, bir oluşum olması aynı zamanda bu kamusal görüntüye esneklik katmakta ve yararlanıcılarımız tarafından ilgi ile takip edilmektedir. Eurodesk sosyal medya araçları ile çok rahatlıkla kampanyalar düzenleyebilmekte ve yararlanıcıların ilgisini çekebilecek şekilde mesaj bile yayınlayabilmektedir. Temas Noktalarımızın etkinliklerinin sosyal medyada Eurodesk tarafından duyurulması ile, taşrada Temas Noktasının varlığından haberdar olmayan veya o kurumun yapmış olduğu çalışmaların çeşitliliğini bilemeyen yararlanıcılar kendi yerelinde aradığı çeşitlilikte çalışmalar yapan kurum ve kuruluşlar ile tanışma fırsatı bulurlar. Her hafta düzenli olarak sosyal medya yönetimlerinden gelen istatistiklerde hesaplarımızın aktif olarak kullanıldığı ve yayınlanan her haberimizin %80 lik bir kitleye ulaştığı görülmektedir.

Eurodesk Türkiye’nin kurulduğu günden beri hizmet veren Web sitemiz (http://eurodesk.ua.gov.tr) yenilenmiş olup, Temas Noktalarımızın kurumsal olarak görünürlüklerinin daha fazla olmasına destek verilmiştir. Eski web sitemizde sadece bir .pdf dosyası ile liste olarak görünen Temas Noktalarımızın yeni web sitesinde kendi etkinliklerini ve çalışmalarını tanıtabilecekleri, İrtibat Kişilerinin kendi resimlerinin bile görünebileceği bir sayfası, yine Temas Noktalarının yerel etkinliklerini girebilecekleri bir takvim sayfası bulunmaktadır. Bu tür görsellikler yerelde gönüllülük esasıyla çalışan kuruluş ve kişileri daha çok motive etmektedir.

Genel Bilgi 15

Web sayfamız üzerinde Temas Noktalarımızın bilgilerini güncelleyebildikleri, etkinliklerini önceden yayınlayabildikleri ve kendi haberlerini yapabildikleri bir web sayfasına sahip olmaları yine motive arttırıcı unsurlardan olmuştur. Aynı zamanda Kolaylaştırıcılar Gurubu toplantılarında alınan bazı tavsiye kararlarına yönelik web sayfasında bazı eklemeler yapılması da yine Temas Noktalarının karar alma mekanizmalarında yer alabildiklerinde süreci sahiplendiklerini de desteklemektedir.

1.3 Erasmus+ Programı Genel Tanıtımı

Erasmus+ Programı, Avrupa Birliği tarafından eğitim ve gençlik alanında 2014-2020 yılları arasında uygulanacak olan yeni programdır. Ağırlıklı olarak proje faaliyetlerine dayanmakla birlikte bireysel faaliyetleri de içermektedir. Erasmus+ Programı; eğitim, öğretim, gençlik ve spor alanlarını kapsamaktadır. Erasmus+ Programı ile kişilere, yaş ve eğitim geçmişlerine bakılmaksızın yeni beceriler kazandırılması, onların kişisel gelişimlerinin güçlendirilmesi ve istihdam olanaklarının arttırılması amaçlanmaktadır.

Erasmus+ Programı kapsamında desteklenen faaliyetler temel olarak 3 Ana Eylem (AE, Key Action, KA) ve 2 Özel Eylem altında toplanıyor:

• Ana Eylem 1: Bireylerin Öğrenme Hareketliliği

Erasmus+ Programı; 5 milyondan fazla kişi için AB sınırları içinde ve/veya dışında bireylere öğrenme fırsatları sağlıyor. Bu faaliyetler; Eğitim, öğretim, staj, profesyonel gelişim, yaygın öğrenme temelli gençlik aktiviteleri ve gönüllü çalışmalarıdır.

• Ana Eylem 2: Yenilik ve İyi Uygulamaların Değişimi için İşbirliği

Bu eylem sayesinde; eğitim kurumları, gençlik örgütleri, iş dünyası, yerel/ bölgesel otoriteler ve sivil toplum kuruluşları arasında eğitim, öğretim ve gençlik aktiviteleri bağlamında kurumsal işbirlikleri oluşturulmasına fırsat verilmektedir. Bu ortaklıklar yoluyla yenilikçi uygulamaların geliştirilmesi, yaratıcılık, girişimcilik ve istihdam edilebilirliğin sağlanması amaçlanmaktadır. 3 tip faaliyeti vardır, bunlar; stratejik ortaklıklar, sektörel beceri ortaklıkları ve bilgi ortaklıklarıdır.


• Ana Eylem 3: Politika Reformuna Destek

Merkezi faaliyetlerin gerçekleşebileceği Politika Reformuna Destek; bilimsel temellere dayalı politika yapımının teşvik edilmesi ve bu alanda iyi uygulamaların paylaşılması amacıyla Erasmus+ Programının ana eylemlerinden biri olarak belirlenmiştir. Politika Reformuna Destek başlığı altında bir yandan AB üyesi ülkelerdeki politika reformunun desteklenmesi, diğer yandan AB üyesi olmayan ülkelerle bu alanda işbirliği ve iyi uygulamaların paylaşılması mümkün olabilecektir.

Ana Eylem 1, 2 ve 3 hakkında tüm detaylı ve güncel bilgiler için; www.ua.gov.tr adresi ziyaret edilmelidir.

• Özel Eylem1: Spor Destekleri

Spor Desteklerinin genel amacı; Avrupa spor boyutunun sistematik olarak geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Aşağıda yer alan spor faaliyetleri Erasmus+ Programı kapsamında desteklenebilecektir:

º Spor ile ilgili alanlardaki İşbirliği Ortaklıkları: Program Ülkesinden tüm kamu kurum/kuruluşları ve kar amacı gütmeyen tüm kurum/kuruluşlar başvurabilir.

º Kâr amacı gütmeyen Spor Etkinlikleri: En az 12 farklı Program Ülkesinden sporla ilgili tüm kamu kurum/kuruluşları ve kar amacı gütmeyen tüm kurum/kuruluşlar başvurabilir.

*Spor Destekleri merkezi faaliyetler olduğundan, başvurular doğrudan Brüksel’de bulunan Avrupa Komisyonu Yürütme Ajansı’na sunulacaktır.

• Özel Eylem2: Jean Monnet Programı

Jean Monnet Programı Avrupa bütünleşmesi alanında yükseköğretim kurumları düzeyindeki çalışmaları desteklemeyi amaçlamaktadır.

*Jean Monnet Programı merkezi faaliyet olduğundan, başvurular doğrudan Brüksel’de bulunan Avrupa Komisyonu Yürütme Ajansı’na sunulacaktır.

1.4 Gençlik Bilgilendirme Şartı

Avrupa Gençlik Bilgilendirmesi Şartı, 19 Kasım 2004 tarihinde Slovakya Cumhuriyeti’nin başkenti Bratislava’da ERYICA-Avrupa Gençlik Bilgilendirmesi ve Danışmanlık Ajansı’nın (www.eryica.org) 15. Olağan Genel Kurulu’nda kabul edilmiştir. Gençlik bilgilendirmesinde bütüncül yaklaşım, gençlerin ilgi duydukları herhangi bir konuyu

Genel Bilgi 17

kapsar ve bilgilendirme, danışmanlık, tavsiye, rehberlik, destek, yardım, koçluk, eğitim, ağ kurma ve bir uzmana yönlendirme gibi hizmetler dizisi içerir. Bu tarz hizmetler, gençlik bilgi merkezleri veya farklı yapılar bünyesinde kurulmuş gençlik bilgilendirme hizmet birimleri ile internet ve diğer medya araçları kullanılarak gençlere ulaştırılır. Avrupa Gençlik Bilgilendirmesi Şartı’nın ilkeleri gençlik bilgilendirmesinde bütüncül yaklaşımın tüm yönleriyle uygulanmasını amaçlar. Bu ilkeler, gençlik politikalarının bir parçası olan gençlik bilgilendirmesi çalışmaları açısından her bir ülkede kapsamlı, tutarlı ve eşgüdüm çerçevesinde sağlanması gereken yaklaşımlara asgari bir standart getirir ve ölçme-değerlendirme temelleri oluşturur.Aşağıdaki ilkeler; bir gencin bilgi edinme hakkını garanti altına almaya çalışan bütüncül gençlik bilgilendirmesi çalışmalarına bir kılavuz olma niteliği taşır:

1. Gençlik bilgi merkezleri ve bilgilendirme hizmetleri istisnasız bütün gençlere açık olmalı.

2. Gençlik bilgi merkezleri ve bilgilendirme hizmetleri, konum, köken, cinsiyet, din veya sosyal statü gözetmeksizin her gencin bilgiye erişim eşitliğine sahip olmasını garanti altına almaya çalışır; imkanı kısıtlı gruplara ve özel ihtiyaçları olan gençlere ise özel ilgi gösterir.

3. Gençlik bilgi merkezleri ve bilgilendirme hizmetleri herhangi bir randevu sistemi olmaksızın kolay ulaşılabilir ve sağladıkları samimi atmosfer ile gençler için çekici olmalı. Ayrıca çalışma saatleri, gençlerin ihtiyaçlarına cevap verir nitelikte ayarlanmalı.

4. Sunulan bilgi, gençlerin istek ve ihtiyaçları üzerine kurulmuş olmalı, gençlerin ilgisini çekebilecek her konu başlığını içermeli ve yeni konu başlıklarını kapsayabilmek için sürekli bir devinim içerisinde olmalı.

5. Her bir faydalanıcı, yetkinliğe ve otonomiye ulaşabilme, edinilen bilgiyi kullanma ve analiz etme yeteneklerini geliştirme yaklaşımı ile birer birey olarak saygı görmeli ve sorularına verilen cevaplar kişiselleştirilmeli.

6. Gençlik bilgi hizmetleri ücretsiz sunulmalı.

7. Bilgi, faydalanıcının mahremiyetine ve kimliğini açıklamama hakkına saygılı bir şekilde verilmeli

8. Bilgi, bilgi verme hakkında eğitim almış profesyonellerce verilmeli.

9. Verilen bilgi eksiksiz, güncel, geçerli, uygulanabilir ve kullanımı kolay olmalı.


10.Çoğulcu yaklaşım ve kullanılan kaynakların doğrulanabilmesi aracılığıyla verilen bilginin tarafsızlığının sağlanması konusunda çaba sarf edilmeli.

11.Sunulan bilgi, herhangi bir dini, siyasi, ideolojik ya da ticari etkiden uzak olmalı.

12.Gençlik bilgi merkezleri ve bilgilendirme hizmetleri, birçok değişik grubun ihtiyaçlarına etkili ve uygun yollar, yaratıcı ve yenilikçi stratejiler, yöntemler ve araçlar kullanarak mümkün olan en çok sayıda gence ulaşabilme konusunda gayret göstermeli.

13.Her bir genç; bilgi ihtiyacının belirlenmesi, bilginin hazırlanması ve iletilmesi, bilgi hizmetlerinin, projelerinin ve akran aktivitelerinin yönetilmesi ve değerlendirilmesi gibi konularla sınırlı kalmadan kendisine en uygun şekilde yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde gençlik bilgilendirmesi çalışmalarına katılma fırsatına sahip olmalı.

14.Gençlik bilgi merkezleri ve bilgilendirme hizmetleri, özellikle bulundukları bölgedeki diğer gençlik yapılanmalarıyla birlikte çalışmalı, gençlerle birlikte çalışan diğer paydaşlarla iletişim içerisinde olmalı.

