SERTLEŞMİŞ BETONUN SERTLEŞMİŞ BETONUN DİĞER ÖZELLİKLERİDİĞER ÖZELLİKLERİ
Yrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER http://kisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter
İNŞ2024 YAPI MALZEMESİ IIİNŞ2024 YAPI MALZEMESİ II
Dokuz Eylül Üniversitesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü
EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME DAYANIMIDAYANIMI
Laboratuvarda yapılan eğilme dayanımı belirleme deneyleri Laboratuvarda yapılan eğilme dayanımı belirleme deneyleri
standartlara göre iki grupta toplanabilir: standartlara göre iki grupta toplanabilir:
4 Nokta eğilme deneyi 4 Nokta eğilme deneyi 3 Nokta eğilme deneyi 3 Nokta eğilme deneyi
EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME DAYANIMIDAYANIMI
P/2
P/2
+
- T P/
2
P/2
0 +
- T
PL/6 PL/6
+ + + M
PL/4
+ + M
P
L/2 L/2
L
P/2 P/2
L/3 L/3
L
L/3
EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME DAYANIMIDAYANIMI
P/2
P/2
+
- T
PL/4
+ + M
P
L/2 L/2
L
Tekil yüklemeli deneylerde açıklık Tekil yüklemeli deneylerde açıklık
boyunca tek noktada (açıklık ortası, boyunca tek noktada (açıklık ortası,
yükleme noktası) maksimum moment yükleme noktası) maksimum moment
oluşur ve o noktada kesme kuvveti de oluşur ve o noktada kesme kuvveti de
değer değiştirmektedir. değer değiştirmektedir.
Dolayısı ile saf eğilme durumundan söz Dolayısı ile saf eğilme durumundan söz
edilemez. edilemez.
Eğilme deneylerinde sadece eğilme etkisi Eğilme deneylerinde sadece eğilme etkisi
inceleneceğinden iki noktadan yüklemeli inceleneceğinden iki noktadan yüklemeli
ikinci deney yöntemi daha sağlıklı ikinci deney yöntemi daha sağlıklı
sonuçlar vermektedir.sonuçlar vermektedir.
EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME EĞİLME DENEYİ ve EĞİLME DAYANIMIDAYANIMI
İki noktadan yüklemeli deneylerde İki noktadan yüklemeli deneylerde
maksimum moment belirli bir aralıkta maksimum moment belirli bir aralıkta
değer almaktadır. değer almaktadır.
Bu aralıkta kesme kuvveti sıfırdır. Bir Bu aralıkta kesme kuvveti sıfırdır. Bir
başka deyişle, salt eğilme hali söz başka deyişle, salt eğilme hali söz
konusudur. konusudur. P/2
P/2
0 +
- T
PL/6 PL/6
+ + + M
P/2 P/2
L/3 L/3
L
L/3
ÖRNEK ŞEKLİ ve BOYUTLARIÖRNEK ŞEKLİ ve BOYUTLARI
4 Nokta eğilme deneyi 4 Nokta eğilme deneyi 3 Nokta eğilme deneyi 3 Nokta eğilme deneyi
6
hb
4
LP
W
Mσ
2
6
hb
6
LP
W
Mσ
2
3 nokta eğilme deneyi ile alınan sonuçlar 4 nokta eğilme 3 nokta eğilme deneyi ile alınan sonuçlar 4 nokta eğilme
deneyindekine göre daha yüksektirdeneyindekine göre daha yüksektir
ÖRNEK ŞEKLİ ve BOYUTLARIÖRNEK ŞEKLİ ve BOYUTLARI
4 Nokta eğilme deneyi 4 Nokta eğilme deneyi 3 Nokta eğilme deneyi 3 Nokta eğilme deneyi
Hangi deney yönteminde eğilme dayanımı daha düşük çıkar?Hangi deney yönteminde eğilme dayanımı daha düşük çıkar?
Hangi deney yöntemi daha güvenilirdir?Hangi deney yöntemi daha güvenilirdir?
