วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 17ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapy
Maithai ChaiyapanM.A.(CounselingPsychology),Lecturer
PsychologyandGuidanceFacultyofEducation,SongkhlaRajabhatUniversity
Natnalin KhamsampaoM.A.(CounselingPsychology),AdjunctLecturer
ResearchandAppliedPsychology,FacultyofEducation,BuraphaUniversity
Abstract Horticulturaltherapyisaprocessinwhichplant-basedactivitiesandlandscapearebeingutilizedastherapeuticmediumsbytrainedtherapisttoachievecertaintreatmentgoals.Byusingpsychologicalknowledge,techniquesandskills,itaimstopromotepatients’health,well-being,capabilityandqualityoflife.Thishorticulturalactivityprovidespatientstorealizethedeepconnectionbetweenlifewithnatureandhowtoadaptthemselvestothesurroundingworld.Itsunderlyingconceptisbasedontheassumptionthatpeopleareintrinsicconnectedwiththeworldofnature.Therefore,gardenwithmanygreenelementsisexpectedtohelpinhealingpatients’mindandincreasetheircapabilities.Theexamplesofthesebenefitsincludebetterphysicalheaththroughexerciseinthoseactivities,improvedemotionalwell-beingandreducedstresses.Finally,itencouragessocialinteractionsbetweenpeople,reducesthefeelingofisolationorexclusion,andimprovescopingskillsandinspirationtolife.
Keywords: Psychology,Conceptual,HorticulturalTherapy
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน18 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
จตวทยา: แนวคดและศาสตรการใชพชสวนบำบด
ไหมไทย ไชยพนธศศ.ม.(จตวทยาการใหการปรกษา),อาจารย
โปรแกรมวชาจตวทยาและการแนะแนวคณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสงขลา
ณฐนลน คำสำเภาศศ.ม.(จตวทยาการใหการปรกษา),อาจารย
ภาควชาสถตและจตวทยาประยกตคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา
บทคดยอ พชสวนบำบดเปนศาสตรของการใชกจกรรมพชสวนและภมทศนสวนบำบดเพอมงผลการรกษาทางการแพทยทตงไวโดยมนกบำบดมออาชพใหการดแลซงอาศยความเชอมโยงกบศาสตรทางดานจตวทยาเทคนคและทกษะตางๆอนเปนการมงสงเสรมสขภาพสขภาวะทางจตความสามารถของผรบการบำบดใหมคณภาพชวตทดกจกรรมทเกดขนเปนการใหผรบการบำบดตระหนกถงความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอมรอบตวเพอเชอมและประยกตตนเขากบโลกของธรรมชาตการใชพชสวนบำบดดำเนนการอยภายใตขอสนนษฐานวาในสวนลกของจตใจมนษยนนเชอมโยงกบโลกธรรมชาตสวนในสงแวดลอมสเขยวจงคาดหวงวาสามารถบำบดจตใจและพฒนาศกยภาพมนษยไดตวอยางประโยชนของพชสวนบำบดเชนการมรางกายทแขงแรงจากการไดออกกำลงผานกจกรรมตางๆการไดพฒนาสขภาวะทางอารมณทดและเปนการลดความเครยดรวมไปถงการไดสงเสรมการปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคลดวยกนลดความรสกโดดเดยวหรอแปลกแยกและยงเพมทกษะการแกไขปญหาพรอมทงสรางแรงบนดาลใจแกชวต
คำสำคญ:จตวทยาแนวคดพชสวนบำบด
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 19ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
บทนำ ในประวตศาสตรมนษยไดใชธรรมชาตเปนแหลงชวยรกษาบำบดและฟนฟอยางมประสทธภาพ(CooperandBarnes,1999)การทำสวนภมทศน และจตวญญาณภายในมสวนเชอมโยงกนและกนมาแตโบราณกาล(Tuan,1976)สภาพแวดลอมตามธรรมชาตเปนสถานทใหมนษยไดใกลชดกบพระเจาหรอจตวญญาณภายในตน(Janick,1992)ป1980เปนตนมามงานวจยทบงชถงพนทสเขยวเชนสวนครวสวนสาธารณะแหลงธรรมชาตวามสวนชวยสงเสรมสขภาพสขภาวะทางจตและความสามารถของมนษยเปนเวลากวาหลายทศวรรษทมนษยไดตระหนกถงประโยชนของการปฏสมพนธระหวางมนษยกบพชและการทำสวนความสมพนธทผสมผสานนกลายเปนกระแสความสนใจใหมใหกบวงการแพทยหรอจตวทยาในการรกษาหรอบำบดสมาคมเพอการบำบดโดยใชพชสวนจงไดกอตงขนในสหรฐอเมรกาเปนทแรกของโลกและเรยกการบำบดโดยใชพชสวนนวาพชสวนบำบด(HorticulturalTherapy)ซงพชสวนบำบดนจะตองมนกพชสวนบำบดทผานการอบรมเขารวมในแผนการรกษาเพอใหบรรลเปาหมายการรกษาทเฉพาะเจาะจงมแผนทางการแพทยและเอกสารดานการรกษาสวนในกจกรรมทไมไดมงเนนดานการแพทยและการรกษาบำบดแตเนนการพฒนาสขภาวะทดโดยใชพชสวนเปนสอกลาง อยางไรกตามทงสองกจกรรมมพนฐานจากความตองการใชสงแวดลอมสเขยวในการบำบดจตใจคนเพอใหเกดผลทางดานจตใจทดเชนการใหความรสกและอารมณทสดชนการลดความเครยดผลทางดานรางกายผทไดรบการบำบดสามารถเคลอนไหวตวเองไดไดเดนผอนคลายทเชอมโยงกบผลทางดานจตใจโดยทำใหเกดแรงจงใจทจะเดนและออกไปเรยนรทามกลางบรรยากาศทผอนคลายในสวนผลทางดานสงคมนนผเขารวมกจกรรมไดมปฏสมพนธกบบคคลอนในการสอสารพดคยชนชมหรอแมแตการไดถามไถถงความสขเลกๆนอยๆทเกดขนระหวางการเตบโตของตนไมทไดเหนรวมกนทงจากการดมการสมผสดอกไมใบไม(Armstrong,2000) การรกษาดวยการปลกพชสวน(หรอเรยกวาสงคมและการรกษาพชสวน)ถกกำหนดโดยอเมรกนสมาคมพชสวนบำบด(TheAmericanHorticulturalTherapyAssociation:AHTA)มคำนยามคอการมสวนรวมของสมาชกในการทำสวนและกจกรรมของพชทใชอำนวย
