POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA
w m. st. WARSZAWIE
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ
m. st. Warszawy w roku 2010
marzec 2011
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
2/92
SPIS TREŚCI 1. Charakterystyka działalności Powiatowej Stacji Sanitarno–
Epidemiologicznej w m. st. Warszawie ……………………………………………… 3
2. Higiena środowiska ……………………………………………………………………………. 6
3. Stan sanitarno - higieniczny zakładów pracy …………………….…………… 17
4. Obiekty żywności, żywienia i przedmiotów użytku ………………………... 31
5. Stan epidemiologiczny w zakresie chorób zakaźnych ………………….... 36
6. Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowo – wychowawczych … 64
7. Działalność opiniodawcza w zapobiegawczym nadzorze sanitarnym.. 73
8. Działalność oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia …………………….…. 77
9. Wnioski ………………………………………………………………………………………….…. 90
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
3/92
1. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEJ STACJI
SANITARNO–EPIDEMIOLOGICZNEJ w m.st. WARSZAWIE
Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w m.st. Warszawie jest
publicznym zakładem opieki zdrowotnej, w stosunku, do którego uprawnienia
organu założycielskiego posiada Wojewoda Mazowiecki. Ze względu na duży
obszar działania oraz określone rozmieszczenie w terenie nadzorowanych
obiektów, Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w m. st. Warszawie
posiada siedziby usytuowane w 3 punktach miasta:
1) PSSE w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21 - siedziba Państwowego
Powiatowego Inspektora Sanitarnego;
2) PSSE w m. st. Warszawie ul. Hertza 8;
3) PSSE w m. st. Warszawie ul. Chocimska 5 (do 22.11.2010r.).
Łącznie w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej zatrudnionych jest 210
osób. W poszczególnych komórkach organizacyjnych stan zatrudnienia na dzień
31.12.2010r. kształtował się w sposób następujący:
Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku - 43 osoby,
Oddział Higieny Komunalnej - 29 osób,
Oddział Higieny Pracy - 26 osób,
Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży - 15 osób,
Oddział Epidemiologii - 34 osoby,
Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia - 8 osób,
Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego - 14 osób,
Główny Specjalista ds. Systemu Nadzoru Jakości -1 osoba
oraz 40 pracowników pionu ekonomiczno - administracyjnego.
Działalnością Powiatowej Stacji Sanitarno–Epidemiologicznej w m. st. Warszawie
kieruje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie, który
jednocześnie pełni funkcję Dyrektora jednostki.
Zgodnie z ustawą, z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
(Dz. U. z 2006r. Nr 122, poz. 851 ze zm.) w celu ochrony zdrowia ludzkiego
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
4/92
przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych,
zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych
realizuje zadania w zakresie:
1) higieny środowiska;
2) higieny pracy w zakładach pracy;
3) higieny procesów nauczania i wychowania;
4) higieny wypoczynku i rekreacji;
5) zdrowotnym żywności, żywienia i przedmiotów użytku;
6) higieniczno – sanitarnym, jaki powinien spełniać personel medyczny,
sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia
zdrowotne.
W ramach sprawowanego zapobiegawczego i bieżącego nadzoru
sanitarnego, pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w m.
st. Warszawie przeprowadzili w 2010 roku łącznie 12.954 kontroli oraz nałożyli
ogółem 1.480 mandatów na łączną kwotę 471.170 PLN.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
5/92
SCHEMAT ORGANIZACYJNY PSSE w m. st. WARSZAWIE
PPIS w m.st. Warszawie Dyrektor PSSE
Z-ca PPIS w m.st. Warszawie Z-ca Dyrektora PSSE
Odział Epidemiologii
Sekcja Higieny Lecznictwa I
Sekcja Higieny Lecznictwa I
Sekcja Zwalczania Chorób
Zakaźnych
Sekcja Szczepień Ochronnych
Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży
Główny Specjalista ds. Systemu Jakości Nadzoru
Stanowisko Pracy do Spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy
Stanowisko Pracy do Spraw Obrony Cywilnej i Spraw
Obronnych oraz Ochrony PPOŻ
Stanowisko Pracy ds. Informatycznych
Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży I
Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży II
Sekcja Higieny
Dzieci i Młodzieży III
Oddział Higieny Komunalnej
Sekcja Higieny Komunalnej I
Sekcja Higieny Komunalnej II
Sekcja Higieny Komunalnej III
Sekcja Do Spraw Chorób Zawodowych
Oddział Higieny Pracy
Sekcja Higieny Pracy I
Sekcja Higieny Pracy II
Sekcja Higieny Pracy III
Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia
Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego
Z-ca Dyrektora ds. Ekonomiczno -
Administracyjnych
Sekcja Bezpieczeństwa Chemicznego
Głowna Księgowa
Sekcja Księgowości
Sekcja Rachuby i Płac
Sekcja Administracji
Sekcja Organizacji, Spraw Organizacyjnych i
Szkoleń
Oddział Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku
Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku II
Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku III
Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku I
Sekcja Do Spraw Suplementów Diety i Środków Specjalnego
Przeznaczenia i Żywieniowego
zależność służbowa
nadzór merytoryczny
zarządzanie systemem jakości
Stanowisko Pracy do spraw Obsługi Prawnej
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
6/92
2. HIGIENA ŚRODOWISKA
2.1. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA
2.1.1. Wprowadzenie
Mieszkańcy Warszawy korzystają przede wszystkim z wody produkowanej
przez wodociąg warszawski zasilany przez Zakład Wodociągu Centralnego,
Praskiego i Północnego oraz z ujęć głębinowych tzw. studni oligoceńskich – które
stanowią alternatywne źródło zaopatrzenia ludności w wodę.
Liczba ludności zaopatrywanej w wodę z wodociągu warszawskiego wg danych
szacunkowych wynosi około 1.715.000. Jakość wody odpowiadała wymaganiom
sanitarnym.
2.1.2. Jakość wody
W roku 2010 skontrolowano 121 wodociągów z ogólnej liczby 127
znajdujących się na terenie m.st. Warszawy. Badania jakości wody wykazały, iż
110 urządzeń dostarczających wodę odpowiada wymaganiom rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej
do spożycia przez ludzi.
Jakość wody wodociągowej kwestionowana była ze względu na występowanie
ponadnormatywnych zawartości parametrów fizyko-chemicznych, a w
szczególności: żelaza, manganu, amoniaku oraz związaną z tym podwyższoną
mętność i barwę wody Zanieczyszczenie bakteriologiczne powyżej normy, było
przyczyną podważenia jej jakości.
2.1.3. Charakterystyka urządzeń zaopatrujących ludność w wodę
Wodociągi o wydajności:
<100 m3/dobę – nie występują,
100 – 1000 m3/dobę - na terenie m. st. Warszawy znajduje się 5
wodociągów o w/w produkcji, z czego 1 skontrolowano. Wszystkie
urządzenia dostarczały wodę odpowiadającą wymaganiom.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
7/92
1000 – 10 000 m3/dobę - w ewidencji znajdują się 3 wodociągi,
wszystkie skontrolowano. Jakość wody odpowiadała wymaganiom.
10 000 – 100 000 m3/dobę- nie występują
>100 000 m3/dobę - na terenie Warszawy znajduje się jeden wodociąg
produkujący wodę w ilości powyżej 100000 m3/dobę. Woda przekazywana
do użytku jest odpowiedniej jakości.
Wodociągi ogółem
W mieście stołecznym Warszawie woda przeznaczona do zbiorowego
zaopatrzenia ludności w wodę, ujmowana jest z rzeki Wisły (dwa ujęcia), Jeziora
Zegrzyńskiego znajdującego się na terenie powiatu legionowskiego, z 8
wodociągów lokalnych oraz ze 118 ujęć podziemnych.
Inne podmioty
Według ewidencji w 2010 roku znajdowało się 118 podmiotów zaopatrujących
miasto w wodę, 116 z nich zostało skontrolowanych a w 101 potwierdzono
odpowiednią jakość wody.
Studnie publiczne – nie występują
2.1.4. Ujęcia wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludność
w wodę przeznaczona do spożycia przez ludzi
Na terenie m. st. Warszawy znajdują się 2 ujęcia wód powierzchniowych
do celów wodociągowych – na rzece Wiśle – „Gruba Kaśka” i Czerniakowska 124,
zaliczane do kategorii A3, co zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z
dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia (Dz. U. z 2002r. Nr 204, poz. 1728), oznacza wodę
wymagającą wysokostopniowego uzdatniania fizycznego i chemicznego. Próbki
do badań z obydwu ujęć pobierano raz w miesiącu zgodnie z w/w
rozporządzeniem.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
8/92
2.1.5. Ocena jakości wody w kąpieliskach opartych na wodach powierzchniowych
Na terenie m. st. Warszawy znajduje się jedno zorganizowane kąpielisko
śródlądowe Jeziorko Czerniakowskie.
Sezon kąpielowy ustalony przez, opiekuna kąpieliska, trwał od 28.06. do
10.08.2010r. Przed sezonem w ramach nadzoru pobrano w dniach 07.06.2010r.
oraz 14.06.2010r. po dwie próby wody do badań mikrobiologicznych z
kąpieliska, z wytypowanych zwyczajowo dwóch stałych punktów. Badania
wykazały, że jakość wody odpowiada wymaganiom higieniczno-sanitarnym.
Wobec powyższego dniu 25.06.2010r. Państwowy Powiatowy Inspektor
Sanitarny w m.st. Warszawie wydał komunikat Nr 1/10 o dopuszczeniu do
kąpieli kąpielisko Jeziorko Czerniakowskie. W trakcie sezonu prowadzono
cotygodniowe badania jakości wody w kąpielisku. W jednej z próbek pobranych
w dniu 21.07.2010r. stwierdzono przekroczenia liczby bakterii grupy coli. Na
podstawie uzyskanych wyników badań Państwowy Powiatowy Inspektor
Sanitarny w m. st. Warszawie wydał kolejny komunikat nr 3/10, z dnia
03.08.2010r. stwierdzający nieprzydatność wody w kąpielisku. W kolejnych
dwóch próbkach wody pobranych w dniu 04.08.2010r. stwierdzono ponownie
ponadnormatywną zawartość bakterii grupy coli. Z uwagi na jakość wody w
kąpielisku oraz braku działań ze strony opiekuna powyższego obiektu,
organizator podjął decyzję o zamknięciu sezonu kąpielowego na kąpielisku
Jeziorko Czerniakowskie z dniem 10.08.2010r. Ponadto kontrola terenu i
zaplecza kąpieliska przed rozpoczęciem sezonu wykazała niespełnienie wymagań
zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ponowna ocena nie wykazała uchybień
sanitarno higienicznych.
2.2. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
Tabela 1: Szpitale, zakłady opiekuńczo – lecznicze, zakłady pielęgnacyjno
- opiekuńcze
Obiekty Liczba
obiektów
Liczba
skontrolowanych
Liczba wydanych decyzji merytorycznych
(bez decyzji zmieniających termin wykonania
nałożonych obowiązków)
Liczba
nałożonych
mandatów
Kwota
mandatów
1 2 3 4 5 6
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
9/92
szpitale 47 46 0 0 0
zakłady
opiekuńczo-
lecznicze
10 6 0 0 0
zakłady
pielęgnacyjno-
opiekuńcze
27 8 0 0 0
2.2.1. Zaopatrzenie w wodę i gospodarka ściekowa
Trzy placówki zaopatrywane są w wodę z wodociągów zakładowych (ze
zbiornikami retencyjnymi), zaś awaryjnie podłączone są do wodociągu
miejskiego. Należą do nich:
1) Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” – woda jest
uzdatniana (odżelaziana i odmganiana);
2) Instytut Kardiologii – woda jest uzdatniana (odżelaziania i
odmanganiania);
3) Szpital Kolejowy – woda jest uzdatniana (odżelaziana i
odmanganiana);
4) Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc zaopatrywany jest w wodę z ujęcia
oligoceńskiego, a źródłem zapasowym jest wodociąg miejski.
Pozostałe placówki zaopatrywane są w wodę z wodociągów miejskich.
Instytut Onkologii jest dwustronnie zasilany w wodę z sieci miejskiej, podobnie
jak Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej.
Szpital Kliniczny posiada stację uzdatniania wody i cztery niezależne podłączenia
do miejskiej sieci wodociągowej oraz dwa zbiorniki retencyjne, posiadające
zapas wody na 24 godziny. Do celów awaryjnych służy również studnia
głębinowa.
W następujących szpitalach są awaryjne ujęcia wody udostępniane dla
ludności –Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny, Wojewódzki Szpital Chirurgii
Urazowej, Szpital Bródnowski.
Niektóre szpitale posiadają awaryjne ujęcia lokalne wody oligoceńskiej a Instytut
Hematologii i Transfuzjologii korzysta z ujęcia Instytutu Onkologii.
Wszystkie placówki podłączone są do miejskiej sieci kanalizacyjnej, brak
jest oczyszczalni ścieków.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
10/92
W niektórych placówkach znajdują się łapacze tłuszczu, np. przy
kuchniach, łapacze oleju – przy warsztatach lub osadniki gipsu przy gipsowniach
w poradniach chirurgicznych.
W Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym ścieki wprowadzane są bezpośrednio
do kanalizacji, a oddział wąglikowy wyposażony jest w nowoczesną stację
dezynfekcji ścieków. Obecnie sukcesywnie podłączane są do oczyszczania
kolejne sale chorych.
2.2.2. Prosektoria
Zakłady patomorfologii wraz z prosekturą znajdują się w placówkach :
1) Centrum Onkologii;
2) Instytut Psychiatrii i Neurologii;
3) Szpital Kliniczny „Dzieciątka Jezus”;
4) Centralny Szpital Kliniczny;
5) Szpital Dziecięcy;
6) Szpital Kolejowy;
7) Instytut „Pomnik-CZD”;
8) Szpital Bródnowski;
9) Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc;
10) Wojewódzki Szpital Zakaźny;
11) Szpital Dziecięcy.
W placówkach, gdzie nie ma prosektury, ani pomieszczeń do przechowywania
zwłok, zwłoki są odbierane przez zakłady pogrzebowe.
Szczątki pooperacyjne są oddawane do utylizacji firmom specjalistycznym
odbierającym odpady niebezpieczne.
2.2.3. Pralnie
W ostatnim czasie obserwuje się, że placówki rezygnują z prania we
własnych pralniach. Najlepiej zorganizowana jest pralnia Centrum Onkologii.
Stan sanitarny jest dobry, ciąg technologiczny prawidłowy.
Niektóre pralnie dużych szpitali świadczą usługi pralnicze innym szpitalom.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
11/92
Klinika Polskiej Fundacji Europejskiej Szkoły Onkologii korzysta z usług pralni (z
barierą higieniczną) na terenie Centrum Onkologii.
Większość placówek pierze bieliznę w pralniach prywatnych poza terenem
szpitali.
2.2.4. Postępowanie z odpadami
Wszystkie placówki mają podpisane umowy na wywóz odpadów.
We wszystkich placówkach prowadzona jest segregacja odpadów w miejscu ich
powstawania, na bytowe i niebezpieczne, zgodnie z instrukcjami postępowania z
odpadami. Odpady bytowo-gospodarcze gromadzone są w workach foliowych,
głównie czarnych, a następnie przechowywane w wydzielonych pojemnikach lub
kontenerach w altanach śmietnikowych i odbierane 2-3 razy w tygodniu przez
specjalistyczne firmy na podstawie stałych umów.
Odpady medyczne gromadzone są w workach foliowych, kolorowych,
zawieszonych na metalowych stelażach, następnie przechowywanych w
zamykanych kontenerach lub pojemnikach ustawionych w wydzielonych,
zamykanych pomieszczeniach – magazynach odpadów medycznych. Coraz
więcej placówek zapewnia prawidłowe pomieszczenia zgodne z przepisami prawa
np. Szpital Bródnowski, Szpital Aresztu Śledczego.
Nadal w remoncie jest pomieszczenie do gromadzenia odpadów w
Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym. Odpady specjalne powstające na terenie
placówek lecznictwa zamkniętego gromadzone są selektywnie i odbierane przez
firmy specjalistyczne zgodnie z zawartymi umowami. Dotyczy to: odczynników,
klisz RTG, termometrów, świetlówek, odpadów promieniotwórczych.
2.2.5. Pomieszczenia socjalne i otoczenie szpitali
W części placówek znajdują się szatnie centralnie zlokalizowane,
najczęściej poniżej kondygnacji parteru budynków, przy szatniach są węzły
sanitarne (natryski, WC, umywalki).
Szatnie wyposażone są najczęściej w szafki dwudzielne, umożliwiające
oddzielenie odzieży wierzchniej od ochronnej. Osobne szatnie posiada personel
niektórych jednostek organizacyjnych szpitali np. apteki, pralni, zakładu
patomorfologii, spalarni, obsługi technicznej. Zdarza się również, iż z szatni
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
12/92
korzysta personel średni i niższy, zaś personel lekarski przebiera się w
pomieszczeniach oddziałów.
W Instytucie Kardiologii - szatnie podstawowe znajdują się w podziemiach
Instytutu - oddzielne dla poszczególnych oddziałów. W szatniach ustawione są
szafki na odzież wierzchnią i ochronną. Pomieszczenia szatni zostały odnowione
a szafki są sukcesywnie wymieniane na nowe. Nie przy wszystkich szatniach
znajdują się węzły sanitarne. Część personelu korzysta z pomieszczeń socjalnych
w oddziałach. W każdym oddziale znajdują się wydzielone sanitariaty dla
personelu – wc, umywalka, natrysk.
Tabela 2. Domy pomocy społecznej oraz inne placówki zapewniające
całodobową opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, w podeszłym wieku
oraz przewlekle chorymi
Obiekty Liczba
obiektów
Liczba
skontrolowanych
Liczba wydanych decyzji merytorycznych
(bez decyzji zmieniających termin wykonania
nałożonych obowiązków)
Liczba
nałożonych
mandatów
Kwota
mandatów
1 2 3 4 5 6
Domy pomocy
społecznej 44 28 0 0 0
Inne placówki
zapewniające
całodobową
opiekę
0 0 0 0 0
Przeprowadzono kontrolę w 28 domach pomocy społecznej z ogólnej liczby 44.
Podsumowując rok 2010 stwierdza się, że wszystkie skontrolowane obiekty
odpowiadały wymaganiom sanitarnym i zostały ocenione jako dobre lub
dostateczne.
Nadal zdarzają się przypadki otwierania prywatnych domów opieki bez zgody
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. To w tych obiektach
najczęściej warunki techniczne nie odpowiadają wymaganiom (brak windy,
nieodpowiednia ilość urządzeń sanitarnych, itp.).
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
13/92
Tabela 3. Dworce
Obiekty Liczba
obiektów
Liczba
skontrolowanych
Liczba wydanych decyzji merytorycznych
(bez decyzji zmieniających termin wykonania
nałożonych obowiązków)
Liczba
nałożonych
mandatów
Kwota
mandatów
1 2 3 4 5 6
Dworce i stacje
kolejowe 45 1 0 0 0
Dworce
autobusowe 1 1 0 0 0
Porty lotnicze 0 0 0 0 0
2.2.6. Środki transportu
Nadzorem sanitarnym objęte były obiekty transportu kolejowego,
zajezdnie, pętle tramwajowe, autobusowe, środki transportu wraz ekspedycjami,
dworce kolejowe. Stan sanitarno-techniczny pętli i ekspedycji nie budził
zastrzeżeń. W wyniku przeprowadzonej kontroli na Dworcu Warszawa – Wileńska
zalecono przeprowadzenie prac związanych z „odświeżeniem” dworca –
malowanie słupów podporowych na peronach, odmalowanie sufitu w hali
dworcowej szczególnie w okolicy nawiewników powietrza, oraz usunięcie
zacieków w toalecie dla niepełnosprawnych. Ponadto kontroli poddano 27
samochodów służących do przewozu zwłok i szczątków wykorzystywanych przez
zakłady pogrzebowe. Skontrolowano także 5 autobusów komunikacji publicznej,
4 pojazdy do przewozu chorych, 3 samochody do przewozu bielizny.