15.Gençlik bilgi merkezleri ve bilgilendirme hizmetleri, gençlerin modern bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bilgiye ulaşmalarına yardımcı olabilmeli ve gençlerin bu teknolojileri kullanma konusundaki becerilerini geliştirebilmeli.

16.Gençlik bilgilendirmesi çalışmaları için sağlanan hiç bir finansman kaynağı gençlik bilgi merkezlerini ve bilgilendirme hizmetlerini bu Şart’ın ilkelerini uygulamaktan alıkoymamalı.

KAYNAK: http://eryica.org/

1.5 Eurodesk İlkeleri

EURODESK;

1- NİTELİKLİ VE EĞİTİMLİ PERSONELLE ÇALIŞIR; 2- ÜCRETSİZDİR 3- BİREYLERİN İHTİYAÇLARINI DİKKATE ALIR; 4- GENÇLERE BİLGİ SAĞLAR VE YOL GÖSTERİR 5- TARAFSIZ BİLGİ SUNAR 6- DİĞER BİLGİ HİZMETLERİNE YÖNLENDİRİR 7- TÜM AVRUPA GENELİNDE YEREL VE BÖLGESEL BİLGİYE ERİŞİMİ SAĞLAR 8- BİLGİLER GERÇEK HİKÂYE VE BELGELERE DAYALIDIR 9- ÖZELLİKLE MALİ DESTEK PROGRAMLARINA YÖNLENDİRİR

Genel Bilgi 19

10- GEÇERLİ VE GÜVENİLİR KAYNAKLARLA ÇALIŞIR.

EURODESK, ULUSAL EURODESK MERKEZLERİNİN YUKARIDA BELİRTİLEN PRENSİPLERE GÖRE ÇALIŞTIĞINI ONAYLAR.

1.6 Avrupa Gençlik Portalı

Avrupa Gençlik Portalı, Avrupa’da yaşayan, öğrenim gören ve çalışan gençleri ilgilendiren Avrupa’ya dair veya ulusal bilgiler ve olanaklar sunmaktadır. Portal, sekiz ana konu hakkında bilgi vermekte, 33 ülkeyi kapsamakta ve 27 dilde sunum yapmaktadır. Bu web sitesindeki bilgiler, eğitim ve öğrenim, yaratıcılık ve kültür, sağlık ve refah, vs. gibi konulara göre düzenlenmiştir. Bunlara, ana sayfadaki düğmelerle ve her sayfanın üst tarafındaki düğme çubuğu yoluyla ulaşılabilir. Her başlık ayrıca birkaç alt konuya ayrılır, bunlara da konu düğmelerine basarak ulaşabilirsiniz.

Bilgiler Avrupa seviyesinde olduğu gibi ülke seviyesinde de sağlanmaktadır. Farklı ülkeler ve Avrupa seviyesi bilgileri arasında geçiş için “Bir ülke seçin”e tıklayınız. Her konu her ülkede geçerli değildir. Tercih ettiğiniz dili, her sayfanın üst sağ kısmında yer alan düğme yoluyla seçebilirsiniz. Web sitesi gezintisi ve Avrupa seviyesinde bilgi 27 dilde mevcuttur. Ülke tarafından temin edilen bilgiler, her bir ülkenin ulusal dilinde (dillerinde) ve ilgili olduğu yerde ayrıca İngilizce olarak temin edilmektedir. Dili değiştirdiğinizde bir konunun seçtiğiniz dilde mevcut olmaması halinde, konu İngilizce olarak veya yazıldığı orijinal dilde karşınıza çıkar.

Her konunun yanındaki “küre” sembolü, bir konunun okunabileceği farklı dilleri göstermektedir. Konunun istediğiniz dil sürümüne doğrudan gidebilmek için dil koduna tıklayabilirsiniz. Bunu yapmak aynı zamanda web sitesinin gezinti dilini de değiştirecektir. 1.7 First Class Programı Kullanımı

Kullanıma ilişkin tüm detaylar için http://eurodesk.ua.gov.tr/yardim sayfası incelenebilir.

PROJENEDIR?


2. PROJE NEDİR?

Upuzun bir yola bile bir “ADIM” la başlanır. Yürümek ise adımların birleşmesinden meydana gelen belli bir süreçtir. Koşmak adımların daha sıklıkla atılması suretiyle ve belirli aralıklarla her iki ayağın da havada olduğu belirli sıklıkla tekrar eden anları içermektedir. Koşarken ulaşmak istediğimiz hedefe ne şekilde varabileceğimizi ve tüm koşu süresince nelere dikkat etmemiz gerektiğini önceden planlamamız atmış olduğumuz ilk adımdan duruncaya kadar geçecek tüm adımların doğru tanımlanması ile mümkün olabilir.

Her aklımıza gelen fikri uygulamaya geçirebilecek yeteneğimiz olsaydı, upuzun yollar hep koşulmak suretiyle aşılabilirdi. Kavramı daha iyi anlayabilmek için öncelikle PROJE ve PROJE GELİŞTİRME tanımlarını incelemek bizlere yardımcı olacaktır.

Her fikir projeye dönüştürülemez. Bazen aklımıza gelen ve yapılabilirliğine inandığımız düşünceler, sadece niyetten öteye geçmezler. Fikir olarak konuyu ele almış olsak bile uygulanması mümkün olmayabilir. Aklımıza gelen fikir, düşünce, kurgu o kadar çok gerçekçi görünür ki, biz bile yapılabilirliğine kendimizi inandırırız. Projeye dönüştürmenin ise pek de mümkün olmadığını anladığımızda fikrimiz heves veya niyet olarak kalmaktan öteye geçemez.

Projenin en temel özelliği; fikir aşamasından uygulama sonrası değerlendirme aşamasına kadar geçen süreçte proje fikrinin uygulanmasına temel teşkil eden müdahale mantığının doğru tanımlanmasının ve buna bağlı olarak projenin Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ile doğru kurgulanmasının gerekliliğidir.

Bir proje tasarımı yaparken tek başına fikre haiz olmak ile sadece ilk adıma teşebbüs edilmiş olur. Dolayısıyla proje fikrine sahip olmak proje yapmak için yeterli olamaz. Pek çok fikir aklımızdan geçebilir. Fikirden başlayarak koşabilecek adımlara ulaşabilmek için proje geliştiren kişi, grup, kurum ve/veya kuruluş olarak stratejik önceliklerimizi belirlememiz ve bu öncelikler ile proje fikrimizin müdahale edeceği problemin arasındaki yürüme ve koşma niteliği taşıyacak adımların tanımlanması gerekmektedir.

Dolayısıyla tanımlama proje fikrinden proje uygulamasına geçiş için önemli bir aşamayı oluşturmaktadır. İşte burada proje fikrinin çıkış noktasını oluşturan problemin analizi ve projemizin uygulamaya geçirilmesi ile toplum, bölge veya çalışmakta olduğumuz ilgili sektör için neyi ifade ettiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Örneğin Erasmus+ Programı kapsamında hazırlamakta olduğumuz bir projenin Erasmus+ Programı öncelikleri için neyi ifade ettiğini belirlememiz ve uygulamayı düşündüğümüz projenin program önceliklerine hangi düzeyde katkıda bulunacağının doğru tanımlanması

Proje Nedir? 23

önem taşımaktadır. Program rehberinde müdahale alanlarının çalışılmış olduğu ve bu alanların stratejik olarak belirlendiğini görebiliriz. Şöyle bir sorgulama yapabiliriz:

“2014-2020 yılları arasında uygulanmakta olan Erasmus+ Programı ile kişilere, yaş ve eğitim geçmişlerine bakılmaksızın yeni beceriler kazandırılması, onların kişisel gelişimlerinin güçlendirilmesi ve istihdam olanaklarının artırılması amaçlanmaktadır.

Erasmus+ Programı; eğitim, öğretim, gençlik ve spor alanlarını kapsamaktadır. Erasmus+ Programı’na bu adın verilmesindeki ana sebep, kamuoyunda daha fazla tanınan, yurtdışında eğitim ve Avrupa işbirliği ile güçlü bir şekilde özdeşleştirilen önceki Erasmus programının bilinirliğinden faydalanmaktır.”

Erasmus+ Programı kapsamında geliştirebileceğimiz proje fikirlerinin belirli sınırlar ve tanımlamalar çerçevesinde projelere dönüştürülebileceği alanlar rehberde belirtilmektedir.

• Eğitim• Öğretim• Gençlik• Spor

Yaş ve eğitim geçmişlerine bakılmaksızın kişilere;

• Yeni beceriler kazandırılması,• Kişisel gelişimlerinin güçlendirilmesi• İstihdam olanaklarının artırılması

Genel hedeflerine katkıda bulunacak projelerin destekleneceği ve bu amaçla 2014-2020 yılları arasında proje fikirlerinin destek bulabileceği belirtilmektedir.

Buradan hareketle, Erasmus+ Programına yönelik olarak proje fikrimiz var ise ve/veya proje fikri geliştirmek istiyorsak, programın öncelikleri ile ilgili bir müdahale mantığı geliştirmemiz gerekmektedir. Aksi takdirde yapmış olduğumuz tüm çalışmaların program öncelikleri ile ilgili olmaması nedeniyle destek görmeyeceği açıktır. Aklımıza mükemmel bir fikir gelmiş, harika bir niyet gelişmiş olabilir. Ancak bu fikri Erasmus+ Programı çerçevesinde adıma dönüştürmek mümkün olamayacaktır. Dolayısıyla ilgililik proje fikirlerimizi geliştirme süresince en önemli hususlardan birisidir.

Ülkemiz veya herhangi bir bölgesi ile herhangi bir sektör için var olan problemlerin tanımlanması, söz konusu problemlere nasıl bir yöntem ve mantık ile müdahale


edebileceğimizin ulaşmak istediğimiz hedefler çerçevesinde belirlemesine yönelik stratejinin geliştirilmesi fikirden projeye koşmada atılacak önemli adımları oluşturmaktadır. Projemiz ile hangi hedef kitleye yönelik olarak paydaşlarımızla nasıl bir yöntem ile amaçlara ulaşacağımızın ve bu amaçlara ulaşmada proje faaliyetlerimizin hangi beklenen sonuçlara bizi götüreceğinin tanımlanması gerekmektedir. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı; proje kurgumuzun zayıf, tutarsız, doğrulama gösterge ve kaynaklarının yetersiz, varsayımlarının anlamsız olmadığı bir şekilde proje fikrinin başarılabilmesi için fikrimizin projeye dönüştürülmesine ana rehber dayanak teşkil etmektedir.

• Öyleyse PROJE Nedir?

Size göre aşağıdaki bir proje midir?

Yukarıdaki resimde görüldüğü üzere, burnu akan bir kişi ihtiyacını sürdürülebilir bir biçimde mümkün olduğunca kolay ve çabuk ulaşılabilir şekilde giderme imkanı elde etmiş görünmektedir.