ความสะดวกโดยการฝกอบรมบำบดเพอใหบรรลเปาหมายการรกษาทเฉพาะเจาะจงAHTAเชอวาการรกษาดวยการทำสวนเปนกระบวนการทำงานทเกดขนในบรบทของการวางแผนการรกษาทจดตงขนนกบำบดพชสวนไดรบการศกษาพเศษและสมาชกของทมทผานการฝกอบรมการฟนฟ(ทมแพทย,จตแพทย,นกจตวทยา,นกบำบดการประกอบอาชพและอนๆ)ทเกยวของกบผรบการบำบดในทกขนตอนของการทำสวน(FriendsHospital,2005) พชสวนบำบดไดรบความนยมในหลายประเทศเชนในยโรปอเมรกาออสเตรเลยและญปนแรกเรมมาจากการฟนฟสภาพรางกาย-จตใจของคนไขในโรงพยาบาลมกใชกบคนไขโรคหลอดเลอดและหวใจคนไขทบาดเจบบรเวณกระดกสนหลงแรกเรมกอนจะม“พชสวนบำบด”มาจากคำวาHorticultureTherapyโดยนกจตวทยาใชโปรแกรมปลกตนไมเพอฟนฟผเจบปวยจากสงครามในชวงปค.ศ.1940-1950ตอมาประมาณปลายป1800โรงพยาบาลในประเทศสเปนไดจดโปรแกรมปลกตนไมและจดดอกไมใหกบคนไข(GalindoandRodrieguez,2000)และในป1812นายแพทยRushผมบทบาทในการพฒนาจตเวชยคใหมจากมหาวทยาลยเพนซลเวเนยสหรฐอเมรกาไดตพมพหนงสอการรกษาโรคทางจตใจโดยไดกลาววาการขดดนพรวนดนในสวนเปนหนงในกจกรรมทสามารถแยกผปวยชายทเรมหายจากอาการทางจตออกจากกลมทยงมอาการของโรคอยได(Rush,1812)หลงจากนนในป1813กจกรรมการเกษตรและสวนไดเขามาเปนสวนหนงในโรงพยาบาลจตเวชมการสรางเรอนกระจกเพอการบำบดดานจตเวชขนในโรงพยาบาลเปนทแรกจนกลายเปนจารตอนยาวนานของการบำบดโดยใชพชสวนและในป1940รฐบาลสหรฐอเมรกาไดจดตงโรงพยาบาลทหารผานศกเพอดแลรกษาทหารทบาดเจบสมาชกชมรมสวนและอตสาหกรรมพชสวนไดมอบดอกไมรวมถงกจกรรมจากพชใหโรงพยาบาลตอมาในป1950BurlingameผไดรบการอบรมดานจตเวชและภมสถาปตยไดจดตงโปรแกรมพชสวนบำบดรวมกบอาสาสมครจากองคกรสวนขนนอกจากนยงสอนศาสตรแหงพชสวนบำบดใหกบโรงพยาบาลอกดวยBurlingameยงเขยนหนงสอพชสวนบำบดเลมแรกขนรวมกบDonaldWatsonนบเปนจดเรมตนของการศกษาดานพชสวนบำบด(WatsonandBrulingame,1960) โดยแทจรงแลวการใชประโยชนจากพชสวนสามารถยอนไดไกลถง2,000ปกอนครสตกาลในยคเมโสโปเตเมย
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน20 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
ทแปลงเกษตรเขยวชอมในหบเขารมแมนำไทกรสและยเฟรตสและไดใหแรงบนดาลใจสำหรบการออกแบบสวนครงแรกของโลกในราว500ปกอนครสตกาลชนชาวเปอรเซยเรมสรางสวนเพอความรนรมยโดยมนยยะของการรวมความงดงามกลนหอมเสยงประสานจากการไหลของนำและการระบายความรอนในสวนและประมาณของบานพกรบรองในสวนทฝรงเศสในแงของการรกษาความเปนสวนตวอนปลอดภยพชพนธเขยวขจเสยงนกรองและกลนหอมของปา(Gerlach-Springgs,KaufmanandWarner,1998) การกลาวถงประโยชนของพชสวนบำบดนนจำเปนตองเขาใจการเชอมโยงภายในระหวางธรรมชาตและมนษยดงความเชอทมมานานแลววาสถานทธรรมชาตเปนหนทางเชอมมนษยกบจตวญญาณภายในดงนนพชสวนบำบดจงชวยมนษยเราไดตนไมดอกไมเปนสวนหนงและตวแทนทยงใหญของธรรมชาตอนเปนสวนสำคญของโลกตนไมใหอาหารและยาการปลกตนไมดอกไมยงเปนศาสตรและศลปมรายงานจากคนไขกลาววาแคขดดนตกดนใสกระถางโรยเมลดพนธรดนำจดวางตนไมและการจดดอกไมใสแจกนกทำใหมความสขแลวสวนทำใหผปวยลมวากำลงเปนคนไขอยในโรงพยาบาลหรอผตองขงทเขารวมกจกรรมรสกผอนคลายจากความเครยดเมอไดมองดดอกไมใบหญาพชสวนบำบดเปนกจกรรมทผอนคลายไดเคลอนไหวรางกายอยเสมอไดยดเสนยดสายมจดมงหมายทเฝามองตนไมเตบโต(Barnicle&StoelzleMidden,2003)ในทางการแพทยอธบายวาเปนโปรแกรมบำบดททำใหคนไดใกลชดธรรมชาตโปรแกรมพชสวนบำบดบางแหงดแลโดยนกจตวทยานกจดสวนนกจดดอกไมมอบหมายใหคนไขหรอผเขาโปรแกรมดแลตนไมตามถนดบางครงกเกบผลผลตจากตนไมในสวนหรอในเรอนกระจกนำมาปรงอาหารจงเปนกจกรรมทสรางความรสกทดตอตวเองทำใหความทรงจำดขนปรบความสมดลของรางกายและสดทายคอการไดผอนคลายและทำใหจตใจสบาย(Haller&Kramer,2006)
พชสวนบำบดคออะไร สมาคมพชสวนบำบดแหงอเมรกาAHTA(2012)ไดใหความหมายของคำวา“พชสวนบำบด”(HorticulturalTherapy)หมายถงการมสวนรวมของผปวยในกจกรรมพชสวนบำบดโดยมนกบำบดทผานการอบรมคอยดแล
เพอใหบรรลเปาหมายของการรกษาทเฉพาะตามทไดวางแผนไวและเชอวาพชสวนบำบดจะเปนกระบวนการทเกดขนบนบรบทของการจดตงสภาพแวดลอมทางการรกษาทเหมาะสมอยางไรกตามทางAHTAไดแบงประเภทโปรแกรมของการบำบดไวอก3ชนดคอ1)พชสวนเชงบำบด(TherapeuticHorticulture)เปนกระบวนการทใชพชสวนและกจกรรมทเกยวของเพอมงหวงใหผเขารวมมสขภาวะทางจตทดขนไมไดมงเนนผลการรกษาทางการแพทย2)พชสวนเชงสงคม(SocialHorticulture)เปนกจกรรมการพกผอนหรอนนทนาการทเกยวของกบการทำสวนไมมงเนนผลทางการรกษาไมมนกบำบดเขารวมแตมงเนนการปฏสมพนธทางสงคมระหวางกนของคนในชมชนและ3)พชสวนศกษา(VocationalHorticulture)โปรแกรมพชสวนศกษาเปนองคประกอบสำคญสำหรบโปแกรมพชสวนบำบดมจดประสงคเพอการฝกอบรมบคคลทจะทำงานในอตสาหกรรมพชสวนอยางเปนมออาชพ