Tabela 4. Noclegownie dla bezdomnych
Obiekty Liczba
obiektów
Liczba
skontrolowanych
Liczba wydanych decyzji
merytorycznych (bez decyzji
zmieniających termin wykonania nałożonych
obowiązków)
Liczba
nałożonych
mandatów
Kwota
mandatów
1 2 3 4 5 6
Noclegownie dla
bezdomnych 20 17 0 0 0
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
14/92
W roku 2010 skontrolowano 17 placówek świadczących pomoc noclegową dla
ludzi bezdomnych na terenie m.st. Warszawy. Ponadto przeprowadzono kontrole
w placówkach nie będących dotychczas w ewidencji.
Ogólny stan sanitarno – techniczny w skontrolowanych obiektach nie budził
poważniejszych zastrzeżeń. Czystość bieżąca była zachowana.
We wszystkich obiektach zapewniono środki do mycia i dezynfekcji.
Tabela 5. Ustępy publicznie i toalety ogólnodostępne
Obiekty Liczba
obiektów
Liczba
skontrolowanych
Liczba wydanych decyzji merytorycznych
(bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych
obowiązków)
Liczba
nałożonych
mandatów
Kwota
mandatów
1 2 3 4 5 6
Ustępy
publiczne 46 40 0 0 0
Toalety
ogólnodostępne 10 8 0 1 200
W roku 2010 w ewidencji znajdowało się 56 ustępów publicznych (51
z nich to ustępy publiczne stałe) –skontrolowanych zostało 48.
W miesiącach letnich prowadzone były kilkukrotne kontrole ustępów
ze względu na wzmożony w tym okresie ruch turystyczny.
Stan sanitarny ustępów publicznych oceniany jest jako dobry. Ajenci stosują
środki dezynfekcyjne, utrzymują pomieszczenia w należytej czystości,
zapewniają mydło w płynie, ręczniki jednorazowe. Grupa tych obiektów w
ostatnich latach systematycznie poprawia swój stan sanitarny.
Tabela 6. Hotele
Obiekty Liczba
obiektów
Liczba
skontrolowanych
Liczba wydanych decyzji
merytorycznych
(bez decyzji zmieniających
termin wykonania
nałożonych obowiązków)
Liczba
nałożonych
mandatów
Kwota
mandatów
1 2 3 4 5 6
Hotele 57 57 0 0 0
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
15/92
Przeprowadzono kontrolę w 57 hotelach, 2 motelach, 3 kempingach oraz 68
innych obiektach świadczących usługi hotelarskie. Zły stan techniczny
stwierdzono w czterech obiektach - podjęto stosowne działania.
W Warszawie przybywa miejsc noclegowych o dobrym standardzie.
Obiekty istniejące od wielu lat przeprowadzają modernizacje i dostosowują swoją
ofertę do obowiązujących przepisów.
Dzięki jasnym i jednoznacznym przepisom możliwe jest przeprowadzenie
kategoryzacji lub weryfikacji kategorii hoteli i innych obiektów tej grupy: moteli,
campingów i schronisk.
Tabela 7. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej
Obiekty Liczba
obiektów
Liczba
skontrolowanych
Liczba wydanych decyzji merytorycznych
(bez decyzji zmieniających termin wykonania
nałożonych obowiązków)
Liczba
nałożonych
mandatów
Kwota
mandatów
1 2 3 4 5 6
Zakłady
fryzjerskie 927 203 3 14 2000
Zakłady
kosmetyczne 244 118 1 0 0
Salony odnowy
biologicznej 72 29 1 3 200
Salony tatuażu 3 2 0 0 0
Inne zakłady świadczące więcej niż jedną z usług:
fryzjerskich, kosmetycznych,
odnowy biologicznej,
tatuażu
394 188 3 9 1100
W ewidencji w roku 2010r. znajdowało się 1640 zakładów świadczących usługi
fryzjerskie, fryzjersko-kosmetyczne i odnowy biologicznej, zakłady tatuażu, z
czego skontrolowano 540. Stan sanitarny większości zakładów fryzjerskich i
kosmetycznych istniejących na terenie m. st. Warszawy oceniono jako dobry,
częściowo dostateczny.
Gorsza ocena wiąże się z lokalizacją zakładów w starym budownictwie, z gorszą
funkcjonalnością, małą powierzchnią oraz brakiem właściwego zaplecza.
Najczęściej stwierdzone uchybienia to: zły stan sanitarno-porządkowy i
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
16/92
techniczny pomieszczeń, brak wydzielonego pomieszczenia (miejsca) do
przechowywania sprzętu porządkowego, brak pomieszczenia sanitarno-
higienicznego (WC) oraz nieprawidłowa dezynfekcja sprzętu fryzjerskiego.
Coraz częściej obserwuje się wzrost świadomości klientów wymuszający
podnoszenie standardu świadczonych usług, w tym również podnoszenie
standardu zajmowanych przez usługodawców pomieszczeń.
Podczas kontroli prowadzony był instruktaż w zakresie dezynfekcji sprzętu
fryzjerskiego, jak również informowano o konieczności dostosowania
prowadzonej działalności do wymogów rozporządzenia.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
17/92
3. STAN SANITARNO – HIGIENICZNY ZAKŁADÓW PRACY
Oddział Higieny Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej
w m. st. Warszawie wykonuje nałożone zadania przede wszystkim poprzez
nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, prowadzenie postępowań
w sprawach chorób zawodowych oraz kontrole obrotu chemikaliami dotyczące:
1) przestrzegania przez producentów, importerów, osoby
wprowadzające do obrotu, stosujące lub eksportujące substancje i
mieszaniny chemiczne lub wyroby obowiązków wynikających z ustawy z
dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych oraz z
rozporządzeń Wspólnot Europejskich wymienionych w tej ustawie;
2) przestrzegania przez podmioty wprowadzające do obrotu prekursory
kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o
przeciwdziałaniu narkomanii, rozporządzenia (WE) Parlamentu
Europejskiego i Rady Nr 273/2004 z dnia 11 lutego 2004r. w sprawie
prekursorów narkotykowych oraz rozporządzenia (WE) Rady Nr 111/2005
z dnia 22 grudnia 2004r. określającego zasady nadzorowania handlu
prekursorami narkotyków pomiędzy Wspólnotą a Państwami Trzecimi;
3) przestrzegania przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu
produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w
działalności zawodowej.
Zakres działań Oddziału Higieny Pracy przedstawia poniższy diagram.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
18/92
bezpieczeństwo chemiczne
44%
rakotwórcze
3%
choroby zawodowe
20%
BHP18%
Wykres 1. Struktura działalności Oddziału Higieny Pracy
W roku 2010 Oddział Higieny Pracy obejmował nadzorem bieżącym 3.596
zakładów, w których zatrudnionych było ponad 222,5 tys. pracowników.
Struktura tych zakładów przedstawia się następująco: zakłady pracy
zatrudniające do 100 pracowników stanowią 87,29% (w tym do 20 osób -
61,15%), zatrudniające powyżej 100 osób – 12,70% wszystkich przedsiębiorstw
znajdujących się w ewidencji Oddziału.
Warunki środowiska pracy oceniano w oparciu o:
1) ocenę zgodności wyników pomiarów czynników szkodliwych
(fizycznych i chemicznych) wykonywanych na stanowiskach pracy z
obowiązującymi normatywami higienicznymi;
2) analizę dokonanej przez pracodawcę oceny ryzyka zawodowego na
poszczególnych stanowiskach pracy;
3) wyposażenie zakładu w środki ochrony zbiorowej i indywidualnej
oraz instrukcje stanowiskowe;
4) kontrole profilaktycznych badań lekarskich pracowników;
5) stan sanitarno – higieniczny poszczególnych pomieszczeń zakładu.
W 2010r. przeprowadzono ogółem 1.417 kontroli, w 931 zakładach pracy.
W tym dokonano między innymi:
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
19/92
1) 761 kontroli w ramach nadzoru nad substancjami i mieszaninami
chemicznymi (wprowadzanymi do obrotu i stosowanymi w procesie pracy);
2) 103 kontrole dotyczące nadzoru nad produktami biobójczymi;
3) 165 kontroli w ramach nadzoru nad czynnikami biologicznymi.
W wyniku kontroli ogółem wydano 298 decyzji administracyjnych zawierających
669 nakazów zobowiązujących pracodawców do usunięcia stwierdzonych
uchybień.
W toku realizacji zadań wynikających ze sprawowania nadzoru bieżącego
przez pion higieny pracy wydano 136 nakazów zobowiązujących pracodawców do
wykonania badań środowiskowych na wytypowanych stanowiskach pracy. W
trakcie analizy wyników pomiarów przeprowadzonych na poszczególnych
stanowiskach pracy w 19 zakładach stwierdzono przekroczenia normatywów
higienicznych czynników szkodliwych dla zdrowia. Liczba pracowników
zatrudnionych w skontrolowanych w 2010r zakładach w warunkach
przekroczenia NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie) lub NDS (najwyższe
dopuszczalne stężenie) wynosiła:
1) dla czynników chemicznych – 2 osoby;
2) dla pyłów – 15 osób;
3) dla czynników fizycznych (w tym głównie hałasu) – 245 osób.
W związku z powyższym wydano 22 nakazy dotyczące obniżenia stężeń i
natężeń czynników szkodliwych na stanowiskach pracy.
Ponadto wydano 2 decyzje unieruchamiające 2 stanowiska pracy w związku ze
stwierdzeniem przekroczenia NDSCh (najwyższe dopuszczalne stężenie
chwilowe) badanego czynnika chemicznego, w wyniku których podjęte przez
pracodawców działania techniczno-organizacyjne spowodowały zlikwidowanie
ww. przekroczeń.
Ustalono, że w okresie ostatnich 12 miesięcy warunki pracy poprawiono 83
pracownikom.
W ramach wykonywanych zadań przeprowadzono również 55 kontroli w
zakładach pracy, w których stosowane są substancje, preparaty, czynniki lub
procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Tylko w
stosunku do 3 zakładów zostały wydane decyzje dotyczące usunięcia
nieprawidłowości.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
20/92
Spośród 356 zakładów znajdujących się w ewidencji pionu higieny pracy, w
których występują szkodliwe czynniki biologiczne skontrolowano 145. Tylko w
stosunku do 8 obiektów wydano decyzje w sprawie usunięcia stwierdzonych
uchybień, takich jak: brak prowadzonego rejestru prac i rejestru pracowników
zatrudnionych w narażeniu na czynniki biologiczne zaliczane do 3 lub 4 grupy
zagrożenia, brak stosowania odpowiednich środków dezynfekcyjnych oraz nie
umieszczenia znaków ostrzegawczych w pomieszczeniach pracy.
Ważnym zagadnieniem w zakładzie pracy jest szacowanie ryzyka
zawodowego. Zgodnie z przepisami pracodawca zobowiązany jest do
systematycznej oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego na poszczególnych
stanowiskach pracy, do stosowania niezbędnych środków profilaktycznych
zmniejszających to ryzyko oraz informowania pracowników o w/w. W wyniku
przeprowadzonych kontroli wydano 80 nakazów zobowiązujących pracodawców
do usunięcia nieprawidłowości w tym zakresie.
Należy również zaznaczyć, że w toku prowadzonych postępowań
administracyjnych wydano 84 nakazy zobowiązujące pracodawcę do poprawy
stanu sanitarno-higienicznego pomieszczeń pracy i 41 dot. pomieszczeń
socjalnych i sanitarnych oraz 31 nakazów dotyczących obowiązku przedstawienia
aktualnych zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do wykonywania
pracy na danym stanowisku pracy.
Ogółem w celu poprawy warunków pracy wydano 178 decyzji
administracyjnych.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
21/92
inne 27%
badania
środowiska pracy
20% chemia 17%
stan sanitarny
pom. pracy i
socjalnych
19%
ocena ryzykaz
zawodowego
12%
usunięcie
przekroczeń NDS
3%
czynniki
biologiczne 1%
rakotwórcze i
mutagenne
1%
Wykres 2. Struktura wydanych decyzji administracyjnych
W ramach nałożonych zadań, kontynuowano nadzór nad podmiotami
zajmującymi się wprowadzaniem do obrotu (produkcja i dystrybucja) oraz
stosowaniem substancji i mieszanin chemicznych niebezpiecznych wynikający z
przepisów Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i
stosownych ograniczeń w zakresie chemikaliów i utworzenia Europejskiej Agencji
Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego
rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr
1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji
91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105 WE i 2000/21/WE (REACH) polegający na
kontroli:
1) legalności wprowadzania do obrotu substancji chemicznych
(rejestracja właściwa i wstępna substancji chemicznych);
2) respektowania ograniczeń w związku z wprowadzaniem do obrotu
produktów (głównie zabawek) pod kątem zawartości w nich niedozwolonych
substancji rakotwórczych/mutagennych ( ścisła współpraca z Inspekcją
Handlową);
3) właściwego przekazywania informacji w łańcuchu dostaw;
4) zgodności posiadanych kart charakterystyki substancji i mieszanin
chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa;
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
22/92
5) wprowadzania do obrotu detergentów w sprawie bezpieczeństwa
chemicznego (raport bezpieczeństwa chemicznego, scenariusze narażenia,
ocena ryzyka zawodowego, itp.).
W związku z Rozporządzeniem (WE) NR 790/2009 z dnia 10 sierpnia 2009
r. dostosowującego do postępu naukowo-technicznego rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008r. w
sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin oraz z
Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych sprawdzano:
1) zgodność posiadanych kart charakterystyki i oznakowania na
etykietach opakowań substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi
wymogami prawa;
2) zgodność klasyfikacji zagrożeń dla substancji i mieszanin
chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa;
3) przekazywanie informacji Inspektorowi ds. Substancji i Preparatów
Chemicznych o wprowadzaniu substancji/mieszanin niebezpiecznych na
teren RP.
Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi również nadzór nad
wprowadzaniem do obrotu produktów, które podlegają obowiązkowi rejestracji i
udzielania zezwoleń. Jest to związane z koniecznością ochrony zdrowia
ludzkiego, jak i środowiska naturalnego, ze względu na obecność substancji
biologicznie aktywnych w składzie tych produktów. W/w mieszaniny
wykorzystuje się głównie do dezynfekcji, usuwania, zabijania mikroorganizmów
oraz innych szkodników. Zasady wprowadzania, obrotu, a także nadzoru nad
ww. preparatami zostały ujęte w Ustawie z dnia 13.09.2002r o produktach
biobójczych i w Ustawie z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin. W związku z
powyższym działania prowadzone w terenie dotyczyły:
1) kontroli posiadania wymaganego Ustawą o produktach biobójczych
zezwolenia Ministra Zdrowia;
2) weryfikacji substancji czynnych, w związku z decyzjami Komisji
Europejskiej o wyłączeniu niektórych substancji ze stosowania w
produktach biobójczych;
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
23/92
3) sprawdzania dokumentacji w/w produktów, a głównie zgodności
danych zawartych na etykiecie oraz w karcie charakterystyki z zezwoleniem
Ministra Zdrowia;
4) zgodności klasyfikacji zawartej w karcie charakterystyki mieszaniny
z danymi zamieszczonymi w zezwoleniu Ministra Zdrowia oraz
obowiązującymi wymogami prawa;
5) zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w
karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa;
6) zakresu i poprawności stosowania w działalności zawodowej w/w
produktów;
7) kontroli posiadania zezwolenia Ministra Rozwoju Wsi i Rolnictwa na
wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin;
8) sprawdzania zgodności klasyfikacji środków ochrony roślin;
9) sprawdzania poprawności kart charakterystyki ww. środków;
10) zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w
karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa.
Państwowa Inspekcja Sanitarna obejmuje też swoim nadzorem firmy
stosujące w działalności zawodowej środki chemiczne. W związku z zapisami
Kodeku pracy i rozporządzeń wykonawczych dokonuje się kontroli z zakresu,
między innymi:
1) oceny dokumentacji dotyczącej bezpieczeństwa chemicznego
(instrukcje obsługi, instrukcje BHP, szkolenia, ocena ryzyka zawodowego
itp.);
2) prowadzenia aktualnego spisu posiadanych substancji i mieszanin;
3) przestrzegania zapisów bezpiecznego stosowania lub
przechowywania chemikaliów w magazynach.
W roku 2010, w związku z doniesieniami o licznych zatruciach środkami
chemicznymi o nieznanym składzie, Państwowa Inspekcja Sanitarna decyzją
Głównego Inspektora Sanitarnego została włączona do działań zmierzających do
zlikwidowania handlu produktami kolekcjonerskimi, zwanymi również
dopalaczami. W związku z tym pracownicy pionu higieny pracy uczestniczyli w
zamykaniu sklepów, zabezpieczaniu towaru o nieznanym składzie (określanego
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
24/92
jako produkty kolekcjonerskie) oraz po stwierdzeniu wykonania decyzji
Głównego Inspektora Sanitarnego ich ponownym otwieraniu.
Ponadto na mocy Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i
rozporządzeń wspólnotowych w zakresie obrotu prekursorami przeprowadzono
też kontrole dotyczące:
1) stosowania i wprowadzania do obrotu prekursorów kategorii 2 i 3;
2) wydawania zezwoleń na wywóz/przywóz prekursorów kat. 2.
W związku z wymogami zawartymi w w/w rozporządzeniu REACH dot.
konieczności przekazywania informacji do Europejskiej Agencji Chemikaliów w
Helsinkach (ECHA) o przestrzeganiu legalności obrotu chemikaliami został
przygotowany 5-letni program sprawozdawczy zawierający wytyczne o sposobie
kontroli obiektów zajmujących się w/w zagadnieniem. W roku 2010 zostało
przekazane pierwsze sprawozdanie wg wytycznych Agencji. Następne
przewidziane jest do realizacji w 2015 roku, obejmujące dane za lata 2011-
2015. W związku z tym na bieżąco aktualizowana jest ewidencja i dane firm
zajmujących się obrotem chemikaliami. Szczególny nacisk położony jest na
kontrole podmiotów dystrybuujących substancje i mieszaniny stwarzające duże
ryzyko dla zdrowia, tj. rakotwórcze, mutagenne, wpływające na rozrodczość oraz
zaklasyfikowane jako żrące, toksyczne, szkodliwe dla środowiska i zdolne do
bioakumulacji oraz zagadnienia związane z rejestracją tych substancji.
Ponadto, w związku z decyzjami Komisji Europejskiej o wyłączeniu niektórych
substancji ze stosowania w produktach biobójczych, przeprowadzono kontrole
mające na celu weryfikację, czy zakazane substancje znajdowały się w obrocie
na terenie RP. W przypadku stwierdzenia ich obecności na rynku wydawano
decyzje o wycofaniu danego produktu z obrotu. W tym zakresie współpracowano
z Inspekcją Handlową.