Proje Nedir? 25

Acaba bu tür bir materyali ve bu materyalin üretilmesini bir proje olarak ele alabilir miyiz? İçimizde “Evet” diyenler olabilir. “İhtiyacımızı gidermektedir. Uygulanması kolaydır. Ucuzdur. Etkindir. Efektiftir. Hatta kolaylaştırıcı bir özellik taşıması nedeniyle tercih edilebilir….” şeklinde ve/veya diğer gerekçeler ile başımıza takarak kullanabileceğimiz bir burun temizleme aparatı fikrinin mükemmel olduğunu düşünenler olacaktır. “Evet ben bunu kullanırım” diyeceklerdir. Eğer siz bu materyali üreten bir yatırımcı olsaydınız, yaşamakta olduğumuz toplum içerisinde kaç kişinin bu ürünü kullanacağını varsayabilirdiniz? Siz olsaydınız bu ürünü günlük yaşamda kullanır mıydınız? Acaba çevrenizde kaç kişi bu ürünü satın alırdı ve kaç kişi bu ürünü satmak için talepte bulunurdu? Uygulanması mümkün gibi görünen fikir, tasarım olarak efektif gibi görünse de pratikte yaygınlaştırılabilir ve sürdürülebilir bir nitelik taşımamaktadır. Dolayısıyla iyi gibi görünen bir fikrin, niyet aşamasını ve/veya prototip bir tasarım aşamasını geçemeyeceği ve projelendirme aşamasının ilk adımda kalarak uygulanmasının mümkün olamayacağı açıktır. Yukarıdaki gibi örnekler çoğaltılabilir. Aklımıza gelen pek çok fikir mükemmel görünmekle birlikte bir proje niteliği taşıması gereken tüm özelliklere haiz olmaması nedeniyle projelendirilemeyecektir. Dolayısıyla projenin nasıl tanımlanması gerektiği ve hangi tür özellikler taşıması gerektiğinin doğru tanımlanması önemlidir.

2.1. GENEL TANIM

• Proje: Orta ve uzun vadede başarıyı hedefleyen stratejik planlardır. Projemizi başarı odaklı olarak ele almak ve proje fikrimizin de orta ve uzun vadede başarıyı hedefleyen şekilde kurgulanması gerekmektedir. Başarı ölçümlenebilmelidir. Projemizin başarısını belirleyecek olan ise stratejik özellikler taşımasıdır. Stratejik özelliği bulunmayan projelerin başarılı olması mümkün değildir. Burada strateji kavramı üzerinde durmak gerekir. Projeler farklı başarı odaklarıyla kurgulanmış olabilir. Başarının ölçeklendirilmesinde odaklanılan olası proje konularının iş, sorun, çağrı vd. bakış açılarıyla geliştirilmesine bağlı olarak, yapılması gereken önceliklerimiz ile stratejik plan kriterlerinin finansal, hukuki, idari, konjonktürel vd. uyumlarının sağlanmasıdır. Strateji; durum analizi yaparak projenin ana amaçlarını, bölgesel ve kurumsal önceliklerini doğru tanımlamak ve gerekli altyapıyı oluşturmaya yönelik olarak erişilebilir


olanlar arasından belirlemektir. Strateji analizi ile proje kapsamında kalabilecek olan genel hedefler ile proje amacının ne olacağı belirlenmiş olacaktır. En uygun stratejinin seçilmesi projenin özel amacının gerçekleştirilmesi için önemlidir. Böylelikle ölçümlenebilir bir başarı elde edilebilecektir.

• Proje: Herhangi bir planın analiz edilebilen ve değerlendirilebilen en küçük bağımsız birimleridir.

Amaçları belirleme, bu amaçları gerçekleştirmek için çeşitli seçenekleri araştırma, geliştirme, değerlendirme ve en uygununu seçme sürecidir. Üst düzey “stratejik” planlar uzun vadeli yol haritaları olarak ortaya çıkarken, orta düzey planlar uzun vadeli yol haritalarının kapsamında kalarak orta vadeli “taktik” öngörüleri belirler. Bu aşamanın sonrasında kısa vadeli “operasyonel planlar” vardır. Birçok proje ve alt projelerden oluşan, makro hedefleri ortaya koyan, ulusal hedeflere paralellik gösteren ve ulusal hedeflere ulaşılmasına katkıda bulunan çalışmalar bütünüdür.

Proje, fizibilite ile karıştırılmamalıdır. Fizibilite (yapılabilirlik) çalışmaları, bir yatırımı teknik, mali yönleri ve sektörel/ekonomik boyutları ile ortaya koyan, fikir olarak ortaya çıkan yatırımın gerçekleştirilmesinin kabul veya ret edilmesine yönelik analizleri de içeren bir proje faaliyetidir. Hiçbir fizibilite raporu kesin hükümler içermemeli, ancak gerekli analizleri yaparak sonuçları ortaya koymalıdır. Kabul veya ret etme kararı yatırıma fon sağlayacak kişi veya kurumların beklentilerine bağlı olarak değişecektir.

Program

Plan

Projeler, alt projeler

Proje Nedir? 27

Konuyu Erasmus+ Programı çerçevesinde incelediğimizde, proje fikrimizin belirlenmesinde Erasmus+ Programı ile uyumlu öncelikler taşıması gerektiği açıktır. Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Programları da beraberinde uyumlu projelerin analiz edilmiş ve değerlendirilmiş özellikler taşımaları ve programın hedeflerinin gerçekleşmesine katkıda bulunacak şekilde genel hedefler ve proje amaçları içermelerini beklemektedirler. Bilindiği üzere, Erasmus+ Programı 1 Ocak 2014 itibarıyla uygulanmaya başlayan; eğitim, öğretim, gençlik ve spor alanlarında farklı yaş grupları ve farklı hedef kitlelere yönelik destekler içeren çatı programın genel adıdır. Erasmus+ Programı, AB’nin 2014-2020 dönemi için eğitim, öğretim, gençlik ve spor alanlarındaki Avrupa’nın gelecek on yılda karşılaşacağı temel sorunlar olan sosyo-ekonomik değişimlerin üstesinden gelinmesine yardımcı olmak ve büyüme, istihdam, sosyal eşitlik ve sosyal içermeyi hedefleyen Avrupa 2020 stratejisinin uygulanmasını desteklemek amacıyla önemli bir katkı sağlayabilir. Avrupa Parlamentosu ve Konsey’in ‘Erasmus+’: Eğitim, öğretim, gençlik ve spor alanındaki Birlik Programını kuran 11 Aralık 2013 tarih ve 1288/2013 sayılı Tüzüğü (“http://goo.gl/VxFxQA”) dayanması nedeniyle bir planın parçasıdır.

• Proje: Mevcut alternatifler arasından seçilen, en uygun şekilde formüle edilmiş planlamalardır.

Her bir projenin birden çok genel amaca hizmet edecek biçimde kurgulanması gerekmektedir. Bununla birlikte her projenin sadece bir tane özel amacı bulunmalıdır. Proje fikrimizi geliştirirken programın genel amaçlarını hizmet edecek alternatif müdahale şekilleri arasından mevcut kapasitemiz, ilgili taraflarımız, bütçe kısıtları, faaliyet planının gerçekleştirilebilirliği, varsayımlar ve proje ekibi ile birlikte en uygun şekilde formüle edilmiş olanı seçmemiz uygun olacaktır. Böylelikle bir yandan programın genel hedeflerine katkıda bulunurken diğer taraftan da proje amacımızı beklenen düzeyde gerçekleştirme imkanı elde etmiş oluruz.

• Proje: Önceden belirlenmiş spesifik amaçlara belirli bir zaman diliminde optimum bir şekilde ulaşmak üzere kaynakların nasıl ve ne şekilde kullanılacağını gösteren planlamadır.

Aklımızda bir proje fikrimiz var ve bu fikrin ilgili olduğu bir programı da analiz ederek bulduğumuz ve bu programın hedefleriyle uyumlu olarak projemizi şekillendirmeye başladığımız anda, karşımıza projenin özel amacının tam olarak belirlenmesi çıkmaktadır. Uygulamaya karar vermiş olduğumuz strateji ile bağlantılı olarak


belirleyeceğimiz projemizin özel amacına ulaşmak için en uygun sürenin ne kadar olacağıdır. Bu süre zarfında hangi kaynakları nasıl ve ne zaman tüketeceğimizin de belirlenmiş olması gerekmektedir. Her bir projenin belli bir hayat seyri bulunmaktadır ve bu hayat seyri sona erdiğinde projeler de tamamlanmış sayılır.

Projelerin hayat seyri içerisinde tüketeceği kaynakların etkin ve verimli bir biçimde kullanılması projenin geliştirilmesine yönelik önemli adımlardan birisini oluşturmaktadır. Pek çok proje fikri muhteşem görünmekle birlikte sadece kaynak planlamasının yeterince yapılamaması nedeniyle beklenen başarıyı elde edememekte ve/veya başarısızlıkla sonuçlanabilmektedir.

2.2. PROJELERİN ÖZELLİKLERİ

√ Bir ihtiyaçtan doğmalı ve bu ihtiyacı karşılamayı hedeflemelidir. Problemler hedeflere, hedefler faaliyetlere dönüştürülür.

PROBLEMLER

HEDEFLER

Proje Nedir? 29

Proje fikrimiz çerçevesinde müdahale etmeyi düşündüğümüz problemin ne olduğu ve hangi faaliyetler aracılığıyla nasıl müdahale edebileceğimizi belirlemek üzere yapılacak proje geliştirme çalışmalarında önemli adımlardan birisi de projelerin özelliklerinin neler olduğunun iyi analiz edilmesi ve bilinmesi gerekliliğidir.

√ İlgili tarafları net bir şekilde belirlenmiş olmalıdır.


√ İlgili taraflar;

Projenin içinde bulunduğu çevre

Projede GörevAlanlar

Çevresel koşullar

Kamu otoritesi

Finansman kuruluşları

Ürünün/hizmetin sunulduğu kitle

İlgili tarafları biraz daha açacak olursak, proje fikrimizin gerçekleştirilmesinde ne ölçüde etkin ve etkili olacaklarının değerlendirilmesi gerekmektedir.

Projenin uygulanması aşamasında içinde bulunduğu çevre, ortam projenin başarısını doğrudan etkileyecek özellik taşımaktadır. İçerisinde bulunulan ortam projenin uygulanmasına engel olacak özellikler taşımamalı ve projemiz de uygulanacak olduğu ortamda olumsuz etki ve sonuçlar doğurmamalıdır. Bir kavun tarlasında yapılacak olan bir üretim tesisinin orada üretilmekte olan ve söz konusu tesisin inşa edilmesi

Proje Nedir? 31

sonrasında artık yetiştirilemeyecek olması nedeniyle oradaki kavunlar da projemizde ilgili taraf olarak ele alınmalıdır. Projeye doğrudan ve/veya dolaylı olarak etki edebilecek olan tüm ilgili tarafların tam ve eksiksiz olarak belirlenmesi önemli bir adımdır.

Proje fikrimizin gerçekleştirilmesinde en önemli ilgili taraflardan birisi de projede görev alanlardır.

Projemizin hazırlık aşamasından uygulanma ve proje bitiminde değerlendirme, raporlama ve yaygınlaştırılmasına kadar geçen süreçte projenin koordinasyonunda yer alacak olanlar ile birlikte projeye doğrudan veya dolaylı katkıda bulunacak kişilerin rolleri önem arz etmektedir. Öyle projeler vardır ki, kurgusu iyi yapılmamış olmakla birlikte proje yöneticisi ve ekibinin gayret ve çabalarıyla istenilen başarıyı elde edebilir. Öte yandan bazı projeler vardır ki, tüm aşamaları olması gerektiğinin üzerinde mükemmel kurgulanmış olmakla birlikte proje sadece insan kaynaklarının yetersizliği nedeniyle başarıyla uygulanamaz. Örneğin, Gençlik Gruplarının projenin başvurusu sırasında en az dört kişi ile bir araya gelerek yazmış oldukları bir proje, uygulama aşamasına geldiğinde aynı dört kişinin bir arada olamaması nedeniyle kabul edilmiş ve desteklenmeye değer görülmüş bir proje olmasına rağmen sadece projede göre alanların ve proje yöneticilerinin bir arada olmaması nedeniyle başarılamama durumu ile karşı karşıya kalması söz konusu olabilmektedir. Bu tür örnekleri özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarındaki yönetim değişiklikleri ve/veya proje koordinatörlerinin yetersizliğinden kaynaklanan uygulamada görülen pek çok örnekler verilebilir. Projede görev alacak kişilerin projenin fikir aşamasından itibaren tüm adımlarda proje yöneticileri veya kurumların yetkilileri ile birlikte hareket etmesinin planlaması ve sağlanması önemlidir.