ประโยชนจากสวนบำบด พชสวนบำบดใหประโยชนทหลากหลายการไดออกแรงจากการรดนำพรวนดนถอเปนการออกกำลงกายไดผอนคลายจากการอยใกลชดกบธรรมชาตสรางความเพลดเพลนในการเฝามองตนไมทเราปลกเตบโตชวยในการพฒนาทกษะตางๆของรางกายไดแสดงความคดสรางสรรคกระตนประสาทสมผสตางๆจากการไดกลนหอมของดอกไมหรอสมนไพรสมผสลกษณะของผวใบรบรสจากพชผลในสวนสงเกตสสนของไมดอกและแสงเงาในสวนซงสงเหลานทำใหบคคลไดเตบโตทางสตปญญาและความงอกงามทางใจเปนการเชอมตอจตวญญาณกบชวตอกครงพชสวนบำบดเปนการใชประโยชนจากพชและการทำสวนเพอพฒนาการปรบตวของคนในดานการเรยนรรางกายจตใจสงคมสรปเปนหมวดหมไดดงน(Corazon,Stigsdotter,Jensen&Nilsson,2010) 1.ดานกายภาพกจกรรมพชสวนบำบดจะชวยเพมความเคลอนไหวของรางกายทำใหกลามเนอแขงแกรงเพมทกษะการใชกลามเนอมดเลกหรอกลามเนอมอซงตองมพฒนาการสอดคลองสมพนธไปกบสายตาแขนขาและอวยวะสวนอนๆจงเพมการทำงานอยางสมดลสอดประสานของกลามเนอและการเคลอนไหวของรางกาย 2.ดานจตใจพชสวนบำบดจะชวยสรางความรสกผอนคลายเปนอสระพฒนาความภาคภมใจในตนเองและ
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 21ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
การเหนคณคาในตนทงยงเสรมสรางทกษะการสงเกตการเลอกการแกปญหาและสงเสรมความคดสรางสรรครวมถงชวยลดความเครยดระบายความโกรธและอารมณตางๆ 3.ดานสงคมกจกรรมในพชสวนบำบดเปดโอกาสการมปฏสมพนธกบผอนการสรางสมพนธภาพทดทำใหเกดความรสกถงการมชวตอยและการรวมมอกบผอนทยงคงมความสำคญสงเสรมทกษะการทำงานเปนทมเรยนรถงความสำเรจและความลมเหลวจากงานททำในสภาพแวดลอมแหงการเรยนรและการไดรบแรงบนดาลใจจากผอน
สมาคมพชสวนบำบดแหงสหรฐอเมรกา (AHTA, 2012) ไดจดแบงประเภทสวนออกเปนประเภทตางๆ ดงน 1.สวนเพอการรกษา(HealingGardens)คอสวนทมการจดสภาพสวนทโดดเดนมความหลากหลายของพนธพชและสภาพแวดลอมทงพชสเขยวไมดอกไมประดบบอนำหรอความใกลเคยงกบธรรมชาตอนๆสวนเพอการรกษาโดยสวนใหญจดในโรงพยาบาลหรอศนยสขภาพอนๆและออกแบบใหสงอำนวยความสะดวกเขาถงไดและออกแบบเพอผใชทกประเภทไมเพยงแตผปวยเทานนจงเปนสวนททงรกษาและใหความรนรมยแกบคลากรในโรงพยาบาลและญาตผปวย 2.สวนเชงบำบด(TherapeuticGardens)คอสวนทออกแบบเพอใชเปนสวนหนงของโปรแกรมการรกษาเชนการบำบดทางกายภาพหรอการเรยนการสอนเพอการบำบดสำหรบหลกสตรพชบำบดกไดเปนสวนสวนยอยของสวนเพอการรกษา 3.สวนเพอพชสวนบำบด(HorticulturalTherapyGardens)คอชนดของสวนเชงบำบดชนดหนงออกแบบเพอการสนบสนนกจกรรมพชสวนเปนหลกมเปาหมายในการรกษาผปวยหรอเปนสวนทออกแบบเพอใหผปวยสามารถทจะดแลพชพนธในสวนไดเอง 4.สวนบรณะ(RestorativeGardens)คอสวนเพอการฟนฟหรอสวนเพอการทำสมาธการจดสภาพของสวนไมจำเปนตองเพอการบำบดหรอรกษาอยางเปนแบบแผนแตมการจดสภาพแวดลอมเพอใหเออตอการสงบจตใจลดความเครยดฟนฟอารมณและเพมสขภาวะทางจตและรางกายมงเนนไปทความตองการของรางกายจตใจและสงคมของผใชเปนหลก
ความพเศษในการบำบดโดยใชพชสวน จากประเภทของสวนทหลากหลายทำใหพชสวนบำบดมความแตกตางจากวธบำบดอนๆไมจำเปนตองใชเครองมอทางการแพทยทจำเพาะอกทงพชสวนบำบดเปนกจกรรมทผคนทกเพศทกวยสามารถทำไดราคาไมแพงมตนทนตำแตมประสทธภาพใหผลทางการบำบดและการรกษาทมงานวจยรองรบสามารถดำเนนกจกรรมไดคนเดยวหรอเปนกลมเพยงปรบเปลยนหรอจดสภาพแวดลอมใหเออตอผเขารวมกจกรรมตางๆโดยปรบใหมความเหมาะสมเชนในสวนของพนทการทำงานภายในสวนการปรบระดบพนผวใหผทนงรถเขนเขามารวมกจกรรมไดงายหรอปรบระดบของโตะใหพอดกบผทกมทำงานไมไดนานไดทำงานอยางสะดวกพชสวนบำบดสามารถประยกตใชไดในทกสถานการณทำไดทงปไมวาในรมหรอนอกอาคารโรงพยาบาลหรอศนยฟนฟตางๆหรอแมแตทบานเออใหนกพชสวนบำบดสามารถวางแผนการบำบดใหผปวยทำกจกรรมไดทบานโดยไมตองมพยาบาลพเศษหรอเครองมอราคาแพงกจกรรมพชสวนจะชวยใหผปวยลดความตงเครยดสนกสนานและมความสขในการบำบดเพราะการรกษาตวในโรงพยาบาลอาจสรางครามเครยดขนไดอกทงผปวยสามารถแสดงผลงานใหผอนไดชนชมเปนการสรางความรสกของการมพลงฟนคนดวยไดเรมตนเปนผใหจากผลงานททำกจกรรมพชสวนบำบดเปนกจกรรมททกคนเขาถงไดงายชวยใหเกดการผอนคลายการเพาะปลกตนไมดอกไมในกระถางชวยลดความรสกทางลบไดด(Endoetal.,2001)
พชสวนบำบดเหมาะสำหรบใคร แนวคดในการใชสวนเพอการบำบดฟนฟมมาแตโบราณกาลชวงแรกเรมมนษยทำสวนเพอเปนแหลงของอาหารและยาสมนไพรเมอมความเจรญมากขนกมการทำสวนเพอความสวยงามและพกผอนหยอนใจเชนสวนแขวนในยคบาบโลนเมอ6,000ปกอนครสตกาลหรอสวนของชาวเมโสโปเตเมยและเมดเตอรเรเนยนจะเหนไดวาตงแตยคโบราณจนถงปจจบนการทำสวนเปนการสรางสรรคของมนษยและชวยลดความตงเครยดอนเกดขนตามความซบซอนยงของสงคม(Wichrowski,Whiteson,Haas,Mola,&Rey,2005) เมอสงคมมนษยมความซบซอนมากเทาไหรมนษยจะกลบมาแสวงหาและปรารถนาการทำสวนมากขนกวาเดม
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน22 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