Do obowiązków Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy też nadzór nad
produktami do czyszczenia i mycia. W ramach kontroli tzw. „detergentów”
zwracano szczególną uwagę na przekazywanie przez dystrybutorów, zgodnej z
prawem informacji na etykiecie, o właściwym dozowaniu i stosowaniu danego
detergentu w trakcie użytkowania oraz o umieszczaniu nazwy substancji z grupy
powodujących uczulenia, ze względu na coraz częstsze przypadki występowania
alergii u osób stosujących te produkty.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
25/92
Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w m. st. Warszawie przeważają podmioty zajmujące się dystrybucją
chemikaliów.
W 2010r w ewidencji Oddziału Higieny Pracy znajdowały się 513 zakłady
zajmujące się wprowadzaniem do obrotu substancji i mieszanin chemicznych,
w których zatrudnionych było 19013 pracowników.
Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w m. st. Warszawie przeważają podmioty zajmujące się dystrybucją
chemikaliów.
Strukturę tych obiektów przedstawia poniższy wykres.
Producent 5%
Dystrybutor79%
Wykres 3. Struktura podmiotów kontrolowanych wprowadzających do obrotu
substancje i mieszaniny chemiczne na terenie m. st. Warszawy
w 2010r.
Ogółem skontrolowano 577 podmiotów zajmujących się dystrybucją i
stosowaniem substancji i mieszanin chemicznych; przeprowadzono łącznie 761
kontroli w tym zakresie. W ich trakcie stwierdzono nieprawidłowości dotyczące
głównie braku lub niewłaściwych kart charakterystyki mieszanin i substancji
chemicznych oraz nieprawidłowych oznakowań na etykietach opakowań, co
skutkowało brakiem stosownej informacji przede wszystkim z zakresu BHP. W
efekcie działań kontrolnych zakwestionowano 230 kart charakterystyki oraz 450
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
26/92
oznakowań produktów. Stwierdzone uchybienia skutkowały wydaniem 61 decyzji
i 361 zaleceń pokontrolnych.
chemia
przemysłowa
33%
chemia budowlana
12%
chemia farmaceutyczna
6%
chemia
gospodarcza 4%
farby i lakiery
13%
chemia motoryzacyjna
3%
Sektor paliw
1%
prekursory/
dopalacze
15%
środki ochrony roślin
7%
Wykres 4. Struktura obiektów kontrolowanych w zakresie chemii w 2010r.
Skutkiem negatywnego oddziaływania środowiska pracy na zdrowie
zatrudnionych, zależności od rodzaju stosowanych technologii i zabezpieczeń,
zwłaszcza warunków, w których stwierdzane są przekroczenia dopuszczalnych
normatywów higienicznych, jest występowanie chorób zawodowych.
W roku 2010 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st.
Warszawie wpłynęło 149 zgłoszeń podejrzeń chorób zawodowych. W związku z
tym pracownicy pionu higieny pracy zrealizowali 357 wizytacji w ramach
prowadzonych 339 postępowań wyjaśniających, sporządzili 314 kart oceny
narażenia zawodowego.
Wydano 52 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej, 81 decyzji o braku
podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej oraz 18 postanowień i innych
decyzji dotyczących spraw chorób zawodowych wydanych zgodnie z Ustawą Kpa.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
27/92
Dane obrazujące rozpatrywane sprawy i stwierdzone choroby zawodowe na
terenie objętym przez PPIS w m. st. Warszawie przedstawiono poniżej w postaci
wykresów 5 – 7 i tabeli 1.
0
100
200
300
400
500
2007r. 2008r. 2009r. 2010r.
liczba rozpatrywanych podejrzeń liczba przeprowadzonych wizytacji karty oceny narażenia zawodowego
Wykres 5. Działanie w ramach postępowania w sprawach chorób zawodowych
w latach 2007-2010
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
28/92
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
2007r. 2008r. 2009r. 2010r.
80
5952 53
65
72
62
81
liczba dec. stwierdzonych chorób zawodowych liczba dec.brak podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej
Wykres 6 Liczba decyzji w sprawach chorób zawodowych w latach 2007−2010
Tabela 1 Choroby zawodowe stwierdzone w latach 2007-2010 z podziałem
według wykazu chorób zawodowych
Numer choroby zawodowej/nazwa z wykazu
chorób zawodowych
2007r. 2008r. 2009r 2010r
liczba przypadków
liczba przypadków
liczba przypadków
liczba przypadków
1 2 3 4 5
3 Pylice płuc
5 3 1 1
5 Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń
- - - 1
6 Astma oskrzelowa
3 1 2 1
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
29/92
Numer choroby zawodowej/nazwa z wykazu
chorób zawodowych
2007r. 2008r. 2009r 2010r
liczba przypadków
liczba przypadków
liczba przypadków
liczba przypadków
1 2 3 4 5
8 Ostre uogólnione reakcje alergiczne - - - 1
12 Alergiczny nieżyt nosa 2 2 - 1
14 Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym
- - 1 -
15 Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat
13 8 5 4
17 Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi
- - 1 1
18 Choroby skóry: 4 3 5 4
19 Przewlekłe choroby układu
ruchu wywołane sposobem
wykonywania pracy
3 5 5 4
20 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy
8 8 5 5
21 Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz
3 1 1 4
22 Zespół wibracyjny: 4 - - 3
25 Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi
1 - - 1
26 Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa
34 28 26 22
Razem: 80 59 52 53
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
30/92
0
5
10
15
20
25
30
35
2007
2008
2009
2010
przew. ch. narządu głosu ch. skóry obustrony trwały ubytek słuchu t. ślimakowego
choroby układu ruchu ch. zakaźne lub pasożytnicze choroby obw. ukł. nerwowego
Wykres 7. Najczęściej występujące choroby zawodowe w latach 2007-2010
Z przedstawionych danych wynika, że ogólna liczba chorób zawodowych
stwierdzonych w 2010r. wynosiła 52; tyle samo jak w roku ubiegłym. Nadal
dominowały choroby zakaźne, szczególnie WZW typu B oraz C wśród
pracowników służby zdrowia (22 przypadki). Przewlekłe choroby układu ruchu,
obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy,
choroby skóry i narządu głosu występowały – odpowiednio po 4, 5, 4, 4
przypadki.
Zaobserwowano zmniejszenie liczby przypadków w grupie przewlekłych chorób
narządu głosu z 13 w 2007r. do 4 w 2010r.
Należy zaznaczyć w celu zminimalizowania istniejących zagrożeń, zarówno
fizycznych, jak i chemicznych oraz biologicznych, obecnych w środowisku pracy,
które mają istotny wpływ na powstawanie chorób zawodowych, stosuje się
różnego typu zabezpieczenia, takie jak między innymi ochrony osobiste i
zbiorowe oraz odpowiednie rozwiązania organizacyjne np.: skrócenie czasu
narażenia i rotację pracowników.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
31/92
4. OBIEKTY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU
W roku 2010r. na terenie miasta stołecznego Warszawy, nadzorem
sanitarnym objęto obiekty związane z działalnością żywnościowo-żywieniową
oraz obiekty mające pośrednio wpływ na jakość zdrowotną żywności, określone
jako wytwórnie przedmiotów użytku. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją
statystyczną istniejące obiekty dzielimy na:
1) obiekty produkcji żywności;
2) obiekty obrotu żywnością;
3) obiekty żywienia zbiorowego otwarte;
4) zakłady zamknięte żywienia (w tym stołówki, bufety w szkołach,
przedszkolach, szpitalach, domach opieki, zakładach pracy);
5) wytwórnie przedmiotów użytku.
Ogółem pod nadzorem Powiatowej Stacji w m. st. Warszawie było 13.462
obiektów.
Przy ocenie sanitarnej, z uwzględnieniem stanu technicznego oraz higienicznego
obiektów wzięto pod uwagę:
1) wyniki bieżących kontroli sanitarnych;
2) ocenę stanu sanitarnego, według ujednoliconego systemu ocen;
3) ocenę jakości zdrowotnej żywności na podstawie badań
laboratoryjnych próbek pobranych w obiektach produkujących i
wprowadzających żywność do obrotu.
W roku ubiegłym przeprowadzono 6628 kontroli sanitarnych w tym 6601 w
obiektach żywności i żywienia oraz 27 w wytwórniach przedmiotów użytku.
Ze względu na stwierdzenie złego stanu sanitarno-higienicznego zagrażającego
bezpieczeństwu produkowanej lub sprzedawanej żywności zamknięto lub
ograniczono zakres prowadzonej działalności w 89 obiektach, decyzje te
dotyczyły niżej wymienionych grup obiektów:
1) ciastkarnie -1;
2) piekarnie – 1;
3) zakłady żywienia zbiorowego otwartego - 49, w tym zakłady małej
gastronomii - 25;
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
32/92
4) zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego – 14;
5) sklepy spożywcze – 17;
6) kioski – 7.
Ponadto w celu poprawy stanu sanitarno-higienicznego zakładów produkujących
i wprowadzających do obrotu środki spożywcze, Państwowy Powiatowy Inspektor
Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 666 decyzji administracyjnych
nakazujących jego poprawę.
W roku sprawozdawczym przeprowadzono dodatkowo 980 kontroli
interwencyjnych, w związku ze zgłoszeniami dotyczącymi nieprawidłowego stanu
sanitarno-higienicznego i technicznego obiektów, złej jakości zdrowotnej
artykułów spożywczych znajdujących się w obrocie. Interwencje, których
zasadność potwierdzono w czasie przeprowadzanych kontroli dotyczyły
sprzedaży artykułów spożywczych przeterminowanych, obecności zanieczyszczeń
fizycznych – oprzędów, szkodników oraz martwych owadów w produktach, a
także braku zachowania czystości w pomieszczeniach obiektów obrotu
handlowego, niehigienicznej sprzedaży żywności i uciążliwości związanych z
nieprawidłowo działającą wentylacją w lokalach – przenikanie zapachów do lokali
mieszkalnych.
W minionym roku na podmioty, które rozpoczęły lub rozszerzyły działalność bez
uzyskania decyzji zatwierdzającej wymaganej przepisami Ustawy o
bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r., Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny skierował do Państwowego Wojewódzkiego
Inspektora Sanitarnego w Warszawie 59 wniosków o nałożenie kar pieniężnych.
Wykres 1 Stan sanitarny obiektów skontrolowanych przez Inspekcję Sanitarną
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
33/92
w latach 2005-2010.
Z analizy danych wynika, że w 2010r. stan sanitarny obiektów żywnościowo -
żywieniowych nie uległ pogorszeniu. Związane jest to z konsekwentnym
egzekwowaniem przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego aktualnie obowiązujących przepisów prawa oraz wymagań w
zakresie wdrożenia zasad Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, a także
systemu HACCP. Należy jednak zauważyć, że w roku ubiegłym w grupie
obiektów żywienia zbiorowego wzrosła ilość zgłoszeń ognisk zatruć pokarmowych
(2 w obiektach żywienia zbiorowego otwartego oraz 6 w zakładach żywienia
zbiorowego zamkniętego, w tym 2 w bufetach i stołówkach pracowniczych, 2 w
przedszkolach, 2 w szkołach).
Do obiektów, w których stwierdzany był niezadowalający stan sanitarno-
higieniczny należały podobnie jak w poprzednich latach punkty małej
gastronomii oraz zakłady żywienia zbiorowego otwarte, szczególnie prowadzone
przez cudzoziemców.
Najistotniejsze i najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarne w w/w grupach
obiektów to:
1) zły stan sanitarny i techniczny pomieszczeń produkcji;
2) brak orzeczeń lekarskich pracowników;
3) brak mydła i ręczników jednorazowego użytku przy umywalkach;
4) brak segregacji artykułów spożywczych w urządzeniach chłodniczych;
5) brak odzieży ochronnej;
6) serwowanie dań w naczyniach wielorazowego użytku przy braku
warunków do ich mycia i dezynfekcji.
Za stwierdzone nieprawidłowości pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej
nałożyli 1.314 grzywny w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 428.650
PLN.
W roku ubiegłym kontynuowany był wzmożony nadzór nad:
1) obiektami wykazującymi zły stan sanitarny;
2) obiektami, które ze względu na dużą produkcję lub obrót żywnością
przekładają się na dużą liczbę konsumentów;
3) prawidłowym znakowaniem środków spożywczych i przedmiotów użytku.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
34/92
Należy podkreślić, że w efekcie przeprowadzonych kontroli, poprawie uległ stan
techniczny małych i średnich sklepów oraz części kiosków zlokalizowanych na
targowiskach. Powolną poprawę obserwuje się w stołówkach szkolnych. Stan
czystości i porządku w ciastkarniach uległ niewielkiej poprawie. Podobnie jak w
roku ubiegłym nie budził zastrzeżeń stan sanitarny wytwórni lodów.
W 2010r. (podobnie jak w latach ubiegłych) były podejmowane czynności w
ramach europejskiego systemu szybkiego ostrzegania o niebezpiecznych
produktach żywnościowych (RASFF). Pracownicy Inspekcji w związku z 53
powiadomieniami podjęli działania kontrolne mające na celu wycofanie oraz
nadzorowanie procesu wycofywania z obrotu w/w produktów. W toku
prowadzonych działań wycofano z obrotu 6.419.046 szt. zakwestionowanych
artykułów spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością, które zostały przekazane do utylizacji.
Pod szczególnym nadzorem znajdował się obrót suplementami diety oraz
środkami specjalnego przeznaczenia żywieniowego, a także ich reklama i
znakowanie opakowań. W 2010r., w 4 przypadkach w związku ze stwierdzeniem
zafałszowania suplementów diety znajdujących się w sprzedaży, Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 4 decyzje nakazujące
natychmiastowe wstrzymanie i wycofanie z obrotu powyższych środków
spożywczych.
Ponadto, w wyniku prowadzonych postępowań PPIS wydał 50 decyzji
administracyjnych, w tym 5 decyzji nakazujących wstrzymanie wprowadzania do
obrotu suplementów diety, co do których nie została zakończona procedura
zezwalająca na ich sprzedaż na terytorium RP oraz 3 decyzje nakazujące
wycofanie z obrotu środków spożywczych o złej jakości zdrowotnej. Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie skierował do prokuratury 4
zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. W przypadkach stwierdzenie
niedozwolonych treści w prezentacji i reklamach, przypisujących środkom
spożywczym właściwości lecznicze Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w
m. st. Warszawie wydał 28 decyzji nakazujących usuniecie niedozwolonych treści
z reklam wprowadzających konsumenta w błąd. W sprawach dotyczących portali
internetowych prowadzona jest współpraca z Komendą Stołeczną Policji.
W ramach urzędowej kontroli żywności realizowano pobór próbek do badań
laboratoryjnych. W roku sprawozdawczym pobrano 554 próbki żywności, z
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
35/92
których zakwestionowano 27, ze względu na obecność bakterii chorobotwórczych
lub w związku ze złym oznakowaniem.
W roku ubiegłym sprawowano również nadzór sanitarny nad następującymi
zakładami:
1) wytwórniami i zakładami konfekcjonującymi kosmetyki;
2) wytwórniami wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością;
3) miejscami obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do
kontaktu z żywnością oraz kosmetykami.
Do najczęściej powtarzających się uchybień w tych grupach obiektów należały:
1) nieprawidłowe oznakowanie materiałów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością;
2) zły stan techniczny pomieszczeń magazynowych;
3) brak stosownej dokumentacji wymaganej przepisami prawa;
4) nieprawidłowe oznakowanie kosmetyków.
Nadzór nad kosmetykami wiąże się z podejmowanymi działaniami w ramach
systemu RAPEX. W 2010 r. wpłynęło do Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w m. st. Warszawie 64 powiadomień alarmowych. Dotyczyły one 73
kosmetyków, które nie zostały zgłoszone do Krajowego Systemu Informowania o
Kosmetykach, bądź zawierały zanieczyszczenia mikrobiologiczne. W związku z
powyższym podejmowano, w ramach sprawowania bieżącego nadzoru nad
placówkami handlowymi, działania mające na celu sprawdzenie czy kosmetyki,
których dotyczyły powiadomienia znajdują się w obrocie handlowym oraz ich
wycofanie.
W każdym przypadku podejmowania działań przez przedstawicieli Państwowego
Powiatowego Inspektora Sanitarnego dokonywano szczegółowej analizy
zagrożeń pod kątem liczby narażonych osób, wielkości produkcji oraz wpływu na
bezpieczeństwo żywności i żywienia.
Realizowany przez Państwową Inspekcję Sanitarną system kontroli, którym
objęto obiekty żywnościowo-żywieniowe pozwala na szybką interwencję i
likwidację każdego potencjalnego zagrożenia pojawiającego się na skutek
złamania przepisów sanitarnych.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
36/92
5. STAN EPIDEMIOLOGICZNY W ZAKRESIE CHORÓB
ZAKAŹNYCH
5.1. GŁÓWNE KIERUNKI DZIAŁANIA ODDZIAŁU EPIDEMIOLOGII
Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w m.st. Warszawie, Oddział
Epidemiologii zajmuje się w szczególności:
1) współpracą z zespołami kontroli zakażeń zakładowych w związku z
ustawowym obowiązkiem monitorowania i zgłaszania zakażeń
zakładowych;
2) nadzorem nad realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych ze
szczególnym uwzględnieniem prawidłowej gospodarki preparatami
szczepionkowymi;
3) bieżącą działalnością przeciwepidemiczną w zakresie wybranych
chorób zakaźnych, w tym zwłaszcza występujących ogniskowo,
stanowiących szczególny problem zdrowotny w kontekście sytuacji
epidemiologicznej w Polsce i w krajach UE;
4) czynnym udziałem w sytuacjach kryzysowych i zagrożeniach
epidemiologicznych występujących na terenie objętym nadzorem.
5.1.1. Nadzór nad placówkami ochrony zdrowia
Nadzór Higieny Lecznictwa, będący komórką merytoryczną w strukturze
Oddziału Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej dla m. st.
Warszawy podzielony jest administracyjnie na prawobrzeżną i lewobrzeżną
Warszawę.
W 2010 roku objęto nadzorem 4.471 placówek realizujących świadczenia
zdrowotne. W ramach nadzoru nad placówkami zaplanowano 443 kontrole,
wykonano 754.
W szpitalach przeprowadzono 116 kontroli, w tym kontrole kompleksowe,
interwencyjne i kontrole związane z dochodzeniami w ogniskach zakażeń. W
placówkach lecznictwa otwartego przeprowadzono 388 kontroli, w gabinetach
indywidualnych praktyk lekarskich – 205 kontroli, a w innych obiektach - 27.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
37/92
Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w m. st. Warszawie
adekwatnie do lat poprzednich przeprowadzają kontrole we wszystkich
placówkach świadczących usługi medyczne, w trakcie których ocenie podlega
stan sanitarny pomieszczeń, funkcjonalność obiektu, czystość i sprzątanie,
dezynfekcja i sterylizacja, dezynsekcja i deratyzacja oraz postępowanie z
odpadami medycznymi w miejscu ich wytwarzania.
Na terenie m. st. Warszawy znajduje się 28 placówek publicznego lecznictwa
zamkniętego. Ich stan poprawia się sukcesywnie poprzez przeprowadzanie
inwestycji remontowych oraz drobnych prac modernizacyjnych zgodnie z
programami dostosowawczymi i bieżącymi potrzebami.
Na terenie nadzorowanym przez PSSE znajduje się 17 placówek niepublicznego
lecznictwa zamkniętego (szpitale niepubliczne), które w większości nie budzą
zastrzeżeń zarówno, co do funkcjonalności, stanu technicznego jak i zachowania
czystości i porządku oraz przestrzegania procedur sanitarno- higienicznych.