Fikirlerimize uygun proje geliştirebildiğimizde, projemizin faaliyetlerinin uygulanabilmesi ve beklenen sonuçların elde edilebilmesi için finansman kaynaklarına ihtiyaç duyacağımız aşikardır. Burada projemize fon sağlayabilecek kurum ve kuruluşların da ilgili taraf olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Her bir projenin mutlaka bir bütçesi vardır ve bütçe neleri hangi maliyetlerle ne kadar tutarda yapabileceğimizi gösteren bir plandır. İşbu plan çerçevesinde projemizi uygularken fon desteği sağlayan kurum ve kuruluşların bizden isteyeceği bazı yükümlülükler olacaktır ve bunların tamamıyla karşılanması projemizin başarısı için önem arz eden bir husustur.

Projemizi uygularken kararlaştırılan strateji ile uyumlu olarak belirlenen müdahale mantığımız içerisinde doğrudan ve dolaylı olarak etkileyeceğimiz hedef kitlemiz projenin ilgili taraflarından birisidir. İlgili tarafın birey, özel veya sivil kurum - kuruluş ile kamu özelliği taşımasına göre projemize yapacağı katkılar veya doğabilecek riskler açısından analiz edilmesi ve dikkate alınması gerekmektedir.


Projemizin içinde bulunduğu çevreden farklı olarak diğer çevresel etki faktörlerinin de ayrı bir biçimde ele alınması gerekmektedir. Tüm canlıların ortak yaşama alanlarını oluşturan hava, su ve toprak şeklinde tanımlanabilir. Başka bir ifade ile insanın etrafında bulunan tüm canlı ve cansız varlıklar. Projelerin çevresel değerlendirmeleri sürecinde ilgili tarafların geniş katılımı önem arz etmektedir. Halk da çevresel değerlendirme sürecine katılmalıdır. İlgili ve etkilenen gruplar projelerin çevresel değerlendirme sürecindeki adımlardan ve mevcut katılım fırsatlarından haberdar olmalıdır. Çevresel değerlendirme sürecinin sonuçları bu grupların anlayabileceği şekilde kendilerine iletilmelidir.

Çevrenin korunması ve çevre kirliliği problemi, kirliliğin kaynağı olan ülke ile sınırlı kalmamakta dünya üzerinde var olan diğer devletleri ve insanları da etkilemekte ve ilgilendirmektedir. Bu nedenle, çevre ile ilgili birtakım devletlerarası düzenlemeler yapılmıştır. Anayasamızın 56. Maddesine göre; herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşın ödevidir. 11 Ağustos 1983 tarihinde yayımlanmış olan 2872 Sayılı Çevre Kanunu, çevreyle doğrudan ilgili olarak hazırlanmış olan bir dizi yasal düzenlemenin başında gelmektedir.

ÇEVRE

SU HAVA TOPRAK

Proje Nedir? 33

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreç olup yeni proje veya gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir. Karar verme süreci ile birlikte gelişir ve onu destekler. Dolayısıyla çevresel faktörlerin proje geliştirmenin tüm adımlarında değerlendirilmesi gerekmektedir. Proje başvuru formlarında çevresel faktörlerin proje uygulamaları sırasında ne şekilde dikkate alınması gerektiği yer almakta ve proje başvuru sahiplerince ne şekilde ele alındığının başvuru formunda belirtilmesi istenilmektedir. Her projede mutlaka çevresel etki oluşturacak tüketimler bulunmaktadır. Su, Hava, Denizler, Toprak ve İnsan Sağlığını tehdit edebilecek tüm faktörlerin dikkate alındığı projelerin geliştirilmiş olması beklenmektedir. Projenin mantıksal çerçeve matrisinin oluşturulmasında çevresel faktörlerin nasıl dahil edileceği ilerleyen bölümlerde tekrar ele alınacaktır.

Projemizi uygularken en önemli ilgili taraflardan birisi de kamu otoritesidir. Proje uygulamasının kamu otoritesine bildirilmesi, gerekiyorsa ön izinlerin alınması, güvenliğin temini ve benzeri pek çok nedenler ile kamu otoritesi projemizin uygulanmasında önemli bir ilgili taraf özelliği arz etmektedir. Kamu otoritesinin iznini gerektirecek bir projenin izninin alınmaması durumunda uygulanamayacağı aşikardır. Bu nedenle proje fikrimiz ne kadar güzel ve ulvi olursa olsun kamu otoritesinin iznini gerektirecek ise bunun proje geliştirme aşamalarında önemli bir adım olarak ilgili taraf analizi içerisinde değerlendirilmiş olması gerekmektedir.

√ Proje mekanı belirli olmalıdır.


Projelerin mekanının belli olması projelerin önemli özelliklerinden birisidir. Proje fikrimizi bir proje metnine dökerken mekanı belli olmayan herhangi bir proje yazmamız mümkün değildir. Uzayda veya sanal ortamda yapılması öngörülen projelerde mutlaka bir yer vardır. Sanal ortamdaki projeler bir kaynak sağlayıcı kullanılmak suretiyle gerçekleştirilebilmektedir. Projelerin uygulanacağı yer, diğer tüm ilgili tarafların analiz edilebilmesi bakımından da önemlidir. Örneğin Erasmus+ Programının uygulanabileceği alan ve proje başvurularında, uygulanabileceği yer veya yerler program kılavuzunda belirlenmiştir.

√ Belirli bir zaman diliminde gerçekleşmelidir.

Zamanı belli olmayan veya sonsuz sürede gerçekleştirilmesi öngörülen projeler olamaz. Projelerin ilgili olduğu programların da bir süresi vardır.

Erasmus+ Programının da bir süresi vardır. Erasmus+ Programına sunulacak proje başvurularının programın 2014-2020 yıllarını kapsaması nedeniyle 2020 yılında sonrası henüz belirgin değildir. Dolayısıyla projelerin belirli bir zaman diliminde gerçekleştirilmesi esastır. Başvuru dönemlerine ilişkin rehberlerde de proje başvuru ve uygulanabilecek en uzun süreler belirlenmiştir. Projelerin belirlenmiş zaman dilimlerinde gerçekleştirilecek olması tüm uygulamaların zaman dilimi esaslı başarı ve etki değerlendirmelerinin yapılmasına da imkan verir.

Proje Nedir? 35

√ Hedeflere ulaşmak için yapılması gerekli her faaliyet ve bu faaliyetlerin nasıl bir sıralama ile gerçekleştirileceğinin ayrıntıları belirlenmiş olmalıdır.

Hedeflere ulaşmak için yapılması gerekli her faaliyet ve bu faaliyetlerin nasıl bir sıralama ile gerçekleştirileceğinin ayrıntıları belirlenmiş olmalıdır.

Proje fikirlerimizin uygulanmasında belirli bir faaliyet planı çerçevesinde planlanması ve bu plana uygun faaliyetlerin nerede, ne zaman, kiminle, ne şekilde gerçekleştirileceğinin belirlenmiş olması gerekir. Projenin zaman seyri süresince hazırlıktan başlamak suretiyle uygulama ve akabinde değerlendirme ile yaygınlaştırma şeklinde faaliyetlerin planlanması yapılmalıdır.

Projenin faaliyet planı ile proje bütçesi uyumlu planlanmalıdır. Faaliyet planında öngörülen ve harcama gerektiren tüm faktörlerin tüm ayrıntılarıyla ele alınması ve bütçe kalemlerinde karşılığını bulması gerekir. Öngörülen faaliyetlerde bütçe karşılığı olmayanların giderlerinin karşılanması uygulama aşamasında proje başarı ve kalitesini olumsuz etkileyebilir ve hatta öngörülen faaliyetin gerçekleştirilememesine yol açabilir.

Faaliyet planlarının hazırlanmasında karşılaşılan bir başka husus da proje amaçlarıyla ilgili olmayan faaliyetlerin öngörülmesidir. Projenin ömrü süresince proje amacına en çok katkıda bulunabilecek faaliyetlerin seçilmesi uygun olacaktır. Erasmus+ Programı kapsamında desteklenecek projelerde yaygın eğitim tekniklerinin uygulandığı faaliyetlere yer verilmesi programın bir gereği olarak öngörülmelidir.

Projenin hazırlık faaliyetleri içerisinde ön hazırlık ziyaretleri öngörülebilir. Projenin ana faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi öncesinde yapılacak tüm faaliyetlerin ve faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde sorumlu olacak ilgili tarafların ve hedef kitlesinin belirlenmiş olması görev ve sorumlulukların paylaşılması önemlidir.


√ Belirli kaynakları tüketmeli ve sonucunda belirli çıktıları sağlamalıdır.

Her proje uygulama süresince belli başlı bazı kaynakları tüketir. Bu kaynakları tüketirken bunların hangi zamanda hangi faaliyetler için kullanılacağının belirlenmiş olması gerekmektedir. Proje fikrimizin uygulanması neticesinde elde edeceğimiz beklenen sonuçlar ve somut çıktılar önemlidir. Her proje uygulama süresi içerisinde ve/veya sonunda belli çıktılar sağlamaktadır. Bu çıktılar proje fikrimizin artık koşmaya başladığı adımların bir göstergesidir. Projemizin amacının ne ölçüde gerçekleşmekte olduğuna ilişkin çıktılar proje uygulama süresince tüketilen kaynaklar vasıtasıyla uygulanan faaliyetlerin bir sonucu olarak elde edilmektedir.

√ Unsurları anlamında özgün ve tek olmalıdır.

Projelerin unsurları anlamında özgün olması ve tekliği esastır. Bir ayakkabı fabrikasında üretilmekte olan beş bin çift ayakkabının ikinci beş bin çift ayakkabı ile aynı olduğu söylenemez. Her bir proje kendi yaşam süresi içerisinde özgün özellikler taşır ve tektir. Dolayısıyla kopya proje hazırlamanın mahzurları bulunmaktadır. Her bir projenin tek ve özgün olma özelliğinin korunmasına hassasiyet gösterilmelidir.

√ Sürdürülebilirliğin nasıl sağlanacağı açıklanmış olmalıdır.

Projenin faydalarının uygulama süresi tamamlandıktan sonra da devam etmesini sürdürülebilirlik olarak ifade edebiliriz. Proje tamamlandıktan sonra proje hedeflerinin kendi yarattığı fonlarla varlığını sürdürmeleridir.

Projenin uygulanma süresi sonrasında sürdürülebilir sonuçların elde edildiğini görebilmek için;

• Hedef ve başarının sahiplenilmesi önemlidir. Proje amacının sahiplenilmesi sürdürülebilirlik açısından büyük öneme haizdir. Böylelikle proje sonuçları ile birlikte sağlanan faydanın devamı mümkün olabilecektir.

• Politika desteği ve fayda sağlayan kurumların sorumlulukları, sürdürülebilirlik açısından iki şekilde ele alınabilir. Projenin politik etkisinin sahiplenilmesi ve fayda sağlayan kurumların proje faydasının devamına ilişkin katkılarının sürmesi önemlidir.

• Kurumsal kapasitenin oluşturulması, proje uygulama süresince geliştirilmesi veveya mevcut kapasitenin yeterliliği ile sürdürülebilir faydanın elde edilmesine devam

Proje Nedir? 37

olunabilir. Kurumsal kapasite projenin başarı ile uygulanmasının sonrasında oluşturulan ve faydası devam etmesi öngörülen sonuçlar için bir güvencedir.