การทำสวนทำใหมนษยรสกเปนหนงเดยวกบธรรมชาต(Ulrich,1992)เปนสายสมพนธใหแกมนษยกบธรรมชาตไมใหแยกจากกนโดยสนเชงมนษยคนหาและพฒนาการทำสวนเพอผลทางจตใจมากขนไดเรยนรอยางลกซงถงธรรมชาตโดยผานการทำสวนนานาชนดนกวทยาศาสตรเชอวาบรรพบรษของมนษยเรมเตบโตและมกอาศยในเขตทลมหนองนำซงมตนไมใหญและทงหญาสเขยว ดงนนตนไมจงใหความรสกปลอดภยทงนเมอความสามารถของมนษยเรมลดนอยลงเนองจากสงอายหรอพการโดยธรรมชาตกจะเรมไขวควาหาสวนลานหญาตนไมใหญเพราะเปนความตองการลกๆภายในจตใจของมนษยทตองการอยใกลชดธรรมชาตเพราะการไดพกผอนและการไดผอนคลายมความสำคญตอจตใจและจตวญญาณสวนจงเปนสวนหนงของธรรมชาตทเปดโอกาสใหเราพกผอนโดยไมมขอบเขต(Grahn&Stigsdotter,2010) พชไดใหคณคาทงทางดานจตใจและสงทเปนรปธรรมกบมนษยทงในทนทและตอเนองยาวนานเมลดพชทงอกชาๆยอดไมและใบออนทคอยๆผลจากกงผลไมทสกอยางชาๆการไดเกบเกยวผลผลตทเกดจากการเพาะปลกของบรรพบรษทปลกตอกนมาหลายชวอายคนมคณคาตอจตใจเปนอยางยงและไดกลายมาเปนวฒนธรรมแหงการดำรงอยของมนษยไมใชเปนเพยงแคการเพาะปลกเพอเปนอาหารเทานนแตทางดานการแพทยไดมผลยนยนโดยแพทยและนกจตวทยาไดศกษาและพบวาการทำสวนมผลดตอรางกายและจตใจดงทไดมงานวจยของCooper&Barnes(1999)พบวาผปวยในโรงพยาบาลใชยาแกปวดและอยในโรงพยาบาลนอยลงเพยงแคไดมองเหนตนไมจากหนาตางการไดนงรถเขนหรอเดนเลนในสวนสาธารณะภายในโรงพยาบาลสงผลใหความดนเลอดลดลงขอมลตางๆทปรากฏบอกใหทราบวาการทำสวนเหมาะสำหรบมนษยทกเพศทกวยทงผปวยผพการและคนปกตทวไปดงน พชสวนบำบดกบผปวยเดกการใชกจกรรมในสวนแตละชนดถกออกแบบเพอพฒนาทกษะเฉพาะดานในการพฒนาศกยภาพของผปวยเดกเชนการพฒนากลามเนอมดใหญเชนแขนขาและกลามเนอลำตวโดยใชวธการบำบดผานกจกรรมทเกดขนในสวนทใหเดกไดรดนำตนไมดวยสายยางหรอบวรดนำการไดขดดนการไดขยบยายกระถางตนไมในสวนของการพฒนากลามเนอยอยหรอกลามเนอมดเลกนนเปนการฝกพฒนาการทำงานของมอนวมอการหยบจบการทำงานประสานกนระหวางตาและ
มอจะพฒนาโดยการเพาะเมลดพชการถอนหญาและวชพชการไถพรวนดนการใชขวดสเปรยพนนำการหยบจบวชพชทเกาะอยบรเวณตนไมใบไมการทำปายชอและการปกปายชอตนไมในกระถางประสาทสมผสทมอและผวหนงกลนและการสมผสจะพฒนาโดยการสมผสกบใบไมและดอกไมการไดกลนหอมกลนระเหยจากสมนไพรชนดตางๆ(Wells,2000)ตลอดจนสงเสรมใหเดกไดสงเกตถงความแตกตางของสงทอยในธรรมชาตผานการสมผสเชนการสมผสกบทรายหญามอสและหนความแตกตางระหวางความเปยกชนและความแหงของวตถทใชในการปลกตนไมและความแตกตางของอณหภมของอากาศในเรอนเพาะชำและภายนอกการมองเหนสามารถแยกแยะสงตางๆจะชวยใหระบบสายตาจะดขนเนองจากการสงเกตและการฝกแยกแยะตนไมตางๆในสวนความสามารถของผปวยเดกในการฟงและจดจำดขนโดยการฝกทำตามคำสงเชน“จงคนหาตนไมทมดอกขนาดใหญ”และการแยกแยะเสยงตางๆโดยการเขยาฝกถวหรอฝกของเมลดตางๆทมเสยงดงเวลาเขยาผปวยเดกๆจะไดเรยนรการมปฎสมพนธกบคนอนเมอไดเลนสนกกบผปวยเดกดวยกนพ เลยงทคอยดแลนกจตวทยาและอาสาสมครนอกจากนการใชอปกรณในการปลกตนไมนนเชนการใชจอบเสยมการพรวนดนยงเปนการชวยใหเดกเกดการผอนคลายความตงเครยดชวยลดความกาวราวมความทะนถนอมดแลตนไมทจะชวยเพมการเหนคณคาของตนเองและเกดความรบผดชอบมากขน(Galindo&Rodrieguez,2000) พชสวนบำบดกบผพการการทำพชสวนบำบดของผพการหากไดรบการดแลและแนะนำทางการแพทยจะทำใหการทำสวนบำบดนนสงผลตอการบำบดฟนฟอวยวะทางรางกายอยางดขนทงระบบขอตอกลามเนอทกมดของรางกายทจะไดทำงานเคลอนไหวไดอยางเตมทรวมถงพชสวนบำบดยงชวยฟนฟทางดานจตใจใหแกผพการโดยเฉพาะในกลมเดกมกรสกถงปมดอยจากการมรางกายทไมสมบรณทำใหรสกไมมคณคาในตนการชวยเหลอพฒนาทงทางดานรางกายและจตใจจงควรกระทำควบคกนไป(โมไณยอภศกดมนตร,2553)ซงการใหผพการไดปลกพชเพาะเมลดไดเหนถงการเตบโตจากสองมอทเขาชวยทะนถนอมดแลตนไมเหลานนจะชวยใหกลมผพการรสกถงความสำเรจในสวนตนเพมความมคณคาในตนเอง
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 23ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
การใชพชสวนบำบดสำหรบผพการทางการมองเหนรปแบบของการจดสวนใหเกดประสทธภาพนนควรตองเนนใหผพการไดมความสขกบกจกรรมในการทำสวนและขณะเดยวกนกตองปองกนการเกดอบตเหตโดยการออกแบบลกษณะสวนบำบดเหมอนสวนบำบดทวไปเพยงแตเพมโอกาสหรอวธการใหผพการไดมสวนรวมไดสมผสกบธรรมชาตในสวนมากขนเชนลกษณะพชเนนพชทใหกลนและสมผสเชนกะเพราสะระแหนทเมอจบหรอขยกจะไดกลนหอมสดชนไมดอกทมกลนหอมเชนกหลาบลนทมมะลและควรเนนตนไมทไมมหนามดอกไมทมสสดใสเชนแดงสมเหลองขาวจะชวยใหผทมปญหาทางสายตาหรอสายตาเลอนรางมองเหนไดงายและชดเจนสญลกษณหรอปายควรวางใกลทางเดนพมพตวหนงสอหรอเนนขอความดวยตวหนาและตวนนสดำบนพนขาว-เหลองหรอหนงสอเบรลบนปายรวมดวยอกทงควรมการยกขอบตลอดทางเดนกรณทมเดกเลกอาจจะมการกระจายเสยงโดยเทปทมการอธบายการแนะนำสวนจะทำใหคนตาบอดไดเขาใจและสมผสกบสวนมากขนวสดทใชในสวนควรเปนวสดทคงทนเชนใชหนหรอปนแทนวสดททำจากไมซงอาจจะผหกไดหากไมทนสงเกตอาจทำใหเกดอบตเหตไดและการทำพนถนนควรใชวสดทพนผวหยาบเมอเปยกนำจะไดไมลน(Whitehouse,etal.2001 