Nowo otwierane placówki są dostosowane w pełnym zakresie do wymagań
technicznych i sanitarnych zgodnie z obowiązującym prawem, natomiast część
istniejących już placówek wymaga dostosowania.
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym wydano 12 opinii o programach
dostosowawczych dla placówek służby zdrowia.
W 2010 roku, wydano 3 postanowienia dla nowo otwartych szpitali
niepublicznych.
Sytuacja sanitarno-techniczna w placówkach lecznictwa otwartego
wskazuje na konieczność przeprowadzania remontów oraz poprawienia
funkcjonalności tych obiektów. Prace remontowe są sukcesywnie wykonywane.
Ogólna liczba zakładów lecznictwa otwartego wynosi 1357 z czego 696 placówek
spełnia wymagania Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006r.,
natomiast 481 obiektów posiada program dostosowawczy zaopiniowany w latach
2005-2009r.
Sprzątanie placówek ochrony zdrowia
Proces sprzątania w zamkniętych placówkach ochrony zdrowia na terenie
nadzorowanym przez PSSE m.st. Warszawie odbywa się za pośrednictwem firm
specjalistycznych, które pracują przy użyciu specjalistycznego sprzętu, tzw.
wózków serwisowych wyposażonych w zestawy kolorowych wiader i
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
38/92
odpowiednich ilości wymiennych mopów oraz ścierek do sprzątania
poszczególnych stref czystości. Sprzątanie obiektów lecznictwa, przeprowadzane
przez wyspecjalizowane firmy odbywa się w 6 placówkach, w 3 szpitalach na
terenie nadzorowanym przez PSSE, sprzątaniem zajmują się powołane Działy
Higieny Szpitalnej
Proces sprzątania odbywa się również w systemach mieszanych, czyli
zatrudnienie jednocześnie firmy specjalistycznej oraz pań salowych. System ten
funkcjonuje w 4 warszawskich szpitalach. Również w 4 obiektach sprzątaniem
zajmują się wyłącznie salowe.
Utrzymanie czystości w warunkach szpitalnych musi uwzględniać zarówno
wymogi technologiczne, jak i specyfikę oddziałów, rozkład pomieszczeń, grafik
wykonywanych zabiegów. W związku z tym placówki są zobowiązane do
posiadania opracowanych procedur i planów higieny, które oceniane są w trakcie
przeprowadzania czynności kontrolnych przez pracowników PSSE.
W placówkach lecznictwa otwartego na terenie nadzorowanym
sprzątaniem zajmują się głównie zatrudnione na etatach sprzątaczki,
sporadycznie firmy sprzątające, a w gabinetach prywatnych personel pracujący.
Zaopatrzenie w środki czystościowe w kontrolowanych placówkach w większości
było wystarczające. Wszystkie placówki sprzątane są na bieżąco, sprzęt do
sprzątania i środki czystościowe przechowywane w pomieszczeniach
porządkowych, zgodnie z literą prawa.
Nieprawidłowości w tym zakresie dotyczą braków w wyposażeniu składzików
porządkowych, nieprawidłowej wentylacji lub braku opracowanych, czy
dostosowanych procedur higienicznych.
Zastrzeżenia dotyczyły również braku wystarczającej ilości sprzętu do
sprzątania.
Dezynfekcja
Adekwatnie do lat ubiegłych w czasie wykonywania czynności kontrolnych
zakładach opieki zdrowotnej pracownicy Inspekcji Sanitarnej zwracali uwagę na
znajomość zasad stosowania i sposobu przeprowadzania procesu dezynfekcji
sprzętu, narzędzi, dużych i małych powierzchni, dezynfekcji rąk i skóry przed
zabiegami. Zwracano uwagę na sposób przechowywania preparatów, stosowanie
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
39/92
odzieży ochronnej przy sporządzaniu roztworów roboczych preparatów
dezynfekcyjnych oraz rodzaj i oznakowanie pojemników do preparatów
dezynfekcyjnych. W większości placówek dezynfekcja narzędzi odbywa się w
zamkniętych myjniach automatycznych.
Na terenie PSSE m. st. Warszawy w 2010 roku funkcjonowały 2 komory
dezynfekcyjne w Centrum Onkologii.
W stosunku do roku ubiegłego ilość komór dezynfekcyjnych zmniejszyła się o 2
sztuki. Została zlikwidowana komora dezynfekcyjna w Wojewódzkim Szpitalu
Zakaźnym oraz 1 komora dezynfekcyjna, służąca do dezynfekcji materacy,
koców, poduszek w Szpitalu Bródnowskim.
Zwiększyła się natomiast w stosunku do roku ubiegłego, liczba placówek w
których funkcjonują stacje łóżek.
W 2010 roku funkcjonowało 5 stacji łóżek:
1) Instytut Onkologii;
2) NZOZ CAROLINA Medical Center;
3) NZOZ MEDICOVER;
4) IP-CZD,
5) Międzyleski Szpital Specjalistyczny.
W pozostałych szpitalach dezynfekcja łóżek odbywa się w oddziałach lub w
wydzielonych pomieszczeniach.
Sterylizacja
W roku sprawozdawczym w szpitalach było zainstalowanych 1459
autoklawów oraz 3 sterylizatory na suche gorące powietrze.
W placówkach lecznictwa otwartego funkcjonują 804 autoklawy oraz 11
sterylizatorów na ciepło suche. W porównaniu do roku 2009 odnotowano spadek
liczby sterylizatorów na ciepło suche, wycofano z użytku 33 urządzenia, w które
były zaopatrzone gabinety indywidualnej praktyki lekarskiej i stomatologicznej.
Sterylizatory te wykorzystywane są do sterylizacji szkła (laboratoria), talków i
maści.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
40/92
We wszystkich placówkach służby zdrowia aparaty sterylizacyjne są
kontrolowane na bieżąco w ramach tzw. kontroli wewnętrznej z użyciem
wskaźników chemicznych (termoindykatorów), które umieszczane wewnątrz i na
zewnątrz pakietów potwierdzają ekspozycję w określonych warunkach.
W szpitalach wewnętrzna kontrola biologiczna procesów sterylizacji w
autoklawach zainstalowanych w centralnych sterylizatorniach wykonywana jest
najczęściej 2 razy w tygodniu lub raz w miesiącu.
Biologiczne kontrole sterylizacji w sterylizatorach na tlenek etylenu i
formaldehyd są wykonywane podczas każdego procesu sterylizacji.
Dezynfekcja i deratyzacja
W wyniku kontroli przeprowadzanych przez pracowników Inspekcji
Sanitarnej, w placówkach służby zdrowia na terenie m. st. Warszawy w 2010
roku, zwrócono uwagę na konieczność przeprowadzania zabiegów dezynsekcji
i deratyzacji. Usługę tę wykonują najczęściej firmy zewnętrzne lub ekipy z
Działów Higieny Szpitalnej.
Zabiegi te prowadzone są wg harmonogramu lub wg zgłaszanych potrzeb (1 raz
w miesiącu, 1 raz w kwartale lub 1 raz na pół roku) i z użyciem odpowiednich
preparatów posiadających wymagane atesty.
Odpady medyczne
Wszystkie zakłady opieki zdrowotnej prowadzą segregację odpadów
medycznych w miejscu ich wytwarzania. Niebezpieczne odpady medyczne
zbierane są w sposób selektywny. W każdym zakładzie opieki zdrowotnej są
opracowane i wdrożone przez zespół ds. zakażeń zakładowych procedury
postępowania z odpadami medycznymi, które sprawdzane są w czasie
wykonywania czynności kontrolnych. Wywóz odpadów odbywa się codziennie lub
kilka razy w tygodniu na podstawie umów z firmami utylizacyjnymi,
udokumentowane kartami przekazywania odpadów.
Odpady medyczne segreguje się w oddziałach. Worki umieszczane są na
stelażach, po oznakowaniu magazynowane w ściśle wyznaczonym miejscu.
Podczas transportu pracownicy zabezpieczeni (fartuchy, rękawice).
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
41/92
Niebezpieczne odpady medyczne (o ostrych końcach i krawędziach - igły,
strzykawki, ostrza) zbierane są w sztywne plastikowe pojemniki, oznakowane i
opisane. Usuwanie odpadów z miejsca ich wytwarzania odbywa się po max. 78
h, zgodnie z rozporządzeniem.
Klasyfikacja odpadów medycznych oraz ich transport w większości placówek
odbywa się prawidłowo, zgodnie z opracowanymi procedurami.
W nielicznych placówkach lecznictwa otwartego w czasie kontroli zwrócono
uwagę na zbyt długie przechowywanie odpadów w miejscu powstawania. W
przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, w zakresie selekcji lub odbioru,
udzielano instruktażu i wydawano zalecenia usunięcia nieprawidłowości.
Żaden szpital na terenie prawobrzeżnej i lewobrzeżnej Warszawy nie posiada
spalarni odpadów.
5.2. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH
Sekcja Zwalczania Chorób Zakaźnych będąca komórką merytoryczną w
strukturze Oddziału Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno-
Epidemiologicznej, dla m. st. Warszawy zatrudnia pracowników sprawujących
nadzór w zakresie chorób zakaźnych, na terenie Warszawy.
Sekcja Zwalczania Chorób Zakaźnych zajmuje się zbieraniem zgłoszeń,
rejestrowaniem i analizą oraz zapobieganiem chorobom zakaźnym
występującym na terenie Warszawy.
W zwalczaniu chorób zakaźnych znaczącą rolę odgrywają szczepienia ochronne
jako profilaktyka chorób zakaźnych realizowana zgodnie z Programem Szczepień
Ochronnych .
Szczepieniom obowiązkowym podlegają dzieci od 0-19 r.ż., a także osoby
szczególnie narażone na zakażenia np. szczepienia p/grypy, szczepienia p/wzw B
u pracowników wykonujących zawody medyczne i u osób zakażonych WZW C
itp.
Poniższy opis jednostek chorobowych opracowano kierując się ich znaczeniem
epidemicznym i zagrożeniami, jakie stanowią dla mieszkańców naszego miasta.
Choroby występujące na terenie m.st. Warszawy są pogrupowane ze względu na
drogi zakażenia.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
42/92
Przepisy prawne unormowały zasady działania przeciwepidemicznego służb
sanitarnych w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych oraz innych
chorób powodowanych warunkami środowiska. Oparte jest ono na wdrożeniu
działań profilaktycznych, zgłaszaniu podejrzeń zachorowań, a następnie szybkiej
i pełnej diagnostyce i ewentualnie leczeniu w warunkach szpitalnych.
5.2.1. Choroby przenoszone drogą pokarmową
W roku sprawozdawczym 2010 zarejestrowano ogółem 2013 przypadków
biegunek o różnej etiologii. Czynnikami etiologicznymi wywołującymi objawy
biegunkowe były: rotawirusy , noro wirusy /144 przypadki/, Campylobacter,
Yersinia i Norwalk. Zarejestrowano 602 zachorowania wśród dzieci do lat 2.
Ogółem z powodu zakażeń jelitowych hospitalizowanych było 1071 chorych, w
tym 442 dzieci do lat 2. Najczęściej zachorowania te były spowodowane
wirusami, które są przenoszone drogą kontaktową i drogą kropelkową, a tym
samym łatwo dochodzi do zakażenia w dużych skupiskach takich jak:
przedszkola, szkoły, szpitale.
Zarejestrowane ogniska zakażeń szpitalnych dotyczyły właśnie w przeważającej
części zakażeń wirusowych.
Tabela 1 Zachorowania na biegunki w latach 2006-2010.
Jednostka chorobowa
Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010
1 2 3 4 5 6 biegunki 1246 1520 2109 1450 2013
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
43/92
Wykres 1. Zachorowania na biegunki w latach 2006-2010
Na terenie objętym naszym działaniem, tak jak w latach ubiegłych, tak i w roku
2010 rejestrowaliśmy 686, w tym 2 przypadki Salmonelli pozajelitowej oraz 8
przypadków posocznicy wywołanej pałeczką Salmonelli.
Na terenie Warszawy w 2010r., najczęściej spotykana była Salmonella z grupy D
Enteritidis oraz z Salmonella z grupy B Typhimurium. Rejestrowaliśmy również
pojedyncze zachorowania wywołane pałeczkami innych grup.
Zakażenie następuje drogą pokarmową, przy nieprzestrzeganiu podstawowych
zasad higieny osobistej. Pałeczka Salmonelli może znajdować się w produktach
spożywczych pochodzenia zwierzęcego np. jaja kurze, kurczaki, surowe mięsa,
ale może też być przenoszona przez ludzi: nosicieli lub chorych w momencie nie
zachowania elementarnych zasad higieny.
Najwięcej zachorowań odnotowano w sezonie letnim.
Tabela 2 Zachorowania na Salmonellę w latach 2006-2010
Jednostka chorobowa
Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010
1 2 3 4 5 6
Salmonella 595 613 511 502 686
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
44/92
Wykres 2. Zachorowania na Salmonellę w latach 2006-2010.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (żółtaczka pokarmowa) występuje na
całym świecie. Głównym źródłem zakażenia jest człowiek, a źródłem zakażenia
produkty spożywcze, zakażone wirus HAV.
W 2010 roku odnotowano bardzo znaczny spadek zachorowań, zarejestrowano
24 przypadki żółtaczki pokarmowej, w roku sprawozdawczym 2009
zarejestrowano 166 przypadków. Zachorowania na tę chorobę są często
związane podróżowaniem do państw tropikalnych i państw basenu Morza
Śródziemnego o złym standardzie sanitarnym. Większość rejestrowanych
przypadków jest przywlekana przez nie uodpornionych turystów z terenów
endemicznego występowania Hepatitis A.
Tabela 3. Zachorowania na WZW typu A w latach 2006 -2010
Jednostka chorobowa
Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010
1 2 3 4 5 6
Ilość zachorowań 11 8 30 166 24
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
45/92
Wykres 3. Zachorowania na WZW typu A w latach 2006-2010
5.2.2. Choroby szerzące się drogą krwi poprzez naruszenie ciągłości tkanki
Do grupy tej należy przede wszystkim wirusowe zapalenie wątroby typu B,
wirusowe zapalenie wątroby typu C. Do zakażenia może dojść poprzez:
A. Zabiegi medyczne, nie medyczne i przypadkowe
1) wykonywanie zabiegów operacyjnych i innych drobnych zabiegów
chirurgicznych, a także zabiegi z użyciem technik endoskopowych,
2) przetaczanie krwi, płynów ustrojowych (w chwili obecnej przy
badaniach i eliminacji spośród kandydatów na krwiodawców, zakażenie
tą drogą praktycznie nie aktualne),
3) źle wysterylizowane narzędzia chirurgiczne.
B. Zabiegi nie medyczne:
1) używanie dożylnych środków uzależniających,
2) tatuaże,
3) zabiegi kosmetyczne,
4) przypadkowe, ryzykowne kontakty seksualne.
Najbardziej oporny na czynniki zewnętrzne jest wirus HBV wywołujący
zapalenie wątroby typu B. Od kilku lat odnotowujemy wzrost zachorowań na
WZW B, przy czym należy zaznaczyć, że dotyczy to rejestracji przypadków
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
46/92
zachorowań przewlekłych. Zachorowania ostre utrzymują się na tym samym
poziomie. W 2010r. zarejestrowano 12 takich przypadków, co stanowi wzrost o
jedno zachorowanie w stosunku do roku ubiegłego. Rokrocznie wykrywana jest
grupa nosicieli antygenu HBS (żółtaczka wszczepienna). Są to najczęściej osoby
przewlekle chore, często korzystające z zabiegów medycznych w różnych
zakładach opieki zdrowotnej.
W roku 2010 zarejestrowano znacznie więcej potwierdzonych przypadków
zarówno WZW typu B jak i WZW typu C. Najprawdopodobniej wzrost ten jest
spowodowany jest poprawą zgłaszalności przez placówki ochrony zdrowia, a
także znacznie lepszą diagnostyką.
Od 1989 roku wykrywa się i rejestruje przypadki wirusowego zakażenia wątroby
typu C, jest to kolejny typ żółtaczki wszczepiennej.
Rozwój diagnostyki serologicznej potwierdza coraz większą liczbę zachorowań
mających znaczenie epidemiczne. Na WZW C nie ma szczepionki.
W roku 2008 rozpoczęto rejestrację nosicieli antygenu HCV wywołującego
żółtaczkę typu C.
Tabela 4 Zachorowania na WZW w latach 2006-2010.
Jednostka chorobowa
Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010
1 2 3 4 5 6
WZW B 42 52 58 59 121
WZW C 583 679 712 217 472
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
47/92
Wykres 4. Zachorowania na WZW typu B w latach 2006-2010
Wykres 5. Zachorowania na WZW typu C w latach 2006-2010
W roku sprawozdawczym 2010 szczególną uwagę zwracano na zgłaszanie
wszystkich typów posocznic, szczególnie tych dotyczących dzieci i osób
dorosłych dotychczas zdrowych, jeśli czynnikiem etiologicznym był: Neisseria
meningitidis, Hemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus
pyogenes.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
48/92
Określenie posocznicy nie wiąże się tylko i wyłącznie z posocznicą tzw.
meningokokową.
Czynników, które mogą wywołać u człowieka uogólnione zakażenie organizmu
(posocznica) jest bardzo wiele.
Najbardziej niebezpieczną dla człowieka jest posocznica wywołana przez bakterię
Neisseria meningitidis. W ubiegłym roku zarejestrowano 4 przypadki zachorowań
spowodowanych właśnie tym czynnikiem etiologicznym. Wynika z tego, że nie
stanowi on zagrożenia epidemicznego. Należy pamiętać, że rezerwuarem bakterii
Neisseria meningitidis jest wyłącznie człowiek, a źródłem zakażenia
bezobjawowy nosiciel. Do zakażenia dochodzi tylko poprzez kontakt z wydzieliną
z górnych dróg oddechowych, co świadczy o tym, że zarazić można głównie
poprzez wspólne spożywanie przez dzieci lub młodzież jednej kanapki, picie
napojów z jednej butelki, a także paląc jednego papierosa, co bardzo często
zdarza się wśród młodzieży lub przy bliskich kontaktach intymnych.
Bardzo ważne jest to, że bakteria ta nie przeżywa w środowisku poza
organizmem człowieka.
Z tego też powodu nie zaleca się podejmowania takich działań, jak zamykanie
placówek oświatowo-wychowawczych, odwoływania imprez masowych,
zamykania oddziałów szpitalnych lub ograniczania odwiedzin w szpitalach.
We wszystkich przypadkach zachorowań, jakie miały miejsce na terenie m. st.
Warszawy pracownicy Powiatowej Stacji podejmowali natychmiastowe działania,
zgodnie z obowiązującą procedurą. Polegały one na stałym kontakcie z placówką
ochrony zdrowia, objęcie nadzorem epidemiologicznym osób z najbliższego
kontaktu, jeśli zachodziła potrzeba również stały kontakt z placówką oświatowo-
wychowawczą.
Tabela 5. Zachorowania na posocznice w roku 2010
L.p. Czynnik etiologiczny
Ilość zgłoszonych i zarejestrowanych
przypadków w 2009r.
Ilość zgłoszonych i zarejestrowanych
przypadków w 2010r.
1 2 3 4
1 Streptococcus pneumoniae 9 6
2 Neisseria meningitidis 7 4
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
49/92
5.2.3. Choroby wieku dziecięcego
Odnotowano wzrost zachorowań na płonicę, ospę wietrzną i świnkę,
jednocześnie nastąpił spadek zachorowań na różyczkę.
