Download - Oswoić technologię - zeszyt 4 - Mapy myśli
Suwalski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Suwałkach
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 2
Mapy mentalne – sposób na efektywniejsze uczenie
O mapach myśli napisano już wiele. Uważa się je za rewelacyjny,
innowacyjny sposób przedstawiania zagadnień, ułatwiający naukę. Jest
to metoda, w której możemy przedstawić problem, czy zagadnienie
za pomocą zapisu graficznego. Wizualizacja pomaga uporządkować
wiadomości i znaleźć związki zachodzące między nimi, wygenerować
pomysły i skojarzenia, pobudzić myślenie. Zwolennicy map myśli wskazują
na szereg zalet, chociażby lepszy efekt zapamiętywania zachodzący
w krótszym czasie niż w przypadku tradycyjnych metod uczenia się.
Mind mapping (dosłownie: „mapowanie myśli”) to szczególny rodzaj
notowania, mający według jego twórców zwiększać efektywność pracy
i zapamiętywania oraz aktywować intuicję dzięki wykorzystaniu
synergicznej współpracy obu półkul mózgowych. Metoda została
opracowana przez dwóch brytyjskich naukowców: Tony'ego i Barry'ego
Buzanów. Twórcy metody twierdzą, że podczas sporządzania notatek
w sposób tradycyjny, aktywna jest jedynie lewa półkula mózgu,
odpowiedzialna za myślenie logiczne, linearność, analizę, słowa i liczby.
Dzięki użyciu (oprócz słów i symboli) także kolorów, rysunków oraz efektu
trójwymiarowości, uaktywnia się prawa półkula mózgu, odpowiedzialna za
wyobraźnię, rytm, postrzeganie przestrzenie, kolory i Gestalt (obraz
całości), a obie półkule synergicznie ze sobą współpracują.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 3
Jak tworzyć mapy myśli?
1. Na środku kartki narysuj związany z tematem obrazek składający się z
minimum trzech kolorów.
2. Używaj obrazów i symboli na całej mapie.
3. Najważniejsze słowa powinny być najsilniej oznaczone.
4. Na jednej linii może się znajdować tylko jedno słowo lub rysunek.
5. Linie powinny być takiej długości jak słowa.
6. Używaj różnych wielkości i stylów liter.
7. Używaj wielu różnych kolorów.
8. Daj się ponieść swojej wyobraźni – twórz mapy nawet najbardziej
abstrakcyjne czy absurdalne.
9. Wykreuj swój własny styl tworzenia map myśli.
10. Umieszczaj na mapie myśli nie tylko same fakty, ale także problemy,
skojarzenia itp.
(źródło: Wikipedia)
Ci, którzy chcą zgłębić szerzej wiedzę na temat map mentalnych,
znajdą wiele opracowań na ich temat. Jednym z takich opracowań jest
poradnik autorstwa p. Marcina Kijaka „Jak uczyć się do egzaminów",
w którym poświęca kilka stron na opis map mentalnych.
Ekspertem specjalizującym się w mapach myśli jest z pewnością
p. Agata Baj, która prowadzi blog http://www.mapymysli.edu.pl, na którym
w bardzo wyczerpujący sposób opisuje pomysły na wykonanie map i ich
wykorzystanie w edukacji.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 4
Bardzo ciekawą prezentację o mapach mentalnych można też
obejrzeć pod tym linkiem:
http://prezi.com/iwivydl2cpda/?utm_campaign=share&utm_medium=copy&
rc=ex0share
Można tam znaleźć przykłady map wykonanych w innych
programach, a także zebraną gruntownie przez p. Agnieszkę Gołębiewską
wiedzę o mapach myśli.
Zebrane pomysły na wykorzystanie map mentalnych:
zbieranie i analizowanie pomysłów, problemów, prezentacji
zagadnienia,
jako lekcje powtórzeniowe, a także jako podsumowanie i utrwalenie
wiedzy uczniów, przygotowywanie się do egzaminów,
gromadzenie zasobu słownictwa,
nauka słówek,
notowanie najważniejszych informacji,
rodzaj burzy mózgów,
przy planowaniu np. projektu edukacyjnego, wycieczek, imprez
klasowych itp.,
forma uatrakcyjnienia zajęć,
aktywizowanie uczniów do pracy,
streszczenie dłuższego tekstu,
tworzenia drzewa genealogicznego,
nauka pracy zespołowej.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 5
Programy do tworzenia map myśli
Oprócz tradycyjnego wykonania mapy myśli na papierze, mapy
można tworzyć przy użyciu specjalnego oprogramowania (np. FreeMind,
mind42, SpicyNodes). Można je także tworzyć za pomocą PowerPointa, czy
Prezi.