พชสวนบำบดกบผสงอายและผปวยโดยทวไปเมอพดถงผสงอายกมกคดถงคนกลมหนงทไมมอะไรทำวางงานอยเฉยๆหรอกลมคนทมหนาทเฝาบานดโทรทศนฟงวทยและนอนหลบกลางวนเปนประจำทกวนซงความเขาใจดงกลาวยงไมถกตองนกทงนรายงานการวจยทเกยวของกบจตวทยาและความตองการของผสงอายแสดงใหเหนวาผสงอายยงมความตองการทจะทำใหชวตของตนมความสดชนมชวตชวาและมประโยชนมากขนเชนการพบปะพดคยกนในกลมผสงอายดวยกนการทำสวนปลกตนไมและการทำงานอดเรกตางๆผสงอายสวนใหญมความตองการทจะใชเวลาทเหลออยรวมกบบคคลกลมตางๆของสงคม(วรรณนภาบญระยอง,2549) การเปลยนแปลงหรอการเสอมไปตามวยโดยทวไปจะพบวาผสงอายนนจะมปญหาเนองมาจากการเปลยนแปลงทางดานรางกายเชนผวหนงแหงและเหยวยนการรบรตางๆลดลงระบบตางๆของรางกายทำงานชาลงเปนตนลกษณะการเปลยนแปลงทางดานรางกายนจะทำให
ผสงอายมโอกาสเกดโรคภยไขเจบไดงายซงโรคทมกจะพบไดบอยไดแกโรคเกยวกบระบบกลามเนอกระดกปวดขอขอเขาเสอมภาวะความดนโลหตสงโรคเบาหวานโรคหวใจภาวะสมองเสอมนอกจากนการเปลยนแปลงทางดานจตใจและอารมณซงเปนการเปลยนแปลงทเกดขนตามปกตในชวตมนษยเมอชวตยางเขาสวยชราอาจจะมความแตกตางกนในแตละบคคลทงนขนอยกบองคประกอบภายในของแตละบคคลไดแกปรชญาในการดำเนนชวตเจตคตทมตอตนเองและบคคลอนๆความสามารถในการเผชญกบเหตการณตางๆและการปรบตวเขากบสงแวดลอมโดยปกตคนวยนมกจะจจขบนหงดหงดโมโหงายและใจนอยอนถอไดวาเปนเรองปกตธรรมดาของวยแตพฤตกรรมซงถอวาเปนปญหาทพบไดมากไดแกอาการซมเศรา(depression)จากภาวะทมการสญเสย(loss)และความรสกวาเหงาถกทอดทง(loneliness)ซงอาจเกดจากภาวะทมการสญเสยสงตางๆหลายอยางในวยนนบตงแตรางกายทเรมมการเปลยนแปลงทำใหภาพลกษณของตนเองเปลยนไปความสามารถในการชวยเหลอตนเองหรอเปนอสระแกตนเองคอยๆลดลงไปกวาเดมการสญเสยคชวตหรอเพอนรวมรนภาวะสญเสยดงกลาวหากยงเกดขนพรอมๆกนหรอในระยะเวลาใกลกนกยงทำใหผสงอายมความลำบากทจะเผชญกบความเปนจรงไดโดยเฉพาะอยางยงเมอนกถงวาตนเองกำลงคบคลานเขาสภาวะนนเชนกน(Mehlenbeck,2001) แตอยางไรกตามการทผสงอายไดสมผสธรรมชาตการไดอยกบตนไมจะทำใหมความสขลดความเครยดและอายยนยาวขนการมตนไมดอกไมทำใหสงแวดลอมดสวยงามการไดหายใจรบอากาศทบรสทธสดชนแสงแดดและการไดเกบเกยวผลไมทเกดจากการปลกตนไมดวยมอการรสกถงคณคาของตนเองเหลานทำใหผสงอายมการพฒนาทงทางรางกายและจตใจขนทงนการทำพชสวนบำบดสำหรบผสงอายสามารถปรบเปลยนทำไดทงในตวอาคารในหองหรอนอกอาคารกไดแตถาหากเปนผสงอายทตองนอนพกรกษาตวอยบนเตยงเปนเวลานานหรอผปวยผพการทเคลอนไหวตวลำบากไมสามารถเดนออกมาทสวนการทำสวนบำบดกมใชปญหาสามารถทำไดโดยใชชนวางตนไมและวางกระถางตนไมบนชนหรออาจใชหลอดไฟทใหแสงแบบธรรมชาตทเรยกวาDAYLIGHTหรออาจหมนเวยนนำตนไมออกไปกลางแจงแลวนำตนไมอนมาวางแทนกจะเปนการประหยดคาไฟฟาทสำคญอาจเลอกตนไม
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน24 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
ทปรบตวในหองไดดเชนพลดางเฟรนเปนตน(Hartig,2003)พชสวนบำบดจงสามารถทำไดทงในบรเวณระเบยงบานมมเลกๆในหองหรอแมแตอาจจะเปนกระถางตนไมเลกๆเพยงตนเดยวกบมานงนงสบายๆสกตวหนงเทานกเพยงพอสำหรบความมชวตชวาและการนงเลนพกผอน พชสวนบำบดกบคนปกตทวไปพชสวนบำบดสามารถประยกตใชไดกบกลมคนปกตคอการทำสวนแบบธรรมดาทวไปนนเองเพยงแตไมไดอยในความดแลของนกพชสวนบำบดมออาชพโดยเรยกวาพชสวนเชงบำบดเพยงวาผทำสวนมขอจำกดหรอขอบกพรองทำใหการทำสวนไมสะดวกกอาจตองมการปรบสภาพพนทหรออปกรณใหตอบสนองตอการทำกจกรรมนของบคคลเหลานนเทานนเองโดยหากไดรบคำแนะนำจากผมความรดานการฟนฟสภาพกจะเปนผลดในหลายๆดานตอผทมขอจำกดแตสำหรบคนปกตทวไปซงไมมขอจำกดใดๆนนจงสามารถมความสขและรบประโยชนจากการทำสวนดงททราบกนทวไปเปนปกต
ขอแนะนำสำหรบการทำพชสวนบำบด อปกรณเครองมอการทำพชสวนบำบดอาจใชอปกรณเครองมอทำสวนทวไปยกเวนผทมขอจำกดเชนตองนงรถเขนกมนงยองๆหรอคกเขาไมไดจงจะตองใชอปกรณทดดแปลงสำหรบความพการแบบตางๆการดแลทำความสะอาดเครองมอการเกบเครองมอควรวางไวในททหยบจบสะดวกเปนสงสำคญทสด(Mehlenbeck,2001)การใชตะกราหรอกระถางแขวนสำหรบปลกตนไมจะชวยไดมากสำหรบผทนงรถเขนเพราะอยในระดบทนงบนรถเขนและปลกตนไมไดสะดวกเขนรถเขาไปใกลกระถางแขวนโดยลอรถเขนและเทาไมชนกบสงกดขวางอปกรณและเครองมอในการรดนำตองเบาถอหวยกไปไดสะดวกหรออาจตดสายยางรดนำหรอสปรงเกอรหากปลกตนไมกระถางควรจดกลมตนไมทตองการนำมากและนำนอยเปนกลมเพอสะดวกในการรดนำเลอกตนไมหรอปรบสภาพสวนตามความชอบทงลกษณะรปแบบของสวนและชนดของพชทนำมาปลกเชนอาจจะเปนไมดอกไมผลไมคลมดนหรอสมนไพรเพอใหทกคนททำสวนไดรสกมสวนรวมและเลอกมมตามทตนเองชอบทำสวนดวยความเรยบงายไมซบซอนไมเหนอยเกนไปถาทำสวนแลวเหนอยแสดงวาไมถกตองความจรงแลวมวธการจดการหลายอยางซงมรายละเอยดมากไมสามารถสรปไดตอนนแตอาจใช