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
DOĞRUDAN ÇEKME DAYANIMIDOĞRUDAN ÇEKME DAYANIMI
İlk çekme deneyi örnekleri
Son çekme deneyi örnekleri
A
P σ
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
YARMADA ÇEKME DAYANIMIYARMADA ÇEKME DAYANIMI
Çekme yüklerinin dolaylı olarak uygulanması ile çekme dayanımının Çekme yüklerinin dolaylı olarak uygulanması ile çekme dayanımının
tespit edildiği bu yöntem “Brezilya Yarma Deneyi” olarak da tespit edildiği bu yöntem “Brezilya Yarma Deneyi” olarak da
adlandırılmaktadır. adlandırılmaktadır.
İlk olarak 1953 yılında Brezilyalı Carnerio ve Barcellas tarafından İlk olarak 1953 yılında Brezilyalı Carnerio ve Barcellas tarafından
önerilen bu deney yönteminde, genellikle silindir beton örnekleri önerilen bu deney yönteminde, genellikle silindir beton örnekleri
kullanılmaktadır, ayrıca küp örnekler de kullanılabilmektedir.kullanılmaktadır, ayrıca küp örnekler de kullanılabilmektedir.
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
YARMADA ÇEKME DAYANIMIYARMADA ÇEKME DAYANIMI
Bu deneyde, yatay olarak presin tablaları Bu deneyde, yatay olarak presin tablaları
arasına yerleştirilen, basınç deneylerinde arasına yerleştirilen, basınç deneylerinde
de kullanılan, silindir beton örneklerinin de kullanılan, silindir beton örneklerinin
altına ve üstüne yerleştirilen plakalara dik altına ve üstüne yerleştirilen plakalara dik
yönde basınç yüklemesi uygulanarak yönde basınç yüklemesi uygulanarak
gerçekleştirilmektedir. gerçekleştirilmektedir.
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
YARMADA ÇEKME DAYANIMIYARMADA ÇEKME DAYANIMI
Yükün arttırılmasıyla, Yükün arttırılmasıyla,
dolaylı olarak çekme dolaylı olarak çekme
gerilmeleri oluşur ve gerilmeleri oluşur ve
örnek ekseni boyunca örnek ekseni boyunca
yarılarak göçer. yarılarak göçer.
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
YARMADA ÇEKME DAYANIMIYARMADA ÇEKME DAYANIMI
Elastisite teorisine göre, şekilde Elastisite teorisine göre, şekilde
gösterildiği biçimde yüklenen bir gösterildiği biçimde yüklenen bir
silindirin yük ekseni doğrultusundaki silindirin yük ekseni doğrultusundaki
düzleminde, birbirine dik asal çekme düzleminde, birbirine dik asal çekme
ve basınç gerilmeleri oluşur. ve basınç gerilmeleri oluşur.
Yükün uygulandığı yerlerde oluşan yerel basınç gerilmeleri, Yükün uygulandığı yerlerde oluşan yerel basınç gerilmeleri,
bu noktalardan uzaklaştıkça çekme gerilmelerine bu noktalardan uzaklaştıkça çekme gerilmelerine
dönüşmekte ve bu çekme gerilmeleri çap boyunca sabit dönüşmekte ve bu çekme gerilmeleri çap boyunca sabit
kalmaktadır, kesitin orta bölgesinde oldukça üniform kalmaktadır, kesitin orta bölgesinde oldukça üniform
dağılımlı çekme gerilmeleri oluşmaktadır. dağılımlı çekme gerilmeleri oluşmaktadır.
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
YARMADA ÇEKME DAYANIMIYARMADA ÇEKME DAYANIMI
Burada uygulanan gerilme iki yönlü Burada uygulanan gerilme iki yönlü
olduğundan asıl çekme olduğundan asıl çekme
dayanımından daha büyük değerler dayanımından daha büyük değerler
elde edilir elde edilir
Yarma deneyi süresince, deney aletinin (presin) yükleme Yarma deneyi süresince, deney aletinin (presin) yükleme
tablalarının silindir örneğe göre dikey bir düzlemde tablalarının silindir örneğe göre dikey bir düzlemde
tutulması sağlanmalıdır. tutulması sağlanmalıdır.