Mapy tworzone przy użyciu aplikacji mają tę zaletę, że można
je tworzyć wspólnie, zespołowo, a co najważniejsze online, w dowolnym
czasie. Pozwalają też pokonać takie trudności, jak brak „talentu”
do rysowania, dają możliwości zgromadzenia dodatkowych notatek
i różnorodnych materiałów (np. zdjęć i filmów), do głównego tematu,
z wykorzystaniem Internetu.
Mapa na www.mind42.com
Zakładanie konta:
W pasek adresu w dowolnej przeglądarce internetowej (Internet
Explorer, Firefox, Google Chrome, Opera, itp.) wpisujemy
www.mind42.com.
Pracę w programie zaczniemy od założenia konta. Po otwarciu strony
z programem kierujemy się w prawy górny róg, do przycisku z napisem
„Sign up”. Napisy na stronie zapewniają nas, że dzięki mind42 stworzymy
mapę całkowicie darmową, szybko i prosto.
Naciśnięcie Sign up przekierowuje nas do formularza, w którym
wypełniamy:
„Username” – nazwa użytkownika,
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 6
„Email” – adres email (prawdziwy i dostępny – na ten adres przyjdzie link
aktywacyjny),
„Password” – hasło do logowania.
Zatwierdzamy, klikając „Sign up” pod formularzem.
Następnie program poinformuje nas, że aby móc pracować
w programie, należy aktywować program. Sprawdzamy więc skrzynkę
pocztową i szukamy wiadomości z linkiem od mind42. Program uprzejmie
informuje nas również o tym, że zazwyczaj otrzymujemy wiadomość
po kilku chwilach, ale w niektórych przypadkach e-mail może nie docierać
nawet do kilku godzin, ze względu na rygorystyczne filtrowania spamu.
Kiedy już uporamy się z aktywacją, klikamy „Sign in” i logujemy się,
używając danych wpisanych przy rejestracji (nazwy użytkownika i hasła).
Jeśli zdarzy się nam zapomnieć nazwę użytkownika i hasło –
przewidziana jest opcja odzyskiwania – obok pól do wpisania nazwy
użytkownika i hasła, widnieje napis „Forgot username”, „Forgot password” –
za jego pomocą odzyskamy hasło, podając maila.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 7
Tworzenie nowej mapy
Żeby utworzyć nową mapę – klikamy w „New mind map”. Otwiera się
okno, w którym wpisujemy nazwę mapy, którą będziemy tworzyć (główny
temat, nad którym będziemy pracować i tworzyć mapę), klikamy „Create”
i tworzymy arkusz, na którym będziemy budować mapę. Na środku arkusza
pojawia się pole z tytułem mapy. Od niego będziemy tworzyć gałęzie
i odnóża mapy myślowej.
Na górze i po lewej stronie arkusza znajdują się paski narzędzi, które
po kolei omówię. Na razie są one szare (nieaktywne), ale w trakcie
dodawania gałęzi uaktywnią się.
Pasek górny:
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 8
Na czarnym pasku widoczny jest tytuł mapy i strzałka rozwijająca
ukryte menu, ale to omówimy w dalszej części poradnika.
Zaczynając od lewej strony paska powyżej:
a) plus – dodawanie nowej gałęzi,
b) strzałki – cofanie,
c) nożyczki – usuwanie,
d) dwa arkusze papieru –kopiowanie,
e) kartka z notatką – wklejanie,
f) lupa – powiększanie lub szukanie,
g) ikona z 4 strzałkami – centrowanie mapy (główny temat mapy
możemy przywrócić na sam środek arkusza),
h) węzeł – podgląd wszystkich węzłów mapy,
i) suwak – zmniejszenie lub zwiększenie mapy,
j) „Birdview” – mały podgląd mapy.
Boczny pasek:
Kolejno do dołu:
arkusz – tworzenie notatki,
punktory,
hiperłącze,
obraz,
gwiazdka – rozwija tablicę z różnymi znaczkami,
paleta – kolory gałęzi.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 9
Kiedy wjedziemy kursorem na kratkowany arkusz, kursor zamienia
się na 4 skrzyżowane ze sobą strzałki, którymi (po przyciśnięciu na nie)
możemy przesuwać arkusz.
Po kliknięciu na plusa dodajemy „gałąź-dziecko”. Możemy też
po zaznaczeniu pola, do którego chcemy dodać gałąź-dziecko użyć klawisza
C. W przypadku, gdy do gałęzi-dziecka chcemy dodać gałąź-rodzeństwo,
używamy klawisza S.
Obrazują to poniższe zrzuty.