กระถางแขวนการใชกระถางพลาสตกซงนำหนกเบาและมเกาอตามจดตางๆในสวนเพอนงพกเปนตน(Watson&Burlingame,1960) ควรคำนงถงสขภาพตองระมดระวงทาทางในการทำสวนสงเกตรางกายขณะทำสวนวาทาใดทำใหรสกไมสบายควรหลกเลยงและหาอปกรณชวยในการทำสวนใหเหมาะสมเชนหากมปญหาเรองกระดกการกมๆเงยๆอาจทำใหปวดหลงมากขนการกมลงยกของเปนทาทเปนอนตรายตอหลงควรใชความระมดระวงหากทำกจกรรมใดๆแลวรสกเจบปวดผดปกตกควรปรกษาแพทยระยะแรกของการทำสวนควรคอยๆเหยยดสวนตางๆของรางกายทละนอยทำใหรางกายยดหยนและปรบตวกอนจงเรมทำไมควรทำกจกรรมใดๆทอยในทาเดมนานๆหรอทำกจกรรมทหกโหมเกนกำลงซงจะไมเปนผลดการทำสวนมกตองกมลงกบพนเพอทำงานถามปญหาเรองการขยบตวการหมนตวตองเตรยมการโดยเอาอปกรณเครองมอทำสวนใสรวมไวในตะกราและใชเบาะรองเขาหรอนงบนมานงเตยๆจะทำใหสะดวกเวลานงทำงานและลกขนระหวางขดดนดวยพลวหรอจอบพยายามยนกางขาเพอใหการยนมความมนคงหามบดหรอหมนลำตวควรหมนตวดวยการกาวเทาเพราะการบดหมนตวจะทำใหปวดหลงไดงายใชเครองมออปกรณทำสวนทมดามยาวเพอใหทำงานไดสะดวกในทานงหรอทายนดดแปลงหรอทำทเกบใบไมหรอเศษวสดโดยใชดามยาวๆซงจะชวยใหทำความสะอาดสวนโดยไมตองกมหลงมรถเขนหรอถงขยะทตดลอหรอตดบนรถเขนจะทำใหทำงานสะดวกมากขน (Adevi&Lieberg,2012)
การศกษาดานพชสวนบำบด ในตางประเทศโดยเฉพาะสหรฐอเมรกาแคนาดาออสเตรเลยและญปนมหลกสตรการเรยนการสอนดานพชสวนบำบดเพอผลตนกบำบดมออาชพโดยมทงหลกสตรระยะสนไดรบประกาศนยบตรจนถงหลกสตรในการศกษาขนสงทมวฒบตรการศกษาพชสวนบำบดเปนสหวชาชพครอบคลมการศกษาในดานมนษยศาสตรและวทยาศาสตรมการอบรมทกษะและเทคนคทจำเพาะดงนนการฝกงานภายใตการดแลจงเปนสวนประกอบทสำคญของการศกษาและยงเปนพนฐานสำหรบการฝกอบรมในททำงานผเรยนทตองการการรบรองจงตองผานการฝกงานอยางเขมขนถงแมจะมผเรยนบางคนเรยกรองใหหลกสตรพชสวนบำบด
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 25ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
ไมตองมการฝกอบรมแตโอกาสในการจางงานนนกถกจำกดไปดวยเนองจากนายจางตองการบณฑตทมมาตรฐานผานการรบรอง(AHTA,2012)
ทางเลอกทางการศกษาพชสวนบำบด การเรยนการสอนทางพชสวนบำบดมหลากหลายหลกสตรใหเลอกเพอตอบสนองความตองการของผสนใจในทกกลมไมวาจะเปนผเชยวชาญวชาชพดานวทยาศาสตรสขภาพทตองการฝกอบรมเพมเตมผสนใจประกอบอาชพเปนนกพชสวนบำบดนกจดสวนหรอผทสนใจโดยทวไปมรายละเอยดดงน หลกสตรปรญญาเปนหลกสตรวชาการดานพชสวนบำบดจดขนในวทยาลยหรอมหาวทยาลยทผานการรบรองในองคกรดานพชสวนบำบดในประเทศนนๆมงเนนการผลตบณฑตอยางเปนมออาชพเนนการเรยนการสอนดานพชสวนบำบดภายใตโปรแกรมทเกยวของมการฝกงานอยางเขมขนผเรยนไดเรยนรทฤษฎดานพชสวนรวมถงการรกษาคนและตนไมมการประยกตใชการรกษาตอผปวยโดยพจารณาถงกลมบคคลอายภมหลงและความสามารถของผปวยในระหวางการฝกงานผเรยนสามารถดำเนนการเปนไดทงผรกษาและผเรยนในเวลาเดยวกนมผดแลทเปนมออาชพรวมทำงานอยางใกลชดมงเนนการพฒนาทกษะทมประสทธภาพในการจดกจกรรมพชสวนบำบดและจตวทยาเพอการทำงานกบผปวยทหลากหลายการเรยนการสอนจงมลกษณะแบบสหสาขาวชาชพโดยทวไปหลกสตรนใชเวลา1-3ปในการศกษาขนอยกบหลกสตรยอยททางสถานศกษาจดโปรแกรมไวเหมาะสำหรบผทตองการเปนนกพชบำบดมออาชพโดยเฉพาะเนองจากมการฝกงานทเขมขนตามชวโมงทAHTAกำหนดเพอการมใบอนญาตและมเลขทะเบยน(AHTA,2012) หลกสตรประกาศนยบตรเปนหลกสตรระยะสนมระยะเวลาในการศกษาอบรมไมเกน1ปขนอยกบผออกแบบหลกสตรยกตวอยางหลกสตรทนาสนใจทมหาวทยาลยเฮยวโกะจงหวดเฮยวโกะในประเทศญปนทมหลกสตรตงแตอบรมเพยง3วนหรอตอเนองเปนเดอนโดยทางมหาวทยาลยเฮยวโกะจดตงหลกสตรนขนมจดประสงคหลกเพอสรางแรงกระตนใหผคนในชมชนเขามามสวนรวมในพชสวนทองถนและกจกรรมพชสวนในชมชนโดยเนนใหความรความเขาใจทกษะรวมถงวธการฝกปฏบตงานในสวนเหมาะสำหรบผคนในชมชนและผทสนใจในดานพชสวนทวไปนกเรยนและนกศกษา(ไม
ปรากฏผเขยน,1999) หลกสตรไมนบหนวยกตเปนหลกสตรการรกษาทเกยวของกบพชสวนแตไมไดรบการรบรองโดยAHTAดงนแลวจงอาจไมสามารถตอบสนองความตองการทางวชาการทเปนมออาชพในการมใบอนญาตและไมมเลขทะเบยนรบรองได
มาตรฐานหลกสตร ในปจจบนนกพชสวนบำบดยงไมมใบประกอบวชาชพตามระบบกฎหมายแตAHTA(2012)ไดสรางระบบเลขทะเบยนรบรองสำหรบนกพชสวนบำบดมออาชพทผานเกณฑดานการศกษาและมประสบการณจำนวนชวโมงตามทAHTAกำหนดเพอแสดงใหเหนถงความนาเชอถออยางไรกตามการปฏบตงานและหลกสตรการเรยนการสอนตางๆของศาสตรพชสวนบำบดมกถกตงคำถามเกยวกบการรบรองมาตรฐานรวมถงนายจางทมกมองหานกพชสวนบำบดทไดรบการรบรองมากขนทางAHTA(2012)จงไดมการกำหนดแผนระยะยาวเพอทจะสรางความนาเชอถอในตววชาชพใหมากขนโดยพยายามสรางมาตรฐานตางๆมแนวคดดงน ความนาเชอถอหมายถงแนวคดของการเปนมออาชพมการลงทะเบยนรบรองใบอนญาตสรางมาตรฐานทนาเชอถอผานการจดตงและรกษาและพฒนาความรเฉพาะทางทกษะและความสามารถในการประกอบการของนกพชสวนบำบดเปนกระบวนการชำนาญการเพอใหแนใจวาเกณฑทจดตงขนผานมาตรฐานพจารณาจากการทำงานวจยการตพมพและกฎหมายโดยเกณฑเหลานสามารถพฒนาผานการวเคราะหงานอนครอบคลมและสามารถกำหนดขอบเขตของการปฏบตไดใหผเรยนมมาตรฐานตามกำหนดโดยองคกรวชาชพมการสอบขอเขยนและสอบปากเปลา(AHTA,2012) การออกใบรบรองหมายถงการรบรองผปฏบตงานวาไดรบการยอมรบโดยองคกรวชาชพเพอทจะไดรบความนาเชอถอบคคลจะตองแสดงถงความรอนเฉพาะทกษะและความสามารถทไดตรงตามมาตรฐานทออกโดยองคการวชาชพใบรบรองนมกำหนดระยะเวลาเพอรกษาความนาเชอถอผานการศกษาตอเนองและกจกรรมวชาชพโดยการออกใบรบรองนนจะขนอยกบความสมครใจของสถานศกษา(AHTA,2012) หลกสตรทผานการรบรองคอการฝกอบรมท