W profilaktyce odry najważniejsze są szczepienia ochronne. W Polsce są one
obowiązkowe od roku 1975. Od kilku lat wdrożony jest program eradykacji odry,
w roku sprawozdawczym na terenie m.st. Warszawy, nie odnotowano
zachorowań na tę chorobę.
Od kilku lat obserwuje się stały spadek zachorowań na krztusiec.
Prawdopodobnie spowodowane jest to wprowadzeniem szczepień
przypominających u dzieci w wieku 6 lat. Postawiono hipotezę, że wskutek
spadku poziomu przeciwciał z upływem czasu od ostatniego szczepienia, przy
braku naturalnego wzmocnienia poprzez kontakt z zarazkiem, wśród dzieci
starszych wytworzyła się grupa osób wrażliwych, które stały się rezerwuarem
bakterii. Innym możliwym wyjaśnieniem zachorowalności są zmiany genetyczne
Bordatella pertussis.
Tabela 6 Zachorowania na krztusiec w latach 2006-2010.
LP Jednostka chorobowa
Rok 2006
Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010
1 2 3 4 5 6 7
1 Krztusiec 56 118 154 64 59
3 H. influenze 0 2
4 Streptococcus pyogenes 1 1/wstrząs toksyczny/
5 Salmonellozowa 2 8
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
50/92
Wykres 6. Zachorowania na krztusiec w latach 2006-2010
Sytuacja epidemiologiczna chorób wieku dziecięcego na naszym terenie
jest zadawalająca, można to również stwierdzić na podstawie kart uodpornienia
znajdujących się w punktach szczepień.
Co roku rejestrujemy przypadki chorób zakaźnych występujących w obrębie
Warszawy. Nie stanowią one jednak poważnego zagrożenia epidemicznego.
Populacja mieszkańców Warszawy jest uodporniona na większość chorób
zakaźnych, zarówno poprzez szczepienia ochronne, jak i przez uodpornienie
nabyte.
Tak jak w roku 2009, również w roku 2010 prowadzono monitoring zachorowań
na grypę pandemiczną AH1N1. Zarejestrowano 30 przypadków zachorowań,
hospitalizowanych były 24 osoby ,wśród zachorowań 17 dotyczyło dzieci do lat
14.
Placówki ochrony zdrowia miały obowiązek natychmiastowej zgłaszalności
potwierdzonych przypadków zachorowań. W roku sprawozdawczym 2010
zarejestrowano łącznie 45870 zachorowań na grypę i zachorowania
grypopodobne.
Pracownicy Nadzoru Chorób Zakaźnych ściśle współpracowali z zespołami
kontroli zakażeń szpitalnych we wszystkich podległych placówkach lecznictwa
zamkniętego Dotyczyło to szczególnie ognisk zakażeń szpitalnych. Ponadto
ściśle współpracowano z Inspekcją Weterynaryjną, przede wszystkim w
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
51/92
przypadku pokąsań ludzi przez zwierzęta, raportowaniu zachorowań na grypę
wywołaną wirusem A/H1N1, a także w niektórych sytuacjach zbiorowych zatruć
pokarmowych.
W roku sprawozdawczym 2010 zarejestrowano 21 ognisk chorób
przenoszonych drogą pokarmową. Odnotowano 12 ognisk, które wystąpiły w
placówkach ochrony zdrowia, pozostałe to ogniska w domach prywatnych i
zakładach pracy na terenie, których funkcjonują barki lub zamawiane były posiłki
z firm cateringowych. Łącznie zachorowało 414 osób z 2700 narażonych.
Na podstawie przeprowadzonej analizy epidemiologicznej ustalono, że
prawdopodobną przyczyną zachorowań było nieprzestrzeganie zasad
higienicznych przy produkcji i transporcie żywności, a także nie przestrzeganie
zasad sanitarno-higienicznych.
Niebezpieczeństwa w zakresie zakażeń epidemicznych należy upatrywać w
innym aspekcie życia mieszkańców. Swobodne przemieszczanie się ludności i
rozwój turystyki międzynarodowej niesie z sobą możliwość przywleczenia
groźnych chorób tropikalnych np. ameba, zimnica, czyli malaria, cholera,
gorączka krwotoczna DENGA i inne wirusowe gorączki krwotoczne.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie, jako
jedna z instytucji wspomaga działania Centrum Zarządzania Kryzysowego i
uczestniczy w akcjach mających związek z potencjalnym zagrożeniem
bioterrorystycznym na terenie m. st. Warszawy.
5.3. REALIZACJA SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH
Sekcja Szczepień Ochronnych będąca komórką merytoryczną w strukturze
Oddziału Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej, dla m.
st. Warszawy zatrudnia 6-ciu pracowników, sprawujących nadzór w zakresie
szczepień ochronnych, na terenie m.st. Warszawy.
Do zasadniczych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy zapobieganie
chorobom zakaźnym. Szczególną rolę w zapobieganiu chorobom zakaźnym
pełnią szczepienia. W ramach statutowych zadań pracownicy sekcji pełnią nadzór
nad realizacją szczepień ochronnych. Nadzorowanie realizacji szczepień
ochronnych odbywa m. in. poprzez wdrożenie Programu Szczepień Ochronnych
(PSO) przez podmioty wykonujące szczepienia ochronne. Z uwagi na fakt, że
PSO jest ustalany przez Głównego Inspektora Sanitarnego i publikowany w
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
52/92
Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia, pracownicy PIS czuwając nad właściwą
jego realizacją, powiadamiają kierowników zakładów opieki zdrowotnej o
wydaniu aktualnego PSO. W czasie bieżących kontroli osoby upoważnione do
nadzoru nad szczepieniami ochronnymi sprawdzają, czy PSO został wdrożony i
jest prawidłowo realizowany.
Do realizacji PSO niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej ilości preparatów
szczepionkowych. Na podstawie zebranych danych o liczbie ludności oraz analizie
zużycia szczepionek przygotowywane jest zamówienie na preparaty
szczepionkowe na potrzeby powiatu warszawskiego. Realizacja szczepień
obowiązkowych PSO w zasadniczej części opiera się na bezpłatnych
szczepionkach przekazywanych do punktów szczepień w ramach Podstawowej
Opieki Zdrowotnej na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Preparaty szczepionkowe do realizacji tej części PSO są przechowywane w
magazynach PSSE i wydawane do punktów szczepień. Istotne znaczenie ma
tutaj nadzór nad zachowaniem łańcucha chłodniczego, jaki jest wymagany dla
tego rodzaju produktów medycznych.
Z uwagi na znaczenie szczepień ochronnych w zapobieganiu chorobom
zakaźnym istotne jest zaufanie społeczeństwa do tego rodzaju działań
prewencyjnych, dlatego też do obowiązków PIS należy dbanie o bezpieczeństwo
szczepień. Odbywa się to przez przekazywanie do wszystkich placówek
wykonujących szczepienia ochronne decyzji Głównego Inspektora
Farmaceutycznego wstrzymujących lub wycofujących z obrotu preparaty
szczepionkowe oraz monitorowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych
(NOP). W ramach monitorowania NOP zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008
roku o zwalczaniu i zapobieganiu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi lekarz,
który stwierdza lub podejrzewa wystąpienie NOP ma obowiązek zgłosić ten fakt
do właściwej terytorialnie PSSE. Do obowiązków pracowników PIS należy
monitorowanie stanu zdrowia osoby u której stwierdzono NOP, po ewentualnej
weryfikacji na podstawie zebranych danych i analizie zgłoszenie to jest
przekazane do instytucji upoważnionych do rejestrowania niepożądanych
odczynów poszczepiennych zgodnie z ustaleniami Głównego Inspektora
Sanitarnego.
W 2010 roku do PSSE w Warszawie wpłynęło 55 zgłoszeń NOP po szczepieniach.
Obserwuje się stały wzrost zgłoszeń i tak w roku 2008 wpłynęło 28 zgłoszeń,
poprzez 40 zgłoszeń NOP w roku 2009 do 55 w roku 2010. Wydaje się że nadzór
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
53/92
nad punktami szczepień, także w zakresie zgłaszalności niepożądanych
odczynów poszczepiennych skutkuje stale rosnącą liczbą rejestrowanych NOP.
W ramach nadzoru nad realizacją szczepień prowadzone są kontrole w punktach
szczepień. Obejmują one w swoim zakresie:
1) nadzór nad warunkami w jakich wykonywane są szczepienia w tym
zachowanie zasad aseptyki;
2) kompetencje osób wykonujących szczepienia (wiedza i zasady
wykonywania szczepień);
3) nadzór nad prowadzeniem dokumentacji szczepień;
4) nadzór nad przestrzeganiem zasad i realizacji szczepień ochronnych
zgodnie z PSO.
W roku 2010, w rejestrze PSSE było 645 punktów szczepień (w tym gabinety
medycyny szkolnej w których wykonywane są szczepienia ochronne). Dane te są
na bieżąco aktualizowane. Do rejestru wprowadzane są nowo otwarte zakłady
opieki zdrowotnej jak i te, które rozszerzają swój zakres usług o szczepienia
ochronne. Przeprowadzono 234 kontrole, w tym kontrole interwencyjne oraz
kontrole do wydania postanowienia dla celów rejestracji nowo otwartych
punktów szczepień.
Według danych z urzędów meldunkowych za rok 2010 w powiecie
warszawskim zameldowanych jest 1.645.262 osób z tego 329217 to dzieci i
młodzież do 20 roku życia. Na podstawie przeprowadzonej analizy, problemem w
realizacji szczepień ochronnych jest niezgodność między liczbą osób
zameldowany w Warszawie, a liczbą osób objętych sprawozdaniem
(sprawozdanie ze szczepień dzieci i młodzieży jest sporządzane na podstawie
posiadanych kart uodpornienia).
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
54/92
Wykres 7. Procentowa liczba kart uodpornienia w stosunku do danych
meldunkowych
Dodatnie wartości obejmują jedynie rocznik 2010, w który liczba kart
uodpornienia przekracza liczbę osób zameldowanych w Warszawie. Istotny
wpływ ma tutaj fakt, że prywatne przychodnie również realizują szczepienia
ochronne i zostały zobowiązane do zdawania sprawozdań z wykonanych
szczepień.
Realizacja szczepień rozpoczyna się już w pierwszej dobie życia dziecka poprzez
zaszczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B. Dzięki temu, że odbywają się one
już na oddziałach noworodkowych zapewniony jest wysoki odsetek dzieci
zaszczepionych.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
55/92
Wykres 8. Procentowa ilość dzieci zaszczepionych p/ko BCG
Pozostałe szczepienia są również na poziomie zadawalającym, wiele z nich
osiąga wartość zbliżoną do 100% jak np. WZW B, błonica i tężec,
krztusiec i polio, odra, świnka, różyczka, HIB.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
56/92
Wykres 9. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w latach 2006-2010
W celu zapobiegania wadom wrodzonym u dzieci realizowane są
szczepienia dziewcząt przeciwko różyczce.
Wykres 10. Stan zaszczepienia dziewcząt przeciw różyczce
Stan zaszczepienia dzieci i młodzie ży w latach 2006-2010
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
120,00%
2006 2007 2008 2009 2010
WZW B Błonica, Tężec Krztusiec Polio Odra, Świnka Różyczka
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
57/92
Grupą uprawnioną do szczepień refundowanych są pracownicy ochrony
zdrowia. Prowadzenie od wielu lat szczepień w zakładach opieki zdrowotnej
wśród personelu, jak i w szkołach medycznych pozwoliło na osiągnięcie
wysokiego odsetka osób zaszczepionych. Rotacja personelu pomocniczego, który
przed podjęciem pracy w zakładzie opieki zdrowotnej nie podlegał obowiązkowi
szczepień, wpływa na obniżenie wskaźnika osób zaszczepionych.
Wykres 11.Stan wszczepienia pracowników służby zdrowia
Szczepienia zalecane są rekomendowane różnym grupom osób
wymienianych jako grupy ryzyka. Obowiązkiem Lekarza POZ jest poinformować
pacjenta o szczepieniach zalecanych. Koszt tych szczepień ponosi pacjent.
Pracownicy PIS w ramach nadzoru nad szczepieniami ochronnymi przypominają
o tym obowiązku kierownikom zakładów opieki zdrowotnej. Nadal jednak
szczepienia zalecane realizowane są w bardzo niskim procencie.
Poniższe wykresy przedstawiają realizację szczepień zalecanych.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
58/92
Wykres 12. Szczepienia zalecane
Najmniej osób zaszczepiło się w roku ubiegłym przeciwko wirusowi brodawczaka
ludzkiego zaledwie ok. 0,05%. Najwięcej przeciw kleszczowemu zapaleniu
mózgu ok. 0,40%.
W przypadku szczepień przeciw Streptococcus pneumoniae, najliczniejszą grupę
stanowią dzieci do lat 4, wśród których są dzieci mające prawo do bezpłatnych
szczepień zakwalifikowane przez lekarzy do grypy ryzyka. Poniższy wykres
odnosi się także do danych z roku 2009.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
59/92
Wykres 13. Szczepienie przeciw Streptococcus pneumoniae
Szczepienia przeciw grypie realizowane są jako szczepienia zalecane w
poradniach POZ, gdzie koszt ponosi pacjent. Wyjątek stanowi grupa osób
powyżej 65 roku życia, dla której szczepienia p/grypie refundowane są przez
urzędy miast. Szczepionki p/grypie kupowane są również przez pracodawców i
realizowane są w przychodniach zakładowych.
Szczepienia przeciw grypie utrzymują się na podobnym poziomie od roku 2009.
Odsetek ludności zaszczepionej p/grypie ocenia się na ok. 5 % ludności.
Szczepienia przeciw Streptococcus pneumoniae w roku 2010
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
14,00
16,00
18,00
20,00
0-4 15-19 zaszczepionychogółem
% zaszczepionychp/koPneumokokom wstosunku do liczbyludnosci w grupachwiekowych w roku2010
% zaszczepionychw stosunku docałkowitej liczbyludności w roku2010
% zaszczepionychp/koPneumokokom wstosunku do liczbyludnosci w grupachwiekowych w roku2009
% zaszczepionychw stosunku docałkowitej liczbyludności w roku2009
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
60/92
Stan zaszczepienia ludno ści przeciwko grypie
0
1
2
3
4
5
6
7
% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2010 roku w s tosunku do ludności ogółem
% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2010 roku w s tosunku do ludności w grupach wiekowych
% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2009 roku w s tosunku do ludności ogółem
% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2009 roku w s tosunku do ludności w grupach wiekowych
Wykres 14. Szczepienia przeciw grypie
Szczepienia przeciwko rota wirusom mają zabezpieczyć najmłodsze dzieci
przed konsekwencjami zakażeń wywołujących biegunki. Zalecane są one dla
najmłodszych dzieci do 24 tygodnia życia. Wśród opiekunów dzieci szczepienia
p/ zakażeniom rota-wirusowym cieszą się w stosunku do innych szczepień
dużym powodzeniem i kształtują się na poziomie przekraczającym 50%.
Obserwuje się niewielki spadek odsetka dzieci szczepionych w stosunku do roku
2009.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
61/92
Wykres 15. Szczepienia przeciwko rotawirusom
Ostatnią grupa szczepień są szczepienia przeciwko WZW A.
Analiza obejmuje lata 2009-2010 w odniesieniu do stanu zaszczepienia w
grupach wiekowych jak i ludności ogółem. Podobnie jak w latach poprzednich
najwyższe wartości występują w grupie wiekowej do 9 lat, które głównie
realizowane były jako refundowane przez urząd miasta dla dzieci w wieku 7 lat.
57,81
50,81
46,00
48,00
50,00
52,00
54,00
56,00
58,00
Procent niemowl ąt zaszczepionych przeciw Rotavirusom
rok 2009 rok 2010
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
62/92
Wykres 16. Szczepienia przeciw WZW A
Analiza stanu zaszczepienia opiera się na sprawozdaniu rocznym sporządzanym
na podstawie zebranych danych z wszystkich punktów szczepień działających na
terenie miasta stołecznego Warszawy.
Przedstawiony stan szczepień zrealizowanych dzieci i młodzieży w 2010r.
jest odzwierciedleniem rzeczywistego stanu ilości osób zaszczepionych w
populacji w poszczególnych grupach wiekowych zgodnie z Programem Szczepień
Ochronnych, ponieważ opiera się na informacjach o wykonaniu wszystkich
szczepieniach obowiązkowych zgodnie z wiekiem dzieci. W przypadku szczepień
zalecanych dane to opierają się na szczepieniach wykonanych w roku
Stan zaszczepiena ludno ści przeciwko WZW A
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00% osób zaszczepionych w 2009roku w kategoriach w iekow ych
% osób zaszczepionych w 2009roku ogólem
zaszczepionych p/ko WZW A wkategoriach w iekow ych w roku2010
%zaszczepionych p/ko WZW Awstosunku do ludności ogółem w roku2010
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
63/92
kalendarzowym, za który jest sporządzane sprawozdanie i nie uwzględniają
danych z lat wcześniejszych, co nie odzwierciedla rzeczywistego stanu
zaszczepienia ludności szczególnie w odniesieniu do szczepień po których
odporność jest długotrwała.
W celu utrzymania wysokiego stanu zaszczepienia do osób uchylających się od
szczepień wysyłano wezwania do stawienia się na szczepienia ochronne.
Mając na względzie poprawę stanu zaszczepienia ludności jak i propagowanie tej
metody jako zabezpieczania przed niektórymi chorobami, w roku 2010
pracownicy Sekcji szczepień ochronnych zorganizowali szkolenia obejmujące
tematyką szczepienia ochronne:
1) szkolenie z zakresu medycyny podróży kierowane do lekarzy i
pielęgniarek zainteresowanych problemem szczepień ochronnych
szczególnie w kontekście wyjazdów turystycznych i zagrożeń z tym
związanych;
2) szkolenie z zakresu zapobiegania neuroinfekcjom poprzez szczepienia;
3) szkolenie dla pielęgniarek głównie z medycyny szkolnej o tematyce
poświeconej zachorowaniom na krztusiec i możliwościom zapobiegania
poprzez szczepienia.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
64/92
6. OCENA STANU SANITARNEGO PLACÓWEK OŚWIATOWO –
WYCHOWAWCZYCH
6.1. WPROWADZENIE
W stałym nadzorze PSSE w m. st. Warszawie w 2010r. znajdowało 1365
publicznych oraz niepublicznych placówek oświatowo – wychowawczymi. Wśród
nich są: żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły
ponadgimnazjalne, szkoły wyższe, placówki wychowania pozaszkolnego,
placówki pobytu dziennego i całodobowego, bursy, internaty, schroniska i domy
studenta.
W 2010r. w związku ze zmianą ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej pod
nadzór Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie zostało
przekazanych 69 placówek, w tym: 6 domów dziecka, 29 zespołów szkół, 2
szkoły policealne, 3 bursy, 2 schroniska młodzieżowe, 2 ośrodki wsparcia i
wspomagania rodziny, 14 ośrodków szkolno-wychowawczych, 4 młodzieżowe
ośrodki socjoterapii, 2 pogotowia opiekuńcze, 4 ogniska pracy pozaszkolnej, 1
instytut głuchoniemych.
W roku 2010 na terenie m. st. Warszawy pracownicy Państwowej Inspekcji
Sanitarnej przeprowadzili w ramach nadzoru sanitarnego 1455 kontroli, w tym
274 kontrole w ramach nadzoru nad placówkami wypoczynku dzieci i młodzieży.