• Proje bütçesinin amaçlar için yeterliliği ile proje faydasının devam ettirilmesine ilişik olarak bir altyapı hazırlanmış olacaktır. Proje bütçesinin tüm faaliyetlerinin başarıyla ve verimli bir şekilde ulaşılmasını temin edecektir.

• Sosyokültürel faktörler, daha çok projenin yerel paydaşları ve proje uygulayıcılarının ilgili taraflar ile birlikte çalışma kültürünün bir sonucu olarak proje faydalarının sürdürülebilirliğine etkide bulunacaktır.

• Mali ve ekonomik sürdürülebilirlik, proje geliştirme ve uygulama sürecinin vazgeçilmez ve en önemli unsurudur. Projenin sona ermesinden sonra da faaliyetlerin ve faydanın devam etmesi için zaruridir.

• Teknik yeterlilik olması durumunda projenin faaliyetlerinin ve faydasının sürdürülebilirliği teknik altyapı ve yeterlilik dolayısıyla daha güvenli ve başarılabilir olacaktır.

• Cinsiyet Eşitliği, Çevresel Etki, İyi Yönetim, Yoksulluğun Azaltılması gibi faktörlerde görülen iyi uygulamalar ve gelişmeler projenin sürdürülebilirliğine olumlu katkılarda bulunacaktır.

Öyleyse PROJE:

Proje; belli bir zaman diliminde belirli kaynakları tüketmek suretiyle hazırlık, uygulama ve değerlendirme faaliyetlerinin belli bir hedefe ulaşmak için gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilir.

Yukarıda verilen tanıma göre projenin başlıca bileşenleri,

• Hedef odaklı olması, • Belirli bir zaman diliminde gerçekleştirilmesi, • Faaliyet planının bulunması, • Bir bütçesinin bulunması, • Bir Yönetim yapısının bulunmasıdır.

ADIM ADIMPROJE

GELISTIRME


3. ADIM ADIM PROJE GELİŞTİRME

Proje geliştirme; projenin fikir aşamasından başlamak suretiyle uygulama aşamasına kadar geçen süreç içerisindeki tüm çalışmaları ifade etmektedir.

Projenin tüm bileşenlerinin dikkate alınması suretiyle gerçekleştirilecek olan proje geliştirme çalışmalarında Avrupa Birliği Komisyonu’nun 1992 yılında uygulamaya koymuş olduğu “Proje Süreç Yönetimi” metodu “Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı” teknikleri kullanılması ilk uygulama rehberinin 1993 yılında yayınlanması ile proje dünyasında ve tüm proje planlama ve fonlama çalışmalarında uygulanmaya başlamıştır. Projelendirilecek herhangi bir fikrin en önemli adımlarından birisi olan proje geliştirme aşamasında “Proje Süreç Yönetimi” metodu “Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı” tekniklerinin kullanılması ile projeye ilişkin olarak genel hedefler, proje amacı, beklenen sonuçları ve faaliyetleri tanımlamak ve birlikte her bir müdahale mantığına göre doğrulama kaynak ve göstergelerinin varsayımlar ile birlikte ele alındığı, projenin fikir aşamasından itibaren tüm faktörlerin ele alındığı, açık ve gerçekçi hedeflerin belirlendiği proje geliştirmek mümkün olabilmektedir Proje geliştirme çalışmalarında tüm projenin uygulama, değerlendirme, raporlama ve denetim aşamalarını sistematik olarak kolaylaştıracak bir modeldir. Projelerin uygulama seyri süresince içinde barındırdığı birçok döngü bulunmaktadır ve bu nedenle projelerde yönetilmesi gereken bir süreç vardır. Bu sürecin içinde Hazırlık Döngüsü, Uygulama Döngüsü, Değerlendirme Döngüsü, Faaliyet Döngüsü, Bütçe Yönetim Döngüsü vd. birçok döngü yer almaktadır. Tüm bu aşamaların başarıyla yönetilebilmesi için proje fikrinden itibaren tüm sürecin tanımlanması ile proje geliştirme işlemi başarılmış olabilir. Proje Süreç Yönetiminde problemleri analiz etmek ve uygun çözümleri bulmak için ilgili yöntemler ve mantıksal çerçeve yaklaşımının kullanılması bir araç olarak yaygındır. Karar alma ve kurgulamada kullanılmak üzere proje sürecinin her aşamasında nitelikli dokümanların hazırlanması proje fikrimizin rehber bir belgeye intikalini sağlamaktadır.

Proje fikrimizin başarılı bir biçimde uygulanabilmesi için;

• Mümkün olduğu ölçüde ilgili tarafların katılımının sağlanması,• Proje amacının belirlenen hedef gruplar için sürdürülebilir faydalar anlamında açıkça belirlenmesi,• Fikir aşamasından itibaren tüm adımlarda sürdürülebilirlik faktörlerinin gözetilmesi beklenmektedir.

Adım Adım Proje Geliştirme 41

Proje geliştirme sürecinde;

•Proje geliştirme faaliyetinin sonuçların ve faaliyetlerin seçilmiş stratejiye uygunluğu,•Proje amacının hedef grupların gerçek problemleri ile ilgisi,•Hedeflerin uygulama çevresinin kısıtları ve uygulama birimlerinin yetenekleri çerçevesinde gerçekleştirilebilirliği,•Projelerle yaratılan faydaların devamlılığının sağlanması hususları da ele alınmalıdır.

Böylelikle, Proje kurgulama ve hazırlamada yetersizlikler giderilebilir. Pek çok proje hedef gruplar ile ilgisinin olmaması, risklerin yeterince dikkate alınmaması, uzun vadede sürdürülebilirliği etkileyen faktörlerin ihmal edilmesi ve geçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkate alınmaması nedeniyle fikir aşamasından uygulama aşamasına geçtikten sonra beklenen sonuçlar elde edilememekte ve pek çok başarısızlıkla karşılaşılmaktadır.

Tüm bu olumsuzluklar ile karşılaşmamak için, Proje hedeflerinin ve bunlar arasındaki sebep-sonuç ilişkilerinin sistematik bir mantıksal çerçevede ele alınmasını sağlayacak olan araç Mantıksal Çerçeve Matrisi yaklaşımıdır. Erasmus+ Programına ilişkin proje başvuru formlarında da Mantıksal Çerçeve Matrisi yaklaşımına uygun sorular ile karşılaşılmaktadır.

Bu yaklaşım ile en önemli proje geliştirme adımını nasıl atmamız gerektiğini bir örnek ile açıklayalım. Eskiden kolumuz kırıldığı zaman el yordamıyla muayene ve tedavi yapılırdı. Son zamanlarda geliştirilen yöntemler teknik anlamda önce röntgen cihazlarıyla daha sonra da MR cihazlarıyla kırığın tüm yönlerden detaylı olarak analizi ve bu analizle birlikte tedavi uygulama yönetim geliştirilmesi sağlanmıştır. Proje fikrinin geliştirilmesinde de Mantıksal Çerçeve Matrisi bize bu imkanı vermektedir. Mantıksal Çerçeve analizine geçmeden önce saha çalışması yapılmak suretiyle sırasıyla

• İlgili Taraf Analizi

• Problem analizi

• Hedef analizi

• Strateji Analizi

yapılmak suretiyle proje geliştirme sürecinin son aşaması olan Proje Planlaması aşamasına geçiş mümkün olabilmektedir.


Şimdi bir proje fikri düşünelim: Ne yapmak istiyoruz? Neden yapmak istiyoruz? Nerede yapmak istiyoruz? Nasıl yapmak istiyoruz? Ne zaman yapmak istiyoruz? Kiminle yapmak istiyoruz? Kaç paraya yapmak istiyoruz? Kimin için yapmak istiyoruz? Tüm bu sorularımızın cevaplarını aramak için Mantıksal Çerçeve Matrisi Yaklaşımı, proje geliştirmede bize yardımcı araç olacaktır. Bu yaklaşımın kökeni, 1950’li yıllarda ABD’de, matematik ve özellikle işletmede “operasyon araştırma” bilimine dayanmaktadır. Daha sonra Amerikan ordusunda planlama tekniği olarak kullanılmış olan Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı bir denizaltının üretimindeki tüm detaylı proje geliştirme sürecinin ele alınmasından esinlenerek 1960’lı yıllarda ABD hükümeti, kalkınma programlarında planlama aracı olarak kullanılmıştır. Yöntem Dünya Bankası kanalıyla Avrupa’ya geçmiş ve 1970’li yıllarda Alman Kalkınma Kurumu GTZ, yönteme “metaplan” tekniğinin kullanıldığı analiz aşamasını eklemiştir.

Mantıksal Çerçeve Matrisi Yaklaşımın temelini“Hedef Orijinli Düşünme ve Proje Planlama”

oluşturur.


√ MÇM Yaklaşımı sistematik ve mantıklı düşünmeye yardım eder.

Problemin analizinden başlamak suretiyle projenin çıktı ve sonuçlarının değerlendirilmesine kadar geçen süreçte pek çok döngüden oluşan proje geliştirme ve uygulama sürecini mantıksal bir dizinde ele almamızı ve kendi sistematiğinde yönetmemizi mümkün kılar.

√ Proje uygulama sürecinde hangi işin kim(ler) tarafından ve ne zaman yapılacağı çıktılar ve sonuçların elde edilmesi kadar önemlidir.

Faaliyet planı ile zaman planlaması ve projede görev alanların sorumlulukları tanımlanır. Bununla birlikte nihai hedefte başarılması istenilen sonuç ve beklenen çıktıların da elde edilmesi, başarı ve performans göstergeleri bağlamında büyük öneme haizdir.

√ MÇM araçlarına doğrusal süreçte bir defalık değil, ancak düzenli tekrarlanan bir işlemin parçası olarak başvurulur.

Her proje içerisinde birden çok döngü bulunduğunu daha önce ifade etmiştik. Mantıksal Çerçeve Matrisi her bir farklı uygulamanın döngüler ile eş zamanlı olarak ele alınmasını mümkün kılar.

√ Analiz yönteminin bir ürünü olarak çıkan matris, gözden geçirme ve düzeltmelere açıktır.

Proje Süreç Yönetimi bir projenin ömrü boyunca, iyi tanımlanmış yönetim faaliyetleri ve karar verme süreçlerini içeren, değişik aşamaları tanımlar. Mantıksal Çerçeve Matrisi yaklaşımı ise, Program ve projelerin planlanması, yönetimi ve değerlendirilmesi için; sistematik analiz, ilgili tarafların katılımı, belge düzeni gibi araçları kullanan bir yöntemdir.


3.1. PROJE GELİŞTİRME: Analiz Aşaması

Projenin taraflarının tanımlanması, kapasitelerinin belirlenmesi amacıyla yapılan en önemli ilk adımdır. Projenin ilgili taraflarının proje fikrinin tanımlanması aşamasında kişi, kurum, kuruluş vd. nelerden oluştuğunun tanımlanması gerekmektedir.

3.1.1. İlgili Taraf Analizi

Projenin ilgili tarafları;

• Kamu kurumları ve organizasyonları,

• Özel sektör kurumları, şahıs şirketleri,

• Sivil toplum kuruluşları,

• Kadınlar/erkekler, gençler/yaşlılar gibi grup üyeleri, olabilirler.

Genel bir terim olarak ilgili taraflar projenin uygulamacılarını ve projeden fayda sağlaması beklenenleri ifade eder. Projeden fayda sağlayan grupları ikiye ayırmak mümkündür.

• Proje faaliyetlerinin odaklandığı ve projeden direkt fayda sağlaması beklenen gruplar

• Geliştirilen hizmetler sonucunda kendiliğinden fayda sağlayacak olan gruplar olabilir.