Rysunek 1 – Gałąź-dziecko Rysunek 2 – Gałąź-rodzeństwo
Nazwę gałęzi-dziecka zmieniamy poprzez kliknięcie na niebieskie tło
z napisem „New mode”.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 10
Kiedy pole jest podświetlone, możemy skorzystać z bocznego menu
i wstawić tam odpowiedni dodatek (notatkę, link itp.).
Wstawianie notatki:
Hiperłącze: wklejamy skopiowany adres z pola adresu strony, którą chcemy
podlinkować (niebieskie pole z globusem). Kiedy przejdziemy
do W, możemy wyszukać w Wikipedii odpowiednie hasło i wkleić adres
albo dodać adres mailowy. Ostatnia ikona otwiera listę map, z której
możemy wybrać i połączyć pole z inną mapą.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 11
Zdjęcie: dodajemy je poprzez wklejenie adresu URL – po wyszukaniu
zdjęcia w Internecie klikamy na nie lewym przyciskiem myszy i znajdujemy
„Kopiuj adres URL grafiki”. Adres URL automatycznie kopiuje się
do pamięci, a wówczas, używając skrótu CTRL+V, wklejamy go w okno
dodawania zdjęcia.
Proszę zwrócić uwagę na widok „rączki” na poniższym screenie – jeśli
klikniemy w ramkę, zdjęcie będzie widoczne na mapie w całości, jeśli nie
użyjemy ramki, zdjęcie będzie rozwijało się po kliknięciu na dane pole
mapy.
Po wstawieniu zdjęcia możemy je edytować.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 12
Strzałką pod zdjęciem (po najechaniu na nią pokaże się napis „Resize
image”) możemy zmienić rozmiar zdjęcia. Klikamy na strzałkę, a kiedy
znajdzie się ona w dolnym rogu zdjęcia, rozciągamy lub zmniejszamy
zdjęcie do pożądanego rozmiaru. Litera T pozbawi zdjęcie ramki, zdjęcie
będzie ukryte, a przy tytule gałęzi ukaże się ikona zdjęcia. Możemy
je znowu zobaczyć, klikając na tę ikonę.
Okienko z ikonami:
Ikon używamy wówczas, kiedy w szczególny sposób chcemy
oznakować naszą gałąź.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 13
Możliwości palety:
W ten sposób tworzymy całą mapę, dodając kolejne gałęzie. Każdą
stworzoną gałązkę możemy wyrzucić w dowolnym czasie, klikając
na krzyżyk pod gałęzią.
Inne możliwości:
Mapę możemy podglądnąć („Public page”), zobaczyć kiedy była
modyfikowana („Revisions”), dodać osoby do współpracy („Collaboration”),
udostępnić publicznie („Publish”) i eksportować do plików zapisywalnych
(„Export”). Do tego celu używamy listy rozwijanej z czarnego paska na górze
mapy.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 14
Żeby dodać osobę współtworzącą, po naciśnięciu „Collaboration”
wpisujemy adresy mailowe osób do wspólnej pracy i zapraszamy („Invite”).
Wówczas osoba zaproszona do współpracy otrzyma na maila link
aktywacyjny, za pomocą którego będzie miała dostęp do mapy i będzie
mogła edytować naszą mapę. W ten sposób można zespołowo mapy
tworzyć i je rozbudowywać.
Opublikowane mapy są widoczne w galerii map. Kiedy klikniemy na
napis mind42, przeniesiemy się do niej. Do swoich map dotrzemy poprzez
zakładkę „My maps”. „Liked maps” to polubione przez nas mapy. Każdą
mapę z galerii możemy polubić i komentować.
Dostęp do profilu oraz wylogowanie z programu możliwy jest
po rozwinięciu listy przy naszym loginie, w prawym górnym rogu ekranu.
Opracowanie: Bożena Makarewicz-Jafiszow, nauczyciel konsultant SODN w Suwałkach Strona 15
Tutorial do mind42 (co prawda w języku angielskim, ale z polskimi
napisami) znajdziecie tutaj:
https://amara.org/pl/videos/mNfZjTTJAgiJ/info/mind42-tutorial/
Miłego mapowania w mind42, a na poznanie innych programów
zapraszamy na szkolenia do Suwalskiego Ośrodka Doskonalenia
Nauczycieli w Suwałkach ;-)
Linki do innych programów:
http://www.spicynodes.org
http://www.mindmeister.com
https://bubbl.us
http://www.mindomo.com
http://www.text2mindmap.com
Wydawca: Suwalski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Suwałkach
ul. Kamedulska 3, 16-400 Suwałki,
www.sodn.suwalki.pl