W porównaniu z latami ubiegłymi wzrosła liczba wydawanych przez Oddział
opinii sanitarnych dla obiektów nowo otwieranych - wydano ich 87 na różnego
rodzaju placówki oświatowo-wychowawcze (głównie punkty przedszkolne ale
także przedszkola, szkoły, pomieszczenia przeznaczone na kursy i szkolenia
itp.).
Liczba placówek zlikwidowanych w 2010r. wyniosła 15 (11 punktów
przedszkolnych i przedszkoli, 2 gimnazja i 2 licea), natomiast utworzono 79
nowych placówek (3 żłobki, 65 punktów przedszkolnych i przedszkoli, 3 szkoły
podstawowe, 1 gimnazjum, 2 licea ogólnokształcące, 4 inne placówki
przeznaczone na szkolenia dla osób dorosłych).
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
65/92
6.2. DZIAŁALNOŚĆ REPRESYJNA
W wyniku postępowania pokontrolnego wydano 66 decyzje
administracyjne – w tym 40 zmieniających termin wykonania obowiązków.
Nałożono 26 mandatów karnych na kwotę 7.200 PLN i wystosowano 297
wystąpień pokontrolnych z zaleceniami usunięcia stwierdzonych
nieprawidłowości.
Decyzje dotyczyły:
1) stanu sanitarno - technicznego dróg dojścia i ogrodzenia;
2) placów zabaw, placów rekreacyjnych, boisk sportowych;
3) ciągów komunikacyjnych w budynkach (nawierzchnie, schody,
zabezpieczenia kaloryferów) i szatni;
4) sal lekcyjnych i innych sal zajęć dla dzieci i młodzieży;
5) dostosowania mebli i posiadania certyfikowanych mebli oraz sprzętu
sportowego;
6) stanu sanitarno - higienicznego toalet, w tym sprawności technicznej
armatury oraz wyposażenia w środki higieniczne;
7) warunków do prowadzenia zajęć WF;
8) badań do celów sanitarnych;
9) gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej;
10)elewacji budynku;
11)wewnętrznej stolarki drzwiowej i podłóg.
Wydano jedną decyzję unieruchamiającą z rygorem natychmiastowej
wykonalności dotyczącą zaprzestania korzystania z pomieszczeń przedszkola
zlokalizowanych w zagłębieniu.
Ponadto w wyniku przeprowadzonych kontroli wystosowano 297 wystąpień
pokontrolnych z zaleceniami dotyczącymi:
1) złego stanu technicznego ogrodzenia, nawierzchni dróg i przejść,
nawierzchni boisk szkolnych i terenów rekreacyjnych;
2) złego stanu technicznego budynków: dachu, stolarki okiennej, parapetów
okiennych, brudnych ścian, sufitów i podłóg, złego stanu technicznego
pomieszczeń szkolnych, zbyt niskich pomieszczeń i braku wentylacji,
zniszczonych mebli szkolnych, braku osłon na grzejnikach;
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
66/92
3) stanu technicznego sal gimnastycznych, natrysków, pomieszczeń
sanitarnych, przebieralni, korytarzy, ubytków glazury i terakoty w
łazienkach, zabezpieczenia wolnych przestrzeni biegów schodów,
zabezpieczenia poręczy, remontu gabinetu pielęgniarki i złego stanu
technicznego kuchenek, pralni, pokoi mieszkalnych;
4) higienizacji procesów nauczania.
W 2010 r. do Oddziału Higieny Dzieci i Młodzieży w m. st. Warszawie
wpłynęło 55 interwencji, z czego: 22 – uzasadnione, 33 – nieuzasadnione.
Interwencje potwierdzone dotyczyły:
1) nieprawidłowych warunków sanitarno-higienicznych w placówce;
2) zachorowań na wszawicę;
3) przekroczenia dopuszczalnej liczby dzieci w placówce;
4) zalewania pomieszczeń w czasie deszczu;
5) prowadzenia zajęć w pomieszczeniach zlokalizowanych w zgłębieniu;
6) złego stanu technicznego ogrodzenia;
7) pojawienia się gryzoniu w najbliższej okolicy placówki.
Interwencje nieuzasadnione dotyczyły:
1) braku bieżącej wody oraz ogrzewania;
2) nieprawidłowych warunków sanitarno-higienicznych w placówce;
3) zalewania pomieszczeń przez wodę powodziową;
4) palenia papierosów na terenie placówki;
5) nieprawidłowego planu lekcji;
6) zachorowań na wszawicę;
7) niesprawnych sanitariatów, brak środków do utrzymania higieny
osobistej;
8) przebywania zwierząt na terenie placówki;
9) nieprzyjemnych zapachów z wymienianej na ulicy kanalizacji,
10) nieprawidłowych warunków do leżakowania,
11) obecności pluskiew w domu studenta,
12) zwiększonej zachorowalności dzieci,
13) niewłaściwej konserwacji klimatyzacji.
14) prowadzenia zajęć w stołówce szkolnej.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
67/92
6.3. WARUNKI SANITARNO-TECHNICZNE
Na terenie podległym Powiatowej Stacji wiele placówek funkcjonuje w
starych budynkach (z okresu przed i powojennego), co ma ujemny wpływ na
ogólny stan techniczny wykazywany w sprawozdawczości dotyczącej m.st.
Warszawy. Z analizy porównawczej z rokiem 2009 wynika jednak, że stan
techniczny obiektów ulega sukcesywnej poprawie, w ślad za czym w 2010 roku
dwukrotnie (w porównaniu z rokiem 2009) zmniejszyła się liczba wydanych
decyzji administracyjnych nakazujących doprowadzenie budynków do
właściwego stanu technicznego.
Poprawie uległ stan sanitarny. W porównaniu z rokiem ubiegłym spadła liczba
mandatów nałożonych za uchybienia natury sanitarno-porządkowej: w 2009r. –
35 mandatów, w 2010r. – 26, w tym tylko 4 za brak właściwych warunków do
utrzymania higieny osobistej.
W porównaniu z ubiegłym rokiem nieznacznie zmniejszyła się liczba budynków
nieprzystosowanych. Są to budynki, w których w większości funkcjonują
placówki niepubliczne opiniowane w latach ubiegłych lub wzięte w nadzór i nie
posiadające opinii sanitarnej. Wszystkie placówki funkcjonujące w tych
budynkach prowadzą stopniową modernizację mającą na celu poprawę
warunków.
W porównaniem z latami ubiegłymi drastycznie zmniejszyła się liczba
rozbudowywanych, modernizowanych lub remontowanych w sposób generalny
placówek oświatowo-wychowawczych. W roku 2010 było ich na terenie m. st.
Warszawy tylko 7, w roku 2009 – 156. Stan ten jest niewątpliwie wynikiem
braku środków finansowych przeznaczanych przez samorządy dzielnicowe na
poprawę infrastruktury żłobków, przedszkoli i szkół.
6.4. ANALIZA W ZAKRESIE HIGIENY PROCESÓW NAUCZANIA
Kontrola dostosowania mebli do wzrostu uczniów w 2010r.
przeprowadzona została w publicznych oraz niepublicznych przedszkolach,
szkołach podstawowych i gimnazjach. Dobór mebli do wzrostu uczniów jest
niezwykle istotny, szczególnie dla uczniów szkół podstawowych oraz
gimnazjalistów, którzy są w okresie intensywnego rozwoju fizycznego i
ostatecznego kształtowania się układu kostnego. Liczba dzieci ze stwierdzonymi
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
68/92
wadami postawy wskazuje na niewłaściwe warunki nauki a także niekorzystny
tryb życia uczniów po zajęciach szkolnych (dodatkowe zajęcia edukacyjne i brak
aktywności fizycznej). Działania Inspekcji Sanitarnej w tym zakresie przynoszą
spodziewane efekty: w porównaniu z rokiem 2009, kiedy nieprawidłowości w
dostosowaniu mebli do wzrostu uczniów i przedszkolaków stwierdzono w 15%
przypadków, w 2010r. nastąpiła znaczna poprawa – meble dostosowano w
nieprawidłowy sposób tylko w przypadku 2,7% stanowisk.
Jeśli chodzi o ocenę rozkładu zajęć lekcyjnych niezgodności z obowiązującymi
przepisami stwierdzono tylko w 5 placówkach, co stanowi niespełna 20% liczby
uchybień stwierdzonych w 2009 roku. Nieprawidłowości te nie różnią się
zasadniczo od tych stwierdzonych w latach ubiegłych. Dotyczą najczęściej
występowania 5 minutowych przerw międzylekcyjnych, różnicy liczby godzin
lekcyjnych pomiędzy kolejnymi dniami tygodnia, nieuwzględniania w każdym
dniu zajęć z elementami ruchu. Przy omawianiu ww. nieprawidłowości dyrektorzy
szkół w miarę możliwości zobowiązywali się przy następnym układaniu
rozkładów zajęć lekcyjnych do poprawy stwierdzonych podczas kontroli
nieprawidłowości. Nieprawidłowości te powtarzają się regularnie co roku i
wynikają zarówno z nadmiernego zagęszczenia szkół, jak również
dostosowywania planów lekcji do wymagań poszczególnych nauczycieli.
Problem zmianowości w szkołach podstawowych występuje jedynie w
placówkach zlokalizowanych w dużych, nowych osiedlach mieszkaniowych (np.
Białołęka). W tych osiedlach jednocześnie zauważyć można brak dostatecznego
inwestowania w budowę placówek oświatowych ze strony Urzędu Miasta.
W m. st. Warszawie od około 3 lat (z zauważalnym nasileniem od roku
2008) wzrasta zagęszczenie w placówkach pobytu małych dzieci (żłobki,
przedszkola). Są to zarówno placówki publiczne, jak i niepubliczne. Na sale
zabaw dziecięcych adaptuje się wszystkie możliwe pomieszczenia w obiektach,
nie respektując wytycznych funkcjonalno-programowych dotyczących
powierzchni przypadającej na jedno dziecko. Organy Inspekcji Sanitarnej nie
mają wystarczających narzędzi w formie aktów prawnych do egzekwowania
odpowiedniego metrażu.
Przeprowadzono kontrole pracowni chemicznych w 274 szkołach, z których
substancje i preparaty chemiczne posiada 70 placówek w ilości 330,53 kg przy
czym po raz pierwszy od trzech lat odnotowano posiadanie przez szkoły
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
69/92
substancji przeterminowanych. W 2007r. odnotowano ich 11 kg, w 2008 i 2009
– 0 kg i ponownie w 2010r. – 64,8 kg.
Analiza dostępu do natrysków po zajęciach sportowych wykazała, że na
171 placówek posiadających pełną infrastrukturę do prowadzenia zajęć
wychowani fizycznego wykorzystuje się natryski po każdych zajęciach tylko w 6
placówkach, sporadycznie – w 65. Stan ten uległ znacznemu pogorszeniu w
porównaniu z rokiem 2009, kiedy z natrysków po każdych zajęciach sportowych
korzystano w 39 szkołach. W większości szkół podstawowych zajęcia sportowe
są prowadzone na korytarzach - jest to spowodowane zwiększeniem liczby
godzin wychowania fizycznego, dużą liczbą oddziałów i dużą liczbą dzieci i
młodzieży w tych oddziałach przy niewystarczającej infrastrukturze. Dotyczy to
głównie klas I – III w szkołach podstawowych. Z sal gimnastycznych i hal
sportowych korzystają przede wszystkim klasy starsze.
6.5. PROWADZENIE DOŻYWIANIA
Na 274 skontrolowane w 2010r. placówki (szkoły podstawowe, gimnazja,
licea ogólnokształcące, inne szkoły ponadgimnazjalne, szkoły policealne) 190
prowadziło dożywianie uczniów.
Z obiadów na terenie szkół skorzystało 32125 uczniów, a z ciepłych posiłków
jednodaniowych – 4432.
W 44 placówkach organizowano śniadania szkolne dla 2298 dzieci,a w 131
placówkach podawano podczas pobytu uczniów w szkole napoje dla 29726 osób.
W ramach dożywiania 5395 uczniów korzystało z posiłków dofinansowanych.
Porównując powyższe dane z rokiem 2009r. dostrzegamy, iż nieznacznie
zmniejszyła się liczba wydawanych w szkołach posiłków oraz liczba dzieci
korzystających z posiłków dofinansowywanych.
6.6. OPIEKA MEDYCZNA W SZKOŁACH
Z uzyskanych informacji w trakcie przeprowadzanych kontroli wynika, że
na 274 skontrolowane placówki 223 posiada szkolne gabinety profilaktyki
zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, z czego 199 gabinetów jest do dyspozycji
jednej szkoły, 14 zaś – wspólne z inną placówką w tym samym obiekcie. Poza
terenem placówki profilaktyka zdrowotna i pomoc przedlekarska świadczona jest
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
70/92
dla 8 placówek. Stan ten nie uległ zmianie w porównaniu z rokiem 2009.
Wszystkie skontrolowane gabinety są w dobrym stanie sanitarno-technicznym
6.7. OCENA PRZYGOTOWANIA I PRZEBIEGU WYPOCZYNKU LETNIEGO I
ZIMOWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY
W związku ze zmianą przepisów trakcie akcji letniej i zimowej
zakwalifikowano jako spełniające wymagania dotyczące wypoczynku tylko dwie
placówki nie będące pod stałym nadzorem tutejszej Stacji. W 2010r. na 304
zgłoszone placówki prowadzące wypoczynek, przeprowadzono 274 kontrole
sanitarne. Liczba dzieci i młodzieży, które skorzystały z wypoczynku na terenie
m.st. Warszawy wyniosła 2307.
Tylko w jednej placówce nie zapewniono właściwych warunków sanitarno-
higienicznych, co daje ogromną poprawę w porównaniu z rokiem 2009r.
(zaniedbania porządku i czystości stwierdzono wówczas w 19 placówkach). W
trakcie trwania akcji zanotowano tylko drobne urazy i wypadki. W 132
placówkach prowadzono dożywianie. W ogólnej ocenie przebieg wypoczynku
zimowego i letniego na terenie m.st. Warszawy przebiegał bez zastrzeżeń, nie
odnotowano żadnych interwencji z powodu niewłaściwych warunków sanitarno-
higienicznych.
6.8. NADZÓR NAD SZKOŁAMI WYŻSZYMI
Na terenie m.st. Warszawy pod nadzorem Powiatowej Stacji znajduje się
stosunkowo niewielka liczba szkół wyższych (28), jednak funkcjonują one w
kilkakrotnie większej liczbie obiektów (131). W roku 2010 przeprowadzono 60
kontroli w szkołach wyższych mających swoje siedziby w 61 obiektach. Szkoły
wyższe niepubliczne z reguły mieszczą się w budynkach nowych bądź
wyremontowanych. Natomiast szkoły państwowe takie, jak Uniwersytet
Warszawski czy Politechnika Warszawska, zlokalizowane są na ogół w centrum
miasta w budynkach starych, często zabytkowych – znajdujących się pod
nadzorem konserwatora zabytków. Z tego powodu odnotowuje się trudności w
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
71/92
wyegzekwowaniu właściwego stanu technicznego; często jest to wręcz
niemożliwe (np. w przypadku braku wentylacji grawitacyjnej).
6.9. PRACE PROBLEMOWE
Prowadzony przez Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży PSSE w m.st. Warszawie
nadzór w roku 2010 związany był z realizacją Planu Zasadniczych Przedsięwzięć,
w tym: bieżącym nadzorem nad stałymi placówkami oświatowo-
wychowawczymi, sezonowymi placówkami prowadzącymi działalność związaną z
akcjami „zima w mieście” i „lato w mieście” raz realizacją następujących
dodatkowych prac problemowych:
Ocena higieny procesu nauczania – uczenia się w I i II semestrze roku szkolnego
2009/2010”
W większości skontrolowanych zgodnie z „Poradnikiem w zakresie oceny
higieny procesu nauczania – uczenia się” szkół zostały zapewnione prawidłowe
warunki. Tylko w kilku szkołach wydano zalecenia dotyczące poprawy
istniejącego stanu (zalecenia wydzielenia odrębnego wejścia i/lub szatni dla
dzieci najmłodszych, wprowadzenia korekty w tygodniowym rozkładzie zajęć
lekcyjnych, wprowadzenie naturalnej roślinności do szkoły, zapewnienia
możliwości ochrony przed nadmiernym nasłonecznieniem w salach zajęć dla
dzieci z klas: IV – VI).
Warunki do utrzymania higieny osobistej w szkołach
W związku z występowaniem wirusa grypy A/H1N1, w okresie zimowo-
wiosennym wzmożono nadzór nad zapewnieniem w szkołach odpowiednich
warunków do utrzymania higieny osobistej. W większości placówek stwierdzono
właściwe warunki: w pomieszczeniach sanitarnych znajdowało się mydło w
płynie, papier toaletowy oraz ręczniki papierowe lub suszarki do rąk. Nieliczne
stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: złego stanu technicznego pomieszczeń
sanitarnych, zaniedbania porządku i czystości, brak ręczników jednorazowych
lub suszarek do rąk.
Ocena stanu sanitarnego piaskownic
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
72/92
Na nadzorowanym terenie w przedszkolach i szkołach podstawowych w
okresie wiosennym przeprowadzono kontrole problemowe w zakresie oceny
stanu sanitarnego i technicznego piaskownic. Nie stwierdzano nieprawidłowości.
Z laboratorium WSSE w Warszawie otrzymano 7 wyników badań
bakteriologicznych piasku - wyniki badania piasku nie były kwestionowane.
Ocena mebli szkolnych i przedszkolnych oraz spełnienia wymogów w stosunku
do urządzeń i sprzętu sportowego w szkołach
W bieżącym roku sprawozdawczym podczas prowadzonych kontroli we
wszystkich skontrolowanych placówkach stwierdzono, że przy zakupie nowego
sprzętu sportowego oraz mebli edukacyjnych dyrektorzy placówek pozyskują
stosowne certyfikaty i przechowują je do wglądu. Jednak w dużej mierze z
powodu braku środków finansowych w placówkach znajduje się sprzęt w dobrym
stanie technicznym lecz zakupiony przed wieloma laty i nie posiadający
stosownych certyfikatów. Szkoły, w których zorganizowano sale zajęć dla dzieci
sześcioletnich, zostały wyposażone w nowe meble edukacyjne (stoliki i
krzesełka). Z uwagi na niedostateczne środki finansowe placówki wymieniają
stare, najczęściej zniszczone meble edukacyjne na nowe oraz urządzenia i sprzęt
sportowy w miarę posiadanych funduszy.
Monitoring przestrzegania przepisów ustawy antynikotynowej
W każdej kontrolowanej placówce sprawdzano, czy przestrzegane są
przepisy ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i
wyrobów tytoniowych. W większości kontrolowanych placówek oświatowo-
wychowawczych wprowadzono całkowity zakaz palenia tytoniu, w części
wydzielono palarnie.
Monitoring frekwencji w związku z występowaniem wirusa grypy A/H1N1
W okresie od listopada 2009r. do kwietnia 2010r. zbierano cotygodniowe
meldunki o zwiększonej absencji dzieci w przedszkolach (absencja powyżej
40%) oraz szkołach (absencja powyżej 20%) a następnie w zbiorczej formie
przekazywano je do WSSE w Warszawie.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
73/92
7. DZIAŁALNOŚĆ OPINIODAWCZA W ZAPOBIEGAWCZYM
NADZORZE SANITARNYM
Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego Powiatowej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej w m. st. Warszawie w roku 2010 sprawował
zapobiegawczy nadzór sanitarny na terenie miasta stołecznego Warszawy.