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน26 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
เนนหวขอเฉพาะกลาวคอแมบคคลจะผานการประเมนดานความรตามพนฐานและหลกสตรทอบรมแลวยงมประเดนของการเขารวมฝกอบรมดวยโดยบคคลจะตองผานการฝกอบรมตามหลกสตรทผานการรบรองจงจะไดรบใบรบรองอยางสมบรณ(AHTA,2012) กลาวโดยสรปพชสวนบำบดนนคอการนำพลงของธรรมชาตมาใชในการรกษาและเยยวยามนษยโดยมแนวคดทเชออยางหนกแนนวาธรรมชาตคอผรกษาทงทางรางกายจตใจของมนษยซงเรมตนตงแตบรรพกาลโดยมนษยไดแนบชดอยกบธรรมชาตเสมอมาจงมความรสกคนชนและผอนคลายกบพชพรรณสเขยวแสงแดดและสสนของดอกไมดงนนการรกษาและเยยวยาในตวบคคลจงไมควรแยกออกจากสงแวดลอมสเขยวรอบตวและเมอนำแนวคดดงกลาวผสานเขากบการจดการดานพชสวนและศาสตรทางดานจตวทยาจงกลายเปนแขนงการรกษาและเยยวยาทางเลอกใหมขนในสงคมมแผนการรกษาบำบดทเปนระบบในโรงพยาบาลรวมกบนกวชาชพผเชยวชาญทงยงไดจดตงหลกสตรการเรยนการสอนพชสวนบำบดโดยเฉพาะขนเพอผลตและพฒนาบคลากรทมความเปนมออาชพขนในประเทศหลายประเทศชนนำทวโลกเชนสหรฐอเมรกาแคนาดาหรอญปนและแนวคดดงกลาวเรมแพรหลายมากขนทวโลกเพราะชวยเสรมประสทธภาพในการรกษาเยยวยาผปวยไดอยางดและเปนองครวมพรอมทงสามารถสงเสรมสขภาวะจตและคณภาพชวตทดใหเกดขนไดจรง อยางไรกตามในประเทศไทยเองพชสวนบำบดยงไมเปนทนยมมากนกบคลากรผมความรดานพชสวนบำบดทผานการอบรมอยางมระบบมจำนวนนอยมากแมมผทไดรเรมการใชศาสตรพชสวนบำบดขนแลวแตกนบวายงไมเพยงพอแนวคดการใชธรรมชาตในการชวยเยยวยาจงยงไมแพรหลายในวงกวางการรกษาและบำบดผปวยตางๆจงตดขาดจากโลกธรรมชาตภายนอกอยางสนเชงเปนทสงเกตไดวาในโรงพยาบาลสวนใหญขาดแคลน
สวนขนาดพอเหมาะทจะใหผปวยหรอแมกระทงบคลากรทางการแพทยไดพกผอนหยอนใจโดยการเขาไปใชพนทไมเพยงแคการไดชนชมทางสายตาแมกระทงการใชชวตสวนใหญของบคคลในสงคมไทยโดยเฉพาะในเขตเมองการไดสมผสถงธรรมชาตและพนทสเขยวกเปนไปไดยากยง
การประยกตใชแนวคดพชสวนบำบด แมวาพชสวนบำบดอยางเปนระบบยงไมเปนทแพรหลายในสงคมไทยแตเราสามารถนำแนวคดเกยวกบพลงแหงการรกษาในธรรมชาตตอมนษยมาประยกตไดในชวตประจำวนเพอพฒนาคณภาพชวตของเราไดโดยการเพมประสบการณทเชอมโยงกบธรรมชาตใหมากขนจากงานวจยการไดมโอกาสสมผสกบธรรมชาตในกจกรรมสเขยว(Greenactivity)เพมมากขนจะสงผลตอสขภาวะทางจตและสขภาพกายทดขนตามดงนนในระดบบคคลการปลกตนไมในกระถางเลกๆตงไวบนโตะทำงานหรอจดสวนแนวตงบรเวณหนาตางในททำงานเพอพกสายตากสามารถเพมอารมณทางบวกใหเกดขนไดหรอในระดบครอบครวการทำสวนหรอการปลกพชผกสวนครวในบานกเปนหนงในกจกรรมสเขยวในพชสวนบำบดแบบประยกตการไดใชเวลารวมกนในการดแลสวนภายในบานยงชวยสงเสรมใหเกดปฏสมพนธระหวางบคคลขนภายในครอบครวอกดวยและหากมผสงอายในบานกจกรรมการทำสวนยงชวยในเรองการไดออกกำลงของกลามเนอตางๆใหแกผสงอายทงยงเปนการกระตนสมองจากการไดคดเมลดพนธการจำชอพนธไมและการไดมองเหนสสนของดอกไมทปลกในสวนเปนตนหรอในระดบโรงพยาบาลการจดใหมสวนทสามารถเขาไปใชพนทสเขยวภายในไดในโรงพยาบาลและสามารถมองเหนสวนสเขยวไดจากหนาตางหองพกผปวยจะชวยสรางบรรยากาศของการผอนคลายขนทงตวของผปวยเองและบคลากรทางการแพทยการเกดอารมณทางบวกจะสงผลตอประสทธภาพในการรกษาทดขน
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 27ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
เอกสารอางองโมไณยอภศกดมนตร.(2553).ผลของการใชโปรแกรมพฒนาการเหนคณคาในตนเองของเดกพการทางรางกาย. วารสารคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน,21(2),198–212.วรรณนภาบญระยอง.(2549).ความคดเหนของผสงอายตอกจกรรมการเรยนรในศนยบรการผสงอายเชยงใหม(ปยะมาลย). วารสารกจกรรมบำบด,11(3),14-21.เสรวงธรนาวาผล.(2546).เอกสารโครงการสวนพลงชวตและบทความเกยวกบพชสวนบำบดของนายแพทยประพจน เภตรากาศ.หมอชาวบาน.24(288),84-85.Adevi,A.A.,&Lieberg,M.(2012).StressRehabilitationThroughGardenTherapy.ACaregiverPerspective onFactorsConsideredmostEssentialtotheRecoveryProcess.Urban Forestry & Urban Greening, 11(1),51–58.AmericanHorticulturalTherapyAssociation(AHTA).(2012).Education Web.Horticultural Therapy. RetrievedMarch17,2014,fromhttp://ahta.org/education.Annerstedt,M.,&Wahrborg,P.