Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Op zoek naar geluk
George Gelauff
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Opzet
� Kunnen we geluk meten?
� Maakt geld gelukkig?
� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?
� Waar hangt geluk van af?
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Wat is geluk?
� Van Dale
► Gunstige loop van de omstandigheden (bv loterij)
► Aangename toestand waarin men zijn wensen bevredigd ziet en vrede heeft met zichzelf en zijn omgeving
� Wetenschappelijk onderzoek
► Concrete gemoedstoestand
– korte termijn, kortstondig plezier
► Voldoening over het eigen leven
– lange termijn: tevredenheid
– onderwerp van geluksonderzoek
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Meten: vragenlijsten
� Alles bij elkaar genomen hoe tevreden of ontevreden bent u tegenwoordig met uw leven
als geheel?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
ontevreden tevreden
� Hoe tevreden voelt u zich meestal?
Erg tevreden 4
Tamelijk tevreden 3
Niet erg tevreden 2
Geheel niet tevreden 1
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Geluk in Nederland, Eurobarometer, 2006
Ontevreden (1) Niet erg tevreden (2)
Tamelijk tevreden (3) Erg tevreden (4)
51
1 3
44
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Geluk in Nederland, SCP, 2006
Ongelukkig (1) Half-half (2)
Gelukkig (3) Zeer gelukkig (4)
67
5
14
15
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Meting van geluk niet zo simpel
� Score op geluksschaal: subjectief welbevinden
► Spoort met waarneming anderen
► Minder depressies / suïcide
► Gaat samen met bepaalde hersenactiviteit
� Gebruikt iedereen wel dezelfde schaal?
► Gevoelig voor formulering vragen
► Ook voor context: welke vragen eerder gesteld?
► Vergelijking geluk tussen mensen of landen moeilijk
� Selectief geheugen
► Hoogte- / dieptepunten, recente ervaringen
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Opzet
� Kunnen we geluk meten?
� Maakt geld gelukkig?
� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?
� Waar hangt geluk van af?
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Geluk en absoluut inkomen Nederland, 1975 - 2006, 1975 =100
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
1975
1978
1981
1984
1987
1990
1993
1996
1999
2002
2005
Geluk Reëel inkomen per hoofd
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Geluk en logaritme inkomen Nederland, 1975 - 2006, 1975 =100
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
1975
1978
1981
1984
1987
1990
1993
1996
1999
2002
2005
Geluk Log Reëel inkomen per hoofd
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Inkomensverdeling en geluk, VS
Logaritme
gezinsinkomen
Geluk
Cirkel: omvang
inkomensgroep
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Geluk en inkomen per hoofd: landenverschillen
Mex
Rus
VS
OekArm
Mol
Noo
Col
JapGri
Pol
RoeEst
Mar
Ier
Pak
Gua
GBrDui
Fra
Por
Slv
Den
Indo
Ned
Tan
Nig
ESa
VenChin
Alg
Vie
Chil
Aus
SpaBra
Tsje
Oeg
Egy
SAr
Indi
Ban
NZe
3
4
5
6
7
8
9
0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000
Subjectieve geluksscores
koopkrachtpariteiten BBP (dollars per hoofd)
NederlandZuid Amerika
Verenigde Staten
Oost Europa
West Europa
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Inkomen en geluk
� Drie manier om verband te onderzoeken:
► binnen landen over de tijd
► binnen landen tussen inkomensgroepen
► tussen landen
� Easterlin paradox
► Inkomen hoger maar niet gelukkiger
� Recente literatuur genuanceerder
► Uitgebreid onderzoek van vele enquêtes
► Wel verband maar niet volledig: 0,4
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Opzet
� Kunnen we geluk meten?
� Maakt geld gelukkig?
� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?
� Waar hangt geluk van af?
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Relatief geluk
� Individueel geluk hangt af van referentiegroep
► 'Keeping up with the Joneses'
► Iedereen eerst blij met meer inkomen
► Tot blijkt dat de buren dat ook hebben
� Status
► Geluk hangt af van positie op statusladder
► Hoger inkomen van A ==> hogere positie
► Maar hogere positie van A = lagere positie van B
► Jaloezie leidt tot lager geluk B
► Maatschappelijk geluk neemt niet toe
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Natuurlijk geluksniveau (set point)
� Psychologie
► Stabiel geluksevenwicht, genetisch bepaald
► sommigen: 50% tot 90% van het gelukservaren
� Hoger inkomen
► Eerst meer geluk, maar dat ebt weer weg
► hedonische tredmolen
� Niet alleen positief (inkomen), ook tegenslag
► Veerkracht bij werkloosheid, ziekte
� Recent onderzoek
► Treedt wel op maar niet in hele grote mate
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Beoordelingsfouten
� Foutieve keuzes
► Achteraf nauwelijks gelukkiger met dure auto
� Gebrek aan zelfbeheersing
► Impulsaankopen
� Niet strikt rationeel gedrag
► Achteraf spijt
► Tegen eigen belang in (verslaving)
� Nog veel onbekend en onzeker
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Hoger doel
� Geluk niet het ultieme doel
� Mensen ontlenen nut aan:
► goederen en diensten
► vrije tijd
► gezondheid
► relaties
► geluksgevoel
� Geluk kost schaarse tijd: relatief duur
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Geluk en gedrag
� Relatief geluk tov referentiegroep
� Natuurlijk geluksniveau
� Beoordelingsfouten
� Mensen streven naar meer dan geluk
� Juiste verklaring?
► vraagt nog veel onderzoek
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Opzet
� Kunnen we geluk meten?
� Maakt geld gelukkig?
� Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag?
� Waar hangt geluk van af?
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Persoonlijk
� Geslacht: vrouwen gelukkiger
� Leeftijd: U vorm
► jongeren en ouderen gelukkiger dan mensen op middelbare leeftijd
� Gezondheid, lichamelijk en psychisch
► groot lijden bij psychische ziekten
� Opleiding
� Werk
� Hoog inkomen
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Sociaal
� Stabiele relatie met één partner
► seksueel actief
� Geen kinderen
� Goede sociale relaties en vertrouwen
► hechte gemeenschap
� Actieve betrokkenheid bij religie
� Geen etnische minderheid
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Ruimte voor ontwikkeling
� Vrijheid
► Democratie en mensenrechten
► Betrouwbare overheid en rechtspraak
► Sociale tolerantie
� Bevredigend werk
► zelfstandig ipv loondienst
► autonomie in taken
► kansen voor ontplooiing
► goede contacten
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Conclusie
� Kunnen we geluk meten?
► Ja, maar gevoelig voor meetfouten
� Maakt geld gelukkig?
► Slechts ten dele: er is veel meer
� Wat zeggen de geluksmetingen over
menselijk gedrag?
► Relatief geluk, natuurlijk niveau, fouten
► Of is er meer dan geluk alleen?
� Waar hangt geluk van af?
► persoon, relaties, vrijheid
Op
zo
ek
naar
ge
luk
Min. AZ16 dec 2008
Het hoogste geluk is niet weten wat geluk betekent
Tsjoeng Tsoe