Celem działań było zapewnienie właściwego stanu sanitarno-higienicznego w
realizowanych obiektach użyteczności publicznej, w zakładach produkcyjnych
oraz w budynkach mieszkalnych a także dbałość o to aby obiekty mogące
znacząco oddziaływać na środowisko nie powodowały zagrożenia i uciążliwości
dla środowiska, w tym zdrowia i życia ludzi.
W Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w m. st. Warszawie w 2010r.
zadania zapobiegawczego nadzoru sanitarnego realizowane były przez zespół
liczący 10 pracowników merytorycznych posiadających wykształcenie wyższe
techniczne.
Zapobiegawczy nadzór sanitarny na terenie m. st. Warszawy, w szczególności,
był realizowany poprzez zajmowanie stanowiska w zakresie zagadnień sanitarno-
higienicznych:
1) przy przekazywaniu nowych obiektów budowlanych do użytkowania;
2) przy uzgadnianiu projektów miejscowych panów zagospodarowania
przestrzennego;
3) w procedurze ocen oddziaływania na środowisko;
4) przy wydawaniu zgód na stosowanie recyrkulacji powietrza w zakładach
opieki zdrowotnej oraz określaniu warunków dla terenowych wyrzutni
powietrza wentylacyjnego;
5) przy uruchamianiu nowych aptek, hurtowni farmaceutycznych, składów
konsygnacyjnych;
6) przy uzgadnianiu dokumentacji projektowej.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
74/92
Wykres 1. Liczba rozpatrywanych spraw
Wśród inwestycji ocenianych w 2010 r. pod względem sanitarno -
zdrowotnym znalazły się takie obiekty jak: publiczne i niepubliczne zakłady
opieki zdrowotnej, szkoły, przedszkola, zespoły sportowo-rekreacyjne, apteki i
hurtownie farmaceutyczne, zakłady gastronomiczne, stacje uzdatniania wody,
baseny, budynki biurowo-usługowe, budynki mieszkalno-usługowe, budynki
usługowe, stacje paliw, zakłady produkcyjne.
Mając na uwadze ochronę zdrowia użytkowników ocenianych obiektów zwracano
szczególną uwagę na takie zagadnienia jak np.:
1) zapewnienie możliwości utrzymywania prawidłowych warunków
higieniczno-sanitarnych w obiektach;
2) zabezpieczenie możliwości do zapewnienia właściwych warunków
sanitarno-higienicznych do prowadzenia żywienia i produkcji żywności;
3) zabezpieczenie możliwości do zapewnienia właściwych warunków
sanitarno-higienicznych dla udzielania świadczeń zdrowotnych w
placówkach ochrony zdrowia;
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
75/92
4) właściwa gospodarka wodno-ściekowa, w tym zaopatrzenie obiektów w
wodę do spożycia o odpowiedniej jakości ;
5) właściwa wymiana powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt
ludzi;
6) ochrona ludzi przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza
poprzez egzekwowanie rozwiązań technicznych, które zapewniają
spełnienie obowiązujących przepisów określających najwyższe
dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia.
Ocena warunków sanitarno-higienicznych dotycząca nowych obiektów
budowlanych takich jak: budynki użyteczności publicznej, zakłady przemysłowe,
obiekty usługowe, obiekty handlowe, drogi oparta była na wynikach
przeprowadzonych kontroli.
Wykres 2. Liczba przeprowadzonych kontroli
W celu zapewnienia mieszkańcom Warszawy oraz osobom przebywającym w
mieście, czy to z tytułu wykonywania pracy, czy też turystycznie, zdrowych
warunków życia , przy zajmowaniu stanowiska w sprawie uzgadniania projektów
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
76/92
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz uzgadnianiu
uwarunkowań środowiskowych dla przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko zwracano szczególną uwagę na:
1) zabezpieczenie ludzi przed hałasem (hałas lotniczy, hałas komunikacyjny,
hałas przemysłowy);
2) zabezpieczenie ludzi przed zanieczyszczeniami pyłowymi i gazowymi;
3) zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno – ściekowej , w tym
zaopatrzenie ludności w wodę do spożycia o odpowiedniej jakości i w
odpowiedniej ilości;
4) zapewnienie właściwej gospodarki odpadami;
5) ochronę obszarów chronionych (parków, obiektów sportowo-
rekreacyjnych).
Ogółem w roku 2010 w ramach sprawowania zapobiegawczego
nadzoru sanitarnego przeprowadzono 453 kontrole obiektów przekazywanych do
użytkowania oraz wydano 1937 uzgodnień i opinii.
Liczba wydanych uzgodnień i opinii zmalała w stosunku do roku 2009 o 14 % ,
zaś liczba przeprowadzonych kontroli o 11,6 %.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
77/92
8. DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI
ZDROWIA
Kierunki działania oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia realizowane
przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w m.st. Warszawie w roku
2010, wynikały z obowiązujących wytycznych, z założeń Narodowego Programu
Zdrowia na lata 2007-2015, z sytuacji epidemiologicznej naszego miasta oraz
posiadanych informacji o potrzebach lokalnych w tym zakresie.
Działalność była skierowana do placówek oświatowo-wychowawczych, zarówno
publicznych, jak i niepublicznych oraz zakładów opieki zdrowotnej.
Populację objętą działaniami stanowili mieszkańcy Warszawy – 1.716.900 osób
zorganizowanych w następujących środowiskach:
1) Placówki oświatowo-wychowawcze, w tym:
- przedszkola 665 (w tym 221 placówki niepubliczne);
- szkoły podstawowe 255 (w tym 72 placówek niepublicznych);
- gimnazja 261 (w tym 67placówek niepublicznych);
- szkoły ponadgimnazjalne 271 (w tym 128 placówek
niepublicznych);
- szkoły wyższe 89;
- inne placówki nauczania i wychowania 402;
- inne jednostki współpracujące 40.
2) Zakłady Opieki Zdrowotnej, w tym:
- szpitale 19;
- zakłady opieki zdrowotnej 958.
3) Inne w tym :
- zakłady pracy;
- organizacje pozarządowe.
Realizacja przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną tzw.
interwencji programowych i nieprogramowych z zakresu profilaktyki i promocji
zdrowia wynika z art.6 Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dnia 14
marca 1985r. W związku z powyższym w roku 2010 działalność oświatowo-
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
78/92
zdrowotna objęła koordynację i prowadzenie następujących zadań
programowych i nieprogramowych.
8.1. REALIZACJA INTERWENCJI PROGRAMOWYCH
8.1.1. Programy krajowe
„Trzymaj Formę!” to profilaktyka zbilansowanego odżywiania i aktywności
fizycznej. W roku szkolnym 2009/10 w programie edukacyjnym Trzymaj Formę!
wzięło udział 40 szkół z terenu miasta stołecznego Warszawy. Liczba uczniów
klas I – III gimnazjum uczestniczących w programie wyniosła 9.113 a liczba
uczniów klas V –VI szkoły podstawowej uczestniczących w programie 367.
Realizacja IV edycji programu rozpoczęła się we wrześniu 2009r.
Informacja o programie została wysłana do wszystkich szkół gimnazjalnych oraz
szkół podstawowych z dzielnicy Żoliborz m. st. Warszawy. Informacje o
programie oraz deklaracje można było uzyskać również ze strony internetowej
Powiatowej Stacji. Kwalifikacja uczestnictwa w programie odbyła się na
podstawie deklaracji nadesłanych przez szkoły.
W dniu 10.11.2009 r. zorganizowano na terenie Powiatowej Stacji szkolenie dla
koordynatorów szkolnych programu. Wzięło w nim udział 24 osoby (na 27
zaproszonych). Były to osoby, które po raz pierwszy podjęły się koordynacji tego
programu. Podczas szkolenia rozdano materiały edukacyjne. Sprawozdanie z
realizacji programu przesłało 34 placówki (85%) na 40 zgłoszonych.
Program Trzymaj formę cieszył się dużym zainteresowaniem młodzieży,
zwłaszcza w szkołach, w których projekt był realizowany po raz pierwszy.
Według szkolnych koordynatorów, młodzieży nie brakuje pomysłów na realizację
projektu. Zauważa się, że im szkoła dłużej realizuje program, tym
zainteresowanie słabnie. Istnieje konieczność stałego urozmaicania programu o
nowe elementy w celu uatrakcyjnienia go. Rodzice nie wykazują dużego
zainteresowania programem.
Dzięki programowi zmieniła się postawa dzieci odnośnie zachowań
prozdrowotnych, zwłaszcza nawyków żywieniowych. Z danych przesłanych przez
koordynatorów szkolnych wynika, że młodzież zaczyna zwracać uwagę na to co
je. Chętniej kupują w sklepiku szkolnym wodę mineralną, warzywa i owoce.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
79/92
Ważność tematyki z zakresu aktywności fizycznej w programie jest
wskazywana przez koordynatorów szkolnych. Czują oni dużą potrzebę realizacji
programów w tym zakresie. Natomiast ze sprawozdań nie daje się
wywnioskować, czy poprawia się kondycja młodzieży w zakresie aktywności
fizycznej. Na pewno chętniej angażują się w projekty, które posiadają elementy
aktywności fizycznej (jak turnieje, zawody sportowe).
Na poziomie szkolnym odbywały się podsumowania realizacji projektów
(najczęściej podczas festynów rodzinnych i dni otwartych). Podczas nich
młodzież prezentowała swoje prace plastyczne promujące zdrowy styl życia,
przepisy na zdrowe potrawy, modele przestrzenne, prezentacje multimedialne,
pokazy artystyczne, pokazy fitness i wiele innych.
„Ograniczanie Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu”
Program ten jest wypełnieniem przez Rząd RP zobowiązań wynikających z
treści art. 4 znowelizowanej Ustawy z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia
przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Są to działania,
które wpisują się w realizację celu operacyjnego Narodowego Programu Zdrowia
pt.: Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu.
Realizacja program edukacji antytytoniowej Znajdź właściwe rozwiązanie. Jest to
oferta z zakresu profilaktyki antytytoniowej skierowana do uczniów wyższych
klas szkoły podstawowej (IV-VI) oraz do gimnazjalistów. W 2010r. ruszyła
pierwsza edycja programu. W styczniu 2010r. pracownicy Oddziału Oświaty
Zdrowotnej i Promocji Zdrowia wzięli udział w szkoleniu wprowadzającym
metodykę i założenia programu. Odbyły się dwa spotkania z przedstawicielami
Wydziału Spraw Społecznych i Zdrowia dla Dzielnicy Wola, które miały na celu
pozyskanie partnerów do realizacji programu oraz wytypowanie placówek z
dzielnicy do uczestnictwa w programie. W tym naborze udział w programie
potwierdziło 5 placówek. Ze względu na termin zatwierdzania przez szkoły
programu wychowawczo - dydaktycznego dalsze etapy wdrażania programu
przełożono na wrzesień 2010r. W październiku przeprowadzono nabór
uzupełniający w celu zebrania większej liczby szkół chętnych do realizacji
programu - oferta została skierowana do gimnazjów i zespołów szkół wszystkich
dzielnic m. st. Warszawy. Sumarycznie chęć do uczestnictwa w programie
zgłosiły 33 szkoły. Po zakończeniu naboru zorganizowano szkolenie metodyczne
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
80/92
dla szkolnych koordynatorów programu. W szkoleniu uczestniczyło w nim 29
osób. W szkoleniu nie uczestniczyły 3 placówki. Podczas szkolenia przekazano
materiały dydaktyczne do programu. Działania związane z dalszymi etapami
wdrażania programu będą kontynuowane w 2011r..
„Nie pal przy mnie, proszę” to program kierowany do uczniów klas I-III szkół
podstawowych. Z uwagi na to, że w 2010r. ruszyła I edycja programu, w roku
szkolnym 2009/2010 żadna placówka oświatowo-wychowawcza z terenu m.st.
Warszawy nie przystąpiła do realizacji programu.
W ramach działań mających na celu pozyskanie placówek do realizacji
programu edukacyjnego w roku szkolnym 2010/2011 podjęto następujące
działania:
- przeprowadzono szkolenie dla powiatowych koordynatorów programu
edukacyjnego zorganizowane przez Odział Oświaty Zdrowotnej i
Promocji Zdrowia WSSE w Warszawie,
- zorganizowano spotkania z przedstawicielami Wydziału Spraw
Społecznych i Zdrowia dla Dzielnicy Wola w celu pozyskania partnerów
do realizacji programu oraz wytypowaniu placówek z dzielnicy Wola,
uczestniczących w programie,
- przesłano pisma do placówek oświatowo-wychowawczych z prośbą o
przekazania deklaracji uczestnictwa w programie,
- zrealizowano szkolnie metodyczne dla szkolnych koordynatorów
programu Nie pal przy mnie, proszę.
Obecnie w programie edukacyjnym uczestniczy 11 szkół. Liczba uczniów klas I –
III szkoły podstawowej uczestniczących w programie wynosi 2.145.
„Czyste Powietrze Wokół Nas” jest programem edukacyjnym, skierowanym
do dzieci przedszkolnych (5-cio, 6-ciolatków). Był realizowany z udziałem
rodziców i opiekunów.
W roku szkolnym 2009/10 w programie wzięło udział 40 przedszkoli.
Liczba dzieci z grup 5-cio i 6-ciolatków z przedszkoli uczestniczących w
programie wyniosła 1.100. W programie wzięły udział dzielnice: Mokotów,
Ochota, Wesoła, Białołęka, Wilanów oraz Praga Północ. W związku z
poszerzającym się obszarem programu na dzielnice m.st. Warszawy
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
81/92
zorganizowano szkolenie dla przedszkolnych realizatorów programu z placówek
przedszkolnych, które po raz pierwszy przystąpiły do realizacji programu.
W ramach programu Czyste Powietrze Wokół Nas przeprowadzono
konkurs pod hasłem: „Strefa wolna od dymu tytoniowego” dla placówek, które
przystąpiły do realizacji Programu w roku szkolnym 2008/2009. Konkurs odbył
się pod patronatem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w
Warszawie. Do konkursu zgłosiło się 30 dzieci z 7 placówek przedszkolnych.
Rozstrzygnięcie konkursu nastąpiło w marcu 2010 roku.
Program oceniany był pozytywnie i cieszył się zainteresowaniem zarówno dzieci,
rodziców i opiekunów grup jak i samych koordynatorów, ale także dyrekcji
przedszkoli.
Światowy dzień bez tytoniu 31.05.
Pracownicy PSSE w m. st. Warszawie w ramach obchodów Światowego
Dnia bez Tytoniu podjęli inicjatywę prezentacji materiałów antytytoniowych
mieszkańcom Warszawy przez ekspozycję plakatów informacyjnych. Podjęto
współpracę z naczelnikami wydziałów społecznych i zdrowia dzielnic: Ursynów,
Rembertów i Wola. W ramach programu zorganizowano dystrybucję materiałów
o treściach antytytoniowych do placówek oświatowo – wychowawczych,
medycznych, użyteczności publicznej dzielnic.
Podjęto rozmowy z przedstawicielami warszawskich szkół rodzenia w celu
możliwości przeprowadzenia edukacji antynikotynowej przez pracowników
Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia dla kobiet ciężarnych,
uczęszczających na zajęcia.
Ponadto działania z zakresu profilaktyki antynikotynowej prowadzone były na
festynach i imprezach plenerowych wspólnie organizowanych z poszczególnymi
dzielnicami Warszawy. W celu usprawnienia podejmowanych działań edukacji
antytytoniowej podjęto udaną próbę nawiązania współpracy oraz stworzono
zarys koalicji z burmistrzami dzielnic, dyrektorami zakładów opieki zdrowotnej.
Światowy Dzień Rzucania Palenia 18 listopada 2010
połączony został z kampanią medialną, wprowadzającą ustawę antytytoniową.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
82/92
W ramach kampanii medialnej dotyczącej wejścia w życie nowelizacji
Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów
tytoniowych, pracownicy OZiPZ przeprowadzili w dniach 26.10.2010 - 5.11.2010
badania ankietowe, którymi objęto 217 lokali gastronomiczno-rozrywkowych (w
tym przeprowadzono 40 instruktarzy). Stworzona ankieta miała na celu zbadanie
stopnia przygotowania wybranych warszawskich lokali gastronomiczno-
rozrywkowych na wejście nowelizacji ustawy. Badano także postawy
respondentów wobec zaistniałych zmian oraz poziom ich wiedzy o ustawie. W
placówkach, które już wcześniej wprowadziły całkowity zakaz palenia pracownicy
oddziału przeprowadzali jedynie instruktarz dotyczący właściwego oznakowania
lokalu. Zbiorczy raport przedstawiający wyniki badań zamieszczono na stronie
internetowej PSSE, przekazano mediom (w większości były to rozgłośnie
radiowe) oraz udostępniono do wykorzystania stowarzyszeniu.
Powyższy materiał cieszył się dużym zainteresowaniem mediów.
Dodatkowo proponowaliśmy mediom udostępnienie spotu z kampanii oraz
informacji prasowej. W ramach powyższej kampanii oraz obchodów Światowego
Dnia Rzucenia Palenia podjęto także współpracę z dyrektorami zakładów opieki
zdrowotnej oraz burmistrzami dzielnic poprzez wystosowanie pism
informacyjnych wraz z załączoną prezentacją multimedialną dotyczącą
nowelizacji ustawy antytytoniowej.
W ramach Światowego Dnia Rzucenia Palenia zorganizowano także wystawę
plakatów antytytoniowych w holu głównym Powiatowej Stacji.
W ramach przestrzegania przepisów ustawy o ochronie zdrowia przed
następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zbierano w trakcie
działań kontrolnych informacje dotyczące aktualnej sytuacji w zakresie
przestrzegania zakazu palenia tytoniu w zakładach pracy, zakładach
żywieniowych oraz placówek oświatowo – wychowawczych. .
Zwalczanie AIDS i Zapobieganie Zakażeniom HIV
Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV zakłada
działania mające na celu wzrost poziomu wiedzy nt. HIV/AIDS oraz zmianę
postaw ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za własne zdrowie i
życie.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
83/92
W związku z powyższym w roku 2010 Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji
Zdrowia przyjął za wiodący moduł szkoleń edukacyjno-profilaktycznych pod
nazwą: Higiena Pracy i Profilaktyka Zakażeń. Odbyły się 3 szkolenia z tego cyklu
skierowane do grupy zawodowej fryzjerów, kosmetyczek, pracowników zakładów
odnowy biologicznej i tatuażu. W sumie w szkoleniach uczestniczyło 180 osób.
Szkolenie miało charakter edukacyjny, podnoszący jakość wykonywanych usług
w w/w zakładach pracy w aspekcie higieny pracy.
„Daj szansę swojemu dziecku. Nie daj szansy AIDS”
Kampania Daj szansę swojemu dziecku. Nie daj szansy AIDS promuje
wykonywanie testów w kierunku HIV przez kobiety w ciąży, bądź mające plany
prokreacyjne. Kampania ta została rozpoczęta w roku 2007, wznowiona w roku
2009 i kontynuowana w roku 2010.
W ramach kampanii zostały wysłane pisma informujące o kampanii do 18
zakładów opieki zdrowotnej miasta stołecznego Warszawy oraz zaproszenie do
odbioru materiałów promujących kampanię. Jednocześnie w ramach kampanii
przygotowano list otwarty i przesłano go do Centrum Prasowego w Federacji na
Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, w celu propagowania wykonywania testów w
kierunku HIV przez kobiety ciężarne oraz planujące ciążę.
