Samvinna lögreglu og heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga
Stefán Eiríksson, lögreglustjóri
13. október 2010Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Yfirlit
• Meginefni erindis: Samspil og samskipti heilbrigðiseftirlits í sveitarfélögum og lögreglu
• Farið yfir hlutverk heilbrigðisnefnda og hlutverk lögreglu
• Aðkoma lögreglu að starfi heilbrigðiseftirlits með tvennum hætti:– Aðstoðarhlutverk– Rannsóknarhlutverk
• Dæmi um málaflokka og úrlausnarefni
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Skipulag heilbrigðiseftirlits í sveitarfélögum
• Fjallað um skipulag heilbrigðiseftirlits í lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir nr. 7/1998
• Þar má meðal annars sjá hvernig landinu er skipt í eftirlitssvæði – þrjú eftirlitssvæði sem falla undir starfssvæði lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu
• Hlutverk heilbrigðisnefnda tilgreint í 13. gr. laganna:– Framfylgja lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir– Vinna að bættu heilbrigðiseftirliti á sínu svæði– Annast fræðslu fyrir almenning– Efla samvinnu við önnur yfirvöld og aðila sem vinna að
þessu málum
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Hlutverk og verkefni lögreglu tilgreint í 1. gr. lögreglulaga
• Öryggishlutverkið – gæta almannaöryggis, tryggja réttaröryggi o.fl.
• Forvarnahlutverkið – stemma stigu við afbrotum• Rannsóknarhlutverkið – vinna að uppljóstrun brota,
stöðva ólögmæta háttsemi o.fl.• Þjónustu- og hjálparhlutverkið – greiða götu fólks og
aðstoða þegar hætta steðjar að• Aðstoðarhlutverkið – veita yfirvöldum vernd eða aðstoða
við framkvæmd starfa sinna• Samstarfshlutverkið – starfa í samvinnu við önnur
stjórnvöld og stofnanir sem hafa með höndum verkefni sem tengjast starfssviði lögreglu
• Önnur verkefni – allt sem ótalið er
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Úrræði heilbrigðiseftirlits við framkvæmd starfa sinna
• Valdsvið og þvingunarúrræði heilbrigðisnefnda og heilbrigðisfulltrúa tilgreind í VI. kafla laga um hollustuhætti og mengunarvarnir
• Heimildir til að veita áminningu, frest til úrbóta, leggja á dagsektir, til að stöðva eða takmarka starfsemi og til að framkvæma úrbætur á kostnað hlutaðeigandi
• Heimilt að leita aðstoðar lögreglu ef með þarf
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Aðkoma lögreglu að málum á verksviði heilbrigðisnefnda
• Aðkoma lögreglu í megindráttum með tvennum hætti:– Aðstoðarhlutverk skv. lögreglulögum og
lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir– Rannsóknarhlutverk – rannsókn refsiverðra
brota sem heilbrigðisnefndir eða heilbrigðisfulltrúi beina til lögreglu með formlegum hætti
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Aðstoðarhlutverk lögreglu
• Mælt fyrir um þetta í lögreglulögum og lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir
• Hvað er um að ræða?– Aðstoð við lokanir og stöðvun starfsemi– Aðstoð við að fjarlægja hluti eða dýr– Aðstoða við að framfylgja öðrum
ákvörðunum sem teknar eru og kalla á aðstoð eða valdbeitingu
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Rannsóknarhlutverk lögreglu
• Lögregla annast rannsóknir brota, þ.e. brota á lögum þar sem refsing liggur við
• Fjölmörg lög og reglugerðir sem falla undir eftirlitssvið heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga og refsiákvæði í þeim flestum
• Hvernig skal málum komið til lögreglu þar sem grunur hefur vaknað um refsiverða háttsemi?– Ekki með einfaldri tilkynningu um að hér sé
eitthvað grunssamlegt á ferð– Með rökstuddri kæru hins sérhæfða eftirlitsaðila,
þ.e. heilbrigðisnefndar eða heilbrigðisfulltrúa
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Nánar um rannsóknarhlutverk lögreglu og aðkomu hins sérhæfða
eftirlitsaðila• Heilbrigðiseftirlit sveitarfélaga flokkast sem
sérhæfður eftirlitsaðili á tilteknu sviði. Hvað felst í því?– Mikilvægur skilgreiningar- og túlkunaraðili um
gildissvið reglna og framkvæmd– Sá aðili sem hefur heildaryfirsýn yfir
málaflokkinn og er því í lykilaðstöðu til að gæta að grundvallarsjónarmiðum eins og jafnræðisreglu
– Mikilvægur skilgreiningar- og túlkunaraðili um þá háttsemi/athafnaleysi sem um ræðir og hvaða lagaákvæði sé verið að brjóta
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Nánar um rannsóknarhlutverk lögreglu
• Kærur til lögreglu þurfa að vera skýrar og nákvæmar um öll framangreind atriði, þar á meðal þarf að skilgreina nákvæmlega háttsemina og brot á hvaða lögum um sé að ræða
• Lögreglan hefur viðamikla reynslu af samspili af þessu tagi og samskiptum við sérhæfða eftirlitsaðila á ýmsum sviðum. Dæmi: Landhelgisgæslan, Fjármálaeftirlitið, Innheimtustofnun sveitarfélaga, Skattrannsóknarstjóri, Samkeppniseftirlitið o.m.fl.
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
Dæmi um samstarf á ákveðnum sviðum - dýramálefni
• Munur á úrræðum eftir því hvort um er að ræða brot á reglum um dýravernd eða dýrahald
• Dýraverndarlög geyma skýr úrræði og skýrar heimildir fyrir eftirlitsaðila og lögreglu ef grunur vaknar um brot á lögunum – sjá t.d. 18. gr. dýraverndarlaga
• Dýrahald fer á hinn bóginn eftir samþykktum í hverju sveitarfélagi – sjá 25. gr. laga um hollustuhætti og mengunarvarnir – aðkoma lögreglu fyrst og fremst aðstoðarhlutverk