Şimdi proje fikrimizi tekrar düşünelim: Bu proje fikrinin gerçekleştirilmesinde kimlerle projemizi gerçekleştireceğiz? Projemizin tarafları kimlerden oluşacaktır? Projemizin ilgili taraflarının temel karakteristikleri nelerdir? Sosyal, ekonomik, cinsiyet, yapı, organizasyon, politik yaklaşım, davranış kalıpları, sosyo-psikolojik yaklaşımları, yerele etki düzeyleri nasıldır? Projemizden beklentileri nelerdir ve projemizle ne ölçüde ilgilidirler? Hangi hedefleri gerçekleştirmede ne düzeyde bizim proje fikrimize ilgi gösterebilirler? Özellikle son


yıllarda artan cinsiyet dengesinin gözetilmesi, çevre faktörlerinin projede ele alınması, teknolojik gelişmelerin ve sosyal medya araçlarının değerlendirilmesi hususlarıyla ne ölçüde ilgilidirler? İlgili tarafların projemizin uygulanması sırasında ve proje süresi sona erdikten sonra kullanabilecekleri hangi kaynakları mevcuttur?

Kaynaklarının yeterlilik düzeyi ve potansiyel katkı miktarlarının ne düzeyde olabileceği öngörüyoruz? Bilgi ve deneyim düzeylerinin ne şekilde olduğu ve projemize olabilecek olası katkılarının mevcut olup olmadığı ve mevcut ise etkililik düzeyinin nereye kadar olabileceğini öngörüyoruz? Proje uygulamasında ne kadar aktif rol üstlenebilecekleri ve projemize olan ilgilerinin düzeyi ile projenin sonuçlarının elde edilmesine yapabilecekleri katkı seçeneklerinin analiz edilmesi gerekir.

• İlgili tarafların projeden beklentileri nelerdir?

• İlgili tarafların yararlanacağı muhtemel faydalar nelerdir?

• İlgili taraflar projeye hangi kaynakları koyacaklar?

• İlgili taraflar hangi diğer tarafı dikkate almak durumundadır?

• İlgili tarafların bunlar dışında projenin yapması veya yapmamasını istedikleri nelerdir? Böylelikle ilgili tarafları analiz etmiş ve projemizde ne ölçüde kendilerine yer verebileceğimizin sınırlarını tespit etmiş olabiliriz. Söz konusu analizi sayfa 42’deki iki tablo kullanılmak suretiyle yapılır ve elde edilen bulgular çerçevesinde öngörülerde bulunulabilir.

Mümkün olduğunca ilgili taraflar ile ilgili analizlere yönelik çalışmalar tüm ilgili tarafların katılımıyla yapılmalıdır.


Taraflar proje fikrinin paylaşılması aşamasında henüz proje geliştirme faaliyeti tamamlanmadan sürece dahil edilecekleri için proje fikrinin uygulamaya geçmesi öncesinde ilgili taraflar ile doğabilecek tüm olumlu ve olumsuz hususların ele alınmasında önemli katkılarda bulunacakladır. Böylelikle doğrudan etkilenecek tarafların özellikleri ve beklentileri de yeterince ortaya konulabilmiş olacaktır.

1

2

NedenDahil Edildiler?

Ne ZamanDahil Edildiler?

Hedef Grup


3.1.2. Problem Analizi

Hedef grupları etkileyen bir veya iki temel problem tanımlanır.

Erasmus+ Programı çerçevesinde proje fikri geliştirebileceğimiz pek çok husus üzerinde çalışabileceğimiz problemlerle ilişkili olarak tanımlanmıştır.

Aşağıda yer alan tabloda 2015 yılında hibe çağrısına çıkılan tüm Ülke Merkezli ve Merkezi faaliyetlerin son başvuru tarihlerini, tarih sırasına göre bulabilirsiniz:

Proje Türü

• Erasmus Mundus Ortak Master Dereceleri

• Büyük Ölçekli AGH Etkinlikleri

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

26 Nisan 2016

4 Ekim 2016

1 Nisan 2016


Proje Türü

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

26 Nisan 2016

4 Ekim 2016

31 Mart 2016

31 Mart 2016

31 Mart 2016

31 Mart 2016

1 Temmuz 2016


Proje Türü

Jean Monnet (Özel Eylem)

26 Nisan 2016

4 Ekim 2015

20 Mart 2015

30 Nisan 2015

21 Ocak 2016

21 Ocak 2016

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr

www.ua.gov.tr


Erasmus+ 2016 Yılına Ait Teklif Çağrısı: http://goo.gl/8Wzwvk

Erasmus+ 2016 Program Rehberi: http://goo.gl/QFsQpU

Erasmus+ 2016 Program Rehberi Değişiklikleri: http://goo.gl/AdiFpv

Avrupa Komisyonu tarafından güncellenen 2016 yılı program rehberine http://goo.gl/mZXkTr sayfasından ulaşabilirsiniz.

Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü’nün Erasmus+ sayfasına ulaşmak için:http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/index_en.htm

Problemin tanımlanması saha çalışması gerektirir ve proje fikrimizin kapsamına giren problemli alana ne şekilde müdahalede bulunabileceğimize dair problemlerin tanımlanması yapılmalıdır. Böylelikle ana problemin ne olduğuna dair tanımlamaya bağlı olarak yukarıda belirtilen proje türlerine başvuruda bulunmamız ve böylelikle hedeflerimize ulaşmamız ve beklediğimiz sonuçları elde edebilmemiz mümkün olabilecektir.

Ana problem/ler ile ilgili problemler tanımlanır.

Problemin ne olduğuna dair tanımlamaya bağlı olarak, söz konusu problemi meydana getiren diğer alt problemlerin de sıralanması gerekmektedir. Bir problemi meydana getiren birden fazla alt problem olabilir. Bazı problemler birden fazla üst problemin nedenidir. Problemler arasında bağıntıyı kurmak ve ana problemi meydana getiren alt problemleri doğru tanımlamak gerekmektedir.


Problemler neden-sonuç ilişkisine göre sıralanır.

Problemler arasında bağıntıyı kurmak ve ana problemi meydana getiren alt problemleri doğru tanımlamak için neden sonuç ilişkisi üzerinde çalışmak gerekmektedir. Hangi problemin neden ve hangi problemin sonuç olduğunu ve sonuç olan bir problemin bir başka problem için neden olabileceğini analiz etmek gerekir.

Problem ağacı hazırlanır.

Nedenlerin tamamıyla belirlenmesi ve aralarında neden-sonuç ilişkisini kurulmasından sonra bunun problem ağacında gösterilmesi gerekmektedir. Böylelikle belirli bir sistematik çerçevesinde neden sonuç ilişkisi kurulmak suretiyle ana problemi oluşturan tüm alt nedenlerin sıralanması yapılmış olmalıdır.

SONUÇ

NEDEN

Temel mantık kontrol edilir.

Problem ağacı çalışmasını yaparken pek çok veriye, istatistiksel analizlere ve neden sonuç ilişkisinde doğru bir mantık silsilesinin kurulup kurulmadığına dikkat etmek gerekir. Problem ağacı çalışmasını tamamlamak için toplanan bilgilerin yanı sıra daha önce yaşanmış deneyimlerden faydalanmak gerekmektedir.


İlgili tarafları belirleme ve analiz çalışmalarına doğru kişilerin katılımının temini söz konusu mantık silsilesinin doğru kurulmasında yardımcı olacaktır.

Problem ağacının hazırlanması öncesinde ve sonrasında neden-sonuç ilişkisi çerçevesinde mantıksal tutarlılıklar birkaç kez kontrol edilmek suretiyle problem ağacının hazırlanma süreci tamamlanmış olur.

Problem ağacında her bir nedenin olumsuz cümlelerle ifade edilmesi gerekmektedir. Problemlerin neler olduğunun belirlenmesinin yanı sıra doğru şekilde analiz edilmesi de gerekmektedir. Mantıksal silsilesi doğru olarak kurgulanmış bir problem ağacının, projenin hazırlanmasındaki en önemli aşamalardan birisi olarak, projenin temel sorunu gidermeye yönelik müdahale mantığının hedef odaklı olarak tutarlı bir şekilde uygulanmasına etkisi büyüktür.

3.1.3. Hedef Analizi

Hedef analizi problem ağacındaki olumsuz ifadelerin –sanki tüm problemleri çözmeye yetkin ve yeterliymişiz gibi- varsayılarak olumlu ifadelere dönüştürülmesiyle başlar. Böylelikle problemler birer hedefe dönüştürülür ve hedefler arasında araç-amaç ilişkisi oluşturulur.

AMAÇ

ARAÇ


Böylelikle hangi araçların kullanılması suretiyle amaçlarımızı gerçekleştirebileceğimizi göreceğimiz bir adım daha atılmış olacaktır. Problemlerin hedeflere dönüştürülmesi sürecinde doğabilecek bazı uyumsuzluklar meydana gelirse, konu problem ağacına dönülmek suretiyle yeniden baştan irdelenmeli ve uyumsuzluklar giderilmelidir. Hedef ağacında problem ağacının tersine olumsuzluklar amaca dönüştüğü için ifadelerimizin de buna göre düzeltilmesi gerekmektedir.

Artık adımlarımızı sıklaştırmanın zamanı gelmiştir. Pek çok neden ile bağıntı kurduğumuz sonuçlar hedef ağacımızın tamamlanması ile amaçlara dönüşmüş olarak bizim stratejik bir değerlendirme yapmamıza imkan verecek bir hale gelmiştir. Şimdi koşulması gereken kulvarı belirleyeceğimiz andır. Proje fikrimiz çerçevesinde tanımlamış olduğumuz problem ve/veya problemlerden acaba hangisine müdahale edebileceğiz?

Tümüne birden müdahale etme imkanımız var mıdır? Hedef ağaçlarının analizi sonrasında projeler programlar da geliştirilebilir. Böylelikle pek çok proje başvurusunun yapılabileceği ve/veya projenin uygulamaya geçirilebileceği programların geliştirilmesinde de bu yöntem etkili olarak kullanılmaktadır. Bizim burada atmak istediğimiz adım ise, proje fikrimizin hangi strateji çerçevesinde hedeflerimizin gerçekleşmesine yönelik olarak uygulamaya konabileceğini belirlemektir.


3.1.4. Strateji Analizi

Hedef ağacımızdaki aynı türden hedef kümelerinin bulunup bulunmadığını analiz etmek üzere artık adımlarımızı sıklaştırmalıyız. Strateji analizi ile projemizin kapsamı içerisinde kalabilecek olan hedefleri belirlemeliyiz. Böylelikle projemizin kapsamı dışında kalacak olan hedefler de doğal olarak belirlenmiş olacaktır. Bu hedeflere bizim proje fikrimizi ile ulaşmamız mevcut kaynaklarımız çerçevesinde mümkün olamayacaktır. Dolayısıyla ana problemin çözümüne ilişkin olarak proje fikrimiz ile koşacağımız yol, bizi ana problemin çözülmesine katkıda bulunmaya imkan verebilecektir. Dolayısıyla seçeceğimiz hedef kümesinin fikrimize en ulaşılabilir katkılarda bulunabilecek özellikte olmasına dikkat etmek gerekir.

Genel Hedef

Sonuçlar

Faaliyetler

Strateji analizi yapmaksızın eğer tüm hedef ağacını kapsayan bir proje yapabiliyorsak bu en etkili olan bir uygulama olabilecektir. Ancak adımlarımızı seçtiğimiz stratejiler üzerinde sıklaştırırken tümünü kapsayan uygulamaların daha çok bir program niteliği taşıyacağını düşünmek gerekir. Programların bulunduğu ve daha uzun süreli müdahale mantığı ile kurgulanmış bir üst hedef ise plandır.