Światowy dzień AIDS 01.12.
Dzień ten jest obchodzony od 1988r. Jego upamiętnienie jest celebrowane
przez różne wydarzenia, kampanie, konferencje i meetingi, które mają na celu
uwrażliwienie społeczeństwa na problem zakażeń wirusem HIV i chorobę AIDS.
W tym dniu pracownicy oddziału uczestniczyli w Ogólnopolskiej Konferencji
organizowanej przez KC ds. AIDS.
8.1.2. PROGRAMY WOJEWÓDZKIE
„Wybierz życie – Pierwszy krok”- program profilaktyki raka szyjki macicy
W programie wzięło udział 26 szkół ponadgimnazjalnych oraz 3168 uczniów
klas I. Liczba odbiorców programu to: 6.806 osób, w tym: uczniowie - 266;
rodzice i opiekunowie – 3.266; nauczyciele - 262; inni uczestnicy – 12.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
84/92
Realizatorami programu w szkołach byli: pielęgniarka - 21; pedagodzy - 12;
nauczyciele przedmiotów - 35; psycholodzy - 1
Kolejny nabór do programu odbywał się na podstawie przesyłania
deklaracji z decyzją o przystąpieniu do realizacji programu. Dla osób, które nie
uczestniczyły w szkoleniu (6) było prowadzone indywidualne poradnictwo
metodyczne.
Program był realizowany w szkołach ponadgimnazjalnych z poszerzeniem o
szkoły gimnazjalne. Głównym założeniem programu jest stworzenie świadomości
zagrożenia rakiem szyjki macicy i innych chorób wywołanych zakażeniem
wirusem HPV u młodych ludzi. Realizatorzy programu zawarte treści oceniają
bardzo wysoko, działania programowe wskazują uwrażliwienie uczniów, nie tylko
na prawidłowe zachowania, ale także motywuje młode kobiety do przestrzegania
regularnych badań cytologicznych. Dzięki takim działaniom problem raka szyjki
macicy przestaje być kwestią wstydliwą a zdobyta przez młodzież wiedza na
temat zagrożeń zakażeniem HPV i jego konsekwencji zaczyna być częścią
rozmów wychowawczych mających na celu przygotowanie młodych ludzi do
pełnego i odpowiedzialnego życia dorosłego.
Wszystkie zaplanowane przez realizatorów działania były realizowane zgodnie z
założeniami programowymi w ramach kilku różnych przedmiotów. Do współpracy
przez szkolnego koordynatora byli zapraszani nauczyciele, rodzice oraz
specjaliści.
„Od samobadania piersi do mammografii”- program profilaktyki raka piersi
Program realizowało 21 szkół, w tym ponadgimnazjalnych 19 i 2 gimnazja.
Edukacją objęto 5.348 osób, w tym uczennic 1.794, uczniów 965, 48 nauczycieli
i pedagogów, 2.541 rodziców i opiekunów.
Realizatorami programu w szkołach byli: pielęgniarki i położne - 19; pedagodzy i
psycholodzy – 7 oraz 7 nauczycieli.
Grupą docelową programu były przede wszystkim uczennice szkół
ponadgimnazjalnych, ich matki, babcie oraz kobiety pracujące w szkołach.
Działania programowe miały na celu dostarczenie informacji dotyczących
profilaktyki raka piersi, nauczenia prawidłowego samobadania piersi oraz
regularnego przestrzegania samokontroli. Materiały edukacyjne przewidziane do
realizacji programu w opinii koordynatorów zostały dobrze opracowane, ich treść
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
85/92
przemawia do młodych dziewcząt a jednocześnie zachęca ze skorzystania oferty
jaka jest przedstawiona w celach programowych. Bardzo pomocnym byłoby
zaopatrzenie wszystkie szkoły w fantomy piersi, co pozwoliłoby lepiej
przygotować uczennice do prawidłowego wykonania palpacyjnego badania piersi,
przyswajania zachowań profilaktycznych oraz wzrost atrakcyjności
przekazywanych treści.
Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia w roku szkolnym
2009/2010 wznowił swoją propozycję dotycząca dalszej kontynuacji działań
kampanijno - programowych i umożliwił przystąpienie po raz pierwszy oraz
realizowanie go w kolejnych edycjach. Edukacja prozdrowotna jest niezwykle
istotnym elementem pracy dydaktyczno- wychowawczej, dlatego też Oddział
Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia zaprosił wszystkie szkoły
ponadgimnazjalne do realizacji programu, który może stanowić wsparcie dla
prowadzonych działań profilaktycznych.
W odpowiedzi na propozycję uczestniczenia w programie przesłano 27 deklaracji.
Zajęcia były realizowane w sposób koedukacyjny z wykazaniem dużego
zainteresowania ze strony uczniów (dziewczęta i chłopcy) Program został
oceniony jako bardzo potrzebny, niosący uświadomienie (szczególnie
dziewczętom). Posiadając te informacje młodzież wyposażona jest w wiedzę
która pomoże podejmować działania zmierzające do wyeliminowania i
zmniejszenia czynników ryzyka. Kampania była realizowana w ramach takich
zajęć przedmiotowych jak: biologia, wychowanie do życia w rodzinie, godzina
wychowawcza. W wielu przypadkach realizatorzy zasugerowali potrzebę a nawet
konieczność opracowania programu edukacyjnego dotyczącego raka prostaty dla
chłopców.
8.1.3. Programy lokalne
„Więcej Wiem – Mniej Choruję”
Program obecnie jest realizowany jako faza wstępna, która ma charakter
diagnozy środowiska i jego potrzeb zdrowotnych. Efekty zdrowotne po jego
wdrożeniu będą potwierdzeniem słuszności założeń celu programu, który ma
polegać na dostarczeniu potencjalnym adresatom i realizatorom programu
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
86/92
niezbędnej wiedzy, która pozwoli efektywnie działać zakresie promowania
właściwych zachowań prozdrowotnych.
8.2. REALIZACJA INTERWENCJI NIEPROGRAMOWYCH
8.2.1. Akcja letnia „Lato w Mieście”
Akcja dotyczyła propagowania bezpiecznego spędzania wolnego czasu
podczas letniego wypoczynku dzieci i młodzieży spędzających wakacje na terenie
Warszawy.
Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno –
Epidemiologicznej w m. st. Warszawie w okresie od 21.06.2010r. do 30.
08.2010r. nawiązał współpracę z 21 placówkami biorącymi udział w akcji Lato w
mieście. Wykonano 24 prezentacji multimedialnych dla dzieci pn. „Ciesz się
latem- bezpieczne wakacje”. Prezentacja została podzielona na bloki tematyczne
dotyczące różnych zagrożeń związanych z letnim wypoczynkiem dzieci i
młodzieży: słońce i woda (zagrożenia dotyczące wypoczynku nad wodą,
poparzeń słonecznych oraz udzielanie pierwszej pomocy przy poparzeniach i
udarach słonecznych) oraz prezentacja multimedialna na temat zdrowotnych
skutków promieniowania VU, drobnoustrojów i infekcji (informacje na temat
drobnoustrojów, chorób brudnych rąk oraz chorób odzwierzęcych i
pasożytniczych), las i powietrze (zagrożenia wynikające z odpoczynku w lesie,
parku oraz na temat ukąszeń przez owady i gady), ABC pierwszej pomocy
(zawiera podstawowe informacje na temat udzielania pierwszej pomocy w
nagłych zdarzeniach i wypadkach), grzyby - profilaktyka zatruć grzybami
(informacje o grzybach jadalnych, niejadalnych i trujących oraz podstawowe
informacje jak rozpoznać grzyby blaszkowate oraz jak ustrzec się śmiertelnych
zatruć pokarmowych). Każda część kończyła się zagadkami i konkursami dla
dzieci.
Pracownicy Oddziału OZiPZ wygłosili 25 pogadanek skierowanych do dzieci i
opiekunów. Placówki chętnie korzystały z filmu „Płytka wyobraźnia to kalectwo”.
Przekazano ulotki i płyty z prezentacją multimedialną, na płycie były również
przykładowe konkursy i zagadki dla dzieci, które mogli wykorzystać wychowawcy
na zajęciach z zachowań bezpiecznych w późniejszym terminie. Materiały
informacyjne pozostawiono w 20 placówkach.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
87/92
8.2.2. Światowy Dzień Wiedzy o antybiotykach 18.11.
Celem dnia wiedzy o antybiotykach jest utworzenie szerokiej koalicji na rzecz
realizacji wielosektorowego programu racjonalnej polityki antybiotykowej w
Polsce poprzez:
– koordynacje regionalnych i ogólnopolskich programów na temat
lekooporności oraz zużycia leków przeciwbakteryjnych w medycynie,
– koordynacja regionalnych i ogólnopolskich programów na temat
lekooporności i zużycia leków przeciwbakteryjnych w działach
gospodarki poza medycyną,
– analiza zużycia leków przeciwbakteryjnych i powiązanie zużycia
antybiotyków z lekoopornością w różnych środowiskach,
– optymalizacja profilaktyki i terapii zakażeń oraz redukcji lekooporności
w Polsce,
– edukacja i promocja zasad racjonalnego stosowania antybiotyków.
We współpracy z zakładami opieki zdrowotnej, dyrektorami placówek oświatowo
- wychowawczych oraz organizacjami pozarządowymi rozpowszechniono
materiały informacyjne w ilości 2.200.
8.2.3. Profilaktyka wszawicy
Dotyczy zapobiegania chorobom zakaźnym z uwzględnieniem problemu
wszawicy, poprzez przekazanie informacji na temat coraz bardziej powszechnego
problemu w placówkach oświatowo-wychowawczych.
Prowadzone działania miały na celu podniesienie wiedzy dot. wszawicy wśród
szkolnych opiekunów i pielęgniarek, uwrażliwienie na przestrzeganie zasad
higieny, informowanie o postępowaniu w przypadku wystąpienia choroby;
Działaniami dot. zapobiegania wszawicy objęto 114 placówek nauczania i
wychowania a działaniami edukacyjnymi 1.687 uczniów.
Wszawica cały czas jest dużym problemem w placówkach nauczania i
wychowania. Działania poprzez ulotkę (w ograniczonej ilości ) jest mało
adekwatne do skali występującego problemu. W przyszłości dobrze byłoby, aby
nauczyciele i opiekunowie w szkołach mieli większą możliwość sprawowania
kontroli nad higieną dziecka.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
88/92
8.2.4. Społeczna kampania przeciwko meningokokom
Dotyczy przeciwdziałania i zahamowania problemu epidemiologicznego,
jakim jest wzrastająca liczba chorych na inwazyjną chorobę meningokokową
oraz dotarcie z informacją o rodzaju choroby do szerokiego grona osób, a w
szczególności do rodziców dzieci i opiekunów szczególnie narażonych na
zakażenie a także dzieci starszych i młodzieży.
W wyniku podjętych działań edukacją objęto 2.550 osób: w 88 szkołach, 19
zakładach opieki zdrowotnej i 2 zakładach karnych.
Wiedza na temat meningokoków wśród populacji jest bardzo niska.
Działania poprzez dystrybucję materiałów edukacyjnych jest nie wystarczające i
nie przyczynia się w dostatecznym stopniu do rozwiązania problemu, który wciąż
narasta.
8.2.5. Profilaktyka grypy
Grypa szerzy się drogą kropelkową i powietrzną. Jest zaraźliwa głównie w
okresie objawowym. Jej migracja następuje przez bezpośredni kontakt z
wydzielinami, z dróg oddechowych osób zarażonych, znajdującymi się na ich
dłoniach lub powierzchniach w ich otoczeniu (wirus grypy może przetrwać
w środowisku i zakażać przez 2-8 godzin).
Celem działań w kierunku profilaktyki jest:
– zmieszenie zagrożenia zakażeniem wirusem grypy
– zmieszenie szybkości szerzenia się zakażeń w społeczeństwie
– podnoszenie wiedzy populacji nt. możliwych sposobów zabezpieczania
się przed zachorowaniem na grypę
– edukacja w dziedzinie profilaktyki oraz szczepień ochronnych;
Oddział OZiPZ zorganizował wystawę plakatów w holu głównej siedziby
Powiatowej Stacji. W związku z profilaktyką przeprowadzono 90 porad
metodycznych na temat grypy a placówki oświatowo- wychowawcze, zakłady
opieki zdrowotnej oraz pracownicy i klienci Powiatowej Stacji otrzymali ulotki
informacyjne.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
89/92
8.2.6. Festiwal piosenki o zdrowiu
V Ogólnopolski Festiwal Piosenki o Zdrowiu miał na celu promowanie
zdrowego trybu życia wśród dzieci i młodzieży oraz aktywizacje środowiska
lokalnego w podejmowaniu działań na rzecz promowania zachowań
prozdrowotnych.
Grupą docelową, do której skierowany był festiwal były: dzieci przedszkolne,
uczniowie szkół podstawowych oraz gimnazjaliści.
Oferta z informacją o festiwalu wraz z zaproszeniem do wzięcia udziału w
imprezie została skierowana do większości placówek oświatowo-wychowawczych
w 18 dzielnicach miasta. Z zaproszenia skorzystały razem 54 placówki: 34
przedszkola (co stanowi ok. 10 % całości), 14 szkół podstawowych (co stanowi
ok. 5% całości) oraz 6 gimnazjów (co stanowi ok. 3,7 % całości).
Festiwal odbył się w dwóch częściach – dla dwóch grup wiekowych.
8.3. INNE PRZEDSIĘWZIĘCIA
8.3.1. Festyny
Oferta edukacji zdrowotnej, jako współorganizatora imprez plenerowych
została skierowana do władz samorządu lokalnego, bowiem zadaniem
samorządu w ramach zadań własnych, jest m. in. edukacja, ochrona i promocja
zdrowia. Uczestniczyliśmy w 2 imprezach plenerowych zorganizowanych przez
władze poszczególnych dzielnic W-wy lub przez Urząd Miasta:
1) IX Muranowski Turniej Zdrowia,
2) Festyn „Zdrowo i Sportowo” na Kępie Potockiej
Ponadto w roku 2010 pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji
Zdrowia przeprowadzili 128 planowych wizytacji. Poza planem wykonano 63
wizytacje dostosowując wizytowane placówki do potrzeb programowych.
W roku sprawozdawczym nawiązano współpracę z szeregiem instytucji i
organizacji pozarządowych, realizując zadania określone w wytycznych PWIS.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
90/92
9.WNIOSKI
Przedstawiona ocena zawiera całość zadań wykonywanych przez Powiatową
Stację Sanitarno - Epidemiologiczną w mieście stołecznym Warszawie. Niniejsze
opracowanie ma przybliżyć osobom zainteresowanym charakter działalności
Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz może zostać wykorzystany przez organy
administracji państwowej i samorządowej.
W ubiegłym roku Państwowa Inspekcja Sanitarna egzekwowała
dostosowywanie placówek lecznictwa otwartego i zamkniętego do wymogów
określonych rozporządzeniami Ministra Zdrowia (zauważalna poprawa ich stanu
sanitarno – higienicznego). Duży nacisk nałożony był na zmianę stanu
sanitarnego – higienicznego obiektów użyteczności publicznej oraz obiektów
kolejowych i kolejowych środków transportu.
Skontrolowano 121 wodociągów z ogólnej liczby 127 znajdujących się na
terenie m.st. Warszawy. Badania jakości wody wykazały, iż 110 urządzeń
dostarczających wodę odpowiada wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez
ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61, poz. 417).
Z przedstawionych danych wynika, że ogólna liczba chorób zawodowych
stwierdzonych w 2010r. wynosiła 52; tyle samo co w roku poprzednim. Nadal
dominowały choroby zakaźne, szczególnie WZW typu B oraz C wśród
pracowników służby zdrowia (22 przypadki). Przewlekłe choroby układu ruchu,
obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy,
choroby skóry i narządu głosu występowały – odpowiednio po 4;5;4;4
przypadków każda.
Zdecydowane zmniejszenie liczby przypadków, z 13 w 2007r. do 4 w 2010r.,
zaobserwowano w grupie przewlekłych chorób narządu głosu.
Stan sanitarny obiektów żywnościowo-żywieniowych w 2010r. nie uległ
pogorszeniu. Związane jest to z konsekwentnym egzekwowaniem przez
przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego aktualnie
obowiązujących przepisów prawa oraz wymagań w zakresie wdrożenia zasad
Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, a także systemu HACCP.
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
91/92
Działalność oświatowo – zdrowotna była bardzo skuteczna dzięki
nawiązanej współpracy z organami władzy administracji rządowej i samorządu,
stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi oraz różnymi firmami i
instytucjami. Przeprowadzone wizytacje w placówkach oświatowo-
wychowawczych pozwoliły na przeprowadzenie ocen stopnia wdrażania
programów oferowanych przez Powiatową Stację oraz dokonanie diagnozy
działań edukacji zdrowotnej, jako zadań własnych, w poszczególnych
placówkach.
Co roku rejestrowane są przypadki chorób zakaźnych występujących w
obrębie Warszawy. Nie stanowią one jednak poważnego zagrożenia
epidemicznego. Populacja mieszkańców Warszawy jest uodporniona na
większość z tych chorób zarówno poprzez szczepienia ochronne, jak i przez
uodpornienie nabyte.
Niebezpieczeństwa należy upatrywać w innym aspekcie życia mieszkańców.
Swobodne przemieszczanie się zarówno naszych rodaków, jak i obcokrajowców
niesie z sobą możliwość przeniesienia innych groźnych chorób np. tropikalnych
(ameby, zimnicy czyli malarii, gorączki krwotocznej DENGA oraz innych
wirusowych gorączek krwotocznych, cholery).
Wszystkie te choroby stanowią potencjalne zagrożenie z racji znajdującego się
na terenie miasta Warszawy międzynarodowego lotniska oraz dróg tranzytowych
pociągów międzynarodowych.
Dotychczas problemem była tylko możliwość przeniesienia choroby zakaźnej do
naszego miasta przez osoby przyjeżdżające z terenów gdzie endemicznie
występują groźne choroby zakaźne.
Dziś społeczeństwo coraz poważniej myśli o skutkach, jakie może nieść ze sobą
użycie broni biologicznej.
Stan sanitarno – techniczny placówek oświatowo – wychowawczych jest
dość dobry pomimo wciąż dużych potrzeb remontowych; Przypuszczalnie w
latach następnych stan techniczny placówek będzie się zmieniał z uwagi na
całkowity brak środków finansowych na remonty i modernizacje.
Niewystarczający jest dostęp uczniów do profilaktycznej opieki zdrowotnej.
Alternatywne formy wychowania przedszkolnego (w przypadku powiatu
warszawskiego - punkty przedszkolne) zlokalizowane są w zaadaptowanych
pomieszczeniach domów jednorodzinnych lub mieszkań prywatnych. W skład
punktu wchodzi zazwyczaj jedna lub więcej grup dziecięcych, szatnia, kuchnia, w
OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010
92/92
której zlokalizowana jest rozdzielnia posiłków, wc (często wspólne dla personelu
i dzieci). Inwestorzy nie prowadzą żywienia zbiorowego, ponieważ mają
podpisane umowy z firmami cateringowymi. W sąsiedztwie punktów najczęściej
brak jest miejsca do prowadzenia zajęć ruchowo-rekreacyjnych na zewnątrz
budynku.