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
YARMADA ÇEKME DAYANIMIYARMADA ÇEKME DAYANIMI
Mukavemet dersi bilgilerinden Mukavemet dersi bilgilerinden
yararlanarak, şu şekilde ifade edilir : yararlanarak, şu şekilde ifade edilir :
Basınç gerilmesi : Basınç gerilmesi :
1
r)r(D
D
πLD
2P 2
Çekme gerilmesi = Çekme gerilmesi =
πLD
2P P:silindire uygulanan basınç yükü,P:silindire uygulanan basınç yükü,
L:silindir örneğin uzunluğu,L:silindir örneğin uzunluğu,
D:silindir örneğin çapı,D:silindir örneğin çapı,
r ve (Dr ve (D--r): seçilen elemanın yükleme r): seçilen elemanın yükleme
noktalarına uzaklıklarıdır.noktalarına uzaklıklarıdır.
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
ÇEKME DAYANIMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİÇEKME DAYANIMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
EKSENELEKSENEL ÇEKMEÇEKME
( f( fctct ))
SİLİNDİR YARMASİLİNDİR YARMA
( f( fctct’ )’ )
EĞİLMEEĞİLME
( f( fctct’’ )’’ )
ffctct == ( f( fctct’ )’ )
1.51.5 ==
( f( fctct’’)’’)
2.02.0
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
ÇEKME İLE BASINÇ DAYANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİÇEKME İLE BASINÇ DAYANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ
ckctk f1.1f (TS500)(TS500) TABLOLARTABLOLAR
ÇEKME DAYANIMI BASINÇ DAYANIMI İLEÇEKME DAYANIMI BASINÇ DAYANIMI İLE
Betonun çekme dayanımı (doğrudan) basınç Betonun çekme dayanımı (doğrudan) basınç
dayanımının yaklaşık 10’da biri kadardır. dayanımının yaklaşık 10’da biri kadardır.
Eğilmede çekme dayanımı ise basınç dayanımının Eğilmede çekme dayanımı ise basınç dayanımının
yaklaşık 5’de biri kadardır. yaklaşık 5’de biri kadardır.
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
ÇEKME İLE BASINÇ DAYANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİÇEKME İLE BASINÇ DAYANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ
0
5
10
15
20
C16 C18 C20 C25 C30 C35 C40 C45 C50
Beton Sınıfı
Ba
sın
ç D
ay
an
ımı/
Çe
km
e
Da
ya
nım
ı O
ran
ı
BETONDA KALİTE BETONDA KALİTE KONTROLÜKONTROLÜ
ÇEKME İLE BASINÇ DAYANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİÇEKME İLE BASINÇ DAYANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ
Beton dayanımı (MPa) Oran (%)
Basınç Eğilme Çekme
Eğilme dayanımı
/ Basınç
dayanımı
Çekme dayanımı
/ Basınç
dayanımı
Çekme dayanımı
/ Eğilme
dayanımı
6,9 1,6 0,8 23,0 11,0 48
13,8 2,6 1,4 18,8 10,0 53
20,7 3,3 1,9 16,2 9,2 57
27,6 4,0 2,3 14,5 8,5 59
34,5 4,7 2,8 13,5 8,0 59
41,3 5,3 3,2 12,8 7,7 60
48,2 5,9 3,6 12,2 7,4 61
55,1 6,4 4,0 11,6 7,2 62
62,0 7,0 4,3 11,2 7,0 63
BETONUN DİĞER ÖZELLİKLERİBETONUN DİĞER ÖZELLİKLERİ
•• KESME DAYANIMIKESME DAYANIMI
•• AŞINMA DAYANIMIAŞINMA DAYANIMI
•• DARBEYE DAYANIKLILIKDARBEYE DAYANIKLILIK
•• BETONUN fBETONUN f-- DAVRANIDAVRANIŞŞII
ve ELASTve ELASTİİSSİİTE MODÜLÜTE MODÜLÜ