Stratejik analiz ile seçtiğimiz hedef kümesi yönelik proje fikrinin toplum için faydalarını, ulaşmak istediğimiz ana amacını, projemizden beklediğimiz sonuçları ve bu sonuçlara ulaşabilmek için gerçekleştirmek istediğimiz faaliyetleri belirlemek suretiyle projemizin Mantıksal Çerçeve içinde detaylı tanımlamasına geçebilecek bir adımı daha atmış olmaktayız.

Böylelikle proje geliştirme sürecinin analiz aşamasını tamamlamış oluyoruz. Şimdi ise karar verilen ve en uygun olduğuna inanılan strateji çerçevesinde proje geliştirme sürecimizi Mantıksal Çerçeve Matris üzerinde nasıl ve ne şekilde resmedeceğimize karar vermemiz gerekmektedir.


3.2. PROJE GELİŞTİRME: Planlama Aşaması

3.2.1. Mantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması

Mantıksal Çerçeve Matrisi; strateji analizi sonrasında proje yapısının genel hedeflere olan katkıları ve proje amacı çerçevesinde tanımlanması, iç mantıksal tutarlılığın ve risk ilişkisinin kontrolü ile ölçülebilir başarı göstergelerinin belirlendiği faaliyet planlarının hazırlanması ve beklenen sonuçların öngörülmesi çalışmalarını içermektedir. MÇM ile problemin belirlenen strateji çerçevesinde tüm detaylı yönleriyle çözümlenmesine ilişkin müdahale mantığı, doğrulama göstergeleri, doğrulama kaynakları ve varsayımlardan oluşan dört sütunlu bir matris çalışması yapılmaktadır. Bu matris çalışmasında sırasıyla üstten alta;

• Genel Hedefler, • Proje Amacı, • Beklenen Sonuçlar • Faaliyetler

Şeklinde yer alan dört satır bulunmaktadır.

3.2.1.1. Müdahale Mantığı – Proje Tanımı

MÇM hazırlanmasında birinci adım; müdahale mantığının bulunduğu birinci sütunun yukarıdan aşağıya doldurulmasıyla gerçekleştirilir. Her projenin birden çok genel hedefe katkıda bulunması beklenmektedir. Erasmus+ Programının hedeflerinden bir veya birkaçına katkıda bulunacak şekilde düşünmüş olduğumuz proje fikrimizi şimdi tekrar gözden geçirmemiz gerekmektedir.

Cevabını arayacağımız soru: Projenin katkıda bulunacağı genel kapsamlı hedefler nelerdir? Diğer bir ifadeyle projemiz toplum için neden ve ne şekilde faydalar sağlar?

Projenin genel hedeflere yapacağı katkıların neler olacağını tespit ederken, eğer bir fon sağlayıcının bize iletmiş olduğu konumuz ile ilgili bir rehber var ise, bu rehberdeki beklenen hedefler bizim için bir genel hedef teşkil eder. Diğer bir ifadeyle, bir programın hedefleri bizim genel hedeflerimiz ile uyumlu ise, biz program amaçlarıyla ilgili bir proje geliştirmiş oluruz. Geliştireceğimiz projenin program amaçlarıyla ilgililiği projemizin desteklenebilir olarak değerlendirmeye alınabilmesi ve başarısı için önemlidir.


Erasmus+ Programının da yıllara göre öncelikli alan ve proje konuları değişiklik göstermektedir. Proje başvuru dönem ve yıllarına göre Erasmus+ Programının hem genel hem de yıllık ve/veya ülke bazlı amaçları ve önceliklerine uygun projeler geliştirmek fon talep edecek olan ve proje fikrine destek arayan bizler için dikkate alınması gereken en önemli hususlardan birisi olup, atacağımız adımların bu amaçlara ve önceliklere uygun olarak atılması gerekmektedir.

Proje fikriminiz genel hedefler bağlamında ulusal ve uluslararası genel kabul görmüş öncelikler ile ve ilgili program hedefleriyle uyumlu olması belirlediğimiz stratejinin de başarılmasında gereklidir.

Geliştirmekte olduğumuz proje fikrimizin birden çok genel hedefe katkıda bulunacağını belirlemiş ise, şimdi artık proje amacını tanımlama aşamasına adım atabiliriz.


Her bir proje birden çok genel hedefe katkıda bulunabilir. Ancak her projenin bir tek özel amacı vardır. Proje amacımızı belirlerken genel hedeflere yapacağımız katkılar ile karıştırmamamız gerekmektedir. Burada cevabı aranacak soru şu şekildedir: Projenin genel hedefe katkı sağlamak için ulaşmak istediği özel amacı nedir?

“Projenin birden çok genel hedefe katkısı olabilir.Bununla beraber her projenin sadece BİR TEK ÖZEL AMACI olmalıdır.”


Projelerin özelliklerinden bahsederken tek ve özgün olduklarına değinmiştik. Dolayısıyla bu özgünlüğün anlamını tek özel amacının bulunması ile de pekiştirebiliriz. Projelerin başvuru formlarında birden çok özel amacın yazılmasını öngören formların tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Projenin süreç yönetiminde müdahale mantığı bir tek özel amacı gerçekleştirmek suretiyle birden çok genel amaca katkıda bulunmak yer almaktadır. Tüm Mantıksal Çerçeve Matrisi kurgusu buna göre yapılmalıdır. Böylelikle mantıksal tutarlılık sağlanabilir ve bu mantıksal tutarlılık çerçevesinde projenin değerlendirilmesine, raporlanmasında, denetlenmesinde anlamlı ve etkin veri ve sonuçlara ulaşılabilir. Proje amacının karmaşık olmaması ve uygulama sorasında proje başarısını ölçümlemede ölçek seçiminde net olarak anlaşılabilir olması hem uygulama süresince proje yönetimini hem de proje başarısını ölçümlemeyi kolaylaştırır. Projemizden beklenen sonuçlar; proje amacına ulaşılması için gerekli proje çıktılarıdır. Sizin projenizden beklediğiniz sonuçlar nelerdir? Projenizden beklediğiniz ölçülebilir sonuçları maddeler halinde sıralamanız gerekmektedir. Projenin uygulanma süresi içinde ve proje sona erdikten sonra proje amacınıza ulaştığınızı gösteren çıktılar, elde edilen sonuçlar tüm faaliyetlerin gerçekleştirilmesinin ardından elde edilebilirler. Projenin sonuçlarının neler olduğunun yazılmasında kullanılan zaman geçmiş zamandır. Projemizin MÇM’sini hazırlarken Beklenen Sonuçlar bölümünde, tüm sonuçları geçmiş zamanda yazmak gerekmektedir.

Projemizin faaliyetlerinin genel amaçlarına katkıda bulunabilmesi için proje amacının gerçekleşmesi, beklenen sonuçların elde edilmiş olması gerekmektedir. Beklenen sonuçların elde edilebilmesi için uygulanacak başlıca faaliyetler nelerdir ve hangi sırada uygulanacaktır? Faaliyetlerin beklenen sonuçlara göre gruplandırılması yapılmalıdır.

Proje fikrinizi şimdi bu bağlamda Genel Hedefler’den başlamak suretiyle Proje Amacı, Beklenen Sonuçlar ve Faaliyetler olarak MÇM’nin birinci sütununa yazabilirsiniz. Beklenen sonuçların elde edilebilmesi için uygulanacak başlıca faaliyetler nelerdir ve hangi sırada uygulanacaktır?

MÇM’nin birinci sütununu doldurduktan sonra şimdi ikinci sırada varsayımlar karşımıza çıkmaktadır. Amaçlarımızın gerçekleştirilmesinin bazı varsayımlar altında başarılabileceği aşikardır. Bu nedenle MÇM’nin birinci sütununda yukarıdan aşağıya doğru izlediğimiz yolu varsayımları çalışırken en alttan başlamak suretiyle son sütunda aşağıdan yukarıya doğru ele almak gerekmektedir.

Her projenin henüz faaliyetlerine başlamadan önce öngörülmüş bir varsayım mevcut ise, bunun gerçekleşeceği önkoşulu da mevcuttur. Eğer bu varsayım gerçekleşmez ise, proje uygulanamaz. Örneğin, Dernek Yönetim Kurulu, kabul edilmiş bulunan


bir Erasmus+ Gençlik KA105 projesini uygulayabilmek için Valilik’ten Ön İzin alması gerekiyorsa ve bu ön izin verilmiyorsa projenin bu izin temin edilemediği sürece uygulamaya başlanması imkansızdır. Bu nedenle proje fikrimiz sadece fikir aşamasında kalmış demektir. Bu tür varsayımlara biz ön koşul diyoruz. Bir başka ifadeyle öldürücü varsayım olarak da nitelendiriyoruz.


3.2.1.2. Varsayımlar

Varsayımlar

• Bir projenin başarısı için gerekli olan,• Proje yönetiminin kontrolünde olmayan,• Proje uygulaması sırasında izlenmesi gereken, koşullardır.

Varsayımlar aşağıdaki endişelerle ilgili olabilir:

• Proje yönetimine doğrudan katılmayan diğer tarafların faaliyetleri,• Hedef grupların proje çerçevesinde yerine getirilen hizmetlere yaklaşımı• Etkin fon sağlayıcı koordinasyonu ve mali kaynağın zamanında ödenmesi • Proje girdi ve çıktıları için fiyat dalgalanmaları • Devletin ilgili politikalarındaki değişiklikler


VARSAYIMLAR

Evet

Evet

Matriste yer almaz

Kesinlikle

Projeyi yeniden kurgulamak mümkün mü?

Proje amacının gerçekleşmesi için faydalanıcının sorumluluğu dışında olan hangi faktör ve koşulların sağlanması gereklidir? (harici koşullar) Hangi riskler hesaba katılmalıdır?

Beklenen sonuçların zamanında elde edilmesi için, hangi harici koşullar sağlanmalıdır?

Planlanan faaliyetlerin uygulanabilmesi için, faydalanıcının doğrudan kontrolünün dışında olan hangi koşulların sağlanması gereklidir?

Projenin başlamasından önce hangi ön-koşulların sağlanması gerekmektedir?


Varsayımın projenin uygulanması için önem düzeyi ele alınmalıdır. Eğer varsayım proje için önemli değil ise MÇM’de yer almasına gerek yoktur. Varsayım proje için önemli ise gerçekleşme olasılığını ele almak gerekmektedir. Acaba bu varsayım gerçekleşecek midir? Gerçekleşmesi kesin olan bir varsayım ise MÇM’de yer almasına gerek yoktur. Çünkü gerçekleşmesi kesin olan bir hususun varsayım olarak ele alınmasına gerek yoktur. Varsayımımızın gerçekleşmesi olası ise MÇM’de yer alır. Varsayımların MÇM’de olumlu ifadeler kullanılarak yazılması gerekmektedir. Varsayımımızın gerçekleşme olasılığı az ise, küçük bir olasılıkla gerçekleşebileceği öngörülüyor ise, bu sefer projemizi yeniden kurgulamamızın bu kapsamda mümkün olup olmadığının değerlendirilmesi gerekecektir. Projeyi yeniden kurgulamanın mümkün olması durumunda MÇM’nin mümkün ise problem ağacına ve hedef ağacına geri dönmek ve stratejik analizimizi gözden geçirmek ve MÇM’yi küçük bir olasılıkla gerçekleşmesi mümkün görülen varsayım ile odaklı olarak tekrar kurgulamak gerekecektir. Proje geliştirme adımlarında yanıldığımız en büyük husus ilk adımı atar atmaz koşmaya başlayacağımıza ve kısa sürede hedefimize ulaşarak proje fikrimizi öngördüğümüz şekilde gerçekleştirebileceğimize kendimizi inandırmamızdır. Sistemli düşünce aracı olan MÇM ile proje geliştirmede adımlarımızı sıklaştırmadan önce birkaç kez geriye dönerek en uygun uygulama model ve araçlarını varsayımları da dikkate alarak müdahale mantığını sağlıklı bir proje tanımı oluşturmak için kullanabilmemiz gerekmektedir.