(2011).Nature-assistedTherapy:SystematicReviewofControlled andObservationalStudies.Scandinavian Journal of Public Health,39(4),371–388.Armstrong,D.(2000).ACommunityDiabetesEducationandGardeningProjecttoImproveDiabetes CareinaNorthwestAmericanIndianTribe.Diabetes Educator,26(1),113-120.AwajiLandscapePlanning&HorticultureAcademy.(1999).Outsourcing Landscape Horticulture [Brochure].Hyogo:Japan.Barnicle,T.&StoelzleMidden,K.(2003).TheEffectsofaHorticulturalActivityProgramonthe PsychologicalWell-BeingofolderPeopleinaLong-TermCareFacility.Hurt Technology, 13(1),81-85.CooperC.&Barnes,M.(1999).Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations. Chichester,UK:J.Wiley.Corazon,S.S.,Stigsdotter,U.K.,Jensen,A.G.C.,&Nilsson,K.(2010).DevelopmentoftheNature-Based TherapyConceptforPatientswithStressRelatedIllnessattheDanishHealingForestGarden Nacadia.Journal of Therapeutic Horticulture,XX,35–50.Endo,M.,Mishima,K.,&Fujii,E.(2001).TheEffectsofGrowingorContemplatingPlantsinPlanter, onEEG,ECG,HeartRateVariabilityandEmotion.Journal of Japanese Society of People-Plant Relationship,1,p.21-21.Eriksson,T.,Westerberg,Y.&Jonsson,H.(2011).ExperiencesofWomenwithStress-RelatedIllHealth inaTherapeuticGardeningProgram.Canadian Journal of Occupational Therapy, 78,274–282.FriendsHospital(2005).Healing with Plants: The Wonders of Horticultural Therapy.Retrieved October22,2006fromhttp://www.friendshospitalonline.org/History.htmGrahn,P.,&Stigsdotter,U.K.(2010).TheRelationbetweenPerceivedSensoryDimensionsofUrban GreenSpaceandStressRestoration.Landscape and Urban Planning,94,264–275.Galindo,M.&Rodrieguez,J.(2000).EnvironmentalAestheticsandPsychologicalWell-Being: RelationshipsbetweenPreferenceJudgmentsforUrbanLandscapesandOtherRelevant AffectiveResponses.Psychology in Spain,4:pp.13-27.Gerlach-Spriggs,N.,Kaufman,R.E.&Warner,S.B.(1998).Restorative Gardens: The Healing Landscape. NewHavenandLondon:YaleUniversityPress.Hartig,T.(2003).RestorativeEnvironments:Guesteditor’sIntroduction.Environment and Behavior, 33(4),475-479.
วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน28 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558
Haller,R.&Kramer,C.(Eds.).(2006).Horticultural Therapy Methods: Making Connections in Health Care, Human Service, and Community Programs.Binghamton,NY:TheHaworthPress.Hartig,T.,Mang,M.&Evans,G.W.(1991).RestorativeEffectsofNaturalEnvironmentExperiences. Environment and Behavior,23(1),3-26.Janick,J.(1992).Horticulture and Human Culture.In:Relf,D.(Ed.).TheRoleofHorticulturein HumanWell-BeingandSocialDevelopment:aNationalSymposium.TimberPress,Arlington, Virginia,pp.19-27.Rush,B.(1812).Medical Inquiries and Observations upon Diseases of the Mind.Philadelphia: Kimber&Richardson.RetrievedMarch17,2014fromhttp://deila.dickinson.edu/theirownwords/ tiltle/0034.htm.Tuan,Y.F.(1976).Geopiety: a Theme in Man’s Attachment to Nature and to Place.Oxford UniversityPress,NewYork,pp.11-39.Ulrich,R.S.(1992).HowDesignImpactsWellness.Healthcare Forum Journal,35,20-25.Waliczek,T.M.,Mattson,R.H.&Zajicek,J.M.(1996).BenefitsofCommunityGardeningtoQuality ofLifeIssues.Journal of Environmental Horticulture,14:204–209.Watson,D.P.&Burlingame,A.W.(1960).Therapy Through Horticulture.NewYork:Macmillan.Wells,N.M.(2000).AtHomewithNature:Effectsof“Greenness”onChildren’sCognitiveFunctioning. Environment and Behavior,32:775–795.Wichrowski,M.,Whiteson,J.,Haas,F.,Mola,A.&Rey,M.(2005).EffectsofHorticulturalTherapy onMoodandHeartRateinPatientsParticipatinginanInpatientCardiopulmonaryRehabilitation Program.Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation,25(5),270-274.Wilson,E.O.(1984).Biophilia: the Human Bond with Other Species.HarvardUniversityPress.Cambridge.Whitehouse,S.,Varni,J.W.,Seid,M.,Cooper-Marcus,C.,Ensberg,M.J.,Jacobs,J.R.&Mehlenbeck,R.S. (2001).EvaluatingaChildren’sHospitalGardenEnvironment:UtilizationandConsumer Satisfaction.Journal of Environmental Psychology,21:301-314.