Eğer bu aşamalarda doğru bir şekilde varsayımlara göre MÇM’yi oluşturamaz isek, projemizi uygulamaya başladığımız zamanda – eğer desteklenmeye uygun bulunur ise - tekrar başa dönerek MÇM’yi yeniden kurgulamak zorunda kalabileceğimiz gibi, projemizin faaliyetlerini planladığımız ve öngördüğümüz nitelik ve düzeyde gerçekleştirememe, beklenen sonuçları öngörülen doğrulama göstergeleri seviyesinde elde edememe, proje amacına tam olarak ulaşamama ve genel hedeflere istenilen derecede katkıda bulunamama durumuyla karşılaşmamız kaçınılmaz olacaktır.

“MÇM, bir proje geliştirme aracı olduğu kadar aynı zaman bir proje yönetim aracıdır.”

3.2.1.3. Doğrulama Göstergeleri

Proje sonuçlarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için ihtiyaç duyulan kriterleri tanımlar. Projemizin tanımında yer alan – Genel Hedeflere Katkı, Proje amacının Gerçekleşmesi, Beklenen Sonuçların elde edilmesi, Faaliyetlerin Beklenen sonuçlara ulaşılacak şekilde başarıyla uygulanması - dört ana bölümün proje uygulama süresince hangi göstergeler ile değerlendirileceğini MÇM’de belirlemek durumundayız. Böylelikle proje uygulama adımlarına geçtiğimizde, başarımızı ölçecek olan göstergelere ne


kadar ulaşabildiğimizi de değerlendirmemiz gerekecektir. Başarı göstergeleri sadece kendimizi değerlendirmek için kullanabileceğimiz gibi, fon sağlayıcıların da karar vermelerinde gerek bağımsız değerlendiriciler tarafından gerekse proje denetim organlarınca ele alınan ve başvurulan parametrelerdir. Projenin her aşamasında göstergelere ne ölçüde ulaşıldığı, öngörülerinin yapılmasında nelere dikkat edildiği ve ne şekilde kullanıldığı ele alınmaktadır. Dolayısıyla doğrulama göstergeleri projenin objektif şekilde izlenmesi ve yönetilmesini sağlar.

Doğrulama Göstergeleri SMART olmalıdır.

• SPECIFIC (Spesifik): özgü, kendine has nicelik, nitelik ve zaman açısından özgün olmalıdır. Her projenin tek ve özgün olması ile doğru orantılı olarak doğrulama göstergelerinin de MÇM’deki Müdahale Mantığı sütunundaki Genel Hedefler, Proje amacı, Beklenen Sonuçlar ve Faaliyetler ile doğrudan ilgili ve onlara özgü nitelikler taşıması gerekmektedir.

• MEASURABLE (Ölçülebilir): Kabul edilebilir ölçekler içerisinde tarafsız olarak doğrulanabilir olmalıdır. Böylelikle ölçümleme yapmak suretiyle başarı ve performansı değerlendirmek mümkün olabilecektir.

• AGREED UPON (Üzerinde Uzlaşılan): Projenin tüm ilgili taraflarınca göstergenin özellikleri konusunda uzlaşmış olmalıdır. MÇM’de yer alan göstergelerin tüm ilgili taraflarca yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek anlam ve geçerlilik düzeyinde bulunmalıdır.

• REALISTIC & SENSITIVE (Gerçekçi ve Duyarlı): Proje hedefleri ile ilgili ve değişime duyarlı olmalıdır. Projemizin uygulaması sırasında meydana gelebilecek yeniden gözden geçirme aşamaları da dahil olmak üzere proje kurgulama mantığının temel çıkış noktası olan proje fikrimize ve bu fikrimizin analiz aşamasında geldiği stratejik tercihlerimizle oluşan projemizin özellikleri ile ilgili olmalıdır.

• TIME BOUND & COST EFFECTIVE (Süreli ve Maliyet Etkin) Projemizin doğrulama kaynağı olarak ele alacağımız doğrulama kaynağının zaman bakımından belirlenmiş olması ve ucu açık, ulaşılamaz ve anlaşılmaz olmaması gerekmektedir. Doğrulama göstergelerinin elde edilmesinde ve/veya göstergelere ulaşılmasında en uygun maliyet seçimi de dikkate alınmalıdır. Projemizin boyutu, bütçesi, müdahale alanının çerçevesi ile bağlantılı olarak maliyet etkin doğrulama kaynakları seçilmelidir.


Örneğin:• Yer: İstanbul’da bulunan• Hedef grup: Okulu bırakmış çocuklar arasında• Nitelik: Suç işleme oranı• Zaman: 2018’e kadar• Nicelik: %45’den %25’e indirildi.

Doğrulama kaynaklarını belirlerken, Genel hedeflerle ilgili esas göstergeler nelerdir? Proje amacının başarıldığı hangi göstergelerden açıkça anlaşılacaktır? Projenin beklenen sonuçları sağlamak açısından başarılı olup olmadığı ve/veya ne kadar başarılı olduğu hangi göstergelerle ölçülecektir? Sorularına da cevap verilmiş olması gerekmektedir.

Faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde kullanılacak doğrulama kaynakları MÇM’de araçlar başlığında ele alınmaktadır. MÇM’nin bu hücresinde faaliyetleri uygulamak için gerekli araçlar nelerdir? Örneğin, personel, ekipman, eğitim, etüt, malzeme, tesis vb.

3.2.1.4. Doğrulama Kaynakları Doğrulama kaynakları, göstergeleri kontrol etmeyi sağlayan;

• Belgeler,• Dokümanlar,• Raporlar,• Diğer kaynaklardır.

Doğrulama kaynaklarının;

• Nasıl/hangi yöntemle,• Kim tarafından,• Ne zaman/hangi sıklıkla

Sağlanacağı belirtilmelidir.


Bu göstergeler için gerekli bilgi kaynakları nelerdir?

Mevcut veya derlenebilir bilgi kaynakları hangileridir? Bu bilgiyi temin için gerekli yöntemler nelerdir?

Projedeki ilerleme hakkındaki bilgi kaynakları hangileridir?

Faaliyetlere ilişkin doğrulama kaynağını ise maliyetler oluşturmaktadır.

Proje maliyetleri nelerdir? Nasıl sınıflandırılmıştır? Proje bütçesi dökümünde yer alan ana başlıklar çerçevesinde maliyetleri gösteren bütçe kalemleri birer doğrulama göstergesi


olarak MÇM’de yer almalıdır. Erasmus+ Programı kapsamında proje bütçesinde yer alan kalemler ile diğer fonlardan sağlanan farklı projelerin bütçelerinde yer alacak olan kalemler farlılık gösterebilir. Bütçe MÇM ile birlikte her bir proje için proje bir yönetim ve uygulama aracıdır. Dolayısıyla bütçe kalemlerinin maliyetlerin gerekçelendirmesi yapılmak suretiyle projenin faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine imkan verecek sağlıklı ve gerçekçi biçimde belirlenmesi gerekmektedir. Her bütçe içerisinde projenin uygulama süresince tüketeceği tüm kaynakların maliyetlere yansımasını görülmektedir. Dolayısıyla bütçe bir doğrulama kaynağı olarak projenin başarılı olup olamayacağına dair bize ipuçları verecek ve proje uygulamasında koşmaya başladığımızda önümüze çıkabilecek engellerin ne kadar yüksek olabileceğinin göstergesi olma özelliği taşımaktadır.

Kaynak planları;

• Mantıksal çerçevenin amaca yönelik kurgulanabilmesini sağlayan,• Bütçelemeyi ve mali sonuçları izlemeyi kolaylaştıran,• Kaynakların planlı, dolayısıyla etkin kullanımını kolaylaştıran bir şemadır.

İşte burada faaliyetlerin tüm beklenen sonuçlarla bağıntılı olarak tüm detaylarıyla proje amacına ulaşmaya odaklı olarak belirlenmiş olması gerekmektedir. Faaliyetler ile Maliyetlerin olması gereken ölçü ve düzeyde eşleştirilmesi gerekmektedir.

Faaliyet planları;

• Mantıksal çerçevenin amaca yönelik kurgulanabilmesini sağlayan,• Uygulamaya yönelik detayları gösteren,• Faaliyetlerin öncelik sırasını, süresini gösteren,• Önemli kilometre taşlarını tanımlayan,• Yönetim sorumluluğunu belirleyen bir şemadır.

Faaliyet Planı hazırlanırken;

1. Ana faaliyetler listelenir.2. Faaliyetler detaylandırılır.3. Faaliyet detayları, birbirleriyle bağımlılık ilişkilerine göre ve/veya kişi/organizasyon tarafından yapılma durumuna göre sıralanır.4. Faaliyetlerin, başlama ve bitiş süreleri belirlenir. 5. Belirgin önemi olan noktalar (kilometre taşları) belirlenir.6. Her bir faaliyet için gerekli ihtisas ve beceriler ortaya konur.7. Görev ve sorumlulukların dağıtımı yapılır.


1

2

3

4

8

10

12

Araçlar

9

11

13

Maliyetler

Sonuçlar

Faaliyetler

Böylelikle planlama aşamasında Mantıksal Çerçeve Matrisinin hazırlanması tamamlanmış olmaktadır. Mantıksal Çerçeve Matrisi hazırlanmış bir projenin proje başvuru formuna aktarılması oldukça kolaydır. Proje başvuru formunun hemen hemen tüm kalemleri MÇM’de yer alan ve proje fikrimizin hangi varsayımlar altında geliştirilmiş adımlardan ne şekilde hangi kaynaklara göre doğrulanabilecek göstergelere göre başarılabileceğinin cevaplarını aramaktadır.


Proje fikrimizin MÇM’ye aktarılması adımlarının tamamlanması durumunda elimizde tüm yönleriyle analiz edilmiş ve plana dönüştürülmüş bir proje bulunmaktadır. MÇM’yi zaman dilimi çerçevesinde sürekli gözden geçirmek ve yenilemek mümkündür. Zaman diliminin yanı sıra MÇM’nin gerek çevre faktörleri gerekse cinsiyet dengesi açısından da tüm kalemleri sorgulanmak suretiyle değerlendirilmesi gerekmektedir.

Çevre faktörlerinin ve cinsiyet dengesinin gözetilip gözetilmediğinin MÇM’nin tüm proje tanımı içerisinde ele alınarak son şekli verilmelidir.

Bol projeli günler dileğiyle… Adımlarımızı sıklaştıralım…

Gürkan AKÇAER

Gençlik Eğitmenidir. PCM alanında ve Avrupa Birliği’nin finanse ettiği projeler ve bölgesel kalkınma projeleri konularında uzmanlaşmış olup, yaygın eğitim ve Erasmus+’a ilişkin, projelerin hazırlanmasında ve uygulamasında en az 15 yıllık tecrübesi bulunmaktadır.


NOTLUK:

eurodesk.ua.gov.tr

facebook.com/eurodeskturkey

twitter.com/eurodesktr

For Information: [email protected]

Download - T.C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI Avrupa Birliği Eğitim ve ...eurodesk.ua.gov.tr/media/73522/proje-geliştirme-kitabı.pdfADIM ADIM PROJE FIKRI GELISTIRME EL KITABI T.C. AVRUPA

Top Related